manual de mtodos de anilise de solo[1]
TRANSCRIPT
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
1/225
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
2/225
Documentos 132
2a edio
revista
Manual de Mtodos deAnlise de Solo
Embrapa Solos
Rio de Janeiro, RJ
2011
ISSN 1517-2627
Dezembro, 2011
Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuria
Embrapa Solos
Ministrio da Agricultura, Pecuria e Abastecimento
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
3/225
Embrapa SolosRua Jardim Botnico, 1.024 - Jardim Botnico. Rio de Janeiro, RJFone: (21) 2179-4500Fax: (21) 2274-5291Home page: www.cnps.embrapa.brE-mail (sac): [email protected]
Comit Local de Publicaes
Presidente:Daniel Vidal PrezSecretrio-Executivo:Jacqueline Silva Rezende MattosMembros:Ademar Barros da Silva, Cludia Regina Delaia, MaurcioRizzato Coelho, Elaine Cristina Cardoso Fidalgo, Joyce MariaGuimares Monteiro, Ana Paula Dias Turetta, Fabiano de Carvalho
Balieiro, Quitria Snia Cordeiro dos Santos.Supervisor editorial: Jacqueline Silva Rezende MattosNormalizao bibliogrfica:Ricardo Arcanjo de LimaReviso de texto:Andr Luiz da Silva LopesEditorao eletrnica:Jacqueline Silva Rezende MattosCapa:Eduardo Guedes Godoy
2aedio1aimpresso (2011): online
Todos os direitos reservados.
A reproduo no-autorizada desta publicao, no todo ou em parte, constituiviolao dos direitos autorais (Lei no9.610).
Embrapa 2011
D674m Donagema, Guilherme Kanguss.
Manual de mtodos de anlise de solos / organizadores, Guilherme Kanguss
Donagema... [et al.]. Dados eletrnicos. Rio de Janeiro : Embrapa Solos, 2011.
230 p. - (Documentos / Embrapa Solos, ISSN 1517-2627 ; 132)
Sistema requerido: Adobe Acrobat Reader.
Modo de acesso: < http://www.cnps.embrapa.br/publicacoes/>.
Ttulo da pgina da Web (acesso em 21 dez. 2011).
1. Anlise do solo. 2. Anlise fsica . 3. Anlise qumica 4. Anlise mineralgica. I.
Campos, David Vilas Boas de. II. Calderano, Sebastio Barreiros. III. Teixeira,
Wenceslau Geraldes. IV. Viana, Joo Herbert Moreira. V. Ttulo. VI. Srie.
CDD (21.ed.) 631.40202
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
4/225
Organizadores
Guilherme Kanguss Donagema
Pesquisador A da Embrapa Solos; D.Sc. Fsica do
Solo. E-mail: [email protected]
David Vilas Boas de Campos
Pesquisador A da Embrapa Solos; D.Sc. Fertilidade
do Solo/Tecnologia de Fertilizantes.
E-mail: [email protected]
Sebastio Barreiros Calderano
Pesquisador B da Embrapa Solos; M.Sc. Geologia e
Mineralogia de Solos.
E-mail: [email protected]
Wenceslau Geraldes Teixeira
Pesquisador A da Embrapa Solos; Ph.D. Geoecologia.
E-mail: [email protected]
Joao Herbert Moreira Viana
Pesquisador A da Embrapa Milho e Sorgo; D.Sc.
Solos e Nutrio de Plantas.
E-mail: [email protected]
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
5/225
Apresentao
A Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuria (Embrapa), atravs do Centro
Nacional de Pesquisa de Solos (Embrapa Solos), centro que referncia para
pesquisa de solos no Brasil, tem desenvolvido, entre outras atividades tcni-
co-cientficas, manuais de trabalho de campo e laboratrio, bem como proce-
dimentos para execuo de levantamentos de solos e de avaliao do poten-
cial de uso das terras, voltados para o estabelecimento de critrios e
parmetros obtidos a partir de descries morfolgicas e ampla caracteriza-
o analtica. Alm disso, a Embrapa Solos vem trabalhando em pesquisas
que visam o uso sustentvel dos solos tropicais.
Com esta publicao, pretende-se dotar a comunidade cientfica ligada
Cincia do Solo de meios para a obteno de dados analticos essenciais para
identificao, classificao e interpretao de levantamentos necessrios ao
planejamento do uso dos solos das regies tropicais.
Esta edio apresenta o mesmo contedo da anterior, sendo que foram
revistas as unidades, alguns conceitos e a descrio dos mtodos analticos, o
que dever favorecer os usurios das mais diversas reas da Cincia do Solo
uniformidade analtica.
Maria de Lourdes Mendona Santos Brefin
Chefe Geral Embrapa Solos
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
6/225
Prefcio
O presente manual, em sua 2aedio, rene mtodos clssicos empregados
na caracterizao fsica, qumica e mineralgica de solos, incluindo mtodos
internacionais e nacionais desenvolvidos e adaptados pela Embrapa Solos
(antigo Servio Nacional de Levantamento e Conservao de Solos) para
solos tropicais de carga varivel, durante vrias dcadas de pesquisa em
Cincia do Solo.
Os mtodos apresentados neste manual esto divididos em trs partes: an-
lises fsicas, anlises qumicas e anlises mineralgicas. Em cada uma daspartes detalham-se aspectos metodolgicos que facilitam o entendimento
dos procedimentos analticos e sua execuo, incluindo alguns essenciais ao
desenvolvimento de trabalhos especficos de pesquisa.
As determinaes analticas descritas so feitas nas amostras secas ao ar,
destorroadas e passadas em peneira de 20 cm de dimetro e malha de 2 mm
(terra fina seca ao ar - TFSA). Os resultados obtidos para as amostras so
multiplicados pelos respectivos fatores de umidade para expressar os valores
a 105oC (terra fina seca em estufa - TFSE).
A expresso dos resultados est de conformidade com o Sistema Internacio-
nal de Unidades (SI). Por se tratar de relaes entre expresses de resulta-dos, relaes como C/N, Ki, Kr no sofreram quaisquer alteraes quando
confrontadas com os resultados apresentados na 1aedio do manual.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
7/225
A gua utilizada destilada e, em casos de determinaes de elementos
residuais e micronutrientes, a gua, alm de destilada, deionizada.
A vidraria no foi listada, visto que a normalmente utilizada em todos os
laboratrios do gnero.
Os equipamentos listados em cada mtodo representam as opes e disponi-
bilidades instrumentais dos laboratrios do CNPS.
As abreviaes EAA e EAM referem-se ao espectrofotmetro de absoro
atmica e espectrofotmetro de absoro molecular, respectivamente.
Os procedimentos descritos no presente manual requerem medidas de segu-
rana que devem ser observadas. O manuseio de reagentes txicos e volteisdeve ser realizado em capela. Ao realizar a impregnao da amostra na
confeco de lminas delgadas de solo, alm da capela, o operador deve
trabalhar com mscara e luvas de proteo.
O controle de qualidade dos dados analticos obtidos pela equipe laboratorial
feito atravs de superviso permanente de tcnicos de nvel superior.
Ao longo da preparao desta nova edio, contou-se com a colaborao de
profissionais das mais diversas reas. Cabendo destacar o apoio dado em
todas as fases da elaborao desse manual, pelas chefias da Embrapa Solos -
Maria de Lourdes Mendona Santos Brefin (Chefe Geral) e Daniel Vidal Prez
(Chefe Adjunto de Pesquisa e Desenvolvimento); na diagramao feita por
Jacqueline Silva Rezende Mattos; na atualizao das normas de referncias
bibliogrficas por Ricardo Arcanjo de Lima; na confeco da capa por Eduar-
do Guedes Godoy; e no desenho das figuras por Cludio Edson Chaffin.
Por fim, deve-se ressaltar o esforo dos autores da 1a edio deste manual,
Luiz Bezerra de Oliveira, Jos Lopes de Paula, Washington de Oliveira
Barreto, Maria Amlia de Morais Duriez, Ruth Andrade Leal Johas, Raphael
Minnoti Bloise, Jos Flvio Dynia, Gisa Castellini Moreira, Loiva Lizia
Antonello e Therezinha da Costa Lima Bezerra, e da 2aedio deste manual,
Marie Elisabeth Christine Claessen, Washington de Oliveira Barreto, Jos
Lopes de Paula e Mariza Nascimento Duarte, bases do presente trabalho.
Rio de Janeiro, RJ
Os Autores
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
8/225
Sumrio
Apresentao
Parte I - Anlises Fsicas ................................................... 13
1. Preparo da amostra ...................................................... 15
2. Terra fina, cascalho e calhaus ....................................... 17
3. Umidade atual ............................................................. 19
4. Umidade residual e fator f ......................................... 21
5. Umidade obtida no aparelho extrator de Richards .......... 23
6. Umidade obtida com a mesa de tenso ......................... 267. Densidade do solo ....................................................... 29
8. Densidade de partculas ............................................... 35
9. Porosidade total .......................................................... 37
10. Microporosidade (Mtodo Mesa de Tenso) ................. 39
11. Macroporosidade ....................................................... 41
12. Anlise granulomtrica (Disperso Total) ..................... 43
13. Argila dispersa em gua ............................................. 54
14. Grau de floculao .................................................... 56
15. Relao silte/argila ..................................................... 57
16. Condutividade hidrulica .......................................... 58
17. Volume de saturao ................................................. 61
18. Percentagem de agregados ......................................... 63
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
9/225
19. Limite de liquidez ...................................................... 67
20. Limite e ndice de plasticidade .................................... 71
21. Limite de pegajosidade .............................................. 73
22. Limite de contrao (LC) (Mtodo do Mercrio Metlico) 75
23. Grau de contrao (GC) ............................................. 78
24. Superfcie especfica (Mtodo Simplificado) ................ 79
25. Separao de argila e silte para anlises de raios X ...... 82
26. Coeficiente de extensibilidade linear (COLE) ................ 84
27. Expresso dos resultados ........................................... 8728. Bibliografia ............................................................... 89
PARTE II - Anlises Qumicas ........................................... 95
1. pH (H20, KCl e CaCl
2) ................................................. 97
2. Carbono orgnico ........................................................ 99
3. Nitrognio total ........................................................ 103
4. Capacidade de troca de ctions (CTC) e bases trocveis 107
5. Acidez do solo .......................................................... 121
6. Hidrognio extravel ................................................... 128
7. Valor T CTC (Capacidade de Troca de Ctions) ......... 129
8. Valor V (Percentagem de Saturao de Bases) ............. 130
9. Percentagem de saturao por alumnio ...................... 131
10. Percentagem de saturao por sdio ......................... 132
11. Troca compulsiva (CTC e CTA) ................................. 133
12. Ponto de carga zero (PCZ) ........................................ 137
13. Ataque sulfrico ...................................................... 140
14. Slica ...................................................................... 143
15. Ferro no extrato sulfrico ......................................... 14616. Alumnio no extrato sulfrico .................................. 149
17. Titnio no extrato sulfrico ...................................... 152
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
10/225
18. Mangans no extrato sulfrico ................................ 156
19. Fsforo no extrato sulfrico ..................................... 158
20. Relaes moleculares Ki e Kr .................................... 161
21. Relao molecular Al2O
3/Fe
2O
3................................. 163
22. Ferro, alumnio, mangans e slica extraveis .............. 164
23. Sais solveis ........................................................... 170
24. Equivalente de carbonato de clcio ........................... 183
25. Necessidade de gesso .............................................. 185
26. Enxofre ................................................................... 18727. Microelementos ....................................................... 190
28. Fsforo assimilvel .................................................. 193
29. Ataque tricido ....................................................... 196
30. Expresso dos Resultados ........................................ 198
31. Bibliografia ............................................................. 200
PARTE III - Anlises Mineralgicas .................................. 213
1. Confeco de lminas delgadas de solo ...................... 215
2. Difratometria de raios X ............................................. 221
3. Anlise mineralgica de gros .................................... 226
4. Bibliografia ............................................................... 229
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
11/225
P I
A F
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
12/225
1
PREPARO DA AMOSTRA
1.1 P
Saa a a c a a a a 40C
aa, aa a a a a caa aa a ca, ca aca.
1.2 P
Cca a aa caa ab aa 40 60 8 c, aa a aa.
Da ca a c a ca ca a a.
Pa aa a aa a aa a aaa.
Pc a cca a aa b a c 60 60 c 4 a 5 a, aa aa a a a a. Pa aa aa a a a. T ca aa ba a cc.
V a aa aa aa c 2 a,a ca aa 20 a ba c aa 2 .
O aa a a 20 (caa) a 2
(caca) cca ca caa c a,a 10 L NaOH 1 L 1, aa c a ba a a a a a a.
Laa b aa b a c aa 2 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
13/225
16
Da ca a, a a caa a. Cca aa ac c c a caa aaa a aa a a aca.
1.3 R
H 1 1 a 40 1 L a.
1.4 E
20 2 .
B.
E.
B:
BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S
(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
14/225
17
2
TERRA FINA, CASCALHO E CALHAS
2.1 P
Qaca a a a a, caca caa a
aa a, aa a a caa a a a.
2.2 C
C a aa a aa a, caca caa, caca a :
1000
=a
bTcasc
1000
=a
cTcalh
( )[ ]casccalhtf TTT += 1000
Tcac= T caca ( 1)
Tca= T caa ( 1
)T= T a a ( 1)
a = aa a a aa ()
b = aa caca ()
c = aa caa ()
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
15/225
18
B:
BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
16/225
19
3
MIDADE ATAL
3.1 P
Da a a aa ,
aaa baa aa.
3.2 P
Cca a aa, c a aa, aa a aa aa cca.
Pa a aa a a 105 110C, a ac a 24 a.
Ra a a, cca ca, a a a.
3.3 C
3.3.1 (.1)
=
b
baUg
3.3.2 (3.3)
=
c
baUv
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
17/225
20
sdUgUv =
U = Ua aca (.1)
U = Ua ca (3.3)
a = aa a aa a ()
b = aa a aa ca ()
c = a aa (3)
= a ( 3)
3.4 E
E.
B.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
18/225
21
4
MIDADE RESIDAL E FATOR
4.1 P
UR Ua ca a aa , a aaa ca
a a a a 40C.
Fa c a a a a a ca a a a a ca a a 105C.
4.2 P
Cca aaa 20 aacca c aa 0,001 .
Pa baaa c c aa 0,001 .
Ta aa a a 105C a a a .
Cca ca, a a c aa 0,001 .
4.3 C
=
b
baUr
U = a a (.1)
a = aa a aa ca a a ()
b = aa a aa ca a 105C ()
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
19/225
22
b
af =
= Fa
a = aa a aa ca a a ()
b = aa a aa ca a 105C ()
4.4 E
E.
B.
D.
E.
B:
BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
PAIVA NETTO, J.E.; JORGE, W. . E a a aaa Ea S Pa. I. CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 1., 1947, R Ja. A... R Ja:Sca Baa Cca S, 1950. . 5979.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
20/225
23
5
MIDADE OBTIDA NO APARELHO
ETRATOR DE RICHARDS
5.1 P
Aa aaa ccaa aca cca baa a aaa ba a a aa, a a a a a a a ca ,c acaa. Da a a aaa. A a aa : 0,01; 0,033; 0,1; 0,5; 1,5 MPa. C a, aba a ca caacca a .
5.2 P
Cca a aca cca 1 ba aa a baa
0,01 a 0,1 MPa a 15 ba aa a 0,5 1,5 MPa.A cca a aca, cca aa a a aaa a a a.
Db a PVC 5 c c 1 c aa a aca a aa a 25 a 30 .Caca c a a aa .
Aca a a aca cca, a a b a ba a PVC. Da a aa ac, a ca aa, a a a .
Ra a, ca a aca, a a c a cca aa a Rca.
Aa b aa ab a ,aaa, a a ac a aa.
Da 24 a a, ca b aa a a aa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
21/225
24
Saa a aa aa a aa aa cca, a a aa.
Dcaa a , a a aca a a aaaa aa a aa, c a a a a.
Pa a aa , c aa 0,05 ,cca a a, a 24 a, ca, a aa.
5.3 C
=
b
baU
U = a (.1)
a = aa a aa a ba aa
b = aa a aa ca a 105C ()
O:
O aa c a aa aaa a a c ca. P aca a aa.
5.4 E
A .
C.
E.
B.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
22/225
25
B:
HAISE, H.R.; HAAS, H.J.; JENSEN, L.R. S a a : 1. F caac a a 1/3 aca, a M P a a 15 a 26 aca. S S S A P, Ma,.19, . 2025, 1955.
OLIVEIRA L.B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, .1, .715, 1966.
PIERANTONI, H. Ca aa ca ca a Ma G. I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 13., 1971, Va. R... R Ja:Sca Baa Cca S, 1973. .22.
RICHARDS, L. A. (E.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (USDA Ac Hab,60).
RICHARDS, L. A. A ba ac aaa . S S, Ba, . 51, . 377386, 1941.
RICHARDS, L. A.; WEAVER, L.R. F a ca a a
a ca. S S,Ba, .56, .331339, 1943.
RIGHES, A.A.; VEIGA, C.L. Caaca ca a a baa c a aa aa. I:SEMINRIO NACIONAL DE IRRIGAO E DRENAGEM, 3., 1975,Faa. A...Faa: M I: ABID: DNOCS, 1976.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
23/225
26
6
MIDADE OBTIDA COM A MESA DE TENSO
6.1 P
Aa ccaa b a a
aaa. Aa a aa a ca a aba a a aa 100c aa b a 0,01 MPa aa 60 c aa ba 0,006 MPa. Ea ca a a a a a , aa c caa c a a a .
6.2 P
La b a a cca a a ca 0,25 aa 40 40 c, acaaa.
Cca a a a aab c 45 45 c caaa a aca aaa 500 L a ca a a aa. Naa, ac ca a 60 100 caba aab, a a.
C aab, aa a c aca aaa, a ca a b aba a aa ba a a a. Cca aa ca a, c, aab c aa a, c ca a.
Fa ca a a , c a a ca a ca a c aab a ac . N ca ba a ca, aa baa ac aca a ca a b a.
D a a aaa, cca b aab a PVC 1 c aa 6 c . Ec c a a acaa a, c a, c aa a .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
24/225
27
Pc a aa a aa, ca a a a a b aab a ac a a a a aca aab.
Cb a aa c baa c a aaa 16 a 24 a. E a, abaa ac aa c c a 100 c aa ca a. Daa a .
Vca ba a ca a. Raaa a aa cca aa a aa aa.
Pa a aa c a aa a aa a a 105C. Daa 16 a 24 a, cca ca, a a.
6.3 C
=
b
baU
U = a (.1)
a = aa a aa a ba aa
b = aa a aa ca a 105C ()
6.4 E
.
A C.
E.
B.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
25/225
28
LEAMER, R.W.; SHAW, B. A aaa a caa ca. J A S A,Wa,. 33, . 10031008, 1941.
OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, . 197200, 1968.
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23. (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).
PAULA, J. L. .; OLIVEIRA, L. B. . 1/10 . R Ja: EMBRAPASNLCS, 1984. (EMBRAPASNLCS. B Pa, 33).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
26/225
29
7
DENSIDADE DO SOLO
7.1 M
7.1.1 P
Ca aa c a aa aa a a (Kc) ba ca 50c3.
7.1.2 P
Da aa a c c aaa.
Pa c aa a aa, a a aa aaaa a aa aa cca, a.
Cca a a a 105C , a 24 48 a, a, aa a.
7.1.3 C
b
aDs =
D = a (.3)
a = aa a aa ca a 105C ()
b = a c (3)
O:
Vca, a a aa a aa a c, a
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
27/225
30
cca a aa a, ca, a a a a a a aa, a a caa.
7.1.4 E
A .
E.
B:
ARCHER, J. R.; SMITH, P. D. T a b b , aaab
a caac a a caac . J S S, O,. 23, . 475480, 1972.
MILLER, W. F. V ca b a. S S,Ba, . 100, . 300304, 1966.
OLIVEIRA L. B. . C () E E C. Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).
UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14,.361366, 1949.
UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.
7.2 M
7.2.1 P
Da a aa caca c aaca a a 100 L.
7.2.2 P
Pa a a 100 L, c aa 0,5 a 1 .
Ec a a c , c c a : cca, caa , aaa 35 L, c bc 50 L,a ca a a caca ba aa 10 b baca 5 a, c
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
28/225
31
ca a a 10 c; a a a a , a a aa a c a a a a.
Pa a a c a aa caca a a .
7.2.3 C
b
aDs =
D = a (.3)
a = aa a aa ca a 105C ()
b = a a (3)
O:
Ea a a a aa/ , a ca a b a,aa aa a, c aa a a.
7.2.4 E
.
B:
BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
29/225
32
7.3 M
7.3.1 P
Iaba ca, a caaa a a SARAN, aa a a a .
7.3.2 P
Pa ca 4 a 7 c ,
ca a a.
Cca a aca aa aaa aa ca a aa.
Ma aaa a (60 65C) aSARAN, a ba a a aba.
Pa aba a.
Cca a aa aa a a baaa, a c ca 200 a a baaa.
I aaa bc c a. A,b a aa aba a a.
Ra , a c a aca a a a , aaa, aa a aa a, a a a a.
7.3.3 C
+=
b
aPtor
1
P= P c a 105C ()
a = aa ()
b = a a baa ( 1)
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
30/225
33
( )( )cbaVtor =
V= V (3)
a = aa aaa ()
b = aa aaa a a ()
c = a aaa = aa a aaa / 0,90 (3)
b
aDs =
D = a (.3)
a = aa c a 105C ()
b = (3)
7.3.4 R
.
7.3.5 E
B.
.
.
B:
ARENA, A. L .B A: C
Naca Ca, 1945. .1.
BLACK, C. A. (E.). M . Ma: Aca Sc A, 1965. 2 . (A, 9).
BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
31/225
34
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1.
FRANZMEYER, D. P.; STEINHARDT, G. C.; CRUM, J. R.; NORTON, L. D.S I:1. F a aba c. WLaa: P U, 1977. 31 . (Rac B, 943).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
32/225
35
8
DENSIDADE DE PARTCLAS
8.1 P
Da c c aa ca a
caaca ba c, c c a.
8.2 P
Pa 20 , cca aa a aacca, a a, a 6 a 12 a, ca a, a b a aa a aa ca a 105C.
Ta a aa aa ba a 50 L.
Aca c c, aa b ba aa a aba a a.
P c a a, aaa, a a aca ba ca ba.
Aa c a.
8.3 C
=
b
aDp
50
D = Da aca ( 3)
a = aa a aa ca a 105C ()
b = c a (3)
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
33/225
36
8.4 R
.
8.5 E
E.
B:
BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D
Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .
DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151 .
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
34/225
37
9
POROSIDADE TOTAL
9.1 P
Da a ca a
/ a.
9.2 C
100
=
a
baPT
PT = Pa a
a = a aca ( 3)
b = a ( 3 )
(2) P = ( + )
(3) P =
B:
DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
35/225
38
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
OLIVEIRA, L. B. .; DANTAS, H. S.; CAMPELO, A. B.; GALVO, S. J.;GOMES, I. F. Caaca aa b a a Tab a Ea Ea Ca, Rc. PA B, R Ja, . 3, . 207214, 1968.
VOMOCIL, J. A. P. I: BLACK, C. A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, . 299314.(A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
36/225
39
10
MICROPOROSIDADE
(M M T)
10.1 P
Aa aaa ccaa b a a a aa a a ac ( c 0,05 ). A a,a a a 105C, b ac c c a aa.
10.2 P
D a a aaa, c c 6.2, cca c c a aa aaa aa b aab, cb c baa c abaa ac aa c c a 60 c aa
ca a.
A 24 a, a c c a a, a a a ca bacca aa.
Vca ba a ca a.
E a a a c cca c aca P, a a aa a a.
A 24 48 a, a a a aa bc c a
105C.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
37/225
40
10.3 C
=
c
baMip
M = Mca (33)
a = aa a aa a ba a a 60 c ca a ()
b = aa a aa ca a 105C ()
c = c ( 3)
10.4 E
.
E.
B.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1 .
OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.
OLIVEIRA, L.B. .; PAULA, J.L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
38/225
41
11
MACROPOROSIDADE
11.1 P
V c a c 0,05 .
11.2 C
MipVsMap =
Ma = aca (33)
V = V aa (33)
M = Mca (33)
MipPtMap =
Ma = aca (33)
PT = a a (33)
M = Mca (33)
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S
(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1 .
OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
39/225
42
OLIVEIRA, L.B. .; PAULA, J.L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
40/225
43
12
ANLISE GRANLOMTRICA
(D T)
12.1 M
12.1.1 P
Baa a ca a a aca c . Fa aa ca ca a c a, a a a a c (a ca).Pa a , aa a a aa ca a aa. A a a (aa a a) aaa aa, ca a aa aa b c ca. O c a c ca aa 100%. b a a a a a aa a.
12.1.2 P
12.1.2.1 S
Cca 20 c c 250 L. Aca 100L a 10 L a , 10 L aaa , aa c caba . Aac ba a a a , cb c c .
Ta c aa c c aa c
c a a a, a 300 L. Cca c aa c aa a 15 aa a a a 5 aa a.
Paa c aa a 20 c aa 0,053 ( 270), ccaa b aa , aba a a 1.000 L c a (K ). Laa aa a a c
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
41/225
44
a cca a a 3 aa, a b a a aa aaa c a a aa. Ca c a a, c a a a.
Aa a a 20 c ba, , a a a , a aa baca c c c a.Maca a cc a aa.
Paa a a bac, cca a a a 1.000 L c a. Ca , aa a
20 aca . M a aa a a bac a aa ca a Taba 2 a a aaa aa 5 c a. Caca , a a 50 L, ccaa a ac baca, a aa 5 c, ca a .
Ta aa ca caa, bc a aa cca, a c a a aa aa. R a a aa a a bac. Cca a caa a a a a a aa ca a. Ra, cca ca, a a a caa 0,0001 , cc, a, a a a aa a a bac.
Ca a aa a aa a a a 0,053 ca a a. Ta a a aa aa aa a aa aa cca, a c a cca a a. A ca (3 a 5 a), a a a, caa 0,05 , b a a aa a aa a + aaa. Ta a a aa a 20 c aa 0,2 ( 70), ccaa b c c , c aa a aa a.
Ta a aa a aa a a aa aaa a.
Cca a a a aa aaa acc aa a aa, a aa aaa aca (a caa).
12.1.2.2 S
Cca 50 ca caa aca
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
42/225
45
c cc a 10%, aa a aa c ba .
S a a c a ba acca, cb c a a .
Aca a c c ca a aca cca.
Ta a aa aa c a .
Laa a aa c a a a a a a a c a aa.
Cca a c a aa a baa aa caa a.
Ha a aa , a, a a aaca aa a a aca.
Pc a a a caa aa cac, aca aa a aa a ca.
Pc a a a caa aa a,a aaa .
O:
N ca a aa a aa a ca aa a, a aa a aa cca a :
cca 50 c a aca c c a 60%, cca a aa aa a a;
ca a aa a a a a a a c a aa;
cca a c a aa a ca a a;
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
43/225
46
a a aa a a aa caaa a a aca.
>>>>
Ea a a a caa aa a, c a aa aaa c a aa, cca ca a :
Cca 50 ca caa, aca c a ca a aa a 30 (5 a
10 L).
Aa c ba ca a a c.
S a a a a aa, cb a ca c a a a .
R a a a a aac a.
Cca a ca aa ca a a 50C 60C aca a a aa a aa (5 L).
Paa a aa aa c a
aa a c a (3 a 5 ).
Sca a aa a a, a a a aaca aa a a aca.
12.1.3 C
Caca a a a ac c a :
1000argarg += dd mmmT
Ta = aa ( 1)
marg= massa de argila (g)
md = massa de dispersante (g)
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
44/225
47
50= afaf mT
Ta= T aa a ( 1)
Ma = aa aa a ()
50= afatag mmT
Ta
= T aa a (
1
)a = aa aa a ()
a = aa aa a ()
agafs TTTT ++= arg1000
T= ( 1)
Ta = aa ( 1)
Ta= T aa a ( 1)
Ta= T aa a ( 1)
Caca a a aa (a 0,002 ), aa, aa a a 5 c, a a aa, ac c a ca a a :
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
45/225
48
TaaC
T TaaC
T
10 5 11 23 3 43
11 5 03 24 3 38
12 4 55 25 3 33
13 4 47 26 3 28
14 4 39 27 3 24
15 4 33 28 3 19
16 4 26 29 3 15
17 4 20 30 3 10
18 4 12 31 3 07
19 4 06 32 3 03
20 4 00 33 2 58
21 3 54 34 2 55
22 3 48 35 2 52
O:
Cacaa a L S, ca a a aca (a) a a 2,65.
12.1.4 R
H 1 a 40 NaOH aaa, ca aa 1 .
a 35,7 aaa ca, a ca ba 1 ,aca 7,94 caba a ca .
60% 600 L c c 98 GL aa ca 1 . A a c ac.
30 ba a cc.
HC 10% 100 L HC cca a ca aa 1 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
46/225
49
12.1.5 E
.
E.
D.
B:
BERGOGLIO, H. Na a b a a aaca a a cca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 5., 1955, Pa. A...R Ja: ScaBaa Cca S, 1959. .6869.
GROHMANN, F. A ba aca a aa. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15.,1975, Caa. A... Caa: Sca Baa Cca S, 1976. .2729.
GROHMANN, F.; RAIJ, B. a. Ica aa a a aa . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 14., 1973, Saa Maa. A... R Ja: ScaBaa Cca S, 1974. .123132.
KILMER, V. J.; ALEXANDER, L. T. M a cacaaa . S S, Ba, .68, . 1524, 1949.
MEDINA, H .P.; GROHMANN, F. Cb a aaca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 6., 1957, Saa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1962. . 2938.
OLIVEIRA L.B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, . 1, . 715, 1966.
RICHARDS, L. A. (E.). D
.Wa: USDA, 1954. 160. (USDA Ac Hab, 60).
TYNER, E.H. T aa caca aa . S S S A P, Ma, . 4, . 106113, 1963.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
47/225
50
12.2 M
12.2.1 P
Baa a a a aca c .A a a a c, a c aa aa a a a a acca a aa. A a a (aa a a) aaa aa aa. O b a.
12.2.2 P
Cca 50 c c. Aca 100 L a 25 L 1 M 25 L aaa aaa c caba . Aa cba a c cb a a .
Ta c aa c c aa c c a a a, a a 300 L. Cca c aa c a aa a 15 aa a a a 5 aa a.
Paa c aa a 20 c aa 0,053 , ccaa b aa ,
aba a a 1.000 L c a. Laa aa a a c a cca a a 3 aa, a ba a aa a aa c a aaa. Ca a a a a.
Aa a a 20 c ba, a a a a aa baca c c c c a.Maca a cc a aa.
Paa a a bac, cca a a a 1 L c c a , ca , aa a20 aca . A 90 a,a a ( c aba a a) aa c c 300 L. P a,a a c K b c c a.
Paa c aa a 250 L aa. I a a a c aa 0,25. S
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
48/225
51
ca a a , cca 2 a 3 a aa a . Pc a a a bac aa.
Laa a aa a a a 0,053 c a a. Ta a a aa aa a aa a aa aa cca, a c a cca a a. Aca (3 a 5 a), a a c aa 0,05 ,b a a aa a aa a + aa a. Paa a aaa a 13 c aa 0,2 ( 70), bc c aa a aa a.
Paa a aa a aa a a aa aa a
a.
Cca a a a aa, aaa, ac c aa a aa, a aa aa aaca (a caa).
12.2.3 C
Caca a a a ac c a :
( ) 20arg = Brd LLT
Ta = aa ( 1)
Ld= Leitura do densmetro
LBr = leitura da prova em branco
20= faf aT
Ta= T aa a ( 1)
a= aa a ()
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
49/225
52
20= ftag aaT
Ta= T aa a ( 1)
a= aa a ()
a = aa a
agafs TTTT ++= arg1000
T= ( 1)
Ta = aa ( 1)
Ta= T aa a ( 1)
Ta= T aa a ( 1)
O:
E ca aa a ba c NaOH.
12.2.4 R
H 1 1 a 40 NaOH a ca a 1 L.
F a 1 aa 100 L c c.
12.2.5 E
.
D.
E.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
50/225
53
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aa
a a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
51/225
54
13
ARGILA DISPERSA EM GA
13.1 P
O aa c aa a a
. Dc aa a ca aa, a aca ca , a aa a 100% caa.
13.2 P
Cca 50 c c 250 L.
Aca 125 L a, aa c ba , a a a , cb c c .
Ta c aa c c aa, c aa, aa aa aa a a 0,053 , aa a
aa, ca aa 1.000 L, aa a 20, a a a 90 a a a .
Paaa, a a a bac a a a .
Abaa a aa.
13.3 C
( ) 20+= baTA
TA = aa ( 1)
a = a a aa
b = a a a bac
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
52/225
55
13.4 E
.
D.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
VETTORI, L. M . R Ja: Ec
Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aaa a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
53/225
56
14
GRA DE FLOCLAO
14.1 P
Ra a aa aa a a aa a,
ba a . Ica a a a aa cacaa, a b a aba aa.
14.2 C
100
=
a
baGF
GF = a ca
a = aa a (%)b = aa a a (%)
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
54/225
57
15
RELAO SILTE////ARGILA
15.1 P
Oba a a a a aca. aac ca a ab aaa a aa .
15.2 C
Caca a a a a aa a .
arg
/T
TARS s=
RS/A = a /aa
TS= T
Ta=T aa
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
55/225
58
16
CONDTIIDADE HIDRLICA
16.1 P
Vca c a a a aa .
Aa aaa ccaa caa ca, a a aaa a ca ca ba aa aaca a a Dac a 7 8 a, a aa a aba.
16.2 P
Ca bc c c a PVC a ba c, c a. Cca a a c a c a baca.Cca a a c a a 2 c aa, aa a c a aa .
Cca c cba c a a a aa .Ta c aa ( Fa 1). Oca ca c 500 L.
Cca c b a a, a b a, a a c a bca a, aa a a caa ca 2 c aa.
C a a a, cca a caa.
N c, a a a, a aa a
a.
Oba aa c a ca caac.
M c a ca a 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 8 a.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
56/225
59
16.3 C
=
tHA
LQK
K = ca ca c/
Q = ca L, a, a a a a a aa a a, a a a aa a aa aa.
L = aa bc c
H = aa bc a ca c
A = a c c2
= a
16.4 E
(Fa 1).
C.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .
FERNANDES, B.; GALLOWAY, H.M.; BRONSON, R.D.; MANNERING, J.V.Ca ca aa a a.R C, Va, . 30, . 169, . 232241, 1983.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
57/225
Figura1Diagramadopermemetrodecargaconstante
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
58/225
61
17
OLME DE SATRAO
17.1 P
Qaa a a , a, a
a a a .
17.2 P
Paa bc c c, a a ac cca, a a a , a a c c.
Cca c c aa aa aa aaa.
Ta aa cba ca c aa a c,aca a, a a b a ba
c.
Da a a a a a aa aa a c ba.
Ra aa c, cca a ca aa a. A a c a aa, a a, c a.
S a a aa aa a a, cc aca aa a a b a aa bc a 105C.
Ca c, a a a a baca, cca c c
a aa a aa a aa c a aa a a105C.
A 24, 48 72 a, a a a, a a a a a.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
59/225
62
17.3 C
=
c
baVS
VS = V aa (33)
a =aa bc aa ()
b =aa bc c a 105C ()
c = c (3)
17.4 E
C C.
E.
B.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .
OLIVEIRA L.B. . C () E E C.Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).
UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14, . 361366, 1949.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
60/225
63
18
PERCENTAGEM DE AGREGADOS
18.1 M
18.1.1 P
M a aa b aa aa a, aca c a aaa.
18.1.2 P
Ca a aa aa a c ca a ca a a. Da c a caa,ba aa a.
Paa a aa a 20 c c aba aa 4 a 2 . Ha b, a 50aa caa aaa a.
Cca a a aa aa a aacca, a aa a a a 105C a , a ca a. A aa a aa ca a 105C aaaa cc aa.
Cca a a a aa a a c a 13 c , a caa , bc a a : 2 ; 1 ; 0,50 0,25 aba aa.
Aa a a c, aac a a a c caaa. Da 4 , ca a a a a aa a a a aa.
La aa ca ca aa aa aa 4 c aa a ca 32 ca .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
61/225
64
Aa a 4 , a c a a caa a a aa aa a aa aa cca, c a.
Ea c a cca a a 105C a. Ra a a, a ca a caa a.
18.1.3 C
Caca aa caa a, a : 4 2 ; 2 1 ; 1 0,50 ; 0,50 0,25 ,a :
1000
=b
aTA
A= T aa
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
62/225
65
PAULA, J. L. ; COELHO, M. A. M aa a aaba aa c ac. RB C S,Caa, . 6, . 3, .155160, 1982.
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).
18.2 M
18.2.1 P
M a aa b aa aa cca a c. O a b a a c ba , a aba a, aa aaca aa a a .
18.2.2 P
Pa 100 a aa aaa (ca a a aaa a 4 aa a a 2 ).
Cca a a a 2,00; 1,00;
0,50 0,25 aa 20 c .
La aa a 15 .
Ra c a aa caaa aa aa a aa aa cca
Cca a a a a aa a 105C.
E a aa 100 a a aa a 105C aaa cc aa.
18.2.3 C
1000
=b
aTA
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
63/225
66
A= T aa ( 1)
a = aa aa c a 105C ()
b = aa a aa ca a 105C ()
18.2.4 E
.
A .
E.
B.
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,1973. Maa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
64/225
67
19
LIMITE DE LIQIDE
19.1 P
Da a aa
a aa a c, a a a caa caa.
19.2 P
Cca aaa 100 ca caa.
Aca a, c a a a a aa a.
Eaa 30 L a aa a ca ca aa Caaa, a a ca a 1 c a.
Ca a aa a a a ca c ca aa, aa a a 2.
Ga a aa aa a ca ca 2a . Aa acaa a a aaca ca a 1 c.
Ma b a aa ca a ca ca a a a. S acaa > 18
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
65/225
68
O:
N ca c b a c aa aa a 25 acaa, a a a acaa c c ; Aca Sc T Maa, ca S, a a a:
( ) 12,025
NWLL N=
LL =
WN= ca a c a N acaa
N = acaa a a
A Taba 1 aa cc a c aa 25acaa, cacaa a a a.
TABELA 1. (N/25)0,12 .
N (N/25)0,12 N (N/25)0,12
18 0,961 26 1,005
20 0,974 28 1,014
22 0,985 30 1,022
24 0,995 32 1,030
25 1,000
19.3 C
1000
=
b
baUmidade
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
66/225
69
Ua = Ua (.1)
a = aa a aa a ()
b = aa a aa ca a 105C ()
19.4 E
A C (Fa 2).
C .
C .
5 .
40 (# 0.42 ) AB.
E.
B:
ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S
.R Ja, 1979. 1 .
FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.
PINTO, S.; OLIVEIRA, O. V. . M .R Ja: IPF, 1975. 16. (Pbca, 165).
SOWERS, G.F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
67/225
Figura 2 Aparelho de Casagrande
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
68/225
71
20
LIMITE E NDICE DE PLASTICIDADE
20.1 P
Da a aa
a c aa a aa a cc.
20.2 P
Ra aaa 10 a 15 a aa a a a a ba.
C a ba b aca c a , a a ba cc 3 a 4 .
R a a 3 a , aca a aaa , ba a cc a ba
a a 3 a 4 ; c caa, a ba c .
A a c, cca ba aa aaa, a a a ca a a; a aa a c aa 0,01 .
O aca a a a a aca a a 3 a a.
20.3 C
====L L
20.4 E
5 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
69/225
72
E.
30 30 .
B 3 10 .
40 (# 0.42 ) AB.
B:
ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .
FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,
1973. Maa.
SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
70/225
73
21
LIMITE DE PEGAJOSIDADE
21.1 P
T a a aa
aaa c a aa aca a a a c aa,ca ca a c.
21.2 P
Cca ca caa a a a aa a a , a 50 a 100 .
Aca a c a c , c a a,a a aa .
C a a a b ca c a a ac b aaa , aa a a aca.
S a aca ca, a a,aca a a a .
Ua a , a a a aaa , cca aa a aa, a a a a a a.
R a a 3 a.
A a caa cca a a a b a 2%.
O aa a a a a 3 aa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
71/225
74
21.3 E
E .
E.
40 (# 0.42 ) AB.
5 .
B:
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S
.R Ja, 1979. 1 .
FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,1973. Maa.
SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
72/225
75
22
LIMITE DE CONTRAO (LC)
(M M M)
22.1 P
Da a aa c a, a aa ca, ba c a.
22.2 P
Pa aaa 50 a aa aaa a 0,42 aa ( 40) cca ca caa 100 L, a a aa a a .
Aca a aa, a b a aa a ca aa a aaa, a, aa c ba a.
Da, a, a ca caca c. Na b c aca c 3 .Ra a aca c a aa c aca (Fa 3).
Lbca a a a ca ca c aa aca a aa aaa (1/3 caa ). Ba a b a c , cba c a baca a,
a aa a a a a.Ca a a a a c a aa aa.
Cca a ca aa ca a a a aa a a aaa a c a aa a a 105C, a .
Ra a a, a a a c aa 0,01 .
Da a aa ca c :cca a
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
73/225
76
cba a ca caa, caca c (Fa 3). Ma a aa a cba ,c a aa a aca 3 , a c. M a 25 L c ca a ca caa. Aa a aa ca.
22.3 C
10001
=
cb
aLC a
LC = ca
a = a aa ca (c3)
a= a a a ( c3), aa a
b = aa a aa ca ()
c = a aca a aa ( 8) ( c3)
22.4 E
C ( ) (Fa 3).
40 (# 0.42 ) AB.
E 105C.
C .
.
.
B:
ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .
R Ja, 1948. 378 .
BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
74/225
Figura 3 Cpsula de contrao
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
75/225
78
23
GRA DE CONTRAO (GC)
23.1 P
Ra a ca, a a
ca a ca c a (aa), a a ca.
23.2 C
100
=
A
baGC
GC = a ca
= ca a aa (c3)
= a a aa (c3)
A = ca a aa (c3)
B:
ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
76/225
79
24
SPERFCIE ESPECFICA
(M S)
24.1 P
Baa a a. A aa c c (EMEG), aa, a a EMEG a a a,a a caaa ca. A aa EMEG ca c . Na c, acaa 0,000286 EMEG c a caaa ca aa aa.
24.2 P
Pa 0,8 a 1 aa a 60 . Cca aa a aa cca c aa 0,0001
a c aa aa.
Eaa a aa, , a aa a a ca a a 105C a a .
Ra a aa a a a, ca aa, cca ca c c cc. Da a a baaa c c aa 0,0001 .
Ta a aa a aa ca 25 c aca aa 1,2 L EMEG. Da ba 15.
E caa, a a aa c c a b ca ab a a , aca a c a 45 .Da ca aa ab a 6 a.
A , c , a aca a a aa a a, a ca a aa a a ca ( c a a aa).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
77/225
80
Rabc c a 45 , a a 6 a a .
A a, c a , aa aa a, cca a aa a a aa a aa, baaa c c aa 0,0001 .
Rcca a aa ca a a caa aa a cca , a, a a a a a a aa a 0,2 .
24.3 C
A c cca a (S) ba a :
( )ba
St
=000286,0
S = c cca a (21)
a = aa EMEG a aa ()
b = aa a aa ca a a 105C ()
24.4 R
(EEG).
C .
24.5 E
B .
E.
.
D.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
78/225
81
B:
CHIHACEK, L. J.; BREMNER, J. M. A c c a ac aa. S S S A J,Ma, . 43, . 4, .821822, 1979.
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .
HEILMAN, M. F.; CARTER, D. L.; GONZALEZ, C. L. T c (EGME) c ac aa. SS, Ba,. 100, .409413, 1965.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
79/225
82
25
SEPARAO DE ARGILA E SILTE PARA
ANLISES DE RAIOS
25.1 P
Vca a aca c b a aaa a a aa a. A aca a (aa) aaa aa, a aa a.
25.2 P
Pa 50 cca ca. Aca 300 L a 20 L NaOH 1 L1 20 L Ca.
Cca a ca aa c aa a
(), 5 . Da a . Aa 10.
Paa c aa a 20 c aa 0,053 . Laa aa a a c a ca a a a a a.
Aa a a 20 , aca ba, a a a c acc 5 c , c c.
Dca 24 a, a a, a a a
a 20 c a a a ca, b c , c a, a a aa aa ca caa.
Cca a ca a cabaa a 45C, caa cca a aa, a a, ca a.
Dcaa a aa c a a ca a a ca a a, aa ca.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
80/225
83
Ca a 1 , aa caa a ca, a 45 , a , a 20 , ca aa aa a a.
Ta aa ca caa, aa a a, caa c a cca aa ca a a 45C.
25.3 R
H 1 1 a 40 NaOH, a a a 1 L.
35,7 aaa a , aca 7,94 caba a a a 1 L.
B:
ANTUNES, F. S.; BARRETO, W. O. C L M G.R Ja: IME, 1982. 13 .
ANTUNES, F. S.; WERNICKE, J.; VETTORI, L. C () .R Ja: IME,1975. (Pbca Tcca, 42).
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
81/225
84
26
COEFICIENTE DE ETENSIBILIDADE LINEAR (COLE)
26.1 P
Da a aa a ca , aa
a aa aa a a SARAN.
26.2 P
Aaa a aa a aa aa aa 5 a 8 c . Ma aa aSARAN 1:4 a ca 10 a 30 .
R a a a SARAN 1:7 a ca.
Ca a a aa a a aba aa a caaa SARAN . Cca a ac
caa a c , c.
Cca aa aa caaa a cba c a 48 a a a a a a c a aa aba.
A a aa, cca a aa aca cca 1 ba aaa aca a 1/3 ba. A b, a a aa, aba a ac caa (a)c SARAN, ba a aa aba c a ba bb SARAN a. Ob, a, a aa a 1/3 ba.
Cca a a baaa a bc c a. Ob a aa a 1/3 baa a.
Ra a a baaa cca a a 105C a . Ra a a, a ca a.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
82/225
85
Cca a a a baaa c a a aa c a. A, a aa aba c a 105C, a a.
26.3 C
( )baVu =
= a 33 Pa (c3)
a = aa a a ()
b = aa a a ()
( )baVs =
= c a 105C (c3)
a = aa c a 105C ()
b = aa c a 105C a a ()
13
1
=
u
S
V
VCOLE
= a 33 Pa (c3)
= c a 105C (c3)
13
1
=
u
S
D
DCOLE
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
83/225
86
D=a c a 105C ( c3)
D=a a 33 Pa ( c3)
26.4 R
AA F. 310 SARAN ca,a a 1:4 1:7.
26.5 EE.
B:
BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.
FRANZMEYER, D. P.; ROSS, S. J. S : aba aa a . S S S AP,Ma, . 32, . 4, . 573577, 1968.
GROSSMAN, R. B.; BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; WALKER, J. L.La b a caca aac b a. S S S A P,Ma, .32, . 4, . 570571, 1968.
PALMIERI, F. A S C R G S S,B.1986. 258 . P. D (T) P U, W Laa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
84/225
87
27
EPRESSO DOS RESLTADOS (1)
D1 (1979)
2 *
(1997)3 *
(2011)P
( )
1 Pa a aa - - -
2 Ta a, caa caca
/100 / / 0
3 Ua aa /100 /100 /100 /100 1
4 Ua a /100 /100 /100 3
5 Ua ba aa a Rca
/100 1 1
1
6 Ua ba ca a (0,01 0,06)
/100
1 1
1
7 Da aa /c3 /c3
/3
2
8 Da aca /c3 /c3
/3
2
9 Pa a c3/100 c3 (2) c3/100 c3(2)
3/3 (2) 0
10 Mca c3/100 c3 (2) c3/100 c3(2)
3/3 (2) 0
11 Maca c3/100 c3 (2) c3/100 c3
(2)
3/3 (2) 0
12 A aca
aa a ( 2 0,2)
/100 / / 0
aa a ( 0,2 0,05 )
/100 / / 0
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
85/225
88
( 0,05 0,002)
/100 / / 0
aa a (
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
86/225
89
28
BIBLIOGRAFIA
ANTUNES, F. S.; BARRETO, W. O. C L M G.R Ja: IME, 1982. 13 .
ANTUNES, F. S.; WERNICKE, J.; VETTORI, L. C () . R Ja: IME,1975. (Pbca Tcca, 42).
ARCHER, J. R.; SMITH, P. D. T a b b , aaaba caac a a caac . J S S, O,. 23, . 475480, 1972.
ARENA, A. L .B A: CNaca Ca, 1945. .1.
ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .
BERGOGLIO, H. Na a b a a aaca a a cca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 5., 1955, Pa. A...R Ja: ScaBaa Cca S, 1959. .6869.
BLACK, C. A. (E.). M . Ma: Aca Sc A, 1965. 2 . (A, 9).
BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.
BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
87/225
90
BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).
CHIHACEK, L. J.; BREMNER, J. M. A c c a ac aa. S S S A J,Ma, . 43, . 4, .821822, 1979.
DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151.
EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.
FERNANDES, B.; GALLOWAY, H.M.; BRONSON, R.D.; MANNERING, J.V.Ca ca aa a a.R C, Va, . 30, . 169, . 232241, 1983.
FERNANDES, B.; SYKES, I. D. Caaca ca a Ma Ga.R C,Va, .15, .18, .139,1968.
FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .
FRANZMEYER, D. P.; ROSS, S. J. S : aba aa a . S S S AP,Ma, . 32, . 4, . 573577, 1968.
FRANZMEYER, D. P.; STEINHARDT, G. C.; CRUM, J. R.; NORTON, L. D.S I:1. F a aba c. WLaa: P U, 1977. 31 . (Rac B, 943).
GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.
GROHMANN, F. A ba aca a aa. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15.,1975, Caa. A... Caa: Sca Baa Cca S, 1976. .2729.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
88/225
91
GROHMANN, F.; RAIJ, B. a. Ica aa a a aa . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 14., 1973, Saa Maa. A... R Ja: ScaBaa Cca S, 1974. .123132.
GROSSMAN, R. B.; BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; WALKER, J. L.La b a caca aac b a. S S S A P,Ma, .32, . 4, . 570571, 1968.
HAISE, H. R.; HAAS, H.J.; JENSEN, L.R. S
a a : 1. F caac a a 1/3 aca, a M P a a 15 a 26 aca. S S S A P, Ma,.19, . 2025, 1955.
HEILMAN, M. F.; CARTER, D. L.; GONZALEZ, C. L. T c (EGME) c ac aa. SS, Ba,. 100, .409413, 1965.
KILMER, V. J.; ALEXANDER, L. T. M a caca aa . S S, Ba, .68, . 1524, 1949.
LEAMER, R.W.; SHAW, B. A aaa a caa ca. J A S A,Wa,. 33, . 10031008, 1941.
MEDINA, H .P.; GROHMANN, F. Cb a aaca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 6., 1957, Saa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1962. . 2938.
MILLER, W. F. V ca b a. S S,Ba, . 100, . 300304, 1966.
OLIVEIRA L. B. . C () E E C. Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).
OLIVEIRA L. B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, . 1, . 715, 1966.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
89/225
92
OLIVEIRA, L. B. .; DANTAS, H. S.; CAMPELO, A. B.; GALVO, S. J.;GOMES, I. F. Caaca aa b a a Tab a Ea Ea Ca, Rc. PA B, R Ja, . 3, . 207214, 1968.
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23. (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).
OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N : c aa bca a . Saa Maa: UFSM,
1973. Maa.
OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.
OLIVEIRA, L. B. ; MARTINS, A. M. C. M. Ca b aa a 15 aa a a ca (c), N. P A B,R Ja, .1, .9195, 1966.
PAIVA NETTO, J.E.; JORGE, W. . E a a a
aa Ea S Pa. I. CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 1., 1947, R Ja. A... R Ja:Sca Baa Cca S, 1950. . 5979.
PALMIERI, F. A S C R G S S,B.1986. 258 . P. D (T) P U, W Laa.
PAULA, J. L. . E E C. 1981. 55 . Da (Ma) UaFa Ca, Faa.
PAULA, J. L. .; OLIVEIRA, L. B. . 1/10 . R Ja: EMBRAPASNLCS, 1984. (EMBRAPASNLCS. B Pa, 33).
PAULA, J. L. ; COELHO, M. A. M aa a aaba aa c ac. RB C S,Caa, . 6, . 3, .155160, 1982.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
90/225
93
PIERANTONI, H. Ca aa ca ca a Ma G. I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 13., 1971, Va. R... R Ja:Sca Baa Cca S, 1973. .22.
PINTO, S.; OLIVEIRA, O. V. . M .R Ja: IPF, 1975. 16. (Pbca, 165).
RANZANI, G. A cca Bcca. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 5.,
1955, Pa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1959. .1831.
RICHARDS, L. A. (E.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (USDA Ac Hab,60).
RICHARDS, L. A. A ba ac aaa . S S, Ba, . 51, . 377386, 1941.
RICHARDS, L. A.; WEAVER, L.R. F a ca a a a ca. S S,Ba, .56, .331
339, 1943.
RIGHES, A.A.; VEIGA, C.L. Caaca ca a a baa c a aa aa. I:SEMINRIO NACIONAL DE IRRIGAO E DRENAGEM, 3., 1975,Faa. A...Faa: M I: ABID: DNOCS, 1976.
RIGHES, A. A.; VEIGA, C.L.; POHLMAN, G.G. Laba ca b a a b. SS, Ba, .57, .197213, 1944.
SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M
.Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).
SOWERS, G.F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
91/225
94
TYNER, E.H. T aa caca aa . S S S A P, Ma, . 4, . 106113, 1963.
UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14, . 361366, 1949.
UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.
VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aaa a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).
VOMOCIL, J. A. P. I: BLACK, C. A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, . 299314.(A, 9).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
92/225
P II
A Q
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
93/225
1
H
(H20, KC CC2)
1.1 P
Md d ca ca d dcbad :d (a, KC CaC2 ), 1:2,5
1.2 P
Cca 10 L d c c d 100 L ad.
Adca 25 L d d (a, KC 1M CaC20,01 M).
Aa a aa c ba d d dda da a a.
Aa cada aa c ba d d, a d a ada cd a a d H.
1.3 R
C 1 d 74,5 d KC a a a 1L.
CC2 1 a 147 d CaC2 2H2Oaa 1L d . Aa, da a ca .
CC20,01 d 10 L d ad aa cada d . Md a C.E. da , d da d d
2,3S/c.
H 4,00 H 7,00 d aa ad.
1.4 E
.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
94/225
98
O:
La c 30 a d ca a ad.
A c c a ad H 4,00 H7,00.
Tabaad , c aa d a a aa, a d a d d a aa c a ad. Paa c aadc (S Tc) a a , :a 1:1.
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
FASSBENDER, H. W. Q AL. Taba: IICA, 1975. 398 .
JACKSON, M. L. S . N Y: Pc Ha, 1958.498 .
PEECH, M. HdI Ac. I: BLACK, C. A. (Ed.). M .Mad: Aca Sc A, 1965a. a 2, . 914926. (A, 9).
SCHOFIELD, R. K.; TAYLOR, A. W. Ma ac ba . J S S, Od, .6, .137146, 1955.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
95/225
99
2
CARBONO ORGNICO
2.1 P
Oda da aa ca a da c dca d
c, ad c d a caddd d cd c / ac. O c d dcaa a da ad c ad d a aaca (a d M).
2.2 P
Ta aada 20 d , a a aa a d 80 .
Pa 0,5 d ad cca d 250L.
Adca 10,00 L (ad) da d dca d 0,0667 M. Ic bac c 10,00 L da ddca d aa d a aacaa.
Cca b d a d 25 d d 250 daa c d a a bca d , cad ccdad.
Ac aca ca a a a bada, da 5.
Da a a 80 L d a dada, dda ca, 2 L d cd c 3 a d dcad daa.
Ta c d a aaca 0,1 L 1a a c a daaa, cdd a d.
Aa d a.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
96/225
100
2.3 C
0,6)(40C(/) =
)(40/ =
A ca d aa ca cacada cad ad d cab c 1,724. E a ad d d ad , a c da d , cabaca c 58%.
1,724(/)C(/)OM =
O:
Paa > 2% d cab, a adadcc d dca d : 20,00, 30,00, 40,00, 50,00 La a ca da aa aaa, a d d.Pcd a , a a, d a d 1:5, a, aa d 100, 150, 200 250 L, ca. Pa 50,00 L,d c a a c a ; aca a dcadaaa cc d cab, a a aa cd a 10 L da d dca d .
Paa a aa 50 L da d dca d c aa da da aa ca, a 0,25
d .
E ca d a, adca a ada d a daa a ad d dca d .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
97/225
101
2.4 R
2C27, 0,0667 1 d39,22 d K2C2O7 .a. (a c a a 130C aa), 500 L d a cda ba ad d 2 L. Ja aa, a, d 1.000 L d cd c ccad 500 L da. Aa b aa d d a, a ca dba c a.
0,1 1 d 40 d F (NH4)2 (SO4)2.6H2O caad, (a d M), 500 L d acd 10 L d cd c ccad. Aa ca aa 1 L.
D () a 1 d daa d 100 L d cd c ccad.
( )a a (A2SO4 ).
(H34) (85%) .. accad.
2.5 E
B .
A .
B:
BRASIL. M da Aca. C Naca d E PaAca. I d Qca Aca. M .R d Ja, 1949. 66 . (IQA. B Tcc, 11).
DONAHUE, R. L. L .[S..]: Ia,1952. 151 .
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
FRATTINI, C. T. A.; KALCKAMN, R. E. Ca a dd da d cab. P A B, R dJa, . 2, . 259261, 1967.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
98/225
102
JACKSON, M. L. S . N Y: Pc Ha, 1958.498 .
SCHOLLENBERGER, C. J. A ad aa d d ac a. S S,Ba, . 24, . 6568, 1927.
SCHOLLENBERGER, C. J. Da ac a. SS, Ba, . 59, . 5356, 1945.
VERDADE, F. C. da. Ica da aa ca a caacdad d cad c d . B, Caa, . 15, . 3542, 1956.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
WALKLEY, A. A cca aa a ad d da,ac cab : c aa d cd adac c. S S, Ba, . 63, . 251263,1946.
WALKLEY, A.; BLACK, I. A. A aa da d d ac a ad a d dca ccacd a d. S S,Ba, . 37, . 2938, 1934.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
99/225
103
3
NITROGNIO TOTAL
3.1 P
O ca aca ad
aa ca. N d, N cd a d aaa d da c a a d CSO4, H2SO4 Na2SO4 K2SO4(aa).
P aca, a d a cdda aa ca ba aa , caa d d, cada d cd bc cd dcad , da dad acda (H2SO4 HC).
Da cca dca cdad c:
Kda caa d d;
Kda da a a.
3.2 P
3.2.1 K .
Pa 0,7 d , cca ba da d 100 L,ad c aa d 0,001 .
Adca 15 L d a cda d a cd ad, d cd da 1 a a, a cad da aa ca.
Da a, a 25 L d a, aa aa a adca 2 a d aa d c c.
Ja, adaa, d NaOH a 30% a a a ca caaca (c da a dc bc d ).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
100/225
104
Da a, cca ba a baaa, adca a a b d ba a 60,35 a b a .
Paa a caa d d, ccad b a baaa a adca, c a d a, 12 da acaaada (cd a 140 d ).
Cca 2,5 L da d cd bc 4 a ddcad c c, d caab a caa d d.
Adca a d cd a caa d aa, 2 L
da d NaOH 30% ca daa. Cca aa a aada caa aa a da d aa ada a a.
Aa a a aa d cca da da a .
Ab a caa, a c d c cd cdbc a aa bc d 100 L, aad c a 10 Ld a.
Ta c d H2SO40,005 L 1 HC 0,01 L1Ma a daa da ca a aa a.
Ua a a bac caca a adad d N aaa.
3.2.2 K
Pa 0,7 d , cca ba da d 100 L,ad c aa d 0,001 .
Adca 15 L da a cda d a cd ad, d cd da 1 a a, a cad da aa ca.
Da a, a 25 L d a, aa aa a adca 2 a d aa d c c.
Ja, adaa, d NaOH a 30% a a a ca caaca (c da a dc bc d ).
Da a, cca ba a baaa, adca a a b d ba a 60,35 a b a .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
101/225
105
Ta 12 (10 L) da aca aada(a d da aa d N) aa cdad da.
Paaa, cca 25 L d d cd bc a 4% d 125 L, adcad a a 5 a ddcad .
I a dad d dad a , d cdad d aa a a a da da.
Adca aca aada (a dda aa d N) 2 L d da 30% cd a da da
aa, a a, da 5 .
Ta dad, d d , c adada d H2SO4 0,005 L1, a a daa da c a aadaaa a.
Fa, cd a bac.
3.3 C
N ( ) =
a = L d cd 0,005 L1 a aa.
b = L d cd da a bac.
O:
A caa d d cda d a d a baa,dd 80 30 , c aa ada. O c c ad d aa d d 30 d d.
Paa d aa d , ad ad c a; a, a da cdada c c aaca.
3.4 R
a 180 dNa2SO4 d aada 1 d a cda ba
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
102/225
106
ad d 2 . Adca 18 d CSO4 5H2O , da, 600 Ld H2SO4ccad; da a ca .
30% a 300 d NaOH,d a ca aa 1 .
I . ( + ) d 0,1 d d d bc 0,02 d d a c c ca aa 100 L.
cd c 0,005 L1 cd cdc 0,01 L1aa a a da M 0,1M.
a 40 d cd, d a a a1 .
3.5 E
D .
B .
B:
BATAGLIA, O. C.; FURLANI, A. M. C.; TEIXEIRA, J. P. F.; FURLAM, P. R.;
GALLO, J. R. M . Caa: IAC,1983. 48 . (IAC. B Tcc, 78).
BREMNER, J. M. Da b da d.J A S, Cabd (GBaa), . 55, .1133, 1960.
CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Aa caacca ca d d Ead d S Pa a a aaca. B, Caa,..6, .147164, 1946.
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,
1979. 271.
RICHARDS, L. A.; ATTOE, O. J.; MOSKAL, S.; TRUOG, E. A Ccad d aaab . I: INTERNATIONALCONGRESS OF SOIL SCIENCE, 7., 1960, Mad. T.G: Iaa Sc S Scc, [1960]. . 2835.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
103/225
107
4
CAPACIDADE DE TROCA DE CTIONS (CTC) E
BASES TROCVEIS
4.1 P
A CTC d dda c d a a a d c d a c cda a d aa a aa. E c add d aa d a, cc, b d cd dda dad d c, d ab aca.
4.2 P
Qa cca d a dca ca.
4.2.1 M KC 1 L1
4.2.1.1 E
Pa 7,5 d , cca d 250 L adca 150 L d d KC 1 L1.
Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.
D da a aa, da c a a
a ca d d d da da a.
Pa aa d 200 L da aa d 50,00 Lda a bada da , aa da d a a,cc + a cc c.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
104/225
108
O:
F d c a aa cc, a a,a d a a dada a a A+++ (S + A+++), a a a da ba , a a a a, ca d Ca++ M++.
A a bdad d caba aca KC1 L1, ba c cac.
4.2.1.2 R
C 1 1 a 74,6 d a, ac a, aa cada d a aada.
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
McLEAN, E. O.; HEDLESON, M. R.; BARTLETT, R. J.; HOLOWAYCHUK,D. R. A : I. Eac d ad ad ca O. S S S A P, Mad, . 22, . 5,.382387, 1958.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.2.2 M HC 0,05 M
4.2.2.1 E
Pa 10 d , cca d 200 L adca 100 L da d cd cdc 0,05 L1.
Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.
D da a aa, da c a aa ca d d d da da a.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
105/225
109
Fa , ad, da d d caa, da aa dda c d Na+ K+ a aa.
4.2.2.2 R
S d HC 0,05 L1 aa d a a dd ccad d a adad.
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.2.3 M H 7,0
4.2.3.1 E
Pa 10 d , cca d 200 L a150 L d d aca d cc H 7,0.
Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.
D da a aa, da c ca aa ca d d d da da a.
Ua bada da aa a da daacd a (H++ A+++).
4.2.3.2 R
1 1 H 7,0 a 80 da aa aa 1 L d , dd a. A c c aa H 7,0 a 7,1, ad cd acc aca dd d cc.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
106/225
110
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
SHAW, W. M. Da caab d ad . J A O AC,Wa, . 32, . 437452, 1949.
SHAW, W. M.; McINTIRE, W. H. Ecaab d a dd ba cd a caac cac
dc. J A O A C,Wa,. 34, . 471492, 1951.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.2.4 M H 7,0
4.2.4.1 E
Pa 12,5 d , cca d 250 L adca 125 L da d aca d a a H 7,0.
Fca c a d baca, aa c cca, ad a a a a a a ada.
D da a aa, da c a aa ca d da da a .
Pa 100 L d d bada aa aa dd c c aa, d d ada a aa aa dad c.
O:O Na+ K+ dad d caa
Ca++ M++ EDTA ca d ab aca.
4.2.4.2 R
1 1H 7,0 a 116L d cd acc aca aa bc d 3 cd
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
107/225
111
aada 1.600 L d a. Adca 140 L d dd da ccad, d d a a a a , aa a a aa d dd d a.Aa adca a a d 2 . La a aa c aa, adcad cd acc dd d a, H a 7,0. Paa aa ba ad d 2 ca .
B:
BLACK, C. A. (Ed.). M . Mad: Aca Sc
A, 1965. 2 . (A, 9).
DANTAS, M. S. d. D .Rc: I Ac d Nd, 1961.(IAN. B Tcc, 15).
ESTADOS UNIDOS. Da Ac. S Ca Sc.S S Laba Sa. S .Wa, 1992. (USDA. S S Ia R, 42).
JUO, A. S. R.; AYANLAJA, S. A.; OGUNWALE, J. A. A aa ca ca caac a c.C S S P A, N Y, . 7, .
75161, 1976.
JUO, A.S.R. S . Ibada:Iaa I Ac, 1978. 52 .
VERDADE, F. C. da. Ica da aa ca a caacdad d cad c d . B, Caa, . 15, . 3542, 1956.
4.3 D
4.3.1 A
4.3.1.1 P
Ea c KC 1 L1 da cac dda d NaOH.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
108/225
112
4.3.1.2 P
E a da da aa d 50 L bda a a cKC 1 M, adca 3 a d dcad a d b a c d NaOH 0,025 1 L1 , a a ca daada.
O:
O KC, a dad d cd ba , daa a bac ca. O a d d ba cdca, da a d b a a ad da a a d NaOH. O
Ca+++M++ dad a aa a a da d A+++.
N ca d c aa ca, a dacca ab aca a dcada, d dcad da a a c KC abdad d c.
O a d dad cca d acdc cd dc Maa d Md d A d S d1979, 2.8.
4.3.1.3 C
NOHL/)(A =
4.3.1.4 R
I a 0,1 d dcad, cca a d a adca 1,6 L d NaOH 0,1 L1. Ta a ad ca. Ca a c d daaa, adca aaa d NaOH. Paa d aa ba d 100 L ca c a.
H 0,025 1 a 25 L da a d NaOH aa ba ad d 1 , cad ca.
4.3.1.5 E
B .
EAA.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
109/225
113
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
KAMPRATH, E. J. Ecaab a a a c acd a . S S S A P,Mad, . 34, . 252254, 1970.
KASTER, G.; POETSCH, E. Caa aa ca aa d . I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO
SOLO, 2., 1949, Caa. A...R d Ja: Scdad Baad Cca d S, 1953. . 183187.
LIN, C.; COLEMAN, N. T. T a caab a ad ca. S S S A P, Mad,.29, .374378, 1965.
LOPES, H. D. S. Ea b da d a d cca. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 5., 1955,Pa. A... R d Ja: Scdad Baa d Cca d S,1959. . 105110.
McLEAN, E. O.; HEDLESON, M. R.; BARTLETT, R. J.; HOLOWAYCHUK,
D. R. A : I. Eac d ad ad ca O. S S S A P, Mad, . 22, . 5,.382387, 1958.
OLMOS ITURRI LARACH, J.; CAMARGO, M.N. Occa d ac d Ba; a caaca db. C C,S Pa, . 28, . 2, .171180, 1976.
4.3.2 C
4.3.2.1 P
Ea c KC 1 L1 dacca a d dcad d c da cac.
4.3.2.2 P
N , d a a a d A+++ c,adca 1 a d a d b aa d a d b .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
110/225
114
Adca 6,5 L d c a 4 a d dcadc bac a, daa, c a d EDTA 0,0125 L1, a a da c aada aa a dada (c a a dad ca (Ca++M++).
Aa d EDTA a.
4.3.2.3 C
EDTAL/)(MC
=+
++++
4.3.2.4 R
C : H 10 d 67,5 dNH4C 200 L d a cca ba ad d 1 . Adca600 L d NH4OH ccad, 0,616 d MSO4.7H2O 0,930 dEDTA, a ddc. Aa b a d ca .
Vca a adad da a a EDTA aa, ccad 50 L d a d 125 L, 3 L da a 4 a d d c; a c aadad a aa a a ad d a a d EDTA 0,0125 M.Ma 300 L da a H 10 c 300 L d aaa 50 L d ca d a 10%, aa ada ac .
EDA 0,0125 1a 4,653 d EDTA .a.a c a d a cda ba d 1, cad .
I ( )d 100 d dcad 25 L d c c cd 16 d ba . Ea d ada caada dd acdad d da.
a 0,5 d dcad, cca a dcaa a c 100 d a d c ,ad b. Gada d c.
C H 10% a 100 , cca baad d 1 cd a, d ca ca .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
111/225
115
4.3.2.5 E
B .
B:
DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S
(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.3.3 C
4.3.3.1 P
Ea c KC 1M da cca a d dcad d c (c) da cac.
4.3.3.2 P
N d , cca 2 L d aaa a 50%,2 L d KOH a 10% a ada d da (50 ). Ta c d EDTA 0,0125 L1a a da c a aa a.
Aa d EDTA a, cd a cc
.
4.3.3.3 C
Caca a ca d cc a aa d d acdc a :
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
112/225
116
EDTAL/)(C =++
4.3.3.4 R
V 4.3.2.3.
4.3.3.5 E
B .
B:
DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.3.4 M
4.3.4.1 D
Da a d Ca+++M++ ( 4.3.2) Ca++( 4.3.3).
4.3.5 P
4.3.5.1 P
Ea c dda d cd cdc da ca d caa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
113/225
117
4.3.5.2 P
Paa a d bd c HC 0,05 L 1 d caa, ad d .
Fa a a d a ca a a aa a dad ad.
4.3.5.3 C
L/)(K =+
L = La da aa
O:
Paa b d a , aa 4 ad d K+ Na+cd cada a 0,01 0,02 0,03 0,04 cc /L.
4.3.5.4 R
C C (0,1 /) a 0,0746 dKC 0,0585 da NaC a c a d d HC 0,05 M a ca d 1 .
+ + a aa ba ad d500,00 L a adad da a: 50,00, 100,00,150,00 200,00 L. Ca c d HC 0,05 L1. Ta aa ac aa a cca d 0,01 0,02 0,03 0,04 cc /L ca.
Paa a 4 aa a daa, d cd a a d ad d 0,02 cc /L dK+ Na+ aa a ad da caa d aa.
Taa c a cca da a .
4.3.5.5 E
F .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
114/225
118
B:
CASTRO, A. F. d; ANASTCIO, M. L. A.; BARRETO, W. O. d. Pd ca d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .7580,1972.
CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Aa caacca ca d d Ead d S Pa a a aaca. B, Caa,..6, .147164, 1946.
DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A
.R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
FEIGENBAUM, S.; HAGIN, J. Eaa d daaab bad a a b a. J SS,Od, . 18, .197203, 1967.
HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).
PAIVA NETTO, J. E.; CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Cb a dd d aac d a aa caaca ca d d Ead d S Pa. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO,1., 1947, R d Ja. A...R d Ja: Scdad Baa dCca d S, 1950. .79108.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
4.3.6 S
4.3.6.1 P
Ea c dda d cd cdc da c ca d caa.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
115/225
119
4.3.6.2 P
Paa a d bd c HC 0,05 L 1 d caa, ad d Na+.
Pcd a a d aa; d a ad a aaaa a caa d aa.
4.3.6.3 C
N L/)(N =+
L = La da aa
O:
Paa a b d a Na, aa 4 adcd:
0,1 0,2 0,3 0,4 cc /L d Na+, c 4.3.5.4,da a ca, aa c a cca d Na+, aa
cc d a Na.
A ad d d d aada ada;a, c a da d c a dada (Na+ K+), a a a ca. Qad aa d c Na+, cdad d cda d aa d a a caa d aa.
4.3.6.4 R
4.3.5.4.
4.3.6.5 E
F .
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
116/225
120
B:
DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).
HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).
PAIVA NETTO, J. E.; CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Cb a dd d aac d a aa caaca ca d d Ead d S Pa. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO,
1., 1947, R d Ja. A...R d Ja: Scdad Baa dCca d S, 1950. .79108.
4.3.7 S ( S)
4.3.7.1 C
++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++==== NaKMgCa/kg)(cmolSValor c
B:
BRASIL. M da Aca. C Naca d E PaAca. I d Qca Aca. M .R d Ja, 1949. 66 . (IQA. B Tcc, 11).
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
SETZER, J. A caacca d ca d d Ead d
S Pa. B, Caa, . 1, . 4, . 255359, 1941.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
117/225
121
5
ACIDEZ DO SOLO
S dc d d d aa a da daacd d :
A a acd (H + A) bada a a c aada d KC. Pd dada c acd a ada aa da da CTC a, ddac a a da ba + (H + A).
A a acd bda a a c aada d aca d cc 1 L1H 7,0. Pd dadac acd a acd daa c acd c. ada aa caca a CTC d, dda c a a da ba + acd ca.
5.1 A
5.1.1 P
S aada d a c KC d acd dca d adca cabc (H+), a H++ A+++dad cd a c.
A da a ad c NaOH a daa c dcad.
5.1.2 P
Da cca d a da acd c dca
ca.
5.1.2.1 M KC 1 L1
Cca 10 d d 125 L adca 50L d KC 1 L1.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
118/225
122
Aa aa aa da da30 .
Fa a d Waa 42 d 5,5 c dd, adcad da d 10 L d KC 1 L1.
Adca a ad 6 a d aa a 0,1% ac NaOH 0,1 L1a aac da c a.
a) C
100MV/)(A =
V = d NaOH a a a L
M = adad d NaOH
= da aa
b) R
C 1 L1 d 74,5 d a 1 d a.
F (0,1%) d 0,1 100 L d c c
H 0,1 1 d 1 aa d c. D 100 L aa 1 L.
c) E
B .
5.1.2.2 M BC20,1 M
Cca 10 d d 250 L adca100,00 L d BaC20,1 L1.
Aa aad cc 1 a aa 1, dad a b a .
Pa 50,00 L d bada.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
119/225
123
Da a acd c NaOH 0,025 L1, ad 3 ad aa 1% c dcad.
Fa a a bac caa c d a ddcad.
a) C
0,5V/)(AH =+ ++++
V = d NaOH 0,025 L1a a a
b) R
BC2.2H2 0,1 1 a 24,4 d a, cca ba c d 1 cd 700 L d a ca .
H 0,025 L1 d a aa ad ( aa) d NaOH c . Cca 25 L da ba c ca a 1 .
c) E
B .
B:
BARRETO, W. d O. E :caacdad da da caada ca. Iaa: UFRRJ, 1986. 273 . TDad.
BASCOMB, C. L. Rad d da ca cacaac caca ad caca . J S F A, E, .15, .821823, 1964.
DURIEZ, M. A. d M.; JOHAS, R. A. L.; BARRETO, W. d O. A : caa a da aca dS Naca d Laa Ca d S (SNLCS). Rd Ja: EMBRAPASNLCS, 1982a. 10 . (EMBRAPASNLCS. Bd Pa 10).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
120/225
124
DURIEZ, M. A. d M.; MELO, M. E. C. C.; JOHAS, R. A. L.; ARAJO, W.S. Aa ECEC Baa ad aab ca dd d ac. I: INTERNATIONAL SOILCLASSIFICATION WORKSHOP, 8., 1986, R d Ja. P...R d Ja: EMBRAPASNLCS/USDA/U P Rc, 1988.. 4955. Pa 1: a.
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
GILLMAN, G. P. A d d a ca
ad . A J S R,Mb, .17, . 1, .129139, 1979.
GILLMAN, G. P.; BELL, L. C. S d ad ca N Q ad. A J S R,Mb,. 16, .1, . 6677, 1978.
GILLMAN, G. P.; BRUCE, R. C.; DAVEY, B. G.; KIMBLE, J. M.; SEARLE, P.L.; SKJEMSTAB, J. O. A caa d d da ca ca caac. C S S PA, N Y,. 14, . 11, . 10051015, 1983.
JUO, A. S. R.; AYANLAJA, S. A.; OGUNWALE, J. A. A aa
ca ca caac a c.C S S P A, N Y, . 7, .75161, 1976.
PEECH, M. HdI Ac. I: BLACK, C. A. (Ed.). M .Mad: Aca Sc A, 1965a. a 2, . 914926. (A, 9).
PEECH, M.; ALEXANDER, L. T., DEAN, L. A.; REED, J. F. M . Wa: USDA, 1947. 25.
PEECH, M.; COWAN, R. L.; BAKER, J. H. A cca d BaC2
Taaa ad a aca d d d c . S S S A P,Mad, . 26, . 3740, 1962.
TUCKER, B. M.; BEATY, H. J. Ecaab ca ad ca cacaac. I: METHODS aa ad . S:Ca Aca Ba, 1974. (Tcca Cca,54).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
121/225
125
YUAN, T. L. Da caab d b ad. S S,Ba, . 88, . 3, .164167, 1959.
5.1.3 C
A CTC a d cacada:
)AS(V/)(CTC +=
S(cc/) = (Ca+++M+++Na++ K+)
acd ca (cc/)= (H++A+++)
aa a da da ba c ca 4.
5.2 A
5.2.1 P
Ea da acd d c aca d cc aad aH 7,0 dad ca c d NaOH a d aa c dcad.
Paa d ca ad, d d c d bc aaa aada a H 8,2 a ad.
5.2.2 P
Pa 100,00 L da bada bda c acad cc ( 4.2.3.1) aa aa d 200 L (a aa d aca d ).
Adca 5 a da d aa a 3% a c
a d 0,0606 L1d NaOH a d da c a.
Paa cada d aa a a a bac.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
122/225
126
5.2.3 C
)(/)(AH =+ ++++
a = L NaOH da aa
b = L NaOH da a bac
O:
O d NaOH 0,0606 L1 a a 1,65a ad cc d (H++ A+++).
5.2.4 R
I 3% d 3 d dcad cc, cad aa 100 L.
0,0606 1 aa a ad ad d NaOH aa d d d aa ( aa), c .
5.2.5 E
B .
B:
CASTRO, A. F. d; ANASTCIO, M. L. A.; BARRETO, W. O. d. Pd ca d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .7580,1972a.
CASTRO, A. F. d; BARRETO, W. d. O.; ANASTACIO, M.L.A Ca H aa d ba d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .917,1972b.
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
123/225
127
FREITAS, G. C. D a a a da. I: REUNIOBRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja. A...Rd Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950. . 109144.
MOHR, W. A d aa d aca a ac. I:REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja.A R d Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950..185215.
RAMOS, F.; KEHRIG, A. G. Dc cca d d d a. I:REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja.A... R d Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950.
.583604.
SETZER, J. A caacca d ca d d Ead dS Pa. B, Caa, . 1, . 4, . 255359, 1941.
VETTORI, L. D . R dJa: I d Qca Aca, 1948. 36 . (B Tcc, 7).
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
124/225
128
6
HIDROGNIO EXTRAVEL
6.1 C
)(A)A(H/)(H ++++++++ +=
O:
Dad aa c H a aba d 7,0.
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,
1979. 271.
PRATT, P. F.; ALVAHYDO, R. Caacca d a d c da d Ead d S Pa. P A B,Rd Ja, . 1, . 104106, 1966.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
125/225
129
7
VALOR T CTC
(C T C)
7.1 C
)A(HSV/)(TV ++++ ++=
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
RAIJ, B. a. A caacdad d ca d c da a ca a . B,Caa, .28, .85112, 1969.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
126/225
130
8
VALOR V
(P S B)
8.1 C
TV
SV100(V%)VV =
O:
Ra a aca da ba c a a
a d c c. E a ad aa a caacad c dc.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
127/225
131
9
PERCENTAGEM DE SATURAO POR ALUMNIO
9.1 C
A ca d aa c a dada a :
)AS(V
A100AS.
+++
+++
+=
O:
Ea a ada a aa d ca d a a ca c.
B:
CAMARGO, M. N. Icdca d a d cca da d Ba. I: CONGRESSO BRASILEIRODE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A. R d Ja:Scdad Baa d Cca d S, 1976. . 603613.
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
128/225
132
10
PERCENTAGEM DE SATURAO POR SDIO
10.1 C
A ca d aa c d dada a :
T)(V
N100SS.
+
=
O:
O a d Na+ cd a d c; a ad a caca d a, dc a.
B:
EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.
RICHARDS, L. A. (Ed.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (Hadb, 60).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
129/225
133
11
TROCA COMPULSIVA (CTC CTA)
11.1 P
Tca ca baada a aa d c d
BaC2 ad d ad d MSO4. A adad dM++ada d MSO4a a CTC (ca caca) C da CTA (ca aca). Ea da a a H d ccca ca a cada ca.
11.2 P
Pa 1,0 d cca b d ca d 30 La ad.
Adca 20 L d BaC20,05 L1 aa 2 a aad cc.
Ca bada aa dad c c, Ca++, M++, Na+ K+, ca.
Laa da c 20 L d BaC20,002 L1, aad 1a cada aa. Dcaa bada.
A a da aa c BaC2 dd, a bcd d aa da d BaC2 a.
Adca 20 L d MSO40,0025 L1 aa 1 a.Aa a cddad ca aa 0,3 S /c, ad adada a d MSO40,0025 L1. Aa 1 a
da a .
Pa b aa da d MSO40,0025 L1 a.
Ca da M++ C bada.
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
130/225
134
O:
O M++ d dad ca c EDTA, ab aca C ca c H(NO3)2 a d dcabaa a d b c dcad. Aada d H(NO3)2 0,02 L1 cdada, da a c d NaC 0,02 L1
11.3 C
CTC
S M++ adcad aa a da cddad da.
)VCV(0,005001/)(CTC 312 =
S a adcada aa a da cddad da.
)VC(0,05001/)(CTC 31 =
CTA
)VCV(C001/)(CTA 1233 =
V1= L d BaC2a
V2= L d MSO4adcad
V3= L a d bada
C1= cca a (/) d M++ bada
C2 = cca (/) d Ca d BaC20,002 L1
C3= cca a (/) d C bada
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
131/225
135
11.4 R
BC2.2H2 0,1 1 d 24,4 d a a ca a 1L.
BC2 0,002 1 aa a a d aaadada.
4 0,0025 1 aa a a daa adada.
H (3 )2 .0,01 1 adca ba
c d 1 c 700 L d a, 20 L d HNO32 L13,0 d H (NO3)2. Aa a d ca d a ca c a.
D + d 0,1 dcada dcad 100 L d a. Ca a ada.
C 0,02 1 ca a (120C) 6 a aaa d a P.A. A a dcad, a 1,169 , d ba c ca a 1L c a. Ua a aaada H (NO3)2.
11.5 E
B .
EAA.
B:
BARRETO, W. d O. E :caacdad da da caada ca. Iaa: UFRRJ, 1986. 273 . TDad.
BASCOMB, C. L. Rad d da ca cacaac caca ad caca . J S F A, E, .15, .821823, 1964.
BLAKEMORE, L. C.; SEARLE, P. L.; DALY, B. K. M . W: N Zad S Ba, 1981. (SccR, 10A).
-
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]
132/225
136
GILLMAN, G. P. A d d a ca ad . A J S R,Mb, .17, . 1, .129139,