le ue: “no a un singule lingua” bibliotheca digital cresce ... de panorama, septembre... · pee...

Specimen: Panorama, www.interlingua.com

I N I S T E E D I T I O N

VENI CON TU IDEAS PROLE CONFERENTIA 2013Le UMI invita omne interes-

satos a collaborar super le

programma pro le con-

ferentia in Germania.

Pagina 3

LE HOMINES DEVENISEMPRE PLUS VETEREAnte 2050 le +60 annos

se duplica. Pagina 9

QUIZ E LABYRINTHOPaginas 20-21

EXTRA: MINI-ANTHOLOGIALe ultime del tres volumi-

nes litterari al lectores.

Extra, pagina 17

NOVAS DE INTERLINGUAPaginas 14-15

I n t e r l i n g u a , c o mm u n i c a t i o n s i n f r o n t i e r a s | w w w . i n t e r l i n g u a . c o m

ISSN 0903-2932

SEPTEMBRE-OCTOBRE 2012 O ANNO 25 O NUMERO 5 O PRECIO: 2,50 €

Le UE: “No a un singule lingua”Le Union Europee non reduce le 23 linguas official. Maisto non exclude le uso de interlingua, dice le secretariogeneral del Union Mundial pro Interlingua. Paginas 4-5

Bibliotheca digital cresceLe gratuite Bibliotheca electronic in interlingua introducele prime e-libros in formato flexibile e adde un serie denove titulos. Plus de e-libros expectate. Paginas 18-19

Le argento del marLe haringos esseva lo que faceva le insula svedese Tjörnric. Erik Enfors narra le historia fascinante de como le ha-bitantes local aperiva le mina de argento. Paginas 10-13


E D I T O R I A L

Periodico in le international lingua auxiliar interlingua. Le prime edition appareva in januario 1988.

Editor: Union Mundial pro Interlingua. Redactor in chef: Thomas Breinstrup. Coredactores: Scientia:Brian C. Sexton (Grande Britannia). Enigmas: Carlos Soreto (Portugal) e Peter Gopsill (Grande Britannia).Chronica: (vacante). Corrector: Bent Andersen (Danmark). Collaboratores e correspondentes in tote lemundo.

Redaction: Kirkeholmen 10, DK-2630 Taastrup, Danmark. E-posta: [email protected]: Alberto Mardegan, Taivaanvuohentie 2 A 2, FIN-00200 Helsinki, Finlandia. E-posta:[email protected]. Conto de banca: Numero IBAN: FI18 1820 3000 0163 29. NumeroSWIFT: NDEAFIHH. Abonamento imprimite: annualmente 15 €. Abonamento duple (= 3 ex.) 30 €.Abonamento triple (= 5 ex.) 45 €. Abonamento electronic: annualmente 10€. Impression: Imago,Utrecht, Nederland.

Internet: www.interlingua.com/panoramaAppare omne duo menses in formato A5 con information international in interlingua pro tote le familia.“Manuscriptos – lineas de guida” es trovabile in www.interlingua.com/panorama-contribution. Compralibros in interlingua directemente de www.interlingua.com/libros

Copyright © 2012 PanoramaEs permittite reproducer le contento de Panorama solmente pro uso in le inseniamento e documentation de interlingua in le mundo.

HM, DORMI TU – o como? Forsan tu sim-plemente ha tanto a facer con tu prepa-rationes de cargas pro promover inter-lingua?

In iste loco io annunciava ante duomenses un autumno activissime. Il haancora circa un mense pro devenir acti-vissime, e nos pote certo usar non sol-mente un ma duo manos. Io non sentique io ancora es parte de un autumnoque ebulli de nove energia. Isto es serio-se. Nos besonia tu manos – ambes! Namle cosas non se developpa sin activitates.Dunque evelia te e assiste, per favor.

FELICEMENTE NON OMNES DORMI, alcontrario. Le preparationes pro le 20esi-me conferentia international de interlin-gua in Germania in julio 2013 ha bencomenciate (e besonia un mano!). Intrabreve tempore apparera un serie de nove

libros, e-libros, dictionarios e grammati-cas. Il ha habite grande articulos in lepressa super interlingua. E le materialdidactic pro inseniar interlingua conti-nua crescer. Dunque, non es isto assatis?

Absolutemente no. Interlingua beso-nia sempre esser promovite activemente,e le optimes a facer isto es naturalmentele usatores quotidian del lingua. Sia visi-bile, face reclamo pro interlingua, parlasuper interlingua a amicos e collegas,scribe super interlingua in messages elitteras al jornales, lege le magazines deinterlingua in le traino e autobuses procrear interesse ... si, continua mesme lelista – e face qualcosa pro adjutar.

NOS VOLE UN AUTUMNO ACTIVISSIME.Interlingua debe esser multo plus visibi-le in omne locos. Non expecta que al-teres lo face. Tu debe esser active.

THOMAS BREINSTRUPTHOMAS BREINSTRUPTHOMAS BREINSTRUPTHOMAS BREINSTRUP REDACTOR IN CHEF

NO, ISTO NO, ISTO NO, ISTO NO, ISTO NONNONNONNON ES ASSATIS ACTIVE! ES ASSATIS ACTIVE! ES ASSATIS ACTIVE! ES ASSATIS ACTIVE!

Specimen: Panorama, www.interlingua.companorama in interlingua • septembre-octobre 2012 3

C A R G A S A D I S C U T E R

Le commission del programma pro le con-

ferentia in 2013 debe i.a.:

# Determinar un thema pro le conferentia

# Cercar discursos, presentationes e semi-

narios e communicar con le presentatores

ante e durante le conferentia

# Organisar le sessiones acceptate in unhorario coherente e ben coordinate

# E multo plus secundo le ideas del partici-

pantes.

Invitation: Assistecon le programma

Le UMI invita omne interessatoscon visiones a collaborar super leprogramma pro le conferentia inter-national in 2013.

Per Thomas Breinstrup

GERMANIA – Omne membros del UnionMundial pro Interlingua (UMI) es invitatea contribuer al organisation del proximeconferentia international de inter-lingua in 2013.

Le Consilio Executive del UMIha prendite le nove initiativa in lespero que le programma pro le con-ferentia in Freiburg im Breisgau,Germania, le 27 de julio al 3 deaugusto 2013 devenira plus variatee attractive.

“Le objectivo de iste commission escrear un programma coherente pro le con-ferentia, con discursos, seminarios interac-tive, etc., e submitter iste programma alConsilio Executive pro approbation. Natu-ralmente, le traditional excursiones touristice altere activitates amusante essera organi-sate tamben, ma non per iste gruppo. Unconferentia international de interlinguadebe esser interessante, non solmente amu-sante. Le participantes debe haber le oppor-tunitate (ma non le obligation) de apprenderqualcosa – de partir del conferentia connove cognoscentias e nove ideas. Io es con-vincite que un programma interessante e dequalitate solide presentate al publico intempore adequate (i.e. ante le apertura delregistration) pote attraher un numero plusgrande de participantes,” dice MartijnDekker, vice-secretario del UMI epresidente del commission del programma.

Ille sublinea que le elementos traditio-nal del conferentias de interlingua – activis-mo pro interlingua, excursiones touristic eamusamento – remanera sur le agenda.

“Un conferentia plus ‘aperte’ es plusattractive pro le participantes. Cata uno haqualcosa a contribuer e si on ha le opportu-nitate pro contribuer durante tote le anno, leconferentia vive durante tote le anno, e lespirito e motivation pro interlingua vive, eon non lo oblidara quando on retorna acasa. Nos cerca personas con ideas e con lemotivation de exequer los. Nos vole operarin un spirito consensual e collaborative.Omne contribution, non importa quantomicre, es benvenite,” Martijn Dekker dice.

On debe inscriber se per nomine eadresse electronic in http://lists.interlingua.-com/listinfo.cgi/conferentia-programma-

interlingua.com. Pois on debescriber un message separate aMartijn Dekker a [email protected] con uncurte explication de lo que on potecontribuer. Alora on recipe le re-gulas e conditiones de participa-tion, que comprehende un promis-sa de tractar le discussiones inter-

ne como confidential. E alora le excambiode bon ideas pote comenciar.

“Le commissiones de membros repre-senta un opportunitate nove e unic de con-tribuer al organisation del ConferentiaInternational de Interlingua. Le Commis-sion del Programma es solmente le primecommission. Alteres se annunciara plustarde, p.ex. le commission de publicitate,pro coordinar le promotion del conferen-tia,” explica Martijn Dekker, qui gaudeaudir de multes le plus tosto possibile.

Specimen: Panorama, www.interlingua.com4 septembre-octobre 2012 • panorama in interlingua

Le UE dice “no” aun singule lingua

Le Union Europee non va reducer lenumero de linguas official ab 23, maon rejecta al mesme tempore le ideade haber un singule lingua in uso.Ma le UE ha oblidate un puncto im-portante, dice le secretario generaldel Union Mundial pro Interlingua.


EUROPA – Il ha nulle planos que le UnionEuropee reduce le numero de linguas offici-al ab hodie 23, ma in practica solmente ledocumentos de interesse general es traduci-te in tote le 23 linguas official. Le linguasde labor interne es limitate a tres: anglese,francese e germano. E il habera nulle chan-ce que un lingua pro omnes esserea unsolution.

Assi on pote leger in un memorandumsuper le multilinguismo in le UE, que leCommission del UE – le entitate le plus alteintra le union – publicava in septembre.

“Le idea que un singule lingua potereaesser le solution a tote besonios linguistic estroppo simplistic. Latino o esperanto ha avices essite proponite como un singulelingua paneuropee que le UE deberea adop-tar. Totevia, pois que quasi omnes debereaapprender ulle de illos ab fundo, iste solu-tion esserea equalmente dur e non terribile-mente utile in relationes con le resto delmundo. Trainar professores e inseniar a 500milliones de europeos un nove lingua pren-derea multe tempore e ressources. Isto esproque le obligation del Commission Euro-pee a multilingualismo promove diversitateplus tosto que uniformitate,” se dice in lememorandum.

Interlingua non excluditeMa le UE per isto non exclude interlingua,constata le secretario general del Union

Mundial pro Interlingua, Paolo Castellina.“Le UMI ha durante multe annos advo-

cate pro introducer interlingua como lelingua commun del Union Europee. Inter-lingua debe esser usate como le linguaponte, assi que on naturalmente pote conti-nuar parlar su lingua materne, ma assi quetote le traductiones occurre per interlingua– e assi on anque pote audir interlingua, siil es impossibile trovar le interpretes neces-sari pro un session. Isto reducerea le costosde traduction grandemente, e le interpretese traductores del UE es si ben qualificateque illes in breve tempore pote maestrarinterlingua perfectemente. Interlingua inultra es terribilemente utile in relationescon le resto del mundo, e assi on non selimita a un certe area geographic. 600milliones de personas – si non plus – com-prende interlingua, mesmo si illes non hajammais audite super interlingua in avan-tia,” dice Paolo Castellina.

In plure paises europee on ha usate inter-lingua in le disciplina scholar o gymnasial“Cognoscentia lingual general”, assi que lealumnos non debe solmente apprender passi-vemente radices grec e latin pro comprendermelio lor linguas materne ma per interlinguade facto obtener un instrumento moderne decommunication international.

“Iste experientias e le facto que interlin-gua es ben cognoscite per le parolas estrani-er del linguas europee monstra que omnes,


L I N G U A S I N L E U E

# 27 paises es membros del Union Euro-

pee (UE): Austria, Belgica, Bulgaria, Cypro,

Danmark, Espania, Estonia, Finlandia, Fran-

cia, Germania, Grande Britannia, Grecia,

Hungaria, Irlanda, Italia, Latvia, Lituania,

Luxembourg, Malta, Nederland, Polonia,

Portugal, le Republica Tchec, Romania,

Slovakia, Slovenia e Svedia.

# 23 linguas es official in le UE, del qualesgermano es usate per le plus grande

numero de parlatores. In parentheses es

indicate le anno de “officialisation”: anglese

(1973), bulgaro (2007), danese (1973),

espaniol (1986), estoniano (2004), finnese

(1995), francese (1958), germano (1958),

greco (1981), hungaro (2004), irlandese

(gaelico) (2007), italiano (1958), latviano

(2004), lituano (2004), maltese (2004),

nederlandese (1958), polonese (2004),

portugese (1986), romaniano (2007),

slovaco (2004), sloveno (2004), svedese

(1995) e tcheco (2004). Th.

Photo: Parlamento Europee

qui besonia communicar internationalmen-te, e qui non obtene resultatos per le linguasque illes ja cognosce, pote apprender facile-mente interlingua. Le effortios e le costosde isto es minimal. In total, un grande ganiopro le UE e ante toto le citatanos, qui na-turalmente debe continuar usar lor linguasmaterne intra le systema del UE,” sublineale secretario general del UMI.

Un milliardo de euros per annoLe costo total de traductiones e interpreta-tiones in omne institutiones del UE – inclu-sive le Commission Europee, le ParlamentoEuropee, le Corte de Justitia etc. – equivalecirca un milliardo de euros per anno.

“Mesmo si le UE conclude que isto esminus que un pro cento del budget del UEper anno e solmente un poco plus que duoeuros per citatano, on pote vermente avanti-ar multo in questiones lingual con un milli-ardo de euros ... per anno!” conclude PaoloCastellina.

Il ha actualmente 23 linguas official inle Union Europee que comprehende 27paises in tote Europa. Le idea basic es queomnes debe poter parlar lor proprie lingua

pro assecurar le democratia.Le UE ha le servicio le plus grande de

interpretation in le mundo con 500 interpre-tes empleate e 300-400 interpretes de free-lance per die. Cata anno interpretes partici-pa in circa 11.000 assembleas, primarimen-te con interpretation simultanee. Le inter-pretation in le UE, le Parlamento Europeee le Tribunal de Europa costa cata annocirca 0,50 euros per citatano, secundo leDirectorato General pro Traduction.

Plus que duo mio. paginas traduciteLe costos de interpretation es expectateaugmentar per 20-40 pro cento, quando lecapacitate del linguas del nove statos-mem-bros es in placia. Sovente le interpretestraduce de lingua A a lingua B, e altereinterpretes traduce de lingua B a lingua C.

In ultra circa 2.500 es empleate perma-nentemente in le servicio de traduction dedocumentos etc. In 2011 le UE traducevain scripto 2.111.934 paginas (un pagina es1.500 characteres sin spatios). 72 pro centoesseva facite per le UE mesme, le resto perfirmas exterior. 12,3% (260.012 pp.) essevatraducite in anglese, 7,9% (167.184 pp.) infrancese, 6,5% (137.942 pp.) in germano,4,3% (90.099 pp.) in italiano e 4,2%(88.725 pp.) in espaniol. Solmente 0,6%(12.782 pp.) esseva traducite in irlandese,3,5% (73.967 pp.) in maltese e 3,6 procento (76.242 pp.) in estoniano.

Traduction in le UE: statistica (in anglese):http://ec.europa.eu/dgs/translation/whoweare/translation_figures_en.pdf


Photo: Mathilde Breinstrup

NOTAS

“NOVE” MONA LISA ES GENUIN: Expertossuisse ha publicate provas que on ha tro-vate le predecessor al famose pictura deMona Lisa. E le pictura que se trova in lemuseo parisian Louvre e le pictura “Isle-worth Mona Lisa” (photo) esseva pingiteper Leonardo daVinci. Le versionIsleworth ha deceannos plus que le“original”, pingiteinter 1503 e 1506.Le version Isle-worth es nominatesecundo le locoubi illo essevatrovate in le initiodel 1900s. Uncollector de arte lo trovava presso unnobile britannic. Hodie illo es in le pos-session de un consortio suisse. Th.

HIBERNO PRECOCE IN CANADA: Un tem-pesta precoce de nive coperiva plantas demais e machinas agricultural, quando illoja le 4 de octobre colpava Steinbach inManitoba in le west de Canada. Le tem-pore general differe multo a causa delgrandor del pais, ma le temperatura inmedia durante le menses le plus frigidecambia inter poc grados plus al Pacificousque -25 grados in le interior del pais e-37 grados le plus al nord. Th.

AEROPORTO PLUS IN RETARDO: Le ja re-tardate nove aeroporto de Berlin solmen-te aperira le 27 de octobre 2013. Assiannuncia le autoritates. Le retardo esembarassante pro lo que es considerateun projecto prestigiose pro le capitalgerman. Le Aeroporto Berlin-Branden-burg debeva originalmente aperir in2011 ma esseva postponite al 3 de junio2012. Alcun septimanas ante isto, pro-blemas con le systema de securitate for-tiava le postponimento de novo. Th.

Enorme partita deebore illegal trovate

Doaneros stoppa contrabanda.

CHINA – Defensas de ebore e ornamentosde un valor de 3,5 milliones de dollarscontrabandate ex Africa esseva in octobreconfiscate in Hongkong. Isto es le capturale plus grande jammais in le region.

Doaneros in Hongkong e le vicin Gu-angdong confiscava le 3,8 tonnas de eborein un container in le medio de octobre. Il esillegal desde multe annos vender ebore. Lecaptura comprehende 972 defensas e orna-mentos in saccos de plastico. Le containerveniva ab Tanzania.

Altere 237 defensas esseva trovate ledie veniente in un container con fabas abKenya. In total esseva confiscate 1.209defensas e circa un kilo de ornamentos.

Le doana hongkongese assume que unparve portion del ebore esseva intendite proChina, e le resto debeva esser vendite inJapon e Taiwan. Septe personas, inclusiveun hongkongese, ha essite arrestate.

Ante le prohibition international contraebore in 1990, Hongkong esseva un impor-tator major del material que hodie costamilles de elephantes le vita. Th.


Photo: Visitscotland.com

Scotia debe votarsuper independentia

Un referendum in 2014 debe accla-rar, si Europa habera un nove pais.


GRANDE BRITANNIA – Le scotesesdebe in 2014 votar super le independentiaeventual de lor pais.

Le prime ministro britannic DavidCameron e le prime ministro de Scotia,Alex Salmond, le 15 de octobre signava unaccordo que pote ducer al fractionamentode Grande Britannia post 300 annos, assique solmente Anglaterra, Galles e Irlandadel Nord remanera in le union.

David Cameron es fortemente contra ledistachamento de Scotia ma ha acceptate quele voce del scoteses debe esser audite. In leprimavera 2011 le Partito National Scotesecon Alex Salmond ganiava le election local.A iste occasion, David Cameron le felicitavacon le resultato ma addeva que “si illes voletener un referendum, io vole luctar pro man-tener le Regno Unite unite con toto que io hain me”. Un grande obstaculo es como repar-tir le oleo trovate in le Mar del Nord. Illo escalculate a 20 milliardos de barriles.

In un sondage facite inter scoteses unseptimana ante le accordo in London, 28pro cento desira independentia, durante que53 pro cento es contra. Scotia ha su propriebandiera, su proprie systema juridic, propri-e equipas de sport e un identitate unic.

NOTAS

CATALONIA VOLE QUITAR ESPANIA: Ungrande majoritate del population in leregion Catalonia desira un referendumsuper independentia de Espania. Secun-do un sondage in le jornal quotidian LaVanguardia 81,5 pro cento del demanda-tes es preste a votar, e plus que le medie-tate seligerea independentia. Le grandecrise economic de Espania ha fortificatele desiro de independentia, ma le primeministro espaniol, Mariano Rajoy, diceque isto es contra le constitution delpais. Th.

VENETIA SUB AQUA: De novo le citate dellaguna, Venetia in Italia del Nord, battecontra inundationes. Touristas in lemedio de octobre e initio de novembredebeva apportar bottas impermeabilequando illes visitava le Placia de Marco.In novembre le nivello esseva 1,40 me-tros plus alte que normalmente. Duranteplure annos Venetia ha submergitelentemente, proque on pumpava troppode aqua phreatic, e le edificios descen-deva. Secundo le magazin “Geochemi-stry, Geophysics, Geosystems” le urbeancora se affunda – duo a quatro milli-metros per anno – causate per le movi-mento del tabulas tectonic. Th.

INTERPRETATION IMPOSSIBILE: Le politi-cos danese time le futuro del linguadanese. Intra poc annos il non haberaassatis de interpretes danese in le Parla-mento Europee, e alora le politicos nonpote plus parlar danese ni audir traduc-tiones in danese. In 2015 le serviciodanese de traduction essera reducite a 11empleatos, proque multes essera pensio-nate, e le sol education certificate inDanmark ha claudite a causa de mancode studiantes. Le Union Europee, sub lequal es le Parlamento Europee, ha 23linguas official, i.a. danese. Th.


Lege lingual causaviolentia in Ukraina

Tumulto post que russo in haste es-seva declarate lingua official in par-tes de Ukraina.


UKRAINA – Violentia erumpeva in lecapital ukrainian Kiev post que un discutitelege lingual esseva acceptate in le initio dejulio, facente russo un lingua official delpais parallelmente con ukrainiano.

Circa 1.000 protestantes veniva in bat-talia con le policia in le centro del urbe, undie post que le parlamento del republica ex-sovietic decideva dar stato official al lingua

russe. Gas lacrimogene esseva fusilate perle policia. Le presidente del parlamento,Volodymyr Lytvyn, resignava de su postopost in protesto contra le facto que le legeesseva hastate per le parlamento.

Le lege totevia non deveniva official,ante que Volodymyr Lytvyn e presidenteVictor Yanukovitch lo signava. Isto occur-reva le 8 de augusto

Le opponentes vide le lege como unmenacia potential al soveranitate ukrainian,e Yanukovitch esseva fortiate a cancellarun oration que ille habeva planificate proorientar le pressa super le hospitar delcampionato europee de football in le pais.In vice ille demandava un incontro urgentecon Volodymyr Lytvyn e le gerentes delfractiones politic major.

67% parla ukrainiano e 24% parla russoin Ukraina.

Google vole salvar linguas moriente

Video, audio e textos es colligite.


LE MUNDO – In un alliantia con scholarese linguistas le gigante de Internet, Google,ha comenciate un projecto pro salvar lingu-as que es in periculo de perir, proque nullenove personas los apprende.

Del 7.000 linguas parlate hodie, onexpecta que 50 pro cento non va superviverle proxime cambio de seculo. Le projectoEndangered Languages Project (Projecto deLinguas in Periculo) debe mantener infor-mation e documentation del linguas pervideo, audio e documentos.

Un sito special al adresse www.endan-geredlanguages.com ha essite create, ubiomnes pote excambiar sapientia e recercas.

“Un gruppo variate de collaboratores haja comenciate contribuer con contento queva ab manuscriptos del 18ve seculo a in-strumentos moderne de education comoexemplos de video e audio e articulos que

diffunde sapientia,” explica le coordina-tores, Clara Rivera Rodriguez e JasonRissman de Google.

Illes incoragia omnes a registrar filmsde alte qualitate de lor parentes qui soventees le ultime parlatores de un lingua e a usarmedios social pro facilitar le apprension deun lingua in periculo.

“Le disparition de un lingua significa unperdita de valutabile information scientifice cultural, comparabile al perdita de unspecie,” dice le presentation in le sito inInternet, que presenta un mappa interactiveubi on pote vider le stato de linguas in catapais, indicate per colores pro monstrarquanto grande es le periculo pro justo iste oille lingua.

Google ha financiate le initio del pro-jecto que intra menses essera passate alorganisation First People’s Cultural Councile al Instituto de Information e TechnologiaLingual de Eastern Michigan University.

Le sito es in anglese, espaniol, russo,chinese, francese, germano e portugese.


Le mundo hodie e in 2050. Fonte: UNFPA

P O P U L A T I O N V E T E R E

2011/2012 2050

Personas de +60 annos 809.742.889 2.031.337.100

Personas de +80 annos 114.479.616 402.647.303

Personas de +100 annos 316.600 3.224.400

Percentage de +60 annos 11,5 21,8

Fonte: UNFPA

Le homines devenisempre plus vetere

Ante 2050 le numero de homines de+60 annos es expectate duplicar se.


LE MUNDO – Con le velocitate de unrocchetta le numero de citatanos mundialde un etate de 60 annos e plus cresce ecresce, e intra dece annos il habera unmilliardo de sexantagenarios sur le Terra,un cifra que essera duplicate a duo milliar-dos in 2050.

Assi predice un nove reporto del funda-tion populational del Nationes Unite, UNF-PA. In 2000 le numero de sexantagenarioso plus esseva pro le prime vice plus grandeque le numero de infantes de cinque annoso minus. Hodie il ha 809 milliones de per-sonas de +60, e in 2050 le cifra essera 2,03

milliardos.E il es le feminas qui vive le plus longe-

mente. Pro 100 feminas qui habera 80annos o plus, solmente 61 viros obtene lemesme etate.

Le majoritate del crescimento del partele plus vetere del population habera loco inle paises developpamental. Quasi quatro decinque personas de +60 es expectate viveralora in iste paises.

Le UNFPA conclude que isto es un vic-toria pro le humanitate, proque illo es unconsequentia de melior nutrimento, medicinae hygiene. Ma al mesme tempore isto requireque le paises developpamental se prepara apoter manear un population plus vetere.

China, que es le pais le plus populate,ha hodie 180 milliones habitantes de +60annos ex le 1,3 milliardos chineses. In 2050le cifra es expectate esser 439 milliones – oun augmentation ab 13 a 34 pro cento delpopulation.

Japon pote expectar que 41 pro centodel population in 2050 habera +60 annos.


Le argento del mar

Ex un discurso durante le 13e Incon-tro Nordic in Billströmska folkhög-skolan al insula Tjörn in Svedia.

Per Erik Enfors

Le haringo ha essite importantissime e prole historia del provincia Bohuslän in Sve-dia, e le nutrition del population svedese,specialmente le homines paupere. Le insulaTjörn esseva un del centros pro iste pisca especialmente le parve vico Klädesholmenque le participantes del incontro visitava undie.

Factos del haringoLe haringo, Clupea harengus, es leplus commun pisce in le mundo. Illose presenta in grande bancos in am-be lateres del Atlantico e in le MarBaltic. Le plus haringos adulte pesainter 40 e 200 grammas. Le longornormalmente es usque a 30 cm. Leplus grande haringos es le famoseharingos de Islanda. Un haringo pote gene-rar circa 30.000 ovos, circa 1 mm grande,que se forma in grumos e se affunda abasso in le mar. Ibi le ovos se cova post 78dies si le temperatura es apte. Post tresannos illo es 25-30 cm e illo pote producerovos o semine al etate de 3-5 annos. Leharingos se nutri de plancton. Quando illosse reproduce illos se aggrega al costas o albancos basse in le mar e alora milliones deharingos pote esser vidite, lo que ha appor-tate le nomine popular “le argento del mar”.

Plure studios monstra que il ha un

connexion inter mangiar de haringos e bonsanitate e un vita longe. Le causa es lecomposition del grassia e specialmente legrande contento del antioxydante Omega-3.Malgrado que le haringo es consideratecomo un pisce grasse illo non contine plusde grassia que carne hachate magre.

Influentia ambientalNon multe cosas ha influentiate le historiade Bohuslän e le apparentia del paisagecomo le haringo. Le roccas calve de Bo-huslän es un consequentia del facto que on

abatteva le vegetation pro usar locomo ligno combustibile in le pro-duction de sal e oleo de pisce. Sur leinsula Tjörn le vegetation de novoha retornate ma in grande partes deBohuslän le paisage calve es charac-teristic tamben hodie.

Jam durante le medievo le harin-go esseva un grande articulo decommercio international. Per insala-tion in grande barriles le haringo

poteva esser transportate longe distantias inEuropa. In plus le haringo esseva populardurante le quaresima quando le religionprohibeva mangiar de carne.

Le periodos de haringoUn ”periodo de haringo” es un tempore,alcun decennios longe, quando enormebancos de haringos nata proxime al costadurante le autumno e hiberno. In Svedia leperiodos de haringo primarimente es cog-noscite in Bohuslän. Pro iste provincia illosapportava un grande progresso economic.


Klädesholmen anno 2012. Photo: ThomasBreinstrup

Normalmente le haringos se trova a longedistantias ab le costas e durante le seculospassate on non facilemente poteva capturarlos con le methodos usate ante le fin del19e seculo.

Circa un vice per seculo le haringosdurante un periodo de plure annos, o mes-mo decennnios, se ha aggregate al costas inmassas enorme cata autumno o hiberno.Iste periodos es appellate “le periodos deharingo”. Iste periodos generalmente ecomenciava e finiva subitemente lo quecausava grande problemas pro le piscatorese le mercato de haringo.

Le importantia del haringo pro le popu-lation non pote esser superestimate. Desdele comencio del medievo novem periodosde haringo es documentate ma le informa-tiones del annos exacte varia e le variatio-nes local es grande. In Bohuslän le plusimportante periodos desde le 16e seculooccurreva approximativemente durante isteannos:

! 1556- 1589! 1660- 1680! 1747-1809 (“le grande periodo”)! 1877- 1906

Le periodo 1556-1589Iste periodo es considerate como le primegrande periodo ben documentate. Le piscaimplicava un progresso economic pro toteBohuslän que in ille tempore appertineva alregno Danmark/Norvegia. A Bohuslänarrivava naves ab Danmark, Norvegia eHollanda e casas e magazines esseva edifi-cate al longe del costa. Le urbe insularMarstrand, situate solmente 5 km al sud deTjörn via le mar, alora esseva le urbe cen-tral pro le pisca de haringos e habeva acausa de isto un progresso enorme. Circa15 000 homines probabilemente viveva inMarstrand e su ambiente e Bohuslän essevain iste periodo fornitor principal de haringopro le population crescente de Europa.

Le periodo 1660-1680In le fin del 17e seculo, le haringos invade-va Bohuslän in un volumine considerabile-

mente minor. Bohuslän habeva recentemen-te devenite un parte de Svedia in le pace inRoskilde 1658 e post que al svedeses man-cava experientia de administrar le mercatodel haringo il deveniva difficile pro leinhabitantes de Bohuslän viver del pisca.P.ex. il non esseva permittite usar estrani-eros con experientia nam leges svedeseprohibeva participation de mercantes estra-nier. Dunque iste periodo esseva considera-bilemente minus importante pro le econo-mia del population.

1747-1809 – “le grande periodo”Ante iste periodo Bohuslän esseva un pro-vincia multo povre, jam ante le svedesifica-tion. Pro multe personas le terra non suffi-ceva pro superviver e illes tamben debevahaber altere professiones. Ma le haringoretornava in le fin del annos 1740. Nunc untempore hectic comenciava al longe delcosta e in le litteratura iste periodo ha essitenominate ”Le Grande Pisca de Haringos”.Al maximo on produceva circa 60 000 m3 de haringo durante un anno. Le exporto deoleo esseva al maximo quasi 10 000 m3.Durante le hiberno 1794-1795 on capturava250.000 m3 de haringo.

Le pisca de haringos in Bohuslän deve-niva un question national. Haringo e oleode haringo deveniva un del plus importanteproductos de exportation. Le secunde post


le ferro ma ante le productos forestal. Leexporto de haringo e oleo amontava a 17per cento del exporto total.

Pois que le pisca esseva practicate sinmedios auxiliar machinal on besoniavamulte obreros. Pro attraher gente al costainfertile le stato offereva i.a. terra gratuite,ligno gratuite pro le casas e avantages fiscalmulto generose. Gente flueva al costa enove villages piscatori se formava. On haestimate que circa 50 000 personas aloraarrivava al costa.

Quando le bancos de haringo se preme-va a in baias e strictos il non esseva neces-sari usar le previe methodos traditional conretes flottante e retes fixate. In vice onsimplemente usava dragas que esseva mitti-te in le mar con parve barcas e postea onstava sur le litore o le glacie e tirava ledragas.

In le initio del 20e seculo on usavaquasi le mesme methodo. Grande quantita-tes de haringo esseva insalate e pro coperirle grande besonio de sal on edificava coci-nas de sal ubique in Bohuslän ubi on eva-porava aqua salin del mar lo que ancoraplus augmentava le besonio de ligno.

Anno post anno le haringos continuavafluer al costas in quantitates enorme e promanear toto on comenciava facer oleo delharingos. Ab le cocinas e ab le agros ferti-lisate per le residuos del cocinas un odorpestilential se dispergeva in le paisage deBohuslän. In Bohuslän il habeva usque acirca 500 cocinas de oleo.

Le besonio de ligno pro casas, magazi-

nes, barcas e naves, pontes, barriles, catranetc. esseva tanto grande que isto devenivale colpo mortal pro le forestes de Bohuslänque jam alora esseva satis reducite. Le oleoesseva usate i.a. pro lampas de oleo e proimpregnar vestimentos e bottas. Iste perio-do esseva fundamental pro le insulaKlädesholmen. Al maximo quasi 1000personas habitava in ille parve insula.

Ma tamben iste vice le haringos dis-pareva subito, e infortunatemente isto oc-curreva al mesme tempore quando Svediaperdeva Finland a Russia in le anno disa-strose 1809. Multe personas dismontava lorcabanas e abandonava le costa. Bordellos etavernas que habeva devenite un problematamben pro areas vicin, a ubi maladiasveneree esseva dispergite, dispareva e lesilentio se abassava super le archipelago.Bohuslän que previemente esseva consi-derate como un nido de peccatos se alteravaa un puncto de appoio del adherentes delpredicante Henrik Schartau qui propagavaun multo dogmatic renascentia religiose.

Le periodo 1877-1906Le ultime de iste periodos non es tantorelatate como le previe periodos. Illo nonconcerneva tanto multe gente e le haringosnon stava tanto compactemente in le baias.Le pisca ancora esseva facite per dragas allitores ma on tamben habeva comenciateusar plus grande dragas que esseva tirateper naves.

Con tal utensiles il forsan non es sur-


Compara un ”snörpvad” con le PalatioRegal de Stockholm.

prendente que troppo multe haringos essevacapturate jam in le mares externe e nonarrivava al costas pro poter reproducer se.

Conservation de haringos Le industria de conservation de haringoscomenciava in le fin del 19e seculo e acce-lerava durante le prime guerra mundial. Leinterprisas esseva establite circum le famili-as. Le naves soleva quitar Klädesholmen ingrande armadas in septembre e esseva viatote le autumno e hiberno. On vadeva usquea Haparanda e al lacos Vänern e Vättern.Post le secunde guerra mundial le transpor-tos esseva facite per trainos e camiones.Totalmente il ha existite 25 fabricas deconservation de haringo solmente surKlädesholmen. Hodie le production esconcentrate a duo interprisas. In le parve

museo “Sillebua” on pote studiar le deve-loppamento ab vendita ab naves que vadevaal longe del costas usque al fabricas moder-ne de conservation.

Le proxime periodo de haringo? Secundo le vetule intervallos del periodosde haringo un nove periodo de haringo jamdeberea haber evenite nunc. Proque non?Probabilemente le causa es que troppomulte haringos ha essite capturate, quasi undenudation, con le naves piscatori modernee effective que poteva capturar quantitatesenorme de haringo. Durante le annos sex-anta e septanta illos capturava le haringosin le grande mares ante que le haringosarrivava al costas e poteva reproducer se.

In le museo deharingos surle insula Klädes-holmen on potevider, como lepiscatores suc-cedeva capturarle pisces.Photo: MathildeBreinstrup


N O V A S D E I N T E R L I N G U A

Die de interlingua in universitate÷ Venerdi le 9 de novembre le campus delUniversitate Federal de Pará in Brasilessera le hospite de un grande arrangiamen-to de interlingua. Le Union Brasilian proInterlingua (UBI) prepara actualmente ledie. Le presidente Ramiro B. de Castro,Rubens Nascimento e le studente universi-tari Álvaro Almeida prepara un expositionsuper interlingua inclusive un presentationdigital. Le universitate es situate in Belémin le region nord-amazonic. Le programmainclude un discurso-presentation per Ra-miro B. Castro basate sur le opusculo“Interlingua, a solução natural” per profes-sor Waldson Pinheiro. Il habera un exposi-tion de diverse materiales pro divulgationde interlingua, e on organisara un classe deinterlingua, ubi on va inseniar secundo lecurso de interlingua per Peter Gopsill,presidente del Societate Britannic proInterlingua.

Laude a un economo-interlinguista÷ In un sito pro prevision e analyse demercato, un articulo le 15 de augusto tractaprincipalmente le successos de Leland B.Yeager (photo), eco-nomo professional epresidente del UnionMundial pro Inter-lingua (UMI) inter1993 e 1999, ma learticulo – in anglese– contine anque uncurte mention deinterlingua. “Whatwe can lean from agreat economist”(Que nos pote ap-prender de un grande economo) es scribiteper David Gordon, qui laude le labores deLeland B. Yeager. Yeager mesme ha aplure conferentias international de interlin-gua durante le annos tenite varie discursossuper economia, e ille ha – in su proprie

libros – mentionate e usate interlingua. Onpote leger le articulo ci: www.mar-ketoracle.co.uk/Article36067.html.

Multe articulos ancian registrate÷ Le lista in le section “Historia de interlin-gua” in www.interlingua.com con articulossuper interlingua publicate in le pressadurante le annos ha essite grandementeextendite. Thomas Breinstrup es, comosecretario del Union Danese pro Interlin-gua, in le processo de arrangiar e registrarun abundantia de materiales de archivo quele Union Danese pro Interlingua durante leannos ha recipite de varie membros. Lemateriales comprehende libros, magazines,altere publicationes, articulos ab le pressa,litteras, photos etc. Le lista de articulos esin nulle maniera complete, ma illo devenisempre plus comprehensive, quando onsuccede identificar nove articulos, trovar ledatas e annos de publication de articulos jacognoscite etc. Visita www.interlingua.-com/historia e clicca a sinistre sur le puncto“Interlingua in le pressa” pro vider le resul-tatos usque ora.

Nove adresse de presidente÷ Le presidente del Union Brasilian proInterlingua (UBI), Ramiro B. Castro, hacambiate adresse postal, ma su adresse e-postal – [email protected] –remane le mesme. Vide le nove adressepostal in le lista de representantes de inter-lingua sur pagina 27.

Films in sito danese÷ Le tres films con mini-presentation deinterlingua in danese que esseva registratein 2011 durante le conferentia internationalde interlingua in Bulgaria ha pro rationesincognoscite non essite publicate inwww.interlingua.dk – usque le 1 de au-gusto. Ora le daneses pote vider los directe-mente ab le sito del Union Danese proInterlingua (DIU).


N O V A S D E I N T E R L I N G U A

Interlingua in YouTube.

50 annos official con interlingua÷ “Elleore celebra 50 annos de jubileolingual” dice le rubrica de un articulo deduo paginas in le magazin del societate delinsuletta Elleore, facite un regno indepen-dente como joco. Desde 1962 interlingua haessite le lingua official del insuletta que essituate in le Fiord de Roskilde in Danmark,pois que duo personas del gruppo de pro-fessores scholar qui in 1944 comprava leinsula pro facer lo un colonia estive pro lescholares – Hans Neerbek (1917-2010) eBjarner Svejgaard (1919-1988) – essevaactive anque in le organisation de interlin-gua. E quando on es un ver insula con unregno e proprie rege e regina, on debenaturalmente anque haber su proprie lingua.Isto deveniva interlingua. Elleore ha publi-cate numerose timbros con texto in interlin-gua. Le articulo per Thomas Breinstrup,secretario del Union Danese pro Interlin-gua, presenta ligamines a cursos in lineapro apprender interlingua.

Plus de Cartas nordic pro cursos÷ Un nove serie de Cartas nordic ha essitepublicate in www.interlingua.com pro usarin le inseniamento de interlingua, cursosetc. In le section Inseniamento (www.in-terlingua.com/instruction) se trova ora 23Cartas nordic, cartas postal que presentamotivos del cinque paises nordic – Dan-mark, Norvegia, Svedia, Finlandia e Islanda– con un breve texto informative e narrativein interlingua. Le photos e informationespote esser usate in cursos de interlingua, osi on vole mesme studiar lo sin professor. Ilha pro cata carta cinque questiones super letexto. Un instruction con ideas de comousar le cartas anque pote esser discargate.Le serie comenciava in januario-martio2009 in le magazin nordic de interlingua,Actualitates – Interlingua i Norden (ISSN1395-2455), publicate per le quatro organi-sationes nordic de interlingua. In cata edi-tion de Actualitates es presentate duo nove

cartas. LeCartas nordices in le for-mato PDFque on potefacilementeimprimer.

Dictionario classic de novo presente÷ Gratias al grande labor del interlinguistaJavier Abadia de Barcelona in Espania, undictionario classic de interlingua pote orade novo esser consultate. Ille ha transcribitetote le “A Concise English-Interlingua Dic-tionary” (Un dictionario concise anglese-in-terlingua) per Woodruff W. Bryne de 1958.On pote trovar le transcription e le originalscannate in le adresse https://sites.goog-le.com/site/dictionariobryne1958/home. Ledictionario contine ca. 7.300 entratas.

Poesia in interlingua in video÷ Belle poemas, belle musica e belle illu-strationes. Assi es le mundo magic de Mar-cus Scriptor, un pseudonymo del svedeseKenneth Platter. Ille ha registrate un seriede su poemas a voce clar e perfecte, e illoses accompaniate per le texto scribite, assique il es facile anque pro comenciantes se-quer lo. Le films se trova in le servicio devideo, YouTube. Comencia per “Nemo po-te occider un sonio” (www.youtube.com/-watch?v=Nf8HXJbGp10&feature=relmfu).


S C I E N T I A

Le monumento impressionante del etate de petra. Photo: Thomas Breinstrup

# CHOCOLATE ES SAN: Antea on hatrovate que chocolate nigre es favorabi-le pro le sanitate vasocardiac. Nunc unrecerca publicate in le periodico Neuro-logy monstra que etiam chocolate allacte ha le mesme effecto. In le studio37.103 viros participava. Illes qui con-sumeva circa 60 grammas cata septima-na curreva le risco de esser affligite perapoplexia que esseva 17% minus que leviros qui mangiava nulle chocolate. Oncrede que le causa es que chocolatecontine si-appellate flavonoides, un ty-po de antioxydantes que protege le va-sos sanguinari. Le risco de feminas esminus quando illas consume chocolateun recerca demonstrava in 2011. Beq

Stonehenge revelasu ver enigma

Le origine del grande petras del cir-culo interior ha essite trovate – maisto solmente leva nove questiones.

GRANDE BRITANNIA – Finalmenterecercatores ha succedite rumper un delgrande enigmas super le mundialmentefamose monumento Stonehenge in le sud deAnglaterra.

Quasi 5.000 annos post le construction,le geologos Robert Ixer del Universitate deLeicester e Richard Bevins del Museo Na-tional de Galles ha succedite appunctar deubi veniva le enorme petras – de un blau-astre sorta vulcanic – que forma le circulointerior del monumento del etate de petras.

Un nivello de roccas con le nomineCraig Rhos-y-Felin proxime a Pont Saesonin le sudwest de Galles es le responsa. Alminus un technologia special de laser harevelate que certes del grande petras venidel nivello de roccas 70 metros longe. Onha analysate le construction chimic del pe-tras e le formas de vita microbiologic, e isteduo “ingredientes” equala perfectemente.

Usque ora on ha credite que le petrasveniva de Preseli Hills in Galles, e de la onhabeva potite transportar los per le CanalBriston e le riviera Avon a Wiltshire. MaPont Saeson es situate in le pais basse alnord de Preseli Hills, 250 kilometros ab lemonumento. Assi le homines del etate depetras o debeva transportar los sur naves pri-mitive circum le periculose puncta St. Da-vid's Head e tirar los super Preseli Hills queha un altitude de plus que 500 metros. Th.


Extra pro abonatos# Omne duo menses abonatos del PA-NORAMA recipe avantages special informa de litteratura, audio e altere ma-teriales digital. Discarga le Extras perusar le contrasigno indicate in basso.

Mini-anthologia: volumine 3P In le annos post que interlingua esse-va publicate in 1951, le magazines deinterlingua publicava numerose traduc-tiones de litteratura ab tote le mundo eobras original. Iste textos non ha essiteaccessibile, proque le magazines nonpote esser comprate. Ora ha essite col-ligite un “Mini-anthologia in interlin-gua” in tres e-libros con textos de auto-res cognoscite e non-cognoscite, novel-las, poemas e proverbios – un multitu-de de lectura interessante e capturante.

Panoramas original: no. 5# Durante tote 2012 tu recipe le primeeditiones de PANORAMA de 1988, unedition omne duo menses, in versionesdigital. Collige tote le editiones, e ap-profunda te in lo que occurreva ante 25annos. Ecce numero 5 de septembre-octobre.

Assi tu trova le materiales extrawww.interlingua.com/abonatos/2012-5 Nomine de usator: p052012Contrasigno (in un parola): informationininterlingua

S C I E N T I A

“Le baptismo del eu-nucho” (Rembrandt)

Eunuchos habevavitas multo longe

Castration sembla haber prolongatele vita.

COREA – Le modo le plus secur pro unviro de viver longemente es lassar se essercastrate. Un studio del longevitate deleunuchos in le ancien Corea monstra queilles in media viveva quasi vinti annos pluslongemente que altere viros.

Le studio, publicate in le revista scienti-fic Current Biology, es fundate sur analysesde ancian archivos del dynastia Chosun,que governava Corea de 1392 a 1919. Lerecercatores ha potite determinar le longe-vitate de 81 eunuchos qui i.a. functionavacomo guardas de harem.

Iste viros castrate viveva inmedio 70 annos, durante quealtere viros moriva in le etatede pauco plus de 50 annos.Tres del eunuchos devenivaplus de 100 annos – le plusvetule 109! Le existentia decentenarios in iste categoriaesseva plus commun que interviros hodie in le societates mo-derne.

Castration implica que leglandula genital es extirpate ele production de masculin hor-mon sexual fini, lo que eviden-

temente prolonga le vita. Sin iste hormonetiam le instincto sexual fini. Il es anteacognite que le hormones debilita le defensaimmunitari e face que feminas generalmentevive plus longemente que viros.

Pro esser productive le viros paga unprecio alte: un vita plus breve. Le question esnaturalmente si le eunuchos habeva si multegaudio de lor extra annos. A iste puncto lerecerca non da alcun responsa. EA


L I B R O S

Bibliothecaelectroniccresce benLe gratuite Bibliothecaelectronic in interlinguaintroduce le prime e-libros in formato flexi-bile.

÷ Le sempre crescente col-lection de litteratura gratuitein interlingua, le Bibliotheca electronic ininterlingua, aperi nove portas al mundo dele-libros.

In octobre, le duo titulos le plus recente– “Un Cavallero in le Celo” per AmbroseBierce e “Mi Conto Bancari” per le hu-morista canadian Stephen Leacock – ap-pareva in le formato traditional PDF maanque in le formato genuin pro e-libros,EPUB. Isto significa que le texto non esfixate a un certe formato originalmentedeveloppate pro libros imprimite sur papiroma va transformar se automaticamente algrandor del schermo sur le qual illo eslegite. On pote anque mesme decider legrandor del texto e le fonte usate.

Le grande majoritate de e-lectores –excepte le Kindle de Amazon – lege EPUBnativemente. Usatores del Kindle debe,como sempre, mesme converter le e-librospro poter leger los.

Le début del nove formato occurre conle duo obras traducite per Patricio Negretede Chile. Ille ha antea livrate materiales prole Bibliotheca electronic in interlingua.

Un serie de nove e-libros in EPUB essub preparation, e sperabilemente anquetitulos anteriormente publicate pote apparerin nove versiones in EPUB.

Ancora 12 titulos esseva, alcun septi-manas antea, addite, gratias al benevolentia

del Societate Svedese pro Interlingua (SSI).Le SSI habeva in su proprie sito un mini-collection de e-libros que on ha ora ponitea disposition plus grande. Le nove tituloscomprehende novellas, libros factual, dis-cursos ab previe conferentias de interlinguae articulos. Ecce le 12 nove e-libros:• Harleigh Kyson Jr.: “Breve historia de

Brasil” – un rapide supervista informa-tive del historia del pais le plus grandein America de Sud

• Ingvar Stenström: “Formation de paro-las in interlingua” – un discurso supercomo appare le parolas in interlingua

• Fábio M. Bertato: “Fratre Pacioli” – unnarration super le monacho medieval e“Le ration de auro”

• Bengt Enqvist: “In le tracias del hura-can” – un historia horripilante e perso-nal super quando un huracan attaccava


L I B R O S

Svedia • Harleigh Kyson Jr.: “Interlingua – curso

de conversation” – ample e instructive• Guy de Maupassant: “Le aventura de

Walter Schnaffs” – novella• “Le battalia de Mag Tured” – un impor-

tante legenda celtic• Ferenc Jeszenszky: “Le sex beneficios

de interlingua” – le avantages de usarinterlingua

• Multatuli: “Le taliator japonese de pe-tras” – un conto super ille qui desiravadevenir le sol

• Guy de Maupassant: “Le Testamento”– novella

• Ervin Lázár: “Mi septe inamoratas” –breve novella surprendente

• Ingvar Stenström: “Qui besonia interlin-gua?” – discurso super le diffusion deinterlinguaPlure nove e-libros es sub preparation e

va tosto apparer in le bibliotheca. Le UnionMundial pro Interlingua (UMI) anqueplanifica un libreria electronic, del qual onpote comprar obras litterari e sonor.

Le Bibliotheca electronic in interlingua(www.interlingua.com/e-libros) es un col-lection de materiales gratuite in interlinguaque on pote leger directemente sur le scher-mo o discargar pro su tabletta computatorialo e-lector, o audir sur un sonator MP3.Visita le Bibliotheca electronic in interlin-gua e selige inter centos de horas de lectura– absolutemente gratuitemente. Th.

Ancora plus grande dictionarioO Le dictionario le plus comprehensive deinterlingua a un lingua national ora esseraancora plus grande. Le “Dictionario Inter-lingua-Nederlandese” per Piet Cleij haessite supplementate per circa 4.000 noveentratas, ante toto terminos biologic ab lenove dictionario biologic interlingua-angle-se. Le nove version del obra in duo grandevolumines A4 essera sub preparation. Car-los Soreto, lexicographo portugese e ex-

secretario general del UMI, prepara unnove layout pro le edition que essera aloratosto disponibile a esser comprate e pagatein linea. Le nove edition, le decime, haberaassi plus que 55.000 entratas. Th.

Tertie edition del GrammaticaO Le tertie version del “Grammatica deInterlingua” per Karel Wilgenhof (1927-2009) appare tosto. Justo ante su morte, lelinguista nederlandese finiva un revisiondel grammatica de e in interlingua, masolmente ora il ha habite tempore pro finirlo. Le libro de circa 60 paginas A5 apparesimultaneemente in versiones in interlinguae in danese, le ultime preparate per leUnion Danese pro Interlingua. Th.

Anniversario del AlmanacO In octobre, le revista mensual in interlin-gua, Almanac de Interlingua, celebrava sutertie anno de existentia. Le brasilianoCláudio Rinaldi prendeva le initiativa e esle redactor del revista cultural que appareomne menses como magazin digital. Omnespote abonar se gratuitemente al magazin, ein www.interlingua.com/almanac on haestablite un archivo del editiones anterior.Cata edition ha typicamente sex-septepaginas A4 e contine un grande variation demateriales, totalmente in interlingua.Th.

Nove publicationes in interlingua÷ Internovas – informativo electronic delUnion Brasilian pro Interlingua, no. 171,sept.-oct. 2012, 5 pp. A4 (PDF) + no. 172,nov.-dec. 2012, 5 pp. A4 (PDF), ISSN0103-8648. Red.: Ramiro B. de Castro, e-posta: [email protected] Almanac de Interlingua, no. 33, augusto2012, 6 pp. A4 (PDF) + no. 34, septembre2012, 7 pp. A4 (PDF) + no. 35, octobre2012, 7 pp. A4 (PDF). Editor e redactor:Cláudio Rinaldi, Brasil (e-posta: [email protected] – le abonamentodel e-magazin es gratuite a omnes).


Solution: 221 XXX 121 1XX22

QUIZ IN INTERLINGUAIN INTERLINGUAIN INTERLINGUAIN INTERLINGUA con W. MADSEN

1. Ubi se trova le imbuccatura delDanubio?1) Le Mediterraneo X) Le MarCaspie 2) Le Mar Nigre

2. Que partito representava le primepresidente del SUA, George Washing-ton?1) Le Partito Democratic X) Le PartitoReplublican 2) Ni le un ni le altere

3. Que balla es plus grande?1) Un balla de basketball X) Un balla defootball 2) Un balla de volleyball

4. Quante annos habeva Matre Theresa?1) 102 annos X) 87 annos 2) 93 annos

5. Que interprisa establiva le danese Tro-els Holch Povlsen in 1975?1) Montana X) Bestseller 2) Vipp

6. De que pais veni Justin Bieber?1) Irlanda X) Canada 2) SUA

7. Que color ha le lista interior del iride?1) violette X) jalne 2) rubie

8. Que pais nordic habeva como le prime

un bandiera con un cruce?1) Svedia X) Islanda 2) Danmark

9. Que insula asiatic esseva feritede un attacco de terror in 2002?

1) Bali X) Borneo 2) Sumatra

10. Qui jocava le rolo principal inle film de Woody Allen “Medienocte inParis”?1) Owen Wilson X) Flavio Parenti 2)

Tobey Maguire

11. De que pais veni le marca de vesti-mentos Diesel?1) SUA X) Italia 2) Anglaterra

12. Quante papillas gustative ha un homi-ne?1) ca. 5.000 X) ca. 10.000 2) ca. 15.000

13. Quanto longe es le Eurotunnel queliga Grande Britannia con Francia?1) 42,5 km X) 32,7 km 2) 50,3 km

14. Qui gere un grege de lupos?1) Un lupo mascule X) Un lupo feminin2) Un masculo e un femina

Interlingua practicO ASCOLTA INTERLINGUA: Memoraque Radio Interlingua cata mense publicaun nove emission in www.interlingua.-com/radio con multe voces differente ininterlingua e musica. Omne emissiones poteesser discargate como files MP3. Th.

MULTE MATERIALES: De www.inter-lingua.com/instruction il es possibile discar-gar multe materiales gratuite pro le insenia-mento de interlingua (autostudio, cursosetc.). Il ha textos a leger, exercitios e mes-mo audio. Le formatos es PDF e MP3, assique il es facile usar los. Tu es benvenitecontribuer con tu materiales. Th.


COGNOSCE TU LE HISTORIA DE INTERLINGUA?

Selige le parolas adequate e plena le spatios blanc pro apprender un pauco del historia de interlingua:

Interlingua nasceva in ____ (1951, 1961, 1971) con le publication del Interlingua-EnglishDictionary, cuje editor esseva ________ ______ (André Martinet, Hugh Blair, AlexanderGode). In iste mesme anno ha essite anque publicate le Grammatica con le collaboration de_______ ______ (Hugh E. Blair, Piet Cleij, Frederick Cottrell). Iste importante eventosolmente occurreva gratias al supporto financiari de un femina: _________ ________(Jeanne Martinet, Alice Morris, Barbara Rubinstein), fundatrice del IALA (InternationalAuxiliary Language Association) e sposa del linguista __________ _________ (AndréMartinet, Alexander Gode, Dave Morris).

Le IALA ha essite constituite in le Statos Unite in ____ (1924, 1951, 1971) edurante le prime annos de su existentia era dedicate al disveloppamento de un lingua___________ (auxiliar, national, romance), basate in le vocabulario ____________ (latin,romanesc, international).

Post le Secunde Guerra Mundial _______ ________ (André Martinet, Hugh Blair, FerencJeszenszky) partiva ab Paris pro devenir director del equipa de recerca del IALA in ___________ (Los Angeles, Washington, Nove York), le carga del qual ille se dimitteva in ____(1938, 1948, 1958), qual posto esseva alora occupate per ________ ______ (Hugh Blair,Alexander Gode, Frederick Cottrell).

Le UMI (Union Mundial pro Interlingua), cuje presidente es ________ _________, (JeanneMartinet, Sven Frank, Alice Morris) e su secretario general _________ _________, (PaoloCastellina, Ferenc Jeszenszky, Ingvar Stenström), ha _________________ (Heraldo deInterlingua, Panorama, Currero) como magazin official desde 1988.

Interlingua es un lingua multo facile a apprender pois que illo es basate in le principal linguas____________ (romance, nordic, asiatic). Comenciante como un lingua scribite illo hodie esnon solmente scribite sed anque parlate per multe personas in tote le mundo. #

CURIOSITATES

Le linguas plus parlateHodie se parla in le mundocirca 5.000 linguas e dialec-tos, del quales 845 provenide India. Le lingua plus usa-te es le chinese (mandarin)parlate per circa 1.000 mil-liones personas. A sequerveni le anglese, le hindi eurdu, e depost le espaniol,etc. Interlingua es usate per

circa de un million de per-sonas in tote le mundo etende a augmentar debite al

su simplicitate.

Le poema de KiplingIl sembla que le poema plustraducite usque nunc es If(“Si”) de Rudyard Kipling(1865-1936); editate pro leprime vice in 1910, illo jamha essite traducite in circa30 linguas. #


L I T T E R A T U R A

C O N T O D E L M E N S E

Le conto del mense presenta pecias del

litteratura mundial in interlingua – o littera-

tura original in interlingua.

Redactor: Onofrio Notarstefano

Ab le “Dictionariodel Diabolo”PER AMBROSE BIERCE (1842-1914)

Ambrose Bierce, nascite in 1842 inOhio e disparite mysteriosementein 1914 in Mexico ubi ille habevaite pro sequer le revolutionarios de

Pancho Villa, jornalista, scribeva cente-nas de contos inspirate per un humorismocrude, feroce e a vices macabre, ma ille essuper toto cognoscite pro le “Dictionariodel diabolo” (The Devil's Dictionary,1911). Satiric, paradoxal, venate de anar-chia, scribite como un dictionario classic,le “seriose”, le Dictionario demystifica le“entratas” del linguage official, le lingua-ge del mendacio e del hypocrisia, restitu-ente a cata entrata un brutal sinceritate.Le scriptura de Bierce es sarcastic, ha lesigno del amaritude e del disincanto.

Citation: le acto de repeter in modo erra-te le parolas de un altere.

Caule: un... vegetal plus o minus tantogrande e sage como le capite de un homine.

Epitaphio: inscription super un tumbaque monstra como le virtutes acquiritecon le morte ha un effecto retroactive.

Le abstinente: un homine debile qui cedeal tentation de negar se un placer.

Le conto currente: offerta voluntari prole mantenimento de vostre banca.

Beltate: le poter con le qual un feminaattrahe un amante e terrorisa un marito.

Feditate: un dono del Deos a certe femi-nas que rende possibile le exercitio del

humilitate.

Le disgratias es de duo typos: le disgra-tias que occurre a nos, e le fortunas queoccurre a alteres.

Optimista: un sustentor del doctrina queassere que le nigro es blanc.

Proximo: un que a nos ha essite imponitede amar como nos mesme e qui face totopro facer disobedir nos.

Cynico: un scelerato cuje perception de-fectuose vide le cosas como illos es e noncomo illos deberea esser.

Felicitate: un agradabile sensation nasciteper le contemplation del suffrentia de al-teres.

Le feminas: esserea plus charmante si onpoteva cader inter lor brachios sin caderin lor manos.

Anno: periodo de 365 delusiones.

Pictura: le arte de proteger superficiesplan ab le atmosphera, e de exponer los alcritica.

Religion: un filio del Sperantia e del Pa-vor, que explica al Ignorantia le natura delIncognito.

Amicitate: un nave satis grande pro por-tar duo personas quando on naviga in bonaquas, ma reservate a un sol quando leaquas se face difficile.


L I T T E R A T U R A

Absurditate: un affirmation o un creden-tia clarmente in contrasto con proprie opi-niones.

Catechismo: un selection de enigmastheologic in le quales dubitas universal eeterne es resolvite con responsas limitatee evasive.

Clarividente: persona, generalmente fe-mina, dotate del facultate de vider lo quesu cliente non vide, ante toto que ille esun stupido.

Complimento: un presto que da interesse.

Conservator: homine politic affectionateal males existente, ille non debe esser con-fundite con le progressista qui in viceaspira a reimplaciar los con males nove.

Diagnose: talento multo disveloppate in-ter le medicos que consiste in intuer leentitate del conto in banca del malado inmodo a poter decider quante tempore illedebe esser malade.

Dilettante: public calamitate que excam-bia le gusto con le talento e confunde suambition con su capacitates effective.

Doctor: un gentilhomine qui prospera conle maladias e mori con le bon salute.

Epidemia: maladia con tendentia social eabsolutemente sin prejudicios.

Pueritia: periodo de transition que stainter le idiotia del infantia e le follia deljuventute, a duo passos ab le culpas delmaturitate e a tres ab le remorsos del ve-tulessa.

Pharmacista: complice del medico, be-nefactor del sepelitor e fornitor del fami-lia del vermes.

Futuro: le periodo de tempore in le qualnostre affaires prospera, nostre amicos essincer e nostre felicitate es assecurate.

Gentil: experto in le arte e in le practicadel dissimulation.

Gratitude: un sentimento que sta a medi-etate inter le beneficio recipite e le benefi-cio previste o expectate.

Idiota: componente de un grande e poten-te tribo que in le seculos ha sempre exer-citate un dominio absolute super le histo-ria human.

Mammiferos: familia de animales verte-brate cuje feminas, in le stato natural, al-lacta proprie parvos; quando illes in viceperveni a un certe grado de civilitate, illes recurre al biberon.

Precar: pretender que le leges del univer-so es annullate in favor de un singulepostulante, le qual se confessa complete-mente indigne de illo.

Sacerdote: un homine qui cura nostrevita spiritual pro ameliorar le conditionesde su vita temporal.

Sancto: peccator morte, revidite e correcte.

Natal: die special consecrate al excambiode donos, al aviditate, al ebrietate, al sen-timentalismo plus insipide, al enoio gene-ral e a domestic virtutes.

Oceano: le massa de aqua que occupacirca duo tertios del mundo destinate alhomine, le qual comocunque non ha lebranchias.

Traduction in interlingua:Onofrio Notarstefano


Il habeva nulle dubita que le trovata essevaun mammut.

L E M U N D O A C T U A L

Puero trova mammut in stato bon÷ RUSSIA: Plus que 100 annos post queon le ultime vice trovava restos de un mam-mut in Russia, un puero ha trovate restosben preservate de un mammut mascule,30.000 annos de etate. Le trovata essevafacite in le region Taimir circa 3.000km nord del capital Moscova. Lepuero lo discoperiva durante unambulatura. Le pelle, le carne,le grassia e le organos interiores multo ben conservate. Exper-tos dice que le mammut habeva15 o 16 annos, quando le per-magelo lo attaccava. In 1901 unmammut integre esseva disco-perite in Beresovka in Siberia, anque in lepermagelo. Th.

Message de 98 annos in bottilia÷ SCOTIA: Le message le plus ancian inun bottilia jectate in le mar ha essite trovate– post 98 annos. Andrew Leaper, un pisca-tor scotese de 43 annos, capturava le botti-lia in septembre al costa del Insulas Shet-land. Le bottilia esseva un de 1.890 bottiliasque in 1914 esseva jectate in le mar percapitano C. Hunter Brown, qui recercava alschola de navigation in Glasgow. Omnes,qui trovava un bottilia, recipeva sex pence,nam le bottilia esseva parte de un experi-mento de acclarar le currentes del mar. Th.

Minus grande area de lacos÷ CANADA: Un mysterio aquatic ha

affligite le natura canadian que es ric delacos. Canada ha circa 1,3 milliones delacos, e nunc mesurationes per satellite hamonstrate que le pais durante le ultime deceannos ha perdite 6.700 km2 o 1,6% de suarea aquatic. Le recercatores, qui ha facitele studio publicate in Geophysical ResearchLetters, es perplexe e vole nunc trovar lecausa. Le glacies disgela a causa del cale-faction global e in consequentia le quantita-te de aqua debe augmentar, non diminuer.Que le aqua dispare ha consequentias gran-de pro animales, natura e le populationorigine. Beq

Povressa statounitese÷ SUA: Le limite official de povressa in le

SUA es 22.000 dollars per anno proun familia con duo infantes. Leanno passate 46 milliones stato-uniteses esseva povre. Tantepersonas nunquam ha essitepovre desde que le governa-mento comenciava publicar lestatistica in 1959. Quasi 15,5%del population esseva povre, in

le population nigre e latino-american 25%.Recentemente le autoritate statounitese decenso de population ha constatate que lecifra 46 ha augmentate a 49,1. SecundoReuters isto significa 16%. Beq

Batteria pro auto electric÷ COREA DEL SUD: Le recercator sud-corean Cho Jae-Phil dice que ille potefabricar un batteria pro un auto electric quepote esser cargate in un minuta. On hadeveloppate un material nove de particulasnano. Le material es disfacite in graphite epote esser cargate 120 vices plus rapide-mente que un batteria conventional. Beq

Illustration:Openclip-

art.org


Exercitio pagate÷ SVEDIA: Omnes sape que il es sanexercitar. Ma il es difficile haber temporepro le exercitio durante le tempore libere. Acausa de isto il es positive haber le opportu-nitate de trainar durante le horas de labor.Un studio al Universitate de Stockholmmonstrava que etiam pro le empleator il espositive. Le efficacia e le productivitatedeveniva plus grande. E le absentia a causade maladia diminueva. Beq

Experimentos con vino rubie÷ NEDERLAND: Recercatores nederlan-dese describe in le publication Cell Meta-bolism un studio del effecto de vino rubie.Dece-un viros san ma pesante troppo pren-deva o un substantia que existe invino rubie (resveratrol) o place-bo (pilulas de sucro). Le gruppode resveratrol habeva un meta-bolismo notabilemente meliora-te, per exemplo le tension arte-rial se affundava e minus degrassia se stockava in le hepate.Isto simila a como le corpore seconduce durante trainamento dur o quandoon recipe poco de energia. Beq

Vespertiliones mori in massas÷ SUA: In le publication Science recerca-tores dice que desde 2006 un million devespertiliones ha morite in un maladia de

fungo. Le effecto ha essite unaugmento de insectos damnose.Si le recolta non esprotegite per le ves-pertiliones ma on

debe usar insecticidias on haevaluate que le costos essera23 milliardos de dollars inAmerica del Nord. Beq

Kangaru albin crea sensation÷ DANMARK: Un kangaru albin ha createun sensation in le Zoo Munkholm in Djurs-

land al peninsulaJutlandia. Illo na-sceva in augusto, esecundo le zoolo-gos il se tracta deun error geneticque lo face total-mente blanc conoculos rubie. Ani-males albin es rarin le natura, proqueilles non pote su-perviver. Th.

Photo: MunkholmZoo

Post le bomba atomic÷ JAPON: Le personas quiesseva infantes quando le bom-bas atomic cadeva superHiroshima e Nagasaki ma nonmoriva risca ancora cancer delglandula thyroide secundo unstudio publicate in InternationalJournal of Cancer. A personas

qui esseva matur quando le bombas cadevale risco sembla esser minimal nunc. Lerecercatores dice que illes non sape como leaccidente in Fukushima ha influentiate leinfantes in le area. Beq

Limite al precio de location÷ GERMANIA: Un initiativa socialdemo-cratic ha in Berlin habite le resultato que le

precio de location pro le appartamentosdel communa non debe esser plus que30% del salario post taxa pagate. In plus,omne duo appartamentos libere debe es-ser reservate pro personas povre. In Ber-lin le communapossede circa

300.000 apparta-mentos, e 20.000plus essera com-prate. Beq

L E M U N D O A C T U A L


Q U E S T I O N E S ?

Memora que tu pote sempre consultar le

Commission Linguistic del Union Mundial

pro Interlingua super questiones lingual de

interlingua. Va a www.interlingua.com e

clicca a “Angulo linguistic” in le navigation

in le latere sinistre del pagina.

Redaction: Thomas Breinstrup

Qualcosa dulce,per favor# In multe linguasromanic on usa unpreposition quandoon parla super amon-tas. Ma isto non debesempre esser copiatein interlingua:

Si, per favor, dame qualcosa dulce(= qualcosa que esdulce).

Ma si on poteseliger e decide spe-cialmente lo que esdulce: Si, per favor,da me alique deldulce (= del materi-al que es dulce).

Incognite –incognoscite# Es il melior dicerincognite o incogno-scite ... o forsan non cognoscite, un lectordemanda. Quanto al signification, il ha abso-lutemente nulle differentia; omne tres varian-tes va esser comprendite equalmente. Perso-nalmente, io essaya sempre usar le formasregular pro facer lo plus facile a novicioscomprender mi textos. Forsan io non lo facetotalmente consequentemente, ma io essaya.Pro isto io sole scriber incognoscite comoparticipio perfecte, ma incognite como adjec-tivoes un parola totalmente normal in inter-lingua, e de illo on naturalmente ha incogni-to, quando on desira esser anonyme. Dunquede novo un question de stilo, e on ha liberemanos a seliger le forma que place le plus.Le plus importante es que le uso in interlin-gua es consistente, assi que on sempre usa lemesme parolas ubique in le mesme texto.

Querelar de# Si on non es contente, on pote anquequerelar de qualcosa.

Le libros del Bibliain interlingua# In PANORAMA julio-augusto nos presentavale majoritate del librosdel Biblia in interlingua.Mancava le ultimes. Ec-ce illos:

LIBROS DEUTEROCA-NONICTobitJudithEsther grecPrime Libro del Macca-beosSecunde Libro del Mac-cabeosSagessaEcclesiasticoBaruchEpistola de JeremiaAdditiones a Daniel

Crude – rude# A vices le differentias in signification esparvissime. Il se tracta de detalios – madetalios importante.

Crude significa non cocite, qualcosaque es in su stato natural, p.ex. materiascrude pro le industria o pisce crude pro lecena.

Rude significa non cortese, alcuno quise comporta in un maniera non agradabile.Ma illo anque significa qualcosa in su statooriginal sin haber essite preparate o tracta-te. Exemplo: Le superficie del ligno esancora rude e non apte pro construer untabula.


UNION MUNDIAL PRO INTERLINGUA www.interlingua.com

REPRESENTANTES DE INTERLINGUA

Le Union Mundial pro Interlingua (UMI) es un organisation international,sin scopos lucrative, pro promover e diffunder le international lingua auxi-liar interlingua, publicate in 1951 per le “International Auxiliary LanguageAssociation” (IALA). Le Consilio General determina le politica general delUMI. Le Consilio Executive face le labores quotidian del UMI. Le UMI essevafundate le 28 de julio 1955 in Tours, Francia, e esseva registrate como asso-ciation no. 0911004931 al subprefectura de Étampes, Francia, le 3 deaugusto 2006. Le UMI collabora con le organisationes national deinterlingua.

CONSILIO EXECUTIVECONSILIO EXECUTIVECONSILIO EXECUTIVECONSILIO EXECUTIVEPresidente:Presidente:Presidente:Presidente: Sven Frank, Postfach 120610, D-68057 Mannheim, Germania,�+49-621-181 794 60. � [email protected]. SSSSecretarioecretarioecretarioecretariogeneral:general:general:general: Paolo Castellina, 24D, Brokes Way, Tunbridge Wells, TN4 0AS,Kent, Grande Britannia, � (+44) 189 2617294, � (+44) 0741 5283740(mobile); � [email protected]. Vice-secretario:Vice-secretario:Vice-secretario:Vice-secretario:Martijn Dekker, Nederland. � [email protected]. Admini-Admini-Admini-Admini-strator-tresorerostrator-tresorerostrator-tresorerostrator-tresorero eeee aranea:aranea:aranea:aranea: Alberto Mardegan, Osmankäämintie 44 C,FIN-01300 Vantaa, Finlandia. � [email protected]. Contode banca: Numero IBAN: FI18 1820 3000 0163 29. Numero SWIFT:NDEAFIHH. Aranea assistente:Aranea assistente:Aranea assistente:Aranea assistente: Emerson José Silveira da Costa, Pass. D,418, Pedreira,, BR-66083-220 Belém – PA, Brasil. � +55 91 3276-0571,

fax + 91 241 2679. � [email protected]. RedactorRedactorRedactorRedactor deldeldeldelPanorama:Panorama:Panorama:Panorama: Thomas Breinstrup, Kirkeholmen 10, DK-2630 Taastrup,Danmark. � [email protected].

CONSILIO GENERALCONSILIO GENERALCONSILIO GENERALCONSILIO GENERALBent Andersen, Danmark. Thomas Breinstrup, Danmark. Emerson JoséSilveira da Costa, Brasil. Erik Enfors, Svedia. F. P. Gopsill, GrandeBritannia. Anatolij Gupalo, Ukraina. René Jacobs, Francia. Peter Liebig,Germania. Åsmund Knutson, Norvegia. Alix Potet, Francia. Roger A.Rognaas, Norvegia. Harald Schmidt-El Khaldi, Germania. Brian C. Sexton,Grande Britannia. Ingvar Stenström, Svedia. Stefka Yoncheva, Bulgaria.

ASSOCIATOS DISTINGUITE DEL UMIASSOCIATOS DISTINGUITE DEL UMIASSOCIATOS DISTINGUITE DEL UMIASSOCIATOS DISTINGUITE DEL UMIJames M. Buchanan, SUA. Giovanni Blandino, Italia (1923-2011). AndréMartinet, Francia (1908-1999). Jeanne Martinet, Francia.

DIVERSEDIVERSEDIVERSEDIVERSEServicioServicioServicioServicio dededede LibrosLibrosLibrosLibros UMI:UMI:UMI:UMI: Kometenlaan 38, NL-3721 JT Bilthoven, Neder-land. � [email protected]. Internet: www.interlingua.com/libros.CommissionCommissionCommissionCommission Linguistic:Linguistic:Linguistic:Linguistic: Coordinator: Piet Cleij. � [email protected].

BRASIL:BRASIL:BRASIL:BRASIL: União Brasileira pró Interlingua (www.interlingua.org.br). Presidente: Ramiro B. de Castro, Rua XIII, Q. D, Casa 19, (Bairro: Fonte Boa), BR-68742-862 Castanhal – PA, � 55 041 94 8150-0441 e 55 041 94 9233-2430; � [email protected]. BULGARIA:BULGARIA:BULGARIA:BULGARIA: Academia InterlinguisticBulgare. Presidente interimari: Stefka Yoncheva, Sveta Troitsa 145v/G/3/159, BG-1309 Sofia, � (+359) 2 920 11 71, � [email protected] presidente: Milen Shopov, ul. Budapeshta 64/3/12, BG-1202 Sofia, � (+359) 2 983 90 19; � [email protected]. CONGO:CONGO:CONGO:CONGO: Elder Mfum-wabana N’kulu, Box 7190, Lubumbashi 4 – Katanga. DDDDANMARK:ANMARK:ANMARK:ANMARK: Dansk Interlingua Union (www.interlingua.dk). Secretario: Thomas Breinstrup, Kirkehol-men 10, DK-2630 Taastrup; � [email protected]. Tresorero: Dan Sterup, Helsingørsgade 2, 1., DK-3400 Hillerød; � [email protected]; giro:810-9583. SWIFT-BIC: DABADKKK, no. IBAN: DK05 3000 0008 1095 83. ESPANIA:ESPANIA:ESPANIA:ESPANIA: Jesus Lavin Campo, Urkiola 1 1-C, E-48993 Algorta-Getxo, Vizcaya;� [email protected]. FINLANDIA:FINLANDIA:FINLANDIA:FINLANDIA: Suomen Interlinguayhdistys / Föreningen för Interlingua i Finland (www.interlingua.fi). Presidente: AllanKiviaho, Kivimäentie 16 E, FIN-01620 Vantaa; � [email protected]. FFFFRANCIA:RANCIA:RANCIA:RANCIA: Union Interlinguiste de France (interlinguafrance.wordpress.com).Secretaria: Madeleine Mahé, 15 rue des Genêts, “Les Monceaux”, F-91150 Morigny, � [email protected]. Tresorero: Michel Prim, 15 ruedes Genêts, “Les Monceaux”, F-91150 Morigny; CCP numero 18 435 88 F 020. GERMANIA:GERMANIA:GERMANIA:GERMANIA: Union German pro Interlingua. Presidente: Sven Frank, Casade Interlingua, Postfach 12 06 10, D-68057 Mannheim, � 06201-9799107; � [email protected]. Tresorero: Manfred Magin, Speyerer Straße107, D-67112 Mutterstadt. GRANDEGRANDEGRANDEGRANDE BRITANNIA:BRITANNIA:BRITANNIA:BRITANNIA: British Interlingua Society. Presidente/tresorero: Peter Gopsill, Bethany Cottage, 14 Bethany Crescent,Bebington, Wirral CH63 7QL; � [email protected]. Secretario: B. C. Sexton, 14 Ventnor Court, Wostenholm Road, Sheffield S7 1LB. HUNGARIA:HUNGARIA:HUNGARIA:HUNGARIA:Informator: Péter Kovács, Átalszegett u. 23. B.I.5, H-8900 Zalaegerszeg; � [email protected]. ITALIITALIITALIITALIA:A:A:A: Association Interlingua Italia(www.interlingua.altervista.org) Presidente: Roberto Capuzzo, Via Giovanni Buzzoni 5, I-44100 Ferrara; � [email protected]. JAPON:JAPON:JAPON:JAPON: YoichiYamamoto, 277-0861, Takada 1084-14, Kasiwa-si Tiba-ken; � [email protected]. NEDERLAND:NEDERLAND:NEDERLAND:NEDERLAND: Vereniging Interlingua-Nederland(www.interlingua.nl-com). Vice-presidente: Piet Cleij, Kometenlaan 38, NL-3721 JT Bilthoven; � [email protected]. Tresorera: Franske Persijn-Jorritsma, Vorstenhof 104, NL-7314 GZ Apeldoorn; � 055 – 312 18 83; � [email protected]. NORVEGIA:NORVEGIA:NORVEGIA:NORVEGIA: Norsk Interlingua Union (www.in-terlingua.no). Presidente: Roger A. Rognaas, Ravnåsvn 84, N-1254 Oslo; � [email protected]. Secretario: Magne Heie, Andøyveien 7 H, N-4623Kristiansand S; � [email protected]. Tresorero: Rolf A. Røkeness, Lensmannsjordet 28, N-1352 Kolsås; � [email protected]; giro:1604.02.72759. POLONIA:POLONIA:POLONIA:POLONIA: Józef Kwásniak, Ul. Bukowska 33, PL-43-354 Czaniec; � [email protected]. Informator: Pawel Wimmer, ul. Nowolipki25 b m. 41, PL-01-010 Warszawa; � [email protected]. PORTUGAL:PORTUGAL:PORTUGAL:PORTUGAL: Carlos Soreto, Casa do Labirinto, R. de Arazede, 308, P-3060-712 Tocha; � [email protected]. ROMANIA:ROMANIA:ROMANIA:ROMANIA: Asociatia Româna pentru Interlingua. Secretariato: Simona Sunel, Strada Magura nr. 9, Focsani, R-5300 Vrancea; �[email protected]. RUSSIA:RUSSIA:RUSSIA:RUSSIA: Victor Chernavsky, Do vostrebovaniya, RU-624605 Alapayevsk 5, Sverdlovskaya obl; � [email protected]. SUA:SUA:SUA:SUA:American Society for Interlingua (www.interlingua.us). Presidente: Stanley A. Mulaik, 191 Vistawood Lane, Marietta GA 30066; � [email protected]. Secretario/tresorero: Paul May, 305 Poage Ct. #2 Lexington, KY 40515; � [email protected]. SVEDIA:SVEDIA:SVEDIA:SVEDIA: Svenska Sällskapetför Interlingua (www.interlingua.nu). Secretario: Ingvar Stenström, Vegagatan 12, S-432 36 Varberg, � 0340-15053; � [email protected] ass.: Esko Kangas, Solbergagat. 3, S-553 33 Jönköping, � 036-16 47 21; � [email protected]. SWIFT-BIC: NDEASESS, No. IBAN:SE69 9500 0099 6026 0474 1419. REPUBLICA TCHEC:REPUBLICA TCHEC:REPUBLICA TCHEC:REPUBLICA TCHEC: PhDr. Ing. Karel Podrazil, Na Žižkove 807, CZ-460 06 Liberec 6.


N O V A S D E N O M I N E S

Que es interlingua?

# Interlingua es un lingua complete perfecte

pro communication international a causa de

su vocabulario international e un gramma-

tica totalmente regular – sin exceptiones.

Centos de milliones comprende interlingua a

prime vista. Interlingua functiona in casa, in

scholas, in officios – in omne locos, ubi on

besonia communication sin frontieras. Usa

interlingua con tu familia, amicos, in le scho-

la o in tu labor professional. Le avantages es

numerose. Il ha multe materiales – sur pa-

piro e electronic: litteratura original e tradu-

cite, belletristic e professional, magazines,

brochures, e-libros, sitos in Internet.

Como contribuer

# Paga un abonamento a Panorama – e si

tu ja ha uno, paga un abonamento pro un

amico o un membro de tu familia:

www.interlingua.com/panorama

# Invia tu commentarios o narra de tu ex-

perientias con interlingua:

[email protected]

– scribe “Litteras” in le sub-

jecto.

# Supporta le Union Mundial

pro Interlingua (UMI) per comprar le publica-

tiones del Servicio de Libros UMI. Consulta le

grande catalogo de libros e paga in linea a

www.interlingua.com/libros.

# ALBERTO MARDEGAN, tresorero-admini-strator del Union Mundial pro Interlingua,prendeva un vespere libere de su participa-tion in le conferentia Ubuntu DevelopersSummit in Copenhagen, Danmark, proprogrammatores del variante Ubuntu deLinux, pro participar in le mensual Vesperede interlingua in Hotel Østerport in lecentro del capital le 30 de octobre. Isto cau-sava grande conversationes continue in in-terlingua tote le vespere, quasi sin un parolain danese. Le vesperes de interlingua es leultime martedi de cata mense. In le sofa desinistre Klavs Neerbek, Alberto Mardegan,Werner Madsen, Lars Rosenmeier e DanSterup. (Photo: Thomas Breinstrup)

# LARS ROSENMEIER, activeinterlinguista danese egerente del foro de discus-siones in interlingua, Inter-foro.org, habeva le 5 de oc-tobre 40 annos. Lars, quistudia jure, ha participate inconferentias international eincontros nordic de interlin-gua. Nostre felicitationescordial!

# DAN STERUP, tresorero del Union Dan-ese (!) pro Interlingua, e su sposa Birtepoteva le 25 de augusto celebrar lor marita-ge durante 50 annos, le maritage de auro.Grande felicitationes in retardo!

# CARLOS SORETO, representante de inter-lingua in Portugal e usque recentementesecretario general del Union Mundial proInterlingua, es un experto de labyrinthos elexicographia. Ma ille anque pote scriberbelletristica. In le magazin Voce de Inter-lingua numero 45, publicate per le Societa-te Nederlandese de Interlingua, on poteleger su novella “Eugenia” e persuader sede tu talentos pro scriber.

le ue: “no a un singule lingua” bibliotheca digital cresce ... de panorama, septembre... · pee...

Documents