its about ability

24
mTavari SesaZleblobaa SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb konvenciis ganmarteba

Upload: rusudan-chanturia

Post on 20-Mar-2016

221 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Convention on the Rights of Persons with Disabilities

TRANSCRIPT

Page 1: Its about ability

mTavari SesaZleblobaa

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb konvenciis ganmarteba

Page 2: Its about ability

madlobebiam bukletis teqsti moamzada viqtor pinedas fondis damfuZnebelma viqtor santiago pinedam. igi yvelaze axalgazrda samTavrobo delegatia specialur komitetSi, romelmac SeimuSava SezRuduli unarebis mqone pirTa uflebebis konvencia.

es proeqti inicirebulia gaeros bavSvTa fondis (iunisefis) mier. mas dawyebis dRidan uZRveba iunisefis bavSvTa dacvis departamentis TanamSromeli helen Sluti, romelsac mxardaWeras uwevs maria qristina galegosi, `axalgazrdebis xmis~ koordinatori iunisefis mozardTa ganviTarebisa da monawileobis ganyofilebidan. bukleti redaqtirebuli da gamocemulia iunisefis komunikaciis programis mier.

iunisefi madlierebiT aRniSnavs didi britaneTisa da SvedeTis “Save the Children”-isa da “Special Olympics”-is mxardaWeras.

Cvens madlierebas gamovTqvamT aseve iunisefis ofisebis mimarT somxeTSi, CineTSi, eTiopiaSi, nikaraguaSi, tailandsa da uzbekeTSi maT mier Setanili mniSvnelovani wvlilisaTvis.

gansakuTrebuli madloba gvinda gadavuxadoT SezRuduli SesaZleblobis im bavSvebsa da axalgazrdebs, vinc gagviziara TavianTi Sexedulebebi “Save the Children”-is da arabeTis adamianTa uflebebis dacvis fondis mier 2007 wlis oqtomberSi sanaSi (iemeni) organizebuli konsultaciebis dros da axalgazrdul samitze, romelic organizebuli iyo “Special Olympics”-is mier SanxaiSi msoflio sazafxulo TamaSebis paralelurad, 2007 wlis oqtomberSi. aseve udides madlobas vucxadebT maT, vinc monawileobda onlain-konsultaciebSi iunisefis `axalgazrdobis xmis~ meSveobiT da SezRuduli SesaZleblobis mqone axalgazrda liderebs viqtor pinedas fondis iniciatividan “A World Enabled”.

iunisefi gansakuTrebiT madlieria im bavSvebisa, romelTac mogvawodes sakuTari leqsebi da naxatebi.

aseve gvsurs madloba gadavuxadoT proeqtis teqnikuri sakonsultacio jgufis wevrebs gonivruli SeniSvnebisTvis dokumentis yvela variantze, gansakuTrebiT ki, saudamini siegrists (iunisefi, florencia), gerison lansdauns (damoukidebeli konsultanti), aleqsandra iusters, deniel seimors da nadin perots (iunisefi, niu-iurki), katerina noutons (“Christian Blind Mission”) da Seri tropetsa da vanesa anaias (viqtor pinedas fondi), romlebic dagvexmarnen adreuli variantebis xelaxla daweraSi.

Cven madlierebiT aRvniSnavT iunisefis germaniis komitetis mier am proeqtisTvis gaweul uangaro daxmarebas.

© gaerTianebuli erebis organizaciis

bavSvTa fondi (iunisefi)aprili, 2008 w.

winamdebare gamocemis nebismieri nawilis gamoqveynebisTvis saWiroa nebarTva. gTxovT daukavSirdeT komunikaciebis departaments, iunisefi.

r. erisTavis q. 9 me-4 sarTuli, Tbilisi 0179, saqarTvelotel: (995 32) 232 388; 251 130, 250 281, 251 656faqsi: (995 32) 251 236el.fosta: [email protected]/georgia

nebarTva usasyidlod gaicema saganmanaTleblo da arakomerciuli organizaciebisTvis.

Page 3: Its about ability

1mTavari SesaZleblobaa

mTavari SesaZleblobaa SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb konvenciis ganmarteba

sarCevi

sakiTxi 2

moqmedebebi cvlilebisTvis 3

wignis Sesaxeb 3

konvenciis Sesaxeb 7

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa konvencia mokled 8

rogor xorcieldeba uflebebi 17

SeamowmeT Tqveni codna 19

leqsikoni 21

Page 4: Its about ability

2

sakiTxi me ar maqvs fexebi,magram maqvs grZnobebi,me ver vxedav,magram gamudmebiT vfiqrob,marTalia, yru var,magram mainc minda urTierToba,ratom Tvlian adamianebi, rom usargeblo var, ar SemiZlia fiqri da saubari,rodesac me iseTive SesaZleblobebi maqvs, rogorc yvelas,rodesac saqme Cveni samyaros Sesaxeb fiqrs Seexeba.

- korali seversi, 14 wlis, gaerTianebuli samefo

es leqsi gamoxatavs im milionobiT bavSvisa da zrdasruli adamianis azrs, romlebsac yvelgan SexvdebiT msoflioSi da romelTac SezRuduli SesaZleblobebi aqvT. bevri maTgani yoveldRiurad ganicdis diskriminacias. maTi unarebi yuradRebis miRma rCeba da maT SesaZleblobebs saTanadod ar afaseben. isini ver iReben im ganaTlebasa da samedicino momsaxurebas, romelic sWirdebaT, da gariyuli arian sazogadoebaSi mimdinare movlenebisgan.

magram SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebsa da mozrdilebs iseTive uflebebi aqvT, rogorc yvela sxva adamians.

`momexmare... Sen SegiZlia amis gakeTeba!~ bismark benavidesi, 13 wlis, nikaragua.

Page 5: Its about ability

moqmedebebi cvlilebisTvisSezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvencia swored arsebuli mdgomareobis Secvlis mizniT Seiqmna. es saerTaSoriso SeTanxmeba moiTxovs, rom msoflios saxelmwifoebma daicvan SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebisa da zrdasruli adamianebis uflebebi.

iunisefi da misi partniorebi mouwodeben yvela qveyanas, moaxdinon konvenciis ratificireba. es daicavs SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs diskriminaciisgan da xels Seuwyobs maT integracias sazogadoebaSi. Cven yvelas sakuTari roli gvakisria. waikiTxeT es wigni da gaigeT, ra SegiZliaT gaakeToT, rom yvela adamians ise eqceodnen, rogorc imsaxurebs.

wignis Sesaxebes wigni Seiqmna bavSvebisTvis, bavSvebisve monawileobiT da ganmartavs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvenciis Sinaarss, Tu ratom Seiqmna es konvencia da rogor SeuZlia mas daexmaros SezRuduli SesaZleblobis pirebs maTi uflebebis realizebaSi. imedi gvaqvs, Tqven gamoiyenebT am wigns, rom gaavrceloT informacia, raTa unarSezRudul bavSvebs hqondeT TavianTi miznebis miRwevis Tanabari Sansebi.

SesaZloa, Tqven Tavadve xarT unarSezRuduli an icnobT aseT vinmes. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs SeiZleba hqondeT mxedvelobis, smenis, siarulis an mexsierebis problemebi, magram maT, amasTan, aqvT ocnebebi, imedebi da azrebi, romelTa gaziarebac undaT – rasac gadmogvcems wignSi gamoqveynebuli naxatebi da leqsebi.

Cven mogiwodebT, rom es informacia gauziaroT Tqvens mSoblebs, maswavleblebs, megobrebsa da yvelas, vinc, Tqveni azriT, am sakiTxiTaa dainteresebuli.

3mTavari SesaZleblobaa

ras niSnavs SezRuduli SesaZleblobaodesme gigrZvniaT Tavi gariyulad? bavSvebi da didebi, romelTac mxedvelobis, swavlis, siarulis an smenis problemebi aqvT, xSirad grZnoben Tavs gariyulad. arsebobs bevri dabrkoleba, romlebic maT xels uSlis, sxvebiviT CaerTon sazogadoebriv cxovrebaSi da am dabrkolebaTa umravlesoba sazogadoebisgan modis. magaliTad, invalidis etls mijaWvul bavSvsac surs skolaSi siaruli, magram man es SesaZloa ver moaxerxos, radgan skolas ara aqvs pandusi, xolo direqtori an maswavleblebi ar arian keTilganwyobili. imisaTvis, rom SesaZlebeli iyos sazogadoebriv cxovrebaSi yvela adamianis CarTva, Cven unda SevcvaloT arsebuli wesebi, damokidebuleba da Senobebis konstruqciac ki.

Lisa

Lav

oie

Page 6: Its about ability

4

am wignSi mocemulia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvenciis mokle Sinaarsi da misi Seqmnis mizezebi. Tqven SeityobT yvela adamianis uflebebisa da movaleobebis Sesaxeb da im nabijebisa da qmedebebis Sesaxeb, rac unda ganaxorcielon saxelmwifoebma, rom unarSezRudul bavSvebs TavianTi uflebebis realizebaSi daexmaron. Tqven aseve gaigebT im qmedebebis Sesaxeb, romelTa SesrulebiTac Tqven SeZlebT raRacis Secvlas.

wignis bolos mocemulia sityvebis CamonaTvali da maTi axsna-ganmartebebi. es leqsikoni dagexmarebaT TqvenTvis axali sityvebis ukeT gagebaSi.

ra aris konvencia?konvencia aris SeTanxmeba qveynebs Soris, rom daemorCilon erTsa da imave kanonebs konkretul sakiTxTan dakavSirebiT. rodesac saxelmwifo xels awers da ratificirebas uwevs (amtkicebs) konvencias, is xdeba saxelmwifos mier dadebuli samarlebrivi piroba da misi moqmedebebis orientiri. mTavrobas xSirad uwevs Tavisi qveynis kanonebis Secvla da adaptireba konvenciis miznebis Sesabamisad.

ras warmoadgens adamianis uflebebi?msoflioSi mcxovrebi yvela adamiani daculia kanonebiT, romlebic icavs maT uflebebsa da Tandayolil Rirsebas (Rirsebas, romliTac ibadeba yvela adamiani). gamonaklisi aravin aris. magaliTad, yvela cocxal arsebas aqvs sicocxlis da monobisgan Tavisuflebis ufleba. es uflebebi ganmtkicebulia adamianTa uflebebis sayovelTao deklaraciiT, romelic miRebulia gaerTianebuli erebis organizaciis yvela wevri saxelmwifos mier 1948 wels. yvela bavSvs aqvs sakvebisa da janmrTelobis dacvis miRebis ufleba, ufleba, iaros skolaSi da ufleba, iyos daculi Zaladobisa da Seuracxyofisagan. bavSvebs aseve aqvT ufleba, gamoTqvan TavianTi azri, rodesac ufrosebi maTTan dakavSirebul gadawyvetilebebs iReben, da rom maTi Sexedulebebi iyos gaTvaliswinebuli. bavSvTa uflebebi Camoyalibebulia bavSvis uflebaTa konvenciaSi.

Page 7: Its about ability

5mTavari SesaZleblobaa

mTavari gzavnilia SesaZleblobaviqtor pinedas fondis prezidenti viqtor santiago pineda

xuTi wlisa veRar davdiodi. zrdasTan erTad Cemi kunTebi imdenad dasustda, rom sunTqvac ki miWirda. megona, rom aravis movwondi, radgan gansxvavebuli viyavi. Cemma mSoblebma ar icodnen, ra eqnaT, magram yovelTvis magrZnobinebdnen siyvaruls. maT sjerodaT Cemi da maZlevdnen nebas, gameriska da axali raRacebi mecada. me gavxdi TviTdajerebuli.

Cemma ojaxma icoda, rom gzis gasakvlevad brZola damWirdeboda. mTeli Cemi bavSvoba mixdeboda adamianebis gadarwmuneba, Tu ras gavakeTebdi da rogor gavakeTebdi. bolos ki gavige, rom arsebobs kanonebi, romlebic me micavs. am kanonebis safuZvelze miviRe is daxmareba, romelic mWirdeboda, da momeca saSualeba, gavmxdariyavi warCinebuli moswavle.

me gavizarde imaze fiqriT, Tu rogori iqneboda Cemi cxovreba iq rom mecxovra, sadac ar aris daculi Cemnairi bavSvebis uflebebi. aRmovaCine, rom Cemnairi adamianebi mTeli msofliodan ikribebodnen gaerTianebuli erebis organizaciaSi, raTa emuSavaT am sakiTxebze, da yvela Zala vixmare, rom maT SeverTebodi.

me yvelaze axalgazrda delegati viyavi gaeros specialur komitetSi, romelmac SeimuSava SezRuduli SesaZleblobis pirTa uflebebis konvencia. bevr adamians davumegobrdi da gavuziare Cemi mosazrebebi. wevr saxelmwifoebTan erTad Cven SevqmeniT konvencia.

Cvens samyaroSi mcxovrebi TiToeuli adamiani gansxvavebulad gamoiyureba da gansxvavebuli azrebi, gamocdileba, tradiciebi da unarebi aqvs. me aRmovaCine, rom es gansxvavebebi qmnis axal SesaZleblobebs, axal imedebs, axal ocnebebsa da axal megobrobas.

es wigni aris mowodeba moqmedebisken yvela bavSvisaTvis – maTTvisac, visac SezRuduli SesaZleblobebi aqvs, da maTTvisac, visi SesaZleblobebic ar aris SezRuduli, rom dadgnen erTmaneTis gverdiT da ibrZolon samarTlianobisTvis. Cveni samyaros xalxebs Soris arsebuli gansxvavebebi ganZia, romelsac yvelam unda sces pativi da gauziaros erTmaneTs. yoveli bavSvi Cveni msoflio ojaxis nawilia da msoflios cxovrebaSi sakuTari unikaluri SesaZleblobebiT Seaqvs Tavisi wvlili, yvela bavSvi CarTulia yvela procesSi.

viqtor santiago pineda aris pedagogi da reJisori, romelic muSaobs SezRuduli SesaZleblobis mqone axalgazrdebTan, raTa gaacnos maT maTi uflebebi. fondSi misi iniciativiT Seiqmna proeqti ‘A World Enabled’, romlis mizania gaacnos sazogadoebas unarSezRuduli axalgazrdebis SesaZleblobebi da potenciali. pineda TanamSromlobda gaerosTan, msoflio bankTan da saxelmwifoebis liderebTan yvela adamianis mimarT pativiscemis, Tanabari SesaZleblobebisa da Rirsebis propagandis mizniT. mas kunTebis distrofia aqvs da gadasaadileblad invalidis etliT sargeblobs.

`unarSezRuduloba ar aris cudi. es SeiZleba saamayoc ki iyos. Cven yvelani gansxvavebulebi varT da gansxvavebuli unarebi gvaqvs. TiToeul bavSvs SeuZlia iyos SesaZleblobebis elCi Cvens ojaxebSi, skolebsa da sazogadoebaSi. Cven gvaqvs ideebi, gamocdileba da unarebi, romlebic yvelas SeiZleba gamoadges. es wigni mouwodebs msoflios yvela xalxs, Rirseulad da pativiscemiT mogvepyran Cven, iseTebs, rogorebic varT.~

- viqtor santiago pineda

Page 8: Its about ability

6

`me bednieri var, rodesac...me bednieri var patara rameebiT,me bednieri var, rodesac...adamianebs esmiT, risi Tqmac minda,rodesac me vesaubrebi sxva adamianebs Tanabar doneze.me bednieri var, radgan vamayob sakuTari TaviT,me bednieri var, rodesac vswavlob.swavliT me SemiZlia Sevityo axali informacia,me vigeb axal ambebs mTeli msofliodan,me SemiZlia gamoviTvalo, ramdeni unda gadavixado, rodesac vWam,me SemiZlia vTqva, ra aris swori da araswori Cemi azriT,me bednieri var, radgan me Tavad SemiZlia amdeni ramis keTeba,me bednieri var, radgan sayvareli saqme maqvs,me bednieri var, rodesac vgulSematkivrob fexburTelebs,radgan maTi SemarTeba imdenad didia, romTavs erT-erT maTganad vgrZnob da vxdebi maTsaviT mgznebare.me bednieri var, radgan maqvs ocneba,is SeiZleba patara Candes, magramgegmebis dawyoba da patiosnad cxovreba yoveldReZalian bedniers mxdis.

- kim ioona, 15 wlis, koreis respublika

`TamaSis ufleba~, javlon raxmonberdievi, 12 wlis, uzbekeTi.

Page 9: Its about ability

7mTavari SesaZleblobaa

konvenciis SesaxebSezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvencia aris SeTanxmeba msoflios qveynebs Soris, romelic uzrunvelyofs Tanabar mopyrobas SezRuduli SesaZleblobis mqone da armqone adamianebis mimarT. konvenciebi, romelTac zogjer uwodeben saerTaSoriso xelSekrulebebs, SeTanxmebebs an samarTlebriv instrumentebs, ganusazRvraven Tqvens mTavrobas, Tu ra unda gaakeTos man, rom Tqven SeZloT Tqveni uflebebiT sargebloba. es vrceldeba SezRuduli SesaZleblobis mqone yvela adamianze, didsa Tu pataraze, biWsa Tu gogoze.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvencia miiRes 2006 wlis 13 dekembers. 2008 wlis 2 aprilisTvis misi ratificireba 20 qveyanam moaxdina, rac imas niSnavs, rom is ZalaSi Sevida 2008 wlis 3 maiss (ix. konvenciis wesebi vebgverdze: <www.un.org/disabilities>).

marTalia, konvencia SezRuduli SesaZleblobis mqone yvela pirs exeba, miuxedavad asakisa, winamdebare wignSi ganxilulia ras niSnavs uflebebi bavSvebis cxovrebaSi – imitom, rom Tqven mniSvnelovani xarT!

ratom aris saWiro konvencia?

Tu Tqven, Tqveni mSoblebi an Tqveni ojaxis sxva wevrebi xarT SezRuduli SesaZleblobis adamianebi, konvencia gTavazobT sasargeblo informaciasa da mxardaWeras. is gaZlevT mimarTulebas Tqven, Tqvens ojaxs da megobrebs, romelTac Tqveni daxmareba surT, Tqveni uflebebis ganxorcielebisaTvis. is aseve gansazRvravs im zomebs, romelTa miRebiTac saxelmwifoebi SeZleben unarSezRuduli adamianebis daxmarebas, rom isargeblon kuTvnili uflebebiT.

am konvenciis SemuSavebaze sxvadasxva qveyanaSi mcxovrebi sxvadasxva saxis SezRuduli SesaZleblobis mqone bevri adamiani TavianT mTavrobebTan erTad muSaobda. maTi ideebi emyareboda im sasikeTo RonisZiebebsa da kanonebs, romlebic exmareba SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianebs, iswavlon skolaSi, iSovon samuSao, gaerTon da icxovron bednierad TavianT sazogadoebaSi.

unda Seicvalos mravali arsebuli wesi, damokidebuleba da Senobebic ki, rom uzrunvelyofili iyos unarSezRuduli bavSvebis skolaSi siaruli, TamaSi da maTi monawileoba Cveulebriv bavSvur saqmianobebSi. Tu Tqvenma mTavrobam moaxdina konvenciis ratificireba, amiT is Tanxmobas acxadebs, rom ganaxorcielos es cvlilebebi.

mniSvnelovania, gvaxsovdes, rom am konvenciiT gaTvaliswinebuli uflebebi ar aris axali. isini igive uflebebia, romlebsac aRiarebs adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia, bavSvis uflebaTa konvencia da adamianis uflebaTa damcveli sxva saerTaSoriso SeTanxmebebi. SezRuduli SesaZleblobis pirTa uflebebis konvencia iZleva garantias imisa, rom es uflebebi SezRuduli SesaZleblobis pirTa mimarTac iyos daculi.

Page 10: Its about ability

8

SezRuduli SesaZleblobis pirTa uflebebis konvencia mokledkonvencia bevr dapirebas iZleva. misi 50 muxli naTlad ganmartavs, Tu ras gulisxmobs es dapirebebi. rodesac momdevno gverdebze Cven vaxsenebT `wevr saxelmwifos~, Cven vgulisxmobT im saxelmwifoebs, romelTac moaxdines konvenciis ratificireba.

ras niSnavs ratificireba?

saxelmwifoebi, romlebic axdenen konvenciis ratificirebas, acxadeben Tanxmobas, rom miiRon yvela zoma imisaTvis, rom sisruleSi moiyvanon konvenciis muxlebi. SeamowmeT, aqvs Tu ara Tqvens qveyanas ratificirebuli konvencia. Tu es asea, maSin Tqven SegiZliaT SeaxsenoT Tqveni mTavrobis warmomadgenlebs maTi valdebulebebi. gaero aqveynebs wevri saxelmwifoebis sias, romelTac xeli moaweres da miiRes konvencia. Tu gsurT internetSi naxoT, aqvs Tu ara Tqvens qveyanas ratificirebuli konvencia, ixileT gaeros vebgverdi: www.un.org/disabilities

optimizmi aris Cveni devizi cxovrebaSi.momismine, Cemo megobaro, Cemo megobrebo,dae, Tqveni devizi iyos rwmena da siyvaruli.sicocxle aris saCuqari Cveni gulmowyale RmerTisganyvela arsebisTvis zecaSi da dedamiwaze.Tu Tqven gyavT unarSezRuduli megobrebi, iyaviT maTTan axlos, raTa daexmaroT, rom Tavi daculad igrZnon,mouwodeT maT, iyvnen optimistebi da uyvardeT sicocxle,uTxariT maT, rom sasowarkveTileba simxdaleada rom Seupovroba da mizandasaxuloba aris simamacis niSnebi.imedi aris Cveni mizani cxovrebaSi.keTili Rimili gvaaxloebs erTmaneTTan.ar arsebobs uimedoba cxovrebaSi da ar arsebobs cxovreba uimedod.

- jvan jihad medhaT, 13 wlis, erayi

ra aris kanonebi?

kanonebi aris wesebi, romelTa dacva savaldebuloa yvelasaTvis, raTa adamianebma pativi scen erTmaneTs da icxovron erTad usafrTxod.

Page 11: Its about ability

konvencia mokled

9mTavari SesaZleblobaa

muxli 1: mizaniam muxlSi Sejamebulia konvenciis ZiriTadi mizani _ xeli Seuwyos, daicvas da uzrunvelyos SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis, maT Soris, bavSvebis mier adamianis yvela uflebiTa da TavisuflebiT srulyofili da Tanaswori sargebloba.

muxli 2: terminebis ganmartebaam muxlSi CamoTvlilia is sityvebi, romelTac gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs am konvenciaSi. magaliTad, `ena~ moicavs salaparako da niSnebis enebs da arasalaparako enis sxva formebs. `komunikacia~ moicavs enebs, afiSirebul teqsts, brailis enas (romelic iyenebs amoburcul wertilebs asoebisa da cifrebisTvis), taqtilur komunikacias, msxvil Srifts da xelmisawvdom multimedias (rogoric aris vebgverdebi an audiomasalebi).

muxli 3: zogadi principebiqvemoT CamoTvlilia konvenciis principebi (mTavari cnebebi):

(a) adamianis Tandayolili Rirsebis pativiscema, sakuTari arCevanis gakeTebis Tavisuflebisa da pirovnebis damoukideblobis CaTvliT.

(b) diskriminaciis ararseboba (yvelas mimarT samarTliani mopyroba).(g) sazogadoebaSi sruli da qmediTi integracia (monawileoba Tqveni Temis

cxovrebaSi).(d) SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa gansxvavebulobis pativiscema, rogorc

kacobriobis mravalferovnebis nawilisa.(e) SesaZleblobaTa Tanasworoba.(v) xelmisawvdomoba (rodesac transporti, adgilebi da informacia misawvdomia da ar

aris uaryofili SezRuduli SesaZleblobebis gamo).(z) mamakacebsa da qalebs Soris Tanasworoba (Tanaswori SesaZleblobebis qona imisda

miuxedavad, biWi xar Tu gogo).(T) SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvis unarebis ganviTarebisa da sakuTari

individualobis SenarCunebis uflebis pativiscema (rodesac pativs gcemen Seni unarebisTvis da amayob sakuTari TaviT).

muxli 4: zogadi valdebulebebiar unda arsebobdes iseTi kanonebi, romlebic diskriminacias uwevs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs. saWiroebis SemTxvevaSi wevrma saxelmwifoebma unda Seqmnan da aamoqmedon axali kanonebi, raTa daicvan SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebi, xolo Tu Zveli kanonebi an tradiciebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis mimarT diskriminaciulia, wevrma saxelmwifom unda gamonaxos gzebi maT Sesacvlelad.

axali kanonmdeblobisa da politikis SemuSavebis mizniT mTavroba unda Seecados, miiRos rCevebi SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianebisgan, maT Soris, bavSvebisgan.

Tu arsebobs iseTi kanonebi an praqtika, romlebic xels uSlis SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs, gaakeTon igive, rasac sxva bavSvebi akeTeben, isini unda Seicvalos. aseTi kanonebisa da politikis Secvlisas Tqvenma mTavrobam unda gaiaros konsultaciebi unarSezRuduli bavSvebis organizaciebTan.

Lisa

Lav

oie

Page 12: Its about ability

10

konvencia mokled

muxli 5: Tanasworuflebianoba da diskriminaciis akrZalvawevri saxelmwifoebi aRiareben, rom yvela adamians aqvs ufleba, iyos daculi kanoniT da rom qveynis kanonmdebloba Seexeba yvela adamians, romelic am qveyanaSi cxovrobs.

muxli 6: SezRuduli SesaZleblobis mqone qalebiwevri saxelmwifoebi aRiareben, rom SezRuduli SesaZleblobis mqone qalebi da gogonebi mravalgvari disriminaciis safrTxis winaSe dganan. isini acxadeben mzadyofnas, daicvan maTi uflebebi da ZiriTadi Tavisuflebebi.

muxli 7: SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebiwevri saxelmwifoebi Tanaxma arian, miiRon yvela zoma, raTa uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis mier adamianis uflebebiTa da TavisuflebebiT sxva bavSvebis Tanasworad sargebloba. isini aseve Tanaxma arian, uzrunvelyon, rom SezRuduli SesaZleblobis bavSvebs SeeZloT sakuTari azris Tavisuflad gamoxatva maTTan dakavSirebul yvela sakiTxze. pirvel rigSi, yovelTvis unda iyos gaTvaliswinebuli is, rac saukeTesoa TiToeuli bavSvisaTvis.

muxli 8: saganmanaTleblo-aRmzrdelobiTi muSaobawevri saxelmwifoebi valdebuli arian miawodon sazogadoebas informacia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebsa da Rirsebaze, agreTve maT miRwevebsa da unarebze. isini Tanaxma arian ebrZolon stereotipebs, crurwmenebs da iseT saqmianobebs, romelTac SeuZliaT ziani miayenon SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianebs. magaliTad, Tqveni skola valdebulia, xeli Seuwyos pativiscemiT aRsavse damokidebulebis damyarebas SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa, maT Soris, Zalian mcirewlovani bavSvebis mimarT.

muxli 9: xelmisawvdomobawevri saxelmwifoebi Tanaxma arian miscen SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone pirebs damoukidebeli arsebobisa da maTi Temis cxovrebaSi monawileobis saSualeba. nebismieri adgili, romelic Riaa sazogadoebisaTvis, igulisxmeba: Senobebi, gzebi, skolebi da saavadmyofoebi, xelmisawvdomi unda iyos SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis, maT Soris, bavSvebisTvis. Tu Tqven sajaro SenobaSi xarT da gesaWiroebaT daxmareba, TqvenTvis xelmisawvdomi unda iyos megzuris, wamkiTxvelis an niSnebis enis profesionali Tarjimnis momsaxureba.

SezRuduli SesaZleblobis mqone biWebsa da gogoebs igive uflebebi aqvT, rac yvela bavSvs. magaliTad, yvela bavSvs aqvs ufleba, iaros skolaSi, iTamaSos, iyos daculi Zaladobisgan da monawileoba miiRos masTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis miRebaSi. wevrma saxelmwifoebma unda uzrunvelyon im informaciis miwodeba da mxardaWera, rac aucilebelia unarSezRuduli bavSvebisaTavis am uflebis gansaxorcieleblad.

media valdebulia gaaSuqos usamarTloba SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebisa da ufrosebis

mimarT.

Lisa

Lav

oie

Page 13: Its about ability

11mTavari SesaZleblobaa

konvencia mokled

teqnologiis Sesaxeb

telefonebi, kompiuterebi da sxva teqnologiebi advilad gamosayenebeli unda iyos sxvadasxva SesaZleblobis mqone adamianebisaTvis. magaliTad, vebgverdebi SeiZleba ise aigos, rom adamianebma, romelTac uWirT klaviaturis gamoyeneba, aqvT smenisa da mxedvelobis problemebi, SeZlon informaciis sxva formatiT miReba. kompiuteri SeiZleba aRWurvili iyos brailis klaviaturiT an hqondes metyvelebis sinTezatori, romelic warmoTqvams monitorze gamosaxul sityvebs.

`mSvidoba yvela bavSvs~, ani verdiani, 8 wlis, somxeTi

Page 14: Its about ability

12

konvencia mokled

muxli 10: sicocxlis uflebasicocxle yvela adamianis Tandayolili uflebaa. wevri saxelmwifoebi iZlevian garantias, rom es Tanabrad Seexeba yvela adamians _ imas, visac SezRuduli SesaZleblobebi aqvs, da imasac, visi SesaZleblobebic ar aris SezRuduli.

muxli 11: sarisko da sagangebo situaciebiSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs iseTive ufleba aqvT, rogorc yvelas, rom iyvnen daculi da usafrTxod omis, sagangebo mdgomareobis an bunebrivi katastrofis, magaliTad, Stormis dros. dauSvebelia, rom kanonis ZaliT ar SegiSvan TavSesafarSi an migatovon maSin, rodesac sxvebs Svelian, imis gamo, rom Tqven xarT unarSezRuduli.

muxli 12: kanonis winaSe TanasworobaSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs sxvebis msgavsad aqvT ufleba, ganaxorcielon `kanonieri qmedunarianoba~, anu rodesac Tqven gaizrdebiT, miuxedavad imisa, xarT Tu ara unarSezRuduli, gaqvT ufleba, magaliTad, aiRoT saswavlo sesxi an xeli moaweroT ijaras sakuTari binis dasaqiraveblad. Tqven gaqvT ufleba, flobdeT sakuTrebas an memkvidreobiT miiRoT is.

muxli 13: marTlmsajulebis xelmisawvdomobaTu Tqven dazaraldiT danaSaulebrivi qmedebiT, SeeswariT sxis dazaralebas an brals gdeben ukanono qmedebaSi, ufleba gaqvT, saqmis Ziebisas an ganxilvisas mogeqcnen samarTlianad. Tqven unda aRmogiCinon daxmareba, raTa gamoxatoT sakuTari azri yvela samarTlebriv procesSi.

muxli 14: pirovnebis Tavisufleba da usafrTxoebawevrma saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis Tavisufleba iseve iyos daculi kanoniT, rogorc yvela sxva adamianisa.

muxli 15: wamebis an sastiki, araadamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobisa Tu sasjelisgan Tavisuflebaaravin unda gaxdes wamebis an sastiki, aradamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobis msxverpli. yvelas aqvs ufleba, uari Tqvas samedicino Tu samecniero eqsperimentebze.

muxli 16: Zaladobisa da Seuracxyofisgan Tavisufleba

SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebi daculi unda iyvnen Zaladobisa da Seuracxyofisagan. maT ar unda moepyran borotad an miayenon ziani Sin Tu gareT. Tu Tqven gaxdiT Zaladobis an Seuracxyofis msxverpli, Tqven ufleba gaqvT, miiRoT daxmareba, raTa Tavi daicvaT Zaladobisagan da gamojanmrTeldeT.

muxli 17: pirovnebis xelSeuxeblobis dacvaaravin unda mogeqceT, rogorc sxvebze nakleb pirovnebas Tqveni fizikuri da gonebrivi SesaZleblobebis gamo. Tqven gaqvT ufleba, sxvebma pativi gcen iseTs, rogoric xarT!

Lisa

Lav

oie

Sen gaqvs sicocxlis ufleba. es SenTvis naboZebi saCuqaria da, kanonis Tanaxmad, aravis aqvs ufleba, wagarTvas igi.

Page 15: Its about ability

13mTavari SesaZleblobaa

konvencia mokled

muxli 18: gadaadgilebis Tavisufleba da moqalaqeobayvela bavSvs aqvs ufleba, hqondes kanonierad registrirebuli saxeli, moqalaqeoba da, SesaZleblobis farglebSi, icodes mSoblebis vinaoba da miiRos maTgan mzrunveloba. aseve dauSvebelia adamianebisTvis qveynaSi Sesvlis an gasvlis akrZalva imis gamo, rom maT SezRuduli SesaZleblobebi aqvT.

muxli 19: damoukideblad cxovreba da sazogadoebriv cxovrebaSi CarTvaadamianebs, miuxedavad SezRuduli SesaZleblobebisa, ufleba aqvT, Tavad airCion sacxovrebeli adgili. rodesac gaizrdebiT, Tqven ufleba gaqvT, icxovroT damoukideblad Tqveni arCevanis mixedviT da CarTuli iyoT sazogadoebriv cxovrebaSi. TqvenTvis aseve xelmisawvdomi unda iyos damxmare momsaxureba, Tu Tqven gesaWiroebaT daxmareba, rom icxovroT sazogadoebaSi, igulisxmeba mzrunveloba binaze da individualuri daxmareba.

muxli 20: individualuri mobilurobaSezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs ufleba aqvT gadaadgildnen da iyvnen damoukidebelni. wevri saxelmwifoebi valdebuli arian, daexmaron maT amaSi.

muxli 21: azrisa da Sexedulebis gamoxatvis Tavisufleba da informaciis xelmisawvdomobaadamianebs ufleba aqvT, gamoxaton TavianTi azri, moiZion, miiRon da gauziaron sxva adamianebs informacia da miiRon informacia maTTvis gasagebi da gamosayenebeli formiT.

muxli 22: piradi cxovrebis xelSeuxeblobaaravis aqvs ufleba, Caerios adamianebis pirad saqmeSi, miuxedavad imisa, aqvT Tu ara maT SezRuduli SesaZleblobebi. adamianebma, vinc flobs informacias sxvebze, magaliTad, janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb, unda daicvas am informaciis konfidencialuroba.

muxli 23: sacxovreblisa da ojaxuri cxovrebis pativiscemaadamianebs aqvT ufleba, icxovron sakuTar ojaxebTan erTad. Tu Tqven SezRuduli gaqvT SesaZleblobebi, Tqveni saxelmwifo valdebulia, daexmaros Tqvens ojaxs unarSezRudulobasTan dakavSirebuli xarjebis, informaciisa da momsaxurebis TvalsazrisiT. Tqven ar unda dagaSoron Tqvens mSoblebs SezRuduli SesaZleblobis mizeziT! Tu ojaxTan Tqveni cxovreba SeuZlebelia, saxelmwifom daxmareba unda gagiwioT, rom uzrunvelyos Tqvenze mzrunveloba sanaTesaoSi an TemSi. SezRuduli SesaZleblobis mqone axalgazrdebs iseTive ufleba aqvT, miiRon informacia reproduqciul janmrTelobaze, rogorc sxva axalgazrdebs, da iseTive ufleba aqvT daqorwinebisa da sakuTari ojaxis Seqmnisa, rogorc sxvebs.

SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs ufleba aqvT, gadaadgildnen da iyvnen damoukidebeli. wevri saxelmwifoebi valdebuli arian, daexmaron maT amaSi.Li

sa L

avo

ie

Page 16: Its about ability

14

konvencia mokled

muxli 24: ganaTlebaadamianebs ufleba aqvT, iaron skolaSi. unarSezRudulobis gamo ar unda gairiyoT ganaTlebis sistemidan. Tqven ar unda swavlobdeT segregirebul skolebSi. Tqven ufleba gaqvT, miiRoT iseTive ganaTleba da iswavloT imave saswavlo programiT, rogorc sxva bavSvebma, xolo Tqveni saxelmwifo valdebulia gagiwioT daxmareba, romelic Tqven gWirdebaT amis gansaxorcieleblad. magaliTad, man unda uzrunvelyos saTanado saSualebebi, rom SeZloT komunikacia ise, rom Tqvenma maswavlebelma SeZlos Tqvens saWiroebebze reagireba.

muxlebi 25 da 26: janmrTeloba da reabilitaciaSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs ufleba aqvT, miiRon imave donisa da xarisxis ufaso an xelmisawvdomi jandacvis momasxureba, rogoric miewodebaT sxva adamianebs. Tu Tqven SezRuduli SesaZlebloba gaqvT, Tqven gaqvT ufleba, miiRoT jandacvisa da reabilitaciis momsaxureba.

muxli 27: Sroma da dasaqmebaSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs sxvebis Tanaswori ufleba aqvT, diskriminaciis gareSe imuSaon Tavisuflad arCeul samuSaoze.

`yoveldRiuri cxovreba Cems TemSi~, pedro xose rivera, 14 wlis, nikaragua

Page 17: Its about ability

15mTavari SesaZleblobaa

konvencia mokled

muxli 28: cxovrebis adekvaturi done da socialuri dacva SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs ufleba aqvT, diskriminaciis gareSe miiRon sakvebi, sufTa wyali, tansacmeli da sacxovrebeli. wevri saxelmwifoebi valdebuli arian, daexmaron siRaribeSi mcxovreb unarSezRudul bavSvebs.

muxli 29: politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobaSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs ufleba aqvT, monawileoba miiRon politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi. rodesac Tqven miaRwevT Tqveni qveynis kanonmdeblobiT dadgenil asaks, Tqven ufleba gaqvT, CamoayaliboT jgufi, emsaxuroT sazogadoebas, SegeZloT saarCevno jixurebSi Sesvla, misceT xma da iyoT ayvanili saxelmwifo samsaxurSi, miuxedavad SezRuduli SesaZleblobisa.

muxli 30: kulturul, rekreaciul, gasarTob da sportul RonisZiebebSi monawileobaSezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs iseTive ufleba aqvT, rogorc sxvebs, miiRon monawileoba da isiamovnon xelovnebiT, sportiT, TamaSebiT, filmebiT da sxva saxaliso aqtivobebiT. amrigad, Teatrebi, muzeumebi, saTamaSo moednebi da biblioTekebi misawvdomi unda iyos yvelasaTvis, maT Soris, SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebisaTvis.

muxli 31: statistika da monacemTa Segrovebaqveynebma unda Seagrovon monacemebi SezRuduli SesaZleblobebis Sesaxeb, raTa Seqmnan ukeTesi programebi da momsaxureba. SezRuduli SesaZleblobis mqone im pirebis mimarT, romlebic wvlils Seitanen kvlevaSi SesaZleblobis SezRudvis Sesaxeb, unda arsebobdes pativiscema da humanuri damokidebuleba. daculi unda iyos nebismieri piradi informaciis konfidencialuroba, romelsac isini gascemen. Segrovili statistikuri monacemebi xelmisawvdomi unda iyos rogorc SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisTvis, ise sxvebisaTvis.

muxli 32: saerTaSoriso TanamSromlobaqveynebi valdebuli arian, gauwion erTmaneTs daxmareba am konvenciis muxlebis SesrulebaSi. es aseve gulisxmobs, rom im qveynebma, romelTac meti SesaZleblobebi aqvT (ivaraudeba samecniero informacia, sasargeblo teqnologiebi), gauziaron resursebi sxva qveynebs, raTa msoflioSi met adamians mieces saSualeba, isargeblos konvenciiT miniWebuli uflebebiT.

muxli 33-50: wesebi TanamSromlobis, konvenciis ganxorcielebisa da monitoringis Sesaxeb SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvencia mTlianad Sedgeba 50 muxlisagan. muxlebi 33-dan 50-mde Seexeba imas, Tu rogor unda iTanamSromlon zrdasrulma adamianebma, gansakuTrebiT, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebma da maTma organizaciebma da wevrma saxelmwifoebma, rom SezRuduli SesaZleblobis mqone yvela pirma isargeblos Tavisi yvela uflebiT. vrclad aRniSnuli muxlebi SegiZliaT ixiloT vebgverdze: www.un.org/disabilities.

Lisa

Lav

oie

Page 18: Its about ability

16

ori samyaro...gaxleCili xmebsa da siCumes Soris,gaurkveveli, SeerTeba rom ar SeuZliaT...cremlebi moedineba...gaucnobiereblad ganeSorebian erTmaneTs,uaryofilni, isini Seqmnilni arian, raTa Tavi gariyulad igrZnon...cremlebi moedineba...garda zogierTi xelebisa,izidavs, awveba, amxnevebs,ulmobelia...cremlebi moedineba, Rimili isaxeba...kvlav SuaSi gaWedili,magram romelic uyvarT...

- sara lesli, 16 wlis, aSS

`Cven vTamaSobT~, tatev danieliani, 15 wlis, somxeTi

Page 19: Its about ability

17mTavari SesaZleblobaa

rogor xorcieldeba uflebebi SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis uflebebi igivea, rac yvela bavSvis uflebebi. Tqvenzea damokidebuli, rom msoflios gaagebinoT konvenciis Sesaxeb. adamianebma unda aRimaRlon xma da imoqmedon, Tu surT, rom maT sazogadoebaSi yvela iyos miRebuli.

Tu Tqven xarT unarSezRuduli, es konvencia Tqven, Tqvens mTavrobas da Tqvens ojaxs gaZlevT saSualebas, rom ganaxorcieloT Tqveni uflebebi da Tqveni ocnebebi. Tqven unda gqondeT sxvebis Tanabari SesaZlebloba, rom iaroT skolaSi da miiRoT monawileoba sxvadasxva RonisZiebaSi. ufrosebi unda dagexmaron gadaadgilebaSi, komunikaciasa da sxva bavSvebTan TamaSSi, miuxedavad imisa, ra saxis unarSezRuduloba gaqvT.

Tqven xarT moqalaqe, ojaxisa da sazogadoebis wevri da SegiZliaT bevri ram gaakeToT.

risi gakeTeba SegiZliaT? mniSvnelovania, Seicvalos damokidebuleba da wesebi, raTa im bavSvebma, visac SezRuduli SesaZlebloba aqvT, SeZlon skolaSi siaruli, TamaSi da im RonisZiebebSi monawileoba, riTac yvela bavSvi erToba. Tqvens skolaSi yvela klasSi da yvela RonisZiebaSi arian CarTuli unarSezRuduli bavSvebi? maswavleblebi usmenen da pasuxoben maT, visac Tqven Soris gansakuTrebuli saWiroebebi aqvs? aris Tu ara pandusi, niSnebis enis Tarjimani an sxva damxmare teqnologiebi? kargia! es niSnavs, rom Tqveni skola SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs samarTlianad epyroba, rodesac sxvebis Tanaswor saSualebas aZlevs, rom iswavlon. Tqveni skola icavs konvencias.

samwuxarod, bevri adamiani samarTlianad ar eqceva SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs. Tqven Tqveni wvlili unda SeitanoT imaSi, rom Tqveni sazogadoeba ufro inkluziuri gaxdes. SegiZliaT daiwyoT sakuTari saxliT da skoliT, raTa SecvaloT Tqveni mSoblebisa da maswavleblebis azrovneba.

bevri ramis gakeTeba SegiZliaT, rom gaagebinoT sxvebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvenciis da SezRuduli SesaZleblobis mqone axalgazrdebis potencialis Sesaxeb. magaliTad, Tqven SegiZliaT:

• gawevriandeT organizaciaSi an monawileoba miiRoT kampaniaSi. Zala raodenobaSia. sxvebTan Zalebis gaerTianebiT Tqven SeZlebT daexmaroT an SeuerTdeT erovnuli an saerTaSoriso organizaciis adgilobriv Stos. maT SeiZleba hqondeT specialuri programebi an kampaniebi axalgazrdebisaTvis.

• SeimuSaveT sakuTari proeqti. daiwyeT sainformacio kampaniiT, SeagroveT Tanxebi, CaatareT mokvleva (Tqveni nacnobebidan vinmes xom ar moeqcnen usamarTlod? Tqvens skolas mxolod kibeebi xom ara aqvs (da ara aqvs pandusebi)?), SeadgineT peticia im dabrkolebebis aRmosafxvrelad, romlebic SegxvdaT.

• SeqmeniT klubi, romelic propagandas gauwevs konvencias. SekribeT sxvadasxva unaris mqone bavSvebi, CaatareT socialuri RonisZiebebi yvela Tqvens

daicaviT Tqveni uflebebi da sxvebic Tqvens gverdze dadgebian. yvela bavSvs SeuZlia skolaSi siaruli, SeuZlia TamaSi da SeuZlia miiRos monawileoba yvelaferSi. ar arsebobs `ar SemiZlia~, piriqiT, yovelTvis unda TqvaT: `me SemiZlia!~

- viqtor santiago pineda

Page 20: Its about ability

18

megobarTan erTad da moiwvieT axali adamianebi. moawyveT filmebis Cveneba an erToblivi vaxSami. ubralod gaerTeT da miiReT siamovneba erTmaneTis unikaluri niWiTa da unarebiT.

• CaatareT prezentaciebi Tqvens skolaSi da mimdebare skolebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb. iyaviT SemoqmedebiTi. gaakeTeT posterebi da dadgiT speqtaklebi, raTa daexmaroT Tqvens Tanatolebs konvenciiT miniWebuli uflebebis ukeT gagebaSi. sTxoveT mSoblebs an maswavlebels, rom dagexmaron prezentaciis organizebaSi da dagegmeT, sad da rodis SeZlebT, aswavloT sxvebs. miiwvieT Tqveni skolis direqtori Tqvens prezentaciebze dasaswrebad.

• megobrebTan erTad SeqmeniT xelovnebis namuSevrebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb. es SeiZleba iyos naxatebi an qandakebebi, anu yvelaferi, rac gindaT da rac dagexmarebaT informaciis gavrcelebaSi. gaigeT, SegiZliaT Tu ara gamofinoT Tqveni namuSevrebi skolaSi, adgilobriv biblioTekebSi, galereebSi an restornebSi – yvelgan, sadac xalxi SeZlebs daaTvalieros Tqveni gamofena. SegiZliaT gamofena erTi adgilidan meoreze gadaitanoT da am gziT konvencia bevr adamians gauziaroT.

• gauziareT sxvebs Tqven mier miRebuli gamocdileba. iunisefis `axalgazrdobis xmebi~ (www.unicef.org/voy) popularuli sadiskusio forumia axalgazrdebisaTvis internetSi.

qvemoT mocemulia ramdenime idea imisaTvis, Tu ra SegiZliaT gaakeToT – SezRudvebi ar arsebobs. sTxoveT TqvenTvis sando ufross, dagexmaroT RonisZiebis oranizebaSi da gaerTeT!

`SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis rok-jgufi~, valeria davola, 13 wlis, italia

saswavlo masalebis krebuli ixileT calke bukletSi, romelic male gamoicema saTauriT: `mTavari SesaZleblobaa: RonisZiebebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvenciis Seswavlisa da ganxorcielebisaTvis~.

Page 21: Its about ability

19mTavari SesaZleblobaa

SeamowmeT Tqveni codna(1) CawereT gamotovebuli sityva.

a. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvenciis erT-erTi

principia sruli monawileoba da ______________________ sazogadoebriv

cxovrebaSi.

b. bevri arsebuli wesi, damokidebuleba da Senoba unda _____________________ , raTa SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvma SeZlos skolaSi siaruli,

TamaSi da iseT raRacebSi monawileoba, rac yvela bavSvs unda.

g. yvela adamians ______________________ uflebebi aqvs.

d. kanonebi ar unda iyos ____________________ SezRuduli SesaZleblobis mqone

pirebis mimarT.

e. ________________________ arsebobs bevri formiT; is SeiZleba iyos dawerili,

salaparako an niSnebis.

(2) daawyveT sityvebi da SeadgineT winadadeba

eCvn ___________ laeyv ____________ vebgaxvaulnsebi ______________________

rvaT _____________ ad _________ vebgaxvansuli ____________________________

aebunri _____________ qsgvav ____________ad ______ layves ________________

barTanai _______________ flbuebei ______________ qsgvav ________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

Page 22: Its about ability

20

(3) ra aqvT saerTo am bavSvebs?

____________________________________________________________________________

Lisa

Lav

oie

pasuxebi:(1)a. CarTuloba; b. Seicvalos; g. Tanaswori; d. diskriminaciuli; e. ena(2)Cven yvela gansxvavebulebi varT, gansxvavebuli unarebi gvaqvs da yvelas

Tanabari uflebebi gvaqvs.(3)maT yvelas Tanaswori uflebebi aqvT.

Page 23: Its about ability

21mTavari SesaZleblobaa

miReba, damtkiceba – oficialurad damtkiceba an miReba (magaliTad, konvenciis an deklaraciisa).

muxlebi – samarTlebrivi dokumentis punqti an nawili, romelic danomrilia. numeraciis saSualebiT advilia informaciis moZieba da amis Sesaxeb werilobiT da sityvierad miTiTeba.

damxmare teqnologiebi – iseTi saSualebebi, romlebic gexmarebaT imis gakeTebaSi, rasac sxvagvarad ver gaakeTebdiT, magaliTad, invalidis etli, romelic saWiroa gadaadgilebisaTvis an msxvili Srifti kompiuteris monitorze, romelic gexmarebaT wakiTxvaSi.

komiteti – im adamianTa jgufi, romlebic arCeuli arian im mizniT, rom imuSaon erTad da daexmaron adamianTa ufro farTo jgufs.

komunikacia – informaciis gaziareba. es aseve gulixmobs informaciis wakiTxvis, saubris an aRqmis saSualebas multimediis, msxvili Sriftis, brailis, niSnebis enis an sxva piris mier xmamaRla wakiTxvis daxmarebiT.

Temi – im adamianTa jgufi, romlebic erT teritoriaze cxovroben. aq aseve igulisxmeba erTi da imave intersebisa da problemebis mqone adamianebi.

konvencia – SeTanxmeba an xelSekruleba qveynebs Soris, rom SeimuSaon da daicvan erTi da igive kanonebi.

bavSvis uflebaTa konvencia aris xelSekruleba, romelic uzrunvelyofs, rom yvela bavSvma isargeblos Tavisi uflebebiT, rogorc sazogadoebis wevrma, da miiRos gansakuTrebuli mzrunveloba da dacva, romelic mas sWirdeba rogorc bavSvs. es aris istoriaSi yvelaze farTod miRebuli adamianis uflebaTa damcveli xelSekruleba.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis konvencia aris xelSekruleba, romelic uzrunvelyofs, rom yvela adamians, maT Soris, SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebs, SeeZlos Tavisi uflebebiT sargebloba.

Rirseba – Tqveni, rogorc adamianis, Tandayolili Rirseba da Tqven mimarT pativiscema. sakuTari Tavis pativiscema. Tqven mimarT Rirseuli mopyroba niSnavs, rom sxva adamianebi geqceodnen pativiscemiT.

diskriminacia – erTi piris an pirTa jgufis mimarT usamarTlo mopyroba raime mizeziT _ rasis, religiis, sqesis an gansxvavebuli SesaZleblobebis niSniT.

ganxorcieleba – raimes ZalaSi Seyvana. konvenciis muxlebis ganxorcieleba niSnavs konvenciis dapirebebis realobad qcevas.

Tandayolili Rirseba – Rirseba, romliTac ibadeba yvela adamiani.

samarTlebrivi, iuridiuli – kanonTan dakavSirebuli, kanonze damyarebuli an kanonis mier moTxovnili.

kunTebis distrofia – janmrTelobis mdgomareoba, romelic iwvevs droTa ganmavlobaSi kunTebis dasustebas.

ratificireba – rodesac xdeba xelmowerili konvenciis an xelSekrulebis oficialurad damtkiceba qveynis mier da is xdeba im qveynis kanoni.

wevri saxelmwifoebi _ qveynebi, romelTac xeli moaweres da SeuerTdnen konvencias.

iunisefi _ gaerTianebuli erebis organizaciis bavSvTa fondi. es aris gaeros saagento, romelic muSaobs bavSvTa uflebebis dacvis, maTi sicocxlis, ganviTarebisa da usafrTxoebis uzrunvelyofisaTvis, raTa msoflio gaxdes ukeTesi, ufro usafrTxo da megobruli adgili bavSvebisTvis da yvela CvenTaganisaTvis.

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia – am SeTanxmebaSi, romelic xelmowerilia 1948 wlis 10 dekembers gaerTianebuli erebis organizaciis yvela wevri saxelmwifos mier, CamoTvlilia yvela adamianis uflebebi.

leqsikoni

Page 24: Its about ability

ii

yvela bavSvisaTvis

janmrTeloba, ganaTleba, Tanasworoba, dacva

gza kacobriobis progresisaken

gaeros bavSvTa fondir. erisTavis q. 9, me-4 sarTuli, Tbilisi 0179, saqarTvelotel: (995 32) 232 388; 251 130, 250 281, 251 656faqsi: (995 32) 251 236el.fosta: [email protected]/georgia

© gaerTianebuli erebis organizaciis

bavSvTa fondi (iunisefi)

aprili, 2008 w.