institut for medicinsk mikrobiologi og immunologi aarhus ... kilian.pdf · f. kauffmann:...

51
TAXONOMI Fra fænotypi til molekylær biologi Mogens Kilian Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus Universitet

Upload: others

Post on 29-Jan-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

TAXONOMIFra

fænotypi til

molekylær

biologi

Mogens Kilian

Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi

Aarhus Universitet

Page 2: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Carl von Linné1707-78

Page 3: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Taxonomi

Klassifikation•

Navngivning

Identifikation

International Code

of Nomenclature

of Bacteria

(1930 -

)

Page 4: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Evolution over 3,5 milliarder år

Page 5: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 6: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

3 milliarder år

Genetisk diversificering af bakterier

Page 7: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

3,5 milliarder år

Genetisk diversificering af bakterier

Udvikling af arter Diversificeringen fortsætter

Page 8: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

3 milliarder år

Genetisk diversificering af bakterier

Udvikling af arter

Page 9: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Koblings-

uligevægt

Tilfældig

eller

nær tilfældig

kombination

af

egenskaber (alleller)

CLONAL PANMIX

GENETISKE POPULATIONS-STRUKTURER

Page 10: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

M. tuberculosis

S. enterica

E. coli N. meningitidisGruppe Gruppe B

N. gonorrhoeae

H. pylori

Clonal Panmix

Genetisk Populations-strukturer Blandt Bakteriearter

Page 11: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

F. Kauffmann: Classification

of bacteria.

A realistic

scheme

with special

reference to

the

classification

of Salmonella-

and

Escherichia-species. Munksgaard, 1975.

Page 12: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Udviklingslinier indenfor Salmonella

serotype

Typhimurium

Enteritidis

Typhi

Montevideo

Moscow

Thompson

Page 13: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Udviklingslinier indenfor S. pneumoniae

serotype

3, 6A, 14,

1, 6A, 9V

1, 14, 18C, 23F

4, 5, 19F

Page 14: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Fylogenetisk træ baseret på 16S

rRNA

gen sekvenser af 67 ”validly

published” Streptococcus species per Februar 2008

Mitis group

Anginosus group

Salivarius group

Bovis groupPyogenic group”Haemolytic streptococci”

S.m

itis

S.ps

eudo

pneu

mon

iae

S. p

neum

onia

e

S.or

alis

S. aus

tralisS. infan

tis

S. peroris

S. parasanguinisS. sanguinisS. cristatusS. gordoniiS. sinensis

S. oligofermentansS. anginosus

S. constellatus

S. intermedius

S. acidominimus

S. suis

S. gallinaceus

S. salivarius

S. thermophilus

S. vestibularis

S. alactolyticus

S. infantarius

S. lutetiensisS. equinus

S. macedonicus

S. pasteuri

S. gallolyticus

S. c

abal

liS.

hen

ryi

S. h

yoin

test

inal

isS.

pyo

gene

s S. c

anis

S. u

rinal

is

S. eq

ui

S. in

iae

S. para

uberis

S. icataluri

S. uberis

S. agalactiae

S. phocae

S. dysgalactiae

S. didelphisS. porcinusS. pseudoporcinusS. castoreus

S. halichoeriS. entericusS. marimammalium

S. minorS. oviS.S. hyovaginalis

S. pluranimalium

S. thoraltensis

S. massiliensis

S. feruS.

S. orisratti

S. ratti

S. devrieseiS. m

acaca

S. mutans

S. orisuisS. cricetiS. sobrinus

S. downei

S. dentirousetti

0.005

Kilian 2008

Lancefield

serologisk gruppe

Page 15: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Taxonomi

baseret på enkelt egenskab: antigen

Gruppe A streptokokker:

S. pyogenes

S. castoreus

S. dysgalactiae subsp. equisimilis

S. orisratti

S. anginosus

S. constellatus subsp. constellatus

Gruppe B streptokokker:

S. agalactiae

S. halichoeri

Page 16: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Taxonomi

baseret på enkelt egenskab: antigen

Gruppe C streptokokker:

S. equi subsp. equi

S. equi subsp. zooepidemicus

S. equi subsp.

ruminatorum

S. dysgalactiae subsp. dysgalactiae

S. dysgalactiae subsp.

equisimilis

S. phocae

S. marimammalium

S. parasanguinis

S. anginosus

S. constellatus subsp.

constellatus

S. constellatus subsp. pharyngis

Page 17: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Streptococcus brevis

Streptococcus longus

Streptococcus longissimus

Streptococcus conglomeratus

Diplococcus pneumoniae

Taxonomi

baseret på enkelt egenskab: morfologi

Page 18: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Fylogenetisk træ baseret på 16S rRNA gen sekvenser af 67 ”validly

published” Streptococcus species per Februar 2008

Mitis group

Anginosus group

Salivarius group

Bovis groupPyogenic group”Haemolytic streptococci”

S. m

itis

S. p

seud

opne

umon

iae

S. p

neum

onia

e

S. o

ralis

S. aus

tralisS. in

fantis

S. peroris

S. parasanguinisS. sanguinisS. cristatusS. gordoniiS. sinensis

S. oligofermentansS. anginosus

S. constellatus

S. intermedius

S. acidominimus

S. suis

S. gallinaceus

S. salivarius

S. thermophilus

S. vestibularis

S. alactolyticus

S. infantarius

S. lutetiensisS. equinus

S. macedonicus

S. pasteuri

S. gallolyticus

S. c

abal

liS.

hen

ryi

S. h

yoin

test

inal

isS.

pyo

gene

s S. c

anis

S. u

rinal

is

S. eq

ui

S. in

iae

S. para

uberis

S. icataluri

S. uberis

S. agalactiae

S. phocae

S. dysgalactiae

S. didelphisS. porcinusS. pseudoporcinusS. castoreus

S. halichoeriS. entericusS. marimammalium

S. minorS. oviS.S. hyovaginalis

S. pluranimalium

S. thoraltensis

S. massiliensis

S. feruS.

S. orisratti

S. ratti

S. devrieseiS. m

acaca

S. mutans

S. orisuisS. cricetiS. sobrinus

S. downei

S. dentirousetti

0.005

Kilian 2008

Page 19: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Red signatures: gene present

Black signatures: gene absent

cap locus

IgA1 protease

gene

(iga)

Autolysine

(lytA)

Pneumolysine

(ply)

Kilian et al. PLoS

ONE 2008

Page 20: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Selected phenotypic properties among S. pneumoniae, S. pseudopneumoniae, and S. mitis strains illustrating genome

reduction in S. mitis

S. pneumoniaeN = 17

S. pseudo- pneumoniae

N = 3

S. mitisN = 54

Aesculine

hydrolysis 47 % 0 % 7 %IgA1 protease 100 % 100 % 55 %Optochin

susceptibility100 % 67 % 4 %

Bile solubility 94 % 33 % 7 %Neuraminidase 100 % 100 % 69 %α-galactosidase 88 % 33 % 27 %Inuline 71 % 33 % 4 %

Page 21: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

3,5 milliarder år

Genetisk diversificering af bakterier

Udvikling af arter Diversificeringen fortsætter

Page 22: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Taxonomisk

niveau baseret på DNA homologi data

I I I I I I I I I I I

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Procent DNA homology

Reference stamme af reference art

A

B

D

C

A: Samme art

B: Samme subspecies

C: Anden subspecies

indenfor samme art

D: Nært beslægtet art

Page 23: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

”It is important to remember that few bacteria have read Fig. III.1; therefore, the exact limits chosen for a given group of organisms will have to remain at the discretion of the individual investigators”

John L. Johnson , Bergey’s

manual of Systematic

Bacteriology

1984

Page 24: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

16S rRNA

Page 25: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Universal tree of life

Page 26: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Taxonomiske

niveauer defineret ud fra phylogenetiske

træer

baseret på 16S rRNA gen sekvenser

Phyla –

Klasse

Subklasse

Orden

– Suborden

-

Familie

Subfamilie

-

Tribus

Subtribus

-

Genus –

Species- Subspecies

Page 27: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Udvalgte PhylaActinobacteria

Bacterioidetes

Chlamydiae

Deferribacteres

Firmicutes

Fusobacteria

Proteobacteria (alpha, beta, gamma, delta, episolon)

Spirochaetes

TM7

Aerococcus

Bacillus

Clostridium

Enterococcus

Lactobacillus

Streptococcus

Staphylococcus

Veillonella

Page 28: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Pasteurellaceae1. Pasteurella

2. Haemophilus

3. Actinobacillus

1. Pasteurella

2. Actinobacillus

3. Haemophilus

4. Lonepinella

5. Mannheimia

6. Phocoenobacter

7. Gallibacterium

8. Histophilus

9. Volucribacter

10.Avibacterium

11.Nicoletella

12.Aggregatibacter

13.Bibersteinia

14.Chelonobacter

15.”Basfia”

Page 29: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Potentielle problemer ved anvendelse i taxonomi

detailniveau:

•Rekombination

•Forskelle i operons indenfor samme genom

•Stor grad af sekvens- konservering indenfor

nogle bakteriegrupper

•Sekventeringsfejl!

Page 30: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Fylogeni

ved hjælp af MultiLocus

Sekvens Analyse (MLSA)

Page 31: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Bishop

et al. BMC Biology

2009;Jan 26; 7:3

Page 32: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 33: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 34: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 35: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 36: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 37: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 38: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 39: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Identifikation

Page 40: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 41: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification
Page 42: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

1.

Core genomHusholdningsgener

2. Variabelt forekommende

gener

30% af genomet

Patogenitets-øer. Kan bevæge

sig på

tværs

af

udviklingslinier

Trandposomer

eller plasmider

med

virulensgener

Page 43: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Totale antal kloner af udvalgte patogene bakterier og antallet af kloner, som regelmæssigt forårsager infektion

0

50

100

150

200

250

H. influenzae b N. meningitidisB/C

B. pertussis L. pneumophila

Regelmæssig årsag tilinfektionTotal

Page 44: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Diagnostic microarray for Diagnostic microarray for

Bacterial pathogens Bacterial pathogens --

Marker Design & Validation Efforts Marker Design & Validation Efforts

Leka Papazisi Leka Papazisi

Scott Peterson Scott Peterson

April 2007April 2007

PFGRC

Page 45: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

PFGRC’s strategy in diagnostics PFGRC’s strategy in diagnostics

Questions to be addressed:Questions to be addressed:

1.1. What is the genomic background of the putative infectious What is the genomic background of the putative infectious agent[sagent[s] in the sample? ] in the sample?

2.2. What is the virulence potential of the putative infectious What is the virulence potential of the putative infectious agent[sagent[s] in the sample? ] in the sample?

3.3. What is the antimicrobial resistance profile of the putative infWhat is the antimicrobial resistance profile of the putative infectious ectious agent[sagent[s] in ] in the sample? the sample?

4.4. Does the samples contain engineered/weaponized infectious Does the samples contain engineered/weaponized infectious agent[sagent[s]? ]?

••

Bottom lineBottom line –– How dangerous and how can the infection be treated ?How dangerous and how can the infection be treated ?

Page 46: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Design of Gene specific 70mers based on the Design of Gene specific 70mers based on the UUnique nique GGenetic enetic RRegions [egions [UGRUGRs, Strain Specific]s, Strain Specific]

Identify the unique regions/genes [UGRs]

BLAST the DNA sequence BD agent genomes

1.

Other related species [if there are additional]

2.

NR database

Create the UGRs data set[s]

From each bacterial genome

1. Select a set of UGRs which are [somehow] uniformly distributed across the species genome

2. Create a list of potential 70mer oligos from uniformly distributed regions

3.

Design/chose at least two specific 70mers/ VAG

Select at least two specific70mers/ UGR to be included in the

Diagnostic Microarrays tests

X.y. genome

URGs

Filter against Human, Swine, Cow etc genomes

PFGRC

Recognizing Recognizing the Genomic the Genomic Background Background Profile Profile

Page 47: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Design of Gene specific 70mers based on the specific Design of Gene specific 70mers based on the specific virulence factors virulence factors --

VVirulence irulence AAssociated ssociated GGenes [enes [VAGVAGs]s]

Identify VAGs

from the literature

e.g. Cholera Toxin [CT]; anthrax protective antigen [PAG] or Shiga toxins [STX]

BLAST 70mer sequences against

1.

The genome where it comes from

2.

Other related species

3.

NR database

Create the data set for all of the bacterial VAGs from the NIAID/BD list A,B and C

Create a list of potential 70mer oligos from each VAG

Design/chose at least two specific 70mers/ VAG

Select at least two specific70mers/ VAG to be included in the

Diagnostic Microarrays tests

Design scripts to pull the VAG DNA sequences from the NCBI database

Recognizing Recognizing the Virulence the Virulence Potential Potential

PFGRC

Page 48: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Design of Genome/Gene specific 70mers based onDesign of Genome/Gene specific 70mers based on

AAntibiotic ntibiotic RResistance esistance GGenes [enes [ARGARGs] s]

Identify ARGs from the literature

e.g. ampC, tet, van, cat, ery etc

BLAST 70mer sequences against

1.

The genome where it comes from

2.

Other related species

3.

NR database

Create a list of potential 70mer oligos from each VAG

Design/chose at least two specific 70mers/ VAG

Select at least two specific70mers/ ARG to be included in the

Diagnostic Microarrays tests

Design scripts to pull the ARG DNA sequences from the NCBI database

PFGRC

Recognizing the Recognizing the Antimicrobial Antimicrobial Resistance Resistance Profile Profile

Page 49: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

PFGRC

L. monocytogenes F6854 B. anthracis GB20 VollumB. cereus 10987

HeLaHeLa P. gingivalis W83W83 S. aureus COL5A

Page 50: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Coevolution

og Genetisk Diversifisering

af den Humane Population og de Associerede

Mikroorganismer

Page 51: Institut for Medicinsk Mikrobiologi og Immunologi Aarhus ... Kilian.pdf · F. Kauffmann: Classification of bacteria. A realistic scheme with special reference to the classification

Carl von Linné1707-78

Til lykke med

jubilæet!