insaat isletmelerinde proje yonetimi ve bilgi teknolojileri uygulamalari project management of...
TRANSCRIPT
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
1/138
T. C.
stanbul niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits
letme Anabilim Dal
Saysal Yntemler Bilim Dal
Yksek Lisans Tezi
NAAT LETMELERNDE PROJE YNETM
VE
BLG TEKNOLOJLER UYGULAMALARI
Mehmet Baran NDER
2501030187
Tez Danman
Do.Dr.Mehpare TMOR
stanbul 2006
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
2/138
ii
Z
NAAT LETMELERNDE PROJE YNETM VE BLG
TEKNOLOJLER UYGULAMALARI
Mehmet Baran nder
Kresellemekte olan dnyamzda, gelien teknolojiye paralel, geen
zamanla birlikte insanolunun ihtiyalar da hzla artmaktadr. naat sektr de
gelien teknoloji ve deien dnyadan etkilenmektedir. Gelien kalp ve imalat
teknikleri, gl i makineleri ve her eyden nemlisi bilgisayarlar bu etkilenmenin
en nemli sonucudur. Rekabetin artarak uluslararas hale geldii bir ortamda,
inaat sektrndeki firmalarn da gncel retim, ynetim ve bilgi teknolojilerini
bnyesinde bulundurmas ve evrensel standartlarda kullanabilmesi gerekmektedir.
Bu almada, inaat proje ynetiminde kullanlan bilgisayar desteklitekniklerin, bu husustaki gelimelerin, deien deer yarglarnn incelenmesi ve bu
geliime paralel olarak yakn zamanda varlacak olan noktalarn ngrlmesi
hedeflenmektedir.
lkemizde inaat proje ynetiminin, bilgi teknolojileri kullanm dzeyi
asndan konumunun saptanmas, iinde var olmaya alt kresel rekabet
ortamndaki baars asndan gereklidir. Dolaysyla proje ynetimi perspektifiyle
olaya baklarak yaplm gereki bir aratrmaya ihtiya duyulmaktadr.
Bu dnceler paralelinde, giri blmnde aratrmann kapsam
aklanarak, almada izlenen yntem belirlenmitir. Bu blmde, almayla ilgili
sorunun tanm yaplarak amalar belirlenmi ve zmne ilikin mevcut
almalar anlatlmtr.
kinci blmde ise, inaat kavram aklanm ve sektrn profili dier
sektrlere kyasla incelenmitir. naat projelerinin zellikleri tanmlanarakuygulanan proje ynetim metotlar anlatlmtr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
3/138
iii
Temel olarak planlamann ele alnd nc blmde inaat proje
ynetiminde organizasyon, kaynaklarn dzenlenmesi, kontrol, deerlendirme,
iletiim ve projelerin fonksiyonlar anlatlmtr.
Drdnc blmde, inaat proje ynetiminde bilgi teknolojileri kavram,
salad avantajlar ve uygulamasna ynelik alanlar anlatlmtr. Bu sayede
inaat sektrnde bilgi teknolojilerinin kullanmna dair mevcut durum incelenmitir.
Beinci blmde, lkemizde, inaat sektrnde proje ynetiminin uyguland
en byk antiyelerden biri olan Aaolu My World antiyesinde yrtlmekte
olan alma incelenmitir. Bu sayede, bilgi teknolojilerinin inaat sektrne olan
etkisi somut bir ekilde ele alnm ve yakn gelecekte bilgi teknolojilerinin inaat
sektrnde kullanmnda ulaabilecei noktalar deerlendirilmitir. Ayrca inaat
sektrnde eitli alanlarda hizmet veren firmalarn yer ald, inaat proje
ynetiminde bilgi teknolojileri kullanmna ilikin bir anket almasna yer
verilmitir.
Sonu ksmnda ise, inaat iletmelerinde proje ynetiminde bilgi teknolojileri
kullanm konusunda elde edilen bulgular ortaya konarak yorumlanmtr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
4/138
iv
ABSTRACT
PROJECT MANAGEMENT OF CONSTRUCTION
ENTERPRISES AND INFORMATION TECHNOLOGY
APPLICATIONS
Mehmet Baran nder
In global world, needs of mankind seems to increase with paralel to the
developing technology. Construction industry reponses the developing technology.
Developing production technics, intense vehicles and the developing computer
technology are the inevitable results of the changing world. At the attitude, which
the competition increases and becomes international, it is a must for the
construction enterprises to hold modern production technics, management and
information methods and apply them within universal standards.
This study points out the computer aided technics used within the
construction project management and revealing the developments, changing of
views on this matter and predicts the next generations.
Stating the position of contruction project management regarding the
information technologies is essential to achieve among global rival business.
Therefore, a realistic research in point of project management has been needed.
Parallel to above observations, introduction represents the scope of the study
and methods used. Defining issue, goals are determined and current studies,
which analyzed the issue, are explained.
Second chapter expands the construction concept comparing to other
industries describing the characteristics of the project management, current project
management methods are explained.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
5/138
v
Third chapter simply discusses the planning, covering the organization,
allocating resourses, control evaluation, communication and functions of the
projects.
Information Technologies concept in construction project management,
advantages of those and application field are revealed in the fourth book.
Therefore, current aspect of information technology applications within construction
industry is analyzed.
Next chapter looks over a project management method which is performed by
Aaolu My World Project , one of the leading construction firms in Turkey.
Therefore, the importance of information technologies within construction industry
is discussed and place of information technologies within construction industry to
be achieved in near future is assessed. In addition; a survey, which includes
several construction firms, serving in varying branches, is situated. The survey
issues the usage of information technology applications within construction
industry.
In conclusion, the diagnosis regarding the information technologies within
construction industry is annotated.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
6/138
vi
NSZ
Her geen gn gelimekte olan dnyamzda, insanlarn ihtiyalar da nitelik
ve nicelik olarak deimektedir. Bu deiimden, her sektr gibi, inaat sektr de
etkilenmektedir. naat projeleri de giderek bymekte ve daha karmak bir hal
almaktadr. Bu da, inaat proje ynetiminin karsna bir sorun olarak kmaktadr.
Bilgi teknolojileri, dier tm sektrlerde olduu gibi, inaat projelerinde de bu
sorunun zmne ynelik olarak kullanlmaktadr. Bu alma, inaat sektrnde
proje ynetimini, proje ynetiminde kullanlan bilgi teknolojilerini inceleyerek proje
ynetiminin gelimekte olan sektre salayaca katklar gsterebilmeyi
amalamaktadr.
Bu kapsamda, ncelikle genel bilgiler verilerek inaat sektr tantlmtr.
naat sektrnde planlama ve organizasyonun anlatlarak bilgi teknolojilerinin
kullanm ile ilgili bilgiler aktarlarak, gnmzn en byk projelerinden birine ait
uygulamaya ve inaat sektrnde eitli alanlarda hizmet veren firmalarn katld,
inaat proje ynetiminde bilgi teknolojileri kullanmna ilikin bir anket almasna
yer verilmitir.
lkemizde inaat sektr son yllarda byk bir gelime kaydetmesine
ramen irket sahiplerinin proje ynetimine bak alar, tez almasnda
karlalan en byk glktr. Bunun temel sebebi irket sahiplerin geleneksel
olarak alma ekillerini deitirmemeleridir. Kk irketlerde geliim, byk
projelere imza atan irketlerin aksine, sadece retim teknikleriyle snrl kalmtr.
Bu almada karlatm tm zorluklarda desteini ve anlayn benden
esirgemeyen aileme, uygulama srecinde saladklar yardmlar iin Aaolu
irketler Grubu alanlarna teekkr bor bilirim.
naat Mhendisi Mehmet Baran NDERstanbul, 04.08.2006
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
7/138
vii
Sayfaz. iiAbstract.. ivnsz.. viindekiler.. viiTablo Listesi. ixekil Listesi.. xKsaltmalar Listesi.. xii1.GR..................................................................................................... 1
1.1.almann Amac......................................................................... 11.2.almann Kapsam Ve Yntemi 2
2.NAAT SEKTR HAKKINDA GENEL BLGLER..............................3
2.1. naat Kavram........................................................................... 32.1.1.naat Mhendisliinin Tanm.................................. 32.1.2.naat Mhendisinin Grevleri....................................... 52.1.3.naat letmecilii Ve nemi.... 6
2.2 naat Sektrnn Profili............................................................. 72.3.naat Sektrn Dier Sektrlerden Ayran zellikler 82.4.naat Projelerinin zellikleri. 92.5.naat letmelerinde Proje Ynetimi... 11
2.5.1.naat letmelerinde Proje Ynetimi Metotlar 123.NAAT PROJE YNETMNDE PLANLAMA. 26
3.1.naat Sektrnde Planlama. 263.1.1.naat Sektrnde Planlamada Baar Faktrleri 293.1.2.naat Sektrnde Planlamann Aamalar.. 30
3.2.naat Proje Ynetiminde Organizasyon.. 353.2.1.naat Proje Ynetiminde Kurmay Komuta
Organizasyonu. 373.2.2.naat Proje Ynetiminde Blm Temeline Gre
Organizasyonu. 383.2.3.naat Proje Ynetiminde Matris Organizasyon.. 393.2.4.naat Proje Ynetiminde Yrtme.... 403.2.5.naat Proje Ynetiminde Koordinasyon.. 40
3.3.naat Proje Ynetiminde Kaynaklarn Dzenlenmesi. 423.4.naat Proje Ynetiminde Kontrol 423.5.naat Proje Ynetiminde Deerlendirme.. 443.6.naat Proje Ynetiminde letiim 443.7.naat Projelerinin Fonksiyonlar. 45
3.7.1.naat Projelerinin Ynetimsel Ve Finansal Fonksiyonlar.. 463.7.2.naat Projelerinde antiye Operasyonlar 463.7.3.naat Projelerinde Teknik Hizmetler,
Dokmantasyon, Kaytlar... 474.NAAT PROJE YNETMNDE
BLG TEKNOLOJLERNN KULLANIMI 48
4.1.naat Proje Ynetiminde Bilgisayar Kullanmnn Avantajlar 494.2.naat Proje Ynetiminde Bilgi Kavram. 50
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
8/138
viii
4.2.1.naat Proje Yneticilerinin htiya DuyduuBilginin Nitelii. 51
4.2.2.naat Proje Ynetiminde Bilgisayar DestekliBilgi Sistemleri. 534.2.2.1.e Dnk Bilgi letim Sistemi.. 554.2.2.2.Da Dnk Bilgi letim Sistemi... 56
4.2.3.naat Proje Ynetiminde nternetin levi. 574.2.4.naat Proje Ynetiminde Kullanlan
Bilgisayar Yazlm Ve Programlarnn zellikleri... 594.2.5.naat Proje Ynetiminde Bilgisayarlarn Kullanm Alanlar 66
4.2.6.Aa Dayal Program Ve Maliyet Kontrol TekniklerininBilgisayar Ortamnda Uygulanmas. 70
4.2.7.naat Proje Ynetiminde Ynetimin Raporlama levindeBilgisayar Kullanm 73
4.2.8. naat Proje Ynetiminde Kullanlan Bilgi Sistemi VeBilgisayar Teknolojisi Hakknda neriler 76
5. RNEK BR NAAT PROJE YNETM UYGULAMASI:AAOLU MY WORLD PROJES VE NAAT SEKTRNDE BLGTEKNOLOJLER KULLANIMI ARATIRMASI.. 79
5.1.Aaolu irketler Grubunun Tantm. 795.2.Aaolu irketler Grubunun Gerekletirdii Projeler. 825.3.Aaolu My World antiyesi Proje Ynetiminde Tercih Edilen
Bilgi Teknolojileri. 845.3.1.Aaolu My World antiyesi Proje Ynetiminde Tercih
Edilen Bilgi Teknolojisi Program: Microsoft Project 2003 855.4. Aaolu My World antiyesi Proje Ynetimi zerine Gzlemler.. 915.5. Yakn Gelecekte Bilgi Teknolojileri Ve naat Proje Ynetimi
zerine Etkisi.. 925.6. naat letmelerinde Proje Ynetiminde Bilgi Teknolojileri
Kullanm Aratrmas....... 93SONU 105
KAYNAKA.. 108EK 1 ... 113EK 2 ...... 115EK 3 ...... 123
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
9/138
ix
TABLO LSTES
Sayfa
Tablo 2.1naat Sektrnn Dier Sektrlere Salad Alt Yaprnleri (Austin,A.D. and Neale; R.H. ManagingConstruction Projects,Geneva: International Labor Office,1984) 8
Tablo 2.2 rnek Bir A Diyagram Tablosu 25
Tablo 4.1 Bilgi Sisteminde Kurulacak Departmanlar........ 56
Tablo 4.2rnek A Diyagram Tablosu (Ahuja, H. N., ConstructionPerformance Control By Network, John Wiley And Sons Inc.,New York, 1976) 72
Tablo 5.1 MS Project Programnda Tez almas iin Hazrlanm, KritikFaaliyetleri Gsteren Rapor 89
Tablo 5.2Anket almasnda Alnan Cevaplar DorultusundaHazrlanan Sonular Tablosu.. 95
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
10/138
x
EKL LSTES
Sayfa
ekil 2.1 rnek GANNT Diyagram... 14
ekil 2.2 rnek Devre Diyagram ........ 15
ekil 2.3 rnek A Diyagram .. 17
ekil 2.4 rnek CPM Diyagram... 19
ekil 2.5 rnek Bir naat Faaliyeti - CPM Diyagram... 25
ekil 3.1
Planlama lemi (Laufer A.-Tucker R.L., Construction
Management And Economics, ASCE,New York, 1987)... 30
ekil 3.2
rnek Kurmay-Komuta Organizasyon emas (smet
Barutugil: naat Sanayiinde Sevk Ve dare, Enka Vakf
Yaynlar, 1986).. 37
ekil 3.3
Blm Temeline Gre naat Proje Organizasyon emas
(Erdoan Ylmaz, naat Ynetimi Ders Notlan, Y.T..,stanbul, 2001) 38
ekil 3.4
naat letmelerinde Matris Organizasyon emasna Bir
rnek. 39
ekil 4.1 rnek Bir A Diyagram..... 71
ekil 4.2
Proje Kapsamnda rnek Bilgi Ak (Ahuja, H. N.,
Construction Performance Control By Network, John Wiley
And Sons Inc., New York, 1976).. 71
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
11/138
xi
ekil 5.1 Aaolu irketler Grubu Organizasyonemas 81
ekil 5.2MS Powerpoint Program iin Tez almas KapsamndaHazrlanm Bir MS Project zet Sunumu.. 91
ekil 5.3
antiye ile Genel Merkez Arasndaki Bilgi Ak Yollarnn
Kullanmna likin Grafik... 100
ekil 5.4
Firmalarn Kullandklar Bilgi Teknolojilerine Olan Bamllk
Derecelerini Gsteren Grafik.... 101
ekil 5.5
naat Proje Ynetiminde Bilgisayar Teknolojilerinin Kullanm
Orann Gsteren Grafik. 102
ekil 5.6
Tercih Edilen Proje Ynetimi Programlarnn Orann
Gsteren Grafik... 103
ekil 5.7
Kullanlan Bilgisayar Teknolojilerinin naat Proje Ynetimi
zerindeki Etkisini Deiik Alardan Gsteren Grafik. 104
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
12/138
xii
KISALTMALAR
CAD : Computer Aided Design (Bilgisayar Destekli Tasarm)
CPM : Critical Path Method (Kritik Yol Metodu)
DB : Data Base (Veri Taban)
EDI : Electronic Data Interchange (Elektronik Veri Alverii)
IS : Information Systems (Bilgi Sistemleri)
IT : Information Technology (Bilgi Teknolojisi)
MIS : Management Information System (Ynetim Bilgi Sistemi)
MS : Microsoft
PC : Personal Computer (Kiisel Bilgisayar)
PERT : Program Evaluation and Review Technique (Program
Deerlendirme ve Denetim Teknii)
SBS : Small Business Server (Kk Sunucusu)
TOK : Toplu Konut daresi
WLAN : Wireless Local Area Network (Kablosuz Yerel A Balants)
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
13/138
1
1. GR
1.1. almann Amac
nsanlarn ihtiyalar geen zamanla ve gelien teknoloji ile birlikte hzl bir
ekilde artmaktadr. Artan gereksinimler inaat sektrnde de nemli talepler
oluturmaktadr. naat projelerinin bykl ve bununla birlikte karmakl
artmaktadr. Karmakln temelinde inaat projelerinin ok sayda birimi
bnyesinde bulundurmas ve zaman faktrnn ok byk nem tamas
yatmaktadr. Bu karmak sorunun zm inaat proje yneticilerini sistematik
zmler bulmaya zorlamaktadr. Bu alma, bu sebeple, inaat proje
ynetiminin, herkes tarafndan bilinen teorik ynetim ilevlerini nasl pratie
dktn inceleme amacndadr.
Yaamakta olduumuz yzyl, bilginin ierii ve bilgiye ulama yollar
artmaktadr. Her sektrde olduu gibi inaat proje ynetiminde de bilgi byk
nem tamaktadr. alma, inaat proje ynetiminde bilgi gereksinimini ve bilgiye
ulama yollarn aratrma amacndadr.
Gelien teknoloji, tm sektrlere olduu gibi inaat sektrne de yardmc
olmaktadr. Gelien kalp teknolojileri, gl i makineleri, gelimi imalat teknikleri
ve her eyden nemlisi bilgisayarlardr. Bilgisayarlar, zellikle proje ynetiminde
olduka sk kullanlmaktadr. Yaplan almalarn dier nemli bir amac da
teknolojik geliimde nemli bir ama olan bilgisayarlarn bu alanda kullanm
olanaklarnn aratrlmasdr. Ayrca inaat proje ynetiminde bir ynetim aracolarak kullanlan bilgisayar sistemlerinin ne gibi zellikler tamas gerektii da
aratrlacaktr.
Ayrca bu almada, teorik olarak incelenen inaat proje ynetimi ve
bilgisayar sistemlerinin pratik uygulama sonularnn byk bir inaat projesi iinde
incelenmesi de amalamaktadr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
14/138
2
1.2. almann Kapsam Ve Yntemi
almann ilgi alan olarak inaat iletmelerinde proje ynetimi seilmitir.
naat projeleri ynetim ilevleri asndan incelenmitir. Ayrca inaat proje
ynetiminde bilgisayarlarn yeri almann kapsamna girmektedir. Hazrlanm
olan tez alt blmden olumaktadr.
Gerekletirilen tez almasnda, teorik ve uygulamaya ynelik olmak
zere, iki eit aratrma ynetimi kullanlmtr. lk aamada inaat sektrndeki ve
proje ynetimindeki temel kavramlar, teknikler ve nceden kaydedilmi uygulama
sonular hakknda literatr aratrmas yaplm ve yerli ve yabanc kaynaklardan
faydalanlarak, almann alt yaps oluturulmutur.
Hedefe ulaabilmek iin belirlenen konular teorik ve pratik olarak
incelenerek konu ile ilgili kavramlar tanmlanmtr. Daha sonra bilgi teknolojileri ile
ilgili kavramlar incelendikten sonra her sektre ynelik olarak gelitirilmi bilgi
teknolojileri anlatlmtr. Teorik bilgilerin gerek bir deerlendirme ortamna
sokulabilmesi iin uygulama sonularnn, gzlemlerin ve uygulamay yapan kiilerin
anlattklarnn belirlenmesi gerekmektedir. Bu sebeple aratrmann pratik ksm
olarak, inaat halindeki bir proje incelenmitir. Bu aamada, inaat projesinin teknik
ve ynetim zellikleri ele alnarak, projede grevli yneticiler ile karlkl grmeler
yaplm ve projede retilen rnek dkmanlar incelenmitir, ayrca inaat proje
ynetiminde bilgi teknolojileri kullanmna ilikin olarak gerekletirilen bir anket
almasna yer verilmitir.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
15/138
3
2. NAAT SEKTR HAKKINDA GENEL BLGLER
2.1. naat Kavram
naat, belirli bir mhendislik uygulamalar gerektiren ve belirli bir tketici
gereksinimini ya da kullanc talebini karlamak amacyla retilen bina ya da yol,
kpr, baraj, liman gibi yaplar konu alan szleme veya i programdr.
naat, bir mhendis veya mimar tarafndan hazrlanan plan ve detaylarn
hayata geirilmesi sorumluluunu kapsayan bir hizmet endstrisidir.1
Bir projenin oluturulmas binlerce detay ve konuyu kapsar. Bu sektrde
inaat sahipleri, mimarlar, mhendisler, mteahhitler, imalatlar, iiler ve dier
bir yn terim arasnda i ie girmi bir iliki ba gze arpar.2
naat; tipi, yeri ve koullar (toprak, iklim, ulam, ii, enerji olanaklar) her
projede deiik olan ve bu yzden retim metotlar da deien yapdr.3
naat, bir bakma arsa-arazi zerinde malzeme ve emek kullanm ile ina
edilmi ve dzenlenmi varlklar olarak tanmlanabilir.4
2.1.1. naat Mhendisliinin Tanm
naat mhendislii planlama, dizayn (tasarm) ve inaa ilerini kapsayan ve
tnel, bina, kpr, baraj ve dier yaplar gibi toplum ihtiyalarn gidermeyi
1 PEURIFOY R.L.; Construction Planning, Equipment and Methods, New York:McGraw HillBook Company, 1966, s.22 MERTT Frederic S.; Standart Handbook For Civil Engineers, New York: McGraw HillBook Company,1948, s43
SORGU Doan: Yap letmesi Ders Notu 1, stanbul: .T.. naat Fakltesi Matbaas,1980, s.194 BARUTUGL smet: naat Ynetimi, stanbul: Uluda niversitesi ktisadi ve dariBilimler Yaynlar, nklap Kitabevi, 1986,s.2
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
16/138
4
amalayan mhendislik alandr.5
naat mhendislii, kaliteyi, ucuz maliyeti ve estetii bir izgide birletirmeyi
gerektiren bir meslektir. Bu parametrenin birinin eksik olmas durumunda ortaya
kan rnn mhendislik bilimi ile badamad kabul edilir.
lkemizde inaat mhendislii eitimi, inaat mhendisinin ya bilim adam ya
da salt teknik eleman olarak yetitirilmesi tezine oturtulmutur. Hlbuki alma
yaam ierisinde inaat mhendisi, yar teknik adam yar ynetici ve iletmeci
olarak almaktadr. Bu grn istisnas olduka azdr. Projecilik yapan
mhendislik dnda kamuda alan mhendisler brokrasi iine ilerledike
ynetici olanlar %100e bile varmaktadr.
Byle bir somut durum gz nne alnmadan yaplan mhendislik eitiminde,
iletmecilik ve yneticilik bilgilerinin verilmemesi yeni mezunlarn i bulmasnda
glklere neden olmaktadr. Maalesef inaat mhendislerimiz bu bilgileri pratik
yaamda yaayarak veya usta-rak ilikisiyle deneyimli meslektalarndan
renmektedirler.
naat mhendisi bir eftir: alma ordusunun subaydr. Tasarlar, hazrlar,
organize eder ve ynetir. Bir endstriyel iletmede btn bu ilerin yerine ve
zamanna gre tamamn ya da bir ksmn stlenen kiidir.
Mhendis, temelinde endstriyel bir teknik birikim bulunduran ve onu
gelitirebilen kiidir.6
Mhendislik bilimi olduu gibi, mhendislik sanat da ok nemlidir. zm
aranan sorunlara her zaman okulda kazanlan bilimsel yaklamlar deil; pratik
hayattan ve deneyimlerden kazanlan yaratclk da are olur.
5
MERTT Frederic; S.Standart Handbook For Civil Engineers, New York:McGraw Hill BookCompany,1948,s.16 MASON M.H.; Cours DEntreprise De Travaux Publics, Paris: Editions >Royalles TrisiemeEdition, 1948, s.19
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
17/138
5
retim ve deneyim yoluyla kalifiye hale gelen ve toplumun ihtiyalarn
mesleini uygulayarak karlayan kiilere inaat mhendisi denir.7
2.1.2. naat Mhendisinin Grevleri
Bir mhendisin grevleri alt yere ve yapt ie gre deiim gsterir.
Buna ramen genel bir ereve ierisinde mhendislik grevlerini yle
sralayabiliriz:
Teknik Grevler:Proje almas, uygulamas, kontrol, teknik artnameler, teorik ve pratik
aratrmalar, i programlar, metrajlar, fiyatlar, keifler, standartlar ve i analizleri.
Hukuki Grevler:
hale, artname ve szlemelere dayal hukuksal konular ve istee bal
yapabilen bilirkiilik hizmetleri.
dari Grevler:
Devlet personeli olan mhendislerin her eit kanun ve tzkle belirlenmi
olan grevleridir. Ayrca hemen btn mhendislerin birer ynetici konumunda
olduu unutulmamaldr.
Sosyal Grevler:
Bir mhendis yaptraca ileri iilerle elbirlii yaparak oluturur. Bu ielemanlarn ilgilendiren her sosyal ite mhendis grev alm demektir. Ayrca i
emniyeti, salk, korunma, beslenme gibi konular da birer sosyal grevdir.
Ekonomik Grevler:
Bu konudaki rol olduka genitir. Mhendisin inaata verdii boyut, kulland
ara-gere kendisinin ekonomik alandaki sonsuz devlerine bir rnektir.
7 MERITT Frederic; S. Standart Handbook For Civil Engineers, New York: McGraw Hill BookCompany, 1948, s.1
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
18/138
6
Dolaysyla lke ekonomisi ile direkt balantl bir grev yerine getirilmektedir.
Mali Grevler:
hale ileri, inaat fiyat saptamak, i programlar ve para programlarnn
yaplmas mali grevleridir.
Projeyi tasarlayan mhendisin ve inaat yapan mteahhidin btn gayretleri
ayn amaca yneliktir. Bu ama, yapl sebebine hizmet eden ve en memnun
edici biimde gerekletirilen bir eylerin yaratlmasdr.8
naat mhendislii bilimi srekli bir evrim iindedir. Bu yzden, tm bu
gelimeleri takip etmek ve bu evrime hz kazandrmak bir mhendisin en nemli
grevlerindendir.9
2.1.3. naat letmecilii Ve nemi
Gnmzde, iletmecilik ve ynetim konularnn konuulduu ve tartldortamlarda inaat kadar az ele alnan hemen hibir temel endstri dal
bulunmamaktadr.
Tarmdan, banka ve sigortacla, imalat endstrilerinden turizme kadar
birok sektrde iletmecilik konular ve ynetim sorunlar ayrntlaryla
incelenmekte fakat inaat sektrne fazla deinilmemektedir. Oysa inaat
iletmeciliinde etkin bir ynetim uygulamasna duyulan gereksinim hemen hibir
endstri dalnda grlmeyecek dzeyde ak ve kesindir. Hangi adan baklrsabaklsn gelimi ya da gelimekte olan bir lkede inaat endstrisi ekonomik ve
teknolojik bir ilerlemenin nemli bir faktrdr. naata baml bir yaam tarz
veya yaamn herhangi bir aamas dnlmemektedir. Bu nedenle inaat
endstrisinin yap ve ileyiinde etkinliin salanmas, lkelerin ekonomik ve
teknolojik gelimesi ve toplumlarn sosyal ve ekonomik refah dzeylerinin
ykselmesi asndan byk nem tamaktadr.
8 PEURIFOY R.L.; Construction Planning, Equipment and Methods, s.19MASON M.H.; Cours DEntreprise De Travaux Publics, s.20
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
19/138
7
naat ileri ve inaat ynetimi, son derece kendine zg nitelikler tayan
konulardr. Bu konularn daha iyi anlalmas ve karlalan sorunlarn daha etkin
zmlere kavuturulmas amacyla yaplan bilimsel almalar son yllarda
giderek younlamaktadr.10
2.2. naat Sektrnn Profili
naat endstrisi tm dnyada gelimi ve gelimekte olan lkeler ayrm
olmakszn en byk endstrilerden biridir. Amerika Birleik Devletlerinde inaat
endstrisi ve tarm endstrisi zirvede yer almak iin yaran sektrlerdir.Trkiyede inaat, tarm ve petrol endstrileri nde gelen sektrleridir. Devlet
statistik Enstitsnn yllk verilerine gre inaat sektrnn 2001 yl ierisindeki
pay % 5,7 olarak belirlenmitir. naat sektr toplumsal kalknmada gerek konut,
gerek iyeri, gerek sanayi tesisleri, gerekse tarihi varlklarn restorasyonu olmak
zere kilit rol oynar. naat sektrnn nemi, sanayi sektrne salad altyap
olan rnlerinin altnda yatmaktadr. Dolaysyla birok vatandaa salad i
olanaklar gz nnde bulundurulduunda milli ekonomiye katks byltr.
Bir lkenin gelimilii gerekletirdii byk projeleriyle llr. Bu
yzden inaat sektrnde profesyonel proje ynetimi, inaat sektrnn dier
sanayi dallarna salad alt yap rnleri gz nnde bulundurulduunda
nemlidir. Birok gelimi lkede inaat tek bana gayri safi milli haslann
yaklak % 10unu ve gayrimenkul yatrmlarnn %50sini oluturmaktadr.
naat sektrnn nemi dier sektrlere salad alt yap rnlerinin
gsterildii aada yer alan tabloda gsterilmitir.
10 BARUTUGL smet: naat Ynetimi, stanbul: Uluda niversitesi ktisadi ve dariBilimler Yaynlar, nklap Kitabevi, 1986, s.4
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
20/138
8
Tablo 2.1: naat sektrnn dier sektrlere salad alt yap rnleri
SEKTRLER NAAT FAALYETLER
Tarm Depo Binalar, Pazar Alanlar, Sulama Kanallar, Ky
Yollar, Arazi Drenaj
Eitim Okullar, Eitim Merkezleri
Enerji Hidro-Elektrik Santralleri, G stasyonlar, Petrol
Boru HatlarDevlet Hizmetleri skan, Hastaneler, Gvenlik ve stihkam
Sanayi ve Ticaret Fabrikalar, yerleri, Alveri Merkezleri
Maden Maden antiyesi, leme Tesisleri
Turizm Oteller, Stadyum
Ulatrma ve letiim Posta ve Telekominikasyon Binalar, Havaalanlar,Uak Pistleri, Yollar, Demiryollar, Limanlar
Su Kaynaklar ebeke Suyu Datm ve Drenaj, Kanalizasyon,
2.3. naat Sektrn Dier Sektrlerden Ayran
zellikler
Tm dnyada olduu gibi lkemizde de inaat en nemli sektrlerden biridir.
Kendine zg zellikleri ile inaat sektrn yle incelersek:
naat sektrn dier endstrilerden ayran en nemli zelliklerden biri bu
endstri faaliyeti srasnda iinde bulunduu belirsizliin ok yksek olmasdr.
rnein bir ayakkab retim iletmesinin rettii ayakkablarn zellikle birbirine
benzer, altrd iilerin says ve onlarn nitelikleri btn bir faaliyet dnemi
boyunca nispeten sabittir. Bu iletmenin retim maliyetlerinin nceden belirlenmesive kontrol ok zor olmayacaktr. retimi gerekletirilen ayakkablara ait hedef
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
21/138
9
pazarn aratrlmas ve fiyat politikalarnn oluturulmasnda da ok byk
glklerle karlalmayacaktr.
Bir inaat taahhdn ele aldmzda ise, mteahhidin ina edecei ayn tr
yaplar en azndan inaat alanlarnn birinin kayalk zemin dierinin normal zemin
zerinde olmas bile ok byk farkllklar gsterecektir.
naat mteahhidi, inaatn yaplaca yerin iklim ve koullarna gre
mevsimlik ii altrmak zorunda kalabilecek ve bu alanlarn motive
edilebilmesi iin normalin zerinde demede bulunma zorunluluu doacaktr.
alanlarn i deitirme hzlarnn ykseklii de alanlarn verimlilii ile
ters ynde ok yakndan ilgili olacaktr.
klim koullarnn olumsuz etkisiyle de yapm stlenilen ilerin nceden
belirlenen srede gerekletirilme olaslklar zayflayacak ve bu durum inaat
mteahhidinin mteri ile olan ilikilerini olumsuz ynde etkileyerek, inaat
mteahhidini tazminat deme zorunda brakabilecektir.
naat endstrisinde, yapm stlenilen projelerin ok byk tutarlara
ulamas, ok farkl maliyet eitleri iermesi, inaat malzeme, iilik ve
fiyatlarnda grlen byk dalgalanmalar, iin gerei inaat endstrisinde ok
sayda farkl mesleklere sahip kiilerle alma zorunluluu vb. nedenlerle bu
endstride yukarda rnek olarak alnan ayakkab retiminde olduu gibi
maliyetlerin nceden belirlenerek kontrol pek kolay bir i olmayacaktr.
2.4. naat Projelerinin zellikleri
naat projelerinin zellikleri maddeler halinde u ekilde sralanabilir:11
naat tipi, yeri ve koullar her projede deiik olduundan retim metotlar
da deiir.
11KARAESMEN Erhan, Trkiye Mhendislik Haberleri Dergisi, MO Yaynlar, Ankara,1997,Sayfa 387
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
22/138
10
D faktrler retim zerinde nemli etkiye sahiptir.
Ynetimin kontrol edemedii d faktrler nedeniyle, inaat projelerinde risk
ve belirsizlikler st dzeydedir.
naat projeleri uzun sreli projelerdir. Endstriyel birok rn saatler veya
gnlerle ifade edilen sreler ierisinde retilirken bir inaat rn yllar sren bir
aba gerektirir.
naat iileri genellikle geici olarak alr ve iilerin bilgi dzeyi dkolduu iin verimliliin salanmas olduka zordur.
naat sektrnde, imalat sektrnde olduu gibi alcnn fiyat ve kaliteyi
bir arada grmesine olanak yoktur. Kalite iveren tarafndan kendi artnamesinde
belirtilir ve fiyat ise teklifler alana kadar bilinemez.
Bir inaat projesinin ilgili taraflar yatrmc, yklenici ve taeronlardr.
Yatrmc, sonutaki imalatn sahibi ve kaynak salaycdr. Yklenici, inaattauygulanacak her imalat kaleminin kontroln ve takibini yapan firmadr. Bu
amala yklenici firma tm i kalemlerini taeron firmalarla szleme yaparak
onlara devreder. naatlar, ilgili kii ve kurulular iin geici faaliyetlerdir ve tipik
mrleri alt ay ile be yl arasndadr. Ynetim, rgt ve bilgi ak sistemleri her
inaat iin yeniden oluturulur. Genellikle bir inaat iini stlenen iletmeler ya da
bunlarn alt blmleri, ayn anda eitli inaat projeleri zerinde almakta
olabilirler ve bunlarn her biri yaam dnemlerinin farkl bir aamasnda
bulunabilir.
naat projelerinde tipik olarak, iin balangcnda arlk ett
aratrmalarndadr. Daha sonra srasyla tasarm, tedarik ve antiye safhalarna
geilir. Bu durum, bir inaat projesine katkda bulunan ilevsel blmlerin ya da
iletmelerin hibirinin inaat projesinin yaamnn tamam zerinde en nemli olma
durumuna geemeyeceklerini ve dolaysyla hibir blm veya iletme
yneticisinin tek bana tm inaat iin yrtme grevini stlenen ynetici
durumunda olamayacan ortaya koymaktadr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
23/138
11
2.5. naat letmelerinde Proje Ynetimi
naat proje ynetimi, profesyonel bir ynetim sreci olup, ilk
dnceden(hayallerden) iin sonuna kadar(teslim), sre, maliyet ve kalite
kontrol asndan hazrlanan tm prosedrleri kapsar.12
Genel olarak proje ynetimi, projenin amalarna ulamak iin projenin
retim srecinden ve sonularndan dorudan veya dolayl etkileneceklerin
gereksinim ve beklentilerini karlamak amacyla deneyim, bilgi birikimi teknikler,
aralar ve yaklamlarn organize bir ekilde kullanlmasdr. naat projelerinde
sorunlarn giderilmesi, proje amalarna ulalmas, etkinliin artrlmas, proje st
ynetimi ile antiye arasnda sistemli bir alma ortamnn oluturulmas amacyla
ynetim ilevlerinin gerekletirilmesi faaliyetine inaat proje ynetimi denir.
Her bir inaat projesi, yneticiler iin farkl bir sorun olarak ortaya kar. Her
proje birbirinden farkldr ve her defasnda farkl yerlerde yrtlmek zorundadr.
Proje ok sayda kii ve organizasyonun igcnn koordinasyonunu
gerektirmektedir. Proje yneticileri deiik teknolojileri ve deiik ii ve ekipman
alternatiflerini deerlendirmek zorundadr. Bununla beraber hava koullar,
malzeme eksiklii, ii sorunlar, bilinmeyen yeralt koullar ve yanl zaman ve
maliyet tahminleri gibi hususlarn dikkate alnmas gerekmektedir. Sonuta btn
bu varsaymlar inaat projesini dinamik bir sorun olarak ortaya koymaktadr.
naat proje ynetimi, kar karya olduklar dinamik sorunun zm iin
gelecekteki olaylar ve performans iin tahminler yapmak zorundadr. Gelecekteki
olaylar hakknda kesin bilgi olmamas nedeniyle tahmin edilen gelimeler;
kanlmaz olarak, gerek ktlardan farkl olacaktr.
Her ynetici zaman zaman deiik bilinmeyen olaslklarla karlamaktadr.
Fakat inaat proje yneticileri dier yneticilerden farkl tip ve miktarda sorunla
uramak zorundadr. Her inaat yneticisi her gn bu sorunlarn biri veya birka
12SORGU Doan: naat Proje Ynetiminin Hizmet Ve Uygulama Standard, stanbul, MOYaynlar, 2002, s.3
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
24/138
12
ile yz yze gelir. Problemlerin birka maddeler halinde sralanabilir:13
-D unsurlarn davran. (rnek: Belediye, Bayndrlk leri)
-izimlerdeki yanllklar.
-Proje onaylarnda meydana gelen gecikmeler.
-Hava koullarnn etkisi.
-Ge malzeme tedariki.
-Deiken igc performans oranlar.
- makinelerinde meydana gelen arzalar.
- Yaplan iin kabul edilmemesi ve tekrar inas.
Btn bu faktrler ve inaat sorununun karmakl uzun zamandr fark
edilmi ve inaat proje ynetimi kavramnn geliimini ve uygulanmasn gerekli
duruma getirmitir.
2.5.1. naat letmelerinde Proje Ynetimi Metotlar
Planlama, bir iin optimum sre ve maliyetle gerekletirilebilmesi iin, ileilgili tm birimlerin, sra, sre, yer, kapasite ve maliyet asndan, i ve d snr
koullar erevesinde zamana bal olarak koordine edilmesi ilemidir.
Ana prensip, insan zekas yardmyla gnlk hayatta yaplan ilerin metodik
olarak deerlendirilmesi ve dzenlenmesidir.
Belirli bir zaman sresi iinde tamamlamak zorunda olduumuz ileri hangi
srayla ve nasl yapacamz dnr karar verir uygularz. Yaplacak iler, az
sayda, karmak olmayan, her gn karlalan, standart iler ise kararlar
kolaylkla verilebilir.
Ancak ilerin says ve aralarndaki ilikiler artarak karmak bir hal almas
durumunda bunlar en uygun biimde gerekletirmek zorlar.
13 "Genelde Ve STFA naat A.. Bnyesinde retim Srecinde Planlamas Ve MaliyetKontrol", Trkiye Mhendislik Haberleri Dergisi, (Say 388), IMO Yay., Ankara, 1997, s. 23
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
25/138
13
te bu gibi hallerde, nce sz konusu ilerin bir dkmn yapmak ve
bunlar ngrlen hedefe ve mevcut koullara uygun bir biimde planlamak
gerekir.
Gerekletirilmesi gereken i gnlk yaamdaki iler dnda ekonomik
adan nemli boyutlar bulunan bir inaat uygulamas (bina, yol, baraj, fabrika
v.s.) bir makine imalat, bir aratrma projesi gibi iler ise planlama ve dolaysyla
i program byk bir nem kazanr.
nk:
a) Bir proje (bina, yol, kpr, baraj, fabrika v.b) iin gerekli olan ana
ilemlerin saptanmas ve bu ilemlerin sra, sre, kapasite ve maliyet bakmndan
planlanmas, bunlarn uygulama aamasnda yatrm programn ve sonucu ne
kadar etkileyeceklerinin bilinmesi baar asndan ok nemlidir.
b) Projenin istenen sre iinde ve ekonomik olarak tamamlanabilmesi
iin dikkatlerin ncelikle hangi ilemlere (kritik ilemler) yneltilmesinin bilinmesi vebu ilemlerin daha kontroll yaplmas gerekir.
c) eitli ilemler arasnda egdmn yani koordinasyonun
salanmas gerekir.
d) Projenin eitli aamalarnda grev ve sorumluluk alanlar, ilerini ksa
ve uzun vadeli plan hedeflerine gre yrtmelidirler.
te bu zorunluluklar baz i program metotlarnn gelitirilmesini gerekli
klmtr.
Bu blmde, nemli i program teknikleri hakknda zet bilgi verilecek ve
inaat uygulamalarnda yaygn biimde kullanlan CPM (Critical Path Method =
Kritik Yol Metodu) daha ayrntl olarak tantlacaktr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
26/138
14
ubuk (GANTT) Diyagramlar:
Proje Ynetiminde kullanlan ilk metot ubuk Diyagramlardr. 1900 ylnda
Amerikal bir mhendis olan Henry GANTT tarafndan gelitirilen bu metotta
ilemler, zaman leine gre izilen bir dizi yatay ubuk ile gsterilir. Her ubuk,
projedeki bir ilemin balang tarihini, sresini ve biti tarihini gsterir.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Zaman
. . . . . . . . . . . .
Kanal Kazs
Boru Deme
Kaynak Yapm
Deneme
Dolgu
ekil 2.1: rnek GANTT Diyagram
Geleneksel planlama metodu olarak bilinen ubuk (GANTT) diyagramlar
uzun yllar yaygn bir biimde kullanlm olup bugn de baz basit ilerde
kullanlmaktadr.
ubuk (GANTT) Diyagramlarnn nemli yetersizlikleri yle zetlenebilir:
- lemler arasndaki ilikiler gsterilemediinden, ilem srasnn yeniden
dzenlenmesi gerektiinde sakncalar ortaya kmaktadr.
- Miktarn ilemlere bal olarak gstermezler.
- Hangi ilemlerin sreleri toplamnn projenin sresini verdiini
gstermezler. Baka bir deile kritik ilemler yani kesin olarak ngrlen
sresinde bitmesi gereken ilemler belli deildir, byle ilemlerin
tamamlanmasndaki gecikme tm proje sresini geciktireceinden, ubuk
diyagramlarndaki bu yetersizlik ok nemlidir.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
27/138
15
- Tamamlanmalar iin fazla zaman (bolluu) olan, yani kritik olmayan
ilemleri gstermezler. Oysa bu bolluklarn bilinmesi kaynak dengelemesi
asndan ok nemlidir.
- Yukardaki yetersizliklere bal olarak proje sresinin ksaltlmas ile
maliyet arasndaki bantnn nasl deiecei sorularna cevap alnamamaktadr.
- ubuk diyagramlar olaslk arz eden ilerde kullanlamazlar.
Sonu olarak ubuk (GANTT) Diyagramlar ancak, basit ve olasl
bulunmayan projelerde kullanlabilecek niteliktedir.
Devre Diyagramlar
Tren istasyonlarndaki hareket cetvellerine benzerler. Yatay eksen i sresini
gstermektedir. Dey eksen ise mterek bir birimle ifade edilebilecek (uzunluk,
hacm, alan) i miktarn gsterir. Yol, demiryolu, boru hatlar v.b.projelerinde (i
miktar birimi ayn= uzunluk olduundan) baaryla uygulanabilir. Ancak i miktarbirimlerinin farkl olmas durumunda devre diyagramlarnn hazrlanmas zordur ve
karklklar meydana gelmektedir. Buna karn bina inaat gibi farkl i miktar
birimlerinin sz konusu olduu yatrmlarda (V) i miktar yerine her ilemdeki i
miktar, kendi toplamnn (%) si olarak alnmak suretiyle devre diyagramlar
kullanlabilir.
(V) MiktarVeya (%)
Kanal Deneme Dolgu
Kazs BoruDeme
Kaynak
. . . . . . . . . . . . zaman0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (T)
ekil 2.2: rnek Devre Diyagram
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
28/138
16
Devre diyagramlarnda, ilemler arasndaki iliki trlerinin ortaya
konulabilmesi, iki boyutlu olmas nedeniyle ilem izgisinin eimi
(V/T=miktar/zaman) hesaplanarak ilemin gerekleme hznn bulunabilmesi hz
deiiminin zaman ve yerlerinin izlenebilmesi bu diyagramlarn avantajl ynleridir.
Devre diyagramlarnn yetersizlikleri unlardr:
- lemlerin iliki tipinde, sra veya srelerinde herhangi bir deiiklik
olduunda, diyagramn en azndan bir ksmnn yeniden izilmesi gerekmektedir.
- Kritik ve kritik olmayan ilemler saptanamamaktadr.
zellikle kaynak dengelemesine ve optimum proje sresinin belirlenmesine
olanak vermeyen bu yetersizlikler devre diyagramlarnn deerini azaltmaktadr.
A (ebeke) Diyagramlar:
Matematiksel anlamda a(ebeke) diyagram dm noktalar ve oklardan
oluan izelge (grafik) diye tanmlanmaktadr.
A diyagramlarna dayal i program teknikleri iki trl gruplandrlabilir:
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
29/138
17
lem SreleriAsndan
Diyagram TekniiAsndan
Olaslk (htimal)Tayan Projeler inKullanlanMetodlar
rnek: (ProbabilistikProjeler)
Kesinlik TayanProjeler inKullanlan Metodlar
rnek: (DeterministikProjeler)
Ok
Diyagramlar
r:PERT,CPM
Kutu
Diyagramlarr: BKN,MPM
A (EBEKE) DYAGRAMLARI
A B
ekil 2.3: rnek A Diyagram
Modern planlama teknikleri olarak da anlan CPM ve PERT metodlar 1957-
58 yllarnda ngiltere ve ABDde gelitirilmitir.
ABDde ilk kez 1958de Du Pont de Nemours Company adl kimyasal
yatrmlar yapan firma, byk bir yatrmn planlanmasnda CPM metodunu
kullanm ve byk tasarruf salamay baarmtr. 1959 da Dr.Mauchly CPM
metodunu basitletirerek endstri yatrmlarna tatbik edilir hale getirmitir.
CPM ayrntl biimde inceleneceinden PERT metodu ile ilgili zet bilgilerin
sunulmasnda yarar grlmtr.
PERT Metodu:
PERT : Program Evaluation and Review Technique (Program Deerlendirme
ve Denetim Teknii)
A B
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
30/138
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
31/138
19
i
kurulmas, beton dkm v.b.gibi hem insan emei, hem malzeme ve hem de
gerektiinde makine gcne ihtiya gsteren ilemler sz konusudur. Hangi ilerin
veya i gruplarnn bir ilem nitesi olarak alnacan i programnn niteliine
gre programc tespit eder.
b- Byk yatrmlarda genellikle bir ana(master) program hazrlanr. Bir
byk binann yapm tek bir ilem olarak gsterilebilir. Daha sonra ayrntl (ara)
programlara geildiinde, ana programdaki bir ilem kendi iinde daha ayrntl
ksmlara blnerek, ana programa uygun ksmi programlar yaplr.
c- Ksmi programlar birletirilerek Uygulama Program oluturulur.
CPM metodunda (genel olarak ok diyagramlarnda) her ilem bir ok ile
gsterilir. Her ilem bir dm noktas ile balar ve dier bir dm noktasnda
biter.
Balang BitiDm noktas A(ilemin ad) noktas (Son Aama)
(lk Aama)
tij
A = lemin ad (rnein: beton dkm)
i = ilemin balang dm noktas
tij = ilemin sresi (gn,hafta,ay)
j = ilemin biti dm noktas
ekil 2.4: rnek CPM Diyagram
CPMdeki lem Trleri:
Zaman ve kaynak harcayan gerek ilemler (kaz ileri, kalp yapm
beton dkm v.b)
Yalnz zaman harcayan yapay (Suni) ilemler. (boyann kurumas,
betonun sertlemesi v.b.)
J
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
32/138
20
Ne zaman, ne de kaynak harcayan kukla (Gerek d, hayali= dummy)
ilemler.
lemler arasndaki ilikiyi belirtmek amacyla CPM ebekesine yardmc
olarak giren ilemlerdir. Kesikli izgi ile gsterilirler.
Gerek ve Yapay lem:
tij
Kukla lem (tij=0):
tij = 0
lemlerin Zaman Birimi ve Tamamlanma Sresi
1- programndaki btn ilemler ayn zaman biriminin kullanlmas
zorunludur.
2- Zaman birimi iin belirli bir standart sz konusu olmayp projenin
(yatrmn) niteliine i programnn detay derecesine gre farkl zaman birimleri
kullanlabilir.
a) Bir uzay mekii projesinde bazen saniye ve hatta saniyenin kesirleri
bile zaman birimi olarak kullanld gibi, uzun yllar srebilecek bir yatrm iin
zaman birimi olarak ay hatta yl da alnabilir.
b) naat uygulamalar iin genellikle kullanlan zaman birimleri gn,
hafta ve aydr.
c) nemli olan husus amaca ve planlama detayna uygun zamann
seilmesi ve projedeki tm ilemler iin bu birimin kullanlmasdr.
3- Bir ilemin tamamlanma sresi, o ilemin balad andan bitinceye kadar
geen zaman demektir. Bu arada ilemin kesintiye uramadan devam ettii kabulyaplr.
i j
i j
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
33/138
21
4- i dm noktasnda balayp j dm noktasnda biten bir ilemin
tamamlanma sresi (tij) yle hesaplanr:
i-j iinin toplam miktar: V
Birim zamanda yaplan i miktar: v ise
lemin tamamlanma sresi t= V olur.v
- Toplam i miktar (V) nin bulunmas kolaydr. 1000 m hafriyat, 100 m
sva, 50m. boru deme v.s.gibi
- Birim zamanda yaplabilecek iin (v) hesab ise daha ayrntl olup, bununsalkl bir biimde saptanmas, planlamann baars asndan ok nemlidir.
. lemin bnyesine giren insan ve makine gcnn bilinmesi gerekir.
. eitli i kalemlerinin, her biriminin ne kadar zamanda yaplabileceini
gsteren analizler mevcut olup bunlardan yararlanlr.
. nemli bir faktr ise, ii yapan firmann eleman, makine, ara, gere
asndan olanaklarnn ne olduu ve sz konusu ii gerekletirmek iin
hangi kaynaklar kullanabileceidir.. Dikkate alnmas gereken bir dier faktr ilemin direkt maliyetidir. lemin
tamamlanma sresi olarak hesaplanan (tij) sresi normal sredir. Bu sre
iinde, direkt olarak ilemin bnyesine giren insan gc, malzeme, yardmc
malzeme, makina-saat miktarlar bu ilemin normal (direkt) maliyetini
oluturur.
lemler Arasndaki likiler
CPM metodunda temel iliki, bir ilem bittikten sonra onu izleyen ilemin veya
ilemlerin balayabilecei ilikisidir. Bir baka deile son-ba ilikisi vardr.
A(Kalp Yapm) B(Beton Dkm)
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
34/138
22
A C A ve B tamamlandktan sonra Cbalayabilir veya C nin
B balayabilmesi iin A ve Btamamlanm olmal.
A ve B (her ikisi birden)A C tamamlandktan sonra C ve D
ilemleri balayabilir.
B D
A C A ve B tamamlandktan sonra Cbalayabilir.
B D B tamamlandktan sonra Dbalayabilir.
A C A tamamlandktan sonra Cbalayabilir.
B D A ve B tamamlandktan sonra Dbalayabilir.
A K K A ve B tamamlandktan sonra Kbalayabilir.
B
C L B ve C tamamlandktan sonra Lbalayabilir.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
35/138
23
A K
A tamamlandktan sonra K
balayabilir.
B L A ve B tamamlandktan sonra Lbalayabilir.
C M B ve C tamamlandktan sonra Mbalayabilir.
A K A tamamlandktan sonra Kbalayabilir.
B L A ve B tamamlandktan sonra Lbalayabilir.
C M A, B ve C tamamlandktan sonraM balayabilir.
A Diyagramnn Kurulmas
CPM a diyagramnn kurulabilmesi iin, ilemler arasndaki ilikiler gz nne
alnarak bunlarn mantk kurallarna uygun biimde sralanmas gerekmektedir. Bu
konuda en nemli unsur insan zekasdr. Ayrca yaplacak iin ok iyi bilinmesi
gerekir.
1) nce yaplacak ilerin neler olduu saptanr.
2) Bu ilerden hangilerinin CPM ebekesinde bir ilem olarak
tanmlanaca belirlenir. Gerekiyorsa bir ana diyagram oluturulur. Bu ana
ebekedeki ilemler, alt ilemlere ayrlarak ara (ksmi) diyagram ve bunlar da birbirine
balanarak Uygulama Program hazrlanr.
3) lemler arasndaki ilikileri incelemek ve hatasz bir sralama
yapabilmek iin her aamada, her ilem iin u sorular sorulur:
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
36/138
24
a)Bu ilemin balayabilmesi iin hangi ilemlerin tamamlanm olmas gerekir?
b)Bu ileme paralel olarak hangi ilemler balayabilir?
c)Bu ilem bittikten sonra hangi ilemler balayabilir?
4) Dm Noktalarnn Numaralanmas
a) Her dm noktasna farkl bir numara verilir. Ayn numaray tayan birden
fazla dm noktas olamaz.
b) Numaralar balang dm noktasna kadar genellikle artarak devam eder
ve yine genel olarak balang dm noktasna en kk numara verilir. Ancak
numaralama iin ngrlen kesin bir kural yoktur.
c)ebekeye sonradan baz ilemlerin eklenebilecei ihtimali dnlerek
dm noktalarna, say atlayarak da numara vermek mmkndr.
Numaralama yapldktan sonra CPM diyagramndaki her ilem, balad ve
bittii dm noktalarnn numaralar ile tanmlanr tablo halinde gsterilir.rnek: 0 1 temel kazs
1 2 kalp yaplmas2 3 beton dkm
CPM A Diyagram Kurulurken Dikkate Alnmas GerekenKurallar:
Kural 1: ki dm noktas arasnda birden fazla ilem varsa, bunlar krk izgi veya
eri ile gsterilemezler. lemlerin balang veya biti dm noktalarna kurla
ilemler ve yeni dm noktalar eklenir.
Zira, kritik yrnge hesabnda ve bilgisayar programlarnda her ilem,
0 1 2 3
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
37/138
25
balang ve biti dm noktalarnn numaralar ile tanmlanmaktadr. Her ebekede
ayn say ifti ile sadece bir ilemin gsterilmesi gerekmektedir.
Kural 2: Bir ilem, kendinden nce biten ilemlerin balang noktasna balanamaz.
Kural 3: Bir B ilemi, kendinden evvelki A ileminin yalnz bir ksmna bal ise, A
ilemi paralara ayrlarak B ileminin ne zaman balayaca aka belirtilmelidir.
Kural 4: Btn dm noktalar, a diyagramnn balang ve biti dm
noktalarna balanmaldr.
Kural 5: Ana programda bir okla gsterilen herhangi bir A ilemini oluturan detay
ilemler kapal bir diyagram meydana getirmelidir. Bu detay diyagramn balang
ilemleri ana diyagramdaki A ileminin balang dm noktasndan balamal,
biti ilemleri A ileminin biti dm noktasnda bitmelidir.
Faaliyet Faaliyet Ad FaaliyetinSresi (Gn)
1-2 Ruhsat Alm 52-3 Malzeme Temini 22-4 Zemin Aplikasyonu 73-5 naat Perdelerinin Yaplmas 53-6 Tabela Hazrlanmas 64-5 Temel Donatlarnn Hazrlanmas 8
4-6 Temel Donatlarnn Montaj 45-6 Bohalama 9
1 2
3
4
6
5
2
7
5
8
6
9
4
5
ekil 2.5: rnek Bir naat Faaliyeti - CPM Diyagram
Tablo 2.2: rnek Bir A Diyagram Tablosu
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
38/138
26
3. NAAT PROJE YNETMNDE PLANLAMA
3.1. naat Sektrnde Planlama
Planlama; neyin, ne zaman, nasl, nerede ve kim tarafndan yaplacann
nceden kararlatrma srecidir. Btn yneticiler plan yapar, ama belirler,
olaylarn geliimini tahmin etmeye alr ve amalara ulamann yollarn
aratrrlar.
Planlamann amac, standartlarn koyduu snrlar iinde bir iin en uygun
sre ve maliyetle yaplmasn salamaktr. Bununla birlikte planlama, gelecekte
karlalacak olaylar tahmin etmeyi ve istenmeyen durumlara kar hazrlkl
olmay amalayan bir sretir. Planlama uzun ya da ksa vadeli olabilir. Uzun
vadeli planlar daha fazla risk ve belirsizlik ierir, bu yzden ne olacan nceden
tahmin etmek olduka zordur. Ksa vadeli planlar ise daha gvenilir bilgiye
dayanr.14
Planlama geen zamanla birlikte inaat projelerinde daha byk nem
kazanmtr, bunun nedenleri unlardr:15
Zamanla inaat projelerinin kapsam ve bykl artm ve daha karmak
hale gelmitir.
Taeron ve alt taeron kullanmnn artmas koordine edilmesi gereken
organizasyon saysn arttrmtr.
Zaman iinde proje zerinde d kontroller daha da artmtr.
rn eidi artm, ekonomik ve sosyal deiim hzlanm, gelecekteki
olaylarn tahmini zorlamtr.
yi bir plann temel zellikleri gereki, esnek, anlalr olmas ve doru
14
TRENGL Mustafa: letme Ekonomisi Ve Ynetimi, Dumlupnar niversitesi SosyalBilimler Enstits, Ktahya, 1998, s.30315 TOSUN Kemal: letme Ynetimi, 5.Bask, stanbul niversitesi Yaynlar, stanbul,1987,s.47
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
39/138
27
bilgilere dayanmasdr. Planlamadaki aamalar da unlardr:16
Zaman, kalite ve maliyet unsurlarnn belirtildii kesin hedeflerin belirlenmesi.
Gerekli kaynaklarn belirlenmesi ve hedefe ulatracak hareket plannn
yaplmas.
Kaynaklarn en verimli kullanm metoduna karar verme.
Plann uygulanmas iin gerekli admlarn belirlenmesi.
Planlama ilevi iin byklne gre ya yneticiler tarafndan ya da
planlama departmanlar tarafndan yrtlr. Kk projelerde yneticiler planlar
kendileri yaparlar. Bu tr planlama iyi bir teknik olmamakla beraber, yneticinin
kendi yapm olduu plann baarya ulamas iin daha itinal davranaca da bir
gerektir. Merkezi planlama teknii; bilgisayar planlama arac olarak kullanma
avantajn salamaktadr. Gnmzde planlama almalar genellikle bilgisayar
ortamnda yaplmaktadr. Bilgisayara dayal planlama almalar hakknda detayl
aklamalar drdnc blmde yaplmaktadr.
naat projelerinin planlama almalar kontrattaki bir hkm yerinegetirmek amacyla yaplan ve pek kullanlmayan kat ileriymi gibi grlebilir.
Oysa planlama bir formaliteden ibaret olmayp, ii kolaylatran, zaman
kazandran ve sorunlar zen bir yaklamdr. Bu ynyle de proje ynetiminin
vazgeilmez bir paras olmaldr. Ancak planlamann yararna inanlp iyi niyetle
yola klm olsa dahi, kimi zaman istenen hedeflere ulalmayabilir. Konuya ok
teorik yaklalmas, konuyla ilgili bilgi birikimlerinin az veya hi olmamas, beraber
almas gereken birimlerin koordinasyonunu salayacak iyi bir organizasyon
yapsnn olmamas gibi nedenler bu sonuta etkili olurlar. Planlamadanbeklenenlerin bulunamamas ise planlamaya kar duyulan sayg ve gveni
azaltr.
Proje planlamasnda ve geliim safhalarnda gecikmeleri ngrecek ve
azaltacak bir gecikme analiz sistemi bulunmamaktadr. naat srasndaki
gelimeleri tahmin etmeye ve azaltmaya yardmc olacak, Yates ve Audi
16BENNETT John, ORMEROD Richard N.: Simulation Applied To Construction Projcts,Construction Management And Economics, ASCE, New York, 1984, s.140
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
40/138
28
tarafndan gelitirilmi The Perception Program isminde bir bilgisayar program
bulunmaktadr.
Ne yazk ki, byk projelerin geliimi yllar almaktadr -zel projeler iin
ortalama 3 yl, devlet projeleri iin 5 yl- nk yasal, politik, evresel, kurumsal
kaynaklar gibi zaman alan konular kapsarlar.17 Bir projeyi gelitirmek ne kadar
zaman alrsa masraf da o kadar fazla olacaktr. Bu sre birok kalemi
kapsadndan giriimci iin gerek maliyeti belirlemek ok gtr. Planlama
aamasnda yneticiler ve st dzey yneticiler tarafndan harcanan zaman
projenin aamalar arasnda kaydedilmedii iin toplam proje maliyetinin bir
paras olarak grlmez. Karar veren ve politikay belirleyen bu yneticiler yksek
cretler almaktadrlar. Bu yzden proje gelitirme maliyeti byk harcama
kalemlerindendir.
Birok mhendislik ve inaat firmas projelerini gelitirirken, hari brakarak
ynetim ad verilen, belirli bir grubun kararna bal, kritik veya zel bir durumla
elien bir bilgiyi tespit etme, belirleme ve ayrmay kapsayan teknii
kullanmaktadrlar.18
Kerznere gre proje ynetimi prosesini gelitirmek iin nesnelynetim anlay dnlmeli ve deerlendirilmelidir. Hedef odakl ynetim proje
amalarn organizasyonun dier amalar ve bireysel amalarla birlikte sralayan
bir sistemler yaklamdr.19 Hedef odakl ynetim; balang aamasnda proje
amalarnn belirlenmesine, hareket planlarnn gelitirilmesinde ynlendirmeye,
projenin bitiminde ise sonularn sorumluluklarnn salanmasna yardmc olur.20
Planlama, inaat maliyetinin ngrlmesi ve zamanlama gibi geleneksel
mhendislik yntemleri dndaki konular kapsayarak, gecikmeleri minimumaindirerek proje ynetiminde nemli bir rol oynar.
17 YATES Janet K., ESKANDER Adel : Construction Total Project Management PlanningIssues, Project Management Journal, Vol.33, March 2002, s.3918 BARRE Donald S., PAULSON Boyd C.: Professional Construction
Management,McGraw Hill Book Company, New York,1984, s.17119 KERZNER Harold: Project Management: Workbook, John Wiley & Sons Inc., VanNostrand Reinhold, 1995, s.39920 YATES Janet K., ESKANDER Adel: a.g.e., s.39
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
41/138
29
3.1.1. naat Sektrnde Planlamada Baar Faktrleri
Planlama almalarnn baars iin aada sunulan ana prensiplere dayal
bir planlama sistemi oluturulmaldr:21
antiye le Beraber Planlama
Teorik yn ne denli kuvvetli olursa olsun antiye ynetimince
benimsenmemi i programlarnn uygulanma ans olamaz. Uygulanmayan i
programlan ise akademik egzersizler olmaktan teye gidemez ve kendilerinden
beklenen retimi ynlendirme ilevini yapamazlar. Bu gerekler gz nnde
bulundurularak yaplan organizasyonla i programlarnn merkez ve antiye
yneticileri tarafndan beraberce yaplmas, izlenmesi ve gncelletirilmesi
gerekmektedir.
Gereki Hedeflere Dnk Pratik Yaklamlar
Ulalamayacak hedefler yerine gereki hedefler seilmelidir. Yaplmas,
uygulanmas zor, teorik ve karmak programlardan kanlmal, elde edilebilecek
doneleri kullanan pratik sistem gelitirilmelidir. Yaplan planlama almalar ve
bunlarn sonucunda oluan i programlarnn geree uygun ve tutarl olabilmeleri
iin verilerin salam temellere dayandrlmas gerekmektedir. programlar
hazrlanrken gereksinim duyulan en nemli verilerden biri olan retim hzlarnn,
doru tahminini salamak amacyla bir "retim Hzlar Veri Taban"oluturulmaldr.
Proje Ynetiminde leri Tekniklerin Kullanlmas
Gelien bilgisayar teknolojisi sayesinde i programlarnn hazrlanmasnda,
kaynak ve maliyetlerin planlanmasnda ve takibinde yeni bilgisayar yazlm paketleri
bulunmaktadr. (rnek : MS Project, Primavera, Primavision) Bu yazlm paketleri
21 EEN Haluk-COKUN Nihat- DALGI Sibel, "Bilgisayarla Proje Ynetiminde GerekiYaklamlar",Trkiye naat Mhendislii 10.Teknik Kongre Bildiriler Kitab,Ankara,1989,s.301
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
42/138
30
sonular ksa, z raporlar ve i programlar halinde sunmaktadr. Bylece
antiyede retimle ilgilenen herkesin kolaylkla iletiim kurmalar salanmaktadr.
Etkin Kontrol Sistemi ve Dokmantasyonda Standartlama
Uygulamay ynlendirebiImek iin gelimeleri yakndan izlemek gerekir. Bu
nedenle, sahadaki retim bilgileri her gn derlenmeli, i programlar ise her gn
deerlendirilmelidir. lerlemelerin, sorunlarn, getirilen neri ve zmlerin btn
yneticiler tarafndan daha kolay izlenmesini salayacak raporlar ksa ve z olarak
dzenlenmelidir.
3.1.2. naat Sektrnde Planlamann Aamalar
Planlama yneticilerin deimez ilevidir. Yneticilerin sorumluluklar
organizasyon anlay erevesinde deiiklik gsterebilir fakat planlama,
grevlerinin deimez bir paras durumundadr. Genel anlamda proje planlama
ilemi 5 aamadan olumaktadr:22 Bu aamalar srasyla; planlama aamasnn
planlanmas, bilgi toplama, planlarn hazrlanmas, bilgi datm ve planlama
ileminin deerlendirilmesidir. Planlama ilemi batan sona bir dng eklinde
devam etmektedir.
ekil 3.1: Planlama lemiKaynak: LAUFER A.-TUCKER R.L., Construction Management And Economics, ASCE,NewYork, 1987, s.252
22 DERMER J., Management Planning And Control Systems, Irwn-Dersey, Georgetown,Ontorio, 1977,s.77
PlanlamaAamasnnPlanlamas
Bilgi
Toplama
Planlarn
Hazrlanmas
Bilgilerin
Datm
PlanlamalemininDeerlendirilmesi
lemSrekli Bilgi Ak
Kesintili Bilgi Ak
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
43/138
31
Planlama aamasnn planlamas, planlama safhalar iin harcanacak zaman
ve verilecek nemin, geri besleme sklklarnn, detay seviyesinin ve planlamann
ne derece merkeziletirileceinin belirlenmesidir.
Bilgi toplama aamasnda kontrat dokmanlar, resmi yazmalar ve
standartlar gibi evraklar, antiye ve evre koullar, inaat teknolojisi, i ve d
inaat kaynaklar, ii ve ekipman verimlilii ve st ynetimin belirledii amalar
hakknda bilgiler toplanr.
Planlarn hazrlanmas aamasnda; kaynak planlamas ve i takvimi
konusundaki tekniklerden (antiye yerleimi, ak diyagramlar, GANTT, LOB,
CPM, PERT ve GERT gibi) yararlanarak, toplanan bilgilerin deerlendirmesi ve
maliyet analizleri yaplr.23
Planlarn hazrlanmasn takiben kullanclarn gereksinimlerine gre bilgi
datm yaplr. Gereksiz bilgiler, bilgi eksiklii kadar zararldr. Planlayclarn bilgi
datmnda gereki olmalar ve kimin hangi bilgiye gereksinim duyduunu
bilmeleri gerekir.
Planlamann baars o plann deerlendirilmesi ile llebilir. Proje evrimi
srasnda yaplm olan planlar srekli gzden geirilmeli ve gerekli dzeltici
nlemler hzl bir ekilde alnmaldr.
naat proje planlamas; pratikte drt temel safhadan olumaktadr:24
1.Proje Planlama in Altyap OluturmaPlanlamann yaplabilmesi iin gerekli n hazrlklarn yaplm olmas
gerekmektedir. Bu aama projenin tannmas aamasdr. Altyap oluturmak iin
ilk adm proje dizayn belgelerinin elde edilmesi ve gzden geirilmesidir. Bu
sayede projenin kapsam, bykl ve proje elemanlarnn zellikleri bilinmi olur.
23LAUFER A.-TUCKER R.L., Construction Management And Economics, ASCE,New York,
1987, s.25224 EEN Haluk- COKUN Nihat- DALGI Sibel, "Bilgisayarla Proje Ynetiminde GerekiYaklamlar", Trkiye naat Mhendislii 10. Teknik Kongre Bildiriler Kitab, Ankara, 1989,s. 301
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
44/138
32
Takiben, planlama ekibinin oluturulmas ve inaat arazisinin incelenmesi yaplr.
Arazinin yaps, zellikle antiye yerleim plannn belirlenmesi iin nemlidir. Daha
sonra proje zelliklerinin n almas yaplarak, iletmenin kendi yapaca ilere
ve taeronlara yaptrlacak ilere karar verilir. rnein, hafriyat ilerinin taerona
yaptrlmas, betonun antiyede hazrlanmas ya da hazr beton kullanlmas,
tesisat ilerinin ihaleye kartlmas gibi kararlar bu aamada verilir. Altyap
oluturmann son ve en nemli aamas ilerin planlama grubu iinde
organizasyonu ve taeronlarn plan detaylan hakknda bilgilendirilmesidir.
2.Maliyet ve Zaman Planlar Gelitirme
Maliyet ve zaman planlarnn gelitirilmesi adm adm u ekilde aklanabilir:
a.) Proje Takviminin Detay Seviyesinin Belirlenmesi:
Faaliyetlerin deiik kstaslara gre (maliyet, harcanan igc, zaman, vs.)
derecelendirilip, projenin byklne gre minimum detay derecesi belirlenir ve
bu snrnn zerindeki faaliyetler proje takviminde gsterilir.
b.) Temel s Kalemlerinin Sralanmas:Birbirine benzer ya da ilikili faaliyetlerin gruplandrlmas ile oluan ana
faaliyet gruplar temel i kalemleri olarak adlandrlr. Bu aamada alt i
kalemlerinin sreleri ve maliyetleri ile ilgili n alma yaplm olmaldr. rnek
olarak aada basit bir bina inaat iin temel i kalemleri faaliyet srasna gre
belirtilmitir.
- Temel - nce iler
- Bina iskeleti - Bina ekipmanlar
-Kaba iler - evre dzenleme
c.) Uygulanacak naat Tekniklerine Karar Verilmesi:
naat projesinin gerektirdii imalat teknikleri ve ekipmanlar seenekler
arasndan belirlenir. (Kayar kalp kullanlmas, hazr beton kullanlmas, vin
kullanlmas gibi)
d.) Projeyi Snrlayan Faktrlerin Belirlenmesi:
Standartlar dnda, zel uygulamalarn olup olmad aratrlr ve bu
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
45/138
33
uygulamalarn projeyi nasl etkileyecei tespit edilir. (Slfata dayankl imento
tedariki, beton santralnn kapasitesi, zel elik imalat gibi...)
e.) Temel s Kalemlerinin Detaylandrlmas:
Temel i kalemlerinin toplam proje sresi iinde ne zaman balayp ne
zaman bitecekleri belirlenir. Temel i kalemlerinin srelerinin hesaplanmasnda
grup belirleme esnasnda yaplan n almadan faydalanlr.
o Beton santralnn inaat: 6 hafta
o Beton dkme iinin bitimi: 10. Ayn sonu
o Yzme havuzu ekipmanlarnn tedariki: 47.hafta
f.) Temel Kalemlerinin Detaylandrlmas:
Temel i kalemlerinin, birbirine yakn i kalemlerinin ana balklar halinde
gruplandrlm olduu belirtilmiti. Bu aamada bu ilikili i kalemlerinin detayl
bilgileri yer almaktadr. Aada bir bina inaat iin detayl i kalemlerinin listesi
verilmitir:
- Temel
a) Hafriyat g) Yer alt mekanik tesisat
b) Grobeton h) Yer alt elektrik tesisat
c) Temel pabular ) zolasyon
d) Kalp i) Dolgu
e) Donat j) Zemin deme betonu
f) Beton
- Birinci kat betonarme
a) Kolon kalplar e) Kiri ve deme donats
b) Kolon donatlar f) Elektrik ve mekanik tesisat
c) Kolon betonu g) Kiri ve deme betonu
d) Kiri ve deme kalb
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
46/138
34
- kinci, nc, drdnc vs. katlar betonarme:
- Tula duvar rlmesi:- Elektrik tesisat:
- ve d sva
- at ileri
a) zolasyon
b) at skeleti
c) at kaplamas
- nce ler
a) nce sva d) Tavan ve duvar seramikleri
b) Duvar ve tavan boyalar e) Kap ve pencere doramalar
c) D cephe boyas f) Elektrik pano ve tesisat
- Bina donanm
a) Banyo ve tuvalet donanm
b) Dolap ve raflar
c) Elektrik kontrol anahtarlar ve klandrma
d) Havalandrma birimleri
- evre dzenleme
a) Dolgu d) Sulama
b) D mekan taban kaplamalar e) Otopark
c) Yeillendirme
g.) Taeronlardan Takvimi Bilgilerinin Toplanmas:
Taeronlar tarafndan yaplacak ilerin n kadar srede tamamlanaca
hakknda bilgi toplanr.
h.) Mastr s Plannn Hazrlanmas:
Mastr plann hazrlanmas iin detayl i kalemleri listesi, metrajlar, igc
verimlilik tablolar ve sre erisine gereksinim vardr.
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
47/138
35
.) Faaliyet Sralar Ve Srelerinin Belirlenmesi:
Bu aamada CPM (Critical Path Method) ve PERT (Project Evaluation and
Review Technique) analizleri uygulanr. Bu teknikler bir sonraki blmde detayl bir
ekilde aklanmaktadr.
3.Maliyet ve Zaman Planlarnn Kesinletirilmesi
- Proje zaman snrlamalarnn CPM verileri ile karlatrlmas
- Kaynaklarn gzden geirilmesi
- takviminin kesinletirilmesi
4.Planlarn Kontrol Ve Yenilenmesi
naat proje faaliyetlerinin birok tahmin edilemeyen faktre bal olmas
nedeniyle, ilerin yrmesinde plandan sapmalar ve beklenmeyen gelimeler
olabilir. Bu nedenle yaplan planlarn belirli zaman aralklar ile yenilenmesi
gerekmektedir.
3.2. naat Proje Ynetiminde Organizasyon
Organizasyon, rgtleme ilemi ve bunun sonucunda meydana gelen
iletme yapsdr. Planlama esnasnda belirlenen ama, ara ve yntemlerin
fiziksel ve ynetsel adan dzenlenmesi organizasyon faaliyetidir25. Yaplan
planlarn hayata geirilmesi noktasnda; kaynaklarn salanmas, retim
elemanlarnn alma sistemine sokulmas, personelin bilgilendirilmesi ve ilerinsnflandrlarak grev dalmnn yaplmas gibi faaliyetler organizasyon ilevidir.
Organizasyon ilevini dier ynetim ilevlerinden keskin bir ifade ile ayrmak
mmkn deildir. Organizasyon ii yneticilerin rollerine gre farkl zellikler
gstermektedir. Personel efinin uygulamas gereken organizasyon anlay ile bir
antiye efinin organizasyon uygulamas ayn nitelikte olamaz.
antiye organizasyonunun amac, iletmenin amalarna ulaabilmesi iin
25 TRENGL Mustafa: letme Ekonomisi Ve Ynetimi, Dumlupnar niversitesi SosyalBilimler Enstits, Ktahya, 1998, s.304
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
48/138
36
gereksinim duyduu maddi ve beeri kaynaklarla donatlmas ve bu aralarn en
verimli olacaklar veya en ekonomik ekilde altrlacaklar ksm veya blmlere
yerletirilmesidir.
Proje faaliyetleri bydke, yaplan ilerin eidi ve miktar da artmaktadr.
Bu durumda benzer ilerin snflandrlmas bir gereklilik arz etmektedir. rnek
olarak kk bir antiyede bir grup hem kalp, hem beton, hem de sva iini
yrtebilir, fakat organizasyonun bymesi durumunda bir kiinin ya da bir grubun
yapm olduu iler daha karmak bir hal almaktadr.
Departmanlama organizasyonun nemli ilevlerinden birisidir. Temel i
faaliyetlerinin ynetebilir byklkte gruplara ayrlmasna departmanlama denir.
Her departman yetkili ve sorumlu yneticisi olan, kendi iinde bamsz ynetim
birimleridir. Departmanlama iletmenin faaliyet gsterdii alanlara gre deiik
ekillerde yaplabilir. Temel i gruplar; bu gruplarn ilevlerine, yaptklar imalat
eidine, blgesel kstaslara ya da hitap ettii mteri kitlesine gre belirlenebilir.
naat proje organizasyonlarnda dikkat edilmesi gereken ilkeler unlardr:26
Projedeki temel hedefler ak ve kesin olarak tanmlanmal ve tm
alanlarn bu hedeflere ynelmesi salanmaldr.
alanlar i blm ve uzmanlama yoluyla grevlerini en etkin bir biimde
gerekletirmeli ve ayrca bu abalar arasnda uyum ve ibirlii
salanmaldr.
Personel grevlerinin gerektirdii yetkilerle donatlmal ve yetki alanlar
iinde yaptklar eylemlerden stlerine kar tam olarak sorumlu tutulmaldr.Yetki ve sorumluluklar ak olarak tanmlanmal ve yetki devri
zendirilmelidir.
Yneticilerin denetleyebilecei ast says, iin nitelii, alanlarn olgunluk
dzeyi ve yneticilerin yetenekleri gz nnde tutularak uygun bir say ile
snrlandrlmaldr.
Organizasyon bir taraftan etkinlii, dier taraftan uygun insancl alma
26 BENNETT John, ORMEROD Richard N.: Simulation Applied To Construction Projcts,Construction Management And Economics, ASCE, New York, 1984, s.142
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
49/138
37
koullarn gerekletirecek esneklikte olmaldr.
naat proje ynetiminde uygulanan 3 tip organizasyon yaps vardr:27
Kurmay komuta organizasyonu
Blm temeline gre organizasyon
Matris organizasyon
3.2.1. naat Proje Ynetiminde Kurmay Komuta
Organizasyonu
Kurmay komuta organizasyonu genellikle kk inaat projelerinde
uygulanan bir sistemdir. naat ynetimi organizasyonu yaplrken inaat projesinin
yrtlmesinden ve iletme blmlerindeki almalarn proje dorultusunda
dzenlenmesinden sorumlu olacak birine gereksinim duyulur. Bu kii komuta
ynetimini denetleme durumunda olan bir kurmay ynetici gibi davranacaktr.
Bu tip organizasyonlarda kurmay yneticiler bir danman gibi davranrlar ve
yrtme ilerine mdahale etmezler. Emir veremez ve kumanda edemezler, ancak
organizasyonda bulunabilirler. Btn emirler iletme yneticisinden kar ve en alt
dzeye kadar iner. Kurmay yneticiler proje yneticisi ya da proje koordinatr
olarak tanmlanabilir.
ekiI 3.2.: rnek Kurmay - Komuta Organizasyon emasKaynak: smetBARUTUGL: naat Sanayiinde Sevk Ve dare, Enka Vakf Yaynlar, 1986
27 BARUTUGL smet: naat Sanayinde Sevk Ve dare, Enka Vakf Yaynlar, stanbul,1986,s.32
LETME YNETCS
BLM YNETCS BLM YNETCS
PROJE YNETCS
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
50/138
38
Kurmay komuta organizasyonunun en nemli sakncas bu tr yapy
oluturan komuta ve kurmay organlar arasnda doabilecek anlamazlklardr.
Skntlar grev, yetki ve sorumluluklarn kesin bir ekilde belirtilmesiyle alabilir.
3.2.2. naat Proje Ynetiminde Blm Temeline Gre
Organizasyon
naatn balangcndan bitiine kadar, sadece o inaat iiyle uraan
personelin organizasyon yaps blm temeline gre yaplmaktadr. Bu tr
organizasyon yapsnda iletmenin amacna dnk blmlerin kendi alt blmleri
bulunmaktadr.
Bu tr organizasyonun amac alan personelin belirli bir i zerinde
younlaarak, bu inaat projesi amalarnn gerekletirilmesi iin daha fazla ve
itenlikle gayret gstermelerinin salanmasdr. Blm temeline gre yaplan
organizasyon haberlemenin karlkl diyaloglar sayesinde daha verimli olmasn
salamaktadr.
ekil 3.3.: Blm Temeline Gre naat Proje Organizasyon emasKaynak:YILMAZ Erdoan, naat Ynetimi Ders Notlan, Y.T.., stanbul, 2001, s. 9
Bu tip bir organizasyon yapsnn inaat iletmeleri iin pahal ve g bir
yntem olduunu unutmamak gerekir. naat iletmesi her proje iin ayn nitelikte
personel istihdamnda zorluk ekebilir. Fakat proje nemli bir proje ise blm
temeline gre organizasyon yaps muhakkak korunmaldr. nk bu tr projeler
uzman personelin srekli ilgilenmesi gereken projelerdir.28
28 YALIN Seluk: Personel Ynetimi, .. letme Fakltesi,No:200,stanbul,1988,s.243
LETME YNETCS
PROJE YNETCS
DARDEPARTMAN
MALDEPARTMAN
TEKNKDEPARTMAN
NAATDEPARTMANI
RESMLERDEPARTMANI
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
51/138
39
Sonu olarak sylenebilir ki blm temeline dayanan organizasyon
kaynaklarn etkin kullanmnda baarsz olabilmekte fakat inaat amalarna
ulalmada daha fazla etkinlik salamaktadr.
3.2.3. naat Proje Ynetiminde Matris Organizasyon
Matris organizasyon yaps zellikle byk lekli inaat projelerinin
ynetiminde kullanlan bir sistemdir. Byk inaat projelerinde blm says olduka
fazladr ve blmler arasnda dikey iletiimin yan sra yatay ve apraz iletiim
ihtiyac da vardr. Bu nedenle; matris organizasyon yaps, rgtlerin yetki vesorumluluk hatlarn, haberleme ve dzenletirme ilikilerini bu ihtiyaca cevap
verecek ekilde dzenlemektedir.29
Matris organizasyon yaps alan personelin sadece stlerine kar deil,
ayn zamanda dier blmlerin deiik kademelerindeki personele kar da
sorumluluk tama ve projeye ballk gsterme zorunluluunu getirmektedir.
ekil 3.4: naat letmelerinde Matris Organizasyon emasna Bir rnek
29BARUTUGL smet: naat Sanayinde Sevk Ve dare, Enka Vakf Yaynlar, stanbul,1986,s.35
MhendislikHizmetleriMdr
n TasarmBaMhendisi
Makine BaMhendisi
Elektrik BaMhendisi
Hidrolik BaMhendisi
Metalurji BaMhendisi
A ProjesiYneticisi
B ProjesiYneticisi
C ProjesiYneticisi
levleregre
Projeleregre
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
52/138
40
3.2.4. naat Proje Ynetiminde Yrtme (Emir Komuta)
Yrtme ilevi, liderlik, iletiim, motivasyon, ibirlii ve disiplin gibi
kavramlar iermektedir. Ynetimin en nemli ilevlerinden birisi yrtmedir. Son
derece mkemmel hazrlanm olan planlarn; o plan gerekletirecek insanlar iyi
ynlendirilmedii srece, hibir anlam olamaz. Fakat planlarn yaplmad ve
kaynaklarn organize edilmedii bir ortamda iyi bir ynlendirmenin de olmayaca
kesindir.
Yneticilerin iyi bir yrtme yapabilmesi iin; alanlar zerinde otoritesahibi olmalar, alanlarn anlayabilecei ve kabul edecei bir ynetim anlay
sergilemeleri ve onlarn sayg ve ibirliini kazanmalar gerekmektedir. Emir komuta
ilevinin en iyi ekilde gerekletirilebilmesi iin, yneticiler takm ruhunu gelitirmeli,
personeli iyi tanmal, ynetimde danma sistemini kurmal ve ayrntlar yerine temel
konularla uramaldr. Yetki devri, yrtme ilevinin verimliliini etkileyen nemli bir
faktrdr. yi ynetim, alanlara grev veren deil hedef gsteren ynetimdir.
Ynetici elemanlarna ulalmas gereken noktay gstermeli fakat bu noktaya
ulamada seilecek yolu alanlarn iradesine brakmaldr. Bunun yannda yetki
devri alan personelin yeni tecrbeler kazanmalarn ve yeteneklerini yaptklar ie
kolayca yanstmalarn salamaktadr.30
Motivasyon, yrtme ilevinin dier bir anahtar kelimesidir. Motivasyon;
uygun bir i ortam yaratarak alanlarn ilgisinin uyandrlmas ve bylece hem
alanlarn, hem de organizasyonun gereksinimlerinin karlanmas ilemidir.
Organizasyondaki personel; ilerini etkili ve verimli bir ekilde yrtmek iin, motive
edilmelidir. nsanlar bir ama iin urarlar ve davranlarnn arkasndaki temel
neden gereksinim ve isteklerinin karlanmasdr. u halde motivasyon insan
faktrnn iinde bulunduu sosyal bir ilemdir.
3.2.5. naat Proje Ynetiminde Koordinasyon
Koordinasyon, iletmelerdeki btn unsurlarn uyum iinde almasn ve
30YILMAZ Erdoan: naat Ynetimi Ders Notlar, Y.T.., stanbul, 2002, s.22
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
53/138
41
aralarndaki ilikilerin dzenlenmesini amalayan bir ynetim ilevidir. Byk
lde insan emeine bal olan inaat projelerinde koordinasyonun nemi
fazladr. naat proje ynetiminde koordinasyona nem verilmelidir.31
yi bir koordinasyon sisteminin salanmas u artlarn gereklemesine
baldr:32
Basit ve anlalr bir rgt yapsnn kurulmas.
Dzenli alan bir haberleme sisteminin kurulmas.
Plan ve programlarn uyumlatrlmas.
rgtle ibirlii anlaynn gelitirilmesi.
Personelin organizasyon iin motivasyonunun salanmas.
Koordinasyon antiye ynetiminin sorumluluundadr, zira personelin byk
bir ksm antiyede almaktadr. Ynetici kiisel ilikileri nedeniyle hangi
personelin amaca uygun veya kar davrandklarn grebilmektedir.
Koordinasyonun anahtar kelimesi haberlemedir. yi bir koordinasyon, ancak iyi
bir haberleme sistemi ile salanabilir. Salkl alan bir haberleme sistemirgtler arasndaki ilikilerin gelimesini, taraflarn birbirlerini daha iyi
tanmalarn, yanl anlalmalarn ortadan kalkmasn ve bu sayede
koordinasyonu salayacaktr.33 Projenin bykl arttka koordinasyona
verilmesi gereken dikkat daha fazla artmaktadr. Projenin bymesi demek
alan personelin, i kalemlerinin, rgt saysnn ve karmakln artmas
demektir. Bu karmakln almas ok iyi bir haberleme ve bilgilendirme
sistemine baldr. zellikle byk projelerde bilgisayara dayal haberleme
sistemlerinin kullanlmas gerekmektedir. Gelimi a sistemleri btn personelinayn anda ve ayn oranda bilgilendirilmelerini salamaktadr.
31 KILIN Tanl: Sosyal Psikoloji, .. letme Fakltesi Yaynlar, stanbul, 1989,s.20432
TRENGL Mustafa: letme Ekonomisi Ve Ynetimi, Dumlupnar niversitesi SosyalBilimler Enstits, Ktahya, 1998, s.310
33 YALIN Seluk: Personel Ynetimi, .. letme Fakltesi,No:200,stanbul,1988,s.246
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
54/138
42
3.3. naat Proje Ynetiminde Kaynaklarn Dzenlenmesi
Plan gelitirildikten sonra bir organizasyon oluturulmaldr. Bir plan iin
kaynak ayrm ve organizasyon, ynetimin dier bir nemli fonksiyonudur. Bu
kaynaklar;
Zaman en nemli kaynaktr.
Para-Finans kayna olmayan bir proje dnlemez.
nsan gc(Yneticiler, iiler, personel) enerjik, rekabeti ve zamannda
grevlendirilmi olmaldr.
Malzemeler doru kalite ve miktarda artnamelere uygun bir ekilde
zamannda tedarik edilmi olmaldr.
Tesis, malzeme ve makine park.
Bir inaat programnda kaynak ayrm inaat plan anlamna gelir ve
kaynaklar sahaya getirildiinde ii gelitirecek ve bitirecek olan plan balam olur.
Buna kaynak ynetimi denir. yi i konular bilgi ve zaman izelgelerini de
kapsamaldr.
3.4. naat Proje Ynetiminde Kontrol
Kontrol performansn ve yaplm olan iin baarsnn llmesi ve
hedeflenen esas amaca ulaabilmek iin baar orannn belirlenmesi olarak ifade
edilebilir. Kontrol tanmnn temelinde; devam eden faaliyet sonularnn, planlama
esnasnda belirlenmi olan hedeflerle karlatrlmas yatmaktadr. Yaplan iler
kontrol edilmezse planlarn hibir anlam kalmaz. Planlama ve kontrol ilevleri
birbirlerine baldr.34
naat proje ynetimi iin kontrol sadece gelinen noktann standartlarla
kyaslanmas deil, gerekli deerlendirmelerin yaplmas ve dzeltici nlemelerin
34 TRENGL Mustafa: letme Ekonomisi Ve Ynetimi, Dumlupnar niversitesi SosyalBilimler Enstits, Ktahya, 1998, s.310
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
55/138
43
alnmas anlamna gelmektedir. Faaliyetlerin kontrol edilebilmesi iin ncelikle
faaliyetler ile ilgili hedeflerin ve standartlarn llebilir ekilde belirlenmesi
gerekmektedir.
Faaliyetler asndan kontrol edilmesi gereken faktrler zaman, maliyet ve
kalitedir. Zaman kontrolnde baz alnacak nokta i programIardr, kalite kontrol
ise imalat standartlaryla kyaslanarak yaplabilir. Maliyet kontrol fiyatlandrlm
metraj faturalar sayesinde yaplabilmektedir.
Kontrol ilevinin ilk aamas hedeflerin ve standartlarn belirlenmesidir.
Standartlarn saysal ya da kaliteye dayal olmas gerekir. llebilen standartlarn
kyaslanmas kolaydr fakat kalite standartlarnn kyaslanmasnda sorunlar
yaanabilir. kinci aama faaliyetlerin standartlar dorultusunda llmesidir. deal
olan her faaliyetin llmesidir, fakat bu durum hem zaman alc hem maliyet
artnc bir ilemdir. Bunun yerine kritik faaliyetlerin belirlenmesi ve kontrol
mekanizmasnn bu faaliyetler zerinde younlamas daha pratik ve ekonomik bir
yaklam olacaktr. nc aama llm faaliyetlerin standartlarlakyaslanmasdr. ou zaman; inaat faaliyetlerinin tahmin edilemeyen gelimeler
sebebiyle, standartlardan sapt gsterilmektedir. Burada zerinde durulmas
gereken konu hangi faaliyetlerdeki sapmalarn daha nemli olduudur. Btn
sapmalar zerinde durmak ynetimin proje zerindeki etkinliini kaybetmesini
salar. Ynetim bu noktada kritik faaliyetler zerinde younlamaldr. Kontrol
sisteminde drdnc aama gerekli dzeltici nlemlerin alnmasdr. Sapmann
olduu faaliyet kritik ise sapmann sebebi ok iyi belirlenmeli ve dzeltici nlemler
alnmaldr.
naat projelerinde uygulanan deiik proje planlama ve kontrol tekniklerinin
istenen baarya ulaabilmesinin ilk ve en nemli art merkez, antiye, proje ve
planlama yneticilerinin projenin bandan sonuna kadar uyumlu bir takm
almasn srdrmeleridir. Bu birimlerden her hangi birinin zerine den grevi
yapmamas tm planlama sistemini ve sonuta antiyedeki retimi aksatr. naat
projelerinde planlamann baarsna inanan st dzey yneticiler tarafndan
balatlan almalarn baarl olabilmesi, ayn yneticilerin planlama sistemi
ierisinde aktif rol oynamalar ve dier birimleri ynlendirmesi gereken
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
56/138
44
planlamaclara sorumluluklaryla orantl yetkileri vermeleri ile gerekleebilir.
3.5. naat Proje Ynetiminde Deerlendirme
Proje ynetiminde deerlendirme, hedeflerin ne oranda gerekletiinin
saptanmasn kapsar. Ynetim ncelikli olarak bir kontrol raporunda gerekleen
aktivitenin ngrlenle arasndaki farkn nedenlerini anlamal ve incelemelidir.35
Etkili bir deerlendirme ilemi baar iin motivasyon ve tevik salar.
Deerlendirme aadaki aamalara dayanr:
Kar Oran
i Tasarrufu
Zaman Tasarrufu
Eitimleriyle Personel Gelitirme
Malzeme Tasarrufu
Ekipmann Ne Derecede Temini
Mteri Memnuniyeti
3.6. naat Proje Ynetiminde letiim
letiimin amac, ilgililer arasnda bir ba oluturmak ve dier ynetim
fonksiyonlarnn bir arada tutulmasn glendirmektir. letiim, bilginin alcnn
gnderilen bilgiyi anlayaca ekilde, gnderenden alcya tranfer edilmesi olarak
tanmlanabilir. nk koordinasyon, fikir alverii, emir ak ve bilgi, doru
iletiim salanmadan baarya ulaamaz, dier tm ynetim fonksiyonlartamamen iletiim fonksiyonuna baldr. naat projelerinde uygulanan ana grup
iletiim sorumluluu mevcuttur:36
Kurum i letiim; toplantlar, yazmalar, hatrlatmalar ve raporlar.
35
HALPIN Daniel W. and WOODHEAD Ronald W.; Construction Management, CarnegieMellon University, Pittsburgh,USA, 1980, s.172
36 BAKIR N.;naat Planlamas Ve Ynetimine Pratik Baklar, O.D.T.., Ankara,1997, s.56
-
8/2/2019 Insaat Isletmelerinde Proje Yonetimi Ve Bilgi Teknolojileri Uygulamalari Project Management of Construction Enterpri
57/138
45
verenle, Ajansyla veya Ana Ykleniciyle letiim; proje toplantlar,
yazmalar, hatrlatmalar, periyodik raporlar, sunumlar, aratrma talepleri,
deme belgeleri, deiiklik siparileri, beyanlar.
Taeronlarla letiim; malzeme/ekipman salayclar, devlet daireleriyle,
bankalarla, sigorta irketleriyle, halkla ilikiler.
3.7. naat Projelerinin Fonksiyonlar
Yneticilerin ne yapt sorusunun cevab ksaca, planlama, organizasyon,
yrtme, koordinasyon (dzenletirme) ve kontrol olacaktr, naat proje ynetimi,bir inaat iletmesinin ele ald inaat projesinin amalarn gerekletirebilmek
iin bir araya getirdii maddi ve beeri kaynaklarn faaliyetlerini planlama,
rgtleme, yrtme, dzenlet