ii - inquirições no entre douro e mondego doc. 3 · 2013. 12. 6. · ii - inquirições no entre...

33
II - Inquirições no Entre Douro e Mondego Doc. 3 [1220] – Inquirição régia sobre as propriedades detidas pelas diversas instituições eclesiásticas na terra de Santa Maria e nos julgados do Porto, Maia, Refojos, Aguiar de Sousa, Penaguião, Baião e Soalhães, com o texto truncado relativo ao de Benviver. A) IAN/TT, Gaveta I, maço 7, nº 20. Publ. parcialmente por: Miguel de Oliveira, «Inquirições de D. Afonso II na Terra de Santa Maria», Arquivo do Distrito de Aveiro, vol. II, 1936, pp. 72-74; José Mattoso, Luís Krus e Amélia Andrade, A Terra de Santa Maria no século XIII: problemas e documentos, s.l., Comissão de Vigilância do Castelo de Santa Maria da Feira, 1993, doc. 7, pp. 105-107. B) IAN/TT, Colecção Costa Bastos, livro 12 (Livro Preto de Grijó), fls. 21v-22v [relativo apenas à Terra de Santa Maria e julgado do Porto]. C) IAN/TT, Reforma dos Documentos das Gavetas, livro 1, fls. 223v e ss. A) [fl. 1] De hereditatibus ordinum in Terra de sancta Maria. In freegesia de uila maiore habet canedo .j. Casal. et ipsa ecclesia est de Pedroso. Et in freegesja de Moazelas habet Ecclesiola v Casalia. et tota ipsa ecclesia et Ospital habet ibj .j. casal. Et in fregesia de Laureiro habet Templum .j. casal. Et in villa de bidoido habet petrossus .iiij. casalia populatus. Et in villa de Auanca habet Palacioo .iiij. Casalia. Et in villa de Marinam de salgeiro habet villa coua .viiij m . Casalia. Et in cesir habet rio tinto .iiij. or casalia. Et Jn mazada habet Ecclesiola .ij. casalia et ospitalis .iij. casalia Et sancta cruce .j. casal. et fratres de calatrauua .iiij. Casalia. et petrosso .iij. casalia. et ecclesia ipsa de dagarei est de sancto Petro de ferreira. Et in Villa de anta habet Ecclesiola .vij. casalia et citofeita .iij. casales. Et in uilla de azeuedo habet Tenplum .iij. casalia. Et Jnsula [sic] habet Ecclesiola v casalia. Et in Maceeira habent fratres Tenplj .j. casal. Et in Villa de sararia habet Ospital .vj. casalia. Et in fregesia 1 de Pereira habet ecclesiola .xxij. casalia. Et Tenplum .xiij. casalia et ospital .viij. casalia et cucuiiaes .iij. casalia Et in frigisia de madanil habet citofacta .viij. casalia et media de ipsa ecclesia et Media est ospitalis et habet ibi .iij. casalia et tenplum .ij. Jn frigisia de pijdelo habet petroso .iiij or . casalia et Palacoo [sic] .iiij. casalia et Refoios .j. et Ququaaes .j. casal Et de uila de b[us]telo d ossela est media de palacoo. et in ossela .xj. casalia. et ipsa ecclesia et uila coua .v. casalia. 1 Palavra emendada.

Upload: others

Post on 15-Sep-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

II - Inquirições no Entre Douro e Mondego

Doc. 3

[1220] – Inquirição régia sobre as propriedades detidas pelas diversas instituições eclesiásticas na terra de Santa Maria e nos julgados do Porto, Maia, Refojos, Aguiar de Sousa, Penaguião, Baião e Soalhães, com o texto truncado relativo ao de Benviver.

A) IAN/TT, Gaveta I, maço 7, nº 20. Publ. parcialmente por: Miguel de Oliveira, «Inquirições de D. Afonso II na Terra de Santa Maria», Arquivo do Distrito de Aveiro, vol. II, 1936, pp. 72-74; José Mattoso, Luís Krus e Amélia Andrade, A Terra de Santa Maria no século XIII: problemas e documentos, s.l., Comissão de Vigilância do Castelo de Santa Maria da Feira, 1993, doc. 7, pp. 105-107.

B) IAN/TT, Colecção Costa Bastos, livro 12 (Livro Preto de Grijó), fls. 21v-22v [relativo apenas à Terra de Santa Maria e julgado do Porto].

C) IAN/TT, Reforma dos Documentos das Gavetas, livro 1, fls. 223v e ss. A) [fl. 1] De hereditatibus ordinum in Terra de sancta Maria. In freegesia de uila maiore habet canedo .j. Casal. et ipsa ecclesia est de Pedroso. Et in freegesja de Moazelas habet Ecclesiola v Casalia. et tota ipsa ecclesia et Ospital habet ibj .j. casal. Et in fregesia de Laureiro habet Templum .j. casal. Et in villa de bidoido habet petrossus .iiij. casalia populatus. Et in villa de Auanca habet Palacioo .iiij. Casalia. Et in villa de Marinam de salgeiro habet villa coua .viiijm. Casalia. Et in cesir habet rio tinto .iiij.or casalia. Et Jn mazada habet Ecclesiola .ij. casalia et ospitalis .iij. casalia Et sancta cruce .j. casal. et fratres de calatrauua .iiij. Casalia. et petrosso .iij. casalia. et ecclesia ipsa de dagarei est de sancto Petro de ferreira. Et in Villa de anta habet Ecclesiola .vij. casalia et citofeita .iij. casales. Et in uilla de azeuedo habet Tenplum .iij. casalia. Et Jnsula [sic] habet Ecclesiola v casalia. Et in Maceeira habent fratres Tenplj .j. casal. Et in Villa de sararia habet Ospital .vj. casalia. Et in fregesia1 de Pereira habet ecclesiola .xxij. casalia. Et Tenplum .xiij. casalia et ospital .viij. casalia et cucuiiaes .iij. casalia Et in frigisia de madanil habet citofacta .viij. casalia et media de ipsa ecclesia et Media est ospitalis et habet ibi .iij. casalia et tenplum .ij. Jn frigisia de pijdelo habet petroso .iiijor. casalia et Palacoo [sic] .iiij. casalia et Refoios .j. et Ququaaes .j. casal Et de uila de b[us]telo d ossela est media de palacoo. et in ossela .xj. casalia. et ipsa ecclesia et uila coua .v. casalia.

1 Palavra emendada.

Jn frigisia d esmoriz habet petrossus .xj. casalia et Media de ipsa ecclesia. et ospital .ij. casalia. Et sancta ouaja de rio couo .ij. casalia Jn frigisia de Nogeira de codal habet cuuiaes [sic] .v. casalia et fratres de spada .xj. casalia et .ja. vinea. Jn frigisia de ascariz habet rio tinto .xvij. casalia et totam ipsam ecclesiam et ceti .iiij. casalia et ospitalis .ij. casalia Et pedroso .ij. casalia et totum terminum de Vimaranis. Jn frigisia de fermedo habet palacoo .iij. casalia et Petrossus .j. et ospital .j. Jn frigisia de Sangaedo habet petrossus .xviij. casalia et Totam ipsam ecclesiam. Et Palacoo .j. casal et varzea .j. casal et sancta cruce .j. casal. Jn Villa de palacos habet petrossus .j. casal Jn Gayn habet rio tinto .iiij. casalia et Qucuias [sic] .j. casal. et cetj .j. casal. et Ospital .ij. casalia. Et de uila de Laurosa est inde quarta de citofacta et quarta de tota <ipsa> ecclesia et alia quarta est de templo cum quarta de ecclesia. Et Petrossus habet ibi .iij. casalia Jn romariz habet ceti .x. casalia et tota ecclesia et Ospital .ij. casalia et Vilar de fratres .iij. casalia Jn vicam habet ospital .vj. leiras. Et vila coua .v. casalia. media et totam ipsam ecclesiam. Et Jn Vila de seitela habet ecclesiola .vij. casalia et totam ipsam ecclesiam. Jn frigisia d oleirus habet Petrossus .xj. casalia. Et ecclesiola .vij. casalia et totam ipsam ecclesiam Jn Leuer habet Petrossus .ij. et bustelo .j. casale. Jn frigisia de feaes habet Petrossus .ix. casalia. et totam ipsam ecclesiam Jn fregisia de Gisandi habet cetj .vij. casalia et Vilar de fratres .j. casale. Jn frigisia de Nogeira de liuaes habet eclesiola .v. casalia et Palumbario .iij. casalia media et Ospital .v. casalia et ipsam ecclesiam // [fl. 1v] Jn frigisia de palacioo blando habet Ospital .viiij. casalia et media de ipsa ecclesia et Ecclesiola .x. casalia et media de ipsa ecclesia. Jn frigisia de iada habet ospital .iiij. casalia et totam ipsam ecclesiam cum bonis senaris et uineis. Jn frigisia de ulueira de cardeal habet cuiaes [sic] .iiijor. casalia et ospital .iiij. casalia. Jn frigisia de rio mediano habet ecclesiola .iiij. casalia et ospital .xij. casalia et totam ipsam ecclesiam cum suis uineis et defefessis [sic] et almoias. Jn frigisia de sisnaldi habet eglesiola [sic] .xij. casalia et Episcopus .vj. Jn frigisia de Labom eglesiola [sic] .ix. casalia et totam ipsam ecclesiam. Canedo .vj. casalia petrosus .j. casal Vila coua .iiij. casalia Jn frigisia de souto habet templum .j. casal et ipsa de porzeli hoc est de petrosso. Jn frigisia de sancto felice habet Episcopus elborensis .iiij. casalia et Sanctus Nicolaus .iij. casalia Jn frigisia de sprago habet eglesiola [sic] .iij. casalia et Petrosus .j. casale et <Cuiuaes>2 .iiij. casalia media. Jn frigisia de Gandera habet eglesiola [sic] .viij. casalia et ipsa ecclesia .j. casal et .xiiij. leiras Jn frigisia de duabus eclesijs habet ecclesiola .iij. casalia. Jn frigisia de monazi habet ospital totam ipsam ecclesiam que fut [sic] domnj Gomecij suariz Jn frigisia de scapos habet ospitalis .xiij. casalia et Ecclesiola medium casal et sanctus Nicolaus .iij. casalia et ipsa ecclesia .iij. casalia

2 Escrito sobre «Vila coua».

Jn Vila de feira habet Calatraua .j. casale et .jam. vineam Ecclesiola .j. casal et .jª. uinea et non debent illas ibi habere. Et sanctus Johannis de uaer habet ibi leiras de testamento et in ipsa fregesia habet ospital .viiij. casalia et Templum .j. Sanctus Nicholaus .j. casal Jn frigisia de sancto iohane de uaer habet sedis sancte Marie .vj. casalia et episcopus .v. casalia et Petroso .iij. casalia et ecclesiolam .viij. casalia et Ospital .xviij. casalia Templum .ij. casalia Jn sancto Doado habet Episcopus Portugalensis .v. casalia et totam ipsam ecclesiam. Jn frigisia de cabaneros Ecclesiola .j. Grangiam .xvj. casalia et ospital .j. casal. Jn frigisia de uilla plana sarana habet cucuiaes .ij. casalia et Ecclesiola .j. casal et Rio tito [sic] .j. casal Cerzedelo .j. casal Jn cauto de cucuas [sic] habet ipsum Monasterium .xxviij. (?)3 casalia. Et sancta crux .vj. casalia Jn fregisia de canedo habet ipsum Monasterium .xxxvj. casales minus quarta. Petroso .iij. casalia et Ecclesiolam .j. casal Jn cortegaza habent hominis Ordinum .iij. casalia. Jn frigisia de Lauredo habet Ospital .ij. casalia et Ecclesiola .iij. casalia et Canedo .j. casal. Jn frigisia de zerzedo habet ecclesiola .xvii. casalia et totam ipsam ecclesiam et ospital .j. casal et ipsum Monasterium de Ecclesiola habet in ipso cauto .Lªvj. casalia et Episcopus .ij. casalia. Et Jn frigisia de sancto Martino de Argonzeli habet ecclesiola .xxxv. casalia et to4tam ipsam ecclesiam cum uineis et cum defessis et cum senaris bonis. Et Caruoeiiro .ij. casalia ¶ Jn fregesia de petroso habet eclesiola .x. casalia et Petrossus .iij. casalia et Citofacta .iij. casalia vila coua habet ipso cauto .X’ª. casalia et Eglesiolam [sic] .j. casale. ¶ De Judicato Portucalensis Jn frigisia de freimuza habet ospital .viiij. casalia minus tercia et Episcopus et canicj [sic] .x. casalia et Eglesiolam [sic] .ij. casalia et uarzea. Jn frigisia de sancto Saluatore habet // [fl. 2] ospital .viiij. casalia et feira .j. casal et episcopus .iij. casalia et entradas Et Petrossus .j. casal et sanctus saluator de turre .vj. casalia et ipsa ecclesia .j. casal. Jn fregesia de sancto Michael de arcozelo habet ecclesia .xxiij. casalia et episcopus .ij. casalia et ospitalis .iij. casalia et sanctus Tirrsus .v. casalia et Rio tinto .j. casal Jn fregesia de freimuza habet ecclesiola .vj. media et rio tinto .vij. casalia Sanctus saluator de Turre .iij. casalia et sedis sancte marie .v. casalia et ospital .v. media et ipsa ecclesia de sesmondi habet ibi .xm. casalia et ecclesiola .iiijor. casalia. Jn canidelo habet ecclesiola .xj. casalia et Petrossus .iiij. casalia et sancta Ouaia de rio couo .v. casalia et episcopus .iij. casalia et episcopus d osma .iiij. casalia et ipsa ecclesia de canidelo .j. casal et canonicj .j. casal. Jn fregesia de sancta marina de portu in ipsa uila habet ecclesiola .iiij. casas et .j. almoia et templum .iª. casa et .iª. almoia et ospital .ij. casas. et .jª. almonia [sic]. Jn villa de quintana habet ospital .iij. casalia et medio de uno molino et aquas sanctas .j. tereno et ipsa ecclesia de sancta Marina habet ibi unum testamentum. et .jª. cortina et .jam. bonam uineam. Jn fregesia de sancto felize ospital .xvj. casalia et ecclesia [sic] .x. casalia et ipsa ecclesia de sancto felize .x. casalia et sedis sancte marie .ij. casalia

3 Leitura duvidosa devido a mancha no pergaminho. 4 Continuado por outra mão.

Et in fregesia de sancto Johanne habet ecclesiola .xiij. casalia et ospital .iij. et sedis sancte marie .iij. media et citofacta .iiij. casalia et ipsa ecclesia .iiijor.5 casalia et sancta Marina .i. casal. Jn fregesia de petrosso et in suo cauto habet ipsum monasterium .c.xvj. casalia et sedis sancte Marie .ij. casalia. Jn fregesia de sancto saluatore de uilar habet Petrossus .xj. casalia et sedis sancte Marie .xj. casalia. ¶ De Judicato de Maya. Jn freegesia de retorta habet Moreira .v. casalia media et bendoma .j. casal medio et Nandim .j. casal et Tomio (?) .j. casal et vna dona de ordine .j. casal. Jn fregesia de sancto jacobo d ouauado (?) habet sanctus tirrssus .iiij. casalia et rio ueiram Leiras. Jn freegesia de sancto saluatore de maxiata habet Vairam leiras et ipsum monasterium habet in ipso suo cauto .xxxiiij. casalia. Jn freegesia de sancto Martino de Nandim habet sanctus tirssus .x. casalia et Templum .j. et sanctus Romanus .j. casal et sanctus Jacobus .j. casal et uairam .ij. casalia et ospital habet ibi .j. modium de pane. et almudem de uino. Jn freegesia de sancto stephano Sanctus tirrsus .ij. casalia et rooriz .ij. casalia. Vilar de fratres .j. et vairam .x. casalia et Ospital .iij. casalia media. Jn fregesia de foiozes Nandim .iiij. casalia et sauto .iiij. casalia Moreira .iiij. casalia Sanctus christophorus .iiij. casalia media Sanctus tirssus .j. casal vayram .j. casal. Jn freesia [sic] de sancta Maria de uilar habet Moreira .j. casal media et Citofeita .j. casal media et Loordelo .ij. casalia. Jn freegesia de sancto christovao de aluarelos habet sanctus tirsus .xv. casalia et spitali [sic]6 .vj. media et Moreira .j. casal. Jn fregesia de santo Petro de aueosso 7 habet moreira .vj. casalia et sanctus tirsus .iij. casalia et ulueara [sic] .j. casal et sedis sancte maria .ij. casalia et espital .iij. casalia. Jn freegesia de sancto Jacobus de alabrugia habet ospital .v. casalia et .jª. quintana et veiram [sic] .vj. casalia et moreira .ij. casalia. // [fl. 2v] JN freigesia sanctus mamedj de uilla plana. habet rooriz .viij. casalia et .iª. ermidia cum suis senaris et vairam .viij. casalia et sanctus simeom .iij. casalia et sanctus tirssus .viij. casalia et moreira .i. casal et ulueira .i. casal et nandin .ij. casalia et buiru [sic] .i. casal. Jn freigesia de sancto martino de couedos habet sanctus tirsius .xv. casalia et nandjm .iij. casalia. Jn freigesia de sancto martino de nomiado (?) habet sanctus tirsius .xij. casalia et quinta et leiras et nandjm .xi. casalia et spital .ij. casalia et una dona d ordim .iiij. casalia. Jn freigesia de mileiroos habet citofacta .vij. casalia et aquas sanctas .ij. casalia et duas leiras de uineas Jn freigesia de sancto saluatore de moesterjoo habet moreira .xi. casalia et sanctus saluator .v. casalia et spital .i. casal Et in sancta uaia habet seitafeita [sic] .ij. casalia et .ijas. quartas et sanctus tirssus .iij. casalia et Moreira .iiij. casalia tertia Jn freigesia de cornas habet spital .xi. casalia tercia

5 Os dois primeiros numerais («ii») encontram-se quase ilegíveis, sendo possível que tivessem sido raspados. Neste caso, deverá ler-se «ij». 6 Emendado. 7 Texto pertencente a uma terceira mão.

Jn freigesia de mijdelo habet moreira .xviij. casalia et duas partes et Sanctus tirsius .iij. casalia et media et veiram .vj. casalia et ruiiriz [sic] .ij. casalia et media et benduma [sic] .ij. casalia Jn freigesia de sancta maria d aluarelus habet tomio (?) .iiij. casalia et Sanctus saluator .iiij. casalia media et rio tinto .ij. casalia et sanctus tirsius .iij. casalia et Spital .i. casal et Moreira .medio. casal. Jn freigesia de sancta maria de conso (?) habet Sanctus tirsius .v. casalia et Spital .i. casal et media et Moreira .i. casal et Xª et palaziuu [sic] .viij. casalia et aquas sanctas .iª. leira et .j. castineiro Et Jn freigeisia de sancto cosmado habet Moreira .xxij. casalia et Spital .xij. casalia et palaziu [sic] .j. casal et Sanctus iacobus .i. casal Et Jn freigesia de Moodornas habet uilar de fratres .iiij. casalia et spital .vij. casalia et media et veiram .j. casal et cetj .ij. casalia et petri mooco .j. casal Jn freigesia de sancto martino de gilauerj habet moreira .vj. casalia et media et quarta de quintana et defessa cum suis senaris. Et Sanctus tirsius .xi. casalia et Moesteiroo .j. casal et ipsa ecclesia de sancto martino .v. casalia Et JN freigesia de touges habet spital .x. casalia et in sancta maria de nogeira habet seitofecta .xx. casalia et ipsa ecclesia .i. casal et spital leiras et sedis .ij. casalia Jn freigesia de gidues habet Moreira .ij. casalia et seitofeita .viij. casalia et .iª. dona d ordjm .j. casal JN freigesia de sancto iohanne de foz de sousa habet cetj .xxviij. casalia et episcopus .viij. casalia et seitofeita .iiij. casalia et Mediam de piscaria et Ruiiriz .iiij. casalia et Templum .ij. casalia Et Jn freigesia de ioujm habet sedis sancta maria .xi. casalia et palaziuu .iij. casalia et cetj .iij. casalia et vilela .v. casalia et media et rio tinto .i. casal Et JN freigesia de sancto cosmede 8de gondemar habet templum .j. casal et rio tinto .v. casalia et scitofeita .viij. casalia et media et fereira .iiij. casalia et ijas partes et Sanctus tirsius .ij. casalia et ipsa ecclesia de sancto cosmede .ij. casalia et leiras Et Jn sancto mamede de cornado habet sanctus tirsius .x. casalia et leiras et Spital .iiij. casalia et Sanctus romanus .ij. casalia et scitofeita media de casal et Nandjm .ij. casalia Et JN sancto romano de cornadu habet sanctus tirsius .vij. casalia et leiras et ecclesia .ij. casalia et vlueira .i. casal et Nandim .ij. casalia // [fl. 3] JN freigesia de fancares habet scitofeita .vj. casalia et rio tinto .i. casal 9 et templum .ij. casalia et spital .i. casal JN freigesia de sancto uereisemo habet citofacta .iiij. casalia et media et iª quintana et iª pesqueira et templum .iij. casalia et .i. molino et .iª. ujnea cum sua defensa et Sanctus tirsius .i. casal et sedis sancte marie .iij. casalia Et JN freigesia de sancto momede de tresorres habet spital .xv. casalia et sedis sancte marie .i. casal JN freigesia de sancto saluatore de pijdelo habet veiram .viij. casalia et scitofeita .vj. casalia et sanctus simeom .ij. casalia Et IN freigesia de felgosa habet Sanctus tirsjus .xx. casalia et ecclesia de sancto saluatore .iij. casalia Et in freigesia de sancto fijz habet Sanctus tirsius .vij. casalia et media et Spital .vj. casalia et ulueira medio de casal et aquas sanctas .i. casal et ipsa ecclesia de sancto fijz .iij. casalia

8 Segue-se, riscado: «habet». 9 Segue-se, riscado: «et rio tinto».

Et in freigesia de sancto uincentj de cermadela habet aquas Sanctas .xv. casalia et leiras et sanctus tirsius .x. casalia Et in freigesia de sancta christina habet Sanctus tirsius .v. casalia et citofeita .i. casal et Vlueira .ij. ¶ De refoius. JN freigissia de sancto saluatore de monte cordoua habet Sanctus tirsius .X’ª. casalia et rooriz .i. casal et Burgaes .j. casal Vilela .iiij. casalia. Jn fregisia de sancto Tome habet sanctus tirssus .xiiij. casalia et Vilela .viij. casalia media Lagoa .iij. casalia Ceti .j. casal Loordelo .j. casal Sanctus simeom .j. casal media et spitale .j. modio de uino et aquas sanctas .j. modio de uino et .j. bragal et istos modios de uino dederunt ibi ipsi homines ut non pectassent uocem nec calumniam et in Cauto de sancto tirsso habet ipsum monasterium .Lª. casalia et quibusdas [sic] preter alia casalia qui sunt in fregisia de cordoua qui sunt de eusco (?). Et habet ibi tomio (?) .j. casal. Jn fregisia de penamaior habet spital .ij. casalia et aquas sanctas .j. casal Sanctus tirssus .v. casalia media Vilela .v. casalia media Loordelo .v. casalia ferreira .iij. casalia et Mote [sic] cordoba .ij. casalia Et JN fregisia de sancto Jacobo de refoios habet sanctus tirssus .x. casalia et Monte cordoua .v. Jn fregisia de sancto Pelagio de parada habet Lordelo .iiij. casalia Bendoma taliter de casalia Jn fregisia de ferida de malio habet vilario [sic] .j. casal et Sanctus tirssus .ij. casalia Randofi .j. casal et sancto christoforo .ij. casalia et aquas .ij. casalia media Jn fregisia de gimaro habet sanctus tirssus .viij. casalia et Burgaes .ij. casalia Monte corduua .iiij. et sanctus christoforo .iij. casalia Jn fregisia de sancta Ouaya de lamelas habet sanctus tirssus .xiiij. casalia et Nandim .iiij. casalia et sanctus christoforo .iij. casalia et Monte cordoba .iiij. casalia et vilario [sic] .ij. casalia Et Jn fregisia de sancta Maria regalensis de refoios habet Sanctus christofao [sic] .ij. Et Jn fregisia de sancto christofao [sic] habet sanctus tirssus .viij. casalia et .jª. granga // [fl. 3v] et monte cordoba .iij. uessadas et sanctus christoforus .xxxiij. casalia Jn frigisia de monte 10de sancto Martino de farazon habet sanctus tirssus .xxviiij. casalia media et aquas sanctas .ij. casalia De Agiar. Jn freigesia de sancto saluatore de loordolio habet ipsa ecclesia .xij. casalia. Jn freigessia de sancto martino de campo habet rio tinto .vij. casalia et cetj .iiij. casalia et sedis sancte marie .ix. casalia et Vilela .ij. tercia Jn frei [sic] de sancto michaele de gandera habet bendoma .iª. grangia et .i. casal et Vilela .iij. casalia et fereira .i. casal et Calatraua .iij. casalia et palazoo .v. casalia Jn freigesia de sobrado habet uilela .xiiij. casalia et media et fereira .iij. casalia et Spital .i. casal JN freigysia de sancto petro de souereira habet sedis .v. casalia et cetj .vj. casalia et bustelo .iiij. casalia et ipsa ecclesia .i. casal et palazuu .xxxiiij. casalia et Spital .i. casal JN freigesia de sancto michaele de baltar habet Cete .ij. casalia et senaras et ipsa ecclesia .i. casal JN freigesia de ipso monesterio [sic] de uilela habet .xv. casalia et in reigada .ij. casalia

10 Segue-se, riscado: «cordob».

Jn freigesia de sancta maria de duas ecclesias habet Vilela .xvj. casalia et byndoma .xvj. casalia et in suo cauto habet Cetj .iij. casalia et in reuordosa habet bendoma .v. casalia et Sanctus tirssius .vij. media et in sancto pelagio de casaes habet fereira .vj. casalia et Vilela .iij. casalia et rooriz .ij. casalia et sanctus tirssius .vj. casalia JN freigesia de castelarius habet bustelio .ij. casalia et Cetj .ij. et fereira .i. casal et Spital .iij. et ipsa ecclesia de sancto saluatore .iiij. casalia et Nandim et bustelio leiras et .iij. casalia minus tertia et palazio .iij. casalia JN freigesia de sancto iohanne de uilla coua habet benduma .viiij. casalia minus tertia et cetj .i. et pelazoo [sic] .i. casal et fereira .ij. JN freigesia de sancto michaele de ueiri habet vilela .iiij. casalia et pelagioo [sic] .i. casal et fratres de calatraua .i. casal et ipsa ecclesia de sancto michaele .iiij. casalia. JN freigesia de sancto cosmado de baesteirus habet Ceti .vj. casalia media et Vilela .i. casal et Sanctus tirssius .ij. casalia media et bustelio .j. casal Sanctus tome .i. casal et Calatraua .i. casal JN freigesia de sancto michaele de c<a>stelio habet Sanctus tirssius .i. casal et vilela .ij. casalia. JN freigesia de sancto martino de parada habet pelazoo [sic] .xiij. casalia et cetj .ij. casalia Et in freigesia de citi [sic] habet ipsum11 monesterjum [sic] in cauto .xix. casalia et uineas et senaras et pelazo [sic] .iiij. casalia Et in freigesia de sancto iacobo de mudelus habet fereira .vij. casalia et media et Sanctus tirssjus .i. casal Et JN freigesia de sancta maria de feuerus habet cetj .x. casalia et pelazoo [sic] .i. casal et Vilela .iij. De penaguiam in freigesia de sancto iohanne de louerigus habet Tau<o>ado .ij. casalia et Aranes .v. et Teloes .i. et sanctus iohannes de pendorada .ij. casalia minus .tertia. et sedis de bracara .i. et trauanca .ij. et villabona episcopi .ij. et reesendiz .iij. et Sanctus iohannes de pendorada medio casal JN freigesia de sancto iohanne de mundim habet sedis sancte marie .i. casal et vilabona .ij. et ansedj .vj. casalia JN freigesia de sancto adriano de seuer habet trauanca .v. casalia // [fl. 4] et Spital medio casal et Sanctus iacobus de ualadares .iij. casalia et frejseo [sic] .i. casal JN freigesia de sancta columba habet Spital .x. casalia et media et Arnuia .j. casal et trauanca .iij. casalia et Telues [sic] medio casal JN freigesia de sancto saluatore de medelaes habet trauanca .xxi. casalia et Mancelus .vij. casalia et ipsa ecclesia .iiij. et valadares .i. JN freigesia de sancto iacobo habet Tauoado .i. casal Jn frei [sic] de sancta maria de sedoelus habet arnoia .viij. casalia et Trauanca .xi. casalia media et Telooes .iij. quartas et Sandj .iij. casalia et Villa coua vj. casalia et Mancelus .j. casal et ipsa ecclesia de sedeelos .viiij. casalia Spital .viij. et quarta de quintana et tenplum .ij. casalia et Tauado [sic] .j. casal Jn frigisia de sancto Petro de penagaiam habet mancelus .vij. et .j. quintana et .jª. uineam Villaboa .ij. casalia et sedis .ij. casalia Trauanca .ij. casalia Villa coua .j. casal et Tauoado .iij. casalia media et tenplum media et Spital .iij. casalia JN fregisia de sancto Michaele de fanteelas habet tauoado .vj. casalia et ipsa ecclesia .iiij. casalia

11 Emendado sobre «ipso».

Jn fregisia de sancta Maria de tauoado habet Varzea .j. casal et ipsa ecclesia .xxij. casalia De baiam et de sinlanes Jn freigisia de sancto petro da teixeira habet Spital .v. casalia media et Teloes .iij. casalia et sancto jsidro .iij. casalia et tauoado .ij. casalia Villa coua .iij. casalia Jn fregisia de sancta crux habet ipsa ecclesia .xij. casalia media et trauanca .xij. casalia media et in sedj .xij. casalia media et Tauoado .iiij. casalia et sancta maria de roosendj .vj. casalia et templum .i. casal JN freigesia de sancto iohanne de gestazoo habet spital .xij. casalia et templum .iiij. et Sanctus isidorus .i. casal et uillacoua .ij. JN freigisia de sancta marina de azezar habet trauanca .xviij. casalia media et Arnoia .xij. casalia et Spital .xij. casalia et quintana cum senaria de uinea et totum sancto iohanne de ennegia cum senaris et cum defenssis et uineas et molinis et pesqueiras et alia multa bona et ipsa ecclesia supra dicta habet .xiiij. casalia et media et Valadares .iiij. casalia Et JN freigisia de sancto iacobo habet Spital .iij. casalia et media et Arnoia .xiiij. casalia et media et Jacentj12 .ij. casalia et sedis .i. casal et ipsa ecclesia habet .xviij. casalia et media et tercia et .iij. partes de .iª. ermida JN freigisia de sancta maria de gabi habet sedis .xij. casalia et Spital .viij. et trauanca .iiij. casalia et media et pelazoo [sic] .iij. media Et JN freigisia de sancta locaia de paazus habet Ansedj .xiij. casalia et Sanctus iooanes .vij. casalia et Sanctos iacobus de gallicia .i. casal et sedis .i. casal et ipsa ecclesia .iiij. casalia Et JN freigisia de sancto iohanne de grilio habet trauanca .xj. casalia et sedis .v. casalia // [fl. 4v] Jn fregisia de sancto iacobo de mazinata. habet ansedj .v. casalia Et JN freigisia de sancto thome de cubela. habet trauanca .vij. casalia et .iª. grangia Et JN frei [sic] de sancto iohanne de auual. habet Villabona .viij. casalia et Ansedj .x. et trauanca .viij. et ipsa ecclesia .vj. casalia et senaras et Spital .i. casal et tercia JN frei [sic] de sancto bertolameo d auiul. habet trauanca .xvij. casalia et media et Ansedj .v. casalia et Jacentj .ij. casalia et media et Valadares medio casal et Sanctus iohannes .ij. casalia et ipsa ecclesia .ij. casalia et media et intradas et in ipsa [sic] freigisia de sancto martino habet trauanca .xxi. casalia et media et Sanctus iohannes .vij. casalia et spital .i. casal et media et Mancelus .j. casal et Sancta ouaia .i. casal et ipsa ecclesia habet .xxij. casalia et senaras. JN freigi [sic] de sancto iohanne de pousada. habet caranzalus (?) .iij. casalia et Vilela .i. casal et Mancelus .ij. casalia et freixeno .ij. casalia et ipsa ecclesia .j. casal. JN frei [sic] de sancto semeone de gouuea habet freiseo .vij. casalia et media et gundar .iij. et Spital .i. casal et Sanctus tirssius .ij. casalia et sarzeda .vj. casalia. JN frei [sic] de sancta maria de iazentj habet arnoia .i. casal et Torradus (?) .iij. et ipsa sancta maria habet .viiij. casalia Et JN frei [sic] de sancto saluatore de monte. habet freixeo .ix. casalia et trauanca .iiij. et ponbeiro .iiij. JN frei [sic] de sancto petrus de lumba. habet freixeo .iiij. casalia et Caramalus .iiij. et Spital .i. casal et polumbeiro .ij. casalia JN frei [sic] de sancta maria de zopelus (?) habet palunbeiro .iiij. casalia et templum .iª. uinea

12 Emendado sobre «Jazentj».

Et Jn Meigum frio habet Spital renda de .vj. morabitinos et sea de porto renda de .xxij. morabitinos et Sanctus iohannes da pendorada habet hereditates et uineas et tres partes de zapatus per renda et Sanctus iohannes de tarouca habet ibi duas cassas et est inde una descoberta et .iª. ujnea De bemuiuer JN frei [sic] de Mancelus habet Sanctus tirsius .i. casal et sancta maria de roosendj .i. casal. [sic] // [fls. 5-5v]13

Doc. 4

[1220.JUNHO – 1223.MARÇO] – Inquirição sobre os direitos régios detidos em diversas freguesias da diocese de Coimbra, acrescidas de um rol dos bens detidos pelas instituições eclesiásticas e pelo rei em Coimbra e na sua região.

A) IAN/TT, Gaveta III, maço 10, nº 17. Parcialmente editada por: José Mattoso, Luís Krus e Amélia Andrade, A Terra de Santa Maria no século XIII: problemas e documentos, s.l., Comissão de Vigilância do Castelo de Santa Maria da Feira, 1993, doc. 8, pp. 107-108 [Terra de Santa Maria]; Saúl António Gomes, «As Ordens Militares e Coimbra medieval: tópicos e documentos para um estudo», Ordens Militares: Gerra, Religião, Poder e Cultura. Actas do III Encontro sobre Ordens Militares, coord. Isabel Cristina F. Fernandes, vol. II, Lisboa, Ed. Cilibri – Câmara Municipal de Palmela, 1999, doc. 11-12, pp. 64-65 [fls. 6v-7v – rol dos bens detidos em Coimbra e na sua região pelas Ordens do Templo e do Hospital].

B) IAN/TT, Inquirições de D. Afonso II, livro 2, fls. 118v-124. Parcialmente publicada por: Conde da Borralha, «Inquirições de D. Afonso II no Distrito de Aveiro», Arquivo do Distrito de Aveiro, vol. II, 1936, pp. 243-244, 285-291 [até à freguesia de Eirada, inclusive]; Milenário de Aveiro. Colectânea de Documentos Históricos, vol. I (959-1516), ed. António Gomes da Rocha Madahil, Aveiro, Câmara Municipal de Aveiro, 1959, doc. 33, pp. 56-66 [reproduz edição do Conde de Borralha].

C) IAN/TT, Colecção Costa Bastos, livro 12 (Livro Preto do Mosteiro de Grijó), fls. 36-37v [cópia de 1452, a partir dos registos existentes na Torre do Tombo; transcreve os itens relativos a Avanca, Antuã, Fermelã, Alquerubim, Vouga, Covelos, Segadães, Requeixo e Macinhata do Vouga].

D) IAN/TT, Leitura Nova, Direitos Reais, livro 2, fls. 47v-57v [com omissão dos itens sem sumário].

A) [Inquisitiones de Juribus quod rex habet in terram de agueda et de uauga in Colimbriensi Ciuitate. et Episcopatu et in alijs locis in registro contentis quas recepit

13 Em branco.

pretor Colimbrie et Aluaziles et Pelagius moniz et Stephanus pelagiz. Petrus roderici. fernando fernandiz. Menendus suarij. Prior sancte crucis. S. uermudiz. Petrus garsias. Martinus uiuas. Et scribam. Et martinus de Ameiro.]14 [fl. 1] 15 [De Cambra]. Mendus aluariz prelatus. Johanes gunsaluiz Judex. Rodericus petriz. Garsia petriz. Monio gomez. Pelaius uenegas. Johanes fernandiz. Didacus alfonsi. iurati super sacris sanctis euuangelijs ad exprimendum ueritatem de regalengo domini Regis et de patronatu Ecclesiarum. dixerunt quod in Caamb<ri>a sunt .viij. casalia de regalengo. et de quolibet casale dant unum modium de pane de secunda. et carazil. et pro fogazas .ij. alqueires. et .j. franganum. et duas manos de Lino. et .x. ouos. et pro luctosa .ij. morabitinos. Et in Villa de Araes. sunt .viij. casalia et dedit dominus Rex Sancius unum casale Michaeli ceco. et de ipsis septem casalibus dant inde quintam de pane. et lino. et uino. et pro directuris quator almudes. et spadoa. et pro fogaza .almude. et cabritum. et .ij. capones. et unum menssoorum [sic] de Lacte. et unam pernam de carneiro. Et dat pro luctosa meliorem capud de ganato quod habuerit. Jnterrogati de patronatu ipsius Eremida. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Et in uilla de melraes dixerunt quod dominus Rex habet ibi entrada et nesciunt inde quantam [sic]. sed dant domino Regi in quolibet anno .j. sestarium de pane. et .ij. gallinas et uilla tota est de militibus. Villa que dicitur Sancta Crux est Episcopi portugalensis. et dominus Rex habet ibi entrada. et dant inde domino Regi. in quolibet anno .vj. alqueires de pane. et .ij. gallinas. Jn Villa de Arenis habet ibi dominus <Rex> unum casale et dant inde quartam de pane. et uino. et lino. et pro directuris .j. sestarium. et spadoa et fogaza de almude. et .ij. capones. et cabrito. et habet ibi Monasterium de Cucugianes .j. casale. et Sanctus petrus de Ratis alium casale. Et in Villa de Cooloza habet ibi dominus Rex entrada. et dant inde ei. de quolibet casale singulas gallinas. et uilla est de Cucugianes. Et in Villa de Paazos habet ibi dominus Rex entrada et medit inde panem maiordomus domini Regis et dant inde domino Regi .j. gallinam. et uilla est de militibus. Et in Villa de Armental habet dominus Rex entrada et est de erdadores. et dant inde domino Regi in quolibet anno. unusquisque per se .j. gallina. Et in zomoza habet ibi dominus Rex hereditatem regalengam. et medit inde panem maiordomus domini Regis quod non <est> populatam non faciunt inde aliud forum nisi .iiij. gallinas. Et in Villa coua habet dominus Rex entradam. Et Nunus petriz accepit ipsam entradam et dicit quod dominus Rex Sancius dedit ei pro uno azor. et uilla toda [sic] est de militibus. Et in Villa de Argiriz habet dominus Rex entradam et medit inde panem maiordomus domini Regis. et dant inde domino Regi .iiij. gallinas et villa est de pedroso. preter unum casale quod est de Sancta Maria. Et in Villa de Moulidos habet dominus Rex entrada. et medit inde panem suus maiordomus. et dant inde domino Regi .iij. gallinas. et uilla est de Pedroso. et de monio gomez. Jnterrogati si aliquis tenet regalengum absconsum aut furtadum. dixerunt quod nesciebant inde magis. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Jn Caambria habet Pedroso .xxx.j. casale [sic]. Cucugianes .Lij. casales inde. Hospital .xij. casales. Nandim .vj. casales. Episcopus portugalensis .iiij. casales. Jn Villa de Tagim morabant sui forarij domini Regis. et Didacus martiniz emit ipsam uillam et postquam emit ipsam uillam abscondit domino Regi. suum forum. Villa de Lourosela 14 Título que antecede a cópia em B), fl. 118v, inexistente em A). 15 Riscado: «direitos». Em letra do séc. XVI: «A el Rey Jmquiriçam per que se proua os cassaes rremdas direitos e padroados de JgreJas que tem em cambra e araes e vila de santa cruz E em a villa de cooleza e armemtal e zomoza e vilacoua e em outras declaradas ect.».

est de Sancta Cruce et solebant inde dare domino Regi luctosam et bragale<s>. // [fl. 1v] et postquam fuit de sancta Cruce. teneurunt [sic] forciatum suum forum domino Regi. Jnterrogati si faciunt aliud forum de Caambria domino Regi. dixerunt quod dant ea .xxj. bragal. Monasterium de uilla coua habet ibi .vj. casales. Et istud regalengum tenet in prestamo. Alfonsus iohanis. Et .xviiij. homines debent dare domino Regi luctosam. scilicet meliorem donum quod habuerint. De Palmaz. Pelagius monacus. petrus bono. Petrus caluo. Martinus petriz. Pelagius cabeza iurati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod parrochiani sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod in tota freiguisia non habet dominus rex regalengum. et habet ibi hospital .vj. casalia. et Templum .v. et Sancta Crux .vj. 16 De figeiredo. Menendus menendiz prelatus. Gonsalus menendiz. Petrus gunsaluiz. Pelagius arias. Stephanus. Pelagius abade. iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod dominus Rex habet in figeiredo de susano .viij. casalia. et Jn fontes planas .iij. populatos. et unum casale ermum. et Jn Tuigildi .iij. et unum casal ermum. et sunt ista casalia de Regalengo domini Regis. et dant inde quartam de pane. et uino. et lino. de terris ruptis. et de terris non ruptis de ueteri. dant quintam. et pro directuris de quolibet casale pro fogazas .vij. almudes de tritico. Et .j. teiga de tritico pro espadoa. Et .j. cordeirum de ouela si habuerit quatuor ouelas. sin autem .j. cabrito de capra. Et de uinea in Eiradiga .j. puzale. et .j. sestarium de milio. Et pro collecta singulas gallinas. Et homines de figeiredo de susano. et de alio figeiredo debent stare cum domino Rege ad quale seruicium dominus Rex uoluerit et quantum dominus Rex uoluerit quod stent cum eo in suo seruitio debet stare. et dominus Rex debet eis dare portiones. et uestiduras in quantum illum seruierint. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod fratres sancte Crucis habent in uilla de Curual .vj. casalia. et hospital .j. casal. Et in uilla de Prados habent fratres Sancte Crucis .iiij. casalia. et apud Ecclesiam .iij. casalia. et .j. casale Episcopi. 17 De Auranca. Johannes menendiz prelatus. Egas petriz. petrus menendiz. petrus petriz. Vincencius michaelis. Petrus iohannis. petrus pelagiz. fernandus petriz. Pelaiinus. iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de Regalengo domini regis dixerunt quod in uilla de Nuirigu sunt tria casalia de regalengo. et dant inde quintam de pane. et uino. et lino. et faciunt medium forum. et non plus. preter .j. morabitinum quod dant maiordomo pro omnibus calumpnijs quas fecerint. preter tres calumpnias defensas quas debent pectare si illas fecerunt. Jn Coto sunt duo Casalia de regalengo. et faciunt tale forum sicut homines de Nuirigo. et non faciunt carreiram neque uadunt in fossado. Jn Villa de Auranca sunt .xxiiij. casalia de regalengo et de istis casalibus faciunt inde sex homines medium forum. et dant quartam de pane. et lino. et uino <vª>. de terris ruptis. et de terris non ruptis de ueteri. dant quintam de pane et lino. // [fl. 2] et quantum laborauerint sub Estrada dant quintam. et quolibet per se pro fogazas .vj. alqueires de tritico. et de Eiradiga .j. sestarium de tritico. 16 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaaes rremdas e padroados de JgreJas que o dicto Senhor tem em figeiredo de susaao e fomtes chãas E em emtuygildi e ect.». 17 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaaes rremdas e padroados ect que tem em <as vilas de> auramca [riscado: «E em vila»] de njurigo E em coto e n albergaria da castanheira ect».

et sestarium de milio. Et pro espadoa .j. teigam de tritico pro natali domini. Et de uineis pro eiradiga .j. puzalem. Et qui habuerit .iiij. ouelas dat cordeiro de ouela sin autem dat de capra. Et si habuerit porcam dat Lecticam. et pro luctosa meliorem donum quod habuerit. et .j. capom et in collecta .j. gallinam. et caseum. et coona de manteca. et .iij. ouos. Et de istis casalibus septem dant domino Regi lignam et non faciunt aliam carreiram. et de lino dant estiuam. Egas petriz tenet .j. casale in Auranca de regalengo et dicit quod bisauoo domini Regis dedit patri suo. Eclesiole habet in Crastelo .vj. casale [sic]. Jnterrogati de patronatu <de> Ermida sancte Marie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Albergaria de Castineira est regalenga et non facit nullum forum domino Regi. 18 De Antoana. Pelagius gunsaluiz Judex. Pelagius uenegas clericus de biduido. Ceruato. Menendus martiniz. Petrus mauro. pelagius menendiz. petrus saluati. pelagius uermudiz. Menendus petriz. Johannes de uilla. Duram branco. iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod parrochiani sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt <quod> Villa de Antoana est regalenga preter testamentum Ecclesie. et dant inde domino Regi quartam de pane. et lino. et de uino quintam. et in eiradiga .vj. teigas de pane. et de uino .j. puzalem. almude de spicas. et de lino estiua. et quolibet per se .ij. franganos. et pro fogaza. et spadoa .j. teigam de tritico pro natali. et cordeirum. Et si habuerit porcam dat lecticam. et caseum unum. et mantecam .v. ouos. Et pro collecta .j. gallinam. Et pro luctosa melius donum quod habuerit. Jnterrogati de Ecclesia de Salrreo. dixerunt quod est de Cedofeita. et habet ibi Ecclesia ipsa .viiij. casalia. Jn Salrreo de susano sunt .v. casalia de regalengo. et dant quartam de pane. et de lino. et uino. Et pro eiradiga .vj. teigas. Et de spicas .j. almudem. Et dant pro cordeiro. et pro espadoa .vij. alqueires de tritico. Et in collecta .j. gallinam. Et quilibet per se dat .ij. franganos. et unum caseum. et coonam de manteca. et .v. ouos. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Eclesiole habet in Salrreo .j. casale. Jn Soutelo sunt .ij. casalia de regalengo et faciunt inde medium forum. et dant sestam de pane. et lino. et in rrenda. quilibet per se .j. sestarium. Mons qui dicitur malsabela solebat esse domini Regis. et modo milites tenent illum defensam. et fecerunt ibi deuesas. 19 De fermelaa. Pelagius petriz prelatus. Pelagius gunsaluiz judex. Johannes martiniz. Stephanus martiniz. Petrus de baoco. Martinus petriz. Michael de fermelana. Egas. dominus Mozo. Martinus martiniz. dominus Suerius. dominus Menendus iurati et interrogati de patronatu ipsi Ecclesie dixerunt quod clerici cum suis consanguineis sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod dominus Rex habet in fermelaa .j. casale. et dant inde quartam de pane et de Lino. et non faciunt inde alium forum. Et dominus Rex Alfonsus dedit // [fl. 2v] Gunsaluo gomez .vij. casalia in fermelaa de Regalengo. Et de ipsa Ecclesia de fermelaa debent inde dare seruicium in figeiredo domino Regi. Et in uilla de canellas habet dominus Rex unam leiram de qua dant ei quartam de pane. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Sancta Crux habet in fermelaa .ij. casalia. et Jn riuulo sico .ij. Et Eclesiole habet ibi .vj. casalia. Et Jn Anzeia habet dominus Rex .v. casalia. et dant inde quartam de pane. et lino. et moolo de estiua. Et pro eiradiga .v. teigas almude. Jn collecta .j. gallinam. et quilibet per 18 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra a Villa de antoana ser Regemga e pagar o quarto a el Rey». 19 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaes rremdas e padroados que el Rej tem em fermela E em anzera ect.».

se .ij. capones. Et <de> spadoa. et cabrito. et lacte .ij. solidos .x. ouos. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Eclesiole habet ibi .iiij. casalia. et non faciunt aliud forum domino Regi preter istud. nisi ramadam. 20 De Louri. Menendus iohannis prelatus. Gunsaluo petriz. dominus Dominicus. Menendus gunsaluiz. Petrus iohannis. iurati. et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod parrochiani sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus Rex habet in Louri. et Jn Sancto iohanni .ij. casalia per totum dant quartam. et faciunt forum. sicut alij de Regalongo [sic] de fermelaa. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Sancta Crux habet ibi .vij. casalia <media>. Hospital .j. casale. Jn Pineiro habet dominus Rex .xij. casalia et faciunt suum forum per totum. sicut alij de regalengo. et tenet Didacus Egee. Jn forozos habet dominus Rex .viiij. casalia de regalengo. et Jn Sooso .iij. casalia. et solebant dare quintam de pane. et lino. et et [sic] de unis terris .sextam. et septimam modo dant quartam de toto. et faciunt suum forum sicut alij de regalengo. et tenet dominus P. iohannis in prestamo. 21 De alcarouui. Pelagius pelagiz prelatus. petrus aluo. Gonsalus pelagiz. Gonsalus rubeus. Petrus iohannis. Martinus petriz. Gonsalus gunsaluiz. Johannes pelagiz. dominus Dominicus. dominus Egas iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod Amenal est regalengum inde medium. et alium medium. est hereditas de hospitali. et de Eclesiole. et de Sancto Tirso. et de Sancto Petro de Ratis. et de regalengo domini Regis. dant inde quartam de pane. et lino. et in eiradiga .j. quartarium de pane. Et pro fogazas .vj. alqueires de tritico. et dant quilibet per se .ij. capones. et uidam maiordomo. alqueire de pane. et alqueire de uino. et alqueire de ceuada. et .j. gallinam. et unum caseum prestameiro. et coonam de manteca .x. ouos. Et pro cordeiro. et pro espadoa .v. solidos. Jn uilla que dicitur paos. Habet dominus Rex de regalengo .viij. casalia. et faciunt per totum suum forum. sicut alij de Amenal. Jn uilla de pardos habet dominus Rex de regalengo .iiij. casalia. et tenet Didacus egee. et faciunt suum forum sicut alij de regalengo. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt. quod Sancta Crux habet Jn paos .j. casale. Et Eclesiole .j. casale et medium. et Sanctus Tirssus .j. casale. Hospital medium de casale. Pedroso .j. casale. Et in pardo<s> habet hospital .j. casale. Et Pedroso ha//[fl. 3]bet in Caluaes .j. casale. Et hospital. medium casale. Sanctus petrus de Ratis. medium casale. Jnterrogati si tenebat aliquis absconssum regalengum domini Regis. dixerunt quod in Ameal solebant homines coler ramam. et palos. et modo non intrant ibi propter dominum fernandum Peligrim. Et dominus fernandus posuit suum couto [sic] per Amenal in regalengo domini Regis. 22 De Val maior. Clericus Petrus Lourenzo. dominus Lourenzo. Pelagius suarij. fernandus pelagiz. Martinus petriz. iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod Rex est patronus de medietate ipsius Ecclesie. et herdeiros de alia medietate. Jnterrogati

20 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaaes rremdas direitos e padroados ect que o dicto Senhor tem em loure E em sam Joham E em pinheiro e faiozes E em ssooso ect». 21 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaes rremdas e padroados ect que tem em alcarouue e o ameal E em a Vila de paredes E em prado ect.». 22 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da metade da JgreJa de vila mayor e aver i cassaes rremdas e direitos ect.».

de regalengo domini Regis. dixerunt quod dominus Rex habet medietatem de uilla. et dant quintam per forum. et quilibet per se .vij. alqueires de tritico. et .j. de milio. et .j. teigam de messe. et .j. capom. et .j. franganum. et dant uidam maiordomo. et sunt montarij domini Regis de foro. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Pedroso habet ibi .v. casalia. 23 De Vouga Johannes budel prelatus. Martinus pelagiz. dominus Vincencius. Martinus iohannis. Johannes gunsaluiz. Menendus gusteiz. Petrus pitaraes. Cabalinus. Petrus alcaide. Mouranus. Martinus foucinus. Iurati et inter[ro]gati de patronatu ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est patronus. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod dominus Rex habet in rua de Vouga .iij. casalia et dant quartam de pane. et lino. et moolo de estiua. et eiradigam. et suum forum sicut alij de Regalengo. Jnterrogati de casas de vouga quale forum faciunt domino Regi. dixerunt quod dominus Rex habet in rua de vouga .xxviij. casas de quibus dant singulos capones. Jnterrogati de monte qui dicitur Marnel. dixerunt quod est regalengum domini Regis. et dant inde quartam de pane. et sextam de uino. et non plus. Jnterrogati si aliquis tenet absconsum regalengum. dixerunt quod Abas de Pedroso tenet inde unam pezam. filij de Menendo calentino habent .j. casale in Vouga et fuit regalengum. et dedit sua bisauoo domini Regis. Jnterrogati de hereditatibus ordinum dixerunt quod Abbas de Pedroso habet in Lamas .iiij. casalia. et Eclesiole .iij. casale [sic]. Et hospital .ij. Casale [sic] et medium. Sanctus Tirssus .j. casal. Archiepiscopo .j. casal. et Colimbriensis Ecclesia .j. casale. et Ecclesia de Sagadanes .j. casale. Jn Padazaes. habet hospital .iij. casalia. 24 De Valongo. Martinus aluitiz clericus. Johaninus. pelagius gunsaluiz. Johaninus de Crastelo. Martinus gunsaluiz. Dominicus de Lanezes. Duranus de Aguieira. beltram. Petrus barua. iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus Rex habet in Valongo .xiij. casalia. et dant quartam de pane. et lino. et uino. et pro fogazis .vj. alqueires de tritico. et .j. quartarium de eiradiga. et .ij. capones. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Sancta Crux habet ibi .j. casale. Et Salgeiro [sic] habet // [fl. 3v] dominus Rex .iiij. casalia de regalengo. et dant inde sestam de pane. et lino. et pro fogazas .ij. alqueires. et singulos franganos. Et in uilla de Caniuar habet dominus Rex .ij. casalia et dant inde sestam de pane. et lino. Et Soutelo [sic] habet dominus Rex .iiij. casalia. et dant inde sestam. et quilibet per se .j. teigam de fogazas. et capom. pro carazil .vj. denarios. Et in Carualal habet dominus Rex .ij. casale [sic]. et faciunt tale forum sicut de Soutelo. Jn bruçudo habet dominus Rex regalengum. et dant quartam de pane. et lino. et tenet in prestamo. filij de fernando brunedo. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod uilla de Aguieira est de Templo et faciunt forum sicut alij. 25 De Couelas Menendus gunsaluiz prelatus. Petrus petriz. Martinus gunsaluiz. dominicus. Alfonsus. Pedreiros. Menendus pelagiz. Gunsaluinus. Martineiros. iurati et interrogati

23 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa de Vouga e aver hy cassaes e na Rua de vouga e o monte que se chama marnel, cassaes rremdas e direitos ect.». 24 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra ser o dicto Senhor padroeiro de Vallomgo e aver hy e em salgeiros E em Vila de canjuar e soutelo e <em> carualhall cassaaes rremdas e foros ect.». 25 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro de couelas e os cassaes e foros que hy e <em> estouaes tem ect.».

de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex erat inde patronus. sed dominus <Rex> Sancius dedit uillam de Couelas. quam ibi habebat. domino Alfonso petriz galleco. Et in Crestouaes habet dominus Rex .vj. casalia de regalengo et dant inde quartam de pane. et lino. et de uino. et dat quilibet per se. suum forum sicut alij de Valongo. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod hospital habet ibi .j. casale. et Sancta Crux .ij. casale [sic]. et Eclesiole .j. casale. et dant pro Cabedal homines de regalengo .x. modios et tenet Martinus martiniz barragam. Jn Crestouaes habent fratres sancte Crucis. tres parte [sic] de uno casale. 26 De Sagadaes. M. gunsaluiz prelatus. Michael pelagiz. Johannes. Michael iohannis. Johannes de monte. Petrus petri. M. suarij. iurati et interrogati de patronatu Ecclesie dixerunt quod media de Eclesia est regalenga. et media de erdeiros. Jnterrogati de regalengo domini Regis. dixerunt quod medietas de uilla est regalenga. et plus .xxvij. ieiras <et> tenet. Magister ruberte. et dant inde quarta de pane. et lino. et dant de unis terris quas rumperunt quintam. et dant suos foros sicut de ualongo. Et dant in renda .vj. morabitinos. Et de uineis ueteribus dant eiradigam. Et rende in quolibet anno .Lviij. morabitinos. Almeara est regalenga et dant inde quartam. et quintam. et faciunt suum forum sicut de Sagadanes. Et tenet in prestamo. fernandus petriz filius de Petro saluati. et .vj. uineas sunt de quarta et alias de quinta. De Trauazoo est inde mediam domini Regis. et tenet in prestamo M. martiniz in prestamo. Et aliam medietatem de Eclesiole. 27 De requexo. pelagius batalia prelatus. pelagius gunsaluiz. Go. saluati. Petrus pelagiz. pelagius petriz. Menendus pelagiz. Go. gunsaluiz. dominus Aluarus. Fernandus moniz Dominicus nuniz. Dominicus aluariz. Dominicus micahelis iurati et interrogati de patronatu Ecclesie dixerunt quod dominus Rex est patronus de medietate ipsius Ecclesie. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod uilla est regalenga et dant inde quartam de pane. et lino. et uino et moolo de estiua. et .iij. teigas de pane terciato pro eiradiga .ij. capones .x. ouos. Et si habuerit uacam tenreiram .j. caseum. et coona de manteca. sin autem .v. denarios. et espadoa. et carazil. et uidam maiordomo. et faciunt ramadam domino Regi in Valongo et tenet Petrus martiniz sabastiani et uillam et de carragal. Et de uilla de Carragal dant octauam de pane. et uino. et lino. et non dant eiradigam. de uino. neque de lino. neque faciunt carreiram. et non ponunt pedem de uuas. nisi unam // [fl. 4] uicem. Et de pane dant .vj. alqueires in eiradiga de pane terciato. et .j. capom quilibet per se. et non dant uidam maiordomo. Et pro fogaza .j. teigam de tritico. De foramontaelos. Villa est tota regalenga. et dant inde quartam de pane. et lino. et de uino quintam. et maolio [sic] de estiua. et de terra quam rumperint. dat sextam. et pro eiradiga .iij. teigas de pane terciatum. pro espadoa almudem de tritico. et .j. gallinam quilibet per se. pro fogazis .vj. alqueires de tritico .ij. capones .x. ouos. et uidam maiordomo. de uaca tenrrera .j. caseum. et mantecam. et de uino in eiradiga .j. almudem. et ponunt pedem de uuis tres uices. Jn ourol sunt tria casalia de regalengo. Et tenet Dominicus egee in prestamo. et faciunt tale forum sicut de foramontaelos. Jn Cacauelos sunt tria casalia de regalengo. et tenet Stephanus martiniz digal. Et in orta .v. casalia et tenet Stephanus martiniz. Jnterrogati de hereditatibus

26 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra a metade da JgreJa e da vila de sseguadães ser Regemga E almeara ser Regemga E a metade de trauazoo ser d el Rej ect.». 27 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra a metade da JgreJa de crequexo pertemçer a el Rej e toda a dicta vila de crequexo e a vila de foramoncaelos serem Regemgas e em a vila de carregal e em ourol E em a orta aver o dicto Senhor cassaes foros e direitos».

ordinum. dixerunt quod Lorbano habet in orta .j. casale. Sanctus Tirssus .j. Eclesiole .j. Sancta Crux .iiij. casal [sic]. 28 De Oes. Judex. Petrus suarij. Johannes suarij. Menendus tauoeira iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie dixerunt quod dominus Rex est inde patronus de medietate. et de alia medietate. sunt patroni filij comitis domini Menendi. Jnterrogati de regalengo dixerunt quod medietas de uilla est domini Regis. et alia medietas domini Garsie menendiz. et de Sancto Tirso. Et Petrus mo<v>ro tenuit semper furtadam portionem de una rotea domini Regis. et uilla est .xxviij. casalia. et dant inde quartam de pane. et uino. et lino. et .vj. alqueires de fogazas quilibet per se .ij. capones .x. ouos .ij. gallinas. et espadoa. et cordeirum. et caseum et mantecam. et uidam maiordomo alqueire de tritico. et alqueire de uino. et alqueire ceuada. et si fecerint calumpniam est domini Regis. Et Sanctus Tirssus habet ibi tria casalia. 29 De Spinel. Prelatus Alfonsus petriz. Martinus menendiz. Menendus petriz. Stephanus pelagiz. pelaius michaelis. fernandus dominici. Go. dominici. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. dixerunt quod nepoti de Todoni aluitiz sunt patroni ipsius ecclesie. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus Rex habet ibi .x. casale [sic] et medium. et tenet Judex de uouga inde duo. et faciunt forum sicut alij de Oes. Jn Paradela habet dominus Rex .xj. casalia et faciunt forum. <sicut> alij de Oes preter quod dant .v. alqueires de fogazas. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Loruano habet in perraes. et Jn Oyana .viij. casalia. Jn Casal de Aluaro habet dominus Rex .viiij. casalia et faciunt per totum forum suum. sicut homines de Oes. Jn Oroni habet dominus Rex .iiij. casalia. et tenet Tabellio de Agada .ij. casales [sic] in prestamo. et faciunt per totum forum sicut alij de Oes. 30 De Recardanis. pelagius monacus prelatus. petrus beira. Martinus pelagiz. Fernandus martiniz. Johannes petriz. Menendus abade. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. dixerunt quod Nepotes. de pelagius pelagiz. et de Oseuio pelagiz sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo dixerunt quod dominus Rex // [fl. 4v] habet ibi .xvj. casalia. sicut alij de Oes. preter quod dant .v. alqueires de fogazas. et dant lecticas. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Loruano habet ibi .xiij. casalia. et Ecclesia Colimbriensis .iij. Jn Casaino habet dominus Rex .j. casale regalengum. et dat suos foros sicut alij de Oes. et tenet in prestamo Dominicus egee. 31 De Agada. Martinus iohannis. Martinus fernandiz. Suerius petriz. Martinus bretom. Martinus caralote. Petrus iohannis. Martinus gunsaluiz. petrus Ooriz. Menenduz martiniz. dominus Fagundus. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus Rex 28 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra pertemcer ao dicto Senhor a metade do padroado da JgreJa e da vila de ões E os cassaes rremdas e direitos que hij tem». 29 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaes foros e direitos que o dicto Senhor tem em espinel e paredela E em cassal d aluaro e orony ect.». 30 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaes e foros que o dicto Senhor tem em Recardaes E em casaino ect.». 31 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa d agada E os cassaaes foros e direitos que tem a vila de aciquinjs e em a vila de bolferar E em borral e paredes ect.».

habet in Villa de Alciquinis .xviij. casalia medium. et per totum faciunt suum forum. sicut alij de Oes. et tenet in prestamo monio garsias. Jn uilla de bolfeiar habet dominus Rex .vij. casalia et faciunt tale forum sicut homines de Oes. et tenet in prestamo Petrus roderici. Jn barrali habet dominus Rex .v. casalia. et faciunt tale forum sicut de Oes. et sunt de Cancellaria. Jn Paredes habet dominus Rex .iiij. casalia. et faciunt tale forum sicut de Oes. et tenet in prestamo Dominicus egee. Jnterrogati si tenebat aliquis absconssum regalengum. dixerunt quod milites de borralia tenent inde tres leiras. 32 Dominus Rex dedit Martino uiuas. uillam de Castineira. et uillam de Alcafaz. et uillam que dicitur uilla Menendo. et Johanino uillam de Aluarim. et de balsamia. et de alia balsamia. 33 De Auelanis de Susanis Pelagius prelatus. dominus Dominicus. Dominicus iohannis. Go. Gunsaluiz iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex <est> inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus Rex habet ibi .x. casalia. et faciunt forum .iiij. alqueires de fogazas. quilibet per se .ij. capones .ij. gallinas. et uidam maiordomo. pro lectica .iiij. denarios .x. ouos. caseum et mantecam. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Sanctus Saluator de Colimbria habet ibi .iij. casalia. Sancta Crux habet in Pereiro .viiij. casalia. Et in Auelanis. habet Sancta Crux .j. casale de caballaria. et M. fernandiz .j. casale de caballaria quod comparauit. Jn pereiro Sancta Crux habet .viij. [sic] casalia et pectant uocem et calumpniam. Jn alfeelas .j. casal. 34 De Carualaes Pelagius prelatus. iuratus et interrogatus dixit quod Quintaela. et Carualaes sunt .xx. casalia. et dederit inde dominus Rex Alfonsus medietatem de istis uillis Petrus qui uenit. et Petrus ualadares. Et de alia medietate faciunt tale forum domino Regi. pro fogazas .iiij. alqueires quilibet per se .ij. capones .ij. gallinas. et espadoa si habuerit porcum. et si habuerit capras .j. cabrito. et uidam maiordomo. et unum caseum et mantecam .x. ouos. Ferreiros et ualdaui. Et fontamana. sunt .xxij. casalia domini Regis. et quilibet per se dat pro fogazas .iij. alqueires de centeno. et .j. frangano. et dant prestameiro comedere semel in uino. Jnterrogatus de patronatus ipsius Ecclesie dixerunt quod <dominus> Rex est inde patronus. Et fratres de Lorbano dicunt quod sunt patroni de ipsa ecclesia per cartam et dant octauam de pane. et lino. Et pro eiradiga .ij. teigas. Et pro fogazas .iij. alqueires et .j. capom .v. ouos. pro carazil .j. solidum. et tenet pelagium moniz in prestamo. [fl. 5] 35

32 Em letra do séc. XVI: «estas duas Regras se nom deuem espreuer». 33 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa de avelãas de susanes e aver hy cassaes foros e rremdas ect.». 34 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os cassaes foros rremdas que o dicto Senhor tem em as vilas de quintela e carualhaes E em ferreiros e val d avy E em fontamanci e ser padroeiro da JgreJa de carualhaes ect.». 35 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa de maciata e aver hij e em caruoeiro e em vila de mesa e na varzea de Jafafe ter [sic] cassaes foros rremdas e direitos».

De Macinata. Duranus prelatus. Judex de Vouga. iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dominus [sic] habet ibi .x. casalia. et dant quarta. et dant quilibet per se .vj. alqueires de fogazas .ij. capones .ij. gallinas. et pro espadoa .xiiij. denarios. et pro carazil si non habuerint porcum. et .j. denarium pro ouos. Et .iij. denarios pro casea si non habuerint uacam tenrreiram. Et uidam maiordomo. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Pedrosus habet ibi .ij. casalia et medium. Et Eclesiole habet ibi dominus Rex .j. casale. Jn Caruoeiro habet dominus Rex medietatem de uilla ipsa. et est de Cancellaria. De Pedroso sunt in Serem .ij. casalia. et duas caualarias de militibus qui dant caballos domino Regi in fossado. Jn uilla que dicitur Mesa habet ibi dominus Rex tria casalia et dant suum forum sicut alij de regalengo. Et Ospital habet ibi unum casale [sic]. Et Varzena de Jafafi est quartam domini Regis. et de ipsa quarta parte habet monasterium de Pedroso. 36 De hereditate filiorum Comitis domini Menendiz [sic] quam habent in Vouga. preter Exo. et de omnibus hereditatibus ordinum que sunt in termino de Vouga. faciunt tale forum maiordomo domini Regis de quolibet casale .ij. gallinas. et alqueire de tritico. et alqueire de uino. et alqueire de ceuada. Et hereditas de Sancta crux de Colimbria. et de hospitali solebant dare hoc forum et modo non dant illud. Et hereditas de Templo quam ibi habet. nunquam dedit forum istud. 37 Villa de Agada de susana cum sua Ecclesia. et uillam de forcada. Et villam que bostelo [sic]. Villam que dicitur Sanctus martinus de carualo sunt de Sancta Cruce Colimbrie. et pectant calumpniam domino Regi per suum forum. Villam de Agada de iusana cum sua Ecclesia. et uillam de barroo cum sua Ecclesia. sunt Episcopi Colimbriensis. 38 Villam de Vlueira est regalenga et dant inde quartam et suos foros sicut de Oes et tenet dominus fernandus iohannis in prestamo. 39 De Sancto galios. Petrus goterriz. prelatus. Martinus pelagiz. Menendus iohannis. alter Menendus iohannis. dominus Vincencius. Johannes pelagiz. Menendus suarij. Pedrelinus. Suerius gunsaluiz. Martinel. Petrus bocas iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde [sic] // [fl. 5v] Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod uilla de Sancto galios. et de alio Sancto galios. et de Casali et Saa. E Samia. Istas dixerunt quod sunt regalengas. et dant inde quintam de pane. et lino. et de uino sestam. et de terris quas rumperint dant sestam. Et dant de foris .v. teigas. Et 36 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra os foros e direitos que o dicto Senhor tem em Vouga e em seu termo ect.». 37 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra agada de susaa com sua JgreJa E <as> vilas de forcada e bostelo e sam martinho de carualho peitarem calunya ao dicto Senhor ect.». 38 Em letra do séc. XVI: Jtem per que se mostra a Villa d ulueira ser Regemga e dam os foros e direitos como os de oes». 39 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa da vila de samto galyos E a dicta villa e o casall E saa E samja serem Regemgas E os d avelãas de Jussaas d alimpar o pao ao dicto Senhor ect.».

debent dare .iiij. gallinas. Et pro lectica .iiij. denarios. Et si non habuerint uacas tenrreiras. dant pro caseo et mantecam .iij. denarios. Et de lino .j. moolio de estiua de tribus uirgis. et dant uidam maiordomo. de Saa debent dare lignam domino Regi et non dant uidam maiordomo. neque facere carreira. Homines de Auelanis de iusanis debent mundare palacium domino Regi. et coler homines domini Regis in suis domibus. et non faciunt aliud forum. Jnterrogati de hereditatibus ordinum. dixerunt quod Ecclesia Colimbriensis habet in Sancto galios .j. casale. Jn Canizaes habet Episcopo Colimbriensis .xij. casalia. 40 De Sancto Laurencio. Pelagius prelatus. Johannes pelagiz. Martinus ribeira. Michael petriz. Johannes menendiz. Martinus martiniz. Laurencius. Martinus Laurencij. Michael martiniz. Martinus iohannis. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod dant quintam de pane. et de lino. et de terris quas rumperint. dant sestam. et de uino sestam. et pro eiradiga .j. quarta. Et de pane .j. quartarium pro eiradiga. Et quilibet per se. pro fogazas .j. teigam .ij. capone<s>. Et maiordomo uidam. Et pro carazil .iij. denarios. Et si habuerint alios. Et cebolas det [sic] quilibet per se .j. reste. Et una terra que dicitur ualuerde fuit semper de Sancto Laurencio. et modo accepit Petrus saluati. Aliam terram que dicitur spayro fuit semper de Sancto Laurencio et modo acceperunt illam. gruejros de Arcos. 41 Villa que dicitur Familicam est regalenga. et dant inde octauam de pane et lino. et quilibet per se .j. capom. de fogazas .xij. alqueires de pane. pro eiradiga .j. solidum. pro carazil .j. solidum. et tenet Garsias fernandiz. 42 De Arcos. Petrus pelagiz prelatus. dominus Stephanus. Martinus iohannis. Martinus gunsaluiz. pelagius suarij. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod uilla est regalenga. et dant inde quintam de pane. et lino. et .j. quartarium de eiradiga. et de fogazas .j. teigam. et uidam maiordomo. et tenet S. marti<niz> digal. et Martinus uiuas. Magofores facit idem forum per omnia et tenet in prestamo ama infantius domini Alfonsi. // [fl. 6] 43 De Erada. prelatus. Go. nogeira. Fernandus petris. Gunsaluinus. Petrus petriz. Martinus iohannis iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt fratres sancte <+> sunt inde patroni. et uilla de Erada de iusana. et de susana. est de sancta Cruce. et non faciunt inde

40 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da JgreJa de sam Lourenço e os moradores da dicta terra serem foreiros ao dicto Senhor no quimto ect.». 41 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra a Villa de familicam ser Regemga ect.». 42 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra ser padroeiro da JgreJa da vila d arcos e a vila ser Regemga e mais ect.». 43 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra a Villa de Vagos e de ssorees sserem Regemgas e darem ect. e em Jlhauo e villa de milho peitarem calunya ao dicto Senhor ect.».

domino Regi nullum forum. Jnterrogati de ilauo. et de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod parrochiani sunt inde patroni. Jnterrogati de regalengo dixerunt quod Villa de Vaagos. et de Sorees sunt regalengas. et dant quartam. et suos foros <sicut> alij de regalengo et tenet dominus fernandus iohannis in prestamo. Jnterrogati de hereditatibus ordinum dixerunt quod Sancta Crux habet in Jlauo .vij. casalia. Jn uilla de milio .vj. et pectant calumpniam domino Regi per suum forum. Templarij habent in Vaagos .j. casale et .j. marinam. et Jn ilauo .j. casale. 44 Petrus iohannis prelatus de Cantanede cum ssuis parrochianis. et Judex iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Et uilla est regalenga. et dant inde quartam de pane. et lino <sestam>. et uino sestam.45 et dant inde .LX. morabitinos in renda. Et de pane pro eiradiga .j. quartarium postquam habuerit .iij. modios et pro custa de hominibus de regalengo debet ducere portionem domini Regis ad suum cellarium. Et cauom dat quintam. De Ourentaa faciunt idem forum per omnia. 46 Jn aguiil [sic] habent fratres Sancte Crucis. medietatem de uilla et sunt nouem casalia. et dant collectam domino Regi cum canonicis sancte Marie de Colimbria. Jn Cadima .X’. casalia. et dant collectam. et .x. morabitinos in renda. et faciunt adua. et fossadum ad montem maiorem. Jn arazidi .xviij. casalia. et dant collectam. et in renda .vij. morabitinos. Et in Villa de monte maiori habent domos. et hereditates de duobus uessadorijs. Et in Azoia .vij. Casa[lia]. Et habent <uillam> de Lourizal cum suo cocto [sic]. Et Grangiam de Aliazidi cum sua uinea. Et uillam de Alada cum suo couto. et Sanctam Eolaliam. Et habent de Quiaios. cum sua grangia. et dant collectam et faciunt fossadum Et habent Turrem de Buarcos cum sua uinea. Et in Casseira .j. casa [sic] cum suis marinis. Et in Rauaal hereditates in quibus laborant duos uessadoiros in anno. Et in forma .xj. casalia. Et pretor M. digal habet inde de .xviij. quiniones .j. quiniom. Et habet molinos de rool. Et Grangiam de Sancto facundo. Et grangiam Antosidi cum sua uinea. Jn Ladrabuzadi .j. casale. et medium. Jn Taaueiro .xxx.j. casalia cum sua Ecclesia Jn Antonol .iij. molinos. cum suo pomar. Jn Sancto Justo .ij. casalia. Jn amenal .ij. Jn Seabal .xv. Et habet uillam de Condeixa que fuit petri saluati. Jn Condexa noua .j. molinum. Et habent Alcabedeque cum sua lauoira. Et grangia de Vlmar cum sua lauoira. Jn rio sico .ij. pezas de quibus dant domino Regi de foro // [fl. 6v] decimam. Jn azambugal .j. peza et dant inde decimam domino Regi. Et grangiam de Alcalamoique. et dant inde decimam domino Regi. Et grangiam de Aluorge quam dominus Rex .Alfonsus. dedit monasterio. Jn Ansiom .xxx. casalia. et dant inde decimam. Jn Figeiroo .j. peza et dant inde decimam. Jn ual de Centoira .j. peza et dant .xam. Jnter Germanelos populatos et inter ermo .j. peza et dant inde .xam. Jn coste de Oues .ij. pezas et dant .xam. Et grangiam de Ateania. cum sua lauoira. et uinea. Jn murta .j. domum cum sua hereditate. et dant .xam. Jn podentes .j. casam cum sua uinea. Jn fiscaz .vj. casalia. et .j. casam cum sua uinea. Jn Soueral .viij. casalia. Jn Riuulo de gallinis .iiij. casalia. Jn

44 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor Rey ser padroeiro da JgreJa da vila de cantanhede e a dita villa ser Regemga ect.». 45 Segue-se, riscado: «et pro eiradiga .iij. manalios de lino.». 46 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra darem ao dicto Senhor colheita da metade da Vila d arganjl e de cadima e em arazede e do lourizall e da granJa e villa de alada e em samta olalha e quiaJos e fazerem fosado, E da torre de buarcos e d amtanhol e de sabal e da vila de comdeixa e d amsoam e figueiroo e d outros darem de foro ao dito Senhor a dizijma ect.».

Acernachi .iiij. casalia. Jn Palombario .iiij. casalia. Et in Arazidi unam hereditatem. et Jn Genea .ij. pezas. Prior sancte Crucis. et prepositus. et Go. taaueiro. Petrus martiniz laicus. Martinus petri. Johannes martiniz. Pretor Colimbriensis. et Aluaziles. et Pelagius moniz. Martinus uiuas. Petrus garsias. Pelagius pelagiz. Menendus suarij. Suerius pelagiz. S. uermudiz. Fernandus butarel. Petrus roderici. iurati et interrogati dixerunt quod Sancta Crux habet in uilla de Colimbria .X’.ij. casas. inter tendas. et lagares. Et habet almoniam domini Regis quam populauerunt de suis parrochianis. et faciunt forum monasterio. quilibet per se .j. ssolidum de casa. et sunt domos que dant .vj. denarios. et quedam tres denarios. Et domus iste sunt edificate in Almonia. Quam dominus Rex Alfonsus dedit monasterio sancte crucis. Jnterrogati. dixerunt quod habent Albergariam de Sancta Maria magdalena. et dedit dominus Rex .S[ancius]. Monasterio cum suis hereditatibus. quas habet in bolom. et Jn Ladeia. et hereditates iste. fuerunt regalengas. Et in uilla habet unum fornum et unam alcazariam et non facet ullum forum. Jnterrogati. dixerunt quod habent in corredoiram .j. uineam. et Jn assamassa .j. uinea [sic] cum suo lagar. et unam que dicitur de Episcopo. et unam in Alongara. et unam que fuit de pretore. et unam de Suerio monaco. et unam Leiram que fuit Johannes benectiz (?). et unam uineam in Eiras. et unam Jn assamassa. et unam almoniam. et unam in sancto Laurencio. et unam uineam in monte rubeo. et unam in fonte de Regina cum sua orta. et Jn Cozelas .ij. almonias. et unam uineam. 47 De Ospitali de Jerusalem. M. gunsaluiz comendator. iuratus et interrogatus. dixit quod habet in b<r>uscus .ij. casalia. Jn Seabal .j. casale. Jn Cadima .ij. casalia medium. Jn Sorees .iiij. casalia. Jn d auo .ij. casalia medium. Jn Marmeleara .iiij. casalia. et dant inde quartam domino Regi. Jn Cortegaza .iiij. casalia quod dedit Regina domna Tarasia bisauoo domini Regis. et dant inde collectam cum suo concilio. et pectant calumpniam per suum priuilegium. Et in Penela habet .iiij. uineas. et .ij. paredeeiros. et Jn Campores .j. leiram et dant inde .Xam. domino Regi. Et in monte de ouela. Et in Palombaszina .iiij. pezas et dant inde .Xam. domino Regi. // [fl. 7] Et in Pega .ij. pezas circa Alfafa. et non faciunt forum. Et Pega [sic] .iiij. Leiras. Jn Aluimi .j. peza. Jn sugeira .ij. pezas. Jn Alquexarim .iij. Jn Portu de ossa .j. Jn Rauaal .j. Et in uilla de Colimbria .iij. tendas. et non faciunt forum. Jn Rabela .j. terrenum. Jn monte rubeo .j. uineam. et .jª. almuina. Et Jn Sancto Laurencio .jª. uineam. et jn Coselas .jª. almonia. et .jª. uinea. Jn Sancto Martino .j. uineam. et .j. oliual. Jn uilla franca .j. oliual. Jn maiza .alium. et .j. bazelum. et .j. lagar de Oleo. 48 De Regalengis Ville Colimbriensis. Petrus uermudi. Micahel cigarra. Fernandus iohannis. Petrus suarij. et omnes alij qui in carta continentur iurati. et interrogati. dixerunt quod Fernandus botarel fecit unam domum super portam de Aualcazi et est domini Regis. pelagius moniz tenet. unam domum in prestamum. Cazurro. unam domum. Menendus zanfrel habet unam uineam in Eiras et est de Regalengo. Martinus

47 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra darem ao dicto Senhor do lugar de bruscus E de seball E de cadima e de sorees E de d auo [sic] E marmelaara [sic] a quarta parte E de cortezaca lhe darem colheita e peitarem calunya E de penela e campores e do monte de ovelha e pombezinha a dyzyma ect.». 48 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ter em a cidade de coJmbra na [sic] Ruas declaradas tres casas E em eiras tres vinhas E em o porto do barco aver hũua herdade Regemga e outras casas sobre a porta d almedyna ect.».

oariz aliam. bilida iudeam aliam. Jnterrogati dixit Micahel cigarra quod domus que fuit de domino Lectom fuit adega domini Regis. Quedam hereditas est in portu de barco. et dederunt inde Johannes aluitiz .j. morabitinum et erat regalenga. Petrus suarij dixit quod dominus .S[ancius]. Dedit ad populare domos quas sunt super portam de Almedina. et fuerunt de Egea moniz. 49 Petrus moniz iuratus dixit. quod .vj. leiras quas habet in Rauaal tenet inde Fernandus nuniz unam et sunt de regalengo. Petrus fernandiz balistarius. et Martinus de Aaueiro .j. pelagius moniz .j. Petrus garsias .j. et filij de Petrus saluati aliam. Stephanus martiniz filius Pretoris aliam. Et de uineis de Eiras. et de domibus dixit idem sicut alij. Jnterrogatus de domo Petri ualadares dixit quod erat de domino Rege. Jnterrogatus de uilla de Tentugal dixit quod erat regalenga sicut diuidit per canal de Arconia. et per estradam de monte maiori. et per mondecum. et quomodo diuidit per fontem de Lupo. et dant inde quartam. et .LX. morabitinos de renda. Jnterrogatus de uilla de pereira dixit idem. excepto quod rendit .xx. morabitinos. et diuidit per uenam de Anouria. et diuidit cum Senabal. et deinde per barrum de .G. gunsaluiz et uadit ad Coutum de ceruela. Jnterrogatus de uinea. Stephanus suarij. dixit quod erat regalenga. 50 Fernandus iohannis iuratus et interrogatus dixit quod uinea de Suerio iohannis est de octaua. et est emparada. et ipsa nom uadit in fossadum. et pelagius moniz tenet ipsum coutadum. quod dicit quod mandauit ei dominus Rex. Jnterrogatus de uineis. et de domibus. dixit ita. sicut alij. Jnterrogatus de bolom. dixit quod erat regalengum. et dant inde quartam. Episcopo Colimbriensis tenet unam hereditatem // [fl. 7v] regalengam. circa mondecum. Jn uilla Colimbrie habet dominus Rex .viij. tendas regalengas. et tenet in prestamo Amadomna Justa unam. Et Jn alio loco .viiij. tendas. et dona Justa bilidit tenet medietatem de una tenda. Et aliam que est super pozum. et alias tres in rua de mercatoribus. et tenet inde unam pelagius uermudiz. Et in rua de ferraria .xviij. tendas. et tenet .M. suarij alfaiate unam. et Petrus oriz aliam. et Petrus ciprianiz aliam. et tendas tres in Azouge in quibus uendunt triticum et milium. et alias tres. in quibus uendunt piscatum. Martinus Lorigeiro tenet unam domum cum sobrado. et Jn azouge de Sancta .+. sunt .vj. carniceiros monasterij. et dant de porco .j. denarium. de carneiro .j. denarium. et Pretori de porco .j. lombo. et de uaca .iij. denarios. Portarij Colimbrie dant cotidie domino Regi de foro .vj. superpostas. et maiordomus uille .vj. 51 De hereditatibus de Templo. Vincencius. Petrus gomez iurati dixerunt quod habent domos in Colimbria in quibus ipsi morant. et tres casas alias in <quibus> morant sui mauri. Et alias duas tendas. et .j. fornum. et .jª. almonia in Cozelias. Et in maiza .iiij. oliuales. Jn Rauaal habent .iij. pezas de hereditate. <et> .j. ferrageal in monte rubeo. et unam hereditatem in arnado. Et .j. in lagoa casta. Et dant inde decimam domino Regi. et 49 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor aver em Rauaal bj leiras E as Villas de temtugall e pereira serem Regemgas per as comfromtaçõees nomeadas e a vinha de sam [sic] soeiro ser Regemga ect.». 50 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra aver o dicto Senhor no Regemgo de coJmbra hũua vinha e bolom ser de facto (?) E em coJmbra aver muytas temdas e outras propiedades e direitos». 51 Em letra do séc. XVI: «Jtem perque se mostra o dicto Senhor aver a dizijma das propiedades e Remdas que a ordem do temple tem em a cidade de coJmbra em cozelias e em maiza e em outros lugares nomeados e da vila de pomball darem colheita ao dicto Senhor e hirem em fosado e em anaduua E da villa de soure e da ega ser padroeiro das JgreJas da<s> dictas villas ect.».

quanto habent in murta. dant inde domino Regi .Xam. Et Castellus de Palombar est de Templo cum suis terminis. et dant inde collectam domino Regi. et uadunt in fossado. et in anuduua. Et habent uillam de Redina et quando uenit ibi dominus Rex.ducunt ea collectam de Palumbar. Et habet uillam de Souri cum suis terminis. et dant inde collectam domino Regi. et uadunt in fossado. et in anuduua. et dominus Rex est patronus de Ecclesia de Souri. Et uilla de Ega est de Templo et dant inde collectam domino Regi et faciunt predictum forum. Templarij sunt patroni de ipsa Ecclesia. Et in termino Montis maioris. habent unam grangiam cum suis hereditatibus. et habent terciam de portagine in Colimbria de habere mourisco. et dedit eis domina Regina Tarasia pro anima sua Templo. Jnterrogauimus Templarios et noluerunt nobis dicere inde aliquid sed scripsimus inde quod intellecimus de ueritate. 52 De Monasterio de Lorbano in Episcopatu Colimbriensis de hereditatibus. et possessionibus. et patronatis. Petrus petriz iuratus dixit quod uilla de figeera cum sua Ecclesia est monasterij. Sazes cum sua Ecclesia est monasterij. // [fl. 8] Et Cazemes. Et botom cum sua Ecclesia est sua. et dant inde domino Regi collectam. Riuulo frio. et Sauzelas cum sua Ecclesia. et Vilela cum sua Ecclesia et habet ibi .j. molinum. et Ablafemes cum sua Ecclesia. et in Rauanal multas hereditates. Et in Aliumi multas hereditates. Et Caimbria cum sua Ecclesia. Jn Monte maiori .ij. molinos. et uineas. et hereditates. Jn ponte de forma .ij. sesegas de molinis. Jn Oliual .j. molinum. Jn Anzaa .vj. casalia. et .ij. molinos. Jn Sancto martino .iiij. casalia. Et habet uillam totam de uarua (?). Et Cacia cum sua Ecclesia. Jn Jsgeira. habet sainas [sic]. Et uillam de Tauoeira. Jn Exo .iiij. casalia. Et habet in Ciuitate Colimbriensis .j. uineam. et .j. almoniam. et Ecclesiam sancti Andree. Et habet in palaes .j. almoniam. Et .iiij. lagares de azeite. Et in uilla mendiga multos oliuales. Et Abbas de Lorbano est patronus de Ecclesia sancti Petri de Colimbria. et dant ei collectam. Jn Castel uenegas .vj. casalia. et .j. uineam. Jn Serpijs habet .vij. casalia. et Ecclesiam. et habet medietatem de couto de midones. Et habet coutum de Trexedi. Et habet uallem de Azores. Et habet uillam de Gondilim. cum suo portu. Jn uilla couo habet .j. grangiam cum sua uinea. Et habet Reuordoza cum sua uinea. Et habet caneiros in mondeco. Et habet uillam de Abiul. et dant collectam domino Regi. Et solebant dare de monasterio de Lorbano Ad Regem .iiij. homines in Adua. et Ad Turres fazer. et collectam quando dominus <Rex> uolebat. et porcos. et carneiros. et uacas. et haec omnia est dominus Rex patronus. De hereditate leprosorum quam dominus Rex mandauit comparar in suis morabitinis pro anima sua. Jn primis Rio de uidi pro mill morabitinos. et dat de renda .xij. modios. Et Condexa pro mil D. morabitinos et dant in renda .xxxvj. morabitinos. Exofees et Alfoara. pro mill. Lxx. morabitinos. et est in renda .xxiiij. modios. Et in monte rubeo .j. uineam pro .CCC. morabitinos. Jn Gimir oliual .j. pro .C. morabitinos. Et habuerunt istas hereditates de elemosinis leprosorum. Jn Oreximil habet .iij. casalia. Jn rio Frio .j. casale. Jn Anzaa .j. casale. Jn Pena .j. casale minus quarta. Jn portu de Aliumi .j. peza de hereditate. Jn Pedra de proua .j. peza. Jn Sancto martino .j. uineam. et habet circa se .j. almoniam. et .j. uineam. Jn rua de Sancta Justa .j. casa.

52 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra darem colheita ao dicto Senhor da vila de figueira e de ssazes E de cazemes E de botãao E de Rio frio E de souzelas E de vilela E de brafanes E de rranhanjal E de aljume E de cambra E de momte mayor E de pomte de forma E de oliuall E de esgueira e de taueeira E de noo E da cidade de coJmbra E da Villa de memdiga e d outros ect dam colheita ao dicto Senhor e he padroeiro ect.».

De hereditate de Simidi. dominus Sebastianus. iuratus dixit quod Monasterium de Simidi habet in Forma .vj. casalia. et .iij. peza<s> de hereditate in rauanal. Jn Ameal. et Jn Sancto Justo .vij. casalia. Jn Seabal .ij. casalia. Jn Traueira .vj. casalia. Jn Antonal .vj. casalia. Jn boue aluo .ij. casalia. Jn Oes de barro .j. casale. Et habet in Colimbria domos. Et in portela de Luado .j. oliual. Et habet circa se .xiiij. casalia. et uineas. et habet Jn Goes sestam de uilla. et quartam de uarzena. // [fl. 8v] De Ecclesia Colimbrienis habet in Terra de Sena. uilla pouca. et Terciam de Candaosa. et pectant uocem. et calumpniam castello de Sena. et habet de cauto de Cogia. terciam. et duas partes cum sua Ecclesia. est Episcopi. et dant inde collecta domino Regi. et uadunt in fossado. Et habet in Midoes terciam et Episcopo dua<s> partes. Et habet burgum de Sancta Columba. et Episcopo alium coutum. et dant collecta domino Regi. et uadunt in fossado. et est inde ecclesia Episcopi. Et habet uillam nouam. et Mozarros. et mediam de Agiujl. et dant collecta domino Regi cum fratribus sancte cruce Et habet uillam de Sancto Petro de Taniengos ( ?) cum sua Ecclesia. et Ortam. et Matam. Jn preuedes .v. casalia. Et pedrulia est Episcopo. Et Vacariza. et Luzo. Ecclesia habet in Cadima .iiij. casalia. Et in Turres de barro .vj. casalia. et in palmaz .j. casale. Jn frauegas .j. casal. Et <de> couto de Sancto Martino com requexada. habet terciam. Episcopo .ij. partes. Et habet cocto [sic] de Tauaridi. cum .ij. casalia in Cabanas. Et habet Lauoos. Et in Alada .iij. casalia. Jn Seabal .viiij. casalia. Jn Auelaal. quartam de molino. et .jª. hereditas. Jn Alcoexa .xj. casalia. Jn Carualal .ij. casalia. Et habet octauam de Seira. Et habet ultra mondecum. in uarzena .ij. uineas. Jn uilla mendiga .j. uinea. Jn Cozelias medietas de .jª. Almonia. et medietatem est Episcopi. Jn Arraualde de Colimbria habet domos de quibus habet in quolibet anno .LX. solidos. Jn Pena .vj. casalia. et dant rendam domino Regi cum suis uicinis. Et habet Siluaa. et Jn monte rubeo .jª. uinea. Jn Petra de proua .j. hereditatem. Et .ij. pezas in forca. Jn Rauaal .ij. pezas. Et in termino montis maioris .j. hermida de sancta Eufemia. et Val de todos cum sua lauoira est Ecclesie sancte Marie. Dominus Rex patronus [sic] de Ecclesia Colimbriensis. 53 De Penela. dominus Benedictus prelatus. Martinus petriz tabellio. Fernandus menendiz clericus. Menendus uenegas clericus. Magister Johannis. Fernandus Ooriz Judex. pelagius ooriz. pelagius petriz. Didacus iohannis. Abbade. Petrus gunsaluiz. Petrus saluati. Martinus barriga. Martinus arias. Petrus sarranus. Petrus rozo. Go. susana dom Vicente. Caluo. Fernandus menendiz. Nunus suarij. Su[erius] malleua. Martinus pestana. iurati dixerunt quod Micahel garsias frater sancte cruce dedit Monasterio totam suam herenciam. et solebat dare Regi forum. Martinus arias intrauit in ordine. sancti Georgij et solebat dare forum domino Regi de sua hereditate. Jnterrogati. dixerunt quod fuerunt ad dominum Regem Sancius apud Vimarane<s> si dederat hereditatem de bruida Petro Alfonsi. dixit quod dedit illi ipsam hereditatem que erat pro rompere et non aliam. Jnterrogati de Erdaes. dixerunt quod dominus Rex non dedit . Petrus ferreiro, neque // [fl. 9] Petrus aluo. nisi tantum. carualaes nouos que erant pro rumpere. et super hoc. misit dominus Rex. Martinus gunsaluiz digal. et Rodericus martiniz. ad Ordeaes. et pedrogano. si ipsi acceperant ipsam hereditatem. et inuenerunt quod ipsi acceperunt de ipsa hereditate rupta sine mandato. Dixerunt etiam quod duas pezas que sunt franquidas et sunt in Rabazal. et fuerunt de Suerio raposo. Et .j. peza que fuit de Louerigo. et est 53 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra as Eramcas e propiedades do rrabaçal e vall de payo de Cruz e ladeira e da gramJa d aluorJe e d outros muitos lugares de que soyam de dar foro e Raçom ao dicto Senhor ect.».

.iiijor. lagonas. et sunt de regalengo. et tenet in prestamo. L. fernandiz. Dixerunt de .j. peza que iacet in ualle de pelagius de buiz quod tenent fratres de Ega. et est de regalengo. Pelagius moniz tenet .j. hereditatem in Ladeia. et fuit de Pretore cerueira. et est franquida. Et grangiam de Aluorge. est de fratribus sancte cruce et est franquida. Et grangiam de Ateania est sancte cruce et est franquida. Dominus Rex Sancius dedit ad Sanctum georgium facalamil. et est franquida. Almoster est franquida cum suis terminis. Martinus molarino. Pelagius oariz dixerunt quod fernandus nuniz tenet .j. hereditatem regalengam. Dixerunt quod fratres sancte cruce tenent uallem de feirol et est regalengum. Tenet domna .Maria. pelagiz .j. hereditatem in alamo et fuit de Petrus piniquus. Et aliam que fuit de blazaferra. Et aliam que fuit de Petruz quio (?). Et aliam que fuit de M. egee. Et aliam que fuit de Petrus uelo. Et aliam de G. mouro. Et aliam de Johannes torneiro. De pelagius sesnandiz .j. De Menendo motayz .j. De Saluator nerua .j. De Carualio .j. De Garsia de maya .j. De petrus amico .j. De Suerio uermudiz .j. De Gunsaluo bispo .j. De raposeiro .j. De Gunsaluo cachelim .j. De Perrote .j. De Gunsaluo galete .j. De Argudo .j. De Petrus salgeiro .j. De Petrus chico .j. De pelagius chico .j. De Garsia chico .j. De Petrus grifo .j. De G. barala .j. De Johannes grifo .j. De Saluador perro .j. De dominico iohannis .j. De perrastanes .j. De Michael de chiriqui .j. De Martinus caluo .j. De Petrus grifo aliam. De Johannes abegom .j. De Menendus uermudiz .j. De pelagius azedo .j. De pelagius petriz .j. De Vilelmo .j. De Garsia de maya .j. De Michael gago .j. De Saluatore caluo .j. De capelo .j. De pelagius lobadino .j. De Johannes tina .j. De pelagius mantela .j. De pelagius cebolina .j. De Johannes dominici .j. De Johannes sarrano aliam. De petrus petriz barua torta .j. De Menendo longo .j. De micahel diaz .j. De traynay (?) .j. De petrus ooriz .j. De pelagius petriz .j. De Gunsaluo murcego .j. De pelagius borona .j. De Suerio nigro .j. De petrus casado .j. De Johannes maldade .j. De pelagius salgeiro .j. De Suerio galego .j. De pelagius ooriz .j. De pelagius monaco .j. De pelagius ergio (?) .j. De petrus fernandiz zouparel .j. Jn mazanas. De S. carizo .j. Et lapa de mazanas que accepit dominus Duranus fuit de Exemenis. Et de omnibus istis hereditatibus supradictis. solebat inde ire portiones ad cellarium domini Regis // [fl. 9v] 54 De termino de Ladeia. in Valle de pelagius de buiz. dixerunt quod est regalenga. et tenent fraires de Tenplo. quomodo uadit per azimalas. de pousadas uedras. et deinde per zimam [sic] de fonte de Anzo. et deinde per cimam de pousadas uedras. et deinde ad rostrum de beuero. et laborant laconam de merlizo homines de Abiul. et intrant in Anssiom. et uadit ad supra fontem de bogas. et deinde per aquam de Lauoriza. et deinde uadit ad aquam de murta. et deinde per estradam de ordeaes. et deinde ad atalayam <de> Gunsaluo caluo. et deinde ad portum de C[aai]55js. Et Petrus Faber. et Petrus <aluo> acceperunt totum Ordaes que erat regalenga. De Caijs usque pedras aluas. fratres Alcobacie acceperunt quantum erat de regalengo. et uadit terminus. per aquam de Ozezar supra. et Fratres de Sartagine acceperunt uarzenam de pelagius perro que erat regalenga. Et bruida fuit tota de decima. Varzena de Sambado erat regalenga. et acceperunt fratres de Sartagine. Dominus Rex .S[ancius]. dedit bruidam. et Aregam. ad

54 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o vale de pelaio de buiz termo de ladeia E ordaes E varzena de sambado E bruydam E arega E mazanas E albergaria d almoester com seus termos E souzide E facamill E hũua herdade no rrabaçal serem Regemgas pelas comfromtaçoes declaradas». 55 Letras esborratadas, impossibilitando a leitura. Reconstituição a partir da forma do topónimo que surge referido um pouco adiante neste item.

dominum Petrus alfonsi que erat regalenga. et fuit per aquam de Nadauis. et deinde ad cimam de Esmoloadouro. Et dominus Rex .S[ancius]. dedit domino Petro. et domine Marie quomodo uadit ad cimam de Cochela. et deinde per aquam de biui et uay. et deinde ad Lapam de Redouza. et deinde per cimam de valongo. et per cimam de oues. quomodo uadit ad capud de budardo. et deinde ad capud de Louerigo. quomodo uertit aquam. et deinde per Lombam. quomodo uadit ad fontem de Alfafa. et deinde intrat in rio sico. et quomodo diuidit cum Petro iulianiz. et deinde ad Louriceira. et deinde ad lapam de Alqueiram. Et dedit dominus Rex .S[ancius]. Mazanas ad dominum M. Fernandiz. Et domine Marie pelagiz. Almafalam. et erant regalengas. Prior de Abiul accepit Albergariam de Almoster cum suis terminis. quam erat regalengam. fratres sancti Georgij acceperunt Souzidi. Et facalamil. et erant regalengas. Quedam hereditas de Rabazal que fuit domini Juliani. Cancellarius erat regalenga. 56

De pedrogano. G. pelagiz prelatus. Petrus pequeno Judex. Johannes suarij. Martinus iohannis. Suerius gunsaluiz. Fernandus roderici. Garsias gunsaluiz. Petrus lupus. Johannes menendiz. pelagius pelagiz. iurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod dominus Rex est patronus. Jnterrogati de regalengo. dixerunt quod hereditas de monasterio de pera est regalenga. Vineas et hereditas. de Martinus campia. usque castrum quomodo diuidit per carreiram cum Menendo de Goes est regalenga. Jn foce de Pega est ibj .j. molinum regalengum. Jn esqualos quomodo uadit ad molinum de dom Simeom usque pontem de portu. que uadit ad nodar est regalengum. et ipse qui ibi fecerit molinos. dat inde medietatem domino terre. et accepere proprius custam quam ibi fecerit. Caneiros de fisga. sunt regalengos. Jn uilla habet dominus Rex domus unam cum cupis tribus. et unam quintanam cum uno castineiro. // [fl. 10] 57 De Arega et figueiroo dom pelagius prelatus. M. uilido. Petrus iohannis. M. de Souri. pelagius grasso. Petrus bacus. Suerius guiso. Suerius rubeus. Petrus Laurenzo. Petrus garsias. iurati et interrogati de patronatu ipsarum Ecclesiarum. dixerunt quod dominus Rex est inde patronus. Et homines qui ibi laborauerint dant domino terre. octauam. de pane. et de lino. et uino. Et de regalengis. dant quintam. et dant calumpnias. et Alcaidarias per cartam de Tomar. Clerici. et Judex. et unus maiordomus. sunt liberi de foro toto. Et de molinis. et de fornos. dant inde medietatem domino terre. Et homines de Arega idem forum faciunt preter .j. uineam de Sambado. et aliam de pelagius eriz que sunt liberi. Et si fecerint alias uineas faciant inde suum forum. Regina domna Dulcia populauit Albergaria de poiares. Et Regina domna Tarasia dedit in prestamo Petro roderici canonico Colimbriensis et habet in Vlueira .vij. casalia. Jn Sancto migel .xiiij. casalia. Jn uilla plana .v. casalia. Jn Algazaa .j. casale. Jn Omares .viij. casalia. Jn Eruedal .xxv. casalia. et apud pontem de Alua .vj. casalia.

56 Em letra do séc. XVI: «Jtam do que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro da Jgreja de pedrogam E a herdade do moesteiro de pera e outras Eramças declaradas per suas comfromtações em façe de pega E em esqualos E assy cãneiros de fisga serem rregemgos per [...] dicto Senhor ect.». 57 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra o dicto Senhor ser padroeiro das Jgrejas de arega e figeiroo e dam lhe [...] e em arega a oytaua do pam e do linho E dos Regemgos o quimto e outros direitos nomeados ect.».

Decanus Colimbriensis emit hereditatem regalengam in uilarino de Arouci. et fecit ibi unam domum. quam dominus Rex .S[ancius]. semper prohibuit in uita sua. Monasterium de Alcobacia habet in Colimbria. unas domos. et .j. oliuetum. et Abadia de Almaziua. et emerunt hereditates in bolom regalengas. 58 Jn miranda dedit dominus Rex .S[ancius]. hereditatem regalengam que fuit de G. pelagiz adail. ad dominum Telum pro uno caballo. Jn Vilarino habet dominus Rex .iiij. casalia de regalengo quod Lorbano emit. et dominus Rex Alfonsus noluit quod habuissent ipsam hereditatem ibi. // [fl. 10v] 59 De terra de sena de Castello homines qui ibj morantur dant iugadam de pane domino regi et de lino decimam et de uino et dant inde .LXX. modios in rendam et quandoque dant minus. et dant .LXX. manus de lino. et dant collectam domino regi. Et habet dominus rex ibi .j. casale. et dat iugadam ad Cellarium de sena. Jn Trauanca habet dominus Rex .XXX.iij. casalia et sunt de renda in anno .C.ij. modios. et habet .vj. casas de mulieribus qui dant ej in colibet [sic] anno. singulas gallinas et quilibet per se .ve. ouos. Et tres .iij. alqueires de triticum. et si habuerint porcum dat carozil. et de pane et de uino et lino. et fauas dant .vjam. Et maiordomus dat .ij. quarteiros de triticum. et .ij. morabitinos .ij. solidos. et .j. quartam de manteiga. et .xv. gallinas .C. ouos. et dant uidam60 ad prestameirum. semel in anno. Et habet in Laureiro .viiij. casalia qui rendent in anno .xj. modios .ij. quarteiros. et dant septimam de pane et viijam de uino. et de lino. et de leguminibus et quilibet per se .j. gallinam. et .j. almude de triticum. et .xx. ouos. et .j. quarazil. si habuerit porcum. Et maiordomus dat .ij. solidos. et .j. sestario de tritico. et .iiij. gallinas. et .xxx. ouos. et .j. alqueire de manteiga. Jn bouadela habet .xv. casalia et dant inde iugadas et rendent in anno. Lxx. modios. et maiordomus dant .ij. morabitinos .ij. solidos .ij. quarteiros de tritico. et quarta de manteiga .C. ouos .xx. gallinas .LXX. manus de lino. Et habet in couas .iij. foranos. et quilibet per se qui habuerit unum iugadam de bouis debet dare .j. modio. De pane terciato. et si habuerit nisi unum bouem. dat .ij. quarteiros et .viijam. de uino. et .j. maulium [sic] de lino. et .j. alqueire de tritico. et .j. gallina. De Auoo quicunque laborauerit ibj cum una iugada de bouis. dat .j. modio de pane terciato. et .Xam. de uino. et .j. maolo de lino. et qui laborauerit cum uno boue. dat .ij. quarteiros. et homino qui fuerit ad montem. dat .j. conelium. et .j. arredel de cera. et .ij. costas de porco montes. Et de Ceruo et de corza .j. lumbo. et sunt in renda .L. modios. et CC.XX. manos de lino. De uilla de Sancta Eolalia dant .xx.vj. modios .xxx. gallinas .C.X’. ouos. et Maiordomus dat de directuris .ij. carneiros .vij. taleigas de tritico et .vij. de centeno .L. manos de lino. Et de pena alba dant .xxvj. modios et dant iugadas de pane. qui laborauerit .i. iugadam de bouis dat in iugada .j. modio de pane terciato. Et de .j. boue .ij. quarteiros similiter. et dant octauam de uino .j. maolio de lino.

58 Em letra do séc. XVI: «Jtem per que se mostra aver o dicto Senhor em Vilarinho quatro cassaes de Regemgo ect.». 59 Em letra do séc. XVI, no final do fólio: «Jtem per que se mostra os direitos e foros que ao dicto Senhor fazem os moradores de pedra de sena de castelo e de trauamca E de loureiro E de bouadela E de couas E de avo E de Villa de sea e olalia E de lagos E symde e azar e cassaes que hy nos dictos lugares tem ect.». 60 Segue-se uma letra riscada.

de porco montes .ij. costas. de ceruo et de Corcio .j. solido. et qui fuerit ad montem per .viij. dies pro conilibus det .j. colimo cum sua pelle. et .j. Arredel de çera. Et de Lagos .C. modios. et de directuris .v. quarteiros .i. teiga de tritico .xxxv. gallinas .CCC.L. ouos. Et si habuerit porcum dat corazil.61 et maiordomus de foro .ij. morabitinos .ij. solidos .ij. quarteiros de tritico. et .j. quarta de manteiga .xx. gallinas .C. ouos .C. manos de lino. et dant razum de fauas. // [fl. 11] Et Jn sinde .xjj. modios inter panem et uinum. et in istis modijs sunt ibi fogazas .viiij. teigas de tritico .viiij. capones. et maiordomus dat de uilla .L. manos de lino .ij. morabitinos. et .j. freama de .ij. solidos. et .j. alqueire de manteiga .L. ouos. et quilibet per se .j. corazil si habuerit porcum. et si non mactauerit porcum. det .j. gallinam. Et de Azar dant .xiiij. modios inter panem et uinum .j. maolio de lino. et pro directuris .vj. teigas de tritico .vj. capones. et si mactauerit porcum det .j. corazil. et si non habuerit porcum. det .j. solido. et dant .viijam. de uino. 62 // [fl. 11v] 63

Doc. 5

[1220] – Inquirição sobre os direitos régios em diversas freguesias da diocese de Coimbra.

A) IAN/TT, Gaveta VIII, maço 2, nº 3. A) [fl. 1] Johannes [...]64 clericus de uauga. Menendus gosteis. Pelaius petriz. Dominicus gunsaluiz. Gunsaluus petri. Dominicus (?) iohannis. Gunsaluus iohannis. Martinus suarij. Duranus. Martinus pelagiz. Martinus forceira (?). iurati et interrogati dixerunt quod [...] patronus Ecclesie. Et Rex habet ibj .iij. casalia et dant inde quartam de pane et uino [...] et dant pro eiradiga .j. sestarium de tritico se habuerit et si non habuerit dent [...] de tritico et [...] .x. oua. si habuerit [u]acam tenreiram et unum caseum. et [...] de manteica. Et […] et debent dare quilibet per se maiordomo Regis .j. alqueire de pane et .j. de ceuada et .j. de uino (?) et [...] et debent pectare uocem et calumpniam [...]65 dominus Rex habet in rua de vauga .xv. casas et quidam dant capones [...] et quidam franganos et quidam medias ca[...]t homines de vauga acceperunt hereditates de 61 Segue-se, riscado: «et si criauerit». 62 Em letra do séc. XVI: «Todo este caderno he <Ja> stprito e contado per estes somarios que sobre as cercas sam postos que sam do que a el Rej toca, porem porque esta Jmquiriçam asy como em el Rej fala d outras cousas que tocam a outras partes de que asima he a que neste papel he estprita, Compre que per outras somas do que as partes toca se torne a stpreuer,». 63 Diversas anotações arquivísticas do séc. XVIII. Traz como título: «Quaderno de Jnquiriçoens que el Rey mandou tirar dos Cazaes, Rendas direitos e Padroados de Jgrejas que o dito Senhor tem em Cambra, Araes Villa de Santa Cruz e outras maes em 1248 Anno do Nascimento». 64 Mancha. 65 Buraco no pergaminho.

regalengo et fecerunt [...] inde directuris [...interrog]ogati de monte de Moocael ( ?) dixerunt quod est regalengum. Et inde [...]cij mandauit […] monte Marnel (?) […] G. ermigij. Sueiro petri. [...] inuenerunt quod [...re]galengus et petrus S. abbas uenit ad uos […] de predicto monte quod […] hereditatem. et uos mandastis […] judicjs [...] vauga litteram et dedunt [...] Pedroso quando [...] de ipso factem quam iam uester pater mandauerit (?) [...] Pedroso in uilla de Lamas .iiij. casalia et dant inde dominus Regis alqueire de pane et [...] de uino. et [...]. et .j. gallinam [...] quasque per se. et S[...] habet ibj tres casalia [...] homines de Pedroso. Et homines de regalengo [...]ve oues uel capones det […] habet […] gunsalus canonicus Colimbriensis habet in Lamas .j. casal. et facet forum sicut homines de Pedroso [...] .v. casalia media monasterium de [...] habet ibi .j. casal. De Valongo. Pelaius gunsaluiz de biade. Petrus petriz. Johaninus et Clericus ipsius Ecclesie. Fernandus saluati. Petrus suarij. Menendus gunsaluiz. Martinus gunsaluiz. Petrus gunsaluiz. Martinus cabrita. iurati et interrogati dixerunt quod sunt [...] .iij. casalia in Carual de regalengo. et dant quartam de quanto habent et .j. moolo de lino [...] et in [...] et .v. alqueires de fogazas .ij. capones .ij. gallinas. alqueire de pam. alqueire de [...] et panem et uinum de collecta dominum Regis. et non [...] pro inde dare ouos [...] cordeirum. Jnterrogati de patronatum ecclesie dixerunt quod Rex est patronus. Interrogati dixerunt quod Rex habet .ij. casalia in Valongo in [...] quartam de pane. et uino. et lino. et non debent ire in fossadum neque [...] apelidum neque [...] carreiram [...] .v. alqueires de fogazas .ij. capones. et pro eiradiga sestarium de tritici et sestarium de milio et quanto rumpere dant quartam [...] ad portum et dant lignam (?) domino Regi cum alijs .ve. hominibus [...]. Et pro espadoa (?) .j. […] et non dant aliquid […]. Jnterrogati dixerunt quod Rex habet .ij. casales [sic] in uilla de dega[...] et dant quartam de pane [...] habet […] de uinea .iij. […] inde dant quartam de [...] .j. moolo de lino[...] et espadoa .j. cabrito et .j. almude de uino. et pro eiradiga [.j.] sestarium de tritico. et sestarium de milio. et non dant [...] uilla de Aguieira est de fraires Templi. et non faciunt Regi nullum fo[rum...]. [...] clericus pelaius pelaiz. Dominicus. Petrus aluus. Gunsaluus pelaiz. Martinus petriz. [...] maurus (?). [...] gunsaluiz [...] gunsaluiz. Johanes [...] pelaiz. Petrus iohanis. Egas. iurati et interrogati de patronatu ecclesie. Dixerunt quod Rex est patronus ipsius Ecclesie. Jnterrogati <de terminis ( ?)> dixerunt quod terminum <est> inter A[...] et fo[…] regem de forijs et per padrom ecclesie qui[...] uadit ad molinos de uoz et de calumpnia et portagium. Et [...] inter [...] et fontes per fornum de [agada?] et per ualum ueterum. et per padrom ecclesie quod debent dare Regi inde portagium. et pectare uocem et calumpniam. Jtem Jnterrogati dixit Martinus petriz quod ipse fuit maiordomus [...] portagium de […] Ecclesie. Jtem dixerunt quod tempus erat in carregal quod coluimus ibi [...] et ra[…]. et carrega. et palos antea quod esset de domno Fernando et modo continuit ( ?) et au[...] nobis. Jtem interrogati de foris dixerunt quod dant pro espadoa et pro cordeiro .v. solidos et dant [...] .ij. capones .x. oua. et si habuerint uacas tenreiras. debent dare .j. caseum […] et coonam de manteca usque pasca si [autem] non [...] eis debent dare .iij. denarios [...] // [fl. 1v] Et pro eiradiga .j. sestarium de tritico si habuerit tantum sin autem .vj. alqueires et sestarium de milio. Et si habuerit uinea dant .j. puzale de uino et si non habuerit in uinea eiradigam. dimittat in ipso anno ad maiordomum. Et dant de pane et uino et lino dant [sic] quartam. et pro estiua .j. moolo de lino. Et maiordomo alqueire de pane. et alqueire de uino et alqueire de ceuada. et .ij. gallinas. et faciunt carreiram semel in anno. Et uilla de palos est inde media regalenga et faciunt inde tale forum sicut scriptum. et inter amenal et fontes. sunt duas leiras

regalengas que uadunt ad regum de forno. et amenal que est regalenga debet partire cum fontes per fontem de moreira quomodo uertet aqua contra amenal. et per fontem de forno quomodo uadit ad ecclesiam. Pedroso hab[et in] uilla de paos .j. casal. et in Caluanes alium. et dant de foro. alqueire de pane. et alqueire de uino. et alqueire de ceuada. et J[...] pectant uocem et calumpnia. Et Sanctus Tirsus habet in paos .j. casal. et alium in amenal. et dant forum […] Egreioo habet in paos .ij. casales minus tercia. et non faciunt Regi nullum forum. hospital habet in […]. et inde in Caluaes. et inde in pardos. et inde in amenal. et faciunt nullum forum domino Re[ge]. De Louri. Menendus iohannis clericus. Duonnus [sic] dominicus. Mendus suarij. Johannes petri. Dominicus da[...] Pelagius Johannes. Menendus michaelis. Afonsus petri. Julianus. Gonzalus petri. Menendus gonçaluiz. Jnterogatj de patronatu ecclesie dixerunt quod heredes sunt patronj. Jn louri .j. casal Jn alio louri aliud medium casale. De casale integro de Louri dant quartam de pane et de lino. et moolo pro estiua. De fogazis .vj. alqueires de tritico .ij. capones .x. oua. et pro eiradiga .j. sestarium de segunda et teigam de tritico. De forozos. et de Soozo. dant quartam de pane et lino de terra rupta. et de monte pro rumpere quintam. et de uicinara (?) rupta. dant sextam. et iste uille sunt integre domini Regis. et dant de uino .sextam. et dant in earadiga. in eira ante quam mezam .j. quarteiro et est inde .j. teigam de tritici. et dant .vj. alqueires de tritico pro fogazas. et dant .ij. capones .et x. oua. et espadoam de porco de .x. costas cum minima(?). et si habuerit .ve. oues. det inde .j. cordeirum. et in alio anno si habuerit capras det .j. cabrito. si habuerit uacam tenrreiram .j. caseum et coonam de manteca sin autem non debet dare. et .j. carezil. et pro estiua .j. moolo de lino. et semel in anno. facere carreiram usque marinam uel usque uougam. et pectant uocem et calumpniam. et de forozos dant uidam maiordomo. et villa de Soozo non dat. et debent pedem de uuis <.ij.>66 uices. De pineiro dant dant [sic] quartam de terra rupta de pane et lino. et de uino sextam. et de terra quam rumperint. dant quintam. et pro eiradiga de uino .j. quartam. et .j. moolo pro estiua. et non debet ponere pedem de uuis. nisi unam uicem. Et in eiradiga .j. sestarium de tritici anteaquam mezam <et hec se[…] .j. sestarium pro ipso> et sestarium de milio. et pro fogazis .vj. alqueires .ij. capones. x. oua. Et si habuerit .v. oues. .j. cordeirum et qui habuerit uacam tenrreiram .j. caseum. Et coonam de manteca. et .j. carazil . et espadoam de costis cum minima costa. et semel in anno. carreiram ad uougam uel ad marina. hospitale habet ibi .ij. casalia. et dant omnis uidam ad maiordomum. Et Sancta crux habet in Lauri. et in alio louri <vij casalia>67 et dant uidam maiordomo. et pectant uocem et calumpniam. et tota uilla de pineiro erat regalenga <preter .ij. casalia heredibus> et solebant dare uidam maiordomo. et pectare uocem et calumpniam. Pedroso habet in Lauri medio casal. et dat uidam maiordomo // [fl. 2] uadit per alomba ad fontem de Alfafa. et inde ad foz de Alfafa quomodo intra in riuulo caralio. et quomodo diuidit cum Petrus iulianiz. et inde ad Louriceara. et inde ad Lapa de alqueiram. Et dedit Rex Sancius ad domnum Martinus fernandiz mazanas. et domnam Maria pelaiz almafala. et erant regalengas. Et albergaria de Almoster cum suis hominibus erat regalenga et accepit prior de Abiul. Soucidi erat regalengum et 66 Sobre letras riscadas e rasuradas. 67 Sobre «hereditas», que foi riscado.

acceperunt fratres de Santo georgio. Jn ladeia habent hereditatem de Suerio raposo et est regalenga. et tenet albergaria sancte Marie magdalene. Et una hereditas que iacet in termino de Rabazal que fuit domno Juliano. et de domna Maior. est regalenga. fratres de Sancto Georgio habent uineas. casas et mollinos. de populatoribus de penela. Jtem fratres de sancta Cruce habent uineas casas de populatoribus de penela. et si fratres de Ospital et .jª. uinea de ponte. et casas de opera (?) sancte Marie. Et proprietate (?) de Lagenas quomodo uadit per aqua usque montem de ouela. diuiditur terminum Colimbrie cum Penela. et homines de penela leuant inde iugadam. et seruizaria de omnibus qui ibi morant. et hoc confessi fuerunt omnes iurati. De miranda. Judex Vincencius. petrus pelagiz. fernandus gunsaluiz. Pelagius gunsaluiz. Didacus. Johannes gunsaluiz. petrus menendiz. Petrus. Dominicus. iurati et interrogati de patronatus Ecclesie dixerunt quod parrochiani sunt patroni ipsius Ecclesie. Jnterrogati de foris. pedes dat de iugada bouum .j. quarteiro de pane mediatum. et de uino. nonam partem. et de Lino .j. monilium de tribus uirgis lini. de uoce et calumpnia. per suum forum et dant portagium. et tenent re<le>gum. per tres mensses. Et si aliquis frangerit relegum. pectet .v. solidos apud Sautum iacet .j. peza hereditatius [sic] et dant inde quintam. et in uilla alia peza de quinta. et medium de uno molino. et sunt ibi unae [sic] domus et dedit illas dominus Rex uni mulieri ad faciendum. et iacet ibi una peza de hereditate. que fuit uinea. et debent inde dare pro sancto Johanne nouem morabitinos. et debent dare collectam Regi. De Penacoua. Julianus clericus. Judex. Petrus maurus. Petrus saluati. Pelagius pelagiz. Cremente. Pelagius iohannis. domnus Pascal. Garcia. Fernandus petri. Johannes petriz. Suerius iohannis. Jurati et interrogati de patronatu Ecclesie. dixerunt quod ipsi sunt patroni ecclesie. Jnterrogati de foris uille. dixerunt quod de duobus iugis bouum. siue de uno iugo .j. modio de pane mediato. et si laborauerit unum panem. de .ij. quarteiros. Et si non poterit habere iugadam de milio. det quartam. et cauom det .j. teigam de quo laborauerit. et dant decimam uini et contador de uino. debet sedere in Castello. et Relegum debent tenere per tres mensses .s. Jenuarium. Februarium. Marcium. et qui frangerit relegum pectet .v. solidos. Concilium uille debent facere cupas. et casas. de Castello. et Rex debet dare magistris uitam et denarios. Jn lombada habet Rex .ij. pezas. de regalengo. Conchanada de algaza est media regalenga. Jn couze aliam pezam. et una domus. et uinea. et medietatem de duobus ficulneis. et de omni regalengo dant decimam. Reuordosa est de Lorbano. et habet ibi .xx.j. caneirum et media. Et grangia de uilla coua est de Lorbano. Jn gondesal habet monasterium .j. pezam. et in fornaliam aliam. et in zaful aliam. Albergaria de Poiares est in termino de Penacoua. et habet pro hereditate sanctum Michaelem. et uilla plana. et vluaria. et Mozela. Omares. Agaza. Feriumez. Arrifana. Ospitalis de Leza habet in penacoua .j. uineam. et hereditatem unam in conchenada. et aliam in Sauto. De arouci. Menendus iohannis clericus. Judex. Fernandus menendiz. Gunsaluus zapatarius. Andreas. Dominicus pelaiz. Domingachos (?). Vidal. Martinus suarij. Gunsaluus martinjz. Menendus saluati. Garsia martiniz. Petrus miranda iurati et interrogati de patronatu ipsius Ecclesie. dixerunt quod parrochiani sunt inde patroni. Jnterrogati de foris uille. dixerunt quod de uno quoque iugum bouum .ij. quarteiros de pane terciato. et si laborauerit duos panes. mediatum. et si laborauerit unum panem. dant uno pane. Et pedites dant nonam partem. et de lino. unum monilium de tribus uirgis ipsius lini. et tenent relegum per tres mensses. Pedites dant domino terre .ij. almudes de

uino ut non mictat ibi maiordomum 68 sine suo gratus ( ?) et concilium dant madeiram pro ad carpas. et facere illas domino terre. et dant uocem. et calumpniam. et portagium per suum forum. et collectam domino Regi. et domino qui tenuerit terram .viiij. morabitinos pro sancto Johanne. et de molinis dant octauam partem. Pigeiros qui non dat forum in Celleiro de morada de monte .j. lombo de quatuor costas. Conilarius .j. coelo cum pelle. Et qui fuit ad mel in regressu dat inde Libram de cera. uel medio alqueire de mel. et de hereditatibus regalengis. dant octauam. Jn marmeleira est .j. peza regalenga. Jn portu de perelom .j. Jn uillarino .iij. casalia. Jn riparia de sancta Maria aliam. Jn pereiro aliam. Jn fiscal aliam. et inter uineas est unus bazelo // [fl. 2v] Jn [...] et vnum [...] in portu de Lamas et aliam pezam in algafar (?) et aliam in afornem (?). et aliam in uilla de [...] et aliam in figeiredo et aliam in uilla et .ijas. casas. et figeira unam. Ospital habet ibi unam uineam. Sancta Crux .vij. casales. et una casa in castello. De figeiredo. Menendus Menendiz clericus. interrogatus de patronatu Ecclesie dixit quod dominus Rex est patronus Ecclesie. et homines inde dixerunt Et in uilla de [...]ra apud figeiredo sunt octo casalia et in fonte plana .iiij. casalia et in Tuidilgi .iiij. casalia. et de uilla de figeiredo que est apud palaçium. dant quartam de pane. et quintam de uino. et qui habuerit .iij. modios de mao. dat .j. puzal in eiradiga. Et qui habuerit triticum dat .xviij. alqueires de tritico. et si non habuerit. det de meliori pane que habuerit. Et qui habuerit tres oues det .j. cordeirum. et si non habuerit oues debet dare .j. cabritum. et in eiradiga .j. sestarium de milio. et .j. gallinam. et .v. oua. et .j. capom. et unum caseum. et .jª. coona de manteca. et si habuerit porcam. dant leiticam. et .j. molineum de lino. Et uilla de figeiredo de super inde forum facit per omnia. et sunt [...] extra uillam quibus dominus Rex debet dare porcionem. et debent tenere de fora as casas. Et qui fecerit rausum debet pectare .C. morabitinos. et per homine mortuo .C. morabitinos. hospital habet ibi .j. casal et Episcopo alium casalem. Et sancta crux in termino (?) vi casalia. De Arouca. iurati et interrogati dixerunt quod dominus Rex est patronus ecclesie. 69 De ual Maior Martinus petriz clericus de Ecclesia de ual Maior. Alfonsus petriz. Martinus iohannis. Johannes petriz. Martinus petriz mouquim. Martinus pelagiz. Petrus Laurencij. et Laurencius. iurati et interrogatj dixerunt quod Rex domnus Sancius dedit ipsam Ecclesiam. et quod est inde medietas ecclesie Regis. et de alia medietatem est <de> pedrozo quartam. et quartam de heredatoribus. et Monasterium habet ibi .vij. casalia. preter .iiij. super quos habet baralam (?) cum militibus. et domnus Gunsaluus menendiz tenet duo casalia de regalengo in prestimonia. De auditum dixerunt quod unus campus qui uocatur caualar est inde medietas regis et medietas de herdadoribus. et homines de caruoeiro tenent inde medietatem Regis. et non dant inde nisi Regi. De pane. et de uino. et de lino. dant quintam de directuris .vij. alqueires de tritico. et sestarium de milio. et teigam de messe (?). et capom. et franganum. et dant unum moolo de Lino pro estiua. De Caruoeiro. domnus G. saluato. Petrus petriz. et clericus domnus Duranus. Gunsalueataz (?). Johannes pelagiz. Martinus martiniz. domnus Egas. Pelagius de coua. iurati et interrogati dixerunt quod Rex est patronus de ipsa Ecclesia. Jnterrogati dixerunt 68 Letra rasurada. 69 Espaço deixado em branco, restando o item incompleto.

quod medium de Caruoeirum est domini Regis. et dant inde quintam de pane. et uino. et lino et .j. moolo de lino pro estiua. et .j. puzal de uino pro eiradiga. Et pro eiradiga teigam de tritico et teigam de messe. et sestarium de milio et .vj. alqueires de fogazas. et .j. capom. et .j. franganum. et pectant uocem et calumpniam. et in macinata habet pedrozo .iiij. casalia . et dant domino Regi alqueire de pane. et alqueire de uino. et alqueire de Ceuada. et .ij. gallinas. et pectant uocem et calumpniam. Jn macinata habet dominus Rex .x. [...] et dant quartam de pane. et lino. et uino. et in Eiradiga .j. puzal de uino et teigam de tritico. et teigam de [...]. et de fogazis <vj> alqueires. et in uno anno unusquisque per se .j. cordeirum de ouela et in alio [...] Et si habuerint porcum ceuadum dat espadoam. sin autem dat .j. sestarium.ij capones. Ma[...]. .j. […] de lino. et de ceuada. Et […]. dant ei […] in tritico […]. et in unoquoque anno singulos arcus ( ?) pro ad carpas […]. et Judex adubat […] Judex adubat palacium Regis per suam cartam Regis. [fl. 3]70 [fl. 3v]71 [fl. 4]72 [fl. 4v]73

70 Em branco. Com anotação em letra do séc. XVI: «Esta folha he de hũua Jmquiriçam que se tirou sobre [sic]». Em cima, foi acrescentado, por outra mão: «teras de soza». 71 Em branco. Com anotação no canto inferior esquerdo, invertida, em letra do séc. XV/XVI: «que matinham castidade E sobre todas as cousas amou senpre lealdade castigaua as aleiuosas que faziam falssidade.». 72 Em branco. 73 Com anotações diversas: «Estas <duas> folhas sam de hũua Jmquiriçam que se tirou sobre direitos e foros e padroados d el Rey e de partes e nam diz o julgado homde se tirou E portamto nam se podem treladar sem o comeeço que compre que se busque per as estas aJumtarem a ele e nam se achamdo estas nam vallem Nada nem se podem treladar e seram avydas por escusadas» [letra séc. XVI]; «Gaveta 8ª / Maço 2º-Nº 3. / Duas folhas sem principio de huma Jnquirição, que se tirou sobre direitos, e Padroados de El Rey, sem dizer o julgado onde se tirou. em 1248» (letra do séc. XVIII; a data foi acrescentada por uma outra mão); «He o Documento em que há muita semelhança e conformidade com o que se lançou no Liv. 2º de Jnquirições de D. Afonso 2º fol. 128 e ss. [...]» (séc. XIX/XX); «Transcripto no L. 13 da Reforma dos Documentos das Gavetas a f. 51v.» (séc. XVIII).