grade 3 document page.doc - 26 march 2008 · 2011. 1. 21. · iii umgaqo / indlela yokuphucula...

29

Upload: others

Post on 22-Sep-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono
Page 2: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

i

Amagqabantshintshi

Imigangatho yokuhlola ekwiNational Curriculum Statement (NCS) ibonisa

ubuncinane bamazinga okusebenza abanokuthi abafundi bawabonakalise ekupheleni

kwebanga ngalinye kwisigaba sesifundo ngasinye (Learning Area). Okuboniswa

kukufundiswa kwemihla ngemihla kukuba otitshala bafumana kunzima ukulinganisa

inkqubela phambili yabafundi esebenzisa le migangatho kwithuba elifutshane.

Isebe lezemfundo likaZwelonke, njengenxalenye yeMigaqo yolwimi kaZwelonke

liqulunqe imigomo emayifunyanwe ngumfundi kwiilwimi ukuzama ukunika iziboniso

(indicators) zamazinga okusebenza alindeleke kubafundi kunyaka ngamnye.

Isebe elijongene neenkqubo zokufundiswa kweKharityhulam kwibakala lezemfundo

jikelele noqeqesho kwiMpuma Koloni lidibene neqela labasebenzi beKharityhulam

abakwisiphaluka kunye notitshala abafundisa kumabanga asezantsi bakhe nzulu le

migomo emayifunyanwe ngabafumdi.

Le ntsebenziswano ikhokelele kwinzuzo yomqulu waleMigomo eMayifunyanwe

ngabafundi. Lo mqulu ujolise ekuncedeni otitshala ukuba bakwazi ukuqoqa amazinga

okusebenza alindelekileyo ekupheleni kweKota kumabanga awohlukeneyo. Lo

ngumsebenzi oqhubekekayo oyakusulungwa ngokuhamba kwexesha xa otitshala

benike ingxelo ngempumelelo yalo mqulu. Sikhuthaza otitshala ukuba

bawusebenzise lo mqulu kangangoko ngalo lonke ixesha kwimisebenzi yovavanyo.

Simema bonke abantu, siquka notitshala abakhulu namalungu abaphathi besikolo

(SMTs) bangenise iingcebiso nemizekelo enokuthi yomeleze lo mqulu.

Siyathemba ukuba imizamo yethu sisonke iyakusinika umkhomba-ndlela omhle

nonyanisekileyo nosebenzisekayo, oyakunceda otitshala basebenze behlola.

Otitshala abakhulu balawule uhlolo lwemisebenzi yabafundi ngokufanelekileyo

nangengqiniseko enkulu.

____________________

Dr F Peters

Director: Curriculum ECD & GET Programmes

For inputs into this document please contact:

Mrs NP Manxiwa Tel. no: 040 608 4666

Page 3: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

ii

Isiqulathiso

Amagqabantshintshi / Intshayelo i Isiqulathiso ii Imvelaphi iii - vii Abaqulungi viii Izinga Lempumelelo Lomfundi 1 - 15 Inkqubo Yohlolo 16 Umzekelo Wohlolo 17 - 18 Isishwankathelo Sohlolo 19 - 20 Izandi Emazifundwe 21

Page 4: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

iii

Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono ezingundoqo ezifunekayo kwindawo

esihlala kuzo. Ukufunda nokubhala zizakhono ezingundoqo ekuphuhliseni ezi

zakhono, nasekufikeleleni kulwazi olukwiKharityhulam, olujolise ekuphakamiseni

izinga lolwazi nezakhono. Le ndlela inenjongo ebanzi eyakuthi emva kwexesha elide

abemi boMzantsi Afrika baxhamle izinga lokwazi ulwimi oluya kubanceda bathathe

inxaxheba ngokupheleleyo kwizinto zonke zobomi ezibachaphazelayo, kuquka

umsebenzi, usapho nababhali ngokupheleleyo.

Ezezimali nezempilo zelizwe lethu zixhomekeke ekwakhiweni kwesizwe esifundileyo

esikwaziyo ukufunda ngokuphangaleleyo ngeenjongo zokwenza nangolonwabo. Le

nto ithetha ukuba kufuneka senze ulutsha lwangoku lwazi ulonwabo nokubaluleka

kokukwazi ukufunda nokuqinisekisa ukuba baya kuba nezinga lezakhono zokufunda

oluyimfuneko kule mihla siphila kuyo.

UMgaqo woLwimi weSizwe waphuhliswa ngenjongo yokulwa iziphumo ezibi

ezafunyanwa kuvavanyo lwabafundi bebanga lesi-3 nelesi-6 kuvavanyo lweSebe

lezeMfundo nokongezelela/ kwandisa usetyenziso lwezixhobo ezifumanekayo

zolwimi.

Umgaqo ujolise ekubekeni ulwimi esazulwini socwangciso lweKharityhulam ukuze

umxhol;o ovela kwezinye iinkalo ube unokunceda ukunika umdla wokuthetha,

wokumamela, nokufunda nokubhala. Ngokulinganayo/ ngokufanayo izakhono

ezifunekayo kwizifundo zokufunda nokubhala mazisetyenziswe nakwezinye izifundo

zemini.

Ngaphezulu lo mgaqo uphakamisa ugxininiso lokufundwa nokuphuhliswa, nonyuselo

lelwimi zonke ukusukela kwibanga R ukuya kwelesi-6. Injengokuba ibekiwe

kuMthetho wofundiso loLwimi (Language in Education Policy, LIEP).

Izinto ezibalulekileyo zoMgaqo woLwimi lweSizwe ezi zezi:

Ixesha elimisiweyo elijolise kulwimi

Ixesha elimiswe bucala lokufundela ulonwabo nolwazi elibizwa ngokuba ngu

“Lahla konke ufunde” (YEKA)

Page 5: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

iv

Ngenxa yale mbono yeSizwe, uMgaqo wokuphucula imfundo yomfundi wasekwa. Lo

ngumzamo wokunceda otitshala ekulweni imingeni eboniswe ziziphumo zoVavanyo

lweSebe, zeprojekthi yophando yoVavayo lweSebe olwalwenziwe ngomnyaka wama-

2003. Ezi ziphumo ziyiveze ngokucacileyo imingeni abajongene nayo otitshala

nabafundi ekubaleni nasekufundeni izakhono zolwimi. Ibuya inyuse iqondo lenxalabo

efumaneka ezikolweni ngezinga elisezantsi lolwimi.

2. Injongo yeMigomo eMayifunyanwe nguMfundi.

Iziphumo zophando olalwenziwe liSebe lezeMfundo yeSizwe nePhondo, neJoint

Education Trust (JET), Human Research Council (HRC), Higher Education

Institutions (HEIs) and Non-Governmental Organisations (NGOs) zingqina ukuba

ububi bolwimi, ukungakwazi ukubhala nokufunda kungabangela izinto ezininzi.

Uphuhliso lweMigomo eMayifunyanwe nguMfundi (LAT) ngumzamo wokulungisa

indlela yokhwelo oluyimfuneko olukwincwadi yovavanyo (Assessment Protocol)

kaFebruary 2007. Indlela efanayo yale nkqubo ilindelekile kumagumbi okufundela

asezantsi, kwiPhondo lilonke jikelele. Kuya kubonakala oku xa imisetyenzana

yovavanyo icaciswe ngokupheleleyo nangempumelelo. Imizekelo yeMigomo

eMayifunyanwe nguMfundi nezixhobo zokuvavanya zibe kulo mqulu ukunceda

otitshala.

3. Inkqubo yePhondo.

Inkqubo yophuhliso yaqalwa ngokukhetha iqela loMsebenzi woLwimi lwePhondo.

Iilwimi ezine zePhondo zaba nabameli kweli qela. Iqela loLwimi ngalunye labona

kubalulekile ukusebenzisana notitshala bala mabanga ukuqulunqa lo Mgomo.

Le nkqubo ifune ukuzibophelela nokuzimisela kwaba titshala kuLwimi ngalunye.

Ngomhla we-19 Janyuwari 2008 umqulu wokugqibela waboniswa waxoxwa,

uhlalutywa leli qela likhethiweyo. Emva koko wasiwa kulungiso, kubhalo, kupapasho

nolwabiwo. Ulwabiwo lokuqala lulungiselelwe uMatshi 2008. Izikolo zonke

zePhondo ziyaku wuvavanya ziyilungiselele upapasho lonyaka wama-2009.

4. Indlela yokusebenzisa esi sikhokelo.

Iimfuno zeProtocol ka Februwari 2007 zibeka phantsi imisebenzi yovavanyo yolwimi

ngekota nganye.

Qaphela oku kulandelayo:

kulwimi lweNkobe kukho imisebenzi yovavanyo emi-4 ngekota

kulwimi olongezelwelweyo lokuqala kukho imisebenzi yovavanyo emi-2

ngekota

Page 6: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

v

Lo mqulu unezi zinto zilandelayo:

Umqulu weMigomo eMayifunyanwe nguMfundi (LAT)

Annexure 1-Iphepha lesishwankathelo

Annexure 2- Umzekelo womsebenzi wokuhlola novavanyo

Annexure 3- Umzekelo wezixhobo zokuhlola

Annexure 4- Uluhlu lokuhlola (Programme)

4.1 Umqulu weMigomo emMayifunyanwe nguMfundi.

Umqulu wokuqala ubonisa iziphumo zezifundo nemigangatho yokuhlola

esetyenziselwe uhlolo olunyanzekileyo nolunganyanzelekanga

(formal/informal)

Qaphela ukuba imigangatho yokuhlola ayilandelelaniswanga ngendlela

efanayo kuyo yonke imiqulu yoLwimi lwenkobe

Imigangatho yokuhlola ekulo mqulu ibalwe ngendlela elandelelana ngayo

kumqulu woLwimi lwesiNgesi

Kukho iikota ezi-4 eziboniswe kwiphepha ngalinye ngendlela yemihlathi

(columns)

Phantsi kwekota nganye kukho iindawo ezinombala nezingenawo

Iindawo ezinombala zibonakalisa imisebenzi yoHlolo olunyanzelekileyo

(Formal Assessment Tasks (FATs) zibonakalisa emakufunyanwe ngekota

Ezingenamibala zibonakalisa imisebenzi yoHlolo olunganyanzelekanga

Annexure 1: Iphepha lesishwankathelo.

Lo mqulu usinika umbono weendlela ezisetyenziswayo zemisebenzi yohlolo

olunyanzelekileyo opheleleyo ngekota nganye

Ibonisa ngetheyibhile iziphumo zesifundo nemigangatho yokuhlola,

imisebenzi yohlolo olunyanzelekileyo, nemisetyenzana, neendlela zokuhlola

nezixhobo zokuhlola

Annexure 2: Umzekelo womsebenzi wohlolo

Lo mqulu ngumzekelo womsebenzi wohlolo

Otitshala balindeleke ukuba baphuhlise eminye imisebenzi yohlolo njengoko

ifunwa yiProtocol

Annexure 3: Umzekelo wezixhobo zokuhlola

Izixhobo zokuhlola zinxulumene nomzekelo oxelwe kwi-annexure 1 engentla

Page 7: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

vi

Otitshala balindeleke ukuba baphuhlise ezabo izixhobo zokuhlola zemisebenzi

yonke

Annexure 4: Inkqubo yohlolo

Lo mqulu unika inkqubo yohlolo olunyanzelekileyo ngokwebanga ngonyaka

Yahlulwe ngokweekota yaza yacalula imisebenzi yohlolo olunyanzelekileyo

emi-4

Le nkqubo yohlolo iyinxalenye yocwangciso lokuHlola leSikolo

5. Okuxokonyeziweyo

5.1 Uludwe lwezandi

EzesiXhosa

IsiNgesi

IsiBhulu

ISeSotho

5.2 Amagama abizwa rhoqo

AwesiXhosa

IsiNgesi

IsiBhulu

ISeSotho

5.3 Ukhetho lwemihlathi kumabanga asezantsi

Qiqa oku:

Ulwakhiwo lonobumba

Uxinaniso lwemihlathi (ulingano phakathi komhlathi nemifanekiso)

Ubukhulu nobuncinane bombhalo

Izithuba phakathi kwamagama

Inani lamagama kwiphepha ngalinye

Ungqamaniso neminyaka / izinga lezakhono /izinga lokuqonda

Ulwandiso/utyebiso lwezakhono, nokuvula ubume beendawo

Iindidi zemihlathi:

iincwadi, iipowusta, magazine, izimemo, iitshati, imihlathana yephepha-

ndaba, imibongo nemiyalelo njalo-njalo

Umtsalane obonakalayo womhlathi (umbala, imifanekiso

Page 8: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

vii

ABAQULUNQI Provincial task team : Dr T Reddy CES : ECD/FP Head Office Ms W Pretorius DCES : ECD/FP Head Office Ms N.P. Manxiwa DCES : ECD/FP Head Office District Office Task Team: Ms P.R.N Lefume DCES : ECD/FP East London Ms L.E. Matthews DCES : ECD/FP Grahamstown Ms N.I Mkruqulwa SES : ECD/FP Dutywa Ms N Xashimba SES : ECD/FP Queenstown Ms N.Y. Tyamzashe SES : ECD/FP Butterworth Ms MN Tyatyeka DCES : ECD/FP Lady Frere Ms X Mjele SES: ECD / FP King Williamstown Educators Ms N.F Mbande Nozizwe Jun Primary King Williamstown Ms N.Y. Saba Ezikweni Jun Primary King Williamstown Ms S.V. Lutuli Nontuthuzelo Primary East London Mr B Tsitsa Mzamomhle Primary Butterworth Ms B Noqha Mahliwane Butterworth Ms V Tyabula Zidlekhaya Butterworth Ms N Mjo Zabalaza Primary King Williamstown Ms S. N Mndi Emmet Mahonga Primary Queenstown 1. THANKS A word of thanks to the following Principals of participating schools: Ms L.A. Matshoba Ezikweni J.P King Williamstown Ms M.D. Madaka Nontuthuzelo Prim. East London Ms N.F.Ningiza Mzamomhle J.S.S. Butterworth Ms Z.A. Twalo Esezizwe Jun Primary Queenstown Ms G.Z Kwepile Emmet Mahonga Primary Queenstown

Page 9: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

1

AT

TA

INM

EN

T T

AR

GE

TS

G

rade

3

L

O 1

: UK

UM

AM

EL

A

TE

RM

1

TE

RM

2

TE

RM

3

TE

RM

4

AS

1: M

amel

a ng

enya

mek

o ix

esha

elid

e (u

kuph

ula-

phul

a ix

esha

el

ide)

uku

phen

dula

kul

ande

lelw

ano

olun

tsok

othi

leyo

lwem

iyal

elo

efan

ele

umga

ngat

ho w

akhe

Ban

ikw

a im

iyal

elo

yezi

vaka

lisi

ezib

ini

FAT

1

Ban

ikw

a im

iyal

elo

yezi

vaka

lisi

ezith

athu

Ban

ikw

a im

iyal

elo

yezi

vaka

lisi e

zine

Ban

ikw

a im

iyal

elo

yezi

vaka

lisi

ezih

lanu

A

S 2:

Bon

isa

ubuc

hule

bok

umam

ela

ngok

uthi

am

amel

e ng

apha

ndle

ko

kuph

azam

isa,

ebo

nisa

imbe

ko k

wis

ithet

hi, a

ze a

nike

aba

nye

amat

huba

oku

thet

ha, e

buza

imib

uzo

ecel

a in

gcac

iso

okan

ye

eshw

anka

thel

a ok

anye

eph

awul

a kw

into

evi

wey

o xa

kuf

anel

ekile

Bam

amel

a iin

daba

nam

abal

i be

hlel

i pha

ntsi

em

ethi

ni

Bam

amel

a iin

daba

nam

abal

i be

hlel

i pha

ntsi

em

ethi

ni

Bam

amel

a iin

daba

na

mab

ali b

ebuz

a im

ibuz

o, b

epha

wul

a ba

ze

bash

wan

kath

ele

abak

uvile

yo

Bam

amel

a iin

daba

na

mab

ali b

ebuz

a im

ibuz

o,

beph

awul

a ba

ze

bash

wan

kath

ele

abak

uvile

yo

AS

3: N

akan

a no

kubo

nisa

intlo

niph

o ye

entlo

bo z

olw

imi

ezah

luke

neyo

B

amam

ela

indl

ela

ezib

onis

a im

beko

um

z:

iindl

ela

zoku

bulis

a ng

elw

imi

ezoh

luke

neyo

Uku

bala

ng

eelw

imi

ezoh

luke

neyo

Am

abal

i ave

la

kwiin

kcub

eko

ezoh

luke

neyo

Imib

hiyo

zo

yeen

kcub

eko

ezoh

luke

neyo

AS

4: M

amel

a ng

olon

wab

o am

abal

i am

afut

shan

e, im

ibon

go,

iingo

ma

nezi

nye

izic

atsh

ulw

a zo

mlo

mo

babo

nise

ingq

iqo

ngo-

Page 10: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

2

o

Kum

amel

a is

ihlo

ko o

kany

e in

gcin

ga e

ngun

doqo

B

ajon

ga

umlin

gani

swa

opha

mbi

li ba

ze

baqi

kele

le

isip

helo

Baj

onga

um

linga

nisw

a op

ham

bili

baze

ba

qike

lele

is

iphe

lo

Baj

onga

um

linga

nisw

a op

ham

bili

baze

ba

qike

lele

isip

helo

Baj

onga

um

linga

nisw

a op

ham

bili

baze

ba

qike

lele

is

iphe

lo

o

K

umam

ela

iinkc

ukac

ha

B

anik

a iin

kcuk

acha

ze

bali

kwin

daw

o et

hile

Ban

ika

iinkc

ukac

ha

zeba

li kw

inda

wo

ethi

le

Ban

ika

iinkc

ukac

ha z

ebal

i lil

onke

o

Kuq

ikel

ela

okun

okw

enze

ka

o

Kw

azis

a uk

ulan

dele

lana

kw

ezig

anek

o/iin

gcin

ga

kwis

icat

shul

wa

o

Kup

hend

ula

imib

uzo

mal

unga

nes

icat

shul

wa

som

lom

o B

aphe

ndul

a im

ibuz

o em

ithat

hu

Bap

hend

ula

imib

uzo

emith

athu

uku

ya

kwem

ihla

nu

Bap

hend

ula

imib

uzo

emih

lanu

uk

uya

kwes

ixhe

nxe

Bap

hend

ula

imib

uzo

esix

henx

e uk

uya

kwel

ishu

mi

o

Kuv

akal

isa

uvak

alel

o m

alun

ga n

esic

atsh

ulw

a so

mlo

mo

ngok

unik

a iz

izat

hu

o

Kus

eben

za in

tsus

a ne

ziph

umo

kwis

icat

shul

wa

som

lom

o/im

iyal

ezo

o

K

uzob

a im

ifane

kiso

uku

caci

sa in

gqiq

o ye

bali/

isic

atsh

ulw

a so

mlo

mo,

abh

ale

amab

ali/i

zica

tshu

lwa

ngam

azw

i ach

e

FA

T 3

FAT

3 FA

T 1,

3

AS

5: M

amel

a on

wab

ele

ooqa

shi-q

ashi

/ am

aqhi

na n

eziq

hulo

ng

okup

hend

ula

ngok

ufan

elek

ileyo

Page 11: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

3

AS

6: M

amel

a kw

isith

ethi

aba

ngas

ibon

iyo

(um

z: u

nom

atho

thol

o,

isith

unge

lwan

o so

kuth

etha

) nok

uphe

ndul

a im

ibuz

o ne

miy

alel

o

Bap

hend

ula

imib

uzo

kwim

fono

mfo

no

FAT

3

Ben

za im

iyal

elo

abay

iva

kuno

mat

hoth

olo

FAT

3

Bap

hend

ula

imib

uzo

yonx

ibel

elw

ano

benz

e ne

miy

alel

o

Om

nye

um

pham

bi k

wek

lasi

al

inga

nise

aba

nye

bajo

nge

ze

bach

aze

ukub

a w

enza

nto

ni

okan

ye u

thin

i um

yale

lo

FAT

3

Page 12: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

4

LO

2: U

KU

TH

ET

HA

TE

RM

1

TE

RM

2

TE

RM

3

TE

RM

4

AS

1: B

alis

a ng

amav

a ak

he n

ezig

anek

o ez

itsha

jike

lele

no

kuva

kalis

a iz

imvo

nee

ngca

man

go m

alun

ga n

azo

Bab

alis

a ng

amav

a ab

o jik

elel

e

Bab

alis

a ng

amav

a ab

o ne

ziga

neko

jik

elel

e

Bab

alis

a ng

ezig

anek

o ez

itsha

ba

vaka

lise

iingc

aman

go n

gazo

Bab

alis

a ng

ezig

anek

o ez

itsha

bav

akal

ise

iingc

aman

go

ngaz

o

AS

2: S

eben

zisa

ulw

azi l

wen

teke

lelo

uku

zonw

abis

a ne

engc

inga

ez

imna

ndi (

ukub

alis

a iz

iqhu

lo, u

kudl

ala

imid

lalo

yam

agam

a,

amaq

hina

, uku

yila

imih

obe,

nok

uthe

tha

ngee

lwim

i ezi

ninz

i ng

axes

hany

e)

Bab

alis

a be

dlal

a im

idla

lo

yam

agam

a,

amaq

hina

njl.

njl

Bab

alis

a be

dlal

a im

idla

lo

yam

agam

a,

amaq

hina

njl.

njl

Bay

ila im

ihob

e be

fund

a no

kuth

etha

iil

wim

i ezi

ninz

i

Bay

ila im

ihob

e be

fund

a no

kuth

etha

iil

wim

i ezi

ninz

i

AS

3: S

eben

zisa

iim

bona

kalo

eza

hluk

eney

o ne

zije

kulo

xa

ebal

isa

ibal

i B

abal

isa

amab

ali

Bab

alis

a am

abal

i

Bab

alis

a am

abal

i

B

abal

isa

amab

ali

AS

4: Y

ila n

okub

alis

a am

abal

i ane

siqa

lo, i

siqu

nes

iphe

lo

eseb

enzi

sa u

lwim

i olu

chaz

ayo

noku

phep

ha u

phin

da-p

hind

o en

eem

paw

u ze

sakh

iwo

seba

li ne

sim

o sa

balin

gani

swa

Bab

alis

a am

abal

i B

abal

isa

amab

ali

beqa

phel

a is

iqal

o ne

siph

elo

Bab

alis

a am

abal

i an

esiq

alo,

isiq

u ne

siph

elo

Bab

alis

a am

abal

i an

esiq

alo,

isiq

u ne

siph

elo

beqw

alas

ela

isak

hiw

o se

bali

nesi

mo

sabl

aing

anis

wa

A

S 5:

Tha

tha

inxa

xheb

a kw

ingx

oxo

yekl

asi n

eyeq

ela

ngo-

o

K

uqal

isa

isih

loko

kw

ingx

oxo

yeqe

la

o

Kun

ikan

a am

athu

ba, n

okub

uza

imib

uzo

esem

xhol

wen

i B

atha

tha

inxa

xheb

a B

atha

tha

inxa

xheb

a B

atha

tha

inxa

xheb

a kw

ingx

oxo

yeqe

la

Bat

hath

a in

xaxh

eba

Page 13: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

5

o

Kuc

ebis

a ok

anye

and

isa

iingc

inga

o

K

ubon

isa

uvak

alel

o ku

mal

unge

lo n

eem

vaka

lelo

zab

anye

kw

ingx

oxo

yeqe

la

bekh

okel

wa

ngut

isha

la

kwin

gxox

o ye

qela

be

khok

elw

a ng

utis

hala

beni

ka is

ihlo

ko

kwin

gxox

o ye

qela

be

nika

isih

loko

o

Kus

hwan

kath

ela

umse

benz

i weq

ela

Bas

hwan

kath

ela

umse

benz

i weq

ela

ngok

ufan

elek

ileyo

Bas

hwan

kath

ela

umse

benz

i weq

ela

ngok

ufan

elek

ileyo

A

S 6:

Ba

nodl

iwan

o-nd

lebe

nab

antu

nge

njon

go e

thile

AS

7: A

zisa

ngo

mlo

mo

(kw

izih

loko

ezi

niki

wey

o, u

dliw

ano-

ndle

be

olw

enzi

wey

o, u

kuni

ka in

gxel

o yo

phan

do lw

anga

phan

dle)

Nge

nkxa

so n

okuk

hoke

lwa

ngut

itsha

la k

wen

ziw

a iz

ikho

kelo

zo

kwaz

isa

okul

ungi

leyo

Kuc

haza

uku

ba b

aza

kwaz

isa

nton

i, nj

ani

• K

useb

enzi

sa iz

ixho

bo e

zibo

nway

o uk

unce

disa

ukw

azis

a ng

omlo

mo

• K

useb

enzi

sa ii

ndle

la e

zisi

sise

ko u

kuzi

band

akan

ya

njen

gaba

phul

a-ph

uli (

ukuf

uman

a uk

ugqa

lisel

a kw

abap

hula

-ph

uli,

ukuj

onga

em

ehlw

eni)

AS

8: Z

iban

daka

nya

kwin

coko

nje

ngob

uchu

le b

entla

lo

Page 14: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

6

LO

3: U

KU

FUN

DA

NO

KU

BU

KE

LA

T

ER

M 1

TE

RM

2

TE

RM

3

TE

RM

4

AS

1: S

eben

zisa

izik

hoke

lo e

zibo

nway

o uk

uphu

hlis

a in

tsin

gise

lo

ngo-

o

Kuf

unda

izic

atsh

ulw

a ze

graf

u ez

ifana

nem

ifane

kiso

, iifo

to,

iimap

hu, i

itsha

ti nj

l-njl

ngo:

Kuc

acis

a ng

omlo

mo

okan

ye u

bhal

e uk

uba

zing

anto

ni

K

ucac

isa

injo

ngo

yom

fane

kiso

Kus

eben

zisa

ulw

azi n

gend

lela

efa

nele

kile

yo u

mz:

um

khon

do w

emep

hu

K

uhla

luty

a um

fane

kiso

ngo

kuph

athe

lele

kw

isak

hiw

o no

kuse

benz

a kw

awo

B

afun

da

izic

atsh

ulw

a ez

iham

ba

nem

ifane

kiso

ba

ze b

azito

like

Bah

lalu

tya

imifa

neki

so

ngok

unxu

lum

ene

nesi

cats

hulw

a ab

asifu

ndile

yo

Bas

eben

zisa

iif

oto,

iim

aphu

ne

etsh

ati

ukut

olik

a in

tsin

gise

lo

yesi

cats

hulw

a

o

Kuf

unda

imiy

alel

o ep

hath

elel

e kw

izid

ingo

nem

inqw

eno

yabo

ebo

min

i √

o

Kuf

unda

izic

atsh

ulw

a ez

inin

zi e

zahl

uken

eyo

ezin

okun

tsok

otha

ezi

fana

nee

ncw

adi z

eent

som

i nez

ibal

isa

ngen

yani

so, i

zala

this

o ne

ziqu

lath

o

AS

3: F

unda

izic

atsh

ulw

a bo

dwa

kuze

kus

etye

nzis

we

iindl

ela

ezah

luke

neyo

uku

nika

ints

ingi

selo

yez

icat

shul

wa

ngo-

Kub

iza

amag

ama

ngob

ucik

o xa

efu

nda

ngok

uvak

alay

o •

Kuf

unda

ngo

kuva

kala

yo k

way

e es

eben

zisa

imbo

naka

lo,

ucin

ezel

o ol

ufan

elek

ileyo

, nok

unqu

mam

a, im

vaka

lozw

i •

Kus

eben

zisa

ubu

chul

e bo

naka

no lw

amag

ama

nobe

ngqi

qo

ukuf

unda

izic

atsh

ulw

a ez

inga

qhel

ekan

ga

• K

useb

enzi

sa ii

ndle

la e

zize

nzek

elay

o zo

kuzi

kore

kish

a nj

engo

kuph

ind

ufun

de, n

qum

ama,

ziq

helis

e am

agam

a ph

ambi

ko

kuba

aw

abiz

e

Baf

unda

iz

icat

shul

wa

bodw

a be

sebe

nzis

a uc

inez

elo

oluf

anel

ekile

yo,

ukun

qum

ama,

im

vaka

lozw

i, uk

uzilu

ngis

a ba

ziqh

elis

e am

agam

a ph

ambi

Baf

unda

iz

icat

shul

wa

bodw

a be

sebe

nzis

a uc

inez

elo

oluf

anel

ekile

yo,

ukun

qum

ama,

im

vaka

lozw

i, uk

uzilu

ngis

a ba

ziqh

elis

e am

agam

a ph

ambi

Baf

unda

iz

icat

shul

wa

bodw

a be

sebe

nzis

a uc

inez

elo

oluf

anel

ekile

yo,

ukun

qum

ama,

im

vaka

lozw

i, uk

uzilu

ngis

a ba

ziqh

elis

e am

agam

a ph

ambi

ko

kuba

baw

abiz

e

Baf

unda

iz

icat

shul

wa

bodw

a be

sebe

nzis

a uc

inez

elo

oluf

anel

ekile

yo,

ukun

qum

ama,

im

vaka

lozw

i, uk

uzilu

ngis

a ba

ziqh

elis

e am

agam

a ph

ambi

Page 15: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

7

koku

ba b

awab

ize

FA

T

koku

ba b

awab

ize

FA

T F

AT

koku

ba b

awab

ize

FA

T

AS

4: Z

inzi

sa u

lwaz

i lw

ezan

di n

go-

• K

unak

ana

ukub

a iz

ikha

mis

o zi

ngal

ande

lela

na k

wam

anye

am

agam

a um

z: ii

nkom

o •

Kun

akan

a uk

uba

isan

di e

siny

e si

ngan

amaq

aban

e am

abin

i “ph

”,

“sh”

Kun

akan

a am

aqab

ane

amab

ini n

amat

hath

u ax

utyi

wey

o “m

nt”,

”tsh

” •

Kun

akan

a iq

ela

lam

agam

a ab

onw

a nj

alo

Bak

heth

a am

gam

a an

esan

di

esin

ye e

senz

iwa

ngam

aqab

ane

amab

ini,

umz.

iq

anda

, ukh

uko,

in

kukh

u, u

mnt

u FA

T

Bah

lula

iim

eko

apho

izik

ham

iso

zino

kula

ndel

elan

a kh

ona

Um

z:

kwis

inin

zi,

iinko

mo,

oo

nopo

pi

FAT

Bak

heth

a am

gam

a an

esan

di e

siny

e es

enzi

wa

ngam

aqab

ane

amab

ini,

umz.

iq

anda

, ukh

uko,

in

kukh

u, u

mnt

u FA

T

Bah

lula

iim

eko

apho

izik

ham

iso

zino

kula

ndel

elan

a kh

ona

Um

z:

kwis

inin

zi,

iinko

mo,

oo

nopo

pi

FAT

AS

5: F

unde

la u

lwaz

i nol

onw

abo

ngo-

o

Kuk

heth

a iin

cwad

i ezi

balis

a ng

eent

som

i nez

ibal

isa

ngen

yani

so k

way

e ax

ele

kuth

eni e

zith

anda

oka

nye

enga

zith

andi

o

K

ufun

da n

okuh

lalu

tya

iincw

adi e

zibh

alw

e ng

abab

hali

been

kcub

eko

ezah

luke

neyo

mal

unga

nee

mek

o ez

ahlu

kene

yo n

olw

alam

ano

o

Kuf

unda

izic

atsh

ulw

a ez

inin

zi u

kuzo

nwab

isa

ezifa

na

neem

agaz

ini n

amap

heph

a-nd

aba

o

Kw

andi

sa is

igam

a ng

okus

eben

zisa

isic

hazi

-mag

ama

noku

gcin

a is

icha

zi-m

agam

a sa

khe

o

Kus

eben

zisa

isal

athi

so, i

siqu

lath

o, a

mag

ama

apha

mbi

li,

izih

loko

, iin

tloko

nee

nom

bolo

zam

aphe

pha

ukuf

uman

a

Mab

atye

lele

am

atha

la

eenc

wad

i, ba

sebe

nzis

e iz

icha

zi-m

agam

a

Mab

akw

azi

ukuj

onga

Mab

atye

lele

am

atha

la

eenc

wad

i, ba

sebe

nzis

e iz

icha

zi-m

agam

a

Mab

akw

azi

ukuj

onga

Mab

atye

lele

am

atha

la e

encw

adi,

base

benz

ise

izic

hazi

-mag

ama

M

abak

waz

i uk

ujon

ga is

alat

hiso

, is

iqul

athi

so,

Mab

atye

lele

am

atha

la

eenc

wad

i, ba

sebe

nzis

e iz

icha

zi-m

agam

a

Mab

akw

azi

ukuj

onga

Page 16: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

8

ulw

azi

o

Kud

lala

um

dlal

o w

amag

ama

atha

thw

e ek

ufun

deni

, kw

isig

ama,

kul

waz

i nak

ubuc

hule

o

K

ucho

nga

noku

fum

ana

imith

ombo

yol

waz

i efa

na

nam

alun

gu o

lunt

u ne

encw

adi z

etha

la le

encw

adi

o

Kuq

ala

ukuh

lalu

tya

izic

atsh

ulw

a zo

mlo

mo,

ezi

bhal

iwey

o,

nezi

bonw

ayo

kuku

xabi

seka

kw

entla

lo-n

kcub

eko,

kw

iimbo

no n

akw

ingq

ikel

elo

(um

z: u

kwaz

isa

isep

ha

engu

mgu

bo, u

kuch

aza

ukub

a ye

nzel

we

bani

, iin

dim

a ez

idla

lwa

ngab

afaz

i nam

adod

a)

isal

athi

so,

isiq

ulat

hiso

, am

agam

a ap

ham

bili,

iz

ihlo

ko n

jalo

-nj

alo

xa b

efun

a ul

waz

i.

isal

athi

so,

isiq

ulat

hiso

, am

agam

a ap

ham

bili,

iz

ihlo

ko n

jalo

-nj

alo

xa b

efun

a ul

waz

i.

amag

ama

apha

mbi

li, iz

ihlo

ko

njal

o-nj

alo

xa

befu

na u

lwaz

i.

isal

athi

so,

isiq

ulat

hiso

, am

agam

a ap

ham

bili,

iz

ihlo

ko n

jalo

-nj

alo

xa b

efun

a ul

waz

i.

Page 17: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

9

LO

4: U

KU

BH

AL

A

TE

RM

1

TE

RM

2

TE

RM

3

TE

RM

4

AS

1: B

hala

ngo

kufu

ndek

ayo

ngo-

o

K

ubha

la n

goku

khul

ulek

a ok

ukhu

lu n

ange

sant

ya

ngok

uziq

hela

nisa

o

K

ugqi

ba u

nseb

enzi

nge

xesh

a om

isel

we

won

a

Ban

ikw

a um

hlat

hi o

mny

e ba

wuk

huph

ele

ukuz

e ba

wug

qibe

ng

exes

ha

elis

ikiw

eyo

FAT

Ban

ikw

a im

ihla

thi e

mib

ini

bayi

khup

hele

uk

uze

bayi

gqib

e ng

exes

ha

elis

ikiw

eyo

FAT

Ban

ikw

a im

ihla

thi

emith

athu

ba

yikh

uphe

le u

kuze

ba

yigq

ibe

ngex

esha

el

isik

iwey

o FA

T

Ban

ikw

a ib

ali

balik

huph

ele

ukuz

e ba

ligqi

be

ngex

esha

el

isik

iwey

o FA

T

AS

2:Se

benz

isa

ubuc

hule

pha

mbi

kok

uqal

isa

ukub

hala

ngo

- o

K

useb

enzi

sa u

buch

ule

bokw

andu

lela

uku

bhal

a ob

ahlu

kene

yo e

kufu

neni

ulw

azi a

ze a

khet

he is

ihlo

ko (u

mz:

uk

ungq

uban

isa

iintlo

ko, u

bhal

o ol

ukhu

lule

kile

yo, u

kuth

etha

na

balin

gane

, im

ifane

kiso

ebo

nway

o)

o

Kuq

alis

a uk

uqul

unqa

uku

bhal

a

Ban

ikw

a is

ihlo

ko

baqo

kele

le

iingc

inga

nga

so

ukuz

e ba

bena

ko

ukub

hala

nge

so

sihl

oko.

Ban

ikw

a is

ihlo

ko

baqo

kele

le

iingc

inga

nga

so

ukuz

e ba

bena

ko

ukub

hala

nge

so

sihl

oko

bani

ke

neza

bo iz

imvo

ng

aso.

Ban

ikw

a is

ihlo

ko

baqo

kele

le

iingc

inga

nga

so

ukuz

e ba

bena

ko

ukub

hala

nge

so

sihl

oko

ngok

ukhu

lule

kile

yo,

bath

ethe

na

balin

gane

nga

so

nang

emifa

neki

so

yaso

.

Ban

ikw

a is

ihlo

ko

baqo

kele

le

iingc

inga

nga

so

ukuz

e ba

bena

ko

ukub

hala

nge

so

sihl

oko

de

babh

ale

naw

abo

amab

ali

AS

3: Y

ila u

mse

benz

i ngo

kwee

njon

go e

zahl

uken

eyo

ngo-

o

K

ukhe

tha

uhlo

bo lw

esic

atsh

ulw

a uk

uze

siha

mbe

lane

ne

njon

go n

abap

hula

phul

i (um

z: u

kubh

ala

kwid

ayar

i no

vaka

lelo

lwak

ho k

wis

igan

eko)

o

K

ubha

la iz

icat

shul

wa

ezifu

tsha

ne e

zikh

ethi

wey

o ng

okw

eenj

ongo

eza

hluk

eney

o (u

mz:

um

hlat

hi o

mny

e ok

anye

em

ibin

i yeb

ali,

izig

xeko

-nco

mo

zeen

cwad

i, iir

esip

hi, i

ingx

oxo,

imiy

alel

o)

o

Kub

hala

isih

loko

esi

phuh

lisa

umxh

olo

apho

kuy

imfu

neko

Ban

ike

iresi

phi

yokw

enza

ik

eyik

i,

Ban

ike

iires

iphi

uk

uze

babh

ale

umhl

athi

om

nye

nem

ibin

i nge

nye

yazo

Ban

ike

iires

iphi

uk

uze

babh

ale

imih

lath

i em

ithat

hu

nem

ine

ngen

ye y

azo

Mab

abha

le

ngen

kqub

o ye

siko

lo

ukus

ukel

a ku

sasa

uk

uya

ukup

hum

a kw

aso

Page 18: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

10

AS

4: H

lazi

ya u

mse

benz

i ngo

- o

K

uxox

a ng

obha

lo lw

akhe

nol

wab

anye

uku

fum

ana

okan

ye

ukun

ika

ingx

elo

o

Kuh

lela

imib

hala

o ya

bo (u

kush

iya

okan

ye u

kong

eza

amag

ama

ukuc

acis

a in

tsin

gise

lo, u

kukh

ange

la

noku

kore

kish

a up

elo

nezi

phum

lisi)

o

Kuh

lazi

ya u

mse

benz

i wak

ho e

mva

kok

ufum

ana

ingx

elo

kwab

anye

Mab

axox

e ng

ezin

to

abaz

ibha

liley

o uk

uze

babe

nako

uk

uzic

acis

a no

kulu

ngis

a ap

ho

kuyi

mfu

neko

Mab

axox

e ng

ezin

to

abaz

ibha

liley

o uk

uze

babe

nako

uk

uzic

acis

a no

kulu

ngis

a ap

ho

kuyi

mfu

neko

Mab

axox

e ng

ezin

to

abaz

ibha

liley

o uk

uze

babe

nako

uk

uzic

acis

a no

kulu

ngis

a ap

ho

kuyi

mfu

neko

Mab

axox

e ng

ezin

to

abaz

ibha

liley

o uk

uze

babe

nako

uk

uzic

acis

a no

kulu

ngis

a ap

ho

kuyi

mfu

neko

AS

5: P

apas

ha im

iseb

enzi

ngo

- o

K

wab

elan

a ng

omse

benz

i nab

anye

ngo

kufu

ndel

a ng

okuv

akal

ayo

nokw

enza

um

boni

so w

okub

haliw

eyo

ekla

sini

o

K

wab

elan

a na

baph

ula-

phul

i eku

jolis

we

kubo

kw

enza

iin

cwad

i zab

o ok

anye

ingq

okel

ela

yekl

asi

Bab

hala

am

abal

i ne

mib

ongo

yab

o uk

uze

bafu

ndel

e ut

itsha

la, a

maq

ela

naba

linga

ne

babo

, be

wap

apas

ha

Bab

hala

am

abal

i ne

mib

ongo

yab

o uk

uze

bafu

ndel

e ut

itsha

la, a

maq

ela

naba

linga

ne b

abo,

be

wap

apas

ha

Bab

hala

am

abal

i ne

mib

ongo

yab

o uk

uze

bafu

ndel

e ut

itsha

la, a

maq

ela

naba

linga

ne b

abo,

be

wap

apas

ha

Bab

hala

am

abal

i ne

mib

ongo

yab

o uk

uze

bafu

ndel

e ut

itsha

la, a

maq

ela

naba

linga

ne b

abo,

be

wap

apas

ha.

(Qok

elel

a on

ke

amab

ali a

bhal

we

ngab

afun

di,

wen

ze in

cwad

ana

yam

abal

i abo

)

AS

6: E

nza

isig

ama

aze

azip

elel

e am

agam

a ng

o-

o

Kug

uqug

uqul

a is

igam

a ng

okuq

huty

wa

ngum

dla

neen

jong

o ez

ithile

o

K

wen

za u

mfu

nise

lo n

okud

lala

nga

mag

ama

avel

a ku

mab

ali

ekuf

unde

ni, k

wiz

ixho

bo z

osas

azo,

kw

iziq

hulo

, kw

inte

tho

yaba

linga

ne n

aban

ye

o

Kw

enza

ibha

nki y

amag

ama

nesi

chaz

i-mag

ama

sakh

o o

K

useb

enzi

sa is

icha

zi-m

agam

a uk

ukha

ngel

a up

elo

neen

tsin

gise

lo z

amag

ama

o

Kus

eben

zisa

ulw

azi l

wez

andi

nem

ithet

ho y

opel

p uk

ubha

la

amag

ama

anga

qhel

ekan

ga

Bap

ela

amag

ama

am

atsh

a as

uka

kum

bong

o eb

ebew

ufun

dile

, ba

wab

hale

na

kwiz

icha

zi-

mag

ama.

Bap

ela

amag

ama

ebes

etye

nzis

we

koqa

shi-q

ashi

ba

wab

hale

na

kwiz

icha

zi-

mag

ama.

Bap

ela

amag

ama

abaw

afum

ene

kum

aphe

phan

daba

na

kwiin

cwad

i eb

ebez

ifund

ile,

baw

abha

le

nakw

izic

hazi

-m

agam

a.

Bap

ela

amag

ama

abaw

eve

kudl

iwan

o-nd

lebe

, ku

nom

atho

thol

o na

kum

abon

akud

e,

baw

abha

le

nakw

izic

hazi

-m

agam

a.

Page 19: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

11

A

S 7:

Seb

enzi

sa iz

akhi

zeg

ram

a no

thun

gelw

ano

loku

bhal

a ng

o-

o

Kuq

ala

ukw

ahlu

la iz

ivak

alis

i ngo

kwem

ihla

thi

o

Kus

eben

zisa

izip

hum

lisi e

zifa

nele

kile

yo (u

mz:

oon

obum

ba

abak

hulu

, izi

ngxi

, uph

awu

lom

buzo

, izi

khuz

o, ii

kom

a,

isim

eli-n

obum

ba)

o

Kus

eben

zisa

izim

bo z

okub

alis

a o

K

useb

enzi

sa e

ziny

e iz

akhi

wo

zezi

cats

hulw

a zo

lwaz

i ezi

fana

ne

mifu

nise

lo

o

Kus

eben

zisa

ulw

azi l

weg

ram

a

Ban

ikw

a um

hlat

hi u

kuze

ba

fake

le

oono

bum

ba

abak

hulu

, izi

ngxi

, up

haw

u lo

mbu

zo,

izik

huzo

, iik

oma,

is

imel

i-nob

umba

ap

ho

kuyi

mfu

neko

.

Ban

ikw

a um

hlat

hi u

kuze

ba

fake

le :

oono

bum

ba

abak

hulu

, izi

ngxi

, up

haw

u lo

mbu

zo,

izik

huzo

, iik

oma,

is

imel

i-nob

umba

ap

ho

kuyi

mfu

neko

.

Ban

ikw

a um

hlat

hi

ukuz

e ba

fake

le :

oono

bum

ba

abak

hulu

, izi

ngxi

, up

haw

u lo

mbu

zo,

izik

huzo

, iik

oma,

is

imel

i-nob

umba

ap

ho k

uyim

fune

ko.

Bas

eben

zisa

iz

ango

tshe

nez

imbo

zo

kuba

lisa

Ban

ikw

a um

hlat

hi

ukuz

e ba

fake

le :

oono

bum

ba

abak

hulu

, izi

ngxi

, up

haw

u lo

mbu

zo,

izik

huzo

, iik

oma,

is

imel

i-nob

umba

ap

ho

kuyi

mfu

neko

B

aseb

enzi

sa

izan

gots

he

nezi

mbo

zo

kuba

lisa

.nol

waz

i lw

egra

ma

Page 20: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

12

LO

5: U

KU

CIN

GA

NO

KU

QIQ

A

. TE

RM

1

TE

RM

2

TE

RM

3

TE

RM

4

AS

1: S

eben

zisa

ulw

imi u

kwan

disa

isig

ama

ngo-

o

K

uqon

da n

okus

eben

zisa

ulw

imi l

wen

gqiq

o lw

eenk

alo

lwez

ifund

o ez

ahlu

kene

yo e

zifu

neka

kul

o m

gang

atho

Mab

enze

up

hand

o,

umz.

“uku

coca

am

anzi

”,

“ ik

hole

ra”

Mab

enze

up

hand

o ol

ukhe

thile

yo

nolu

lung

ele

lo

mga

ngat

ho

Mab

axox

e be

nze

imifa

neki

so

ngop

hand

o lw

abo

Mab

enze

uph

ando

ol

ukhe

thile

yo

nolu

lung

ele

lo

mga

ngat

ho

Mab

axox

e be

nze

imifa

neki

so

ngop

hand

o lw

abo

Mab

enze

up

hand

o ol

ukhe

thile

yo

nolu

lung

ele

lo

mga

ngat

ho

Mab

axox

e be

nze

imifa

neki

so

ngop

hand

o lw

abo

A

S 2:

Seb

enzi

sa u

lwim

i eku

cing

eni n

asek

uqiq

eni n

go-

o

Kuq

onda

nok

useb

enzi

sa u

lwim

i eku

qiqe

ni n

akw

ingq

iqo,

um

z: k

win

tsus

a ne

siph

umo,

ekw

enze

ni iz

igqi

bo

Mab

acha

ze

bani

ke is

iphe

lo

soph

ando

oka

nye

ibal

i bes

eben

zisa

in

gcin

ga

ephe

zulu

uk

ubon

akal

isa

iimfa

no

neya

ntlu

kwan

o.

Mab

acha

ze

bani

ke is

iphe

lo

soph

ando

oka

nye

ibal

i bes

eben

zisa

in

gcin

ga

ephe

zulu

uk

ubon

akal

isa

iimfa

no

neya

ntlu

kwan

o.

Mab

acha

ze b

anik

e is

iphe

lo so

phan

do

okan

ye ib

ali

bese

benz

isa

ingc

inga

eph

ezul

u uk

ubon

akal

isa

iimfa

no

neya

ntlu

kwan

o.

Mab

acha

ze b

anik

e is

iphe

lo so

phan

do

okan

ye ib

ali

bese

benz

isa

ingc

inga

eph

ezul

u uk

ubon

akal

isa

iimfa

no

neya

ntlu

kwan

o.

AS

3: S

eben

zisa

uku

cing

a ok

ukw

inqa

naba

elip

hezu

lu n

olw

imi

olub

anda

nyek

a ku

zo, u

mze

kelo

: o

In

gcin

ga e

that

yath

wa

njen

geny

anis

o (n

dici

nga

ukub

a in

ga;)

o

Kus

eben

zisa

ulw

imi u

kuch

aza

iimfa

no n

eeya

ntlu

kwan

o,

ukuh

lalu

tya,

uku

thel

ekis

a no

kuch

asan

isa

ulw

azi

Ban

ike

aman

yath

elo

atha

tyat

hway

o xa

ku

zakw

enzi

wa

umse

benz

i

Ban

ike

aman

yath

elo

atha

tyat

hway

o xa

ku

zakw

enzi

wa

umse

benz

i

Ban

ike

aman

yath

elo

atha

tyat

hway

o xa

ku

zakw

enzi

wa

umse

benz

i

Ban

ike

aman

yath

elo

atha

tyat

hway

o xa

ku

zakw

enzi

wa

umse

benz

i

AS

4: S

eben

zisa

ulw

imi e

kuph

ande

ni n

asek

upho

nono

ngen

i ngo

-

Page 21: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

13

o

Kub

uza

imib

uzo

noku

funa

ingc

acis

o, u

nika

izis

ombu

lulo

no

kuce

bisa

ezi

nye

iindl

ela

zoku

som

bulu

la (u

kuba

nde

nza

le

nto,

ngo

ku…

….,

sing

azam

a……

..)

AS

5: E

nza

upha

ndo

olul

ula

ngo-

o

K

ubuz

a im

ibuz

o en

okub

ance

da u

kuxe

la u

mse

benz

i no

kufu

na u

lwaz

i aba

lufu

nayo

(sifu

na u

kwaz

i nto

ni,

ukw

enza

, uku

fum

ana,

luza

kuf

uman

eka

phi u

lwaz

i?)

o

Kuq

ulun

qa a

man

qana

ba o

mse

benz

i uku

ze k

wab

elw

ane

ngom

sebe

nzi(u

mz:

kuz

a kw

enzi

wa

nton

i?, n

guba

ni o

za

kwen

za o

kuth

ile?)

o

K

useb

enzi

sa u

buch

ule

ukuf

uman

a ul

waz

i ngo

:

Kub

uza

imib

uzo

esem

xhol

wen

i

Kw

enza

udl

iwan

o-nd

lebe

nep

heph

a le

mib

uzo

K

ufun

a ul

waz

i kw

ithal

a le

encw

adi (

unce

dwa

ngum

ntu

omda

la o

kany

e um

fund

i om

dala

)

o

Kux

hasa

uca

cise

ingx

oxo

ngok

unik

a iz

izat

hu

nobu

ngqi

na

o

Kus

hwan

kath

ela

ulw

azi u

ze u

lwaz

ise

ngok

ufan

elek

ileyo

nan

gom

dla

AS

6: L

ungi

sa u

lwaz

i ngo

- o

K

urek

odis

ha n

okuc

wan

gcis

a ul

waz

i nge

endl

ela

ezah

luke

neyo

o

K

heth

a ul

waz

i nok

utha

tha

aman

qaku

o

K

wen

za ii

mep

hu z

engq

ondo

o

K

wac

ha iz

intlu

, im

izob

o, ii

tsha

ti ne

eflo

wu-

tsha

ti o

K

ulan

dele

lani

sa u

lwaz

i nok

ulub

ek p

hant

si k

wez

ihlo

ko

o

Kus

eben

zisa

ulw

imi u

kuch

aza

imfa

no n

eeya

ntlu

kwan

o uk

uhla

luty

a, u

kuth

elek

isa

noku

chas

anis

a ul

waz

i

Yen

za u

luhl

u lw

ezin

to u

mz.

ul

uhlu

lw

eenc

wad

i, gr

osar

i. FA

T

Yen

za it

hebh

ile

okan

ye

iday

agra

m u

mz.

ey

eenk

olo,

ey

ezin

xibo

no

kuty

a FA

T

Yen

za im

ephu

ye

ngqo

ndo,

um

z.

Imba

ngi y

ezip

hum

o zo

kum

ka k

omba

ne,

yoku

nqab

a kw

aman

zi.

FAT

Yen

za it

shat

i eb

onis

a iim

fano

ne

eyan

tlukw

ano

FAT

Page 22: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

14

L

O 6

: UK

WA

KH

IWA

NO

KU

SET

YE

NZ

ISW

A K

OL

WIM

I

TE

RM

1

T

ER

M 2

TE

RM

3

T

ER

M 4

A

S 1:

Nxu

lum

anis

a iz

andi

koo

nobu

mba

nam

agam

a ng

o-

o

Kus

eben

zisa

izan

di, n

okup

ela

amag

ama

anzi

nyan

a K

hum

buza

izan

di

ezifu

ndw

e kw

iban

ga

elin

gaph

ambi

li FA

T

Gxi

nini

sa

kwiz

andi

ez

ifund

wa

kwel

i ba

nga

(jong

a kw

itsha

ti ye

zand

i ku

le n

cwad

i ng

asem

va)

FAT

G

xini

nisa

kw

izan

di e

zifu

ndw

a kw

eli b

anga

(jon

ga

kwits

hati

yeza

ndi

kule

ncw

adi

ngas

emva

)

FAT

Gxi

nini

sa

kwiz

andi

ez

ifund

wa

kwel

i ba

nga

(jong

a kw

itsha

ti ye

zand

i ku

le n

cwad

i ng

asem

va)

FA

T

A

S 2:

Seb

enza

nga

mag

ama

ngo-

o

K

useb

enzi

sa e

min

ye im

ithet

ho y

opel

o uk

upel

a am

agam

a o

K

useb

enzi

sa ii

ntlo

bo z

emith

ombo

uku

khan

gela

upe

lo

o

Kus

eben

zisa

izim

apha

mbi

li ne

zim

amva

ukw

akha

am

agam

a o

K

ucho

nga

izic

hasi

nez

ifano

kuth

i

Bak

ha a

mag

ama

ukuz

e ba

bona

kalis

e is

imam

va

nesi

map

ham

bili

umz.

inja

na,

isitu

lo

FAT

Bak

ha a

mag

ama

ukuz

e ba

bona

kalis

e is

imam

va

nesi

map

ham

bili

umz.

inja

na, i

situ

lo

FAT

Ban

ikw

a um

hlat

hi

ukuz

e ba

chon

ge

izic

hasi

ne

zifa

noku

thi.

AS

3: S

eben

za n

gezi

vaka

lisi n

go-

o

Kuc

hong

a in

tloko

, ise

nzi n

enjo

ngos

enzi

kw

isiv

akal

isi

o

Kus

eben

zisa

uvu

mel

wan

o ol

ufan

elek

ileyo

lwen

tloko

ne

njon

gose

nzi

o

Kus

eben

zisa

izih

lang

anis

i ezi

vaka

lisa

ints

usa

nesi

phum

o,

umz:

and

imth

andi

kub

a uy

onqe

na

o

Kus

eben

zisa

iint

lobo

zez

icat

shul

wa

ezah

luke

neyo

o

K

ucho

nga

noku

sebe

nzis

a iz

ibiz

o, iz

icha

zi, i

zenz

i, iz

imel

abiz

o (m

na, y

ena)

nez

ihlo

mel

o ez

icha

neki

leyo

o

K

useb

enzi

sa ix

esha

ela

dlul

ayo

neliz

ayo

ngok

ucha

neki

leyo

o

K

useb

enzi

sa iz

iphu

mlis

i ngo

kufa

nele

kile

yo (i

sim

eli-

nobu

mba

um

z: u

mnt

wan

’am

, uph

awu

lwes

ikhu

zo)

Ban

ikw

a iz

ivak

alis

i uku

ze

bach

onge

intlo

ko

isen

zi n

enjo

ngo

senz

i kw

iziv

akal

isi.

FAT

Baf

unda

ukw

enza

iz

ivak

alis

i ez

ikw

ixes

ha

eliz

ayo

nela

dlul

ayo.

Bad

iban

isa

iziv

akal

isi

ngok

useb

enzi

sa

izih

lang

anis

i B

afun

da u

kwen

za

iziv

akal

isi

ezik

wix

esha

el

izay

o ne

ladl

ulay

o.

Bad

iban

isa

iziv

akal

isi

ngok

useb

enzi

sa

izih

lang

anis

i FA

T

N

xulu

man

isa

nesi

phum

o se

sifu

ndo

4,

umga

ngat

ho

wok

uhlo

la 7

.2

Ban

ikw

a iz

ivak

alis

i uku

ze

bach

onge

intlo

ko

isen

zi n

enjo

ngo

senz

i kw

iziv

akal

isi.

FAT

Nxu

lum

anis

a ne

siph

umo

sesi

fund

o 4,

um

gang

atho

w

okuh

lola

7

Page 23: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

15

FAT

FAT

FAT

AS

4: S

eben

za n

gezi

cats

hulw

a ng

o-

o

Kud

iban

isa

iziv

akal

isi u

kwen

za im

ihla

thi a

ze a

gcin

e uk

unga

guqu

-guq

uki e

kuse

tyen

zisw

eni k

wex

esha

Ban

ike

iziv

akal

isi

bazi

diba

nise

ba

khe

umhl

athi

Ban

ike

iziv

akal

isi

bazi

diba

nise

ba

khe

imih

lath

i em

ibin

i. FA

T

Ban

ike

iziv

akal

isi

bazi

diba

nise

bak

he

imih

lath

i em

ithat

hu

Ban

ike

iziv

akal

isi

bazi

diba

nise

ba

khe

ibal

i. FA

T

AS

5: S

eben

zisa

ulw

imi k

win

tseb

enzi

swan

o ng

o-

o

Kus

eben

zisa

ulw

imi l

wen

tlalo

olu

vaka

lisa

imbe

ko(u

kuxo

lisa)

AS

6: P

huhl

isa

ingq

iqo

yolw

imi e

nzul

u ng

o-

o

Kup

hono

nong

a in

dlel

a ik

lasi

ese

benz

isa

ngay

o in

teth

o en

gaph

ucuk

anga

, kw

aye

ithet

hwa

naba

ni?

Nge

ziph

i iin

jong

o?

Page 24: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

16

ASS

ESS

ME

NT

PR

OG

RA

MM

E

FOU

ND

AT

ION

PH

ASE

E

DU

CA

TO

R:

LE

AR

NIN

G P

RO

GR

AM

ME

: LIT

ER

AC

Y

GR

AD

E:

3 Y

EA

R: 2

008

TE

RM

O

NE

T

WO

T

HR

EE

F

OU

R

FO

CU

S

LA ;

LO ;

AS

TASK ONE

AC

TIV

ITIE

S

FO

CU

S

LA ;

LO ;

AS

TASK TWO

AC

TIV

ITIE

S

FO

CU

S

LA ;

LO ;

AS

TASK THREE

AC

TIV

ITIE

S

FO

CU

S

LA ;

LO ;

AS

TASK FOUR

AC

TIV

ITIE

S

Page 25: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

17

FAT TASK EXEMPLAR ISIXHOSA HL GRADE 3 ATTAINMENT TASK 1 TERM 4 ISIPHUMO SESIFUNDO SOKUQALA(PF1) UMGANGATHO WOKUHLOLA GH 4 AND GH 5 PF 1: GH 1 Mamela ngolonwabo amabali amfutshane, imibongo iingoma kunye nezinye izicatshulwa zomlomo babanise ingqiqo ngo-

• Kumamela isihloko okanye ingcinga engundoqo • Kumamela iinkcukacha • Kuqikelela okunokwenzeka • Kwazisa ukulandelelana kweziganeko/iingcinga kwisicatshulwa somlomo • Kuvakalisa uvakalelo malunga nesicatshulwa somlomo/imiyalezo • Kuphendula imibuzo malunga nesicatshulwa somlomo • Kuzoba umfanekiso ukucacisa ingqiqo yebali/ sicatshulwa somlomo, abhale

amabali/ izicatshulwa ngamazwi ache PF 2: GH 5 Thatha inxaxheba kwingxoxo yeklasi neyeqela ngo-

• Kuqalisa isihloko kwingxoxo yeqela • Kunikana amathuba, nokubuza imibuzo esemxholweni • Kucebisa okanye andisa iingcinga • Kubonisa uvakalelo kumalungelo neemvakalelo zabanye • Kushwankathela umsebenzi weqela

UMSEBENZI

• Fundela abafundi ibali/umbongo okanye isicatshulwa UMZ: Ibali lehagu eyayingafuni ukungena esangweni/ Umhobe ngesifo Ugawulayo

• Yalela abafundi ngokwamaqela ukuba baqambe isihloko abaza kuxoxa ngaso eqeleni labo UMZ:

-imini yomgidi -ingxaki yongcoliseko lwendawo esihlala kuyo -imini yetheko lokuzalwa kwam (Qaphela ngokweenkolo abanye abantwana bangangathathi nxaxheba, mabenze esabo isihloko)

Page 26: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

18

INKQUBO YOVAVANYO ENOKUSETYENZISWA UMSEBENZI WOKUQALA Kulo msebenzi, utishala angayisebenzisa iRubriki eyenziwe ngolu hlobo-

AMAGAMA Ukumamela enika ingcinga engundoqo

Ukumamela inkcukacha

Ukulandelelanisa iziganeko

Ukuphendula imibuzo

Ukuzoba umfanekiso ocacisa ingqiqo yebali

Ukushwankathela ibali

Page 27: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

19

ISIS

HW

AN

KA

TH

EL

O S

OH

LO

LO

/ SO

VA

VA

NY

O G

RA

DE

3

UL

WIM

I LW

EN

KO

BE

IKO

TA

YO

KU

QA

LA

U

MSE

BE

NZ

I 1

UM

SEB

EN

ZI 2

U

MSE

BE

NZ

I 3

UM

SEB

EN

ZI 4

IK

OT

A Y

ESI

BIN

I U

MSE

BE

NZ

I 1

UM

SEB

EN

ZI 2

U

MSE

BE

NZ

I 3

UM

SEB

EN

ZI 4

Page 28: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

20

IKO

TA

YE

SIT

HA

TH

U

UM

SEB

EN

ZI 1

U

MSE

BE

NZ

I 2

UM

SEB

EN

ZI 3

U

MSE

BE

NZ

I 4

IKO

TA

YE

SIN

E

UM

SEB

EN

ZI 1

U

MSE

BE

NZ

I 2

UM

SEB

EN

ZI 3

U

MSE

BE

NZ

I 4

Page 29: GRADE 3 DOCUMENT PAGE.doc - 26 March 2008 · 2011. 1. 21. · iii Umgaqo / Indlela yokuphucula imfundo yomntwana / yomfundi 1. Imvelaphi Izinga eliphezulu lolwimi nezibalo zizakhono

21

LEARNER ATTAINMENT TARGETS GRADE R-3 ISIXHOSA HOME LANGUAGE IZANDI EMAZIFUNDWE ZEBANGA 3

GRADE 3 (Hlaziya zonke izandi zakwa Grade 2)

Ngcw, ngqw, ngxw, nkcw, nkqw, nkxw, ntshw,

Tyh, ntsh, ndlw, ndyw, ntlw, ntyw,

ths, tshw, tsh, ntsw

Dyw, nyw