eseiesei
mogonebebi prezidentebze laSa buRaZe
istoriebiistoriebi
TamTa melaSviliSoTa gagarini
simon de bovuarilela gafrindaSvili
werilebiwerilebi
berlinale 2011giorgi gvaxaria
egvipteana korZaia-samadaSvili
focxo-ewerinino lomaZe
specproeqtispecproeqti
piradi sivrcepiradi sivrcenino gogua
giorgi lobJaniZe giorgi kekeliZe besik xaranauli
kevin brokmaieri
literaturaliteratura
fasi 5 larimarti 2011 #69
garekanze: TamTa melaSvili
foto: marika qoCiaSvili
N69, marti 2011
6 redaqtoris werili
8 Cveni avtorebi
10 girCevT
kritika 18 maoxrebeli mkvdari magda guruli
20 sizmrad vnaxe `Savi gedi~ daviT gabunia
22 politikuri arqiteqtura Tu arqiteqturuli kiCi
Tamar amaSukeli
24 rogor movkvdeT samSoblosTvis, anu JolosTvis
daviT buxrikiZe
musika 26 Track N 18 _ mteri da alter `me~ miSa mdinaraZe
kulinaria 28 barbares mecxramete diana anfimiadi
axali media 30 cukerbergis `sistema~ ani asaTiani
komentarebi 32 bavSvebi da skola nino beqiSvili
36 kompiuteruli TamaSi: `simindis respublika _ 2015~
zviad qoriZe
reportaJi 38 tuliSsa da wuliSs Soris nino lomaZe
werilebi 44 berlinale _ arc wvims, arc Tovs, arc mze anaTebs
giorgi gvaxaria
48 tabadan, siyvaruliT ana korZaia-samadaSvili
istoriebi 52 TamTa melaSvili
gavla _ gaTvla _ gaTla SoTa gagarini
76 simon de bovuari
Femme Unique lela gafrindaSvili
interviu 58 qarTuli konformizmis Sesaxeb
specproeqti 64 piradi sivrce nino gogua
esei 82 mogonebebi prezidentebze laSa buRaZe
arqividan 88 saqarTvelos mweralTa kavSiris prezidiumis sxdomis
stenografuli angariSi
90 `ara cili swamo!~
R.O.C.S.-is kbilis pasata `yava da
Tambaqo~ specialurad SemuSavebulia
yavis, Cais, wiTeli Rvinisa da
Tambaqos moyvarulTaTvis.
SeinarCuneT momxibvleli Rimili da
jansaRi sunTqva.
gonieri kbilis pastebi
siamovnebis moyvarulTaTvis
redaqtoris werili
dRes msoflio sazogadoeba isev Rrmad SeSfoTebulia. muamar kadafi
sakuTar moqalaqeebs samxedro aviaciiT bombavs da mavne elementebisgan
`yvela saxls wmends~. aTiaTasobiT moqalaqe libias tovebs. egvipteSi isev
areulobaa. iemenis quCebSi demonstraciebi mainc ar wydeba. iranSi tunisi-
sa da egviptis represiuli reJimebis damarcxebis aRsaniSnavad masStaburi
aqcia imarTeba. msoflio liderebi brifingebs marTaven. devid kemeroni
wuxs, rom neo-konebi isev moZvelebuli meTodebiT moqmedeben da demokra-
tiuli sikeTeebis imports isev TviTmfrinavidan gadmofrqveviT cdilo-
ben. is fiqrobs, rom `cota faqizi~ midgomaa saWiro.
cxovreba _ es aris Zalisxmeva droSi, _ ambobda prusti. mamardaSvili
mis azrs ase agrZelebda _ imisTvis, rom darCe cocxali, gWirdeba uwyveti,
mudmivi Zalisxmeva. radgan sikvdili sicocxlis Semdeg ki ar dgeba, is Cve-
ni cxovrebis ganuyofeli nawilia. bevri ram, rac cocxali gvgonia, rasac
ganvicdiT, rasac vfiqrobT, sinamdvileSi didi xnis mkvdaria. mkvdaria
yvelaferi, rac aq da axla ar ibadeba. mkvdaria mibaZva, mkvdaria is, rac
meordeba, mkvdaria stereotipi, standarti da norma... da Tu Cveni goneba
mkvdari narCenebiT amoivso, cocxali gancdisTvis, fiqrisTvis, momavlis-
Tvis adgili aRar darCeba.
me ki mgonia, rom is, rac dRes samyaroSi xdeba, wina saukunis bolos
daiwyo. maSin, rodesac atomuri kvlevebis laboratoriaSi erT-erTma mkv-
levarma korporaciaSi informaciis efeqtianad gacvlisTvis `qselis~ (in-
ternetis Canasaxi) proeqti Seqmna. Tim berners lim maSin ar icoda, rom
misi idea axali msoflio wesrigis dasawyisi iqneboda. dRes, `ablabudaSi~
media `meoTxe xelisuflebis~ tituliT aRar amayobs, informaciis momxma-
reblisa da mwarmoeblis rolebi areulia, mediis sistemuri ierarqia aRar
arsebobs, Sinaarsis kontroli mxolod mcire xniT Seferxebas niSnavs. axa-
li samyaros axal mediaSi namdvili Tavisuflebaa.
dRes, sanam socialuri amboxis analogebs veZebT da `dominos~ daxris
kuTxes vzomavT, gvaviwydeba, rom Cven ukve ai, aseT samyaroSi vcxovrobT.
saukuneSi, romelSic totalitarizmis, avtoritarizmis, diqtatis kvdoma
dawyebulia. adamianebis marTvis yvelaze `faqizi midgomebic~ daZvelebu-
lia. dRes, yvela xelisufleba, yvela mmarTveli Tavidan irCevs _ gameo-
rebas, mibaZvasa da axals, momavals Soris. mokled, rogorc mamardaSvili
ambobs _ is, vinc `imeorebs~, gamoricxavs Tavis Tavs momavalSi, is TviTon
irCevs sakuTar sikvdils.
nino lomaZe
mogvwereT, [email protected]
mTavari redaqtorebi:
nino lomaZe, rati amaRlobeli
art-redaqtori:
giorgi nadiraZe
redaqtor-stilisti:
paata Samugia
koreqtori: Tamar RonRaZe
nomerze muSaobdnen: daviT buxrikiZe, giorgi gvaxaria, ana
korZaia-samadaSvili, laSa buRaZe,
diana anfimiadi, miSa mdinaraZe,
SoTa gagarini, nino beqiSvili, zviad
qoriZe, Tamar amaSukeli, lela
gafrindaSvili, ani asaTiani, daviT
gabunia, rati amaRlobeli, nino
gogua, nino lomaZe, Teo qavTaraZe,
irina aliaSvili
foto: marika qoCiaSvili, levan xerxeuliZe,
sergi barisaSvili
ilustracia:
maia sumbaZe
dizaini:
Tornike lorTqifaniZe
menejeri:
rusudan furcelaZe
sazogadoebasTan urTierToba:
lela SubiTiZe
klientTa momsaxurebis menejeri:
naTia rusaZe
sareklamo gayidvebi:
Tina osefaSvili
distribucia:
zviad Sengelia
gamomcemeli:
Sorena SaverdaSvili
gamomcemloba: Sps `em fabliSingi~, Tbilisi 0105,
faliaSvilis q. 108, tel.: 912326
el-fosta: [email protected]
sxva gamocemebi: liberali, biznesi-adamianebi,
meTodebi, strategiebi, dialogi.
stamba:
`favoriti~, Tbilisi, CubinaSvilis q.
50, tel.: 951952
Jurnali gamodis 2004 wlis 25 dekembridan
© “M Publishing” saavtoro uflebebi
daculia. JurnalSi gamoqveynebuli
masalebis nawilobrivi an mTliani
gamoyeneba gamomcemlobis nebarTvis gareSe
akrZalulia.
6 cxeli Sokoladi
lela gafrindaSvili
inteleqtualuri sixarbe da pasuxismgeblo-
ba _ es ori, ganuyreli megobari sul Tan
maxlda, am unikaluri qalis cxovrebisa da
Semoqmedebas rom ise davwafebodi, rogorc
ganumeorebeli tkbobisa da aRmoCenebis
saganZurs.
magram simon de bovuaris Sesaxeb werisas sak-
marisi sagzali ver iqneba is, rac waikiTxe.
amasTan aucilebelia TviTrefleqsia, Semec-
nebulis sakuTar bedSi, gamocdilebaSi da gonebaSi gatareba, Tanagancdisa
da Tanawvdomis permanentuli monacvleoba. amis gareSe verasdros SeZleb im
sisavsis da mravalmxrivobis gadmocemas, romliTac igi martiv, TviTtkbo-
bas micemul gonebaTagan gamoirCeva.
Tu simon de bovuaris gzas masTan erTad gaivli, SenTvis axali horizonti
gaixsneba: sinamdvile, romelSic cxovrob da rCebi, ufro mravalferovani
da saintereso xdeba, magram Secvlas, silis gawnas da gamofxizlebas moi-
Txovs. da Tu Sens megzurs daujereb, maSin dRemde `waukiTxav~ Sinaarsebs
waikiTxav da `dauwerel~ wignebs dawer.
Zvel, eTnografiul teqstebSi Cemi xetiali swored bovuaris damsaxurebaa.
Zalian minda svanuridan naTargmni `qalebis wesi~ am esesTan erTad waiki-
TxoT, rogorc erT-erTi `waukiTxavi~ Sinaarsi. vin icis, ra inteleqtu-
aluri sazrdo iqneboda igi kulturaSi qalis adgilis mkvlevari frangi
feministisTvis?!
ana korZaia-samadaSvili
diliT fanjridan rom gavixede, guli
gamiskda.
Tqven giyvarT zamTari? me mZuls. `au,
ai, gareT ro Tovs da Sen ro Tbilad xar
da...~ da gareTac rom Tbilodes, ara?
ara, ar miyvars zamTari.
egvipteSi viyavi. am qveynis Sesaxeb kvlav imdeni vici, ramdenic gamgzavre-
bamde vicodi, amitom sayovelTaod cnobili ambebiT Tavs aRar SegawyenT.
naxviT verc kairos muzeumi vnaxe, verc piramidebi, verc nilosi da verc
sinas mTa. iqauri aliaqoTi aranairad ar Semxebia, anu did Tavgadasavlebsac
ver davikvexni. mere ra. samagierod, iq bednieri viyavi, yvelaferi mixaroda
da didi aRmoCenac gavakeTe: bevri fuli mWirdeba, imisTvis, rom oqtombri-
dan aprilamde zRvasTan, zafxulSi vicxovro da Cemi mSvenieri sicocxle
sicives ar gavafuWebino.
marTalia, ramdenime sixaruli Tbilisur zamTarSic meRirsa: davbrundi
`SokoladSi~, rac, TavisTavad, Zalian maxalisebs; maqvs dabadebis dRe –
xumroba saqmea? da, rac mTavaria, damTavrda Cemi romani, rac, erTi mxriv,
guls mwyvets, meore mxriv ki, albaT, kargia: `yvelafers erTi bolo aqvs,
mxolod Zexvsa aqvs ori. asea, Cemo Zvirfaso, asea, Cemo Zvirfaso...”
es yvelaferi Zalian kargia, marTla, xma ar amomeReba. ubralod, zafxuli
minda.
ra kargi iyo egvipteSi...
Cveni avtorebi
ivenTis reklama
Jurnali`cxeli Sokoladi~ giwvevTdiskusiaze
stumrebi: koka amirejibi,
urbanisti,
arqiteqtori;
maia mania,
arqiteqturis
istorikosi.
moderatori
rusudan
mirzikaSvili,
arqiteqtori
Cemi qalaqiqalaqis gen-gegma, TviTmmarTveloba, istoriuli memkvidreoba
saqarTvelos erovnuli
muzeumis auditoria
furcelaZis 1
10 marti, 19 .00
8 cxeli Sokoladi
SenisaafTiaqokalaTa
`jipisi~ - vizrunoT sicocxleze
dazoge Tanxa - miiRe garantirebuli saukeTeso fasi* arCeul 5 medikamentze;
isargeble samedicino SeRavaTiT - miiRe yovelTviurad kvalificiuri eqimis ufaso
samedicino konsultacia da eqskluziuri fasdakleba yvelanair laboratoriul
gamokvlevaze eqspres klinikaSi;
airCie mzrunveloba - miiRe nebismier SekiTxvaze pasuxi da sasargeblo rCevebi Tqveni
samedicino mrCevlisgan (24 saaTis ganmavlobaSi).
janmrTelobaze zrunvis programa
aRniSnul medikamentebze amaze dabali
fasi dResdReisobiT arcerT qselur
afTiaqSi ar aris. Tuki Tqven sxvagan naxavT
ufro dabal fasad, Cven vuzrunvelyobT
TqvenTvis aRniSnuli medikamentis
analogiur, dabal fasad mowodebas.
*
10 cxeli Sokoladi
`gala~ galerea
gaxsna 1 marts, 19 saaTze
`gala galerea~ kote jinWaraZis erTgvar retros-
peqtivas warmoadgens da 1996-2000 periodis namu-
Sevrebs moicavs. koleqcias Tavad mxatvari frag-
mentebs arqmevs. gamofenaze warmodgenili iqneba
fragmentebi gamofenebidan `egzistencialistis
dRiuri~, `kiCi, ziCi da nina riCi~, `aCrdili~, `drois
struqtura~, `laboratoria Tavi IX~ da sxv.
kote jinWaraZe konceptualuri xelovnebis artis-
tia, romlis Semoqmedebasac yovelTvis axlavs iseTi
literaturuli atributebi, rogoricaa absurduli
Txroba, daujerebeli iumori da msubuqi humanuri
intenciebi. formis mxriv ki, misi namuSevrebi yo-
velTvis harmoniuli da sasiamovnoa, rogorc raRac
fantastikuri interieri.
daTo CixlaZe
komiqsi, manga da sxva
gamofenaze warmodgenilia
germanuli komiqsebis
mxatvrebis ori Taoba.
amave Temaze Catardeba
mxatvar saSa homeris
(hamburgi) vorkSopi.
goeTes instituti
zandukelis q.# 16
15.03 _ 30.03 gaxsna: 18sT.
`funagoriebi~ da
karikaturebi
warmodgenili iqneba
galaktionis, paolo
iaSvilis, akaki wereTlis,
konstantine gamsaxurdias
da sxva qarTveli
mwerlebis karikaturebi,
romelTa avtorebi arian:
germaneli warmoSobis
qarTveli mxatvari
oskar Smerlingi, gigla
fircxalava, karlo
kalaZe da sxvebi.
literaturis muzeumi
Wanturias q. # 8,
25.03 _ 9.04 gaxsna: 18 sT.
ferwera
TviTnaswavli mxatvris,
profesiiT pianistisa
da diriJoris, jarji
balanCivaZis ferweruli
tiloebis gamofena.
galerea `baia~ Sardenis
q. #10
11.03 _ 22.03
gaxsna: 18sT.
`anTologia~
daviT CixlaZis
gamofena „anTologia“.
margo korobliovas
performansis TeatrTan
erTad avtori
warmoadgens video
anTologiur cirks,
mkvdrebis, kacebis,
qalebis, balerinebis,
feminuri konspiraciebis
da sxva Temebis Sesaxeb.
`gala~ galerea aTonelis
q. 27. sanapiros 4
25 marti, gaxsna: 19 sT.
`fragmentebi~ kote jinWaraZe
gamofena
cxeli Sokoladi 11
girCevT
girCevT
„vikrutasebi, anu iRbliani xrikebi“ _ ase hqvia films, romlis naxvac
kinoTeatr `rusTavelSi~ da `amiranSi~ 24 Tebervlidan SegiZliaT. ru-
seTSi gadaRebuli filmi qarTveli reJisoris, levan gabriaZis sade-
biuto namuSevaria da masSi mTavar rols holivudis varskvlavi, mila
iovoviCi TamaSobs. gabriaZe bolo wlebis manZilze ruseTSi reklamebis
gadaRebiT iyo dakavebuli. sadebiuto filmis scenaris avtori reJi-
soris mama, cnobili reJisori da dramaturgi rezo gabriaZea. filmis
prodiuseri rusi reJisori, timur bekmambetovia (`dRis guSagi“ , `Ramis
guSagi“, `Wanted~). swored misi piradi kontaqtebis wyalobiT moxda
rolze mila iovoviCis daTanxmeba. msaxiobi los_anjelesidan moskovSi
10 dRiT Camofrinda da gmiris xasiaTis morgebis paralelurad, rusu-
li enis daxvewazec intensiurad imuSava: „vikrutasebSi“ mila rusulad
laparakobs.
holivudis varskvlavs filmSi partniorobas konstantin xabinski da
ivan urganti uweven. romantikuli komedia provinciuli qalaqis skolis
maswavleblis slavas da moskoveli lamazmanis, nadias siyvarulis ambavs
mogviTxrobs.
nino CimakaZe
`vikrutasebi~ reJisori: levan gabriaZe
`Savi gedi~
kinoTeatri `rusTaveli~
reJisori: ivan raitmani, rolebSi:
natali portmani, eSton kaCeri
`oqros globusis~ mflobeli `Savi
gedi~ _ natali portmani _ amje-
rad pirad problemebs umklavdeba.
is da misi partniori cdiloben,
SeinarCunon urTierToba mxo-
lod fizikuri kavSiriT, Tumca
raRac drois gasvlis Semdeg isini
xvdebian, rom raRac ufro metia
saWiro.
`marss sWirdeba dedebi~ 3D
kinoTeatri `amirani~
reJisori: saimon uelsi, role-
bSi: set grini, joan kiusaki, dan
fogleri
patara biWi, saxelad mailo, mxo-
lod mas Semdeg daafasebs dedas,
rac marselebi dedamiwaze movlen
mis wasayvanad.
`RANGO~, animacia
kinoTeatri `amirani~
reJisori: gor verbinski
qameleon xvliks, saxelad rengos,
surs gaxdes gmiri, amitomac is ga-
dawyvets, gaemgzavros dasavleTis
qalaqSi Tavgadasavlebis saZieblad.
`rapunceli CaxlarTuli istoria~ 3D
animacia _ kinoTeatri `rusTaveli~
reJisori: naTan greno, bairon
hovardi
mSvenier rapuncels, 21-metriani
oqrosferi Tma aqvs. gogona Cake-
tilia koSkSi, uRran tyeSi. erT
mSvenier dRes, mogzaurobisas,
momxibvleli yaCaRi flini swored am
koSkSi gadawyvets Ramis gaTenebas da
igi ulamazesi rapuncelis tyveobaSi
aRmoCndeba.
filmebi
12 cxeli Sokoladi
maRali donis momsaxurebas da komfortul garemos
gemriel kerZebs, deserts da Rvinis farTo arCevans
restorani "ovali" idealuri adgilia
TqvenTvis da Tqveni stumrebisaTvis
misamarTi: rkinis rigi 6
tel.: 43 89 50 / 43 89 51
restorani "ovali" gTavazobT:
girCevT
`vTamaSobT strindbergs~
reJisorebi: robert sturua,
andro enuqiZe
fridrix durenmati
rusTavelis Teatri
25 marti, dasawyisi 19:45
`romeo da julieta~
reJisori: guram bregaZe
ilias universitetis samsaxio-
bo fakultetis studentebis
sadiplomo namuSevari Taname-
drove samyaroSi romeosa da
julietas istorias mogviTxro-
bs.
ilias sauniversiteto Teatri
(yofili vakis Teatraluri
sardafi)
6 marti dasawyisi 19:00
samefo ubnis Teatri
9, 17 marti, dasawyisi 20 saaTze
vidre `vifakingebT~
penelope skineris TiTqmis `cxeli~
piesa samefo ubnis TeatrSi
namdvilad aris raRac jadosnuri
britanul dramaturgiaSi... britaneli
avtorebi SesaniSnavad grZnoben scenas
da dialogis agebis Tandayolili,
bunebrivi `ynosviT~ gamoirCevian.
2009 wels londonSi dadgmuli
penelope skineris pirveli piesa
`naxmari~ mxolod xmauriani dasawyisi
aRmoCnda. amas mohyva `xuTidan erTi~,
`stacionari~, `ukan ar moixedo~.
piesa `brma feri~ 2010 wels daiwera
da cxadia, misi dadgma saqarTveloSi
ukve movlenad SeiZleba, miviCnioT.
ver getyviT, ra STabeWdilebas
moaxdens masze debiutanti reJi-
soris, nini CakvetaZis speqtakli.
Cveni azriT ki, lirikuli scenebiT
sakmaod cudad `gamagrebuli~ da
`brma feri~ reJisori: nini CakvetaZe
Teatri amave dros, sadad da realisturad
dadgmuli komedia ar aris damRleli,
arc momabezreblad Wkuis damrigebe-
li. es damwyebi reJisorisTvis ukve
miRwevaa.
londonis sxvadasxva ubanSi mcxo-
vrebi oTxi sruliad gansxvavebuli
axalgazrdis urTierToba arc urba-
nistul koSmarebs gvixatavs da arc
xazgasmulad Zaladobriv-seqsualurs.
avtori gansxvavebuli cxovrebis sti-
lisa da filosofiuri Sexedulebebis
Sejaxebas aRwers. mkveTri socialu-
roba, gamokveTili, saintereso perso-
naJebi da, rac mTavaria, Savi iumoriT
gazavebuli dialogebi, msaxiobebisa-
Tvis sakmaod msuye masalaa.
magaliTad, vin aris kesi? feminis-
ti, romelsac eSinia kacebis, magram
saSinlad ainteresebs, rogoria seqsi
da Zaladoba erTdroulad. partiul
saqmianobas eweva da Tan gaupatiure-
buli gogonebis Sesaxeb moxsenebebs
kiTxulobs. an rouzi... suleli da
meocnebe gogo, romelsac jer kidev
`elfebis, feriebisa da rqagrexili
ciklopebis~ sjera.
mTavari isaa, rom penelope skine-
ris piesa aq da axla idgmeba. da es
niSnavs, rom evropuli dramaturgiis
drouli gadakveTa Cvens realobasTan
SesaZlebelia. mere ra, rom mxatvro-
ba da scenografia (Tamuna lomsaZe)
zedmetad `pasiuria~. samagierod,
saundi (kompozitori nika fasuri)
niWierad nakeTi mRelvarebiTaa aR-
beWdili.
daviT buxrikiZe
14 cxeli Sokoladi
kreoluri zaideko
luizianidan TbilisSi
22 marti, 21.00 saaTi
22 marts Tbiliss ewveva zaideko
(zydeco) musikis cnobili Semsru-
lebeli duein dufsi. zaideko XX
saukunis dasawyisSi, samxreT-dasa-
vleT luizianaSi franguli eTno
musikis, afrikuli da karibis
auzis regionis ritmebis Serwy-
miT Seiqmna. misTvis damaxasiaTebe-
lia maRali tempi da sinkopireba,
ZiriTadi instrumentia akordeo-
ni. es musika kreoluri kulturis
da istoriis Semadgenelia, dRes
ki ukve amerikuli folk-musikis
nawilad ganixileba. uSreti
energia da protestantuli suli
_ swored aseTia Dwayne Dopsie & The Zydeco Hellraisers _is musika
romlis mosmenac daainteresebs
jazis, bluzis, ritm end bluzisa
da amerikuli eTno musikis yvela
moyvaruls.
organizatori: Eastern Promotion
miSa mdinaraZe
vaxtang maWavarianis saiubileo koncerti (60 weli)4 marti, dasawyisi 19.00 sT.
konservatoriis didi sakoncerto darbazi
monawileoben: Tbilisis e. miqelaZis sax. erovnuli simfoniuri
orkestri. diriJori _ vaxtang maWavariani. solistebi: aleqsi maWava-
riani (umcrosi), Tamar liCeli
programa: a. maWavarianis simfonia #4 `axalgazrduli~, rosinis
sonata simebiani orkestrisTvis, i.s baxis safortepiano koncerti
F-moll v. maWavarianis koncertino.
saqarTvelos erovnuli simfoniuri orkestri31 marti, dasawyisi 19.00sT
konservatoriis didi darbazi
diriJori: vaxtang maWavariani, solisti: zviad gamsaxurdia (violino)
programa: r. vagneri _ `loengrini~, III aqtis Sesavali; i. sibeliusi _
saviolino koncerti; f. listi _ simfoniuri poema `preludiebi~;
f. listi _ simfoniuri poema `promeTeosi~.
Dwayne Dopsie & The Hellraisers
musika
koncertebi
girCevT
16 cxeli Sokoladi
Franck Provost-Si weliwadSi orjer saerTaSoriso spe-
cialistebi Camodian master-klasebis Casatareblad.
swored amitom vimyofebi dRes me aq, TbilisSi. ukve erTi
kviraa, rac master-klasebs vutareb qarTvel stil-
istebs, vuCveneb maT Tanamedrove teqnologias Tmis
movlis sferoSi, aseve vaswavli yvela im uaxles ten-
dencias, rac modas ukavSirdeba. amJamad Camovitane 2011
wlis gazafxuli-zafxulis koleqcia, ukve erTi kviraa
vmuSaobT da xvalidan qarTvel qalbatonebsac SeeZle-
baT „frank-provos“ axali koleqciis gacnoba.
ra aris is inovacia, rasac wels FRANCK PROVOST
sTavazobs Tavis momxmarebels?
am sezonis mTavari movlenaa „Zvirfasi ferebi“. Cven e.w.
„Zvirfasi ferebis“ gamoyenebiT vRebavT Tmas. amJamad
koleqciaSi dominirebs sami ZiriTadi tonaloba: esaa or
oqrosferSi melireba, romelic SeiZleba iyos rogorc
Zalian bunebrivi Tmis feri, aseve _ Zalian gamokveTili
da kaSkaSa. ramdenime qera tonis gamoyenebiT ise vRebavT
Tmas, rom gansxvaveba TiTqmis SeumCnevelia. aseve gvaqvs
„yavisferi qaSmiri“. is rbilia, msubuqi da seqsualuri,
gankuTvnilia, ZiriTadad, Savgvremani qalbatonebisTvis.
Zalian bunebrivi ferTa gamaa, TiTqmis SeumCneveli ga-
dasvlaa esec, Tumca Tmas araCveulebriv siRrmes ani-
Webs. axali koleqciis kidev erTi inovaciaa veneciuri
qarvisferi. es Seferiloba mowiTalo Ria wablisferi-
dan qeramde meryeobs _ sami sxvadasxva tonia, romelTa
erTmaneTSi Serevac Tmas bunebriv brwyinvalebas un-
arCunebs. axali koleqcia swored am sami feriT war-
movadgineT. da rac mTavaria, es teqnika mxolod Franck Provost brendis salonebisTvisaa eqskluziuri. msoflios
nebismier wertilSi, sadac Cveni salonia, swored am uax-
lesi teqnologiebis gamoyenebiT SegiZliaT moiTxovoT
momsaxureba.
azianebs Tu ara amgvari teqnologia Tmas?
gaaCnia saerTod rogor uvliT mas. Tuki Tmas yvela we-
sis dacviT SeiRebavT, es mas aranairad ar daazianebs.
piriqiT, Cven, pirvel rigSi, Tmis movlaze vzrunavT.
paralelurad, Tmis movlis sxva saSualebebic unda ix-
maroT, raTa mas bunebrivi brwyinvaleba da sijansaRe
SeunarCunoT.
ramden xans darCeba es koleqcia saqarTevloSi?
axali koleqcia frank-provoSi Semodgomamde darCeba.
Semdeg ukve axal tendenciebs da Semodgoma-zamTris
2011 wlis koleqcias SevTavazebT Cvens momxmarebels.
silamazis salon Franck Provost-Si ukve erTi kviraa, rac frangi saerTaSoriso donis stilisti, stefan de luzi atarebs
masterklasebs. man saqarTveloSi cnobili franguli brendis eqskluziuri koleqcia Camoitana, romliT sargeblobac
qarTvel mandilosnebs mxolod „frank-provoSi“ SeeZlebaT.
kritika
maoxrebeli mkvdarimagda guruli
teqsti pirvelad
gamoqveynda feis-
bukze. (Semoklebu-
li varianti)
„ostati da mar-
garitas“ personaJ
fridas yoveldRe
im cxvirsaxocs axve-
drebdnen, romli-
Tac man Tavisi
Svili daaxrCo. ga-
sagebia, rom fri-
da jojoxeTSi iyo,
radgan sxvagan msga-
vsi dasjis meTodis
gamoyeneba metisme-
tad arahumanuri iq-
neboda.
imedi maqvs, rom
mTlad jojoxeTSic
ar varT, da miuxeda-
vad yvelafrisa, mainc
vimsaxurebT Tundac
mbJutav ganaTebas
gvirabis bolos.
. . .
„maoxrebeli mkvda-
ri“, albaT, ukeTess verafers inatrebda: mis adgilas
daCexili adamianebis monuments dadgamen. marTalia,
isini win miiweven, magram eWvi maqvs, Sors versad
wavlen, iqve, Soriaxlo itrialeben, rogorc misia-
Seusrulebeli suli holivudur filmSi. mokled,
stalini sulac ar unda iyos ukmayofilo movlene-
bis ganviTarebiT _ uyvarda cxonebuls adamianebis
„Cexva“, fizikuri Tu sulieri. amaze aborigenebSi
uamravi zepirsityvieri gadmocema da legenda arse-
bobs, da yvelam bavSvobidan viciT, Tu rogor kai-
fobda babua jozefi adamianebis sikvdilis SiSze.
amitom, konceptualuri TvalsazrisiT, Tamar kvesi-
taZis proeqti stalinis tribiuti (tribute) ufroa, vi-
dre misi SedarebiT optimisturi ideiT Canacvleba,
ideiT, romelsac TiTqos samudamod unda gamoericxa
stalini awmyoSi da, rac mTavaria, momavalSi.
yvelam viciT, rom xelovneba ritualis wiaRidan aR-
mocenebuli sferoa, da mas Tavidan magiuri datvir-
Tva hqonda. is am maxasiaTebels, met-naklebad, dResac
inarCunebs. xolo Tu zizil-pipilo qandakebam SeiZle-
ba, ha-ha, dolaris
kursze imoqmedos, es
qandakeba ras „daa-
programebs“ droSi,
sivrcesa da adamia-
nebis TavebSi _ es ar
vici da warmodgenac
ar minda. rogorc
televizoridan gavi-
geT, es koncepti mxa-
tvarma tkivilSi da
tanjvaSi „dabada“ da,
raRac, esec ar msia-
movnebs. tkivilSi da
tanjvaSi Svilis daba-
deba xdeba da ara ra-
mis Seqmna, da vinaidan
ukve viciT, rogor
„daibada“ es idea, imeds
vitoveb, rom Tamrikos
saidumlo saxeli roz-
mari ar aris.
yovelTvis megona,
rom Tu profesiona-
lizmi rameSi gvargia,
isic unda moaxerxos,
rom aRar gvetkinos
da aRar davitanjoT,
aramed emociuri da
mentaluri siamovneba miviRoT Seqmnis procesSi da
gardauvali sirTuleebis gadalaxvis dros.
dRes, rodesac kidev erTxel vnaxe maketis kadre-
bi, mivxvdi, rom am sacodav figurebs is raRac saWi-
ro „simZimec“ ki ara aqvT, da dampal Robes rom aqa-iq
nawilebi Camocvivdeba, imas magonebs.
veTanxmebi yvelas, vinc ambobs, rom jer adrea aq
ramis dadgma. iq dRes arsebuli voidi, anu sicarie-
le, yvelaze ukeTesi memorialia Cveni moWrili kidu-
rebis, axloblebis, naTesavebis, Tanamoqalaqeebis Tu
Tanamemamuleebisa, romlebic aRar arian, magram Cven
„fantomuri tkiviliT“ gvtkiva. iq, albaT, iseTi ram
unda moxdes, rom „kidurebis dakargvasac“ SeveguoT
da optimizmic gagviCndes. aseTi sxva araferia, Tu
ara cocxali adamiani da Tavad sicocxle. amitom,
sjobs im sicarieleSi sajaro sivrce Seiqmnas _ Ta-
vSeyris, bavSvebis TamaSis, paemanis, nardis TamaSis,
Woraobis, zasaobis, gindac Cxubis da gawev-gamowe-
vis, Tundac RamiT _ seqsis da yvela im saqmianobis
adgili, rasac is sistema ebrZoda.
iq, albaT, iseTi ram unda
moxdes, rom `kidurebis dakargvasac~ SeveguoT da
optimizmic gagviCndes. aseTi sxva
araferia, Tu ara cocxali adamiani
da Tavad sicocxle.
18 cxeli Sokoladi
kritika
sizmrad vnaxe `Savi gedi~daviT gabunia
marTlac mqon-
da SegrZneba, rom
sizmrad vxedavdi,
sxvanairad verafriT
avxsni, ram SeSala ase
qveynierebis naxevari
da ram moawona da-
ren aronofskis es
sruliad komerciu-
li da, cota ar iyos,
primitiuli filmi.
Tu adamiani baletSi
odnav mainc erkveva,
SeiZleba „Sav gedze“
bevri icinos, da ara
mxolod imitom, rom
natali portmani Za-
lian cudad cekvavs
(msaxiobia, ra unda
mosTxovo?). reJiso-
ri „saguldagulod“
cdilobs, klasiku-
ri baletis samyaros
legendaruli sisas-
tike kidev ufro ga-
amZafros da erTgvar sabaleto trilers gvTavazobs,
ironiaSi Tu ar CamomerTmeva Janris aseTi gansazRvra.
siuJeti melodramatulia, arSemdgari balerina_deda
(herSi) qaliSvilisgan (portmani) moiTxovs TiTqmis
SeuZlebels, is saukeTeso unda gaxdes da Caikovskis
baletis axal dadgmaSi gedis partia Seasrulos. par-
tias ki miandoben, magram qoreograf_direqtori (ka-
seli) portmanis gmirSi mxolod TeTr geds xedavs, sa-
mwuxarod, Savs vera. ai, egaa da eg _ mTeli danarCeni
filmi erTi gulubryvilo, sayvareli gogonas „gaSave-
bas“ vuyurebT. natali portmani isev „leoniseburad“
beravs tuCebs da amaSi prizebsac aZleven, aqaoda,
kargad TamaSobso; scenaristi da reJisori ki cota
mistikas ureven da warmatebaze SeSlili gogonas fan-
tazias iqamde miuSveben, rom gogonas mxrebze frTebi
amosdis, fexebze apki da namdvili gedis sxva atri-
butika. ar vici, ramdenad gulisxmobda aronofski am
yvelaferSi ironias, magram roca Caikovskis ybadaRe-
buli klasika gesmis, scenaze Sav kabaSi gamowyobili
portmani cdilobs mogvatyuos, rom guliswamRebad
kargad cekvavs da mklavebis meqanikuri qneva Tanda-
Tan namdvil frTebSi gadaizrdeba _ Tqveni ar vici
da me piradad gulianad mecineba. sxva rogori reaq-
cia unda gqondes, roca filmis avtorebs balerinas
mier gmiris xasiaTSi
Sesvla ase pirdapir
da sworxazovnad es-
miT, rom qali lamis
Tvalsa da xelsSua
gadaiqces namdvil
frinvelad? frTe-
bis farTqunma xom
saerTod momspo da
gamaTava...
ironia iqiT iyos
da, civi gonebiT
SevxedoT, ras gver-
Cis filmi da ratom
cdilobs Cvens daSi-
nebas ase uSedegod.
verafers ityvi,
friad swori komer-
ciuli gaTvlaa _
klasikuri baleti,
lamazi gogonebi,
es uTuod gaiyide-
ba. cota lesbi seq-
si da masturbaciac
xom gvaqvs, amasac
ara uSavs. mere zedapiruli fsiqologizmis dozac
ereva saqmeSi: gadametebulma TviTgvemam SeiZleba sa-
survel Sedegamde ki migviyvanos, magram gauZlebs ki
adamianis (Tineijeri gogonasi, miT umetes) fsiqika
amxela stress? da Sedegad viRebT imas, rom mayure-
beli, romelmac baleti pirvelad am filmSi naxa (da
aseTi mayureblis didi nawili iqneba, samwuxarod) Ca-
Tvlis, rom Zalian seriozuli filmi naxa sabaleto
cxovrebis Sesaxeb. arada, sinamdvileSi erTi Cveule-
brivi, martivze martivi trileria, sadac moqmedeba
sabaleto studiaSi xdeba da am masobrivi isteriis
mizezadac swored es mimaCnia _ ubralod, baleti
momgebiani anturaJi aRmoCnda Temaamowuruli da
yvelafernacadi holivudisTvis. portmanis gmiri
„yvelafriT daRlili“ kacobriobis ocnebas ganasa-
xierebs _ bejiTi patara gogonaa, mazoxisturi vnebe-
bi rom Seipyrobs. mokled, aronofskim es namdvilad
moaxerxa _ seqsobieqtis axali tipi Seqmna da imdenad
warmatebiT, rom ager, xom xedavT, naxevari msoflio
daajera, Sedevri gadaviReo. da bolos _ nu endobiT
am films. baleti sxva ramea. uainona raideric be-
vrad ukeTesi msaxiobia da imedia, kidev gagvaxarebs
da Tavisi gmiris, gadamdgari, moberebuli balerinas
beds ar gaiziarebs.
portmanis gmiri
`yvelafriT daRlili~ kacobriobis ocnebas ganasaxierebs
_ bejiTi patara gogonaa,
mazoxisturi vnebebi rom Seipyrobs.
20 cxeli Sokoladi
gamoiwereT `cxeli Sokoladi~
weliwadSi mxolod 49 larad
werilebi seqszewerilebi seqsze
ida kradoki daviT CixlaZeistoriebiistoriebi
maia miqaSaviZenino lomaZe
Jaklin kenedi-onasisidaf stampfi
rusudan gociriZe naTia guliaSvili
meqsikagiorgi gvaxaria
dokumenturi prozadokumenturi proza
singapuriSoTa gagarini
specproeqtispecproeqti
ojaxi rogorc arCevaniojaxi rogorc arCevani
daTo qardava jailz hervi
daviT gabunia nugzar zazanaSvili
literaturaliteratura
fasi 5 lariTebervali 2011 #68
sakontaqto informacia:
822 23 37 31, 899 48 62 41
Jurnals, gamosvlis dResve, Tqvens samuSao adgilas mogawvdiT
kritika
politikuri arqiteqtura Tu arqiteqturuli kiCi
Tamar amaSukeli
Architecture is not political; it can only be used politically - Leon krier.
XIX-XX saukuneTa mijnaze
dawyebulma didma cvlilebe-
bma, socialuri ierarqiis
gaqrobam, masobrivma ur-
banizaciam, mozRvavebulma
da martivad gavrcelebadma
informaciam sruliad axali
pirobebi Seqmna, romelSic
axali tipis adamiani yalib-
deba. xose ortega i gaseti
mas `masis adamianad~ moixse-
niebs. irRveva kulturuli
ierarqia, `dabal~ da `maRal~
kulturas Soris Cndeba ki-
dev erTi, saSualo da `de-
mokratiuli~ _ maskultura,
romelic adamians ganixilavs
ara rogorc `homosapienss~, aramed rogorc klients, gada-
mxdels, sakuTari keTildReobis wyaros.
es yvelasaTvis xelmisawvdomi kulturaa, romelsac ar
axasiaTebs arc „elituri“ kulturis daxvewiloba da kon-
ceptualizmi, arc xalxuri xelovnebis suliereba. maskul-
tura industriaa, biznesi, romlisTvisac xelovneba komer-
ciuli produqtia.
kiCi maTi kulturaa, vinc xelovnebisagan uazrobamde
dayvanil simartives, ferad vizualsa da iaf fass moiTxovs.
kiCi xelovnebis simulaciaa.
„nuvoriSebi“ mas sazogadoebaSi Tavis dasamkvidreblad,
saxelmwifoebi ki masis satyuarad iyeneben. kiCi iluzoruli
keTildReobaa, `mozrdilebisTvis Seqmnili da tiraJirebu-
li sabavSvo zRapari. samoTxe jojoxeTis gareSe~ (m.kundera).
kiCi yvelganaa: kiCuri grZnobebi, kiCuri molxena, kiCuri
religia, kiCuri politika... Tumca am statiaSi mis erT mxa-
res minda, Sevexo _ kiCur arqiteqturas, movlenas rodesac
didi politikuri PR-i arqiteqturas kiCad aqcevs da sakuTa-
ri, xSirad efemeruli keTildReobis ilustraciad iyenebs.
kiCi _ es aris avariuli saxlebi vardisfrad SeRebili fa-
sadebiT, blokiT nagebi da Zveli aguriT mopirkeTebuli
Zveli Tbilisi. kiCi _ saroskipos ferebSi ganaTebuli aiv-
nebia, quTaisis Teatrze wamoWimuli oqros lomebi, bor-
jomis parkSi `Carguli~ plastmasis xeebi.
kiCi _ omSi daRupul gmirTa memorialis gverdze ufro
didi memorialis wamoWimvaa.
kiCis amocnoba martivia: fsevdo-mdidruli elementebi,
imitirebuli Zvirfasi masalebiT nagebi da fsevdo-isto-
riuli fasadebiT. grandio-
zuli zomebi, „portikebi,“
svetebi, kolonebi, relie-
febi, koSkebi da gumbaTebi.
Tumca calkeul obieqtebze
mniSvnelovani da problema-
turi Tavad arqiteqturisa-
dmi midgomaa. arqiteqtura
mxolod vizualuri xelovne-
bis dargi araa. es unikaluri
sinTezia, sivrciTi mocemu-
lobis, socialuri moTxov-
nis, funqciuri datvirTvisa,
konstruqciuli mxarisa da
vizualuri efeqtis. Tumca
CvenSi dRes mTavari ara arsi,
aramed, obieqtis zoma da misi
kiCuri ieria. CvenSi xom nage-
bobebi `keTildReobis ilus-
traciebad~ gvevlinebian.
„redisonebi“, „meriotebi“, „ric_karltonebi“ da „Serato-
nebi“ _ yvelaze maRali, yvelaze SeSuSuli, yvelaze lamazi
da, ra Tqma unda, yvelaze brWyviala.
aseTia baraTaSvilis quCaze 50-ian wlebSi agebuli `viRa-
cisTvis usaxo~, komunisturi warsulis mqone Senoba, romlis
gaTanamedroveoba gumbaTiTa da ̀ Rirseuli~ kiCuri dekoriT
Semosvas gulisxmobs. gumbaTis funqcia da saWiroeba iseTi-
ve gaurkvevelia, rogorc Cveni ̀ brolis xidisa~. aSkaraa, rom
orive SemTxvevaSi proeqtebis ganxorcielebis mamoZravebe-
li ara funqciuri, aramed dekoratiuli datvirTva iyo.
TbilisSi namdvilad moiZebneboda teritoria, sadac xidi
ara marto butaforiuli, aramed funqciuradac datvirTu-
li iqneboda. viTarebas arTulebs isic, rom orive obieqti
mkacri dacvis zonaSia moqceuli, es mocemuloba sruliad
sxva moTxovnebs ayenebs arqiteqtoris winaSe.
rogorc ukve aRvniSneT, kiCi „nuvoriSebis“ xelovnebaa.
marTalia, Cveni ekonomikuri mdgomareoba namdvilad ar
gviqmnis „nuoriSebis“ statuss, Tumca midgoma sakuTari
qveynisadmi da gansakuTrebiT, urbanuli memkvidreobisadmi
Zlier hgavs zemoT xsenebuls. kiCi is midgomaa, romliTac
Cven aRmaSeneblis gamziris parizad da mestiis Sveica-
riad qcevas vapirebT. ramdeni mansardac ar unda daadgan
aRmaSeneblis gamzirs, ar gamova misgan parizi. sul, rom
aTasobiT „piaca“ Cadgan Cvens Zvel, nestian, „kofeTi“ ga-
JRenTil baTumSi, ar gamova misgan arc nica da arc romi.
an ki, ratom unda gamovides? an vis rad unda Seni kiCi da
arqiteqturuli biJuteria? Cemi kiCis sanaxavad me Tavad ar
davdivar siRnaRSi.
22 cxeli Sokoladi
rogor movkvdeT samSoblosTvis, anu JolosTvis
ise, rom arc teqsti davasaxiCroT da cenzurac kmayofili darCes
daviT buxrikiZe
miuxedavad imisa,
rom marjaniSvilis Te-
atrSi, ramdenime wlis
win dadgmulma `qaquca
ColoyaSvilma~ ukve
daiwyo gaxuneba, levan
wulaZis speqtaklze
jariskacebi da moswa-
vleebi dResac jgufe-
bad dahyavT. patrio-
tizmi xom arasodes
aris nagvianevi... amje-
rad reJisori scenaze
(ufro zustad parter-
Si, radgan moqmedeba
axal speqtaklSi swo-
red parterSi agebul
scenaze mimdinareobs,
mayurebeli ki scenaze
zis) patriotizmis fa-
qizad parodirebasac
cdilobs. an SeiZleba,
sakuTari Tavis parodi-
rebasac. da ra ucnau-
ric unda iyos, amaSi mas
cenzura exmareba.
49 wlis popularuli iaponeli dramaturgis, sce-
naristisa da reJisoris, koki mitanis piesa rogorc
Cans, reJisorisaTvis erTgvari testi iyo: sad ga-
dis zRvari Tavsmoxveul patriotizmsa da profe-
sionalizms, principsa da daTmobas Soris. piesa-
Si, romelsac originalSi `sicilis akademia~ hqvia,
xolo marjaniSvilSi _ `Jolo~, niWieri komedianti
da dramaturgi cubaki (nika kuWava) finalSi omSi mi-
dis, xolo manamde manjuriis omidan dabrunebuli da
Teatris moZule cenzori neo (nata murvaniZe) _ Te-
atriT avaddeba.
TiTqmis orsaaTian transformaciamde reJisori
komediis gakvaluli bilikebiTa Tu Seucnobeli uR-
raniT erTdroulad gvatarebs. man Signidan icis msa-
xiobis, teqstis, reJisoris Tu cenzuris probleme-
bi da amitom dueli cenzorsa da komediants Soris
brwyinvale, magram mainc Teatralur gamocdas emsga-
vseba: aba, ramdenad swrafad SegiZliaT teqsti dawe-
roT?! axla Seqspiris parodiiT STagonebuli `rometa
da julio~ XVI saukunis iaponuri dramis personaJe-
biT CaanacvleT; sityva
`samSoblo~ sityva `Jo-
loTi~ SecvaleT... axla
ki komedia ise dawereT,
rom erTxelac ar gagve-
cinos!..
mkacri da sisufTa-
vis moyvaruli cenzo-
ris axirebebs bolo ar
uCans, magram dramatur-
gi cubaki ganuwyvetliv
axal variantebs qmnis.
Tanac ise, rom Tavsmo-
xveuli cenzuris piro-
bebSi teqsti sul ufro
daxvewili xdeba. msaxio-
bebis sasaxelod unda
iTqvas, rom isini reJi-
soris mier mofiqrebul
TamaSSi bavSvuri Jini-
Ta da sianciT ebmebian:
sxartad awyobili dia-
logebi, moulodneli
iumori, kargad daswa-
vlili Jestebisa da ga-
Tvlili pauzebis monacvleoba qmnis im atmosferos,
umTavres Sres, rac `Wolas publikas~ ase uyvars: msu-
buqi flirti, Zaldautanebeli scenebi, plus _ odnav
SesamCnevi sevda da uwono dramatizmi.
JoloTi Canacvlebuli samSoblos miRma dakvirvebu-
li Tvali iolad aRmoaCens mniSvnelovan `meore plan-
sac~: reJisori Tavad cubakis prototipia, romelic
cdilobs, cenzori, anu xelisufleba sakuTari Tama-
Sis wesebiT gaacuros. amdenad, mas cenzura xels ki
ar uSlis, TiTqos piriqiT, exmareba da SemoqmedebiT
fantazias uRviZebs! swored es ormagi TamaSi, niRbe-
bis dausrulebeli gacvla, msxverplisa da moZaladis
rolebis monacvleoba qmnis im uxilav, `mesame plans~,
romelsac moulodnelad igrZnobT scenis 360 gradu-
siT Semobrunebis Semdeg.
koki mitanis piesa raRaciT bulgakovis `molieris
cxovrebas~ hgavs, sadac ludoviko XIV-sa da molie-
ris dialogebi imeorebs neosa da cubakis Teatra-
luri TamaSis finals: imisaTvis, rom samSoblosTvis,
anu JolosTvis movkvdeT, teqstis dasaxiCrebac unda
SegveZlos da cenzuris gacurebac.
kritika
iqmneba atmosfero,
romelic ase uyvars `Wolas publikas~: msubuqi
flirti, Zaldautanebeli
scenebi, plus _ odnav
SesamCnevi sevda da uwono
dramatizmi.
24 cxeli Sokoladi
cxovrebis wesi musika
avtori: miSa mdinaraZe
Semoqmedis yvelaze didi proble-
ma sakuTari Semoqmedebisgan Tavis
daRwevaa. es rTuli procesia, imde-
nad rTuli, rom, xSir SemTxvevaSi,
xels giSlis sxva SenisTana Semoqme-
dis xelovneba adekvaturad Seafa-
so, miiRo Sens sivrceSi da sakuTari
Semoqmedeba, rogorc egos nawili,
an Tu gnebavT, ambicia droebiT
mainc daamarcxo.
miTi salieris Sesaxeb kidev er-
Txel adasturebs kulturuli su-
bieqtivizmis mniSvnelobas, radgan
swored am zRurblis gadalaxvaa ge-
nialobis maCvenebeli da ara xelov-
nebaSi sakuTari ambiciis anareklis
datoveba. qristianuli dogmatiT,
es ase gamoiyureba _ giyvardes mte-
ri Seni, viTarca Tavi Seni. rTulia
ara? iqneb amitomac uWirT Semoqme-
debs erTmaneTisTvis gulwrfeli,
Tbili sityvis Tqma, am dros `me~-s
dakninebis saSiSroebis winaSe dgeba,
is mtris xelovnebiT aRtacebas ver
uZlebs da ganadgurebis SiSis qveS
uamrav TavdacviT xriks igonebs,
magaliTad; araadekvatur kriti-
kas, lanZRvas an dacinvas. Zalian
iSviaTia SemTxveva, rodesac erTi
Semoqmedi pirdapir gamoxatavs sim-
paTias meoris xelovnebis mimarT. es
Zalian `didebs~ SeuZliaT mxolod.
Cemi azriT, kacobriobis yvelaze
didi nakli adamianebis urTierTa-
Riarebis unaris simcireSia, amitom
iwyo xelovnebam kvdoma.
Track N 18, es treki, Zalian didi
xania, Cems leptopSi inaxeba. nika ma-
CaiZes ar vicnob. asec xdeba xol-
me _ am patara qveyanaSi musikosebi
erTmaneTs ar icnoben. vinc vic-
nobT, isinic didad ar vwyalobT
erTmaneTs. amas Tavisi mizezi aqvs,
alter egosTan brZola _ brZo-
la, romelic yovel wuTs Semoqmed
`me~-sTan giwevs. Track N 18 _ sinamd-
vileSi, kompozicias ra hqvia, arc
ki vici. faqtia, rom `mtris~ musi-
ka Zalian momwons! `me~ _ Semoqme-
di arc ise didia, rom sxvisi musika
aRiaros da `me~ _ adamiani arc ise
patara, rom is, rac Zalian moswons,
damalos.
nika maCaiZis musika savsea egzis-
tenciiT da ara yofiT, misi musi-
kaluri alter ego CemTvis Zalian
nacnobia. is Tavisufalia mavne
tonaluri sentimentalizmisgan da
sqematuri, magram mniSvnelobiT
datvirTuli dramaturgiuli qar-
gaa. es musika ar warmoadgens pop-
klasis farTo moxmarebis gasarTob
produqts, es xelovnebaa, sadac
tons, bgeras da maT Soris pauzas
egzistenciuri mniSvneloba aqvs. aq
ar arsebobs mkvdari nawilebi, es
musika cocxalia drosa da sivr-
ceSi. rac yvelaze mniSvnelovania,
masSi ar aris tyuilis, farsis, mo-
CvenebiTi tragizmis arc erTi wami.
arc ise saSiSi yofila kolegis
aRiareba da amaze saqveynod saubari.
Tu es ase iqneba, puSkinis salieri
erTxel da samudamod damTavrdeba,
istoriuli salieri ki gamarjvebas
izeimebs, radgan rogorc 2005 wels
mis sasamarTloze dadginda, salie-
ris ar mouklavs mocarti. mocarti
ufro puSkinis alter egom mokla
salieris xeliT da precedentic
dauSva.
mteri da alter `me~
26 cxeli Sokoladi
barbareze unda movyve, Cems
sayvarel barbareze, kneina barbare
jorjaZeze, qarTuli samzareulos
mTavar romanistze, qarTuli kulina-
riuli literaturis fuZemdebelze,
karg qalze da karg adamianze.
amas winaT diumas `didi kulina-
riuli enciklopediis~ Targmna da-
viwye, es enciklopedia kidev calke
Tema da calke sakiTxia. hoda, roca
paralelis gavleba vcade _ qarTuli
samzareulos Sesaxeb vin Seqmna aseTi
fundameturi, da, rac mTavaria, Za-
lian saintereso literaturuli naS-
romi, ra Tqma unda, barbare gamaxsen-
da, gamaxsenda da guli damwyda, rom
es SesaniSnavi qalbatoni sruliad
epizodurad gvaxsovs `mamaTa~ da
`SvilTa~ e.w. `brZolis~ dros mamebis
mxardaWeris gamo da sul es aris.
arada, sakmaod aqtiuri vinme iyo,
poeti, prozaikosi, publicisti,
dramaturgi, ganaTlebis sakiTxebiT
dainteresebuli, qalTa uflebebis
damcveli da, amasTanave, ojaxis bur-
ji, rogorc ityvian:
`gansvenebuli, aramc Tu TviTon
iyo diasaxlisi, aramed igi sxveb-
sac agulianebda da aqezebda _ rom
ojaxisTvis miexedaT, ojaxi fexzec
daeyenebinaT da ekonomikurad gama-
grebuliyvnen~, _ amas misi qaliSvili
wers masze _ gansvenebuli sityviT
ar kmayofildeboda da mwerlobiTac
surda gaewia ̀ propaganda~ diasaxlis-
Ta Soris. sxvaTa Soris, man ganizraxa
qarTuli samzareulos Sedgena da ga-
mocema _ radgan grZnobda, rom eris
warmatebaSi da cxovrebaSi pirveli
alagi janmrTelobas ukavia _ es uka-
naskneli ki damokidebulia karg da
saR sazrdoze... yoveli saWmeli, rac
am wignSi Sedis, yvela misi piradi ga-
mocdilebis Semdeg aris dawerili.~
es yvelaferi kargi, magram pirvel
rigSi es qali CemTvis poetia, poetia,
magram ara im leqsebis gamo, romelTa
wera Tormeti wlis asakidan dauwyia.
me misi sxva poezia miyvars, ai, aseTi :
`tyemlis Wrianteli
tyemals, rodesac kurka gaumagr-
deba, moitanT da foTolsa da kunwe-
bs daarCevT, CahyriT qvabSi, erT anu
ors jams da zed wyals daasxamT, rac
dahfaravs, dasdgamT cecxlze; ro-
desac ise moixarSeba rom isrisebo-
des, gadmoiRebT da xonSi CaasxamT,
gaacivebT da xeliT amosWyletT, Se-
mdeg cxrilSi gaswuramT, CenCosa da
kurkas gadahyriT, wvens ki am rigad
SeanelebT:
moxarSavT wiTel mxals, romelsac
Wriantlis mxals eZaxian da Tu wiTe-
li mxali ara gaqvT, TiTmavala mxals
moxarSavT, gaswuravT da wmindad
dahkepavT, Semdeg erTi muStis tols
CasdebT im tyemlis wvenSi, aurevT;
agreTve daaWeriT ori Tavi xaxvi da
mwvanileuloba: qinZi, qondari, kama,
rehani, susambari~.
ai, xom ar vici, ra aris `Wriante-
li~, magram vxvdebi, rom raRac Za-
lian gemrieli, momJavo da macocx-
lebeli unda iyos.
anda aseTi verlibri:
avtori: diana anfimiadi
barbares mecxramete
erTi jami muxudo daarCieT,
garecxeT, Tbil wyalSi daalbeT.
meore dRes CayareT qvabSi, zed
daasxiT wyali, moxarSeT, wveni
calke gadawureT da muxudo da-
CurCeT. CayareT garecxil filSi,
danayeT, Sig CaaWeriT oTxi Tavi
xaxvi, ori stolis kovzi danayi-
li brinji, cota marili, pilpi-
li da kidev kargad danayeT, mwva-
nili daaWeriT, amoiReT TefSze.
aiReT kaklis tola danayili
muxudo, SeaxvieT cxel wyalgav-
lebul kombostos foTlebSi, Ca-
awyeT qvabSi. sul ase daamzadeT.
daasxiT naxevar staqani zeTi,
erTi staqani pomidoris wveni,
ori stolis kovzi fqvili; cota
Saqari, qvabs Tavi daafareT da mo-
xarSeT.
muxudos
gufTa
cxovrebis wesi kulinaria
28 cxeli Sokoladi
aseT minimalizmze ras ityviT:
`qababi qondrisa
gaakeTeT wminda fqvilis Txeli
comi, marili CaayareT, TiTo-Ti-
To Ziri Cvili qondari amoavleT
am Txel comSi, tafaSi CaasxiT
zeTi; roca zeTi kargad gacxel-
des, es amovlebuli qondari tafa-
Si CaawyeT da mowviT~.
axla cotaodeni proza, ufro
konkretulad, tragikuli realiz-
mi:
`Semwvari RalRebi
sawebelaTi RalRebi gaptyveniT,
gamoSigneT, SewviT Samfurzed an
qvabSi ori-sami kovzi erboTi; Sig-
neuloba wmidad dakepeT, danarCen
erboSi moxrakeT naxevari Tavi
dakepili xaxviT da naxevar kovz
fqviliT, CaayareT rva marcvali
bahari, oTxi marcvali danayili
pilpili, marili, naxevari limoni
CaawureT. SeiZleba miumatoT ori
kovzi smetana. yvela es gaxseniT
erT staqan bulionSi, aaduReT
da daasxiT RalRebs~ ( rogori
enaa qarTuli, zmna `gaptyveniT~
mTlianad gamoxatavs sabralo
RalRebis mTel ubedurebas~.).
da erTic, rTuli da daxlarTu-
li siuJetis recepti:
`laspingi
eqvsi xbos fexi an erTi mozr-
dili xbos Tavi kargad gawmendi-
li, garecxili moxarSeT; xorci
gamoacaleT, kvercxsa da suxarSi
amoavleT, SewviT. rac Zvlebi dar-
Ceba, dakuweT, isev im wvenSi Caya-
reT da miumateT xorci, qaTmis an
indouris Zvlebi, an kidev risac
sacivi (maionezi) keTdeba, imis Zv-
lebi da xorci; rac ufro didxans
ixarSeba, imdenad ufro gemrie-
lia. ori Tavi xaxvi, ori Ziri sta-
filo, erTi Ziri oxraxuSi, erTi
Ziri niaxuri, ori dafnis foToli,
oci bahari, marili, eseni sul Ca-
ayareT da kargad CaixarSos, qvabi
gadmodgiT da, roca gagrildeba,
rasac qons moigdebs, imas moxdiT;
naxevari Cais staqani TeTri Zma-
ri CaasxiT an limonis wveni, imde-
ni simJave mieciT, rom gemo kargi
hqondes; an sami kvercxi gatexeT
da naWuWianad Sig CaagdeT, mere
isev cecxlze SedgiT da nel ce-
cxlzed ixarSos, xSirad da wyna-
rad mourieT; qvabs Tavi daxureT,
roca laspingi daiwmindeba, sal-
fetkSi gawureT da aaduReT. daw-
mendili laspingi oTxi Cais staqa-
ni unda gamovides da, Tu naklebia,
aduRebuli wyali miumateT. visac
unda, rom wiTeli feri hqondes,
wiTeli weboTi (JelatiniT) SeRe-
beT an ori natexi Saqari dawviT
da is aurieT. Tu wminda feri ara
aqvs, isev CaasxiT qvabSi da erTi
kvercxis cila CaagdeT, mere ki-
dev salfetkSi gawureT, TefSebze
daasxiT da dadgiT yinulze an civ
alagas, rom gaiyinos~.
deserti gindaT? aq ras ar ipo-
viT, nesvis Jele Tu nuSis plombi-
ri, Saqriani vaSlis felamuSi, vaS-
lis pudingi da gogris fafa.
sousebi? TeTri da wiTeli, xa-
xvis da miwivaSlasi, sousi ispana-
xis da sousi qiSmiSis.
da mTavari wesi barbaresagan:
`ufrTxildiT, saWmeli mlaSe
ar mogivideT, saWmels marili yo-
velTvis cota unda uqnaT, damate-
ba yovelTvis SeiZleba, mokleba ki
yovlad SeuZlebelia~.
ai, ase.
PS. (gamogonili ambavi)
xalxSi laparakobdnen, rom ma-
mebisa da Svilebis dapirispirebis
WeSmariti mizezi sul sxva ram iyo,
metic, zogierTi am mizezs ukbilo
pirze xelis mifarebiT da cbieri
Tvalebis moxuWviT konkretulad
asaxelebda kidec. Tumca sinamd-
vileSi mxolod orma adamianma _
Tavadma ilia WavWavaZem da kneina
jorjaZisam icodnen, ra moxda si-
namdvileSi. rasakvirvelia, arcer-
Ti ar amxelda.
yvelaferi mansvetaSvilebTan
gamarTul sadilze daiwyo. iliac
iyo miwveuli da xanSi Sesuli da
darbaiseli kneina barbarec iq su-
fevda Tavisi ganuyreli Cixtiko-
piT. saocari qalbatoni iyo barba-
re, sazogadoebis suli da guli,
qalTa emansipaciisa da CalaRajis
sakiTxebze erTnairad gatacebiTa
da gulmxurvaled mosaubre, kargi
mokamaTe da deklamatori. misaReb
oTaxSi isxdnen is da moxuci kneina
baraTaSvili. barbare axali Taobis
poetebze laparakobda didi siyva-
ruliT da cota amreziT, xolo
mis Tanamosaubres sazogadoebis
axali Worebi ufro ainteresebda.
TandaTan, rogor moxda, ver-
cerTma ver SeniSna, saubarma mi-
marTuleba Seicvala. nazuqis
comiT daiwyes da SigTavss roca
miadgnen, Tavadi iliac Semouer-
Tda. kneinas uyvarda ganaTlebuli
axalTaobelebi, ilias ki darbai-
sel dedakacebTan saubari, maTi
qarTulis mosmena.
Tavidan mSvidad baasobdnen,
mere ki, romeliRac kerZis, rome-
liRac ingredientze msjelobisas,
gawiwmatebulma barbarem qarTu-
li kabisTvis sruliad Seuferebe-
li marao xmauriT dakeca, ucbad
wamodga da oTaxidan gasvlisas
ilias miaZaxa: `am axalTaobelebs
enis codna rogor mogkiTxoT, zr-
diloba ar iciTo~.
hoda, aqedan daiwyo, rac daiwyo,
bedad, erTma Tavadma erTi cudi
rusi poeti cudad Targmna, ilia-
mac ar daayovna, ilias werils
grigol orbelianis pasuxebi mo-
hyva, mere akakic SeeSvela Tavisi
gesliani kalmiT, aTasi leqsi, we-
rili, gamoxmaureba Tu gamocana
daiwera, mokled, airia monasteri.
arada, sul ubralo mizezi hqon-
da am yvelafers, ilias saidanRac
xelSi Cavardnoda barbares samza-
reulos wignis xelnaweri da Se-
niSvna misca, `qaSi~ ki ara, `fafa~
unda geweroTo. kneinam iukadrisa
da Seepasuxa, iliamac ar dauTmo,
hoda...
ra unda eqna, misTvis `qaSi~ sxva
iyo, `fafa _ sxva, kidev sxva `rZis
flavi~ da `korkoti rZisa~.
sityvis qali iyo kneina barbare.
sityvebis da gemoebis.
kulinaria cxovrebis wesi
cxeli Sokoladi 29
termini `socialuri qseli~ gasuli
saukunis 30-ian wlebSi gaCnda. ameri-
keli sociologebi adamianebs Soris
arsebul urTierTkavSirebs swavlo-
bdnen. aseT kavSirebs sociogramebis
saSualebiT gamosaxavdnen, romelSic
calkeuli pirovnebebi wertilebiT
iyvnen aRniSnuli, maT Soris kavSirebi
ki _ xazebiT. am saxiT vizualizebul
adamianTa sazogadoebas socialuri
qseli daarqves.
terminma mogvianebiT sociologii-
dan internetSic gadainacvla.
bolo xans onlain socializacia
didi popularobiT sargeblobs, ra-
sac, Tavis mxriv, internetis ganvi-
Tarebam Seuwyo xeli. amis magaliTia
Tundac Facebook-i, romlis momxma-
rebelTa ricxvma 600 milions gadaa-
Warba, misi Semqmneli mark cukerbergi
ki yvelaze axalgazrda miliarderad
iqca.
Caketili veb ekosistema
socialur internet servisebs Ta-
vad momxmarebeli amdidrebs (youtube, blogger, wordpress, soundcloud, Fliker da
sxva). erT dResac momxmareblebma in-
formaciis ganTavseba rom Sewyviton,
isini arsebobas veRar gaagrZeleben. am
servisebs Ria platformebs uwodeben.
isini erTmaneTTan integrirebulia.
magaliTad, soundcloud-Si ganTavsebul
audio fails an youtube-ze dadebul
videos xSirad ixilavT vinmes blogSi
an Facebook-is kedelze. Tavad am ser-
visebs aseTi midgoma aqvT: interneti
aris Tavisufali sivrce, yvelaferi
yvelgan yvelasTvis misawvdomi unda
iyos. am idiliur garemoSi Facebook-i calke dgas _ nebismier sxva servisSi
ganTavsebuli informacia SesaZlebe-
lia Semoitano, xolo is, rac am so-
cialur qselSia ganTavsebuli amave
samyaroSi rCeba. da dapirispirebebic
swored aq iwyeba.
cukerbergis gegmebi
mark cukerbergis gegmebi, Facebook-ma mTeli interneti Caylapos, virtu-
alur sivrceSi mudmivad axali teri-
toriebis dapyrobas gulisxmobs. rac,
Tavis mxriv, axali da sxvebis mier ukve
aprobirebuli servisebis Facebook-Si gaCenas moicavs.
sul cota xnis win onlain socia-
lizacias onlain bazroba mohyva (Ma-rketplace). Facebook-is aqtiurma momxma-
reblebma ukve SeamCnies axali Rilaki,
romelsac Marketplace hqvia da socia-
luri qselis yvela momxmarebels so-
cialur bazrobaze epatiJeba.
axla ki axali produqti @Fmail Ca-erTo eleqtronuli gzavnilebis
konkurentul garemoSi.
dReisaTvis eleqtronuli fostis sa-
myaroSi erT_erTi udavo lideri Goo-gle-ia, Tavisi Gmail-iT. axali produqtis
gaCenisTanave gaCnda mosazrebebi, rom
Fmail-i Gmail-s seriozul konkurencias
avtori: ani asaTiani
cukerbergis `sistema~
gauwevs da mas jimeilis mkvlelic (Gmail killer) ki uwodes.
ufro konkretulad, „feisbukis“
axali servisi gulisxmobs ara axali
eleqtronuli fostis Seqmnas, aramed
`Tanamedrove gzavnilebis gavrcele-
bis sistema~ (modern messiging system); romelic TavisTavSi Cats, mokle te-
qstur gzavnilebs da eleqtronul
fostas moicavs. yvela es funqcia
momxmareblamde erTi interfeisis sa-
SualebiT miva.
mark cukerbergis mier gamoTqmuli
mosazrebis mixedviT, dRevandeli ele-
qtronuli fosta `zedmetad forma-
luri~ da CaxlarTulia.
„feisbukis“ axali teqsturi gzav-
nilebis gamoyenebisas, aRar fiqrob
imaze, rom zogierTi sakontaqto pi-
ris mxolod telefonis nomeri, zo-
gis eleqtronuli misamarTi da zogis
saerTodac aranairi sakontaqto in-
formacia ar gaxsovs, sakmarisia face-book-is meSveobiT dawero Setyobineba
da danarCens qseli Tavad gaakeTebs,
TviTon gansazRvravs mokle teqsturi
Setyobineba gaagzavnos mobilur te-
lefonze, eleqtronuli fostiT Tu
Catis saSualebiT gadasces Setyobine-
ba adresats.
„feisbukis“ meil sistema (facebook/about/message/) jerjerobiT beta mox-
marebis reJimSia da, rogorc Cans, Za-
lian male yvelasaTvis xelmisawvdomi
gaxdeba.
cxovrebis wesi axali media
30 cxeli Sokoladi
kostavas 45a, sastumro "varazi", me-2 sarTuli, 221425, 221426, 890 221425
[email protected], [email protected]
www.promethea-voyages.com, www.cgtt-tbilissi.ge
promeTea voiaJi, (yofili sJtt voiaJi), gTavazobT
turistul mogzaurobas safrangeTSi da kombinirebul turebs evropis sxva qveynebSi:
Sveicaria, CexeTi, italia, espaneTi, holandia
TviTmfrinavisa da matareblis bileTebi
saukeTeso sastumroebi
transferebi da avtomobilis daqiraveba
cnobili restornebi da kabareebi
moiwyveT saojaxo turi
da aCuqeT Tqvens Svilebs dauviwyari dReebi
parizis disneilendSi!
611 evrodan
RirebulebaSi Sedis: sastumro sauzmiT 3 RamiT da 4 dRis parkis bileTebi or ufrosze da erT bavSvze
individualuri eqskursiebi
komentari
skola mZulda. Tu SemeZlo, vac-
dendi, Tu arada _ 2 saaTamde suleli
maswavleblebisTvis unda gameZlo.
erTi_ori normaluri maswavlebeli
suraTs ver cvlida. yvelaferi ise
iyo, rogorc im qveyanaSi unda yo-
filiyo, sadac vcxovrobdi. sul ar
gamkvirvebia skolis damTavrebisas
maswavleblebis umetesobam neilo-
nis perangebis da franguli suna-
moebis sanacvlod uproblemod rom
dauwera maRali niSnebi Cems samosan
Tanaklaselebs. kidev bevrnairi usa-
marTloba xdeboda, magram araferi
makvirvebda. miveCvie.
namdvili cxovreba skolis mere
iwyeboda _ megobrebi, wignebi, Tea-
tri, opera, kino. mokled, vcdilob-
di, rac skolaSi maklda, gareT Seme-
vso da gamomdioda kidec. Tan Sveba
isic iyo, rom Cem mSoblebsac aseTi-
ve damokidebuleba hqondaT skolis
mimarT _ nihilisturi da cotaTi ag-
debuli. xedavdnen, usaqmod ar viya-
vi da skolas xandaxan avadmyofobis
gareSec macdeninebdnen xolme.
roca Cemi ufrosi Svili 6 wlisa
xdeboda, guldasmiT daviwye skolis
Zebna. maSin arc skolebis brendire-
ba arsebobda, arc erTiani saswavlo
gegma da rogorc Cemi megobari mi-
mtkicebda, saministroSi isic ki ar
icodnen, sul ramdeni saSualo sko-
la iyo qveyanaSi.
1996 weli idga. skolis Zieba mTeli
Tavgadasavali iyo: jer erT kerZo,
ZviradRirebul, marTlmadideblur
skolaSi mivedi, sadac yvela klasSi
wverebiani kaci damxvda da SevSindi.
arc aravis gavsaubrebivar, ise ga-
movbrundi ukan. meoregan, italiur
kerZo skolaSi direqtori mesaubra
imaze, rogori Zvirfasi fardebi iyi-
da axali saswavlo wlisTvis da ra-
mdens xarjavs skolis mosarTavad,
mesamegan kidev uaresi _ zustad ise-
Tive suleli damxvda, rogoric Cemi
skolis maswavlebelTa umetesoba
iyo, carieli mzeriTa da dazepire-
buli teqstiT.
sabolood, isev sajaro skolaze
SevaCere arCevani _ broses quCis `me-
eqvse germanulze~ da mgoni, arc Se-
vmcdarvar.
mesame klasSi Cem Svils „samSoblo
xevsurisa“ aswavles da dasawerad
misces Tema „ratom miyvars Cemi sa-
mSoblo“. daaxloebiT amgvari ram
dawera: samSoblo ki Zalian miyvars,
magram rom gavizrdebi aucileblad
viswavli inglisurs, waval amerika-
Si da iseT qalaqSi vicxovreb, sadac
sul aris deni da bavSvebs multfil-
mebis yureba maSin SeuZliaT, roca
moesurvebaTo. kidev ewera imaze,
rom amerikaSi aqvT disnei_lendi,
gaTboba da skolebSi bavSvebi ar iyi-
nebian. didad sasacilo ram iyo es
Tema, guli mwydeba, rom ar Sevinaxe.
mokled, araferi ewera samSoblos
siyvarulze da imaze, rom Tavis sal
kldeebs sxva qveynis samoTxeze ar
gacvlida, ufro piriqiT. sanam ga-
daaTeTrebda, wamakiTxa. me Sevaqe
da vuTxari, rom mainteresebda, ras
etyoda maswavlebeli.
maswavleblis imedi namdvilad
mqonda. vicodi, ar gakicxavda da
ar dauwyebda notaciis kiTxvas imis
Sesaxeb, rom samSoblo aucileblad
bavSvobaSi wakiTxuli wignebidan erTi gansakuTrebiT miklavda guls _ avtori aRar
maxsovs, lev tolstois romeliRac moswavlis mogonebebi iyo iasnaia polianas skolis
Sesaxeb, sadac grafi glexebis gogo_biWebs wera_kiTxvas da angariSs aswavlida. davxu-
Wavdi Tvalebs da warmovidgendi, ra kargi iqneboda, aseTi mxiaruli da keTili maswavle-
beli rom myoloda.
bavSvs swavla rom
uxarodes, yvelaze
metad sami ram
sWirdeba _
adamianuri siTbo,
samarTlianobis
gancda da arCevnis
Tavisufleba.
es ki swored
maswavlebelma
unda
uzrunvelyos.
dRevandel
saqarTveloSi,
warmoudgenelia
arastandartuli
da saintereso,
dali caavasnairi
adamianebis
skolaSi mizidva.
avtori: nino beqiSvili
bavSvebi da skoladali caavas mosagonari
32 cxeli Sokoladi
komentari
unda yvareboda. dali caava ara-
ordinaluri adamiani iyo, mSo-
blebTan _ cota uxeSi da mkacri,
moiTxovda raRac wesebis dacvas,
rasac maSin cota Tu icavda. ma-
xsovs, saSinlad brazobda, Tuki
vinme gakveTilze agvianebda _
yvelam vicodiT, dagvianebulebs
klasSi ar uSvebda. moswavleeb-
Tan _ erTdroulad mosiyvarule
da Tbili. isic minaxavs, dalis
danaxvaze rogor gaekvrebodnen
xolme kedelze Sataloze gamo-
suli ufrosklaselebi. bavSvebs
Zalian uyvardaT da Cem Svils
skolaSi siaruli sul uxaroda
xolme, sanam dali aswavlida.
ramdenime dRis mere skolaSi
rom mivedi, dalim gamaCera da mi-
Txra, Zalian sworad zrdi Svils.
rac mTavaria, bavSvs Tavisi azre-
bis gamoxatva Tamamad SeuZlia,
magram me Cemi istoria mainc mo-
vuyevi da vuTxari, rogor dav-
brundi peterburgidan ocwliani
cxovrebis Semdeg aq, swored imi-
tom, rom qarTveli bavSvebisTvis
meswavlebinao.
dali caavas peterburgidan na-
mdvili simdidre hqonda wamo-
Rebuli _ ana axmatovas naCuqari
patara CanTa da Tavisi axlo mego-
bris, iosif brodskis amerikidan
gamogzavnili avtografiani wigne-
bi, Ria baraTebi da werilebi. bro-
dskis emigraciaSi wasvlis Semdeg
poetis sxva megobrebTan erTad
isic uvlida da patronobda mis
moxuc, martoxela mSoblebs. roca
gaigo, brodskis leqsebi miyvarda,
Zalian gaixara, Sin dampatiJa da es
yvelaferi maCvena. mere, mogviane-
biT gavige, rom Turme TviTonac
mSvenier leqsebs werda.
ras akeTebda dali caava gan-
sakuTrebuls, roca is klasSi ba-
vSvebTan marto rCeboda, ar vici,
es mxolod SemiZlia vivaraudo.
magram is namdvilad gamorCeuli
adamiani iyo: saintereso, Rrma,
ganaTlebuli, cotaTi _ axire-
bulic. maSin ganaTlebis siste-
maSi sruli ganukiTxaoba iyo da
dali amiT kargad sargeblobda
_ programas Tavad adgenda, gar-
da wera_kiTxvisa, uamrav rames
aswavlida bavSvebs _ berZnuli mi-
TologiiT dawyebuli, bibliuri
siuJetebiT damTavrebuli. Cemi
Svili dRemde imeorebs, rom ar
Sexvedria „dalimasze“ ufro sain-
tereso da magar adamians, rom
yvelaferi, rac uswavlia, dali
maswavleblisgan icis.
xSirad vfiqrob, dali caava
cocxali rom iyos, SeZlebda Tu
ara dRevandel sajaro skola-
Si muSaobas. mgoni, gauWirdebo-
da. ver Seegueboda verc amden
direqtivas da verc mandaturs,
romelic SeiZleboda Sua gakve-
Tilze Sevardnoda da gaekontro-
lebina, vis Cauwera „ara“ da vis
_ ara. mandaturs erTs gemrielad
mialanZRavda, aqtsac dauwerdnen
da gaagdebdnen kidec. vin gamoe-
sarCleboda? mas ar sWirdeboda
aravin _ miixuravda klasis kars
da Tavad agvarebda yvelanair
problemas.
dRes qarTul sajaro skolebSi
bavSvebi im maswavleblebis piris-
pir rCebian, romelTac jer kar-
gad ver daiviwyes Zveli, axali
xom vera da ver iswavles. Tanac
es „axali“ Zalian gansxvavdeba
imisgan, rac ramdenime wlis winaT
daiwyo: Tuki maSindeli ganaTle-
bis saministro demokratiisa da
humanizmis danergvas cdilobda
skolaSi, dRevandel bavSvebsac da
pedagogebsac policiuri meTo-
debiT ebrZvis. ra Rirebulebebi
aqvT maswavleblebs, ratom mimar-
Taven isini Zaladobisa da daSine-
bis praqtikas, es aravis awuxebs,
am sakiTxebs aravin ikvlevs, amaze
saerTod ar saubroben. roca man-
daturis instituti Semogvqon-
da, ar gvimsjelia, ram gamoiwvia
bavSvebSi agresiisa da Zaladobis
mateba. iqneb amis mizezi Cven _
ufrosebi, mSoblebi da maswavle-
blebi (anu ojaxi da skola) varT?
TavisiT, cidan Zaladoba da agre-
sia ar Cndeba.
bavSvs swavla rom uxarodes,
yvelaze metad sami ram sWirdeba
_ adamianuri siTbo, samarTlia-
nobis gancda da arCevnis Tavisu-
fleba. es ki swored maswavlebel-
ma unda uzrunvelyos. dRevandel
saqarTveloSi, sadac mTavrobas
ara da ar emeteba fuli ganaTle-
bisTvis, xolo saministrom ar-
Cevani ganaTlebis avtoritarul
marTvaze gaakeTa, warmoudgene-
lia arastandartuli da sainte-
reso, dali caavasnairi adamiane-
bis skolaSi mizidva.
roca mandaturis instituti Semogvqonda,
ar gvimsjelia, ram gamoiwvia bavSvebSi agresiisa
da Zaladobis mateba. iqneb amis mizezi Cven _ ufrosebi,
mSoblebi da maswavleblebi varT? TavisiT, cidan Zaladoba da
agresia ar Cndeba.
34 cxeli Sokoladi
Pampers Premium CarePampers Premium CarePampers-
komentari
TamaSis personaJebi umTavresad
icxovreben did qalaqebSi. mxolod co-
tani iqnebian soflad, magram sofeli
iqneba ayvavebuli. yvelani saerTaSo-
riso standartebis gzebiT ivlian. de-
daqalaqidan wylis did rezervuaramde
rkinigzasac gaiyvanen da matareblebi
125-130 km/sT siCqariT imoZraveben.
teritoriis SuagulSi erTi didi
navTobgadamamuSavebeli qarxana ganTa-
vsdeba. igi mTlianad daakmayofilebs
teritoriis moTxovnebs da Warb pro-
duqtsac Seqmnis. 17 hidroeleqtro-
sadguri ukve aSenebuli iqneba da 13
ki _ mSenebare. sasmeli wyali 24 saaTis
ganmavlobaSi miewodeba yvela monawi-
les. saTamaSo teritoriis 70 procen-
ti gazificirebuli iqneba.
TamaSis pirobaa gazrdili biujeti
da Semcirebuli umuSevroba. kompiu-
teruli qselis gadatvirTvis safrTxe
gaCndeba mxolod im SemTxvevaSi, Tuki
TamaSSi CaerTveba damatebiT 5 milioni
vizitori, romelmac erTi wlis ganma-
vlobaSi unda moinaxulos es terito-
ria.
aq ar iqneba korufcia. finansTa mi-
nistri, 26 wlis TamTa xarebava Sewu-
xebuli ambobs: `Seiqmna gancda, rom
saxelmwifos mxolod dasja SeuZlia
da ar SeuZlia TanamSromloba~. man
wina cxovrebaSi rekordi daamyara:
erT importiors Semotanili tvirTi 6
wuTSi ganubaJa.
teritoriaze monopoliebs ebrZvian,
Tumca mainc arseboben cudi biWebi:
kaxa da nugzari wina Taobis TamaSidan
darCnen. petre da ivane axlebi arian.
cud biWebs kargi biWebi moerevian da
es teritoria biznesis keTebis simar-
tivis saukeTeso aTeulSi Seva.
es teritoria Tavisufali vaWrobis
es aris virtualuri TamaSi.
TamaSi landSafturia. ekranze Cans mTa-gorebi, alag-alag _ tyeebi, mdinareebi, dasav-
leTiT wylis didi rezervuaria. teritoriaze, sadac TamaSi unda ganviTardes, 5 milio-
ni adamiani icxovrebs da TamaSSi yvela CaerTveba, radgan interneti yvelasTvis xelmis-
awvdomi iqneba.
ganaTlebis
ministri qeTevan
klimiaSvili,
romelsac wina
cxovrebaSi
maswavleblad
muSaobisas 400
erTeuli hqonda
xelfasad,
calkerZ Zvel
biWebs ebrZvis,
calkerZ SvedeTisa
da holandiis
msgavsi skolebi
unda gaakeTos da
axla kidev piter
ruTsis problema,
romelic miwier
cxovrebas unda
daubrunos.
avtori: zviad qoriZe
kompiuteruli TamaSi: `simindis respublika _ 2015~
36 cxeli Sokoladi
xelSekrulebas gaaformebs amerikis
SeerTebul StatebTan da evrokav-
SirTan. am faqtiT SeZruli kembri-
jeli profesori piter ruTsi pa-
tara sofelSi, pirobiTi saxeliT
simoneTi, SemosazRvravs 6 kvadra-
tul metr miwas, CaarWobs brita-
neTis droSas da daiwyebs asketur
cxovrebas.
ganaTlebis ministri qeTevan kli-
miaSvili, romelsac wina cxovreba-
Si maswavleblad muSaobisas 400 er-
Teuli hqonda xelfasad, calkerZ
Zvel biWebs ebrZvis, calkerZ Sve-
deTisa da holandiis msgavsi sko-
lebi unda gaakeTos da axla kidev
piter ruTsis problema, romelic
miwier cxovrebas unda daubrunos.
teritoriaze 2,5 milioni ada-
miania dazRveuli. 5 milioni nafi-
ci msajulia, magram sasamarTlo
ar aris. samagierod, aris cixe,
romlis ministri xaTuna kalmaxeli-
Ze srulwlovani gaxda. TamaSSi ki-
dev ramdenime ministri monawileo-
bs. magaliTad, ministri gogolaZe
hibriduli simindis Teslis im-
portze imuSavebs, xolo ministri
maWaraSvili _ am TesliT moweuli
mosavlis eqsportze. mas ekuTvnis
sxva rekordi _ 8,5 tona simindi
erT heqtarze.
Sinagan saqmeTa ministri am Ta-
maSSi ar ikiTxeba. igi sxva TamaS-
Si CarCa, saxelad `policia~. axla
programistTa mTavari amocanaa, am
ori TamaSis bmuli gamarTon.
2015 wels mixeil saakaSvili sa-
qarTvelos prezidenti aRar iqneba.
yovel SemTxvevaSi, mas amas konsti-
tucia ukrZalavs. aravin icis, sad
iqneba igi. erTi versiiT, premier-
minitri gaxdeba; meore versiiT,
parlamentis Tavmjdomare; aris me-
same versiac: saerTod, deputatic
ki ar gaxdeba da mxolod mmarTveli
partiis Tavmjdomared darCeba. sa-
dac unda iyos, mis mier Seqmnili da
dapatentebuli virtualuri TamaSi
mas udides siamovnebas mohgvris.
2011 wlis 11 Tebervals man pir-
veli eqsperimenti Caatara saqar-
Tvelos parlamentSi. eqsperimen-
ti warmatebuli gamodga, radgan
virtualuri TamaSis prezenta-
ciisas auditoriam mas 33-jer ga-
awyvetina sityva taSiT. am eqspe-
riments yvela saerTo-erovnuli
arxiT uyurebda saqarTvelos mo-
saxleoba, romelsac mixeil sa-
akaSvilma Tavisi prezidentoba
miuZRvna da Tavic mouqona: `maTi
saTqmeli minda vTqva, minda movi-
tano maTi imedebi da molodinebi,
minda visaubro maT problemebsa
da gasaWirze.~ es iyo pirveli sa-
dRegrZelo. meore sadRegrZelo
bolos Tqva. igi modernizacias
exeboda. or sadRegrZelos Soris
iyo virtualuri TamaSis aRwera:
ra iqneba 2015 wels?
Tu ar CavTvliT 20-larian ele-
qtroenergiis vauCers, 30-larian
sasursaTo vauCers da gaWirvebis
Casacxrobad akumulirebul 150
milion lars, mixeil saakaSvils
axlandel gamowvevebze ar usau-
bria. totaluri safinanso krizi-
sis fonze did warmatebad Seafasa
parlamentma prezidentis replika:
`wels saqarTvelo simindis eqspor-
tiori qveyana gaxdeba~. swored am
replikas mohyva pirveli aplodis-
menti.
1989 wels evropaSi simindis yve-
laze didi eqsportiori qveyana
rumineTi iyo. am qveyanaSi gzebsac
agebdnen, densac da wyalsac Seu-
ferxeblad awvdidnen mosaxleo-
bas, saavadmyofoebsac aSenebdnen
da saxelmwifo lamis sagareo val-
sac ki istumrebda, Tumca nikolae
CauSeskus Tavis samflobeloSi ar
hqonda ori ram: Tavisufali sasa-
marTlo da Tavisufali media. swo-
red es aRmoCnda sabediswero misi
reJimisTvis.
Tanamedrove demokratias sa-
sicocxlod sWirdeba es ori ins-
titucia. mxolod am SemTxvevaSi
gaxdeba saxelmwifo konkurentuna-
riani. simindis respublikebis dro
istorias bardeba da maTi adgili
mxolod virtualur sinamdvileSi-
Ra Tuki rCeba. mixeil saakaSvils
swored am or faqtorze ar uTqvams
araferi. arc awmyo da arc momaval
droSi. Tu ar CavTvliT mxolod
erT winadadebas, rom `sasamarTlo
SejibrebiTobis principze iqneba
dafuZnebuli~. misTvis es Temebi
tabuirebulia.
es Temebi sazogadoebam unda ga-
daarCinos da moipovos Tavisufali
media da Tavisufali sasamarTlo.
winaaRmdeg SemTxvevaSi, realuri
simindis respublika Tavisi mware
realobiT gadava virtualur mom-
xibvlel TamaSSi, romelic mixeil
saakaSvilis fantaziis daxmarebiT
aRvwere.
ar gamogveparos: TamaSi ukve ren-
derzea gaSvebuli.
aq ar iqneba korufcia. finansTa ministri,
26 wlis TamTa xarebava Sewuxebuli ambobs: `Seiqmna gancda, rom saxelmwifos mxolod dasja SeuZlia da ar SeuZlia
TanamSromloba~. man wina cxovrebaSi rekordi daamyara:
erT importiors Semotanili tvirTi 6 wuTSi ganubaJa.
komentari
cxeli Sokoladi 37
avtori: nino lomaZe
foto: marika qoCiaSvili
tuliSsa da wuliSs Sorisori dRe focxo-eweris dasaxlebaSi
`ai, aqedan rom iyurebi, TiTqmis mTel wyalsaca-
vs xedav. roca qari araa, kaSxalze dgomas araferi
sjobia. 270 metria, xom iciT? hoda, dgaxar am or
TaRs Soris, zeda kideze da mTel xeobas Cahyureb.
es enguris mdinaris zeda nawilia, yvelaze wyaluxvi.
zafxulSi wyali TiTqmis piramde adis. moCans kidec
wylis zeda zRvari TaRze da qedebze, kldes feri
aqvs Secvlili. 30 kilometrSi ukve galis sazRva-
ria. im mwvervalis pirdapir ki, focxoa, adgili,
romelic Zalian SeiyvareT bolo dros Jurnalis-
tebma~, _ ambobs giorgi, engurhesis TanamSromeli
da Cveni maspinZeli. fotografi da me, giorgisTan
erTad, kaSxalze vdgavarT. focxo-ewerSi rom mo-
vdiodiT, engurhesze asvla ar gvifiqria. iq rom xv-
debi, misken, ubralod, uneburad midixar, energias
wyarosken mihyvebi. grZnob, es erTaderTi dinamikaa
garSemo. wyalvardnili Tu Riaa, wylis xmauri mTel
xeobas edeba. sxva dros SiSveli tuliSisa da wu-
liSis mTebs Soris moqceul xeobaSi gamayruebeli
siCumea.
Cven aq mediis isterias gamovyeviT. gvindoda gve-
naxa, rogor cxovroben adamianebi adgilas, romlis
Sesaxeb yvela urTierTgamomricxavi istoria erTad
arsebobs. romelic xan uxvmosavliani miwaa da xan
sali kldeebi da qva-RorRi, xan Tanamedrove stan-
dartis sacxovrebeli saxlebia da xan Camoqceuli
`remonti~, xan ganviTarebis perspeqtiva da xan sa-
myaros dasasruli. rac mTavaria, gvindoda gvena-
xa xalxi, visac ukve oci welia mxolod sakuTari
statusi hqvia da axla aqvs Sansi, bolos da bolos,
iqcnen damoukidebeli saqarTvelos sruluflebian
moqalaqeebad.
gadasaxvevTan, gzis SuagulSi, patara moedanze
rkinis ZvelisZveli, daJanguli trafareti dgas.
kargad Tu daakvirdi, aqa-iq gacrecil asoebs Se-
akowiweb da `focxo-ewers~ waikiTxav, iqve kopwia
reportaJi
38 cxeli Sokoladi
sabWoTa kavSiris gerbsac mohkrav Tvals. mziani
amindia. quCis marcxena mxares dabali RobiT Semo-
sazRvruli engurhesis sastumro dgas, carieli da-
cvis jixuriT. marjvniv quCa samad iyofa. orive mxa-
res feradi oTxsarTuliani saerTo sacxovreblebi
dgas, alag-alag Seuremontebeli Senobebic gvxvde-
ba. es dasaxleba 60-iani wlebis dasawyisSi aSenda.
maSin, rodesac niko nikolaZis ocnebis proeqtis,
`qarTuli teqnikuri azrovnebis istoriaSi yvelaze
Tamami Canafiqris~ enguris hidroeleqtrosadguris
kaskadis mSenebloba daiwyo. uzarmazar mSeneblobas
sami aTasze meti muSaxeli sWirdeboda. dasaxlebis
gasaSeneblad kaSxalTan axlos, tuliSis mTis Ziri
SeirCa, Zlieri qarebisgan SedarebiT mofarebuli
adgili.
`wamobrZandiT, nana kvaSilavas gaesaubreT, Camo-
saxlebuli devnilebis gasaWirs, problemebs, yve-
lafers is mogiyvebaT, _ gvirCevs axalgazrda kaci,
pirveli, visTanac gamolaparakebas vcdilobT.
oTaxi, sadac nana kvaSilavas vesaubrebiT, nel-
nela xalxiT ivseba. dasajdomi adgili aRar aris,
amitom nawili fexze dgas da nanas saubars yura-
dRebiT usmens. nanas ojaxi erT-erTia Tvrametidan,
romelic devnilebis gansaxlebis pirvel talRaSi
mohyva da agvistoSi Tbilisidan focxo-ewerSi Camo-
asaxles. meSvide Tvea, aq cxovroben.
`me rasac vlaparakob, imas uaryofiTi debatebi
ar unda mohyves. es orive mxarisTvis _ opoziciis-
Tvis da mTavari RerZisTvis _ mTavrobisTvis kargi
unda iyos. me rom vici ise, mapatieT, magram bevr-
ma ar icis, _ iwyebs saubars nana, _ es oTaxi yu-
radRebis centrSia, _ axla vxvdebi, rom oTaxi mec
mecnoba, tele da fotoreportaJebSi maqvs, albaT,
araerTxel nanaxi, _ daxmareba rom modis, aq viyofT
yvela. daxmareba agvistoSi Camosul, `axal~ devni-
lebs gvWirdeba. Torem, vinc TiTqmis oci welia aq
cxovrobs, aiwyo ukve cxovreba. SimSiliT mikvdeba
deda da ZmisSvili. sxvebi mopirkeTebuli saxiT da
inscenirebuli cremliT cdiloben xalxis motyue-
bas. mapatieT, magram aris ori mxare, vinc marTla
SimSilobs da isini, vinc zedmet lukmas elodebian,
reportaJi
iq rom xvdebi, misken, ubralod,
uneburad midixar, energias wyarosken
mihyvebi. grZnob, es erTaderTi
dinamikaa garSemo. wyalvardnili
Tu Riaa, wylis xmauri mTel xeobas
edeba. sxva dros SiSveli tuliSisa da
wuliSis mTebs Soris moqceul xeobaSi
gamayruebeli siCumea.
cxeli Sokoladi 39
_ Cqara da damajereblad saubrobs, win, magidaze sa-
buTebi uwyvia, periodulad furclebs xelSi aTama-
Sebs, _ cota xnis win, timo majasaric, gaerodan, am
oTaxSi iyo. ase Tqva, focxos Sesaxeb pirvelad axla
gavigeTo. ltolvilTa saministroSi gviTxres, adre
miTvisebul oTaxebSi cxovrobdnen. Cven ki xalxi sa-
megrelos davubruneTo, _ ase Tqva timom, saminis-
tro Tavs amiT imarTlebso~.
Jurnalistebis, arasamTavrobo organizaciebisa
da afxazeTis mTavrobis warmomadgenlebis tele-
fonebi erT did davTarSi uweria. rodesac `Zalian
gauWirdebaT xolme~ rekvas iwyebs. `sxva Cven arafe-
ri SegviZlia~. nana Cqarobs, cdilobs araferi ga-
morCes. ukve icis mediasTan urTierToba. arc erTi
Sansis xelidan gaSvebis ufleba ara aqvs. mwyobrad
CamoTvlis: ̀ samuSao ar arsebobs, uaxloes momavalSi
arc araferi gaCndeba. erTaderTi imedi aq kaSxali
iyo, sadac damatebiTi muSaxeli ar sWirdebaT, ad-
gilobrivebic hyofniT. yvelaze axlo qalaq jvarSi
xalxi TviTon umuSevaria, miwas amuSaveben da imiT
irCenen Tavs. focxoSi qva-RorRiani niadagia. magram
es qva-RorRiani miwac ara aqvT. mxolod devnilis
daxmarebis imedze arian (sulze 22 lari). zugdidam-
de mgzavroba 5 lari, jvaramde 3 lari jdeba. deda
da ZmisSvili orive saswrafod saoperacio arian. aq
didxans ver darCebian. saxlebis dakanonebaze xels
Tvrametidan arc erTi ojaxi ar moawers~.
cota xanSi situacia mZimdeba. viRacebi ukve un-
doblad gviyureben, TiTqos Cvens `usargeblobaSi~
rwmundebian. Cveni wasvlis Semdeg maT araferi dar-
CebaT. Cven mxolod mosasmenad, informaciisTvis Ca-
movediT. im wuTs, rodesac oTaxSi saerTo ganwyoba
icvleba, me da fotografi erTdrould vgrZnobT.
axla, albaT, umravlesobisTvis Cven `im samyaros~
warmovadgenT, imis nawili varT, ramac isini `am
dReSi Cayara~. saubaric ufro gulwrfeli xdeba,
radgan dasakargi aRaraferia. `Suriani xalxia aq, _
gviamboben ukve erTad, _ aq imdeni intrigania, im-
deni provokatori. Jurnalistebis win rom tirian,
meore dRes daxmarebis produqtebs hyidian. CemTvis
reportaJi
`Zalian daviRaleT. Zala aRar gvaqvs.
erTi kilo SaqrisTvis erTmaneTs
xocaven ukve. gverdSi dadgomis
Tavic aRar gvaqvs. SimSilia, ra
unda mosTxovo? Cven jer imis
dajereba gviwevs, rom awi afxazeTze
marto lamaz sadRegrZeloebSi
vilaparakebT. asea, davrCiT samudamod
ltolvilebad~
40 cxeli Sokoladi
briliantis beWedi araferia imasTan, 5 wlis bavSvi
rom getyvis mSiao da purs ver yidulob. aseTebs
Tavs Sevaklav, aba, ras vizam~.
ori axalgazrda kaci quCaSi mogvyveba da Cveni
istoriis ganviTarebis sakuTar gegmas gvTavazobs:
`wamodiT, me getyviT, ra daweroT. mand ra gindaT,
ar mousminoT magaT. egeni 5000 wlis win Camovidnen
aq. ar daujeroT, futuristebi arian egeni!
quCis meore mxares, Zveli sasadilos Senobis gver-
diT Seuremontebeli korpusi dgas. pirvel sarTul-
ze abra hkidia, siCqarisgan verc ki varCev, ra weria,
kars vaReb da SevdivarT. bnela. maRaziaSi movxvdiT,
meore oTaxSi patara sasadiloc mouwyviaT. Taroe-
bze TiTze CamosaTvleli produqti awyvia, ZiriTa-
dad, sasmelebi _ alkoholuri, araalkoholuri da
ramdenime SefuTva `sasusnavi~.
maRaziaSi xanSi Sesuli kaci da qali daxls ukan
sxedan. Cvens danaxvaze fexze dgebian da jer dab-
neulebi gviyureben (garedan ismis Cveni erT-erTi
megzuris gabrazebuli yvirili: ar SexvideT-meTqi
mand!), mere skamebs gvTavazoben. qalbatoni galida-
naa. omis Semdeg zugdidSi jer taqsoparkSi cxovro-
bda ojaxTan erTad, mere saavadmyofoSi. saavadmyo-
fos Robeze gancxadebaSi waikiTxa, rom engurhesze
muSaxels eZebdnen. `Tormeti weli komutatorSi el-
smenad vmuSaobdi. 2007 wels `magTifiqsi~ dadges da
gamogviSves Cven saxlSi... ra unda, ra ayvirebs? ras
gveCxubebian _ Cven rom ar viyoT, ra geSvelebaTo,
gvaZaxeben. aseTi Tqmebi ar aris saWiro. es rom Cven-
ma prezidentma icodes, ar moxdeboda aseTi rame aq.
magaTTan moaTreven yvelafers. aq sxva, oTxmocze
meti ojaxia. daxmareba Cven ratom ar gvinda viTom?
amdeni xania aq vcxovrobT da mTavrobisgan araferi
maxsovs. yvelaferi ufrosobas mihqonda saxlSi~.
alberti bavSvobidan focxoSi cxovrobs. misi
biWi kaSxalze muSaobs. `vinc Zvelebi varT, awyobi-
li gvaqvs cxovreba ase Tu ise. amaT Zalian gauWir-
debaT, Tu ar daasaqmeben, _ ambobs alberti, _ aq
adre 3000 kaci cxovrobda. sasadiloebi, restor-
nebi, baga-baRebi, skola, kino, kulturis centri,
yvelaferi iyo. mere socialisturi wyoba daeca da
movida kapitalizmi, gaCanagda, gapartaxda yvelafe-
ri~. alberti gviambobs, rom Zveli devnilebidan be-
vri galidanaa. nakveTebi axlac aqvT iqiT. gadadian,
miwas amuSaveben da Tavs amiT irCeneno, gveubneba.
`ar aris samuSao. Zvel devnilebsac da aqaurebsac
aqamde Tavi aluminiT, spilenZiT gahqondaT. morCa
es jarTi. gzatkecilic Soria. specialurad unda
moxvide aq, gzad ver moxvdebi, amitom vaWrobac ga-
moricxulia. miwa sabostnec ar aris. ramdeni dRea
vzivar da verafers vyidiT, fuli aravis aqvs, marto
nisiad miaqvT~.
reportaJi
cxeli Sokoladi 41
gareT rom gamovdivarT, yvelaferi burusSia ga-
xveuli. etyoba, mosaTovad emzadeba. ukvirT kidec
focxoSi amdeni xnis uTovloba. aq civi zamTari
icis. quCaSi ramdenime landi moZraobs. mTeli lan-
dSafti gadRabnili kinokadriviTaa _ erTmaneTSi
areuli, erTmaneTSi gagrZelebuli figurebiT, si-
luetebiT, biografiebiT, istoriebiT.
saRamos, engurhesis erT-erT TanamSromelTan mi-
vdivarT saxlSi stumrad. zRurblze ukve vgrZnobT,
rom sxva samyaroSi movxvdiT _ simSvideSi, stabi-
lurobaSi. buxarSi cecxli gizgizebs, beJanis moxu-
ci deda savarZelSi muxlebze pledmifarebuli zis,
buxarTan dabali magida da ramdenime skami dgas. es
saxli beJan malazonias engurhesis administraciis
erT-erTma xelmZRvanelma dauTmo. axlac ase cxo-
vroben, `naTxovar binaSi~. magram ar daeZebs, am pa-
tara sakuTarma saxlma Tvrameti weli gaatanina.
beJani omamdec kaSxalze muSaobda. axlac sina-
nuliT ixsenebs komunistebis giganturi proeqtis
CaSlil gegmas. maSin `mwvaneebis~ samoqalaqo aqtiu-
robis Sedegad xudonhesis, tobaris, farihesis mSe-
nebloba SeaCeres. Torem engurze erTis magivrad
oTxi vardnilhesi unda aSenebuliyo.
beJanma col-SvilTan erTad gali 30 seqtembers
datova, omis dasrulebidan sami dRis Tavze. mSo-
blebi galSi darCnen. wlebis manZilze beJans isini
arCendnen. maSin hesi TanamSromlebs xelfass ver
uxdida, mainc muSaobdnen _ aba, hess xom ver gava-
CerebdiTo, ambobs. produqtebze yovel kvira galSi
mSoblebs akiTxavda. ukan mamis Sekeril zurgCanTaSi
Cawyobili xoragiT brundeboda. `ori fuTi iyo. 55
kilometri fexiT momqonda, welSi mwyvetda gzaSi.
maxsovs mamas veubnebodi xolme, ver waviReb, aRar
SemiZlia-meTqi. ecineboda, bavSvebi mSivrebi kvde-
bian, ise lamazad waiReb, rogorc dagibarebiao.
momqonda, ras vizamdi?! gzac saSiSi iyo, afxazi saiT
Camomeweoda, ar vicodi. mere sad ginda, gaiqce, da-
samalic arsadaa am bilikiviT gzaze. wlebi viyaviT
ase. ra ginda, rom qna?! cxovreba grZeldeba da unda
gauZlo. me kuro var da ukan daxeva ar mCvevia~.
dasaxlebaSi Rame avdivarT. samive quCa carielia.
aqa-iq anTia Suqi. sastumroSi sanam SevalT, isev
gvesmis nacnobi xma: `dagxocavT, iob vaSix, dagxoca-
vT yvelas, Tqve futuristebo!~
meore diliT Tovli modis. male unda gavideT, sa-
nam uReltexili gadauketavT. quCaze erTi ori kaci
seirnobs, wavlen bolosken, mere mobrundebian ukan.
_ Tqveni saxeli? mekiTxeba erTi axalgazrda kaci. _
da, romeli televiziidan xarT? Cems pasuxebs manqa-
naSi, patrulis uniformian kacs gadascems. patruli
Tavs aqnevs da midis. `Cveni patrulia, ubralod, ain-
teresebs risTvis CamoxvediT. ai, qalbatoni eTeric
reportaJi
42 cxeli Sokoladi
modis, saministros koordinatoria, _ gvacnobs qal-
batons da gvirCevs `yvelaferze, rac gvainteresebs~,
mas gavesaubroT. qalbaton eTers jer oficialuri
Tanamdeboba ara aqvs, `devnilTa da gansaxlebis sami-
nistros~ faqtobrivi warmomadgenelia da Suamavlis
funqcias iTavsebs. devnilebis moTxovnebsa da pro-
blemebs gamgeobas gadascems da saministrosac viTa-
rebis garkvevaSi exmareba. `daasaqmeben, aba, sxvanai-
rad rogor iqneba?! mTeli parlamenti, deputatebi,
adgilobrivi mTavroba, gubernatori _ yvela amaze
msjelobs. pirvel adgilze rom dgas focxo, es mgo-
ni ukve iciT. magitom moxvediT Tqvenc. ise, gaficeb
yvelafers, rom modian mikrofonebiT, Tu ici, rom
gvwyuria da gvSia, Camogvitane maSin, RmerTo Cemo,
rame. erTi kilo Saqaric saqmea. veravin ityvis, rom
aq araferi keTdeba. ubralod, es ucbad ar xdeba.
amas erTi, ori, sami weli dasWirdeba. dasaqmebisTvis
ibrZvian mTavrobaSi _ me zustad vici. xati, jvari,
ilorio, rom ityvian. me tyuili ar miyvars~.
qalbatoni eTeri Tvals rom efareba, mamakaci gvia-
xlovdeba da gvTxovs saxlSi wavyveT, raRac aqvs saTq-
meli. midis da Tan ukan ixedeba. furcelze sabanko an-
gariSis nomers gviwers. `ramdenime ojaxisaa. ra vici,
visTanac migiwvdebaT xma, iqneb, rame moaxerxoT. de-
daCems ver vtoveb, mixmareba sWirdeba, Torem me vici,
rasac vizamdi... vera naxeT, Zlivs dadis. ho, kargad,
aba! ... ar dagaviwydeT, nomeri bankisa, gamoCndeba vin-
me. kapikebia, ra aris? bevrs ki ar viTxovT. ar mogvSi-
vdes da egaa. meti araferi gvinda~.
manqanaSi vsxdebiT da movdivarT. quCaze ukve bevr-
ni arian. Soridan kidev erTxel vixedebiT ukan, sanam
Tvals ar vefarebiT, gaunZrevlad dganan da gviyure-
ben. `Zalian daviRaleT. Zala aRar gvaqvs, _ maxsendeba
axalgazrda qalis sityvebi, wina saRamos _ xom xedavT,
erTi kilo SaqrisTvis erTmaneTs xocaven ukve. gver-
dSi dadgomis Tavic aRar gvaqvs, SimSilia, ra unda
mosTxovo?! brZolisTvis energia aRaravis ar darCa.
Cven jer imis dajereba mogviwevs, rom awi afxazeTze
marto lamaz sadRegrZeloebSi vilaparakebT. asea, da-
vrCiT samudamod ltolvilebad~.
reportaJi
gareT rom gamovdivarT, yvelaferi
burusSia gaxveuli. etyoba, mosaTovad
emzadeba. ukvirT kidec focxoSi amdeni
xnis uTovloba. aq civi zamTari icis.
quCaSi ramdenime landi moZraobs.
mTeli landSafti gadRabnili
kinokadriviTaa _ erTmaneTSi areuli,
erTmaneTSi gagrZelebuli figurebiT,
siluetebiT, biografiebiT, istoriebiT.
cxeli Sokoladi 43
avtori: giorgi gvaxaria
berlinale arc wvims, arc Tovs, arc mze anaTebs
vin vendersi`pina~44 cxeli Sokoladi
werili berlinaledan
`xan wvims, xan mze anaTebs~ _ ase
hqvia koreeli reJisoris, li en-ki-
nis films, romelic berlinis wle-
vandeli kinofestivalis konkursSi
iyo CarTuli. ambavi Seyvarebule-
bze, romlebic filmis prologSi
gadawyveten daSordnen erTmaneTs,
magram gangeba, ufro sworad, amin-
di, orives erT sivrceSi gamoke-
tavs, sul 13 kadriTaa awyobili.
arada filmi TiTqmis ori saaTi gr-
Zeldeba... ori saaTis manZilze vus-
menT, rogor arkvevs erTmaneTTan
urTierTobas axlad gamdidrebuli
qal-vaJi. vusmenT, amindis progno-
zTan erTad, romelsac seulis ra-
dio gadmoscems. filmi Tavidan bo-
lomde Sori da saSualo xedebiTaa
gadaRebuli. amitom rogor TamaSo-
ben msaxiobebi gaugebaria. Sesabami-
sad, mayurebelic, romelic kargad
ver xedavs gmirebs, gulgrili rCe-
ba am qal-vaJis tanjvis mimarT. So-
ridan uyureb, usmen wvimis Sxapuns
da geZineba! miT umetes, rom pre-
sisTvis gankuTvnili seansi dilis 9
saaTzea daniSnuli. miT umetes, rom
gareT yinavs da `berlinale palac-
Si~, tradiciulad, kargad aTboben.
amboben, samxreT koreas naklebad
Seexo ekonomikuri krizisio. ar vici.
berlinis 61-e kinofestivalze war-
modgenili am suraTiT Tu vimsje-
lebT, koreul kinos `ekonomikurad~
Zalian uWirs; korea, romelic bolo
dros gamoirCeoda kinoteqnologiu-
ri eqsperimentebiT, uaRresad maRa-
li xarisxis firze gadaRebuli mar-
Tlac rom sanaxaobrivi filmebiT,
`berlinaleze~ waradgines samoyva-
rulo filmi-performansiT, romlis
msgavsi piradad me aTasjer maqvs
nanaxi jer kidev 80-iani wlebis bo-
los, oberhauzenis moklemetraJiani
filmebis kinofestivalze. mas mere
didi dro gavida, wels, ager ukve
meoced viyavi akreditebuli ber-
linis kinofestivalze da ra vnaxe?
srulmetraJiani video-performan-
sebi (Contemporary art), romelTa mo-
qmedeba xan samxreT amerikaSi xdeba,
xan koreaSi, xanac afrikaSi... magram
yvelgan erTi da igive igrZnoba _
mwiri biujetiT ganpirobebuli mini-
malizmi, moqmedebis gawelva srul-
metraJiani filmis formatamde... si-
cariele da daRla. gamofituloba.
ucnauria, magram aseT kinos jer
kidev hyavs Tayvanismcemeli. ager
kritikosebma Zalian maRali Sefase-
ba misces ungreli reJisoris, bela
taris films `turinis cxeni~, ro-
melic festivalis bolomde `oqros
daTvis~ mTavar favoritad iTvle-
boda. raRac doziT iumori namdvi-
lad iyo am filmSi... Tundac imaSi,
rom suraTis dasawyisSi kadrsmiRma
xma gviambobs nicSeze, romelmac
1869 wels turinis moedanze ixila
rogor cemda glexi Tavis momakvdav
cxens... da swored es scena gaxda
nicSes `gagiJebis~ sababi. mere geci-
neba, radgan xedav, rom bela tarma
aSkarad mogatyua; nicSe ekranze ar
Cans (molodinis miuxedavad); Cans
cxeni, misi patroni da patronis
qaliSvili. maTi mosawyeni cxovre-
ba ungrul sofelSi... gadaRebuli
sul ramdenime kadriT da awyobili
filmSi, romelic orsaaTnaxevari
grZeldeba.
belinales gaxsna
reJisori vin vendersi da angela merkeli `pinas~ premieraze
`turinis cxeni~, reJisori bela tari
iraneli reJisori jafar panaxi bilbordi
cxeli Sokoladi 45
bela taris filmis mimarT inte-
ress isic zrdida, rom premieramde
cota xniT adre reJisorma gana-
cxada _ `turinis cxeni~ misi bolo
filmia, e.i. taris Taviseburi `kine-
matografiuli anderZi~. Tuki gavi-
xsenebT, rogor uyvars am reJisors
samyaros dasasrulze filmebis ga-
daReba (arada vera da ver `dasrul-
da~ es samyaro), taris gancxadeba da
nicSes mier danaxuli cxenis ambavi
garkveul wilad `gaeriTmeba~ erT-
maneTs, rac aucileblad aRagznebs
aTasgvari damTxvevebisa da konce-
fciebis moyvarul kinokritiko-
sebs. da, rac mTavaria, imaT, visac
sjera, rom kino drosa da sivrceSi
aRbeWdili sikvdilis saxea _ Tun-
dac andrei tarkovskis fan-klubis
wevrebs, romlebic Tanaxmani arian
uyuron andrei arsenieviCis epigo-
nebs _ aleqsandre sokurovs, bruno
diumons, bela tars, oRondac Ta-
vianTi mkvdari kerpis nekrofilur
sivrceSi amoyon Tavi.
am fanklubma wlevandel `berli-
nalezec~ kargad imuSava. miuxeda-
vad imisa, rom filmis msvlelobis
dros, sadRac SuaSi, darbazs rom
vtovebdi, Cemi TvaliT vixile, ro-
gor eZina publikas taris filmze,
berlinis 61-e kinofestivalis Jiu-
rim ungrel reJisors `didi prizi~
mainc gadasca kinoSi gaweuli Rva-
wlisTvis. bela tari scenaze avida,
aiRo prizi, magram araferi uTqva-
ms.. `faq iu~ rom eTqva, fasbinde-
riviT, an moris pialasaviT, SeiZle-
boda marTlac damejerebina, rom
alternatiul kinos iRebs. magram
ganawyenebulma aiRo prizi (nuTu
`oqro~ undoda?) da scenidan Cumad
Camovida. Cemma rusma kolegam, va-
leri kiCinma ganacxada, tars adrec
uTqvams kinos gadaRebas Tavs va-
nebebo... magram mere dafinanse-
ba miuRia da gaugrZelebia kinoSi
moRvaweoba. amitom es prizi mas au-
cileblad daabrunebs kinoSio...
ara... aranairad ar ifiqroT, rom
neli da zanti kinos winaaRmdegi
var. arc darbazSi Zils vaprotes-
teb. xSirad vimeoreb Teo angelo-
pulosis sityvebs _ Cems filmebze
Tu CageZinebaT, iqneb tkbili siz-
mari naxoT, es imis maniSnebeli iq-
neba rom kargi filmi gadaviReo.
Tavis droze, jer iaponelma kaneti
sindom, mere italielma ermano ol-
mim gadaiRes nelze neli filmebi,
romelTa gmirebi gansakuTrebuls
arc arafers akeTebdnen ekranze;
sindos `SiSvel kunZulSi~ da erma-
no olmis filmSi `xe fexsacmele-
bisTvis~ adamianebi Sromoben, saW-
mels amzadeben, iZineben... magram iq
es Senelebuli da gawelili Txro-
ba, dakvirvebuli kamera kaTarzisis
efeqts qmnida. am `sineles~ Tavisi
dramaturgia hqonda. viTardeboda,
ifurCqneboda. imdenad, rom bunebis
sunsac ki grZnobdi ekranidan. aq ki
_ andrei arsenieviCis epigonebTan,
romelTac kino mxolod da mxolod
TviTdamkvidrebis da, Tu gnebavT,
mayureblis manipulirebis saSua-
lebaa, ekrani mxolod da mxolod
sicivisa da sikvdilis SegrZnebas
qmnis. ar gamovricxav, rom viRacas
gulwrfelad siamovnebs sicivis es
SegrZneba. magram is ki namdvilad
vicodi, rom bela tari berlinis sa-
erTaSoriso kinofestivalis mTavar
`daTvs~ verasdros eRirseboda.
werili berlinaledan
msaxiobebi ofer haiouni da gal levi filmi `pomadis~ preskonferenciis dros
46 cxeli Sokoladi
sxvaTa Soris, bela taris wina
filmebs kanis festivalis konkurs-
Sic rTavdnen. `kaci londonidan~
magaliTad, aseve liderobda ram-
denime wlis win, kanis sakonkurso
programaSi. magram ungreli reJiso-
ri maSin prizis gareSe darCa. Zalian
Zlieri iyo kanis kinoforumis pro-
grama imisTvis, rom ̀ sikvdilis kino~
iq Tundac diplomiT aRniSnuliyo.
marTalia, berlinis festivali didi
xania CamorCeba kanis kinoforums
filmebis xarisxiTac, ̀ saxelebiTac~.
`turinis cxenis~ gamarjveba aq,
ubralod, imis maniSnebeli iqneboda,
rom `berlinale~ Rrma krizisSia.
Tumca krizisis niSnebs berlinis
61-e kinofestivali mainc ver ga-
daurCa... da es yvelaze metad jer
`berlinales~ sakonkurso progra-
maSi, Semdeg ki festivalis Sede-
gebSi gamoixata. arasdros yofila
festivalis konkursi aseTi mokle
(mxolod 17 filmi iyo warmodge-
nili) da amave dros, aseTi Wreli.
ufro sworad, aseTi `arakonceftu-
aluri~. konkursSi ar iyo CarTuli
arc erTi iaponuri, Cinuri, espa-
nuri, italuri filmi. ar iyo kino
skandinaviis qveynebidan. im ̀ Contem-porary art~ _ ebs, romelTa msgavss
adre mxolod `panoramis~ progra-
miT uCvenebdnen, cvlida axali po-
litkoreqtuli, da sruliad tradi-
ciul stilSi gadaRebuli filmebi
evropel eqimebze, romlebic afri-
kaSi muSaoben (`Zilis daavadeba~),
germanel memarcxeneebze, romle-
bic eqstremistebi xdebian (`vin, Tu
ara Cven~), albanel axalgazrdebze,
romlebic vendetis Zvel tradi-
ciebs upirispirdebian (`sisxlis
patieba~). wlevandelma festivalma
or, sruliad gansxvavebul kinos ki
dauWira mxari, magram amiT Tavisi
saxe dakarga _ politikuri simwvave.
sakonskurso programa iseTive aR-
moCnda, rogorc amindi festivalis
dReebSi; arc wvimda, arc Tovda,
arc mze anaTebda! nacrisferi iyo
berlini da nacrisferi iyo berli-
nis 61-e kinofestivali.
`berlinales~ direqcia, cxadia,
ver damalavda SeSfoTebas imis
gamo, rom wels `cocxali kinokla-
sikosebis~ absoluturi umravle-
soba filmebs kanis festivalisTvis
inaxavs. pedro almodovarma da
Zmebma dardenebma kinos gadaRebis
grafikic ki ise aawyves, rom axali
filmis premiera kanSi mowyobiliyo.
axalgazrda-debiutantebi ki, rom-
lebic farTod iyvnen warmodgenil-
ni wlevandel ̀ berlinaleze~, jado-
qrebi ar arian ekonomikuri krizisis
dros, sakmarisi fuli rom iSovon
srulmetraJiani filmis gadasaRe-
bad... iseTi STabeWdileba rCeba,
rom festivalis direqtorma, diter
koslikma gangeb daiwyo sakonkur-
so Cveneba amerikeli debiutantis,
jei sendoris filmiT `ukiduresi
moTxovna~, romlis moqmedeba 2008
wels, erT amerikul sainvensticio
bankSi xdeba. suraTis avtori, ame-
rikuli `damoukidebeli kinos~ war-
momadgeneli, mourideblad gamoxa-
tavs maqinaciebs amerikul sabanko
sistemaSi, Tumca maikl murisa da
oliver stounisgan gansxvavebiT,
aranairad ar cdilobs Tanamedrove
kapitalizmis mxilebas.
>>> gagrZeleba gv. 92
`naderi da simini. ganqorwineba~, reJisori ashar farhadi `SabaTs~, reJisori aleqsandre mindaZe
`turinis cxeni~, reJisori bela tari `vin, Tu ara Cven~, reJisori anres veieli
cxeli Sokoladi 47
avtori: ana korZaia-samadaSvili
tabadan, siyvaruliT
politika ar mesmis, ar mainte-
resebs da ar minda. magram is mainc
sul mexeba da cxovrebas mifuWe-
bs. misgan xeiri ar maxsovs, wyena _
uTvalavi.
axlac ase moxda.
Cems cxovrebaSi pirvelad Tavze
xeli aviRe, `interkontinental-
Si~ SesaniSnavi sagzuri viyide da
egvipteSi gavemgzavre, arc `masa-
lisTvis~, arc samuSaod, arc sa-
Tarjimnod, aramed dasasveneblad.
burJuaziis mokrZalebuli xibli da
msgavsebi.
ar Semergo. ara, Zalian kargi
iyo, Zalian visiamovne, magram Cemi
samoTxe sami dRiT adre damatove-
bines qalebma, romelTac TavianTi
`baoebi~ moenatraT, mamakacebma,
rogorebsac didi germanuli ena
Klugscheisser-ebs uwodebs da, rac
mTavaria, politikurma movlenebma,
romlebic aranairad ar mexeboda,
magram mainc Semexo.
arada, iciT, ramdeni ramis
moswreba SeiZleba sami dRe-Ramis
ganmavlobaSi? magaliTad, sinas
mTaze asvla. an wminda ekaterines
monastris daTvaliereba. an farao-
nis kunZulTan wiTel zRvaSi yvin-
Tva. an qviSaSi wola da butbuti:
`ra kargia... ra kargia... ra kargia...~
`Zaan wynarad, Zaan Cotkad~
27.01.11
dRes am kargi dReebis pirveli
dRea. ukve _ Rame. tabaSi, wiTeli
zRvis sanapiroze.
aqeTobas dro vatare _ nu ityvi.
ar vici, Cemi sisxliviT wiTeli,
Tarsi Tavis brali Tu iyo _ Sen ar
ginaxavs, SeviRebe da amieridan Se-
giZlia „bandera rosa“ damiZaxo. ase
Tu ise, faqtia, rom sazRvarze qa-
mari Semxsnes, mxolod me Semxsnes,
da Tan qamari, romlis wyalobiTac
jinsi muxlebamde ar mvardeba. da es
uSvelebeli Sarvali orive xeliT
welTan rom mqonda CabRujuli, mi-
Txres, fexze gaixadeo.
ai, rogor?
movaxerxe, magram rogor visiamo-
vne, xom warmogidgenia.
kai, gavicine da daviviwye. Turme,
sad xar!? TviTmfrinavi arasodes
afrinda, aeroportSi gaugebrobaa
48 cxeli Sokoladi
werili egviptidan
raRaco, da erTi saaTis mere _ raRa
dagimalo da arc gamigia, Rrma Zi-
liT meZina, _ gamoacxades, mister
korZaia, erTi, aq modio. mgzavrebi
aqoTqoTdnen da damanjRries. vai?
Tavze davabije mZinare gugas da
gamcileblebTan mivedi. gamiyvanes
TviTmfrinavidan da mimiyvanes Cems
CanTasTan. Tqveniao? meTqi, ki. me-
reo? mere ra-meTqi? Sig ra devso?
meTqi, tansacmeli. marTlao? meTqi,
me movkvde. kargi, bodiSi, qalbato-
noo.
ra iyo esa?
daskvnis saxiT, Cemma axalma, bio-
metrulma Tu raRac ubedurma pas-
portma egviptis sazRvarze Tavi
moiWra. verafriT ver gaatares.
„sistema ver mkiTxulobs,“ rogorc
mavanni ityodnen, amosawyvetebi.
kargaxans vuRime arab mesazRvres,
manac miRima _ vai da ras hgavda!
TxuTmeti wuTi mainc mayuryutes
„gaucxoebis zonaSi“.
mere ki gamovedi udabnoSi da mi-
vxvdi, rom yvelafris moTmena Rir-
da, imitom rom Zalian karg adgilas
amovyavi Tavi.
Tavad gansaje: axla verandaze
vzivar da sam qveyanas _ israels,
iordanias da saudis arabeTs erTad
vuyureb meoTxe qveynidan, egvipti-
dan. zafxulis Ramea, sandlebi ma-
cvia, da Cemi sawyali sxeuli cota
dabneulia _ amxela sixaruls namd-
vilad ar eloda: SesaniSnavi amindi,
qviSiani sanapiro, vaxSami, rogoric,
ra xania, ar Rirsebia, da kaxi da
guga _ ai, meti ra? gasagebia, zemo-
dan erTi joni depic ar iqneboda
urigo, magram, patara ufliswulis
melakudasi ar iyos, „eh, sruli bed-
niereba ar arsebobs...“
kaxim, romelic egvipteSi ramde-
nime Tve cxovrobda, mogvaxsena,
rom Tormeti dRe ase vicxovrebT,
„Zaan wynarad, Zaan Cotkad“.
waval axla, davgordebi. Zalian
grZeli dRe gamomivida. me mgoni,
kargi wigni maqvs Tan, „saragosaSi
napovni xelnaweri“ _ wakiTxuli ga-
qvs? vnaxav erTi, ra xdeba.
ana k.s.
`mayvals ar endo!~
28.01.11
wignma gaamarTla. sul maqciebis,
saxrCobelaze moqanave yaCaRebis da
or-or grZneulTan mosiyvarule
raindebis ambebia.
samagierod, sxva rameSi magrad ar
gamimarTla.
qalebi!
angelozi nia da oqro Tamara ki
ara, qalebi.
guSin vifiqre, rom suleli qale-
bis sazogadoeba sasiamovnoc kia _
TavisTvis kakaneben raRacas „yve-
laferi yiramalas“ Jruna dedle-
cxeli Sokoladi 49
werili egviptidan
biviT... Turme, Sevcdi. dRes deda
mitires, sul sunTqviTi varjiSebi
vatare, rom rame uzrdeloba ar me-
Tqva.
kaxim ki mainc Tqva: „kargi gogoa.
ai, Zaan.“
saerTod, siamovnebiT davwerdi
traqtats Temaze „lamazia gurji
qali“, oRond lasi oTxfexiani Tu
oTxTaviani unda iyos, ara lazur-
Wanuri, aramed gaRmuri. merwmu-
ne: gansakuTrebuli safrTxe rame
mogzaurobis dros mzeTunaxavTa
mezoblobaa, Tu danebdi, moginele-
ben.
gadavuxvie. taba heiTsis Sesaxeb
unda momeyola. taba heiTsi Cveni
sastumrodan, romelsac „mzesumzi-
ra laJvardovani“ hqvia, daaxloebiT
oci wuTis savalSia. gza aseTia: erT
mxares _ wiTeli kldeebi, meore mxa-
res _ zRva, gzaze ki TviTmkvleli
mZRolebi, sabednierod, cotani, sa-
aTSi aTas kilometrs faraven. Tavad
dasaxlebis aRwera me ar SemiZlia,
romeli kafka me var. ara, mainc ve-
cdebi. warmoidgine sicxe, ca, rome-
lic ori wuTis win lurji iyo, axla
ki Savia, qviSis udabnoSi _ palmebis
meCxeri, Zunwad ganaTebuli xeivani,
da aqa-iq _ wiTeli, narinjisferi da
yviTeli, patara saxlebi, romelTa
fanjrebidanac Suqi ar gamodis da
verc Sig Seixedav, darabebi mxolod
alag-alagaa gaxvretili. dasaxle-
baSi siCumea. sul ramdenime adamiani
davinaxe, mamakacebi. isini saxlebis
win dganan, martoni, sibneleSi. ra-
tom _ kacma ar icis. albaT, giyure-
ben. an ar giyureben. midi da gaige.
mere iyo didi moedani, sruliad
carieli. am moednidan erTaderTi
ganaTebuli TaRis gavliT daaxlo-
ebiT Seni sastumro oTaxisxela qu-
Caze gavediT. iq iyo maRazia, sadac
kedebi, „arieli“ da namcxvrebi iyi-
deboda, oRond arc myidveli Canda,
arc gamyidveli, mis mopirdapire
mxares ki Teqvsmetiode wlis ymawvi-
li indauris bumbulis maraos aqne-
vda maylis msgavsi raRacis Tavze.
ratom _ ar vici. ar mikiTxavs. arc
arafris suni ar idga.
da iq dagvireka _ ar daijereb!
_ romeliRac qarTuli arxis Jur-
nalistma da kaxis hkiTxa, pirda-
pir eTerSi, rogor xarT egvipteSi
qarTvelebio. Turme, kairoSi deda
Svils ar iyvans, mTavroba Seicvala,
xalxi daixoca...
axla saerTaSoriso kavSiri ga-
wyda, telefoni da interneti ar
funqcionirebs. ramdens vicineb,
revolucionerebma xaroSi rom Ca-
magdon, fexze is raRac katorRele-
bis bambalika momaban, xmela purze
damsvan da samSoblos Cemi gamo-
sasyidi Tanxa mosTxovon!
vxumrom. darwmunebuli var, rom
50 cxeli Sokoladi
werili egviptidan
aRTqmuli miwis siaxloves ar davr-
Cebi saSviliSvilod, samkvirian ta-
tusac gavikeTeb, da mere me da guga
sinas mTazec avaRwevT.
„mayvlis buCqebs ar endoT!“ _ ga-
gvafrTxila kaxim. „aq ar izrdeba.“
manamde ki wavedi Cems maqciebTan.
ise, wignis avtorma mTavari gmi-
ri bolos sinanulSi rom Caagdos,
SevaCveneb, da Cemi, ucodveli da
ganwmendili anas wyevla aucile-
blad miuva _ Turme, sinaze Tu fe-
xiT axvedi, yvela codva Segendoba,
Tu aqlemiT aaRwie _ miqarulis
mxolod naxevari, rac, TavisTavad,
ukve saqmea, magram me viTombeduine-
bTan vaWrobis Tavi ara maqvs da fe-
xiT aval. ar ikiTxav, ras akeTeben?
SeuTanxmdebi, rom aTad agiyvans,
da agiyvans, oRond samsarTuliani
cxovelidan aRar Camogsvams, sanam
ormocdaaTs ar gadauxdi, da meo-
red mosvlamde ijdebi ase, sunian
aqlemze. beduins ra enaRvleba, sxva
saqme aqvs Tu ra...
fexiT, fexiT!
ana k.s.
hamami da sxva samoTxeebi
29.01.11
kaxis iseTi suni aqvs! suni sakvir-
veli. nelsacxeblebis maRaziaSi 191
santimetrianma kaxim Taros Tavi
aartya da sul zed gadaevlo ma-
radiuli axalgazrdobis, ukvdavi
siyvarulis, faraonebis simdidris
da dauRalavi ereqciis zeTebi.
axla ki, roca kaxim daibana, arie-
lis ambavs giambob. verafriT gavix-
sene, udabnos da nais suls ra hqvia,
ai, imas, morwmune ifriTi romaa, da
ha, jandabas, erqvas am saocrebas
arieli.
arieli aqauri masaJistia, hamami
ki, mogexseneba, yvelafers mirCev-
nia. es arieli, didi-didi, ocdaxuTi
wlisa iqneba, iseTi lamazia, Tvalebi
amiWrelda, da, me mgoni, cota jado-
qaria. didi xnis yayanis mere Seda-
rebiT adamianur fasad mis ferxTiT
aRmovCndi, cxel qvaze, romelsac
arabulad Turme „qaif“ hqvia.
iqidan or saaTSi gamovcocdi, sa-
xeze idiotis Rimili damTamaSebda,
da Cems danaxvaze auzTan mjdomma
kaxim gugas Cumad da seriozulad
uTxra: „araa kargad.“
piriqiT. Zalian kargad var. dRes
iseTi zRva iyo, Sig motivtive ga-
nuwyvetliv vbutbutebdi: „vax, ra
kargia“. mfrinavi Tevzebi vnaxe _ ar
ici, ra idiotebi arian. TeTri fr-
TebiT. dRemde ver gaugiaT, Citebi
arian Tu Tevzebi. Zalian gaviruje
da wylidan amosvlis mere aTiode
wuTSi mTel sxeulze TiTqos mtve-
ri meyara _ marili.
>>> gagrZeleba gv. 95
cxeli Sokoladi 51
werili egviptidan
istoria
52 cxeli Sokoladi
avtori: SoTa gagarini
foto: marika qoCiaSvili
gavla _ gaTvla _ gaTla
istoria
„cxovreba ufro xSirad hgavs novelas,
vidre novela _ cxovrebas“
JorJ sandi
ar vifxorebi, tyuilad ar daviwye
es werili im mwerali qalis sityve-
biT, gagania mecxramete saukuneSi,
Tanamedroveebis gulisgasaxeTqad,
kacis tanisamosiT rom daseirnob-
da da nu ityviT, Turme gemrielad
eqaCeboda Tambaqos xalxmraval ad-
gilebSi. dRes ramdenime egeTi qa-
lis xseneba momiwevs _ naRdi qalis,
xazgasmulad qalis, ormagad qalis _
calke (sazogadoebriv, politikur)
cxovrebaSi rom cdiloben qalis xma
Weqdes da calke literaturaSi.
literaturas movayoleb _ ori
kargi wigni wavikiTxe am Tves, erTi
mxatvruli, erTic samecniero _ „ga-
Tvla“ da „melanqoliis gzamkvlevi“.
pirveli qarTvelma dawera, meore ki
axali zelandiis mkvidrma. principSi,
saerTo am or wigns Soris imdenivea,
ramdenic saqarTvelosa da axal ze-
landias Soris _ mxolod formaluri
niSnebi. wesiT, erTaderTi ram, rac
Cems maxsovrobaSi maT daakavSirebda,
wakiTxvis mimdevroba unda yofiliyo.
kidev is, rom orives avtori qalia,
magram TamTa melaSvilis gadamkide,
Cemma davirusebulma operatiulma
sistemam am or wigns erT saqaRalde-
Si ukra Tavi.
mokled, ra xdeba: „melanqoliis
gzamkvlevis“ avtori, profesori
jeki bauringi lamis kanidan Zvreba,
ise unda damarwmunos melanqoliis,
anu mamapapurad rom vTqvaT kaeSnis,
Wmunvis, naRvlianobis socialur
sargebelSi, aTasi genialuri nawar-
moebis Tu gmiris saxiT (hamletidan _
betmenamde), xolo „gaTvlis“ avtori
TamTa melaSvili cocxali magaliTia
mwerlisa, vinc Tavisi bluzi or ydas
Soris moaqcia, gulis nadebi gagvi-
ziara. „gulis nadebs“ mwerlebTan
dakavSirebul kliSed nu miiRebT,
am SemTxvevaSi marTla im mweralze
maqvs saubari melanqolias rom iye-
nebs gzad da xidad. TamTas amgvari
cxeli Sokoladi 53
ganwyoba-temperamenti CemTvis siaxle
iyo. kai xania vicnob, xuT welze meti
iqneba, magram mTeli am drois gan-
mavlobaSi vicnobdi qalad, romlis
„Tvalebi hgavda SokoladSi amovle-
buli alublis bombs, cecxlmokide-
buli fiTiliT“. aRmoCnda, rom es
Tvalebi sinamdvileSi cixea, fiqrebi
ki _ personaluri kamera mkiTxvele-
bisTvis. an rodis ras unda mivmxvda-
riyavi _ melanqoliki iyo, sangviniki,
qoleriki Tu flegmatiki. TiTqmis
ar gvilaparakia erTmaneTTan. erT
pontSi roca vxvdebodiT, xan Cems
mier uzadod Semwvar, anu samyaro-
Si saukeTeso mwvads vWamdiT, xanac
veweodiT (madloba Sako fasanauris-
Tvis). pirveli, rac TamTas vkiTxe
interviuze _ eqvsi gverdi rogor
gavavsoT-meTqi. ra debili viyavi...
megona saubarSi artileriis roli
wigns unda etvirTa. piriqiT moxda.
siuzan sontagisa ar iyos, tkivilis
esTetizaciaze, anu nawarmoebze min-
doda saubari da „sxvisi tkivilebis
Sesaxeb“ ambebSi CaviZire. naRd, cxo-
vrebiseul ambebSi, romelic ufro
xSirad hgavs novelas, vidre novela
cxovrebas.
rac Seexeba konkretulad „ga-
Tvlas“, CaTvale, es Seni literatu-
ruli Tavania. gamosvlis TariRis
da formatis gaTvaliswinebiT, ha-ha
martis bolos unda Cabardes, Tu Ta-
vmoyvare xar da fuflomkiTxvelis
saxeli ar gitydeba. ise, „cxel Soko-
lads“ da „gaTvlas“ erTi fasi aqvs da
vinicobaa am xuTma larma gadawyvi-
tos yvelaferi, saCkavikebs patara
nakols mogcemT, saWiroebis SemTxve-
vaSi Tavi rom daiZvrinoT. maS ase:
roca miwa danaRmulia, roca sivr-
ce dasazRvrulia, sazRvarze gavla
ki gaTvlaa: iwilo-biwilo, SroSano-
gvritino... vinc ver gavida, isRa
darCenia daixuWos da daiTvalos
darCenili cxovrebis wuTebi.
ver-asvla ganaCenia.
aseTia yoveldRiuroba dasaxlebe-
bSi, romlebsac xSirad konfliqtur
regionad Tu buferul zonad moi-
xsenieben. am mSral, sicocxlisgan
daclil terminebSi Znelia dainaxo
cocxali adamianebi, adamianebi, ro-
melTa cxovrebac rusul rulets
damsgavsebia. CvenTvis, prafanebis-
Tvisaa Zneli, Torem TamTa melaS-
vils iseTi maxvili mzera aRmoaCnda,
rom sakompensaciod calma yurma
daustuka (bodiSi TamTa, veRar mo-
viTmine).
am maxvili mzeriT da basri eniT
avtori mkvaxe terminebs mkvriv garss
aTlis, raTa mkiTxvels maTi namdvi-
li gemo agrZnobinos. gvaCvenos, ra
xilia es konfliqtis zonebi, romle-
bzec davarcxnili telemosaxleebi
ise gulgrilad gviamboben, TiTqos
marTla leRvis mosavalze yvebodnen.
gavla _ gaTvla _ gaTla.
am SesaniSnav nawarmoebSi moTxro-
bili nincos da cqnafas ambavi Cveni
ambavicaa _ humanitaruli katastro-
febis pirobebSi gazrdili sazoga-
doebis, romelic sulmouTqmelad
elis „koridoris gaxsnas“ samSvido-
bos gasaRwevad. ganzogadebis sababs
gmirebis ucnauri Txrobac iZleva,
verc erT dialeqts an intonacias
rom ver miakuTvneb. moqmedebis droc
ar Cans. Sedegad, nawarmoebis qrono-
toposs survilisamebr ise gavberav
da gavwelav, gemogasuli keviviT, ro-
melsac, rogorc minimum, oci welia
yvelani erT taqtSi vReWavT.
_ xo, amdeni ar mifiqria, magram
rac miTxari momwons, _ siciliT meu-
bneba TamTa.
_ es uZlieresi personaJebi saidan
gaCdnen? prototipebi gyavda?
_ ara, ar myolia, ubralod, raRa-
cebi movipare cxovrebidan. koconis
scena Tu gaxsovs, dedaCemma dawva ase
tansacmeli, Cemma dam _ naxatebi. me
monawileobas ar vRebulobdi, vuyu-
rebdi. es STabeWdileba cxovrebis
bolomde gamyveba, albaT.
_ pirvel wignze aseT pozitiur ga-
moxmaurebas ramdenad elodi?
_ ar mifiqria magaze. ubralod, im-
deni raRac mqonda dagrovili, unda
gadmometana ra.
saerTod, sadebiuto romanebi ra-
mdenime Tve, weli, zogjer ki mTeli
cxovreba ixarSeba avtoris TavSi,
gansxvavebiT meore, e.w. sofomoruli
romanisgan, romlis Cavardnis riski
miT ufro didia, Tuki debiuti war-
matebuli gamodga. saqme imaSia, rom
kurdRlisebri startis SemTxvevaSi,
meore romanis dasabeWdad calke ga-
momcemlebi gaCqareben, calke saku-
Tari pativmoyvareoba. am mxriv, Ti-
Tqos Rvinis kultivirebas waagavs
wignze muSaoba. rac ufro daaZveleb
naJurs, miT ufro asiamovneb damge-
movnebels mere da mere. ara, ise ar
gamigoT, TiTqos kai „samagons“ vak-
ninebde. pontis da xasiaTis ambavia.
yovel SemTxvevaSi, me winaaRmdegi ar
viqnebi, TamTam Semdeg jerze napal-
miviT WaWa SemomTavazos. bazari araa.
ubralod, imas vambob, ratom dasWir-
da am patara, magram didi wignis mo-
xarSvas or welze meti.
„gaTvlis“ dawera avtors 2008 wlis
omma ubiZga, _ oRond maqsimalurad
vecade, rom es konkretuli sivrciT
ar Semomefarglao, _ meubneba, _ „xo,
manamde 2008-Sive „weroze“ (litera-
turuli konkursia aseTi) gavagzavne
am ideiT dawerili nawarmoebi, raRac
uvargisi, sam furcliani moTxroba.
am SesaniSnav nawarmoebSi
moTxrobili nincos da cqnafas
ambavi Cveni ambavicaa _ humanitaruli katastrofebis pirobebSi
gazrdili sazogadoebis, romelic
sulmouTqmelad elis `koridoris
gaxsnas~ samSvidobos gasaRwevad.
istoria
54 cxeli Sokoladi
ra Tqma unda, ar gavida, magram vfi-
qrobdi, rom idea dasakargi araa. me
ase var. raRac dro mWirdeba, rom
momwifdes“.
_ ici ra mitydeba yvelaze metad?
_ vekiTxebi.
_ ra?
_ amxela katastrofa moxda 2008-
Si, sami weli gavida, aTobiT wigni ga-
moica da marto sami Tu oTxi novela
wavikiTxe, sadac oms raRac adgili
uWiravs.
_ imdenjer vTqvi (ukve Cems Tavs
veRar vitan), rom ai, rac iwereba am
omze, iwereba kacebis mier. marto he-
roika ki ara, maskulinuri krizisebi
da rame. vifiqre, kargi iqneboda Tu
qalis TvaliTac SevxedavdiT.
_ ara, me sxva rames vgulisxmob.
sityvaze, amerika aviRoT. amis deda
vatire, saerTod ar Sexebia omi saku-
Tar teritoriaze, magram ginda meore
msoflio iyos, ginda vietnamis, mTe-
li Semdgomi mwerluri Taobebi gamo-
Carxes am omebma. es Sokirebuli mwer-
lebi, omis Svilebi... Cveni mwerlebis
ganwyobaze kars momdgari katastro-
fac ar moqmedebs. ise udardelad
grZnoben Tavs, rogorc fiCxwayrili
mowameebi, roca ratomRac cecxli ar
inTeba. megona CemsaviT amaze mogeSa-
la nervebi da aseTi mZafri emociebis
momgvreli „gaTvlac“ amis Sedegia.
_ nervebi ki momeSala, magram li-
teraturuli konteqstebi arafer
SuaSia. piradi, umisamarTo protes-
ti iyo, ufro omis mimarT. aseTi
protestebi maqvs mTeli cxovreba.
SeiZleba paTetikurad JRerdes, ma-
gram „gaTvla“ protestis gamoxatvis
saukeTeso formad miviCnie.
_ omi piradad Segexo?
_ ara... xo. piradad Semexo, rogorc
moqalaqes. omi xom oTxmocdaaTiane-
bidan moyolebuli yvelas gvexeba.
oTxmocdaaTianebSi mec imave asakis
viyavi, rac, vTqvaT, „gaTvlis“ mTava-
ri gmirebi.
interviuze kidev ufro gamimyarda
hipoTeza, romlis Tanaxmadac Cven,
90-ianebSi wamoCitul mkiTxvelebs,
da mwerlebsac, mokled, yvelas am
Taobidan, visac wignTan pirdapiri
an iribi kavSiri aqvs, sul sxvanairi
biografia eqneboda, erTi konkre-
tuli seria rom ar gamoecaT diad
sabWoTa saqarTveloSi _ gemaxsovre-
baT, _ latviuri, skandinaviuri, es-
tonuri da a.S. zRaprebi. yvelas mier
Carakrakebuli normativia. axla rom
vfiqrob, arc mikvirs am zRaprebis
sakulto wignoba. Cvens bavSvobas xom
saaRlumod gamowvrTnili saldafo-
niviT uwyobda fexs samoqalaqo omi
da sxva socialuri kataklizmebi.
realobisgan gaqcevis saqmeSi, Cems
TaobasTan SedarebiT, Jil deliozic
naRdi diletantia.
ara marto bavSvoba, Semdgomi wle-
bic CvenTvis unisonSi midioda. roca
RrublebSi gaSenebuli zRapruli
citadelebidan, nebiT Tu uneblieT,
„warmatebis“ da „luzerebis“ samya-
roSi vadendiT bragvans, fantaziebi
ukan rCeboda. da vinaidan literatu-
ra CvenTvis sxva araferi iyo Tu ara
fantazia, masac sxva saTamaSoebiviT
mivatovebdiT da miviviwyebdiT xol-
me, rogorc asakisTvis Seuferebel
rames. mere standartuli ambavia, Se-
vardnaZe, stabiluroba, ojaxur kon-
siliumebze SerCeuli fakultetebi
da samuSao sfero _ TamTas SemTxve-
vaSi saerTaSoriso urTierTobebi,
rogorc Cems SemTxvevaSi _ ekonomika.
moCvenebiTi simSvide.
magram boloSi mainc gerxeva. gag-
nebs. gagnebs, rogorc warsulidan
saSvelad gamogzavnili terminato-
ri. gagnebs da Tavdayira ayenebs yve-
lafers. „ar vdardob, rom ar vici,
rodis mova aisi. me mainc vaReb yve-
la kars“ _ lamazad Tqva dikinsonma.
es poetebi mZRners mogyidian oqros
fasad, vaRiaroT, zogjer am avbediT
aiss sul fexebze hkidia Ria gaqvs
kari Tu ara, wixliT Semodis. amje-
rad, nacnoboba literaturasTan la-
mazi samyaros Seneba ki ara, piriqiT,
skurpulozurad naSenebi samyaros
ngrevaa, wigni ki realobis aRmweria
da ara realobisgan gasaqcevi adgili.
_ selinjeri! _ ambobs TamTa.
_ alen ginzbergi! „vardisferi
proWi“ _ roca pirvelad gavige, rom
leqsSi amis Tqma SeiZleba... aman Ca-
mavlo. manamde faSisti fundamenta-
listi viyavi!
_ ho, kidev „axalgazrda verteris
vnebebis“ rimeiqi iyo plencdorfis
„axalgazrda v-s axali vnebani“, Za-
lian Jargonuli eniT aris naweri,
magari Targmania, maSin rom waviki-
Txe, Zalian gansxvavebulad meCvena.
Semcvala. wagikiTxavs?
_ ara, _ vpasuxob, _ gveyo ra wigne-
bze, cxovrebaze vilaparakoT.
_ amiT ver gaavseb eqvs gverds?
_ vera.
- ra mogiyve... 2004 wels Zalian
istoria
cxeli Sokoladi 55
cudi periodi mqonda da stresebis
gamo marjvena yurSi davkarge smena...
ras icini, marTla. Zalian sasacilo
situaciebSi magdebs, Tu, vTqvaT,
xmauria da aqedan viRaca melaparake-
ba, ar mesmis. magaria, uintereso le-
qciaze...
_ akaki wereTeliviT zixar?
_ ho, CEU-Si xSirad gamomiyenebia.
budapeStSi, centraluri evropis
universitetSi TamTa genders swa-
vlobda. magistratura gaiara. esec
erT-erTi gza iyo rutinisgan Tavis
dasaRwevad. rogorc hanibals romi
sZuls, siTx imperators _ liuk skai-
vokeri, hosni mubaraqs _ mark cuker-
bergi, jokers _ betmeni, dimitri
lorTqifaniZes _ elton joni, Ta-
mTasac egre zaravs rutina, romelic
stresis mets arafers uqadis.
16 wlis ukve marto cxovrobda
TbilisSi. mSoblebze arc manamde
vyofilvar Camokidebulio _ meubne-
ba. ori umcrosi da da erTi Zma roca
gyavs SenTvis energia, ubralod, aRar
darCebaTo. „es damoukideblobac ar
vici, ra aris. bevri ramiT vityuebT
Tavs, mgoni damoukideblobac erT-
erTi maTgania. mainc socialuri cxo-
velebi varT,“ _ ambobs siciliT.
mTeli misi cxovreba damoukide-
blobisTvis brZola da Sinagani Zie-
bebia, samyaroSi adgilis povnis mc-
deloba. uamrav adgilze scada bedi
_ ZiZac yofila, mimtani, Tarjimani,
asistenti, mdivani heteronormatiu-
li garegnobiT, samTavrobo stru-
qturebSic umuSavia. „bevri profesia
rom movsinje, vfiqrob, ufro sainte-
resod vicxovre, vidre standartuli
formuliT SevZlebdi. modeli romaa
_ daamTavreb instituts, gaTxovde-
bi, bavSvs gaaCen, an SeiZleba parala-
lurad raRac kariera aiwyo, manqana
iyido, ganvadebiT sarecxi manqana an
karada gamoitano. ar mindoda mec
es biliki gameTela, romelsac yvela
qali miyveba, an cdilobs gayves. fi-
qroben, rom es gza TviTon airCies“.
yvelaferi roca swyindeba guda-
nabads kravs da gzas miuyveba. pirve-
lad germaniaSi amoyo Tavi. fortu-
nas mamacebi uyvars. mxolod is oTxi
winadadeba icoda, rac saelCoSi unda
eTqva da zustad Sesabamisi kiTxve-
bi dausves bedad. Sefasebis grafa-
Si Cauweres, rom germanuls sxlavs.
erT wlamde gaCerda Tavisi sayvare-
li mwerlis, elfride ielinekis sa-
mSobloSi. sadme Cabareba da studen-
toba daezara. roca mixvda, rom ukve
kargad iyo, Semobrunda da ukan wamo-
vida. meore didi voiaJi budapeStSi
moartya, amjerad, saswavlad.
radikali feministia, Tumca ara se-
paratisti feministi. mokled, yvela-
nair ybadaRebul rols gaurbis, gen-
derulsac ki. Sexedulebebi nel-nela
uyalibdeboda. aT welze meti daWir-
da imis dasadgenad, rogor surs cxo-
vreba _ ra surs pirad frontze, ra
sazogadoebrivze.
axla uflebadacviT seqtorSia,
marginalur jgufebs icavs. gansxva-
vebulobisa da saTemo aqtivizmis
kuTxiT muSaobs. meubneba, rom, bo-
los da bolos, ipova saqme, romelic
moswons da anazRaurebadicaa. pirve-
li aseTi SemTxvevaao.
_ Tan werisTvis da fiqrisTvis be-
vri dro ar mrCeba da bednieri var
amiT.
_ mainc genderiT daamTavre da
axla marginaluri jgufebis dacvaSi
ipove Tavi e.i. CEU-s periodi pragma-
tuli arCevanic yofila, atmosferos
Secvlis da stresebisgan tvinis ga-
niavebis garda. qalic xom marginalu-
ri jgufia?
_ genderi marto qalis uflebebi
da feminizmi araa. kacisacaa. esaa,
zogadad, identobis sakiTxebi, aseve
lgbt. arasworadaa motanili Cvenam-
de da imitom aqvT alergia genderis
gagonebaze. feminizmze uaresi aler-
gia aqvT.
_ me saerTod mgonia, rom feminis-
tebi saqarTveloSi ufro CvenTvis
ibrZvian, mamakacebisTvis. am mono-
liTuri niRbis dasamsxvrevad, yovel
dRe rom vikeTebT, emand vinmem ar
dainaxos, rom patriarqic iRebs da-
bneul, SeSinebul gamometyvelebas
xandaxan. ar vpadxalimob.
_ bevri meubneba, rom bevr rames
virTuleb, roca vambob, rom feminis-
ti var. zogi meubneba ar xar femi-
nistio. ar vemTxvevi feministebze Ca-
moyalibebul sulelur stereotips.
ar var maskulinuri, ar var boroti,
ar var maxinji, rogorc warmoudge-
niaT xolme. saerTod, raRac yalibs
roca ver ergebi, es dabneulobas
iwvevs. 31 wlis var, arc coli var
da arc bokvers vuzrdi samSoblos,
es ukve saSiSia viRacisTvis. Znelia
stereotipebis dangreva. vfiqrob,
samoqalaqo aqtivizmze efeqturi
literaturis saSualebiT brZolaa.
SeiZleba Zalian xmamaRali naTqvamia,
ra efeqtic iqonia magaliTad ieli-
nekma Cemze, igives miRwevas vcdilob
_ mkiTxveli rom davafiqro, ar aqvs
mniSvneloba qali iqneba Tu kaci. amis
maprovocirebeli Temebi minda Semo-
vitano teqstSi _ bevri, bevri seqsi.
_ ho, seqsic, omis ar iyos, CvenSi
marto kaci mwerlebis Temaa. enac
xels uwyobs, marto egeni „tynaven“
viRaceebs. qali ltolvis obieqtia
mxolod.
_ SemdegSi qalebis seqsualobis
Temas Sevexo minda, Cems gmirebs es
agenda-c rom hqondeT. Tumca jer
arafers ar vwer. visveneb. raRac ide-
ebi maqvs, magram momzadeba mWirdeba.
ixarSeba...
31 wlis var, arc coli var
da arc bokvers vuzrdi
samSoblos, es ukve saSiSia
viRacisTvis. Znelia stereotipebis
dangreva. vfiqrob, samoqalaqo
aqtivizmze efeqturi literaturis
saSualebiT brZolaa.
istoria
56 cxeli Sokoladi
istoria
cxeli Sokoladi 57
qarTuli konformizmis Sesaxeb
erTgvari literaturuli analizi
imisa, rac xdeboda 20-22 wlis win sa-
qarTveloSi. ratom SeinaxeT es Tema
aqamde?
naira gelaSvili: mwerlis, iseve
rogorc xalxis sulSi midis raRac
auxsneli procesebi, romelsac sa-
xels ver daarqmev. es romani 20 weli
ar mixarSia, is 92-94 wlebSi davwere,
2009 wels ki, ubralod, redaqcia ga-
vukeTe. TviTonac mikvirs, amdeni xani
ratom ar mindoda am wignis gamocema.
raRacnairad mqonda da maqvs gancda,
rom Cvens sinamdvileSi sityva aRar
mniSvnelobs, arc dawerili da arc
_ naTqvami. saerTod literaturis,
misi Zalmosilebis mimarT didi xania
gamiCnda eWvi.
zviad qoriZe: anu, ar kiTxuloben?
naira gelaSvili: ho, ar kiTxulo-
ben, an ver kiTxuloben ise, rogorc
unda kiTxulobdnen. TviTon es rTu-
li wignia da raRacnairad gamowvevaa
im TvalsazrisiT, rom Tanamedrove
`arc mwvadi dawva da arc Samfuri~
`netgazetis~ laiv-Canaweris transkripti http://netgazeti.ge/GE/47/News/4580/
(Semoklebuli varianti)
foto: iura m
eCiTovi
foto: iura m
eCiTovi
interviu
zviad qoriZe: qalbaton naira ge-
laSvils, mwerals, kavkasiuri saxlis
xelmZRvanels, vTxove gvesaubra erT,
albaT, Zalian mniSvnelovan proble-
maze, romelic qarTuli gamoTqmis
saxiT gamovitaneT `netgazeTis~ mTa-
var gverdze: „arc mwvadi dawva da
arc Samfuri“.
gasul wels Tqven gamouSviT wig-
ni, romelic Zalian didxans, 20 weli
`xarSeT~, `pirveli ori wre~. am wig-
nisTvis Tqven miiReT „saba“. es aris
58 cxeli Sokoladi
qarTveli mkiTxveli iseve gamotove-
bs am wignSi mTel rig analitikur ad-
gilebs da pasaJebs, rogorc mTelma
qveyanam gamotova ganmanaTlebloba
da a.S.
zviad qoriZe: gamotovebs, radgan
eSinia, Tavisi Tavi ar amoikiTxos iq?
naira gelaSvili: wigns rTuli
struqtura da mravali plasti aqvs.
stiluri plastebis CaTvliT. is,
rac mxatvruladaa gamosaxuli, Se-
mdeg mecnierulad aris gaanalize-
buli, oRond es analizi mocemulia
meoce saukunis sami didi moazrovnis
albert Svaiceris, konrad lorenci-
sa da ortega i gasetis saetapo naS-
romebis vrceli reziumeebis saxiT.
rac organuladaa romanSi CarTuli,
radgan moqmedeba mTargmnelobiT
centrSi mimdinareobs, sadac ara
mxolod iTargmneba dasavluri teqs-
tebi, aramed iwereba winaTqmebic maT-
Tvis. konrad lorencis `civilizebu-
li kacobriobis rva momakvdinebeli
codva~ da ortega i gasetis `masebis
amboxi~ marTla iTargmna qarTulad
oTxmocian wlebSi da gamoica. mec
amitom SevarCie. magram maT vrceli
analitikuri reziumeebi ar axlda.
zviad qoriZe: mTeli problema isaa,
rom es wignebi iTargmna, daido Ta-
roze, magram sazogadoebam, romelic
moxvda transformaciis periodSi, ar
_ an ver waikiTxa.
naira gelaSvili: sxvaTa Soris, es
swored iseT wlebSi moxda, roca sa-
zogadoebas marTla unda waekiTxa,
radgan iq aris meoce saukunis da-
savluri sazogadoebis siRrmiseuli
analizi, misi momakvdinebeli mankie-
rebebis, rac Cvenc gvexeba. magali-
Tad, pirovnebis STanTqma sazogado-
ebisa Tu masis mier.
zviad qoriZe: da ratom ar waiki-
Txa?
naira gelaSvili: ar iyo moTxov-
nileba.
zviad qoriZe: imaze iyo moTxovni-
leba, rac xdeboda 88-Si, 89-Si?
naira gelaSvili: diax. rac sa-
zogadoebaSi xdeba, saerTod, imaze
yovelTvis aris moTxovnileba. an
yovelTvis damsaxurebulia. umize-
zo Sedegi ar arsebobs. me mgonia,
rom masebis marTva ver moxdeba, Tu
im masaSi saamiso mzadyofna ar aris.
da raki am wignSi saazrovno pasaJe-
bi Semodis, niSnavs avtoris winaswar
Seguebas imasTan, rom amas mkiTxveli
gamotovebs. iseve rogorc, Cvenma
qveyanam gamotova ganmanaTleblo-
ba, seriozuli mecnieruli analizis
nakadebi da a. S. erTma mkiTxvelma am
romans `arSemdgari ganmanaTlebloba
uwoda~.
zviad qoriZe: TumcaRa, dRes ukve
ganvlilia es 20 weli da iqneb, Sei-
cvala rame...
naira gelaSvili: ver getyviT. amas
ver vgrZnob. me SemiZlia, vilapa-
rako im mcirericxovan mkiTxvelze,
romelic gamomexmaura da Tavisi
STabeWdileba-mosazrebebi gamiziara,
danarCeni ar vici, ra xdeba. saerTod,
wigns rom wer, sibneleSi muSaob, ar
ici, sad midis Seni wigni, visze ra
zegavlenas axdens.
zviad qoriZe: ho, magram mwerlobac
xom is aris, rom maincdamainc is ar
gamoTqva, rac unda Sens mkiTxvels,
rac siamovnebs.
naira gelaSvili: ara, ra Tqma unda.
magram mwerloba aris gaziareba, Seni
TavisTvis xom ar wer. Tavis motyueba
iqneba, es rom Tqva. raRac tanjva ga-
werinebs, romelsac sxvagvarad veRar
erevi. da ginda es gaziarebuli iyos.
zviad qoriZe: im yofiT istorie-
bs mivubrundeT, romlebic am wign-
Sia asaxuli da romelic gadaitana
mTelma saxelmwifom da sazogado-
ebam. afxazeTi, mahmadiani mesxebis
problema, emigraciis problema, Si-
nagani gaucxoeba. es yvelaferi xom
gaviareT? mainc ucxo varT amisTvis?
mainc ar gvainteresebs?
naira gelaSvili: am 20 wlis ganma-
vlobaSi Cven ukuRmarTad viareT,
zedmetad gavicviTeT da daviRaleT.
erovnuli energia mTlianad gaflan-
ges politikosebma. da amitom aris
axla aseTi daRlis periodi. es daR-
la fizikuricaa, sulieric da inte-
leqtualuric.
zviad qoriZe: vin iRleba?
naira gelaSvili: xalxi. xalxi.
adamiani. axla aris daRlilobis da
SeiZleba, saukeTeso SemTxvevaSi, da-
fiqrebis epoqac. aviRoT, magaliTad,
iseTi problema, rogoric mahmadiani
mesxebia. am sakiTxis mimarT odnav
Seicvala sazogadoeba am 20 wlis gan-
mavlobaSi. vfiqrob, rom iseTi didi
agresia aRar aris, magram mainc aris
usazRvro gulgriloba da usurvi-
loba, rom es problema icode da, bo-
los da bolos, gaigo, an im xalxis
gulSi Caixedo. da es im xalxisgan,
romelic sakuTar Tavs qristianad
acxadebs. praqtikulad, es adamianebi
ar arian Sinaganad qristianebi. maT
TanagrZnoba ar uCndebaT am usasru-
lod datanjuli xalxis mimarT, ro-
melic dResac itanjeba, Tundac, am
Camosaxlebis da repatriaciis dros.
zviad qoriZe: religiac Seguebis
erTi formaa? var am religiaSi, am
formalur wyobaSi da mSvidad var,
wynarad var.
naira gelaSvili: ra Tqma unda, 97
ki ara, 20 % rom iyos namdvili qris-
tiani, es qveyana, xom sul sxvanairi
qveyana iqneboda?!
zviad qoriZe: da rogori?
`vfiqrob, rom iseTi
didi agresia aRar
aris, magram mainc aris
usazRvro gulgriloba
da usurviloba, rom
es problema icode
da, bolos da bolos,
gaigo, an im xalxis
gulSi Caixedo. da
es im xalxisgan,
romelic sakuTar Tavs
qristianad acxadebs.~
1988-1989foto: gogi c
agarel
i
interviu
cxeli Sokoladi 59
mas warmoSobs qristianoba. radgan
adamianis, pirovnebis mniSvneloba
aseT siRrmeSi da aseT simaRleze
sxvagan arsad dafuZnebula: RmerTi
adamiandeba da wamebiT kvdeba ada-
mianis gulisTvis. amiT adamiani da
misi miwieri cxovreba udides mniS-
vnelobas iZens. maSasadame, demokra-
tia umaRles eTosSi iRebs saTaves.
eTikuri sawyisis, eTikuri princi-
pebis gareSe araferi kargi da ke-
Tili arsad arasdros ar Seqmnila
da ar dakanonebula. da arc Seiqmne-
ba. CvenTan ki namdvili qristianoba
jer ar gaSlila, manamdec Zalian
Sesustebuli iyo. 70 wlis Semdeg ki
ucbad ifeTqa, magram es ar daeyrd-
no qristianul ganmanaTleblobas.
seriozuli wyveta moxda am Tval-
sazrisiT da is daeyrdno sabWoTa
aTeistur memkvidreobas.
zviad qoriZe: anu, am SemTxvevaSi,
raki aris qristianobis krizisi, Se-
sabamisad, aris demokratiis krizi-
sic?
naira gelaSvili: ra Tqma unda. ua-
misod ar iqneba.
zviad qoriZe: maSin ra sivrce gva-
qvs? sad vcxovrobT Cven?
naira gelaSvili: me maqvs SegrZ-
neba, rom es aris cecxlze moTux-
Tuxe ajafsandali da veRar gagigia,
Sig ra ingredientebia. Tanac moxda
TviTon lingvisturi velis iseTi ga-
cveTa, rom aranair naTqvams sico-
cxle da sizuste aRar gaaCnia. Tavis
droze merab mamardaSvili laparako-
bda sabWoTa enobriv velze, romel-
zedac azrovneba SeuZlebelia, rad-
gan es ena SexebaSi ar modis cocxal
sinamdvilesTan. da Cven es ena ki ar
ganvaaxleT, aramed gavagrZeleT: si-
cocxlis Camkvleli ena. magaliTad,
xelisuflebam rac unda Tqvas, ukve
mniSvneloba aRar aqvs imitom, rom
man ukve yvelaferi Tqva. ambobs da
TviTonve uaryofs. amitom misi ena
mokvda. magram aseve gaicviTa sazoga-
doebrivi metyvelebac. rodemde Sei-
Zleba, erTi da igive ilaparako? es
ar aris arc mecnieruli analizis ena,
arc SemoqmedebiTi azrovnebis an pi-
rovnuli gabedulebis ena. amas daeSe-
na axali ritorika, SemoiWra amerika-
nizmebi Tu sxva gaurkvevli nakadebi,
arasamTavrobo seqtoris ena. es ena
ki Zalian xSirad hgavs axali komka-
vSiris enas, radgan igive koleqtive-
bis enaa, daclili pirovnulobisa da
ubralo guliTadobisagan. Cven vi-
myofebiT im sivrceSi, sadac araferi
deklarirebuli ar namdvilobs. arc
demokratia, arc qristianoba.
zviad qoriZe: ratom iRebs am yve-
lafers sazogadoeba? Tqven xatavT
lamis apokalifsur viTarebas, sadac
foto: irina a
bJandaZe
foto: gogi c
agarel
iinterviu
naira gelaSvili: sxvanairi.
zviad qoriZe: ranairi?
naira gelaSvili: ai, axla mivediT
sxva, umniSvnelovanes problemas-
Tan. ratom ver vaSenebT Cven de-
mokratiul qveyanas? Tomas manis
cnobili, klasikuri gamonaTqvamis
Tanaxmad, demokratia es aris da-
savleTis qristianuli kulturis
politikuri gamoxatuleba. is qris-
tianobam Seqmna. marTalia, Semdeg
es liberaluri demokratia Sorde-
ba Tavis warmomqnel wiaRs da bevr
rameSi upirispirdeba kidec. magram
60 cxeli Sokoladi
Zalian rTuli da gamouvali, Caketi-
li wrea. ratom ar Cndeba protesti?
naira gelaSvili: protesti aris
calkeul adamianebSi, SeiZleba,
calkeul socialur jgufebSi, magram
am protestis gamoxatvis gabeduleba
aRar aris. aRarc Zala da aRarc ad-
gili. SeiZleba ubralo adamiani ver
poulobs civilur sityvebs da misi
gamonaTqvamebi primitiulia, magram
Tavisi sulis siRrmidan is zustad
grZnobs sinamdvilis mTel saSine-
lebas da siyalbes. zustad grZnobs
xifaTebs.
ra aris evropuli civilizaciisa
da saxelmwifos erT-erTi niSani? is,
rom mecnierul safuZvelze dgas da
viTardeba, aqvs aseve TviTrefleq-
siisa da TviTkritikis dauSreteli
unari. es aris dasavleTis Zalian
didi Zala. kacobriobam Seabija Rrma
krizisis epoqaSi, magram Tu raime iZ-
leva imis imeds, rom dasavleTi am
kriziss daZlevs, es aris amouwuravi
energia da gabeduleba sakuTari Ta-
vis kritikuli analizisTvis. Tu Cven
viciT, ra xdeba dasavleTSi cudi,
viciT maTgan, maTi filmebidan, maTi
wignebidan. Cven ara gvaqvs TviTre-
fleqsiis, sakuTari Tavis kritikuli
analizis aseTi moTxovnileba da ga-
beduleba.
zviad qoriZe: erTi ucnauri kiTxva
movida Cveni mayureblisgan: `saubris
dros vaxseneT qarTuli konformizmi
da ras niSnavs es? erovnul Tavise-
burebebTan xom ar gvaqvs saqme Tqveni
azriT?~
naira gelaSvili: CvenTvis es kon-
formizmi Zalian damaxasiaTebeli
Cans. SeiZleba, es iyos sabWoTa men-
talobis memkvidreoba... uwyinrad
ki JRers, magram konformizmis ukan
dgas sisxli, adamianTa wameba, ube-
durebebi. nebismieri xelisufleba
Zaladobas axorcielebs swored am
masobrivi konformizmis saSualebiT,
masze dayrdnobiT.
_ `konformis~ gviandeli laTi-
nuri sityvaa, romelic niSnavs er-
Tformianobas, msgavss. socialur
mecnierebebSi gulisxmoben mims-
gavsebas, misadagebas, daTanxmebas
sayovelTaod dadgenil normebze.
yvelafris erT formaSi moqcevas.
e.i. me Cems individualur pozicia-
ze uars vambob da orientirebuli
var im azrebze da im poziciaze, rac
aris damaxasiaTebeli sazogadoe-
bis Zalian didi nawilisaTvis. es
ar SeiZleba, yovelTvis uaryofiTi
iyos. me, magaliTad, viziareb (iseve,
rogorc Tqven) sayovelTao normebs
zrdilobis sferoSi, stumarTmoyva-
reobisa Tu humanurobis sfero-
Si. magram rodesac me ar viziareb
Sinaganad am Tu im gabatonebul da
damkvidrebul mosazrebas, magram
amas SiSiT xmamaRla ver vambob da
Tavi ise miWiravs, viTom viziareb, es
aris konformizmis erTi saxe. arse-
bobs sxva saxec: rodesac me veqce-
vi sazogadoebis gavlenis qveS da
Sinaganad viReb mis stereotipebs.
konformizms xels uwyobs sazoga-
doebrivi diqtatis, socialuri cen-
zuris, fsiqologiuri teroris da
realuri safrTxis arseboba, rom
Seni individualuri poziciis gamo
raRaca formiT daisjebi. Tundac
imiT daisjebi, rom marto darCebi.
da sxvaTa msgavsad Tu imetyveleb
_ raRac formiT dajildovdebi. ami-
tom adamianebi laparakoben an xeli-
suflebis, an, vTqvaT, liberalizmis,
an eklesiis ideologiur normebTan
misadagebiT. yvela am sferodan mo-
dis diqtati. amave dros yvela am
sferoSi SeiZleba Semosavlis wyaro
an raRac daculoba ipovo, Tuki misi
mxardamWeri gaxdebi. mxardamWerTa
umetesoba konformistia. pirvel
rigSi, xelisuflebis ideologebad
qceuli Cveni inteleqtualebi. Za-
lian prozaulia es yvelaferi.
zviad qoriZe: SeiZleba vTqvaT, rom
es aris kargi safuZveli totalita-
rizmisaTvis?
naira gelaSvili: ra Tqma unda. ma-
`me ar Sevswrebivar, aseT
duxWir, aseT Ratak da aseT
mwir saqarTvelos, amden
sasowarkveTil adamians, me
ar Sevswrebivar SimSiliT,
siciviT, uwamlobiTa da
usaxlkarobiT gamowveul
sikvdilebs. axla es aris,
rac saSvels ar maZlevs
da Teoriul sakiTxebze
laparakis xaliss
mikargavs~.
1991-1992
foto: gogi c
agarel
i
interviu
foto: gogi c
agarel
i
cxeli Sokoladi 61
gram, saerTod, minda giTxraT: Cven
iseT sinamdvileSi amovyaviT Tavi,
rom msgavs problemebze laparaks
naklebi azri aqvs. me, yovel SemTxve-
vaSi, amis ganwyoba damekarga. rode-
sac xalxis mTavar problemad isev
fizikuri gadarCena iqceva, rodesac
aTasobiT adamianma aRar icis bavSvs
ra aWamos da yoveli dRis gaTeneba
Tavzars scems, rodesac qveyanaSi Si-
mSili TareSobs da xalxi sikvdils
uyurebs TvalebSi, _ pirvel rigSi
es aris gadasaWreli _ adamianis,
bavSvis daxsna SimSilisa da sikvdi-
lisagan, usaxlkarobisa da damcire-
bisagan. problemebis 70-80% aqedan
gamomdinareobs.
zviad qoriZe: axla gismenT da miCn-
deba kiTxva _ xom ar vexebiT iseT Te-
mas, romelic Zalian safrTxiloa, an
Zalian xom ar vamZafrebT?
naira gelaSvili: me ara maqvs ima-
ze ufro mZafrad saubris survili,
vidre sinamdvilea. me ar Sevswre-
bivar, aseT duxWir, aseT Ratak da
aseT mwir saqarTvelos, amden saso-
warkveTil adamians, me ar Sevswrebi-
var SimSiliT, siciviT, uwamlobiTa
da usaxlkarobiT gamowveul sikvdi-
lebs. axla es aris, rac saSvels ar
maZlevs, rac uwyvet travmas mayenebs
da Teoriul sakiTxebze laparakis
xaliss mikargavs. ase arian sxvebic,
uamravi adamiani, vinc dedaqalaqis
Tbil ofisebSi, klubebsa Tu redaq-
ciebSi inkafsulacias ar axdens da
qveyanas mTlianad aRiqvams: mTasa da
bars, qalaqebs da soflebs, sadac
aseTi sivalalea.
zviad qoriZe: magram am sxva raRa-
cebzec Tu ar vilaparakeT, maT So-
ris, SimSilzec, ar gamova, albaT.
naira gelaSvili: ra Tqma unda, ar
gamova, magram rodesac dReSi ram-
denime maTxovari modis Cems karTan,
ukve panikaSi var, ar SemiZlia amdens
davexmaro da miCndeba ukve saSineli
Sinagani bzari, wriali. dRes, dRes,
am wuTSi ra vqnaT, riTi vuSveloT
bavSvs, romelsac sciva da Sia da tki-
vili tanjavs? iseTi Semzaravi cxo-
vrebebi gaCnda Cvens garSemo, rom
mogiyveT, mxatvruli gamonagoni ge-
gonebaT..
zviad qoriZe: amas isic xom xedavs,
vinc marTavs?
naira gelaSvili: xelisuflebas
Cvenze meti informacia aqvs, magram
Zalaufleba iwyebs adamianis garda-
qmnas, Zarcvas adamianuri Tvisebe-
bisagan. lmobierebisagan, TanagrZno-
bisagan. ratom aris makontrolebeli
organoebi saWiro? ratom aris opo-
zicia saWiro? ratom aris xelisu-
flebis gayofa saWiro? kacobrioba
saukuneebis ganmavlobaSi akvirdebo-
da da icis, rom Zalaufleba gonebas
akargvinebs adamians. Zalian cota
vinmea dazRveuli amisgan.
zviad qoriZe: da iqneb, xelisufle-
bas sworedac siamovnebs is, rom Si-
mSilisgan sasowarkveTili adamiani
bevr daTmobaze midis?
naira gelaSvili: siRatakis instru-
mentalizacia xdeba. es cnobili da
gamocdili meTodia. gaRatakebuli
adamianis marTva advilia garkveul
zRvramde.
da kidev is mawuxebs, rom Cvens
gaWirvebul adamianebs TviTmobili-
zaciis unari naklebad aqvT ganviTa-
rebuli. meore msoflio omis dros,
Tqvenc ginaxavT is kadrebi, iseTi
dangreuli iyo germania, rom iqidan
Tu raime aRdgeboda kidev, ver dai-
jerebdiT... nangrevebiT iyo savse
berlini, drezdeni, mTeli qalaqe-
bi. da omidan sul cota xnis Semdeg,
SeiZleba 20 dRis Semdeg, erTi Tvis
Semdeg, gaCnda qalebis ugrZesi rige-
bi, romlebic erTmaneTs gadascemd-
nen qvebs, armaturebs. maT gawmindes
nangrevebisgan mTeli qalaqebi. es,
swrafi mobilizaciis Tviseba, Cven ar
gvaqvs.
zviad qoriZe: ratom ar gvaqvs?
naira gelaSvili: me vfiqrob, sa-
bWoTa cxovrebis wesma iniciativa,
Sromis SemoqmedebiTi fantazia Cakla
adamianSi.
zviad qoriZe: hitleric xom aseve
klavda iniciativas germaniaSi?
7 noemberi 2007
protesti aris
calkeul adamianebSi,
SeiZleba calkeul
socialur jgufebSi,
magram am protestis
gamoxatvis
gabeduleba aRar
aris. aRarc Zala da
aRarc adgili.
naira gelaSvili: cota xans iyo sa-
TaveSi, swrafad damarcxda. sxvaTa
Soris, germaneli xalxi imitom aris
tragikuli xalxi, rom msoflio swa-
vlobs misi katastrofis magaliTze,
ra saSinelebaa nacizmi, faSizmi, agre-
siuli nacionalizmi... es grandiozu-
li magaliTi rom ar gqondes, aseTi
Zlieri argumentebic ar geqneboda am
ukuRmarTobebis sawinaaRmdegod.
zviad qoriZe: magram es adamiane-
bi, xom, nangrevebis gatanamde, 10-12
wliT adre, am Semgueblobis pirobe-
bSi cxovrobdnen?
naira gelaSvili: ki, cxovrobdnen.
Tavbru daaxvia am kacma, hqonda ra-
Rac demonuri, adamianTa uaryofi-
Ti energia gamoaTavisufla... magram
amaze Semdeg daiwera fsiqologiuri
gamokvlevebi, rogor xdeba, rom ada-
miani aris ganaTlebulic, normalu-
ric, mere modis hitleri da es aqam-
de normaluri adamiani aRtacebisgan
ixrCoba da xmas aZlevs. amas logiku-
ri axsna ara aqvs. es Cven gamovcadeT
zviadizmis magaliTze, riTac daiwyo
am qveynis ngreva. agresiuli bela-
dis, tiranis, erTpirovnuli mmar-
Tvelis moTxovnileba modis qvec-
nobieridan. amas Zalian Rrma Zirebi
aqvs. da zviadizmi grZeldeba.
zviad qoriZe: ramdenad efeqturi
iqneba, Zalian xSirad elaparako im
interviu
62 cxeli Sokoladi
sazogadoebas, romlis qvecnobieric
stimuls aZlevs ganusazRvrel Za-
lauflebas. ufro metad xom ar ga-
aRizianeb, an iqneb piriqiT _ saWiro
iyos ufro meti SeZaxili.
naira gelaSvili: formasac gaaCnia.
mTeli ubedureba isaa, rom adamiani
lanZRviT ukeTesi ar xdeba, piriqiT.
zviad qoriZe: aq ar vsaubrobT lan-
ZRvaze. magaliTad, Tundac, imave
problemebze, rac weRan CamovTva-
leT, da rac Tqvens romanSic aris
aRwerili, iqneb meti unda Tqmuliyo
Tavis droze, 89-90-91-Si? SeiZleba,
ar yofiliyo sazogadoebis aseTi Sem-
guebloba. Tu es gardauvali iyo?
naira gelaSvili: iciT ra aris? ra
Tqma unda, raRac SesaZleblobebi
iyo, magram iseTnairad moxda, rom
rogorc ki arenaze gamoCndnen axa-
li politikuri Zalebi, maT swrafad
daiqvemdebares masobrivi informa-
ciis saSualebebi da ukve iseT dones
miaRwia am agresiuli masis aRviraxs-
nilobam, rom fizikurad saSiSi gaxda
masTan dapirispireba. da daucveli
aRmoCnda adamiani. komunisturi xe-
lisuflebis bolo wlebSi ukve ada-
mianebs aRar icavda da veRar icavda,
amoqmedebul masas marTavda erTi-
ori beladi.
zviad qoriZe: da es, beladis mo-
Txovnileba, darCa?
naira gelaSvili: ki, masas yovel-
Tvis aqvs beladis moTxovnileba _
rom erTma adamianma erTpirovnulad
marTos da misi problemebi gadaWras.
es aris sabWoTa gamocdileba _ ge-
Sinia, Tu sinamdvilis winaSe marto
rCebi. sxvaTa Soris, aravin ar cdi-
lobs am ukanaskneli 20 wlis istoria
obieqturad gaaanalizos da faqte-
bis doneze daweros. axlac pirvel
arxze periodulad gadis es istoria
da maSindel periods afaseben is
adamianebi, romlebic TviTon iyvnen
aqtorebi. rogor SeiZleba maTi azri
iyos obieqturi? da Tu vinme isto-
rikosi gamodis, axlac ki eSinia, rom
xmamaRla Tqvas, realurad ra xdebo-
da 88, 89, 90 wlebSi.
fotoebi: daTo r
ostomaSvil
i
interviu
cxeli Sokoladi 63
piradi sivrce, sivrceTa Soris erT-erTi yvelaze mniS-
vnelovania.
imanuel kantis samuSao oTaxis fanjrebi, kenigsbergis
cixis erTaderT sarkmels uyurebda, romlidanac tusaRebi
didi cnobismoyvareobiT aTvalierebdnen kantis kabinets,
mis `wmindaTa wmindas~. sul male tusaRebis erTaderTi
sarkmeli, kantis ̀ kategoriuli imperativiT~, qalaqis TviT-
marTvelobisadmi gagzavnili werilis safuZvelze amoiqo-
la. satusaRos xsenebuli sarkmeli didi germaneli agnos-
tikosis pirad sivrces arRvevda. zaxer mazoxi piriqiT, sa-
kuTari bednierebisa da komfortis zonad _ cixes miiCnevda.
joakino rosini did wveulebebs marTavda da xalxmravloba
uyvarda, radgan am dros igi ufro meti JiniTa da mondo-
mebiT werda Tavis operebs. rihard vagners uTvalavi bere-
ti hqonda Tavis garderobSi, amdenive xalaTi da asze meti
faCuCi, anu saxlis Custeuli. galaktioni cota siyvaruls
da Rer papiross iTxovda, Tumca sxvadasxva ordenebisadmic
ar yofila gulgrili, platons xeivanSi uyvarda seirnoba,
baraTaSvils _ `oblad siaruli~, stalins _ `gafrindi Savo
mercxalo~, ilias _ wveulebebi, akakis _ banqo da sastum-
roebi. maTi identifikaciebi da piradi sivrceebi ganuyofe-
lia maTive Semoqmedebisa da cxovrebisagan.
`cxeli Sokoladi~ gTavazobT proeqts, sadac Cveni re-
spondentebi sakuTar sivrceze da interesebze saubroben,
yovelgvari anturaJisa da profesiuli `SeniRbvebis~ gar-
eSe.
rati amaRlobeli
piradi sivrce
specproeqti
avtori: nino gogua
foto: sergi barisaSvili
64 cxeli Sokoladi
cxeli Sokoladi 65
yvelaze xSirad kargi musikis mos-
mena mindeba. roca kargi musikosebi
Camodian da saintereso raRac xdeba,
esaa Cemi sulieri sazrdo. TbilisSi
arcerTi jaz-festivali ar gamicde-
nia. rasakvirvelia, baTumSi plasido
domingos koncertzec viyavi. sxva
dros jansuR kaxiZis saxelobis musi-
kalur centrSi simfoniuri musikis
koncertebze da konservatoriaSi
davdivar.
saRamos televizorTan arasodes
vatareb _ qarTuli arxebis yurebisas
klaustrofobia mewyeba. televizia
gaxda samomxmareblo da ara Semoq-
medebiTi media. tok-Souebze lapara-
kic zedmetia _ es Zalian briyvuli
da zedapiruli produqtia. ekra-
niT sulier sazrdos ver miiReb.
amitom vcdilob, Cem garSemo yvelas
SevuSalo xeli televiziis yurebaSi.
minda CaTvalon, rom saRamos ekranTan
gatarebuli saaTebi, esaa maTi sikvdi-
lis saaTebi. televizia Cveni mteria.
masSi SemoqmedebiTi aRaraferia.
xSirad sxva reJisorebis dadgmul
speqtaklebze davdivar. saerTod,
kargi mayurebeli var, Zalian kargi
aRqmis unariT.
kinoc miyvars. bolos crash vnaxe
da Zalian momewona. axal filmebs,
ZiriTadad, internetiT vyidulob.
makis `aiTun“_ i da kargi teqnikuri
SesaZleblobebi maqvs imisTvis, rom
films gemrielad vuyuro. `avataric~
Zalian momewona, gasarTobi da dasas-
venebeli filmia.
visveneb stadionzec, fexburTis
yurebisas. axali mwvrTnelis daniSn-
vis Semdeg, saqarTvelos nakrebs Za-
lian vgulSematkivrob. Tan jerjero-
biT waugebel serias TamaSoben. wignis
kiTxva CemTvis profesiis nawili da
muSaoba ufroa, vidre garToba.
ver verTobi restornebSi, arada
stumrebis gamo xSirad mixdeba sia-
ruli. Tamadobac miwevs, rac CemTvis
sruliad araorganulia. movaleo-
bis grZnobis gamo qarTul stumar-
maspinZlobas vwev. aseT SemTxvevebSi
drois kargvis gancda miqmnis diskom-
forts. qeifs mirCevnia, saxlSi viyo.
samagierod, Zalian miyvars kaf-
eebi. magaliTad, kafe `ar daidar-
do“, evropis saxlis kafe, `purpuri“
`Tbilisi meriotis“ kafe. am adgileb-
Si iseT megobrebTan erTad davdivar,
visTanac Zalian faqiz Temebze miwevs
saubari. magaliTad, laSa buRaZesTan,
rati amaRlobelTan, megobar msaxio-
bebTan. sasaubro Tema marto Teatri
araa, aramed literatura, zogadi
Temebi.
Cems fotoalbomSi mravali cnobili
adamiani SegxvdebaT. vmegobrob xose
karerasTan, plasido domingosTan...
maT saqarTveloSi Camosvlamdec
vicnobdi. ratomRac, ise xdeba, rom
yvelaze axlobel adamianebTan ar
maqvs fotoebi gadaRebuli, gamoCe-
nil adamianebTan ki sul viReb. roca
xedav, rom domingo gverdiT gyavs,
bunebrivia, cdilob, gadaiRo. mere
vxumrob xolme _ ai, Cemi megobrebi!
ratomac ara? vmegobrobT.
Zalian sainteresoa prezidentTan
megobroba. ramdenjerme Sevxvedril-
var, davupatiJebivar. politikosebi
did informacias floben. amis gamo
gansxvavebuli Sexedulebebi aqvT sx-
vadasxva sakiTxze. es informacia Cven
ar gvaqvs, amitom analizisTvis maT
ufro meti saSualeba aqvT.
masTan seriozul Temebze misau-
bria. magaliTad, quTaisisa da baTu-
mis Teatrebis ganviTarebaze. skamiT
dawyebuli, ganaTebiT damTavrebuli,
masTan vaTanxmebdi xolme imitom, rom
Zalian ainteresebs arqiteqtura da
mSeneblobebi. bolos baTumSi, plasi-
do domingos koncertis Semdeg vnaxe.
imedi maqvs, rom Cveni intensiuri
urTierToba operis Teatris gaxnis
Semdeg isev ganaxldeba.
Zalian axlo megobroba maqvs gigi
ugulavasTan. Zalian exmareba operis
Teatrs da saqmiani urTierTobis gar-
da, piradi nacnobobac makavSirebs.
es urTierTobebi Zalian mniS-
vnelovania, magram dasvenebas yvelaze
metad mainc sazRvargareT vaxerxeb.
germaniis patara qalaq bairoiTSi yov-
el wels vagneris operebis festivali
imarTeba. aq gatarebuli 10 dRe mTel
wels myofnis. esaa sulieri sanato-
riumi, sadac yvelas ar SeuZlia mox-
vedra. es meqaa musikis moyvarulebi-
sTvis, romlis bileTebis SesaZenad
xalxs 7 weli uwevs rigSi dgoma. war-
moidgineT, likanSi rom waxvideT da
iqve iyos udidesi safestivalo cen-
tri. agvistoSi aq yvela imisTvis Camo-
dis, rom diliT siwynareSi, simwvaneSi,
sufTa amindze iseirnos da saRamos am
genialur warmodgenebs daeswros. me
davumegobrdi katerina vagners, vagne-
ris SvilTaSvils, romelic am Teatrs
xelmZRvanelobs. TviTon Teatri vag-
neris aSenebulia. esaa adgili, sa-
dac namdvilad visveneb da vimuxtebi,
momaval wlamde ki sixaruliT vicdi
xolme, rom isev Cavide. albaT, yvelam
unda monaxos aseTi adgili.
dasvenebisas da garTobisas fasebs
ar vaqcev yuradRebas.
ZviradRirebuli da xarisxiani sa-
smelebi miyvars _ tekila da koniani.
Tanac bevri ar gWirdeba imisTvis, rom
karg xasiaTze dagayenos.
qarTul Rvinosac siamovnebiT vs-
vam, Tu Zalian Zvirfasia. dasvenebis
dros, zogjer Zalian msiamovnebs si-
gara, miuxedavad imisa, rom ar vewevi.
mixaria, rom aWaraSi Cvenc daviwyeT
sigarebis warmoeba. ra Tqma unda,
kuburs ar sjobia, magram danarCeni
qveynebis produqts ar Camouvardeba.
axla Zalian rTuli periodi maqvs _
operaSi remontia, rusTavelis da ope-
ris TeatrebSi speqtaklebs vdgam, gas-
trolebisTvis vemzadebiT. aseT dros
sityva dasvenebac ki Cemi mteria. am
saqmeebs rom movrCebi da dasvenebis
dro meqneba, erTi kvira unda viZino,
rom mere isev samuSaos Sevudge.
specproeqti
daviT sayvareliZe
66 cxeli Sokoladi
istoriaspecproeqti
cxeli Sokoladi 67
erTaderTi periodi, roca mTe-
li Tavisufali dro sakuTar Tavs
mivuZRveni, pirveli orsulobi-
sas iyo. im dros televiziaSi ar
vmuSaobdi, JurnalisTvis peri-
odulad vwerdi da Tavisufal
dros vakeTebdi yvelafers, rac
mindoda: davdiodi operaSi, kinos
saxlSi, vuyurebdi karg filmebs,
vkiTxulobdi. es harmonia 7 Tves
gagrZelda.
axla Tavisufali dro iSviaTad
maqvs. rTulia, 2 patara bavSviT
sadme didi xniT wasvlaze ifiqro.
saukeTeso dasveneba megobrebTan
erTad romelime sayvarel adgilas
wasvlaa. guSinac `evropis saxlSi~
viyaviT. yvelaferi momwons _ in-
terieri, dizaini. SemiZlia marto
viyo, rame wavikiTxo _ wigni, an Ju-
rnali. adre vfiqrobdi, rom qar-
Tuli samzareulo ar miyvarda. am
adgilas aRmovaCine, rom piriqiT
_ tradiciuli restornis garemos
gareSe, evropul sivrceSic Sesa-
Zlebelia evropulad momzadebuli
qarTuli saWmlis Wama. am restor-
nis koncefciac Zalian momwons.
civiluri sivrcea imisTvis, rom
daisveno.
ar momwons qarTuli restornebi.
es garemo CemTvis ucxoa. Tavs iq
vgrZnob kargad, sadac adamianebi
Cumad saubroben, musikac Cumia, sa-
dac ara mxolod saWmelad, aramed
wasakiTxadac SeiZleba mixvide, an
kompiuteriT imuSavo. me mgoni,
`literaturulma kafem~ danerga
amis kultura, sadac aseve Zalian
xSirad davdivar.
Tovli ar miyvars, mxolod sami
dRiT SemiZlia, gavuZlo. amitom
zamTris kurortebze ar davdivar.
bevrad mirCevnia zafxuli da erTi
suli maqvs, sanam zRvaze Caval
xolme.
barselonaSi mivxvdi, rom Sav zR-
vaSi curva ufro msiamovnebs. bo-
los kvariaTSi Tu gonioSi, mTaSi
aRmovaCineT sastumro, sadac am
zafxulis gatarebas vapirebT.
tabaxmelaSi didi xania erT saxls
vqiraobT uCveulod didi aivniT.
am aivanze gabmuli hamaki da me Sig-
niT, wigniT xelSi, simSvide, haeri
_ es saukeTeso dasvenebaa.
adamianebis 90%-s gantvirTvaSi
Sopingi exmareba da maT ricxvSi
Sevdivar mec. Cems qmars gansa-
kuTrebiT uyvars xolme am Temaze
qiliki. miyvars lamazi nivTebi, bi-
JuteriiT dawyebuli, tansacmliT
damTavrebuli.
ufro sazRvargareT Sopingi mi-
yvars. aqac maqvs ramdenime sayva-
reli adgili. bolo dros onlain
Sopingze gadavedi. Tu Zalian daR-
lili var, virtualurad varCev
xolme tansacmels, Tanac, gamowera
riski aRaraa, rogorc adre iyo.
zogadad, briliantebi da be-
wveuli ar miyvars. maRizianebs
qurqebis es saerTo tendencia, rac
dRes Tbilisis quCebs aqvs mode-
buli.
brendebze problema ar maqvs.
uzarmazari Tanxis gadaxda raime
stilSi uazrobad mimaCnia.
erTi periodi vambobdi, saxlSi
saloni maqvs gaxsnili-meTqi. kvira-
Si erTi_orjer mainc gvstumroben
megobrebi. Rvinis da Cais smis
tradicia gvaqvs. me cnobili cudi
kulinari var da zustad ician, rom
CemTan mxolod Cais Tu daleven.
bolo dros wiTeli Rvino Semi-
yvarda. sasmelebisadmi yovelTvis
aramegobruli viyavi, magram Cems
mamamTils aqvs wiTeli Rvino, ro-
melic Zalian momwons da sul Tan
damaqvs, sadac mivdivar. sxva Rvi-
nos iSviaTad vsinjav.
myavs didi xnis megobrebi, rom-
lebic ojaxis wevrebiviT arian.
aseTi adamainebi SeiZleba erTi
Tve ar vnaxo, magram Zalian mniS-
vnelovani xalxia CemTvis. ZiriTa-
dad, Cemi megobrebi Cemi Tanamoaz-
reebi arian. araa aucilebeli, rom
erTmaneTs yvelaferSi veTanxme-
bodeT, magram saerTo Rirebule-
bebi unda gvqondes. miyvars roca
CemTan modian gigi TevzaZes, laSa
buRaZe, bakur sulakaur saubari.
xSirad vstumrob bakursac.
azrTa gansxvavebulobis gamo me-
gobrebi raRac etapze damikargavs,
magram isini TviTon wasulan, me
amis iniciatori arasdros vyofil-
var. problema isaa, rom rogorc
ki sakuTar azrs gamoTqvam, ar
uSveben, rom adamiani xar da Seni
kritikuli damokidebuleba gaqvs.
vfiqrob, rom yvelaze cudia, roca
adamiani sakuTari idea fiqsebis
tyveobaSi xvdeba.
magaliTad, momyavs xolme Cemi da
ninia kakabaZis megobroba. xSirad
vkamaTobT, magram Cemi uaxloesi
adamiania.
televizorTan `eqimi hausis~ ax-
alma sezonma damabruna. axali am-
bebis yurebiTac visveneb, magram
Tu rame ar xdeba, SeiZleba saer-
Tod arc CavrTo.
axla gancda mrCeba, rom in-
teleqtualuri elita, romelic
erT muWSi SegiZlia moaqcio, Seni
nacnobebis wre SeiZleba iyos.
zogjer mrCeba STabeWdileba, rom
maT SeuZliaT cvlilebebis pro-
vocireba, Tu saTanado moments
sworad SearCeven. Tu amas eqneba
xelisuflebis mxardaWera, SeiZle-
ba raRac Zireuli cvlilebebis
gatareba. zogjer ki meCveneba, rom
es elita marginalizebulia. maTi
miswrafebebi sxvaa da zogadad
xalxisa _ sxva. sazogadoebis did
nawilSi fsevdoreligiuri, fsev-
dopatriotuli ganwyobaa.
Cems TanamoazreebTan erTad
vcdilob gavakeTo is, rac mwams.
vfiqrob, rom adamianebi bevrs
unda akeTebdnen imisTvis, risic
sjeraT. me es gza avirCie. SeiZleba,
cotas vakeTeb, magram vcdilob.
specproeqti
eka kvesitaZe
68 cxeli Sokoladi
specproeqti
cxeli Sokoladi 69
Cems cxovrebaSi sxvisTvis sain-
tereso bevri araferia. Tavisu-
fali dro, praqtikulad, ar maqvs.
vmuSaob sam adgilas. amitom CemT-
vis Tavisufali dro aris wuTebi,
romelsac vparav samsaxurebriv
movaleobebs. Tumca, Sromahol-
iki ar var. vSromob imisTvis, rom
vicxovro da ara _ piriqiT.
axla Tavisufali dro rom
mqondes, gudaurSi, Cemi mego-
bris saxlSi wavidodiT. manqana
gamovcvale da siarulic meimedeba.
bavSvebi gaerTobodnen, me haers
gamovicvlidi da gavxalisdebodi.
yoveldRiurobis konteqstisgan Ta-
vis amogdeba dasvenebaa.
restoranSi wasvla sruliad ba-
naluri ramea, magram usiamovno su-
lac ara. xSirad bavSvebi gvTxoven
xolme da vcdilobT, sxvadasxva
adgilas viaroT. magram axla axali
saxlisTvis gankuTvnili xarjebis
gamo, amas ufro iSviaTad vaxerxebT.
fasebi CemTvis yovelTvis mniS-
vnelovania. ubralod, fass usad-
ageb cnobismoyvareobasac. magali-
Tad, `evropis saxlSi~ araa dabali
fasebi. magram wavediT da raRace-
bi gavsinjeT. maT Soris, Semwvari
elarji. samzareuloSi Cndeba axali
mimarTuleba _ tradiciuli qarTu-
li kerZebis evropulad `moqceva~.
gadaWarbebis gareSe, CemTvis erTi
siamovnebaa SvilebTan erTad kino-
Si wasvla. saxlSi Tu guls awyale-
ben, gareT Zalian gansxvavebulebi
arian. Zalian mwyins, rom iSviaTia
sabavSvo filmebi. TveSi erTxel Tu
gamoCnda multfilmi, kargia. `ami-
ranSi~ da `rusTavelSi~ davdivarT.
am Cvenebebs mosdevs xolme ganxilva
_ ZiriTadad, ufros SvilTan. Tve-
Si orjer meuRlesTan erTad var
xolme kinodarbazSi. bolo Tveebia,
erToblivi Sopingi gaxda dasvenebis
erTgvari forma.
`feisbukSi~ mimdis Tavisufali
drois didi nawili. Tumca, am bolo
daviT paiWaZedros meCveneba, rom ganelda is vne-
ba, rac axlda am socialuri qselis
moxmarebas.
bolo dros mec ufro azizi gavx-
di megobrebis SerCevaSi. megobrebi
myavs da isini samsaxurs ar ukav-
Sirdebian. vxvdebi xolme socialur
sivrceSi gacnobil axal Tanamoaz-
reebsac. bolo aseTi Sexvedra Za-
lian saintereso iyo. sermoestima-
guani _ rogorc romaelebi amboben,
metyveleba aris sulis xati da me-
tyvelebiT Sen xvdebi, vinaa is.
Zalian miyvars sufra. erTi suli
maqvs, Cemi uaxloesi megobrebi axal
saxlSi davpatiJo, magram qeifi,
tradiciuli gagebiT, aRar momwons.
am formebma CemTvis dakarga mimzid-
veloba. 93-94 wlebSi miTxres, _ Sen-
gan kargi fasiani Tamada dadgebao.
maSin es sicilad ar meyo, magram
SemoTavazeba dRemde maxsovs. axla
sadRegrZelos Tqma aRar SemiZlia.
tradiciuli qarTuli sufris for-
mas veRar viReb Tavisi dastruq-
turebuli sadRegrZeloebiT. dRes
sufra kliSeebad iqca. Tematika
cnobilia, Sesrulebac cnobilia,
axals verafers ver ityvi, SeiZleba
paTosi daatano. sufra CemTvis, ro-
gorc Zveli romaelebisTvis, aris
Sexvedrebis da musaifis adgili.
mTavari dasveneba _ Svebuleba _
wmindaTawmindaa. SarSan birTvisSi,
Cvens agarakze gavatare es dro.
araCveulebrivi adgilia _ haeri
arsad rom ar iZvrodes, mze rom
zenitSi iyos, aivanze maqvs erTi
adgili, sadac sul uberavs. Tu
ginda, dajeqi da cas uyure, ginda
CaTvlime, ginda ifiqre, esaa CemT-
vis dasveneba _ mosveneba, roca ar
vinZrevi. vzivar, vkiTxulob, vWam,
mZinavs. me ar mwyindeba.
specifikuri sixarulebi moaqvs
CemTvis teqstebs. ar aqvs mniSvn-
eloba, vin wers maT. saerTod, Za-
lian kargi biblioTeka maqvs _ 2000-
mde wigni _ imis Sedegad, rom wignis
maRaziebSi siaruli Cemi dasvenebis
erT-erTi yvelaze efeqturi saSu-
alebaa. yovelTvis ver vkiTxulob
axalSeZenil wignebs, magram mainc
vyidulob. kviraSi erTi wignis siC-
qariT vcxovrob. ZiriTadad, ru-
sulad vkiTxulob, magram rusi av-
torebi ar mainteresebs. vyidulob
sxva avtorebs, rusulad naTargmns.
rusul Tanamedrove literaturasa
da mecnierebaze maRali azris ar
var.
axla vkiTxulob profesiul
wignebs da aleqsandr louens, ro-
melic bioenergetikis erT-erTi
mimarTulebis Semqmnelia. aRwerili
aqvs Teoria, rogor SeiZleba, kun-
Tebze manipulaciam zemoqmedeba
iqonios fsiqikaze da gvTavazobs
varjiSebis kompleqss. es araa io-
gasaviT rTuli varjiSebi, ami-
tom, albaT, gamoviyeneb. SeiZleba,
gamxneveba gWirdebodes studiaSi
Sesvlis win.
vkiTxulob `liberals~, `tabu-
las~, internet saitebs. aseve, me-
gobrebis da kolegebis nawerebs.
ar vici, ra ufro mTavaria _ iden-
toba, rogor uyureb Sens Tavs, Tu
is, rogor aRgiqvamen sxvebi. CemT-
vis arsebiTia is, Tavs rad miviCnev.
magram Seguebuli var, rom es aras-
dros ar daemTxveva sxvebis azrs
Cemze. sxvebisTvis Cemi gadacemebic
ki sruliad sxva gamodis xolme, vi-
dre me Cavifiqre.
mimaCnia, rom arian Zalian gam-
Wriaxi adamianebi, romelTac raime
jgufSi ar movaqcevdi. maT aqvT wig-
niereba da SeuZliaT damajereblad,
gulwrfelad imsjelon raRac
sakiTxebze. erT-erT Wkvian adami-
anad mimaCnia giga zedania, romelic
saintereso adamiani da cocxali
tipia. SeiZleba, mas viRaca elitas
akuTvnebdes, magram realurad is
cxovrobs mecnieris cxovrebiT.
me Cemi profesiuli identoba
maqvs da amis iqiT Tavi ar gamyavs.
specproeqti
70 cxeli Sokoladi
specproeqti
cxeli Sokoladi 71
visveneb, rogorc mixerxdeba.
imis gamo, rom bevr dros vxarjav
samsaxurSi, vcdilob, bavSvs es
dro maqsimalurad avunazRauro.
amitom Tavisufali drois udides
nawils masTan vatareb. minda, mis
mecadineobaSi ar Caverio, rom
damoukideblobas mieCvios, Tumca
xandaxan vexmarebi.
dasvenebisasac sabavSvo rep-
ertuari maqvs. SabaT-kviras
davdivarT kinoSi, sabavSvo filme-
bze. vcdilob, wignebis kiTxvasac
SevaCvio, Tumca filmebi urCev-
nia. zogjer, me TviTon vukiTxav.
Tavisufal dros megobrebT-
an erTad var xolme. me da Cems
meuRles saerTo megobrebi gvyavs
da amitom martivia urTierToba.
xSirad modian CvenTan saxlSi, an
Cven vstumrobT. bavSvisTvis di-
dad mimzidveli araa, roca yur-
adReba akldeba, magram `jetiqsi~
uvsebs am danakliss.
televiziis mimarT Cemi
damokidebuleba maqvs _ infor-
maciis wyaroa, magram roca ver
vaxerxeb pirdapir naxvas, inter-
nets mivmarTav xolme. me ufro
profesiuli TvaliT vuyureb _
akademiur saqmianobasac vewevi,
leqciebs vkiTxulob da maintere-
sebs es sfero. gasarTobi gadace-
mebis xarisxi xSirad sakamaToa, ra
Tqma unda, magram aris ramdenime,
rasac SeiZleba uyuro.
me `Sua qalaqs~ vuyureb didi
siamovnebiT. am xalxs rom vuy-
ureb, Cemi ojaxis wevrebiviT
arian. sxvaTa Soris, bavSvi wavi-
yvane Seqspiris `Sobis meTormete
Rameze~, romelSic `Sua qalaqis~
msaxiobebi TamaSobdnen. speqtak-
li sam saaTnaxevars gagrZelda,
Tematikac arasabavSvo iyo, magram
Cemma Svilma daTos da amiranis
eSxiT bolomde uyura. ase rom,
holivudis funqcias CvenTan `Sua
qalaqSi~ asrulebs.
Tamar kinwuraSvili
saerTod, rogor axerxeb
TbilisSi garTobas, es intere-
sebze da asakzea damokidebuli.
SeiZleba, iseTi mravalferovani
araa es qalaqi, magram vfiqrob,
rom nebismier adamians SeuZlia
Seiqmnas garemo, romelic daain-
teresebs.
kafes simyudrovis mixedviT
varCev. aris sxvadasxva adgilebi,
sadac ganwyobis da molodinebis
mixedviT midixar _ Tu vinmesTan
saubari ginda, siwynares arCev,
Tu zafxulia, gareT girCevnia
yofna, gril adgilas.
`salve~ mSvidi adgilia. `Peo-ple~ zafxulobiT Zalian mosax-
erxebelia. qalaqidan gasvla Za-
lian mexmareba da zafxulobiT
SabaT-kviras vcdilob bavSvTan,
qviSxeTis agarakze wavide xolme.
mcxeTis salobieSi davdivarT
xolme.
sufra interaqciisTvisaa mniS-
vnelovani. es SeiZleba, kafeSic
moaxerxo da tradiciul suf-
razec. ubralod, es ar unda
iyos fsevdoritualuri situacia.
TbilisSi aris kargi restornebi,
normaluri servisiT, Tumca am
mimarTulebas safuZvlianad ar
vicnob. servisis done, albaT,
ukeTesobisken midis, Tumca am
kuTxiT kidev bevria gasakeTebeli.
sxvadasxva wrisa da periodis me-
gobrebi myavs. zogjer samsaxur-
Sic gansakuTrebuli urTierTo-
bebi giyalibdeba. gazeT `dronSi~
rom vmuSaobdi, TanamSromlebi
TiTqmis erTi ojaxiviT viyaviT.
xSirad davdiodiT piknikebze gas-
arTobad. maTTan isev vmegobrob.
Tanamedrove qarTul xelovne-
bas didad ver vadevneb Tvals,
Tumca warmodgenebze roca mi-
wveven, mivdivar xolme, Tu iseTi
avtoria, romelic mainteresebs.
ucxoeTSi roca var, vcdilob bev-
ri ram davaTvaliero, Tumca aqac
bevri niWieri Semsrulebelia.
dasaxeleba miWirs, bolos saqarT-
veloSi arc erT warmodgenaze ar
vyofilvar.
baTumSi plasido domingos kon-
certze viyavi. klasikuri musika
miyvars da vcdilob, roca aris
amis SesaZlebloba, rame Rirebuli
vnaxo da daveswro. Zalian mome-
wona. emociuri iyo, kargi Ses-
ruleba, saintereso repertuari,
STambeWdavi.
zogadad azartuli var, joker-
ic miTamaSia. zogjer zedmetad
verTvebi da amis gamo vcdilob,
naklebad viTamaSo. kazinoebSi
arasodes vyofilvar.
gansakuTrebuli STabeWdileba
mqonda, roca islandiaSi, reikia-
vikSi avRmovCndi konferenciaze
da aseTi gancda, bunebasTan aseTi
siaxlove, simarTle giTxraT, ara-
sodes mqonia. Zalian saintereso
qveyanaa da rom ara evrosabWos
RonisZieba, albaT, verasodes
movxvdebodi. 4-5 dRe grZelde-
boda da am drois ganmavlobaSi
wyali yvela ganzomilebaSi vnaxe _
wvimis, naleqis, geizerebis. mSvi-
dad giyvebian _ guSin rom viyaviT
cisfer lagunaze, dRes miwis Zvra
iyo, vulkanma amoxeTqa. es lavebi
_ TiTqos usaxuri bunebaa, magram
CanCqerebi, geizerebi, cocxlad
SeigrZnob bunebas.
ganmartoeba, dasveneba yve-
la adamians sWirdeba. amis
moTxovnileba namdvilad maqvs.
komforti yovelTvis mniS-
vnelovania, magram roca arCev-
ani ar gaqvs, SeiZleba zogjer
raRacebi daTmo. studentobis
dros karavSi micxovria da didi
diskomforti ar Semqmnia. ra Tqma
unda, komforti ukeTesia, magram
esec egzotikaa. axlac wavidodi
karviT, ratomac ara, Tu sain-
tereso adgilis naxvis saSualeba
meqneboda.
specproeqti
72 cxeli Sokoladi
specproeqti
cxeli Sokoladi 73
rTulia gamijvna, rodis vmuS-
aob da rodis visveneb. magaliTad,
studentobisas ganvicdidi, rom
dausruleblad SemeZlo sule-
luri amerikuli filmebis yureba.
sul vnanobdi gacdenil droze,
sanam ar mivxvdi, rom amaze wera
SeiZleba. frangebTan aRmovaCine,
rom SeiZleba, iazrovno da wero
yvelaferze, asanTis kolofzec
ki.
Tbilisis problema isaa, rom ra-
Racebi spontanurad ar gemTxveva,
ar mogdis. sul sxvaa megapolisSi
yofna. magaliTad, erTi wlis win
parizSi viyavi. vfiqrobdi, gafre-
namde ra mekeTebina. mivseirnob
quCaSi da uceb vxedav muzeum-
Si gamofenas zustad im Temaze,
razec im dros vmuSaobdi _ bi-
zantiis imperiis transformacia
osmalTa imperiad. xom warmogid-
geniaT, ramdeni raRac unda xde-
bodes qalaqSi, rom aseTi damTx-
veva moxdes?! rasakvirvelia, aseTi
ram TbilisSi ver SememTxveoda.
Zalian miyvars filmis yureba
saxlSi, Wiqa Rvinis TanxlebiT.
kompiuteris ekrani kinoTeatrs
mirCevnia. yvela kinomani ityvis,
rom es saSinelebaa, magram me es
momwons _ nebismier dros SegiZlia
gaaCero, gadaaxvio, daguglo, Tu
rame gagaxsenda. es, ra Tqma unda,
esTetikur STabeWdilebas asus-
tebs, magram saazrovno Tu sawer
masalaze kontrols zrdis.
megobrebTan erTad ufro sax-
inkleebSi davdivarT. Cems cols
ufro franguli samzareulo
urCevnia, me ufro `eTnikuri~
saWmeli miyvars _ tailanduri,
Cinuri, meqsikuri, maRribuli
samzareuloebi.
yavis sayidlad regularulad
Sevdivar kafe `antreSi~. Zalian
mewyina, roca am ori Tvis win
lates didi Wiqebi daapataraves,
fasi ki igive datoves. maSin mivx-
giga zedaniavdi, ra cudia, rom konkurencia
ar arsebobs _ `starbaqsi” rom
gvqondes qalaqSi, amas xom ver
gabedavdnen!
vfiqrob, rom CvenTan dRes
kulturis sferom TiTqmis mTli-
anad dakarga prestiJi. politi-
kurma kodma waSala yvelaferi,
rac ki arsebobda da axla
yvelaferi masTan mimarTebaSi
ganixileba. esaa nabiji axali
barbarosobisken, roca adamians
sxva araferi ainteresebs, garda
imisa, risi miRebac aq da am dros
SeiZleba. anu mxolod fuli da
Zalaufleba.
realurad, axla politikaze
Zalian bevrs vlaparakob, rasac
adre verasdros warmovidgendi.
2003 wlamde saerTod ar vicodi,
ra xdeboda am sferoSi. revo-
luciis dros germaniaSi viyavi,
disertaciis weris procesSi da
iq gadamedo araCveulebrivi en-
Tuziazmi, roca davinaxe Cemi me-
gobrebi, romlebic am yvelafers
akeTebdnen.
Zalian miyvars Cilimi, TurqeTi-
dan Camovitane. pirvelad egvip-
teSi gavsinje zustad aTi wlis
win, Cemi Zma muSaobda iq da axal
wels CavakiTxe. aleqsandriis
plaJze, silaSi iyo kafeebi, sadac
Sav CaisTan erTad mohqondaT es
wylis Cibuxebi. miuxedavad imisa,
rom sigareti arasodes momiwevia,
Cilimi imwamsve Semiyvarda.
Cemi sayvareli periodi musikaSi
_ baroko. miyvars opera, magram
ara pop-opera. magaliTad, boCe-
lis koncerti CemTvis daaxloebiT
britni spirsis mosmenis analogia.
Tumca operaSic snobebis gemovne-
bas seriozulad CamovrCebi _ mi-
yvars puCini.
dRes eliturobis gancda,
ZiriTadad, iseT adamianebs aqvT,
visac es mohyveba ojaxidan, mSo-
blebidan. is adamianebi, vinc
axla SromiT miaRwia warmatebas,
sakuTar Tavs elitas naklebad
miakuTvneben. ara imitom, rom
demokratiulebi da Tavmdablebi
arian, ubralod, cota dro gavi-
da imisTvis, rom sakuTari mdgo-
mareoba da statusi bunebrivad
miiCnion.
inteleqtualuri elita, ra Tqma
unda, arsebobs. rogorc frange-
bi ityvian, naRebis naRebi. isini
iZlevian tons, isini igoneben axal
arguments.
rac dro gadis, internetTan
ufro da ufro met dros vatareb.
aqac rTulia gaavlo mijna samuS-
aosa da dasvenebas Soris. saer-
Tod, Tanamedrove adamiani Zalian
damokidebulia SeCvevaze, misi
personaluroba aris, inglisuri
sityva rom gamoviyenoT, addict––ive. es imitom, rom Tanamedrove
adamianis subieqturoba cari-
eli subieqturobaa. adre, roca
tradiciul sazogadoebaSi ibade-
bodi, Sen winaswar geubnebodnen _
ai, Seni sfero, ai, Seni momavali,
ai, Seni funqcia da Sen amas ver
gacdebodi. Tanamedrove adamians
SeuZlia, gaakeTos yvelaferi, ra-
sac moindomebs, magram es imasac
gulisxmobs, rom adamiani cari-
elia. rac ufro modernizebule-
bi gavxdebiT, miT ufro gaizrdeba
Cveni adiqtiuroba.
gansakuTrebulad miyvars ganTi-
adi Ramis Tevis Semdeg. saerTod,
sul drois ukmarisobis nevrotu-
li SegrZneba maqvs. Zalian miWirs
sruli gaTavisufleba. hoda, zus-
tad am dros absoluturad mSvi-
dad var. daRlilobis gamo fori-
aqisa da momavalze zrunvis Tavi
aRar grCeba. gadixar gareT da sa-
gnebs uyureb interesisgan sruli-
ad daclili mzeriT. xandaxan mgo-
nia, rom Cemi usayvarlesi uoles
stivensi aseT mdgomareobaSi wer-
da sakuTari lirikas.
specproeqti
74 cxeli Sokoladi
specproeqti
cxeli Sokoladi 75
inteleqtualuri sixarbe da pa-
suxismgebloba _ es ori, ganuyreli
megobari sul Tan maxlda, am uni-
kaluri qalis cxovrebisa da Semo-
qmedebas rom ise davwafebodi, ro-
gorc ganumeorebeli tkbobisa da
aRmoCenebis saganZurs.
magram simon de bovuaris Sesaxeb
werisas sakmarisi sagzali ver iqne-
ba is, rac waikiTxe. amasTan aucile-
belia TviTrefleqsia, Semecnebu-
lis sakuTar bedSi, gamocdilebaSi
da gonebaSi gatareba, Tanagancdisa
da Tanawvdomis permanentuli mo-
nacvleoba. amis gareSe verasdros
SeZleb im sisavsis da mravalmxri-
vobis gadmocemas, romliTac igi
martiv, TviTtkbobas micemul go-
nebaTagan gamoirCeva.
Tu simon de bovuaris gzas mas-
Tan erTad gaivli, SenTvis axali
horizonti gaixsneba: sinamdvile,
romelSic cxovrob da rCebi, ufro
mravalferovani da saintereso
xdeba, magram Secvlas, silis gawnas
da gamofxizlebas moiTxovs. da Tu
Sens megzurs daujereb, maSin dRe-
mde `waukiTxav~ Sinaarsebs waiki-
Txav da `dauwerel~ wignebs dawer.
Zvel, eTnografiul teqstebSi
Cemi xetiali swored bovuaris dam-
saxurebaa. Zalian minda svanuridan
naTargmni `qalebis wesi~ am esesTan
erTad waikiTxoT, rogorc erTer-
Ti `waukiTxavi~ Sinaarsi. vin icis,
ra inteleqtualuri sazrdo iqne-
boda igi kulturaSi qalis adgilis
mkvlevari frangi feministisTvis?!
Their polyamorous relationship was un-conventional by any standards, not least those of the 1920s (when it began). The freedom to takeyamorous relationship was y standards
gza zrdili gogonadan
egzistencialur
martoobamde
simon de bovuaris gacnoba misi
memuarebis gareSe SeuZlebelia.
aq am unikaluri qalis akademiu-
ri da literaturuli naazrevis
gasaRebia. (zrdili qaliSvilis
mogonebebi _ 1958; mowifulobis
Zala _ 1960; sagnebis Zala _ 1963;
Sejameba _ 1972). aq Cans, rom cxo-
vrebis sisavsis SegrZneba, sinamd-
vilis wvdoma, gancda da gaazreba
misi Tandayolili vnebaa. rogor
daiwyo? Tavdapirvelad sakuTar
Tavs religiaSi eZebda: locvebsa
da aRsarebebSi, Semdeg _ intele-
qtualur SromaSi, mogvianebiT ki
_ literaturaSi. SeZlebuli oja-
xis Svilma kur deziris koleji
daasrula, rogorc keTilSobilma
qaliSvilma da saukeTeso momaval-
ma dedam. ToTxmeti wlis asakSi ki
sulieri mamis martenis daumsaxu-
Femme avtori: lela gafrindaSvili
istoria
76 cxeli Sokoladi
Uniqueistoria
cxeli Sokoladi 77
rebeli sayveduris Semdeg amboxe-
bas awyobs: `... misi suleluri xeli
kefaze mawveboda, maiZulebda Tavi
ufro damexara, miwisTvis mecqira,
igi sikvdilamde maiZulebs ... miwa-
ze vixoxo~.
am momentidan iwyeba wignebis
epoqa. `me sakuTari Tavi usafr-
Txo myudroebas, saimedo da mza-
mzareul cxovrebas gamovglije~.
ojaxur wesrigsa da idilias gamo-
qceuli gogona Jaks ukavSirdeba,
biZaSvils, romelic mas literatu-
ruli gmirebis bedSi, Rameuli pa-
rizis bohemur simxurvaleSi, vne-
bebis, `normisa~ da `marginaluris~
wvdomaSi megzurobda. aqedan ki
misi gza sorbonis universitetSi
midis, filosofiis fakultetze,
sadac `inteleqtualuri bediswe-
ra~, Jan-pol sartri, elodeba:
`Cven uamrav sakiTxze vsaubrob-
diT, magram ZiriTadad imaze, rac
me yvelaze metad mainteresebda:
Tavad Cems Sesaxeb. sxvebi sakuTar
samyaroSi meqaCebodnen, ... sartri,
piriqiT, Cems gagebas Cemive siste-
mis, Rirebulebebis, Canafiqrebis
Suqze cdilobda.
...misi azriT, me unda gavfrT-
xilebodi yvelaze mniSvnelovans
CemSi: Tavisuflebisken swrafvas,
sicocxlis siyvaruls, cnobiswa-
dils, weris survils...
... pirvelad vigrZeni, rom viRac
inteleqtualurad Cemze Zlieria...
sartri zustad Seefereboda imas,
rac TxuTmeti wlis asakSi visurve:
masSi me igive mgznebare vnebebi aR-
movaCine, rac sakuTar TavSi... ukve
samudamod: me mas yvelafers gavu-
ziareb. roca, agvistos dasawyisSi,
Cven erTmaneTs davSordiT, ukve
vicodi, rom es adamiani arasodes
wavidoda Cemi cxovrebidan...~
ori unikaluri moazrovnis cxo-
vreba samudamod SeerTda, Tan ise,
rom orive maTgani mkafiod Canda,
radgan arcerTi ar cdilobda me-
oris daCrdilvas, daqvemdebarebas,
ignorirebas da STanTqmas. sartr-
Tan erT WerqveS arasodes ucxo-
vria, magram sxvadasxva sastumro-
ebis binadari yovelTvis misken
iCqaroda: ideebis da miznebis gada-
saxedad, SemecnebiTi winsvlis gan-
saWvretad.
es iyo ori TviTobis Tanaarse-
boba da ara _ mTeli, sadac erTi
subieqtia, xolo meore _ obieqti,
sadac erTi TviTgamorkveuli da
TviTrealizebulia, xolo meore _
amiT bednieri. es iyo urTierToba
urTierT valdebulebebis, impera-
tivebis gareSe. inteleqtualuri
martooba da personaluri avto-
nomia is aucilebeli pirobebia,
romlis gareSec simon de bovuari
misi megzurisken arasdros gaixe-
davda. realoba, sadac verafers
cvli da sadac moZraobis Sansi ar
arsebobs, miuRebelia misTvis.
yofierebis erTaderTi realoba
adamiania, romelmac Tavisi samya-
ro Tavadve unda aavsos SinaarsiT.
Tavisufali neba da Tavisufle-
bisken swrafva sazogadoebriv ka-
nonebze da crurwmenebze Zlieria.
amitomaa, rom frangi feministi
arasodes erideboda `winaaRmdeg~
wasvlas, skeptikur, damangrevel,
SemajanjRarebel kiTxvebs. amito-
maa, rom 1949 wels gamosuli misi
`meore sqesi~ safuZvels aclis
qalis Cagvris/damorCilebis pa-
triarqalur inJinerias, `qaluro-
bis~ mSeneblobis inteleqtualur
tradicias: aRzrdis sistema, miTo-
logia, literatura, filosofia,
fsiqologia, Teologia.
simon de bovuaris azriT, froi-
diseuli fsiqoanalizi (anatomia _
es bedisweraa) da vulgaruli mar-
qsizmi (adamianis bedi ekonomikur
pirobebzea damokidebuli) iseve,
rogorc mTeli istoria qalebs
Tavisuflebis asparezs uxSobs,
aferxebs TviTgamorkvevisa da Tvi-
Tdgenis process:
... qalebad ki ar ibadebian, qale-
bi xdebian. arc biologiuri, arc
fizikuri, Tu ekonomikuri xvedri
ar gansazRvravs im xats, romelsac
iZens adamianis mdedri sazogadoe-
baSi; martooden civilizacia aya-
libebs mTlianobaSi am Sualedur
warmonaqmns mamrsa da kastrats
Soris...~
`qalis~ konstruirebis aqamde
dafaruli da ignorirebuli gamo-
cdileba `meore sqesis~ umTavresi
nawilia: menstruacia da seqsualu-
ri iniciacia, narcisi, Seyvarebu-
li, mistikosi da lesboseli qali.
`me viyavi Tvrameti wlis, roca
pirvelad menstruacia momivida.
araviTari gafrTxileba CemTvis
ar mouciaT. RamiT damewyo Zlieri
sisxldena, romelsac muclis are-
Si Zlieri tkivili axlda. mTeli
Rame, vercerTi wamiT ver movisve-
ne. diliT guli micemda; gaviqeci
dedasTan da tiril-tiriliT vki-
Txe rCeva. magram pasuxad mxolod
es mkacri SeniSvna miviRe: `Sen unda
SegemCnia ufro adre da ase ar da-
gesvara TeTreuli da logini~. sul
es iyo axsna. rasakvirvelia, Tavs
vitexdi, raTa gamego ra danaSauli
SeiZleboda Camedina...~
`...qalis vneba, yovelgvari saku-
Tari uflebebis totaluri ua-
ryofaa... qals surs, rom mas daeu-
istoria
78 cxeli Sokoladi
`me viyavi Tvrameti wlis, roca pirvelad
menstruacia momivida. araviTari
gafrTxileba CemTvis ar mouciaT. RamiT
damewyo Zlieri sisxldena, romelsac muclis
areSi Zlieri tkivili axlda. mTeli Rame,
vercerTi wamiT ver movisvene. diliT guli
micemda; gaviqeci dedasTan da tiril-
tiriliT vkiTxe rCeva~.
cxeli Sokoladi 79
flon... maSasadame, is moiTxovs
viRacas, vinc mas daeufleba, vinc
TviTon ar miecema, vinc sakuTar
me-s ar daiviwyebs; piriqiT, visac
surs Tavisi me siyvarulSi gaamdi-
dros... qali miecema da amis wyalo-
biT mamakaci amaRldeba...~
`me daviwye keklucoba. mWirde-
boda raRac `gamRizianebeli~. Za-
lian miyvarda cekva; cekvisas Tva-
lebs vxuWavdi, raTa am siamovnebas
srulad mivcemodi... cekvisas me
ganvicdidi erTgvar eqshibicio-
nizms, radganac mgrZnobeloba Ce-
mSi simorcxves jabnida. pirveli
weli mgznebared vcekvavdi. miyvar-
da Zili da bevri meZina, vmastur-
birebdi yoveldRe, xSirad mTeli
saaTis ganmavlobaSi . . . xSirad
iqamde, rom oflSi viRvrebodi,
aRar SemeZlo gagrZeleba da daR-
lili viZinebdi... viwvodi da Tanax-
ma viyavi nebismier mamakacze, rome-
lic Cems damSvidebas moindomebda.
me veZebdi ara individs, aramed
kacs...~
`... rom aRar vilaparakoT Ti-
Tqmis paTologiur SemTxvevebze,
isini ki xSiria, rodesac deda er-
Tgvari jalaTia, romelic bavSvis
CagvraSi ikmayofilebs Tavis domi-
nirebisa da sadistur instinqtebs,
misi qaliSvili warmoadgens mo-
xerxebul obieqts, romlis saxiTac
is cdilobs ganmtkicdes rogorc
suverenuli subieqti: dedis es
pretenziebi gogonas winaaRmdego-
bisa da amboxisken ubiZgebs...~
`... araferia imaze mcdari, vidre
lesbosuri inversiisa da mamaka-
curobis erTmaneTSi aRreva. bevri
homoseqsuali qalia odaliskebs,
kurtizan qalebs Soris, yvelaze
ufro `qalur~ qalebs Soris, da
piriqiT, `mamakacuri~ qalebis didi
raodenoba heteroseqsualuria.
seqsologebi da fsiqiatrebi asa-
buTeben da yoveldRiuri dakvirve-
bac mowmobs: `dawyevlili~ qalebis
umravlesoba swored sxva qalTa
msgavsia. araviTari `anatomiuri
xvedri~ maT seqsualobas ar gansa-
zRvravs...~
`... rodesac mamakacisa da qalis
seqsualur urTierTobebze pirve-
lad damelaparaknen, me ganvacxade,
rom es SeuZlebelia, radganac maSin
Cems mSoblebsac unda hqonodaT es,
me ki maT metismetad vcemdi pati-
vs da maT Soris aseT urTierTobas
ver vijerebdi. vambobdi, rom es me-
tismeti sazizRrobaa, raTa me ro-
disme igive Cavidino. samwuxarod,
Zalian male, rodesac gavigone ras
akeTebdnen Cemi mSoblebi, davrw-
mundi, rom vcdebodi. es momenti
autaneli iyo, me davifare saxeze
sabani, davice yurebi da mindoda am
adgilidan aTasi kilometriT Sors
vyofiliyavi...~
aseTma, aqamde /g/amouTqmelma
Sinaarsebma gamoiwvia dumilsa da
msxverplSewirvaSi CaZiruli sazo-
gadoebis gaRizianeba, magram qa-
lebisaTvis simon de bovuari al-
ternativebis arsebobis simbolod
iqca da rwmenad, rom qals, yvela-
fris miuxedavad, SeuZlia sakuTa-
ri cxovrebiT cxovreba, sakuTar
nebaze, sakuTari TavisTvis, Tu pi-
robiTobebsa da crurwmenebs dau-
Zvreba. `50-60-iani wlebis wyvdia-
dSi `meore sqesi~ iyo saidumlo
kodi, romliTac Cven, axlaxan ga-
mofxizlebuli qalebi, erTmaneT-
Tan urTierTobisas vsargeblob-
diT~, _ wers frangi qali.
cxovreba sakuTari nebiT
skandali sazogadoebis Sec-
nobas aCqarebs. es Zalian hgavs
Cvens pirovnebaSi dawyebul Sina-
gan konfliqts, romelsac faruli
vnebebis mizezebamde mivyavarT.
`originaluri mwerali yovelTvis
skandaluria~ _ ambobs simon de
bovuari da nevrozebisa da fsi-
qozebis dakvirvebas iwyebs. igi aR-
moaCens, rom aq adamianis qceva da
vnebebi dawmendili, pirvelyofi-
li saxiTaa mocemuli. fsiqozebis
uTvalav waxnagSi ki arsebuli re-
alobis mamxilebeli masala imale-
ba. marginalebis samyaro misTvis
bevrad mimzidvelia, vidre war-
matebuli mecnierebis garemocva.
rogorc filosofoss da mwerals,
gancdili da Seswavlili samyaro
erTnairad sWirdeboda.
inteleqtualuri Tanacxovre-
bis xuTi wlis Tavze sartrisa da
olga kazakeviCis siyvaruli iwye-
ba. masTan gatarebuli Svebuleba
TriaqiviT abruebs filosofoss.
simon de bovuari ki, rogorc me-
matiane `Sedis~ am komunikaciaSi
da mTlianad ivseba akrZalvebis
winaaRmdeg mebrZoli qalis su-
liskveTebiT: `...igi adamianuri
xvedris tyveobidan Tavis daRwe-
vas cdilobda... siamovnebas zR-
vardaudeblad eZleoda, xandaxan
guliswasvlamde cekvavda...~ 1943
wels gamoqveynebul romanSi `stu-
mari qali~ swored es `danis pirze
gavlis~ istoriaa gaazrebuli da
safrTxe, romelic am saarako stu-
marma maT Seuqmna.
>>> gagrZeleba gv. 99
istoria
80 cxeli Sokoladi
`me daviwye keklucoba. mWirdeboda
raRac `gamRizianebeli~.
Zalian miyvarda cekva; cekvisas
Tvalebs vxuWavdi, raTa am
siamovnebas srulad mivcemodi...
cekvisas me ganvicdidi erTgvar
eqshibicionizms, radganac
mgrZnobeloba CemSi simorcxves
jabnida. miyvarda Zili da
bevri meZina, vmasturbirebdi
yoveldRe, xSirad mTeli saaTis
ganmavlobaSi.~
cxeli Sokoladi 81
avtori: laSa buRaZe
mogonebebi
prezidentebze
(pirveli nawili)
1Tu ar vcdebi, vaclav havels aqvs naTqvami, im qvey-
nebSi, sadac demokratiis kuTxiT arcTu saxarbielo-
daa saqme, xalxi Tavis liders emsgavseba _ rogorc
temperamentiT, aseve mentalurado.
ar vici, riTi davemsgavseT Cveni damoukidebeli
yofis sam ufross, magram imas ki, rogorc ityvian,
sakuTar tyavzec vgrZnob, rom met-naklebad Cvenc vi-
cvlebodiT maT cvlasTan erTad.
wels iubile gvaqvs _ damoukidebel saqarTvelos
oci weli Seusrulda. am oc weliwadSi bevri iseTi
rame movaswariT, rasac sxvebi oc saukuneSic ver mo-
axerxebdnen _ oTxjer viomeT, ori prezidenti Camo-
vagdeT da, rogorc statistika gvamcnobs, Svidi aTas
orasTxuTmet mitingSi miviReT monawileoba. pirveli
prezidenti arCevidan eqvs TveSi gavamweseT fatalur
pensiaze, meore TerTmet weliwadSi (zogi ocdaaT
wels asaxelebs), xolo mesames orjer SeverkineT da
orjerve CavflavdiT. es mesame im orze kerketi kaka-
li aRmoCnda.
CvenTan, postsabWoeTSi, umetesad asea: ggonia, ada-
miani gyavs ufrosad, sinamdvileSi ki kunZi gyolia
arCeuli _ erT adgilze Tu daerWo, mere Zvras veRar
uzam. Tumca saqarTveloSi mainc odnav sxvanairadaa
saqme. prezidentisadmi damokidebuleba iseve radi-
kalurad icvleba, rogorc misi Sefasebis epiTetebi:
erT dRes mesiaa, meore dRes antiqriste. xalxmac Tu
avi Caido gulSi, aRar mogasvenebs _ saprezidento va-
das gagimwarebs; manam ar dawynardeba, sanam Senc ar
dagRupavs da Tavsac ar gaiwvalebs. Sesabamisad, Tuki
postsabWour `kunZTa~ umravlesobas gadavavlebT
Tvals, davinaxavT, rom Cveni `kunZebi~ am mxriv yvela-
ze mowyvladni gaxlavan.
marTalia, prezidentebi yvelgan aqtualurebi arian,
magram CvenTan am SemTxvevaSic gansakuTrebul vnebe-
bTan gvaqvs saqme: is, visac prezidenti hqvia, aranor-
malurad, paTologiurad aqtualuria saqarTveloSi
(oRond, cxadia, mxolod vadis amowurvamde); ra Tema-
zec ar unda laparakobde, bolos mainc prezidentze
alaparakdebi; visac ar unda lanZRavde, bolos mainc
82 cxeli Sokoladi
esei
prezidenti SemogeTaTxeba; visac da rasac ar unda
asxamde xotbas, bolos mainc Sens `kunZs~ dauwyeb qe-
bas. prezidenti srulad iWreba Sens biografiaSi da
romc ar gindodes, mainc Tavis mediumad gaqcevs. ra-
tom? dasawyisi xom waikiTxeT? imitom, rom cxovelur
demokratiebSi erTi kaci xdeba qveyana da Senc masze
hkideb Sens yvela imedsa Tu uimedobas; Sens tansa da
biografias mas uTmob mosavlelad da gadasarCenad.
da isic iRebs, Tan gpirdeba: kargad movuvli, Sen ki
araferze iRelvo, mxolod damamSvidebeli wamlebi
svio. magram, rogorc wesi, ver uvlis da Senc brazob
_ yviri, Cxubob da mouwodeb, ukan dagibrunos mis-
Tvis gadabarebuli da amaod gaxarjuli cxovreba... is
ki, aba, risi dambrunebelia, erTaderTi, rac SeuZlia,
Seni lanZRva an arSemCnevaa.
da Senc dasdev, rogorc utano, SfoTiani moCvene-
ba...
2ganvlili ocwleulis istoria prezidentisa da mo-
qalaqis urTierTdazafvris istoriaa. rogorRac ase
gamovida, rom erTmaneTis daSinebaSi davostatdiT.
orTaveni mudmiv stresSi vamyofebT erTmaneTs da, sa-
bolood, arcTu imdenad Wkvian sadomazoxistur wyvi-
lad viqeciT: tkivili bevria, siamovneba ki cota.
marTalia, zogierTs ar uyvars amis gaxseneba, magram
garkveuli droiT umetesoba marTlac tyupiscaliviT
davemsgavseT Cvens pirvel prezidents (yvelafers
Tavi rom davaneboT, swored misgan viswavleT demons-
traciebze dgoma da sityvebis _ `damoukidebloba~ da
`saqarTvelo~ _ erTi_meores miyolebiT Tqma), Tumca
mere am kaciT ise SeviSineT Tavi, rom Tavadac sikvdi-
lis piras miviyvaneT SiSisgan.
erTi kia, Camoyalibebulad da gamarTulad dResac
veravin getyviT, mainc ratom wamoviwyeT pirveli pre-
zidentis gadamgdebi samoqalaqo omi, Tumca SeSine-
bulebi da gaRizianebulebi rom viyaviT, amas Zalian
bevri dagidasturebT.
sainteresoa, mainc ram SegvaSina ase?
faqtia, metismetad giJurad gamodioda mitinge-
bze. anu, rac gaprezidentebamde uxdeboda, mere Ti-
Tqos saSinlad aRar mouxda. SegvaSina misma ramdenime
cxeli Sokoladi 83
cnobilma frazam, romelTa umetesobac, Turme, arc
uTqvams, magram istoriaSi mainc misad darCa. magali-
Tad: `saqarTvelo qarTvelebisTvis~, an TiTqosda
mama buSze (prezident buSs vgulisxmob da ara rome-
lime sasuliero pirs) Tqmuli: `amerikis prezidenti
kremlis agentia~. Tumca imave istorias misi iseTi si-
tyvebic axsovs, romelic, wesiT, araviTar SemTxvevaSi
ar unda wamocdenoda ganaTlebul disidents. Tun-
dac es rad Rirs, erT_erT mitingze wamocdenili _
afxazeTSi dasaxlebuli afsuebis Sesaxeb. politikaSi
mosul inteleqtuals kargad unda scodnoda, ra Sei-
Zleboda mohyoloda amgvar saeWvo saleqcio kurss.
dRemde verc is ambavi gagvirkvevia, marTlac ad-
gendnen Tu ara `araqarTvelTa Sav siebs~ rig dawese-
bulebebSi? marTalia, xalxi SeSinda, magram Savi sie-
bis ambavi dRemde ̀ istoriulad arsebul miTad~ rCeba.
Tumca aseTi SemTxvevebic iyo: magaliTad, Cemma me-
zobelma, moxucma rusma qalbatonma, mTeli cxovreba
saqarTveloSi rom gaatara da sxva enas rom ar scno-
bda rusulis garda, zviad gamsaxurdias gapreziden-
tebisTanave Seiswavla ramdenime qarTuli sityva da
awi Tuki SeniSvnas iZleoda (SeniSvnebi ki misi stiqia
gaxldaT), mxolod `meored mosvlis enaze~: `nu kmau-
robt!~, `vin gadaketa ckali?~, `baboSens vetkvi~ da a.
S. magram rogorc ki prezidenti ganidevna, SiSi umal
miiviwya da kvlav mSobliuri enis wiaRSi dabrunda.
netav, ras fiqrobda es qalbatoni? Tuki qarTuls ar
iswavlida, daiWerdnen an qveynidan gandevnidnen? ra-
tom gauCnda aseTi SiSebi?
erTi iseTi kacic iyo, romelic jiutad da brazia-
nad usworebda xalxs qarTuls: `ara _ vertalioti,
aramed _ caTmTqvefia~, `ara _ violino, aramed _ yel-
fandura~. ar vici, es kaci ra Tanamdebobas flobda,
magram prezidentis axlos ki idga, zviad gamsaxurdias
sxva mxardamWer_qveSevrdomebiviT qarTvel wmindanad
miiCnevda (wmindan_prezidentad) da udidesi siamovne-
biT amxelda qarTuli inteligenciis zogierT warmo-
madgenels. magaliTad, kargad maxsovs, rogor amxila
_ me vityodi, rogorc mociqulma petrem neroni _ me-
violine liana isakaZe da TiTqmis dawyevla yelfandu-
raTa ojaxSi Semavali yvela instrumenti. Tu ar vc-
debi, violinos (da, Sesabamisad, xsenebul meviolines)
ukiduresad araqarTul movlenad miiCnevda.
zemoT inteligentTa warmomadgenlebi vaxsene. vin_
vin da eseni ki yvelaze metad dafrTxnen. ifiqres, Su-
ris maZiebeli demoni mogvevlina prezidentado. wle-
bis win uSualod eseni Tu ara, swored amaTi winapari
inteligentebi uwyobdnen egzekuciebs disidentad
myof amJamindel prezidents mweralTa kavSirSi (am
egzekuciebis stenogramac arsebobs). maSindel `pro-
fesiul sasamarTloebs~ ki aucileblad mohyveboda
socialuri `mglis bileTi~ da cixe (zogjer daxvre-
tac).
aseTi SiSebic iyo: mavani xelovani oflgaRvrili
iRviZebda loginSi da sasowarkveTili luRluReb-
da: `axla yvelas dagviWers, Cveni binebidan gamogvag-
debs da Tavis mxardamWerebs (waikiTxe _ megrelebs)
Caasaxlebs~. zogi iaraRsac malavdao baliSis qveS
esei
84 cxeli Sokoladi
qveynis meTauris disertaciis dacvas. SegeSindeboda,
aba ra. marTalia, filologebs gauxardaT _ TavianTi
profesiis amgvar aRiarebaze sxva dros da sxva viTa-
rebaSi, verc iocnebebdnen, magram marto filologebi
da literatorebi xom ar cxovrobdnen am qveyanaSi...
3xalxs CvenSi ase sCvevia: prezidentis romelime
aqtiur qveSevrdoms amoiCemebs xolme, SeiZulebs da
xelisuflebis yovelgvari biwierebisa da mankierebis
simbolod dasaxavs (oRond, mTavaria, es qveSevrdomi
xSirad Candes sajarod _ vTqvaT, teleeTerSi). `ga-
Rizianebis obieqtebis~ naklebobas, gulwrfelad rom
vTqva, arasdros vuCiodiT, pirveli prezidentis Se-
mTxvevaSi ki es pativi `qarTvel gebelsad~ wodebul
Temur qoriZes ergo. es kaci, dro da dro, dResac
Cndeba ekranze da vinme ama sofels ganridebuli be-
ris saTnoebiT saubrobs saqarTvelos da uSualod
masTan dakavSirebuli warsulis Sesaxeb (da ara mxo-
lod; cota xnis win Tvali movkari, paulo koelioze
laparakobda). maSin ki es adamiani xalxs iseTi mondo-
mebiT aZulebda Tavis saTayvanebel prezidents, rom,
vfiqrob, esec mis uneblie CamomgdebTa siaSi unda
CavweroT. axla ki Sehyvarebia koelio da misTanani,
magram imxanad, Turme, cenzorobiskenac gaqcevia xeli
_ Teatraluri Cagrulebi hyvebian, rigi speqtaklebis
akrZalva undoda da premierebis TamaSis nebas ar gva-
Zlevdao...
akrZala ki, bolos da bolos? amas ki aRar gviyve-
bian. eWvi maqvs, ver moaswro...
esei
(roca im epoqaze fiqrob, SeuZlebelia xeli ar ga-
geqces da konstantine gamsaxurdias stiliT ar Se-
mogeweros erTi fraza mainc). im drois respubliku-
ri aristokratia, rogorc wesi, am sityvebiT iwyebda
xolme gamsaxurdias kritikas: `mamamisis muxlebSi var
gazrdili, me ar vici, eg ra iyo!~. iseTi STabeWdileba
rCeboda, TiTqos mTeli maSindeli inteligencia sa-
Zulveli prezidentis mamis muxlebze iyo Camomsxdari
(amisTana ra muxlebi hqonda am kacs!) da skefsisiTa da
SiSiT akvirdeboda ̀ adreuli asakidanve aranormalur,
faSist bavSv~ zviads. ase rom, is, rac oTxmocdaaTia-
nebSi moxda, bavSvobisdroindeli SeSinebuli mego-
brebis amboxadac SeiZleba CavTvaloT _ damfrTxali
amxanagebis revoluciad, dazafruli Zmakac_daqale-
bis putCad.
Tumca prezidents mxolod mamamisis kalTaze jdo-
miT motrabaxe gogo_biWebi ar SeuSinebia, sxvebic da-
Sindnen, _ maT Soris, Tbilisis centraluri ubnebis
energiuli axalgazrdebi: am agznebul da Tavneba ba-
vSvebs sul sxva molodinebi hqondaT, realurad ki
daxvewil_elitarul_Tavisufali qveynis magier, pa-
Tetikur_provinciul_paternalisturi `respublika
saqarTvelo~ SerCaT. maTi azriT, Tavisufleba, cota
ar iyos, goimuri aRmoCnda. am dros, ra kargad daiwyo
yvelaferi: SedarebiT Tamami ̀ meore arxis~ erT_erTma
wamyvanma Tavisi gadacema prezervativiT xelSi gaas-
rula da, ar vici, am Tu sxva mizezis gamo, mere uswra-
fesad gaqra eTeridan Tavis prezervativianad, tele-
sivrce ki erT mSvenier dRes prezidentis sadoqtoro
Temas, `vefxistyaosnis saxismetyvelebas~ daeTmo
_ Tbilisis pirveli arxi (maSin ase erqva) pirdapir
eTerSi sruli eqvsi saaTis ganmavlobaSi gadmoscemda
cxeli Sokoladi 85
4sabWoTa kavSiri metismetad sasacilod daiSala.
sabWouri xanis miwuruls teleekranebze yvelaze
xSirad aTasgvari juris eqstrasensebi, parafsiqolo-
gebi da parodistebi Candnen.
xumroba da banaluri misticizmi erTmaneTTan ve-
lur SejibrSi iyvnen Cabmulni. maxsovs, samezoblos
xnieri qalebi romelime erTi diasaxlisis binaSi ikri-
bebodnen, televizorTan ikavebdnen adgilebs da sa-
bWoeTis miwurulis yvelaze cnobili eqstrasensis
morigi seansis dawyebas elodnen. eqstrasensi (misi
sazamTrosaviT mrgvali Tavi mTel ekrans ikavebda)
idumali xmiT mouwodebda xalxs daZinebisken da Ra-
mis `vremias~ Semdeg SesaSuri pedanturobiT abruebda
oras milion adamians.
_ roca aTamde aval, Tqven ukve Rrma ZilSi iqne-
biT... erTi... ori... sami...
codva gamxelili sjobs, zog qalbatons eqstrasensis
gamoCenamde ereoda Tvlema, zogsac pirdapir misi ga-
moCenisTanave eReboda piri, umetesoba ki ukve `eqvsze~
da `Svidze~ iwyebda fSvinvas. dRemde ver gamigia, ratom
uxarodaT Cvens mezoblad mcxovreb qalbatonebs am Tav-
gidelas miTiTebebisa da kontrolis qveS CaZineba. paro-
distebs ki, eqstrasensebisgan gansxvavebiT, faqtobrivad,
mTeli dRis ganmavlobaSi dapyrobili hqondaT teleeTe-
ri. sadac ar unda gagexeda, yvelgan mondomebuli mim-
baZvelebi dagixvdebodnen. arc erT imperias ar hyolia
amdeni parodisti, ramdenic Cven gvyavda, sabWoTa moqa-
laqeebs. mibaZva, ̀ gabaZva~ da ̀ gabrazeba~ sabWoeTis daisis
erT_erTi mTavari gasarTobi iyo. Tumca saqarTveloSi
yovelive es idumalebiT moculi cekas mdivnis, givi gum-
bariZis wasvliT dasrulda (eris mier `mamadud~ saxel-
debuli, grafi kaliostrosaviT aorTqlebuli, saq ssr_s
es saocari mmarTveli dRemde erT_erT gamoucnob feno-
menad rCeba saqarTvelos uaxles istoriaSi); erovnulma
prezidentma pirwmindad gaaqro teleekranebidan paro-
distebi da parafsiqologebi (mfrinav TefSebze mosau-
bre xalxis CaTvliT). erTxel, televizorTan jdomisas,
Tavad Seveswari, rogor Sewyvites tradiciulad ekle-
qtikuri koncertis translireba filarmoniad wodebu-
li didi sakoncerto darbazidan: translaciis Sewyvetis
mizezi ki erTi loyawiTeli jeeli iyo, romelic mTeli
guliT cdilobda Tavisi prezidentis parodirebas. Tum-
ca mxolod ori winadadebis TqmaRa moaswro gverdulad
maRla aweuli tuCiT _ prezidentis xmiT alaparakebisTa-
nave gamorTes. imis mere aRarc maxsovs, vinmes sajarod
Tu miebaZa Cveni prezidentisTvis, Torem SevardnaZis
mimbaZvelebis naklebobas namdvilad ar uCioda naciona-
luri teleeTeri. Woraobdnen kidec, rom TiTqos prezi-
esei
86 cxeli Sokoladi
denti TavisTan kabinetSi ibarebda erT cnobil msaxiobs
da SevardnaZis xmiT alaparakebda am ukanasknelisTvis
metad Seuferebel da damamcirebel Temebeze. legendebs
ra gamolevda. aq ra mosatania, magram erTxel, preziden-
tis gaqcevidan ramdenime TveSi, me da ̀ cxeli Sokoladis~
erT_erTma Tanaredaqtorma magnitofonis kasetaze Ca-
vwereT SevardnaZisa da gamsaxurdias kamaTi. SevardnaZis
xma Cemi iyo, gamsaxurdiasi _ misi. bebiaCemis dabadebis
dRe axlovdeboda da, raki mis wreSi (`gogoebSi~, rogorc
Tavad ambobs) mravlad erivnen gandevnili prezidentis
momxreebi, vifiqreT, qalbatonebs guls movuoxebdiT da
Cvens CanawerSi mainc gavamarjvebinebdiT maT favorits.
ase vTqviT: erT_erTma radiokompaniam SevardnaZe_ga-
msaxurdias satelefono Canaweri moipova da Semdeg ka-
setebad gaavrcelao. trabaxad nu CamomarTmevT, magram
imdenad cxovelmyoflad vbaZavdiT im drois mTavar
gmirebs, rom msmenelebma Sokur mdgomareobaSi dahyves
pirveli aTi wuTi (`saubari~ 45 wuTs grZeldeboda), mere
ki bebiaCemma gagvyida; etyoba, dafrTxa, dabadebis dRe
ar CameSaloso. maSin yvelaze Tavganwiruli, ulmobeli
da xmauriani Cxubebi swored pirveli prezidentis gamo
tydeboda da erTmaneTTan naomari xalxic Semdeg Tveo-
biT (zogierTi ki wlobiT) ar elaparakeboda erTmaneTs.
WeSmaritad apokalifsuri suraTebi cocxldeboda Cvens
Tvalwin: Zma Zmas erCoda, Svili dedas (erTma, magaliTad,
prezidentis momxre, dauRlelad mokamaTe deda sagiJeT-
Si gamoketa ramdenime kviriT), coli qmars da mZaxali
mZaxals... iSviaTad yofila qarTveli iseTi gaSmagebuli,
rogorc am Temaze yvirilisas.
5roca qarTul fobiebze vsaubrobT, SeuZlebelia ar
gagvaxsendes prezidentis coli, romelmac sakmari-
sad dagvafrTxo meoce saukunis oTxmociani wlebis
bolos. saerTod, upriani iqneboda qarTvel poli-
tikosTa qarTvel colebze damoukidebeli kvlevac
Cagvetarebina (an egeb wignic daewera vinmes), radgan
temperamentian da ambiciur colebs rom SeuZliaT av-
non prezidentebsa da, zogadad, politikosebs, amdeni
zianis motana, vfiqrob, erTad aRebul yvela gare Tu
Sida mtersac ki ar gamouva. samwuxaroa, magram, ro-
gorc Cans, problema politikosebis qarTvel coleb-
Sia, radgan ucxoeli colebi (Tundac mxolod amJamin-
deli prezidentis colis magaliTiT Tu vimsjelebT),
araTu xels uwyoben gaRizianebis gamsxvilebas (ro-
gorc es pirveli prezidentis colis SemTxvevaSi iyo),
aramed piriqiT _ krizis dros xilulad dadebiTi
impulsebi SeaqvT gaRizianebis klebis, an, yovel Se-
mTxvevaSi, argazrdis procesSi.
>>> gagrZeleba gv. 99
esei
cxeli Sokoladi 87
saqarTvelos mweralTa kavSiris prezidiumis sxdomis stenografuli Canaweri, 1977 wlis 1 aprili
`saqarTvelos mweralTa kavSi-
ri… saqarTvelos ssr lxcs arqi-
vi… fondi # 8… aRw. 1, saq. 2913…
saqarTvelos mweralTa kavSi-
ris prezidiumis 1977 wlis sxdo-
mis stenografiuli angariSi…
01.04.77“.
stenografiuli angariSi saqar-
Tvelos mweralTa kavSiris prezi-
diumis sxdomisa, 1977 wlis 1 apri-
li.
Tavmjdomareobs grigol abaSiZe.
Tavmjdomare: _ amxanagebo, dRes
Cven SevikribeT erTi iseTi saki-
Txis gansaxilvelad, romelzedac,
albaT, es dReebi yvela Tqvengani
fiqrobs.
Tqven yvela gaecaniT Tqvens pre-
saSi gamoqveynebul masalebs Cveni
kavSiris wevris zviad gamsaxurdias
garSemo.
Cven, yvelani, bevris momswre
varT, bevris SemTxveva ara gvqonia.
mas Semdeg, rac socializmma gai-
marjva Cvens qveyanaSi, mas Semdeg,
rac sabWoTa xalxma samamulo omSi
aseTi Zlevamosili gamarjveba moi-
pova da aseTi warmateba aqvs sabWo-
Ta qveyanas, mTeli sabWoTa mwer-
loba darazmulia Cveni partiis
irgvliv da ar yofila raime faqti
romelime qarTveli mwerlis anti-
sabWoTa moRvaweobis Sesaxeb. ufro
meti kidev, iseTi didi mwerali
Cveni droisa, rogoric konstanti-
ne gamsaxurdia gaxldaT, romelmac
aseTi rTuli gza gaiara, sruliad
dadga sabWoTa platformaze, dawe-
ra Cveni droisaTvis sruliad mo-
sawoni nawarmoebebi, dawera romani
`mTvaris motaceba~, misi publicis-
turi nawarmoebebi, romlebic idga
sabWoTa poziciebze da is mTeli
Tavisi SemoqmedebiT emsaxureboda
Cveni qveynis saqmes, mogexsenebaT,
bolos konstantine gamsaxurdia
leninuri ordenis kavaleric gaxl-
daT da mravali jildosa da saxel-
mwifo premiis mflobeli.
es imitom gavixseneT, rom dRe-
visac istoria ainteresebs da ikvlevs, `cxeli Sokoladis~ axali rubrika `arqividan~ namdvilad `fasdaude-
beli ganZia~.
winamdebare nomerSi gTavazobT saqarTvelos mweralTa kavSiris prezidiumis sxdomis 1977 wlis 1 aprilis
stenografiuli angariSs, romelic Cveni qveynisa da sazogadoebis uaxlesi istoriis erT-erTi yvelaze mniS-
vnelovani `dokumentia~. 15 wlis winswrebiT, 1991-92 wlebis samoqalaqo omis Canasaxsac ki dainaxavs `modara-
je kacis Tvali~. xsnebuli `peripetiebi~ arcTu ise Soreul warsuls ganekuTvneba, amgavri istoriebis cod-
na da analizi ufro mizanSewonilad migvaCnia, vidre misi miCqmalva da gandevna, msgavsi gandevnili ambebi
xom mudam Tavs gvatydebian `socialur nevrozebad~, `samoqalaqo aSlilobebad~ da, ara iSviaTad, masobriv
paranoiebad. 34 wlis win `sabWoTa samSobloSi~ vcxovrobdiT, rogori iyo `sabWoTa saqarTvelo~ da masSi
`cxovreba da moRvaweoba,~ amas Tqven winamdebare masalebidan ufro srulfasovnad SeityobT, vidre isto-
riis nebismieri saxelmZRvanelos daxmarebiT. Cven, girCevT gverdze gadadoT Tqveni simpaTia-antipaTiebi
da bunebismetyvelis miukerZoebeli TvaliT SeigrZnoT sakuTari sazogadoebis istoria da misi `buneba~.
pirvelad gamoqveynda www.lib.ge-ze
88 cxeli Sokoladi
vandeli Cveni sxdoma exeba zviad
gamsaxurdias, Cveni kavSiris wevrs.
Tqven icnobT gazeTis masalas. es
dReebi presa uTmobda adgils im
masalebs, romelic exeboda zviad
gamsaxurdias moRvaweobas. Cven
mogvmarTa respublikis prokura-
turam `saTanado reagirebisaTvis
gegzavnebaT…~ (kiTxulobs) … es
masala miviReT. prezidiumis wevre-
bma gaicnes.
rogorc Tqven naxeT da rogorc
gazeTebi adastureben, es aris an-
tisabWoTa propaganda. Tqven mo-
gexsenebaT mweralTa kavSiris wes-
deba, romlis mixedviTac mweralTa
kavSiris wevrad iTvlebian isini,
vinc mTlianad dganan sabWoTa po-
ziciebze da Rebuloben aqtiur
monawileobas komunizmis mSene-
blobaSi. Tu kaci eweva antisabWo-
Ta propagandas, antisabWoTa moR-
vaweobas, is Tavis Tavs ayenebs am
organizaciis gareSe. Tu Cven gva-
erTianebs komunizmis mSenebloba
da misi aqtiuri mSeneblebi varT,
es aris Cveni sulis, Cveni mowode-
bis nakarnaxevi, da Tu kaci ibrZvis
mis winaaRmdeg, is TviTon ayenebs
Tavis Tavs am organizaciis gareSe.
albaT, is TviTon ar sTvlis Tavs
Cveni kavSiris wevrad. aq bevri masa-
laa, magram marto ors davasaxeleb
am masalidan, erTi gaxlavT `saqar-
Tvelos moambeSi” gamoqveynebuli
antisabWoTa proklamacia, rome-
lic moskovSi gaavrceles frangma
da norvegielma turistebma, rom-
lebic amis gamo dapatimrebuli
iyvnen. es proklamacia gadmobeWdi-
lia am `moambeSi~. meore, ramac
guli atkina Cvens xalxs, es gaxla-
vT faSisti generlis maRlakeliZis
gardacvalebis gamo gamoqveynebu-
li masala, sadac qeba-didebaa im
kacisa, romelic mouZRoda faSis-
tur legions da romelic viTom
saqarTvelos sruli gaTavisufle-
bisaTvis ibrZoda.
ai, mokled, rac mindoda meTqva.
amxanagebi gamoTqvamen TavianT
azrs da Semdeg movusminoT zviads.
rogor gaimarTlebs Tavs.
Zalian samwuxaroa es SemTxveva,
radgan Cven aseTi SemTxveva ara-
sodes ar gvqonia. gansakuTrebiT
axla, roca respublikas warmatebe-
bi aqvs da rodesac eduardi movi-
da xelmZRvanelobaSi, konstantine
erTi pirvelTagani miesalma mas, da
kidev ufro gasakviri da samwuxa-
roa es SemTxveva.
zviad gamsaxurdia _ ra iuridiu-
li safuZveli aqvs yvelafer amas,
riT mtkicdeba?
Tavmjdomare _ presisa da proku-
raturis masaliT.
zviad gamsaxurdia _ im proku-
raturas ra iuridiuli safuZveli
aqvs? Tqven sabuTebs ar gacnobd-
nen?
Tavmjdomare _ gamoigzavna es
masala, prokuratura sTvlis, rom
masala aris sakmarisi. ai, ras iwe-
reba… „romlebic dabeWdilia da
gavrcelebulia mweralTa kavSiris
wevris, zviad gamsaxurdias mier
araoficialur JurnalSi „saqar-
Tvelos moambeSi~.
zviad gamsaxurdia _ is mTvlis me
redaqtorad? me xom xels ar vawer.
me ara var redaqtori.
Tavmjdomare _ magaze Tqven mi-
marTeT prokuraturas, Cven unda
daveyrdnoT im masalas, romelic
gazeTSia... nodar, xom ar daiwye-
bT?!
nodar dumbaZe _ Cven gavecaniT
masalas, romelic dabeWdilia ara-
legalur Jurnal „saqarTvelos
moambeSi”. kidev gavecaniT Jurna-
lebis wyebas, romelsac `oqros sa-
wmisi“ hqvia. piradad me, rodesac
wavikiTxe ̀ oqros sawmisi”, is ar mo-
meCvena seriozul Jurnalad, rad-
gan masSi friad susti da dabali
gemovnebis nawarmoebebi qveyndeba
da rodesac gavecani im masalas,
romelic mogvawoda Cven prokura-
turam, sadac gamoqveynebulia an-
tisabWoTa proklamacia, romelic
mouwodebs Cvens xalxs sabWoTa
xelisuflebis damxobisaken, me mi-
maCnia, rom am Jurnalis xelmZRva-
neli an avtori am masalisa ar aris
Rirsi mweralTa kavSiris wevrobisa
da piradad CemTvis, rogorc mwer-
lisaTvis da komunistisaTvis, miu-
Rebelia.
Tavmjdomare _ giorgi!
giorgi ciciSvili _ me Cemi mego-
brebisaTvis ar miTqvams, saerTod
ar vlaparakobdi, rom Zalian mZime
wlebi gaviare omSi da ara imitom,
rom daWrili viyavi da brma, aramed
vnaxe saSinelebani, romlebic Cems
Tvalwin trialebda. Cveni propa-
ganda Tavis droze ki ar aWarbeb-
da, aramed susti iyo, rom ar aCvena
mTeli is saSineleba, rac faSizms
mohyveboda.
me saSinlad amaRelva iman, rom
maRlakeliZe aqcieT erovnul gmi-
rad, me ara erTi proklamacia Ca-
mvardnia xelSi, me StabSi vmuSa-
obdi da bevri mohqondaT aseTi
proklamaciebi, is proklamaciebi
bevri minaxavs StabSi, magram am
proklamaciam, romelic am ara-
legalur JurnalSia dabeWdili,
saSinlad amaRelva imitom, rom
qarTvel axalgazrdobaSi aRZravs
eWvs, qarTvel axalgazrdebs eWvs
uRvivebs da am proklamaciam Sei-
Zleba mowamlos qarTveli axalga-
zrdoba. zviadma brZana, rom amisi
redaqtori ara varo da Cven yvelam
viciT, da iseTi avtoritetuli
organo wers, rogoric aris proku-
ratura.
Cven wavikiTxeT es masala, Tmebi
yalyze dagvidga, gansakuTrebiT
es proklamacia. warmoudgenelia,
1977 wels aseTi proklamacia vin-
mem SeTxzas an gadmobeWdos.
>>> gagrZeleba gv. 100
Tavmjdomare: vin aris momxre, gairicxos?
gTxovT, aswioT xeli! gTxovT, dauSvaT! vin aris
winaaRmdegi? aravin. Tavi vin Seikava? aravin.
maSasadame, winadadeba miRebulia erTxmad.
cxeli Sokoladi 89
arqividan
li~ rCeviT igi xels ostaturad
icvlida da Zvel qarTul enaze,
vin mosTvlis, vis da ris lanZRva-
ginebas aRara werda im anonimur
werilebSi, es vaJbatoni saqar-
TveloSi `mxsnelad movlenili
mociqulis~ saxeliT rom avrce-
lebinebda eklesiebSi, umaRles
saswavleblebSi, saxelmwifo dawe-
sebulebebSi Tu sazogadoebrivi
TavSeyris adgilebSi. v.failoZes,
romelic 130-ze meti anonimuri
werilis avtoria, Tavisi miezRo,
magram misgan davalebuli z. ga-
msaxurdia unugeSod ar tovebs
Tavis marjvena xels. radio `Ta-
visuflebidan~ qveyanas agebinebs
`simarTlisaTvis devnili gmiru-
li da vaJkacuri sulis mqone qar-
Tveli qalis mowameobas~.
afsus, Seginebulo saxelo qar-
Tveli qalisao! romel qarTvel
qals ukadrebia quCa-quCa xetiali
da ucenzuro sityvebiT lanZRva-
Seuracxyofa? am ori Worikana
`morwmunis~ megobrobam axal `si-
maRles~ miaRwia. sazogadoebis
Tvalis axvevis mizniT z. gamsa-
xurdiam meore colTan SeZenili
bavSvis naTliaoba SesTavaza, ma-
gram mRvdels wesis Sesrulebaze
uari ganucxadebia. vidre ekle-
siaSi SfoTsa da arev-darevas te-
xavT, me wess ver SegisrulebTo,
_ eTqva moZRvars. gawiwmatebuli
gamsaxurdia imuqreboda: exla
miyuron, exla ki iseT rames ga-
vakeTeb, rac aqamde ar gamikeTe-
biao (?!)
gamoqveynebulia `literaturul saqarTveloSi~
17.03.77
arqividan
`ara cili swamo!~sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis daviT V-is, mitropolit gaioz wilknelis
(mcxeTis sasuliero seminariis reqtori), episkopos giorgi manglelis, episkopos
grigori alaverdelis erToblivi Ria werili.
dRes Cven, misi msaxurni, ga-
movxatavT ra yoveli morwmu-
ne pirovnebis azrs, mTeli Cveni
mRvdelmTavruli SegnebiT Tavs
valdebulad vracxT da xmas vimaR-
lebT am garewrebis winaaRmdeg,
romelTac satana dapatronebiaT,
romelTac winaparTa aRsareba ua-
ruyviaT, xels ar aZlevT qarTu-
li marTlmadidebluri eklesiis
mTlianoba, saxels utexen saerTa-
Soriso asparezze, raTa binZuri
vnebaTaRelvani daiokon da egeb
raime saswauliT dasayrdeni moi-
povon mis wiaRSi, rom uZvelesi
eklesia seqtantobisa da ukeTuri
saqmianobis asparezad gadaaqcion.
es yvelafris mkadrebeli ma-
niakebi, romelTac mamuliSvilo-
bisa da keTilmorwmuneobis niRabs
amofarebuli zviad gamsaxurdia
meTaveobs, TvalTmaqcoben, bin-
Zur xerxs mimarTaven, erovnuli
grZnobebis spekulacias ewevian
da nadavls ki radio `Tavisu-
flebis~ da zogierTi ucxouri
Jurnal-gazeTis WuWyian bazarze
ezidebian gasasaReblad.
da es arc aris SemTxveviTi...
yvela qarTvelisTvis, vinc z.
gamsaxurdias cotad Tu bevrad
axlos icnobs, naTelia, rom es
fsevdointeligenti vaJbato-
ni `siyrmiT TvisiTganve~ gamou-
sworebeli xuligani, gvarianad
gawvrTnili SantaJisti da daxe-
lovnebuli provokatoria. misi
moqmedebis mTavari iaraRia me-
mkvidreobiT darCenili fuli da
garecxili sindisi. nebivrobaSi,
usaqmurobaSi gazrdili, mamis
avtoritets Sexiznuli, erisa da
eklesiis cru patrioti, Tavisi
`erovnuli moRvaweobis~ kredos
mxolod masSi xedavs, rom sxvaTa
saqmeebSi _ risic ar gaegeba ra _
xeli afaTuros, sasurveli in-
formaciebi Cxrikos da moiZios,
Worebi gaavrcelos, alalmarTal
xalxs saxeli wauxdinos, sxvaTa
damcirebiTa da SeuracxyofiT
sakuTar gandidebaze iocnebos,
znedacemuli pirebi moqrTamos,
bnel saqmeebSi CaiTrios, lanZR-
vis, muqaris asobiT anonimuri we-
rili daawerinos, saSiS damnaSave-
ebad aqcios, dasja-dapatimrebani
moiTxovos, erTi sityviT, qveyana
Seawrialos, imuqros, ilanZRos
da yovelive amasTan erTad hu-
manistisa da adamianis uflebaTa
damcvelis saxeli daiCemos. sad,
romel qveyanaSi Tqmula _ morw-
muneoba, kacTmoyvareoba da San-
taJi Tu diversia da provokacia
erTmaneTTan Tavsdebodes, erT-
maneTs ergebodes. sad gagonila,
adamianis uflebaTa da Rirseba-
Ta pirveli xelmyofeli sxvaTa
uflebaTa dacvaze zrunavdes?!
amaze Sors xom ver wava veraviTa-
ri cinizmi da aramzadoba.
mis mier fuliT mosyiduli
valentina failoZe es ramdeni-
me welia eklesiidan eklesiaSi,
qalaqidan qalaqSi daiareba da
Worebsa da mavne xmebs avrcele-
bs. z.gamsaxurdias `ganaTlebu-
90 cxeli Sokoladi
ar moeloda, Tu misi mamis Svils
uariT gamoistumrebdnen.
qarTuli eklesiis am aramki-
Txe veqilma saqme iqamde miiyvana,
rom inglisurma gazeTma `taims-
ma~ kamaTi gamarTa saqarTvelos
eklesiaze. alaparaka mteri da
moyvare. cnobilma ingliselma
qarTvelologma, qarTuli kul-
turis megobarma d. langma da fu-
lhemisa da gibraltaris episko-
posma da sxvebma usafuZvlod
galanZRuli qarTuli eklesiis
avtoriteti daicves. z. gamsaxur-
dias Soreuli kolegebi _ kli-
ford longli da piter redevei
mis mier Tbilisidan miwodebuli
`masalebisa~ da `dokumentebis~
safuZvelze Tavisas amtkiceben,
Tavisas gahyvirian, mouwodeben,
rom saqarTveloSi arsebuli `Za-
lebi, romlebic cdiloben ekle-
siis ganaxlebas, eZeben da saWiro-
eben sazogadoebriobis Carevas~.
z. gamsaxurdiam `ganaxlebis
azri~ saqarTvelos eklesiisa jer
kidev 1968 wels gamoamJRavna.
roca gansvenebuli kaTalikos-
patriarqi efrem meore Sveica-
riaSi brZandeboda gawveuli, man
xulignebis daxmarebiT eklesiaSi
ganxeTqilebis Camogdeba scada da
kaTalikosis gadayeneba moiTxova.
b. jalaRania, romelsac arcerTi
samRvdelo xarisxi ar hqonia, bo-
dbeSi gaamgzavra, wm.ninos safla-
vze daaCoqa da Tavi episkoposad
gamoacxadebina. iq mas suraTi ga-
dauRes, negativSi `episkoposis~
Tavs gvirgvini Semoavles da da-
mzadebul fotos gulubryvilo
morwmuneebSi daatarebinebda: ka-
nonieri episkoposia, suli wmidis
naTelSi imyofebao. zviads Cana-
fiqri ver gaumarTlda.sinodma
saqme gamoiZia da ramdenime piri
qristianobidan gankveTa kidec.
b. jalaRaniasTan Sercxvenil-ga-
mtyunebulma z.gamsaxurdiam isRa
moaxerxa, rom `episkoposi~ binaSi
Caiwera da Tavisi akademikosi ma-
mis mdivnad gamoacxada. `visac as-
men yurni smenad ismineT”... raxan
mTeli gegmebi CaefuSa da veRarc
is daamtkica, rom wmindanis sa-
flavze mRvdelmTavrobis xaris-
xis miReba SeiZleba qirotoniis
gareSe, pirSi `Calagamovlebuli~
daSorda eklesias da xelsayrel
moments daeloda, verc amisTvis
sanatrelma momentma _ efrem me-
oris gardacvalebam uSvela ra,
javrmoreuli, es ramdenime welia,
mavne pirebis daxmarebiT, ucxour
radiosa da presas yalb infor-
macias awvdis da am ukanasknelis
saSualebiT mtersa da moyvares
gasZaxis _ saqarTvelos eklesia-
Si sruli anarqiaa, absoluturi
uwesrigoba sufevso.
ucxour presaSi atexilma
xmaurma daainteresa da CvenTan
Camoiyvana amerikul gazeT `kris-
Cen saiens monitoris~ yofili
moskoveli korespondenti elisa-
bed pondi. Jurnalisti qali, ro-
melmac moismina saqmis realuri
viTareba, gakvirvebuli da gaoce-
buli gabrunda ukan.
z. gamsaxurdias oinebsa da xri-
kebs dasasruli ara aqvs. misi
saeklesio `ganmaxlebloba~ esaa
mxolod da mxolod seqtanti ka-
rieristisa da renegatis binZuri
saqme, romelsac xalxi ar aacdens
kaenis wyevlasa da iudas sir-
cxvils. an rogor SeiZleba dala-
gebul morwmuned CaiTvalos is,
vinc caTa umaRles da angelos-
Ta uwmindes RvTismSobels erT
Tavis CiqorTul leqsSi ase mi-
marTavs: `dao da dedao~. gadavi-
kiTxoT qristianul sagalobelTa
oriaTaswliani krebuli, Tu sadme
amis msgavsi aRmoCndeba. es xom
gaugonari mkrexeloba da anaTe-
maze gadasacemi fanatizmia. sxvas
rom Tavi davaneboT, marto amis
Semdeg gana an moralurad, an iu-
ridiulad xelewifeba am vaigana-
Tlebul RvTismetyvels saerTod
eklesiaze laparaki? saqarTelos
eklesia jer ar dacemula da arc
arasodes damdabldeba ise, rom
viRac paranoikebis dacva da mxar-
Si amodgoma dasWirdes mas.
arqividan
`es yvelafris
mkadrebeli
maniakebi, romelTac
mamuliSvilobisa da
keTilmorwmuneobis
niRabs amofarebuli
zviad gamsaxurdia
meTaveobs,
TvalTmaqcoben,
binZur xerxs
mimarTaven,
erovnuli grZnobebis
spekulacias ewevian
da nadavls ki radio
`Tavisuflebis~
da zogierTi
ucxouri Jurnal-
gazeTis WuWyian
bazarze ezidebian
gasasaReblad.~
cxeli Sokoladi 91
vskis~ dasrulebis Semdeg reJisor-
ma ganacxada, rom ver daabralebs
rusul specsamsaxurebs verafers
sanam gamoZieba ar dasruldeba, Ta-
vad filmi qmnis Tavisebur suraTs
sruliad ruseTisa, romelic ara
marto xodorkovskis, aramed sura-
Tis avtorsac ̀ ebrZvis~ _ ar aZlevs
mas intervius, gaurbis mikrofons.
rusul sazogadoebas, garda xo-
dorkovskis megobrebisa, ar unda
iukosis Sefze saubari. eSinia. Tum-
ca, rogorc kiril tuSim ganacxada,
pirad saubrebSi darwmunebulia,
rom ofisi swored specsamsaxure-
bma gaqurdes. `ase endoba ruseTi
Tavis xelisuflebas~ _ ganacxda
reJisorma, romelic filmSi xo-
dorkovskis iseT portrets qmnis,
aucileblad dagebadebaT azri _ es
kaci cixidan Tu gamovida, SeiZleba
ruseTis prezidentic gaxdes!
amaze taSs ukraven. aleqsandre
mindaZis filmze ki ustvenen. mo-
lodinis gacrueba aravis uyvars.
rusuli filmis premieris Semdeg
`Hollywood Reporter~-is popularul-
ma mimomxilvelma debora iangma,
mindaZis suraTs vrceli recenzia
miuZRvna: `SeiZleboda kargi fil-
mi gvenaxa katastrofaze, magram
miviReT apaTiis damangreveli kv-
leva~... iSviaTad gulwrfeli na-
Tqvamia! `SeiZleboda gvenaxa~, ma-
gram `miviReT kvleva~! es `kvleva~
aRaravis unda, yovel SemTxvevaSi,
`berlinaleze~ namdvilad.
arada `SabaTs~ ara marto sainte-
reso ̀ kvlevaa~ adamianisa, romelic
sasazRvro situaciaSia moqceuli,
aramed saintereso mxatvruli namu-
Sevaric; filmi xan daniur ̀ dogmas~
hgavs, xanac Taviseburi polemikaa
am stilTan; dinamika, gamoxatu-
li moZravi, subieqturi kameriT
da statika, suraTebi. romelic
80-iani wlebis kinos mogagonebT,
gaerTianebulia da imdroindeli
sazogadoebis winaaRmdegobebs asa-
xavs. sabWoTa kavSiri ingreva, ma-
gram xalxma es jer ar icis. anda,
rogorc Tavad aleqsandre minda-
Zem ganacxada preskonferenciaze
berlinale arc wvims,
arc Tovs, arc mze
anaTebs
<<< dasawyisi gv. 44
SesaniSnavi samsaxiobo ansambli
(gansakuTrebiT kevin speisis rols
gamovyofdi), klasikuri ameriku-
li kinos saukeTeso tradiciebiT
cdilobs gaiTamaSos ekonomikuri
krizisi `Signidan~, danaxuli Tavad
kapitalistebis TvaliT. amerikeli
debiutantis filmi Jiuris diplo-
miTac ki ar aRuniSnavs _ es klasi
`berlinaleze~ ar uyvarT. maSinac
ki, roca `kapitalizmis apokali-
fsze~ saubroben. aq ufro maikl
muris msgavsi radikalebia moda-
Si. sxva saqmea, rom es radikalebi
upiratesobas aniWeben ara mkeTrad
memarcxene `berlinales~, aramed
dekadentur-burJuaziul kanis ki-
nofestivals.
uTuod amave mizeziT Cavarda
wlevandel konkursSi germaneli
reJisoris, andreas feielas filmi
`vin, Tu ara Cven~, romelic memar-
cxeneobis istorias asaxavs dasav-
leT germaniaSi 50-iani wlebidan
70-iani wlebis dasawyisamde, roca
eqstremistebis umravlesoba da-
apatimres. aqac, avtoris pozicia
cxadze ucxadesia _ radikalizmi
damRupvelia! radikalizmi erTi
ideologiis Canacvlebas iwvevs me-
ore ideologiiT, magram aranairi
ideologia ar Rirs adamianis si-
cocxled... amasve ambobs aleqsan-
dre mindaZe festivalis erT-erT
saukeTeso sakonkurso filmSi `Sa-
baTs~, romelsac 1986 wlis aprilSi
gadavyavarT _ Cernonilis reaqto-
ris afeTqebis dReebSi. am rusul
filmSi ixateba suraTi apokali-
fsisa, romlisTvisac aravin iyo
mzad. filmis gmirs, axalgazrda
partiul muSaks, romelic yvela-
ze adre igebs xanZris Sesaxeb re-
aqtorze, magram partia ukrZalavs
informaciis gavrcelebas panikis
Tavidan acilebis mizniT, vera da
ver gadauwyvetia rogor moiqces,
vis uSvelos _ mxolod sakuTa-
ri Tavi gadaarCinos da gaiqces?
Seyvarebulic? megobrebic? iqneb
mTeli qalaqi?
saocaria, magram filmis Cvene-
bis Semdeg darbazSi stvena gais-
ma. publika aq, rogorc Cans, sul
sxva films eloda _ ekologiur
katastrofaze, romelic bune-
bis damcvelebs gaaxarebda... da
ara marto maT. berlinis festi-
valis publika, tradiciulad, Za-
lian `politizirebulad~ iTvleba.
mayurebeli aq SuaRameze ikavebs
rigs salaroebTan, raTa festiva-
lis sakonkurso da konkursgareSe
programebSi CarTuli oTxasamde
filmidan raRac mainc naxos; mxa-
tvrul xarisxs es publika xSirad
saerTod ar aniWebs mniSvnelobas
(igive kanis, an veneciis festivale-
bisgan gansxvavebiT). mTavaria mayu-
rebelma _ vimeoreb, politikurad
aqtiurma _ Tanamoazres miagnos
suraTis avtorSi. amitomac molo-
dinis faqtori aq Zalian mniSvne-
lovan rols asrulebs. magaliTad,
roca berlinel reJisors, kiril
tuSis, gauqurdes ofisi da mopa-
res axlad damTavrebuli filmis,
`xodorkovskis~ asli, gaRrmavda
eWvi imaze, rom feesbe ebrZvis su-
raTis reJisors. molodini filmma
gaamarTla. marTalia `xodorko-
gagrZeleba
92 cxeli Sokoladi
`filmi gamoxatavs mdgomareobas,
romelic ase SeiZleba aRvweroT _
sikvdili ukve movida, magram sico-
cxlem ar icis amis Sesaxeb~
esaa umecrebis, sibnelis, fana-
tizmis brwyinvale saxe _ xalxi ra-
diaciisgan gadarCenas wiTeli Rvi-
niT cdilobs. esaa sabWoTa kavSiri,
romelic ar dangreula! magram
`berlinales~ publikas, rogorc
Cans, amis ar sjera da molodinis
gacruebas aravis patiobs.
veWvob, swored molodinis ga-
cruebis gamo dakarga bolo dros
popularoba vim vendersma. misi
Tayvanismcemlebi ramdeni welia
ukve elian axal ̀ alisas~ anda, Tun-
dac, raRac msgavss filmebisa `pa-
rizi-texasi~, `ca berlinis Tavze~..
vendersi ki raRac ucnaur filmebs
iRebs, TiTqos daiRala evropuli
kinos metrobiT da, ubralod, ar
icis, ra gaakeTos gadasaReb moe-
danze. amitomacaa, albaT, rom mec
da `berlinalze~ akreditebuli
Cemi nacnobi Jurnalistebic, ara-
fers axals ar movelodT vender-
sis axali filmsigan `pina~. miT
umetes, rom suraTi konkursSi ar
CarTes. es ki eWvs badebda, rom
filmi, ubralod, ar varga... didi-
didi im musikalur dokumentur
filmebs hgavs telekompania `arte~
rom uCvenebs xolme SabaT-kviras.
hoda, `pina~ is SemTxvevaa, roca
moulodneli efeqti filmis ga-
marjvebas ganapirobebs. piradad me
almodovaris `elaparake mas~ gama-
xsenda, sadac filmis gmirebs cre-
mli erevaT pina bauSis speqtaklze
`kafe miuleri~. ase mogveria aqac
bevrs cremli. miT umetes, rom
veravin SegvamCnevda _ vendersis
filmi xom 3D-zea gadaRebuli. `pi-
nas~ saTvaliT unda uyuro!
`pinas~ premieris dRes `berlina-
lem~ saTvaleebi yuTebiT moamzada.
jer franguli sakonkurso anima-
cia, 3D-Si gadaRebuli `Ramis zRa-
prebi~ uCvenes. axalgazrda qal-va-
Ji aq moxuc reJisorTan erTad erT
mitovebul kinoTeatrSi Sedis da
igoneben zRaprebs; xataven dekora-
ciebs da personaJebs, mogzauroben
drosa da sivrceSi. suraTs Zalze
saintereso vizualuri gadawyveta
aqvs _ foni `stereoa~, personaJebi
ki brtyeli. es yvelaferi `Crdi-
lebis Teatris~ stils hgavs, roca
wina plani Zlieraa Cabnelebuli,
foni ki, piriqiT, ganaTebuli...
magram filmis msvlelobis dros,
nel-nela am stereoefeqtebma, Se-
gagrZeleba
cxeli Sokoladi 93misamarTi: q. Tbilisi, mickeviCis 15
tel.: 380060 871 380060
dafiqrdi, vis andob Sens kbilebs!
saZloa, gagaRizianoT. ubralod,
daiRaloT amdeni TviTmiznuri te-
qnikiT. miT umetes, Tuki im dRes
am teqnikaSi gadaRebuli sxva fil-
mebic gaqvT sanaxavi. magaliTad,
`pina~.
magram vendersis filmi yvela-
nair daRlilobas xsnis da kidev
erTxel garwmunebT, rom karg fil-
mze daZineba SeuZlebelia. rogorc
ar unda iyoT daRlili! imaSic ga-
rwmunebT, rom teqnikas araviTari
mniSvneloba ara aqvs, roca films
niWieri adamiani iRebs. `pinas~ yu-
rebis dros arc saTvale gaxsovs
da arc 3D-s SesaZleblobebi.
vim vendersma `pinas~ gadaReba
2005 wels gadawyvita. magram ga-
daReba ramdenjerme gadaido. 68
wlis qoreografis gardacvaleba
Soki iyo vendersisTvis. man maSin-
ve Tqva uari proeqtze, romelic
dawyebuli hqonda. mogvianebiT
isev pina bauSis dasis msaxiobebma
aiZules gaegrZelebinma gadaReba.
vendersis filmSi isini ara marto
cekvaven, aramed ixseben kidec pi-
nas. oRond ar laparakoben. Tvale-
bSi gviyureben. maTi xma ki kadrs
garedan ismis.
baletis ekranizacia yovelTvis
rTuli iyo _ kinom ver SeZlo
mTeli scenis `simulanturi~ ga-
daReba. ekrani mudmivad `abrtye-
lebda~ cekvas. aq ki, vendersis
filmSi, kinom ara marto Seinaxa
qoreografiuli sivrce, ukvdaveba
SesZina pinas namuSevrebs, aramed
kidev ufro plastikuri gaxada.
ar vici, SeiZleba vcodav, amas rom
vaRiareb, magram ratomRac mgo-
nia, rom pina bauSis speqtaklebi
TeatrSi Cemze ar datovebda iseT
STabeWdilebas, rogorc vendersis
filmSi. kameras aqvs unari _ axlo-
dan dagvanaxos adamianis sxeuli,
misi saxe, misi Tvalebi, misi mze-
ra. aRbeWdos mzeris moZraoba da
ubralod, Segvayvaros es adamiani.
kinoreJisorebi, romlebic kinos am
SesaZleblobas ar iyeneben, ubra-
lod, mizantropebi arian.
sabednierod, wlevandelma ber-
linalem da piradad Jiuris Ta-
vmjdomarem, izabela roselinim
daamtkices, rom aseT mizantro-
pul kinematografs isini mxars ar
uWeren. berlinSi gaimarjva sico-
cxliT da adamianis siyvaruliT sa-
vse filmma.
`roselini irCevs sicocxles!~ _
ase daarqva fransua triufom Tavis
statia-margalits roberto rose-
linize. samgverdian werils, ro-
melic piradad CemTvis kinokriti-
kis etalonia. iraneli reJisoris,
ashar farhadis filmSi `naderi da
simini. ganqorwineba~, izabela ro-
selini uTuod amoikiTxavda Ta-
vis bavSvobas (ingrid bergmanis da
roberto roselinis qaliSvilis
Tvalwin grZeldeboda ganqorwine-
buli mSoblebis gauTavebeli dava
Svilebze, qonebaze, filmebis sa-
avtoro uflebebze); suraTi xom
ganqorwinebis sceniT iwyeba da mTa-
vrdeba...aseve ganqorwinebis sce-
niT. finalSi 15 wlis gogonam unda
gadawyvitos visTan rCeba _ dedas-
Tan Tu mamasTan. `diax, me miviRe
gadawyvetileba~ _ eubneba gogona
mosamarTles. magram gadawyveti-
lebis Tqma uWirs. iTxovs, rom mSo-
blebi gareT gavidnen, mosacdelSi
daelodon. gadian da kamerac maT
mihyveba. mSoblebi icdian. ekranze
Cndeba filmis finaluri kadrebi...
manamde ki filmSi uamravi ram
xdeba _ ojaxur dramaSi, faqto-
brivad, mTeli Tanamedrove iranu-
li sazogadoeba ixateba; iranuli
kinosTvis damaxasiaTebel stilis-
tur siZunwes da reportaJulobas,
portretebis siyvaruls (adamianis
siyvaruls!), emateba religiuri
crurwmenebis, iranuli marTlmsa-
julebis mZafri kritikac. Tumca
aq _ da esec iranuli kinosTvisaa
damaxasiaTebeli _ yvelas Tavisi
simarTle aqvs. dasavluri `publi-
cisturi kinosgan~ gansxvavebiT,
mamxilebeli toni sruliad ucxoa
iranuli kinosTvis. iqneb amitomac
akritikeben xSirad iranSi moRvawe
Tanamedrove reJisorebs... da iq-
neb amitomac hqonda berlinSi ga-
marjvebis naklebi Sansi farhadis.
wlevandeli festivali xom iranSi
dapatimrebuli reJisoris, jafar
fanahis solidarobiT daiwyo.. fes-
tivalis gaxsnaze carieli skamic ki
dadges warweriT `fanahi~ imis aRsa-
niSnavad, rom Jiuris wevri (!), ja-
far fanahi aq iyo, `berlinaleze~...
da Tuki fanahi cixeSia, Tuki uamrav
iranel reJisors kinoSi muSaobas
ukrZalaven, ratom unda daeWira
mxari `berlinales~ reJisorisTvis,
romelmac mainc moaxerxa kinos ga-
daReba. Tanac, kinosi, romelSic
pirdapir ar adanaSaulebs iranis
dRevandel xelisuflebas da, ro-
gorc Cveni mizantropi-inteleqtu-
alebi ityvian, `arc mwvads wvavs da
arc Samfurs~
magram iranuli filmi piradad
CemTvis moulodnelad berlinis
kinofestivalis namdvili triu-
mfatori gaxda. `berlinales~ is-
toriaSi, Tu ar vcdebi ar yofi-
la SemTxveva, erTi filmi TiTqmis
yvela `daTviT~ aReniSnaT. magram
Jiurim gariska _ eqvs msaxiobs (!)
dauriga `vercxlis daTvebi~, Tavad
filmi ki `oqros daTviT~ aRniSna.
amiT ara marto solidaroba gamou-
cxada iranul kinos (`solidaroba~,
saerTod, berlinis kinofestivalis
ideaa. SarSan `berlinalem~ roman
polanskis gamoucxada solidaro-
ba), aramed Riad aRiara, rom wle-
vandeli berlinis kinoforumi iyo
katastrofulad cudi festivali.
sakonkurso programa ar vargoda.
isic aRiara, rom `winaaRmdegobis
energia~, rogorc wesi, progress
ganapirobebs xelovnebaSi. im qveya-
naSi, sadac cenzuram lamis xelo-
vanis sunTqva gaakontrolos, ufro
Tamam da saintereso filmebs iRe-
ben, vidre Tavisufal qveynebSi.. iq,
sadac xelovans marwuxebi daades,
sicocxleze iReben kinos. iq ki,
sadac Tavisufleba mopovebulia,
moaxloebuli apokalifsis Tema
awuxebT, apokalifsisa, romelic
sruliad mizantropuli samyaros
molodinis miuxedavad, ara da ar
xdeba.
gagrZeleba
94 cxeli Sokoladi
<<< dasawyisi gv. 48
wiTeli zRva Zalian mlaSea, Tva-
lebs wvavs, da gamSralze kani rom
moiloko, sasa gewvis. axla yvelafe-
ri wiTeli maqvs _ Tavi, kani, Tvale-
bi. lamazi var, ai, Zaan.
silamazis ambavSi: kaba viyide.
ici, ra kargia? gugam miTxra, rom
Zalian mixdeba, da mec ase mgonia.
Tu gnaxav odesme (saeWvoa; aq komen-
dantis saaTia, sahaero sivrce Cake-
tes da, albaT, rame karieri melis.
ixile „sivaSi anu marilis akvani“, an
„aWameT xufus niangs“. ana k.s.) da
metyvi, rom ar varga, gadavagdeb,
magram ar metyvi, imitom, rom mar-
Tla mixdeba.
kai, movrCi weras da daviwye ki-
Txva. gamagiJebs es saragosas xel-
naweri. amdeni uSedego seqsi, odnav
qalwuli da naxevrad orsuli arsad
Semxvedria. da kacebi kide, sul rom
Secdenilebi arian, Torem TviTon?
apapapa! eg ram mafiqrebina!
ana k.s.
CHUB CHUBS ARE COMING!30.01.11
dRes kaxim CayvinTa da wiTeli
zRvidan saocreba amoitana. marja-
nia. vaglax, ver Camovitan _ kontra-
bandad iTvleba da sazRvarze Sei-
Zleba Tavi momaWamon, floras (Tu
faunas) gvinadgurebo.
wyalqveS didi ambavia. Zalian la-
mazia, oRond me cota mafrTxoben
cisferi Tevzebic, cocxali meCe-
Cebic da zRvis zRarbebic. rom mi-
curav, sul viRacis samflobeloSi
iWrebi, da isini an brazdebian da
fers icvlian, an eSiniaT da imale-
bian, an sulac SeiZleba Semogition
_ amas gadavrCi. magram viRacebi
mainc sul gedebian, an Sen edebi,
raRacas butbuteben da ver igeb, sa-
lams geubnebian Tu dedas gagineben
_ mokled, sxvagan xar, yvela Tval-
sazrisiT. metismetad cocxalia es
wiTeli zRva.
qarTveli damsveneblebi, me mgoni,
verc napirze xaroben, rac Zalian
marTobs. taba haiTsis momsaxure
personals gaficva gamoucxadebiao
_ tyuili. tabaSi ajanyebulebi Se-
sulano _ tyuili. egviptis sahaero
sivrce Caketiliao _ es ki marTalia
da vaSa!!! mTavaria, saqarTveloSi
vadaze adre ar damabrunon. erTia,
rom amanSic gadatrialebis suni da-
trialda, da vifiqreT, rom petras
sizmarSi Tu vnaxavT, magram borani
mainc dadis iqiT-aqeT da sad Cavr-
Cebi monad, iordaniaSi Tu egvip-
teSi, bolos da bolos, sul erTi
araa?
saTaurs rac Seexeba _ gaxsovs,
animacia gaCvene, piqsarebis. hoda,
aqac amboben, modiano. vnaxoT. raRa
dagimalo da ar medardeba. ar min-
da politika. mze minda, Cemo kar-
go, zRva da siyvaruli. kai kacoo,
ityvi, da marTalic iqnebi, magram
minda da ha...
ana k.s.
xamsa, aSara
31.01.11
xamsa arabulad xuTs niSnavs, aSa-
ra _ aTs. sanapiroze beduini dgas
xolme, aqlemiT saqoneli aqvs mota-
nili, da aTasgvar sisuleles hyi-
dis: Tavsafrebs, Tilismebs, Taba-
Siris katebs... misTvis ori ricxvi
arsebobs mxolod, zemoT xsenebuli
xamsa da aSara. Tu didxans ar eS-
vebian, aSaradan xamsamde Camodis
xolme, esaa da es.
dRes, rogorc gugam Tqva, bedui-
ni da misi aqlemi isvenebdnen, da
maT magivrad beduinis coli movi-
da. igive saqoneli mozida, oRond
uaqlemod. es pirveli arabi qalia,
romelsac aq xma gaveci. meTqi (es-
peranto; qals arcerTi ena ar eyu-
reba), arafris yidvas ar vapireb.
me megona, rom miTxra, nurc iyidi,
daaTvaliereo, da vaTvaliere, meti
ra saqme mqonda. damSvidobebisas ki
qalma damistvina _ gavSeSdi! _ da
helo, baroneso, da siciliT mokvda.
rogorc Cans, marTalia brZeni
xalxi _ survilebs asruleba sCve-
viaT. amqveynad yvelaferze metad
mogzauroba miyvars, mudam gzaSi
mindoda yofna, da amas didi Sim-
Silis Jamsac vaxerxebdi _ ris fa-
sad, sxva sakiTxia, magram mindoda
da sul davdiodi. albaT, aseTive
SemarTebiT rom menatra simdidre,
Svilebi da kariera, amasac miviRe-
bdi. ubralod, albaT, arasodes mi-
natria. kargia es Tu cudi, ar vici.
ra momwons xolme, ici? ai, grZel
gzaze rom midixar da aravin rom ar
icis, sad xar. SeiZleba iTqvas, rom
aseT dros saerTod arsad ara xar,
ara? arada, xar romelia _ yovel
SemTxvevaSi, me yvelaze cocxali
am dros var xolme. vax, ver vaya-
libeb...
tabadan, siyvaruliT
gagrZeleba
cxeli Sokoladi 95
gagrZeleba
hoda, xval petraSi mivdivarT me
da guga, gemiT. fasze gvayayanes, aq
aSar-xamsa ar Wrida, da amieridan
cal-cali aziackiT mogviwevs sia-
ruli.
ana k.s.
wvima udabnoSi
1.02.11
versadac ver wavediT. wuxel mo-
gvaxsenes, rom sazRvarze raRac
gaugebroba moxda da amitom mxo-
lod xval gavemgzavrebiT. hoda,
RamiT, dardian gulze, sabolood
gamovSterdiT.
kaxi hyveboda hurgadas SesaniS-
navi sastumros, „mina marketis“
ambavs. „kai adgilia, ai, Zaan!“ da
hyveboda da hyveboda, da guga „vai-
me, dedas“ kvnesoda, me _ verafers,
saSineli kaxi ki ar Cumdeboda: „zR-
vamde midixar jer metroTi, mere _
avtobusiT, mere beduini wagiyvans
da magrad dagRlis...“ vaime, deda.
axali wigni movipove. begbede-
ri. kaci _ janki, loTi, aferisti,
pornostari, colis mcemeli. vnaxav,
ha...
samagierod, dRes zRvaSi iseTi
rameebi vnaxe, axlac ver vijereb,
rom sizmari ar iyo: iisferi marja-
ni, oqrosferi lodebis napralebSi
_ pirdaRebuli niJarebi, Sig vi-
Racebi cxovroben da rom Seexebi,
umalve xuraven TavianT saxl-kars _
aba, niJara? qva var, mama, qva! magram
mere cud adgilas movxvdi da imden
zRarbs gadaveyare, sul wyalze via-
re.
mere kaxim daiyvira, naxe, ramxe-
laao, da ku vnaxeT. Zalian didi. me
rom bakani damadga da wyalSi gamiS-
va, da didi, brtyeli Tavi rom mqon-
des, gesiamovneba CemTan Sexvedra?
hoda, arc me meama didad, da morCa,
Rrmad aRar Seval.
axla wvims. marTla! samwuTiani
intervalebiT cidan wveTebi cviva,
aqauri gagebiT, warRvnaa. Citma am-
bavi moitana, hurgadaSi yvela reisi
gaauqmes da SarmSi savaWro centri
aafeTqeso. Citi erTi aqauri vaJka-
cia, romelmac mTeli Tavisi egvip-
turi fuli dolarebad aqcia da
aSkarad gakurcxvlas apirebs. Tu
marTla asea, meCeCze gaviyvanT da
mere saudis arabeTSi ikvlion, visi
gvami gamoriya zRvam...
nosrum men allah! egeb erTi TviT
mainc CavrCeT am Tbil mxareSi.
ana k.s.
А ВОТ У АРЧИ И КАРМА ЧТО ДХАРМА...(vika moskovceva ana k.s.-s
Sesaxeb, moskovi, 1997 weli)
2.02.11
SuaRamisas israelis Tavze Weqa-
quxili atyda. zRvis piras videqi
da Sav wyalze TeTr talRebs vuyu-
rebdi. iqiT ca naTdeboda, Zalian
xSirad, da kldeebi Canda, da vfi-
qrobdi, rom axla Tazos awvims da
me amas vxedav, oRond iman ar icis,
rom vxedav, da misgan ormoc wuTSi
var da verc vinaxuleb, verc xmas
mivawvden, da saSinlad momenatra
Tazo.
dRes mivxvdi, rom ver mivxvdi,
momewona begbederi Tu _ ara. wigni
ki uceb Cavylape, magram egre don-
covas deteqtivebic uxvad wamiki-
Txavs, da ra, kargia? auzis piras
vkiTxulobdi frederikis rekomen-
daciebs, rogor unda mixvde auzis
piras, Rirs Tu ara vinme qalTan
urTierToba, da bevri vicine. eg
iyo da eg. mokled, begbederi aSka-
rad araa Cemi sayvareli mwerali. an
mTargmneli hyavs uvargisi.
„tupaila,“ daaskvna kaxim.
„tupala,“ daazusta gugam.
ax, ra kargad var! da kidev ram-
denime dRe kargad viqnebi _ wesiT.
mZinavs, xan _ zezeulad, xan _ mze-
ze, xan _ SiSabarSi. araferi mexeba.
roca miTxres, rom SenTvis ganku-
Tvnili saCuqari aq unda davtovo,
imitom, rom kontrabandad iTvleba,
aravin gamilanZRavs, arxeinad dava-
brune zRvaSi, da mere gamyidvels
imdenxans vuyure netari saxiT, da
kaxim imdeni arabuli daxarja, rom
axla imaze ukeTesi ram momaqvs Sen-
Tvis.
egvipteSi samoqalaqo omi iwyeba.
mogviwodes, wadiT aqedano, magram
sad wavalT: marjvniv _ udabno, mar-
cxniv _ udabno, win _ kldeebi, ukan
_ zRva. amitom vsxedvarT mzeze,
vTvlemT, an sisuleleebs vyvebiT
da viciniT, cota giJebiviT.
egec aRara?!
axla karg sizmrebs vnaxav da xval
alions zRvaze Sevxvdebi, boranze.
ise, egec kacma ar icis. amboben,
iordaniaSi saxelmwifo gadatria-
lebaa.
ana k.s.
morCa
3.02.11
morCa egvipturi Rameebi, Wreli
Tevzebi da qviSaSi Zili. qarTveli
qalebis daJinebuli moTxovnisa da
ramdenime gurji vaJkacis sajarod
waxdenis Sedegad, xval alionze
wamovvardebi Cemi didi, lamazi,
TeTri loginidan, da ise, rom zR-
vaSi fexsac ver Cavyof, waval aero-
portSi, sadac ramdenime, ara, bevri
saaTis ganmavlobaSi TviTmfrinavis
lodini, TanamemamuleTa atana da
udabnos cqera momiwevs. mere _ sa-
mSoblo.
arada, saRamos, iordaniidan rom
vbrundebodiT, vfiqrobdi, rom
dRevandel dRes „al Saras wyalo-
bas“ davarqmevdi. mere giambob, ra-
tomac _ ra Tqma unda, Tu mogin-
deba. ise, ra sasacilo mimowera,
ufro sworad, (mi)miwera gvqonda am
civ zamTarSi Tavs datexili cxeli
zafxulis ganmavlobaSi!
arada, Tormeti dRe unda yofi-
liyo.
„ra poeturi xar,“ _ metyoda kaxi,
bolo ori winadadeba rom waekiTxa.
_ „ ai, Zaan!“
qviSa unda Camovibano. rom davdi-
var, ismis, rogor mcviva...
ana k.s.
P.S. ar ici, qarTvelebi ras lapa-
rakoben! neta aeroportSi bedui-
nebi Semocvivdnen, amaT autrialon
mkvdar-cocxali. oTxi dRiT adre
arasodes arsaidan ar davbrunebul-
var (sammagi uaryofa! yoCaR, ana!),
da naxe, ra, ramdeni gamibedes!!!
96 cxeli Sokoladi
gagrZeleba
<<< dasawyisi gv. 76
sartri 1945 wlidan niu-iorkSia,
msaxiob dolores vaneta erenrai-
xiT gatacebuli. simon de bovuari
ki _ nelson olgrens Sexvda. ganu-
meorebeli qaliT moxibluli ame-
rikeli mwerali mas ojaxis Seqmnas
sTavazobs. es SeuZlebelia, radgan
parizSi klod lancmania, 17 wliT
umcrosi Jurnalisti, vinc asakis
siaveebiT SeSinebul qals Tavda-
viwyebiT uyvars.
1954 wels, roca romani `manda-
rinebi~ gonkuris priziT aRiniSna,
nelsoni gaognebuli darCa: Cemi
grZnobebis gansajaroebas veras-
dros warmovidgendio. vin icis, ra
Zalisxmeva dasWirda olgrenis da-
rwmunebas, rom mxatvrul nawarmoe-
bSi maTi urTierTobis ganzogadeba
scada da ara sarkiseburi asaxva.
am siyvarulis istoriam sazoga-
doebas Tavi mogvianebiTac Seaxse-
na, roca 1998 wels, bovuarisa da
amerikeli mwerlis piradi mimowera
gamoqveynda saTauriT `transatlan-
tikuri siyvaruli~. aq mkiTxveli ab-
soluturad miwier simon de bovuars
eziareba: ojaxze, saxlis zRurbl-
Tan momlodine sayvarel adamian-
ze meocnebes, romelic adresats
xSirad `qmarsac~ ki uwodebs. `...me
ZilSiac gelodebi, Cemi guli savsea
dauokebeli survilebiT, romlebic
sixaruls maniWebs, radgan vici, rom
Senc imaves ganicdi. Rame mSvidobi-
sa, sayvarelo, ra nazia Cemi Sendami
siyvaruli am saRamos..~ samasze meti
werilis wakiTxvis Semdegac gaqvs
gancda, rom es viRac sxvaa da ara is,
visac manamde meamboxe da mouxelTe-
bel qalad icnobdi.
mogzauroba da Zieba, wvdoma da aR-
moCena, samyaros mravalferovnebas-
Tan ziareba _ es is sakvebia, romelic
simon de bovuars epistomologiur
SimSils ukmayofilebs. mas alJiri,
brazilia, israeli, italia, kuba da
sabWoTa kavSiri erTnairad ainte-
resebs. magram socialuri moZraoba,
sazogadoebrivi an pirovnuli ambo-
xi mis guls da gonebas yvelaze me-
tad axarebs: nuTu adamiani yvelgan
Tavisuflebas eswrafvis, angrevs
da aSenebs, uaryofs da amkvidrebs,
nuTu sabWoTa disidentebs, radikal-
memarcxene, maoist axalgazrdebs,
abortis legalizaciis moTxovniT
gamosul qalebs, frang studentebs,
ungrel antisabWoTa aqtivistebs da
ernesto Ce gevaras erTi da igive
neba amoZravebs? diax, asea!. `adamia-
nis cxovreba ar kargavs azrs manam,
sanam mas siyvaruliT, megobrobiT,
TanagrZnobiT da usamarTlobis wina-
aRmdeg protestiT sxvebis cxovreba-
Si sazrisis Setana SeuZlia. adamiani
mxolod sxvebis TavisuflebiT Sei-
Zleba gaxdes Tavisufali~, _ ambobs
simon de bovuari da sartrTan er-
Tad aseTi adamianebis zogjer sust,
ganwirul suliskveTebas sakuTar
xmas uerTebs.
1963 wels sabWoTa kavSirSic `yi-
nulis lRobis~ procesze dakvrvebis
survilma Camoiyvana. igi da sartri
saqarTvelos 5 seqtembers estumr-
nen. yvelaferi moskovSi Sedgenili,
`Tvalis amxvevi~ protokolis mi-
xedviT xdeboda: mcxeTa, muzeumebi
da kolmeurneoba moatares, magram
axalgazrda filosofosebTan Sexve-
draze uari uTxres. maTTvis naTeli
gaxda, rom am qveyanaSi saimedo Zvre-
bi Zalian igvianebda: marTalia Tva-
lebi ar mivarga, magram brma ar var
da maRaziebis vitrinebic davinaxe
da puris rigebic _ uTxra sartrma
mzia baqraZes, romelic misi da bo-
vuaris megobari iyo da Tbilisuri
dReebi maTTan erTad gaatara. manve
araCveulebrivad aRwera sakuTari
dakvirveba, romelmac Cemze Zalian
imoqmeda:
`... maT yovelTvis jer cal-calke
vxvdebodi, jer bovuars, Semdeg ki
sartrs. xSirad erTi da igive Seki-
Txvebs vusvamdi. Zalian vnanob, rom
imxanad diqtofoni ar gamaCnda Cveni
saubrebis Casawerad. ufro sworad,
maTi pasuxebis aRsabeWdad firze.
es pasuxebi Cawerili rom yofi-
liyo, CanawerebSi msmeneli qalisa
da mamakacis xmebs, cxadia, gaarCe-
vdi, intonacias, xmis tembrs, magram
rac Seexeba maTi pasuxebis Sinaarss,
mosazreba iqneboda Tu rCeva, pro-
blemis axsna Tu argumentebis lo-
gika, nawarmoebTa, personaJebisa Tu
mwerlebis mimarT maTi damokidebu-
leba, yvelaferi zustad erTnairi
hqondaT. erTnairad azrovnebdnen,
erTnair daskvnebs akeTebdnen, erT-
nairad uyurebdnen ama Tu im sakiTxs
ise, rogorc tyupebs erTmaneTisgan
xSirad ver arCeven, maTi gonebac da
azrovnebac wylis ori wveTiviT hga-
vda erTmaneTs~ (mzia baqraZe `dau-
viwyar mogonebaTa ramdenime epizo-
di~, gazeTi `Cveni mwerloba~, 19-26
aprili, 2002).
daSoreba da sikvdili
60-ian wlebSi Jan-pol sartris
cxovrebaSi axali siyvaruli, or-
leta elkaimi gamoCnda, romelic
mogvianebiT filosofosma iSvila
kidec da memkvidredac aRiara. ambo-
cxeli Sokoladi 97
gagrZeleba
Zvelad menstruaciis begara ma-
makacebs hqoniaT gadasaxdeli da
sisxli iRliebidan mosdiodaT
Turme. amboben, viTom amis niSa-
niao, rom kacebs nametani Tmiani
iRliebi aqvT da sul efxanebaT,
amitomac iglijaven bewvs. am dros
Turme kacebi iRliebSi gogras ima-
grebdnen da sisxli iq Caedineboda.
axla qalebi nabdis naWrebs iyene-
ben sisxlis Sesakaveblad.
isini dResac wyevla-krulvas
ugzavnian im pirvel qals, vinc es
wesi kacebidan qalebze gadmoitana.
es ambavi ase yofila: Zvelad sva-
neTs bevri mteri hyolia da Ta-
vadac bevrs mtrobda, sul SiSSi
cxovrobda da iqiTac bevrs aSine-
bda Turme. ufro metad yabardo-
balyarelebs da svanebs hqoniaT
urTierTqiSpoba, kvla da warTme-
va. erT dros yabardo-balyarele-
bs Tavkacad mirzabegi hyoliaT. is
iseTi avismqneli da marjve yofi-
la, rom RamiT, mZinare qalebs ba-
vSvebs akvnianad hparavda da itace-
bda. Svilebs dedebi `mirzabegiT~
aSinebdnen Turme. rogorc ki am sa-
xels gaigebdnen mtirala bavSvebi,
maSinve xmas Caigdebdnen.
am mirzabegma Seityo Turme, rom
erT sofelSi yvela kacs menstru-
acia hqonda. dro SearCia da Tavi-
si jariT Seuxta maT. kacebisTvis,
TavianTi mdgomareobis gamo, gareT
gamosvla ar SeiZleboda. mtrebma
Seagroves am soflis yvela sulie-
ri, yvela sikeTe, qali da bavSvi da
Tan waasxes. am ubedurebas erTi
qali gadarCenila da uyurebda,
rogor mierekebodnen momxdurni
Tavisianebs.
muxlebze dacemula maSin qali
da mariamisTvis uTxovia: `madlia-
no mariam, Seibrale qristiani ada-
mianebi, kacebs menstruacia moaci-
le da me dammarTe!~
mariams Seusmenia mudara: kace-
bi gankurnebulan da qals Sehyria
maTi seni. igive damarTniaT da-
tyvevebul qalebsac. es rom yabar-
do-balyarelebs SeutyviaT, Sezi-
zRebiaT qalebi da dautovebiaT.
amasobaSi gankurnebulma kacebma
aisxes TavianTi Tof-xanjali, dae-
devnen mters, amowyvites da mTeli
nadavli daatovebines.
amis Semdeg iqca Turme menstru-
acia `qalebis wesad~.
2.
mTel qveynierebaze yvelgan qa-
lebs menstruacia emarTebaT. ma-
gram svaneTSi igi sxva saxiT da
wesiT aris SeCveuli qalebze. es
begara yvela qalis saxadia da
arc esircxvilebaT iseve, rogorc
qmrisgan daorsuleba.
roca qals es begara sWirs, ma-
Sin igi erTi dRiT adre gaerideba
yvelas ukacriel saxlSi an ganmar-
toebiT mdgar sadgomSi. amiT yvela
xvdeboda, rom igi uwminduri iyo.
am sadgomSi, zamTarSi, bavSvebi mas
SeSas da kvars ugroveben cecxlis
dasanTebad, aseve moaqvT fetvis
an qeris Cala, Zvelmani nabadi da
rame zemodan dasafarebeli da am
yvelafers sadgomidan moSorebiT
alageben, rom uwminduroba ar ga-
daedoT da saxli ar Sebilwon.
ase iyo qali erTi kvira uka-
criel alagSi. saWmel-sasmels Tu
moutandnen, imasac ganze, Soria-
xlo alagebdnen. Tu sofelSi sxva-
sac sWirda es wesi, maSin qalebi
erTad Seiyrebodnen xolme.
sisxlis wamosvlidan mesame dRes,
pirvel pir wyals ivlebdnen, mexu-
Te dRes _ meore pirs. axla viTom
naklebad uwminduri iyo qali. ma-
gram saxlSi mainc ar SeiSveboda.
kviris Tavze mesame pir wyals iv-
lebda da saguldagulod banaobda.
amis Semdeg Sin brundeboda.
isec momxdara, rom meore piri
wylis gadavlebis Semdeg, qals misi
sayvareli daubarebia sadgomSi. ma-
gram Tu amas vinme Seityobda, na-
metani samarcxvino iyo svaneTSi.
aseT ymawvils Cxubis dros `uwmin-
duris sarecelis mowiles~ miaZaxe-
ben xolme.
Tu saxlSi uwminduria, maSin sa-
nadirod aravin midis, radgan mo-
nadires bedi ar swyalobs da ukan
xelcarieli brundeba. amis garda,
aseT saxlSi locvac ar vargoda,
radgan mlocvelis wadili gaqa-
rwyldeba da ar gaWris.
ratom emarTebaT qalebs `qalebis wesi~svanuridan Targmna lela gafrindaSvilma;
guCa filfanis TqmiT, 1940 wels svaneTSi Caiwera maqsime qaldanma.
ben, rom am saqcielma simon de bo-
vuari SeZra da sapasuxod silvia le
bonis Svilobiloba gadawyvita.
1980 wels sartri gardaicvala.
sul male ki frangi feministis
axali naSromi `gamomSvidobebis
ceremonia~ gamoqveynda, sadac vki-
Txulob: `misma sikvdilma Cven da-
gvaSora. Cemi sikvdili kvlav ver
SegvaerTebs. es ukve TavisTavad mS-
venieria, rom Cven ase xangrZlivad
SevZeliT harmoniulad gvecxovra~.
man ukve Seicno da ganicada sico-
cxle, gaiazra da SemoiCvia sikvdi-
li Tavis novelebSi: `yvela adamiani
mokvdavia~ (1946), `unazesi sikvdili~
(1964) da `sibere~ (1970). albaT, ami-
tom gadawyvita, _ parizis erTerT
saavadmyofoSi, sakuTar aRsasruls
marto Sexvedroda, mis ukvdavmyo-
fel eqsistencialur martoobaSi!
p.s. simon de bovuaris `meore sqesi~
male qarTulad gamova. mas franguli-
dan profesori mzia baqraZe Targmnis,
Tavisi ganumeorebeli megobrisadmi
didi pativiscemis niSnad. me ki maqvs
bedniereba wignis redaqtori viyo.
98 cxeli Sokoladi
gagrZeleba
<<< dasawyisi gv. 82
martivad: warmoidgineT, mixeil
saakaSvils rom Tavisnairi impul-
suri, myvirala da eqstravertu-
li coli hyavdes, an Tundac ise-
Ti, rogoric pirvel prezidents
hyavda, aqamde, darwmunebuli
var, imden sisuleles Caidenda es
qali, rom marto orjer ki ara,
aTjer SeverkinebodiT mis qmars.
politikaSi TavSeyofili colebi
metad saSiSni gaxlavan. istorias
gadaxedeT. frangebs lui meTeqvs-
meteze aranakleb sZuldaT sabra-
lo maria_antuaneta, rusebmac ni-
koloz meoris coli, aleqsandra
airCies TavianTi risxvis erT_erT
mTavar samizned (ras aRar abra-
lebdnen am dRedaRam mlocvel
qals _ rasputinis sayvarloba-
sac ki), musolini Tavis Zvirfas
klara petaCisTan erTad dahki-
des milanis `duomos~ win, xolo
CauSeskus cols Zalauflebisa
da fulis siyvaruli ar apaties
_ esec daxvrites. politikosTa
pativmoyvare colebi metismetad
cudad amTavreben. Cemi Tu ar
gjeraT, uiliam Seqspiris `makbe-
ti~ gadaikiTxeT. eduard Sevard-
naZis cols erTxel wamocda _
kargi diasaxlisi rva laradac ar-
Cens ojaxso _ da mis qmars lami-
saa gadadgomis dRemde aZaxebdnen
am sityvebs. ar vici, ratomaa ase,
magram xalxs arasdros aviwydeba
politikosis colis Secdomebi.
xalxi _ pirveli ledis mrisxane,
gulCaxveuli da dakvirvebuli
dedamTilia; Tuki raime sisule-
les moimoqmedebs, Tavdapirvelad
mdumared SeizizRebs (aba, Svils
{prezidents} xom ar dakargavs),
magram Tuki `sisuleleebi~ kvla-
vac gagrZeldeba, mere Svilsac
aRar daindobs, yvelafers iRo-
nebs, raTa saxlidan gaagdos (cxa-
dia, Tavad araviTar SemTxvevaSi
ar wava).
pirveli prezidentis colis
mTavar sisuleled misi saxel_gva-
ris gaCena mimaCnia saqarTvelos
damoukideblobis aqtze. am mci-
re, magram ucnaurma da damTr-
gunvelma detalma raRac saocari
simsxviliT gamoavlina preziden-
tisa da saxelmwifos ususuroba.
parlamentis wevri rom yofiliyo,
kidev ho, ityodi, ekuTvnis, magram
is rom ver dadginda, sinamdvile-
Si, ra iyo da ra undoda da mainc
Tavisi rom gahqonda yvelgan, ami-
tomac Seiqna metismetad saSiSad.
Tumca amJamad sruliad arasaSi-
Sia. mas Tavisi partia aqvs da, Tu
ar vcdebi, saqarTvelos ugvirgvi-
no premier_ministrad iTvleba.
misi politikuri brZolis meTo-
debi da stili SesaSurad unika-
luria. albaT, ar moiZebneba qvey-
nad politikuri partia, romelic
Tavis brZolis iaraRad iyenebdes
iseT Rrmad damabnevel movle-
nas, rogoric wyevlaa. esaa erTa-
derTi politikuri organizacia,
romelic iwyevleba. am sityvebis
damweri Tavad iqna maT mier or-
jer Serisxuli (Tumca meorejer
daviT kldiaSvilis Txzulebebi-
dan nasesxebi Selocva gamoiyena
Tavdacvis mizniT: `eg wyevla Sen
mogibrundes!~), xolo eqsprezi-
dent SevardnaZes, rogorc cno-
bilia, yoveldRe wyevlian misi
rezidenciis fanjrebTan. codva
gamxelili sjobs da barem aqve
vityvi, rom realurad es qalba-
toni Cemi premier_ministric ga-
xlavT. erTxel, ombudsmenis ofi-
sis magivrad SemTxveviT Sevabije
`mrgvali magidis~ partiis budeSi
(karebi ameria) da iqidan manam ver
gamovedi, sanam is ar vaRiare, ra-
sac Cemgan moiTxovdnen.
raebs aRar movawere xeli...
_ aRiarebT Tu ara q_n manana ar-
CvaZes saxelmwifos meTaurad?
_ diax, vaRiareb...
_ moawereT aq xeli...
_ aRiarebT Tu ara konstantine
gamsaxurdias msoflioSi saukeTe-
so mwerlad?
_ vaRiareb...
maxsovs, win SakikiT gatanju-
lebiviT, Sublze Sav naWerSemo-
xveuli ramdenime msuqani qali da
polieTilenis parkuWebiT xelda-
mSvenebuli (RmerTo, rogor meSi-
nia am `setkebis~), brazian_gaqu-
culi kaci gadamidga. Tumca, rac
marTalia, marTalia, im dRes ara-
vis davuwyevlivar, mxolod aRia-
rebebi waiRes Cemgan...
axla vfiqrob _ marTlac aseTi
saSiSebi iyvnen es adamianebi, Tu
me momeCvena? iqneb yvela Cveni
ubedureba Cvenive araswori reaq-
ciis Sedegia?
mogonebebi prezidentebze
cxeli Sokoladi 99
gagrZeleba
6is, Tu rogor da ras mauwyeblo-
bda Tbilisis pirveli arxi pre-
zidentis gandevnamde cota xniT
adre, erTdroulad komikuric iyo,
sevdianic da saSiSic. `Tbilisi~
mTavrobis saxlTan mdgomi avto-
busidan gadmoscemda gadacemebs,
ufro sworad, gadacemebi arc iyo
_ prezidenti, prezidentis gagiJe-
buli Tu jer mainc srul Wkuaze
myofi mxardamWerebi da mowyenili
qali_diqtorebi garkveuli ri-
giTobis mixedviT enacvlebodnen
erTmaneTs, SualedebSi ki `konte-
qstualuri~ filmebiT gvarTobd-
nen; magaliTad, `iulius keisariT~,
sadac markus_antoniusis finalur
monologSi qarTvel mayurebels
Tavisi qveynis momavali unda amo-
ekiTxa. efeqti marTlac STam-
beWdavi iyo: Tvalebi rom dagexuWa,
ifiqrebdi, rom markus_antoniusis
magivrad Temur qoriZe RaRadebs _
keisris mokvlis Semdeg romSi qa-
osi daisadgurebs... qveyana orad
gaiyofa... bolo ar moeReba omebs...
Tumca zogjer sruliad Sorde-
bodnen konteqsts da mocemuli vi-
TarebisTvis Seusabamo film_ope-
rebs gvayurebinebdnen. arasdros
damaviwydeba, rogor saubrobda
telebunkeridan budasaviT mSvidi
gogi niJaraZe verdis `rigoletos~
Sesaxeb. gareT ukve isrodnen, pre-
zidenti gasaqcevad emzadeboda,
saqarTveloSi ki mTel xmaze JRer-
da mantuis hercogis Questa o quella. rac ufro axlovdeboda meambo-
xeebis gamarjveba, miT ufro iste-
riulebi xdebodnen telebunkerSi
gamomsvlelebi. swored maSin Caa-
tara Tavisi bolo, sajaro da is-
teriuli qarTulis gakveTili ukve
moCveneba_molandebad qceulma gu-
ram petriaSvilma (`irine _ sworia,
irina _ araswori~), xolo viRacam
patriarqs mouwoda, Sua rusTavel-
ze gamosuliyo da sisxlismRvreli
omi gaeCerebina. kargad maxsovs, am
ucnaur SemoTavazebas ra pasuxi
mohyva eklesiidan: patriarqs gripi
aqvs {ver SegarigebTo}. Semdeg im
epoqis erTma tipurma gmirma_sa-
mxedrom metad brZnuli gegma gaax-
maura (am kacs miqelanjelos mose-
saviT moezarda wveri da `buSlata~
moecva): bombs mTavrobis sasaxle-
ze CamovagdebT da mTel sololaks
haerSi avwevTo. qalaqis danarCen,
prosaxelisuflebo nawilSi ki xma
gavarda, generalma epitaSvilma
(istorias aseTic axsovs) tankebiT
Caiara rusTavelis gamzirze da
iqauroba `putCistebisgan~ gaaTa-
visuflao (sxvaTa Soris, qalaqis
amave nawilSi gavrcelda Wori imis
Sesaxeb, rom xuntisTavi eqspremie-
ri sigua, arc meti, arc naklebi,
RrZilebSi iCxiravda nemsebs). am
da sxva ambebma naTlad dagvanaxes,
rom prezidentis momxreebs mxolo-
dRa mosawyeni Worebi SerCenodaT
tyvia_wamlad. xolo, Tuki zviad
gamsaxurdias erTi mxardamWeris
naambobs vendobiT, mas Semdeg miu-
tovebia kanonieri xelisuflebis
damcvelTa rigebi, roca Tavis Seki-
Txvaze _ awi raRa vqnaTo, _ prezi-
dents ase gaucia pasuxi: zeciuri
mxedrobis imedad unda viyoTo. ar
vici, zeciuri mxedrobidan ar wa-
movida sakmarisi iniciativa, Tu sa-
qarTvelos mxedrionSi aRmoCndnen
`zeciurebze~ magari biWebi, magram,
ase iyo Tu ise, prezidenti gaiqca.
mere ki marTlac yvelaferi ise
moxda, rogorc kinofilm `iulius
keisarSi~: gaxleCa, omebi da bolos
_ avgustusis gamefeba. erTader-
Ti gansxvaveba Cvensa da Zvel roms
Soris is iyo, rom yvelafer ubedu-
rebasTan erTad Cvens mosaxleobas
`delisis maniakis~ msgavsi fsiqo-
patebisganac uxdeboda Tavdacva _
yvela bnel sadarbazosa Tu miwis-
qveSa gadasasvlelSi TiTo maniaki
gveloda; samoqalaqo omis Tviseba
yofila adamianis maqciad qceva...
7ase dasrulda zviad gamsaxur-
dias pirveli da ukanaskneli sa-
prezidento vada (da ara sicocx-
le), Tumca, miuxedavad imisa, rom
istoriam nagvis amxela masa dagvi-
tova gadasarCevad da dasaxarisxe-
blad, Cemi azriT, es kaci mainc am
erTaderTi, SeiZleba iTqvas, misi
cxovrebis mTavari epizodiT Seva
oTxmocdaaTianebis xmauriani kaka-
foniis eqoebisgan daclil moma-
valSi: Tu rogor ixsnis saTvales _
uceb da nerviulad, _ rogor swevs
muStSemarTul xels maRla da ra
bednieri gamometyveleba aqvs, raki
wamnaxevriswin am sityvebis Tqmis
saSualeba mieca: `vacxadeb saqar-
Tvelos damoukideblobas...~
aseTi epizodic maxsendeba:
zustad am dRemde, anu damouki-
deblobis gamocxadebamde, sveti-
cxovelSi aRmovCndi Cems mSoble-
bTan erTad. winasaaRdgomo dReebi
iyo da imden xans davrCiT, rom
dagvaRamda kidec. ukve wamosvlas
vapirebdiT, magram uceb zviad ga-
msaxurdia movida Tavis SvilebTan
erTad da Cvenc SevyovndiT _ mis
saTvaliereblad davrCiT. maxso-
vs, rogor eziarnen da mere ro-
gor idga es kaci karga xnis ganma-
vlobaSi sanTliT xelSi erT_erT
xatTan; ecva veeberTela palto
da raRac ucnaurad irweoda. kon-
centrirebuli da mSvidi Canda.
ar minda, am mcire mogonebaSi pa-
Tetikuri tonebi wamcdes, magram
marTlac ase vnaxe cocxlad pir-
velad da ukanasknelad _ damouki-
deblobis gamocxadebamde sami Tu
oTxi dRiT adre _ locvis dros.
mas mere saqarTvelos prezidente-
bi mxolod televizorSi Tu mina-
xavs socialuri locvisas _ gada-
pranWuli episkoposebiT, pirquSi
dacvis biWebiT, JurnalistebiT,
operatorebiT, parlamentarebiTa
da Tavisi Tu sxvisi mrevliT gar-
Semortymulebi. maxsovs, gavifi-
qre kidec: ra Cveulebrivi adamia-
ni yofila da, Tan, absoluturad
arasaSiSi.
sxva prezidentebze Semdeg
nomrebSi
100 cxeli Sokoladi
gagrZeleba
<<< dasawyisi gv. 88
man, amrigad, Seuracxyo qarTveli
mwerlis saxeli, ramdenadac is daka-
vSirebulia am dokumentTan. yvelam
viciT, rom, es amasTan aris dakav-
Sirebuli. me mimaCnia, rom, ra Tqma
unda, zviadi ar SeiZleba iyos kavSi-
ris wevri.
Tavmjdomare _ ioseb!
ioseb noneSvili _ me miWirs roca
amas vlaparakob, roca am sakiTxze
vlaparakob imitom, rom vamayob kons-
tantine gamsaxurdiaTi, magram me vxe-
dav, rom faqtia es proklamacia, am
faSisti generlis ase erovnul gmi-
rad gamocxadeba. magram, rac mTava-
ria, zviadi brZanebs, rom Cemi dawe-
rili ar ariso da Cveni prezidiumis
wevrebs sxva wyaro ar gagvaCnia garda
imisa, rasac prokuratura gvwers,
rac presaSia, is, rac dRes `litera-
turul saqarTveloSia” dabeWdili.
me amaRelva saqarTvelos patriarqis
werilma, romelic `literaturul
saqarTveloSia“ dabeWdili. ekle-
siasac unda verwmunoT da proku-
raturasac, rom maT Seiswavles da
gvweren da Tu ki is Semdeg daadas-
turebs, daarwmunebs prokuraturas,
Cven yvelani gaxarebuli viqnebiT da
amovisunTqavT, rom am saqmeSi mas mo-
nawileoba ar miuRia _ arc faSisti
generlis qebasa da arc am proklama-
ciis SedgenaSi.
magram jerjerobiT eklesia,
prokuratura gvimtkicebs da ro-
gorc wesdebaSia, mweralTa kavSiris
wevri ar SeiZleba, iyos is, vinc ar
dgas Cvens, sabWoTa poziciaze.
amitom, me, rogorc sxvebma brZanes,
mimaCnia, rom mweralTa kavSiris we-
vri ar unda iyos is, vinc proklama-
cias avrcelebs da faSist generals
aqebs.
Tavmjdomare _ moris!
moris focxiSvili _ SeiZleba, game-
oreba momixdes imisa, rac ukve iTqva.
ver warmomedgina, rom Cvens wreSi,
mweralTa rigebSi da saerTod, Cvens
qveyanaSi aRmoCndeboda adamiani, ro-
melic aseT mimarTulebas mounaxavda
faSisti generlis moqmedebas. amitom
SeSfoTebuli var, da Tuki es dadas-
turdeba, rom rogorme vinme mxars
uWerda am werilebs, _ aseTi kaci ar
SeiZleba iyos mweralTa kavSiris we-
vri, Tu es misi xelidan aris gamo-
suli, is ar SeiZleba iyos mweralTa
kavSiris wevri.
Tavmjdomare _ karlo!
karlo kalaZe _ mZime mdgomareoba-
Si Cagvayena Cven zviadma. ara marto
Tavisi Tavi Caayena mZime mdgomareo-
baSi, upirveles yovlisa, Tavisi Tavi,
magram ukiduresad Znel mdgomare-
obaSi Camayena me da yvela mwerali,
romlebic am xnis ganmavlobaSi, Ti-
Tqmis 40 wlis ganmavlobaSi, rogorc
konstantinesTan, ise am ojaxTan
axlos videqiT.
rasakvirvelia, me vekuTvni im amxa-
nagebs, romlebmac (Cven) konstantine
gamsaxurdias vaJiSvili miviReT mwe-
ralTa kavSirSi. mec miveci xma.
mweralTa kavSirSi yofna niSnavs,
rom iziarebde Sen im Sexedulebas,
im mdgomareobas, ideurad idge imaT
gverdiT, vinc am mweralTa kavSirSia
gaerTianebuli, da roca adamiani Ta-
visi saqcieliT upirispirdeba mwe-
ralTa kavSirs, mwerlobas, ra Tqma
unda, Cven valdebuli varT Cveni
damokidebuleba gamovxatoT, garda
imisa, rac Cven am dReebSi presaSi wa-
vikiTxeT, me meti araferi vici. Tu
kidev aris rame, unda vicode isic.
rac prezidiumSia, isic unda vicode,
magram rac oficialurad, rac Cvens
Tvalwin aris, me amisic mjera.
amitomac mweralTa kavSiris umra-
vlesobis azrs viziareb, rom Cveni
erTad yofna ar SeiZleba, is scil-
deba yovelgvar sakiTxs, es aris sa-
mSoblos sakiTxi, es aris patriotu-
li sindisis sakiTxi, es aris TviT
konstantinesTan damokidebulebis
sakiTxi, rac ar unda mZime iyos, pa-
suxi unda agos zviadma TavisTavis
magivrad, zviadma pasuxi unda agos
konstantines magivradac. is unda yo-
filiyo Cvens gverdiT da radgan ar
isurva, man unda mkacri pasuxi agos,
da is amas Seurigda. me mgonia, Cven-
Tan erTad misi yofna Znelia da war-
moudgeneli.
Tavmjdomare _ kidev vis surs ga-
moTqvas azri?
aleqsi gomiaSvili _ vidre Cems mo-
sazrebas gamovTqvamde, minda Seveki-
Txo zviads.
Tqven ganacxadeT _ amisi arc re-
daqtori var da arc avtorio. Tu
Tqven redaqtori ara xarT da arc
avtori, rogorc mweralTa kavSiris
wevri, rogor uyurebT am organos
pozicias? ra pozicia gaqvT am or-
ganosTan? _ da Tu Tqven monawile
xarT am yvelafrisa, da imis Sesaxeb,
rac gazeTSi iyo gamoqveynebuli, im
sityvebis Semdeg, rac mweralTa kav-
Siris prezidiumis sxdomis procesSi
moismineT _ ra azri dagebadaT da ra
cxeli Sokoladi 101
stenografuli angariSi saqarTvelos mweralTa kavSiris prezidiumis sxdomisa, 1977 wlis 1 aprili
gagrZeleba
mosazreba gaqvT?
zviad gamsaxurdia _ mokled moga-
xsenebT. solJenicini rom garicxes
kavSiridan, sakuTari nawarmoebebi-
saTvis garicxes. Tqven magdebT imis-
Tvis, rac Cemi ar aris, umTavresad
antifaSisturi proklamaciis da maR-
lakeliZis biografiisaTvis, romle-
bic Cemi ar aris, Cemi dawerili ar
aris. me ar vawer xels. me vageb pasuxs
mxolod imaze, rasac me vwer da xels
vawer. es rom iyos Cemi Jurnali, ma-
Sin movawerdi xels. SeiZleba, bevr
rames me ar viziareb, is proklamacia
CemTvis ucxoa. Tu aris im JurnalSi
raime dokumenturi masala, amas vi-
ziareb. aq cdiloben gacilebiT meti
damabralon, vidre es sinamdvileSia.
presac amas cdilobs. pozicia? amaze
me Tavs vikaveb, amas bolos vityvi.
aleqsi gomiaSvili _ me mgonia be-
vri laparaki zedmetia. Cveni wesdeba,
rasac gveubneba, Cveni valdebule-
baa, mweralTa kavSiris wevrebi unda
viyoT sabWoTa poziciaze da vamar-
TlebdeT wesdebas, vinc am wesdebas
ar iziarebs, vinc am poziciaze ar
aris, is mweralTa kavSiris wevri ar
unda iyos.
Tavmjdomare _ vis surs gamoTqvas
azri?
vano Tarba _ uxerxul mdgomare-
obaSi var, rogorc yvela. minda da-
viwyo karlo kalaZis sityviT. kons-
tantine gamsaxurdia CemTvis iyo
RmerTi, udidesi qarTveli kaci da
Cveni xalxis didi megobari da Zma.
roca mamaCemi mokvda, specialurad
Camovida oCamCireSi, Cems saxlSi iyo
da Zalian axlobeli kaci iyo CemTvis
da dRes CemTvis es sakiTxi Zalian
mZimea, mZime mdgomareobaSi var, ise
rogorc yvela Tqven, sadRac me _
ufro metadac.
ar vici, Tu zviadi daamtkicebs,
rom arafer SuaSia… xdeba gana, rom
Cvens presaSi aseTi masala iyos mo-
Tavsebuli da ar iyos swori? im ma-
salebis mixedviT, zviads gauWirdeba
Cvens rigebSi, mweralTa kavSiris ri-
gebSi darCena.
Tavmjdomare _ giorgi!
giorgi natroSvili _ vanom Tqva,
rac yvela Cvenganis sawuxaria. garda
amisa, Cveni presa, es ucxouri gadmo-
cemebi, es masala, eseni yvelaferi _
rogor SeiZleba?! vuerTdebi aq gamo-
sul amxanagebs.
Tavmjdomare _ elguja!
elguja maRraZe _ me mimaCnia, rom
zviad gamsaxurdia aris msxverpli im
ganukiTxavobisa, rac 20 wlis ganma-
vlobaSi grZeldeboda Cvens respu-
blikaSi, rasac 20 wlis ganmavlobaSi
ver vebrZodiT da roca man pirveli
nabiji gadadga am mxriv, Cven pasu-
xismgeblebi varT da damnaSave varT,
rom Tavis droze ar mivuTiTeT da ar
vuTxariT, rom es mcdari gzaa. am or-
ganizacias rom ufro meti fxa, ufro
meti vaJkacoba, SorsmWvreteloba ga-
moeCina, mieTiTebina misTvis (TiTqmis
yvelas Svileul asakad gvekuTvnis),
Cven SegveZlo misi mobruneba, aRzr-
da. gveTqva, rom is aris mcdari gza,
magram Cvens mweralTa kavSirSi im 20
wlis manZilze iyo danergili is, rom
eqscesebiTa da CxubiT vinc gadioda,
Cven amas vuwyobdiT xels, vaqezebdiT
amanac Tavisi daRi daasva. Cven rom
Tavis droze agvelagma is, vinc eqs-
cesebiT ikafavda gzas, saqme aqamde
ar mividoda.
axla is dapirispirebuli aRmoCnda
CvenTan, yvela CvenganTan da wesde-
basTan. misi saqcieli da moqmedeba
dasagmobia da amdenad mweralTa kav-
Siris rigebSi rom darCes, Znelia.
Tavmjdomare _ xuta!
xuta berulava _ mweralTa kavSiri
_ es aris TanamoazreTa kavSiri, ro-
gorc amas Cveni wesdeba iTvaliswi-
nebs. ra Tqma unda, es moqmedebac
SeuTavsebelia sabWoTa mwerlebis
saxelTan.
me minda, daveTanxmo zogierTi
amxanagis winadadebas. radgan zviad
gamsaxurdia acxadebs, rom es mas ar
ekuTvnis, rom es misi xelmZRvanelo-
biT Tu monawileobiT ar gakeTebula
(gviTxras, visia) da Tu es asea, er-
Txel kidev SevecadoT, iqneb aRmova-
CinoT…
Tavmjdomare _ amaze rom ar iyos
laparaki, mogaxsenebT: is, rac presa-
Sia dabeWdili da rac aq motanilia,
es dadasturebulia da aravis ar
undoda amis gamogoneba da SeTxzva.
es aris dadasturebuli da damtki-
cebuli da imitom aris gamotanili.
vidre bolomde ar iyo damtkicebu-
li, ar gamoutaniaT. zviads SeuZlia,
gamoTqvas Tavisi azri. is, rac aris
_ damtkicebulia da amas ar gavxdiT
sadavod. vimsjeloT imaze, rom fa-
qtiuri masalaa. xom ar SeiZleba ga-
zeTi „komunisti“ , „Tbilisi“, „axal-
gazrda komunisti“, „literaturuli
gazeTi“ tyuils swerdes?!
xuta berulava _ yvelaze mTavari
is aris, rom Cven aravis ar unda mi-
vceT ufleba, suli aumRvrios Cvens
axalgazrdobas, romelic Cven, Semoq-
medebiTma muSakebma unda aRvzardoT
komunistur idealebze da komunis-
turi suliskveTebiT da am SemTxveva-
Si, rodesac laparakia Zalian maRal
da wminda saqmeebze, aq daTmoba ar
SeiZleba.
me vuerTdebi amxanagebis azrs _ sa-
qarTvelos mweralTa kavSiris rigeb-
Si ar SeiZleba, rom aseTi kaci iyos.
Tavmjdomare _ kidev?
vaxtang WeliZe _ CemTvis cota Zne-
lia laparaki imitom, rom TviTon
zviadTan ar mqonda keTili urTier-
Toba, magram unda gamovTqva azri,
imis Semdeg ra sabuTebsac Cven gave-
caniT _ im proklamacias, faSizmis
reabilitaciis cdas, _ wesdeba ar
gvaZlevs uflebas, rom Cvens rigeb-
Si iyos da vuerTdebi saerTo azrs _
aseTi adamiani ar unda iyos mweral-
Ta kavSiris rigebSi.
Tavmjdomare _ sergi!
sergi Wilaia _ me sxva masalas ar
vicnob, rac gazeTSia, imas vicnob da
me mimaCnia _ sabWoTa presaSi moyva-
nili faqtebi da masala iseT Seuval
suraTs qmnis, rom aq ori azri arse-
bobdes, SeuZlebelia.
Tavmjdomare _ kidev?
revaz margiani _ Zalian rTul
mdgomareobaSi aRmoCnda qarTuli
mwerloba. me gavecani am masalebs.
TavisTavad zviadis saqcieli metyve-
lebs, rom is ar iziarebs qarTuli
sabWoTa mwerlobis poziciebs da
TviTon laparakobs _ ar aris saWiro
102 cxeli Sokoladi
iyos wevri am kavSirisa.
Tavmjdomare _ irakli, xom ar
ityodiT rames?
irakli abaSiZe _ ra mZimec ar unda
iyos amis Tqma, amxanagebo, unda
vTqvaT _ sabWoTa mwerals ar SeiZ-
leba sxva raime azri hqondes. sabWo-
Ta kavSiris mweralTa kavSiris wevri
Cvens wesdebas icnobs, maT Soris,
rasakvirvelia, zviadic icnobs. ra-
sakvirvelia, ar SeiZleba, Tu es yve-
laferi viciT, rac viciT Cven… (me
axla avad viyavi da yvelaferi ver
wavikiTxe). Tqven aq dagiZaxes imitom,
rom sTqvaT…
zviad gamsaxurdia _ bolos vi-
tyvi...
irakli abaSiZe _ sxvaTa Soris, bo-
los Cven unda vTqvaT. Cven ras vla-
parakobT?
zviad gamsaxurdia _ sasamarTloze
jer ekiTxebian braldebuls da Sem-
deg gamoaqvT ganaCeni.
irakli abaSiZe _ Tu saWiroa kenWi
vuyaroT, kenWi imitom, rom Tqven-
Tvis gadawyvetilia, sakiTxi naTelia
da me momxre var sabWoTa kavSiris
mweralTa kavSiridan zviad gamsaxur-
dia gairicxos, magram Cven albaT,
imitom davuZaxeT, rom mas movusmi-
noT. axla Cven vlaparakobT da mere
movusmenT?
11 welia mweralTa kavSirSi gvyavs
kaci, Cveni didebisa da siamayis Svili,
Cveni yvela ojaxis Svili. ra vqeniT,
ra gavakeTeT?! Cvens Tavzec unda
vTqvaT da piradad Cems Tavzedac _
vuTxariT mas raime, gavafrTxileT,
davuZaxeT? ai, me rom irakli abaSiZe
var _ ra gavakeTe. 1966 wels migviRia
wevrad. eg daWerili iyo erTxel, mec
movexmare. Cems Tvalwin uTxra kons-
tantine gamsaxurdiam, mogklavo, Tu
ki gaimeorebo.
mere ra moxda, davuZaxeT, vela-
parakeT, Tu ra vqeniT?! ase ar aris
sul, Cven xom gvTxoven pasuxs da
mogvkiTxaven da savsebiT marTali
iqneba. ase ki ar aris _ auwevT xels.
imxela didi movlenaa, rom arc erT
respublikaSi ar momxdara. Tqven
amas angariSi unda gauwioT. es kaci
ambobs _ me ara var redaqtori, Cemi
xelmowera ar aris. vkiTxoT raSia
saqme, ra aris, dagveZaxebina, erTxel
gagvefrTxilebina, meoredac, unda
gvemuSava. me cota mkacrad gamo-
vdivar, avad var _ me Cems Sesaxebac
vlaparakob imitom, rom Zmad mimaCnda
konstantine da megobrad misi ojaxi.
am bolo xanebSi xuTjer viyaviT da
dRe ar iyo, rom ar daereka CemTvis
da giorgi natroSvilisaTvis. Cven
damnaSaveebi varT da Cven mogvTxoven
pasuxs.
xmebi _ sTqvas.
zviad gamsaxurdia _ saerTod, ra
unda mogaxsenoT. sasamarTlo rom
sasamarTloa, mas Tavisi wesi aqvs _
sabWoTa kavSirsa Tu ucxoeTSi, ar-
sebobs iurisprudencia, arsebobs
kanoni. Tu yvelaferi moTavebulia,
unda gavCumde da Tqven rac gindaT,
is gamoitaneT, is daadgineT. ar Sei-
Zleba, sanam sasamarTlo ar daadgens
gagrZeleba
cxeli Sokoladi 103
muSaobs yovel dRe: 9:30 _ 20:00
bavSvTa saaTi: kvira, 12:00
misamarTi: Tbilisi, rusTavelis 34
telefoni: (995 32) 92 35 92
“KNOWING I LOV’D MY BOOKS,
HE FURNISH’D ME FROM MINE
OWN LIBRARY WITH VOLUMES”
Prospero… - The Tempest,
William Shakespeare
gamomcemloba ̀ em fabliSingis~ Jurnalebi
_ `liberali~, `cxeli Sokoladi~, `biznesi:
adamianebi, meTodebi, strategiebi~ ukve
Prospero’s Books & Caliban’s Coff ee-s wignis
maRaziasa da kafeSi iyideba!
00
4
gagrZeleba
danaSauls, kaci daisajos da imis
Tqma, rom es simarTlea imitom, rom
presaSia. presas SeiZleba, SeeSalos.
verc presa gaswevs sasamarTloobas
da verc prokuratura. es rom ase
iyos, maSin sasamarTlo aRar iqnebo-
da. prokuratura gamoTqvams Tavis
azrs da mas rom SeeZlos gadawyve-
ta, maSin sasamarTloc ar iqneboda
saWiro. marto prokuraturis azri
rom iyos kompetenturi, sasamarTlo
aRar iarsebebda. sasamarTlo imitom
arsebobs, rom daadginos simarTle,
is simarTle, romelsac ver adgens
prokuratura. ratom arsebobs sasa-
marTlo da SeiZleba Tu ara ase sro-
la adamianis mimarT da yvelaferi
is, rasac presa akeTebs? yvelaferi,
rac enaze moadgeba „sovetskaia kul-
turis“ korespondents, gadmoigzav-
neba aq da ibeWdeba an Tundac is, rom
me radio „svobodas“ vugzani masale-
bs. rogor SeiZleba ase dabraleba?
da ramdeni unda CamovTvalo?
ai, TviT aq rac wamZRvarebulia. me
ar vici, sad gamodis es Jurnali, vis
mier. me vwer da vaZlev megobrebs.
me vwer da rasac xels vawer, samwu-
xarod ar ibeWdeba, cenzura mkacria,
amitom gadavcem nacnob-megobrebs.
magaliTad, ZeglTa dacvis mdgomare-
obaze davwere, presis yvela organos
mivmarTe. ar damibeWdes da Semdeg ga-
davwyvite mimewodebina xalxisaTvis.
rac Seexeba proklamacias, ar mina-
xia, arc miTargmnia da saerTod me ar
var sabWoTa wyobilebis mteri, arc
misi damxobis momxre da arc aravis
movuwodeb amisken, Tu me raimes vwer,
vakritikeb romelime dawesebulebas,
es ar niSnavs, rom me var mteri. nu
aiRebT Tqvens Tavze sasamarTlos
funqcias. me vici, Tqven es dagegmili
gaqvT da, rac ar unda vTqva, Tqven
verafers SescvliT. es gadawyveti-
lia, magram Tqven sasamarTlo ar br-
ZandebiT, Tqvena xarT mweralTa wre.
araviTari maRlakeliZis Sesaxeb we-
rilis avtori me ara var. gadaxedeT
da naxavT _ arc erTi sityva Cemi ar
aris. da sxvaTa Soris, maRlakeliZis
Sesaxeb unda mogaxsenoT, _ is Tqve-
ni „mernis“ konsultanti iyo, Tu is
faSisti gaxldaT, ratom ar moxvda
niurnbergis procesSi? imitom, rom
swored is iyo antihitlereli, anti-
faSisti, ubralo samxedro. is gaxl-
daT Sulenbergis dajgufebis wevri,
antifaSisti da arc vicnobdi da arc
vmegobrobdi maRlakeliZes, is Tqveni
gamomcemloba „mernis“ TanamSromeli
iyo wlebis ganmavlobaSi da yvela
TqvenTagans masTan puri uWamia da
kargi sityva uTqvams.
giorgi JorJoliani _ me ar var mag
werilis avtorio…
zviad gamsaxurdia _ Tu sasamar-
Tlo daamtkicebs, rom me var mag
werilis avtori, an es proklamaciac
Cemi Targmnilia… me ar vawer xels
Jurnals, imitom ki ara, rom meSinia,
ara, me ara var mSiSara. me ar vici,
sad gamodis es Jurnali. am JurnalSi
yvelaferi _ rac faqtiuri masalaa _
simarTlea da me amaze vawer xels.
giorgi ciciSvili _ Tqven ambobT,
rom ar iciT, sad gamodis, vin aris
redaqtori da xelmZRvaneli. gaqvT
Tu ara ufleba mweralTa kavSiris
wevrs, beWdoT, gauSvaT Tundac uwyi-
nari korespondencia im JurnalSi,
romlis arc redaqtori iciT, arc
Semdgeneli, arc iniciatori, arc
fasi aweria da is ki namdvilad iciT,
rom aralegaluri Jurnalia. me pira-
dad arc minaxia es Jurnali. es rom
yofiliyo dabeWdili „ciskarSi“,
„mnaTobSi“, gamovidodi, Sevafasebdi.
ranairad Sefasdeba es Tqveni saqcie-
li am SemTxvevaSi, roca Tqven beWda-
vT im JurnalSi?
zviad gamsaxurdia _ batono gior-
gi, es iseTi Jurnalia, sadac SeiZleba
xval Tqveni nawarmoebic moxvdes. me
Cems nawarmoebebs vuSveb Cems nac-
nob-megobrebSi, iseTebs, romlebsac
ar mibeWdavs presa. iq redaqciaa da
kantora ki ar aris, rogorc weren,
araviTari kantora ar aris. es geSle-
baT. es yvelaferi dasadgenia da rac
ganzraxuli gaqvT ukve, SegiZliaT
gadawyvitoT.
Tavmjdomare _ batono giorgi!
giorgi merkvilaZe _ zviadis ga-
mosvlam Cven mainc ver dagvarwmuna,
rom mas araviTari kavSiri ara aqvs.
mainc faqtebs Tavisi logika aqvs da
ara mgonia, rom Tqven ar icodeT am
Jurnalis asaval-dasavali. bolosa
da bolos, Tqveni nebis gareSe ro-
gor ibeWdeba? Tqven sruli ufleba
gqondaT, protesti gagecxadebinaT
oficialurad, rogorc es moxda
moskovis gazeTebSi da raki es ase ar
aris, Tqven TanamSromlobT am Jur-
nalSi da TanaugrZnobT am Jurnalis
pozicias.
Tqven Tqveni niWiT, Tqveni ojaxis
tradiciebiT, rasakvirvelia, kavSir-
Si unda iyoT CvenTan da Tqveni pra-
qtikuli saqmianoba sawinaaRmdegoa
amisa, amitom mec mxars vuWer wina-
dadebas, rom Tqveni kavSirSi yofna
SeuTavsebelia kavSiris wevris mova-
leobasTan.
Tavmjdomare _ guram!
guram fanjikiZe _ me var Zalian
cud dReSi da Zalian miWirs dRes
gamosvla, vinaidan ori welia me da
zviadi erTmaneTs ar velaparakebiT,
radgan gvqonda Zalian didi Cxubi _
axla ar minda am gaWirvebul dros
bralmdebeli gamovide, vinaidan ar
davemsgavso Casafrebul mters. miu-
xedavad amisa, me viziareb prezidiu-
mis azrs.
ise ki, arsebobs wesdeba. magali-
Tad, partiidan ricxaven kacs, Tu
sami Tvis sawevro ar gadaixada, vinai-
dan zviadi ar emorCileba mweralTa
kavSiris wesdebas, ar iziarebs mis
programas, TviTonve unda gasuliyo
am kavSiridan.
rasakvirvelia, me viziareb prezi-
diumis azrs, magram Zalian cud dRe-
Si var.
arCil sulakauri _ mec igive min-
da vTqva, rac guramma. me da zviads
ara gvaqvs kargi urTierToba, didi
xania. me, rogorc Tqven, pirvelad
gavige presidan es ambebi. me prin-
cipulad ar vkiTxulobdi, rasac eg
werda, magram axla raRacnairad, ba-
toni iraklis gamosvlis Semdeg, ar
SeiZleba angariSi ar gauwio imas, rom
pirovneba uaryofs, imas ambobs, rom
araviTari kavSiri ar hqonia…
zviad gamsaxurdia _ kavSiri ki
mqonda, Cemi masala dabeWdilia, amas
104 cxeli Sokoladi
yvela xedavs, sad da rodis gamodis,
me ar vici.
arCil sulakauri _ isic marTalia,
rom sasamarTlom unda daadginos.
zviadi ise unda mosuliyo, rom sa-
samarTlos daemtkicebina es. ise, vi-
ziareb saerTo azrs.
Tamaz WilaZe _ viziareb prezidiu-
mis azrs.
guram asaTiani _ yvelam Tqva da
mec unda vTqva _ Zalian mtkivneuli
sakiTxia. Zalian mZime mdgomareobaSi
varT. me ara mgonia, rom darbazSi
iyos mwerali, romelic pirad mtrad
Tvlides zviad gamsaxurdias. me esec
mawuxebs, me minda zviads mivmarTo da
Tu is obieqturad Seafasebs, Znelia
ase dascildes pirad gancdas.
zviad gamsaxurdias adgilze me pi-
radad ufro adre davwerdi gancxa-
debas imis Sesaxeb, rom gamogveyvana
kavSiridan.
kosta margievi _ me masalebs ar
vicnob. vicnob mxolod gazeTebSi
dabeWdil masalas. dRes vxedav pira-
dad am SesaniSnav axalgazrdas, magram
me Tanaxma var prezidiumis azrisa.
fridon xalvaSi _ amxanagebi ga-
movidnen. me veTanxmebi amxanagebis
azrs. sxva mxriv, saqmis kursSi me ar
var, garda imisa, rac presaSi iyo da
umravlesobis azrs vuWer mxars.
roman miminoSvili _ Zalian Znelia
laparaki. gvian Semovedi. aq raze iyo
saubari, me ar vici, magram ramdena-
dac vatyob, pativcemuli zviadi ua-
ryofs imas, rom es gamocemebi misi
iniciativiT xdeboda. presaSi rac
gamoqveynda masala, es mxolod nawi-
lia, ris saqmis kursSi SeiZleba iyos
ganyofileba.
aq rom movdiodi, me zogierTi ram
movitane (gadascems grigol abaSi-
Zes) da zogi ram gamges aqvs. es aris
„Tavisuflebis tribuna“, sadac da-
beWdilia zviad gamsaxurdias sityva
da, agreTve, konstantine gamsaxur-
dias gamouqveynebeli novela da ra-
mdenadac me vici, konstantine gamsa-
xurdias arqivze aravis ar miuwvdeba
xeli.
Tavmjdomare _ es aris emigrantu-
li Jurnali?
roman miminoSvili _ diax, es aris
emigrantuli Jurnali, romlis sare-
daqcio kolegiaSi Sedian g. wereTe-
li, m. nozaZe da… zviad gamsaxurdias
Ria werili profesor lengs.
zviad gamsaxurdia _ es Cemia, me va-
wer amas xels. es werili me gavugza-
vne devid lengs. aseve xvdeba „Tavi-
sufal xmaSi“ yvelaferi. vis miaqvs,
me ar vici.
roman miminoSvili _ ai es erTgver-
diani amonaweri „saqarTvelos moam-
bidan“. aq aris CamoTvlili is pirebi,
romlebic moskovSi xelmZRvaneloben
e. w. adamianTa uflebaTa dacvas da
maTi werilia, romelsac xels aweren
akademikosi saxarovi, tverdokredo-
vi da WeliZe. jgufis wevrebi: zviad
gamsaxurdia, merab kostava, viqtor
rcxilaZe da sxvani. „oqros sawmisis“
Sesaxebac igive mdgomareobaa.
am „oqros sawmisTan“ dakavSirebiT
minda mogaxsenoT, „oqros sawmisSi“
aris konstantine gamsaxurdias ga-
mouqveynebeli nawarmoebi. saidan Re-
bulobs redaqcia?
zviad gamsaxurdia _ mTels qalaqSi
dadis es.
revaz jafariZe _ megobrebo, albaT
TviTeuli Cvengani daTmobda Tavisi
sicocxlis ramdenime wels, rom es
ambavi ar moswreboda. me davTmobdi
ramdenime wels, rom ar mWirdebodes
aq gamosvla. me ar vityvi ratom, ra
urTierToba mqonda konstantine ga-
msaxurdiasTan, rogor miyvars zvia-
di, magram aq rom brZandebodes, Cvens
prezidiumze, batoni konstantine
isic ase ityoda.
arsebobs wesdeba da formaluri
logika moiTxovs, roca ar eTanxmebi
am wesdebas, Sen TviTon daswero gan-
cxadeba da ar Cagvayeno Cven uxerxul
mdgomareobaSi.
kargi iyo, rom zviads ase gaekeTe-
bina da Zalian vwuxvar, da iZulebuli
var yvela imis gamo, rac CvenTan aris
aq, mxari davuWiro am winadadebas.
murman lebaniZe _ gaocebuli var
im mdgomareobiT da gakvirvebas iwve-
vs is faqti, rom jer kidev bolomde
ar aris garkveuli da samtkicebeli
xdeba Cvens sxdomaze, rogorc bato-
ni zviadi acxadebs, aris Tu ara is
yvela am masalis organizatori, re-
daqtori da redaqtor-gamomcemeli.
Tavmjdomare _ amxanagebo, me ofi-
cialurad vacxadeb _ roca es sakiTxi
daisva, Cven gviTxres, rom yvelaferi
dokumentirebulia da nu gavxdiT sa-
davos, da Tu ki zviadi daamtkicebs,
Cven ar gagviWirdeba sxvanairad vi-
msjeloT.
murman lebaniZe _ mainc nuTu zvia-
ds ar dauZaxes da dRes salaparako
xdeba _ aris Tu ara redaqtori. dRes
zviadi aq unda mosuliyo absolutu-
rad ganiaraRebuli, absoluturad
Semzadebuli, rom eTqva _ ki batono!
amis Semdeg unda moxdes zviadis aR-
sareba da sad? _ sxvagan! ise, rom Cven
ar gvecodineba.
Tu is marto guram rCeuliSvilis
keTili mosagonaris avtoria, maSin
ulogikoa misi garicxva. magram Tu
is im Jurnalis redaqtoria, sadac
proklamacia da maRlakeliZis mosa-
gonaria dabeWdili, maSin misTvisac
da CvenTvisac naTelia, rom is gairi-
cxeba.
Tavmjdomare _ kidev Tu darCa vin-
me?
SoTa niSnianiZe _ ori azri ar SeiZ-
leba arsebobdes imis Sesaxeb, rac aq
iTqva, Tu es braldebebi dokumenti-
rebulia, kargia, Tu ki zviadi moa-
xerxebs Tavis marTlebas, magram Tu
es ver moaxerxa, maSin sajarod, pre-
saSi aRiaros Secdomebi, es bevr rames
niSnavs. mas iseTi aRzrda aqvs, iseT
garemoSia aRzrdili, rom ar SeiZ-
leba erisaTvis sasargeblo ar iyos
ganaTlebis gamo, wignierebis gamo,
xom SeuZlia ise iTanamSromlos, rom
erisaTvis sasargeblo iyos. me mgonia
mTeli qarTveli mwerlobisaTvis es
kargi iqneba, Tu gamarTleba da Tavis
Tavis reabilitacia ver moaxerxa, am
Secdomis aRiareba niSnavs misi sin-
disis winaSe erTgvar gamarjvebas da
perspeqtivaSi CvenTan iqneba es kaci.
Tavmjdomare _ vin darCa kidev?
ana kalandaZe _ batoni murmanisa
ar iyos, ra unda vilaparako, pir-
veli gancda is aris, rom batoni
konstantines aCrdilis winaSe varT
gagrZeleba
cxeli Sokoladi 105
yvelani umZimes mdgomareobaSi da
gansakuTrebiT me. zviadi naTlima-
maa Cemi, naTel-mironi makavSirebs.
da rac aq iTqva, iman me cota imedi
momca. pirveli samsjavro _ es aris
mweralTa kavSiris prezidiumi. nuTu
aravin daibara, marto Cven varT pir-
velebi?… SeiZleba, moxdes saswauli
da zviadma Tavi gaimarTlos da amo-
visunTqoT. SeiZleba, moxdes aseTi
saswauli da me am saswaulisa mjera.
Tavmjdomare _ batono demna!
demna Sengelaia _ amxanagebo, Zne-
lia im ymawvilis mdgomareoba da misi
gaTvaliswineba CemTvis, romlis xel-
Sic is gaizarda. sul patara iyo, ro-
desac konstantine mas Tavs evleboda
da dRes sul sxvanairad warmosdga.
sakmarisia CemTvis is, rac presaSia.
ar SeiZleba ase, piradi moralis
sakiTxi saeWvoa Zalian, anonimur we-
rilebs rom kaci wers samRvdeloeba-
ze, 170 werili gaugzavnia anonimuri,
da zviadma amaze naklebi werilebi ki
ar gagzavnao. gaufrTxildeT qar-
Tul enaso, es iseT eWvebs aRZravs,
aq araviTari sasamarTlo dadastu-
reba ar gvWirdeba, yvelaferi naTe-
lia. es yvelaferi axdens Zalian cud
STabeWdilebas, rogorc moqalaqis
da aq inteleqtis mdgomareobaa ki-
dev safiqrebeli. WkuaTmyofeli kaci
amas ar izams da miT umetes Sen, sam-
Soblos Svili xar da amRvrev wyals.
me vwuxvar Cveni ojaxis wevri aqamde
rom mivida da Tu zviadi moaxerxebs
imas, rom gaimarTlebs Tavs, ar vici,
es aris ciliswameba. Tu is gaimar-
Tlebs Tavs, es iqneba bedniereba, es
iqneba misi gadarCena da konstantines
gadarCena da gadarCena Cveni prezi-
diumis saxelis gatexisa, es sakiTxi
Zalian rTulia. rTulia CemTvis pi-
radad biografiulad misi warmod-
gena, es „samizdati“, es yvelaferi,
araferi sisaZagle rom ar aklia am
saqmes. es samwuxaro mdgomareobaa.
ar aklia arc antipatriotizmi, arc
amxanagebis dasmena da gawirva. aba ra
aris anonimuri werilebi. me Zalian
meniSna erTi sityva, romelsac ambobs
samRvdeloeba „paranoikebi“.
ra Tqma unda, Tqven kargad iciT,
rom Cvens qveyanas imdeni mteri hyavs,
rom mtris gamogoneba kidev aravis
ar sWirdeba da vidre am sakiTxs aq
movitandiT, gviTxres, rom es fiq-
sirebulia. magram raki zviadma es
ganacxada, bevri sikeTe gvakavSirebs
masTan, Tu ki is im azrisaa, rom ar
iziarebs, rac aq aris da gaimarTle-
bs Tavs an daswers exlave, rom gmobs
yvelafers…
zviad gamsaxurdia _ yvelafers ar
vgmob. rac me damiweria, imas ar vgmob.
araviTari antisabWoTa me ar damiwe-
ria, mTavrobis winaaRmdeg me araferi
damiweria. rac Seexeba proklamacias,
is me ar mexeboda, ar vici.
Tavmjdomare _ Tu Tqven cnobT,
rom es aris antisabWoTa moRvaweoba,
gmobT da ar iziarebT; ar iziarebT
im radiogadacemebs da winaaRmdegi
xarT am moqmedebis…
zviad gamsaxurdia _ yvelafers ro-
gor vgmob, Cemi Tavis winaaRmdegi xom
ar viqnebi? damiweria daviT garejis
Zeglis mdgomareobis Sesaxeb da sxva
Zeglebis Sesaxebac da amas yvelafers
me ar vgmob. vgmob im proklamacias,
rac aris antisabWoTa, antisabWoTa
me araferi damiweria.
giorgi JorJoliani _ Tqven gana-
cxadeT, _ ar iciT am Jurnalis gamo-
cema, sad icema da vin ganagebs da arc
mogwonT. maS rogor beWdavT?
SoTa niSnianiZe _ daweros axsna-
ganmartebiTi baraTi, ai is, rac mo-
gvaxsena. es kargi iqneba.
Tavmjdomare _ zviad, roca Tqven
iyaviT siraZesTan, gana ar iyo amaze
laparaki?
zviad gamsaxurdia _ siraZesTan me
viyavi memkvidreobis sakiTxTan daka-
vSirebiT da es vuTxari.
giorgi JorJoliani _ „oqros saw-
misi“ ixsneba Tqveni weriliT da le-
qsiT.
zviad gamsaxurdia _ leqsi Cemia,
werili ki _ ara.
giorgi JorJoliani _ xelmowera
aris batoni zviadis.
sergi Wilaia _ bevr rameze ambobs
uars da egeb daweros.
Tavmjdomare _ me nu CamayenebT
bralmdeblisa da mosamarTlis rol-
Si. Cven movusmineT aq gamoTqmul
azrebs. Tu marTla zviadi daamtki-
cebs, rom araviTari urTierToba ara
aqvs, Cven gvetyvian da aRvadgenT ise,
rom ar dagvWirdes misi garicxva,
es iqneba CvenTvis didad sasaxelo
da Cveni yvelas reabilitacia. gana
marto zviadi, aramed mTeli organi-
zaciaa uxerxul mdgomareobaSi. vis
gaexardeba es. xvalve davarRvevT am
dadgenilebas, oRond daamtkiceT.
rogor gekadrebaT?!
Cven vTqviT, rom Cveni kavSiris we-
vrisaTvis es SeuTavsebelia da Sen
TviTon unda daasabuTo Seni simar-
Tle. Sen araferi sTqvi.
kenWisyra mainc unda moxdes, for-
malurad xom unda vuyaroT kenWi
imas, rac aq iTqva.
revaz jafariZe _ ar unda kenWisyra.
Tavmjdomare _ vin aris momxre
im azrisa, romelic Tqven sTqviT?..
ar aris kenWisyra saWiro?! vin aris
momxre im winadadebisa, romelsac
yvela awers xels?
irakli abaSiZe _ rom gairicxos?!
Tavmjdomare _ vin aris momxre,
gairicxos? gTxovT, aswioT xeli!
gTxovT, dauSvaT! vin aris winaaRmde-
gi? aravin. Tavi vin Seikava? aravin.
maSasadame, winadadeba miRebulia er-
Txmad.
me kidev vimeoreb, Tu zviadi dRes-
ve daamtkicebs imas, rac man ganacxada
_ rom ara aqvs kavSiri am saqmianobas-
Tan, Cven pirvelebi viSuamdgomlebT,
rom gaauqmon dadgenileba.
aleqsi gomiaSvili _ modiT orSa-
baTamde mivceT vada, orSabaTs Tu
warmoadgens, xelaxla SevikriboT da
gadavxedoT.
Tavmjdomare _ Cven kenWi vuyareT
da gavaTaveT da me vambob _ Tu ki
zviadi gamarTldeba, rom mas aravi-
Tari damokidebuleba ara aqvs da ar
iziarebs im proklamaciis dabeWdvas
da antisabWoTa propagandas, Cven
yvelani davuWerT mxars mis kavSirSi
dabrunebas.
amiT Cveni es dRevandeli sxdoma
damTavrebulia…
gagrZeleba
106 cxeli Sokoladi
sanagvidan varskvlavebiskenerTi-ori advilad amosaSrobi wveTis garda, sulxan-saba orbelianis
Semdeg, qarTuli proza nagavia da Cvens cxovrebas nagviT avsebs. am
nagvidan Txzavs avtori `SuSanikis Svilebs~ da ise uaxlovdeba namdvil
literaturas, rogorc mxolod aka morCilaZes Tu gamosdis alag-alag.
mamuka lekiaSvili
prezentacia gaimarTeba literaturis muzeumSi
misamarTi: Wanturias q. N8
11 marti, 18 sT