Download - Auschwitz Bulletin, 1981, nr. 03 Maart - Mei
nederlands auschwitz c o m i t é
25 jaargangnr.3, mrt.-apr.-mei 1981
Secr.. E. Furth, Diemerkader 43, 1111 AC Diemen, tel.: 020-905310 bankrek.: AMRO BANK, bijk. van Baerlestr. 58,1071 BA Amsterdam, spaarrek. 40.01.75.088 Gem. giro: 4875500, postgiro: 293087 t.n.v. NAC Redaktie: E.Tas, Amsteldijk23,tel.020-795716,1074 HS Amsterdam Administratie krant: D van Geens, Renkumhof 50, 1106 JB Amsterdam, tel 020-972869
Wekroep tot leven OP 4 MEI NAAR DE DAM Ook dit jaar zullen wij op 4 mei 's avonds in een stille tocht door Amsterdam naar de Dam trekken en daar bloemen leggen bij het Nationale monument. Het werd in de loop der jaren een traditie om op tal van punten bijeen te komen en de twee minuten stilte in acht te nemen. Wie geen bijzondere reden heeft om elders aanwezig te zijn wordt uitgenodigd om met ons mee te gaan. Verzamelen: Naussaukade bij de Bosboom Toussaintstraat. Vertrek: 18.30 uur.
NAC
Geen verschil zag Ed Hoornik in zijn rede op onze herdenking van 1968, of hij Dachau of de wereld zei. Een diepe verzuchting, waaraan wij vrijwel dagelijks worden herinnerd. Dagelijkse kost, jarenlang alweer, is het geweld, van de granaten in Libanon tot de hand-gun, de 's_aturday night special' oftewel het pistool in de Verenigde Staten. En daar vanaf de negerkinderen in Atlanta tot de president in Washington. Het geweld loopt van de steen door bankruiten via ME tot het professioneel geweld in het andere, Latijnse Amerika. In Voor-, Midden- en Oost-Azië tiert wapengeweld. Om kernraketten op alle afstanden spookt het spel van aanbod, afwijzing en overweging — dit laatste ook de enige uitweg. Alsof een nachtmerrie van ons werd waargemaakt: de jongeman die zijn liefde wilde bewijzen door de (van oudsher zelf schietgrage) president Re-agan dood te schieten had het zowaar al bij de neo-nazi's gezocht. Zij zouden
hem te gevaarlijk hebben gevonden of hij hen niet flink genoeg! En jawel, ook in New York werd een pretendentmoordenaar in de kraag gevat en alweer zou het niet alleen schieten-uit-liefde, maar zowaar meteen een neonazi-uit stapje hebben gegolden. Schoten klonken ook in Polen, voor ons van belang, omdat onze naasten er de dood zijn ingestuurd en velen van ons er met het naakte leven uit zijn ontkomen en ook een land dat een belangrijk deel van zijn bevolking door de nazi's heeft verloren. De Joodse bevolking is vrijwel geheel uitgeroeid: alle overlevende Polen zijn nabestaanden van nazi-slachtoffers. Met de Sowjet-Unie is het trouwens niet veel anders.
Bedreigde bevrijding
Waarom wij dit alles memoreren? Onmogelijk kan men in 1981 gevoelens van bevrijding oproepen zonder een woord over de dreiging om ons heen. Toch is die niet onontkoombaar. Kijken wij, zoals gebruikelijk, over onze oostgrens, de Bondsregering treedt matigend op. En de media, het gangbare geestelijke voedsel van de hedendaagse burger, mogen er nogal eens de beproefde koude oorlog beoefenen, hier willen wij liever eens wijzen op de uitzending over (gedramatiseerde) getuigenverklaringen in een vooronderzoek voor een naziproces, gespeeld door vier Israëlische acteurs plus een Duitser en met een rake nabespreking. Treffend was ook het intervieuw met Fanya Fa-néon, die een boek schreef over het 'meisjesorkest in Auschwitz', in verband met de naar dit boek gemaakte en uitgezonden film. En die werd weer gevolgd door een opmerkelijke nabetrachting door de psychologe Margare-te Mitscherlich.
Het blijft niet bij dit werk door betrekkelijke beperkte teams. De grootste organisaties in de Bondsrepubliek, de vakbonden, hebben alle maatregelen geëist tegen de neo-nazi's, jeugdorga-nisties insgelijks en de oproep ter beteugeling van nazi-terreur heeft de steun van schrijvers, geestelijken en andere vooraanstaande persoonlijkheden en bovendien van een twaalftal leden van De Bondsdag. Er is reden voor die ongerustheid: blijkens een officieel onderzoek is het neo-nazidom het laatste jaar opnieuw gegroeid. De sympathie voor Hitier en de nostalgie naar de weldaden van het Derde Rijk blijken ook al niet afgenomen en zelfs ontloken bij een flink deel van de nieuwe lichtingen. Zoals gezegd: de reactie op zo ruime schaal is onderzijds bemoedigend. Verdere bewapening, bescheiden modernisering genoemd, riep in Bonn dichte menigten van vooral, maar niet alleen, jonge mensen op de been ter overstaan van de verzamelde NAVO-ministers van defensie.
Vervolg op pag. 4
Proces in Kiel de deportatie van Joden uit België
Wij hebben meer dan dertig processen tegen nazi-misdadigers bijgewoond. Ditmaal zijn wij in Kiel. Daar wordt de SS-luitenant Kuit Asche berecht. Hij is direct en persoonlijk verantwoordelijk voor de deportatie van 21.924 Joden, die in Auschwitz zijn vermoord. Naast Asche waren er nog twee andere beklaagden geweest. Voor het proces te Kiel op 26 november 1980 werd geopend heeft de hoofdverdachte, Ernst Ehlers, een eind aan zijn leven gemaakt. Zijn zelfmoord, de bekentenis van zijn schuld, heeft van zijn voormalige 'zaakgelastigde voor Joodse zaken' de hoofdverdachte gemaakt. De SS-offi-cier Konstantin Canaris is ziek en ontloopt zo ook het proces. De zittingen hebben eenmaal per week plaats, men ziet het einde van het proces tegen juni 1981 tegemoet. De Bond van Oud-gedeporteerden van België onder voorzitterschap van de heer Pioro heeft een uitstekende documentatie overgelegd, die is bijeengebracht door de zorgen van de jonge historicus Maxime Steinberg. Het is een ware encyclopedie van het kwaad en is getiteld: 'Dossier Brussel-Auschwitz, de SS-politie en de uitroeiing van de Joden van België'. Deze bundel laat overduidelijk de arrestaties, razzia's en de deportatie zien van 25.000 Joden, die allen in 28 treinladingen naar Auschwitz zijn gestuurd. Minder dan 5% is teruggekeerd. De kinderen werden net als de zwangere vrouwen en de oude mensen allen bij hun aankomst vermoord.
Het proces wordt voortdurend door de Belgische pers gevolgd. Overlevenden van Auschwitz komen, vaak ondanks hun leeftijd en gezondheidstoestand in grote getale. Herman Dobrowicz is er steeds aanwezig. Hij geeft antwoord op de vragen van jonge Duitsers, die met velen komen. Dobrowicz is bereid naar scholen te gaan om daar te spreken. Hij vertelt daar wat de hel van Auschwitz was en hij heeft zelfs foto's ter documentatie bij zich. SS-Luitenant Kurt Asche, in een donker pak, zit dicht bij zijn verdedigers en blijft onbewogen in het aangezicht van de langs trekkende reeks getuigen. Hij kan niet ontkennen dat hij de transporten heeft georganiseerd, noch dat hij bezoeken heeft gebracht aan Mechelen, het doorgangskamp naar Auschwitz. Maar naar zijn mening gingen alle gede
porteerden naar het Oosten om daar te werken.
De getuigen
De rechtszaal is vol. Er zijn veel jonge Joden uit Antwerpen gekomen, er zijn vertegenwoordigers van de Ravens-brück- en Breendonck-comité's, van de organisatie voor Joods-Christelijke vriendschap, van de Joodse vrouwenorganisatie Wizo en leerlingen van een Duitse school.
De eerste getuige is mevrouw Rosa Goldstein. De president, Rudolf Dann, is verplicht elke getuige de volgende vraag te stellen: 'Bent u direct of aangetrouwd familie van de beklaagde?' Een vraag die alle getuigen in verwarring brengt. Natuurlijk antwoorden ze allemaah'Welnee!' Rosa Goldstein vertelt hoe zij werd gearresteerd en naar de Gestapo in de Avenue Louise gebracht, waar zij begreep wat haar wachtte. Door haar contact met het verzet, dat naar de verboden radio luisterde, vernam zij dat deportatie de dood betekende. Zij vertelde wat de selectie was. Evenzo deed dat haar man, dr. Maurice Goldstein, de voorzitter van het Internationale Auschwitz Comité.
De naam van dr. Mengele wordt genoemd. Na een verschrikkelijke reis met 70 a 80 personen per beestenwagen in Auschwitz aangekomen werden de gedeporteerden in twee groepen gescheiden, waarvan de ene, de grootste, alle kinderen, zwangere vrouwen en bejaarden, de dood in werd gestuurd... Helene Kaiser realiseerde zich, zodra ze in het doorgangskamp was aangekomen, wat haar te wachten stond, net als mevrouw Goldstein, die vertelde hoe zij gearresteerd en naar de Gestapo gebracht, daar werd verhoord door een man in burger. De gewelddadigheid van de Gestapo en in het doorgangskamp, waar de bagage van de gedeporteerden werd afgerukt, gaf te verstaan dat men de dood tegemoet ging. Niet minder aangrijpend was het verhaal van Rebecca Lifschitz, 73 jaar, deelneemster aan het verzet. Zij werd acht maanden gevangen gezet in Antwerpen en twee maanden in de gevangenis van Aken. Daarna werd zij in
een geblindeerde trein met een groep in Duitsland opgepakte zigeuners naar Auschwitz vervoerd, waar zij uitgehongerd en gekleed in lompen, maar op de tonen van de muziek, te werk werd gesteld bij het graven van sloten. Helene Verbeeke-Kohn, afkomstig uit Wenen, werd heel jong naar Birkenau gestuurd. Zij herinnert zich geen datum meer. Het was een verblijf in de hel. De verdachte, nu gepensioneerd, blijft onbewogen bij het relaas van de getuigen. Wat de zigeuners aangaat, alleen al uit het kamp Mechelen werden 351 personen, daaronder 175 kinderen, gedeporteerd: 12 zigeuners overleefden het. Opmerkelijk is in dit proces dat de Belgische autoriteiten en wel het ministerie van gezondheid beschikt over lijsten van gedeporteerden, de data van de transporten en kaartjes met namen uit het doorgangskamp en verder brieven van de SS. Met behulp van deze onweerlegbare bewijsstukken moet de justitie nu uitspraak doen. De schaarse overlevenden wachten het vonnis af. Geen genade voor de nazi-misdadigers!
Miriam Novitch, Kiel 1981
De Duitse Jungdemokraten van Slees-wijk-Holstein, waar Kiel ligt, hebben verklaard: 'Het feit dat het proces tegen Kurt Asche pas 18 jaar na het bekend worden van de punten van de aanklacht is geopend vinden de Duitse Jonge Democraten een schandaal. De deelnemers aan de conferentie van hun afgevaardigden betuigen de Belgische overlevenden en hun familie hun solidariteit.
LET OP! NIEUWE ADRESSEN
Informatie- en Coördinatie Orgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen Icodo, waarin opgenomen Informatiecentrum voor door de oorlog getroffenen. Oud adres: J.M. Kemperstraat 1, Utrecht. Nieuw adres: Willem Barentszstraat 31c , 3572 PB Utrecht, telefoon: 030-730811.
Uitkeringsraad Vervolgingsslachtoffers—WUV Medisch bureau oud adres: Javastraat 42, Den Haag; Nassauplein, Den Haag, verhuisd naar: Kinderen van Versteegplein 11, 2713 HB Zoetermeer, tel.: 079-511881.
Uit een uniek boek Allen die voor de bevrijding van het fascisme vielen en streden herdenken wij. Lang niet alle verzetsdaden zijn bekend, ondanks volgeschreven bibliotheken. Een van de indrukwekkendste documenten van verzet die wij ooit zagen verscheen onlangs in Dortmund. (Verlag plane GmbH.) Het is 'Das Lagerlie-der Buch', liederen gezongen, verzameld en met de hand neergeschreven in het kamp Sachsenhausen. In alle kampen is, meest onder dwang, gezongen. Soms veranderden de gevangenen een tekst, een enkel maal konden zij elkaar hun eigen liederen laten horen. Heel zelden hadden zij de kans iets daarvan op te schrijven. Er is één bundel met bijna 200 liederen bewaard gebleven, in 1942 in het Bau-büro van de SS in Sachsenhausen in elkaar gezet, in schoonschrift vakkundig uitgeschreven en geïllustreerd. Uiteraard strikt illegaal. Het boek is in 1943 als verjaarscadeau gegeven aan Willy Feiler, een jonge anti-fascist, die het wat later gelukt is te ontvluchten. Hij is twee jaar geleden gestorven. De makers van het boek zijn nooit gevonden.
bel Stttiu
Alle kampliederen, te beginnen met het 'Moorlied' over de veensoldaten uit 1933 staan erin, naast teksten als Brü-der, zurSonne, zurFreiheit'. Maar ook de in Duitsland zo geliefde Wanderlie-der, plaatselijke en streekcoupletten en versjes in dialect.
De huidige uitgave is een facsimile, d.i. een reeks gefotografeerde reproduk-ties. Wij laten u in dit bevrijdingsnummer als hulde aan hen die de strijd nooit hebben opgegeven een en ander zien uit dit unieke werk.
Ju c?&i) oljin <ZUcfydaf-rfuje èlic&ef/ TZZoor wnd-derde vthtffforum* r
~t{)tfeïfcï72.<2 nurfè orcfwi.'cfc<)i\ ët'cjerz fl?efo?z &<xfy£ &ri*?ii.nx>.
W7icZytéfotz Tnit dam £f>ctie7*. Ga z'ns /22<x>p -
aS\ ier in <d*ajer oden Stieide zfl <ddj&jee cUffcfe&cmi't zvo ivirféivz Z>ot3 jeder erende ^ïtzier -$Zdd;<2-7dr&^? verheit*.
( ^ V . ~VtirjPf3.c? *> vif i~med m&deT cfe^eïTi. c?ië JcyJezi.. JPeinw, TSeiTzer ^trzr^ ^t>tdit7-c/j
_ Tïttcfyt wtrd Tzi^r daj &2>e7z féoffe/z.^ vierjetc-^ z)2-Hm^en-mi^«^x^ A i ^ ~Vir v v v oryenj pafon <d>i 'Ztoïevtzen m c2*3f ZZZoor $t*r-rfré>srt fo'**.,
^rdiarz èei' dem- ffia?zd dei- <Sc/n.7te/ doctypt? •/JfoiT&eetfteft der sSih/z*. /fmd.
fotmtvettff cjefocicif £>e7?ne?zden &iemii.~^hd./
_ 77Z&7ZCï*/e >^ruf£ Oi'rï ^>&i^fg«r datyKet, wet?zvif ty'er ^r/an^en f/nd
CinmeiZzvardenfro^ivïri •^Sathza^ du. zzn'ader772az'r^ ! " dJaxStt jzk^trn d>'e TSQoorfoJddtéotz
Vervolg van pag. 1
Nederland trekt aandacht
In Nederland, het is bekend, staat men in alle kringen huiverig tegenover verdere toespitsing van de kernbewapening, juist in Europa. En wij hebben de laatste maanden gemerkt hoezeer onze grondbeginselen door tallozen meebeleefd worden. We zagen dat half december in de straten van Amsterdam en in de Jaap Edenhal. Onze Auschwitz-herdenking op de N . Oosterbegraafplaats werd drukker bezocht dan ooit. Het défilé langs de Dokwerker, veertig jaar na de glorieuze staking overtrof zichtbaar alle voorafgaande. Vier generaties trokken vier uur lang over de oude pleinen, een overduidelijke afwijzing van fascisme, van antisemitisme, van elke discriminatie. Tegen discriminatie heeft zich vervolgens de Tweede Kamer uitgesproken, de regering nam dit over. Een belangrijke stap, een succes voor het Amsterdamse initiatief. Tentoonstellingen zoals die over de Februaristaking in het Amsterdams Historisch Museum en het geschilderde levensverhaal van Charlotte Salomon in de Waag, het Joods Historisch Museum, trekken massa's mensen en het boek met dat levensverhaal moet worden herdrukt. Het is allemaal niet overbodig, ook in dit land. Fascistische groepjes gaan zich te buiten aan misselijke trucs en provocaties om op andermans materiaal reclame voor eigen vunze standjes te maken. De eensgezinde afwijzing is dan ook wel op zijn plaats. Ook het weigeren van racisten partijtjes door kiesraden. Te begrijpen is het dat er om ons heen veel naar Nederland wordt gekeken. In België zijn de nazi-slachtoffers en andere antifascisten nuttig bezig, maar een Hitler-fan kan van zijn café een nazi-trefpunt maken zonder dat de justitie er veel aan doet. In Frankrijk komen o.a. als nieuwrechts aangeduide racistische uitschieters voor, die van linkse behalve bestrijding soms nog concurrentie krijgen.
Telegram aan Thatcher
Welke verontrustende vormen neo-na-zibenden in Engeland kunnen aannemen bleek in maart uit een tv-reportage van de VARA. Racistische uitspattingen zijn in Londen al geruime tijd aan de orde, vaak onder politiebescherming, wat weer kan leiden tot tegenacties en soms ongeregeldheden. Haken
kruisen in de Britse hoofdstad zijn wel een veeg teken. Wij maakten gebruik van het verblijf van eerste minister Thatcher in Maastricht om haar een telegram te sturen. Daarin schreven wij: 'Wij overlevenden van Auschwitz zijn zeer verontrust door de hakenkruisvlaggen die te zien waren bij zg. demonstraties in Engeland en tevens door het gebrek aan waakzaamheid tegenover potentiële moordenaars, terwijl er juist bescherming voor minderheden behoorde te zijn.' In de Verenigde Staten maakt het racisme een hausse door in Atlanta, waar nu 23 zwarte kinderen zijn vermoord. Er bestaan ook enige haarden van nazi-propaganda, die ook Europese, vooral Westduitse afnemers 'voeden'. Antisemitisch vertoon en klodde-rijen zijn schering en inslag. Voor het eerst is in Westbury in de staat New York een zestienjarige wegens het bekladden van een synagoge voor de rechter gehaald. Hij werd veroordeeld onder meer om er in totaal 100 uur de dienst bij te wonen...
Nationale feestdag Tot onze voldoening is de 5de mei eindelijk erkend als nationale feestdag. Bevrijdingsdag vieren is, al zou men het misschien niet denken, heel iets anders dan achteruit kijken. We kijken zelfs niet in de eerste plaats achterom. Vandaag is de eerste eis de vrede, nu, hier en overal en evengoed ook voor morgen. Juist hier in Nederland, waar de dreiging als overal elders bestaat, maar waar mensen in alle levenssferen inzien dat verschijnselen als racisme door ons allen gezamenlijk bestreden moeten worden. Daarover is geen verschil van inzicht, daarin bestaat geen generatiekloof.
In april is, als ieder jaar, de reeks herdenkingen gehouden. De bevrijding van de kampen Buchenwald en Ravens-brück, de grootste opstand van het getto van Warschau. Wij namen, als steeds, aan die plechtige momenten deel. In het bijzonder de sobere gettoherdenking op 22 april (de 19de, de dag
van de opstand, viel samen met Pesach), stelde het ons weer helder voor ogen: wij staan op deze plek, de Hollandse Schouwburg en herdenken de dapperen van Warschau en onze eigen familie, maar wij spreken tot wie nu leven en nog zullen leven. Stelt u te weer opdat nooit en te nimmer meer deze momenten nodig zijn. Herdenkt allen die wij verloren, die leden en die vochten. Vier de bevrijding, niet alleen omdat wij of de mensen vóór ons bevrijd zijn, maar doe er alles aan dat het kwaad dat over ons kwam zich nooit of te nimmer herhaalt. De doden herdenken wij om-willle van het leven en om het leven houden wij de bevrijding in ere.
TEKENS AAN DE WAND Tekens aan de wand heet de tentoonstelling onder auspiciën van het Amsterdamse 5 mei-comité in de Zuider-kerk ingericht door de goede zorgen van de Anne Frankstichting. Van 27 april geopend tot 17 mei.
Op 4 mei vindt in het Anne Frankhuis 's ochtends, 's middags en 's avonds een herdenkingsbijeenkomst plaats, waar leden van het Amsterdams Volkstoneel fragmenten uit het dagboek van Anne Frank zullen voordragen met muzikale omlijsting.
Op 5 mei vindt in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de Nationale Bevrijdingdag-manifestatie plaats, in aanwezigheid van koningin Beatrix. Het woord zal worden gevoerd door prinses Juli-ana, Kamervoorzitter dr. Dolman en dr. P. J. Koets.
STUDIEDAG Op 17 mei organiseert het Amsterdamse Initiatief tegen Fascisme, Racisme en Antisemitisme een studiedag over de ideologische grondslagen van het fas-cisme-toen en nu in De Hoeksteen, Jan van Galenstraat te Amsterdam. Belangstellenden kunnen zich opgeven bij de secretaris mr. Frans Vries, Ilperveld-straat 114,1024 PK Amsterdam.
INT.A.C. IN AMSTERDAM Op 14 en 15 juni komt het presidium van het Internationaal Auschwitz Comité, waarvan de voorzitster van het N A C , Annie Fels-Kupferschmidt, deel uitmaakt, in Amsterdam bijeen. Natuurlijk is het presidium de gast van ons comité.
NAC
Penningmeesterkrabbel
Dit artikel wil ik beginnen met lof toe te zwaaien aan onze buitenlandse lezers, waarvan het laatste jaar het aantal financiële begunstigers is gegroeid en dit betreft niet alleen Europa, maar alle delen van onze planeet. Mijn hartelijke dank voor jullie financiële steun. Het spreekwoord zegt: 'Uit het oog, uit het hart', maar dit geldt gelukkig voor ons comité blijkbaar niet. Denk nu niet dat ik onze eigen mensen uit Nederland vergeet, want zij moeten natuurlijk het leeuwenaandeel opbrengen en dat doen zij nog altijd! Lieve mensen, zonder jullie financiële steun zijn we nergens. Wij zijn al onze begunstigers bijzonder dankbaar voor het vertrouwen dat wij genieten. Dit geeft ons de kracht en de ambitie met ons geheel belangeloos werk door te gaan. Ik verzoek al onze lezers in binnen- en buitenland er aan te willen denken ons adressen op te geven van familie en vrienden, die ook onze krant willen ontvangen. U weet, in principe doen wij, alles gratis en wij hebben geen verplicht betalende abonnees en dat kunt aan de mensen ook zeggen. Wij rekenen er natuurlijk wel op dat lezers van onze
Behalve de Führer en Seyss Inquardt kwamen er nog vele oorlogsmisdadigers uit Oostenrijk. Sommigen moeten zich in Zuid-Amerika bevinden. Anderen bekleden posities in huidige Oostenrijkse partijen of bureau's. Processen tegen leden van Einsatzgruppen, die in Oost-Europa op grote schaal moordden, werd tussen 1970 en '73 geregeld geseponeerd, dus niet gevoerd. Een apart geval is Franz Hausberger, destijds actief lid van de lsteSS-Infante-riebrigade. Deze inwoner van het fraaie bergplaatsje Mayrhofen placht zich tijdens zijn verlof aidaar op zijn moord-werk te beroemen. In 1943 is hij ook met een SS-eenheid in en om Apeldoorn geweest.
krant, indien zij het enigszins kunnen missen, ook financiële begunstigers worden. Het doorgeven van nieuwe adressen kunt u doen aan onze administratie: De heer D. van Geens, Ren-kumhof50,1106 JB Amsterdam. Gaarne schriftelijk en vooral duidelijk. Dit herinnert mij tevens aan een andere opmerking die ik nog moet maken. Geef ons spoedig mogelijk elke naam-en adresverandering door en bij overlijden is mijn vriendelijk verzoek aan de nabestaanden hiervan ons omgaand in kennis te stellen. Vriendelijk verzoek ik u geen adres- of naamswijziging op de acceptgirokaart te vermelden. Dit werkt onduidelijkheid in de hand en vooral als men dan het oude adres en/of de naam doorhaalt, hetgeen opzoeken voor ons extra bemoeilijkt. Neemt u a.u.b. de moeite om apart op een kaart of papier duidelijk te vermelden naam en adres zoals het altijd was en daaronder de nieuwe naam en adres en eventueel telefoon.
Zoals reeds eerder vermeld in onze krant is opgericht het Icodo (Informatie- en Coördinatie-orgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen) hetgeen
Nu is Hausberger sinds jaar en dag burgemeester van het toeristenoord Mayrhofen, ook in ons land welbekend en vaak door Nederlanders opgezocht. Van verschillende kanten werden wij op de hoogte gesteld van de voorgeschiedenis van deze burgervader. Wij hebben ons per telegram gericht tot het hoofd van het gewestelijk bestuur te Innsbruck, in deze bewoordingen: Wij dringen ten zeerste aan op afzetting van de burgemeester, de oud-SSer Hausberger, vooral aangezien Mayrhofen bezocht wordt door vakantiegangers uit Nederland, waar Hausberger ook misdaden heeft gepleegd.
NAC
nauw verbonden is met het ministerie van CRM. Dat wij niet alleen bekend zijn, maar ook groot vertrouwen genieten wordt gedemonstreerd door het feit dat de kleine subsidie die wij genoten van CRM onmiddelijk is overgenomen door dit orgaan en dat ik een poosje geleden door één van de heren werd opgebeld, dat hij het bijzonder op prijs zou stellen een afspraak te maken om mij te bezoeken voor persoonlijk contact. Op 13 maart jl. vond deze bijeenkomst bij mij thuis plaats met onze voorzitster en twee heren van het Icodo. Wij hebben een bijzonder aangenaam en voor beide zijden leerzaam onderhoud gehad. Zij stellen het op prijs moeilijke gevallen van ons door te krijgen en deze in onderling overleg zo mogelijk tot oplosing te brengen. 'Icodo' is officieus reeds in werking, maar de officiële installatie vond binnenkort plaats en hiervoor kreeg ons comité uitnodigingen om daarbij aanwezig te zijn. Tot slot nog een echte penningmeester-tip.
Ik kreeg pas van een begunstiger een bijdrage via de giro en op de girokaart had hij geschreven: 'Bijdrage tussendoor'. Hij had namelijk al eerder geld overgemaakt door middel van de door ons aan hem gezonden girokaart. Op die manier wilde hij aangeven best bereid te zijn meerdere malen het comité te steunen en het onjuist te vinden een jaar te wachten op de volgende acceptgiro. Ik hoop: 'goed voorbeeld doet goed volgen'. Gelukkig zijn er al velen die deze tip niet nodig hebben en ons automatisch door giromachtiging maandelijks hun bijdrage overmaken, maar wij kunnen altijd meer gebruiken. Ik heb weer het een en ander gespuid wat mij op het hart lag en sluit met vriendelijke groeten en gezondheid voor u allen.
Frits Degen
WIE?
Renée Gordower - Van Hasselt, Square Vergote 10b Brussel 1200, wil graag haar oud-kampgenote uit Vught Henny Hartog terug vinden. Wie geeft haar inlichtingen?
Burgemeester van Mayrhofen moet weg
Nieuwe voorzitter Uitkeringsraad In het nieuwe gebouw in Zoetermeer heeft op 8 april de nieuwe voorzitter van de Uitkeringsraad, A.J.van der Leeuw, zijn functie aanvaard. In zijn intreetoespraak zei hij hoe nu pas bleek hoe ingewikkeld de Wet Uitkering Vervolgingsslachtoffers (WUV) als aanvullende regeling is. 'De betrokkenen weten vaak niet en zeker niet van te voren wat zij uit al die inkomensbronnen zullen ontvangen. Dat geeft aanleiding tot talloze ingewikkelde correcties, zevenduizend mutaties per maand zijn een normaal verschijnsel en daarmee zijn evenzovele fouten mogelijk. ... er moeten vormen van samenwerking en contact worden gevonden, die nog meer dan het verleden doordachte en toch practische oplossingen voor alle vragen mogelijk maken. Geen ogenblik mogen wij vergeten dat al deze technische, rekenkundige en organisatorische vragen zich voordoen bij de toepassing van een regeling die is gemaakt om een uiterst kwetsbare groep mensen met bijzondere zorg te omringen. Het gaat om de overlevenden van de ten dode vervolgden, dat besef moet bij al ons handelen aanwezig zijn en blijven.'
Natuurlijk kwamen ter sprake de 'eindeloos lijkende en toch — voor een groot deel — onvermijdelijke wachttijden, die soms als onbegrijpelijk overkomende beslissingen een zware, in enkele gevallen haast ondragelijke belasting vormen voor de vervolgden', evenals de verwikkelingen bij de betalingen vanwege de verwerking van nieuwe algemene loonmaatregelen enz. Vaak zijn die zelfs voor specialisten moeilijk te volgen en nog moeilijker in b.v. de WUV in te passen. 'Acht jaar in de Uitkeringsraad hebben mij geleerd dat er in dat college — het komt immers grotendeels zelf uit de kring der vervolgden voort — een diep medeleven aanwezig is. Het kennisnemen van al die dossiers, elk met zijn eigen verhaal, heeft ons niet onberoerd gelaten.' Tot de ergernissen rekent voorzitter Van der Leeuw de achterstanden en vertragingen al sinds 1973. Er waren op 1 januari 1980 van de ruim 69.000 binnengekomen eerste aanvragen 64.500 afgedaan, de gemiddelde behandelings-duur was tot ongeveer een jaar teruggebracht. Achterstand nu bij de bezwaarschriften: 40% was niet afgedaan. In 1980 liep men wat in. Meestal
gaan de bezwaren om details. Van der Leeuw: 'Wij beseffen echter heel goed dat — ook als het niet meer om directe nood gaat — de behandeling en vooral de wachttijden zeer frustrerend kunnen werken. De achterstand moet en zal verder worden teruggedrongen.
Wensen
Voor ons blad wilde de heer Van der Leeuw nog graag een en ander vertellen over de Uitkeringsraad, waarvan hij van meet af aan lid is geweest. Wij praten vooral over knelpunten. 'Het is vaak lang wachten op medische gegevens na aanvraag', zegt hij. 'Het is ook niet eenvoudig medewerkers voor ons medisch bureau te krijgen. En versterking is dringend nodig. Zij nemen contact op met de behandelende artsen, maar er worden bij en voor ons toch meer dan tweeduizend keuringen gedaan. Een pluspunt van de WUV? Men wordt aanvaard of niet. Dit laatste op medische gronden. Er bestaat geen in-validiteits-percentage, zoals bij de Buitengewoon Pensioen. Mijn wensen voor verbetering? Volgens de Centrale Raad van Beroep mag de Uitkeringsraad niets delegeren, d.w.z. door het secretariaat van de UR laten afhandelen. Met een eenvoudige wetswijziging kan dat al goed. Een ander punt: wij kunnen niets kwijtschelden. Als iemand buiten eigen toedoen teveel heeft ontvangen, dan wordt dat vaak niet teruggevorderd, maar het blijft wel in de boeken staan. Wij zouden dit graag vereenvoudigd zien. Dat zijn natuurlijk echt technische dingen. Graag zouden wij ook willen dat de wijzingen die de staatssecretaris al eind 1979 heeft toegezegd er ook komen. Het gaat b.v. om mensen die buiten Nederland zijn vervolgd en na de oorlog hier kwamen wonen. En vooral: er is geen duidelijkheid wat betreft de vervolgde gehuwde vrouw. Het Europese verdrag verplicht ook Nederland tot gelijkstelling van man en vrouw. Het is nog niet gebeurd; het brengt trouwens ook weer problemen met zich mee. Eigen problemen hebben ook de mensen die als kind vervolgd zijn. Zij zijn ook de eerste WUV-generatie. En ik weet best dat ook de kinderen van vervolgden die na de oorlog zijn geboren de weerslag van de vervolging kunnen ondervinden.'
Wij wensen Hans van der Leeuw sterkte toe in zijn nieuwe, maar hem niet onbekende functie. En wij geven hem het laatste woord, zoals hij dat in Zoetermeer uitsprak: 'Wij werken voor een groep beschadigde mensen. Een groep, waarvoor het Nederlandse volk bij monde van de wetgever tot een bijzondere zorg heeft besloten.'
ET
J A N R E N E S IS D O O D
Jan Renes is dood. Met een schok hebben wij dat aangehoord. En hoevelen met ons ? Renes was jarenlang directeur van het Amsterdamse districtsbureau van de Stichting 40-45. In een tijd toen er van eigen voorzieningen voor overlevenden van Auschwitz of onderduik nog geen sprake was. Maar die overlevenden, onze mensen, kwamen wel bij hem hun nood klagen. 'Ik kan er niet van slapen', zei hij tegen ons, toen wij bij hem waren voor een interview. Hij heeft naast zijn vele werk zijn invloed en energie ingezet voor passende uitkeringen voor nazi-slachtoffers. 'Er is pensioen voor jullie in zicht', kwam hij op een kleine bijeenkomst van ons comité vertellen. Dat pensioen is er niet gekomen, maar aan hem heeft het niet gelegen. Vergeten zullen wij hem niet.
E.T.
A R C H I T E C T B A K E M A
Een vriend verloren wij in J.H. Bake-ma, die vooral bekend werd als herbouwer van Rotterdam. Hij heeft zich ook verdienstelijk gemaakt als lid van de jury voor de prijsvraag die het Internationale Monument in Auschwitz-Birke-nau heeft opgeleverd. Bakema was een strijder en een bouwer. Zo zal hij blijven voortleven.
NAC
J A A P V A N P R A A G
Jaap van Praag, prof. dr. J. P. van Praag, dezer dagen overleden, heeft op vele terreinen een rol gespeeld. Wij kenden hem het beste als de voorzitter van de door CRM ingestelde Werk- en Advies Commissie voor immateriële behoeften van door de oorlog getroffenen. Een oprecht en toegewijd mens is heengegaan.
N A C