deda enis dre universitetsi sul_09.pdf · deda enis dre universitetsi me-3 gverdze lasa jvania:...

12
http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper 20 www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan rusTavelis fondma samecniero sagranto konkursi gamoacxada # 5 (2087) 5 (2087) 5 (2087) 5 (2087) 5 (2087) ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan gia murRulia: `ra aris saxelmwifo enis pirdapiri diskriminacia?~ me-2 2 2 2 2 gverdze deda enis dRe universitetSi me-3 3 3 3 3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 5 5 5 5 gverdze vaxtang guruli: `sicruis bazris molodinSi~ me-6 gverdze me-10 10 10 10 10 gverdze qarTul sazogadoebas marTali istoria sWirdeba! me-9 gverdze. me-8 gverdze eqskursia xovleSi ivane javaxiSvilis mxardasaWerad Tamar maruaSvili qveyanaSi arsebuli mZime politikuri viTarebis gamo dRes Cvens ers gansakuTrebiT sWirdeba erTad dgoma da sulieri simtkice. rwme- nis gaZliereba da erTmaneTis mimarT qristianuli mopyroba aris erT-erTi aucilebeli piroba qarTveli eris gadarCenisa da erTiano- bis SenarCunebisaTvis. qristes aRdgomis brwyinvale dResaswauli ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studentebma da pro- fesor-maswavleblebma devnilebs da arasrulwlovan patimrebs saaRdgomo nobaTiT miuloces. Tsu-is studenturi TviTmmarTvelo- bis organizebiT 18 aprils saCuqrebi Tbilisis saxelmwifo univer- sitetis saerTo sacxovrebelSi Sesaxlebul devnilebs gadaecaT. arasrulwlovan msjavrdebulTa aRmzrdelobiT dawesebulebaSi myof mozardebs ki udidesi qristianuli dResaswaulis aRsaniSna- vad Tsu-is studentebma saaRdgomo saCuqrebi 19 aprils miutanes. saqvelmoqmedo aqciaSi monawileoba miiRes momRerlebma kabum da leqs-senma, romlebmac dawesebulebis aRsazrdelebisTvis ramden- ime simRera Seasrules. arasrulwlovan msjavrdebulTa gamosas- worebel dawesebulebaSi stumroba Tsu-is studentebma msjavrde- bul mozardebTan fexburTis TamaSiT daasrules. gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis brwyinvale brwyinvale brwyinvale brwyinvale brwyinvale dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! 31 wlis win, 1978 wlis 14 aprils, qarTveli xalxis, axal- gazrdebis gulidan amoxeTqilma patriotulma muxtma, erovnuli Rirsebisa da maRali TviTSegneb- is gancdam qarTvel ers uprecen- dento gamarjveba moutana. 1977 wels damtkicda sabWoTa kavSiris axali konstitucia, romlis mizani iyo sabWoTa kav- SirSi mcxovrebi erebis rusi- fikaciis daCqareba. am principi- dan gamomdinare 1978 wels Sedga sabWoTa saqarTvelos axali kon- stituciis proeqti, romelSic qarTul enas saxelmwifo enis statusi aRar hqonda miniWebuli, anu deda ena rusuli eniT unda Canacvlebuliyo. ena, marTlmadidebluri sar- wmunoeba da qarTuli mamuli erTnairad miuRebeli iyo sabWo- Ta imperiisTvis. magram erma, romelsac mamuli waarTves, sarwmunoeba Seugines da, faqto- brivad, monad aqcies, mSobliuri enis waxdoma ar dauSva. rusTavelis, ilias, iakobis dambadebelma erma Tavi gadado `deda enis~ gadasarCenad. sabWoTa ruseTis gadawyve- tileba gaxda winapiroba eris yvelaze Zvirfasi saganZuris _ enis Selaxuli Rirsebis dasaca- vad agorebuli sayovelTao mRelvarebisa. es iyo dRe totalitarul sa- bWoTa reJimze uprecendento gam- arjvebisa. es iyo dRe, rodesac yvela qarTveli Tu araqarTveli, partiuli Tu upartio, didi Tu patara, erTxmad gmobda kremlis iniciativas da sakuTari sicocx- lis fasad icavda yvelaze Zvir- fass, romelic: `saqarTvelos mTebSi gaaCina zenam, xmaTaxaver- debis da RmerTebis enad~. cota Tu gvaxsovs uaxles is- toriaSi magaliTebi qarTveli xalxis aseTi erTsulovnebisa. mSobliuri enis xelyofam Seqm- na imperiasTan mebrZoli adami- anebis axali tipi _ uSiSari da ukompromiso. magram qarTuli enis siw- mindes dResac safrTxe emu- qreba. globalizaciis epoqaSi cdiloben ucxo enebi Tavs mogvaxvion, magram es procesi sulac ar gulisxmobs imas, rom sakuTari ena uaryo da sxva enis momxmarebeli gaxde. saxelmwi- fom unda izrunos ara marto enis prestiJze, mis, rogorc saxelmwifo enis, funqcionire- bis gafarToebasa da ganvi- Tarebazec. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer- siteti maSinac da axlac erT- erTi yvelaze didi mxardamWeri da qomagia qarTuli enis siwmind- isa. amas mowmobs 14 aprils Tsu- Si gamarTuli RonisZiebebi _ miZRvnili qarTuli enis dRisad- mi. humanitarul mecnierebaTa fakultetis profesorebisa da studentebis monawileobiT gaim- arTa samecniero konferencia, romelzec kidev erTxel ga- cocxlda 1978 wlis 14 aprilis aqciaSi monawileTa saintereso mogonebebi. samecniero konferencias es- wrebodnen Tsu-is reqtori gior- gi xubua, ganaTlebisa da mec- nierebis ministris moadgile nodar surgulaZe, Tsu-is pro- fesor-maswavleblebi da stu- dentebi. ª me-4 gverdze gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis gilocavT aRdgomis brwyinvale brwyinvale brwyinvale brwyinvale brwyinvale dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! dResaswauls! profesor volfgang aulickis Tsu-is sapatio doqtoris wodeba mieniWa me-9 gverdze Tsu-Si qristianobis kvlevis centri daarsda

Upload: others

Post on 09-Jan-2020

17 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

http://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaper

20

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

rusTavelisfondmasamecnierosagrantokonkursigamoacxada

#####5 (2087)5 (2087)5 (2087)5 (2087)5 (2087)

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

gia murRulia: ̀ raaris saxelmwifoenis pirdapiridiskriminacia?~

me-2 2 2 2 2 gverdze

deda enis dRe universitetSi

me-3 3 3 3 3 gverdze

laSa Jvania:`politikuriarastabilurobadamRupveliiqneba qveynisekonomikisTvis~

me-5 5 5 5 5 gverdze

vaxtang guruli:`sicruis bazrismolodinSi~

me-66666 gverdze

me-1010101010 gverdze

qarTulsazogadoebasmarTali istoriasWirdeba!

me-99999gverdze.

me-88888 gverdze

eqskursiaxovleSi ivanejavaxiSvilismxardasaWerad

Tamar maruaSvili

qveyanaSi arsebuli mZime politikuri viTarebis gamo dRes Cvensers gansakuTrebiT sWirdeba erTad dgoma da sulieri simtkice. rwme-nis gaZliereba da erTmaneTis mimarT qristianuli mopyroba ariserT-erTi aucilebeli piroba qarTveli eris gadarCenisa da erTiano-bis SenarCunebisaTvis.

qristes aRdgomis brwyinvale dResaswauli ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studentebma da pro-fesor-maswavleblebma devnilebs da arasrulwlovan patimrebssaaRdgomo nobaTiT miuloces. Tsu-is studenturi TviTmmarTvelo-bis organizebiT 18 aprils saCuqrebi Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis saerTo sacxovrebelSi Sesaxlebul devnilebs gadaecaT.arasrulwlovan msjavrdebulTa aRmzrdelobiT dawesebulebaSimyof mozardebs ki udidesi qristianuli dResaswaulis aRsaniSna-vad Tsu-is studentebma saaRdgomo saCuqrebi 19 aprils miutanes.saqvelmoqmedo aqciaSi monawileoba miiRes momRerlebma kabum daleqs-senma, romlebmac dawesebulebis aRsazrdelebisTvis ramden-ime simRera Seasrules. arasrulwlovan msjavrdebulTa gamosas-worebel dawesebulebaSi stumroba Tsu-is studentebma msjavrde-bul mozardebTan fexburTis TamaSiT daasrules.

gilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisbrwyinvalebrwyinvalebrwyinvalebrwyinvalebrwyinvaledResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!

31 wlis win, 1978 wlis 14aprils, qarTveli xalxis, axal-gazrdebis gulidan amoxeTqilmapatriotulma muxtma, erovnuliRirsebisa da maRali TviTSegneb-is gancdam qarTvel ers uprecen-dento gamarjveba moutana.

1977 wels damtkicda sabWoTakavSiris axali konstitucia,romlis mizani iyo sabWoTa kav-SirSi mcxovrebi erebis rusi-fikaciis daCqareba. am principi-dan gamomdinare 1978 wels SedgasabWoTa saqarTvelos axali kon-stituciis proeqti, romelSicqarTul enas saxelmwifo enisstatusi aRar hqonda miniWebuli,anu deda ena rusuli eniT undaCanacvlebuliyo.

ena, marTlmadidebluri sar-wmunoeba da qarTuli mamulierTnairad miuRebeli iyo sabWo-Ta imperiisTvis. magram erma,romelsac mamuli waarTves,sarwmunoeba Seugines da, faqto-brivad, monad aqcies, mSobliurienis waxdoma ar dauSva.

rusTavelis, ilias, iakobisdambadebelma erma Tavi gadado`deda enis~ gadasarCenad.

sabWoTa ruseTis gadawyve-tileba gaxda winapiroba erisyvelaze Zvirfasi saganZuris _enis Selaxuli Rirsebis dasaca-vad agorebuli sayovelTaomRelvarebisa.

es iyo dRe totalitarul sa-bWoTa reJimze uprecendento gam-arjvebisa. es iyo dRe, rodesacyvela qarTveli Tu araqarTveli,partiuli Tu upartio, didi Tupatara, erTxmad gmobda kremlisiniciativas da sakuTari sicocx-lis fasad icavda yvelaze Zvir-fass, romelic: `saqarTvelosmTebSi gaaCina zenam, xmaTaxaver-debis da RmerTebis enad~.

cota Tu gvaxsovs uaxles is-toriaSi magaliTebi qarTvelixalxis aseTi erTsulovnebisa.mSobliuri enis xelyofam Seqm-na imperiasTan mebrZoli adami-anebis axali tipi _ uSiSari daukompromiso.

magram qarTuli enis siw-mindes dResac safrTxe emu-qreba. globalizaciis epoqaSicdiloben ucxo enebi Tavsmogvaxvion, magram es procesisulac ar gulisxmobs imas, romsakuTari ena uaryo da sxva enismomxmarebeli gaxde. saxelmwi-fom unda izrunos ara martoenis prestiJze, mis, rogorcsaxelmwifo enis, funqcionire-bis gafarToebasa da ganvi-Tarebazec.

ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo univer-siteti maSinac da axlac erT-erTi yvelaze didi mxardamWerida qomagia qarTuli enis siwmind-isa. amas mowmobs 14 aprils Tsu-Si gamarTuli RonisZiebebi _miZRvnili qarTuli enis dRisad-mi.

humanitarul mecnierebaTafakultetis profesorebisa dastudentebis monawileobiT gaim-arTa samecniero konferencia,romelzec kidev erTxel ga-cocxlda 1978 wlis 14 aprilisaqciaSi monawileTa sainteresomogonebebi.

samecniero konferencias es-wrebodnen Tsu-is reqtori gior-gi xubua, ganaTlebisa da mec-nierebis ministris moadgilenodar surgulaZe, Tsu-is pro-fesor-maswavleblebi da stu-dentebi.

me-4 gverdze

gilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisgilocavT aRdgomisbrwyinvalebrwyinvalebrwyinvalebrwyinvalebrwyinvaledResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!dResaswauls!

profesorvolfgangaulickis Tsu-issapatiodoqtoriswodeba mieniWa

me-99999 gverdze

Tsu-Siqristianobiskvlevis centridaarsda

Page 2: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge2

samecniero sagranto konkursisTvisganacxadebis (proeqtebis) momzadebisada registraciis pirobebis gacnobismizniT, qarTvelologiis, humanitarulida socialuri mecnierebebis rusTave-lis fondma saqarTvelos sxvadasxvaumaRles saswavleblebSi sakonsulta-cio seminarebis gamarTva daiwyo.

rusTavelis fondis ZiriTadi mizaniadafinansebis gziT xeli Seuwyos saqar-TveloSi qarTvelologiis, humanitaru-li da socialuri mecnierebebis ganvi-Tarebas _ kerZod, qarTvelologiis,humanitaruli da socialuri mecnierebe-bis ganviTarebis sferoSi saqarTvelosada ucxoeTis qveynebis samecniero wreebsSoris samecniero informaciis gacvlas;saqarTvelos mecnierTa da specialist-Ta saerTaSoriso programebSi, konferen-ciebsa da SexvedrebSi monawileobis xe-lSewyobas; qarTvelologiis, humanitaru-li da socialuri mecnierebebis ganvi-Tarebis mizniT saqarTvelosa da ucxoe-Tis qveynebis samecniero wreebis warmo-

madgenelTa Sexvedrebsa da saerTaSorisoorganizaciebTan maT TanamSromlobas;aseve konferenciebis organizebas.

sakonsultacio seminari anu saxelm-wifo samecniero grantebis konkursisprezentacia Tsu-Si samecniero kvlevebi-sa da ganviTarebis departamentis organi-zebiT 6 aprils gaimarTa, romelsackonkursSi monawileobis miRebis msurve-li profesor-maswavleblebi eswrebodnen.

Tsu-is reqtorma giorgi xubuam mad-loba gadauxada rusTavelis fonds da misdireqtors, qalbaton TinaTin boWoriS-vils da aRniSna: `rusTavelis fondi se-riozulad exmareba Tsu-is mecnierebskvlevebisa da samecniero muSaobis war-matebiT da xarisxianad warmarTvis saqme-Si. Tsu aqtiurad TanamSromlobs rus-Tavelis fondTan. bevri mniSvnelovanida seriozuli proeqti ganxorcielda dakvlavac ganxorcieldeba maTi xelSewyo-biT, rac udavod misasalmebeli da sa-magaliToa. rusTavelis fonds didi wv-lili Seaqvs qarTuli mecnierebis ganvi-Tarebisa da popularizaciis saqmeSi~.

rusTavelis fonds Tsu-Tan Tanam-Sromlobas intensiuri xasiaTi aqvs. misixelSewyobiT mravali seriozuli proeq-

ti da mecnieruli kvleva ganxorcielda.igi did daxmarebas uwevs qarTul mec-nierebas ganviTarebasa da gaZlierebaSi.sxva samecniero Tu saganmanaTleblofondebTan SedarebiT, is erT-erTi yve-laze aqtiuri mxardamWeria qarTveli mec-nierebisa da mkvlevarebisa.

`Tsu yovelTvis iyo da dResac rCebamTavar partniorad im saSur saqmeSi, rasacmecnierebis ganviTareba hqvia. mindaaRvniSno, rom gamarjvebuli proeqtebisumravlesoba Tsu-is mecnierebze modis.Cven specialuri Sexvedra gvqonda statis-tikuri monacemebis Sesajameblad da aR-moCnda, rom rusTavelisa da ilia Wav-WavaZis stipendiantTa Soris yvelaze metigamarjvebuli warmodgenilia Tbilisissaxelmwifo universitetidan. imedi maqvs,rom Cveni TanamSromloba kvlavac aqti-urad gagrZeldeba da bevri mniSvnelovanimecnieruli aRmoCenis momswreni gavxdeb-iT~, _ aRniSna rusTavelis fondis prezi-dentma TinaTin boWoriSvilma.

2009 wlis saxelmwifo samecniero sa-granto konkursSi monawileobis misaRe-bad SemoTavazebulia Semdegi samecnie-ro mimarTulebebi: qarTvelologiis mec-nierebebi, humanitaruli, socialuri da

ekonomikuri mecnierebebi.konkursis mizania, damoukidebel adg-

ilobriv da saerTaSoriso eqspertTa Se-fasebis safuZvelze gamoavlinos da daa-finansos samecniero proeqtebi da amiTwarmoaCinos da gaaZlieros saqarTvelossamecniero potenciali. dafinanseba ganx-orcieldeba saqarTvelos saxelmwifobiujetidan gamoyofili asignebebiT.

2009 wlis saxelmwifo samecniero sa-granto konkursSi monawileobis misaRe-bad yvela msurvelma aucilebelia gaiar-os eleqtronuli registracia rusTave-lis fondis veb-gverdze: www.rustaveli.org.ge

sakonkurso dokumentaciis rusTave-lis fondSi wardgenis bolo vadaa 2009wlis 7 maisi.

eleqtronuli registraciis instru-qciaze isaubra rusTavelis fondissamecniero konkursebis koordinatorma,Tsu-is profesorma ana Ciqovanma, romel-mac dainteresebul pirebs konkursispirobebi da wesebi gaacno. man detalu-rad ganmarta eleqtronuli registraci-is Taviseburebani.

rusTavelis fondi mzadaa _ yveladainteresebul pirTan iTanamSromlos.

rusTavelis fondma samecnierosagranto konkursi gamoacxada

Tamar maruaSvili

iuridiuli fakultetis dekanis mova-leobis Semsruleblis irakli burdulisinformaciiT, memorandumi miznad isaxavssamagistro programis farglebSi praq-tikuli samarTlis klinikis Camoyali-bebas, romlis xelmZRvanelia iusticiissaministros aRsrulebis erovnuli bi-uros Tavmjdomare giorgi ogbaiZe. misiinformaciiT, praqtikuli kursis gavlisSemdeg saukeTeso studentebi am biuro-Si dasaqmdebian.

Tbilisis saxelmwifo universitetisreqtorma giorgi xubuam studentebisTvismniSvnelovani iniciativis ganxorcieleb-isTvis madloba gadauxada Tsu-is iuridi-uli fakultetis dekans irakli burdulsda iusticiis saministros aRsrulebis

erovnuli biuros xelmZRvanels giorgiogbaiZes. misi TqmiT, momavali iuristebi-saTvis Zalzed mniSvnelovania praqtiku-li unar-Cvevebis gamomuSaveba.

`moxaruli var, rom Tsu-Si akademiuriprogramebis srulyofis SesaZleblobagveZleva iusticiis saministros aR-srulebis erovnul biurosTan Tanam-Sromlobis gziT da darwmunebuli var,rom dasaqmebis TvalsazrisiT Tsu bevrstudents dasaqmebis realur perspeqti-vas Seuqmnis. amiT Cveni studentebis pro-fesiuli kvalifikacia kidev ufrogaizrdeba. mivesalmebi aseve im cvlile-bebs, romelic bolo wlebSi iusticiissaministros aRsrulebis erovnul biuro-Si dainerga, rac ara marto Cveni studen-tebisTvis, aramed Cveni profesor-maswav-leblebisTvisac mniSvnelovania. iuris-

tisTvis praqtikuli unar-Cvevebi dRem-de rCeba aqilevsis quslad, amitom Cvenididi survilia, rom universitetis kurs-damTavrebuli maqsimalurad mzad iyosaxali gamowvevebisTvis.

iusticiis saministros aRsrulebiserovnuli biuros potenciuri Tanam-Sromlebis SesarCevad Tsu saukeTesomisamarTia. darwmunebuli var, es Tanam-Sromloba orive mxarisTvis momgebianiiqneba~, _ aRniSna giorgi xubuam.

giorgi ogbaiZis informaciiT, saqar-Tvelos iusticiis saministroSi 2008wels daiwyo Zireuli reformebi, romliserT-erTi prioriteti saaRmsruleblosistemis reformireba da sakadro refor-ma iyo.

`wlebis ganmavlobaSi saaRmsruleblosamarTali _ rogorc disciplina uma-

25 marts, saberZneTis damoukideblo-bis dRes, ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetisklasikuri filologiis, bizantinistikisada neogrecsitikis institutis direq-tori, profesori rismag gordeziani sa-berZneTis respublikis prezidentmakarolas papuliasma saberZneTis respub-likis Rirsebis umaRlesi ordeniT daa-jildova.

ordeni da Sesabamisi diplomi, romel-sac xels aweren saberZneTis respublikisprezidenti karolas papuliasi da sa-berZneTis sagareo saqmeTa ministri Te-odora bakoianisi, profesor rismag gor-dezians saqarTveloSi saberZneTis sru-luflebianma elCma georgios xaZimix-elakisma sazeimod gadasca.

`CemTvis sasixaruloa saberZneTissapatio jildos miReba, ramdenadac mTe-li cxovreba berZnuli kulturis kvle-vas, mis propagandas da qarTul-berZnu-li urTierTobis Seswavlas movandome.

msoflios nebismieri universitetidainteresebulia, rom klasikuri filo-logia, bizantinologia da neogrecisti-ka maRal doneze iyos ganviTarebuli,radgan eseni saerTaSoriso dargebia.xSirad sxva universitetebis damokide-buleba umaRlesi saganmanaTleblo sas-

rismag gordezianisaberZneTis respublikis

Rirsebis umaRlesiordeniT dajildovda

wavleblisa da misi mecnierebisadmiswored imiT isazRvreba, Tu ra donezeaganviTarebuli elonologia. Tbilisissaxelmwifo universiteti am mxriv msof-lioSi erT-erTi wamyvani universitetia.es ki im Taobebis damsaxurebaa, romlebmacelinologiis ganviTarebisTvis yve-laferi gaakeTes. sasixaruloa, rom amTaobebs Soris wilad mergo esoden maRa-li jildos miRebis pativi~, _ ganacxadaprofesorma rismag gordezianma CvenTansaubarSi.

iuridiul fakultetsa da iusticiissaministros aRsrulebis erovnul biuros Soris

urTierTSeTanxmebis memorandumi gaformda

maia toraZe

6 aprils ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis iuridiul fakultetsa da iusticiis saministros aRsrulebis erovnulbiuros Soris urTierTSeTanxmebis memorandumi gaformda. memorandumisTanaxmad, iuridiuli fakultetis studentebs praqtikuli unar-CvevebisganviTarebisa da profesiuli daostatebis saSualeba eqnebaT. mxareebipraqtikuli saswavlo programis farglebSi aqtiur TanamSroblobaze SeT-anxmdnen. iuridiuli fakultetis magistraturis studentebi iusticiissaministros aRsrulebis erovnul biuroSi praqtikul saswavlo kurssgaivlian. praqtikuli kursi ganxorcieldeba 2008 – 2009 saswavlo wlisgazafxulis semestrisTvis (martis meore naxevridan ivnisis bolomde).

SurTxia beroSvili

Rles saswavleblebSi ar iswavleboda,amJamad ki Tsu-is mxardaWeriT iswavleba,rac sakmaod kargi winapirobaa imisa, rommomavalSi axalgazrda kompetenturi ka-drebiT Seivsos aRsrulebis erovnulibiuros rigebi. rac Seexeba memorandums,igi dadebiTi movlenaa orive mxarisTvis.arsebobs realuri perspeqtiva imisa, romam praqtikumis dros gamovlenili gamor-Ceuli Tvisebebis mqone axalgazrdebiCveni TanamSromlebi gaxdebian~, _ ga-nacxada giorgi ogbaiZem.

rogorc Sexvedraze aRiniSna, Tbili-sis saxelmwifo universitetis studen-tebs unikaluri saSualeba eZlevaT, rommagistraturis dasrulebis SemdgommuSaoba iusticiis saministros aR-srulebis erovnul biuroSi gaagr-Zelon.

gamovida #####58/02-01 (14.04.2009) brZaneba ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetis sazogadoebasTan urTierTobis departamentSi mTa-vari specialistisa da specialistis Tanamdebobebis dasakaveblad konkursisCatarebisaTvis saapelacio komisiis damtkicebis Sesaxeb.

sruli versia ixileT universitetis veb gverdze.

brZanebabrZanebabrZanebabrZanebabrZaneba

Page 3: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3

politikuri arastabilurobadamRupveli iqneba qveynis

ekonomikisTvis

ministrma studentebs saqarTvelosekonomikuri diplomatiis Sedegebi gaacnoda mianiSna, rom am mimarTulebiT gadadgmu-li warmatebuli nabiji aris egvipturi in-vesticia, romelic ramdenime dRis wingaformda da romelic 1 200 800 000 dola-ris moculobisaa. am programiT gaT-valiswinebuli proeqtebi saqarTveloSimomavali 9 Tvis ganmavlobaSi ganxor-cieldeba. `ekonomikur diplomatiaSisaWiroa Cveni realuri SesaZleblobebiganvsazRvroT. biznessa da ekonomikas aruyvars arc optimizmi da arc pesimizmi, mis-Tvis orive damRupvelia. diax, kargia, romamxela investicia xorcieldeba, magram arissaSiSroeba, rom qveynis Sida politikuriarastabilurobis gamo igi gaCerdes.

am Temaze pesimisturi gamoxmaurebaciyo _ eqspertebi acxadebdnen, rom 9Tvis manZilze 1 200 800 000 dolaris in-vesticireba SeuZlebeli da ararealuria.aq mosvlamde aRniSnul Temaze parlamen-tSi gamarTul erTsaaTian diskusiaSivmonawileobdi, imedi maqvs, damswre sa-zogadoeba investiciis realobaSi davar-wmune~, _ ganacxada laSa Jvaniam.

man dawvrilebiT isaubra im faqtore-bze, rac saqarTvelos ekonomikur ganvi-TarebaSi xels uSlis. `is, rom qveynisdidi nawili okupirebulia, is rom arse-bobs gare safrTxeebi da es faqtorebicudad moqmedebs ekonomikis ganviTare-baze, sadavo aRaraa, magram Cven unda vec-adoT, rom amovideT am ekonomikuri re-alobidan da qveyana investorebisTvismimzidveli gavxadoT. me viyavi saqarTve-los elCi israelsa da kviprosSi. oriveqveyana raRaciT hgavs saqarTvelos. amqveynebSi investiciebi xorcieldeba,risi winapirobac stabiluri Sida poli-tika da biznesis ganviTarebis perspeq-tivebia~, _ ganacxada ministrma.

Sexvedraze saubari Seexo im prior-itetebs, rac qveynis ekonomikuri ganvi-Tarebis am etapze gamoikveTa. laSa Jva-nias TqmiT, erT-erTi aseTi prioritetigasaRebis bazris povnaa.

`dRes Cveni ekonomikuri ganviTareb-is ZiriTadi prioritetia _ qveynis re-brendingi, radganac Tu saerTaSorisoTanamegobroba saqarTvelos Sesaxebrames kiTxulobs, usmens an uyurebs _es aris omi, daZabuli urTierToba mezo-bel saxelmwifosTan da Sidapolitikuriarastabiluroba. amitom Cveni mizania _maqsimalurad davanaxoT msoflios saqa-rTvelo, rogorc stabiluri da perspeq-tiuli qveyana~, _ ganacxada laSa Jvaniamda xazgasmiT aRniSna, rom ekonomikuriganviTarebisTvis aucilebelia saqarTve-los inteleqtualuri potencialisgamoyeneba. man estoneTis magaliTi gaix-sena da aRniSna, rom saqarTvelos mTavro-ba dainteresebulia teqnoparkebis Seqm-niTa da mecnierebis komercializaciiT.man ar gamoricxa Tbilisis saxelmwifouniversitetis, saqarTvelos teqnikuriuniversitetisa da samedicino univer-sitetis bazaze amgvari parkebis Camoyal-ibebis SesaZlebloba, raSic mTavrobagarkveul daxmarebasac gamoyofs.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTare-bis ministri qveynis savaWro partniore-bis sakiTxsac Seexo. misi TqmiT, saqarTve-los ZiriTadi savaWro partniorebi ari-an: gaerTianebuli arabeTis emiratebi(romelmac saqarTveloSi 373 milionidolaris investicia ganaxorciela),TurqeTi (romelmac 173 milioni dola-ris investicia daabanda) da azerbaijani(romelmac 111 milioni dolaris investi-cia Semoitana).

rac Seexeba importisa da eqsportisSedarebas, ministrma aRniSna, romsaqarTvelos yvelaze didi savaWro part-niori aris TurqeTi, Semdgom azerbaijani,ukraina da sxva danarCeni qveynebi, maT

Soris niderlandebi, didi britaneTi, ger-mania, gaerTianebuli arabuli emiratebi,Savi zRvis auzis qveynebi da ruseTi, rome-lTanac ukanasknel periodSi savaWrourTierTobis kleba gamoikveTa.

`saqarTvelos saerTo savaWro brun-va 7 miliard dolaramdea. aqedan importze6 miliard dolaramde modis da mxolod 1300 milion dolaramde aris eqsporti. essakmaod dramatuli maCvenebelia da ase-Ti uaryofiTi saldo damafiqrebelia. esimas niSnavs, rom CvenTan ar aris ganvi-Tarebuli warmoeba, ar aris eqsportis xe-lSewyoba da qveyanas ar aqvs napovniproduqciis gasaRebis bazari. am etapzesaWiroa im realobis gamoyeneba, racsaqarTvelos saerTaSoriso bazrebzeaqvs. magaliTad, asamuSavebelia prefer-enciebis generaluri sistema, romelicevrokavSiris qveynebSi, SveicariaSi, nor-vegiaSi, kanadaSi, amerikis SeerTebulStatebsa da iaponiaSi saqarTveloSi war-moebuli 7200 dasaxelebis produqciisgatanas gulisxmobs dRg-s da sabaJo gada-saxadis gareSe. es uzarmazari bazariasaqarTveloSi warmoebuli produqci-isTvis. miuxedavad amisa, dReisaTvis 7200dasaxelebis produqciidan saqarTvelosmxolod 27 dasaxelebis produqciagaaqvs, isic mizeruli raodenobiT~, _ganacxada laSa Jvaniam.

ministrma Sexvedraze telekomuni-kaciis ganviTarebis aucileblobazec gaa-keTa aqcenti da ganacxada, rom es saWiroaqveynis mdgradi ekonomikuri ganviTare-bisTvis. `dRes internetis moxmarebismaCvenebeli saqarTveloSi 14 procentam-dea. maT Soris yvelaze didi raodenobaTbilisze modis, rac imas niSnavs, romregionebSi arsebul sawarmoebs ar aqvTsaSualeba, internetiT miiRon informa-cia, awarmoon sagareo ekonomikuri urT-ierTobebi, moipovon damatebiTi bazrebida SeiZinon partniorebi, romlebic gamoS-vebuli produqciis gasaRebas Seuwyobenxels. am mizniT Cven SevqmeniT eqspor-tis xelSewyobis departamenti, romelicmowodebulia, rom potenciur eqspor-tiorebs damatebiTi gasaRebis bazrebi dapartniorebi moupovos. momavalSi es de-partamenti ar darCeba ekonomikuri gan-viTarebis saministros struqturaSi,radgan saxelmwifos saqme ar aris kerZobiznesis muSaobaSi Careva. liberaluriekonomikisa da Tavisufali bazris piro-bebSi biznesma bazari Tavad unda ipovos,magram roca komunikaciisa da ucxo enisflobis problemaa, rac Cvens mewarmeebsmTlianad blokavs, aseTi departamentisaWiroa. samomavlod is SesaZloa damo-ukidebel saagentod Camoyalibdes~, _ganacxada ministrma.

Sexvedris didi nawili studentTakiTxvebze pasuxs daeTmo. humanitarulmecnierebaTa fakultetis studentiqeTevan baqaniZe dainteresda, gamoeyofaTu ara saqarTvelos, rogorc ganviTare-bad qveyanas, Tanxa didi oceulis samitzegamoyofili 250 miliardi dolaridan. ba-tonma laSa Jvaniam ganacxada, rom dResekonomikuri da finansuri krizisi im sta-diaSia, roca msofliom ar icis saiT wava.`aseTi donis krizisi msoflios ar axsovs,radgan bolo 60 wlis manZilze msoflioekonomika globalizaciis pirobebSi vi-Tardeba da yvelaferi erTmaneTzeadamokidebuli. es samiti iyo gamosavlisZiebis mcdeloba, magram aravis SeuZliaTqvas, rom gamosavali napovnia.

qeTevan baqaniZis mier dasmuli SekiTx-vis sapasuxod ministrma ganacxada, romdidi oceulis mier gamoyofili 250 mil-iardidan saqarTvelos, rogorc prior-itetul qveyanas, aucileblad eqnebawili, magram ramdeni, amaze didi oceuliar Camoyalibebula.

ekonomikisa da biznesis fakultetisstudentis aleqsandre nacvliSvilis kiTx-vaze, Tu ra produqciis xarjze apirebs

saqarTvelo eqsportis gaormagebas,ekonomikuri ganviTarebis ministrma ga-nacxada, rom es, zogadad, problemuri sak-iTxia da, samwuxarod, uaryofiTi saldowels kidev ufro gaizrdeba. `unda aRiniS-nos is segmentebi, romlis eqsports da im-portsac vaxorcielebT. eqsportSi yve-laze didi adgili uWiravs feroSenad-nobebs. am produqciaze ki msoflioSi moTx-ovna davarda. gasuli sami Tvis manZilzeCveni feroSenadnobis arc erTi grami argasula ucxoeTSi, es dramatul mdgomare-obaSi gvayenebs. Tumca mdgomareobis ga-mosworebas sadRac seqtembrisTvis velo-debiT~, _ ganacxada laSa Jvaniam.

rac Seexeba kiTxvas, Tu ris xarjzeapirebs saqarTvelo eqsportis wilisgazrdas, ekonomikuri ganviTarebis min-istrma upasuxa, rom am mimarTulebiTpirveli aris energetikis eqsporti, rad-gan saqarTvelo bolo wlebSi gaxda di-versificirebuli energiis momxmarebeliqveyana, romelsac aqvs saeqsporto po-tencialic. ukve sruldeba saqarTvelo-dan TurqeTSi energiis gadamcemi 500 mega-vatiani xazis mSenebloba, romelicsaqarTveloSi gamomuSavebuli eleqtro-energiis TurqeTSi eqsportis saSuale-bas iZleva.

aseve eqsportis gazrdis winapirobaddasaxelda engurhesis reabilitacia,romelic eleqtroenergiis ruseTSieqsportis gasammagebis saSualebas iZleva.

batonma ministrma dawvrilebiTisaubra quTaisis metalurgiul qarxana-Si Cadebul indur investiciaze, romel-ic wels ivlisis CaTvliT ganxorcielde-ba da 45 milion dolars moicavs. misiTqmiT, indurma kompaniam quTaisSi SeiZi-na metalurgiuli qarxana, romelSicsaqarTveloSi mopovebul jarTs gadaa-muSavebs da ucxoeTSi gaitans.

ministris TqmiT, seriozuli poten-ciali aqvs saqarTveloSi soflis meur-neobis ganviTarebas. `saqarTvelos Seu-Zlia sakuTari bazris dakmayofilebac daproduqciis eqsportic. realurad ki sav-alalo mdgomareoba gvaqvs _ imereTSixili lpeba maSin, roca azerbaijanidanigive produqcia Semodis. saqarTveloSidRes badagis importi xorcieldeba maSin,roca kaxeTSi yurZeni ar bardeba da lpe-ba, ratom? imitom, rom ar arsebobs war-moeba, romelsac SeuZlia badagis koncen-trati daamzados. amitom Sesaswavlia _saqarTveloSi warmoebuli romeli pro-duqciaa konkurentunariani saeqsportoda Sida bazarzec. aqve unda aRvniSnoZalian mniSvnelovani sakiTxic _ ratomar gvaqvs eqsporti? imitom, rom ar arse-bobs xarisxis kontroli. dRes fitosani-tarias da xarisxs bazari akontrolebs.saqarTveloSi wyali xarisxiania Tu ara,amas ver gaigeb, arada evropasa da amerika-Si wyals ver gaitan, Tu mas xarisxis saer-TaSoriso sertifikati ar aqvs. Cven ukvevmuSaobT xarisxis infrastruqturis mo-sawyobad da umokles vadaSi es problemamogvardeba~, _ ganacxada ministrma.

engurhesis xsenebam darbazSi kiTxve-bi warmoSva. kerZod, Tsu-is studenti,studenturi organizacia `axalgazrdulicentris~ xelmZRvaneli diana liparte-liani dainteresda, ramdenad SeeferebasimarTles informacia engurhesis ruse-TisTvis miyidvis Taobaze, razec laSaJvaniam upasuxa, rom engurhesi ar iyide-ba da es aris politikuri gancxadebaekonomikuri ganviTarebis ministris mxri-dan. `is, rasac Tqven gulisxmobT, arisengurhesis marTvaSi `inter raos~ Semoy-vanis faqti. engurhesis lokacia iciTalbaT _ misi nawili afxazeTis mxridankontroldeba, nawili – saqarTvelosmxridan. Cven ar varT pirvelebi. msof-lioSi arsebobs dapirispirebuli mxaree-bis mier energetikuli obieqtebis er-Toblivi marTvis magaliTebi. naxeTkviprosi da TurqeTi, romlebic mosisx-le mtrebi arian, magram wylisa da energe-tikis sakiTxebze maT erToblivi komisie-bi hyavT da erToblivad axorcielebenmarTvas. es aris Cemi pasuxi!~ _ ganacxa-da laSa Jvaniam.

man iqve upasuxa kiTxvas _ ratom `in-ter rao~? rogorc ministrma aRniSna, en-gurhesidan afxazebis jibeebSi wlebisganmavlobaSi 15 milionis Rirebulebisqoneba midioda da isini am fuls Seiar-

aRebas axmardnen. `afxazebs rusebi mar-Taven. okupaciis Sesaxeb kanonis Tanax-mad, okupirebul teritoriaze kerZo ansaxelmwifo sawarmos saqmianoba SeiZle-ba CaiTvalos legitimurad, Tu es SeT-anxmebulia saqarTvelos xelisufle-basTan. `inter rao~, romelic ruseTiswarmomadgenelia da afxazeTis damouki-deblobas aRiarebs, modis CvenTan, romengurhesze sawarmoo saqmianobis ufle-ba miiRos. misi saqmianobidan Semosavaliki saqarTvelos biujetSi wamova da araafxazebis jibeebSi.

aqve unda vTqva isic, rom dRes CvenvmuSaobT e. w. `oqros wilis~ koncefciisSemuSavebaze. am principis mixedviT, sax-elmwifos ufleba aqvs _ flobdes sawar-mos oqros wils (51 procents an mets) daTu is forsmaJorul mdgomareobaSi aR-moCndeba da kerZo kompania uars ganacxa-debs kompaniis marTvaze, saxelmwifoskanoni aZlevs uflebas _ Sevides stra-tegiuli mniSvnelobis sawarmoSi. aseTikanonis da principis amuSavebis Semdeghesebis, portis Tu rkinigzis kerZo ko-mpaniebis marTvaSi gadacema aRar iqnebapolitikurad angaJirebuli Tema~, _ aRni-Sna ministrma.

universitetis studenti murman pat-araia dainteresda, inawilebs Tu arasaqarTvelos ekonomikuri ganviTarebisministri pasuxismgeblobas dRevandelixelisuflebis qmedebebze, razec baton-ma laSa Jvaniam upasuxa, rom, ra Tqma unda,rogorc xelisuflebis warmomadgeneli,igi iRebs Tavis wil pasuxismgeblobas.

`yvela is adamiani, romelic am etapzeopoziciis mxares aRmoCnda, Cemi uaxloe-si megobaria da politikuri azrebis gay-ofa, vTqvaT, irakli alasaniasTan mego-brobaSi xels ar miSlis. miuxedavad amisa,mxars ver davuWer moTxovnas prezidentsaakaSvilis gadadgomis Sesaxeb da ara imi-tom, rom dRes ekonomikuri ganviTarebisministri var. es moTxovna legitimuria dayovelTvis SeiZleba vinmes gauCndes, ma-gram mimaCnia, rom dRes prezidentis gada-dgoma ar SeiZleba, radgan nebismieri prez-identi, romelic xelisuflebaSi quCisaqciebiT mova, ver daasrulebs saprezi-dento vadas. saqarTvelom wertili undadausvas xelisuflebis aseTi meTodiTSecvlis precedents. Cven erTi preziden-ti CamovagdeT, meore _ gadavayeneT sa-marTlianad, magram araswori meTodebiTda amave formiT gvinda mesame preziden-tis gadayenebac. qveynebi, romlebic asecvlian xelisuflebas, civilizebuliqveynebi ar arian. amis naTeli magaliTiatailandi, romelic didi kulturisa da po-tenciis qveyanaa, magram ar Sedga, rogorcsaxelmwifo~, _ ganacxada ministrma.

humanitarul mecnierebaTa fakulte-tis studenti qristina ZoweniZe dainter-esda, moaxdens Tu ara gavlenas opozici-is aqciebi saqarTvelos ekonomikaze.amasTan dakavSirebiT ekonomikis ministr-ma ganacxada, rom yvelas aqvs protestislegitimurad gamoxatvis ufleba, magrampolitikuri arastabiluroba katastrof-uli da damRupveli iqneba iseTi faqiziekonomikis mqone qveynisTvis, rogoricsaqarTveloa. `Cven davbrundebiT 1990-ian wlebSi. Cven gavxdebiT meoraditansacmlis mimRebi qveyana da amas vacxa-deb sruliad seriozulad~, _ ganacxadalaSa Jvaniam.

maia toraZe

msoflio ekonomikuri krizisis fonze saqarTvelos ekonomikuri zrdismaCveneblebi Semcirda, magram ara im doziT, rogorc amas zogierTi eqspertimiuTiTebs. cxadia, problemebi arsebobs, magram kargad gaTvlili ekonomikuripolitikis da ekonomikuri diplomatiis pirobebSi finansuri krizisi daiZleva,rasac mTavrobis warmomadgenlebi ukve Riad acxadeben.

swored ekonomikuri diplomatiis daniSnulebasa da finansuri krizisis daZlevisgzebze isaubra 3 aprils ivane javaxiSvilis saxe-lobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis studentebTan Sexvedra-ze saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis ministrmalaSa Jvaniam.

Page 4: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge4

misasalmebeli sityvebiT gamovidnen:Tsu-is humanitarul mecnierebaTa faku-ltetis dekanis movaleobis Semsrulebe-li darejan TvalTvaZe, ganaTlebisa damecnierebis ministris moadgile nodarsurgulaZe, Tsu-is reqtori giorgi xu-bua, akademikosi marika lorTqifaniZe,profesorebi mzeqala SaniZe, Tamar max-arobliZe, zurab WumburiZe da sxvebi.

`31 wlis win, 1978 wlis 14 aprils,qarTulma enam da qarTvelma xalxmabolo aswleulis ganmavlobaSi pirveli,Zalian mniSvnelovani gamarjveba moipo-va. am gamarjvebaSi Tbilisis saxelmwifouniversitets udidesi wvlili miuZRvisda ar Sevcdebi Tu vityvi, rom am gamar-jvebaSi filologiis, istoriis, dasavleTevropis enebisa da literaturis da aR-mosavleTmcodneobis fakultetebisprofesurisa da studentebis wvliliganuzomelia. saubaria gansakuTrebiT imstudentebze, romlebic maswavleblebT-an, mSoblebTan erTad gamovidnen qarTu-li enis TviTmyofadobis dasacavad. esgaxldaT grandiozuli masStabis aqcia,romelic universitetidan daiZra. masuniversitetelebi miuZRodnen win da maTSoris pirvelebi iyvnen humanitarulifakultetis warmomadgenlebi. humani-taruli fakulteti memkvidrea yvela imkargi tradiciisa, romelic aTwleuleb-is manZilze iq moRvawe profesurasa dastudentebs Seuqmnia, amitomac igi mov-alea _ SeinarCunos tradiciebi, ganavi-Taros da momdevno Taobebs gadascesigive damokidebuleba da erTgulebaqarTuli enis mimarT. marTalia, dResqarTul enas aRar sWirdeba am saxiT dac-va _ saxelmwifo enis statusi qarTulenas aqvs, magram dRes qarTul enas sxvakuTxiT sWirdeba patronoba da TiToeu-li Cvenganis yuradReba, gansakuTrebiTki im studentebisgan, romlebic am saqmesemsaxurebian~, _ aRniSna Tavis gamosvlaSidarejan TvalTvaZem.

mexuTe korpusSi studentebma gamo-fena moawyves saxelwodebiT: `ra enawaxdes, eric daeces~... samecniero kon-ferenciaze warmodgenili masalebiqarTuli enis sxvadasxva aspeqts warmo-aCenda. gansakuTrebuli aqcenti qarTu-li enis swavlebis problemebsa da salit-eraturo enis Tanamedrove mdgomareoba-ze gakeTda.

ganaTlebisa da mecnierebis ministrismoadgilem nodar surgulaZem Tavis ga-mosvlaSi aRniSna: `qarTuli enis dRe erT-erT yvelaze Zvirfas dResaswauls war-moadgens qarTveli eris cxovrebaSi.mogexenebaT, rom 1978 wels saqarTvelossabWoTa socialisturi respublikis kon-stituciis Sesworebebis proeqtSi Sevi-da cvlileba, romlis mixedviTac qarTu-li ena aRar moiazreboda saqarTvelossaxelmwifo enad. amiT mTel qarTvelxalxs daemuqra safrTxe. progresuladmoazrovne da erovnuli TviTSegnebiTaRsavse studentebi, mecnierebi da pro-fesor-maswavleblebi erTad gamovidnenenis dasacavad.

manamde aseTi ram sabWoTa kavSirisistorias ar axsovs. qarTveli eris erT-sulovnebam, erTad dgomam udidesi gama-rjveba moitana. es iyo qarTvelobis,qarTuli siamayis gamarjveba. minda, es

gamarjveba mogilocoT da gamovxato Cemipativiscema deda universitetis mimarT,romelic yovelTvis iyo qarTuli enis,kulturis kvlevis mZlavri kera.

dRes qarTul enas, rogorc saxelm-wifo enas, safrTxe ar emuqreba, magrammasze zrunva mainc saWiroa da am sapatiosaqmeSi Cven Tqven gverdiT vdgavarT~, _ganacxada nodar surgulaZem.

unda gaizardos enisintegraciuli funqcia Cvens

saxelmwifoSi!

deda enis dRe damswre sazogadoebasTsu-is reqtorma giorgi xubuam miulocada aRniSna: `mixaria, rom am RonisZiebisorganizatorebi studentebi arian da aseTgansakuTrebul interess iCenen. mindamadloba movaxseno im Taobis warmomad-genlebs, vinc Zalian rTul periodSi,didi riskis miuxedavad, sicocxlis fas-ad gamovida da daicva qarTuli ena daqarTuli sityva.

qarTvelebisTvis qarTuli ena aras-dros yofila mxolod komunikaciis saSu-aleba. ena iyo Cveni identurobis, kul-turis ganmsazRvreli faqtori. rogorcamboben, ena aris samyaros saxli _ yve-laferi cxovrobs enaSi da enis saxiT.

saboloo jamSi, TiToeuli Cvenganis,TiToeuli studentis da, zogadad, nebis-mieri adamianis karieris winapirobac arisswored enobrivi kompetencia, radgan racenaSi arsebobs _ SeiZleba daZlio, Se-imecno isev da isev enis meSveobiT, amit-om sasurvelia qarTuli enis codna iyosmaqsimalurad srulyofili. dRes qarTu-li ena dgas axali gamowvevebis winaSe. missaxelmwifo statuss SeiZleba araferiemuqreba, magram Zalian mniSvnelovania_ gaizardos enis integraciuli funqciaCvens saxelmwifoSi, raTa qarTuli enagaxdes urTierTobis, komunikaciis erTa-derTi saSualeba da forma aq mcxovrebieTnikuri umciresobebisTvis. winaaRmdeg

SemTxvevaSi, Zalian gaWirdeba maTi inte-gracia qarTul sivrceSi.

aseve mniSvnelovania, rom qarTulisamecniero ena ar CamorCes ganviTarebas.minda, rom momavali Taoba ganmsWvaluliiyos SemarTebiT _ gaufrTxildes dadaicvas qarTuli ena~, _ ganacxada req-torma.

ase moisinja niadagi Tsu-Si _Tu rogor miiRebdnen`brZanebas zemodan~

konferenciaze mniSvnelovani iyo ak-ademikos mariam lorTqifaniZis moxsene-ba, romelSic man mTeli is peripetiebigaixsena, rac qarTuli enis dacvas ukav-Sirdeboda.

`gasuli saukunis 70-iani wlebisdasawyisSi sakiTxi ase dadga – erTianisabWoTa xalxi da erTiani sabWoTa ena.yvelas kargad esmoda, rom erTiani sab-WoTa ena – es iyo rusuli ena. daiwyo,garkveulwilad, niadagis mosinjva... min-da erTi aseTi faqti gavixseno: univer-sitetSi daiwyes am sakiTxTan dakavSire-biT niadagis mosinjva. saswavlo nawilisgamges marika pirvels daevala kaTedrisgamgeebTan misvla da `sxvaTa Soris~ Tqmaimisa, rom Tu SeiZleba kaTedram momava-li wlidan erTi-ori sagani waikiTxos

rusulado... Tavdapirvelad verc mivx-vdiT _ raSi iyo saqme da avuxseniT mas,rom rusul filologiurze da Jurnal-istikis fakultetze Cven isedac vkiTxu-lobdiT leqciebs rusulad. amas ardasjerdnen da gviTxres: iqneb kidev ramewagekiTxaT rusulado. me vuTxari: amasar gavakeTeb-meTqi. reqtoris gankar-gulebaao – mipasuxa. maSin reqtorTanSesvla gadavwyvite.

reqtorTan Sevedi da axsna-ganmarte-ba moviTxove. man miTxra, moskovidan br-Zaneba aris mosuli, rom yvela umaRlessaswavlebelSi, sadac swavleba erovnulenaze mimdinareobs (aseTi ki sabWoTa kav-SirSi mxolod Tbilissa da erevanSi iyo),ramdenime sagani rusul enaze unda wai-kiTxoTo. reqtors vTxove, brZanebisfurceli eCvenebina CemTvis. ra Tqmaunda, ver maCvenebda, radgan aseTi brZa-nebebi oficialurad ar iwereboda.

me kategoriuli uari ganvacxade ammoTxovnis Sesrulebaze, ramac reqtoriaRaSfoTa da magidaze muStebis rtyma dayvirili daiwyo – amas rogor bedav, gan-kargulebaa da unda Sesruldeso. maSinmec daviwye muStebis magidaze braxuni dayvirili. bolos man miTxra: iciT ra xde-ba? arc me gamaCereben aq da, pirvel rig-Si, arc Seno. nu gamaCereben-meTqi, – vu-pasuxe da gamovedi.

misaRebSi rom gamoviare, maSin mivxv-di, Tu ratom atexa yvirili batonma daviTCxikviSvilma. misi yvirili imas niSnavda,rom iq iyvnen pirovnebebi, romlebsac `sa-Tanado adgilze~ unda mietanaT cnoba imisSesaxeb, rom reqtori moiTxovs, magramkaTedris gamgeebi ewinaaRmdegebian da misigankargulebis Sesrulebaze uars amboben.

es dadgenileba universitetSi ver ga-tarda! minda aRvniSno, rom mzia lekveiS-vilma aqcia moawyo Tsu-is meore korpus-Si. es Zalian gabeduli nabiji iyo im dros.

kaTedris gamgeebma kategoriuli uariganacxades gankargulebis Sesrulebazeda universitetSi es RonisZieba Cavarda...ase moisinja niadagi _ Tu rogor miiRebd-nen `brZanebas zemodan~ universitetisprofesor-maswavleblebi. amas Cven gvianmivxvdiT, rameTu amis gamo aravin dausji-aT. Semdeg ukve kategoriuli zomebismiReba moindomes. minda mogaxsenoT, romaqac Zalian rTuli mdgomareoba Seiqmna.jer kaTedris gamgeebs gvibrZanes, mo-gvewvia specialuri sxdomebi, sadac mi-iRebdnen dadgenilebebs _ konstituci-is Tanaxmad qarTuli ena ar yofiliyo sax-elmwifo ena. ramdenadac vici, arc erTmakaTedram ar miiRo aseTi dadgenileba.aqac universitetma Tavisi Tavi, TavisidaniSnuleba da mniSvneloba SesaniSnavaddaicva. Semdeg amas moyva garkveuliRonisZiebebi, magram qarTveli mecniere-bisa da studentebis erTsulovnebam Sede-gi gamoiRo. qarTuli enis garSemo moxerx-da qarTveli eris konsolidacia, radga-nac yvelas esmoda, rom ena aris erovnu-lobis erT-erTi upirvelesi da umniS-vnelovanesi niSani. gavixseneb kidev erTfaqts: 14 aprilamde ramdenime dRe iyodarCenili. universiteti savse iyo stu-dentebiT. mirekavs batoni daviT CxikviS-vili da mTxovs masTan misvlas. reqtorimeubneba: me da Sen unda gavideT studen-tebTan da davelaparakoTo. Sevicxade davuTxari: rogor vuTxraT maT _ am pro-testSi miiRon monawileoba, rodesac Sei-Zleba raRac ubedureba moxdes da vercimas vetyvi _ iq ar wavideT-meTqi...

studentebTan gareT rom gavediT, meda baton daviTs erTmaneTis xeli gveWirada vgrZnobdiT, aRelvebisgan rogor gvi-kankalebda xelebi.

batonma daviTma ase mimarTa studen-tebs: `Svilebo, Tqven ar iciT visTangaqvT saqme~... tanSi gamzara da vifiqre,aqve daiWeren-meTqi. `Svilebo, Tqven ariciT visTan gaqvT saqme, – gaimeora man, –me ki vici, rom rusTavelis prospeqtzeCamosasvlel quCebze samxedro teqnikadgas~... amis Semdeg mec mivmarTe studen-tebs oriode sityviT da vuTxari, romverc wasvlas davuSlidi, radgan CemiSvilebic maT rigebSi idgnen da verc ar-wasvlas movTxovdi. procesia rusTave-lisken daiZra... axla, roca es dRe maxsen-deba, siamayis grZnoba mipyrobs, radganmiuxedavad im saSineli reJimisa, romel-ic Cven gamoviareT, roca saqme enas,erovnul interess Seexo, mTeli qarTve-li eri erTad dadga.

dRes qarTul enas aseTi safrTxe aRaremuqreba, magram, samwuxarod, arsebobssxva safrTxe. es aris ukontrolod Semo-suli ucxo sityvebi. gulwrfeladgetviT, rom gaunaTlebel adamianad Tavi

ar mimaCnia, erTi-ori ucxo ena vici, ma-gram xandaxan gazeTs rom vkiTxulob anteleviziiT vismen vinmes gamosvlas, viW-er Cems Tavs imaSi, rom bevri sityvis mniS-vneloba ar mesmis.

ubedureba raSia... unda giTxraT, romCveni winaprebi da saqarTvelo arasodesyofila gamijnuli gare samyarosgan. Cve-ni winaprebi yovelTvis iRebdnen kul-turul gavlenas Soreuli Tu axlobelimezoblebisgan, magram arsebobda fil-tri _ Tu ra unda mieRoT. unda miiRo is,rac SenTvis saWiroa, rac Sen gagamdi-drebs da ara is, rac Sens mdgomareobasdaamZimebs da gaafuWebs. axla ki es jebi-ri aRar arsebobs! movuwodeb axal-gazrdebs, movuwodeb, gansakuTrebiT,tele-Jurnalistebs _ dafiqrdnen, rocaqarTulad laparakoben da ixmaron isqarTuli sityva im cnebis gamosaxatad,romelic qarTulad gvaqvs. nu Semoi-tanen maincdamainc ucxour sityvas Ta-vianTi ganaTlebis warmosaCenad. es ga-naTleba ki ara, provincializmia dagaunaTleblobis maCvenebeli. am enisTvisbevri ram gakeTda XIX saukuneSic. Cemmamaswavleblebma, Cemma ufrosma mego-brebma Tavisi wvlili Seitanes am enisdacvis saqmeSi da axalgarzdebs vTxov _es arasodes daaviwydeT!~ _ aRniSna qal-batonma mariam lorTqifaniZem Tavis ga-mosvlaSi.

qarTuli ena dRessafrTxis winaSe dgas!

profesorma mzeqala SaniZem konfer-enciaze yuradReba gaamaxvila dResqarTuli enis dacvis aucileblobaze daaRniSna: `axalgazrdebisTvis, albaT, Zne-lia imis warmodgena, rom maSin oficial-uri dokumentacia, sajaro sxdomebi mx-olod rusuli eniT iyo warmodgenili.rusuli ena didebuli enaa, magram CvengvWirdeboda, rom Cvens qveyanaSi gvqon-oda ufleba da SesaZlebloba Cvens enazelaparakisa da werisa. im dRes, marTlac,xalxis Zalian didi mRelvareba iyo. ma-gram, rodesac qarTvelma axalgazrdobamSedegs miaRwia, es ukve sayovelTao zei-mad iqca.

didi dro gavida mas Semdeg. saxelmwi-foebrivi damoukidebloba ki movipoveT,magram qarTuli ena dRes safrTxis winaSedgas!

saqme imaSia, rom enebis mniSvnelobaerisTvis ganisazRvreba imiT, Tu ramde-nad farTo moxmarebaSia is ara mxolodyoveldRe, aramed literaturasa da mec-nierebaSi. minda aseTi faqti SegaxsenoT:universitetis pirveli damaarseblebiiyvnen isini, visac ganaTleba ruseTSihqondaT miRebuli.

erT-erTi argumenti universitetisdaarsebis sawinaaRmdegod iyo is, romqarTvelebs ar hqondaT samecniero ter-minologia, rom ar moxerxdeboda qarTulenaze mecnieruli naSromebis dawera.amisTvis, raTa qarTuli ena Seemzadebi-naT, XX saukunis dasawyisSi, peterburg-Si, sadac moRvaweobda ivane javaxiSvili,Camoyalibda studentTa samecniero wre,sadac moxsenebebi mxolod qarTul enazeikiTxeboda. rodesac daarsda qarTuliuniversiteti, mecnierebis erTi nawiliukve momzadebuli iyo am pirobis dasa-Zlevad, magram es, ra Tqma unda, sakmari-si ar iyo. universitetma Semoikriba bev-ri sxva adamiani, romlebsac ganaTlebamiRebuli hqondaT ruseTSi, safrangeT-Si, germaniaSi. me amirejibebis rZali var.Cemi qmris papa yvelasaTvis kargad cno-bili sazogado moRvawe _ kosta amire-jibi iyo. ojaxidan vici da minaxavs, romes kaci, romelic rusulad iyo gazrdilida safrangeTSi hqonda ganaTleba miRe-buli, sagangebod ijda da qarTulileqciebisTvis emzadeboda, raTa qarTuluniversitetSi qarTul enaze waekiTxaleqciebi.

qarTuli ena dRes, samwuxarod, mrava-li TvalsazrisiT aris safrTxeSi.

qarTul enas emuqreba saSiSroeba, romis ar gadaiqces mxolod saSinao moxmare-bis enad. imisaTvis, rom es ar moxdes,saWiroa mTelma sazogadoebam miiRos ama-Si monawileoba. erTi da ori enaTmecnieriaq verafers izams.

bevri ena daikarga. zogierTi ena ki XXsaukuneSic gaqra. enam ar unda daTmossamecniero da saxelovnebo poziciebi. amsaqmeSi gansakuTrebuli mniSvneloba mw-erlobas eniWeba.

deda enis dRe universitetSipirveli gverdidan

me-6 gverdze

Page 5: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5

ra aris saxelmwifo enispirdapiri diskriminacia?

_ batono gia, ras ityviT 14 apri-lis mniSvnelobis Sesaxeb qarTvelieris cxovrebaSi. kidev gavixsenoT esdRe da is adamianebi, romlebic qarTu-li enis dasacavad yvelaze metad aqti-urobdnen.

_ simarTle giTxraT, ver daviCemebimas, rom am dRis erT-erTi organizatorida iniciatori viyavi. me viyavi erTi rig-iTi monawile. mikvirs, rodesac iseTi ad-amianebi iCemeben gansakuTrebul rolsada Rvawls am dRis gamarjvebaSi, rom-lebmac es ar unda ikadron...

daviwyoT erTi martivi ambiT. iakobgogebaSvili aRniSnavda, rom qarTve-lebma unda iswavlon qarTul enaze. esSegoneba axla CvenTvis aqsiomaturi mt-kicebaa, magram, Tavis droze, kargaddasacavi debuleba iyo. sxvaTa Soris,aqve, erTic minda vTqva, 1978 wlis 14aprils Cven gagviWirda qarTuli enisdacva, magram bolomde davicaviT. axlavfiqrob iakob gogebaSvilsa da ilia Wav-WavaZeze, isini mxolod orni iyvnen dasul sxva garemoSi icavdnen qarTul enas.warmoidgineT, rogor uWirdaT maT, ramcire mxardaWera hqondaT qarTvelTa-gan da zogjer winaaRmdegobac ki. miuxe-davad amisa, mSobliuri enis dacva maincSeZles... ai, isini arian gansakuTrebuliRvawlis mqone adamianebi, isini arian nam-dvili inteleqtualuri gmirebi, rom-lebmac iaraRiT ki ara, azriT daicvesTavianTi mSobliuri ena. es aTasjerufro Zneli iyo.

iakob gogebaSvili ambobda, romqarTulad unda iswavlos qarTvelma,iseve rogorc italielma italiurad. daiciT, ratom? ena RvTiT boZebulia, enasamyaros xedvis modelia, ena ganwyobaa,romelsac SenTan mohyavs Seni Tanamema-mule. SeiZleba, adre, eris raobas ase gan-sazRvravdnen, rom eri _ es aris teri-toria, kulturuli erToba, ekono-mikuri erToba da a.S. magram unda vaRi-aroT, rom enobriv erTobas win veraferiuswrebs, radgan eniT erToba RvTiT er-Tobaa. danarCens yvelafers adamiani qm-nis da akontrolebs, iqneba es terito-riuli, kulturuli Tu ekonomikuricxovreba.

vin dailaparaka pirvelad qarTulad_ es aravin icis... magram yvelani RrmadvarT darwmunebuli, rom is iyo sworedpirveli qarTveli. kaci, romelic ganis-wavleba mSobliur enaze, maqsimaluradaxdens sakuTari SesaZleblobebis real-izebas. amasTan dakavSirebiT SegviZliaori magaliTi gavixsenoT: XIX saukunis70-iani wlebi, rodesac germaniam omisSedegad safrangeTs ori didi olqiwaarTva: elzasi da lotaringia, sadac,bunebrivia, swavleba frangul enaze mim-dinareobda. am olqebSi didi da cnobiliadamianebi ibadebodnen. rodesac ger-manelebma es teritoriebi daikaves, ger-manulenovani swavleba SemoiRes. mas Sem-deg iq didi adamiani aRar dabadebula.rasakvirvelia, biologia Tavis saqmesakeTebda, magram enobrivi identurobisararseboba afuWebda saqmes.

iaponelebma, daaxloebiT, 20 wlis win10 wliani eqsperimenti Caatares. Sear-Cies 100 pirvelklaseli bavSvi, aqedan 50-s inglisur enaze daawyebines swavleba,meore 50 moswavles ki mSobliur enazeaswavlidnen. aRmoCnda, rom, sawyisetapze, ganviTarebis TvalsazrisiT, isdawinaurda, vinc inglisur enaze swav-lobda. Sua klasebSi es SesaZlebloba ga-Tanabrda, maRal klasebSi ki didi upi-ratesobiT dawinaurdnen is moswavlee-bi, romlebic mSobliur enaze swavlobd-nen. es imaT gasagonadac minda vTqva, vincxSirad imeorebs, rom bavSvebi adreuli

Tamar maruaSvili

1978 wlis 14 aprili _ qarTvelebisTvis erT-erTi yvelaze saamayo da gamorCeu-li dRea. sabWoTa imperiuli reJimis marwuxebSi moqceuli qarTuli erovnuli suliarasdros yofila iseTi gabeduli da revoluciuri, rogorc am dRes. 14 apriligautexeli qarTuli sulis, erovnuli Rirsebisa da maRali TviTSegnebis uprecen-dento gamarjvebis dauviwyari zeimia, romlis TiToeuli monawile marTlac romnamdvili gmiri da mamuliSvilia. dRes es gmirebi Cvens gverdiT cxovroben dagvaxseneben, rom erovnuli faseulobebisTvis Tavganwirva TiToeuli qarTveliswmidaTawmida movaleobaa!

qarTuli enis dResTan dakavSirebiT gvesaubreba Tbilisis 24-e sajaro skolisdireqtori, qarTuli sazogadoebisTvis pativsacemi pirovneba da Rirseuli mo-qalaqe gia murRulia.

asakidan ufro advilad euflebian ucxoenas, magram ris fasad _ es maTTvis meo-rexarisxovania. ucxo enis codna Zaliankargia da amis winaaRmdegi vin SeiZlebaiyos, magram, meore mxriv, Tu gvinda, Cve-ni Svilebi qarTvelebad izrdebodnensakuTari potenciuri SesaZleblobisadekvaturad, maSin, sanam qarTuli enamaT cnobierebaSi kargad gamjdari ariqneba, manam ucxo enis swavlebis dawye-ba gamarTlebuli da mizanSewonili araris...

Cven vambobT, rom ena aris cnobiere-ba, istoriis skivri da am skivris gasaRe-bic. ena istoriul faqtebs inaxavs, enanebismieri eris, kacobriobis mexsiere-baa. ena, garda imisa, rom TiToeul sity-vaSi Cans damokidebulebebi da ganwyobe-bi, samyaros xedvis rakurssac war-moaCens. ai, magaliTad, ra bunebrivia,rodesac erTmaneTs, misalmebis niSnad,gamarjobas veubnebiT. qarTvelisTvis,romelic mTeli istoriis manZilze sulibrZoda, yvelaze kargi misalmeba gamar-jvebis survili iyo. gavixsenoT erTi ram.rodesac `vefxistyaosanSi~ davari Tavsiklavs, rusTaveli wers: `dana daica,mocakvda, daeca, gasisxlmdinarda~. nax-eT rogori sityvaa _ gasisxlmdinarda.es sityva saSualebas gvaZlevs warmov-idginoT, rogor gadaiqca adamiani sisx-lis mdinared. rogor ggoniaT, SeiZlebaaxla am sityvis Targmna? Cven SeiZlebavTargmnoT rusTaveli, galaktioni, ma-gram es is aRar iqneba, radgan enas Tavisisuli aqvs. roca mSobliur enaze saubrob,avtomaturad, bunebrivad geniWeba ammniSvnelobebis aRqmis unaric da kul-turac. iSviaTad xdeba, rom sxva enazeiseve imetyvelos adamianma, rogorcmSobliurze.

arsebobs enis esTetikac... ai, axlacgadaSlili maqvs `vefxistyaosani~.rodesac vkiTxulob mas, xandaxan iseTigancda meufleba, rom ar maxsovs _bolo xuTi wuTis win ra wavikiTxe... kiTx-ulob da modis harmonia da es harmoniaimdenad sasiamovnoa, rom Sinaarsi xandax-an ganze rCeba. rodesac teqsti musikadiqceva, amis yvelaze maRali gamovline-ba mxolod mSobliur enaze SegiZliaSeigrZno. sxva enisganac SeiZleba aseTiramis SegrZneba, magram iq aucilebladunda dagexmaros codnac, gamocdilebac.aq ki RmerTi gexmareba _ Sen mSobliurwiaRSi grZnob Tavs da zedmeti daZabvisada fiqris gareSe SeigrZnob yovelives.

ai, magaliTad, aviRoT: `qebai da dide-bai qarTulisa enisai.~ msgavsi tipis Zeg-li bulgarelebsac aqvT, romelic ZalianemTxveva Cvensas, magram amiT eri raRacgamorCeulobas ar unda iCemebdes. rode-sac vambobT, rom am enaSi damarxuli arsraRac didi saidumlo, ar aris aucilebe-li _ es ise gavigoT, rom TiTqos mTelqveyanaze amis Sesaxeb marto Cven vico-deT da rom RmerTi kacobriobas, meoredmosvlis dros, swored rom qarTuladganikiTxavs. es aravin icis... magramRvTisgan naboZebi saidumlo an say-ovelTao WeSmariteba qarTvelTaTvisSeiZleba mxolod qarTul enaSi iyosgacxadebuli. ai, amazea aq, Cemi azriT,saubari.

es aris Zegli, romliTac qarTvele-bi eloliavebian mSobliur enas da zus-tad arqmeven saxels mis mniSvnelobas,meore, rac marTla gamorCeuls xdisqarTvel ers _ es deda enis Zeglia Tbi-lisSi. sxvagan arsad meguleba msgavsi ramda es marTlac saocari ambavia.

qarTuli enis dRe igive saqarTvelosdRea! gavixsenoT `daviTi stela~ (VIsaukune), sadac aRbeWdilia qarTuli an-banis cad amaRleba. es saocari ambavia damsgavsi arsad fiqsirdeba.

arc Zegls, arc miwas iseTi sayovelTaomniSvneloba ar aqvs, rogorc enas.

gavixsenoT grigol xanZTeli. murvanyrus Semosevisa da Jamianobis gamoaoxrebul tao-klarjeTSi _ am ukacri-el, udabur adgilas grigol xanZTelmaSeqmna axali saqarTvelo. grigol xanZ-Telisa da misi Tanamoazreebis voiaJsarabebma Tavidan yuradReba arc miaqcies.grigol xanZTelma iq qarTul enaze Se-qmna is, rac qmnis saqarTvelossaqarTvelod. bolos arabebic mixvdnenim teritoriaze samonastro mSeneblobismniSvnelobas da kidevac daapires amisCaxSoba, magram veRar moaxerxes. amitomSemTxveviTi ar aris _ tao-klarjeTidanrom daiwyo saqarTvelos gaerTianeba.moxda ise, rogorc bibliaSia _ jerwinamorbedi modis da Semdeg mesia... asemovida jer grigol xanZTeli, SemdegaTonelebi da mere daviT aRmaSenebeli.igive modeli iyo, sxvaTaSoris, ilia Wav-WavaZec. ilia WavWavaZe igivea, racgrigol xanZTeli aTasi wlis Semdeg.Zalian bevri ram emTxveva am oriuzarmazari moRvawis qcevasa da moqmede-baSi. magram mTavaria, rom ilia mesia ariyo, ilia, rogorc grigol xanZTeli,winamorbedi iyo, magram Semdeg social-demokratiulma talRam didi ufskruligaaCina da aRar gamoCnda is, vinc daviTaRmaSenebelis tolfasi iqneboda axaldroSi.

_ ra mdgomareobaa dRes qarTulienis dacvis mxriv da rogor fiqrobT,vin amaxinjebs mas yvelaze xSirad?

_ sul ufro cotas vxedav adamians,romelic natifi qarTuliT metyvelebsda aseTi adamiani cota ucnauri kacisSTabeWdilebasac tovebs xolme. arafe-ria Jargonul metyvelebaze ufro ad-vili. xandaxan uxdeba kidec enas. magramZalian danagvianebulia Cveni ena... sam-wuxarod, yvelaze xSirad arasworadmetyveleben politikosebi da Jurnal-istebi. ar momwons skolaSi rogorcmetyveleben Cveni moswavleebi. gaumar-Tavi metyveleba niSnavs, rom bevrs arkiTxulob, rom fiqri giWirs. kargi fiqriyovelTvis aris uzrunvelyofili kargimetyvelebiT. cudi metyveleba sulissiRaribes niSnavs!

_ rogor fiqrobT, ra RonisZiebebiunda gatardes imisaTvis, rom es naklo-vanebebi aRmoifxvras? raime idea xomar gaqvT?

_ ena yovelTvis Ria unda iyos siax-lisaTvis. Tu ena ar aris im siaxlis ga-momxatveli, rac axal saukunes moaqvs,am enas Zalian seriozuli problemebigauCndeba. amitom aucilebelia samecni-ero terminologiis miReba da dadgena.viTardeba kompiuteruli teqnologie-bic da misi terminologiis qarTul Sesa-tyvisebzec unda vifiqroT. saxelis dar-qmeva sagnis Tu movlenis arsSi wvdomaa.

saxelmwifom da sazogadoebam undaSeqmnas iseTi kulturuli atmosfero,sadac Tu ar metyveleb qarTulad, Tav-mosawonad namdvilad ar gaqvs saqme!

Cven saqarTvelos masStabiT Cavat-areT konkursi Tavisufal Temaze, sadac300 moswavle iRebda monawileobas. Sede-gebi Zalian damafiqrebelia, Tumca sain-tereso naSromebic iyo warmodgenili.

_ ra mizezebma ganapiroba es, ga-naTlebis dabalma donem Tu im movle-nebma, romelic sul cota xnis win gan-viTarda Cvens qveyanaSi?

_ kulturul garemos qmnian adami-anebi, romlebic warmoadgenen saxelmwi-fos elitas. es, pirvel rigSi, arian: po-

litikosebi, aseve Semoqmedi adamianebida inteligencia. inteligentoba sulismdgomareobaa. rac ufro meti inteligen-ti iqneba xelisuflebaSi, Semoqmed ad-amianebSi, pedagogebSi, miT ufro kargiaes axali TaobisTvis. _ vis baZavs axaliTaoba? _ warmatebul adamianebs! _ vinarian es warmatebuli adaminebi? _ ka-Tolikosi brZanebda amas winaT, rom so-cialuri ierarqiis maRal safexurze bev-ri iseTi adamiani moxvda, romelic amasarafriT imsaxurebs. momavali Taoba xe-davs, rom sul ar aris aucilebeli ga-naTleba, gamarTuli metyveleba, kultu-ruli qceva, isedac SeiZleba iyo mdidar-ic, warmatebulic, iseTi adamianic, visacyvela `pativiscemiT~ eqceva. vimeoreb:magaliTs yovelTvis elita iZleva. TuCven saqme kargad ar gvaqvs, ese igi Rir-seuli elita ar gvyavs. es, Cemi azriT,erTmniSvnelovani daskvnaa.

skolas, am TvalsazrisiT, didi mniS-vneloba aqvs. Tu ar gavzardeT ukeTesiqarTvelebi, vidre axla varT, amis gareSedidi momavali ar gveqneba. jerjerobiTukeTes qarTvelebs ver vzrdiT, ukeTesSemTxvevaSi, vzrdiT iseT qarTvelebs,rogorebic gvyavs, yvela Tavisi plusi-Ta da, samwuxarod, minusiT.

roca saganmanaTleblo reformazesaubroben, yovelTvis vambob, rom re-forma niSnavs eris mentalobis koreq-cias ukeTesobisaken. iseT koreqcias kiara, raRac mniSvnelovans rom gamoak-lebs... xandaxan amas rom vambob, viRace-bi yurebs cqveten xolme...

_ Cveni realobidan gamomdinare,dRes SeiZleba vTqvaT, rom sazogadoe-baSi ucxo enis upiratesobis sakiTxidadga. xSirad gaismis moswavleebisgan,rom sulac ar aris aucilebeli qarTu-li enis zedmiwevniT codna, mTavariakargad icode inglisuri Tu sxva ucxoena, raTa momavalSi warmatebas miaR-wioo....

_ kargi gamaxseneT, es ambavi Zaliansamwuxaroa... rodesac cxaddeba konkur-si da iTxoven ucxo enis, rogorcsavaldebulo enis, codnas, mimaCnia, romes aris saxelmwifo enis pirdapiri dis-kriminacia. rogor, Tu specialisti Wkvi-ania, kompetenturia, qarTuli Tu kargadicis, ratom unda moTxovo mas savaldeb-ulod romelime ucxo enis codna, TuucxoelebTan ar aqvs pirdapiri kontaq-ti? Zalian kargia ucxo enebis codna,magram is ar unda iyos savaldebulo damas ar unda eZleodes gadamwyveti mniS-vneloba.

adamiani jer profesionalizmiT undaSemowmdes da Sefasdes, mere unda gaamax-vilo danarCen monacemebze yuradReba.

mimaCnia, rom Tu adamiani srulfas-ovnad flobs saxelmwifo enas, mas nebis-mieri Tanamdebobis dakaveba SeuZlia.

qarTuli ena saqarTveloSi asi Tav-iT maRla unda iyos, vidre nebismierisxva ena. saerTaSoriso samecniero kon-ferenciebi qarTul enaze unda mimdinar-eobdes. vfiqrob, maTi mxolod inglisurenaze gamarTva, enobrivi provincial-izmia!

_ xom ar TvliT, rom yvelaferi esevropul sivrceSi integraciam mo-itana. xom unda arsebobdes raRac dam-cavi meqanizmi, rom am procesebmaerovnuli simdidre, mSobliuri ena da-icvas arasasurveli emansipaciisagan?

_ nebismieri integracia ar SeiZlebaiyos TviTmizani. me integracia mWirdebamxolod da mxolod imisTvis, rom ukeTe-sad warmovaCino sakuTari Tavi, mqondesurTierToba samyarosTan, viyo Ria amsamyarosTvis da isic Ria iyos CemTvis.mTavari am SemTxvevaSi me var. CemTvismWirdeba es integracia da ara viRacissaameblad da viRacis Tavmosawoneblad.ai, es aviwydebaT qarTvelebs Zalian xSir-ad. ai, es aris Rrma, sulieri provincial-izmi. Tu qarTuli kargad ici, rogorcpirovnebas, rogorc qarTvels, rogorcqarTuli saxelmwifos moqalaqes, bari-ers ar unda giqmnides is, rom romelimesxva ena ar ici. es Zalian mniSvnelovaniada amaze xma unda amoviRoT qarTvelebma.samarcxvino gadaxrebi cudad gagebuliglobalizmisken migvaqanebs, rac samwux-aro faqtia.

interviu 24-e sajaro skolis direqtorTan gia murRuliasTan

Page 6: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge6

profesor volfgang aulickis Tsu-issapatio doqtoris wodeba mieniWa

Tsu-sTan aqtiuri TanamSromlobi-saTvis samedicino ganaTlebis dargSizalcburgis (avstria) samedicinoinstitutis direqtors, profesorvolfgang aulickis, Tsu-is akademiurisabWos 2009 wlis 27 Tebervlis dadge-nilebiT, 27 marts mieniWa ivane javaxiS-vilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetis sapatio doqtoriswodeba.

medicinis doqtoris, profesor vol-fgang aulickis akademiuri da profesiu-li saqmianoba metad STambeWdavad gam-oiyureba: zalcburgis samedicino insti-tutis xelmZRvanelobis garda, igi venisiozefStadt-is klinikis samedicinodireqtoria, niu iorkis (aSS) kornelisuniversitetis ueilis samedicino kole-jis klinikuri urologiis adiunkt-pro-fesori, saerTaSoriso da dauswrebeliswavlebis gerhard andlingeris profe-sori da kornelis universitetis ueilissamedicino kolejis asocirebuli deka-nia. aris evropis urologTa asociaciissamecniero sabWos wevri, amerikul-avstriuli fondis aRmasrulebeli sab-Wos wevri, zalcburg Stiftungis xelmZR-vaneli, amerikul-avstriuli fondis viceprezidenti da samedicino programebisdireqtori.

maRali impaqt-faqtoris mqone samed-icino samecniero periodul gamocemeb-Si mas gamoqveynebuli aqvs 100-mde samec-

Tamar maruaSvili

niero statia. sxvadasxva universiteteb-Si, mowveuli profesoris statusiT, wak-iTxuli aqvs 50-ze meti leqcia, aris uam-ravi sapatio jildos mflobeli daavstriis, germaniis, amerikis urologTada andrologTa asociaciis wevri.

`CemTvis didi pativia Tsu-is req-toris davalebiT profesor volfgangaulickisTvis sapatio doqtoris wodeb-is miniWeba. aq damswre sazogadoebisaTvisigi kargad nacnobia, rogorc iniciatorida ganmaxorcielebeli im programisa,romelic jer kidev 90-ian wlebSi daiwyo.bevr Cvengans (maT Soris mec) monawileo-ba aqvs miRebuli masSi. es aris amerikul-avstriuli fondis mier dafinansebuliprograma, romelsac zalcburgis semi-narTa programa hqvia. imave programisfarglebSi mraval qarTvel medikoss gav-lili aqvs internatura avstriis wamyvansauniversiteto klinikur centrebSic. esprograma iyo erT-erTi umniSvnelovane-si etapi Cveni axalgazrda specialisteb-is profesiul formaciaSi, romelmac Cve-ni qveynisaTvis metad mZime periodSi uaR-resad dadebiTi Sedegebi gamoiRo da faq-tiurad gadaarCina klinikuri medicinisdargi~, _ aRniSna Tsu-is medicinis faku-ltetis dekanis movaleobis Semsrule-belma, profesorma aleqsandre cis-kariZem.

profesor aulickisaTvis Tsu-is sapa-tio doqtoris wodebis miniWebis incia-torma, saqarTvelos parlamentis vice-spikerma, Tsu-is akademiuri sabWos wevr-ma, profesorma fridon Toduam madloba

gadauxada profesor aulickis qarTvelimecnier-medikosebis profesiuli daos-tatebis saqmeSi gaweuli wvlilisaTvis daimedi gamoTqva, rom TanamSromloba axal-gazrda qarTvel medicinis muSakebTan kv-lavac aqtiurad gagrZeldeba.

`codnis gadacema da gamocdilebisgaziareba _ es aris qvakuTxedi mecniere-bis ganviTarebisa. Zalian mniSvnelovaniaamis gaTvaliswineba im SemTxvevaSi, rocaCven globalurad vudgebiT mosaxleobisjanmrTelobis mdgomareobis gaumjobese-bas mTeli msoflios masStabiT", _aRniS-na profesorma aulickim, romelmac wai-kiTxa saintereso leqcia Temaze: `cod-nis gadacema da gamocdilebis gaziarebasazRvrebis miRma~.

man, aseve, isaubra inteleqtualuriresursis qveynidan gadinebis SeCerebisaucileblobaze, romelic metad mtkiv-neul problemas warmoadgens ganviTare-badi qveynebisTvis, rac aseT qveynebSimecnierebis ganviTarebis Seferxebis Zir-iTadi mizezia.

Tavis moxsenebaSi profesorma au-lickim TvalsaCinod da sainteresod mi-moixila sxvadasxva qveynebSi mosaxleo-bis janmrTelobis sadarajoze myofi med-icinis muSakebis ricxobrivi da xarisxo-brivi maCveneblebi da aqve aRniSna, romcodnisa da gamocdilebis gaziarebasazRvrebis gareSe, anu samedicino cod-nis da ganaTlebis internacionalizacia,erT-erTi umniSvnelovanesi faqtoriaadamianis janmrTelobis dacvis saqmeSi.am mxriv Tanabrad mniSvnelovania swav-

lebis sxvadasxva meTodebi _ iqneba esseminarebi, samecniero konferenciebi TuerToblivi samecniero kvlevebi, rom-lebic uzrulvelyofen eqimis profe-sionalizmsa da kompetenturobis Senar-Cunebas `mTeli cxovrebis ganmavlobaSiswavlis (lifelong learning)~ principis cx-ovrebaSi gatarebiT.

profesorma xazi gausva zalcburgisseminarebis mniSvnelobas, romelic eqime-bis profesiuli daostatebis brwyinvalesaSualebaa. masSi qarTveli medikosebiaqtiurad iReben monawileobas da imedia,rom maTi ricxvi momavalSi aucilebladgaizrdeba.

profesorma volfgang aulickim, mox-senebis bolos, madloba gadauxada Tsu-is reqtors, profesor giorgi xubuas, ak-ademiuri sabWos warmomadgenlebs, medi-cinis fakultetis dekanis movaleobisSemsrulebels aleqsandre ciskariZes.man ganakuTrebuli madliereba gamoxataprofesor fridon Toduas mimarT im Sua-mdgomlobisTvis, romelic man Tsu-ismedicinis fakultetisa da akademiuri sa-bWos winaSe gawia. batonma aulickim aRni-Sna, rom misTvis didi pativia exuros Tsu-is sapatio doqtoris qudi, ecvas mantiada warsdges qarTveli mecnier-medikose-bis da studentebis winaSe, rom Tsu-issapatio doqtoroba Zalian bevrs niSnavs,rac pirveli qarTuli universitetis da,zogadad, qarTveli mecnierebis winaSeufro met pasuxismgeblobasa da Tanadgo-mas avalebs.

`Zvel da axal Taobas Soris harmoniaunda SevinarCunoT~

daviT berZeniSvilma aRniSna, rom 31wlis winaT, 1978 wlis 14 aprils, univer-sitetTan Sekrebilma TavyrilobamsaqarTvelos damoukidebloba gan-sazRvra. quCaSi gamosulma aTasobiT ad-

is sazogado moRvaweebi gaixsena, rom-lebic axalgazrdebTan erTad qarTulienis dasacavad ibrZodnen.

mitingis monawileebs irakli alasani-amac mimarTa. `vamayob, rom rogorc mo-qalaqe, am kedlebSi Camovyalibdi, aq vis-wavle Cemi qveynis istoria da SeviZine iscodna, romelic safuZvlad daedo CemsSemdgom nabijebs. 14 aprili saqarTveloswarsulis da awmyos gadafasebis dRea, rackidev erTxel Segvaxsenebs yvelas, romZvel da axal Taobas Soris harmonia undaSevinarCunoT~, _ aRniSna man.

fiqria CixraZis azriT, qarTveli xalx-is politikur cxovrebaSi 14 aprili yve-laze dadebiTi da pozitiuri dResa-3swaulia: `Cemi Taobis studentebi TavsmiviCnevdiT `ToTxmetaprilelebad~. es

SurTxia beroSvili

14 aprils Tbilisis saxelmwifo universitetis meore korpusTan politikuriopoziciis warmomadgenlebma qarTuli enis dRisadmi miZRvnili aqcia gamarTes da iqSekrebil sazogadoebas qarTuli enis dRe miuloces. mitingi mweralma daTomaRraZem gaxsna, romelmac am dRis mniSvnelobaze isaubra. ̀ ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti Cveni sulieri samSobloa. bevrmaCvenganma aq miiRo ganaTleba. universitetSi yovelTvis miagebdnen pativs maradi-ul Rirebulebebs, romelTa Soris kvlav upirvelesia: `mamuli, ena, sarwmunoeba~.14 aprili qarTveli xalxis gamarjvebis dRea da es muxti da ganwyoba unda Sevinar-CunoT~, _ aRniSna daTo maRraZem.

amianma TavianTi protestiT daicva il-ias da akakis ena.

`axlandeli studentoba pasuxismge-belia maSindeli studentobis winaSe, imismiuxedavad, visi momxrea is. yvela valde-bulia, daicvas qarTuli ena~, _ ganacxa-da levan berZeniSvilma. man dabadebisdRe miuloca poet muxran maWavarians da

dRe simReradac ki vaqcieT: _ `Cveni cx-ovreba ToTxmeti aprilia!~ es iyoerovnuli sulis yvelaze mSvidobiani dayvelaze mtkice gamoRviZeba. axalgazrdo-ba politikurad yvelaze `dauinterese-beli~ Zalaa da, Sesabamisad, mas metad Sesw-evs unari _ progresi Semoitanos eriscxovrebaSi. minda visurvo, rom es dReiseTive pozitiur dResaswaulad darCes,rogoric es 31 wlis winaT iyo~, _ aRniSnaTavis gamosvlaSi fiqria CixraZem.

aqciaze sityviT gamovidnen univer-sitetis studentebi da profesor- maswav-leblebic. Sekrebis monawileebs dedaenis dRe levan gaCeCilaZem, nino burjan-aZem da politikuri opoziciis sxvawevrebmac miuloces.

deda enis dRe universitetSiCveni mwerloba aris iaraRi, romlis

meSveobiT qarTulma enam Tavisi cocxa-li fesvebidan unda amowios bevri ram. rasvgulisxmob? cocxali qarTuli ena ismissofelSi dialeqtebSi. iSviaTi, axali si-tyvebi mwerlebma enidan unda amowion damiawodon mkiTxvels.

vinc waikiTxavs giorgi leoniZis,goderZi Coxelis qarTuls, dainaxavs, ram-deni axali da ramdeni mniSvnelovani sity-va gvaqvs saliteraturo enaSi Semotanili.

saliteratuo enis gamdidreba aris isamocana, romelic erTnairad ekisreba yve-la qarTvel moqalaqes. ai, es aris isamocanebi, romelic dRes Cveni sazogadoe-bis winaSe dgas. ar aris sakmarisi is, rackonstituciaSi weria. qarTuli enis ganvi-Tareba da misi Semdgomi winsvla damokide-bulia ara marto konstituciaze, aramedmTel qarTul sazogadoebaze, romelmacmis Semdgom ganviTrebaze unda izrunos!~_ aRniSna qalbatonma mzeqala SaniZem.

qarTuli enis palatisgauqmeba ar iyo swori nabiji!

konferenciaze moxseneba waikiTxa pro-fesorma zurab WumburiZem da aRniSna:

`erT-erTi dRe, romelsac dResacsiamayiT vixsneb, aris 14 aprili.

menSevikebis dros miRebul konstitu-ciaSi qarTuli ena saxelmwifo enad

me-4 gverdidan gamocxadda da mas safrTxe arc gasabWoe-bis dros damuqrebia, magram cota mogvi-anebiT, dadga sakiTxi am muxlis konsti-tuciidan amoRebisa. rodesac aseT ramesapirebs xelisufleba, is aucilebladunda daekiTxos xalxs da gaiTvaliswinosmisi neba. mxolod amis Semdeg aqvs masufleba _ konstituciaSi Sesworeba Seit-anos. qarTveli xalxis didi ZalisxmevisSedegad es muxli konstituciidan veramoiRes. Tsu iyo erT-erTi pirvelTagani,vinc am Zaladobis winaaRmdeg gailaSqra.dawesebuleba, romelmac aseve xma aimaR-la amis winaaRmdeg, iyo mweralTa kavSirida mecnierebaTa akademia.

minda aRvniSno batoni eduard Sevard-naZis dadebiTi roli am gamarjvebaSi. aqveminda gaviziaro wina momxseneblebisgulistkivilic qarTuli enis SebRalvas-Tan dakavSirebiT da aRvniSno, romqarTuli enis palatis gauqmeba ar iyoswori nabiji xelisuflebis mxridan. sax-elmwifom unda izrunos, rom aRdgesqarTuli enis uflebebi da Rirseba! undagvaxovdes, rom qarTuli ena yovelTvisuwevda Rirseul metoqeobas did enebs!~_ aRniSna zurab WumburiZem.

oriod sityviT

Tsu-is humanitarul mecnierebaTafakultetis kavkasiologiis mimarTuleb-is I kursis magistrantma ana baqaniZem sain-teresod mimoxila 14 aprilis movlenebi

da gaacocxla im dRis saintereso qroni-ka.

samecniero konferenciaze aRiniSna,rom humanitarul mecnierebaTa fakul-tetze kvlavac gaagrZelebs muSaobasqarTuli enisa da, zogadad, qarTulienaTmecnierebis Semswavleli mudmivmo-qmedi seminari, romelic adrec arsebob-da. fakultetis administraciam saWirodCaTvala tradiciis gagrZeleba, am mizniTSeimuSava seminaris gegma.

samecniero konferenciaze warmodge-nili masalebi qarTuli enis swavlebisproblemebsa da amocanebs exeboda, asevegamaxvilebuli iyo yuradReba qarTulisaliteraturo enis Tanamedrove mdgo-mareobaze.

konferenciaze moxsenebebi waikiTx-es momxseneblebma: TinaTin bolqvaZem(enaTa emansipaciis problemebi), meri ni-kolaiSvilma (qarTulis _ rogorc me-ore enis swavlebasTan dakavSirebulizogierTi meToduri sakiTxi), ramaz qur-daZem (qarTuli enis kursis swavlebaaSS-is universitetebSi), Tamar maxar-obliZem (zmniswinis mexuTe funqcia),naira bepievma (qarTuli _ rogorc me-ore ena osur skolebSi), maia maduaSvil-ma (emfatikuri xmovnebis variantebi dadistribucia qarTul saliteraturoenasa da dialeqtebSi), qeTevan mirzikaS-vilma (`tyuilis~ aRmniSvneli leqsikaqarTul enaSi), rusudan zeqalaSvilma(mimReoba qarTul samedicino termino-logiaSi).

TiToeuli moxseneba saintereso dasayuradRebo iyo ara marto mecnier-TaTvis, studentebisTvisac, romlebmactoli ar daudes Tavis maswavleblebs damsmenelebs saintereso da aqtualur Te-mebze dawerili naSromebi warmoudgines,sadac siRrmiseuli wvdomiT iyo danaxu-li qarTuli enis Taviseburebebisa daganviTarebis sakiTxebi.

saintereso moxsenebebi waikiTxesstudentebma: ana baqaniZem (qarTuli enisunikaluri morfo-sintaqsuri Tavisebu-rebebi), naTia futkaraZem (qarTuli `in-ternet enis~ ganviTarebis tendenciebi),Tamar adamiam (deda ena, anu Cveni TvaliTdanaxuli samyaro), mariam beJitaSvilma(`qarTulo sityvav~), naTia gogiCaiSvil-ma, qeTevan lomineiSvilma (ratom `ume-sijeben~ da `umisTqoleben~ `Tineijere-bi~ erTmaneTs), naTia furcelaZem (qar-Tuli enis siwmindis dacvis istoriidan),naTia foniavam (televiziis erTi dRe),sofio papiaSvilma (ormagi uaryofa qar-TulSi).

mecnierebisa da studentebis er-Toblivi samecniero konferencia kideverTi dasturia imisa, rom TaobaTa cvlauwyvetia, rom Rvawlmosil mecnierTaTaobas axalgazrda mecnierTa RirseuliTaoba Secvlis. ase iyo aqamde da mo-mavalSic ase gagrZeldeba, sanam Tbili-sis saxelmwifo universitetSi qarTulisityva da qarTveli eris neba ismis!

Page 7: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7

aravin icis _ es aris ekonomikuri krizisisdasawyisi Tu dasasrulis dasawyisi

hereTis qarTul skolebSi gamarTulliteraturul konkursSi

gamarjvebulebi Tsu-Si daajildoves

nato obolaZe

ekonomikuri krizisi, romelmac mTe-li msoflio moicva da globalur prob-lemad iqca, 2 aprils socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetis studen-tebis msjelobis saganic gaxda. student-ebma kiTxvebi Jurnalistsa da ekonomistsrevaz sayevariSvils dausves. rogorc Ju-rnal `pirveli sityvis~ redaqtorma Teo-na lavrelaSvilma Sexvedris dasawyisSiganacxada, stumari misi profesional-izmisa da gamocdilebis gaTvaliswinebiTSearCies. morigi SexvedrebisTvis mo-sawvevi stumrebis vinaoba saubris Tema-tikis SerCevis Semdeg gadawydeba. `Cvenekonomikuri krizisis gamomwvevi mizeze-bi da misi mogvarebis gzebi gvainteresebs.revaz sayevariSvili Tavisi specialobisada gamocdilebidan gamomdinare SevarCi-eT. gansakuTrebiT gvainteresebdasaqarTveloSi arsebuli viTareba,winaswari prognozebi. SexvedriT yvelastudenti kmayofili darCa~, _ gviTxraJurnal `pirveli sityvis~ redaqtorma.

revaz sayevariSvilma saubris da-sawyisSi zogadad mimoixila msoflioekonomikuri krizisis gamomwvevi mizeze-bi. eqspertis informaciiT, realuradaravin icis _ Tu rogoria am situaciidangamosavali, es aris krizisis dasawyisi Tudasasrulis dasawyisi. misi TqmiT, prog-nozebi sadavoa da sakmaod xSirad icvle-ba. revaz sayevariSvili ekonomikuri vi-Tarebis garTulebis erT-erT mizezadglobalizaciis process asaxelebs. `re-

Tsu-is studenturi Jurnalis `pirveli sityvis~ iniciativiT Tbilisissaxelmwifo universitetSi yovel xuTSabaTs studentebi maTTvis saintereso,sazogadoebrivad aqtualur Temebze Sexvedrebs moawyoben. 2 aprils social-ur da politikur mecnierebaTa fakultetis studentebi Jurnalistsa daekonomists revaz sayevariSvils Sexvdnen. Sexvedra dialogis formatSiwarimarTa. studentebma stumarTan erTad msoflio ekonomikuri krizisisgamomwvevi mizezebi, arsebuli viTareba da SesaZlo Sedegebi ganixiles.

nato obolaZe alurad 2008-2009 wlis ekonomikuri kriz-isis wina repeticia 1997 wlis krizisi iyo,romelic aziis safondo bazrebidan daiw-yo da ramdenime msxvil bazars gadaeca _es iyo ruseTi, laTinuri amerikis qvey-nebi, nawilobriv Seexo evropas daamerikis SeerTebul Statebs. am movle-nis Semdeg biznesis transnacionalizaci-is da globaluri procesebis siCqare iyoimdenad maRali, rom msoflios nebismiererT wertilSi momxdari seriozuli cv-lileba ukve pirdapir aisaxeboda bevrsxva qveyanaze.

amerikul JurnalSi, romelic orien-tirebulia biznes-safinanso seqtorisanalitikosebis auditoriaze, gamoiTqvaazri, rom krizisi daiwyo aSS-is delaver-is Statis erT-erTi patara qalaqis erT-erTma urCma gadamxdelma, romelmac ip-oTekuri sesxi ar dafara droulad, ra-mac problema Seuqmna bankis am filials,filialis problema Semdeg `gadaedo~mTel banks da sabolood aman gamoiwviajaWvuri reaqcia... marTalia, es, erTimxriv, Zalian gamartivebuli versiaa, ma-gram krizisisTvis saerTo ekonomikuriviTarebac ukve momwifebuli iyo~, - gan-martavs eqsperti.

msoflio ekonomikuri krizisis mok-le analizis Semdeg studentebi uSualodsaqarTveloSi arsebuli mdgomareobiTdainteresdnen – Tu rogori iqnebaekonomikurad Camouyalibebeli, kon-fliqtebis gamwvavebis safrTxis winaSemdgomi, jer kidev ganviTarebadi qveynismomavali da adgili msoflio ekonomikur

sivrceSi. `saqarTveloSi safondo da sam-Seneblo bazari ufro metad rom yofil-iyo ganviTarebuli, gacilebiT mZime ga-dasatani iqneboda msoflio ekonomikurikrizisi. meore mxriv aris Temebi, rom-lebic pirdapir aisaxeba qveynis viTare-baze _ es aris igive sabanko seqtori,romelic bolo oTxi weli iyo qveynisekonomikis zrdis lokomotivi, anu banke-bs mihyavdaT ZiriTadad mTeli ekonomi-ka. maT xeli miuwvdebodaT iaf resurse-bze, rogorc qveynis SigniT, aseve sazR-vargareT. isini izidavdnen depozitebs,moigones aTasnairi anabari, Tumca realu-rad dRes es bazari ganicdis yvelaze se-riozul problemebs.

samive seqtori, romelic realuradgansazRvravda qveynis zrdas, aris RrmakrizisSi: 1. vaWroba. wels pirveli samiTvis Sedegebi jer ar Sejamebula bolom-de da ukve cnobilia, rom sagareo vaWro-ba Semcirda erTi mesamediT. 2. samSeneb-lo biznesi, rasac didi dakvirveba arsWirdeba, Tu gaCerebuli mSeneblobebisraodenobis mixedviT vimsjelebT. 3.mrewveloba, romelic aseve krizisSia bev-ri mizezis gamo. mrewvelobis obieqtebisnawili saerTod daiketa, zogierTi kisaerTod ukontrolo teritoriaze aR-moCnda. magaliTad, axalgoris `lomisis~qarxana~, _ ganacxada saubrisas revazsayevariSvilma.

saqarTvelos ekonomikis ganviTarebiserT-erT aucilebel winapirobadeqspertebi qveyanaSi investiciebis mozid-vas asaxeleben. maTive SefasebiT, 2008wlis agvistos omis movlenebma yvelazedidi zarali ekonomikis am sferos miayena.saqarTveloSi Zalian Semcirda ucxouriinvesticiebis raodenoba, Tumca agvistosomis gamo qveynisTvis gamoyofilma dax-marebebma investiciebis simciriT gamow-veuli vakuumi garkveulwilad Seavso.`omis Semdeg qveynisken wamosuli saerTa-Soriso daxmarebebi saqarTvelos eko-

nomikis gamagrebas xels uwyobs. miliar-danaxevari dolaris odenobis saerTa-Soriso daxmareba, romelic saqarTvelosunda gamoeyos, mdgrad safuZvels qmnisimis gaTvaliswinebiT, rom qveyanas mx-ardaWeris reJimi gaaCnia. aRarafers vam-bob im Tanxebze, romelic laris kursisdRevandel doneze SesanarCuneblad gam-oiyo. TavisTavad, omis Sedegi aris is, rominvesticiebi gaCerda, romelic modiodakerZo seqtoridan. samagierod axla sax-elmwifo iRebs sagareo daxmarebas da ukvesaxelmwifo axorcielebs investicias in-frastruqturul seqtorSi, anu realu-rad rom vTqvaT, erTi wyaro moiSala, ma-gram meore wyaro gaCnda~, _ ganacxadarevaz sayevariSvilma.

studentebsa da stumars Soris jansa-Ri diskusia gaimarTa saqarTveloSi arse-buli valutis Sesaxeb. maT axali inicia-tiva ganixiles, romelic qveyanaSi larisCanacvlebas dolariTa da evroTi iTval-iswinebs. savaluto reformis idea kaxabenduqiZes ekuTvnis da jerjerobiT misiganxorcieleba ar igegmeba.

hereTis 12 qarTul skolaSi liter-aturuli konkursi diasporis sakiTxebSisaxelmwifo ministris aparatis organize-biT gaimarTa. konkursSi VI-XI klasis mos-wavleebi monawileobdnen. TiToeuliskolidan erTi gamarjvebuli dasaxelda.konkursis Sedegad hereTis skolebismoswavleebs Soris saukeTeso leqsis,moTxrobis da Tavisufali Temis avtore-bi gamovlindnen. gamarjvebulebTan Sex-vedra Tsu-is meore korpusis sakonfer-encio darbazSi gaimarTa. bavSvebs war-mateba diasporis sakiTxebSi saxelmwifoministris moadgilem merab Cuxuam da iv-ane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetis reqtorma gior-gi xubuam miuloces.

hereTis qarTul skolebSi liter-aturuli konkursi wels pirvelad gaima-rTa, Tumca winaswar gawerili programismixedviT msgavsi RonisZiebebi yovelisaswavlo wlis dasawyissa da dasasrulsSedgeba. gamarjvebulebi ki ivane javax-iSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetSi dajildovdebian.

hereTis qarTul skolebSi literatu-ruli konkursis Catareba diasporis sak-iTxebSi saxelmwifo ministris iulon gag-oSiZis azerbaijanSi vizitis Semdeg gada-wyda. iulon gagoSiZem hereTis soflebimoinaxula, adgilobriv mosaxleobas Sex-vda da maT problemebs piradad gaecno.rogorc diasporis sakiTxebSi saxelm-

14 aprils, deda enis dRes, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetma hereTidan Camosul skolis moswavleebs umaspinZla. hereTisqarTul skolebSi gamarTul literaturul konkursSi gamarjvebuli bavSvebisdajildoebis ceremoniali Tsu-Si gaimarTa. diasporis sakiTxebSi saqarTvelossaxelmwifo ministris aparatis warmomadgenlebma gamarjvebulebs mini-kompiutere-bi da saskolo CanTebi gadasces. Tbilisis saxelmwifo universitetisgan ki herelmabavSvebma samaxsovrod wignebi miiRes.

wifo ministris moadgilem merab Cuxuamganacxada, saqarTvelosa da azerbaijanisdiplomatiuri korpusebis SeTanxmebis,ganaTlebisa da mecnierebis saministros,kulturisa da ZeglTa dacvis saminis-tros, aseve, diasporis sakiTxebSi saxelm-wifo ministris aparatis muSaobis Sede-

gad hereTSi qarTvel mosaxleobas qar-Tul enasTan dakavSirebuli problemebiaRar SeawuxebT, radgan mSobliuri enisukeT SeswavlisTvis calkeuli sagan-manaTleblo programebis ganxorciele-ba daiwyeba. `hereTSi literaturuliRonisZieba weliwadSi orjer gaimarTeba,romelic qarTuli sityvis patara di-

dostatebs gamoavlens. Cven gamarjve-bulebs davasaCuqrebT, rac maTTvis didiwaxaliseba iqneba. diasporis sakiTxebSisaxelmwifo ministris aparatis mierSedgenili gegmis mixedviT, ganxor-cieldeba saswavlo-gacvliTi programe-bi, romelSic hereTSi mcxovreb qarTve-lebTan erTad monawileobas miiReben az-erbaijaneli moswavleebic. msgavsi sagan-manaTleblo RonisZiebebis gamarTva sxvaqveynebSi mcxovreb qarTuli diasporiswarmomadgenlebTanac igegmeba. imedimaqvs, rom ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universiteti Se-modgomaze gacilebiT farTo masStabian

literaturul konkursSi gamarjvebulbavSvebs umaspinZlebs~, _ ganacxada mer-ab Cuxuam.

`gansakuTrebiT mniSvnelovani dasasixaruloa, rodesac sxva qveynis teri-toriaze mcxovrebi qarTvelebi ara mar-to kargad metyveleben mSobliur enaze,aramed moTxrobebs da leqsebsac weren.

isini qarTuli sazogadoebis wevrebi ari-an, radgan araCveulebrivad metyvelebenmSobliur enaze. Cveni movaleobaa,qarTuli enis mimarT maT interess gavu-frTxildeT, xeli SevuwyoT da vizrunoTsahereTiSi qarTuli enis swavlebis gaum-jobesebaze. mogexsenebaT, rom azer-baijanisa da saqarTvelos saxelmwifoe-bs Soris am TemasTan dakavSirebiT SeT-anxmeba ukve arsebobs~, _ aRniSna univer-sitetis reqtorma giorgi xubuam.

literaturul konkursSi gamarjvebu-li moswavleebi swavlis gagrZelebas Tbi-lisSi gegmaven. Tu romel umaRles sas-wavlebelSi _ jer bolomde ar gadauw-yvetiaT, Tumca bavSvebis umetesobas iv-ane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetis studentobasurs.

samSoblos siyvaruli TiToeuli maT-ganis SemoqmedebaSic igrZnoba. `CemTvismniSvnelovania am literaturul konkur-sSi gamarjveba. leqsebs ZiriTadad sam-Sobloze vwer, jer meSvide klasSi vswav-lob, magram ukve gadavwyvite, rom swav-las Tbilisis romelime umaRles saswav-lebelSi gavagrZeleb~, _ gviTxra here-Tis sofel meSabaSis skolis moswavlemnino kuzibabaSvilma.

hereli bavSvebis dajildoebis cere-moniali diasporis sakiTxebSi saxelmwifoministris aparatma `deda enis dRes~ gam-iznulad daamTxvia. wlebis manZilzesaqarTvelos istoriul kuTxeSi adgilo-brivi xelisufleba qarTvel mosaxleobasmSobliur enaze swavlas ukrZalavda.Tumca, amjerad, rogorc saqarTvelosmTavrobis warmomadgenlebi acxadeben,azerbaijanis xelisuflebasTan SeTanxme-bis Sedegad, istoriul hereTSi qarTulienis swavleba Seferxebebis gareSe gagr-Zeldeba.

Page 8: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge8

sicruis bazris molodinSi

`erTiani studenturi aliansis~wevrTa pres-konferencia

saqarTvelo-ruseTis urTierTobisistoriis kvleva Tavidanve politikuridakveTiT daiwyo. romanovebis imperi-is oficialuri istoriografia ruseTssaqarTvelos mxsnelad warmoadgenda.am TvalsazrisiT yovelgvar zRvars ga-davida sabWoTa istoriografia. qarTve-li sabWoTa istorikosebis pozicia ase-Ti iyo: `ras miqvia ruseTis miersaqarTvelos dapyroba, ki ar dagvipy-ro, SegvierTa, iranisa da osmaleTisagresiisgan gvixsna da fizikuri arse-boba SegvinarCuna!~ Tu mavani da mavaniamis mTqmels mokrZalebiT Seaxseneb-da saqarTveloSi ruseTis koloniurireJimis Taobaze, aseT pasuxs miiRebda:`ras miqvia koloniuri reJimi, ruseTmasaqarTveloSi ganaTleba da kulturaSemoitana da evropul kulturasacgvaziara!~ 1921 wlis Teberval-martSiruseTis mier saqarTvelos demokrati-uli respublikis dapyroba sabWoTa is-toriografiam saqarTveloSi sabWoTaxelisuflebis damyarebad da social-isturi revoluciis gamarjvebad Se-racxa. mavani da mavani am sicruezemokrZalebuli SeniSvnis gakeTebasacveRar bedavda, radgan saqme ukve isto-riografiidan politikaSi gadadioda,rac imxanad Zalze saSiSi iyo. es didisicrue bolos istoriuli mecnierebiszRvars gacda da ufrosi Zmis _ ruse-Tis didma siyvarulma erTi qarTveliastronomiaSi `did aRmoCenamde~ miiy-vana, romlis arsi SemdegSi mdgomare-obda: `saqarTvelos mze CrdiloeTidanamodis!~ mere yvelaferi xuxulasaviTdaingra, Tumca dangrevac rad undoda:xelmwife rom SiSveli iyo _ yvela xe-davda, magram Tqmas veravin bedavda. masSemdeg, rac qarTvelebma gavigeT, rommze CrdiloeTidan ar amodis, aravisegona, rom ruseT-saqarTvelos urT-ierTobis istoriis gayalbeba isev dai-

wyeboda politikuri dividendebis da-grovebis mizniT. zemoT Tqmuli saxu-maro Tema sulac ar aris. ilia brZaneb-da: `sicrue saqoneliviT aris, Tu baz-ari aqvs, kargad saRdeba~. rogorc Cans,kargi bazris molodinSi sicruis gam-saReblebi saguldagulod emzadebian.Cven ara gvgonia, rom sicrues kargi ba-zari daudges, magram damSvidebac arSeiZleba: saqoneli saqonelia, bazaribazaria! ise ki yvelaferi gamyidvelzear aris damokidebuli, myidveli undaiyos frTxilad.

dRes yvela obieqturad moazrovneqarTvelma icis, rom saqarTvelosa daruseTs Soris daZabuli urTierTobaarc erT mxares sikeTes ar moutans. esurTierToba unda mowesrigdes. saqar-Tvelosa da ruseTis urTierTobis mog-vareba ar unda moxdes saqarTvelosteritoriuli mTlianobis darRvevisxarjze _ saqarTvelom ar unda cnosafxazeTisa da samxreT oseTis damou-kidebloba. bolo xanebSi SeimCneva erTimetad saSiSi tendencia. mavani da mavanieswrafvis Sealamazos da gaayalbossaqarTvelosa da ruseTis urTierTobisistoria. or qveyanas Soris urTierTo-bis mogvareba yovelTvis moiTxovsgarkveul kompromiss, magram istoriisgayalbeba kompromisis pirobad ar undaiqces. aravis ZaluZs damalos simarTle.simarTle ki aseTia:

1. 1483 wlidan qarTuli samefo-samTavroebi gamudmebiT cdilobdnenruseTis daxmarebiT islamuri samyaros(iranis, osmaleTis) agresiisgan Tavisdacvas. didi xnis ganmavlobaSi qarTve-li mefeebi ruseTisgan mxolod da-pirebebs iRebdnen, realuri daxmarebaki ar Canda. qarTvel mefeTa prorusu-li orientaciiT gaRizianebuli irani daosmaleTi kidev ufro swrafi tempiTa dadidi ZalebiT cdilobdnen saqarTvelos

aRgvas pirisagan miwisa. ruseTisganmwared motyuebuli darCnen mefeebi:aleqsandre I, Teimuraz I, vaxtang VI.aleqsandre I iranis Sahma moakvlevina,Teimuraz I Sahis tyveobaSi gardaicva-la, petre pirvelisagan iranisa da osma-leTis agresiis periodSi mitovebulivaxtang VI ruseTSi gadaixvewa da iqvedaasrula Tavisi sicocxle.

2. 1783 wels qarTl-kaxeTis samefosada ruseTis imperias Soris daidomfarvelobiTi xelSekruleba _ geor-gievskis traqtati. traqtatis ZaliTruseTs qarTl-kaxeTis samefo undadaecva islamuri samyaros agresiisgan.erekle II ruseTs sTavazobda mokav-Sireobas maxlobel aRmosavleTSi geo-strategiuli gegmebis ganxorcielebisprocesSi. ruseTi qarTl-kaxeTis same-fos mokavSired ar ganixilavda da misdasapyrobad emzadeboda. swored amit-om ruseTma georgievskis traqtati arSeasrula, qarTl-kaxeTis samefo ar da-icva, mfarvelobaSi miRebuli qveyanamtrebis sajijgnad miatova. 1795 welsqarTl-kaxeTis samefos winaaRmdeg aRa-mahmad-xanis laSqrobis dros ruseTisarmia Crdilo kavkasiaSi idga da misisardali, erekle II-is mravalgzis Txov-nis miuxedavad, mSvidad adevnebda Tva-lyurs _ Tu rogor emzadeboda iranismbrZanebeli Tbilisze salaSqrod.

3. ruseTma isargebla qarTl-kaxeTisdasustebiT, 1801 wels qarTl-kaxeTissamefo gaauqma, xolo 1802 wels qveya-naSi samxedro-saokupacio reJimi daam-yara. qarTl-kaxeTis dapyrobis SemdegruseTma danarCeni saqarTveloc daipy-ro.

4. qarTuli saxelmwifoebriobis mo-spobis Semdeg ruseTma 1811-1814 wleb-Si saqarTvelos samociqulo marTlma-didebluri eklesiis avtokefalia gaau-qma da SemdgomSi mTeli sisastikiT ax-Sobda avtokefaliis aRdgenis mcdelo-bas.

5. 1801-1917 wlebSi saqarTvelo war-moadgenda ruseTis imperiis kolonias.koloniuri politikis mizani iyoqarTveli eris asimilacia, saqarTvelosgadaqceva ruseTis ganuyofel nawilad.am miznidan gamomdinare ruseTi sisxl-Si axSobda qarTul erovnul moZraobas.es iyo safasuri, romelic qarTvelmaerma iranisa da osmaleTis agresiisaRkveTis sanacvlod gaiRo.

6. XIX saukunis ganmavlobaSi (1804-1878 ww.) ruseTma eqvsjer ioma iranTanda osmaleTTan. am omebSi damarcxebul-ma iranma da osmaleTma ruseTs dauT-

mes adre mitacebuli saqarTvelos is-toriuli teritoriis nawili (War-be-laqani, afxazeTi, samcxe-saaTabagos naw-ili, aWara da sxv.). aqve unda aRiniSnos,rom ruseTs omebi iranTan da osmaleT-Tan qarTuli miwebisaTvis ar uwarmoe-bia. ruseTs maxlobel aRmosavleTSiTavisi geostrategiuli gegma hqonda, esgegma ki samxreT kavkasiidan iranis daosmaleTis gandevnis gareSe ver ganxor-cieldeboda. ar unda dagvaviwydes isic,rom osmaleTTan omebSi mopovebulisaqarTvelos istoriuli teritoriisnawili 1918-1921 wlebSi ruseTma isevZvel mflobels daubruna anu qarTve-li eris nebis gareSe gaasxvisa.

7. 1918-1921 wlebSi ruseTma yoveliRone ixmara, raTa ar daeSva damoukide-beli qveynis _ saqarTvelos demokra-tiuli respublikis arseboba da bolos,1921 wlis Teberval-martSi, daipyrokidec saqarTvelo.

yovelive amis daviwyeba ar SeiZle-ba. iseve rogorc ar SeiZleba daviwyebaimisa, rom iranisa da osmaleTis mier mi-tacebuli saqarTvelos istoriuli ter-itoriis ruseTis SemadgenlobaSi gada-svliT daiwyo qarTveli eris konsoli-daciis procesi. es procesi ki ver daiw-yeboda qarTveli eri sam imperias (irans,osmaleTsa da ruseTs) Soris rom dar-Ceniliyo gadanawilebuli. ver daiwye-boda bevri sxva procesic, romelicaucileblad iTxovda saqarTvelos erTpolitikur, ekonomikur, kulturulsivrceSi yofnas. ar SeiZleba imis davi-wyebac, rom ruseTis ganaTlebisa damecnierebis centrebSi gasaqani hpovaqarTvelTa niWma. peterburgsa da mosk-ovSi Seiqmna didi qarTvelologiuriskolebi. am skolebSi aRzrdilma mec-nierebma SemdgomSi gadamwyveti roliSeasrules Tbilisis universitetisdaarsebasa da saerTod qarTuli umaR-lesi skolis ganviTarebaSi. ruseTSidawyebulma evropeizaciis procesmakeTilismyofeli gavlena moaxdinasaqarTveloze.

vinc cdilobs, Tavisi wvlili Seit-anos saqarTvelo-ruseTis urTierTo-bis mogvarebaSi, aucilebelia axsovdes:saqarTvelosa da ruseTs urTierTobaunda mogvardes istoriis gayalbebisgareSe. aq kompromisi dauSvebelia.

vaxtang guruliTsu-is profesori,

istoriis mecnierebaTa doqtori

8 aprils Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis meore korpusis win orga-nizacia `erTiani studenturi aliansis~wevrebma preskonferencia gamarTes.aliansis wevrebma universitetis req-

tori giorgi xubua da saqarTvelos ga-naTlebisa da mecnierebis ministri nikagvaramia finansur garigebebSi daadana-Saules da maTi gadadgoma moiTxoves.`saqarTveloSi arsebuli 7 universite-tis studentebi verTiandebiT, raTa er-Tad SevebrZoloT usamarTlobas da ko-rufcias. ganaTlebis ministri da masTan

SurTxia beroSvilierTad umaRlesi saswavleblebis req-torebi cdiloben axalgazrdebis Tavis-ufali azris Zalismieri meTodebiT Cax-Sobas~, _ ganacxada levan CitaZem.aliansis wevrebi ganaTlebis ministrsaseve studentTa gadasaxadebis gazrda-Si adanaSauleben.

Tsu-is administraciis xelmZRvane-lis TanaSemwis irakli megreliSvilisazriT, `erTiani studenturi aliansis~wevrebi arasworad arian informire-bulni universitetSi finansuri dar-Rvevebis Sesaxeb, radgan ganaTlebisreformis gatarebis Semdeg univer-sitetSi safinanso sistema gamWvirval-ea da, Sesabamisad, korufcia nulzeadayvanili. `rac Seexeba reqtoris gada-dgomis Sesaxeb moTxovnas, reqtorsirCevs akademiuri sabWo, romelic asevearCeviTi organoa da am arCevnebSi monaw-ileoben rogorc profesor-maswavle-blebi, ase studentebi, amitom aliansiswevrTa es moTxovnac absurduladmeCveneba~, _ acxadebs irakli megre-liSvili. misi azriT, studentTa moTx-ovna swavlis gadasaxadis gaZvirebasTandakavSirebiT saxelmwifo politikisSedegia da giorgi xubuas amasTan dakav-SirebiT brali ar miuZRvis. `rogorcrigiTi moqalaqisTvis, es problemaCemTvisac mtkivneulia, Tumca undaaRiniSnos, rom Tsu-is studentTa 80 %saxelmwifo grantiT finansdeba, radganCvenTan yvelaze Zlieri kontingentimodis. vfiqrob, kidev aris dro, rom sax-

elmwifom am problemis gadasaWreladsxva gzebi gamonaxos, kerZod, SesaZloagaizardos saxelmwifo grantebi~, _ ga-nacxada irakli megreliSvilma.

universitetis reqtoris giorgi xu-buas azriT, gaugebrobis Tavidan asac-ileblad da simarTlis dasadgenad kar-gi iqneboda _ studentebi pres-konfer-enciis gamarTvamde mas Sexvedrodnen dauSualod misgan mieRoT informacia, racorive mxares gaugebrobas Tavidan aac-ilebda.

irakli megreliSvili

2009 wlis 27 marts ruseTis prezidentis saitze ganTavsda Tbilisidangagzavnili werili. werilze xelmomwerTa Soris aris Cemi saxeli da gvari.mTeli pasuxismgeblobiT vacxadeb, rom msgavs werilze (SinaarsiT da termi-nologiiT) xeli ar momiweria da moskovSi gagzavnili werilis dedani TvaliTar minaxavs.

werilis dasawyisSi aRniSnulia, rom me var organizacia ,,istoriulimemkvidreobis~ damfuZnebeli da wevri, rac sruli sicruea. werilis Sinaarsida misi moskovSi gagzavnis dro (9 aprilis wina periodSi) kargad miuTiTebswerilis daniSnulebaze _ Tu ratom gamoiyenes Cemi saxeli borotad. esrTuli sakiTxia _ amis Sesaxeb sxva sainformacio saSualebebSi visaubreb.dRes ki Cemi weriliT `sicruis bazris molodinSi~ minda pasuxi gavce orga-nizacia `istoriul memkvidreobas~, romelsac sruliad Segnebulad miznaddausaxavs saqarTvelo-ruseTis urTierTobis istoriis gayalbeba.

Page 9: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 9

saskolokonferenciaSigamarjvebulni

Tsu-Si daarsebuli ivane javaxiSvilismxardamWeri jgufis da universitetisaxalgazrduli gazeTis `Tsu Taimsis~ ini-ciativiT gamarTul saskolo konferen-ciaze _ `vin iyo ivane javaxiSvili~ gama-rjvebuli moswavleebi universitetSidaajildoves. skolis moswavleebi maTmier dawerili Temebis Sefasebis mixed-viT SeirCnen.

gazeT `Tsu Taimsis~ redaqtoris ar-Cil kaikaciSvilis informaciiT, ivane jav-axiSvilis mxardamWeri jgufis mier gama-rTul RonisZiebebSi monawileobis sur-vili gamoTqves universitetis media-gamocemebma da sxvadasxva axalgazrdul-ma organizaciebma. `Cven jer kidev 2008wlis dekemberSi gamovediT iniciativiT_ sauniversiteto sazogadoeba aqtiuradCarTuliyo am procesSi. am mizniTgavaformeT urTierTTanamSromlobismemorandumi da SevTanxmdiT im RonisZ-iebebis gamarTvaze, romelic miznad isax-avs javaxiSvilis cxovrebisa da moRvaweo-bis gacnobas da mis popularizacias. er-Toblivma iniciativam, romelic univer-sitetis xelmZRvanelobisa da reqtoris,baton giorgi xubuas mxardaWeriT ganx-orcielda, Sedegi gamoiRo~, _ aRniSnaarCil kaikaciSvilma.

skolis moswavleebs profesori mari-am lorTqifaniZe, ivane javaxiSvilis STa-momavali, profesori Tarxuj javaxiS-vili da profesori mixeil qurdiani Sex-vdnen. isini axalgazrdebs ivane javaxiS-vilis moRvaweobaze esaubrnen.

`CemTvis sasiamovnoa, rom axalgazr-doba ase dainteresda Cveni winaprebismoRvaweobiT. maxsovs, ivane javaxiSviliserT-erT iubileze saqarTveloSi uamraviucxoeli mecnieri Camovida. rodesac mismSobliur sofel xovleSi mivdiodiT,gzaze xalxi yvavilebiT da xiliT gvxvde-boda _ ucxoeli stumrebi aRfrTovand-nen im faqtiT, rom saqarTveloSi aseafasebdnen mecnierebs. am bolo xans sa-zogadoebis nawilSi gaCnda erTgvarad ni-hilisturi damokidebuleba didi piro-vnebebis mimarT, magram imedi maqvs, romes damokidebuleba Seicvleba. axal-gazrdebs unda axsovdeT, rom ivane jav-axiSvili qarTveli eris Rirseuli Svilida qarTuli mecnierebis fuZemdebeliiyo. man daaarsa universiteti da, rac mTa-varia, misi damsaxurebaa isic, rom dResacuniversiteti mxolod samecniero saswav-lo dawesebuleba ar aris, igi imTaviTveqveynis erovnul centrad moiazreba, sa-dac axalgazrdoba patriotuli sulis-kveTebiT izrdeba.

piradad Semrcxveba ara mxolod CemiTanamedroveebis, aramed Cemi winaprebi-sac ivane javaxiSvili `saqarTvelos didaTeulSi~ rom ver moxvdes. sazogadoebamunda gaacnobieros, rom ivane javaxiSviliunikaluri movlenaa XX saukunis saqar-Tvelos istoriaSi. igi iyo ilias pirdapi-ri memkvidre da misi saqmeebis gamgrZele-

beli~, _ aRniSna mariam lorTqifaniZemstudentebTan da skolis moswavleebTansaubrisas.

axalgazrdebs ivane javaxiSvilis mxar-dasaWerad profesorma mixeil qurdian-mac mouwoda da amomwuravad upasuxa stu-dentebis dasmul SekiTxvas _ Tu ratomgaaZeves ivane javaxiSvili universite-tidan.

`aq daisva kiTxva, Tu ratom gaaZevesigi universitetidan, magram, aba, sxva vin

imsaxurebda bolSevikebis mxridan ufrodid sasjels, Tu ara javaxiSvili?! ivanejavaxiSvili is adamiani iyo, romelmac gzadauloca Tavis studentebs saqarTvelosdamoukideblobisTvis brZolaSi, es iskaci iyo, romelmac Zlivs Segrovebuliaveji barikadebisTvis gaatana bolSevike-bis winaaRmdeg brZolaSi mimaval Tavisstudentebs. diax, ivane javaxiSvili undagaeZevebinaT, radgan es iyo kaci, romel-ic qarTuli saxelmwifos ideologiisSesaqmnelad ibrZoda.

ivane javaxiSvilma bolomde SeinarCu-na Tavisi Rirseba da patiosneba, sabWoTawyobilebas ki uRirsebo adamianebi sWird-eboda. bolSevikebma Tsu-Si dabali donisstudentoba moagroves, iseTebi, rom-lebic ivane da mixeil javaxiSvilebs erT-maneTisgan ver arCevdnen. erT-erTi stu-denti brals sdebda baton ivanes da anti-sabWoTa mwerlad moixseniebda imis gamo,rom TiTqos man dawera `dampatiJe~ da`givi Saduri~. es tendencia dResac gr-Zeldeba, rodesac Cvenma xelisuflebamgamosca xuTlarianebi, romelzec exataivane javaxiSvili, qvemoT ki mixeil jav-axiSvili ewera. marTalia, es kupiurebi argavrcelda, magram amis gamo xelisufle-bam sakmaod izarala.

ivane javaxiSvili universitetidan imadamianebma gaaZeves, romlebic cdilobd-nen _ xelisuflebisaTvis moewonebinaTTavi. maT egonaT, rom aseTi warwera iyosaiqios karebze: `daTme imedi, yovelmaaq Semomavalma~. minda vTqva, universite-tis karebze iyos warwera: `daTme Senipolitikuri ambiciebi yovelma aq Semo-mavalma~. universiteti parlamenti araris. universiteti saxelmwifos Zalaa daaq mxolod ganaTlebis misaRebad undaSemoxvide. arc studentma da arc pro-fesorma universitetSi politikuri am-biciebi ar unda Semoitanos, universite-tis teritoria xelSeuxebelia. aq undaviswavloT da Semdeg es codna qveynissakeTildReod gamoviyenoT~, _ ganacx-ada mixeil qurdianma.

skolis moswavleebs konferenciaSigamarjveba ivane javaxiSvilis STamo-mavalma Tarxuj javaxiSvilma miuloca.

konferenciis organizatorebma mos-wavleebs Soris saukeTesoebi samaxsovrodiplomebiT daajildoves. pirvel adg-ilze 51-e sajaro skolis XI klasis mos-wavle daCi WeJia gavida, meore adgili amaveskolis moswavlem nino mRebriSvilmadaikava, mesame adgili ki rusudan do-liZem da elene mariamiZem gainawiles.

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyeblis mier ganxorcielebul tele-proeqtSi_ ̀ saqarTvelos didi aTeuli~ pirveli qarTuli universitetis damaarseblis ivanejavaxiSvilis reitingi mniSvnelovnad gaizarda mas Semdeg, rac didi mecnieri dasazogado moRvawe universitetis profesorma mixeil qurdianma waradgina. ivanejavaxiSvils mxardamWerebi sajaro skolebSic gamouCndnen.

SurTxia beroSvili

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwye-blis gadacemaSi `saqarTvelos didi aTeu-li~ ivane javaxiSvilis kandidaturis pop-ularizaciisTvis Tsu-Si Seqmnili ivanejavaxiSvilis mxardamWeri jgufis inicia-tiviT morigi RonisZieba gaimarTa. uni-versitetis studentebis, axalgazrduligazeTis `Tsu Taimsis~ redaqciis wevreb-is da Tsu-is studenturi TviTmmarTve-lobis warmomadgenlebis monawileobiTsofel xovleSi ivane javaxiSvilis saxl-muzeumis mosanaxuleblad eqskursiamoewyo. eqskursiaze didi mecnierisadmimiZRvnil saskolo konferenciaSi gamar-jvebuli 3 moswavlec imyofeboda.

sofel xovleSi eqskursia ivane jav-axiSvilis gazeT `Tsu Taimsis~ organize-biT moewyo. didi mecnier-mkvlevarismSobliuri soflis monaxulebiT `saqar-Tvelos did aTeulSi~ ivane javaxiSviliskandidaturis mxardasaWeri RonisZiebaTacikli dasrulda. aqciis mizani didi mec-nieris saxelis popularizacia da `saqar-Tvelos did aTeulSi~ mosaxvedradsaWiro xmebis mozidva gaxldaT.

pirveli qarTuli universitetis dam-fuZneblis ivane javaxiSvilis saxl-muze-umSi studentebma ivane javaxiSvilis cx-ovrebisa da moRvaweobis amsaxveli fo-toebi da misi piradi nivTebi daaTva-

eqskursia xovleSiivane javaxiSvilis

mxardasaWeradnato obolaZe lieres. saxl-muzeumi eqspoziciebis sim-

didriT ar gamoirCeva, Tumca ramdenimenivTi gansakuTrebiT faseulia. aRsaniS-navia Tavad ivane javaxiSvilis monawile-obiTa da konsultaciiT SedgenilisaqarTvelos ruka, romelzedacsaqarTvelos qalaqebi, dabebi, soflebi,cixe-simagreebi da eklesia-monastrebiadatanili.

saxl-muzeumis TanamSromlebi acxa-deben, rom Senobas saswrafo reabilita-cia esaWiroeba, radgan pirveli sarTulifaqtobrivad dangreulia, aseve, dazianeb-ulia saxuravic. miuxedavad imisa, romSenobis mdgomareoba savalaloa, saxl-muzeumi mainc funqcionirebs.

universitetis studentebma da ivanejavaxiSvilis mxardamWeri jgufis wev-rebma gadacema `saqarTvelos did aTe-ulSi~ didi mecnieris kandidaturis mx-ardasaWerad gaformebuli memorandumisdedani saxl-muzeumis xelmZRvanels ga-dasces. maT STabeWdilebebis wignSisamaxsovro Canaweric datoves. univer-sitetis studentebma xeli moaweresgazeT `Tsu Taimsis~ redaqtoris arCilkaikaciSvilis ganacxads, romelSic sau-baria imaze, rom Tbilisis saxelmwifouniversitetis studentebi yvelafersiRoneben, raTa pirveli qarTuli univer-sitetis daamarsebeli da istoriografi-is patriarqi `saqarTvelos did aTeul-Si~ moxvdes.

Tsu-Si qristianobiskvlevis centri daarsda

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi ̀ qristian-uli kvlevis centri~ gaixsna. centris prezentacia 2 aprils gaimarTa. aRsaniS-navia, rom axali kvleviTi organizaciis dafuZnebis iniciatorebi humanitarulmecnierebaTa fakultetis studentebi arian. wmida grigol feraZis saxelobis`qristianobis kvlevis centrs~ humanitarul mecnierebaTa fakultetis stu-denti mixeil qarTveliSvili uxelmZRvanelebs.

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetSi grigolferaZis saxelobis `qristianobis kvleviscentri~ 2 aprils gaixsna. prezentaciasuniversitetis profesor-maswavleblebi,studentebi da mediis warmomadgenlebidaeswrnen. `qristianobis kvlevis centri~Tsu-is humanitarul mecnierebaTafakultetis bazaze daarsda. centris wes-debis mixedviT, axali organizaciasaqarTvelos sapatriarqosTan, saqarT-velosa da sazRvargareT arsebuli sxvaumaRlesi saswavleblebis msgavsi orien-taciis organizaciebTan iTanamSromlebs.

`qristianobis kvlevis centris~Camoyalibebamde ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi `qristianobis kvlevis wre~ ar-sebobda, Tumca misi muSaobis areali or-ganizaciad gardaqmnis Semdeg bevradufro gafarTovda.axlad dafuZnebulicentris funqciebSi studentebisTvissamecniero mimarTulebiT moRvaweobaSixelis Sewyoba da daxmareba Sedis. wmidagrigol feraZis saxelobis `qristianobiskvlevis centri~ igive studentTa samec-niero centria, romelsac xuTi departa-menti aqvs - samecniero kvlevebis ganvi-Tarebis, sazRvargareTis qveynebTanurTierTobis, saqarTveloSi arsebulumaRles saswavleblebTan urTierTobis,sapatriarqosTan urTierTobis da saqar-TveloSi sxva ganviTarebuli movleneb-is departamenti. am departamentebSi mim-dinareobs aqtiuri muSaoba. Cven mWidro

kavSirs vamyarebT sxva msgavs centrebT-an, vatarebT erTobliv samecniero kon-ferenciebs. centris mizania, davakav-SiroT erTmaneTTan studentebi, rom-lebsac aRniSnuli mimarTulebiT inter-esebi gaaCniaT, raTa isini aqtiurad Cava-baT samecniero muSaobaSi~, _ ganacxadamixeil qarTveliSvilma.

wmida grigol feraZis saxelobis `qris-tianobis kvlevis centris~ gaxsnis parale-lurad centris veb-gverdisa da samecnie-ro Jurnalis prezentaciac gaimarTa.

wmida grigol feraZis saxelobis`qristianobis kvlevis centris~ mecnier-xelmZRvaneli profesori qeTevan pav-liaSvilia. `Tsu-Si centris daarsebasruliad saqarTvelos zeimi unda iyos,radgan sulierebisken, qristianobisken,mecnierebisken Zalian seriozuli Semo-brunebaa. qristianobis kvlevis istori-uli tradiciac qarTvel kacs uZvelesiperiodidan mohyveba da dRes, faqtobri-vad, misi aRdgena da aRorZineba daiwyo.vfiqrob, es yvelasTvis Zalian sasixaru-lo movlena unda iyos~, _ ganacxada qeTe-van pavliaSvilma.

Tsu-Si axali samecniero kvleviTicentris daarsebas grigol feraZis sax-elobis universitetis reqtori vaxtanferaZe da aseve wmida grigol feraZis sax-elobis sazogadoebis wevrebic daeswrnen.rogorc maT ganacxades, universitetSiqristianobis kvlevis centrisTvis gri-gol feraZis saxelis miniWeba simbo-luria, radgan igi mecnierebis am dargSimomuSave adamianebis gansakuTrebul mfa-rvelad iTvleba.

nato obolaZe

"vin iyo ivane javaxiSvili"

Page 10: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge10

qarTul sazogadoebasmarTali istoria sWirdeba!

naSromi monografiuli xasiaTisaa. mas-Si mecnieruladaa Seswavlili 1987-1992wlebSi mimdinare dapirispirebebi jererovnul moZraobaSi, Semdeg damou-kidebel saqarTveloSi arsebul poli-tikur partiebs, Semdeg ki, opoziciasa daxelisuflebas Soris. Tu ra iyo am perma-nentuli konfrontaciis mizezebi, wina-pirobebi, ratom ganviTarda movlenebiaseTi dramatuli scenariT _ es da sxvaamdagvari sakiTxebi dResac aqtualuriaCveni sazogadoebisaTvis.

am wlebSi mimdinare procesebis obieq-turi da siRrmiseuli Seswavla-Sefasebasazogadoebis umniSvnelovanesi amocanaa,romelmac qveynis ukeTesi momavali da sa-zogadoebis swori gziT ganviTareba undagansazRvros.

bevri dawerila da kidev ufro bevridaiwereba 1991-1992 wlebis Tbilisis mov-lenebis Sesaxeb. sazogadoebisTvis cno-bilia araerTmniSvnelovani, urTierTga-momricxavi da sapirispiro Sefasebebi,magram yvelasaTvis naTelia, rom sinamd-vilis siRrmiseuli SeswavliT da gaanal-izebiT mivaRwevT mxolod WeSmaritebas.

es istoriuli movlenebi ara martounda SeviswavloT, an mxolod mizezebisada kanonzomierebebis aspeqtebi davadgi-noT, aramed unda SevZloT am movleneb-is ganviTarebiT miRebuli SedegebiSemdgomi moqmedebisa da progresuli gan-viTarebisTvis magaliTad gamoviyenoT,raTa aRar davuSvaT is Secdomebi, romel-ic qarTveli xalxis erovnuli cnobiere-bis SenarCunebisa da TviTSegnebis amaR-lebis saqmes SeuSlis xels da daasustebs.

`15-20 welia, rac qarTul saistoriomecnierebas SesaZlebloba mieca _ XXsaukunis istoria da, kerZod, CvenTvissaintereso 1991-1992 wlebis tragikulimovlenebi mxolod erTi principiT _maqsimaluri miukerZoeblobiT, realo-

basTan maqsimalurad miaxloebis princip-iT Seiswavlos, Seafasos da gadmosces. amprincipis arsi erTaderTia: dRevandelqarTul sazogadoebas, rogorc aras-dros, ise sWirdeba marTali istoria!sjobs cudi simarTle gamogonebul,lamaz tyuils! adre yovelTvis ase ariyo, an amis SesaZlebloba ar arsebobda~,_ aRniSnavs monografiis avtori.

sazogadoebas am umniSvnelovanesi is-toriul-politikuri movlenebisadmigaorebuli damokidebuleba aqvs da ase-Ti damokidebuleba, pirvel rigSi, saist-orio mecnierebam unda daZlios daswored amiT daexmaros sazogadoebasdaanaxos WeSmariteba da sinamdvile.

profesor dimitri SveliZis winamde-bare naSromi erovnuli moZraobis aRmav-lobis araerT mniSvnelovan movlenazeamaxvilebs yuradRebas: movlenebismizez-Sedegobriv Taviseburebebze, sa-zogadoebis rolsa da mniSvnelobaze.

naSromi Sedgeba ramdenime Tavisgan,maTSi siRrmiseuladaa Seswavlili Sem-degi sakiTxebi: Tandayolili dapiri-spirebebi saqarTvelos erovnul-poli-tikur moZraobaSi (1987-1990ww.); kon-frontaciuli erovnuli moZraoba damo-ukideblobisa da xelisuflebisaTvisbrZolaSi (1990 wlis april-oqtomberi);erovnuli xelisufleba da Seurigebeliradikaluri opozicia (1990-1991 ww. noem-ber-marti); politikuri dapirispirebebidamoukidebel saqarTveloSi (1991 w.april-agvisto); damoukidebeli saqarT-velos xelisuflebis sagareo politikada misi oponentebi (1990 w. oqtomberi,1991 w. agvisto); moskovis agvistos put-Ci da saqarTvelos xelisufleba; eskala-cia _ saboloo arCevani (1991 w. seqtem-ber-oqtomberi); Status quo ante bellumomiswina mdgomareoba; SeiaraRebuli sax-elmwifo gadatrialebis qronika darogor SevafasoT 1991-1992 wlebis de-kember-ianvris Tbilisis movlenebi.

`Cveni mizania, 1991-1992 wlebis

Tbilisis movlenebis winapirobebis, ga-momwvevi mizezebis, mimdinareobis da ar-sebuli xelisuflebis damxobis garemoe-bebis mecnieruli Seswavla da am movle-nebis (istoriul realobasTan maqsi-malurad miaxloebuli) obieqturi Se-faseba. saTanado samecniero da sxva sax-is literaturis gacnobam dagvarwmuna,rom dasaxuli miznis SesasrulebladsaWiro iyo 1991-1992 wlebis dekember-ianvris movlenebis erT-erTi mTavarimizezis _ saqarTveloSi warmoqmniliSida politikuri dapirispirebebis, misimimdinareobis, xasiaTis, gamomwvevi gare-moebebis ganxilva; dapirispirebuli mx-areebis, partiebis, pirovnebebis gamov-lena; ideur-politikuri, sulier-fsiqologiuri Tu socialuri motiveb-is dadgena.

Sida-politikuri dapirispirebebisSeswavlis saWiroebam migviyvana XXsaukunis 80-iani wlebis erovnulimoZraobis aRmavlobis saTaveebTan dagansazRvra Cveni naSromis qronolo-giuri CarCoebi _ 1987-1992 wlebi.swored am periodSi momxdari poli-tikuri, partiuli, socialuri, pirovnu-li Tu sxva xasiaTis dapirispirebebi iyoerT-erTi mTavari mizezi, romelmac gam-oiwvia gasuli saukunis istoriulikataklizma _ saqarTveloSi ganxor-cielebuli saxelmwifo gadatrialeba. ammovlenam qarTveli xalxis mTeli Sem-dgomi istoriul-politikuri realobagansazRvra da dResac gavlenas axdensCvens yoveldRiurobaze. Sesaswavliproblema uaRresad aqtualuria da, racmTavaria, Cveni Rrma rwmeniT, mecnier-ulTan erTad da masze metad ufro sa-zogadoebriv-politikuri datvirTvagaaCnia. swored 1987-1992 wlebis movle-nebis yovelmxrivi mecnieruli Seswavlada adekvaturi Sefaseba mogvcems saSu-alebas ganisazRvros saxelmwifo gada-trialebis momdevno periodis da Tan-amedrove saqarTvelos, qarTveli sa-zogadoebis Semdgomi ganviTarebis ori-entirebi~, _ vkiTxulobT naSromis is-toriografiul SesavalSi.

profesor dimitri SveliZis monogra-fia kidev erTxel dagvafiqrebs uaxlesiistoriis socialur-politikuri movle-nebis mizezebsa da Sedegebze, romlebmacqveyana saSineli kataklizmis winaSe daay-ena, swored amitomaa saWiro qarTuli sa-zogadoeba ufro metad iyos informire-

buli, raTa momzadebuli Sexvdes istori-is `siurprizebs~ da aRar dauSvas movle-naTa msgavsi ganviTareba.

`Cvens sazogadoebas dRemde awuxebspasuxebi kiTxvebze: ratom moxda, rom sa-bWoTa imperiis rRvevisa da daSlis peri-odSi saqarTvelo yvelaze metad daz-aralda _ ganxorcielda samoqalaqo da-pirispireba, ZmaTamkvleli omi, xelisu-flebis damxoba da, aqedan gamomdinare,damangreveli procesebi, romlis Sedege-bi dResac ar aRmofxvrila.

1991-1992 wlebis gadatrialebis Sesax-eb masSi monawile politikur-kulturu-li elitis warmomadgenlebi werdnen,laparakobdnen da gauTaveblad ama-rTlebdnen sakuTar qmedebas, rols,pozicias. iqmneba iseTi STabeWdileba,rom yvela maSindeli procesebis monaw-ile _ pirovneba, partia, banaki `marTa-lia~, rac, ra Tqma unda, ase ar aris. piri-qiT, maTi didi umravlesoba scodavda.yvelam Tavisi wvlili Seitana saerTo dan-aSaulSi, rasac erovnuli tragedia hqvia.

wignSi `politikuri dapirispirebebida erovnuli xelisuflebis damxobasaqarTveloSi (1987-1992ww.)~ SevecadeTmaSindeli movlenebis mecnierul Seswav-las. es, pirvel rigSi, unda momxdariyopartiul-politikuri interesebis ugul-vebelyofis gziT, roca winaswar akviate-bulad arc xelisuflebis, arcradikalebis, arc neitralebis da aravisipoziciis gamarTlebas ar unda Seecado.Cveni ZiriTadi mizani iyo mecnierulimeTodebiT Segveswavla 1987-1992 wlebissaqarTveloSi mimdinare politikuri da-parispirebis istoria, misi gamomwvevimizezebi, Sedegebi. wignis erT-erT boloqveTavSi SevajameT kvlevis Sedegebi sa-TauriT: `aTi mizezi imisa, rac moxda~, _ambobs avtori.

dimitri SveliZis naSromis: `poli-tikuri dapirispirebebi da erovnuli xe-lisuflebis damxoba saqarTveloSi (1987-1992ww.)~ redaqtoria istoriis mecniere-baTa doqtori, profesori vaxtang guru-li, recenzentebi: istoriis mevcniereba-Ta doqtori, profesori oTar janeliZeda istoriis mecnierebaTa doqtori uCabluaSvili.

aRniSnuli proeqti ganxorcieldasaqarTvelos erovnuli samecniero fon-dis finansuri xelSewyobiT da daibeWdagamomcemloba `universalSi~ (2008 w.).

uaxlesi istoriis TematikiT dainteresebul mkiTxvelTa Taros istoriismecnierebaTa doqtoris, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis profesoris dimitriSveliZis saintereso naSromi: ̀ politikuri dapirispirebebi da erovnuli xelisu-flebis damxoba saqarTveloSi (1987-1992 w.w.)~ Seemata.

naSromi ganxorcielda saqarTvelos erovnuli samecniero fondisa daqarTvelologiis, humanitaruli da socialuri mecnierebebis rusTavelis fondisproeqtis farglebSi, romlis saxelwodebaa: ̀ damarcxebuli saqarTvelo (1991-1992wlebis Tbilisis movlenebi)~.

Tamar maruaSvili

studentebi Zaladobis winaaRmdeg

8 aprils saRamos Tsu-is student-Ta jgufis aqciam _ `studentebi Zala-dobis winaaRmdeg~ rusTavelis ZeglTangadainacvla. studenturi organizacia`axalgazrduli centris~ xelmZRv-anelma diana lipartelianma rusTave-lis ZeglTan Sekrebil sazogadoebasaqciis monawile studentTa mimarTvagaacno da aRniSna: `Cven, universitetisstudentebi, Tavs movaled vTvliT _yvela im procesis monawile viyoT, racqveynisTvis da sazogadoebisTvis sasi-cocxlod mniSvnelovania. Cven istori-uli mexsierebiT vcdilobT aRvidgi-noT 20 wlis win, rusTavelze 9 aprilsdatrialebuli tragedia, romlismonawileni fizikurad ver viqnebodiT,magram gverwmuneT _ is suliskveTeba,rac maSin Cveni Taobis Rirseul nawilsamoZravebda, Cabudebulia CvenSic. vic-iT, rom maSin axalgazrdebis mTeli

saprotesto energia sabWoTa ruseTisdampyrobluri reJimisa da maSindelixelisuflebis politikis winaaRmdegiyo mimarTuli, dRes ki Cven brZolagviwevs kvlav okupirebuli, magramdamoukidebel saxelmwifod aRiarebu-li qveynis xelisuflebis reJimiswinaaRmdeg. samwuxarod, unda iTqvas,rom arsebuli xelisuflebis ugunur-ma ritorikam da Segnebulma Tu Seugne-belma moqmedebam xeli Seuwyo ruseTismxridan Cveni qveynis teritoriebisdapyrobas da ekonomikurad qveynisgasxvisebas. ratom unda davibrmavoTTvalebi? ratom unda daviyruoT TavimaSin, roca arsebuli xelisufleba sa-frTxes warmoadgens dRes Cveni qvey-nisTvis. `mglis SiSiT cxvari vis gauw-yvetiao~ _ naTqvamia da me ar mesmis,ruseTis SiSiT ratom ar unda amoviRoTxma maSin, roca axalgazrdebsgviklaven, qarTul mentalitets ebrZ-

7 aprils universitetis meore korpusis win sxvadasxva universitetisstudentebma brifingi gamarTes lozungiT `studentebi Zaladobis winaaRm-deg~. studentebi saerTo suliskveTebam gaaerTianaT _ ibrZolon ZaladobiswinaaRmdeg da mSvidobiani garemos Sesaqmnelad qveynis stabiluri ganviTare-bisTvis. studenturi moZraobis erT-erTma liderma cotne zurabianmadamswre sazogadoebas gaacno studentTa mimarTva, romelSic naTqvamia:`studentebi movuwodebT xelisuflebas _ misces qarTvel xalxs protestismSvidobiani gamoxatvis ufleba da momitingeTa mimarT daculi iqnas kanoniTminiWebuli ufleba. studentebs migvaCnia, rom Zaladobis gziT xelisuflebisSenarCuneba an mopoveba qveyanas didi safrTxis winaSe daayenebs. aqedangamomdinare, aucilebelia, qarTvelma studentobam, axalgazrdobam xeliSevuwyoT qveyanaSi procesebis mSvidobianad warmarTvas, davdgeT mowodebissimaRleze da mavanT ar mivceT ufleba – destabilizaciisa~.

vian, ganaTlebas Zirs uTxrian. Tukivinmes pretenzia aqvs dRevandeli Tao-bis ganaTlebis xarisxze, Caixedon Ta-vianT sulSi _ ras gvaswavlian, riskengvibiZgeben, rogor gvmoZRvraven. ai,amitom gvaqvs protestis gancda Cven,studentebs, romlebic xels ar movaw-erT Tavsmoxveul degradirebis poli-tikas. Tuki Cven gvaxsovs 9 aprili, gaix-senon 9 aprili maTac, vinc dRes xelisu-flebaSia da uari Tqvan Zaladobaze ca-rieli xelebiT Sekrebili sazogadoeb-

is winaSe, Seisminon is xma, romelic `casSehRaRadebs da samarTals iTxovs~.

studentebma mSvidobiani msvlelo-ba moawyves rusTavelis prospeqtze daparlamentis win 9 aprils daRupulTa me-morialTan Seikribnen. maT pativi miag-es daRupulTa xsovnas da memorialiyvavilebiT Seamkes. maRla aweuli cari-eli xelebiT studentebma kidev erTx-el Seaxsenes xelisuflebas da opozi-cias, rom isini gmoben yovelgvar Zala-dobas.

Page 11: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 11

jansaRi cxovrebis wesi CvensyoveldRiur cxovrebad unda iqces

Tsu didi stivenloidis saxels

arasdros daiviwyebs

Tbilisis saxelmwifo universitet-Si farTomasStabiani sportuli uni-versiada ukve tradiciad iqca. RonisZ-iebebi Tsu-is studenturi TviTm-marTvelobis sportis departamentisiniciatiiT imarTeba da masSi monawile-obis msurvel studentTa ricxviyovelwliurad izrdeba.

Tsu-is studenturi TviTmmarTvelo-bis sportis departamentis Tavmjdomar-is moadgilis beqa axlouris informaci-iT, `universiada _ 2009~, romelicaprilSi daiwyo, imiTac aris gamorCeu-li, rom studentebs saSualeba aqvTsportis TiTqmis yvela saxeobaSi mosin-jon Zalebi. Sejibrebebi gaimarTeba: mag-idis CogburTSi, biliardSi, WadrakSi, fex-burTSi, kalaTburTSi, sTriTbolSi damklavWidSi.

`universiada _ 2009~ ivnisis Sua ricx-vebamde gagrZeldeba. wels RonisZiebaSistudentTa didi raodenoba miiRebs monaw-ileobas. magaliTad, mini fexburTSi 64gundi Seiqmna, biliardis SejibrebaSi 128axalgazrda monawileobs, magidis Cogbur-TiT 100 studenti dainteresda. univer-siadam aCvena, rom studentebisTvis yve-laze popularuli sportis saxeoba kvlavfexburTia, Sesabamisad, gulSelmatkivre-bic yvelaze didi raodenobiT fex-burTelebs hyavT.

studenturi TviTmmarTvelobissportis departamenti cdilobs, rom yve-la dainteresebulma studentma Tavisisportuli monacemebi gamoavlinos. maT-gan saukeTesoebs ivnisSi, universiadasdamTavrebisTanave, fuladi jildoebiTda samaxsovro sigelebiT davajil-dovebT~, _ acxadebs beqa axlouri.

SejibrebaSi eqvsive fakultetis stu-dentebi monawileoben. universitetsgamorCeuli sportsmenebic hyavs. magal-

iTad, revi oniani kikboqsingSi msoflioCempionis titulis mflobelia. igi amavedros saqarTvelos Svidgzis Cempionia.seriozuli miRwevebi aqvs mSvildosnoba-Si daTo WilaZes, romelmac sul axlaxansaqarTvelos Cempioni gaxda.

universitetis minifexburTis gundistabilurad liderobs sxvadasxva Cempi-onatSi. Tsu-is kalaTburTis gundi ki war-matebiT TamaSobs superligaSi.

beqa axlouris informaciiT, studen-turi TviTmmarTvelobis sportis depar-taments RonisZiebebis warmatebiT gama-rTvaSi Tanadgomas uwevs universitetisadministracia.

`sul male fexburTelebi saCuqradmiiReben axal stadions, romelic pirve-li korpusis ukan aSendeba, garemontde-ba sportuli darbazi, sadac studentebisportis sxvadasxva saxeobaSi ivarjiSe-ben. jansaRi cxovrebis wesi Cvens yoveld-Riur cxovrebad unda iqces~, _ acxadebsbeqa axlouri.

SurTxia beroSvili

ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetSi XXsaukunis 60-ian wlebSi didi ingliselilordi, filologi da enaTmecnieristiven henris Ze loidi inglisuri eniskaTedraze qarTvel profesor-maswav-leblebs inglisuri enis leqcia-seminarebs ukiTxavda.

miuxedavad imisa, rom didgvarovanistiven loidi udides sirTuleebs awyde-boda ruseTis imperiis mkacri reJimismxridan da mis yovel nabijs sabWoTa ko-munisturi xelisufleba akontrolebda,ingliselma lordma universitetis gan-viTarebaSi mainc didi wvlili Seitana.

uaxloes momavalSi stiven loidis xs-ovnisadmi miZRvnili saRamos gamarTva ig-egmeba, sadac pirvel qarTul universitet-Si misi moRvaweobis periodsac gaixseneben.

stiven loids Tavis moswavleebsa daprofesorebTan sakmaod axlo urTier-Toba akavSirebda, kerZod: darejan (jani-ko) siriasTan, lali joxaZesTan, TinaTuSmaliSvilTan, juli baqraZesTan, as-maT xurcilaZesTan, manana arCvaZesTan,leila gamsaxurdiasTan, niko yiasaSvilT-an da sxvebTan.

`lordi stiven henris Ze loidi 1964wels imyofeboda TbilisSi. igi inglisurienisa da literaturis specialisti iyo daTavad gamoTqva survili SexvedrodaTbilisis saxelmwifo universitetis in-glisuri enis specialistebs. amave welsmartsa da aprilSi batoni stiven loidiseminarebs atarebda inglisuri enis mas-wavleblebTan. ingliselTan saubari (racmaSin iSviaToba iyo) metad sasargeblo dasaintereso iyo. batoni stiveni gvawvdi-da informacias inglisuri enis swavleb-is meTodebisa da sasaubro enis Tavise-burebebis Sesaxeb~, – ixsenebs Tsu-is pro-fesori qalbatoni darejan siria.

pirvel qarTul universitetTanurTierTobis mamiseul tradicias um-crosi stiven loidi agrZelebs, romel-ic enaTmecnieri, Jurnalisti, poeti da

iuristia. man dawera wigni `uiRblo mSvil-dosani~, flobs bevr ucxour enas da arisiaponur-qarTuli leqsikonebis avtoric.

umcrosi stiven loidi dediT qarTve-lia. ingliselma lordma, miuxedavadojaxis mxridan winaaRmdegobisa Tu sab-WoTa wyobilebis mxridan zewolisa, co-lad SeirTo qeTevan qarTveliSvili,romelic moskovSi mivlinebiT yofnisdros gaicno.

`sabWoTa komunisturi wyobis piro-bebSi yvelaferTan erTad ucxoelTanurTierTobac ki akrZaluli iyo. maSinde-li `kgb~-s wevrebs mama yovelTvis mkacrimeTvalyureobis qveS hyavdaT, Tu rassaqmianobda, riTi iyo dakavebuli da a.S.aqedan gamomdinare sakmaod seriozuliproblema gaxldaT dedasTan daqorwine-bac. miuxedavad imisa, rom ucxoelTanqorwinebis registracia akrZaluli iyo,qorwinebis aqti mainc Sedga, xolo ofi-cialuri registraciis ufleba mxolodmaSin misces, rodesac maT ori Svili SeeZ-inaT~, – gviambobs umcrosi stiven loidi.

stiven henris Ze loidi 1971 wels av-tokatastrofaSi daiRupa, maSin, rodesacingliseli lordi samSobloSi dab-runebas apirebda.

rac Seexeba umcros stiven loids, manskolis damTavrebis Semdeg swavla ivanejavaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetSi gaagrZela, sadac misimama moRvaweobda, Semdeg man sxvadasxvaumaRlesi saswavlebeli daamTavra. 1994wels Tbilisis saxelmwifo universitet-ma umcrosi stiveni saswavleblad oqsfor-dis universitetSi gaagzavna. es ganapiro-ba profesor maikl bermenis saqarTvelo-Si vizitma, romelic Tsu-Si iyo mowveulida loidTan gasaubrebis Semdeg misi ing-lisSi miwveva gadawyvita. misi ufrosi daqeTi loidi ki profesiiT iuristia, igigorSi gaTxovda, stalinis STamomavalzemirian juRaSvilze iqorwina.

miuxedavad britanul-qarTuli fesve-bisa, umcrosi stiven loidi saqarTvelosdeda samSoblod miiCnevs da saqarTve-losTan da Tsu-sTan ar wyvets kavSirs.igi keTilganwyobiT saubrobs ivane jav-axiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetze da udides siyvarul-sa da pativiscemas gamoxatavs profesor-maswavleblebis mimarT. `yovelTvis Za-lian mixaria Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi mosvla da mamaCemis yofil mos-wavleebTan saubari. aq iseTi gancda maqvs,TiTqos is isev romeliRac auditoriaSileqcias kiTxulobs. mec am `codnis taZ-arSi~ vswavlobdi da es Cemi universitet-icaa...~, – ganacxada umcrosma stivenloidma.

miuxedavad imisa, rom britaneli lor-di Tbilisis saxelmwifo universitetSididxans ar kiTxulobda seminarebs, mansakmaod mniSvnelovani wvlili SeitanaTsu-Si inglisuri enis swavlebis ga-Zlierebis procesSi. misi STamomavlebiki Tsu-sTan kavSirs dResac ar wyvetenda SeZlebisdagvarad zrunaven masze.

nato obolaZe

ormoci dRe gavida mas Semdeg, racsruliad moulodnelad, xanmokle da mZ-ime avadmyofobis Semdeg gardaicvala pro-fesori Tengiz (samson) karbelaSvili _gamoCenili germanisti da SesaniSnavipirovneba, romelic moRvaweobda ivane jav-axiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetSi, germanuli filologiisdepartamentSi. wlebis manZilze mas mihyav-da sabakalavro da samagistro kursebi ger-manuli enaTmecnierebis modulis leqsi-kologiur disciplinebSi.misi kvlevis sf-ero germanuli sityvawarmoeba iyo, romel-Sic igi nayofierad muSaobda.

man daicva sakandidato da Semdgom sa-doqtoro disertaciebi, gamoqveynebulihqonda 24 samecniero naSromi. misi wigni„germanuli enis sityvawarmoebis leqsi-koni~ orgzis gamoica germaniaSi (meoregamocema 2001 w.). man mniSvnelovani adg-ili daimkvidra Tanamedrove lingvisturliteraturaSi.

batoni Tengizi umZimes 90-ian wlebSiucxo enebis institutidan Tsu-Si gad-movida samuSaod da mas Semdeg bevri ramgaakeTa germanuli filologiis mima-rTulebisTvis.

germaniaSi moqmedi sazogadoebis „ger-manuli enis gaerTianebis~ mxardaWeriTigi 2000 wlidan gamoscemda germanulen-ovan Jurnals „germanistuli Ziebani~,romelic droTa ganmavlobaSi saerTa-Soriso mniSvnelobis metad farTo speq-tris Jurnalad iqca. Jurnalis redkole-giaSi arian rogorc qarTveli, ise sxva-dasxva qveynis germanistebi.

bolo wlebSi batoni Tengizis miergamocemul JurnalSi ibeWdeboda samecni-ero statiebi lingvistikasa da literatu-raTmcdoneobaSi, aseve, „germanistuli Zie-banis~ mudmivi avtorebis leqsebi damoTxrobebi, kritikuli werilebi. Jurna-li igzavneba germaniisa da evropis sxvaqveynebis biblioTekebsa da univer-sitetebSi. igi xelmisawvdomia internetSic.

SeiZleba iTqvas, es Jurnali misi cx-ovrebis umTavres azrad da miznad iqca.mis bazaze batoni Tengizi yovelwliuradcalke aqveynebda studentTa konferen-ciebis Tezisebs germanul enaze.

Tengiz karbelaSvilis saqmisadmidamokidebuleba marTlac rom samagali-To iyo. ianvarSi, roca man ukve icoda Tavi-si avadmyofobis Sesaxeb da Tavs cudadgrZnobda, igi mainc movida universitet-Si da moitana wina dRes mis mier Sedgeniliasze meti sagamocdo testi. bolo misisazrunavi isev Jurnali iyo, romlis mo-mzadeba mainc moaswro. Cven bednieri varTimiT, rom mis sicocxleSi movaxerxeT„germanistuli Ziebanis~ 2008 wlis me-8nomris axali formatiT gamocema.

batonma Tengizma cxovrebis sain-tereso, magram metad rTuli gza ganvlo.oyo sportsmeni, damTavrebuli hqondafizkulturis instituti da Semdgom ucxoenaTa pedagogiuri instituti, sadac igiramdenime weli fakultetis dekani gaxl-daT. man mZime piradi tragedia gadaitana,erTi vaJiSvili adreul asakSi, meore kiormoci wlis asakSi daeRupa.miuxedavadamisa, igi Tavis gancdebs aravis axvevda

Tavs, Tumca yvelam kargad vicodiT, ratkivils atarebda gulSi.

batoni Tengizi sicocxliTa da iumor-iT savse adamiani iyo. umZimesi avadmyo-fobis drosac ki mas es Tviseba ar daukar-gavs. bolo vizitis dros saavadmyofoSiman Cven, kolegebsa da megobrebs, erTisakmaod vrceli saxumaro germanuli sim-Reris teqstic wagvikiTxa, raTa ar daem-Zimebina CvenTvis iq yofna, bolos saCvene-beli TiTi maRla aswia da germanuladTqva: damTavrda. swored maSin mTxovabambergeli megobrebisTvis Semetyobin-ebina misi avadmyofobis ambavi.

germaneli megobrebic masTan gatare-bul yovel wuTs bednierebad afaseben daiseve ganicdian mis sikvdils, rogorcmisi qarTveli megobrebi. aRsaniSnavia,rom bambergis universitetis profesor-ma, lingvisturi leqsikonis avtorma hel-muT glukma da amave universitetis req-torma, profesorma godehard rupertmagamogzavnes samZimris werilebi, sadacbatoni Tengizis profesiul Rirsebasa dapirovnul Tvisebebzea saubari.

moviyvanT ramdenime striqons german-istebis _ friderike Smoesa da klemenslefleris sakmaod vrceli samZimris wer-ilidan, romelSic isini mas, rogorccocxals, ise mimarTaven: `madlobasgixdiT Seni yuradRebisTvis da SenigulisxmierebisTvis, Cveni qveynis da Cve-ni kulturis dafasebisTvis, Seni siy-varulisTvis Cveni enisadmi. madlobasgixdiT im didi gulisTvis, romelic Sen-Si feTqavda, romelic amdeni adamiani-saTvis iyo Ria da romelSic CvenTvisacmoiZebna adgili~.

batonma Tengizma sicocxlis bolom-de SeinarCuna megobrebis, kolegebis,studentebis da Tavisi saqmis siyvaruli,rac upasuxod ar darCenila arc germa-niaSi da arc mis samSobloSi im adamianeb-isgan, romlebic mas icnobdnen, masTanTanamSromlobdnen da megobrobdnen.

lali qecba-xundaZegermanuli filologiis

departamentis profesori

Tengiz karbelaSvilismogoneba

Page 12: deda enis dRe universitetSi sul_09.pdf · deda enis dRe universitetSi me-3 gverdze laSa Jvania: `politikuri arastabiluroba damRupveli iqneba qveynis ekonomikisTvis~ me-5 gverdze vaxtang

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge

ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ? ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

fffffÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉ

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À

nino kakulia

maia toraZe

manana jurxaZe

lika petriaSvili

Tamar qavJaraZe

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ

ÂÀÌÆ.ÂÀÌÆ.ÂÀÌÆ.ÂÀÌÆ.ÂÀÌÆ. 1111111111ÀÀÀÀÀ

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:

nodar belqania, gia maCabeli,zaza firaliSvili,

vaxtang guruli,nino CixlaZe, nana WiRlaZe,

nodar xaduri,Temur nadareiSvili

(Tsu-is me-3

korpusi)

22 36 62

masala moamzada manana miqelaZem

paralizebuli invalidebis dasaxmarebladkacobriobam kidev erTi nabiji gadadga. romis

kvleviT klinikaSi _ Fondazione Santa Lucia war-moadgines avtomaturi sacxovrebeli, romelic goneb-is ZaliT imarTeba. `goneba-kompiuteris" interfeisibolo wlebis manZilze swrafad viTardeba, dResdRe-obiT ki misi sizuste 85%-s aRwevs. adamianebs ukve Seu-

ZliaT savarZlisSetrialeba ans a y o f a c x o v r e b omowyobilobis Car-Tva an gamorTva", -ganacxada profe-sorma abio babi-lonim. azrobrivimarTvisTvis gam-oiyeneba specia-luri Txeli qudi,romelzedac uam-ravi eleqtrodia

damagrebuli. es ki kompiuterTanaa mierTebuli. sak-marisia menius romelime punqts daJinebiT Sexedo, romkompiuterma davaleba Seasrulos. ra Tqma unda, apar-ats jer kidev bevri nakli aqvs. igi metismetad didia,mis amuSavebas mcdeloba ramdenjerme sWirdeba, magramspecialistebis azriT, or-sam weliwadSi esec gamos-wordeba.

kompania Microsoft-ma axali programa Seqmna. esaris robot-moderatori, romelic yovelgvari

Catebidan, forumebidan da You Tube-is rgolebidan-ac ki ucenzuro da akrZalul sityvebs waSlis an msgavsiJReradobis sityviTSecvlis. Tanac am cv-lilebebs eleqtronulicenzori imdenad swra-fad axerxebs, rom momx-marebeli verc ki amC-nevs. kompaniis gancxa-debiT, es programa gan-sakuTrebiT moewonebaTim dedebs, visac eSiniaT,rom mozardebi inter-netidan ucenzuro si-tyvebs akrefen. eleqtronul robots erTdroulad ram-denime aTasi tele-radio gadacemis da Catis gakon-troleba SeuZlia. miuxedavad amisa, britanuli gazeTThe Times-is gancxadebiT, programa adamianis uflebebisdacvisa da sityvis Tavisuflebis sferosTvis seriozulsafrTxed SeiZleba gadaiqces. iseTi mTavrobis xelSi,visac gansxvavebuli azris CaxSoba surs, akrZaluli si-tyvebis siaSi `protestisa" da `Tavisuflebis" SetanaZalian ioli iqneba.

`momavlis mokle istoria~ _ ase daasa-Taura frangma mweralma, ekonomistma da politi-

kosma Jak atalim Tavisi axali wigni, romelsac dResdRe-obiT mTeli safrangeTi kiTxulobs. rogor xedavs Jakatali kacobriobis xvalindel dRes? upirvelesi daumTavresi niSani rac ikveTeba, es aris fulis trium-faluri winsvla! `uaxlesi istoriuli Zvrebi swored fu-lis triumfaluri winsvliTaa ganpirobebuli~ _ aRniS-navs avtori wignis SesavalSi. aseTi perspeqtiviT bazar-ma SeiZleba saxelmwifoebi, maT Soris, amerikis SeerTe-buli Statebic gaanadguros da Seqmnas superimperia, sa-dac adamiani jer mxolod momxmareblad gadaiqceva, Sem-deg ki SeiZleba sul gaqres. Tu kacobrioba global-izaciis SeCerebas ZaliT Seecdeba, axali barbarosuliepoqa – superkonfliqti warmoiSveba, xolo Tu mis ga-kontrolebas SeZlebs, hiperdemokratiis axali gzebigaCndeba, romelmac erTiani msoflio demokratiulimTavroba SeiZleba warmoSvas. ai, aseTi eskizis farglebSiJak atali konkretuli wvrilmanebis mTel panoramasaSenebs. yvelaferi demografiuli problemebiT daiwye-ba. 2050 wlisTvis, Tu raime didi katastrofa ar moxda,dedamiwaze 9,5 miliardi anu 3 miliardiT meti adamianiicxovrebs. ekonomikurad da politikurad daSretiliamerikis SeerTebuli Statebi msoflios marTvas veRarSeZlebs. msoflio lideris gaTavisuflebuli adgilisdakavebas verc erTi saxelmwifo ver moaxerxebs. poli-centruli msoflios marTvas aTiode regionaluri qvey-ana Seecdeba, magram es droebiTi movlena iqneba.

Semdgomi sqema ase ganviTardeba: kompaniebisa da

qalaqebis Semoteva saxelmwifoebs daasustebs da aR-mocendeba hiperimperia, romelsac Tan uamravi konfliq-ti da omi moyveba. es yvelaferi hiperkonfliqtSi Sei-Zleba gadaizardos. da mainc, gadarCenis perspeqtiva ar-sebobs. daaxloebiT 2060 wlisTvis mZime krizis gamov-lil msoflioSi axali, altruistuli da universaluriZalebi gaCndeba, romelic bazarsa da demokratias Sorisaxal wonasworobas daamyarebs. `es iqneba hiperdemokra-tia, adamianTa organizebis umaRlesi forma, istoriisZravis – Tavisuflebis ukanaskneli gamovlineba", _wers avtori.

did brita-neTSi eleqtro

naTurebze arnaxu-li moTxovnileba gaCn-da. mizezi ki isaa, romevrokavSiris SeTanxme-bis Tanaxmad, uaxloesperiodSi, 100 vatian na-Turebs ufro ekonomi-uri axali modeliTSecvlian. es dadge-nileba ki klimaturi cvlilebebis problemis gadawyve-tis nawilia. ekonomiuri naTurebi xuTjer nakleb ener-gias moixmars, Tanac gacilebiT ufro iafi Rirs. aseTiupiratesobis miuxedavad, britanelebi Zveli modelisnaTurebs panikurad yiduloben.

programa "Omega"-s samecniero-teqnikurmadireqtorma, aerokosmiuri inJineriis profesor-

ma ien polma ganacxada, rom axal saukuneSi milionobiTadamiani atomuri TviTmfrinavebiT ifrenso da yvelamecniers mouwoda am mimarTulebiT seriozuli kvleve-bi Caataros. SegaxsenebT, rom es programa did brita-neTSi aviaciis mier garemosTvis miyenebuli zaralis Ses-amcireblad Seiqmna. profesoris ganmartebiT, aseT eqs-periments amerikisa da sabWoTa kavSiris samxedro uwye-bebi jer kidev 50-ian wlebSi atarebdnen da misi agebisSesaZleblobac daadastures. mogvianebiT, mainc sakon-tinentTaSoriso raketebi amjobines. rac Seexeba samo-qalaqo aviacias, aq misi gamoyeneba udavod SesaZlebe-

lia. am wamowyebis dadebiT mxared ien polma london-avstraliis pirdapiri reisi daasaxela, uaryofiT mxaredki im mgzavrebis fsiqologiuri panika, visac atomurireaqtoris gverdiT mouwevs jdoma.

fineTSi sruliad axali superkompiuteriSeiqmna, romelsac wamSi 86 trilioni operaciis

Sesruleba SeuZlia. specialistebis azriT, superko-mpiuteris Zalebi imdenad didia, rom mis mier naxevarwamSi Sesrulebul operaciebs Zveli kompiuterebi nax-evar saukunes moandomebdnen. teqnikis es saocreba fine-

Tis ganaTlebis saministrosTan arsebuli IT centris CSC-sspecialistebma Seqmnes. maTive gancxadebiT, uaxloesperiodSi misi moqmedebebis areali imdenad gafarTovde-ba, rom igi evropis farglebSi yvelaze Zlieri kompiu-teri iqneba da mis gamoyenebas rigiTi momxmarebelicSeZlebs.

Cinelma meteorologebma tibetSi, zRvisdonidan 4,5 kilometris simaRleze, Tovlis xe-

lovnurad moyvana SeZles. `pirveli xelovnuriTovli imis dasturia, rom kacobriobas planetisumaRles wertilebSi amindis Secvla SeuZlia", _ ga-nacxada meteorologiuri sadguris inJinerma iui jun-Suam. eqsperimentis Catarebis idea maSin gaCnda, rode-sac Cinelma swavlulebma tibetSi temperaturiskatastofulad awevis Sesaxeb informacia miiRes. tem-peratura imdenad maRali aRmoCnda, rom mas yinulebisdadnoba, mdinareebis daSroba, gvalvisa da qviSisqariSxlebis gamowveva SeeZlo.

did britaneTSi studentma maqs robinson-ma iaffasiani qaris turbina daamzada. rogorc Ta-

vad ganacxada, misi detalebi man nagvidan dajarTidan amokrifa da sul 25 evro daujda. studentsmiaCnia, rom aseTi turbina ganviTarebad qveynebs gamo-adgeba da misi awyoba nebismier adamians SeuZlia, Tukiteqnikaze odnavi warmodgena aqvs. modelis konstruq-cia imdenad martivia, rom misi awyoba erT dReSi SeiZle-ba. man detalebad Zveli velosipedis nawilebi da manqa-nis Zveli akumulatori gamoiyena. maqs robinsonis mod-elis simZlavre 11,3 vatia. `ra Tqma unda, es cotaa, ma-gram erT radiomimRebs eyofa~, _ ganacxada studentma.

pitsburgis universitetisa da harvardissamedicino skolis specialistebma daadgines,

rom televizoris didxans yureba depresias iwvevs. spe-cialistebma 4142 mozrdili adamianis Cvevebi Seiswav-les da daadgines, rom televizoris yurebis yovelizedmeti saaTi depresiis gaCenis Sanss 8%-iT zrdis. sxvaformebi, vTqvaT, kompiuterTan jdoma an video filme-bis yureba, miuxedavad gavrcelebuli azrisa, depre-sias ar iwvevs. mkvlevarebi dabejiTebiT ver adas-tureben, rom swored televizori iwvevs depresias. maTiazriT, SeiZleba piriqiTac iyos da depresiisken mi-drekil adamianebs gansakuTrebiT uyvardeT televi-zoris yureba. specialistebi Tavadac aRiareben, romes yovelive, jerjerobiT, varaudis donezea, magramaqve aRniSnaven, rom damatebiTi monacemebi seriozuleWvebs badebs.

12