&©Q&OöP©69Oä0©yßO3&©©SO3£j.

DcoFavente,Altiflirao &Trinuno,Disputati o Politica.

De»

l'.

tio dextré actommodari: nianum dt tabula. Nam peculia•

CircutnJptBa Prudentia, longo% verum ufu confricuo Vira&Diu. N I C O L A o ^Safthrr/s. R. M."'

Arendatori dc Äonutt^ ^örr&p/lubjcftåq; pro-vinciå ^O0&a&J?/cnaxmé induftrio.

u T E T

ReverendtSy & venerabilibui viris facrarum fiterarum in*terpretibus foUrttßimü.

D11-. AMUNDO S. Paftoriin Stföcftftjfl &tltbp vigilantiflimo,Parenti meo^diiediflimo, Au*.

thori& fautori itudiorummeorumjfecundumDeum ut u-nicO) üc etiam unicé colendo,

Pn_. PETRO P. Franch, Paftori in ßwiflingt ho-noratiflimo,affini meo exoptatiflimojmeorum iti»

dem ftudiorum promotori propcnfifllmoj& fivergetx impcnfé obfcryando,

NEC N O N

Prudentißimo& PrtßtntißimtVirtDil,. NICOLAO N. Civitatis Lincopcnfis®

Confuli sequißimo, item affini 6c bcnefa-äoriplurimum colendo.

Hane exereitattonem Academicam ingratianimt certif-fimum fgnum (f Argumentum ojftciosé

inferibo & offero.Å. s. s.

Refponden^

Thefis £Tßdiverfxtllx (fe primae Rerum-pub. formaz,ob ancipites in vitahumana cafus, ingeniorumcjf vari-etatem} ita comparatxJunt: ut u-naqux^ reliquarum palmam ,pe-culiarihus commoditatibus, quo-

damrnodo ambiguamfaciat: omnitim tarnenponde-ratis rationum momentüs, calculo£ feubduBo ,faciltprimas libi vendicat Monarchia. Non tantum.j>qnia hoc cximium fetper exteras habet > quod (ßall-quid fidei vetußis authoribus habendum J antiquiC-firna eß. Omnes antiquae gentes regibus quon-dam paruerunt. Cic. de II. feeu ut Jußin.Juam exorditurHiß. Principio rerunv? gentiumnationumq;omnium, imperium penes reges erat. Nec non-»di£lante fuffraganteq; natura,inter homines exor-ta : Natura commenta elf R egesåh, quod (fe ex a~lijs animalib. licet cognofctrcy (fe ex apibui (fec. Se-nec. de Clem. c. ip.: primus£ temponbus imperiumdomefticum, mutatum in publicum., paternum inregium , teßeArifi. j. Pol. c. n. Sed etiam quioL*

A z exte-

tio dextré åctommodart: manutn d" tahula. N*m t>eculiå~

MeraYum>quafi perpendiculum få norm a quatdamefl > ad quam diffteilt's få obliqua earum cögnitio di-rigenda cenjetur. Dignißima igitur cutvis,#quo re¬min aßimatori videbitur, qu verum in eruditorum etiam homtnum umbra-chIps, ventiletur ad% veritatis fubinde libram ex-pendatur.

Monarchia vox Graeca efl: * civitatetamenudonata, obfrequentem bonorumAuthorum ufum: fåprima ftatim fronte3 imperium unius indicaU R-fchines (perhibente Arnifl J Tyrannidem appellat,qtiia olimy tefte jEmyl. prob, inMiltiad. Tyrannidi-eebantury quicuncfpotiebanturperpetuapotefiatey incivitate aliqud libertati ajfveta: adeo ut ipfum Jo-vem Tyrannum Deorum indigitet Ariftoph, ins2Vubib.

Varia hujus vocis potefiatesfåßgnificationes,exAuthoribuspetantur alps. Videatur,(iplacet,Tile-man. in difcurf Folit. Id tarnen hoc loco nolumuspr&terire, quod hane vocempaulo aliter accipiunt fåufurpant facrarum literarum interpretes^r commu¬nis Politicorum turba. Uli enimquandojustaDani-elts vaticinum >quatuor duntaxatin mundo Monar¬ch]as, ftbi conttnuatdferiefuccedentes, confiituercj>folent: nomine Monarchist) non quodlibet imperiumfå rcgnum}ab uno adminißratum indigitant: fed re-

gnum

gnum quoddam in orbe fummum ? ae ämp/ißimpsplunmarum ditionum (fi proviaciarwn fpattfs con-tcntum. Quäle erat hnpenum /- Ålfyriorum. 2.Perfarum. 3. Gragcorum. 4. RonSanoxum.

SQuanquam autem pervetusmultorum fenten-tia z{k,nonpoße nifi quatuor tzntum^imperia feu re-gna-) bocmodo fumma Kaltyxyv di$ay veljimul-peljucceßione quddam in mtmio exifiere : non dubitanttarnen quidam ex recentioribu,sy diverftim ftatuere>addudtis Schytarum,Chartaginenfium (fic. poteq-tiflimis imperijs j qua non minus quam Jßyriorum^potentid cxteris antecelluißc videntur. Id quod dcj>hodiernls Turcarum, Tartarorum 0*c. Regnis,vefßcfhi imperij Romano-Germanicamanifeßiusejfeputant-) hincq colligunt, ex Monarchiarurn *«7

fic diBarum zlbo^nullatentus eradendum prae-fens Turcarum imperiuiru.

Sed nos controverfiam illam, ut bic minus ne~ceffkriam , in medio reltnquimus > nihil dubitantes yquinfin fenfuPropheticae praedi&ioni confentaneo,quatuor tantum imperia fummay(fipropterfedewL->etc mutationemEcclefi# celeberrima ? continud qua-damßicceßioneconfiituendafint. Hoc tarnen fuppo-fito nonapparet, quo confecutionis robore inferatur>praeter qudtuorifia> plura däri non pojfe imperia-^quibusMonarchie appellatio **1 fyxv tribuendafit:

A s

- ' f

tio dextrj actommodari : manum dt tabula. Kam pt

qua itcm neceßitate compellamur, ad erädendum exMöndrchiarum albo-, Turicum imperiunL*.

Ut igitur omnibm obvium fit, quo in fenfu nos,jamjamMonarchiedefinitionem traditurhbdc Vocetiiamur: placet bucreferre vulgatam illam Phil. 4.Pol. c. 12. Dißinllioncm civitatis conßderat& uelt* T# w

G enus conflitultur JResful. fimp!?x, ut iiflin- $gvatur a Mixtä. Pura enim Monarchia,nullarn exalijs rerunipublicarumform ismixttonemam tittityé?mnemfjurtumMajeftatis cumphmbus diviflonem(fl communicatiönem excludtt. Eft verb infrimisfura definienda, ut eo reElius tum de alijs Rerumpub.formösßmplicibus-, tum de mixtä, var)f% mifetndimodpsflatuere (fl judicarepoßimus*

Cum Adonarchtam Rempub, dick> nota feqtii ßexinde: i. Non effhMonarchiam, quafuperioris ju-rpsdißionifibjeEla eft ; qualia érant multa olim Re-gnay quptfuperiores recognofcere Romanos tencban-tur. 2. Nec effte Monarchiam ubi diftin&tf imfen)partes,juraMajeflatis communia nonbabent,nec A-riflrocratica inv icemforma confiliaparticipant: fedquAibetparsproprias habet leges,fropriam jurisdi-Bionem (fl poteftatem realem ( ut loquuntur Pol. j.fummam. flPuoddeHifpaniarum Regis imperio affirmant nonnulli: indecj reElms cum Regem Hijpa-niarum anam Hifpania nuncupariaßerunt £hä dete tarnen nos nonmultum laboramtus.

Differentia ex numero imperantiüaccerßturfeu ^ex eofenes quefumma refidetpoteflas^quihic non nifiunus elftepoteft:uty>elipfa nominns notatio indicat.Mo-narcbia enim fignificat Reifub.formam unm in quaimperat. Befold. de monarch. n.

tio dextré Accommodari: manutn ds tabula. AUm

II

11

y

*3

adimituromntsjnferioribmÄidgtßratibuspoteßas:facilt cnim patitur> imo requiritMonarcha minißrosfå adjutores,poteßate få jurusditlione armatos, atnonfummd fåejusdem cum fud ponderis ac valöris.

iV^wMonarchias ratio conftare nullo modopo-ttflytiifi uni tantümfiumma fåabfiluta tribuaturpo-teflas, adeb ut in ea-> non wfiunus fimul\ adfupremaadmittigubernaculapoßit: juxta illud :

Ne c regna fociumferre,neG taedaefciunt.Zi/2enim IndividuumpenitusMonarchieum feeptrum :utplures illudfimulcapejfcre nequeant. Sjjuodtritififimo illo verficulo PoetarumPaterHomerut docui/fi^cenfetur. *

Öv* UyctSov inXoKot^avlrjy hg k i

patm ferre non potuit Agrlppam. Tac. lil. i. Ann.NecNero Britannicum Tac. hb. u. ubi addtt: in fo-eiabile efTe rcgnum^& raras,in eo fratrum concor-'dias. Tam enim impatiens cfl confirtcsMajeßtä,utfratrum ctiam naturalem amicititnbpr*fin cupi-dtne dtsrumpat. Amts. deRep. c. u. Tpuod vel in-cboatum Romuli imperium reipfaplaniflimumfacitsquJndo admißum inpoteflatus confortium RernuniL«,non diu (tne cxdeJuflinuit.

Nam ut ait Lucajzs.

Frateriiopnmi maduerunt fangvine muri.dQuanttä itemplurium Domina tus y glifcente *4

ambitions,procedat excitaveritin Romana Repub.prtusquam exbauflo imperantium contentionibm acmututs confli&ibuspopulo^inmanumfåpotentia con-ceflttunim: qui cunéla (ut Tacit. lib. i. Ann. n. i.in-quif) tncidit primin Triumviratum LepidiyAntoni) fåAugnfli>qui qui-dem Duumviratu paululum flabilior cenfitur: fedfiabilitatemReip.debitamynullibi unquam acieptm efl.

Caefar quidem Craflus& Pompejus de taiipa- zj-Uionemfecerunt focietate,ne quid agereturin Re¬pub. quod duplicuiflet ulli ex tribus. TeficSveto-

nio in Cdtfar. Ed tarnen focietAs non flabatvirtutfs-vihculo, aut ftüdio Reipub. fed mutuo metu: utFlorus kb. 4. c. 2. indicat.

Necpoßeaplacidiori&us agitabatur contentio-»^/wl)^«-5Ani*öni)&:Augufi:iduumviratus: quem-admodum enim Auguftus in tritimviratu, infocieta-tem convocatpsLepido (ßAntonio,mucronem acu-it in Caffium &: Brutum : fic in duumviratu, impe-rijfocium demedio fuftulit Antonium: ut tandern.CxpHgnatis aliquando confortibua, iblus omnia luoarbitratumoderaretur.

J7 Et verb-quanquam non inficias imus, aliquafor-taßis dari imperiapoffe■> in quibut ( curti eddempote-fiate) plures amicé confpirent: quernadmoduttt deDioéletiano & Maximiano refert Pompon. L&tmqttod alter alteri nunquam repugnaverit. Nihi-lominusparfym exempla tdia (fiqu&funt) genera-Iiojficiunt vegula: tumquoå väldi rara funt, tunt-*quodpleraf inconßantemduntaxdt (ß brevißimarvLaoßendunt,tdiumfociorum concordiam-ßtpotequa, nonnifiobprietumexpetitaQf inita eß-, inq; fraudem a-liorum,^öj ope mutua circumvenireßudent; utfu-prd ex Fioro oßepfmn eft^nec obfcuré exemplo Au-*gulti A ntonium ad focietatem accerjentis declara-0potcB.

1$ - linde non tanium liquidb conßatr infidam effe? ; - re£n*

regni focietatemfdicente Liv. lik z.J infelkemeife¬re femper exitum habereplurium dominationem :fedgenuina ettam hujufce rei radix få caufa eruipotefi :duplex enim apparet. i. Ambitio eß få innata ani-mis multorum regnandi libido. Hdc bominesglo¬ria ufliytam vehementer inefcanturfåpunguntur: utjiZpé quodam quaft Oellroperciti, få Circaeofuro-rispoculo dementati, omniapriusdiv inarum få hu¬manarum legum_frana rumpant^ipfamqj exuanthu-manitatém^^tfz eo* quemjili animofinxeruntfru-flrarivelintprincipatu. Cupidine enim dqminandinullus affedius eft flagrantioiv/>Tacit. hb. ip. Ann.

Non dißimulat id Alexander Herodis filius° ipdum rotunde fatetur ; fpem Sc cupidinem domi-nandi propellere quofq;'animos, ad audendum al-tiora,quåm natura patiatur,teßeJofepbo. Åleccal-lidißimus ille diadematis Venator Julius caefar,quihos exSuripide depromtos få afe tränslatos verficu-los5 admodum jueundosftbi cecidißefaffus eB :

Nam fi violandum eft jus, imperij gratiå/Violandum eft: alijs rebus pietatem colaS"*\ Sveton

Cujus* altorum fimilium Ingenium ob oculosßatue-*n ctfre volens Lucan. appofité inquit:

— Neccaefar ferre priorem^Pompejufve parem poterao.

Hinc idem, cum in alpibus oppidulum quoddampra¬ll 2 Urim

tio dey.tr é actomjnodari: manum d* tabula. Nam teuidUd

teriret, jocantibm amicis an illicetiam contentionesejfentdeprincipatu?fubfiitit åicens:mallem hic pri¬mus effe?quåm fecundus Romas.

Regnandi libido Åbfalonem contrapatrem ar~tnavit /. Reg. c. zq. Eadem Ptol. Phyfeoném con~tra filium Memphyten> quem ne ab Alexandrints,contrd fe Rex crearetur j> (c infpeflante& executo-rem dingente in frufla dividijußit ? eacfpro munerenatalttiomatvi tranfmißt. Val. lib.p. Necaliud erat,y*WÅdrameiechi Sardffarüs ficam diftrinxit inparentem Sennacherib. 2. Reg. c. ip.

II. Caufi efiipfa Reipub. natura,qu& unicé or-dinem poflulat: ordo primnm quoddam unuivL-i.ßßuando autem phribm committitur fumrnapote-ßas-, ac integrumßngulis imperium : exjpiret necejjeefi unitatIs ratio-, tollatur^ focietatus 'uinculum., quojublato y aut perit liespub. aut in duos difcerpitur.Gfuid igitur obßat quominut cum Tiberio concluda-muo : ratio in bello Sc imperio non aliter conftac;,quam fi uni reddatur. Tacit. AnnaL 1. velcum A-lexand.M. Regnumnon capit duos, ut nec mun-"du* duos foles. Curt. lib. q. velalio quodam: una_*Corona, non apté convcnit duobus capitibus^.

Sed ais : annan imperia extitermt > in quibmduo veIpluresprima* tenuerunt, adquam igitur Reupub.Jpeciemjunt tdia referenda Iß de ejmmodi im-

/

v

I\

perijs quaritttr, qua nonprorfm a Reipub. indole de-fecerunt: rejpond* cum Beiold. P. z. c.7. Pol*

Duorum imperium,Dyarchia,Jeu duumvtra- 23 -ttus, triumviratus (ßc. Arifirocratia quadamJpeci-esfunt: neuterquia inibt akt rim imperio tenetur,neu-tercj fine alterim conjerfione tmperarepoteß ; /edu-trimcfe jnmmapotcßa$,(ß indé neuter eßMonarcha*Bod. 2. de Repub. c. 2. Sic Sparta olirn duos RegesbRonit. Aideplura ibid.

Caulas Monarchie eadem fiere funt, qua Rei- 24.pub. in communi confiderata aßignarifolent: folunt-»applicatione opus efl,qua nonnifiinpaucisaliquidpe-culiare habet. Materia itu/ Monarchiefunt ipfi ci-t>esfeu hominesMonarchico imperio contenti. Formainunitate imperdtts confißit:finispublicaeß falusfßc.

Caufa effictenspropinqua (ndm primainDeumeffie, in propatnlo eßjinnotefcit ex traflatione de com-mißioneRegni,fjß conßitutioneRegPs jeuMonarch#.8tT>erbreceptaPoliticorum fententia eßycor rtitutio-ntmMonarcha, aliam legitimam effe, aliam illegitumam. Legiumam rurfm aliam mediatarn aliam im-mediatam

Ixnmediata eß, qua immediate fit a Deo ip 'r zSDem entm qumdotp immediate (ß extraordinarteMagiflratm (ß Monarcha conßittdt* quando fr. iv-Je quosdam Hetofä excitat (ß demmAcit,pccuiu i-

B 3

bu6 iotips eosinßrmt,(ßauguflam quandamduthori-tatem tpfis apud fubdl' * conciliat. Job.Gerbard.loc.deMagiß.PoLpag.712. Talis confpkitur vocatio (g)conflitutio in Sdule 2. *fo?7Z.

ßat enim divifionem rerumpublicirum in perfeEJas?Jeu reElas , (JprolapJas, feu vitiojds generalem cjje,omnibusJ Reipub.fpeciebm applicaripoffe.

Conßät item divifionem hanc, ex Reipub. per- 2pJeErtone (J imperfeEHoneyJeu defeElu petitam, nonattingerefåvariure ipfam Reipub. ejfentiam.jeddificrimen quoddam ädferre ex accidentibm proma-nans. Nam z&Respublica re6ta&:perfe£ta ccnfe-turyqu* omniaprAcipuédirigit,adfalutem publicamybonumcj commune,im-perfe&a é conversoprivatumanteponit publica, Atcj ita, quantum Respub. qua proindeomnium minime naturampartieipare Reipub., adeout multo reEiius.pro extrema Reipub. ESMonarchiemtqetcfias-H ffi depravatione habeatur, quam verd e-jwdemJpeck. Hinc multi non infimijubjeüfi Politi-ci> divifionem Monarchie, in R>gnumyDominatum(j Tyrannidem, ftatuml generk ejji analogici (uthqmntur) infpecks inazquales*

Abij duasfolum Monarchie Formas>&guher-nändi moiosagnofcunt:Regnum^Bominatum-lTy-rannide, tanquam Retpub. (fiproindeMonarchie no¬mine indigna, inperpeiuumproficriptd. J^uod nobüseiiam eatenus arridet, qua lentis commoda toti rei,multps certsdifftcult&tibm implicdtey explanatio ad-hibetur : qnod inpeciiliari de deficientibus hifceAdo-narcht£ formus, dominatu (fi TyranntdeDt/put provirilt prefiareconabimur.

Nunc igiturpaucis pcrßrmgemusnaturam 0*indolem Regni,quodpnmamfåperfeftißimamMo¬narchie fpeciéfn exhibet->ad quamfanquam normam%reliqitarum.omnium defeftus(fi aberrationes exigen-defunt:prout etiam vox Monarchie,fernher in~*Regnoprecipue hefit: tanquam in prima (ß legitt-

Monarch}l. Ariß. p. Pol & Rfignum *upRmtä*vaypeilat: alij principaium ojocant > dpMonarchiamabflute, alijMonarchiam rSamfeu legitimem

Regn um definiturMpnardua,ad public amomtifum falutem pracc-ipuc dire&a.fiJLipßus etiadefinitioners coüineatAum ait Regmm effe imperiumuniu*->mcribu4 am legibus delammßüfceptu geflum^parentiumbona, linde clucetjRegni'notionemC\utqui-damaityfan£t:im dSf ill dr knizatem acl>irtut&n,a~deoarftein frngremioebtiner-\tti.quantumaberratafirtytü reguld,rantu»i dement} et - /' fpgf -aß natura,

Sou Deo ClcutL*,