”π—°«‘™“°“√·≈–¡“µ√∞“π°“√»÷°…“  ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√°“√»÷°…“¢—Èπæ◊Èπ∞“π °√–∑√«ß»÷°…“∏‘°“√

6. °“√„À⧔ª√÷°…“

1.  —¡æ—π∏¿“æ YC 5. π—π∑π“°“√

4. «—¬√ÿàπ°—∫°“√·°âªí≠À“ 2. Õ‘∑∏‘æ≈°≈ÿࡇæ◊ËÕπ

3. °“√ª√– “π‡§√◊Õ¢à“¬ YC

‡§√◊Õ¢à“¬ YC §√Ÿ∑’˪√÷°…“ §√Ÿ·π–·π«

‡§√◊Õ¢à“¬  À«‘™“™’æ

‡§√◊Õ¢à“¬ ºŸâª°§√Õß

µ√–Àπ—°√Ÿâµπ‡Õß

EQ

∑—°…–°“√§‘¥ ∑—°…–°“√øíß

°“√µ—¥ ‘π„® °“√ ◊ËÕ “√ CREATIVITY

CRITICAL SKILLS

CHARACTER BUILDING

‡Õ° “√π’È “¡“√∂¥“«πå‚À≈¥ ®“°‡«Á∫‰´µå·π–·π«°“√»÷°…“·≈–™’«‘µ ¿“¬„µâ™◊ËÕ www.guidance.go.th

√À— ≈—∫ §«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

√À— ≈—∫ §«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

 ”π—°«‘™“°“√·≈–¡“µ√∞“π°“√»÷°…“

 ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√°“√»÷°…“¢—Èπæ◊Èπ∞“π

°√–∑√«ß»÷°…“∏‘°“√

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

AW-781.indd 1 9/21/10 5:31:36 PM

รหสลบความสำเรจนกเรยน YC

ปทพมพ 2553

จำนวนพมพ 3,500 เลม

ผจดพมพ สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

พมพท โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด 79 ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพมหานคร 10900 โทร. 0-2561-4567 โทรสาร 0-2579-5101 นายโชคด ออสวรรณ ผพมพผโฆษณา พ.ศ. 2552

AW-781.indd 2 9/21/10 5:31:36 PM

คำนำ

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดดำเนนงานโครงการ พฒนานกเรยนเพอนทปรกษาหรอนกเรยน YC (YC : Youth Counselor) อยางตอเนอง มาตงแตป 2550 สำหรบป 2552 มกจกรรมหลก คอ การจดประชมปฏบตการพฒนา การดำเนนงานนกเรยน YC และผเกยวของ 4 ภมภาค โดยใชคมอปฏบตงานสำหรบนกเรยน YC (ใครนำทาง) หลกสตรฝกอบรมนกเรยน YC ครทปรกษา ครแนะแนว และบคลากรทางการศกษาของสำนกงานเขตพนทการศกษา จากผลการประเมนการประชม ดงกลาวขางตน พบวา หลกสตรในการฝกอบรมทกกลมเปาหมายและกจกรรมทจดเกดประสทธผลและเสนอให สพฐ. เผยแพรหลกสตรการอบรม รวมทงจดทำเอกสารแนวทาง การดำเนนงานและวธการปฏบตงานของนกเรยน YC ดเดนทไดรบรางวลระดบประเทศ สพฐ. จงไดจดทำเอกสารชดแนวทางการพฒนาการจดกจกรรมนกเรยนเพอน ทปรกษา (Youth Counselor) ประกอบดวย เอกสาร 6 รายการ ดงน 1. รหสลบความสำเรจนกเรยน YC 2. ใครนำทาง? 3. หลกสตรฝกอบรมบคลากรทางการศกษา 4. หลกสตรฝกอบรมครแนะแนว 5. หลกสตรฝกอบรมครทปรกษา 6. หลกสตรฝกอบรมนกเรยน : เพอนทปรกษา เอกสารเลมนคอ เอกสารเลมท 1 รหสลบความสำเรจนกเรยน YC เปนการถอดบทเรยนและวธปฏบตงานสความสำเรจของนกเรยน YC ดเดนระดบประเทศ ประจำปการศกษา 2551 จำนวน 9 โรงเรยน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ขอขอบคณผทรงคณวฒจากสถาบน อดมศกษา กระทรวงสาธารณสข คณะผจดทำ และทกทานทมสวนรวมดำเนนการจดทำเอกสาร จนสำเรจลลวง และหวงวาความรและขอมลตางๆ ในเอกสารชดน จะเปนประโยชนตอ การพฒนาบคลากรทเกยวของ มแนวทางในการสงเสรม สนบสนน ใหนกเรยนไดมสวน ชวยดแลชวยเหลอเพอนนกเรยนไดอยางเหมาะสมกบสภาพความพรอมของแตละโรงเรยน และตามบรบทของสำนกงานเขตพนทการศกษา (นายชนภทรภมรตน) เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

AW-781.indd 3 9/21/10 5:31:36 PM

AW-781.indd 4 9/21/10 5:31:36 PM

คำชแจง

เอกสาร “รหสลบความสำเรจนกเรยน YC” เปนรายงานการถอดบทเรยน

ความสำเรจของนกเรยน YC ดเดน ระดบประเทศ ประจำปการศกษา 2551 ซงไดจาก

การศกษาการดำเนนงานและวธปฏบตของนกเรยน YC ดเดน ชนะเลศระดบประเทศ

(Champ of the Champ) จำนวน 1 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนหงษเจรญวทยาคม

สำนกงานเขตพนทการศกษาชมพร เขต 1 และโรงเรยนไดรบรางวลรองชนะเลศระดบประเทศ

8 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนภทรบพตร สำนกงานเขตพนทการศกษาบรรมย เขต 1,

โรงเรยนวดจรเขใหญ สำนกงานเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 2, โรงเรยน

ตะกวปา (เสนานกล) สำนกงานเขตพนทการศกษาพงงา, โรงเรยนวชรวทยา สำนกงาน

เขตพนทการศกษากำแพงเพชร เขต 1, โรงเรยนวดสนตการามวทยา สำนกงานเขตพนท

การศกษาราชบร เขต 1, โรงเรยนวดไรขงวทยา สำนกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

เขต 2, โรงเรยนวดถำรงค (ผานผดง) สำนกงานเขตพนทการศกษาเพชรบร เขต 2,

และโรงเรยนราชวนตบางเขน สำนกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2

เอกสารฉบบน เปนการถอดบทเรยนเพอพฒนาเยาวชนใหมคณสมบตทเหมาะสม

ในการทำหนาทนกเรยน YC ซงอยภายใตการสอนแนะของครแนะแนว เพอดแลชวยเหลอ

และเปนทปรกษาแกเยาวชนดวยกนเปนเบองตนในปญหาทไมซบซอน โดยหวงวา

นกเรยน YC ทไดรบการพฒนาอยางตอเนอง จะเปนกำลงสำคญในการเสรมสราง

ความเขมแขงใหกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไดอยางยงยน

เอกสารน จงมจดมงหมายเพอการเรยนรระหวางกนในโครงการ และหวงวา

จะเปนประโยชนตอพนธมตรเครอขายนกเรยน YC ตอการดำเนนงานทสมพนธและ

สอดคลองกบการสรางประโยชนใหกบเพอนๆ ทประสบปญหา ชวยแกไขและบรรเทา

ใหเบาบางลงหรอหมดสนไปได

หวงวาเอกสารฉบบน จะเปนประโยชนและมคณคาตอเพอนนกเรยน YC

บคลากรทเกยวของ และผสนใจทกทาน

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

AW-781.indd 5 9/21/10 5:31:36 PM

AW-781.indd 6 9/21/10 5:31:37 PM

สารบญ

หนา

บทท1 ความสำคญและความเปนมา 1

บทท2เอกสารทเกยวของ 6

บทท3วธดำเนนการ 11

บทท4ผลการดำเนนการ 13

บทท5สรปผลและขอเสนอแนะ 18

เอกสารอางอง 21

คณะผจดทำ 23

AW-781.indd 7 9/21/10 5:31:37 PM

1√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

∫∑∑’Ë 1 ความสำคญและความเปนมา

1. หลกการ·ล–เหµÿºล

ในปการศกษา 2550 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดทบทวนการดำเนนงานดานการปองกนแกไขปญหานกเรยน โดยใชกระบวนการ ทสอดคลองกบเจตนารมณของพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 และพจารณา เหนวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทกรมสามญศกษาและกรมสขภาพจต ไดรวมกนพฒนาและขยายผลไปสโรงเรยนมธยมศกษาในชวงกอนการปฏรปการศกษา เปนกระบวนการทเหมาะสมสอดคลองกบแนวคดในการพฒนาเดกและเยาวชนในยคปจจบนและทกฝายยงมความเหนสอดคลองกนอกวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ควรม คณะบคคล 5 กลม ทมบทบาทสำคญตอการทำหนาทดแลชวยเหลอนกเรยน ประกอบดวย 1) คณะผบรหาร 2) ครแนะแนว 3) ครทปรกษา 4) เครอขายผปกครอง และ 5) นกเรยน การพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในเวลาตอมาจงพฒนาบคคล 5 กลมดงกลาว ใหเปนกลไกทประสานสมพนธกน โดยเฉพาะกลมนกเรยนซงไดรบ การพฒนาใหทำหนาทเปนยวชนแนะแนว มบทบาทในการบรการใหคำปรกษากบ เพอนทประสบปญหา และมความตองการทจะรบคำปรกษาแนะนำหรอความชวยเหลอ ในเบองตน จากอดตจนถงปจจบน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ยงคงเปนเครองมอ ทชวยใหสถานศกษาดำเนนการปองกนแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางเปนระบบ ทงน เกดจากการผนกพลงการมสวนรวมรบผดชอบของผเกยวของทกฝาย โดยเฉพาะอยางยง ผใกลชด เขาถงและเขาใจนกเรยนมากทสด บคคลนน คอ เพอนนกเรยนดวยกนเอง ซงหากนกเรยนไดรบการปลกฝงใหเปนผมนำใจชวยเหลอเพอนๆ และไดรบการพฒนาความร ความสามารถดานจตวทยา จนสามารถใหคำปรกษาเบองตนได ยอมจะเปน พลงสำคญในการปองกน ลดความเสยง และแกปญหาทนกเรยนเผชญอยไดมาก

AW-781.indd 1 9/21/10 5:31:41 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 2

หลกสำคญทเปนเจตนารมณในการสงเสรมใหนกเรยนทำหนาทเปนนกเรยนเพอนทปรกษา(YC:YouthCounselor)ซงใชคำยอวานกเรยน YC ไดแก 1) การใชหลกจตวทยาของกลมเพอนเปนพนฐานในการสรางสมพนธภาพและการชวยเหลอซงกนและกน 2) การใหคำปรกษาโดยเพอน มงใหนกเรยนทมสมพนธภาพทดกบเพอนๆ ไดมบทบาทสำคญในการมสวนรวมในกระบวนการแนะแนวใหคำปรกษาเพอนนกเรยนดวยกน และ 3) การพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโดยการชแนะของครแนะแนว สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดกำหนดใหปการศกษา 2550 เปนปแหงการดแลชวยเหลอนกเรยน และไดพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ใหเปนกลไกในการดำเนนงาน ซงมองคประกอบ 5 ขนตอน ไดแก การรจกนกเรยนรายบคคล การคดกรอง การพฒนาสงเสรม การปองกนแกไข และการประสานสงตอ โดยม ผรบผดชอบ 5 กลมหลก ไดแก ผบรหาร ครแนะแนว ครทปรกษา เครอขายผปกครอง และนกเรยน YC โรงเรยนจงตองสรางพลงความรวมมอความรบผดชอบ และพลง การทำงานของผเกยวของจากทกภาคสวน เพอการพทกษ ปกปอง คมครอง และดแลชวยเหลอนกเรยน โดยเฉพาะนกเรยนทประสบปญหา ใหสามารถขามผานสถานการณ อนยากลำบากของชวตไปสเสนทางทปลอดภย และประสบความสำเรจตามเปาหมาย ของชวตได จากการตดตามผลการดำเนนงานทผานมา กจกรรมของนกเรยน YC ประสบความสำเรจเปนทนาพอใจ สามารถใหการดแลชวยเหลอนกเรยนทประสบปญหาโดยใชกระบวนการแนะแนว และการใหคำปรกษาไดเปนอยางด ดงนน เพอใหเกดความเขมแขงและสรางแรงจงใจใหนกเรยน YC ไดรวมเปนพลงสำคญในการทำหนาทดแล ชวยเหลอเพอนนกเรยนไดอยางตอเนองและมประสทธภาพ เกดประโยชนตอการพฒนาคณภาพการศกษา ในปการศกษา 2551 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จงไดจดโครงการคดเลอกนกเรยน YC จากโรงเรยนมธยมศกษาทมผลการดำเนนงาน มาตงแตปการศกษา 2550 ผลคดเลอกไดนกเรยน YC ดเดนระดบภาค 17 โรงเรยน การคดเลอกระดบประเทศ พบวา มโรงเรยนมธยมศกษาและโรงเรยนขยายโอกาส ทจดกจกรรมนกเรยน YC แลวไดรบรางวลดเดน จำนวน 9 โรงเรยน ไดแก โรงเรยน ภทรบพตร สำนกงานเขตพนทการศกษาบรรมย เขต 1 โรงเรยนวดจรเขใหญ สำนกงานเขตพนทการศกษาสมทรปราการ เขต 2 โรงเรยนตะกวปา (เสนานกล) สำนกงาน เขตพนทการศกษาพงงา โรงเรยนวชรวทยา สำนกงานเขตพนทการศกษากำแพงเพชร เขต 1

AW-781.indd 2 9/21/10 5:31:45 PM

3√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

โรงเรยนวดสนตการามวทยา สำนกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 โรงเรยน

วดไรขงวทยา สำนกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 2 โรงเรยนวดถำรงค

(ผานผดง) สำนกงานเขตพนทการศกษาเพชรบร เขต 2 โรงเรยนราชวนตบางเขน

และโรงเรยนทไดรบรางวลดเดนชนะเลศระดบประเทศ (Champ of the Champ) คอ

โรงเรยนหงษเจรญวทยาคม สำนกงานเขตพนทการศกษาชมพร เขต 1

2. วµ∂ÿªร–สßคå

เพอถอดบทเรยนโรงเรยนทประสบผลสำเรจ ในการดำเนนงานนกเรยน YC

ประกอบดวยสาระสำคญดงน

1. เพอศกษาปจจยทสงผลตอความสำเรจของนกเรยน YC

2. เพอศกษากจกรรมทสงเสรมและสนบสนนนกเรยน YC

3. เพอศกษากจกรรมทสำคญในการดำเนนงานของนกเรยน YC

4. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการดำเนนงานนกเรยน YC

3. ºล∑Ëคา¥วàาจ–‰¥âรบ

1. นกเรยน YC คนอนๆ สามารถนำวธการของนกเรยน YC ทประสบความสำเรจ

ไปประยกตใชได

2. ไดรบทราบถงกระบวนการและวธการดำเนนงานของการเปนนกเรยน YC

3. ทำใหนกเรยนมความสนใจทจะเขาเปนเครอขายนกเรยน YC มากขน

ซงชวยแบงเบาภาระของครไดบางสวน

4. ชวยเหลอเปนทปรกษาปญหาของเพอนไดตามสมควร

4. ¢Õบเ¢µการ»÷ก…า

การศกษาครงน เปนการศกษารหสลบความสำเรจนกเรยน YC

1. ประชากรศกษาครงน ไดแก กลมนกเรยน YC จากโรงเรยนมธยมศกษา

และโรงเรยนขยายโอกาสทจดกจกรรมนกเรยน YC ดเดนระดบภาค ประจำปการศกษา

2551 จำนวน 17 โรงเรยน ประกอบดวย

AW-781.indd 3 9/21/10 5:31:49 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 4

1.1 โรงเรยนมธยมศกษาในภาคกลาง จำนวน 3 โรงเรยน และโรงเรยนขยายโอกาส จำนวน 2 โรงเรยน 1.2 โรงเรยนมธยมศกษาในภาคเหนอ จำนวน 2 โรงเรยน และโรงเรยนขยายโอกาส จำนวน 3 โรงเรยน 1.3 โรงเรยนมธยมศกษาในภาคใต จำนวน 3 โรงเรยน 1.4 โรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จำนวน 4 โรงเรยน 2. กลมตวอยางในการศกษาครงน ไดแก นกเรยน YC จำนวน 11 คน จากโรงเรยนมธยมศกษาทจดกจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษา (YC) ดเดน ประจำป การศกษา 2551 ระดบประเทศ จำนวน 9 โรงเรยน ประกอบดวย 1) โรงเรยนหงษเจรญวทยาคม จงหวดชมพร ซงเปนโรงเรยนชนะเลศ และโรงเรยนรองชนะเลศอก 8 โรงเรยน คอ 1) โรงเรยนวชรวทยา จงหวดกำแพงเพชร 2) โรงเรยนภทรบพตร จงหวดบรรมย 3) โรงเรยนวดจรเขใหญ จงหวดสมทรปราการ 4) โรงเรยนวดถำรงค (ผานผดง) จงหวดเพชรบร 5) โรงเรยนตะกวปา (เสนานกล) จงหวดพงงา 6) โรงเรยนราชวนตบางเขน กรงเทพมหานคร 7) โรงเรยนวดสนตการามวทยา จงหวดราชบร และ 8) โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม

5. ว‘∏การ»÷ก…า

การศกษาครงน เปนการศกษาขอมลเชงคณภาพจากกลมนกเรยน YC จากโรงเรยนมธยมศกษาและโรงเรยนขยายโอกาสทจดกจกรรมนกเรยน YC ดเดน ระดบประเทศ ประจำปการศกษา 2551 โดยใชเทคนควธการดงน 5.1 สนทรยการสนทนา (Deep Listening Dialoque : DLD) เปน การนำสกระบวนการศกษา โดยใหนกเรยนเพอนทปรกษาไดเลาประสบการณ การทำงานในกจกรรมเพอนทปรกษาอยางอสระทละคน ผศกษาไดบนทกประสบการณดงกลาวและถอดบทเรยนจากประสบการณ เพอสรปเสนทางของการเปนนกเรยน เพอนทปรกษา และปญหา อปสรรคของการดำเนนงานนกเรยนเพอนทปรกษา 5.2การประชมระดมความคด (Brain Storming) จากกลมนกเรยน เพอนทปรกษาโดยใชคำถามในการประชมระดมสมองดงน 1. ปจจยใดบางทสงผลตอความสำเรจของนกเรยนเพอนทปรกษา 2. กจกรรมใดบางทชวยสงเสรมและสนบสนนโครงการนกเรยน เพอนทปรกษาใหยงยน

AW-781.indd 4 9/21/10 5:31:53 PM

5√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

3. กจกรรมทสำคญในการดำเนนงานของนกเรยนเพอนทปรกษา มกจกรรมใดบาง สำหรบเทคนคในการระดมความคด ผศกษาไดนำเทคนควธ Card Technique มาใช โดยใหนกเรยนแตละคนไดตอบคำถามอยางอสระ เขยนคำตอบลงในกระดาษ คำตอบ แลวนำไปตดทบอรด จากนนใหนกเรยนชวยกนจดกลมคำตอบ เมอไดกลม คำตอบแลวไดใชเทคนค Matrix Relationship Analysis โดยนกเรยนใหคะแนน ความสำคญของกลมคำตอบแตละขออยางอสระ ผศกษาไดใชวธการดคาการกระจายคะแนนในแตละกลมคำตอบ เพอเรยงลำดบความสำคญกอนและหลงของคำตอบ ในแตละขอคำถามขางตน

6. น‘ยาม»æ∑åเ©æา–

นกเรยนเพอนทปรกษา(YC:YouthCounselor) ซงใชคำยอวา นกเรยน YC หมายถง นกเรยนทโรงเรยนพจารณาคดสรรวาเปนผทมมนษยสมพนธด มความสามารถในการคดวเคราะห มจตอาสา มทกษะในการรบฟง และการใหคำปรกษา ซงไดรบ การพฒนาใหมความร ความสามารถในการใหคำปรกษาเบองตน และปฏบตหนาท ใหคำปรกษาแกเพอนนกเรยน โดยการดแลชแนะอยางใกลชดจากครแนะแนว การถอดบทเรยนหมายถง การศกษาวธการ ผลการดำเนนงานของนกเรยน YC ทประสบความสำเรจไดรบรางวลเปนนกเรยน YC ดเดน ของโรงเรยนทจดกจกรรมโครงการนกเรยน YC ทง 9 โรงเรยน โดยการรวบรวมวธการปฏบตและการดำเนนงาน เพอเปนตวอยางใหนกเรยน YC คนอนๆ นำไปประยกตใช โรงเรยนทมกจกรรมนกเรยน YC ดเดน หมายถง โรงเรยนทมการจดกจกรรมโครงการนกเรยน YC และไดเขาประกวดนกเรยน YC ในงานศลปหตถกรรมนกเรยนระดบภมภาค ประจำป 2551 โดยมโรงเรยนทไดรบรางวลดเดนระดบประเทศ ทงหมด 9 โรงเรยน

AW-781.indd 5 9/21/10 5:31:58 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 6

∫∑∑’Ë 2 เอกสารทเกยวของ

1. การ∂Õ¥บ∑เรยน

1.1 ความหมายของการถอดบทเรยน การถอดบทเรยน หมายถง วธการจดการความร รปแบบหน ง ทเนนการเสรมสรางการเรยนรในกลมทเปนระบบ สกดความรทฝงลกในตวคนและ ความรทองถนทสามารถนำไปสรป สงเคราะหออกมาเปนบทเรยน สงทสำคญคอ ผรวมกระบวนการตองเกดการเรยนรรวมกน อนนำมาซงการปรบวธคด และวธทำงาน ทสรางสรรคและมคณภาพมากขน โดยบทเรยนนน เปนสงทตนเองเรยนรไดจากสงททำมากอน ทงจาก ทกระทำหรอผอนกระทำ ใหเปนบทเรยนทเปนแบบอยางแกผอน กระบวนการถอดบทเรยนทเหมาะสม จงเปนสงสำคญ เพราะเปนการสกดเอาแตเนอๆ ทสำคญ โดยผานกระบวนการเรยนรรวมกน เปนเครองมอในการเรยนร เปนเปาหมาย (Goal) ของการเรยนร อาจกลาวไดวา “การถอดบทเรยนทประสบผลสำเรจตองสรางสำนก แหงการเรยนร” 1.2 วธการถอดบทเรยน ประกอบดวยวธการดงตอไปน วธวทยา (Methodology) มใชเปนเพยงระเบยบวธเทานน แตตองเรม ดวยกระบวนทศนหรอวธคด ทเปนแนวทางของการใชระเบยบวธในการดำเนนงาน ถาไมม คดทถกตองจะไมสามารถนำไปสความรความจรงได วธคดถก ระเบยบวธถก รความร/ความจรง วธคดถก ระเบยบวธผด รความร/ความจรงบางสวน วธคดผด ระเบยบวธถก ไมรความจรง วธคดผด ระเบยบวธผด ไมรความจรง

AW-781.indd 6 9/21/10 5:32:02 PM

7√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

การเรมตนดวย วธคดทถก “สมมาทฐ” (Right View) จะนำมา ซงกจกรรมทถก “สมมากมมนตะ” (Right Action) ดงนน กระบวนทศนหรอวธคด จงมความสำคญมาก การถอดบทเรยนกเชนเดยวกน มฐานความคด ความเชอ ทอย เบองหลงการถอดบทเรยนทหลากหลาย ควรทำความเขาใจในวธคดหรอ กระบวนทศน แตละกระบวนทศนใหชดเจนกอนดำเนนการถอดบทเรยน 1.3 กระบวนทศนการถอดบทเรยน ประกอบดวย กระบวนทศนเชงปรมาณ (Positivism) และกระบวนทศนเชงคณภาพ (Construction/Interpretivism) เปนสองกระบวนทศนหลกในการแสวงหาความรความจรง ในโลกปจจบน ทงสองกระบวนทศนมลกษณะทสำคญแตกตางกนดงน

กระบวนทศนเชงประมาณ กระบวนทศนเชงคณภาพ

1. ความจรงแทจบตองได วดได

2. ความจรงตองมหนงเดยวและเปนสากล

3. ความจรงแทสามารถแยกระหวางผศกษาและ

ปรากฏการณทศกษา

4. ความสมพนธของปรากฏการณเปนแบบเหตผล

1. ความจรงเปนสงทเกดจากการรบร ตความของ

ผทเกยวของ

2. ไมมความจรงสากลแตมความจรงตามบรบท

3. ความจรงเปนสงทเกดจากปฏสมพนธระหวาง

ผศกษากบสงทศกษา ไมสามารถแยกกนได

4. ความสมพนธของปรากฏการณเปนปฏสมพนธ

ตางคนตางกำหนด

นกปฏบตตองเขาถงความรความจรง โดยใชกระบวนทศนเชงคณภาพเปนหลก ใหความสำคญกบการเปลยนแปลงหรอพฒนาการของปรากฏการณทศกษา ทมลกษณะเปนกระบวนการทตอเนองเคลอนไหว พยายามตอบคำถาม อะไร...ทำไม...อยางไร... โดยผานมมมองวธคดและความรสกของผทถกศกษา ภายในบรบทของผถกศกษาและปฏเสธกระบวนทศนเชงปรมาณ การใชวธผสาน (Mixed Methodology) ในการเขาถงความรความจรง คอ ทงกระบวนทศนเชงคณภาพและกระบวนทศนเชงปรมาณทเนนความเปนวตถวสย ตดขาดจากความเปนไปของบรบททศกษา พยายามคนหาแบบแผนทเปนสากล ทสามารถอธบายสรรพสงโดยไมขนกบเงอนไขเวลาและสถานท เปนกระบวนทศนทสำคญ เปนฐานในการถอดบทเรยน การทำความเขาใจกบหลกคดของแตละกระบวนทศน ทำใหกาวยางของ การถอดบทเรยนถกกำหนดไดอยางเหมาะสม ทำใหไดบทเรยนทมคณภาพสง (Higher Quality Lessons Learned) ไปสการปฏบตทเปนเลศ (Best Practices)

AW-781.indd 7 9/21/10 5:32:07 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 8

2. ·นวค‘¥เกËยวกบการªØ‘บµ‘สŸàความเªìนเล‘»

วธปฏบตทเปนเลศ (Best Practice : BP) คอ การปฏบตทงหลาย ทสามารถกอใหเกดผลทเปนเลศ ททำใหองคกรประสบความสำเรจ หรอเปนการปฏบต ททำใหองคกรสความเปนเลศ เปนวธการทำงานใหมๆ ทสถานศกษาเรยนรจากการปฏบตจรง ในการพฒนาคณภาพสถานศกษา ซงนำไปสการบรรลผลลพธทตอบสนองความคาดหวง ของชมชน ผปกครอง และเปาหมายของสถานศกษาอยางมประสทธภาพ ทำใหสถานศกษา พฒนาคณภาพจนประสบความสำเรจและกาวสความเปนเลศ (สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2550 : 1-14) มแนวทางการพจารณา 6 ประเดน ดงน 1. วธปฏบตนนดำเนนการไดบรรลผล สอดคลองกบความคาดหวงหรอ เปนวธปฏบตทสรางความพงพอใจใหกบทกคน 2. วธผานกระบวนการนำไปใชอยางเปนวงจรจนเหนผลอยางชดเจน ทำใหเกดคณภาพสงขนอยางตอเนอง จนเหนแนวโนมความสำเรจทดขน 3. สามารถบอกเลาถงวธปฏบตนนไดวา ทำอะไร (What) ทำอยางไร (How) และทำไมจงทำหรอทำไปทำไม (Why) 4. ผลลพธจากวธการพฒนาคณภาพเชงระบบ 5. วธปฏบตนนสามารถระบไดวา เกดจากปจจยสำคญทชดเจน และปจจยนน กอใหเกดการปฏบตทตอเนองและยงยน 6. วธปฏบตนนใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management : KM) เชน การเลาเรองในการถอดบทเรยนจากการดำเนนการ วธการปฏบตทเปนเลศ จะมประโยชนเมอถกเผยแพรใหเกดการเรยนร ในโรงเรยนหรอผเกยวของในองคกรอนๆ ดงนนวธเขยนเผยแพรการปฏบตจงประกอบดวยวธการดงน 1. ความเปนมา เพอสะทอนใหเหนวา มความเปนมาอยางไร ใหเหนบรบทสภาพทวไปของโครงการ 2. ระบบคณภาพของโครงการ ตองสะทอนใหเหนการพฒนาคณภาพ ของโครงการวา ดำเนนการอยางไร มการดำเนนการอยางไร และเชอมโยงกนอยางไร 3. วธการปฏบต เปนการเสนอวธการปฏบตทเปนเลศ เปนขอสรปจากประสบการณการปฏบตงาน วากจกรรมการพฒนาคณภาพมอะไร คออะไร ทำอยางไร ทำทำไม 4. ผลการดำเนนการ อธบายผลลพธทเกดขนจากวธการปฏบตทเปนเลศ ตามตวชวดความสำเรจวาสงผลดตอคณภาพโครงการอยางไรบาง

AW-781.indd 8 9/21/10 5:32:11 PM

9√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

5. ปจจยความสำเรจ เปนการนำเสนอผลการวเคราะหวา วธการปฏบตทเปนเลศ เกดขนเพราะอะไร มเงอนไขอะไรบาง มอะไรเปนปจจยในระบบททำใหการปฏบตเหลานดำรงอยไดในระยะยาว ไมใชการทมเทเฉพาะกจชวครงชวคราว 6. บทเรยนทไดรบ สะทอนใหเหนวา การเรยนรจากการทำงานตามวธปฏบตเหลานเปนอยางไรบาง มอะไรเปนเคลดลบทดำเนนการไดประสบผลสำเรจ รวมทง ขอพงระวงมอะไรบาง

กระบวนการวธการปฏบตทเปนเลศประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

หลกการ/กรอบ/กฎเกณฑ/วธการ

เชญชวนเสนอเอกสาร

ประเมนเอกสาร

เปนไปตามกฎเกณฑ

ประเมนภาคสนาม

เปนไปตามกฎเกณฑ

รบรองคณภาพ

จดทำฐานขอมล

สงเสรมการเทยบระดบ(Benchmarking)

สรปรายงานผลการดำเนนงาน

พฒนา/ปรบปรง

ปรบปรงเอกสาร

แผนภมท1ขนตอนกระบวนการวธการปฏบตทเปนเลศ

AW-781.indd 9 9/21/10 5:32:15 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 10

3. หลกการ∑ำßาน¢Õßนกเรยน YC

หลกการสำคญทเปนเจตนารมณในการสงเสรมใหนกเรยนทำหนาทเปน

นกเรยน YC ไดแก

1. การใชหลกจตวทยาของกลมเพอน (Peer Psychology/Peer to Peer-2P)

เปนพนฐานในการสรางสมพนธภาพ และการชวยเหลอซงกนและกน เพราะบคคล

ทมพนเพ วย วถชวตประจำวน และมกจกรรมรวมกน และสนทสนมคนเคยและไววางใจ

สามารถสอกนไดอยางเปดเผยและเขาใจกนไดงาย

2. การใหคำปรกษาโดยเพอน (Peer Counseling) มงใหนกเรยนทม

สมพนธภาพทดกบเพอนๆ ไดมบทบาทสำคญในการมสวนรวมในกระบวนการแนะแนว

โดยทำหนาทบรการใหคำปรกษาเพอนนกเรยนดวยกน และไดมสวนรวมในการพฒนา

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

3. นกเรยน YC คอ นกเรยนทโรงเรยนพจารณาคดสรรวาเปนผมมนษยสมพนธ

สามารถคดวเคราะหมจตอาสาในการรบฟง ใหคำปรกษาหารอ และไดรบการพฒนา

ใหมความร ความสามารถในการใหคำปรกษาเบองตน และปฏบตหนาทใหคำปรกษา

โดยการดแล ชแนะอยางใกลชดของครแนะแนว

4. กรอบแนวคดทใชในการถอดบทเรยนความสำเรจของนกเรยน YC ดเดน

ประจำปการศกษา 2551

แผนภมท2แสดงแนวคดทใชในการถอดบทเรยนความสำเรจของนกเรยนเพอนทปรกษา (YC) ดเดน

ประจำปการศกษา 2551

โครงการอบรม

นกเรยนYC

การตดตามประเมนผลภายในและสงเคราะหความร

- ตดตามประเมนผล - ถอดบทเรยน

ถอดความรนกเรยนYCทประสบผลสำเรจ

การตดตามประเมนผลภายในโครงการ

- ผลตความร - ถอดบทเรยน YC

พฒนาศกยภาพ

โครงการโดยผาน

การถอดบทเรยน

ผลลพธ - การตดตามประเมนผลโครงการ - สรางองคความร - ถอดบทเรยนสงเคราะหองคความร - ผลการประเมนและชดความร จากการถอดบทเรยน

โครงการนกเรยน

YCในโรงเรยน

AW-781.indd 10 9/21/10 5:32:20 PM

11√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

∫∑∑’Ë 3 วธดำเนนการ

1. กลÿàมเªÑาหมาย∑Ë„™â„นการ∂Õ¥บ∑เรยน

กลมเปาหมายทใชในการถอดบทเรยน ไดแก นกเรยน YC ทประสบความสำเรจ ไดรบรางวล (Champ of the Champ) นกเรยน YC ดเดน จากโรงเรยนทไดรบรางวล ดเดนระดบประเทศ จำนวน 9 โรงเรยน ไดแก 1. โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม 2. โรงเรยนวชรวทยา จงหวดกำแพงเพชร 3. โรงเรยนราชวนตบางเขน กรงเทพมหานคร 4. โรงเรยนวดสนตการามวทยา จงหวดราชบร 5. โรงเรยนตะกวปา (เสนานกล) จงหวดพงงา 6. โรงเรยนภทรบพตร จงหวดบรรมย 7. โรงเรยนวดถำรงค (ผานผดง) จงหวดเพชรบร 8. โรงเรยนวดจรเขใหญ จงหวดสมทรปราการ และ 9. โรงเรยนหงษเจรญวทยาคม จงหวดชมพร เปนโรงเรยนทไดรบรางวลชนะเลศ (Champ of the Champ)

2. เคร◊ËÕßม◊Õ∑Ë„™â„นการ∂Õ¥บ∑เรยน

เครองมอทใชในการถอดบทเรยนนกเรยน YC ทประสบความสำเรจไดรบรางวล นกเรยน YC ดเดน ไดแก

AW-781.indd 11 9/21/10 5:32:25 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 12

เอกสารบนทกการประชมระดมความคด (Brain Storming) ของกลมนกเรยนYCมดงน 1. ปจจยทสงผลตอความสำเรจของนกเรยน YC 2. กจกรรมทชวยสงเสรมและสนบสนนนกเรยน YC อยางยงยน 3. กจกรรมสำคญในการดำเนนงานนกเรยน YC ในการระดมความคด ผศกษาไดนำ Card Technique โดยใหนกเรยนแตละคน ตอบคำถามอยางเปนอสระ เขยนคำตอบลงกระดาษ แลวนำไปตดทบอรด ผศกษา ใชวธการดคาการกระจายคะแนนในแตละกลมคำตอบ เพอเรยงลำดบความสำคญของ คำตอบ (Matrix Relationship Analysis)

3. ¢ÈนµÕนการ∂Õ¥บ∑เรยน

ในขนตอนการถอดบทเรยน มขนตอนการดำเนนการดงน 1. ศกษาเอกสารของนกเรยน (YC) จากการตอบคำถามตามทผศกษา กำหนดให 2. ถอดบทเรยนจากเอกสารเขยนตอบคำถามของนกเรยน (YC) ทง 9 โรงเรยน 3. เรยบเรยงคำตอบตามหวขอทตงไวขางตน ทำใหไดผลการถอดบทเรยน ทประสบความสำเรจ

AW-781.indd 12 9/21/10 5:32:29 PM

13√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

∫∑∑’Ë 4

การถอดบทเรยนความสำเรจของนกเรยน YC ดเดน ประจำปการศกษา 2551 ไดผลดงน

1. ปจจยทมผลตอความสำเรจของนกเรยนYCไดแก

1.1 ปจจยภายใน ประกอบดวย 1.1.1 ความเสยสละทมตอเพอนมนษยไดแก ซอสตย ตรงไปตรงมา ไมโกหก หลอกลวง มความจรงใจ อดทน ไมยอทอตอความยากลำบาก พรอมทฟนฝาอปสรรคทกอยาง เสยสละพรอมชวยเหลอซงกนและกน เออเฟอยอมรบตนเอง รจกตนเอง ยอมรบความคดของผอน รบไดในทกเรอง จตอาสาพรอมสละเวลาสวนตว ปฏบตงานสาธารณะ ไมหวงสงตอบแทน จรงจงในการทำงาน ทำงานดวยความมงมน จรงจง จรงใจ มงปฏบตงานใหลลวงไปสความสำเรจ เคารพสทธของผอน ไมเหนแกได ไมลวงลำละเมดในสงของของผอน ทกคนมสทธเทาเทยมกน 1.1.2 ความรกทมตอเพอนมนษย - เหนความทกขของเพอน เหมอนความทกขของตนเอง เหนอกเหนใจกน พรอมทจะรบรเรองทกขของเพอน ปรบทกขได - ความสขทเกดขนกบเพอนๆ นองๆ ในโรงเรยน แสดงความยนดดวยความจรงใจ

ผลการดำเนนการ

AW-781.indd 13 9/21/10 5:32:33 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 14

- จรงใจตอเพอน แสดงใหเหนวาตนเองมความจรงใจปรารถนาดใหเพอนเสมอ ชวยใหเพอนมความสขสมหวง กาวหนา - รก หวงใย ตดตาม ถามไถสารทกขสกดบ - ชวยเพอนแกปญหา กลาทจะชวยเพอนแกปญหาในทาง ทถกตองสมควร - ตงใจใสใจจรงทชวยเหลอ มความตงใจจรงในการชวยเหลอ ทำดวยความเตมใจ โดยไมหวงผลตอบแทน - ชวยแบงเบาภาระของคณคร มความกตญตอคร ชวย แบงเบาภาระให 1.1.3 การมมนษยสมพนธ - สรางความสมพนธทด มความเปนมตร ใหความรวมมอ รวมแรงรวมใจ สงเกตปฏกรยาทผอนมใหกบตนเอง รจกปรบเปลยนวธการ สรางความสมพนธ สรางไมตรทด ใหผอนกอน รจกกาลเทศะ รเวลา ไมทำใหอดอดขดของใจ หลกเลยงการสรางความขดแยง 1.1.4ทกษะการคดวเคราะหและคดเชงระบบ - คดวเคราะหแกปญหาเปน–รจกวเคราะหปญหา–สถานการณ ไดอยางถกตองเปนระบบ สามารถนำมาใชในการบรหารจดการได 1.1.5จดการอารมณตนเองได สามารถควบคมตนเอง อารมณ รพฤตกรรมการแสดงออกทควรและไมควร ไตรตรองใหด คดกอนทำเสมอ ไมแสดงอารมณโกรธพลงพลานใสเพอนตอสาธารณชน - เขาใจสถานะและบรบทของเพอน เพราะทกคนยอมมพนฐาน ทแตกตาง มความเปนอย การเลยงดอบรม พนเพภายในบานทแตกตาง 1.1.6ทกษะการใหคำปรกษา - เปนผฟงทด รบฟงดวยความสงบ ไมพดแซงขณะทผอน ยงพดไมจบ ฟงแลวคดตาม ไตรตรองใหด ใสใจรบฟง เกบความลบได 1.2ปจจยภายนอก เครอขายผสนบสนนทจรงใจและเขมแขง ไดแก คณคร ครแนะแนว ครทปรกษา ครประจำชน ครประจำชน

AW-781.indd 14 9/21/10 5:32:39 PM

15√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

ผปกครอง องคการปกครองสวนทองถน ชมชน บาน วด โรงเรยน

2. กจกรรมทจะชวยสงเสรมและสนบสนนนกเรยน YC ใหยงยน

ประกอบดวยกจกรรมดงน

2.1กจกรรมอบรม - จดคายอบรมฝกทกษะนกเรยน YC ตระบายความเครยด - กจกรรมอบรมในโรงเรยน - กจกรรมรกเพอนใหเตอนตรงๆ - อบรมวทยากร YC พสอนนอง รนสรน - อบรมเพอนทปรกษาทกโรงเรยน ทกเดอน - อบรมผสนใจการเปน YC ใหชมชนเขามามสวนรวม - จดนทรรศการใหนกเรยน YC สานสมพนธเพอน มอบรางวล ยกยอง ชมเชยผทำความด 2.2 การขยายเครอขาย - เผยแพรความรเกยวกบนกเรยน YC ไปสโรงเรยนในกลม - สรางเครอขายบาน/วด/โรงเรยน/ชมชน - เขาคายอบรมตอยอดเครอขาย YC - สรางเครอขายสบสานการเปนนกเรยน YC จากพสนอง - ประสานเครอขายบานและโรงเรยน - เครอขายจตอาสาเพอนทปรกษานกเรยน YC - เขารวมเปนเครอขายกบคายพทธบตร, สภานกเรยน, ชมรมทมในโรงเรยน

- รวมกจกรรมวทยโรงเรยน

- สรางชมนมเพอนทปรกษา YC

AW-781.indd 15 9/21/10 5:32:43 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 16

2.3การตดตามและประเมนผล

- สงเกต สมภาษณ–บนทกขอมล ออกแบบสอบถามความคดเหน

แบบสอบถามความพงพอใจ เปรยบเทยบผลกอน–หลงดำเนนโครงการนกเรยน YC

2.4การประชาสมพนธ

- จดรายการวทยเพอนทปรกษา

- ประชาสมพนธภายในโรงเรยนและชมชน

- ประชาสมพนธผานนกเรยนสผปกครองเชญเขารวมประชมชแจง

กจกรรม

2.5กจกรรมชมชน

- สานสมพนธพนองกลม

- คายนกเรยน YC กจกรรมตางๆ ฯลฯ

2.6 ICTและฐานขอมล

- เวบไซตรบคำปรกษา

- เวบเพอนชวยเพอน

- MSN/Hi5/Webboard

2.7โครงการรณรงคใหทำความด

- โครงการจตอาสาพฒนานกเรยน YC

- อบรมพเลยงเพอนทปรกษานกเรยน YC

- โครงการคดไมออกบอกพ (นกเรยน YC)

- คลนกเพอนใจวยใส

- ตรบทกข (ใจ) ระบายเครยด คดไมออกบอกเพอนนกเรยน YC

- กจกรรมคห คซ เพอนชวยเพอน

- โครงการเยยมบานทมปญหา

2.8การนนทนาการ

- จดรายการวทยโรงเรยน แขงขนดเจจดรายการ

- ชมรมวงดนตรเพอนทปรกษา (YC แบรนด)

- แขงขนรองเพลง คนหานกรองประจำวง

- ชมรมแดนซเซอร ประกวดแดนซเซอร

AW-781.indd 16 9/21/10 5:32:48 PM

17√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

- ชมรมดนตรไทย–สากล

- เยยมบานนกเรยน YC โรงเรยนอนๆ ในจงหวดเดยวกน/ตางจงหวด

3.กจกรรมทสำคญในการดำเนนงานของนกเรยนYCมดงน

3.1 อบรมนกเรยนเพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC)

3.2 ประชาสมพนธโครงการสรางเครอขายชวยเหลอเพอน

3.3 ประกวดโครงการนกเรยนเพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC)

3.4 เผยแพรกจกรรมสโรงเรยนและชมชน

ครแนะแนว

เครอขายสหวชาชพ

เครอขายผปกครอง

เครอขายYC

6.การใหคำปรกษา

1.สมพนธภาพYC

2.อทธพล

กลมเพอน

5.นนทนาการ

4.วยรนกบ

การแกปญหา

3.การประสานเครอขายYC

ตระหนกรตนเอง

การสอสาร

ทกษะการฟงทกษะการคด

การตดสนใจ

ครทปรกษา

CREATIVITY

CHARACTERBUILDING

CRITICALSKILLS

EQ

แผนภมท3ตนแบบทางความคดการพฒนานกเรยนเพอนทปรกษา (YC) สการปฏบตทเปนเลศ

µâน·บบ∑าßความค‘¥การæ≤นานกเรยน YC สŸàการªØ‘บµ‘∑Ëเªìนเล‘»

AW-781.indd 17 9/21/10 5:32:52 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 18

∫∑∑’Ë 5

สรÿªºล

ผลการถอดบทเรยน พบวา ปจจยทสงผลตอความสำเรจของนกเรยน YC คอ

ปจจยภายใน ประกอบดวย ความเสยสละทมตอเพอนมนษย มความซอสตย

ตรงไปตรงมา ไมโกหก หลอกลวง มความจรงใจ อดทน ไมยอทอตอความยากลำบาก

พรอมทจะฟนฝาอปสรรคทกอยาง มความเสยสละ พรอมชวยเหลอซงกนและกน มความ

เออเฟอเผอแผ ยอมรบตนเอง รจกตนเอง ยอมรบความคดของผอน รบไดในทกเรอง

มจตอาสา พรอมสละเวลาสวนตว ปฏบตงานสาธารณะ ไมหวงสงตอบแทน จรงจงในการ

ทำงาน ทำงานดวยความมงมน จรงจง จรงใจ มงปฏบตงานใหลลวงไปสความสำเรจ

เคารพในสทธของผอน ไมเหนแกได ไมลวงลำละเมดในสงของของผอน ทกคนมสทธ

เทาเทยมกน ความรกทมตอเพอนมนษย เหนความทกขของเพอน เหมอนความทกขของเรา

เหนอกเหนใจกน พรอมทจะรบรเรองทกขของเพอน ปรบทกขได ความสขทเกดขน

กบเพอนๆ นองๆ ในโรงเรยน แสดงความยนดดวยความจรงใจ จรงใจตอเพอน

แสดงใหเหนวาเรามความจรงใจปรารถนาดใหเพอนเสมอ ชวยใหเพอนมความสขสมหวง

กาวหนา รก หวงใย ตดตาม แสดงความหวงใย ตดตาม ถามไถสารทกขสกดบ

ชวยเพอนแกปญหา กลาทจะชวยเพอนแกปญหาในทางทถกตองสมควร มความตงใจจรง

ในการชวยเหลอ ทำดวยความเตมใจ โดยไมหวงผลตอบแทน ชวยแบงเบาภาระของคณคร

มความกตญตอคร ชวยแบงเบาภาระให การมมนษยสมพนธ สรางความสมพนธทด

มความเปนมตร ใหความรวมมอ รวมแรงรวมใจ สงเกตปฏกรยาทเขามใหกบเรา

รจกปรบเปลยนวธการ สรางความสมพนธ สรางไมตรทดใหเขากอน รจกกาลเทศะ

รเวลา ไมทำใหอดอดขดของใจ หลกเลยงการสรางความขดแยง ทกษะการคดวเคราะห

และคดเชงระบบ คดวเคราะหแกปญหาเปน–รจกวเคราะหปญหา–สถานการณไดอยาง

สรปผลและขอเสนอแนะ

AW-781.indd 18 9/21/10 5:32:56 PM

19√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

ถกตองเปนระบบ สามารถนำมาใชในการบรหารจดการได จดการอารมณตนเองได สามารถควบคมตนเอง อารมณ พฤตกรรมการแสดงออกทควรและไมควร ไตรตรองใหด คดกอนทำเสมอ ไมแสดงอารมณโกรธพงพลานใสเพอนตอสาธารณชน เขาใจสถานะ และบรบทของเพอน เพราะทกคนยอมมพนฐานทแตกตางความเปนอย การเลยงด อบรมทแตกตาง พนเพภายในบานทแตกตาง ทกษะการใหคำปรกษา เปนผฟงทด รบฟงดวยความสงบ ไมพดแซงขณะทผอนยงพดไมจบ ฟงแลวคดตาม ไตรตรองใหด ใสใจรบฟง เกบความลบได ปจจยภายนอก ไดแก มเครอขายผสนบสนนทจรงใจและเขมแขง ประกอบดวย คณคร มครแนะแนว ครทปรกษา และครประจำชน ผปกครอง องคการปกครองสวนทองถน ชมชน บาน วด โรงเรยน กจกรรมทจะชวยสงเสรมและสนบสนนนกเรยนYCใหยงยนประกอบดวยกจกรรมดงน กจกรรมอบรม จดคายอบรมฝกทกษะนกเรยน YC ตระบายความเครยด กจกรรมอบรมในโรงเรยน กจกรรมรกเพอนใหเตอนตรงๆ อบรมวทยากร YC พสอนนองรนสรน อบรมเพอนทปรกษาทกโรงเรยน ทกเดอน อบรมผสนใจการเปน YC ใหชมชนเขามามสวนรวม จดนทรรศการใหนกเรยน YC สานสมพนธเพอน มอบรางวลยกยองประกาศเกยรตคณชมเชยผทำความด การขยายเครอขาย เผยแพรความรเกยวกบ YC ไปสโรงเรยนในกลม สรางเครอขายบาน/วด/โรงเรยน/ชมชน เขาคายอบรมตอยอดเครอขาย YC สรางเครอขาย สบสานการเปนนกเรยน YC จากพสนอง ประสานเครอขายบานและโรงเรยน เครอขาย จตอาสาเพอนทปรกษานกเรยน YC เขารวมเปนเครอขายกบคายพทธบตร, สภานกเรยน, ชมรมทมในโรงเรยน รวมกจกรรมวทยโรงเรยน สรางชมนมเพอนทปรกษา YC การตดตามและประเมนผล โดยการสงเกต สมภาษณ–บนทกขอมล– ออกแบบสอบถามความคดเหน–แบบสอบถามความพงพอใจ เปรยบเทยบผลกอน–หลง การดำเนนโครงการนกเรยน YC การประชาสมพนธ จดรายการวทยเพอนทปรกษา (เพอนชวยเพอน) ประชาสมพนธภายในโรงเรยนและชมชน ประชาสมพนธผานนกเรยนสผปกครอง เชญเขารวมประชมชแจงกจกรรม กจกรรมชมชน สานสมพนธพนองกลม คายนกเรยน YC กจกรรมตางๆ ฯลฯ

AW-781.indd 19 9/21/10 5:33:01 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 20

เทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) และฐานขอมล เวบไซตรบคำปรกษา

เวบเพอนชวยเพอน MSN/Hi5/Webboard

โครงการรณรงคใหทำความด มโครงการจตอาสาพฒนานกเรยน YC อบรม

พเลยงเพอนทปรกษานกเรยน YC โครงการคดไมออกบอกพ (นกเรยน YC) คลนก

เพอนใจวยใส ตรบทกข (ใจ) ระบายเครยด คดไมออกบอกเพอนนกเรยน YC กจกรรม

คห คซ เพอนชวยเพอน โครงการเยยมบานทมปญหา

การนนทนาการ มการจดรายการวทยโรงเรยน แขงขนดเจจดรายการ ชมรม

วงดนตรเพอนทปรกษา (YC แบรนด) แขงขนรองเพลงคนหานกรองประจำวง ชมรมแดนซเซอร

ประกวดแดนซเซอร ชมรมดนตรไทย–สากล เยยมบาน YC โรงเรยนอนๆ ในจงหวดเดยวกน/

ตางจงหวด

กจกรรมทสำคญในการดำเนนงานของนกเรยนYCมดงน

มการจดอบรมนกเรยนเพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC)

ประชาสมพนธโครงการสรางเครอขายชวยเหลอเพอน ประกวดโครงการนกเรยน

เพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC) เผยแพรกจกรรมสโรงเรยนและชมชน

¢âÕเสนÕ·น–

1. ผบรหารควรใหการสงเสรม สนบสนนพฒนาการ และเอาใจใสตอการ

ดำเนนงานของนกเรยน YC อยางตอเนองและสมำเสมอ

2. ควรมการขยายเครอขายนกเรยน YC ใหกบรนนอง

3. ปลกฝงการสรางความสมพนธเชงบวกระหวางคร นกเรยน และสงสม

คณคาความด มวนย ซอสตย มคณธรรม และมจตอาสา

4. มการนเทศตดตามผลจากสำนกงานเขตพนทการศกษาอยางตอเนอง

5. ควรนำกจกรรมนกเรยน YC เขาไปสอดแทรกในกระบวนการจดกจกรรม

พฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยน

AW-781.indd 20 9/21/10 5:33:05 PM

21√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

เอกสารอางอง

»ÿ¿«—≈¬å æ≈“¬πâÕ¬. (2551). ∫∑‡√’¬π¢Õß°“√∂Õ¥∫∑‡√’¬π„π°“√®—¥°“√§«“¡√Ÿâ

¿“§ª√–™“ —ߧ¡.  ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√ √â“߇ √‘¡ ÿ¢¿“æ (   .)

 ∂“∫—π™ÿ¡™π∑âÕß∂‘Ëπæ—≤π“ (LDI). °√ÿ߇∑æœ.

 ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√ √â“߇ √‘¡ ÿ¢¿“æ (   .)  ∂“∫—π«‘®—¬·≈–æ—≤π“°“√‡√’¬π√Ÿâ.

(2549). °“√ª√–‡¡‘π√—∫√Õß«‘∏’°“√ªØ‘∫—µ‘∑’ˇªìπ‡≈‘». °√ÿ߇∑æœ.

 ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√°“√»÷°…“¢—Èπæ◊Èπ∞“π °√–∑√«ß»÷°…“∏‘°“√. (2552). π—°‡√’¬π

‡æ◊ËÕπ∑’˪√÷°…“ (YC : Youth Counselor). ‡Õ° “√ √ÿª¬àÕÕߧ姫“¡√Ÿâ

 ”À√—∫æ—≤π“∑’¡ß“π¢—∫‡§≈◊ËÕπ√–∫∫¥Ÿ·≈™à«¬‡À≈◊Õ‡æ◊ËÕπ∑’˪√÷°…“Õ¬à“߬—Ë߬◊π

ªï°“√»÷°…“ 2552. °√ÿ߇∑æœ.

. (2552).  ¿“槫“¡ ”‡√Á®·≈–·π«∑“߇ √‘¡ √â“ߧ«“¡‡¢â¡·¢Áß√–∫∫

°“√¥Ÿ·≈™à«¬‡À≈◊Õπ—°‡√’¬π. °√ÿ߇∑æœ.

‚Õ¿“  ªí≠≠“ ·≈–‚ Ã  »‘√‘‰ ¬å. (2550).  √â“ߧ«“¡√Ÿâ®“°°“√øíß. °√ÿ߇∑æœ.

AW-781.indd 21 9/21/10 5:33:09 PM

AW-781.indd 22 9/21/10 5:33:14 PM

23√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

คณะผจดทำ

คณะทปรกษา

1. ดร.ชนภทร ภมรตน เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2. ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

3. น.พ.ประเวช ตนตพวฒนสกล ผทรงคณวฒกรมสขภาพจต

4. ดร.ศรสมร พมสะอาด อดตทปรกษาดานพฒนากระบวนการเรยนร

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

5. นางสาวจงกล ทรพยสมบรณ ผจดการแผนงานการเรยนรสขภาวะในสถานศกษา

สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร

6. นายปราโมทย แกวสข ทปรกษาดานพฒนาระบบเครอขายและการมสวนรวม

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

7. นายปญญา แกวกยร ทปรกษาดานพฒนากระบวนการเรยนร

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

8. ดร.เบญจลกษณ นำฟา ผอำนวยการสำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

9. นางวลาวลย พวศร ผเชยวชาญดานการบรหารทรพยากรบคคล

10. นางธนมา เจรญสข หวหนากลมพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

และการแนะแนว

ผรบผดชอบโครงการ

1. ดร.เบญจลกษณ นำฟา ผอำนวยการสำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

2. นางสาววไลวรรณ ใจแกว นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

AW-781.indd 23 9/21/10 5:33:18 PM

√À— ≈—∫§«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC 24

คณะกรรมการยกรางตนฉบบ

1. นางสาววณา อครธรรม ผเชยวชาญดานพฒนานวตกรรมการเรยนร

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2. ดร.สมาล พงศตยะไพบลย รองคณบดคณะครศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

3. นางกลนถา สงขแกว พยาบาลวชาชพชำนาญการ

โรงพยาบาลประจวบครขนธ

4. นางสกญญา ไกรมาก ครแนะแนวโรงเรยนหงษเจรญวทยาคม

จงหวดชมพร

5. นางเดอนเพญ แสงสายรง นกวชาการอสระ จงหวดเพชรบร

ผเขยนและเรยบเรยง

ดร.สมาล พงศตยะไพบลย รองคณบดคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

คณะบรรณาธการและเรยบเรยงตนฉบบ

1. นางสาวเอบบญ สทธประภา อดตผอำนวยการศนยแนะแนวการศกษาและอาชพ

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ

2. นางสาววไลวรรณ ใจแกว นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

AW-781.indd 24 9/21/10 5:33:22 PM

 ”π—°«‘™“°“√·≈–¡“µ√∞“π°“√»÷°…“  ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√°“√»÷°…“¢—Èπæ◊Èπ∞“π °√–∑√«ß»÷°…“∏‘°“√

6. °“√„À⧔ª√÷°…“

1.  —¡æ—π∏¿“æ YC 5. π—π∑π“°“√

4. «—¬√ÿàπ°—∫°“√·°âªí≠À“ 2. Õ‘∑∏‘æ≈°≈ÿࡇæ◊ËÕπ

3. °“√ª√– “π‡§√◊Õ¢à“¬ YC

‡§√◊Õ¢à“¬ YC §√Ÿ∑’˪√÷°…“ §√Ÿ·π–·π«

‡§√◊Õ¢à“¬  À«‘™“™’æ

‡§√◊Õ¢à“¬ ºŸâª°§√Õß

µ√–Àπ—°√Ÿâµπ‡Õß

EQ

∑—°…–°“√§‘¥ ∑—°…–°“√øíß

°“√µ—¥ ‘π„® °“√ ◊ËÕ “√ CREATIVITY

CRITICAL SKILLS

CHARACTER BUILDING

‡Õ° “√π’È “¡“√∂¥“«πå‚À≈¥ ®“°‡«Á∫‰´µå·π–·π«°“√»÷°…“·≈–™’«‘µ ¿“¬„µâ™◊ËÕ www.guidance.go.th

√À— ≈—∫ §«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC

√À— ≈—∫ §«“¡ ”‡√Á®π—°‡√’¬π YC