calidad de aire interior aspectos ... -...
TRANSCRIPT
![Page 1: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/1.jpg)
CALIDAD DE AIRE INTERIOR
Aspectos fundamentales y nuevos
enfoques
Xavier Guardino Solá
Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral
![Page 2: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/2.jpg)
Medio
Ambiente
Laboral
Medio
ambiente exterior
Locales
cerrados
80% del tiempo
en los países
industrializados
15% del tiempo
en los países
industrializados
![Page 3: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/3.jpg)
Ambientes
“industriales”
Ambientes
“interiores”
Medio ambiente laboral
en locales cerrados
![Page 4: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/5.jpg)
El origen del problema: La crisis energética de los años 70
y los edificios cerrados
![Page 6: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/6.jpg)
Edificio “candidato”
![Page 7: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/7.jpg)
------------
![Page 8: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/8.jpg)
Paramentos ------------
![Page 9: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/9.jpg)
Centro Nacional de Condiciones de Trabajo
------------
Paramentos
![Page 10: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/10.jpg)
CALIDAD DE AIRE ACEPTABLE
Es la del aire que no contiene sustancias
contaminantes en concentraciones que resulten
nocivas para la salud y cuya calidad sea juzgada
como satisfactoria por al menos el 80% de las
personas expuestas a sus efectos.
![Page 11: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/11.jpg)
• OJOS
Sequedad, picor/escozor, lagrimeo, enrojecimiento
• VÍAS RESPIRATORIAS ALTAS (Nariz y garganta)
Sequedad, picor/escozor, congestión nasal, goteo nasal (rinitis), estornudos, hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera
• PULMONES
Opresión torácica, sensación de ahogo, pitidos, sibilancias, tos seca, bronquitis
• PIEL
Enrojecimientos (eritema), sequedad, picor generalizado y localizado (prurito)
• GENERAL
Dolor de cabeza (cefalea), debilidad, somnolencia/letargo, dificultad para concentrarse, irritabilidad, ansiedad, náuseas, mareo
SÍNTOMAS RELACIONADOS CON LA CALIDAD DEL AIRE INTERIOR
![Page 12: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/12.jpg)
Efectos sobre la salud
• Síndrome del edificio enfermo
• Enfermedades relacionadas con el edificio – Legionela y otras
– Síndrome de sensibilidad química múltiple
– Síndrome de sensibilidad radioeléctrica
– Lipoatrofia semicircular
![Page 13: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/13.jpg)
Síndrome del edificio enfermo (SEE)
(Organización Mundial de la Salud)
Conjunto de síntomas que presentan los
individuos que ocupan un edificio y que no van
acompañados de ninguna lesión orgánica o
signo físico y que se diagnostican por exclusión,
a partir de una relación temporal positiva
![Page 14: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/14.jpg)
•El inicio de la sintomatología debe ser posterior a la ocupación del edificio.
• Los síntomas afectan a más del 20% de los ocupantes y han de reducirse o
desaparecer transcurrido un tiempo después de abandonar el edificio (fines de
semana).
• Los síntomas son más frecuentes por las tardes, entre el personal
administrativo y en el sector público.
•Pueden presentarse en todo el edificio o sólo en áreas concretas.
•Desaparecen al abandonar el edificio.
•Han aparecido tras la realización en el edificio de alguna acción concreta,
como sería: cambios en el mobiliario, obras o renovaciones, aplicación de
pesticidas, etc.
•Están especialmente afectadas las personas asmáticas o con un historial
alérgico.
SEE: Características de los síntomas
![Page 15: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/15.jpg)
ENFERMEDAD RELACIONADA CON EL EDIFICIO (ERE)
Conjunto de síntomas definidos, a menudo acompañados por signos
físicos y anormalidades clínicas, que puede afectar sólo a unos pocos
ocupantes del edificio.
Puede confirmarse mediante el diagnóstico médico de una enfermedad
específica resultante de la exposición a contaminantes específicos
identificados en un edificio:
– Intoxicaciones
– Alergias, como rinitis alérgica
– Enfermedad del legionario (legionelosis)
– Fiebre del humidificador
pero también a ciertas condiciones ambientales
Lipoatrofia
Sensibilidad radioeléctrica
![Page 16: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/16.jpg)
SEE-ERE: diferencias
SEE ERE
Afectación > 20% Afecta a pocas personas
Síntomas genéricos Síntomas definidos
Causas poco específicas Causas identificables
![Page 17: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/17.jpg)
SÍNDROME DE SENSIBILIDAD QUÍMICA MÚLTIPLE
(SQM, MCSS)
• Es un síndrome por el cual algunos individuos están
sensibilizados frente a gran variedad de compuestos químicos
presentes en un ambiente interior, todos ellos posiblemente a
muy bajas concentraciones.
• Puede causar reacciones severas y debilitantes en una minoría
de individuos. Sus causas están en discusión pero la mayoría de
expertos están de acuerdo en que incluye la sensibilización del
individuo a un gran número de productos químicos después de
una exposición aguda a un compuesto en particular.
![Page 18: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/19.jpg)
SÍNDROME DE SENSIBILIDAD QUÍMICA MÚLTIPLE (SQM, MCSS)
•Los individuos sensibilizados responden a múltiples sustancias que no tienen
ninguna relación química entre sí.
•La respuesta es muy variada y con manifestaciones en distintos órganos y
sistemas, pero reproducible a través de exposiciones químicas repetidas.
•Los síntomas mejoran o desaparecen cuando los desencadenantes son
eliminados.
•Los mecanismos de instauración desconocidos (teorías toxicogénica y
psicogénica).
•A menudo, la intensidad de los síntomas ante concentraciones mínimas
(<<VLA) incapacita para realizar las actividades propias de la vida diaria.
•Consideración médica y social muy controvertida, con el consiguiente
sufrimiento para los afectados.
![Page 20: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/20.jpg)
CALIDAD DEL AIRE INTERIOR
![Page 21: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/21.jpg)
LA CALIDAD DEL AIRE EN UN EDIFICIO
DEPENDE DE:
• La calidad del aire exterior
• La presencia de fuentes contaminantes interiores y de
sus características
• El diseño del sistema de ventilación y climatización
• Las condiciones en que el sistema de ventilación y
climatización trabaja y se revisa
• La compartimentación del edificio
Pero también de los usos del edificio...
![Page 22: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/22.jpg)
Exigencias de calidad del aire interior
RITE, RD 1027/2007, IT 1.1.4.2
• Edificios de viviendas y similares: Sección HS 3
• Resto de edificios: el sistema de ventilación debe evitar la formación
de elevadas concentraciones de contaminantes.
• Las categorías de calidad del aire interior se definen en función del uso
del edificio.
• Piscinas
• Hospitales y clínicas (UNE 100713)
![Page 23: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/23.jpg)
Código Descripción Usos autorizados
IDA 1 Calidad óptima Hospitales, clínicas, laboratorios y guarderías
IDA 2 Buena calidad Oficinas, residencias (incluye zonas comunes de hoteles) salas de lectura, museos, aulas, tribunales, asimilables a piscinas
IDA 3 Calidad media Edificios comerciales, cines, teatros, salones de actos, habitaciones de hoteles, , bares, restaurantes, gimnasios.
IDA 4 Calidad baja
Exigencias de calidad del aire interior
RITE, RD 1027/2007, IT 1.1.4.2
Norma UNE-EN 13779
![Page 24: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/24.jpg)
CAUSAS MÁS FRECUENTES DE UNA MALA
CALIDAD DEL AIRE EN AMBIENTES INTERIORES
• VENTILACIÓN DEFICIENTE/INADECUADA
• CONTAMINACIÓN EXTERIOR
• CONTAMINACIÓN INTERIOR
![Page 25: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/25.jpg)
101
121
La casa de los Gómez
![Page 26: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/26.jpg)
VENTILACIÓN DEFICIENTE:
CAUSAS MÁS HABITUALES
• Insuficiente suministro de aire fresco
26
![Page 27: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/27.jpg)
• Insuficiente suministro de aire fresco
• Ubicación incorrecta de las tomas de aire exterior
VENTILACIÓN DEFICIENTE:
CAUSAS MÁS HABITUALES
27
![Page 28: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/28.jpg)
28
![Page 29: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/29.jpg)
• Insuficiente suministro de aire fresco
• Ubicación incorrecta de las tomas de aire exterior
• Mala distribución del aire en los locales
VENTILACIÓN DEFICIENTE:
CAUSAS MÁS HABITUALES
29
![Page 30: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/30.jpg)
30
![Page 31: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/31.jpg)
31
![Page 32: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/32.jpg)
32
![Page 33: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/33.jpg)
33
![Page 34: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/34.jpg)
34
![Page 35: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/35.jpg)
DIFERENCIAS DE DENSIDAD: EFECTO CHIMENEA
35
![Page 36: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/36.jpg)
36
![Page 37: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/37.jpg)
37
![Page 38: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/38.jpg)
Infiltración
38
![Page 39: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/39.jpg)
Infiltración
39
![Page 40: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/40.jpg)
40
![Page 41: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/41.jpg)
CAUSAS MÁS FRECUENTES DE UNA MALA
CALIDAD DEL AIRE EN AMBIENTES INTERIORES
• VENTILACIÓN DEFICIENTE/INADECUADA
• CONTAMINACIÓN EXTERIOR
• CONTAMINACIÓN INTERIOR
![Page 42: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/42.jpg)
20 a 50 0,2-1 10 a 50 30 a 80 2 a 6 400 Centro ciudad
10 a 30 0,1-0,3 5 a 15 15 a 40 1 a 3 375 Pueblo pequeño
<20 <0,1 <5 5 a 35 <1 350 Área rural
MP10
mg m-3
Total MP
mg m-3
SO2
µg m-3
NO2
µg m-3
CO
mg m-3
CO2
ppm
Concentración
Localización
Contaminación “natural” del aire exterior
![Page 43: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/43.jpg)
CAUSAS MÁS FRECUENTES DE UNA MALA
CALIDAD DEL AIRE EN AMBIENTES INTERIORES
• VENTILACIÓN DEFICIENTE/INADECUADA
• CONTAMINACIÓN EXTERIOR
• CONTAMINACIÓN INTERIOR
![Page 44: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/44.jpg)
TIPOS DE CONTAMINACIÓN INTERIOR
• TÉRMICA
• OLORES
• QUÍMICA
• BIOLÓGICA
![Page 45: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/45.jpg)
La guerra del aire acondicionado según Forges, junio de 1996.
![Page 46: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/46.jpg)
ASPECTOS NORMATIVOS
![Page 47: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/47.jpg)
Estación Temperatura operativa, ºC
Humedad relativa %
Verano 23...25 45...60 Invierno 21...23 40...50
Exigencias de calidad térmica del ambiente
Temperatura operativa y humedad relativa
b) Para otros valores, es válido el cálculo de la temperatura operativa y la
humedad relativa realizado según lo indicado en la norma ISO 7730
a) Para personas con actividad metabólica sedentaria de 1,2 met, grado de
vestimenta de 0,5 clo* en verano y 1 clo en invierno y un PPD (Predicted
Percentage of Dissatisfied) entre el 10 y el 15%, los valores de la
temperatura operativa y la humedad relativa estarían comprendidos entre :
RITE, RD 1027/2007, IT 1.1.4.1
![Page 48: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/48.jpg)
Exigencias de velocidad media del aire
Para valores de la temperatura seca entre 20 y 27ºC:
Con difusión por mezcla, turbulencia 40% y PPD por corrientes de
aire del 15%:
v = (T/100) - 0,07
0,1
0,12
0,14
0,16
0,18
0,2
0,22
20 20,5 21 21,5 22 22,5 23 23,5 24 24,5 25 25,5 26 26,5 27
Temperatura, ºC
Ve
locid
ad
de
l a
ire
, m
/s
![Page 49: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/49.jpg)
Normativa laboral
Corrientes de aire: m/s
• Ambientes no calurosos: <0,25
• Ambientes calurosos y trabajos sedentarios: <0,50
• Ambientes calurosos y trabajos no sedentarios: <0,75
Corrientes de aire acondicionado:
• Trabajos sedentarios: <0,25 m/s
• Otros casos: <0,35 m/s
R.D. 486/97 sobre disposiciones mínimas de seguridad y salud en lugares de trabajo:
Temperatura trabajos sedentarios: 17-27ºC
Temperatura trabajos ligeros: 14-25ºC
Humedad relativa: 30-70%; >50% con riesgo de e.e.
![Page 50: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/50.jpg)
Condiciones recomendables de confort para una
actividad ligera, esencialmente sedentaria
a) Norma UNE-EN ISO 7730-1996 (Determinación de índices PMV y PPD y especificaciones de las
condiciones para el bienestar térmico). Resumen de la tabla A.5
Temperatura operativadel airea)
22ºC2ºC para invierno
24,5ºC1,5ºC paraverano
Humedad relativaa) 30-70%
Ausencia de
Olores
Corrientes de aire
Sensación de airecargado
![Page 51: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/51.jpg)
TIPOS DE CONTAMINACIÓN INTERIOR
• TÉRMICA
• OLORES
• QUÍMICA
• BIOLÓGICA
![Page 52: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/52.jpg)
Percepción del “olor”
Suma de:
1. Percepción propiamente olfativa (células olfativas): unas 500.000
sustancias, 4.000 olores diferenciables, capacidad identificativa escasa.
2. Percepción irritante: terminaciones nerviosas del nervio trigémino.
Sensaciones: picor, irritación, frescor, molestia...
Intensidad Fuerza de la sensación percibida
Calidad Carácter diferenciador y grado de parecido de un olor
Aceptabilidad Grado de gusto o disgusto de una sensación de olor
Umbral de olor Concentración mínima de un estímulo odorífico capaz
de provocar una respuesta
Características del “olor”
![Page 53: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/53.jpg)
Variación de la intensidad del olor en función de la
concentración para distintos valores de n
11,1
1,21,3
1,41,51,6
1,71,8
1,92
0 5 10 15 20 25
Concentración
Inte
nsid
ad
n=0,2n=0,3n=0,4
I = k Cn
Calidades de olor
Afrutado
Mohoso
Rancio
Perfumado
A sudor
A alcantarilla
A nuez
A podrido
A quemado
A creosota
![Page 54: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/54.jpg)
ACEPTABILIDAD DE UN OLOR
• Factor totalmente subjetivo.
• Agradable, desagradable, nauseabundo...
• Variable con el tiempo de exposición.
• Umbral de detección: concentración mínima del compuesto que
percibirá el 50% de la población (intensidad).
• Umbral de reconocimiento: concentración mínima a la que el 50% de
la población es capaz de describir el olor (calidad).
UMBRALES DE OLOR
![Page 55: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/55.jpg)
Compuesto Descripción del olor Umbral de olor Umbral de
(detección) irritación
(mg/m3) (mg/m3)
Acetato de n-amilo Afrutado, a plátano 0,28 530,0
Acetona Dulce, afrutado 150 474,7
Ácido acético Agrio, avinagrado 0,18 25,0
Acroleina Acre, a quemado 4,1 1,3
Alcohol isobutílico Ligero, suave 11 300,0
Alilmercaptano A ajo 0,00020 454,5
Amoniaco Acre, irritante 12 72,0
Cloro Intenso, a lejía 0,24 9,0
Crotonaldehído Acre, sofocante 0,32 23,0
Formaldehído Acre 0,060 0,1
Metacrilato de metilo Intenso, a plástico 0,21 697,0
Metanol Dulce, agrio 210 22875,0
Sulfuro de hidrógeno A huevos podridos 0,013 14,0
Tolueno Acre, agrio 6,0 750,0
Trietilamina A amina, a pescado 1,0 200,0
Valores umbrales de olor e irritación
![Page 56: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/56.jpg)
![Page 57: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/57.jpg)
LOS BIOEFLUENTES Y SU MEDIDA
• Se define el olf (del latín olfactus) como la tasa de emisión de los
contaminantes (bioefluentes) producidos por una persona estándar.
(Fumador = 6 olf).
• Una persona estándar es un adulto de edad media que trabaja en una
oficina o en un puesto de trabajo de tipo no industrial similar, sedentario
y en un ambiente térmico neutro, con un nivel de higiene personal
equivalente a 0,7 baños al día.
• Se escogió la contaminación producida por el ser humano para definir
el olf porque los bioefluentes emitidos por una persona eran bien
conocidos y porque se disponía de abundantes datos sobre la
insatisfacción causada por estos bioefluentes.
![Page 58: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/58.jpg)
NIVELES DE ACEPTABILIDAD
Se determinaron a partir de los resultados obtenidos en los experimentos realizados
en dos auditorios en Dinamarca. Los bioefluentes fueron emitidos por más de mil
personas consideradas como estándar, y la calidad del aire juzgada por 168 hombres
y mujeres que emitieron su opinión justo después de entrar en el espacio ocupado.
CALIDAD DEL AIRE PERCIBIDA La calidad del aire percibida (CI) se define como la concentración de bioefluentes
humanos que causarían la misma insatisfacción que la concentración del aire
contaminado que se trata de evaluar.
Se define un decipol (del latín pollutio) como la calidad del aire percibida en
presencia de una persona estándar (1 olf) con una tasa de ventilación de 10 l/s de
aire no contaminado.
Según esta definición: CI = 10/q
![Page 59: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/60.jpg)
TIPOS DE CONTAMINACIÓN INTERIOR
• TÉRMICA
• OLORES
• QUÍMICA
• BIOLÓGICA
05-05-2015 60
![Page 61: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/61.jpg)
Productos químicos
en aire interior
05-05-2015 61
![Page 62: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/62.jpg)
05-05-2015 62
![Page 63: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/63.jpg)
05-05-2015 63
![Page 64: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/64.jpg)
05-05-2015 64
![Page 65: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/65.jpg)
05-05-2015 65
![Page 66: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/66.jpg)
05-05-2015 66
![Page 67: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/67.jpg)
05-05-2015 67
![Page 68: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/68.jpg)
05-05-2015 68
![Page 69: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/69.jpg)
05-05-2015 69
![Page 70: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/70.jpg)
05-05-2015 70
![Page 71: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/71.jpg)
El País, martes, 28 de octubre de 2003
05-05-2015 71
![Page 72: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/72.jpg)
05-05-2015 72
![Page 73: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/73.jpg)
Criterios de valoración para contaminantes
químicos en ambientes interiores
Dificultades:
• Insuficiente información toxicológica sobre efectos de exposiciones a
bajas concentraciones.
• Insuficiente información toxicológica sobre efectos de mezclas complejas.
• Dificultad en obtener los niveles de concentración.
• Tiempos de exposición superiores a la jornada laboral.
• La población expuesta puede que no sean sólo trabajadores.
05-05-2015 73
![Page 74: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/74.jpg)
Posibilidad 1 • Extrapolar valores de protección para la salud en ambientes
laborales teniendo en cuenta:
1. El tiempo de exposición: 40/168
2. La discontinuidad de la exposición
3. La presencia de “no trabajadores”
4. El hecho que se trata de una contaminación “no controlada”, en
principio, por la reglamentación sobre protección de los trabajadores
frente a agentes químicos
420101040
168
05-05-2015 Atención al efecto crítico por el que se ha fijado el VLA y a su vida media
![Page 75: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/75.jpg)
• Emplear valores de inmisión
Establecidos en base a criterios para la salud y bienestar de la
población en general (EPA y OMS).
Por debajo de ellos la exposición de por vida (o por el tiempo
especificado) no constituye un riesgo significativo para la
salud.
Posibilidad 2
05-05-2015 75
![Page 76: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/76.jpg)
Valores guía de la OMS, para sustancias individuales, basados en efectos conocidos
para la salud, no cancerígenos ni molestias por olor
Compuesto Valor guía
(g/m3) Tiempo promedio
Dióxido de azufre 500 10 minutos
125 24 horas
50 1 año
Dióxido de nitrógeno 200 (0,1 ppm) 1 hora
40 (0,02 ppm) 1 año
Monóxido de carbono 100.000 (90 ppm) 15 minutos
60.000 (50 ppm) 30 minutos
30.000 (25 ppm) 1 hora
10.000 (10 ppm) 8 horas
Ozono 120 8 horas
Plomo 0,5 1 año
05-05-2015 76
![Page 77: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/77.jpg)
Valores guía de la
OMS, para sustancias
individuales, basados
en efectos conocidos
para la salud, no
cancerígenos ni
molestias por olor
Compuesto Valor guía
(g/m3)Tiempo promedio
Cadmio 5 x 10-3 1 año
1,2-Dicloroetano 700 24 horas
Diclorometano 3.000 24 horas
450 1 semana
Estireno 260 1 semana
Formaldehído 100 30 minutos
Manganeso 0,15 1 año
Mercurio 1 1 año
Sulfuro de carbono 100 24 horas
Sulfuro de hidrógeno 150 24 horas
Tetracloroetileno 250 1 año
Tolueno 260 1 semana
Vanadio 1 24 horas
05-05-2015 77
![Page 78: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/78.jpg)
ESTIMACIÓN DEL RIESGO DE CÁNCER (OMS)
Compuesto Clasificación
según la IARCb Unidad de riesgoa Localización del
tumor
Acrilonitrilo 2A 2 x 10-5 Pulmón
Arsénico 1 1,5 x 10-3 Pulmón
Benceno 1 (4,4-7,5) x 10-6 Sangre (leucemia)
Cloruro de vinilo 1 1 x 10-6 Hígado y otros
CromoVI 1 (1,1-13) x 10-2 Pulmón
HAP (BaP) 1 9 x 10-2 Pulmón
Tricloroetileno 2A 4,3 x 10-7 Pulmón y otros
a) Riesgo adicional de contraer cáncer, estimado a partir de una exposición de por vida a
una concentración de 1g/m3 del agente cancerígeno.
b) International Agency for Research on Cancer
05-05-2015 78
![Page 79: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/79.jpg)
•Emplear criterios de confort y bienestar para interiores
Incluyen los valores para prevenir molestias por olor
Posibilidad 3
05-05-2015 79
![Page 80: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/80.jpg)
Productos de combustión
Óxidos de carbono (CO2 y CO)
Óxido de nitrógeno (NO2)
Óxidos de azufre (SO2)
Humo de tabaco
05-05-2015 80
![Page 81: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/81.jpg)
Compuestos emitidos por los materiales de
construcción y decoración
Formaldehído
Compuestos orgánicos volátiles (COV)
Radón
Polvo (incluidas fibras)
05-05-2015 81
![Page 82: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/82.jpg)
05-05-2015 82
![Page 83: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/83.jpg)
FORMALDEHÍDO
•EFECTOS
•Irritante de la piel, de las vías respiratorias y de los ojos.
•A 0,1 ppm puede generar respuesta en individuos hipersensitivos.
•A 2-10 ppm puede causar dolor de cabeza, náuseas, vómitos y
vértigos.
05-05-2015 83
Cancerígeno C 1B
Artículo 3, apartado 3, del Reglamento 2014/605 DOUE(24/03/15) de la
Comisión, modificado por el Reglamento 2015/491
Retraso de la entrada en vigor hasta 01/01/2016
![Page 84: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/84.jpg)
CLASIFICACIÓN DE LOS CONTAMINANTES ORGÁNICOS
EN INTERIORES
Categoría Descripción Abreviatura Intervalo de ebullición
(ºC)a
Métodos de muestreo utilizados en estudios
de campo
1 Compuestos orgánicos muy volátiles (gaseosos)
COMV <0 a 50 – 100 Adsorción en carbón activo
2 Compuestos orgánicos volátiles
COV 50 – 100 a 240 – 260 Adsorción en Tenax o carbón activo
3 Compuestos orgánicos semivolátiles
COSV 240 – 260 a 380 – 400 Adsorción en espuma de poliuretano o en XAD-2
4
Compuestos orgánicos asociados con partículas o materia orgánica particulada
MOP >380 Captación en filtros
ª Los compuestos polares aparecen en la parte superior del intervalo
05-05-2015 84
![Page 85: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/85.jpg)
RADÓN
•Es un gas radioactivo, que, como tal proviene de sus ascendentes sólidos (radio) y se transforma en descendientes sólidos (del polonio-218 al plomo-206)
•Es un producto de origen natural
•Su distribución geográfica es dispersa, ya que está relacionada con la composición del terreno
•Se encuentra normalmente en los bajos de las casas y especialmente en los subterráneos
•La única solución es ventilar
•Se asocia con un aumento en la prevalencia de cáncer de pulmón
05-05-2015 85
![Page 86: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/86.jpg)
05-05-2015 86
![Page 87: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/87.jpg)
RADÓN
Horas día promedio de exposición admisibles sin alcanzar el nivel de NO EXPOSICIÓN, en función de los valores de concentración media medida de
radón en el aire ambiente
Concentración media (Bq/m3)
Horas año de exposición
Horas diarias de exposición*
200 876 3,5
300 584 2,6
400 438 1,9
500 350 1,6
600 292 1,3
* Suponiendo una jornada de 1760 horas al año (8 horas/día y 220 días/año)
05-05-2015 87
![Page 88: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/88.jpg)
PARTÍCULAS EN AMBIENTES INTERIORES Origen Ejemplos
Vegetal Polen, esporas, hongos y subproductos
Animal Microorganismos, pelo, células epiteliales, fragmentos de insectos, subproductos
Mineral Amianto, carbón, arcillas, partículas elementales, fibras artificiales
05-05-2015 88
![Page 89: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/89.jpg)
Compuestos procedentes de productos de
consumo
Compuestos orgánicos volátiles
Pesticidas
05-05-2015 89
![Page 90: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/90.jpg)
PESTICIDAS
El uso indiscriminado de pesticidas ambientales (biocidas), principalmente
órganofosforados y piretroides, en campañas de desinsectación, muchas
veces innecesarias, ha generado, solamente en Cataluña, 38 accidentes
hasta diciembre de 2003
Continuación
* 74% mujeres
*** 20 personas con incapacidad laboral permanente o absoluta.
Trabajadores expuestos 679*
Sin efecto objectivable 372 (55%)
leves 135 (44%)
graves*** 69 (22%)
moderados 103 (34%)
Con efectos 307** (45%)
** 83% mujeres 05-05-2015 90
![Page 91: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/91.jpg)
05-05-2015 91
![Page 92: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/92.jpg)
05-05-2015 92
![Page 93: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/93.jpg)
Compuestos procedentes de equipos
Tipo de edificio Equipo/actividad Contaminante
Oficinas Fotocopiadoras, fax,
impresoras,
Ozono, COV, materia
particulada
Hospitales Quirófanos, esterilización,
anatomía patológica,
laboratorios
Anestésicos, fenol,
glutaraldehido, óxido
de etileno,
formaldehido,...
Centros de
enseñanza
Laboratorios, talleres ...............................
05-05-2015 93
![Page 94: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/94.jpg)
OZONO
EN EL AIRE EXTERIOR
•oxidación fotoquímica de productos de combustión
(óxidos de nitrógeno e hidrocarburos)
EN EL AIRE INTERIOR
•funcionamiento de motores eléctricos, limpiadores de aire
electrostáticos. Máquinas fotocopiadoras e impresoras láser
•existencia de radiaciones UV
05-05-2015 94
![Page 95: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/95.jpg)
OZONO EFECTOS
• Irritante de las vías respiratorias altas, ojos y membranas mucosas.
Fatiga y dolor de cabeza y tórax
• En general los síntomas desaparecen entre 2-4 horas de la exposición.
• Para personas sedentarias, concentraciones superiores a 0,1 ppm ya
pueden provocar irritación y 0,5 ppm afectar la función pulmonar.
• Si hay ejercicio físico pueden darse síntomas a niveles inferiores.
•Pesada 0,05 ppm
•Moderada 0,08 ppm (LPP)
•Ligera 0,10 ppm
•General (< 2h) 0,20 ppm
Límites según
actividad
(VLA-ED)
EPA: 0,12 ppm para 1 hora
OMS: 0,06 ppm/ 8 horas diarias 05-05-2015 95
![Page 96: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/96.jpg)
TIPOS DE CONTAMINACIÓN INTERIOR
• TÉRMICA
• OLORES
• QUÍMICA
• BIOLÓGICA
05-05-2015 96
![Page 97: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/97.jpg)
CONDICIONES PARA QUE SU PRESENCIA SEA UN PROBLEMA
EN UN INTERIOR
• Debe haber un reservorio o entorno adecuado
agua estancada en un sistema de refrigeración que puede
convertirse en foco de contaminación
• Debe haber una fuente de nutrientes
polvo o suciedad
• Debe tener lugar la amplificación o crecimiento de los
microorganismos
condiciones de temperatura y/o pH sean adecuadas
• Tiene que haber una diseminación del agente biológico,
generalmente en forma de aerosol. 05-05-2015 97
![Page 98: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/98.jpg)
Contaminantes biológicos
Transmisión interhumana directa/indirecta
Gripe
Resfriado
Otras enfermedades contagiosas por vía aérea o contacto: víricas,
bacterianas, fúngicas.
05-05-2015 98
Transmisión medio - individuo
Legionelosis*
Alergias
Carbunco respiratorio
Otras por vía esporiforme, fúngicas y bacterianas
![Page 99: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/99.jpg)
Contaminantes biológicos (2)
En el caso de la legionelosis y enfermedades
relacionadas, el propio sistema de ventilación se
puede convertir en reservorio, amplificador y
diseminador de la enfermedad.
La legionelosis ha pasado de ser una enfermedad de
interior a una enfermedad de origen medioambiental a
través de las torres de refrigeración de los sistemas de
aire acondicionado generales
05-05-2015 99
![Page 100: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/100.jpg)
05-05-2015 100
![Page 101: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/101.jpg)
05-05-2015 101
![Page 102: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/102.jpg)
05-05-2015 102
![Page 103: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/103.jpg)
REAL DECRETO 865/2003, de 4 de julio, por el que se establecen los criterios
higiénico-sanitarios para la prevención y control de la legionelosis. Descargar
Archivo pdf
Guía técnica para la Prevención y Control de la Legionelosis en
instalaciones Consultar la Guía
Orden SCO/317/2003, de 7 de febrero, por la que se regula el procedimiento
para la homologación de los cursos de formación del personal que realiza las
operaciones de mantenimiento higiénico-sanitario de las instalaciones.
Descargar Archivo pdf
•Decreto 352/2004, de 27 de julio, por el que se establecen las condiciones
higiénico-sanitarias para la prevención y el control de la legionelosis (Cataluña)
(PDF).
![Page 104: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/104.jpg)
Crecimiento de hongos en una pared y detrás de un papel 05-05-2015 104
![Page 105: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/105.jpg)
Crecimiento de hongos
en un interior por
condensación de la
humedad del aire
05-05-2015 105
![Page 106: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/106.jpg)
Frontalmente los paneles
parecen estar bien pero la
parte posterior está
recubierta de hongos
05-05-2015 106
![Page 107: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/107.jpg)
CONTRIBUCIÓN DEL SISTEMA DE VENTILACIÓN Y DE
CLIMATIZACIÓN AL DETERIORO DE LA CALIDAD DEL AIRE
INTERIOR • Diseño y funcionamiento del sistema
• Mantenimiento
Favorece:
La entrada de contaminantes del exterior
El aumento de contaminación interior
La dispersión de la contaminación
La creación de zonas mal ventiladas
Necesidad de tomar medidas preventivas
Legislación estatal y autonómica
05-05-2015 107
![Page 108: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/108.jpg)
Centro Nacional de Condiciones de Trabajo 05-05-2015 108
![Page 109: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/109.jpg)
Interior de un conducto de aire contaminado con hongos 05-05-2015 109
![Page 110: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/110.jpg)
Crecimiento de hongos en un difusor de techo 05-05-2015 110
![Page 111: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/111.jpg)
Aislamiento fibroso
contaminado en el
interior de un sistema de
renovación de aire
05-05-2015 111
![Page 112: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/112.jpg)
Cómo abordar un problema de
CAI/SEE...
112
![Page 113: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/113.jpg)
Consideraciones previas
• Programación de la investigación
• Investigación por fases
• Calidad del aire interior
• Ventilación suficiente
• Detección de focos de contaminación
• “Medir” o “Tomar medidas”
113
![Page 114: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/114.jpg)
114
![Page 115: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/115.jpg)
Investigación inicial
• Síntomas que se describen
Aplicación del cuestionario general
• Obtención de datos del edificio
Edad, mantenimiento, ventilación, funcionamiento
• Mediciones orientativas
Caudales de aire, CO2, T, H, DP
115
![Page 116: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/116.jpg)
CUESTIONARIOS DE SÍNTOMAS
• Condiciones que debe reunir el cuestionario:
• Corto y sencillo
• Preguntas específicas de respuesta corta
• Anónimo e individual.
• Fácil de codificar
116
![Page 117: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/117.jpg)
117
![Page 118: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/118.jpg)
DATOS DEL EDIFICIO
• Familiarizarse con el edificio para obtener una idea
general del mismo, de sus ocupantes y de las
actividades que se realizan en él.
• Especialmente del sistema de ventilación y
climatización en su caso.
OBJETIVO:
118
![Page 119: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/119.jpg)
119
![Page 120: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/120.jpg)
POSIBLES FOCOS DE CONTAMINACIÓN
• Productos químicos utilizados (limpieza, pesticidas
y herbicidas, desinfectantes, fotocopiadoras e
impresoras, productos especiales para aplicaciones
concretas).
• Productos de combustión: localizar los focos, los
conductos de eliminación, la posible diseminación
de gases por el edificio,...
• Obras recientes, cambios de mobiliario, etc.
120
![Page 121: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/121.jpg)
DATOS DE LA VENTILACIÓN
• Aspectos constructivos: planos, materiales, facilidades para el mantenimiento, modificaciones efectuadas...
• Aspectos funcionales: períodos de funcionamiento, alternancia frío/calor, accesibilidad de los controles,...
• Mantenimiento: tipo (ocasional, preventivo, predictivo). Existencia de registros de actividad.
121
![Page 122: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/122.jpg)
DATOS DE LA VENTILACIÓN
• Unidades de calefacción y refrigeración.
• Tomas de aire exterior.
• Puntos de expulsión de aire de retorno.
• Torres de refrigeración.
Prestar especial atención al estado y localización de:
122
![Page 123: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/123.jpg)
SISTEMA DE VENTILACIÓN:
ANOMALÍAS MÁS FRECUENTES
• Obras de reparación o mantenimiento que han alterado temporal o permanentemente el sistema (redistribuciones de espacios).
• Acumulaciones de suciedad y/o agua estancada.
• Termostatos mal ubicados, que cubren zonas demasiado grandes, o accesibles a los usuarios.
123
![Page 124: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/124.jpg)
Determinación de algunos parámetros habituales
(1) Medidas directas en difusores
(2) Miden flujos de aire en un conducto
Parámetro Instrumentos Intervalo de Intervalo aceptable
medida
Temperatura Termómetro 0 – 50ºC 20 – 26ºC
Humedad relativa Psicrómetro o 0 - 100% HR 30 - 70% HR
Sensor electrónico
Movimientos del aire Tubos de humo Cualitativo --
Velocidad de aire Anemómetros 0,05 - 10 m/seg --
Caudal de aire Medidor de caudal(1) 20 - 3500 m3/h 30-50 m3 aire exterior
Tubos de pitot (2) /hora/persona
Dióxido de carbono (CO2) Lectura directa 200 - 4000 ppm <1000 ppm
Tubos colorimétricos
124
![Page 125: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/125.jpg)
Primera fase. Investigación inicial
A PARTIR DE: PARA OBTENER DATOS QUE PERMITAN:
OCUPANTES
Cuestionarios
Entrevistas
Diagnosticar si existe SEE
Importancia del problema
Distribución en el edificio
Identificación de posibles causas
REGISTROS EXISTENTES
Diseño y construcción
Ventilación
A/A
Quejas
Conocer:
Planos, modificaciones (distribución, reparaciones, decoración), descripción ventilación y A/A
Conocer
Ubicación del personal
Opiniones del personal LA INSPECCIÓN DIRECTA DEL EDIFICIO
Revisión general
Parámetros básicos
Conocer el estado general del edificio
Identificar posibles áreas con problemas
Obtener una relación de fuentes potenciales 125
![Page 126: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/126.jpg)
Segunda fase
Medidas de inspección y guía
Posibles comprobaciones:
•Tabaco
•Materiales presentes
•Fotocopiadoras
•Olores
•Nivel de limpieza
•Manipulación de papel
•Procesos de impresión
•Humedades/mohos
•Infiltraciones de aire
•Localización de tomas de aire
•Vientos predominantes
•Uso de humidificadores
•Limpieza de las entradas de aire
•Parasoles
•Aislamiento /Distribución
•Ocupación
126
![Page 127: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/127.jpg)
127
![Page 128: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/128.jpg)
¿Lugar equivocado, momento equivocado o trabajo equivocado? Traducción del autor con la colaboración de A. Huici
128
![Page 129: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/129.jpg)
Tercera fase
Medidas de ventilación, indicadores de clima y otros
factores implicados
Ventilación
•Inspección visual del sistema de ventilación A/A
•Control de ajuste de temperaturas y puesta en marcha
•Nivel de recirculación
•Caudales de suministro y retorno
•Medidas de intercambio de aire
•Medidas de la distribución
•Cálculo de la eficacia
129
![Page 130: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/130.jpg)
Cuarta fase
Examen médico e investigaciones asociadas
•Oculares
•Vías respiratorias superiores
•Pulmonares
•Cutáneas
•Generales
Objetivar alteraciones
130
![Page 131: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/131.jpg)
MÉTODOS USUALES DE
CONTROL DE LA CALIDAD DEL
AIRE
131
![Page 132: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/132.jpg)
Estrategias encaminadas a controlar:
• Las fuentes contaminantes
• Las deficiencias en la ventilación
• La limpieza del aire
• La exposición de los ocupantes del edificio
132
![Page 133: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/133.jpg)
CONTROL DE LAS FUENTES
CONTAMINANTES:
• Eliminar o reducir la fuente
• Sustituir la fuente
• Mitigar la acción de la fuente
• Modificar el entorno
133
![Page 134: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/134.jpg)
CONTROL DE LA VENTILACIÓN:
• Aislar o eliminar los contaminantes
controlando las relaciones de presión.
• Diluir los contaminantes con un aire exterior
menos contaminado.
134
![Page 135: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/135.jpg)
CONTROL DE LA LIMPIEZA DEL AIRE
• Filtrado de partículas
• Precipitación electrostática
• Absorción
• Adsorción
• Utilización de ozonizadores para controlar olores y
microorganismos
• Empleo de contaminantes antagónicos
• Secado del aire
• Radiación ultravioleta
• Generación de iones negativos 135
![Page 136: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/136.jpg)
CONTROL DE LA EXPOSICIÓN
• Informando sobre la realización de actividades que puedan
contaminar. Por ejemplo obras, tratamientos con pesticidas, etc.
• Cambiando de sitio a las personas sensibles.
136
![Page 137: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/137.jpg)
Un ejemplo...
![Page 138: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/138.jpg)
![Page 139: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/139.jpg)
![Page 140: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/140.jpg)
![Page 141: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/141.jpg)
![Page 142: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/142.jpg)
![Page 143: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/143.jpg)
![Page 144: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/144.jpg)
![Page 145: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/145.jpg)
![Page 146: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/146.jpg)
![Page 147: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/147.jpg)
![Page 148: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/148.jpg)
148
![Page 149: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/149.jpg)
149
![Page 150: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/150.jpg)
150
![Page 151: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/151.jpg)
151
![Page 152: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/152.jpg)
Sensibilidad radioeléctrica
![Page 153: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/153.jpg)
ESPECTRO ELECTROMAGNÉTICO
![Page 154: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/154.jpg)
CE
M e
stát
icos
ELF
Rad
iofr
ecu
enc
ias
Mic
roon
das
Infr
arro
jo
Vis
ible
Ult
ravi
oleta
A y
B
Ult
ravi
oleta
C
Rax
os X
R
adia
ción
γ
Conductores de corriente alterna
Alta Tensión Lámparas de
aplicación de calor
Lámparas solares (PUVA)
Lámparas germicidas
Radiodiagnóstico
Radioterapia
O kHz 10 kHz 1 GHz 300 GHz 4 THz 8 THz 30 PHz: >1EHz
NO IONIZANTES
f
l < 300 GHz: campos electromagnéticos
Ondas hercianas AM, FM
Resonancia magnética de imagen Diatermia
Telefonía móvil
Radar Enlaces satélites
Hornos
Soldadura metales
Láseres
Hz: hercio (ciclos/s); kHz: kilohercios (103); MHz: megahercios (106); GHz: gigahercios (109); THz: terahercios (1012); PHz: petahercios (1015); EHz: exahercios (1018)
IONIZANTES
10 THz
Conductores de corriente continua
![Page 155: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/155.jpg)
![Page 156: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/156.jpg)
La denominada contaminación electromagnética, también conocida como electropolución, es
la supuesta contaminación producida por los campos electromagnéticos generados por
equipos electrónicos u otros elementos producto de la actividad humana.
•Afecta a las personas que tienen (hiper)sensibilidad radioeléctrica.
•Los síntomas (dolor de cabeza, cansancio crónico, dificultad para dormir...) se activan o se
intensifican al hallarse sometido a un campo electromagnético, desapareciendo al cesar la
exposición.
•De igual forma que la Sensibilidad Química Múltiple puede hacer que una persona se haga muy
sensible a dosis muy pequeñas de productos químicos, los afectados por hipersensibilidad
electromagnética pueden hacerse sensibles a niveles de radiaciones que normalmente, para el
público en general, pasarían desapercibidos. Los afectados por SQM suelen padecer tambien
sensibilidad radioeléctrica.
Se supone que los campos electromagnéticos interfieren en el funcionamiento del organismo:
•Alteran el ciclo de producción de la hormona melatonina, que regula el sistema inmunitario y
hormonal
•Provocan daños en el ADN que trasporta la información genética de las células (Informe
REFLEX).
![Page 157: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/157.jpg)
http://www.migui.com/opinion/el-timo-de-la-hipersensibilidad-radioelectrica.html
http://www.electrosensibilidad.es/
http://www.meneame.net/story/timo-hipersensibilidad-radioelectrica
http://www.peccem.org/
http://www.monografias.com/trabajos16/antenas-telefonia/antenas-telefonia.shtml#expposic
Video: http://noticias.terra.es/espana/videos/electrosensibles-cuando-la-tecnologia-
enferma,457878.html
Sin embargo, sobre esta cuestión existe una importante controversia
Radiación de teléfonos móviles y salud
Contaminación electromagnética
![Page 158: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/158.jpg)
La Agencia Internacional de Investigación del Cáncer (IARC -en
inglés-) ha clasificado los campos electromagnéticos de
radiofrecuencia como posibles carcinógenos para los seres
humanos (Grupo 2B), basado en un mayor riesgo de glioma, un
tipo de cáncer cerebral maligno, asociado con el uso de teléfonos
móviles. Monografía 102 2011.
![Page 159: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/159.jpg)
DIRECTIVA 2004/40/CE del Parlamento Europeo y del Consejo, de 29 de abril de 2004, sobre las disposiciones mínimas de seguridad y de salud relativas a la exposición de los trabajadores a los riesgos derivados de los agentes físicos (campos electromagnéticos) (decimoctava Directiva específica con arreglo al apartado 1 del artículo 16 de la Directiva 89/391/CEE) DIRECTIVA 2012/11/UE del Parlamento Europeo y del Consejo, de 19 de abril de 2012, por la que se modifica la Directiva 2004/40/CE, sobre las disposiciones mínimas de seguridad y de salud relativas a la exposición de los trabajadores a los riesgos derivados de los agentes físicos (campos electromagnéticos) (decimoctava Directiva específica con arreglo al artículo 16 apartado 1,de la Directiva 89/391/CEE) DIRECTIVA 2013/35/UE del Parlamento Europeo y del Consejo, de 26 de junio de 2013, sobre las disposiciones mínimas de salud y seguridad relativas a la exposición de los trabajadores a los riesgos derivados de agentes físicos (campos electromagnéticos) (vigésima Directiva específica con arreglo al artículo 16 apartado 1,de la Directiva 89/391/CEE).
ENTRADA EN VIGOR 1 DE JULIO DE 2016
NORMATIVA
![Page 160: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/160.jpg)
Las normativas en vigor en los diversos países consideran seguro
vivir en un edificio con una antena de telefonía y en los que lo
rodean, dependiendo del nivel de emisiones de la misma. No se ha
podido demostrar con certeza que la exposición por debajo de los
niveles de radiación considerados seguros suponga un riesgo para la
salud, pero tampoco se dispone de datos que permitan asegurar que
no existen efectos a largo plazo.
El Informe Steward encargado por el Gobierno del Reino Unido
aconseja que los niños no usen el teléfono móvil más que en casos
de emergencia.
Existen organizaciones que, aludiendo a estos posibles riesgos,
reclaman que se observe el principio de precaución y se mantengan
las emisiones al mínimo.
![Page 161: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/161.jpg)
Últimas informaciones sobre el tema
![Page 162: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/162.jpg)
Magnetic fields and leukaemia risks in UK electricity supply workers T. Sorahan
Findings for all leukaemias combined were unexceptional; risks were close to unity for all exposure categories and there
was no suggestion of risks increasing with cumulative (or recent or distant) magnetic field exposures. There were no
statistically significant dose–response effects shown for acute myeloid leukaemia, chronic myeloid leukaemia or chronic
lymphocytic leukaemia. There was a significant positive trend for acute lymphocytic leukaemia (ALL), but this was based,
in the main, on unusually low risks in the lowest exposure category.
Occup Med, 2014, v. 64,pp. 150-156
Magnetic fields and brain tumour risks in UK electricity supply workers T.Sorahan
This study found no evidence to support the hypothesis that exposure to magnetic fields is a risk factor for gliomas, and
the findings are consistent with the hypotheses that both distant and recent magnetic field exposures are not causally
related to gliomas. The limited positive findings for meningioma may be chance findings; national comparisons argue
against a causal interpretation.
Occupy Med, 2014, v. 64 n. 3, pp. 157-165
Neurodegenerative disease and magnetic field exposure in UK electricity supply workers T. Sorahan and N. Mohammed
There is no convincing evidence that UK electricity generation and transmission workers have suffered elevated risks
from neurodegenerative diseases as a consequence of exposure to magnetic fields.
Occup Med, 2014, v. 64 n. 6, pp. 454-460
![Page 163: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/163.jpg)
Physical risks •Final opinion on potential health effects of exposure to electromagnetic fields (EMF)
HEALTH AND FOOD SAFETY Scientific Committees
ÚLTIMO INFORME PUBLICADO
![Page 164: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/164.jpg)
![Page 165: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/165.jpg)
![Page 166: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/166.jpg)
![Page 167: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/167.jpg)
![Page 168: CALIDAD DE AIRE INTERIOR Aspectos ... - …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · hemorragia nasal (epistaxis), dolor de garganta, ronquera ... a](https://reader036.vdocuments.us/reader036/viewer/2022081521/5ba0ffdf09d3f2766b8b78e3/html5/thumbnails/168.jpg)
Muchas gracias por su atención
Xavier Guardino Solá
Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral