bas kruiswijk amersfoort 2 november 2011 enterprise architectuur

Bas Kruiswijk

Amersfoort2 november 2011

Enterprise Architectuur

2© Twynstra Gudde | Universiteit Leiden 2-11-2011


Enterprisearchitectuur

Enterprise-architectuu

r

Software-architectuu

rService-georiënteerdearchitectuur

Individuele systeemscope

Gericht op ontwerp, realisaties en specificatie

Organisatiebrede scope

Gericht op strategie en communicatie

Conceptuelebasis



EnterprisearchitectuurWaarom is het zo belangrijk? (1)

– Veel ICT-projecten mislukken

– Het merendeel (50% - 70%) van technologie-implementaties mislukt1

– 75% van alle pogingen om automatisering op de werkvloer te introduceren, is mislukt1

– Het gaat om meer dan ICT alleen

– Introductie van technologie vereist (belangrijke) veranderingen buiten het domein van de technologie, maar de introductie van technologie brengt die niet ‘automatisch’ teweeg2

– Door alleen naar technologie te kijken krijg je die technologie niet ‘werkend’2

– Meer financiële sturing helpt (meestal) niet

– Geen correlatie tussen ICT-investering en business success3

1. Rechting, E. – Systems Architecting of Organizations (2000)2. Scott Morton, M.S. – The Corporation of the 1990s (1991)3. Pisello, T., Strassmann, P. – IT Value Chain Management – Maximizing ROI from IT Investments

Bron: dr.ir. J.A.P. Hoogervorst



EnterprisearchitectuurWaarom is het zo belangrijk? (2)

– Een integrale architectuurbenadering helpt wel!

– Succes van ICT-implementaties kan worden verhoogd door bedrijfs- organisatie, informatievoorzienings- en technische aspecten in samenhang te ontwerpen

– Op organisatiebrede schaal

– ‘Operationaliseer’ business-IT alignment (dus waar draagt ICT bij, en hoe?)

– Dat is enterprisearchitectuur



Enterprisearchitectuur Wat is het?

– Enterprisearchitectuur geeft inzicht in en een geïntegreerd overzicht van– Bedrijfsprocessen

– (Informatievoorzienings)functionaliteiten

– Informatiesystemen/applicaties

– Technische infrastructuur

in samenhang!

– Omvat ook de relaties met de omgeving

– Naast modellen omvat een enterprisearchitectuur ook de principes en uitgangspunten die het ontwerpen en de ontwikkeling door de tijd sturen

– Definieert het gemeenschappelijk ICT-platform, zoals middleware etc.

– Rechtvaardigt langetermijninvesteringen in ICT (bijvoorbeeld voor het gemeenschappelijk ICT-platform)

– Bewerkstelligt de gewenste flexibiliteit en integratie

– Is het belangrijkste, inhoudelijke communicatiemiddel in de ICT



Definitie van ICT-architectuurIEEE 1471

– The fundamental organization of a system embodied in its components, their relationships to each other, and to the environment, and the principles guiding its design and development

– Dus:– Fundamentele inrichting van een complex systeem

– Opbouw in componenten

– Hun onderlinge relatie én de relatie met de omgeving

– Principes t.a.v. ontwerp en ontwikkeling in de tijd

IEEE 1471: Recommended Practice for Architectural Descriptions of Software-intensive Systems

IEEE: Institute of Electrical and Electronics Engineers – a non-profit, technical professional association

– a leading authority in technical areas ranging from computer engineering, biomedical technology and telecommunications, to electric power, aerospace and consumer electronics



Centraal begrip in definitieViews and viewpoints

– Dé architectuur van een complex systeem kan niet worden beschreven op een eendimensionale manier

– Geen enkel gezichtspunt biedt uitzicht op de gehele architectuur

– Je moet verschillende inzichten bieden aan de verschillende belanghebbenden (concerns of stakeholders)

– Vandaar de begrippen

– Viewpoint (gezichtspunt)

– Een manier van kijken, gericht op het belang van een bepaalde stakeholder

– View

– Wat je ziet, als je vanuit een bepaald gezichtspunt (viewpoint) kijkt



Views andviewpoints

View

View

ViewViewpoint

Bouwer

Viewpoint

Gebruiker

Viewpont

Beslisser

Architectuur



Architectuurraamwerken

– Gebaseerd op het concept van views en viewpoints

– Keuze voor te onderscheiden viewpoints, gerelateerd aan belangen van stakeholders

– Architectuurraamwerken

– Definiëren een set (deel)architecturen

– Benoemen de deelaspecten die per architectuur worden belicht

– En op welke stakeholders ze zijn gericht

– Definiëren (soms) de schematechniek e.d.

– Definiëren (soms) het proces van totstandkoming

– Definiëren (soms) een verzameling tools die kunnen worden gebruikt



Deelarchitecturen in een enterprise architectuur

TechnicalArchitecture

Information Architecture

Business Architecture

Application Architecture

Relationship

Relationship

Relationship



Deelarchitecturen in een enterprise architectuur

TechnicalArchitecture

Information Architecture

Business Architecture

Application Architecture

Relationship

Relationship

Relationship

•Proposition and market•Products and services

•Business processes•Organization and governance

•Information-processing functionality•Functional areas / objects

•Datamodel and data dictionary

•Applications and interfaces•Common infrastructural facilities•Design principles and guidelines

•Data structure / databases

•Hardware•Network

•Physical locations•Technical standards

Mod

els

Ru

les – S

tan

dard

s – P

rincip

les - G

uid

elin

es



Voorbeelden van architectuurraamwerken

– Theoretische raamwerken

– Zachman Architecture Framework (het ‘oerraamwerk’)

– TOGAF (The Open Group Architecture Framework)

– DYA (Sogeti)

– Praktische toepassingen

– Voorbeeld Centrum voor Werk en Inkomen

– Twynstra Gudde



Zachman raamwerkA framework for information systems architecture

– Gepubliceerd in IBM Systems Journal, 1987

– Gebaseerd op hoe traditionele architectuur tot stand komt

– Toepassing van views en viewpoints ‘avant la lettre’

– Een generieke set van architectuurbeschrijving

– Een verschillende architectuurbeschrijving voor elke stakeholder

– Daarnaast onderscheid in de verschillende aspecten

– Verschillende architectuurbeschrijvingen die verschillen ‘by nature’, dus niet alleen in de mate van detaillering



Some quotes...

– “The increased scope of design and levels of complexity of information systems implementations are forcing the use of some logical construct (or architecture) for defining and controlling the interfaces and the integration of all of the components of the system.”

– “Since the technology permits ‘distributing’ large amounts of computing facilities in small packages to remote locations, some kind of structure (or architecture) is imperative because decentralization without structure is chaos.”

– “What, in fact, is information systems architecture?” ... the words’ information systems architecture’ are already losing their meaning. ”



Gebaseerd op het bouwen van een huis‘onder architectuur’

Representation Nature / purpose

Bubble charts Basic concepts for building

Gross sizing, shape, spatial relationships

Architect/owner mutual understanding

Initiate project

Architect’s drawing

Final building as seen by the owner

Floor plans, cutaways, pictures

Architect/owner agreement on building

Establish contract

Architect’s plans Final building as seen by the designer

Translation of an owner’s view of a product

Detailed drawings – 16 categories

Basis for negotiation with general contractor

Contractor’s plans Final building as seen by the builder

Architect’s plans constrained by laws of nature and available technology

“How to build it” description

Directs construction activities

Shop plans Subcontracter’s design of a part/section

Detailed stand-alone model

Specification of what is to be constructed

Pattern

Building Physical building



Observations

– Three fundamental architectural representations, one for each “player in the game”

– Owner: A product that will serve some purpose

– Designer: A design of a physical product

– Builder: A producable product

– Preliminary actions: Establish the ball park where all of the ensuing architectural activities take place

– Subsequent actions: Detailed, out-of-context representations

– These architectural representations differ in nature, independent of the level of detail



Zachman raamwerkDe views van de stakeholders

– Reikwijdte (Scope - Ballpark view)

– Definitie van het speelveld: de organisatie en zijn doelen – de context waarin de informatiebehoefte geplaats moet worden

– Bedrijfsmodel (Model of the business - Owner’s view)

– Modelering en definitie van de organisatie in termen van structuur, functie en organisatie

– Informatiesysteemmodel (Model of the information system - Architect’s view)

– Modelering en beschrijving van informatiebehoefte in formelere informatiesysteemtermen

– Technologiemodel (Technology model - Designer’s view)

– Vertaling van informatiebehoefte in concrete, technologische oplossingen

– Gedetailleerd ontwerp (Detailed representations - Builder’s view)

– Gedetailleerde specificaties en programmacode

– Werkend, gerealiseerd systeem (Functioning system)



Zachman raamwerkDe aspecten

– Data (What)

– Function (How)

– Network (Where)

– People (Who)

– Time (When)

– Motivation (Why)



TOGAFThe Open Group1 Architecture Framework

– Architecture Development Method (ADM)

– An iterative sequence of steps to develop an enterprise-wide architecture

– The Enterprise Continuum

– During application of the ADM, assets are created or drawn from existing assets, used, modified and returned to the virtual repository that is the Enterprise Continuum

– Resource Base

– During application of the ADM, processes, templates, checklists and other items from the Resource Base are deployed as methods to develop the architecture

The Open Group is a vendor-neutral and technology-neutralconsortium, whose vision of Boundaryless Information Flow™will enable access to integrated information, within and among enterprises,based on open standards and global interoperability.

1)



TOGAFDe deelarchitecturen

– Business (or business process) architecture

– Defining the business strategy, governance, organization, and key business processes of the organization

– Applications architecture

– Providing a blueprint for the individual application systems to be deployed, the interactions between the application systems, and their relationships to the core business processes of the organization

– Data architecture

– Describing the structure of an organization's logical and physical data assets and the associated data management resources

– Technology architecture

– Describing the software infrastructure intended to support the deployment of core, mission-critical applications



TOGAFADM: Architecture Development Methodology



DYADynamische architectuur - het DYA-model

– Visie van Sogeti op het omgaan met architectuur

– DYA is dus in eerste plaats een methode



DYAHet DYA-architectuurraamwerk

Objecten

Abstractieniveaus



DYADe 10 principes

1. Architectuur is strategisch als ICT dat is

2. Architectuur moet snelheid dienen

3. Communicatie tussen business- en ICT-management staat centraal

4. Het ontwikkelen van architectuur wordt gestuurd door businessdoelen

5. Het architectuurniveau wordt verhoogd door mee te liften op de energiegolven van belangrijke veranderingstrajecten

6. Architectuur wordt ontwikkeld volgens het ‘just enough’ en ‘just in time’- principe

7. Een denk-/werkmodel ondersteunt het werken onder architectuur

8. Verbanden moeten inzichtelijk zijn

9. Er worden meerdere ontwikkelscenario's onderscheiden

10. De architectuurprincipes en -processen moeten ingebed zijn in de organisatie



NORAArchitectuurmatrix

– Kapstok van (deel)architecturen om best-practices aan op te hangen


Enterprise ArchitectuurLo

gis

chC

once

ptu

eel

Fysi

ek

Bedrijf Informatie

Basisbedrijfs-model

Proces-simulatie

Proces-model

Informatie-systeem

architectuur

Technische

Infrastructuur

Conceptueletechnische

architectuur

Logischetechnische

architectuur

Applicatie

Conceptueleapplicatie-

architectuur

Logischeapplicatie-

architectuur

Conte

xtu

eel

SUWI-wet

BP2002

RWP(architectuur)

CWI- werkprocessen

Rapport business-

architectuur

Architectuurvan de bedrijfsondersteuning

WAAROM

HOE

WATGegevens- gebieden

architectuur

Contextueleapplicatie-

architectuur

Contextueletechnische

architectuur

WAARMEE

Voorbeeld: Architectuurraamwerk CWI



Voorbeeld: Architectuurraamwerk TG

– 4 deelarchitecturen– Business, Informatie, Applicatie,

Techniek

– Onderlinge samenhang

1. Aplicaties ondersteunen bedrijfsprocessen

2. Bedrijfsprocessen worden ondersteund door informatievoorziening

3. Informatievoorziening wordt gerealiseerd door applicaties

4. Applicaties maken gebruik van technische infrastructuur

– 4 typen vraagstukken– Integratievraagstuk

– Functioneel vraagstuk

– Toekomstvisie

– Migratievraagstuk



Voorbeelden van enterprisearchitecturen

– Uit de ervaringen van Twynstra Gudde met enterprisearchitectuur, verzameld in het boek ‘Architectuur in beeld’



3 .B ewerken

ma rkt

2 .Ont wikkelen

(combina t ie va n)ver zeker ings /

vermogensprodukt

1.Onderzoeken

ma rkt /concurrent ie

4 .Ver kopen/

cont ra c t eren

• R is ico• Vermogen• G emak

• Ver zekerd r is ico• B eheerd vermogen• S ervice

M a rktmogelijk-

heden

Combina t ievan verzeker ings

produkt en

A anvragen • Overeenkoms t• Dekking

B eheerdecont ra ct enen polis s en

• B epa len "event s "• M arkt onderzoek• Concurrent ie- a na lys e• B eoordelen kans en/ bedreigingen• S egment eren pot ent iële doelgroepen• Port folio- a nalys e kla nt en/ produkt en• Va s t s t ellen r is icoprofielen

• Definiëren produkt inhoud• B epa len gronds lagen/ rekenregels• B epa len voor waa rden en t a r ieven• B epa len va r iat ie- mogelijkheden

• B epa len doelgroepen• Inkopen/ ont wikkelen bes t a nden• B epa len benader ing• B enaderen (pot ent iële) kla nt en

• B epa len/ ins pect eren (combina t ie va n) r is ico's• H erverzekeren• A ccept eren a angeboden r is ico's• B erekenen premie/ va s t s t ellen cond it ies• Vers t rekken off er t e• Onderha ndelen• S luit en overeenkoms t• Vers t rekken voor lopige dekking• R ela t iebeheer

• M ut eren• Prolongeren• B eëind igen• Vers t rekken polis / vermogens document en• In/E xca s s o• A rchiveren

• Port efeuille- a na lys e• R ela t iebeheer• A ct ua r iële a na lys e• A ct ua lis eren r is ico's• B eleggen• E xt erne vers la glegging

• Verwerken in/uit gaa nde gelds t romen• Verwerken onverplicht geld

6 .1.1

6 .1.2

6 .1.3

6 .1.46 .1.56 .1.6

6 .1.7

6 .2 .1

6 .2 .2

6 .2 .3

6 .2 .4

5 .2 .1

5 .2 .25 .2 .3

5 .2 .4

5 .2 .55 .2 .6

5 .3 .1

5 .3 .2

5 .1.15 .1.25 .1.35 .1.4

5 .1.55 .1.6

1.11.21.3

1.4

1.5

1.6

1.7

2 .1

2 .2

2 .3

2 .4

3 .1

3 .2

3 .3

3 .4

4 .1

4 .24 .3

4 .4

4 .54 .64 .7

4 .8

4 .9

• Opnemen s chade/ gebeurt enis• Va s t s t ellen recht en• Toekennen/ a fwijzen• A fwikkelen• Verha len• U it keren/ beëindigen• A rchiveren

• Ont vangen verzoek• Va s t s t ellen dekking• Zorgdragen voor s ervice/ lever ing• E va lueren

00

3PB

IT1a

6 .A fha nd elen

6 .1.C la im/

uit ker ing

5 .1.Ind ividueel/co llec t ief

beheer

6 .2 .S er vice/lever ing

5 .2 .Por t efeuille-

beheer

Verzekeren+

5 .3 .F ina nc ieel

beheer

5 .B eheren

Voorbeeld van een businessarchitectuur



Kantoorautoma-tisering

Kennisbank MedewerkersRelaties

ObjectenProjecten

Kerngegevens

Scenarioplanning

Eindwaarde variant 2Eindwaarde variant 3

Risicocalculatie

Eindwaarde variant 1

Rekenmodel

Planning & control

Financiële administratie

Specifieke toepassingen

Objectenbeheer

Presentatie &Communicatielaag

Internet Extranet

Actueledocumenten

Post -registratie

Document-flow

Archief

Intranet e-mail

Gebouwen-exploitatie

Administratie

Plan-exploitatie

Administratie

Grond-exploitatie

Administratie

Erfpachtadministratie

Onroerend goedadministratie

Urenadministratie

Personeelsadministratie

Relatiebeheer

KartografieRepresenta-

vormen objectProject

administratieProject

planning

Voorbeeld van een informatiearchitectuur (1)



Relatie tussen business- en informatiearchitectuur

289GROT1f

Presentatie, kantoorautomatisering en communicatie

Object/medewerker/relaties

Projectadministratie Erfpacht adm.

Grondexploitatie Onr. goed adm.

Gewensteondersteunende functies:

Financiële administratiePlanning en controlPKL/RPE/271299

5.1Uitvoeren

economischeprojecten

5.1Uitvoeren

economischeprojecten

5.2Uitvoerenruimtelijkeprojecten

5.2Uitvoerenruimtelijkeprojecten

6.1Monitorenafgeronde

ruimtelijke eneconomische

projecten

6.1Monitorenafgeronde

ruimtelijke eneconomische

projecten

6.2Beherenerfpacht-

contracten

6.2Beherenerfpacht-

contracten

6.3Beheren

onroerendgoed *2

6.3Beheren

onroerendgoed *2

Kansen ter verbetering van het woon/werk-, verblijf- en leefklimaat

van de stad Rotterdam

Tevreden gebruikers van de stad Rotterdam

Goedgekeurdeprojecten(definitief)

Gerealiseerdeprojecten

3.1 Vertalen programma’s naar projecten (i.s.m. partners)3.2 Toetsen haalbaarheid: - financieel - politiek - mensen - middelen - maatschappelijk draagvlak - etc.3.3 Voorstel ter politieke besluitvorming uitwerken3.4 Go/No Go-besluit nemen

4.1 Fasering aanbrengen (i.s.m. partners)4.2 Uitwerken project- beheersing: - tijd - geld - kwaliteit - informatie - organisatie4.3 Voorstel ter politieke besluitvorming uitwerken4.4 Go/No Go-besluit nemen4.5 Partners en belanghebbenden informeren over genomen besluit

5.2.1 Verwerven5.2.2 Ontwikkelen en planbegeleiding5.2.3 Tijdelijk beheren5.2.4 Markt bewerken5.2.5 Uitgeven/verhuren5.2.6 Evalueren5.2.7 Overdragen

5.1.1 Partners aanschakelen en binden5.1.2 Draagvlak creëren5.1.3 Verwerven & beheren middelen (geld, inspanning, ruimte, etc.) voor uitvoering5.1.4 Markt bewerken5.1.5 Uitvoeren geplande activiteiten5.1.5 Evalueren5.1.6 Overdragen

6.1.1 Nazorg verlenen6.1.2 Account- management uitvoeren

6.2.1 Registreren6.2.2 Factureren6.2.3 Indexeren6.2.4 Verwerken mutaties: - heroverwegingen - splitsing - wijzigen bestemmingen - etc.

6.3.1 Registreren6.3.2 Factureren6.2.3 Indexeren6.2.4 Verwerken mutaties

1.1 Signaleren kansen(antennefunctie)

1.2 Vertalen kansennaar beleid(i.s.m. partners)

1.3 Toetsen aan gemeentelijke kaders

(inclusief Rijks- enprovinciale overheid)

1.3 Voorstel ter politiekebesluitvorming (m.n.gemeenteraad)

1.4 Go/No Go

2.1 Vertalen beleid naarprogramma’s(i.s.m. partners)

2.2 Toetsen haalbaarheid:

- financieel - politiek - mensen (capaciteit) - middelen (bijvoorbeeld grond gebouwen) - maatschappelijk draagvlak - etc.2.3 Uitwerken

programma-beheersing:- tempo- haalbaarheid- efficiency- flexibiliteit- doelgerichtheid

2.4 Voorstel ter politiekebesluitvorminguitwerken

2.5 Go/No Go-besluit nemen

Goedgekeurdeprojecten(kaders)

Goedgekeurdeprogramma’s

OBR beleid

*1 Hoeft niet per definitie een gevolg te zijn van projecten

*2 BedrijfsruimteHuurcontractenVisrechtPachtenetc.

6.Beheren enmonitoren

resultaat *1

6.Beheren enmonitoren

resultaat *1

2.Ontwikkelenprogramma’s

2.Ontwikkelenprogramma’s

5.Uitvoerenprojecten

5.Uitvoerenprojecten

4.Voorbereiden

projecten

4.Voorbereiden

projecten

3.Onderzoeken

projecten

3.Onderzoeken

projecten

1.Beleids-

ontwikkeling

1.Beleids-

ontwikkeling

Stedelijkeontwikkelingop het gebiedvan ruimte en economie

Stedelijkeontwikkelingop het gebiedvan ruimte en economie



Relatie tussen business- en applicatiearchitectuur



Kennisbank

Kerngegevens

Scenarioplanning

Eindwaarde variant 2Eindwaarde variant 3

Risicocalculatie

Eindwaarde variant 1

Rekenmodel

Specifieke toepassingen

Presentatie &Communicatielaag

Actueledocumenten

Archief

Plan-exploitatie

Administratie

Representa-vormen object

Personeelsadministratie

Onroerend goedadministratie

Erfpachtadministratie

Gebouwen-exploitatie

Administratie

Grond-exploitatie

Administratie

Objectenbeheer

Projectadministratie

Projectplanning

Urenadministratie

Relatiebeheer

Kartografie

MedewerkersRelatiesObjectenProjecten

Kantoorautoma-tisering

Planning & control

Financiële administratie

Document-flow

Post -registratie

Internet e-mailIntranetExtranet

Relatie tussen informatie- en applicatiearchitectuur



Applicatiearchitectuur



Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Bas [email protected]

www.twynstragudde.nl

bas kruiswijk amersfoort 2 november 2011 enterprise architectuur

Documents

enterprise architectuur

ict dia

het ontwerpen en

enterprisearchitectuur

het belangrijkste

en hoe

hoogervorst dia

het zo belangrijk