สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดจดทำาโครงการ “การพฒนาหลกสตรและการบรหารจดการกจกรรมลกเสอเพอเสรมสรางทกษะชวต” และไดรบ การสนบสนนงบประมาณจากสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มวตถประสงคเพอพฒนากจกรรมลกเสอใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบนโดยไดมการศกษาความเปนไปได ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ ทงจดประชมขอความเหนจากผเชยวชาญทงดาน ลกเสอ ดานทกษะชวต และดานการพฒนาเดกและเยาวชน เพอจดทำาคมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตขน สำาหรบผบงคบบญชาลกเสอและครผเกยวของ โดยไดทดลองใชคมอดงกลาวในโรงเรยนจากทกภมภาคของประเทศ จำานวน 26 โรงเรยน ตลอดปการศกษา พ.ศ.2553 ควบคไปกบการวจยและประเมนผลการใชคมอ

คมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตฉบบนไดรบการปรบปรงใหม จากการประชมเชงปฏบตการ เพอปรบปรงคมอ ในเดอนเมษายน พ.ศ.2554 และปรบปรงโดยเทยบกบหลกสตรตามขอบงคบของสำานกงานลกเสอแหงชาต เพอใหครอบคลมสาระทจำาเปนอยางครบถวน มการเพมเตมแผนการจดกจกรรมเพอครอบคลมสาระทจำาเปน ปรบปรงแผนการจดกจกรรมตามบนทกการสอนของผทดลองใชคมอ รวมทงเพมเตม เพลง เกม นทาน เรองสนและเนอหาใหครบถวนยงขน เพอความสะดวกของครผใชคมอ และการขยายผลตอไป

คมอชดนไดแบงออกเปน 3 เลมสำาหรบลกเสอแตละระดบ แตละเลมมเนอหาประกอบดวยแผนการจดกจกรรม ทงกจกรรมลกเสอตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต และกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต แยกเปน 3 ชนป ไดแก • แผนการจดกจกรรมลกเสอสำารอง ชนประถมศกษาปท 1 ประถมศกษาปท 2 และประถมศกษาปท 3 • แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญ ชนประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 5 และประถมศกษาปท 6 • แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ ชนมธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2 และมธยมศกษาปท 3

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ ขอขอบพระคณหนวยงานและบคลากรทกทานทมสวนรวมในการจดทำา ทดลองใช และปรบปรงคมอชดนใหสำาเรจลลวงไว ณ โอกาสน หวงเปนอยางยงวาคมอชดนจะชวย สงเสรมใหกจกรรมลกเสอของประเทศไทย ซงดำาเนนมาครบวาระ 100 ป ในป พ.ศ.2554 น กอใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาเดกและเยาวชนในโรงเรยนตอไป

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

กรกฎาคม พ.ศ.2554

คำ�นำ�

สภาพสงคมทเปลยนแปลงอยางมากในปจจบน ไดสงผลกระทบตอเดกวยเรยน ทงการดำาเนนชวตตามกระแสเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ความคาดหวงของผปกครองดานการศกษา และสงยวยหรอตวแบบทไมเหมาะสมตางๆ กอใหเกดปญหาเดกและเยาวชนอยางมาก ทงปญหาการปรบตว ปญหาทางดานอารมณจตใจ ปญหาสขภาพ ปญหาความรนแรง ปญหาเดกตดเกม ปญหายาเสพตด ปญหาทางเพศ ฯลฯ โดยเฉพาะในเดกและเยาวชนมทกษะชวตตำา ขาดภมคมกนทางสงคมทด เมอจบการศกษาไปแลว ไมสามารถปรบตวได มปญหาทางอารมณจตใจ และเกดความขดแยงในชวต

ในชวงทศวรรษทผานมานกการศกษาและนกจตวทยา ไดพยายามทจะแกไขปญหาทตนเหตอยางยงยน แนวคดหนงทมการพฒนาและขยายรปแบบ และวธการอยางแพรหลายคอ การเสรมสรางและพฒนา “ทกษะชวต” ใหกบเดก ซงรเรมจากองคการอนามยโลก (WHO) โดยกลาวถงองคประกอบทกษะชวต 5 ค คอ ความคดวเคราะหและความคดสรางสรรค ความตระหนกรในตนและความเหนใจผอน การสรางสมพนธภาพและการสอสาร การตดสนใจและการแกไขปญหา การจดการกบอารมณและความเครยด ซงประเทศไทยไดนำามาปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย โดยไดเพมองคประกอบอกคหนงคอ ความภมใจในตนเองและความรบผดชอบตอสงคม

ในชวงป พ.ศ.2537 กรมสขภาพจต ไดรเรมพฒนาทกษะชวตใหกบเดกและเยาวชนอยางจรงจงโดยรวมมอกบหนวยงานระดบกรมของกระทรวงศกษาธการ จดทำาโครงการสงเสรมทกษะชวต เชน โครงการสงเสรมการเรยนรเพอปองกนและแกไขปญหาเอดสและสารเสพตดของสำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต โครงการสงเสรมสขภาพจตในสถานศกษาของกรมสามญศกษา เปนตน สำาหรบกจกรรมลกเสอยงไมเคยมการพฒนาการจดกจกรรมเพอสงเสรมทกษะชวตมากอน สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดดำารใหนำากระบวนการลกเสอมาทบทวนเพอพฒนาหลกสตรกจกรรมลกเสอภายใตหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 ใหมความเหมาะสม สอดคลองกบสภาพสงคมปจจบนเพอปองกนปญหาเดกและเยาวชน สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท) รวมกบสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร ไดทำาการศกษาความ เปนไปไดในการพฒนากจกรรมลกเสอ ในระหวางเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2550-พฤษภาคม พ.ศ.2551 โดยศกษาวจยเชงคณภาพในกลมตวอยาง 4 กลม คอ ผบรหารสถานศกษา ครผสอน นกเรยน และพอแม ผปกครอง จากสถานศกษาซงมการเรยนการสอนกจกรรมลกเสอ จำานวน 7 แหง จาก 4 ภมภาคทวประเทศ ผลการศกษาโดยสรป พบวา • ผบรหาร เหนวาโครงสรางหลกสตรลกเสอมความเหมาะสมในระดบหนง แตยงไมสอดคลองกบพฒนาการของลกเสอ และไมทนกบการเปลยนแปลงของบรบททางสงคมในปจจบน

คว�มสำ�คญและคว�มเปนม�

• ครผสอน เหนวาหลกสตรลกเสอมเนอหามากเกนไปและซำาซอน ไมเหมาะสมกบสงคมปจจบน และบางเรองกไมเหมาะสมกบวฒภาวะของลกเสอ การวดและประเมนผลไมเหมาะสม อกทงเวลาจดกจกรรมลกเสอไมเพยงพอ • นกเรยน เหนวากจกรรมลกเสอเปนสงทด และอยากมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เพอใหไดหลกสตรทตอบสนองความตองการของผเรยนอยางแทจรง • พอแมผปกครองและองคกรชมชน เหนวาชมชนใหความรวมมอในการจดกจกรรมลกเสอเปนอยางด ดวยการสนบสนนงบประมาณและวสดอปกรณ รวมทงตองการมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรลกเสอในบางดาน เพอชวยพฒนาคณลกษณะทพงประสงคของลกเสอ

ผลการศกษาสรปไดวา หลกสตรกจกรรมลกเสอควรตองไดรบการพฒนาใหเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบน โดยบรณาการเรองทกษะชวตเขาในหลกสตรลกเสอ เพอใหเยาวชนทเขารวมกจกรรมลกเสอ ไดพฒนาความสามารถในการเผชญและจดการกบปญหาตางๆ ทเกดขนในชวตประจำาวนไดอยางเหมาะสม

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ มประสบการณทำางานดานเยาวชนและกจกรรมลกเสอมาอยางตอเนอง จงไดเปนแกนในการรบผดชอบดำาเนนโครงการพฒนาหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต โดยไดรบ งบประมาณสนบสนนจากสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และมคณะกรรมการทปรกษาโครงการประกอบดวยผแทนจากองคกรตางๆ ดงน 1. ผแทนคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต 2. ผอำานวยการสำานกการลกเสอ ยวกาชาดและกจการนกเรยน กระทรวงศกษาธการ 3. ผอำานวยการสำานกพฒนากจกรรมนกเรยน กระทรวงศกษาธการ 4. ผอำานวยการสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ 5. ผแทนองคกรและผเชยวชาญทเกยวของกบกจกรรมลกเสอ 6. ผอำานวยการสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) 7. ผอำานวยการสมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ (เลขานการ)

โครงการนมขนตอนการดำาเนนงานดงนคอ รวบรวมขอมลเกยวกบหลกสตรและกจกรรมลกเสอทงในและตางประเทศ เชญผเชยวชาญและผเกยวของรวมกนพฒนาหลกสตรลกเสอและคมอการจดกจกรรมลกเสอ ทเนนทกษะชวต ทดลองใชคมอฯ ในโรงเรยนจากทกภมภาคของประเทศจำานวน 26 โรงเรยน ในปการศกษา พ.ศ.2553 ควบคไปกบการวจยและประเมนผลการใชคมอฯ และจดประชมเชงปฏบตการเพอปรบปรงคมอฯ ในเดอน เมษายน พ.ศ.2554 ผรวมประชมประกอบดวย ครผสอนทอาสาสมครใชคมอฯ ในการสอนลกเสอตลอดปการศกษา พ.ศ.2553 นกวชาการและผเชยวชาญดานลกเสอ ดานการศกษา และดานทกษะชวต ตลอดจน นกพฒนาเยาวชน และผแทนจากสำานกงานลกเสอแหงชาต โดยในการปรบปรงครงน ไดมการปรบเทยบหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวตกบหลกสตรตามขอบงคบของสำานกงานลกเสอแหงชาต เพอใหครอบคลมสาระทจำาเปนอยางครบถวน นำาขอเสนอแนะจากผลการวจยและประเมนคมอเขามาปรบปรง มการเพมเตมแผนการจดกจกรรมเพอครอบคลมสาระทจำาเปน ปรบปรงแผนการจดกจกรรมตามบนทกการสอนของผทดลองใช รวมทงเพมเตม เพลง เกม นทาน เรองสนและเนอหาใหครบถวนยงขน เพอความสะดวกของครผใชคมอ และการขยายผลในระยะตอไป

คำ�ชแจงก�รใชคมอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอ

แผนการจดกจกรรมท 1 เครองแบบลกเสอสามญ

แผนการจดกจกรรมท 2 ลอรด เบเดน เพาเวลล (บ.พ.)

แผนการจดกจกรรมท 3 พระบดาแหงการลกเสอไทย

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 4 ระเบยบแถวเบองตน

แผนการจดกจกรรมท 5 การใชประโยชนจากเงอนเชอก

แผนการจดกจกรรมท 6 ทกษะการใชเขมทศ

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 7 เดกไทยไมกนหวาน

แผนการจดกจกรรมท 8 เสรมสรางสมรรถนะทางกาย

แผนการจดกจกรรมท 9 นำาดมสะอาด ปลอดภย

หนวยท 4 คว�มปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 10 การปฏบตตามกฎและเครองหมายจราจร

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�

แผนการจดกจกรรมท 11 เวลาในขวดแกว

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม

แผนการจดกจกรรมท 12 สงประดษฐจากขยะ

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกปญห�

แผนการจดกจกรรมท 13 นาทวกฤต

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเอง

แผนการจดกจกรรมท 14 สงดๆ ของฉน

หนวยท 9 รกและศรทธ� สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรย

แผนการจดกจกรรมท 15 ตนตระกลไทย

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 16 คำาปฏญาณและกฎลกเสอ

แผนการจดกจกรรมท 17 ความซอสตย

แผนการจดกจกรรมท 18 ความเปนสภาพบรษ สภาพสตร

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 19 คดเชงบวก

แผนการจดกจกรรมท 20 การสอสารเพอบอกความตองการ

แผนการจดกจกรรมท 21 สทธสวนบคคล

ส�รบญ

หน�

8

12

14

16

20

26

34

40

46

50

52

58

63

67

69

73

75

79

84

88

90

93

97

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 1 ทบทวนระเบยบแถว

แผนการจดกจกรรมท 2 การเตรยมสงของสำาหรบเดนทางไกล

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 3 อาหารปลอดภย

หนวยท 4 คว�มปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 4 การชวยเหลอตวเองจากอบตภยทางนำา

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�

แผนการจดกจกรรมท 5 เศรษฐกจพอเพยงระดบครอบครวและชมชน

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม

แผนการจดกจกรรมท 6 คณคาของธรรมชาต

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�

แผนการจดกจกรรมท 7 นาทวกฤต

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเอง

แผนการจดกจกรรมท 8 คนดในอดมคต

แผนการจดกจกรรมท 9 สงด ๆ ของฉน

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถน

แผนการจดกจกรรมท 10 นทรรศการสมนไพร

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 11 คำาปฏญาณและกฎในชวตประจำาวน

แผนการจดกจกรรมท 12 มารยาทสงคม

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 13 คดเชงบวก

แผนการจดกจกรรมท 14 ทกษะการเตอน

แผนการจดกจกรรมท 15 การแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�ร

แผนการจดกจกรรมท 16 การบรการและชวยเหลอผอน

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน / ช�ต

แผนการจดกจกรรมท 17 ซอมหนงสอหองสมด

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคม

แผนการจดกจกรรมท 18 สำารวจปญหาการเลนเกม

ส�รบญ (ตอ)

หน�

102

104

117

122

128

132

138

141

145

147

149

154

159

161

163

166

170

173

179

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจง

แผนการจดกจกรรมท 1 ระเบยบแถวและการเดนสวนสนาม

แผนการจดกจกรรมท 2 การผกเงอน

แผนการจดกจกรรมท 3 การบกเบก

แผนการจดกจกรรมท 4 ทศและการใชเขมทศ

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย

แผนการจดกจกรรมท 5 รเทาทนสอโฆษณา

แผนการจดกจกรรมท 6 การออกกำาลงกาย

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�

แผนการจดกจกรรมท 7 สงประดษฐจากวสดเหลอใช

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม

แผนการจดกจกรรมท 8 โรงเรยนปลอดภย

แผนการจดกจกรรมท 9 รกธรรมชาต

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�

แผนการจดกจกรรมท 10 นาทวกฤต

แผนการจดกจกรรมท 11 รทนปองกนได

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเอง

แผนการจดกจกรรมท 12 ภาพวาดอนาคต

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถน

แผนการจดกจกรรมท 13 ปฏบตตามวถไทยและภมปญญาไทย

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรม

แผนการจดกจกรรมท 14 ความกตญญรคณ

แผนการจดกจกรรมท 15 ลกเสอสภาพบรษ

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�ร

แผนการจดกจกรรมท 16 เขาใจเพอนดวยภาษากาย

แผนการจดกจกรรมท 17 ทกษะปฏเสธ

แผนการจดกจกรรมท 18 คดเชงบวก

แผนการจดกจกรรมท 19 การรบรและแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�ร

แผนการจดกจกรรมท 20 การบรการและชวยเหลอผอน

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคม

แผนการจดกจกรรมท 21 แกปญหาเดกตดเกม

หน�

186

188

193

201

206

213

218

220

223

226

228

231

235

237

243

245

248

250

253

257

262

264

ส�รบญ (ตอ)

ภ�คผนวก

ภาคผนวก ก ทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ

ภาคผนวก ข กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

บรรณ�นกรม

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

หน�

269

270

284

287

290

ส�รบญ (ตอ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

8

คมอการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตชดน จดทำาขนสำาหรบผบงคบบญชาลกเสอและครผเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนสำาหรบลกเสอ 3 ประเภท คอ ลกเสอสำารอง ลกเสอสามญ และลกเสอสามญรนใหญ

วตถประสงคหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต ไดนำา หลกการและวตถประสงคของหลกสตรลกเสอโลก ซงเนนการพฒนาเยาวชน 6 ดาน คอ ดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจรยธรรม ดานจตใจ ดานสงคม และดานจตวญญาณ มาพจารณารวมกบ แนวทางการพฒนาลกเสอไทย 8 ประการ ไดแก พฒนาการดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจตใจและศลธรรม ดานสรางคานยมและเจตคต ดานสมพนธภาพระหวางบคคล ดานสมพนธภาพกบชมชน ดานสมพนธภาพทางสงคมและดานความรบผดชอบตอสงแวดลอม และใช เหตการณและสภาพปญหาทเกดขนจรงของเดกแตละชวงวย เปนตวตงในการกำาหนดโครงสรางหลกสตร

หลงการวเคราะหผลการเรยนรทตองการใหเกดขนในตวลกเสอ พบวา ในแนวทางการพฒนาลกเสอไทยทง 8 ดาน แตละดานมความซำาซอนกนอยบาง จงไดรวมสวนทซำาซอนเขาดวยกน เปนแนวทางการพฒนาลกเสอ 4 ดาน คอ ดานรางกายและสงแวดลอม ดานสตปญญา คานยม และเจตคต ดานจตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล และดานสมพนธภาพกบชมชนและสงคม ซงวเคราะหผลการเรยนรไดจำานวน 15 หนวย (ดรายละเอยดในภาคผนวก ก เรองทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ)

แผนการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตในคมอชดน ไดออกแบบโดยบรณาการกจกรรมทสรางทกษะชวตเขากบวธการลกเสอ คอการใชระบบหมหรอกลมยอย โดยใหเดกเปนศนยกลาง และมผใหญทำาหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม แนะนำา สงสอน และฝกอบรมใหสามารถพงตนเองได ยดมนในคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ รวมทงใชระบบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ เปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง

องคประกอบในการประชมกอง เนนการใชชวตกลางแจง นอกหองเรยน ใกลชดธรรมชาต เรยนรจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง เกม และการบรการผอน ซงถอเปนหวใจของกจกรรมลกเสอทกประเภท โดยกจกรรมทใช แบงออกเปน 5 ประเภท คอ การแสดงออก การรายงานและการสำารวจ การวเคราะหและการประเมน เกมและการแขงขน และการบำาเพญประโยชน โดยออกแบบใหลกเสอใชกระบวนการกลมในการแลกเปลยนประสบการณ แลกเปลยนความคดความเชอ สรางองคความรและสรปความคดรวบยอด รวมทงเปดโอกาสใหลกเสอไดประยกตใชสงทไดเรยนรอกดวย

คำ�ชแจงก�รใชคมอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

9

เนอหาสาระในแผนการจดกจกรรม ประกอบดวย 1. กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาต (ไมรวมกจกรรมทดสอบเพอรบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ) 2. กจกรรมทเนนทกษะชวต เพอสรางภมคมกนทางสงคมตอเหตการณและสภาพปญหาของเดกแตละวย

คมอชดนไดรวบรวมแผนการจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตของลกเสอแตละระดบจดทำาเปนตารางแยกตามชนเรยน ระดบละ 3 ชน และมหมายเหตบอกไวในตารางชองขวาสด วาเปนแผนการจดกจกรรมทเนนทกษะชวต

โครงสรางของแผนการจดกจกรรมประกอบดวย จดประสงคการเรยนร เนอหา สอวสดอปกรณ กจกรรม การประเมนผล เรยงตามลำาดบ และภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม

กจกรรมลกเสอยงคงแบบแผนของลกเสอไว คอ การเปดประชมกอง/ปดประชมกอง เพลง เกม นทาน และเรองสน ซงไดใสไวในทกแผนการจดกจกรรม ครผสอนสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม

ผใชคมอชดนควรทำาความเขาใจแนวคดเรองทกษะชวต และกจกรรมลกเสอทสรางทกษะชวต โดยศกษาไดจากภาคผนวก ก และภาคผนวก ข นอกจากนกอนการจดกจกรรมควรศกษาแผนการจดกจกรรมใหเขาใจ ศกษาใบความรสำาหรบผสอนและใบกจกรรมสำาหรบผเรยน เพอทผสอนจะไดสอสารสาระการเรยนรไดตรงตามจดประสงคการเรยนรมากทสด จดประสงคการเรยนรดานพทธพสย มจดเนนทการตงประเดนใหวเคราะห สงเคราะหเนอหา ความรใหเขาใจอยางถองแท และสามารถนำาไปใชไดในชวตจรง จดประสงคการเรยนรดานเจตคต มจดเนนทอารมณความรสก และการตงประเดนใหผเรยนไดแลกเปลยนและตรวจสอบความคดความเชอของตนเอง สวนจดประสงคการเรยนรดานทกษะ เนนทการทำาความเขาใจในขนตอนการลงมอทำา ไดทดลองและฝกฝนจนชำานาญ

แผนการจดกจกรรมเหลานถอเปนสาระจำาเปนเบองตนเทานน ผกำากบลกเสอสามารถเพมเตมสาระหรอปรบกจกรรมไดตามความเหมาะสม

หากมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงคมอชดน กรณาตดตอท

สม�คมว�งแผนครอบครวแหงประเทศไทย ฯ เลขท 8 วภาวดรงสต 44 แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 โทรศพท 0-2941-2320 ตอ 151 โทรสาร 0-2561-5130

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

11

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญชนประถมศกษาปท 4

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

12

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห ตดสนใจ

แกไขปญหา

หนวยท 8

จดด จดดอย และการ

พฒนาตนเอง

หนวยท 9

รกและศรทธา สถาบนชาต

ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย และ

ภมปญญาทองถน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

1. เครองแบบลกเสอสามญ

2. ลอรด เบเดน เพาเวลล (บ.พ.)

3. พระบดาแหงการลกเสอไทย

4. ระเบยบแถวเบองตน

5. การใชประโยชนจากเงอนเชอก

6. ทกษะการใชเขมทศ

7. เดกไทยไมกนหวาน

8. เสรมสรางสมรรถนะทางกาย

9. นำาดมสะอาด ปลอดภย

10. การปฏบตตามกฎและ

เครองหมายจราจร

11. เวลาในขวดแกว

12. สงประดษฐจากขยะ

13. นาทวกฤต

14. สงด ๆ ของฉน

15. ตนตระกลไทย

16. คำาปฏญาณและกฎลกเสอ

17. ความซอสตย

1

1

2

2

2

2

3

1

2

1

2

1

1

1

2

1

1

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

13

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

ด�นสมพนธภ�พกบ

ชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

หนวยท 12

สมพนธภาพและ

การสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหน

สาธารณสมบตของชมชน/

ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 11 หนวย

18. ความปนสภาพบรษ สภาพสตร

19. คดเชงบวก

20. การสอสารเพอบอก

ความตองการ

21. สทธสวนบคคล

รวม 21 แผนการจดกจกรรม

1

1

1

1

30

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

14

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 1 เครองแบบลกเสอส�มญ เวล� 1 ชวโมง

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอแตงเครองแบบลกเสอสามญและประดบเครองหมายไดถกตอง และเรยบรอย2. เนอห� การแตงเครองแบบและประดบเครองหมายลกเสอตามกฎกระทรวง3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 แผนภาพเครองแบบลกเสอสามญ 3.3 ชดเครองแบบ และเครองหมายประดบเครองแบบลกเสอสามญ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 เลนเกม แตงกายดมชยไปกวาครง 1) ลกเสอ ศกษาเครองแบบลกเสอสามญทถกตองตามประกาศกระทรวงศกษาธการ 2) ผกำากบนำาเครองหมายประกอบเครองแบบ (ใชอปกรณจากการแตงกายของลกเสอ) ไดแก หมวก ผาผกคอและหวง แถบส เครองหมายหม เครองหมายลกเสอตร เขมขด ถงเทาสกาก รองเทาสกาก เครองหมายนายหม มาวางไวตรงหนาหมลกเสอหมละ 1 ชด 3) ลกเสอแตละหม สงตวแทนเพอเปนนายแบบ หมละ 1 นาย 4) ผกำากบใหสญญาณการแขงขน สมาชกในหมชวยกนเอาเครองหมายประกอบเครองแบบไปตดประดบใหลกเสอนายแบบ ใหถกตองตามแผนภาพเครองแบบลกเสอสามญ ภายในเวลาทกำาหนด 5) เมอหมดเวลา หมใดตดเครองหมายครบและถกตองตามตำาแหนง หมนนเปนผชนะ 4.4 ลกเสอแตละหม ตรวจสอบความถกตองของการประดบเครองหมาย โดยเปรยบเทยบกบแผนภาพเครองแบบลกเสอสามญ 4.5 ผกำากบลกเสอเปรยบเทยบการแตงกายแบบลกเสอสำารอง และการแตงกายแบบลกเสอสามญ ตลอดจนนำาสายสะพายเครองหมายพเศษ และสายสะพายยงยศ แสดงนทรรศการใหลกเสอไดศกษา พรอมทงวางแผนการพฒนาตนเองเพอทดสอบตามเกณฑการรบเครองหมายลกเสอตร 4.6 ลกเสอจบคตรวจสอบการแตงเครองแบบและการประดบเครองหมายใหถกตองตามระเบยบ 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความสนใจ และการมสวนรวมทำากจกรรม ประดบเครองหมายเครองแตงกาย 5.2 ตรวจสอบการแตงเครองแบบลกเสอตร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

15

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง ลกเสอธรร�ช

เหลาลกเสอ ของธรราช ทะนงองอาจ สบชาตเชอพงศพนธ สมครสมาน โดยมสามคคมน พวกเราจะรวมรกกน จะผกสมพนธตลอดกาล มจรรยา รกษาชอ สรางเกยรตระบอ เลองลอตอไปชา-นาน ราเรงแจมใสใฝใจรกใหยนนาน พวกเราลวนชนบาน เพราะกจการลกเสอไทย

แผนภ�พเครองแบบลกเสอส�มญ

เพลง

เรอง ลกหมกบฝงแกะ

กาลครงหนง นานมาแลว มลกหมตวหนงหลงเขาไปอยในฝงแกะและหลบซอนอยทนนเรอยมา วนหนงเมอคนเลยงแกะมาพบเขากพยายามไลจบ ลกหมรองเสยงหลงวงหนไปรอบๆ คอก แกะตวหนงกลาวตำาหนวา “เจาจะวงใหเหนอยและสงเสยงรองใหหนวกหทาไม ทกครงพวกขากยนใหมนษยจบแตโดยด” “มนตางสถานการณกนนเพอน มนษยจบพวกเจาไปตดขน สวนขาถกจบไปเชอด” ลกหมตอบพรอมกบสงเสยงรองและพยายามวงหนสดฝเทา

นทานเรองนสอนใหรวา เราไมควรใชความคดเหนของตนเองเปนเครองตดสนหรอประเมนผอน

เรองสนทเปนประโยชน

สายยงยศ (ถก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

16

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมความรเกยวกบประวต ลอรด เบเดน เพาเวลล (บ.พ.) และการกำาเนดลกเสอโลก2. เนอห� ประวตของ ลอรด เบเดน เพาเวลล ทเกยวกบงานลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ประวตของลอรด เบเดน เพาเวลล (บ.พ.) 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 แจกใบความร เรอง ประวตของลอรด เบเดน เพาเวลล (บ.พ.) และใหหมลกเสอเลนเกมตามลาหาคำาตอบ โดยกำาหนดเวลาใหหาคำาตอบใหไดภายใน 10 นาท ถาคำาตอบถกตองจะไดแตม ขอละ 5 คะแนน ดงน 1) เขาคอใคร 2) มอาชพอะไร 3) เปนคนเมองไหน 4) วยเดกเขาชอบใชชวตอยางไร 5) ลกษณะนสยของเขาเปนอยางไร 6) ชวตวยทำางานของเขาเปนอยางไร 7) ซล คอใคร 8) ประสบการณของเขาทลกเสอนำามาเปนวชาเรยน มอะไรบาง 9) เขาเกยวของกบกจกรรมลกเสออยางไรบาง 4.4 รวมกอง ผกำากบอานคำาถามทละขอ หมลกเสอแขงขนกนตอบคำาถาม หมทตอบคำาถามไดถกตองจะไดคะแนนขอละ 5 คะแนน 4.5 ผกำากบเฉลยคำาตอบ พรอมกบอธบายรายละเอยดประวตของ บ.พ. เพมเตม 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความรเรองประวต บ.พ. จากเกมตามลาหาคำาตอบ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 2 ลอรด เบเดน เพ�เวลล (บ.พ.) เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

17

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง วชร�วธรำ�ลก

วชราวธพระมงกฎเกลา เจาประชา กอกาเนดลกเสอมา ขาเลอมใสพวกเราลกเสอ เชอชาตไทย เทดเกยรตพระองคไว ดวยภกดลกเสอราลกนกพระคณ เทดบชา ปฏภาณรกกษตรย ชาต ศาสนศรมาเถดลกเสอ สรางความด เพอศกดศรลกเสอไทย ดงใจปอง

ลอรด เบเดน เพาเวลล เปนผใหกำาเนดลกเสอโลก มชอเตมวา โรเบรต สตเฟสน สไมธ เบเดน เพาเวลล เรยกยอๆ วา บ.พ. เกดวนท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2400 ทกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ มบดาเปนศาสตราจารยสอนวชาเรขาคณตและธรรมชาตศกษา ณ มหาวทยาลยออกซฟอรด มารดาของเขาเปนธดาของพลเรอเอก ดบบว.ท. สไมธ แหงราชนาวองกฤษ บ.พ. ไดสมรสกบนางสาวโมลาฟ เซนตแคลร เมออายได 55 ป

ชวตในวยเดก บ.พ. เขาศกษาในระดบประถมศกษา และมธยมศกษาในกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ ตอมาโรงเรยนมธยมชอชาเตอรเฮาส ทเขาศกษาอยไดยายไปอยในชนบท ณ เมองโกคาลมง ในแควนเซอรเรย ซงอยใกลกบปาใหญ มธรรมชาตสวยงาม มลำาธารนำาไหลผาน เขาจงมกใชเวลาวางหลบเขาไปใชชวตศกษาธรรมชาต ชวตสตวและตนไม เขาชอบวาดภาพ รองเพลง แสดงละคร นอกจากน บ.พ.ยงไดรบความรพเศษจากพลเรอเอกสไมธผเปนตา เกยวกบการวายนำา เลนสเกต ขมา การวดแดด และดดาว ตลอดจนความรเชงพราน ในชวงปดภาคเขาจงมกจะทองเทยวพกแรมไปกบพชายอก 3 คน เมอจบชนมธยมศกษา บ.พ. สอบเขาเรยนทโรงเรยนนายรอยแซนดเฮสต หลงจบการศกษาเขาไดรบการแตงตงเปนนายรอยตรแหงกองทพบกขององกฤษ และถกสงไปประจำาการทประเทศอนเดย เมออาย 19 ป

ชวตในก�รรบร�ชก�รทห�ร บ.พ. รบราชการทหารในประเทศอนเดย ประจำากองทหารมาอสซารท 13 เปนเวลา 8 ป โดยปฏบตหนาทดวยความเขมแขง ขณะทมยศเปนรอยตรเขาไดรบเงนเดอนนอยมาก จงดำาเนนชวตอยางประหยด คอ ไมสบบหร ดมสราแตนอย และยงหารายไดพเศษโดยการเขยนเรองและเขยนภาพลงหนงสอพมพ ชวตราชการทหารของเขาสวนใหญอยในประเทศอนเดยและอาฟรกา ไดรบยศรอยเอกตงแตอาย 26 ป ในระหวางนมเหตการณทแสดงถงลกษณะพเศษของเขาหลายอยาง เชน ไดรบรางวลชนะเลศในการแขงขน

เรอง ประวตของ ลอรด เบเดน เพ�เวลล (บ.พ.)

เพลง

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

18

กฬาแทงหมปา ขณะอยบนหลงมาโดยใชหอกสนเมอ พ.ศ. 2426 และมเรองราวประทบใจทเกยวของกบกจการลกเสอหลายครง ดงน ครงท 1 พ.ศ. 2431 ไปปราบชนเผาซลซงมหวหนาเผาชอ ดนส ซล ในแอฟรกาใตไดสำาเรจ เขานำาประสบการณบางอยางในครงนมาใชในกจการลกเสอดวย ไดแก บทเพลงอนกอน ยามา

(หวหนา) อน กอน -ยา-มา กอน-ยา-มา (ลกค) อน-ว-ย ยาโบห ยาโบห อน-ว-ย

สรอยคอของดนส ซล ทำาดวยไม แกะเปนทอนเลกๆ ซงตอมา บ.พ.ไดนำามาเปนบด เครองหมายวดแบดจ สำาหรบผทผานการอบรมผบงคบบญชาลกเสอขนความรชนสง ครงท 2 พ.ศ. 2432 ทเกาะมอลตา บ.พ. ไดรบแตงตงเปนผชวยทตทหาร ทำาหนาทเปนทหารสบราชการลบ ครงท 3 พ.ศ. 2438 ทำาการรบกบเผาอาซนต ซงมกษตรยชอวา คงเปรมเปห และไดรบชยชนะ เหตการณครงน บ.พ. ไดประสบการณดงตอไปน 1. การบกเบก เชน การโคนตนไม การทำาสะพาน การสรางคายพก 2. ทดลองการแตงกายของตนเอง ใชหมวกปกแบบโคบาล จนไดรบฉายาจากพวกพนเมองวา คมตะไค แปลวาคนสวมหมวกปกกวาง 3. ประเพณการจบมอซาย จากการแสดงความเปนมตรของคนพนเมอง ครงท 4 พ.ศ. 2439 พวกมาตาบล ซงเปนเผาหนงของซล เดมอยในทรานสวาล และถกพวกบวรขบไล จงอพยพไปอยในมาตบล (ปจจบนเรยกโรดเซย) พวกมาตาบลกอการกบฏ รฐบาลองกฤษจงสงทหารไปปราบ บ.พ. ไดปฏบตหนาทดวยความเขมแขง ครงนเขาไดรบประสบการณเรองการสอดแนม โดยเฉพาะการปฏบตงานตอนกลางคน เลยไดรบฉายาวา “อมปซา” แปลวาหมาปาผไมเคยนอนหลบ ครงท 5 พ.ศ. 2442 หลงจากท บ.พ. กลบจากการปฏบตงานท อนเดย 2 ป กไดรบคำาสงดวนใหเดนทางไปแอฟรกาเพอหาทางปองกนการรกรานทเมองมาฟคง จากพวกบวร (ชาวดทซทอพยพไปอยในแอฟรกาใต) ในทรานสวาลและออเรนจทรสเตท ซงจะตงตนเปนเอกราช บ.พ.ไดนำากองทหารไปรกษาเมองมาฟคง ซงถกลอมโดยกองทหารบวรเปนเวลานานถง 217 วน จนกระทงกองทพใหญไปถงทำาใหพวกบวรตองลาถอยไป ในการปองกนเมองมาฟคง บ.พ. ไดปฏบตหนาทดวยความเขมแขง อดทน ราเรง ไมยอทอ ใชสตปญญาหาวธแกปญหา ทำากลอบายลวงขาศกใหเขาใจผด คดวามกำาลงทหารมากมายและมการปองกนรกษาเมองอยางเขมแขง ตลอดจนใชเดกอาสาสมครทไดรบการอบรมทำาหนาทสงขาว ปรากฏวาทำางานไดผลด ทำาให บ.พ. มความประทบใจในตวเดกและเหนวา ถาฝกอบรมเดกใหถกทางแลวจะเกดประโยชนแกประเทศชาตอยางมาก จงไดรเรมการลกเสอในเวลาตอมา จากเหตการณทเมองมาฟคง ทำาให บ.พ. ไดรบฉายาวา “ผปองกนมาฟคง”

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

19

ก�รกำ�เนดลกเสอ บ.พ. เดนทางกลบองกฤษในฐานะวรบรษ และไดนำาประสบการณจากเมองมาฟคงมาใช เขาจดใหเดกๆ เขามาชวยเหลอในการรกษาเมอง โดยทำาหนาทเปนผสอขาวและสอดแนมของกองทพ รกษาความสงบภายใน ปฏบตงานตางๆ ทอยในความสามารถ เชน อยยามบนหอคอย ใหสญญาณแกประชาชนเมอพวกบวรโจมต เดกๆ เหลานสามารถทำาหนาททไดรบมอบหมายอยางเขมแขง วองไว ไดผลดไมแพผใหญ ดงนน บ.พ. จงคดตงขบวนการลกเสอขน โดยนำาความคดและประสบการณตางๆ มาพฒนาอยางรอบคอบ จดตงขบวนการลกเสอขนในป พ.ศ. 2450 โดย บ.พ. ไดรวบรวมเดกชาย 20 คน ไปอยทเกาะบราวนซ ในชองแคบองกฤษ นบเปนการพกแรมของลกเสอครงแรกของโลก ปตอมา กองลกเสอไดเรมกอตงขนอยางจรงจงเปนครงแรกในองกฤษ และขยายตวแพรหลายอยางรวดเรว ขบวนการลกเสอไดเจรญขนตามลำาดบ ทำาให บ.พ. มองเหนการณไกลวาลกเสอจะเปนงานสำาคญในชวต ชวยฝกอบรมเดกๆ ใหเปนพลเมองดของชาต เปนประโยชนแกบานเมองอยางมากตอไป บ.พ. จงลาออกจากราชการทหาร มาใช “ชวตทสอง” ซงเปนชวตทใหบรการแกลกเสอทวโลก พ.ศ. 2454 บ.พ. เดนทางรอบโลก เพอพบลกเสอประเทศตางๆ เปนการเรมตนสงเสรมความเปนพนองกนของลกเสอทวโลก พ.ศ. 2463 มงานชมนมลกเสอโลกครงแรก ในการชมนมครงนลกเสอทวโลกทมารวมประชมไดพรอมใจกนประกาศให บ.พ. อยในตำาแหนงประมขคณะลกเสอโลก เมอการลกเสอมอายครบ 21 ป ซงเปรยบเหมอนการบรรล “นตภาวะ” ตามกฎหมายองกฤษ มลกเสอทวโลกถงกวา 2 ลานคน พระเจายอรชท 5 ไดพระราชทานบรรดาศกดให บ.พ. เปนบารอน จากนนมากจการลกเสอกเจรญกาวหนาไมหยดยง และมการชมนมลกเสอโลกอกหลายครง เมอ บ.พ. มอาย 80 ป เขาไดกลบไปพกผอนในชวงสดทายของชวตอยทประเทศเคนยา ในทวปแอฟรกาอกครงหนง และถงแกกรรมทนนเมอวนท 8 มกราคม พ.ศ.2484

เรอง ทม�ของ คำ�ว� SCOUT

คำาวาลกเสอในภาษาองกฤษใชคำาวา SCOUT ซงมทมาจากอกษรตวแรกของคำาในภาษาองกฤษ 5 คำา คอ

S เปนอกษรตวแรกของคำาวา SINCERITY แปลวา ความจรงใจ

C เปนอกษรตวแรกของคำาวา COURTESY แปลวา ความสภาพออนโยน

O เปนอกษรตวแรกของคำาวา OBEDIENCE แปลวา การเชอฟง

U เปนอกษรตวแรกของคำาวา UNITY แปลวา ความสามคค

T เปนอกษรตวแรกของคำาวา THRIFTY แปลวา ความมธยสถ

ดงนนลกเสอทกคน จงควรประกอบดวยคณสมบตทสำาคญเหลานดวย

เรองสนทเปนประโยชน

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

20

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอมความรเกยวกบพระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวและการกำาเนดลกเสอไทย2. เนอห� พระราชประวต พระราชกรณยกจ และบทพระราชนพนธทเกยวของกบลกเสอ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, การกำาเนดลกเสอไทย3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรองพระราชประวต ของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ใหลกเสอแตละหมรวมกนวเคราะหบทพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวบทน วา ทรงมเจตนาตองการใหลกเสอเปนคนอยางไร

4) สมตวแทนหมลกเสอรายงาน 1 หม ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนชวยเพมเตม และสรป 5) แบงงานใหหมลกเสอศกษาคนควา หมละ 1 เรอง โดยใหนำาเสนอในบทบาทผสอขาวสารคดในครงตอไป ดงน • พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว • พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว • การกำาเนดลกเสอไทย • พระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทเกยวของกบลกเสอ 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)

ลกเสอ บใชเสอสตวไพร เรายมชอมาใช ดวยใจกลาหาญปานกนใจกลา ใชกลาอาธรรม เชนเสออรญ สญชาตชนคนพาลใจกลา ตองกลาอยางทหาร กลากอรปกจการ แกชาตประเทศเขตตน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 1 ส�ระสำ�คญของก�รลกเสอแผนก�รจดกจกรรมท 3 พระบด�แหงก�รลกเสอไทย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

21

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอแตละหมนำาเสนอ ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนซกถามเพอความเขาใจ 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการรวมคดรวมทำางานของกลมลกเสอ 5.2 ตรวจสอบเนอหา จากการนำาเสนอในบทบาทผสอขาวสารคด

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง วชร�วธรำ�ลก

วชราวธพระมงกฎเกลา เจาประชา กอกาเนดลกเสอมา ขาเลอมใสพวกเราลกเสอ เชอชาตไทย เทดเกยรตพระองคไว ดวยภกดลกเสอราลกนกพระคณ เทดบชา ปฏภาณรกกษตรย ชาต ศาสนศรมาเถดลกเสอ สรางความด เพอศกดศรลกเสอไทย ดงใจปอง

เพลง ลกเสอธรร�ช

เหลาลกเสอ ของธรราช ทะนงองอาจ สบชาตเชอพงศพนธ สมครสมาน โดยมสามคคมนพวกเราจะรวมรกกน จะผกสมพนธตลอดกาลมจรรยา รกษาชอ สรางเกยรตระบอเลองลอตอไปชา-นาน ราเรงแจมใสใฝใจรกใหยนนานพวกเราลวนชนบาน เพราะกจการลกเสอไทย

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

22

เรอง พระร�ชประวตของ พระบ�ทสมเดจพระมงกฏเกล�เจ�อยหว

พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ทรงเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวและสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนารถ (สมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร) ทรงพระราชสมภพ เมอวนเสารท 1 มกราคม พ.ศ. 2434 ไดรบพระราชทานนามวา “สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชราวธฯ” เมอทรงพระเยาวไดศกษาวชาหนงสอไทยกบพระยาศรสนทรโวหาร พระชนมายได 13 พรรษา ไดเสดจไปทรงศกษา ณ ประเทศองกฤษ ในสาขาประวตศาสตร รฐศาสตร เศรษฐศาสตร กฎหมาย วรรณคด ทมหาวทยาลยออกซฟอรด และวชาทหารบก ทโรงเรยนนายรอยแซนดเฮสต หลงทรงจบการศกษา ไดเสดจนวตกลบประเทศไทยใน พ.ศ. 2453 และทรงเขารบราชการทนท พระองคเสดจเถลงถวลยราชสมบตตอจากสมเดจพระบรมชนกนาถ เมอวนท 23 ตลาคม พ.ศ.2453 ขณะนนมพระชนมายได 31 พรรษา ตลอดรชสมยของพระองคไดทรงประกอบพระราชกรณยกจทำานบำารงประเทศชาตในดานการปกครอง การทหาร การศกษา การสาธารณสข การคมนาคม การศาสนา โดยเฉพาะทางวรรณคดทรงพระราชนพนธทงรอยแกว รอยกรอง ประมาณ 200 เรอง ดวยพระปรชาสามารถของพระองคประชาชนจงถวายพระสมญาแดพระองควา “พระมหาธรราชเจา” ทรงอยในราชสมบตเพยง 16 ปเสดจสวรรคต เมอวนท 26 พฤศจกายน พ.ศ.2468 พระชนมายได 46 พรรษา แตเนองดวยพระราชกรณยกจของพระองคทำาใหเกดคณประโยชนแกบานเมองอยางใหญหลวง รฐบาลกบประชาชนจงรวมใจกนสรางพระบรมรปของพระองคประดษฐานไวทสวนลมพน และคณะลกเสอแหงชาต รวมดวยคณะลกเสอทวราชอาณาจกร ไดสรางพระบรมรปของพระองค ประดษฐานไวหนาคายลกเสอวชราวธ อำาเภอศรราชา จงหวดชลบร

พระร�ชกรณยกจทสำ�คญ

ถงแมวาพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาฯ จะทรงครองราชยไมนาน แตกทรงประกอบพระราชกรณยกจอนเปนคณประโยชนเอนกประการ ซงแบงออกไดดงน 1. ดานการปกครอง ไดทรงตงสภาเผยแพรพาณชย (คอกระทรวงพาณชยในปจจบน) ตงกรมศลปากร ปรบปรงกระทรวงโยธาธการเปนกระทรวงคมนาคม ตราพระราชบญญตนามสกล ทรงประดษฐธงไตรรงค ตงกองลกเสอปาและกองลกเสอ 2. ดานการทหาร ไดทรงตงสภาปองกนราชอาณาจกร กระทรวงทหารเรอ ตงกองบนกองทพบก (ไดพฒนาจนกลายมาเปนกองทพอากาศในปจจบน) สรางเรอรบและจดหายทโธปกรณอนทนสมยมาใช 3. ดานการศกษา ไดทรงปรบปรงโรงเรยนขาราชการพลเรอน จนเจรญกาวหนาเปนจฬาลงกรณมหาวทยาลยในปจจบน โปรดใหตงกรมมหาวทยาลยเพอจดการศกษาขนอดมศกษา ตงโรงเรยนเพาะชาง โรงเรยนพาณชยการ โรงเรยนฝกหดครกสกรรม ตราพระราชบญญตประถมศกษา พระราชบญญตโรงเรยนราษฎร 4. ดานการสาธารณสข โปรดใหตงโรงพยาบาลจฬาลงกรณ ตงสถานเสาวภา ตงกรมสาธารณสข เปดการประปา

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

23

5. ดานการคมนาคม โปรดใหตงกรมรถไฟหลวง เปดสถานวทยโทรเลขเปดการรบสงจดหมายทางอากาศ 6. ดานการศาล ทรงจดวางระเบยบบรหารราชการกระทรวงยตธรรม ประกาศใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชย 7. ดานการตางประเทศ ทรงนำาประเทศไทยเขาสสงครามโลกครงท 1 รวมกบฝายสมพนธมตรโดยสงทหารไทยไปสรบเคยงบาเคยงไหลกบทหารของชาตมหาอำานาจ หลงจากสงครามโลกยตลงสมพนธมตรเปนฝายชนะ ประเทศไทยจงมเกยรตภมตามไปดวย พระองคทรงเหนเปนจงหวะด จงไดขอเจรจาแกไขสนธสญญาซงเราเปนฝายเสยเปรยบมาก ทชาตตะวนตก 10 ชาต ไดเคยทำาไวกบประเทศสยาม (ประเทศไทย) ทสำาคญ ไดแก เรองการพจารณาคดคนตางชาตทมาทำาผดในเมองไทย เรองการจดเกบภาษศลกากร การเจรจาไดใชเวลาหลายป แตในทสดกสำาเรจไดดวยความยากเยน 8. ดานการวรรณคด ทรงมพระทยฝกใฝทางอกษรศาสตรมาก ไดทรงพระราชนพนธหนงสอ บทความ บทกว บทละคร เรองสน ทงรอยแกวและรอยกรอง เปนจำานวนประมาณ 200 เรอง ดวยพระปรชาสามารถดานน ประชาชนจงถวายสมญานามแดพระองควา “สมเดจพระมหาธรราชเจา”

ก�รกำ�เนดลกเสอไทย ยคกอตง (พ.ศ. 2454-2468) รวม 14 ป ในรชกาลท 6 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 ทรงสถาปนาการเสอปา 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 ทรงสถาปนาลกเสอไทย โดยตราขอบงคบลกษณะการปกครองลกเสอและตงสภากรรมการกลางจดการลกเสอแหงชาตขน โดยพระองคทรงดำารงตำาแหนงสภานายก หลงจากนนพระมหากษตรยองคตอๆ มา ทรงเปนสภานายกสภาลกเสอแหงชาตตลอดมาจนถงป พ.ศ.2490 ในยคนมเหตการณสำาคญๆ เชน พ.ศ. 2454 ตงลกเสอกองแรกทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (คอโรงเรยนวชราวธ ปจจบน) เปนกอง ลกเสอในพระองค เรยกวากองลกเสอกรงเทพฯท 1 พ.ศ. 2458 พระราชทานเหรยญราชนยมใหแกลกเสอโท ฝาย บญเลยง พ.ศ. 2459 ตงโรงเรยนผกำากบลกเสอในพระบรมราชปถมภขน ณ สโมสรเสอปา จงหวดพระนคร หลกสตร 2 เดอน เปดได 4 ป กลมเลกไป พ.ศ. 2463 สงผแทนลกเสอไทยไปชมนมลกเสอโลกครงท 1 ณ กรงลอนดอน โดยมนายสวสด สมตร เปนหวหนาคณะ พ.ศ. 2465 คณะลกเสอไทยสมครเขาเปนสมาชกของสมชชาลกเสอโลกเปนกลมแรก มประเทศตางๆ รวม 31 ประเทศและถอวาเปนสมาชกผรเรมจดตงคณะลกเสอโลก พ.ศ. 2467 สงผแทนไปรวมการชมนมลกเสอโลกครงท 2โดยพระยาภรตราชา เปนหวหนาคณะ พ.ศ. 2468 การลกเสอไทยสญเสยพระผพระราชทานกำาเนดลกเสอไทย รชกาลท 6

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

24

บทพระร�ชนพนธ ของ พระบ�ทสมเดจพระมงกฏเกล�เจ�อยหวทเกยวกบลกเสอ

“ใครมาเปนเจาเขาครอง คงตองบงคบขบไส เคยวเขญเยนคากราไป ตามวสยเชงเชนผเปนนาย เขาจะเหนแกหนาคาชอ จะนบถอพงศพนธนนอยาหมาย ไหนจะตองเหนอยยากลาบากกาย ไหนจะอายทวทงโลกา” … “ขาไมตองการตาราเรยนทเดนได ทขาอยากไดนนคอเยาวชนทเปนสภาพบรษ ซอสตย สจรต มอปนสยใจคอด” … “ลกเสอบใช เสอสตวไพร เรายมชอมาใช ดวยใจกลาหาญปานกน ใจกลา มใชกลาอาธรรม เชนเสออรญสญชาตชนคนพาล ใจกลาตองกลาอยางทหาร กลากอรปกจการแหงชาตประเทศเขตตน”

แบบสงสอนเสอปาและลกเสอ เปนบทพระราชนพนธทถอวาเปนหวใจ สำาคญของเสอปาและลกเสอ เปนตำาหรบทองของลกเสอเพอใชในการฝกอบรมในยคนน ซงประกอบดวยบทตางๆ ดงน • บทท 1 การสบขาวและการเดนทาง • บทท 2 อาณตสญญาณ • บทท 3 การชางและความรเบดเตลด • บทท 4 การตงคายและทพกแรม • บทท 5 การอยคายและทพกแรม (ตอ) • บทท 6 ยามและดาน • บทท 7 การพจารณาสงเกตและจำา • บทท 8 การสะกดรอย • บทท 9 การสนนษฐาน • บทท 10 การแฝงกายและเกลอนรอย • บทท 11 รายงานและแจงเหต • บทท 12 กำาบง • บทท 13 ตงรบ • บทท 14 ปองกนตว • บทท 15 จบผราย • บทท 16 ชวยชวตและกนภย • บทท 17 ปจจบนพยาบาล • บทท 18 ปจจบนพยาบาล (ตอ)

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

25

เรอง ทม�ของชอ “บ�งกอก”

ทมาของคำาวา “บางกอก” สนนษฐานวามาจากการทแมนำาเจาพระยาคดเคยวไปมา บางแหงมสภาพเปนเกาะเปนโคก จงเรยกกนวา “บางเกาะ” หรอ “บางโคก” แลวเพยนเปนบางกอก บางกวาเนองเพราะบรเวณนมตนมะกอกอยมาก จงเรยกวา “บางมะกอก” ขอสนนษฐานนอางองมาจากชอเดมของวดอรณราชวราราม คอ วดมะกอก (กอนจะเปลยนเปนวดมะกอกนอก และวดแจง ตามลำาดบ) ตอมาคำาวา “บางมะกอก” ไดกรอนคำาไปเหลอแค “บางกอก” คนตางชาตสวนใหญเรยกเมองนวา “Bangkok” เพราะเดมเปนทตงของเมองธนบรศรมหาสมทร ทชาวตางชาตเรยกกนวา “บางกอก” แตจะออกเสยงเปน “แบงกคอก” มาตงแตสมยกรงศรอยธยา มความสำาคญในฐานะเสนทางออกสทะเลและตดตอคาขายกบอาณาจกรตางๆ ทงเปนเมองหนาดานขนอน คอยดแลเกบภาษจากเรอสนคาทกลำาทผานเขาออก เมอครงกอบกอสรภาพจากพมาหลงเสยกรงครงท 2 สมเดจพระเจากรงธนบร ทรงสถาปนาเมองธนบรศรมหาสมทรใหเปนราชธานแหงใหม คอ กรงธนบร เมอวนท 3 ตลาคม พ.ศ.2313

เรอง ทม�ของชอ “กรงเทพมห�นคร”

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก มพระราชดำารวา กรงธนบรมสภาพเปนเมองอกแตก ตรงกลางมแมนำาเจาพระยาไหลผาน จงโปรดเกลาฯ ใหสรางราชธานแหงใหมทางฟากตะวนออกของแมนำาเจาพระยาซงมชยภมดกวา ตอสปองกนขาศกไดงายกวา โดยสบทอดศลปกรรมและสถาปตยกรรมจากพระราชวงหลวงของกรงศรอยธยา พระราชทานนามวา “กรงเทพมหานคร บวรรตนโกสนทร มหนทรายธยา มหาดลกภพ นพรตนราชธานบรรมย อดมราชนเวศนมหาสถาน อมรพมานอวตารสถต สกกะทตตยวษณกรรมประสทธ” มความหมายวา “เมองของเทวดา มหานครอนเปนอมตะ สงางามดวยแกว 9 ประการ และเปนทประทบของพระเจาแผนดน เมองทมพระราชวงหลายแหง ดจเปนวมานของเทวดา ซงพระวษณกรรมสรางขนตามบญชาของพระอนทร” ตอมารชกาลท 4 โปรดเกลาฯ ใหเปลยน “บวรรตนโกสนทร” เปน “อมรรตนโกสนทร” และเรยกกนวา “กรงรตนโกสนทร” ใน พ.ศ.2514 รฐบาลไดรวมจงหวดพระนครและจงหวดธนบรเขาดวยกน เปนนครหลวงกรงเทพธนบร หลงการปรบปรงการปกครองใหมเมอ พ.ศ.2515 จงเปลยนเรยกชอในภาษาราชการวา กรงเทพมหานคร และเรยกอยางยอวา กรงเทพฯ ทมาขอมล : ขาวสด http://dek-d.com

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

26

1. จดประสงคก�รเรยนร 1.1 ลกเสอเขาใจความหมายของการแสดงรหสและแสดงรหสไดถกตอง 1.2 ลกเสอปฏบตตามระเบยบแถวเบองตนได 2. เนอห�

2.1 การแสดงรหสลกเสอและความหมายของการแสดงรหส 2.2 การฝกระเบยบแถวบคคลทามอเปลา (ทาตรง ทาพก ทาหนอยกบท ทาเดน ทาหยด วนทยหตถ) และระเบยบแถวบคคลทามอาวธ (ทาตรง ทาพก ทาวนทยาวธ – เรยบอาวธ ทาแบกอาวธ – เรยบอาวธ)3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง ระเบยบแถวเบองตน 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบทบทวนและฝกซอมนายหมลกเสอเพอเปนผชวยฝกระเบยบแถว (ผกำากบเตรยมการนายหมลกเสอกอนคาบเรยน) 4) ผกำากบเรยกกอง อธบายความหมายและสาธตการแสดงรหสทถกตอง 5) ผกำากบสาธตวธการรายงานตวเขาเรยนตามฐานและการเปลยนฐาน 6) กจกรรมฝกปฏบตตามฐาน ระเบยบแถวบคคลทามอเปลา โดยนายหมอธบาย สาธต พรอมสงใหปฏบตในแตละฐาน • ฐานท 1 ทาตรง ทาเคารพ ทาพก • ฐานท 2 ทาหนอยกบท ทาเดน ทาหยด • ฐานรวม ทบทวนระเบยบแถวบคคลทามอเปลาทไดเรยนมาแลว 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมฝกปฏบตตามฐาน ระเบยบแถวบคคลทาประกอบอาวธ โดยนายหมอธบาย สาธต พรอมสงใหปฏบตในแตละฐาน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 4 ระเบยบแถวเบองตน เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

27

• ฐานท 1 ทาตรง ทาพก • ฐานท 2 ทาวนทยาวธ – เรยบอาวธ • ฐานท 3 ทาแบกอาวธ – เรยบอาวธ • ฐานรวม ทบทวนระเบยบแถวบคคลทาประกอบอาวธ แตละหมฝกปฏบตกนเองจน เกดความชานาญ 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการปฏบตตามคำาสงนายหม 5.2 ตรวจสอบความถกตองของการปฏบตระเบยบแถวบคคลทามอเปลา และทาประกอบอาวธ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

เพลง ลกเสอ ไมจบมอขว�

ลกเสอเขาไมจบมอขวา ยนซายมาจบมอกนมน มอขวาใชเคารพกน มอขวาใชเคารพกนยนซายออกมาพลน จบมอ จบมอ จบมอ นนหมายถงมตร เหมอนญาตสนท ควรคดยดถอยมดวยเมอยามจบมอ ยมดวยเมอยามจบมอ เพราะพวกเราคอลกเสอดวยกน เพราะพวกเราคอลกเสอดวยกน

เกมแขงเรอบก

อปกรณ ปนขาวโรยเสน หรอใชไมพลองวางในเสนทกำาหนดวธเลน 1. ใหลกเสอเขาแถวตอนเปนหม แตละหมเขาแถวหางกน 1 ชวงแขน 2. ลกเสอแตละหมหรอแถวเอามอจบเอวคนขางหนา 3. ใหแตละแถวเคลอนทไปถงเสนทกำาหนดดวยการกระโดดพรอมๆ กน โดยไมใหมอหลดจากเอวหรอขาดจากกน แถวใดถงเสนทกำาหนดกอนเปนผชนะ

เกม

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

28

เรอง ระเบยบแถวเบองตน

ก�รแสดงรหส

• รหสลกเสอ เปนเครองหมายทแสดงใหรกนเฉพาะในวงการลกเสอเทานน ลกเสอทกคนเมอเหนรหสน จะรบรและเขาใจความหมายซงกนและกนทนทวา “เราเปนพวกเดยวกน”   • โอกาสทใชในการแสดงรหส 1. เมอลกเสอกลาวคำาปฏญาณในพธปฏญาณตนเขาประจำากอง และพธอนๆ ทมการทบทวนคำาปฏญาณ 2. เมอพบกบลกเสอชาตเดยวกนหรอตางชาตเปนการรบรวาเปนพวกเดยวกน • วธแสดงรหส ของลกเสอ 1. ยนอยในทาตรง มอซายแนบลำาตว 2. ยกมอขวาเสมอไหล งอศอกชดลำาตว 3. หนฝามอไปขางหนา นวหวแมมองอกดปลายนวกอยไว นวช นวกลาง และนวนางเหยยดตรงชดตดกน • ความหมาย หวแมมอกดปลายนวกอยไวทำาเปนรปวงกลม นวทงสามเหยยดขนไป หมายถง หวลกเสอของรปเฟลอรเดอลสในเครองหมายลกเสอ นวทงสาม หมายถง คำาปฏญาณของลกเสอ 3 ขอ นวหวแมมอกดรดนวกอย บงบอกถงความรกใครเหมอนญาตพนองทวโลก

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

29

ระเบยบแถวบคคลท�มอเปล� • ทาตรง เปนทาเบองตนทเปนรากฐานการปฏบตทาอนๆ และใหเปนทาแสดงการเคารพทาหนง เมอไดยนคำาสงวา “ตรง” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. สนเทาชดกน และอยในแนวเดยวกน ปลายเทาแยกหางจากกนประมาณ 1 คบเขาเหยยดตงและบบขาเขาหากน 2. ลำาตวยดตรง อกผาย ไหลผงเสมอกน 3. แขนทงสองขางหอยและเหยยดตรงแนบลำาตว พลกขอศอกไปขางหนาเลกนอย นวมอเหยยดชดกน นวกลางของทงสองมอแตะขาทกงกลางตามแนวตะเขบกางเกง เปดฝามอเลกนอย 4. ลำาคอยดตรง ไมยนคาง ตามองตรงขางหนาไดระดบ นำาหนกอยบนเทาทงสองเทากน ยนนง ไมเคลอนไหวรางกาย • ทาเคารพ การแสดงความเคารพทามอเปลา คำาบอก “วนทยาหตถ” และ “มอลง” เมอไดยนคำาสงวา “วนทยาหตถ” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. ยนในทาตรง 2. ยกมอขวาขนโดยเรวและแขงแรง แขนขวาทอนบนยนไปขางหนาประมาณแนวไหล เมออยในทแคบใหลดขอศอกลงไดตามความเหมาะสม งอศอก ขอมอไมหก เปดฝามอขนประมาณ 30 องศา นวหวแมมองอกดปลายนวกอยทำาเปนรปวงกลม นวชแตะขอบลางของหมวกคอนไปดานหนาแนวตาขางขวา (กรณไมสวมหมวก ใหทำาวนทยหตถโดยใชปลายนวชแตะทหางควขวา) นวช นวกลาง นวนาง เหยยดตรงเรยงชดกน 3. เมอไดยนคำาสงวา “มอลง” ใหลดมอลงอยในทาตรงโดยเรวและแขงแรง

• ทาพก เปนทาเปลยนอรยาบถจากทาตรง เพอผอนคลายความเครยดในโอกาสตางๆ คอ พกตามปกต ใชในโอกาสฟงคำาอธบาย ดการแสดงตวอยาง พกตามระเบยบ ใชในโอกาสรอพธการตางๆ อยในแถวกองเกยรตยศ พกตามสบาย ใชในโอกาสรอคำาสง เพอรอการปฏบตตอไป พกนอกแถว ใชในโอกาสตองรอคำาสงระยะเวลานานกวาปกต

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

30

• ทาพกตามปกต เมอไดยนคำาสงวา “พก” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. หยอนเขาขวาลงกอน เทาทงสองอยกบท หลงจากนอาจเปลยนเปนหยอนเขาซายกได 2. หามพดคย แตเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายได 3. เมอไดยนคำาสงวา “แถว” ใหยดตวขนจดทกสวนของรางกายใหอยในทาตรง แตใหหยอนเขาขวาไวเหมอนตอนเรมพก และเมอไดยนคำาสงวา “ตรง” ใหกระตกเขาขวากลบไปอยในทาตรงโดยเรว • ทาพกตามระเบยบ เมอไดยนคำาสงวา “ตามระเบยบ...พก” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. แยกเทาซายออกไปทางซายประมาณ 1 ฟต หรอเกอบครงกาวปกตอยางแขงแรงและรวดเรว 2. ยกมอไขวหลงไวใตเขมขดเลกนอยในแนวกงกลางหลง หลงมอซายแนบลำาตว มอขวาทบมอซาย นวหวแมมอขวาทบนวหวแมมอซาย 3. ขาสองขางตง นำาหนกตวอยบนเทาทงสอง ตามองตรงขนานกบพน นงไมเคลอนไหวรางกาย 4. เมอไดยนคำาสงวา “แถว...ตรง” ใหชกเทาซายมาชดเทาขวาโดยเรว พรอมกบมอทงสองกลบมาอยในทาตรงตามเดม • ทาพกตามสบาย เมอไดยนคำาสงวา “ตามสบาย...พก” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. ใหหยอนเขาขวากอนเหมอนกบการพกทาปกตใหพดคยกนได เคลอนไหวรางกายไดตามสบาย แตตองใหเทาขางหนงอยกบท 2. หามนงหากผกำากบลกเสอไมอนญาตเมอไดยนคำาสงวา “แถว...ตรง” ใหปฏบตเหมอนกบทาพกตามปกต • ทาพกนอกแถว เมอไดยนคำาสงวา “พกนอกแถว” ใหลกเสอปฏบตดงน 1. ใหแยกออกจากแถวทนท 2. ใหทกคนอยในบรเวณใกลเคยงกบทเขาแถว เพอจะไดกลบมาเขาแถวโดยรวดเรว เมอไดยนเสยงเรยกใหกลบมาเขาแถวอก เมอแยกแถวแลวไมทำาเสยงดงใหรบกวนผอน 3. เมอไดยนคำาสงวา “แถว” ใหทกคนกลบมาเขาแถวทเดมโดยจดแถวใหเรยบรอยเหมอนเดมและอยในทาตรง • ทาหนอยกบท - ทาขวาหน เมอไดยนคำาสงวา “ขวา…หน” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาขวา ยกสนเทาซาย และหมนตวไปทางขวา 90 องศา ใหสนเทาขวาและปลายเทาซายอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาขวาเมอหมนตวแลวใหขาซายเหยยดตรง บดสนเทาออกขางนอกพอตง 2. ชกเทาซายมาชดเทาขวาใหอยในทาตรงโดยเรว - ทาซายหน เมอไดยนคำาสงวา “ซาย…หน” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาซาย ยกสนเทาขวา และหมนตวไปทางซาย 90 องศา ใหสนเทาซายและปลาย

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

31

เทาขวาอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาซายเมอหมนแลวใหขาขวาเหยยดตรง บดสนเทาออกขางนอกพอตง 2. ชกเทาขวามาชดเทาซายใหอยในทาตรงโดยเรว - ทากลบหลงหน เมอไดยนคำาสงวา “กลบหลง…หน” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1. ใหเปดปลายเทาขวา ยกสนเทาซาย และหมนตวไปทางขวา 180 องศา ใหสนเทาขวาและปลายเทาซายอยตดกบพน ขณะทหมนตวใหนำาหนกตวอยทเทาขวา เมอหมนตวแลวใหขาซายเหยยดตรง บดสนเทาซายออกขางนอกใหตง 2. ชกเทาซายมาชดเทาขวาใหอยในทาตรงโดยเรว • ทาเดน ทาหยด คาบอก “หนา – เดน” และ “แถว – หยด” เมอไดยนคำาสงวา “หนา – เดน” ใหลกเสอปฏบต ดงน โนมนำาหนกตวไปขางหนา พรอมกบกาวเทาซายออกเดน ขาเหยยดตง ปลายเทางม สนเทาสงจากพนประมาณ 1 คบ เมอจะวางเทาและกาวเทาตอไปใหโนมนำาหนกตวไปขางหนา ตบเทาเตมฝาเทาอยางแขงแรง ตวและศรษะอยในทาตรง เมอแกวงแขนไปขางหนาใหงอศอกเลกนอย เมอแกวงแขนไปขางหลงใหเหยยดแขนตรงตามธรรมชาต หนหลงมอออกนอกตว แบมอนวเรยงชดตดกนความยาวกาวจากสนเทาถงสนเทา 40-60 เซนตเมตร เมอไดยนคำาสงวา “แถว – หยด” ใหปฏบตเปน 2 จงหวะตดตอกน คอ กาวตอไปอก 1 กาว และชกเทาหลงไปชดเทาหนาในลกษณะทาตรงอยางแขงแรง

ระเบยบแถวบคคลท�ประกอบอ�วธ • ทาตรง ทาพก คาบอก “กอง (หม) – ตรง” การปฏบต ทาตรงและทาพกในเวลาถอไมพลองหรอไมงาม เหมอนกบทามอเปลา ไมพลองหรอไมงามอยในทาเรยบอาวธ ไมพลองหรอไมงามในทาเรยบอาวธ คอ ลกเสออยในทาตรง ถอไมพลองหรอไมงามดวยมอขวา โดยไมพลองหรอไมงามอยประมาณโคนนวกอยเทาขวาและชดกบเทาขวา ไมพลองหรอไมงามอยระหวางนวหวแมมอกบนวช นวหวแมมอจบไมพลองหรอไมงามชดขา นวอนอก 4 นว ชดตดกนจบไมพลองหรอไมงามเฉยงลงไปเบองลาง ปลายไมพลองหรอไมงามอยในรองไหลขวา ลำาไมพลองหรอไมงามตงตรงแนบตว สำาหรบพกตามระเบยบ เหมอนกบทามอเปลา มอขวาทถอไมพลองหรอไมงาม ใหเลอนขนมาเสมอเอว แลวยนไมพลองหรอไมงามไปขางหนา เฉยงขวาประมาณ 45 องศา มอซายไพลหลงใตเขมขดเลกนอย มอแบตามธรรมชาตและนวเรยงชดตดกน • ทาวนทยาวธ – เรยบอาวธ เปนทาแสดงการเคารพ เมอถอไมพลองหรอไมงาม

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

32

คาบอก “วนทยา – วธ” การปฏบต ลกเสอปฏบตเปนจงหวะเดยว โดยยกแขนซายขนมาเสมอแนวไหล ศอกงอไปขางหนาใหตงฉากกบลำาตว ฝามอแบควำา รวบนวหวแมมอกบนวกอยจดกน คงเหลอนวช นวกลางและนวนาง เหยยดตรงชดตดกน ใหขางปลายนวชแตะไมพลองหรอไมงามในรองไหลขวา คาบอก “เรยบ – อาวธ” การปฏบต เมอเลกทำาความเคารพ ใหลกเสอลดแขนซายลงมาอยทเดมโดยเรว ถาผรบการเคารพเคลอนทมาทางขวา ซาย หรอตรงหนา ผควบคมแถวจะบอกทศทางเสยกอน “ขวา (ซายหรอตรงหนา) ระวง – วนทยา – วธ” ใหลกเสอทำาวนทยาวธ พรอมกบหนหนาไปยงผรบการเคารพ ตาอยทผรบการเคารพ หนหนาตามจนผรบการเคารพผานหนาตนไปแลว ประมาณ 2 กาว จงหนมาอยในทาตรง เมอผรบการเคารพผานพนแถว ใหผควบคมแถวบอกเลกทำาความเคารพ

• ทาแบกอาวธ – เรยบอาวธ คาบอก “แบก – อาวธ” การปฏบต ลกเสอปฏบตเปน 2 จงหวะ จงหวะท 1 ยกไมพลองหรอไมงามดวยมอขวาผานหนาเฉยดลำาตวไปขางซาย ใหโคนไมพลองหรอไมงามอยในองมอซาย ลำาไมพลองหรอไมงามตงอยตรงรองไหลซาย มอขวาจบไมพลองหรอไมงามอยทเดม ศอกงอไปขางหนาแนวเดยวกบไหล จงหวะท 2 ดนไมพลองหรอไมงามดวยมอซาย พรอมกบสงไมพลองหรอไมงามดวยมอขวา ไหไมพลองหรอไมงามพาดขนไปบนไหลซาย แขนซายทอนบนชดลำาตว ศอกซายงอ แขนทำามม 100 องศากบลำาตว ขณะเดยวกนลดมอขวาลงในทาตรงโดยเรว ขอควรระวง ขณะลกเสอทำาทาแบกอาวธ จงหวะ 2 ระวงอยาใหศรษะเคลอนหลบไมพลองหรอไมงาม ทรงศรษะใหคงทเหมอนอยในทาตรงเสมอ แขนซายอยในลกษณะทถกตองและนง ปลายไมพลองจงจะไดระดบ ไมเฉไปมา

ก�รแสดงคว�มเค�รพ ใชในโอกาสตอไปน 1. แสดงความเคารพตอธงสำาคญๆ เชน ธงชาต ธงคณะลกเสอแหงชาต ธงประจำาจงหวด ฯลฯ ในขณะทเชญธงขนหรอลง หรอมผเชญธงผานไป 2. แสดงความเคารพ เมอมการบรรเลงเพลงชาต และเพลงสรรเสรญพระบารม เพลงมหาฤกษมหาชย 3. ถวายความเคารพแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระบรมราชนนารถ และพระบรมวงศานวงศ ผบงคบบญชาลกเสอและบคคลทควรเคารพ 4 แสดงความเคารพตอลกเสอดวยกนในขณะทพบกนเปนครงแรกในวนหนงๆ

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

33

คาบอก “เรยบ – อาวธ” การปฏบต ลกเสอปฏบตเปน 3 จงหวะ จงหวะท 1 ยกมอขวาขนจบไมพลองหรอไมงาม ศอกงอไปขางหนาในแนวเดยวกบไหล พรอมกบเหยยดแขนซาย โดยลดไมพลองหรอไมงามลงชดกบลำาตว จงหวะท 2 จบไมพลองหรอไมงามดวยมอขวานำามาไวขางลำาตวในรองไหลขวา (แขนขวาเหยยดเกอบสดระยะทมอจบไมพลองหรอไมงามในทาเรยบอาวธ) ขณะเดยวกนยกมอซายขนกนไมพลองหรอไมงามทรองไหลขวา ศอกงอไปขางหนาในแนวเดยวกบไหล จงหวะท 3 ลดแขนซายอยในทาเรยบอาวธตามเดม (ในจงหวะนเหยยดแขนขวาลงสดระยะทมอขวาจบไมพลองหรอไมงามอยในทาเรยบอาวธ โดยไมพลองหรอไมงามจดพน) ขอสงเกต ตอนเหยยดแขนขวาจากจงหวะ 2 ลงสดระยะทมอขวาจบไมพลองในทาเรยบอาวธ ในจงหวะท 3 จะรสกวาตนไมพลองหรอไมงามจดพน

เรอง ช�งทำ�โลหะกบสนข

กาลครงหนง นานมาแลว มชางทำาโลหะคนหนงตทองเหลองเสยงดงโปกเปกอยในหองทำางานของตน โดยมสนขทเลยงไวนอนหลบปยในบรเวณใกลๆกนนน ครนถงเวลาเทยงชางทำาโลหะหยดงานเพอรบประทานอาหาร สนขของเขากตนขนมายนเคลาเคลยและกระดกหางอยางประจบ ชางทำาโลหะโยนเศษกระดกใหพรอมกบกลาววา “เสยงเคยวอาหารของขาคงดงกวาเสยงตทองเหลองซนะ เจาจงตองตนขนมาในเวลาน” นทานเรองนสอนใหรวา แมคนเกยจครานทสดในโลก กยงขยนเกบเกยวผลประโยชนของตน

เรอง ก�รจบมอซ�ย

    การจบมอกน เปนการทกทายกนวธหนงของคนทวไป ถอเปนแบบสากลทคนทวโลกเขาใจตรงกน โดยจะยนมอขวาใหอกฝายหนงจบเพอแสดงความเปนมตรตอกน แตในวงการลกเสอจะใชการจบมอซายแทน โดยมประวตความเปนมาดงน    ในสมยททหารองกฤษกบชนเผาซลทำาสงครามกน ดนส ซล นกรบผกลาไดรวมตอสเตมกำาลงทำาใหทหารองกฤษไมสามารถเอาชนะได ตอมา บ.พ. ไดเปนตวแทนเขาเจรจาสงบศกกบชนเผาซลไดสำาเรจ บ.พ. จงยนมอขวาออกมาเพอจบมอแสดงความเปนมตรตอกน แตหวหนาเผา ดนส ซล ไมยอมจบมอขวา กลบยนมอซายมาจบแทน พรอมกบอธบายวา    “มอขวาเปนมอทสกปรก ใชจบอาวธฆากน ถาเราเปนมตรตอกนควรทจะใชมอซายจบดกวา เพราะมอซายเปนมอสะอาด และอยใกลหวใจ”    บ.พ. เหนดวยกบคำาพดของหวหนาเผา ดนส ซล  จงยนมอซายออกไปสมผสกน หลงจากนน บ.พ.  กไดนำาการจบมอซายมาใชในวงการลกเสอ เพอแสดงความเปนมตรตอกน และเปนพวกเดยวกน

เรองสนทเปนประโยชน

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

34

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอสามารถผกเงอนโดยใชเชอกขนาดเดยวกนและตางขนาดกน2. เนอห� การผกเงอนและใชประโยชนจากเงอนเชอกทใชเชอกขนาดเดยวกน (เงอนประมง เงอนผกรน เงอนผกคนลาก) และใชเชอกตางขนาดกน (เงอนขดสมาธชนเดยว และ 2 ชน) 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เชอกขนาดเดยวกน และตางขนาดกน 3.3 ใบความร เรอง การผกเงอนโดยใชเชอกขนาดเดยวกนและตางขนาดกน 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) นายหมลกเสอเอกและลกเสอโท จำานวน 12 นาย ประจำาฐานชวยเหลอผกำากบ ฐานละ 4 นาย 4) ผกำากบชแจงวตถประสงคการเรยนรเกยวกบการผกเชอก โดยลกเสอจะเรยนเรองการผกเงอน 2 ประเภทคอ การผกเงอนโดยใชเชอกขนาดเดยวกน และการผกเงอนโดยใชเชอกทมขนาดตางกน วธการเรยนจะเรยนเปนฐาน 3 ฐาน แตละฐานลกเสอจะไดเรยนรการผกเงอน 1 ชนด และการใชประโยชนของเงอนชนดนนๆ 5) ผกำากบใหลกเสอเรยนตามฐานโดยใหนายหมประจำาฐานประเมนผลงานของสมาชกดงน • ฐานท 1 เงอนประมงและการใชประโยชน • ฐานท 2 เงอนผกรนและการใชประโยชน • ฐานรวม ทบทวนการผกเงอนทไดเคยเรยนมาแลว (พรอด, ขดสมาธ, ตะกรดเบด, กระหวดไมชนเดยว, กระหวดไม 2 ชน, บวงสายธน, ประมง, ผกรน) 6) ผกำากบเรยกรวมกองและสนทนาสรปผลการประเมน พรอมทงมอบหมายใหลกเสอฝกฝนการผกเงอนในเวลาวาง 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) นายหมลกเสอเอกและลกเสอโทจำานวน 12 นาย ประจำาฐานชวยผกำากบ ฐานละ 4 นาย

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 5 ก�รใชประโยชนจ�กเงอนเชอก เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

35

4) ผกำากบใหลกเสอเรยนตามฐานโดยใหนายหมประจำาฐานประเมนผลงานของสมาชกดงน • ฐานท 1 เงอนผกคนลากและการใชประโยชน • ฐานท 2 เงอนขดสมาธชนเดยว และ 2 ชน และการใชประโยชน • ฐานรวม ทบทวนการผกเงอน (ประมง, ผกรน, คนลาก, ขดสมาธชนเดยว และ 2 ชน) 5) ผกำากบเรยกรวมกองและสนทนาสรปผลการประเมน พรอมทงมอบหมายใหลกเสอฝกทกษะการผกเงอนในเวลาวาง 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการทำาตามคำาสงผบงคบบญชา ความมงมนใฝร ความพยายามในการผกเงอนและการยอมรบลกเสอรนพ 5.2 ตรวจสอบความถกตองของการผกเงอนเชอก และสอบถามความเขาใจเกยวกบการนำาเงอนไปใชประโยชน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เพลง เร�คอพนอง

เราคอพนอง ลกเสอเชอไทย ดใจทเราไดมาเจอะกน มาพบกน มาพบกนรกเรามนตรงจต เปนนมตรดเลศ ชางประเสรฐดแท รกไมเปลยนแปร ผกใจสมพนธ

เราลกเสอไทยๆ เราตางรวมใจสามคคๆ เพอชาตไทยเราๆ จะไดรงโรจนสดสๆรวมรกรวมใจรวมสามคคมไมตรเปนมตรทดทวกน

พระมงกฎเกลาทานทรงประทานๆ หนาทของเรานนบรการๆพระมงกฎเกลาทานทรงประทาน หนาทของเรานนบรการๆ

เพลง เกยรตศกดลกเสอ (ทำ�นองเพลงม�รช)

เกยรตคณลกเสอ เราจะเทดเหนอดวงฤทยเรานน เรามนในคาขวญ เสยชพอยาเสยสตยไวจนวนตาย

เรานนประพฤตตน สมกบทเราเปนลกผชาย ไวลาย ไวลาย ลกเสอไทยกลาหาญ การชวยเหลอนา นา

เมตตา โดยมเลอกวาใคร เปนมตรทดของคนทวไป รวมจต รวมใจ สามคค มวฒนธรรม

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

36

เรอง ก�รผกเงอนโดยใชเชอกขน�ดเดยวกนและต�งขน�ดกน

ประเภทของเงอนเชอก แบงออกเปนกลมใหญๆ ได 3 กลม คอ  1. ประเภทตอเชอกเขาดวยกน เพอใชประโยชนตอเชอกใหยาวขน ผกได 2 แบบไดแก - การตอเชอกขนาดเดยวกน เชน เงอนพรอด เงอนขดสมาธ เงอนประมง - การตอเชอกตางขนาดกน เชน เงอนขดสมาธ  2. ประเภททาเปนบวง เพอใชประโยชนสำาหรบคลองหรอสวมกบหลก เชน เงอนบวงสายธน เงอนผกคนลาก เงอนเกาอ รอกเชอก 3. ประเภทผกกบวตถ เพอใชประโยชนสำาหรบผกใหแนน ใชรงใหตงหรอดงใหแนน เชน เงอนผกซง เงอนบกเบก เงอนตะกรดเบด เงอนผกถง เงอนกระหวดไม เงอนผกรง เงอนขนชะเนาะ เงอนผกประกบ เงอนผกกากบาท เงอนผกทแยง เงอนเชอกทจะเรยนในแผนการจดกจกรรมท 5 ไดแก

• เงอนประมง (เงอนหวลานชนกน) ประโยชน 1. ใชในการตอเชอกทมขนาดเดยวกน 2. ใชตอเชอกทมลกษณะลน หรอมขนาดเลก เชน ตอสายเอนตกปลา 3. ชองกลางระหวางปมนนใชเชอกลอคยดสงของ หรอใชเปนหวงรดกได เชน ใชผกคอขวดเพอการถอหรอหว 4. ใชตอเชอกทอยกนคนละจด โยนเชอกใหกนและกน แลวผกรดปมเขาตอกน วธผก นำาเชอก 2 เสนมาวางขนานกน เอาปลายทจะผกแตละเสนพนทบซงกนและกน เสรจแลวมวนปลายเชอกกลบมาพนรอบตวของมนเอง 1 รอบ สอดปลายเชอกลอดหวงดงใหแนนทำาเหมอนกนทง 2 เสน หลงจากนนดงกกเชอกของทง 2 เสน ใหปมทเกดนนวงมาชนกนเขา จะเกดเงอนหวลานชนกน

เงอนประมง

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

37

• เงอนผกคนล�ก

ประโยชน เปนเงอนทผกเปนบวงแลวไมรด ใชทำาบวงคลองไหลเมอตองการลากของหนก ใชผกของในการลาก ใชผกลกบนไดในการทำาบนไดลง วธผก 1. ขดเชอกเปนบวงใหดานขวาทบดานซาย 2. จบปลายเชอกดานซายออมไปทางหลงบวง 3. ดงบวงตวลางลอดเขาใตเสนเชอกแลวดงขนมา จากนนจดเงอนใหเรยบรอย

เงอนผกรน

เงอนผกคนลาก

1 2

3 4

ใบคว�มร

• เงอนผกรน

ประโยชน ใชผกรนทบเชอกทชำารดเลกนอยใหมความแขงแรงมากขน โดยไมตองตดเชอกทงแลวมาตอใหม ใชทบเชอกทยาวมากๆ ใหสนลง วธผก นำาเชอกสวนทชำารดหรอสวนทจะรนนนมาวางไวตรงกลาง ทบเชอกทง 2 ขางใหเหมอนรปตว Z โดยใหสวนทจะทำาการรนนนอยตรงกลางระหวาง 2 เสนททบ เสรจแลวใหนำาปลายเชอกทง 2 ขาง มวนกลบใหเปนหวงบดใหปลายเชอกอยดานในหรอทำาลกษณะเดยวกนกบเงอนตะกรดเบด เสรจแลวสวมเขาไปทคอพบเชอกทตองการรนลกษณะหกคอเชอกทำาเหมอนกนทง 2 ขาง สอดปลายเชอกลอดผานชองทบนทง 2 ขาง แลวดงใหแนน จะเกดเงอนรนเชอก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

38

• เงอนขดสม�ธ

เปนเงอนทมประโยชนในการตอเชอกทมขนาดตางกน หรอขนาดเทากน โดยใชเสนใหญทำาเปนบวงสวนเสนเลกเปนเสนพนขด ประโยชน 1. ใชตอเชอกทมขนาดตางกน 2. ใชผกกบสงทมลกษณะเปนขอหรอเปนหอยแลว  เชน  เชอกรอยธงชาต  เปนตน 3. ใชตอเสนดาย เสนไหมทอผา วธผก 1. งอเชอกเสนใหญใหเปนบวง แลวสอดปลายเชอกเสนเลกเขาในบวงททำาไว โดยสอดจากดานลาง 2. มวนปลายเชอกเสนเลกทสอดลงออมดานหลงของบวงททำาไวครงแรก 3. จบปลายเชอกเสนเลกขนไปลอดขดตวเอง แลวจดเงอนใหแนนและเรยบรอยโดยการดงตามทศทางของลกศร

1 2

3

เงอนขดสมาธ

• เงอนขดสม�ธ 2 ชน

ประโยชน 1. ใชตอเชอก 2 เสนทมลกษณะ 1) ขนาดแตกตางกนมาก, 2) เชอกเปยกทง 2 เสน, 3) เชอกออนมากกบเชอกแขงมาก, 4) เชอกทลน เชน ไนลอน 2. ใชคลองผกสมอ วธผก 1. ผกเชอกใหเปนเงอนขดสมาธชนเดยวกอน 2. จบปลายเชอกเสนเลกทลอดขดตวเอง ออมหลงบวงเชอกเสนใหญอก 1 รอบ แลววกกลบมาสอดขดกบตวเชอกเสนใหญเชนเดม 3. ดงตวเชอกเสนใหญ เพอใหเงอนแนน

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

39

เงอนขดสมาธ 2 ชน

เรอง ร�ชสหกบวว 4 ตว

วว 4 ตว ผกมตรรกใครตอกนมาก พวกมนไมเคยทจะแยกหางจากกนไปไหนตามลำาพงเลย ไมวาจะเปนยามออกหาอาหาร หรอกระทงยามหลบนอน ราชสหตวหนงเหนววทงสเขา กคดทจะลากนเปนอาหาร แตมนรดวาถาววทงหมดอยรวมกนเชนนมนกไมอาจเขาจโจมได ราชสหเจาเลหจงคดอบายใหววทงสแตกความสามคคกน มนพยายามเลาเรองราวตางๆ ใหววแตละตวฟง เพอกอความระแวงสงสยซงกนและกน ในทสดแผนการของมนกประสบผลสำาเรจ ววทงสตางมแตความอจฉารษยา และระแวงกนอยตลอดเวลา ในไมชา มนกแตกกลม แยกกนออกหาอาหารตามลำาพง ทำาใหราชสหสามารถฆาววแตละตวเปนอาหารไดอยางงายดาย นทานเรองนสอนใหรวา “สามคคคอพลง”

เรอง ตนโอกผยงใหญ

เยนวนหนง เกดพายใหญพดกระหนำาจนตนออนนพากนเอนลไปตามกระเเสลม ตนโอกใหญเหนเชนนนจงถามตนออวา “ไฉนเจาจงไมยนนงตานเเรงลมเลา” ตนออตอบอยางถอมตนวา “ขานนเปนตนไมเลกๆ ไมมเเรงกาลงมากเชนทาน ลมพดไปทางไหนจงตองเอนไปทางนน” ตนโอกไดฟงกหวเราะดงลนอยางภาคภมใจในความยงใหญของตน คนนนพายยงคงโหมกระหนำารนเเรง ตนโอกทตานแรงลมไมไหวจงหกโคนลง เหลอเเตตนออทยงมชวตอย เเละเมอพายสงบลง ตนออกกลบยนตรงไดอกครง นทานเรองนสอนใหรวา การรจกโอนออน ยอมหยดยนอยไดนานกวาความแขงกระดาง

เรองสนทเปนประโยชน

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

40

1. จดประสงคก�รเรยนร

1.1 ลกเสอบอกประวต, สวนประกอบ, วธใช, วธเกบรกษา, และประโยชนของเขมทศได 1.2 ลกเสอหาทศโดยการใชเขมทศได เมอกำาหนดมมอาซมทสามารถบอกไดวาจดพกดขางหนาคออะไร และเมอกำาหนดจดพกดใหสามารถบอกไดวาเปนมมอาซมทกองศา2. เนอห�

ประวต สวนประกอบ วธใช วธเกบรกษา และประโยชนของเขมทศ การหาทศโดยใชเขมทศ การกำาหนดมมอาซมทเพอบอกจดพกด และการกำาหนดจดพกดเพอบอกมมอาซมท3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เขมทศแบบซลวา แผนภมสวนประกอบของเขมทศ 3.2 ใบความร เรอง เขมทศ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาเรองทศและการหาทศ ซงมไดหลายวธ เชน การสงเกตดวงอาทตย สงเกตดอกไมบางชนดทบานรบแสงตะวน และการใชเขมทศซงสามารถใชไดในทกสถานทและเวลา ลกเสอจงควรเรยนรและใชประโยชนจากเขมทศ 4) หมลกเสอรวมกนศกษาใบความร เรองเขมทศ ในเรองตอไปน • ประวตเขมทศ ชาตแรกทผลตเขมทศขนใช • ความหมายและประโยชนของเขมทศ • การเกบรกษาเขมทศ • ระยะปลอดภยในการใชเขมทศ 5) ผกำากบเรยกรวมกอง แจกเขมทศแบบซลวาใหลกเสอสองคนตอ 1 เรอน ทบทวนเรองทศกษาจากใบความร และบรรยายประกอบการใชแผนภม ในเรองสวนประกอบของเขมทศแบบซลวา 6) ผกำากบนดหมายนายหมเพอทบทวนทกษะการใชเขมทศและนำากลบไปสอนสมาชกในคราวตอไป 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 6 ทกษะก�รใชเขมทศ เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

41

2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบมอบหมายใหนายหมทำาการสอนสมาชกในหม 3 เรอง ดงน • การหาทศเหนอ • การกำาหนดมมอาซมทเพอหาจดพกด • การหามมอาซมทเมอกำาหนดพกดให 4) ผกำากบทบทวนความรโดยใหลกเสอเลนเกม “หาทศ” 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปกจกรรมการเรยนร 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวม และความตงใจในการเรยนรในหม 5.2 ตรวจสอบความถกตองของทกษะการใชเขมทศ 5.3 สอบถามความเขาใจเกยวกบสวนประกอบ วธใช วธเกบรกษา และประโยชนของเขมทศ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เกม

เกม ขนเข� ลงหวย

วธเลน  ลกเสอแตละหมเขาแถวตอนลก ระยะระหวางหม 3 กาว ระยะตอ 5 กาว ใหคนสดทาย (รองนายหม) ยนตรง คนรองสดทายยนกมหลง คนถดไปยนแยกขา คนตอมากมหลง และแยกขา สลบกนไปจนถงหวแถว เมอสญญาณเรม ใหรองนายหมเปนผวง ขามคนทอยขางหนา แลวมดคนทอยถดไป เมอไปถงหวแถว กยกมอขนใหสญญาณแลวนงลง คนทายแถวจะเปนผวงตอ จะมดหรอกระโดดกอนสดแตคนทยนอยขางหนาจะยนในทาใด เชนเดยวกบคนกอนหนา การตดสน  ลกเสอหมใดวงครบทกคนและนงลงกอนจะเปนผชนะ

เกม ห�ทศ

วธเลน 1. ผเลนเขาแถวตอนลกตามจำานวนหม 2. ขดเสนจากหมหางออกไปประมาณ 8 เมตร วางเขมทศ กระดาษแขงทตเสนตามทศ 8 ทศ และฝาขวดนำาอดลมทเขยนตวเลขมมตางๆ 8 มม (0,45,90,135,180,225,270,และ 315) 3. เมอไดยนสญญาณเรม นายหมซงอยหวแถววงไปหนเขมทศใหตรงทศเหนอ แลวหยบฝาขวดนำาอดลม 1 อนมาวางบนกระดาษใหตรงมมองศาทเขยนไว แลววงกลบไปสมผสมอคนท 2 ใหวงมาหยบฝาขวดนำาอดลมวางบนกระดาษใหตรงตามองศาทเขยนไว ทำาเชนนจนครบ 8 ฝา ถาคนไมครบ 8 คน ใหเลนซำาคนแรกใหม 4. หมใดเสรจกอนและถกตองมากทสด เปนผชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

42

เรอง ประวตเขมทศ

เขมทศเปน 1 ใน 4 สงประดษฐทสำาคญของจนโบราณ (เขมทศ ดนปน กระดาษ และการพมพ) มประวตยาวนานกวา 2,000 ป เขมทศในยคแรกทำาจากหนแมเหลกธรรมชาต รปรางคลายชอนทมพนดานลางเรยบและมน สามารถหมนไดอยางอสระบนจานซงทำาจากทองแดงหรอไม เมอเขมทศทหมนหยดนงแลว สวนทเหมอนคนชอนของเขมทศจะชไปทางทศใตเสมอ ดงนนเขมทศจงมชอเรยกอกชอหนงวา “ซอหนาน” (เขมชทศใต) และเมอมการใชเขมทศกนแพรหลายมากขนจงมการปรบปรงเขมทศใหสะดวกตอการใชงานมากขน นอกจากเปนชาตแรกของโลกทประดษฐเขมทศแลว จนยงเปนชาตแรกทนำาเขมทศไปใชในการเดนเรอในตนศตวรรษท 12 และชวยใหเกดการเปลยนแปลงครงสำาคญ คอสงผลใหกจการเดนเรอไดรบการพฒนา และเกดการแลกเปลยนทางวฒนธรรมระหวางประเทศ พอคาชาวอาหรบและชาวเปอรเซยทโดยสารเรอประมงของจนบอยๆ กลมหนง ไดเรยนรวธการประดษฐเขมทศและนำาความรดงกลาวเผยแพรไปสโลกตะวนตก ตอมาชวงปลายศตวรรษท 12 ตนศตวรรษท 13 ประเทศอาหรบและยโรปจงไดเรมใชเขมทศในการเดนเรอ ซงเกดขนหลงจากจนถงรอยกวาป

เขมทศจนในยคแรก

คว�มหม�ยและประโยชนของเขมทศ

เขมทศ หมายถง เครองมอทใชในการหาทศ โดยอาศยแรงดงดดระหวางสนามแมเหลกขวโลก (Magnetic Pole) กบเขมแมเหลก ซงเปนองคประกอบสำาคญทสดของเครองมอน เขมแมเหลกจะแกวงไกวไดโดยอสระในแนวนอน เพอใหแนวเขมชอยในแนวเหนอใต ไปยงขวแมเหลกโลกตลอดเวลา หนาปดเขมทศซงคลายกบหนาปดนากาจะมการแบงโดยรอบเปน 360 องศา นอกจากนเขมทศยงเปนเครองมอสำาหรบใชในการหาทศของจดหรอวตถ โดยมหนวยวดเปนองศา เปรยบเทยบกบจดเรมตน ประโยชนของเขมทศ 1. ใชประโยชนในการเดนทางโดยตองมแผนทประกอบ ทงทางบก ทางเรอ และทางเครองบน 2. ใชหาทศจรงในแผนท เมอวางแผนทไดตรงทศแลวจงจะสามารถใชแผนทไดตามวตถประสงค 3. เปนเครองมอชวยในการสำารวจ ของนกสำารวจ

• เขมทศแบบซลว�

ผลตในประเทศสวเดน มลกษณะเปนเขมทศและไมโปรแทรกเตอรรวมกนอย เปนเขมทศทนยมใชในวงการลกเสอเพราะมราคาถก ใชงายและพกพาสะดวก

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

43

เขมทศซลวา (silva)

สวนประกอบของเขมทศซลวา 1. แผนฐานเปนตววตถโปรงใส 2. ทขอบมมาตราสวนเปนนวและ/หรอเซนตเมตร 3. มลกศรชทศทางทจะไป 4. เลนสขยาย 5. ตลบเขมทศเปนวงกลมหมนได บนกรอบหนาปดของตลบเขมทศแบงออกเปน 360 องศา 6. ปลายเขมทศเปนแมเหลกสแดง ซงจะชไปทางทศเหนอเสมอ 7. ขดตำาแหนงสำาหรบตงมมและอานคามม อยบนหนาปดตรงโคนลกศรชทศทาง

วธใชเขมทศซลว� • การหาทศเหนอ วางเขมทศในแนวระนาบ ปลายเขมทศขางหนงจะชไปทางทศเหนอ คอยๆ หมนหนาปดของเขมทศใหตำาแหนงตวเลขหรออกษรทบอกทศเหนอบนหนาปดตรงกบปลายเหนอของเขมทศ เมอปรบเขมตรงกบทศเหนอแลว จะสามารถอานทศตางๆ ไดอยางถกตองจากหนาปดเขมทศ ลกเสอสามารถนำาเขมทศไปใชในกจกรรมตางๆ ได เชน การเดนทางไกล การสำารวจปา การผจญภย การสำารวจและการเยอนสถานท เปนตน เมอเรมออกเดนทางลกเสอควรหาทศทจะมงหนาไปใหทราบกอนวาเปนทศใด เมอเกดหลงทศหรอหลงทางจะสามารถหาทศทางตางๆ จากเขมทศได

• การกาหนดมมอาซมทแลวหาพกด กรณบอกมมอะซมทมาใหและตองการรวาจะตองเดนทางไปในทศทางใดสมมตวามมอะซมท 60 องศา 1) วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ 2) หมนกรอบหนาปดของตลบเขมทศใหเลข 60 อยตรงขดตำาแหนงตงมม 3) หนตวเขมทศทงฐานไปจนกวาเขมแมเหลกสแดงภายในตลบเขมทศชตรงกบอกษร N บนกรอบหนาปด ทบสนทกบเครองหมายหวลกศรทพมพไว 4) เมอลกศรชทศทางชไปทศใด ใหเดนไปตามทศทางนน โดยเลงหาจดเดนทอยในแนวลกศรชทศทางเปนหลก แลวเดนตรงไปยงสงนน

• การหามมอาซมทเมอกาหนดพกดให กรณทจะหาคาของมมอะซมทจากตำาบลทเรายนอย ไปยงตำาบลทเราจะเดนทางไป 1) วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

44

2) หนลกศรชทศทางไปยงจดหรอตำาแหนงทเราจะเดนทางไป 3) หมนกรอบหนาปดเขมทศไปจนกวาอกษร N บนกรอบหนาปด อยตรงปลายเขมแมเหลกสแดงในตลบเขมทศ 4) ตวเลขบนกรอบหนาปดจะอยตรงขดตำาแหนงสำาหรบตงมมและอานคามม คอคาของมมทเราตองการทราบ

ขอควรระวงและก�รเกบรกษ�เขมทศ

1. จบถอดวยความระมดระวง เพราะหนาปดและเขมบอบบางออนไหวงาย 2. อยาใหตก แรงกระเทอนทำาใหเสยได 3. ไมควรอานเขมทศใกลสงทเปนแมเหลกหรอวงจรไฟฟา 4. อยาใหเปยกนำาจนขนสนม 5. อยาใหใกลความรอน เขมทศจะบดงอ 6. เมอไมใชควรปดฝาและใสซอง

ระยะปลอดภยในก�รใชเขมทศ การใชงานใกลโลหะ และไฟฟาแรงสงอาจคลาดเคลอนได มการกำาหนดระยะหางดงน • หมวกเหลก 1 หลา • ปนเลก 1 หลา • โทรศพท,ลวดหนาม 10 หลา • สายโทรเลข 10 หลา • ปนใหญ 10 หลา • รถยนต, รถถง 20 หลา • สายไฟฟาแรงสง 60 หลา

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

45

เรอง คนห�ปล�

ชายหนมผหนงนงเปาขลยอยางไพเราะอยเเมนำาเพอหวงจะเรยกปลาขนมาจากนำา เเลวตนจะไดจบเอาไปเปนอาหาร เพลงเเลวเพลงเลาผานไปกไมมปลาสกตวผดขนจากนำาตามเสยงขลยของเขา ชายหนมรสกโมโหมาก เขาจงกลบบานไปเอาแหมาเหวยงลงนำา ในไมชากไดปลาตวเลกตวนอยดนรนตดเเหอยหลายสบตว ชายหนมคนหาปลาขดเคองใจนกจงบนตำาหนปลาวา “ทอยางนมาทากระโดดโลดเตนกนใหญ ทเปาขลยใหฟงกลบทาเฉย” นทานเรองนสอนใหรวา คดทำาการใด ควรหาวธการหรออปกรณทเหมาะสม กจการนนจงจะสำาเรจ

เรอง ช�ยพเนจรอกตญ

ชายสองคนเดนทางพเนจรไปเรอยๆ ทามกลางแสงแดดทรอนจด ขณะนนเปนเวลาเทยงวน เมอพบไมพมหนง จงชวนกนหยดพกใตรมเงาของพมไม ชายคนหนงลงนอนพกใตรมไม มองดพมไมดานบนเเลวบนวา “ไมพมนไมมผลใหเรากนเลยนะ” อกคนกเอยบางวา “จรงดวย ไมพมนชางไรประโยชนเสยจรงๆ” นทานเรองนสอนใหรวา คนโงไมรจกคดใหรอบคอบกอนพด

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

46

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอตระหนกถงผลเสยของการบรโภคนำาตาลมากเกนไป และมแนวทางในการปฏบตตนเพอปองกนปญหาสขภาพจากการบรโภคนำาตาล2. เนอห� ปจจบนพบวาเดกและเยาวชนมปญหาโรคอวนและฟนผจากการบรโภคนำาตาลอยางมาก การทลกเสอมความสามารถในการวเคราะหถงปรมาณของนำาตาล ในขนมทมรสหวานและเครองดมทนยมดมกนอยในปจจบน จะชวยใหลกเสอสามารถปองกนตนเองจากปญหาสขภาพทอาจตามมาได3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพเดกอวน และเดกฟนผ 3.3 กลอง กระปองหรอขวดเครองดม นำาอดลม ทมขอมลโภชนาการชดละ 4 ชนด เชน นมชนดตางๆ นำาอดลมสตางๆ ชาพรอมดมบรรจขวด นำาผลไม หรอเครองดมทเดกดมเปนประจำาในทองถน จำานวนชดเทากบจำานวนหมลกเสอ 3.4 กระดาษปรฟ ปากกาเคม 3.5 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบใหกองลกเสอดภาพเดกอวน/เดกฟนผ แลวชวนคดชวนคยวา นาจะเกดจากสาเหตใดไดบาง (เชน ลกอม ขนมหวาน เครองดมทมนำาตาลมาก ฯลฯ) 4) ผกำากบแจกกลอง/ขวด/กระปอง เครองดม ใหลกเสอหมละ 1 ชด และมอบหมายใหลกเสอแตละหมสำารวจปรมาณนำาตาลในเครองดมแตละชนด โดยคำานวณปรมาณนำาตาลออกมาเปนจำานวนชอนชาตอกลอง/ขวด/กระปอง (1 ชอนชา = 4 กรม) 5) หลงการคำานวณใหเปรยบเทยบวา เครองดมชนดใดมปรมาณนำาตาลมากทสดและนอยทสด แลวสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 6) ลกเสอรายงานทละหมจนครบ 7) ผกำากบชวนคดวาลกเสอไดขอคดอะไรจากกจกรรมน 8) กองลกเสอรวมกนรวบรวมผลการวเคราะหของแตละหม ทำาเปนตารางตดบอรด 9) มอบหมายใหลกเสอแตละคนจดบนทก ชนดและปรมาณ เครองดมและลกอม ทรบประทานใน 1 วน เพอนำามาคยกนครงตอไป 10) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 7 เดกไทยไมกนหว�น เวล� 3 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

47

11) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอนงลอมวงตามหม พดคยแลกเปลยน และชวยกนวเคราะหวาสมาชกแตละคนกนนำาตาลจากเครองดมและลกอม วนละกชอนชา (เครองดมดจากตารางครงกอน/ลกอม 1 เมด มนำาตาลประมาณ 1 ชอนชา) 4) ผกำากบใหขอมลปรมาณนำาตาลทบรโภคตอวน สำาหรบเดกทอยในวยลกเสอสามญชนประถมศกษาปท 4 ไมควรกนนำาตาลเกนวนละ 5 ชอนชา 5) ใหแตละหมสำารวจดวา มสมาชกกคนทกนนำาตาลจากลกอมและเครองดมเกน 5 ชอนชาตอวน แลวสงตวแทนรายงานในกอง 6) ตวแทนหมลกเสอรายงาน ผกำากบเพมเตมดงน “นอกจากลกอมและเครองดมแลว ลกเสอยงไดนาตาลจากอาหารอนๆ อกดวย เชน บางคนชอบเตมนาตาลลงในกวยเตยวทละหลายๆ ชอน” 7) ชวนคดวา “นอกจากกวยเตยว ลกอม ขนม และเครองดมแลว ลกเสอคดวายงมนำาตาลในอาหารใดอกบางทตองควรระวง” 8) ผกำากบรวบรวมและสรปคำาตอบทได ชวนคดวาลกเสอไดขอคดอะไรจากกจกรรมน 9) มอบหมายใหลกเสอแตละหมหาขอมล “วธปองกนปญหาสขภาพจากการรบประทานนาตาลมากเกนไป” หมละ 3 ขอ 10) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 11) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอแตละหมรายงาน “วธปองกนปญหาสขภาพจากการรบประทานนาตาลมากเกนไป” 4) ผกำากบรวบรวมและใหลกเสอชวยกนโหวตวาวธใดทลกเสอทำาไดงายทสดและรองลงมา 5) ผกำากบเพมเตมวา “นาตาลเปนสงทรางกายไมสามารถขบทงได จงสะสมอยในรางกาย จะลดปรมาณนาตาลไดตองเปลยนนาตาลใหเปนพลงงาน เชน การเดนเรวๆ 1 กโลเมตร จงจะลดนาตาลทสะสมลงได = 4 ชอนชา” 6) ใหแตละหมรวมกนวางแผนปรบเปลยนพฤตกรรมสมาชก ตาม “วธปองกนปญหาสขภาพจากการรบประทานนาตาลมากเกนไป” 2 วธทโหวตไดในขอ 4 เขยนลงกระดาษปรฟตดบอรด 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5 . ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการมสวนรวมและการแสดงความคดเหนในหมและกองลกเสอ 5.2 ตรวจสอบวธปองกนปญหาสขภาพและการปฏบตตน เพอหลกเลยงปญหาจากการรบประทานนำาตาลมากเกนไป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

48

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง

เพลง ขนมเปยะขนมปง

ขนมเปยะขนมปง (ซา) ขนมฝรงไสหม ลอดชองสาค (ซา) ขนมขหนขาวพอง ทองหยบ ฝอยทอง เมดขนน วนนาเชอม โอโอ (ซา) อวนจง

เพลง กวยเตยวบะหม (ทำ�นองเพลงกนข�วกบนำ�พรก)

กวยเตยวบะหม (ซา) แกงกะหรใสมน ขนมจนทอดมน (ซา) เนอสเตกสต แกงเนอ แกงหม แกงไก แกงใสพรกไทยโอโฮ กะทแกงไทย หวานมน ชวยดบความฝนดารา

เพลง เดกไทยไมกนหว�น

เดกไทยเราไมกนหวาน ปรมาณนาตาล จะเกนความจาเปน กนผกสด  กบเนอนมไข  โปรตนกมากมาย  วตามนกจาเปน ใหพลงงานด  มคณประโยชน  ไมมโทษและโรคภย  รางกายแขงแรง

เรอง เดกโลภ

เดกชายคนหนงอยากกนลกเกาลดมาก จงลวงมอลงไปในโถ เเลวกอบลกเกาลดจนเตมกำามอเเละไมสามารถเอามอออกจากปากโถเเคบๆ ได เดกชายจงรองไหอยอยางนนเพราะไมยอมปลอยลกเกาลด ออกจากมอ เมอผใหญคนหนงเดนผานมาเหนเขาจงวา “ทาไมไมปลอยลกเกาลดในมอเสยกอน ถาลวงหยบเกาลดทละลกเดยว กสามารถหยบกนไดจนอมเหมอนกน มอกไมตดปากโถดวย” นทานเรองนสอนใหรวา ไดทละนอย กสามารถเกบใหเปนมากได

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

49

เรอง ห�นออกไขเปนทองคำ�

เชาวนหนงชาวนาเดนเขาไปในเลา เหนหานทเลยงไวออกไขเปนทองคำาสวยงามมาก กรสกดใจและตนเตน รบนำาไขไปใหภรรยาด ทงสองตกลงใจนำาไขทองคำาไปขายจงกไดเงนมาจำานวนหนงเพยงพอทจะใชจายในครอบครวและซอสงของทตองการ วนตอมาแมหานตวเดมกออกไขเปนทองคำาอก สองสามภรรยาตางดอกดใจทมหานวเศษไวในครอบครอง ทกเชาจงเกบไขหานทองคำาไปขายจนมฐานะรำารวยขน ดวยความโลภทงสองคนจงปรกษากนวา “เราจะมวเกบไขหานทองคาไปขายวนละฟองอยทาไม สจบหานมาฆานาทองทงหมดทมอยในทองของมนไปขายทเดยวไมดกวาหรอ” เมอความเหนตรงกน ชาวนาจงฆาหานแตเมอผาทองดกลบพบวาภายในทองหานมแตความวางเปลา นทานเรองนสอนใหรวา โลภนกมกลาภหาย

เรอง ล�กบเง�

ชายหนมคนหนงตกลงเชาลาตวหนง เพอขเดนทางขามทองถนอนทรกนดารและแหงแลง โดยมเจาของลาตดตามไปดวย ครนถงเวลาเทยงแดดรอนจด ชายหนมจงลงจากหลงลามานงพกกบพนทรายโดยอาศยรมเงาของลาเปนทบงแดด เจาของลาซงยนตากแดดอยเหนดงนนกไมยอม อางวาเขามสทธทจะเขาไปหลบแดดในเงาของลามากกวา แตชายหนมโตแยงวา “ขาไดจายคาเชาใหทานถกตองแลว ขากควรจะมสทธทจะใชเงาของลาได” แตเจาของลาไมยอมเถยงวา “ทานขอเชาแตตวลาเทานน ไมไดขอเชาเงาของลาดวย ดงนนทานไมมสทธ” วาแลวกพยายามแทรกเขามาหลบในเงาของลา เมอไมมใครยอมใครจงเกดการทะเลาะชกตอยกนขน ในระหวางนนเองลาเกดตกใจ มนจงวงหนหายไป ในทสดชายทงสองกเลยตองเดนตากแดดไปตลอดทาง นทานเรองนสอนใหรวา เมอไรซงความสามคค ประโยชนอนพงมกหายไป

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

50

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเลอกวธออกกำาลงกายไดตามวยและความถนดของตน2. เนอห� การออกกำาลงกายทสรางเสรมสขภาพและสมรรถนะทางกาย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 หมลกเสอนงลอมวง พดคยแลกเปลยนกนในประเดนตอไปน และสรปผลการพดคย สงตวแทนรายงานในกองลกเสอ • ทำาไมลกเสอจงตองเสรมสรางสมรรถนะทางกายของตนเองใหแขงแรงขน • การออกกำาลงกายมประโยชนตอสขภาพของลกเสออยางไร • สมาชกแตละคนมความสนใจในการออกกำาลงกายชนดใดบาง เพราะอะไร 4.4 สมใหตวแทนหมลกเสอรายงานหมละ 1 ประเดน และใหหมอนเพมเตม ผกำากบนำาอภปรายซกถาม และสรป 4.5 ผกำากบรวบรวม จดกลมการออกกำาลงกายประเภทตางๆ ทลกเสอสนใจ และใหลกเสอไดเลอกออกกำาลงกายตามทตนเองทำาไดจรงๆ เหมาะสมกบวยและปลอดภย โดยมการบนทกสะสมแตมการออกกำาลงกาย ตามระยะเวลาทกำาหนด 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 ตดตามผลการออกกำาลงกายของลกเสอตอเนอง 5.2 บนทกสะสมแตมการออกกำาลงกาย

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 8 เสรมสร�งสมรรถนะท�งก�ย เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

51

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง ออกกำ�ลงก�ย

ออกกาลงดวยการรองรา ทาเพลง ใหครนเครง เสยงเพลงบรรเลงจบใจรารองกนไป ไมมหมนหมองฤทย เพราะเราดใจ ดวยการรองราทาเพลง

เพลง กระโดด

กระโดด กระโดด กระโดด กระโดดใหพรอมเพรยงกนกระโดด เพอสรางพลง กาลงใหกบพวกเรา

ลา ลนลา ลาลนลา ลา ลา ลา ลา (ซา)

เรอง คนต�บอดกบลกสนขป�

กาลครงหนง นานมาแลว มคนตาบอดอยากไดสนขไวในการนำาทาง มคนนำาลกสนขปาตวหนงมามอบให คนตาบอดใชมอลบคลำาสมผสไปทวตวแลวจงรำาพงวา “เราไมแนใจหรอกวามนเปนลกสนขบานหรอลกสนขปา แตมนใจไดเลยวา ไมอาจไวใจมนได หากปลอยใหเขาไปอยในฝงแกะ” นทานเรองนสอนใหรวา คนไมดยอมแสดงธาตแทออกมาถาขาดการควบคม

เพลง

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

52

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเลอกดมนำาทสะอาด และปลอดภย2. เนอห� นำาดมทสะอาดและปลอดภย3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง นำาดม 3.3 แบบสำารวจ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบแบงงานใหลกเสอแตละหม ออกสำารวจแหลงนำาดมในโรงเรยน โดยใชแบบสำารวจ ดงน • ความสะอาดของแหลงนำาดม • ตกดนำาหรอตนำาเหยยบมการทำาความสะอาดบอยแคไหน • แหลงนำาดมมเพยงพอหรอไม • ความสะอาดของแหลงนำาดมและนำาดมทรานคาอาหารนำามาบรการ • มการเกบตวอยางนำาเพอสงตรวจคณภาพนำาดมหรอไม ฯลฯ 4) ผกำากบเรยกรวมกอง ตวแทนหมลกเสอรายงานผลการสำารวจทละหม 5) ผกำากบและลกเสอรวบรวมผลการสำารวจ และวางแผนดำาเนนการแกไขในสวนทลกเสอดำาเนนการไดเอง และแจงผเกยวของดำาเนนการในสวนทเหลอ เชน การเกบตวอยางนำาสงตรวจตามมาตรฐานของกรมอนามย การแกไขแหลงนำาดมทชำารดเสยหาย เปนตน 6) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบแบงงานใหลกเสอแตละหม ดำาเนนการแกไขในสวนทลกเสอดำาเนนการไดเอง เชน การทำาความสะอาดแหลงนำาดม ถวยนำาดม การรณรงคใหชวยกนดแลรกษาความสะอาด เปนตน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 9 นำ�ดมสะอ�ด ปลอดภย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

53

4) ผกำากบและลกเสอรวมกนตดตามผลการตรวจคณภาพนำาดม และการแกไขจากหนวยงานเกยวของ 5) ผกำากบเรยกรวมกอง ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง นำ�

แสงแดดแผดรอน  นากลายเปนไอ  ลอยไปสทองฟา  รวมกนเปนเมฆา  ตกมาเปนฝนฉาใจ  ฮอ  ฮอ ฮอ ฮอฝนพรมผนปา  กลายมาเปนลาธาร   รวมกนเปนแมนา  

ไหลลงสทะเล   ฮอ  ฮอ ฮอ ฮอ  (รองซา)  จบ

เพลง นำ�ด

นาดๆ นนเรากมมากมาย  ถาไมรกษาไวนากเสยไดเสยดไปซอกนราคากแพงหฉ  นาดมตอนนราคาแพงกวานามน

หากรวธกกเกบนาฝน ลกเสอทกคนประหยดเงนทนทเอานาเสยมาทาเปนนาด   ทายากทาเยนแถมยงไมคอยสะอาดซ

เราตองหาวธ .....เกบกกรกษานาดเอย......(จบ)

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

54

เรอง “นำ�ดม”

ชนดของนำ�ดม

1) นาประปาดมได ปจจบน นำาประปาของการประปานครหลวงผานการผลตและควบคมคณภาพทกขนตอน ตามมาตรฐานขององคการอนามยโลก จงดมไดอยางปลอดภย แตทงนขนอยกบระบบเดนทอประปา ทอเหลกมอายใชงานไมเกน 5 ป ทปลอดภยคอทอพลาสตกเพราะไมเปนสนม การตมนำาประปาจะชวยฆาเชอโรค ลดความกระดางและลดกลนคลอรนไดดวย สวนการกรองจะขนอยกบตวกรองทเลอกใช บางบานอาจใชตวกรองถาน (Activated carbon) และเรซน (Resin) ซงกสะอาดเพยงพอใกลเคยงนำาดมบรรจขวด เวนแตไมไดผานขนตอนการฆาเชอดวยรงสอลตราไวโอเลตหรอโอโซน แหลงนำาประปาปลายทอสำาหรบดม เชน ทอประปา ตองไมเปนสนมหรอมรอยแตกรว เพราะสงสกปรกจะปนเปอนงาย นอกจากนควรตองรกษาความสะอาด กอกนำา ตกดนำา ตนำาพ ถวยสำาหรบดมนำา และบรเวณโดยรอบอยเสมอ 2) นาฝนทกกเกบไวตามบอหรอถงเกบนา จำาเปนตองตรวจสภาพแหลงเกบนำาฝนซงอาจมฝนผงหรอใบไมปนเปอนลงไปได เชน ฝาอาจปดไมสนท แตกราว และทอทตอออกมาสำาหรบดมไมควรเปนสนม ไมแตกราว ถวยนำาดมและสภาพแวดลอมตองสะอาดเชนกน 3) นาดมบรรจขวด ไดมาจากแหลงนำาบาดาลและนำาประปา ผานการกรองชนถานเพอดดกลน และผานสารเรซนเพอลดความกระดาง ขนตอนสดทายคอการฆาเชอจลนทรยทอาจปนเปอนในนำาดวยการผานแสง อลตราไวโอเลตหรอกาซโอโซน ทเราเรยกกนจนคนเคยวานำา UV หรอนำาโอโซนนนเอง 4) นาธรรมชาต ไดแก นำาพ นำาแร นำาบอ และนำาพทเจาะขนมาจากแหลงใตดน ไมรวมแหลงนำาสาธารณะและนำาประปา ในการผลตนำาธรรมชาตจะกรองเศษฝนละอองและการฆาเชอโรคเทานน ทำาใหนำาแรบรรจขวดมความใกลเคยงกบนำาจากแหลงกำาเนด และมคณสมบตแตกตางกนตามแหลงนำาธรรมชาตทใชผลต จงตองมการกำาหนดคาปรมาณเกลอแร ซงอาจเกดผลกระทบตอสขภาพของเดกและสตรมครรภทมระบบยอยอาหารไมดเทาคนทวไป เพราะนำาแรจะออกฤทธเปนยาระบาย หากมปรมาณซลเฟตมากกวา 600 มลลกรมตอลตร (ยกเวนแคลเซยมซลเฟต)

ขวดใสนำ�ดม ขวดทนยมใชบรรจนำาดมม 4 ชนด คอ ขวดแกวใส ขวดพลาสตกใสและแขง ขวดพลาสตกเพทซงมลกษณะใสและกรอบ และสดทาย ขวดพลาสตกขาวขน ขวด 3 ชนดแรกใชบรรจนำาดมไดดกวาขวดพลาสตกสขาวขน เคยมการทดลองนำานำาดมบรรจขวดสขาวขนไปตงกลางแดดนานๆ จะมกลนของพลาสตกปนมากบนำา แมไมเปนอนตรายตอผบรโภค แตก

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

55

ทำาใหคณภาพของนำาลดลง ขอเสยอกประการหนงคอ ขวดขาวขนไมเหมาะทจะนำามารไซเคล ตางจากขวดอกสามชนดทรไซเคลงายและใชไดทนทานกวา สวนวนหมดอายของนำาดมบรรจขวดนนคอประมาณ 2 ป นบจากวนผลตทระบไวบนฉลาก

ก�รเลอกซอผลตภณฑนำ�ดมในภ�ชนะบรรจปดสนท

เพอความปลอดภยในการบรโภค แมจะเปนเพยงนำาดมธรรมดาๆ กควรอานฉลากกอนซอ โดยสงเกตรายละเอยด เชน ชอและทตงของผผลต ปรมาตรสทธ และตองมเครองหมาย อย. พรอมเลขทะเบยน 13 หลก นอกจากนควรใหความสำาคญกบภาชนะทบรรจนำาดม ตองสะอาด ไมรวซม ฝาปดผนกไมมรองรอยการเปดใช หากเปนนำาชนดถงขนาดใหญ (แกลลอน) ควรตรวจสอบฉลากพลาสตกทรดปากถง ตามรายละเอยดทกลาวขางตน และควรสงเกตลกษณะของนำา ตองใสสะอาด ไมมตะกอน กลน หรอรสชาตทผดปกตอกดวย อยางไรกตาม หากพบเหนการผลตนำาดมทนาสงสยวาจะไมมคณภาพมาตรฐาน หรอไมผานการพจารณาอนญาตจาก อย. ควรแจงรองเรยนทหมายเลขโทรศพท 0-2590-7354-5 หรอ ทางจดหมายท ตปณ 52 ปทจ. นนทบร 11000 สำาหรบในสวนภมภาคสามารถแจงไดทสำานกงานสาธารณสขจงหวดนนหรอสาธารณสขอำาเภอ และเบอรคมครองผบรโภค

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

56

แบบสำ�รวจ หมลกเสอรวมกนสำารวจแหลงนำาดมตามทไดรบมอบหมาย โดยใชแบบสำารวจดานลางน

2. ขอมลทสารวจ

2.1 สภาพของแหลงนำาดมทพบ

และความสะอาด

2.2 ผรบผดชอบทำาความสะอาด

และความถในการทำาความสะอาด

2.3 ความเพยงพอของแหลงนำาดม

2.4 สมภาษณความตองการใหปรบปรง

ของนกเรยนทมาดมนำา

2.5 เกบตวอยางนำาสงตรวจคณภาพ

หรอไม

2.6 หมายเหต

1. ตาแหนงทสารวจ ....................................................................................................

ผลการสารวจหวขอการสารวจ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

57

เรอง เเพะอย�กกนนำ�

กาลครงหนง นานมาแลวมเเพะตวหนงเดนมาทบอนำา เมอชะโงกหนาลงไปกเหนสนขจงจอกตวหนงอยในบอ จงเอยถามวา “เพอนเอย บอนนาลกมากหรอไม” สนขจงจอกซงพลดตกลงมาในบอเเลวหาทางขนไปไมได จงโปปดออกไปดวยความเจาเลหวา “ไมลกเลยเพอนเอย นาในบอนกใสเเละเยนชนใจดจรงๆ เจาลงมากนนาเถด” เเพะไมทนคดใหรอบคอบกรบกระโดดลงไปในบอทนท สนขจงจอกจงเหยยบเขาเเพะเเลวปนขนมาทปากบอไดสำาเรจ เเลวกหนมาหวเราะเยาะในความโงเขลาเบาปญญาของเเพะ กอนจากไป นทานเรองนสอนใหรวา กอนทจะเชอสงใดหรอเชอใคร ใหคดพจารณาใหรอบคอบกอน

เรอง ก�รดมนำ�

ดมไดทงนำาเยน นำารอน หรอนำาอณหภมปกต ไมเปนปญหาอะไรทงสน หลกการงายๆ คอ นำาเยน ควรดมเวลาออกกำาลงกาย จะดดซมเรว แตมขอหามในผหญงทมประจำาเดอน ไมควรดมนำาเยน เพราะจะยงทำาใหปวดทองมากขน สวนนำาอน ควรดมเพอกระตนลำาไส ทำาใหลำาไสบบตวด เชน เวลาทองเสย เจบคอ เปนหวด สำาหรบเรองทหลายคนสงสยวา • การดมนำามากๆ ไตจะทำางานหนกหรอไม คำาตอบกคอ ตองดมมากเปน 10 ลตรตดตอกนจงจะเปนพษตอรางกาย สวนคนทวไปดมนำาอยางมากกไดแค 5 ลตร จงไมมอนตรายแตอยางใด • การดมนำายงชวยใหผวหนงชมชน และชวยทำาใหสมองปลอดโปรงอกดวย • ในคนทมอาการคลายจะเปนหวด เชน ปากแหง ตาแหง ควรดมนำามากๆ จะชวยใหหายเรวขนได • แตละวนเราควรดมนำามากนอยแคไหน คำาตอบคอ ควรดมนำาตามนำาหนกตว คอ ดมนำา 1 ออนซ (นำา 1 ออนซ ประมาณ 30 ซซ) ตอนำาหนกตว 1 กก. เชน ถานำาหนกตว 60 กก.กควรดมนำา 60 ออนซหรอประมาณ 1,800 ซซ. เปนตน

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

58

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอปฏบตตามกฎจราจรไดอยางถกตองและปลอดภย2. เนอห�

กฎและเครองหมายจราจร3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง เครองหมายจราจร และความปลอดภยในการเดนถนน 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบจดสถานทเปนถนนจำาลอง ทบทวนเครองหมายจราจร (สญญาณไฟจราจร สญญาณไฟคนขามถนน ปายจราจร) และสาธตการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย 4.4 หมลกเสอฝกปฏบต ตามสญญาณไฟจราจร สญญาณไฟคนขามถนน ปายจราจร และ การเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย 4.5 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป 4.6 ผกำากบเลาเรองทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5 . ก�รประเมนผล

ตรวจสอบความเขาใจในวธการเดนถนนและขามถนนอยางปลอดภย

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 4 คว�มปลอดภยแผนก�รจดกจกรรมท 10 ก�รปฏบตต�มกฎและเครองหม�ยจร�จร เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

59

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เพลง ข�มถนน

อยาเหมอมองตองดขางหนา อกซายและขวา เมอจะขามถนน หากยวดยานมากหลายกตองอดใจทน อยาตดหนารถยนตทกทกคนควรระวงเอย

มง แซะ มง แซะ แซะ มง ตะลมตมมง  (ซา)

เพลง ข�มถนน

ขามถนนบนสะพานลอย หรอลอดอโมงคเหนอยหนอย แตกปลอดภยดขามถนนบนทางมาลาย มองขวามองซาย และมองขวาอกท

หากปลอดภยขามไดอยารอร ครงหลงมองซายอกท เพราะอาจจะมรถมา

เรอง เครองหม�ยจร�จร และคว�มปลอดภยในก�รเดนถนน

เครองหม�ยจร�จร เปนสญลกษณทางจราจรทใชในการควบคมการจราจร มกเปนสญญาณแสงหรอปาย เพอกำาหนดหรอบงคบการเคลอนตวของจราจร การจอด หรออาจเปนการเตอน หรอแนะนำาทางจราจร • สญญาณไฟจราจร สญญาณไฟจราจรโดยทวไปประกอบดวยสญญาณไฟสามส ตดตงตามทางแยกตางเพอควบคมการจราจรตามทางแยก โดยทงสามส ไดแก สแดงใหรถหยด สเหลองใหรถระวง เตรยมหยด และสเขยวคอใหรถไปได สำาหรบสญญาณไฟจราจรพเศษ เชน มสเหลองเพยงสเดยวกระพรบอย ใชสำาหรบทางแยกทไมพลกพลานหมายถง ใหระมดระวงวามทางแยก และดความเหมาะสมในการออกรถไดเอง, สญญาณไฟจราจรสำาหรบการขามถนน เปนตน • สญญาณไฟจราจรสาหรบการเดนรถ ม 3 ส คอ สแดง สเหลอง และสเขยว สแดง หมายถง ใหรถทกคนหยดหลงแนวเสนทกำาหนดไว สเหลอง หมายถง ใหรถทแลนอยเตรยมหยด หรอใหรถทจอดอยเตรยมแลน สเขยว หมายถง ใหรถแลนผานไปได

เพลง

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

60

สญญาณไฟจราจรสาหรบการเดนรถ

แดงแดง

เหลอง

เขยว

เขยว

สญญาณไฟจราจรสาหรบคนขามถนน

• สญญาณไฟสาหรบคนขามถนน สญญาณไฟสำาหรบคนขามถนนจะมรปคนในสญญาณไฟ ม 2 ส คอ สแดง และสเขยว สแดง หมายถง หามขามถนน สเขยว หมายถง ขามถนนได

• ปายจราจร เปนปายควบคมการจราจร แบงออกเปน 3 ประเภท - ปายบงคบ มกจะมพนสขาว ขอบสแดง เปนปายกำาหนด ตองทำาตาม เชน หามเลยวขวา - ปายเตอน มกจะมพนสขาว ขอบสดำา จะเปนปายแจงเตอนวามอะไรอยขางหนา - ปายแนะนา เปนปายทแนะนำาการเดนทางตางๆ อาท ทางลด ปายบอกระยะทาง เปนตน

แสดงตำาแหนงทางขามถนน

เครองหมายทางขามถนน

ปายจราจร ความหมาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

61

โรงเรยน ระวงเดก : ทาง ขางหนามโรงเรยนตงอยขางทาง ใหขบรถใหชาลงและระมดระวงอบตเหต ซงอาจจะเกดขนแกเดกนกเรยน ถาเดกนกเรยนกำาลงเดนขามถนน ใหหยดรถใหเดกนกเรยนขามถนนไปไดโดยปลอดภย ถาเปนเวลาทโรงเรยนกำาลงสอน ใหงดใชเสยงสญญาณและหามใหเกดเสยงรบกวนดวยประการใดๆ

ระวงคนขามถนน : ทาง ขางหนามทางสำาหรบคนขามถนน หรอมหมบานราษฎรอยขางทาง ซงมคนเดนขามไปมาอยเสมอ ใหขบรถใหชาลงพอสมควร และระมดระวงคนขามถนน ถามคนกำาลงเดนขามถนนใหหยดใหคนเดนขามถนนไปไดโดยปลอดภย

เฉพาะคนเดน : บรเวณทตดตงปายเปนบรเวณทกำาหนดใหเฉพาะคนเดนเทานน

หยด  :  รถทกชนดตองหยดเมอเหนวาปลอดภยแลว จงใหเคลอนรถตอไปไดดวยระมดระวง

ใหทาง : รถทกชนดตองระมดระวงและใหทางแกรถ และคนเดนเทาในทางขวางหนาผานไปกอน เมอเหนวาปลอดภยและไมเปนการกดขวางการจราจรทบรเวณทางแยกนนแลว จงใหเคลอนตอไปไดดวยความระมดระวง

ปายจราจร ความหมาย

คว�มปลอดภยในก�รเดนถนน และข�มถนน

เพอความปลอดภยของตนเอง ผอน และเปนตวอยางทด ควรปฏบตในการเดนถนน ดงน 1. ถนนทมทางเทา เดนบนทางเทาและเดนชดดานซายของทางเทา 2. ถนนทไมมทางเทา เดนชดขอบดานขวาของถนน เมอมรถแลนสวนมาจะไดระมดระวง 3. เดนถนนตอนกลางคตนควรถอไฟฉายสองทาง และควรสวมเสอผาสขาวหรอสออน 4. เดกทยงขามถนนไมเปน ตองมผใหญดแลโดยจงเดกใหเดกเดนดานในหางขอบถนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

62

ก�รเดนข�มถนน

เพอความปลอดภยใหปฏบต ดงน 1. ขามสะพานลอย ทางขามทมสญญาณไฟสำาหรบคนขามทางมาลาย หรอบรเวณจดทมตำารวจอำานวยความสะดวก รอใหรถจอดสนทกอนจงขามได และระมดระวงรถทขบแซงขนมา 2. ถาไมมสะพานลอย หรอทางขามทมสญญาณไฟ หรอทางมาลาย ใหขามถนนดวยความระมดระวง หยดทขอบทางกอน มองดรถทางขวา หนกลบมาดรถทางซาย แลวหนกลบไปดรถทางขวาอกครง เมอไมมรถหรอรถอยไกลจงขามถนนอยางระมดระวง โดยเดนทางตรง 3. ไมควรวง ไมควรเดนยอนกลบกลางทาง และไมควรหยดเกบของทตกหลนอยกลางถนน ไมวงเลนหยอกลอ คยโทรศพท หาของในกระเปาหรอกมเกบของทตกหลนขณะขามถนนเดดขาด เพราะอาจเสยหลก หกลมจนโดนรถเฉยวชนได 4. เพมความระมดระวงการขามถนนบรเวณทางแยก และบรเวณทมสงบดบง เชน ทายรถประจำาทาง ซอยทมรถจอด เปนตน 5. การขามถนนทมรถเดนทางเดยว ควรหยดดวารถวงมาจากทางใด และระมดระวงรถทวงยอนศร หากเปนถนนทมเกาะกลาง ควรขามทละครงถนน และหยดพกทเกาะกลาง หากไมมรถคอยขามครงหลง

เรอง กบกบหน

หนเเกตวหนงเดนทางรอนแรมมาจนถงลำาธารทชายปา หนตองการจะขามไปยงฝงตรงขามจงเขาไปหากบตวนอยทอยรมลำาธาร เเลวขอรองใหกบชวยพาขามลำาธารไปฝงตรงกนขาม เจากบตวนอยมองดหนอยางพจารณาเเลวจงปฏเสธอยางสภาพวา “โธ ฉนนะตวเลกพอๆ กบทานเเลวจะพาทานขามลาธารไปไดอยางไรกนละจะ” แตหนไมยอมเปลยนความคด อางวาตนเปนสตวผอาวโสกวา ถากบไมชวย ตนจะไปปาวประกาศใหสรรพสตวทงหลายรถงความใจดำาของกบ เมอถกขเขญเชนนน กบจงตองจำายอมใหหนเอาเทาผกกบเทาของตน เเลวกพาวายขามลำาธารไป เเตทวาพอวายไปไดเเคครงทางเทานนกบกเรมหมดเเรง กอนททงคจะจมนำาตายเหยยวตวหนงกโฉบลงมาจกเอาทงกบเเละหนไปกน นทานเรองนสอนใหรวา คดประโยชนจากผทไมสามารถใหได ยอมมเเตเสยหาย

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

63

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอไดทบทวนการใชเวลาของตนเองในแตละวน และเรยงลำาดบความสำาคญของกจกรรมประจำาวนและเพอปรบปรงการใชเวลาของตนเองใหเกดประโยชนมากขน2. เนอห�

การใชเวลาอยางคมคา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 วสดอปกรณ ไดแก ขวดใสทรงสงไมนอยกวา 24 ซม., ไมบรรทด, กระดาษแขงชนขนาดทำาเปนกรวยสำาหรบกรอกเมดทรายหรอเมลดพชลงขวด, ทรายหรอเมลดพชขนาดเลกหลากส 3.3 ใบกจกรรม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) เตรยมการ โดยผกำากบมอบหมายใหลกเสอเตรยมขอมล โดยจดบนทกเวลาทใชในแตละวนตลอด 1 สปดาห ตามตารางในใบกจกรรม 4) วนกจกรรม ลกเสอนงเปนหม แจกขวดใสทรงสงขนาดความสงไมนอยกวา 24 ซม. คนละ 1 ใบ ไมบรรทด กระดาษแขงทำาเปนกรวยและทรายหรอเมลดพชขนาดเลกหลากส 5) ใหลกเสอแตละคนเตมทรายหรอเมลดพชสตางๆ ผานกรวยกระดาษลงขวดของตนเองเปนชนๆ 6 ชน แทนกจกรรมทง 6 อยาง แลวใชไมบรรทดวดความสงของทรายหรอเมลดพช 1 ซม. เทากบเวลา 1 ชวโมง ตวอยาง เชน นอน ทราย เวลาทโรงเรยนรวมการเดนทางไปกลบ เมลดลกเดอย ดหนงสอทบาน เมลดถวเขยว กจวตรประจำาวน ขาวเปลอก ด TV เมลดถวแดง กฬาและนนทนาการอนนอกโรงเรยน เมลดถวเหลอง 6) ลกเสอเขยนชอตนเองลงกระดาษ ผกเชอกคลองปากขวดตงไว 7) ผกำากบ ใหลกเสอไดแลกเปลยนกนดในหม สมาชกผลดกนวจารณความเหมาะสมในการใชเวลาของตนเอง มผลด/ผลเสยอยางไร คดวาจะปรบปรงการใชเวลาของตนเองอยางไรจงจะเกดประโยชนมากขนและตงเปาหมายการใชเวลาของตนเองใหม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 11 เวล�ในขวดแกว เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

64

8) รวมกอง ผกำากบและลกเสอสรปขอคดทได 9) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 10) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 (หางจากครงแรก 4 สปดาห) 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) เตรยมการ ผกำากบมอบหมายใหลกเสอเตรยมขอมล โดยจดบนทกเวลาทใชในแตละวนตลอด 1 สปดาห ตามตารางในใบกจกรรม 4) วนกจกรรม ลกเสอนงเปนหม ใหลกเสอแตละคน เตมทราย/เมลดพชสตางๆ แทนกจกรรมทง 6 อยาง ลงขวดใสทรงสงขนาดความสงไมนอยกวา 24 ซม. เหมอนในกจกรรมครงท 1 โดยใชไมบรรทดวดความสงของทราย 1 ซม.เทากบ 1 ชวโมง 5) ลกเสอเปรยบเทยบขวดของตนเองทง 2 ครง เพอตดตามผลการปรบปรงตนเอง 6) ลกเสอแลกเปลยนกนดในหม และประเมนตนเองวาบรรลเปาหมายทตงไวหรอไม 7) รวมกอง ผกำากบและลกเสอสรปขอคดทได 8) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการจดเวลาหลงไดทบทวนตนเอง และการตงเปาหมายเพอปรบปรงตนเอง 5.2 สมภาษณ สอบถาม เจตคตตอเรองเวลาและการใชเวลาในชวตประจำาวน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เพลง เวล�ไมคอยใคร

วนเวลามาทมคากวาสงใด ใด หากวาใครไมเสยดายเวลาปลอยเวลาใหเลยไป วนเวลาหวนคนมาไมได เวลาเสยไปเพราะใครกน

เพลง ลกเสอตรงเวล�

……………………………………………….อยไหน มวทาอะไรรบมา อยาไดชกชาใหเนนนานไป พวกเราลกเสอ ชาตเชอพนธเผาพงศไทย ทาอะไรตรงเวลา ช ช ชะ ชะ ทาเปนเดน อยามวหลงเพลนชมพฤกษไพร กม กม เงย เงย ทาอะไร รไหมเพอนคอย

เพลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

65

ใหลกเสอแตละคนจดบนทกเวลาทตนเองใชในแตละวนตลอด 1 สปดาห ใน 6 เรองตอไปน และหาคาเฉลยใน 1 วนสำาหรบแตละกจกรรมเปนจำานวนชวโมง ลงในตารางดานลาง 1. นอน 2. เวลาทโรงเรยนรวมการเดนทางไปกลบ 3. ดหนงสอ/ทบทวนบทเรยน/ทำาการบาน (ทบาน) 4. กจวตรประจำาวนเชน อาบนำา แปรงฟน กนอาหาร ลางจาน กวาดบาน ถบาน ฯลฯ 5. ดโทรทศนหรอภาพยนต ทบาน 6. กฬาและนนทนาการอนๆ นอกโรงเรยน เชน เกม การออกกำาลงกาย ไปดภาพยนตรนอกบาน ไปเทยว อานการตน หนงสออานเลน ฯลฯ

วน/เวลา

กจกรรม

จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร เสาร อาทตยเฉลยเวลา

(ชวโมง)

1. นอน

2. เวลาทโรงเรยนรวมการเดนทางไปและกลบ

3. ดหนงสอ/ทบทวนบทเรยน/ทำาการบาน (ทบาน)

4. กจวตรประจำาวน

5. ดโทรทศนหรอภาพยนต ทบาน

6. กฬาหรอนนทนาการ

7. กจกรรมอนๆ

รวมเวลา

ใบกจกรรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

66

เรอง มดกบตกแตน

ตกแตนเจาสำาราญตวหนง มนสยเกยจครานชอบความสะดวกสบาย ตลอดชวงฤดรอนทสตวอนๆ พากนหาอาหารไปเกบสะสมไวในรง มนมวแตรองเพลงสนกสนานไปวนๆ ครนถงฤดหนาวหมะตกหนก ตกแตนไมสามารถหาอาหารกนไดตองทนหวอยหลายวน ในทสดตองซมซานมาทรงมด ขอรองมดวา “ไดโปรดเถดเพอน ขออาหารใหฉนประทงชวตสกหนอย หลงพนฤดหนาวอนแสนทารณนแลว ฉนสญญาวาจะหามาใชคนใหเปนเทาตวเลย” แตมดกลบยอนถามวา “อาว…กเมอตอนฤดรอนทใครๆ เขาพากนทามาหากนตวเปนเกลยว เจามวทาอะไรอยละ” “ฉนไมไดอยเปลาๆหรอกนะ ฉนรองราทาเพลงตลอดเวลาใหพวกเธอไดมความสข เมอตอนทเธอและเพอนๆขนอาหารผานมากไดยนมใชหรอ” เจาตกแตนตอบ “ไดยนซ..ในเมอเจามวแตรองเพลงตลอดฤดรอน เมอถงฤดหนาวกจงเตนราใหสนกเถด” กลาวจบมดกปดประตรงทนท นทานเรองนสอนใหรวา ผทปลอยเวลาใหผานไปอยางไรคา ชวตยอมพบแตความวางเปลา

เรอง กว�งกบเสอ

กวางตวหนงออกเทยวหากนอยทชายปา ในขณะทและเลมหญากนเพลนอย กวางเหลอบไปเหนนายพรานถอหนาไมเดนดอมเขามาทางหมไม กตกใจกลวกระโดดหนเขาไปในปา นายพรานจงสะกดรอยตามรกเขาไปจนกวางจวนตวจะหนไปไหนกไมรอด จงวงเขาไปซอนตวอยในถำาเสอ เมอเสอเหนกวางวงเขาไปในถำา เสอจงหมอบฟบลงทขางกอนหนใหญไมใหกวางเหน ปลอยใหกวางวงเขาไปจนถงกนถำาเปนทางตน แลวเสอกกระโจนเขางบคอกวางลมตายอย ณ ทซอนนนเอง กวางในเวลาจะสนใจกรองขนวา “ดเถอะ อนตรายยอมมอยไมวาทไหน เราหนคนพนแลว กยงมาปะเสอเขาอก” นทานเรองนสอนใหรวา การทหลบหลกอนตราย จงคดดเสยใหรอบคอบกอน ระวงอยาวงเขาไปหาอนตรายอนๆ อก

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

67

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเหนความสำาคญของการลดปรมาณขยะ โดยรวมกนทำาสงประดษฐจากขยะ 2. เนอห� การประดษฐสงของเครองใชจากวสดเหลอใชประเภทขยะ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เศษวสด วสดเหลอใช วสดขยะ อปกรณการตดและการประดษฐ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 มอบหมายใหลกเสอรวบรวมกลองนม/ถงนม/หรอขวดนำาพลาสตกทไมใชแลวมาประดษฐเปนของใช 4.4 ผกำากบนำาตวอยางสงประดษฐจากกลองนม ถงนมหรอขวดนำาพลาสตก เชน เสอรองนง กระเปาถอ ตะกราใสของ ฯลฯ ใหลกเสอเลอกประดษฐตามวสดทลกเสอมอย 4.5 ลกเสอแตละหม เลอกประดษฐสงของตามแบบตวอยางทหมสนใจ หลงทำาเสรจใหสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอพรอมบอกประโยชนใชสอย ผกำากบชวยใหคำาแนะนำา เชน เรองการใชของมคม เทคนคการตด ตอ หรอการเยบ 4.6 ลกเสอนำาสงประดษฐของแตละหมมานำาเสนอ 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตและตรวจผลงาน สงประดษฐความคดสรางสรรคและการใชงานไดเหมาะสม 5.2 สงเกตความมงมนใฝงาน รบผดชอบและตรงตอเวลาของหมลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 12 สงประดษฐจ�กขยะ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

68

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เพลง เศษกระด�ษ

เศษกระดาษเจาเอย ใครละเลยโยนเจาทงไวคนทงกชางใจราย (ๆ) ชางนาไมอายทงไปทาไมคนใดทงผงเลอะเทอะ ถาแมนเราเจอะจะชวยบอกใหเอากลบไปใชใหมทนใด ฉนจะบอกใหรไซเคลกด

เรอง คนขเหนยวกบทองคำ�

ชายคนหนงเปนคนขเหนยวมาก เขามกจะแอบเอาสมบตฝงดนไวรอบๆ บานไมยอมนำามาใชจายใหเกดประโยชน ตอมาเขากลววาจะไมปลอดภยถาฝงเงนทองไวหลายเเหง เขาจงขายสมบตทงหมดเเลวซอเปนทองคำาเเทงหนงมาฝงไวทหลงบานเเลวหมนไปดทกวน คนใชผหนงสงสยจงเเอบตามไปดทหลงบานเเลวกขดเอาทองเเทงไปเสย วนตอมาชายขเหนยวมาพบหลมทวางเปลากเสยใจ รองหมรองไหไปบอกเพอนบานคนหนง เพอนบานจงเเนะนำาแบบประชดประชนวา “ทานกเอากอนอฐใสในหลมเเลวคดวาเปนทองคาส เพราะถงอยางไรทานกไมเอาออกมาใชอยเเลว” นทานเรองนสอนใหรวา ของมคา ถาไมนำามาทำาใหเกดประโยชนกยอมเปนของไรคา

เพลง

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

69

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอไดมโอกาสฝกการคดวเคราะห ตดสนใจและแกไขปญหา ในสถานการณเฉพาะหนา2. เนอห�

การตดสนใจ และแกไขปญหาเฉพาะหนา ในสถานการณ “เหนคนขโมยของในหางสรรพสนคา”3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 ใบความร เรอง การตดสนใจ และการแกไขปญหา 3.3 ใบกจกรรม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบอธบายขนตอนของการตดสนใจและแกไขปญหา 4.4 มอบหมายใหลกเสอแตละหม รวมกนแกปญหาเฉพาะหนา กรณ “จะทาอยางไรถาเหนคนกาลงขโมยของในหางสรรพสนคา” โดยวเคราะหตามขนตอนการแกไขปญหา เขยนลงตารางในใบกจกรรม แลวสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอ 4.5 สมตวแทนหมลกเสอรายงาน ผกำากบนำาอภปราย วเคราะหขอด/ขอเสยของทางเลอก ทแตละหมรวมกนคด และเหตผลในการเลอกทางออกของแตละหม 4.6 ผกำากบนำาอภปราย สรปขอคดทได และการนำาไปใชในชวตประจำาวนของลกเสอ 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และประเมนความถกตองในขนตอนการแกไขปญหาของหมลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 13 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

70

เกม ยงเรอ

วธเลน 1. ลกเสอแตละหมตงชอหมของตนเองเปนชอเรอตางๆ เชน เรอสำาราญ เรอเดนสมทร เรอสนคา..เปนตน และเลอกสมาชก 3 คน เปนคนออกคำาสง โดย

คนแรก สง บรรจกระสน คนท 2 สง เตรยมยง และ คนท 3 สง ยง โดยรองวา ยงเรอ...........(ชอเรอทจะยง)

2. ผกำากบใหสญญาณเรมเลนทละหม ใหสมาชกทเปนคนออกคำาสง สงในเรอของตนเอง ทกคนในเรอตองชไปทเรอทเรยกชอลำาเดยวกนและพรอมกน 3. หมใดพรอมเพรยง และชไดถกตองทกคน ถอวาผาน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เรอง ก�รตดสนใจและก�รแกไขปญห�

การตดสนใจใช ในสถานการณทมทางเลอกอยแลว ม 4 ขนตอนคอ 1. กำาหนดทางเลอกทมอย 2. วเคราะหขอด และขอเสยของแตละทางเลอก 3. เลอกทางเลอกทมขอดมากทสด และขอเสยนอยทสด 4. หาทางแกขอเสยของทางเลอกทเลอกไว และนำาทางเลอกไปปฏบต

การแกไขปญหา ใชในสถานการณทยงไมมทางออกในการแกปญหา ม 5 ขนตอนคอ 1. ระบวาอะไรคอปญหา ถามหลายปญหาใหเลอกปญหาทสำาคญและเรงดวนมาแกไขกอน 2. วเคราะหวามทางเลอกอะไรบางทนำามาแกไขปญหานได 3. วเคราะหขอด และขอเสยของแตละทางเลอก 4. เลอกทางเลอกทมขอดมากทสด และขอเสยนอยทสด 5. หาทางแกขอเสยของทางเลอกทเลอกไว และนำาทางเลอกไปปฏบต

ใบคว�มร

เกม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

71

ใหลกเสอแตละหม รวมกนแกปญหาเฉพาะหนา กรณ “จะทำาอยางไรถาเหนคนกำาลงขโมยของในหางสรรพสนคา” โดยวเคราะหตามขนตอนการแกไขปญหา เขยนลงในตารางขางลาง และสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอ

ทางเลอก ขอด ขอเสย

1. ระบปญหา : จะทำาอยางไรถาเหนคนกำาลงขโมยของในหางสรรพสนคา

2. วเคราะหทางเลอก : ลกเสอมทางเลอกดงน

2.1

2.2

2.3

2.4

3. วเคราะหขอดและขอเสยของแตละทางเลอก

3.1

3.2

3.3

3.4

4. ตดสนใจเลอกทางเลอกทมขอดมากทสด และขอเสยนอยทสด

ลกเสอตดสนใจเลอกทางเลอกขอ..........................................................................................

5. จะแกไขขอเสยทเกดจากทางเลอกโดย................................................................................

ใบกจกรรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

72

เรอง มดง�มกบนกพร�บ

มดงามตวหนงเหนนายพรานยกปนขนมาเพอสองยงนกพราบ แตมดงามไมอยากใหนกพราบตองถกลกปนของนายพราน จงไตขนไปบนขาของนายพรานแลวคอยททนายพรานจะเหนยวไกปน มดงามกกดขาของนายพราน ทำาใหนายพรานสะดงยงปนพลาดไปถกกงไม นกพราบจงไมถกยง ตอมาไมนานมดงามรสกกระหายนำาจงเดนไปทบอนำา แตขณะทจะกนนำากพลดตกลงไปในบอนำา มดงามจงตะโกนรองขอความชวยเหลอ นกพราบซงเกาะอยกงไมใกลๆ ไดยนเสยงกเลยเอาปากคาบใบไมมาทงไวใกลมดงาม มดงามจงรบปนขนบนใบไมทนท ทำาใหรอดตายไดในทสด สวนนกพราบนนกดใจทไดมโอกาสตอบแทนบญคณของมดงาม นทานเรองนสอนใหรวา การชวยเหลอผอนยอมกอใหเกดผลดตอตนเองอยเสมอ

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

73

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจและเหนคณคาตนเองและผอน2. เนอห�

การเหนคณคาของตนเองและผอน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 กระดาษ เอ 4 ชนดแผนหนา ปากกาสตางๆ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 หมลกเสอนงลอมวง แจกกระดาษ คนละ 1 แผน ลกเสอทกคนเขยนชอตนเอง และวางมอซายทาบบนกระดาษ ใชปากกาหรอดนสอขดตามรปมอลงในกระดาษ 4.4 ลกเสอสงกระดาษของตนใหเพอนทนงอยดานขวามอ เขยนความดหรอสงดๆ ของเพอนทมชอในกระดาษนนโดยไมตองลงชอ เมอเขยนเสรจใหสงตอคนทอยทางขวามอเขยนตอ เวยนกระดาษนนไปจนครบรอบถงเจาของกระดาษ 4.5 ลกเสอเจาของกระดาษอานดงๆ ทละคน พรอมบอกความรสกวาตรงกบทตนเองคดหรอไมอยางไร จนครบทกคน 4.6 ลกเสอกลาวขอบคณทเพอนๆ เหนสงดๆ ในตวเขา ซงบางเรองลกเสอเองกไมรตว 4.7 รวมกอง ผกำากบนำาอภปรายถามความรสกตอกจกรรมและขอคดทได 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ของตนเองแผนก�รจดกจกรรมท 14 สงดๆ ของฉน เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

74

เพลง

เพลง สขฤทย

สขฤทยเพลนใจเพลนตา สขอราเพลนตาเพลนใจ โอละเนอ โอละเนอ ฉนไดเจอเพอนใจ เพอนใจ (ซา)

เพลง ฉนคอคนเกง

(ทำ�นอง Holiday…ของ Bony M)

ฉนกเกง เธอกเกง เรากเจง ลกเสอสามญ เรานองพ มความฝน ลกเสอสามญ คนด คนเกง

เรองสนทเปนประโยชน

สมศกด เลาวา เขาชอบเลนดนตรมาก โดยเฉพาะกตาร แมจะอานตวโนตไมออก แตกฝกเลนดนตรดวยใจรก ตอมาเขาประสบอบตเหตจนตองใชชวตอยดวยแขนเพยงขางเดยว ทำาใหเขารสกทอแทใจเปนอยางมากทไมสามารถเลนดนตรไดดงใจฝน จนเมอผานเหตการณอนเลวรายครงนนไปไดหนงป ประกอบกบไดกำาลงใจอนเตมเปยมจากพชาย กทำาให สมศกด เหมรญ กลาลกขนสอกครง ตงแตนนมา เขากเพยรฝกเลนกตารมอเดยวมาตลอดจนคลองแคลว

เรองของสมศกด เหมรญ นกกต�รมอเดยว

และเมอสมศกด ทราบขาววา รายการ Thailand’s Got Talent เปดรบสมครประกวดผทมความสามารถ สมศกด เหมรญ จงไมรอชา รบยนใบสมครทนท โดยหวงจะโชวความสามารถพเศษทเกดจากความตงใจ และทมเท เพอสงผานความหวง และกำาลงใจตอไปยงเพอนรวมโลกคนอนๆ ทกำาลงทอแทในชวต ใหดชวตและความมงมนของเขาเปนตวอยาง

สมศกด เหมรญ นกกตารมอเดยว

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

75

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมจตสำานกรกชาต ศาสน กษตรย2. เนอห�

ประวตบคคลสำาคญ/วรบรษผปกปองชาตไทยในอดต3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาในกองลกเสอ ถงวรบรษทปกปองชาตไทยใหคนไทยไดอยอาศยอยางมความสขมาจนถงปจจบน 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนขบรองเพลง “ตนตระกลไทย” 5) หมลกเสอรวมกนวเคราะหความหมายของเพลงและวรบรษทกลาวถงในบทเพลงวามความสำาคญอยางไรในประวตศาสตรไทย และระดมสมองวานอกจากนยงมบคคลสำาคญคนไหนอกบางทลกเสอเคยร หรอ เคยไดยน และบคคลนนมความสำาคญตอชาตไทยอยางไร 6) รวมกอง ผกำากบรวบรวมชอบคคล/กลมบคคล ทหมลกเสอไดระดมสมองเพมเตม 7) ใหลกเสอแตละหมเลอกทำาตำานานประวตบคคลสำาคญ หมละ 1 เรองทไมซำากน มาเลาใหเพอนฟงในกองลกเสอ โดยจะมการแขงขนกนวา ลกเสอหมใดเลาไดสนกสนานและนาสนใจมากทสด 8) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ตวแทนหมลกเสอเลา “ตานานบคคลสาคญ” ใหเพอนฟงทละหม ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนซกถามเพอความเขาใจ จนครบทกหม 4) กองลกเสอรวมกนโหวตวาชอบเรองใดมากทสด ผกำากบชมเชยความสามารถของทกหม 5) หมลกเสอรวมกนเขยนคำาขวญ รณรงคใหรกชาต ปฏบตตนตามหลกศาสนา และจงรกภกดตอพระมหากษตรย หมละ 1 ขอความ นำาไปตดบอรด 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 9 รกและศรทธ�สถ�บนช�ต ศ�สน กษตรยแผนก�รจดกจกรรมท 15 ตนตระกลไทย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

76

7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงความคดเหนในหม และในกองลกเสอ และการเขยนคำาขวญรณรงคใหคนไทยรกชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง

เพลง สย�ม�นสต

หากสยามยงอย ยงยนยง เรากเหมอนอยคง ชพดวย หากสยามพนาศลง ไทยอย ไดฤๅ เรากเหมอนมอดมวย หมดสนสกลไทย ใครรานใครรกดาวแดนไทย ไทยรบจนสดใจ ขาดดน เสยเนอเลอดหลงไหล ยอมสละ สนแล เสยชพไป เสยสนชอ กองเกยรตงาม

เพลง รกเมองไทย

* รกเมองไทย ชชาตไทย ทะนบารง ใหรงเรอง สมเปนเมองของไทย * รกเมองไทย ชชาตไทย ทะนบารง ใหรงเรอง สมเปนเมองของไทย

เราชาวไทย เกดเปนไทย ตายเพอไทย (ซา) ไมเคยออนนอม เราไมยอมแพใคร (ซา) ศตรใจกลา มาแตทศใด ถาขมเหงไทย คงไดเหนด (ซา *) เราชาวไทย เกดเปนไทย ตายเพอไทย (ซา) เรารกเพอนบาน เราไมรานรกใคร (ซา) แตรกษาสทธ อสระของไทย ใครทาชาใจ ไทยจะไมถอยเลย (ซา*) เราชาวไทย เกดเปนไทย ตายเพอไทย (ซา) ถาถกขมเหง แลวไมเกรงผใด (ซา) ดงงตวนด มพษเหลอใจ เรารกเมองไทย ยงชพเราเอย (ซา*)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

77

เพลง

เพลง ตนตระกลไทย

(สรอย) ตนตระกลไทย ใจทานเหยมหาญ รกษาดนแดนไทย ไวใหลกหลาน สจนสญเสย แมชวตของทาน เพอถนอมบานเมอง ไวใหเรา ลกขนเถด พนองไทย อยาใหชวตสญเปลา รกชาตยงชพของเรา เหมอนดงพงศเผา ตนตระกลไทย

ทานพระยารามผมความแขงขน สรบปองกนมไดยอมแพพาย พระราชมน ทหารสมยกชาต แสดงความสามารถ ดวยชยชนะมากหลาย เจาพระยาโกษาเหลก ทานเปนแมทพชนเอก ของสมเดจพระนารายณ สหราชเดโช ผจญสงครามใหญโต ตอตศตรแพพาย เจาคณพชยดาบหก ผกลาหาญยงนก ลวนเปนตนตระกลไทย (สรอย)

หมผคนสาคญ หวหนาชาวบางระจน ทเราหาชอได นายแทน นายดอก นายอน นายเมอง ขนสรร พนเรอง นายทองแสงใหญ นายโชต นายทองเหมน ทานพวกนลวนเปนผกลาหาญชาญชย นายจนหนวดเขยวกบนายทองแกว ทาชอเสยงเพรดแพรวไวลายเลอดไทย ชาวบางระจน สาคญยงใหญ เปนตนตระกลของไทยทควรระลกตลอดกาล (สรอย)

องคพระสรโยทย ยอดยง หญงไทย สละพระชนมเพอชาต ทาวเทพสตร ทาวศรสนทร ปองกนถลาง นคร ไวดวยความสามารถ ทาวสรนาร ผเปนนกรบสตร กลาหาญองอาจ ปองกนอสาน ตานศตร ของชาต ลวนเปนสตรสามารถ ตนตระกลของไทย (สรอย)

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง หมกบผง

กาลครงหนง นานมาแลว มหมตวหนงกำาลงหวโซเดนเขาไปในสวน มนไดพบกบรงผงรงใหญมากอยทกงไมใหญ มนจงจบมาฉกกนอยางเอรดอรอย โดยเฉพาะนำาผงเปนสงทหมโปรดปรานทสด พวกผงพยายามชวยกนตอสโดยใชเหลกในเปนอาวธ แตไมสามารถเจาะทะลขนอนหนาและปกปยของหมได แตในเวลาไมนาน พวกผงกคดหาหนทางใหมดวยการพรอมใจกนบนเขาไปตอยตรงบรเวณ หนาและตาของหม เมอหมไดรบความเจบปวดไมสามารถทนอยไดจงวงหนเขาปาไป นทานเรองนสอนใหรวา ผทำารายผอนยอมไดรบการลงโทษ และ ความสามคคยอมนำามาซงความสำาเรจ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

78

เรองสนทเปนประโยชน

ในป พ.ศ.2308 พมาไดสงกองทพมาตกรงศรอยธยา เมอยกทพถงเมองวเศษชยชาญ มคนไทยกลมหนงไดชวยกนตอสกบทพพมา ฆาพมาตายไป 20 คน แลวหนมาทบานบางระจน คนกลมนไดเขารวมกบชาวบานบางระจน ซงรวมตวกนไดประมาณ 400 คน มขนสรรค พนเรอง นายทองเหมน นายจนทรหนวดเขยว และนายทองแสงใหญ เปนแกนนำา นมนตพระอาจารยธรรมโชต (วดเขานางบวช) ทำาการปลกเสกคาถาอาคมใหหนงเหนยวมกำาลงใจสศกกบพมา พมายกทพมาตถง 7 ครง กมอาจเอาชนะชาวบานบางระจนได   ทพพมาจงยกกำาลงมาเสรม โดยมอาวธสำาคญคอปนใหญ ชาวบานบางระจนรบศกไมไหวจงสงนายเมอง นายอน เดนทางไปกรงศรอยธยา เพอขอปนใหญแตไดรบการปฏเสธ ชาวบานจงรวบรวมทรพยสนทมทงหมด ทำาการหลอปนใหญใชเองแตกราวใชการไมได ยามนนพมาไดแตงตงนายกองคนใหมนามวา สก เขาตบานบางระจน ทพสกครงนมกองปนใหญมาดวย ชาวบานบางระจนเอาปนใหญเขาส ทงๆ ทราวอยางไมมทางเลอก โดยทกคนตางรชะตากรรมวานคงเปนครงสดทายของบานบางระจนแลว แตทกคนกสจนตวตายไมเสยดายชวต

ช�วบ�นบ�งระจน

ประวตศาสตร จารก บนทกไว มเหลาไทย ทเปนไท ในไพศาล  จารกชอ เลอดเนอ ตานภยพาล  เรองเลาขาน ตานาน บางระจน แผนดนน กเกด กตองส  ไมอดส สละชพ เพอลกหลาน  โดยไมร ความตาย จะแผวพาน ถกสงหาร สนแลว บางระจน ถงลกหลาน เลอดเนอ ณ วนน  ผยงม ลมหายใจ อยางสขสนต  รหรอไม อยได เพราะใครกน  ควรยดมน บางระจน เปนบทเรยน ลมแลว วรกรรม ททาไว ลมได การสญเสย ทกแหงหน  บางระจน เปนเพยงหนง ททกขทน ไทยทกคน ควรตระหนก จกเขาใจ

ประพนธโดย : ธรรมรฐ

เรอง ตำ�น�น บ�นบ�งระจน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

79

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจความหมาย และทองคำาปฏญาณและกฎลกเสอสามญได2. เนอห�

คำาปฏญาณและกฎของลกเสอสามญ3. สอ อปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง คำาปฏญาณและกฎของลกเสอสามญ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 กองลกเสอรวมกนขบรองเพลงกฎลกเสอ 4.3 ผกำากบนำาสนทนาซกถามถงเนอเพลงและวเคราะหความหมายของคำาปฏญาณและกฎของลกเสอสามญ 4.4 ลกเสอทองคำาปฏญาณ พรอมแสดงรหส 4.5 ผกำากบแจกใบความร และใหลกเสอแตละหมทองกฎลกเสอ 10 ขอ 4.6 ผกำากบใหลกเสอแตละหมแขงขนกนบอกความหมายของคำาปฏญาณ และกฎของลกเสอสามญ โดยใหสลบกนบอกทละขอ 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในกจกรรม และการบอกความหมายของคำาปฏญาณและกฎลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 16 คำ�ปฏญ�ณและกฎลกเสอ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

80

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง

เพลง แหลกฎลกเสอ

กฎทหนง พงจาใหด ลกเสอตองมเกยรตเชอถอได กฎทสอง นนรองลงไป ตองภกดในผมพระคณ กฎทสาม นนบาเพญบญ ชวยเหลอเกอกลผอนทวไป นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ เธอ อยาลม อยาลม กฎทส นนาคด จงเปนมตรของคนทวไป กฎทหา ทานวาเอาไว มารยาทนนไซรกราบไหวงาม ๆ กฎทหก นรกไมตาม เพราะนาใจงามกรณาสตวมน นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ เธอ อยาลม อยาลม กฎทเจด จงเชอจงฟง ในคาสงโดยดษฎ กฎทแปด ยม ๆ ไวซ ลกเสอทดไมยอทอตอความยากลาบาก กฎทเกา ออมไวยามยาก จะไมลาบากเงนทองมากม กฎทสบ ประพฤตความด ทงกายวจ มโนพรอมกน นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ เธอ อยาลม อยาลม

เพลง กฎลกเสอ

(ทำ�นอง: เพลงนกนอยๆ)

หนเอยจะบอกให กฎลกเสอไทยมไวควรจา เปนขอปฏบตประจา ถาใครทาตามเปนคนด

ขอ 1 มเกยรตเชอถอได ขอ 2 จาไวมความจงรกภกด ขอ 3 นนมหนาท สวนขอ 4 เปนมตรของคนทกคน ขอ 5 เปนผสภาพ ขอ 6 ควรทราบมใจเมตตา ขอ 7 เชอฟงคาสงของบดา ขอ 8 นนหนามใจราเรง ขอ 9 เปนผมธยสถรจกประหยดในการใชจาย ขอ 10 ประพฤตชอบดวยกายวาจาใจ จาไดไหมเอย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

81

ใบคว�มร

เรอง คำ�ปฏญ�ณ และกฎ ของลกเสอส�มญ

คาปฏญาณ คอการใหคำามนสญญาวาจะประพฤตปฏบตตามสงทพดดวยความเตมใจ  กอนทลกเสอจะกลาวคำาปฏญาณตองขนตนวา “ขาขอสญญาวา” แลวจงตามดวยคำาปฏญาณ กฎ คอ หลกเกณฑทลกเสอตองยดเปนหลกปฏบตอยเสมอ 

คำ�ปฏญ�ณลกเสอส�มญ 3 ขอ

ดวยเกยรตของขา ขาขอสญญาวาขอ 1 ขาจะจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย (ความหมาย-ลกเสอจะตองมความศรทธา เชอมนในชาต ศาสนา และพระมหากษตรยของตนเคารพเทดทนทง 3 สถาบนดวยความซอสตย)ขอ 2 ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ (ความหมาย-ลกเสอจะตองประพฤตปฏบตตนใหเปนประโยชนตอผอนในทกโอกาส ทกสถาน-การณ เทาทจะทาได โดยเรมตงแตครอบครวจนถงสงคมภายนอก) ขอ 3 ขาจะปฏบตตามกฎของลกเสอ (ความหมาย-ลกเสอตองปฏบตตนตามกฎ 10 ขอ ของลกเสอซงเปนหลกยดเหนยวใหลกเสอปฏบตแตสงดงาม)

ลกเสอควรปฏบตตอช�ต ดงน 1) ประพฤตตนเปนพลเมองดหมนศกษาหาความรใสตว 2) ไมประพฤตตนผดตอขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และกฎหมายของบานเมอง 3) เปนผประกอบอาชพสจรต มความซอสตย 4) รกและหวงแหนแผนดนถนเกดของตน เปนผเสยสละและกลาหาญ

ลกเสอควรปฏบตตอศ�สน� ดงน 1) ปฏบตกจทางศาสนาตามจารตประเพณทตนนบถอดวยใจบรสทธ 2) ปฏบตตามคำาสอนของศาสนาทตนนบถอ 3) ไมแสดงอาการลบหลศาสนาอน 4) ละเวนการประพฤตชวกระทำาแตความด 5) เขารวมพธทางศาสนาตามเวลา และโอกาสอนควร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

82

ลกเสอควรปฏบตตอพระมห�กษตรย  ดงน 1) แสดงความเคารพตอพระองคทาน  และพระบรมฉายาลกษณ 2) ไมกระทำาการใดๆ ทจะสงผลใหเสอมเสยพระเกยรตคณ และตองชวยปองกนไมใหคนอนกระทำาดวยเชนกน

กฎของลกเสอส�มญ 10 ขอ ดงน

ขอ 1 ลกเสอมเกยรตเชอถอได (ความหมาย-ลกเสอจะตองยดมนในความซอสตย ปฏบตตามคามนสญญา กระทาตนใหเปนทเชอถอและไววางใจได)ขอ 2 ลกเสอมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรยและซอตรงตอผมพระคณ (ความหมาย-ลกเสอจะปกปองสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย และยดมนในความซอสตย  กตญตอผมพระคณทกทาน)ขอ 3 ลกเสอมหนาทกระทำาตนใหเปนประโยชนและชวยเหลอผอน (ความหมาย-ลกเสอจะตองพรอมอยเสมอทจะบาเพญประโยชน และเปนทพงแกผอนได)ขอ 4 ลกเสอเปนมตรของคนทกคน และเปนพนองกบลกเสออนทงโลก (ความหมาย-ลกเสอจะตองมใจโอบออมอาร มความเออเฟอเผอแผแกทกคน โดยไมเลอกเชอชาต  ศาสนา และปฏบตตอเขาเหมอนญาตพนอง)ขอ 5 ลกเสอเปนผสภาพเรยบรอย (ความหมาย-ลกเสอจะตองเปนผมกรยาวาจาสภาพ ออนโยน ออนนอมมสมมาคาราวะตอบคคลทวไป)ขอ 6 ลกเสอมความเมตตากรณาตอสตว (ความหมาย-ลกเสอจะตองมใจเมตตากรณา สงสารสตว ไมรงแกหรอทรมานสตว หรอเมอพบสตวบาดเจบตองใหการชวยเหลอ)ขอ 7 ลกเสอตองเชอฟงคำาสงของบดา มารดาและผบงคบบญชาดวยความเคารพ (ความหมาย-ลกเสอจะตองปฏบตตามคาสงสอน คาชแนะของบดามารดา ครอาจารย และผบงคบบญชาดวยความเตมใจและเคารพ)ขอ 8 ลกเสอมใจราเรง ไมยอทอตอความยากลำาบาก (ความหมาย-ลกเสอจะตองมความราเรง ยมแยมแจมใสอยเสมอ ถงแมจะตกอยในความยากลาบาก กจะไมแสดงอาการยอทอใหเหน)ขอ 9 ลกเสอเปนผมธยสถ (ความหมาย-ลกเสอตองรจกประหยดทรพยทงของตนเองและผอนไมสรยสราย)ขอ 10 ลกเสอประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (ความหมาย-ลกเสอจะตองรจกสารวม  และระวงกาย  วาจา ใจ ไมใหมความอจฉารษยา มความบรสทธใจตอทกคน)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

83

คตพจน คอ คำาพดหรอขอความทเปนคตสอนใจใหยดถอปฏบต เพอประโยชนของตนเองและสวนรวม 

คตพจนของลกเสอทวไป

“เสยชพอยาเสยสตย” มความหมายวา  ใหลกเสอรกษาความซอสตย  จะไมยอมละความสตยถงแมจะถกบบบงคบจนเปนอนตรายถงแกชวตกตาม

คตพจนของลกเสอส�มญ

จงเตรยมพรอม (Be prepared) หมายถง การเตรยมพรอมในการปฏบตหนาท เปนการเตรยมพรอมทงรางกายและจตใจ คอ การเตรยมรางกายใหแขงแรงอยเสมอ และตนตว ใหพรอมทสด ทจะปฏบตหนาททรบผดชอบ ทบทวนเพอใหเกดความถกตอง และทำาใหถกตองในทกกจกรรมทกขนตอน คำานงเสมอวาอาจมความผดพลาดเกดขนไดและพรอมรบมอกบปญหานนๆ ในทกสถานการณ พรอมทกขณะทปฏบตหนาท และพรอมทจะเสยงอนตรายเพอชวยเหลอผอน

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ทม�ของ...คตพจนลกเสอส�มญ

คำาวา Be  Prepared ยงรวมอกษรตวแรกมาจากคำาอกหลายคำา ไดแก

B BRAVERY  ความกลาหาญ

E ENTERPRISE    ความกลาเสยง

P PURPOSE     จดหมาย

R RESOLUTION    ความแนวแน

E ENDURANCE   ความอดทน

P PARTNERSHIP   การมสวนรวม

A ASSURANCE   ความมนใจ

R REFORMATION   การเปลยนแปลงใหดขน

E ENTHUSIASM   ความกระตอรอรน

D DEVOTION    การอทศตว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

84

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมทแสดงออกถงความซอสตย ซงเปนผมเกยต เชอถอได2. เนอห�

พฤตกรรมของความซอสตย ซงเปนผมเกยรต เชอถอได3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 บตรคำา 3.3 ใบความร เรอง ความซอสตย 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 ลกเสอรองเพลง “ความซอสตย” และผกำากบนำาวเคราะหความหมายในบทเพลง 4.3 ผกำากบใหลกเสอแตละหมเรยงคำาในบตรคำาทไดรบ วเคราะหความหมายของขอความทเรยงได และยกตวอยางบคคลในประวตศาสตร/ละคร/นทาน 1 ตวอยาง สงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.4 ตวแทนหมลกเสอรายงานทละหม ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนซกถามเพอความเขาใจ ผกำากบชวยสรป จนครบทกหม 4.5 ผกำากบตงคำาถาม “เพราะเหตใดบคคลทมความซอสตย จงเปนผมเกยรต เชอถอได” (บคคลทมความซอสตย เปนบคคลทคนทวไปยกยอง สรรเสรญ จงเปนผมเกยรต เชอถอได) 4.6 ผกำากบนำาอภปราย สรป และเพมเตมตามใบความร 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการแสดงออกถงความซอสตยทถกตองตรงประเดน การแสดงออก ความคดสรางสรรค การมสวนรวม ความรบผดชอบ และการตรงตอเวลา

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 17 คว�มซอสตย เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

85

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เพลง

เพลง คว�มซอสตย

ความซอสตย เปนสมบตของคนด หากวาใครไมม ชาตนเอาดไมไดมความรทวมหว เอาตวไมรอดถมไป คดโกงแลวใคร จะรบไวใหรวมทางาน

บตรคำ�

สตยเสย

ซอ

ม

สญ

สญ

เสย

เสย

ผ

คด

ได

แลว

ชพ

กน

เกยรต

เหมอน

คว�ม

กน

ถ�

ทก

ทก

อย�

ไม

เชอ

ซอ

ไม

ซอ

สง

เสย

หมด

ถอ

น�น

สตย

อย�ง

สตย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

86

ใบคว�มร

เรอง คว�มซอสตย

ความซอสตย หมายถง การประพฤตปฏบตทตรงตอความเปนจรง มความจรงใจ และถกตองตามทำานองคลองธรรม ทงกาย วาจา ใจ ทงตอตนเอง ผอน หนาทการงานและคำามนสญญา รวมไปถงการไมคดคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกลวง

ตวอยาง - ซอตรงตอเวลา งาน การนดหมาย คำามนสญญา ระเบยบประเพณ กฎหมาย - ปฏบตหนาทการงานของตนเองดวยความรบผดชอบ และดวยความซอสตยไมแสวงหาผลประโยชนใหแกตนเองและพวกพองโดยการใชอำานาจหนาทโดยมชอบ - ประกอบสมมาชพ ทำาหนาทของตนเองใหสำาเรจลลวง ดวยความระมดระวง และเกดผลดตอตนเองและสงคม - ไมพดปด ฉอฉล สบปลบ กลบกลอก ไมคดโกง ไมใหรายผอน กลาทจะรบความจรง เรามกใชคำาพดรวมๆ วา “ความซอสตยสจรต” ซอสตยตอหนาท คอ ทำาหนาทของตนอยางดและเหมาะสม ไมหลกเลยง หรอ บดพลว          ซอสตยตอการงาน คอ ทำางานอะไรกตงใจทำาใหจรงใหสำาเรจประโยชน          ซอสตยตอเวลา คอ เปนคนรกษาคำามนสญญา ตรงตามเวลาทนดหมาย         ซอสตยตอบคคล คอ มความจรงใจตอมตร ตอคครอง ตอผมพระคณ เปนตน         ซอสตยตอความด คอ ยดมนอยในทางด ทงตอหนาและลบหลงผอน สวนคำาวา “สจรต” หมายถง การประพฤตชอบซงจะแสดงออกใหเหนทางพฤตกรรม 3 ทาง คอ ประพฤตชอบทางกาย เรยกวา กายสจรต ไดแก การไมเบยดเบยนผอน ทงชวต/รางกาย/ทรพยสน/กรรมสทธ และไมเบยดเบยนผอนทางดานคครอง และการไมนอกใจคครอง         ประพฤตชอบทางวาจา เรยกวา วจสจรต  ไดแก การไมกลาวใหรายผอน ดวยการพดคำาเทจ ไมกลาวใหรายผอนดวยการพดยยงใหแตกสามคคกน ไมกลาวใหรายผอนดวยการพดคำาหยาบ และไมกลาวใหรายผอนดวยการพดเหลวไหล ประพฤตชอบทางใจ เรยกวา มโนสจรต อนไดแก การไมโลภ อยากไดของคนอนในทางทผด การไมคดปองรายคนอน และการเหนชอบตามหลกแหงเหตและผล เชน เหนวาทำาดไดด ทำาชวไดชว เปนตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

87

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ปกบง

ปกบงเปนเพอนทคบหากนมานาน ปนนซอตรงตองไมเคยทรยศหกหลง ตรงกนขามกบงซงมกไมซอตรง ทำาใหปไดรบความเดอดรอนอยเสมอ แมจะพยายามตกเตอนอยางไรแตงกไมยอมกลบตว จนในทสดปหมดความอดทนจงใชกามหนบงจนตาย “ถาจตใจของเจาซอตรงเหมอนรางของเจาทนอนยาวเหยยดอยเชนน เจากคงไมตองพบจดจบในวนน” ปกลาวกบงกอนทจะกลบลงรของมนไปตามลำาพง นทานเรองนสอนใหรวา คนเลวไรความซอสตย ยากทจะสำานกตวไดแมเมอตายจากโลกนไปแลว

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

88

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจความหมายของคำาวาสภาพบรษและสภาพสตร และเหนคณคาของการปฏบตตวใหเปนสภาพบรษและสภาพสตร2. เนอห�

การทลกเสอมความเขาใจความหมายและเหนคณคาของการปฏบตตวใหเปนสภาพบรษและสภาพสตร จะชวยสรางภาพลกษณทดของลกเสอตอคนทวไป และสงเสรมบรรยากาศการอยรวมกนอยางมความสข3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 กระดาษปรฟ ปากกาเคม 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 หมลกเสอวาดโครงรางภาพคนในกระดาษปรฟ ครงดานซายแตงใหเปนหญง และครงดานขวาแตงใหเปนชาย จากนนชวยกนเขยนคณสมบตของสภาพสตรและสภาพบรษ ตามความคดของหม ลงทดานขางของภาพแตละดาน ใหไดมากทสด 4.4 ผกำากบเดนดตามหม เมอทกหมทำาเสรจ ใหชวยกนคดและเลอกเฉพาะคณสมบตทจำาเปนจรงๆ เพศละ 5 ขอ 4.5 ผกำากบเดนดตามหม เมอทกหมทำาเสรจ ขอใหชวยกนตดเหลอคณสมบตทสำาคญทสดเพยง 3 ขอ พรอมบอกเหตผล และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.6 ลกเสอรายงานทละหมจนครบ 4.7 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปคณสมบตทสำาคญของสภาพบรษและสภาพสตร และเพมเตมวาในคณสมบตทควรมทงหมด เมอพจารณาแลวกยงมคณสมบตบางประการทสำาคญและจำาเปนกวาคณสมบตอนๆ 4.8 ผกำากบชวนคดวา ลกเสอไดขอคดอะไรบาง และจะนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร 4.9 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรมในหม แนวคดในเรองสภาพบรษและสภาพสตรของหมลกเสอ และขอคดของลกเสอและการนำาไปใชในชวตประจำาวน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 18 คว�มเปนสภ�พบรษ สภ�พสตร เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

89

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เพลง

เพลง เกยรตศกดลกเสอ

ลกเสอ ลกเสอ ไวศกดลกผชาย ลกเสอ ลกเสอ ไวลายซลกเสอไทย รกเกยรต รกวนย แขงแรงและอดทน เราจะบาเพญตนใหเปนประโยชนตอผอน แมลาบากตรากตรา กตองทาใหสาเรจ ทา ทา ทา ขาสญญาวาจะทา “เสยชพอยาเสยสตย” รกชาตใหมนไวดงนามอนเกรยงไกร พระมงกฎทรงประทาน

เรอง คว�มเปนสภ�พบรษและสภ�พสตร

สภาพบรษนนหาใช...บคคลทแตงตวด...พดจาไพเราะ...เกงกาจดานการเรยน...รำารวยเงนทองไม หากแตเปนบคคลทเปนคนดของสงคม และ สามารถทำาอะไรทเปนประโยชนตอผอน และ เปนคนทสามารถทำาใหผอนมความสขได สภาพบรษนนจรงใจ และสภาพ มนำาใจ และรวาสงไหนควรทำา และไมควรทำา มความรบผดชอบ มผยกตวอยางพฤตกรรมความเปนสภาพบรษไวหลายประการ เชน - สภาพบรษไมตะโกนโหเรยกผหญง - สภาพบรษไมหยบยมเงนทองจากเพอน ยกเวนในสถานการณทจำาเปนคบขนจรงๆ และเมอยมมาแลวจะตองรบใชคนทนททเปนไปได - สภาพบรษไมโออวดความรำารวยในทรพยสนเงนทองและสงของเครองใช - สภาพบรษไมมพฤตกรรมตอหนาอยางลบหลงอยางไมวาจะอยทไหนกตาม - สภาพบรษเคารพสทธของผอน และตองการใหผอนปฏบตตอตนเชนเดยวกน - สภาพบรษคอผทยนหยดอยบนลำาแขงของตวเอง เปนตน สภาพสตรตามความหมายในปจจบนคอ ผทขวนขวายหาความรใหกบตวเองในทกวถทางทเปนไปได นบตงแตการศกษาจนถงเรยนรมารยาทสงคมทวไป จงสงผลใหมกรยามารยาทงดงามและประสบความสำาเรจ สภาพสตรรดวาความสวยงามและมงคงสามารถจะหายไปไดในพรบตา แตนสยใจคอจะเปนเกณฑวดและตดสนเธอในฐานะคนคนหนง ความสภาพออนโยนเปนการแสดงความนบถออยางสงทเธอมตอตวเองและผอนและถอยคำาชนชมยกยองและเหนอกเหนใจผอนอยางจรงใจจะสะทอนใหเหนคานยมในทางทดงามของเธอ การเปนสภาพสตรคอศลปะ ไมใชชาตกำาเนด คอสงเรยนรจากไดจากความใสใจและการหมนฝกฝนตนเองอยางสมำาเสมอ

เรองสนทเปนประโยชน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

90

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจและเหนประโยชนของการคดเชงบวก2. เนอห� ประโยชน และวธการคดเชงบวก3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบกจกรรม 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง 4.3 เกม “ทำาตรงกนขาม” 4.4 ผกำากบนำาสนทนา ถงการเลนเกม “ทาตรงกนขาม” ทลกเสอเพงเลนไป และตงคำาถามวา “ทาไมลกเสอจงเผลอทาตามผนา หรอทาไดชาเปนเพราะอะไร” (เพราะคนเรามกจะคดและทำาตามความเคยชนแบบเดม เมอตองฝนทำาตรงกนขามจงทำาไดชา) 4.5 ผกำากบใหลกเสอแตละหมทำากจกรรม “คดลบคดบวก” ใหหลากหลายมากทสด ตามใบกจกรรม เพอใหลกเสอไดฝกฝนการคดทหลากหลาย ซงเปนรากฐานสำาคญในการหาทางออกเพอการแกปญหาในชวตประจำาวน และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.6 สมตวแทนหมลกเสอรายงานหมละ 1 ขอ ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม และสรปวาวธการคดเชงบวก คอการคดทนำาความสขมาสตนเอง มทางออกในการแกปญหา และไมทำาใหคนอนเดอดรอน 4.7 ผกำากบตงคำาถามใหลกเสอชวยกนตอบในประเดน 1) ความคดทางลบมประโยชนตอลกเสออยางไรบาง 2) ความคดทางบวกมประโยชนตอลกเสออยางไรบาง 4.8 ผกำากบนำาอภปรายสรปขอคดทไดจากกจกรรม (ความคดทางลบนำาไปสความรสกและพฤตกรรมตอบสนองทางลบ ในขณะทความคดทางบวกนำาไปสความรสกทดและพฤตกรรมทางบวก ทำาใหไมเสยสมพนธภาพทดกบผอน และตดสนใจแกปญหาไดเหมาะสมกวาความคดทางลบ) 4.9 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 19 คดเชงบวก เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

91

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 19

เพลง

เพลง อยไหนกสข

อยทน มสข อยทนนมสข อยทไหนๆๆ กมสขทกเวลา (ซา) ลา ลา ......

เพลง ดสซน

ดสซนซาฟง ดสซานาซานง ดสมานา มานา ฮาตกซานง (ซา) ลา ลา

เกม

เกม ทำ�ตรงกนข�ม

วธเลน เลอกผนำามา 1 คน โดยใหผนำาทำาทาทางตางๆ ผเลนคนอนนนจะตองทำาตรงกนขามกบทผนำาทำา เชน

ผนำาหวเราะ – ลกเสอทกคนตองรองไห ผนำานงลง – ลกเสอตองยนขน ผนำากาวเทาซาย – ลกเสอกาวเทาขวา ฯลฯ (การทาจะเรวขนไปเรอยๆ)

การตดสน ลกเสอททำาตามผนำาไมทำาตรงขาม หรอทำาชา จะตองออกจากการแขงขน หรอเปลยนมาเปนผนำา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

92

ใบกจกรรม

ใหลกเสอแตละหมระดมสมองความคดทางลบ และความคดทางบวก ทมตอขอความแตละขอ ใหไดหลากหลายมากทสด เขยนลงในตาราง และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ

ขอความ ความคดทางลบ ความคดทางบวก

ทำาถงขนมตกพนขนมหลนออกจากถงตกพนไปครงหนง

เพอนยมหนงสอไปอานแลวทำาขาด

อยากไดเกมกด แตแมไมซอให

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คนเลยงเเพะ

วนหนงขณะเกดพายแรงมาก คนเลยงแพะจงพาฝงแพะของตนไปหลบพายในถำา เมอเขาไปแลวเขากพบฝงเเพะปาฝงใหญหลบอยในถำาดวยเชนกน จงรำาพงกบตวเองวา “ฝงเเพะปานมจานวนเเพะมากกวาฝงเเพะของเราหลายเทานก เรานาจะเอาเเพะปาฝงใหญนไปเลยงเเทนฝงเดมคงจะดกวา” เมอคนเลยงเเพะคดไดดงนนจงนำาเอาใบไมทเตรยมมาไวใหฝงเเพะเดมของตน ไปใหฝงเเพะปากนจนหมด เมอพายสงบลง ฝงเเพะปากพากนวงออกจากถำาเขาปาไปอยางรวดเรว สวนฝงเเพะเดมของตนกคอยๆ ตายไปจนหมดเพราะอดอาหาร คนเลยงเเพะจงไดเเตนงรองไหใหเพอนบานหวเราะเยาะตอไป นทานเรองนสอนใหรวา เหนเเกมตรใหมจนทอดทงมตรเกา ในทสดกจะไมเหลอใครเลย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

93

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมทกษะในการสอสารเพอบอกความตองการ2. เนอห�

วธการสอสารเพอบอกความตองการ3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร 3.3 ใบกจกรรม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบแจกใบความร บรรยายขนตอนทกษะการสอสารเพอบอกความตองการพรอมยกตวอยาง 4.4 หมลกเสอรวมกนฝกทกษะการสอสารเพอบอกความตองการตามใบกจกรรม 4.5 รวมกอง สมใหหมลกเสอรายงานทละสถานการณ และใหหมอนทไดสถานการณเดยวกนชวยเพมเตม ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนประเมนความถกตอง จนครบทง 3 สถานการณ 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 20 ก�รสอส�รเพอบอกคว�มตองก�ร เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

94

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 20

เพลง

เพลง เดกก�งรม

ฝน ฝน ฝน เดกสองคนกางรมหนงคน ฝนตกแรงไมหวน ฝนตกแรงไมหวน รมหนงคน กางกนสองคน ฝน ฝน ฝน เดกสามคนกางรมหนงคน ฝนตกแรงไมหวน ฝนตกแรงไมหวน รมหนงคน กางกนสามคน ฝน ฝน ฝน เดกสคนกางรมหนงคน ฝนตกแรงไมหวน ฝนตกแรงไมหวน รมหนงคน กางกนสคน เอา..!!

เพลง สอคว�ม

(สรอย) คาพดคาจา เปนการสอความหมาย ภาษาพด ภาษากาย อานพดฟงเขยน เราเขาใจ สหนาแววตากสอความหมายได พดกบปากตรงกบใจ....ลกเสอไทย เปนคนด (แรบ) พดด เปนศรแกปาก   ถาพดไมด   กไมศรแกตน ฟงด  เราเขาใจ  ไมสบสน  ลกเสอทก คน ..พดกได ฟงกด (สรอย)

ใบคว�มร

เรอง ก�รสอส�รเพอบอกคว�มตองก�ร

หลกก�รสอส�รท�งบวก

1. ควบคมอารมณใหสงบขณะสอสาร เพราะการสอสารขณะกำาลงอารมณไมด เชน โกรธ อาจจะใชคำาพดและทาทางทไมเหมาะสมได 2. ตองรวาควรพดเวลาใด และสถานทใดทควรพด โดยคสนทนามความพรอมทจะฟง 3. เปนการสอสารทสรางความรสกทดตอคสนทนา เชน ทำาใหเขาเกดความภมใจ, ใหความสำาคญ, ใหเกยรต เปนตน ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

95

ใบคว�มร

ขนตอนก�รสอส�รเพอบอกคว�มตองก�ร

ตวอยางสถานการณ : ตองการยมสมดจดการบานของเพอน

1. บอกความรสก อาจมหรอไมมเหตผลประกอบขนกบสถานการณ

2. บอกความตองการอยางตรงไปตรงมา

3. ถามความเหน เปนการใหเกยรตคสนทนา

4. ขอบคณหรอแสดงความชนชมเมออกฝายยอมรบ

1. บอกความรสก อาจมหรอไมมเหตผลประกอบขนกบสถานการณ

2. บอกความตองการอยางตรงไปตรงมา

3. ถามความเหน เปนการใหเกยรตคสนทนา

4. ขอบคณหรอแสดงความชนชมเมออกฝายยอมรบ

1. ดใจจง ไดเจอเธอพอด

2. อยากขอยมสมดจดการบานเธอหนอย

3. ไดไหมจะ

4. ขอบคณมากนะ

1.

2.

3.

4.

ขนตอน

ขนตอน

ตวอยางคาพด

ตวอยางคาพด

ใบกจกรรม

ใหลกเสอแตละหม รวมกนคดประโยคสอสารเพอบอกความตองการ ในสถานการณทกำาหนดให ตามขนตอนการสอสารเพอบอกความตองการ 4 ขนตอน เขยนประโยคคำาพดลงในตารางดานลาง และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอสถานการณ หมท 1 และ 4 ตองการใหเพอนในหมชวยขนเตนทไปเกบ หมท 2 และ 5 ตองการใหเพอนในหมมาประชมเพอวางแผนจดนทรรศการในตอนบาย หมท 3 และ 6 ตองการใหเพอนในกองลกเสอรวมกนบรจาคเงนชวยผประสบภยนำาทวมทภาคใต

สถานการณ .....................................................................................

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

96

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ค�งคกกบสนขจงจอก

คางคกคยอวดสนขจงจอกวา “เจารไหมวา ขาสามารถรกษาโรคภยไขเจบตางๆ ได ขาเปนหมอเทวดา มยาวเศษมากมายหลายขนาน เจาเชอขาเถอะนะ” สนขจงจอกไดฟงกหวเราะเยาะเเลววา “ขากอยากจะเชอเจาหรอกนะ ถาเจารกษาผวหนง ตะปมตะปา ของเจาใหหายดไดเสยกอน” นทานเรองนสอนใหรวา ผอนยอมเชอถอผลงาน มากกวาคำาโออวด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

97

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอตระหนกถงผลเสยทเกดขนจากการลวงละเมดสทธของผอน2. เนอห�

สทธสวนบคคลทไมควรลวงละเมด3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง สทธสวนบคคล และการเคารพสทธของผอน 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนา เกยวกบสทธสวนบคคล และการเคารพสทธของผอน และแจกใบความร 4.4 มอบหมายใหหมลกเสอ แสดงบทบาทสมมต หมละ 1 กรณ ดงน หมท 1 ไมเคารพสทธทางกาย หมท 2 ไมเคารพสทธทางวาจา หมท 3 ไมเคารพสทธของคนทมากอน/หลง หมท 4 ไมเคารพสทธในความคดเหนของผอน โดยกำาหนดใหแสดงบทบาทสมมต 2 รอบ รอบแรกเปน “การไมเคารพสทธผอน” รอบท 2 แกไขในกรณเดยวกน ใหเปน “การเคารพสทธผอน” แลวนำาเสนอในกองลกเสอ (ตวอยางเชน กรณหยบยางลบของเพอนไปใช รอบแรก หยบไปใชโดยไมขออนญาต และรอบ 2 ขออนญาตกอนเมอไดรบอนญาตแลวจงนำายางลบของเพอนไปใช และรบนำามาคน) 4.5 ลกเสอแตละหมแสดงบทบาทสมมต ประกอบคำาอธบาย เมอแสดงบทบาทสมมตจบ ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนแสดงความคดเหน จนครบทกหม 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทไดจากการทำากจกรรม 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงออก และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 4

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 21 สทธสวนบคคล เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

98

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 21

เพลง

เพอนจา เพอนจา

โกรธหรอไร ไมยมเลย

ขอโทษเถอะเพอนเอย

เราเคยเลนดวยกน

พลงไปอภยโดยพลน

ยกโทษใหฉนเถดเอย

สวมกอดหรอจบมอหรอสะกดแขนของเพอน

ยมมองหนาแลวเอยงคอพรอมยกนวกอยใหเพอน

ยกมอไหว

จบมอแลวกาวเทาสไลดไปขางหนา

ทงสองคนยกนวมาเกยวกอยกน

ทงคตางยกมอไหวและรบไหวซงกนและกน

เนอเพลง ทาทางประกอบเพลง

เพลง ขอโทษ

ใบคว�มร

เรอง สทธสวนบคคล และก�รเค�รพสทธของผอน บคคลยอมมสทธอนชอบธรรมซงเปนทยอมรบตามธรรมชาต และตามกฎหมาย    การเคารพสทธของผอนจงหมายถง การไมลวงละเมดสทธของผอนในทกดาน ซงจดเปนวถชวตประชาธปไตยทเปนพนฐาน ไดแก 1. การเคารพสทธทางกาย ไดแก                 - การตอนรบ ทกทาย - การใหเกยรตผอน - การแสดงความเคารพแกบคคลซงอาวโสกวา - การแสดงความเออเฟอซงกนและกน 2. การเคารพสทธทางวาจา ไดแก  - การพดใหเหมาะสมกบกาลเทศะ - การใชคำาพด เหมาะสมตามฐานะของบคคล   - การพดจาสภาพ ไมกาวราว สอเสยด ไมพดในสงทจะทำาใหผอนเกดความเดอดรอน    - ไมนำาความลบของบคคลอนไปเปดเผย - ไมพดนนทา หรอโกหกหลอกลวง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 4

99

ใบคว�มร

3. การรจกเคารพในสทธของคนทมากอนหลง เชนการเขาคว 4. การเคารพในความเปนเจาของสงของเครองใช    5. การรจกขออนญาต เมอลวงลำาเขาไปในทอยอาศยของบคคลอน 6. เคารพในความคดเหนของผอน การยอมรบฟงความคดเหนของผอน เมอมผพดเสนอความคดเหน ควรฟงดวยความตงใจและใครครวญดวยวจารญาณ หากเหนวาเปนการเสนอแนวความคดทด มประโยชนมากกวาความคดเหนของตนเองกควรยอมรบและปฏบตตาม

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง อฐกบเทพเจ�

ในสมยทสตวทงหลายยงสามารถพดจาตดตอกบเทพเจาได ยงมอฐตวหนงไดรองเรยนตอเทพเจาผยงใหญวา “ไมยตธรรมเลย ทาไมทานจงสรางตวขาขนมาไมเหมอนกบสตวอนๆ ขาไมมแมแตเขาไวปองกนตว ไรเขยวอนแหลมคม องเลบททรงพลงหรอสงอนใดทพอทจะปกปองตวเองจากศตรกไมมเลย ขอใหทานโปรดมอบสงเหลานแกขาดวยเถด” เทพเจาไดยนดงนนกพโรธ ดวยเหนอฐมอวยวะหลายอยางทดกวาสตวอนอยแลว เชน ขายาว มจมกทสามารถเปดปดปองกนทรายได สวนตานนกมสองชนเมอปดเปลอกตาชนแรกปองกนฝนทรายกยงมองเหนทาง นอกจากนนกระเพาะยงจนำาไดมาก ทำาใหสามารถเดนทางในทะเลทรายโดยไมตองกนนำาไดเปนเวลานานหลายๆวน แตอฐกยงไมพอใจในสงทตนเองมอย ดวยเหตนเทพเจาจงสาปใหหของมนเลกลงไปกวาเดมเพอเปนการลงโทษ นทานเรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนม และเปนอย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

101

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญชนประถมศกษาปท 5

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

102

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห ตดสนใจ

แกไขปญหา

หนวยท 8 จดด จดดอย

และการพฒนาตนเอง

หนวยท 9

รกและศรทธา

สถาบนชาต ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย

และภมปญญาทองถน

หนวยท 11 คณธรรม

จรยธรรม

1. ทบทวนระเบยบแถว

2. การเตรยมสงของสำาหรบการเดน

ทางไกล

3. อาหารปลอดภย

4. การปองกนอบตภยทางนำา

5. เศรษฐกจพอเพยงระดบ

ครอบครวและชมชน

6. รกธรรมชาต

7. นาทวกฤต

8. คนดในอดมคต

9. สงดๆ ของฉน

10. นทรรศการสมนไพร

11. คำาปฏญาณและกฎในชวตจรง

12. มารยาทสงคม

4

1

2

1

2

2

1

1

1

2

2

1

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

103

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

ด�นสมพนธภ�พกบ

ชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 12

สมพนธภาพ

และการสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหนสาธารณ

สมบตของชมชน/ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 13 หนวย

13. คดเชงบวก

14. ทกษะการเตอน

15. การแสดงออกทางอารมณ

อยางเหมาะสม

16. การบรการและชวยเหลอผอน

17. ซอมหนงสอหองสมด

18. สำารวจปญหาการเลนเกม

รวม 18 แผนการจดกจกรรม

1

1

2

1

2

3

30

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

104

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอปฏบตตนตามคำาสงการจดระเบยบแถวและสญญาณมอ2. เนอห�

การฝกระเบยบแถวทนำาไปสการสวนสนาม3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณในการฝกระเบยบแถว 3.3 ใบความร เรอง ระเบยบแถว 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบทบทวน สญญาณมอ สญญาณนกหวด ระเบยบแถวทาอยกบท 4) แบงหมลกเสอฝกปฏบตจนคลอง 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนอภปรายสรปถงการปฏบตกจกรรม 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบทบทวนระเบยบแถวทาเคลอนท ทาถอดหมวก-สวมหมวก และทาแบกอาวธ-เรยบอาวธ 4) แบงหมลกเสอฝกปฏบตระเบยบแถวจนคลอง 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนอภปรายสรปถงการปฏบตกจกรรม 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบฝกระเบยบแถว สญญาณมอลกเสอสากล โดยการสาธตและฝกปฏบต 4) กองลกเสอฝกปฏบตระเบยบแถวตาม สญญาณมอลกเสอสากล

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 1 ทบทวนระเบยบแถว เวล� 4 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

105

5) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปอภปรายถงการปฏบตกจกรรม 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.4 กจกรรมครงท 4 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบจดแถวกองลกเสอตามรปขบวนการสวนสนาม 4) กองลกเสอฝกปฏบตการสวนสนาม 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนอภปรายสรปถงการปฏบตกจกรรม 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล ทดสอบในการปฏบตจรง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง

เพลง วนนยนด

วนนยนด ทเราไดมาพบกน  วนนยนด ทเราไดมาพบกน ยนด ยนด ยนด มาเถดมา เรามารวมสนก  ปลดเปลองความทกข  ใหมนสนไป มาเถดมา  เรามารวมจต  ชวยกนคดทาใหการลกเสอเจรญ

เพลง ลกเสอบำ�เพญตน

เรามาบาเพญตนใหคนไดเหน วาพวกเราเปนลกเสอไทย ลกเสอไทยทด จะอยไหนนาใจมไมตร มเมตตาปรานทกคน สรางศรทธารกไวในใจตน เพอมงผลชาตไทยพฒนา

เพลง ในหมลกเสอ

ในหมลกเสอ เมอเขามารวมอย ตางคนตางรกนดวาหนาททกอยาง ตองชวยกนทา ทาไมเวนวาง งานทกอยาง งานทกอยาง จะเสรจโดยงายดาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

106

เพลง

เพลง บหง�รำ�ป�ย

บหงาราปาย ดารบาล บหงาจาปา กาฮารมเบลราง อนดาเบลมาย ซจเบลน ยงกลบาวา ยงกลบาวา ดารบาล

ใบคว�มร

เรอง ระเบยบแถว

การปฏบตตามสญญาณมอ สญญาณมอลกเสอสากล และสญญาณนกหวดสญญ�ณมอ

ใชแทนคำาบอกขณะทอยหางไกลจากลกเสอ หรอไมสามารถใชคำาบอกใหลกเสอไดยนทวถง หรอในกรณทตองการความสงบเงยบ 1. เตรยม คอย ฟงคาสง หรอหยด เหยยดแขนขวาขนตรงเหนอศรษะ มอแบหนฝามอไปขางหนา หานวชดกน การปฏบต : ลกเสอนง คอยฟงคาสง โดยหนหนาไปทางผบงคบบญชา ถาอยในแถวใหยนทาตรง 2. รวม หรอกลบมา เหยยดแขนขวา แบมอแลวหมนเปนวงกลมเหนอศรษะจากซายไปขวา การปฏบต : ลกเสอรวมกองรบมาเขาแถวรวมกน 3. จดแถวหนากระดาน เหยยดแขนทงสองไปดานขางเสมอแนวไหล ฝามอแบไปดานหนา การปฏบต : ลกเสอจดแถวหนากระดานหนหนาเขาหาผใหสญญาณ 4. จดแถวตอน เหยยดแขนทงสองไปขางหนาเสมอแนวไหล แขนขนานหนฝามอแบเขาหากน การปฏบต : ลกเสอเขาแถวตอน หนหนาไปหาผใหสญญาณ 5. เคลอนทไปยงทศทางทตองการ หนหนาไปยงทศทางทตองการ ชแขนขวาขนเหนอศรษะ ฝามอแบไปขางหนา นวชดกน แลวลดแขนลงขางหนาเสมอแนวไหล การปฏบต : ลกเสอวงไปยงทศทางทมอผใหสญญาณชไป 6. นอนลง หรอเขาทกาบง แขนขวาเหยยดตรงไปขางหนาเสมอแนวไหล ฝามอแบควำาลงนวชดกน พรอมกบลดแขนลงขางหนา แลวยกขนกลบทเดม ทำาซำาหลายๆ ครง การปฏบต : ลกเสอรบนอนหรอเขาทกาบงทนท 7. เรงจงหวะ หรอเรวขน งอศอกขวาใหมอมากำาอยเสมอบา แลวชขนเหนอศรษะ ลดลง ชขน หลายๆ ครง การปฏบต : ลกเสอรบวงหรอเรงจงหวะสงททาอยใหเรวขน หมายเหต เมอจะใชสญญาณ 2-7 ใหใชสญญาณ 1 นำากอนทกครง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

107

ใบคว�มร

ก�รใช สญญ�ณมอในก�รเรยกแถวของลกเสอส�กล

1. ทาพกตามระเบยบ ขณะทลกเสออยในแถว ผเรยกแถวทำาสญญาณมอเปน 2 จงหวะ จงหวะท 1 กำามอขวา งอขอศอกใหมอทกำาอยประมาณหวเขมขด หนฝามอทกำาเขาหาหวเขมขด จงหวะท 2 สลดมอทกำาและหนาแขนออกไปทางขวา เปนมม 180 องศา ประมาณแนวเดยวกบเขมขดเปนสญญาณใหลกเสอ “พก” ตามระเบยบ

2. ทาตรง ขณะลกเสอกำาลงพกตามระเบยบ ผเรยกแถวจะทำาสญญาณมอเปน 2 จงหวะดงน จงหวะท 1 กำามอขวา แขนเหยยดตรงไปทางขวา ใหมอกำาอยในระดบเดยวกบเขมขด (เหมอนกบการสลดแขนสง “พก” ในจงหวะท 2) จงหวะท 2 กระตกหนาแขนเขาหาตว ใหมอทกำากลบมาอยตรงหวเขมขด (เหมอนจงหวะท 1 ของสญญาณสง “พก”) เมอเหนสญญาณน ใหลกเสอชกเทาซายมาชดเทาขวา ลดแขนทไขวหลงมาอยในทาตรง 3. แถวหนากระดานแถวเดยว

ผเรยกแถวอยในทาตรงเหยยดแขนทงสองไปดานขางเสมอแนวไหล มอแบ หนฝามอไปขางหนา นวมอเรยงชดตดกน ลกเสอเขาแถวหนากระดานแถวเดยว หนหนาเขาหาผเรยก นายหมยนทางซายมอของผเรยก กะใหผเรยกอยกงกลางแถวและหางจากแถวประมาณ 6 กาว ลกหมยนตอกนไปทางซายมอของนายหมจนถงคนสดทายคอรองนายหม การจดระยะเคยงแบบปดระยะ (1 ชวงศอก) ใหลกเสอยกมอซายเทาสะโพก นวเหยยดชดตดกนอยประมาณแนวตะเขบกางเกง แขนขวาแนบลำาตวและจดปลายศอกซายของคนทอยดานขวา จดแถวใหตรงโดยสะบดหนาแลขวาใหเหนหนาอกคนท 4 นบจากตวลกเสอเอง เมอผเรยกตรวจแถวสงวา “นง” ใหลดมอลงพรอมกบสะบดหนามาอยในทาตรงและนง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

108

ใบคว�มร

การจดระยะเคยงแบบเปดระยะ (1 ชวงแขน) ใหทกคน (เวนคนทายแถว) ยกแขนซายขนเสมอไหล เหยยดแขนตรงออกไปทางขาง ควำาฝามอลง นวชดตดกน ใหปลายนวซายจดไหลขวาของคนตอไป จดแถวใหตรงโดยนายหมยนแลตรงเปนหลก ลกหมสะบดหนาแลขวาใหเหนหนาอกคนท 4 เมอไดยนคำาสงวา “นง” จงลดมอลง สะบดหนากลบมาอยในทาตรงและนง 4. แถวตอนเรยงหนง (กรณมหลายหมจะเรยกวา “แถวตอนหม”)ผเรยกแถวอยในทาตรงเหยยดแขนทงสองไปขางหนาเสมอแนวไหล มอแบหนฝามอเขาหากน นวเรยงชดตดกนลกเสอเขาแถวตอนเรยงหนงโดยนายหมยนตรงเปนหลกขางหนาผเรยก กะใหหางจากผเรยกประมาณ 6 กาว ลกหมเขาแถวตอหลงนายหมตอๆ กนไปจดแถวใหตรงคอคนหนา ระยะตอระหวางบคคล 1 ชวงแขน และปดทายดวยรองนายหม 5. แถวตอนหม แถวตอนเรยงหนงหลายหมเรยกวา “แถวตอนหม” สมมตวาม 5 หม ใหหมทอยตรงกลางคอหมท 3 ยนเปนหลกตรงหนาผเรยก หางจากผเรยกประมาณ 6 กาว หมท 2 และหมท 1 เขาแถวอยในแนวเดยวกนไปทางซายมอของผเรยก สวนหมท 4 และหมท 5 กเขาแถวอยในแนวเดยวกน แตไปทางขวามอของผเรยก ระยะเคยงระหวางหมประมาณ 1 ชวงศอก สวนระยะตอระหวางบคคล 1 ชวงแขน

6. แถวหนากระดานหม ปดระยะ ผเรยกแถวยนในทาตรง กำามอทง 2 ขาง เหยยดแขนตรงไปขางหนาขนานกบพน งอขอศอกขนเปนมมฉาก หนหนามอเขาหากน ลกเสอหมแรกเขาแถวตรงหนาผเรยก อยหางจากผเรยกประมาณ 6 กาว นายหมอยทางซายมอของผเรยก กะใหกงกลางของหมอยตรงหนาผเรยก ลกหมยนตอๆ ไปทางซายของนายหม เวนระยะเคยง 1 ชวงศอก หมอนๆ เขาแถวหนากระดานขางหลงหมแรก ซอนๆ กนไปตามลำาดบ เวนระยะตอระหวางหมประมาณ 1 ชวงแขน การจดแถว เมอผสงวา “จดแถว” ใหทกคน (ยกเวนคนสดทาย) ยกมอซายขนเทาสะโพก นวเหยยด

ชดกน นวกลางอยในแนวตะเขบกางเกง แขนขวาแนบลำาตว จดแถวใหตรงโดยนายหมยนแลตรงเปนหลก ลกหมสะบดหนาแลขวาใหเหนหนาอกคนท 4 การตรวจแถว ผเรยกแถวตรวจการจดแถวแลว จงสง “นง” ลกเสอทกคนลดแขนลงพรอมสะบดหนากลบมาอยในทาตรงและนง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

109

ใบคว�มร

7. แถวหนากระดานหม เปดระยะ ผเรยกยนในทาตรง กำามอทง 2 ขาง งอขอศอกเปนมมฉาก แขนทอนบนแบะออกจนเปนแนวเดยวกบไหล หนหนามอไปขางหนา ใหลกเสอเขาแถวเชนเดยวกบแถวหนากระดานหมปดระยะ แตเวนระยะตอระหวางหมขยายออกไปทางดานหลง หางกนหมละประมาณ 3 ชวงแขน หรอ 3 กาว การจดแถว และตรวจแถว ใหปฏบตเชนเดยวกบแถวหนากระดานหมปดระยะ

8. แถวรปครงวงกลม ผเรยกแถวยนในทาตรง แบมอทง 2 ขาง แขนเหยยดตรงดานหนาและลงขางลาง ควำาฝามอเขาหาตว ขอมอขวาไขวทบขอมอซาย แลวโบกผานลำาตวชาๆ เปนรปครงวงกลม 3 ครง นายหมลกเสอหมแรกยนอยในแนวเดยวกบผเรยกทางดานซาย หางจากผเรยกพอสมควรลกหมยนตอๆ กนไปทางซายมอของนายหม เวนระยะเคยง 1 ชวงศอก (มอเทาสะโพก) สะบดหนาไปทางขวารอคำาสง “นง” หมท 2 และหมอนๆ เขาแถวตอจากดานซายของหมแรก ตามลำาดบ เวนระยะระหวางหม 1 ชวงศอก รองนายหมสดทาย จะยนตรงดานขวาของผเรยก ในแนวเดยวกนกบนายหม หมแรก การจดแถว ยกมอซายขนทาบสะโพก สะบดหนาไปทางขวา (ยกเวนนายหม หมแรก) จดแถวใหเปนรปครงวงกลม การตรวจแถว ผเรยกแถวตรวจการจดแถวแลว จงสง “นง” ลกเสอทกคนลดแขนลงพรอมกบสะบดหนากลบมาอยในทาตรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

110

ใบคว�มร

9. แถวรปวงกลม ม 2 แบบ 1) การเรยกแถวแบบผเรยกยนอยทจดศนยกลาง ผเรยกแถวยนในทาตรง แขนทง 2 เหยยดตรงลงขางลาง มอแบควำาฝามอเขาหาตว ขอมอขวาไขวทบขอมอซาย แลวโบกผานลำาตวประสานกนจากดานหนาจดดานหลง 3 ครง ลกเสอหมแรกยนดานซายมอของผเรยก สวนหมตอๆ ไปอยทางดานซายของหมทอยกอนตามลำาดบ จนรองนายหมของหมสดทายไปจดกบนายหมของหมแรก ถอผเรยกเปนศนยกลาง การจดแถว ลกเสอยกมอซายขนเทาสะโพก สะบดหนาไปทางขวา (ยกเวนนายหม หมแรก)จดแถวใหเปนรปวงกลม การตรวจแถว ผเรยกแถวตรวจการจดแถวแลว จงสง “นง” ลกเสอทกคนลดแขนลงพรอมกบสะบดหนากลบมาอยในทาตรง และนง 2) การเรยกแถวแบบผเรยกอยทเสนรอบวง ผเรยกแถวยนในทาตรง กำามอขวา เหยยดแขนขวาตรงไปขางหนา ยกขนบน และเลยไปขางหลง หมนกลบมาดานหนา ทำา 3 ครง ลกเสอหมแรกยนชดดานซายมอของผเรยก หมท 2 และหมตอๆ ไปอยทางซายมอของหมทอยกอนตามลำาดบ จนรองนายหมของหมสดทายไปจดขวามอของผเรยกใหผเรยกอยในเสนรอบวง การจดแถวและการตรวจแถว กระทำาเชนเดยวกบแบบแรก

สญญ�ณนกหวด

1. หวดยาว 1 ครง (------) ถาเคลอนท ใหหยด ถาหยดอย เตอน เตรยมตว หรอคอยฟงคำาสง 2. หวดยาวๆ 2 ครง (------ ------) เดนตอไป เคลอนทตอไป ทำางานตอไป 3. หวดสน 1 ครง และยาว 1 ครง สลบกนไป (-- ------ -- ------) เกดเหต 4. หวด สน 3 ครง ยาว 1 ครง สลบกนไป ( -- -- -- ------ -- -- -- ------) เรยกนายหมมารบคำาสง 5. หวดสนตดตอกนหลายๆ ครง (-- -- -- -- --) ประชมรวม หมายเหต เมอจะใชสญญาณ 2 – 5 ใหใชสญญาณ 1 นำากอนทกครง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

111

ใบคว�มร

ระเบยบแถวท�อยกบท (ดใบความร เรอง ระเบยบแถวเบองตน สำาหรบชนประถมศกษาปท 4 ประกอบ) 1. ทาเคารพ 1.1 วนทยหตถ เปนทาแสดงการเคารพเมออยลำาพงนอกแถวของลกเสอทกประเภท โดยปฏบตตอจากทาตรง แบงออกเปนการฝกขนตน และเมอมผรบการเคารพ 1) การฝกขนตน คาบอก  “วนทยหตถ” และ “มอลง” การปฏบต ยกมอขวาขนโดยเรวและแขงแรง จดนวแบบเดยวกบทารหสของลกเสอ ปลายนวชแตะขอบลางของหมวกคอนไปขางหนาเลกนอยในแนวหางตาขวา (ถาไมสวมหมวกใหปลายนวชแตะทหางตาขวา) เหยยดมอตามแนวแขนขวาทอนลาง แขนขวาทอนบนยนไปทางขางประมาณแนวไหล นวเหยยดตรงเรยงชดตดกน ขอมอไมหก และเปดฝามอขนประมาณ 30 องศา ถาอยในทแคบใหลดศอกลงไดตามความเหมาะสม แตรางกายสวนอนตองไมเสยลกษณะทาตรง เมอไดยนคำาบอกวา “มอลง” ใหลดมอขวามลงอยในทาตรงโดยเรวและแขงแรง 2) เมอมผรบการเคารพ คาบอก  “ทางขวา (ทางซาย, ตรงหนา) – วนทยหตถ” การปฏบต สะบดหนาไปยงผรบการเคารพ พรอมกบยกมอขวาทำาวนทยหตถกอนถงผรบการเคารพ 3 กาว ตามองจบไปทผรบการเคารพ และหนหนาตาม จนกวาผรบการเคารพจะผานพนไปแลว 2 กาว จากนนสะบดหนากลบพรอมกบลดมอลง ถาผรบการเคารพไมไดเคลอนทผาน ใหสะบดหนากลบพรอมกบลดมอลงตามคำาบอกวา “มอลง” ถาผรบการเคารพอยตรงหนากปฏบตไดโดยไมตองสะบดหนา 1.2 การแสดงความเคารพทาถอไมพลองหรอไมงาม คาบอก “วนทยา – วธ” และ “เรยบ – อาวธ” การปฏบต เมอไดยนคำาสงวา “วนทยา – วธ” ใหลกเสอปฏบต ดงน 1) อยในทาตรง มอขวาถอไมพลอง ใหโคนพลองอยประมาณโคนนวกอยเทาขวา ปลายพลองอยในรองไหลแนบชดตดกบลำาตว ยกแขนซายขนมาเสมอแนวไหล ศอกงอไปขางหนาใหตงฉากกบลำาตว ฝามอแบควำา รวบนวหวแมมอกบนวกอยจรดกน นวช นวกลาง นวนางเหยยดชดตดกน ใหขอแรกปลายนวชแตะไมพลองไว 2) เมอไดยนคำาสง “เรยบ – อาวธ” ใหลดแขนซายลงมาอยทเดมโดยเรว 3) ถาผรบการเคารพมาทางขวา(ซาย หรอตรงหนา) อาจใชคำาบอก “ขวา (ซาย หรอตรงหนา) ระวง - วนทยา - วธ” ใหลกเสอทำาวนทยาวธ พรอมกบหนหนาไปยงผรบการเคารพ ตาแลจบผรบการ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

112

ใบคว�มร

เคารพ หนศรษะตามจนผรบการเคารพผานหนาลกเสอไปแลว 2 กาว จงหนกลบมาอยในทาตรง เมอผรบการเคารพผานพนแถว ใหผควบคมแถวบอกเลกทำาความเคารพ 1.3 แลขวา (ซาย) – ทา เปนทาแสดงการเคารพ เมอลกเสออยในแถวมอเปลาหรอถออาวธททำาทาวนทยาวธไมได และเปนทาแสดงการเคารพตามลำาพงนอกแถวของลกเสอ ในกรณทไมสามารถแสดงการเคารพดวยทาวนทยหตถ คาบอก  “แลขวา (ซาย) – ทา” การปฏบต สะบดหนาไปทางขวา (ซาย) ประมาณกงขวา (ซาย) กอนถงผรบการเคารพ 3 กาว ตามองจบไปทผรบการเคารพ พรอมกบหนหนาตามจนกวาผรบการเคารพจะผานพนไปแลว 2 กาว แลวสะบดหนากลบทเดม ถาผรบการเคารพไมไดเคลอนทผาน ใหสะบดหนากลบทเดมตามคำาบอกวา “แล – ตรง”

2. ทาถอดหมวก สวมหมวก ใชในโอกาสเกยวกบพธสงฆ หรอพธทางศาสนา เชน พธสวนสนามทมการประพรมนำาพระพทธมนต เปนตน คาบอก  “ถอดหมวก” การปฏบต 1) แบมอซายและงอศอกจนแขนทอนลางและทอนบนตงฉากกน นวหวแมมอตงขนขางบน พรอมกนนนใชมอขวาจบทกะบงหนาหมวก (หมวกทรงกลมทมกะบงหนาหมวก, หมวกทรงหมอตาล) หรอจบทปกหมวกดานหนา (หมวกปกกวางพบขาง และไมพบขาง) หรอจบทหมวกดานขวา (หมวกทรงออน) หรอจบทขอบหมวกบนดานหนา (หมวกกลาส) 2) ถอดหมวกออกจากศรษะ วางครอบหวแมมอซาย ใหหนาหมวกหนไปทางขวา ขอบหมวกดานนอกอยระหวางนวหวแมมอกบนวช 3) ลดมอขวาลงมาอยในทาตรง พรอมกบมอซายจบหมวกดวยนวหวแมมอกบนวอนทงส คาบอก  “สวมหมวก” การปฏบต 1) ใชมอขวาจบหมวกทอยในมอซาย เชนเดยวกบการถอดหมวก 2) ยกหมวกขนสวมศรษะ มอซายชวยจดหมวก 3) ลดมอทงสองลงมาอยในทาตรงอยางแขงแรง การฝกในขนแรก ควรกระทำาเปนตอนๆ เมอลกเสอมความเขาใจดแลวจงฝกโดยเปดตอนถาลกเสอถอไมพลองหรอไมงาม กอนทำาทาถอดหมวก และสวมหมวก ใหนำาอาวธมาไวระหวางปลายเทาทงสอง แลวพงทอนบนไวกบแขนซาย แลวจงปฏบตตามขนตอนตางๆ ตอไป เมอถอดหมวกหรอสวมหมวกเรยบรอยแลว จงนำาไมพลองหรอไมงามไปอยในทาเรยบอาวธตามเดม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

113

ใบคว�มร

3. ทาแบกอาวธ – เรยบอาวธ คาบอก “แบก – อาวธ” การปฏบต ลกเสอปฏบตเปน 2 จงหวะ จงหวะท 1 ยกไมพลองหรอไมงามดวยมอขวาผานหนาเฉยดลำาตวไปขางซาย ใหโคนไมพลองหรอไมงามอยในองมอซาย ลำาไมพลองหรอไมงามตงอยตรงรองไหลซาย มอขวาจบไมพลองหรอไมงามอยทเดม ศอกงอไปขางหนาแนวเดยวกบไหล จงหวะท 2 ดนไมพลองหรอไมงามดวยมอซาย พรอมกบสงไมพลองหรอไมงามดวยมอขวา ใหไมพลองหรอไมงามพาดขนไปบนไหลซาย แขนซายทอนบนชดลำาตว ศอกซายงอ แขนทำามม 100 องศากบลำาตว ขณะเดยวกนลดมอขวาลงในทาตรงโดยเรว ขอควรระวง ขณะลกเสอทำาทาแบกอาวธ จงหวะ 2 ระวงอยาใหศรษะเคลอนหลบไมพลองหรอไมงาม ทรงศรษะใหคงทเหมอนอยในทาตรงเสมอ แขนซายอยในลกษณะทถกตองและนง ปลายไมพลองจงจะไดระดบ ไมเฉไปมา คาบอก “เรยบ – อาวธ” การปฏบต ลกเสอปฏบตเปน 3 จงหวะ จงหวะท 1 ยกมอขวาขนจบไมพลองหรอไมงาม ศอกงอไปขางหนาในแนวเดยวกบไหล พรอมกบเหยยดแขนซาย โดยลดไมพลองหรอไมงามลงชดกบลำาตว จงหวะท 2 จบไมพลองหรอไมงามดวยมอขวานำามาไวขางลำาตวในรองไหลขวา (แขนขวาเหยยดเกอบสดระยะทมอจบไมพลองหรอไมงามในทาเรยบอาวธ) ขณะเดยวกนยกมอซายขนกนไมพลองหรอไมงามทรองไหลขวา ศอกงอไปขางหนาในแนวเดยวกบไหล จงหวะท 3 ลดแขนซายอยในทาเรยบอาวธตามเดม (ในจงหวะนเหยยดแขนขวาลงสดระยะทมอขวาจบไมพลองหรอไมงามอยในทาเรยบอาวธ โดยไมพลองหรอไมงามจดพน)ขอสงเกต ตอนเหยยดแขนขวาจากจงหวะ 2 ลงสดระยะทมอขวาจบไมพลองในทาเรยบอาวธ ในจงหวะท 3 จะรสกวาตนไมพลองหรอไมงามจดพน

ระเบยบแถวท�เคลอนท

1. ทาเดน ทาหยด คาบอก  “หนา – เดน” และ “แถว – หยด” การปฏบต เมอไดยนคำาสงวา “หนา – เดน” ใหลกเสอปฏบต ดงน โนมนำาหนกตวไปขางหนา พรอมกบกาวเทาซายออกเดน ขาเหยยดตง ปลายเทางม สนเทาสงจากพนประมาณ 1 คบ เมอจะวางเทาและกาวเทาตอไปใหโนมนำาหนกตวไปขางหนา ตบเทาเตมฝาเทาอยางแขงแรง ตวและศรษะอยในทาตรง เมอแกวงแขนไปขางหนาใหงอศอกเลกนอย เมอแกวงแขนไปขางหลงใหเหยยดแขนตรงตามธรรมชาต หนหลงมอออกนอกตว แบมอนวเรยงชดตดกนความยาวกาวจากสนเทาถงสนเทา 40-60 เซนตเมตร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

114

ใบคว�มร

เมอไดยนคำาสงวา “แถว – หยด” ใหปฏบตเปน 2 จงหวะตดตอกน คอ กาวตอไปอก 1 กาว และชกเทาหลงไปชดเทาหนาในลกษณะทาตรงอยางแขงแรง 2. ทาหนในเวลาเดน 2.1 ทาขวาหน  คาบอก  “ขวา – หน” การปฏบต ใชคำาบอกในจงหวะทเทาขวาจดถงพนในลำาดบตดตอกน ปฏบตเปน 2 จงหวะ จงหวะท  1 กาวเทาซายไปขางหนาในแนวปลายเทาขวาประมาณครงกาว พรอมกบบดปลายเทาใหไปทางกงขวาดวย ขณะเดยวกนใหยกสนเทาขวาและหมนตวดวยสะโพก โดยใชปลายเทาทงสองเปนหลก หนไปทางขวาจนได 90 องศา จงหวะท 2 กาวเทาขวาตอไปตามจงหวะการเดนแบบเดมในทศทางใหม 2.2 ทาซายหน  คาบอก  “ซาย – หน” การปฏบต ใชคำาบอกในจงหวะทเทาซายจดถงพนในลำาดบตดตอกน ปฏบตเปน 2 จงหวะเชนเดยวกบทาขวาหน โดยเปลยนคำาบอกวาขวามาเปนซายแทน 2.3 ทากลบหลงหน  คาบอก  “กลบหลง – หน” การปฏบต ใชคำาบอกในจงหวะทเทาซายจดถงพนในลำาดบตดตอกน ปฏบตเปน 3 จงหวะ จงหวะท 1 กาวเทาขวาไปขางหนา 1 กาว จงหวะท 2 ชกเทาซายไปขางหนาเฉยงขวา และตบลงกบพนดวยปลายเทาในแนวทางขวาของปลายเทาขวาเลกนอยพอเขาซายตง ทนใดนนยกสนเทาขวาและหมนตวดวยสะโพก โดยใชปลายเทาทงสองเปนหลก ไปขางหลงจนได 180 องศา ขณะหมนตวนวมอทงสองตดอยกบขางขา จงหวะท 3 กาวเทาซายออกเดน พรอมยกมอและแกวงแขนตามจงหวะของทาเดนครงนนตอไปการหดในขนแรกๆ ควรใหลกเสอนบจงหวะดวยเสยงดงกอน จนทำาไดคลองแลวจงนบในใจ

ตวอย�งแถวสวนสน�ม หมแถวตอน

ปายชอกองลกเสอ5 กาว

5 กาว

5 กาว

3 กาว

ธงประจำากองลกเสอ

ผกำากบลกเสอ

รองผกำากบลกเสอ

ลกเสอกองท 1

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

115

ใบคว�มร

ตวอย�งแถวสวนสน�ม หมแถวหน�กระด�น

ปายชอกองลกเสอ5 กาว

5 กาว

5 กาว

3 กาว

ธงประจำากองลกเสอ

ผกำากบลกเสอ

รองผกำากบลกเสอ

ลกเสอกองท 1

เรองสนทเปนประโยชน

แมหมและหม�ป�

หมาปาตวหนงไดขาววาแมหมปาออกลกคอกใหญจงแวะไปเยยม ครนเหนลกหมปาอวบอวนนากนกคดหาอบายลวงใหแมหมไปทอน มนจะไดจบลกหมกนไดสะดวก หมาปาจงเรมเกลยกลอมแมหมวา “เจาเพงออกลกใหมๆ ควรออกไปสดอากาศบรสทธและหาอาหารดๆ กนใหอมหนาสาราญเพอจะไดมนานมใหลกของเจาอยางเพยงพอ สวนลกๆ ทนารกของเจาทงหมดไมตองเปนหวงหรอก ขาจะชวยดแลใหเอง” แตแมหมปารทนจงตอบวา “ขอบใจมาก แตเจาคงไมตองเหนดเหนอยวนวายมากขนาดนนหรอก ขอเพยงแตเจาออกไปพนจากทอยของขา กนบวาเปนการชวยเหลออยางดทสด และขากคงจะอดขอบใจเจาไมไดแน” นทานเรองนสอนใหรวา อยาประมาทไวใจอะไรงายๆ ตองคดใหรอบคอบเสมอ

ร�ชสหกบววสตว

ววสตวเปนเพอนรกกน ทง 4 ตวไมกลวราชสหผเปนเจาปา เพราะเมอใดทราชสหจะจโจมเขาสงหาร ววทงสตวจะรบหนหลงชนกน หนหวซงมเขาอนแหลมคมออกเผชญหนากบเจาปา ไมเปดชองวางใหราชสหกระโจนเขาเลนงานไดไมวาจะมาจากทศทางใด ราชสหจงเรมยแหยววทละตวใหแตกคอกน ตางถกเถยงกนวาตนเองมเขาอนแขงแกรงกวาจงทำาใหราชสหจโจมไมได ในทสดววทง 4 ตวกหมางใจกนแยกกนออกหากนไมรวมกลมเหมอนแตกอน เปนเหต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

116

เรองสนทเปนประโยชน

ใหถกราชสหจบกนเปนอาหารทละตวจนหมด นทานเรองนสอนใหรวา เมอความขาดสามคคเกดขนในหมคณะใด หมคณะนนยอมพบกบภยพบต

เรอง ขมทรพยในไรองน

ทไรองนแหงหนง มพอผสงอายกบลกชายจอมขเกยจ 3 คนอาศยอย ตอมาพอลมปวยลงและกอนทจะสนลมหายใจ ไดเรยกลกชายทง 3 มาสงเสยวาอยาขายทดน เพราะพอไดซอนขมทรพยอนมหาศาลเอาไวให จงขดดน พรวนดน ขดหาใหทวทกตารางนวของไร หลงจดงานศพพอเรยบรอย ลกชายทง 3 กลงมอตงหนาตงตาขดดน ไถคราด พรวนดนจนทวไร แตพวกเขาไมพบขมทรพยอยางทพอบอกไว แมแตเศษเงนกยงไมม หนงปผานไปไรองนทพวกเคาตงหนาตงตาขดพรวนดนเพอหาขมทรพย กลบเกดผลอยางทไมไดคาดคด องนในไรไดออกดอกออกผลมากมายเตมไปหมด เมอเปนเชนนนลกชายทง 3 จงชวยกนนำาผลองนออกขายไดเงนจำานวนมาก พวกเขาเพงจะไดรตอนนเองวาขมทรพยทพอพดถงนนหมายถงอะไร เขาควรจะทำางานหนก ขยนขนแขง ในทดนของพอเพอสรางผลผลตในไรนนเอง นทานเรองนสอนใหรวา ความขยนและสงานหนกเปนบอเกดของขมทรพย

เรอง เสยงหงๆ ของผง

ทำาไมเวลาผงบนจงมเสยงหงๆ อยดวย เปนเสยงรองของผงใชหรอไม ?......... เสยงหงๆ ของผงทเราไดยน ไมใชเสยงรองของมน แตเปนเสยงทเกดจากการสนสะเทอนขณะกระพอปก ซงมอตราเรวมากกวา ๒๐๐ ครงตอวนาท ผงไมมห แตพวกมนรบรเสยงไดดวยการใชหนวดหรอขาของมนสมผสแรงสนสะเทอน ผงจะกระพอปกสงเสยงหงๆ ตอนไหนบาง ? • เวลาหนาวจด เพอปรบอณหภมภายในรวงผง โดยผงจะเกาะกนเปนกลมใหญในรง เวนชองวางไวใหผงจำานวนหนงผลดกนเขาไปกระพอปกอยางรวดเรวเพอใหเกดความรอน สรางความอบอนใหแกตวออนของมน • สวนในฤดรอน ผงจะกระจายตวกนอย และจะกระพอปกพดนำาทหามาใหระเหยเหมอนพดลมปรบอากาศ ทำาใหอากาศในรงเยนลง (การปรบอณหภมในรงไมพบในแมลงทวไป) • ผงทกตวจะกระพอปกสงเสยงหงๆ หากมนถกแหยขณะอยในรงหรอถกจบ • เปนเทคนคเฉพาะของผงทจะนำาเอาละอองเกสรมาจากดอกไมทมโพรงเกสรเลกมาก ไมสามารถใชวธโฉบเอามางายๆ ได มนจะโหนตวจากดอกไม โดยใชขาทงหกเกาะโพรงเกสรไว แลวทำาการกระพอปกจนเกดการสนสะเทอนทำาใหละอองเกสรตกลงมายงทเกบละอองเกสรบนตวมน • ชวยในการกระจายกลนหอมของดอกไมทเหลาผงงานพบ เพอนำาผงตวอนๆ พบแหลงอาหารน • ขณะผงนำานำาหวานกลบสรง มนจะกระพอปกอยางเรวเพอใหเกดความรอนทจะชวยแปรสภาพนำาหวานเปนนำาผง และเมอถงรงผงมนจะเกาะทปากรง กระพอปกระบายอากาศเพอใหไดนำาผงทด

ทมา 108 ซองคาถาม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

117

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถเตรยมสงของและเครองปจจบนพยาบาลสวนตว บรรจลงเครองหลงสำาหรบการเดนทางไกลไปอยคายพกแรมได2. เนอห�

การเตรยมสงของและเครองปจจบนพยาบาลสวนตว บรรจลงเครองหลงสำาหรบการเดนทางไกลไปอยคายพกแรม 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เครองหลง, สงของเครองใชทจะนำาไปอยคายพกแรม, เครองปจจบนพยาบาล 3.3 ใบความร เรอง การเตรยมสงของสำาหรบการเดนทางไกล, เกมเกบของลงเครองหลง 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอรวมกนวเคราะหวาสงของเครองใชสวนตวทจำาเปน สำาหรบการเดนทางไกลไปอยคายพกแรมควรมอะไรบาง และสงตวแทนรายงาน 4.4 ผกำากบสมใหลกเสอรายงาน 1 หม ผกำากบและลกเสอหมอนๆ ชวยวเคราะหความจำาเปนของสงของเครองใชแตละชนวาสงใดควรและไมควรนำาไปดวย รวมทงเพมเตมสวนทขาด 4.5 ผกำากบอธบายเพมเตมถงเครองปจจบนพยาบาลสวนตวทควรเตรยมไปดวย และใหแตละหมทำาบญชรายการสงของเครองใชและเครองปจจบนพยาบาลสวนตวทควรบรรจลงเครองหลง เขยนแยกลงแผนกระดาษขนาด เอ 4 ตดครง แผนละ 1 รายการ เพอใชเปน “บตรคา” ในการเลนเกมทดสอบ 4.6 ผกำากบสาธตการบรรจเครองหลง และใหลกเสอเลนเกมทดสอบ “เกมเกบของลงเครองหลง” 4.7 ผกำากบสรปผลการเลนเกมทดสอบ และใหคำาแนะนำาเพมเตม 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมปฏบตกจกรรม และผลงานของหมลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 2 ก�รเตรยมสงของสำ�หรบก�รเดนท�งไกล เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

118

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง

เพลง เรยงลำ�ดบ

เรยงมาเรยงลาดบ ลาดบ ลาดบกอนหลงคนนาชง มาทหลง ไมเรยงลาดบ

มากอนตองอยขางหนา มาชาตองอยถดไปจาไว ลกเสอไทย (ซา) ระเบยบวนย เปนสงสาคญ (ซา)

เกม เกบของลงเครองหลง

วธเลน 1. ใหลกเสอแตละหมวางแผนบรรจสงของลงเครองหลงตามทไดเรยนรจากการสาธต ตามลำาดบการบรรจลงกอนหลง 2. แจกบตรคำาทเขยนรายการสงของไว (แผนละ 1 รายการ) ใหสมาชกในหมคนละ 1 ใบ 3. เขาแถวตอนเรยงบตรคำาตามลำาดบการบรรจเครองหลงทไดวางแผนไว โดยหวแถวบรรจลงกอนเปนลำาดบแรก และทายแถวบรรจลงทหลงสด 4. หมใดทำาเสรจกอนใหนงลง ผกำากบเขาตรวจสอบความถกตองการตดสน หมททำาเสรจกอนและเรยงไดถกตองเปนผชนะ ตวอยางบตรคา

มด

มง หมอ

ผ�หม หมอน

ย�ใสแผลสด

เกม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

119

ใบคว�มร

เรอง ก�รเตรยมสงของสำ�หรบก�รเดนท�งไกล ในการเดนทางไกลระยะสนๆ ทใชเวลาไมนาน ลกเสออาจไมตองเตรยมอาหารไปรบประทาน แตถาไปไกลและใชเวลานานกวาครงวนกตองเตรยมอาหารไปรบประทานดวย เชน ขาวหอ ขาวตมมด หรออาหารหออยางอน ในกรณเชนนลกเสอจะตองมเครองหลง (ยาม) เพอใสอาหารสำาเรจรปและสงของจำาเปนอนๆ หรอถามการพกแรมคางคน กตองมการเตรยมการเรองเครองหลงใหพรอม และเหมาะสมกบการเดนทางไกลไปพกคางคน อปกรณทตองจดเตรยมแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. อปกรณเฉพาะบคคล หรอ อปกรณประจำาตว รวมทงเครองปจจบนพยาบาล 2. อปกรณสวนรวม หรออปกรณสำาหรบหมหรอกอง

อปกรณเฉพ�ะบคคล ควรเปนสงจำาเปน และมนำาหนกไมมากนก ไดแก 1. กระตกนำา ใสนำาสะอาดใหเตม 2. เครองใชประจำาตว เชน ผาเชดตว ผาขาวมา ผาถง สบ แปรงสฟน ยาสฟน รองเทาแตะ ไฟฉาย ชอนสอม จานขาว ยาทากนยง เปนตน 3. เครองแบบและเครองประกอบเครองแบบ ไดแก เสอ กางเกง (กระโปรงสำาหรบเนตรนาร) ผาพนคอ หมวก เขมขด รองเทา ถงเทา เปนตน 4. เขมทศ แผนท สมดจดบนทกการเดนทาง ดนสอ ปากกา 5. ฤดฝนตองเตรยมชดกนฝน ฤดหนาวใหเตรยมเสอกนหนาว 6. เครองนอน เชน เตนท ผาปทนอน เสอ ผาหม ถงนอน เปนตน 7. ถงพลาสตก เพอใชสำาหรบใสเสอผาเปยกชนหรอเสอผาทใชแลว 8. เชอกหรอยางเพอใชผกรดอปกรณสงของเลกๆ นอยๆ 9. ไมงาม

ก�รเตรยมเครองปจจบนพย�บ�ลสวนตวสำ�หรบก�รเดนท�งไกล

ในการปฏบตกจกรรมเดนทางไกล บางครงลกเสออาจเกดอาการเจบปวยหรอไมสบาย ดงนน ควรเตรยมเครองปจจบนพยาบาลสวนตวไปดวย ดงน 1. ยาประเภทตางๆ เชน ยาลม ยาแกปวดลดไข ยาแกปวดทอง ยาแดง ยาเหลอง ทงเจอร แอมโมเนย ขผง ฯลฯ 2. อปกรณการปฐมพยาบาล เชน ผาพนแผล ผากอซ สำาล ฯลฯ อปกรณ สวนรวม หรออปกรณสำาหรบหมหรอกอง เปนอปกรณทใชสำาหรบทกคนในหมหรอกอง ในการอยคายพกแรมรวมกน และตองแบงหนาทกนนำาสงของไป เชน • นายหม เอาตะเกยง มดพรา และแผนท • รองนายหม นำาพลวสนาม เตนท กระดาษชำาระ กระเปายาและอปกรณในการปฐมพยาบาล ถงนำา กะละมง ไมขดไฟ เชอไฟ ยาขดรองเทา ยาขดโลหะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

120

ใบคว�มร

• หวหนาคนครว เตรยมกระทะ หมอ ทพพ หมอ สำาหรบปรงอาหาร กระทะ มดทำาครว • รองหวหนาคนครว นำากบขาว เครองปรง อาหารสด อาหารแหง และอาหารกระปองสำาหรบรบประทานทงหม

สงทไมควรบรรจเครองหลง ไมควรนำาสงของอนๆ ทไมจำาเปนและของมคาทกชนดไป เชน สายสรอยทองคำา โทรศพทราคาแพง เครองเลนรวมถงอปกรณอเลคโทรนกอนๆ ฯลฯ นำาเงนตดตวไปเทาทจำาเปนตองใช รวมทงไมพกพาอาวธทกชนด

ก�รบรรจสงของลงในถงเครองหลงหรอกระเป�

เครองหลง คอถงหรอกระเปาสำาหรบใสสงของตางๆ ใชสะพายหลงเพอสามารถนำาสงของตดตวไปไดสะดวก จดเปนสงสำาคญและมความจำาเปนมากสำาหรบกจกรรมการเดนทางไกล เพราะลกเสอตองใชบรรจอปกรณประจำาตว อปกรณประจำาหม ทตองนำาไปใชในการอยคายพกแรม เครองหลงมหลายชนดแลวแตลกเสอจะเลอกใช เชน กระเปา ยาม หรอ เป เปนตน ลกเสอควรเลอกใชเครองหลงทมลกษณะคลายเป เพราะมชองสำาหรบแยกบรรจสงของไดหลายประเภท การบรรจสงของลงในถงเครองหลงหรอกระเปา มขอแนะนำาดงน 1. เลอกเครองหลงทมขนาดพอเหมาะไมเลกหรอใหญจนเกนไป 2. บรรจสงของทมนำาหนกมากหรอสงของทใชภายหลงไวขางลาง สวนสงของทใชกอนหรอใชรบดวน เชน ไฟฉาย เสอกนฝน ไมขดไฟ เปนตน ใหบรรจไวขางบนสดเพอสามารถนำาออกมาใชไดอยางสะดวก 3. บรรจสงของนมๆ เชน ผาเชดตว ผาหม เสอผา เปนตน ตรงสวนทสมผสกบหลงของลกเสอเพอจะไดไมเจบหลงขณะเดนทาง 4. สงของบางประเภท เชน ยารกษาโรค ขาวสาร อาหารแหง เปนตน ควรใสถงผาหรอถงพลาสตกกอน แลวจงบรรจลงเครองหลง 5. ในกรณทถงนอน และผาหมบรรจเครองหลงไมได ใหผกถงนอนและผาหมของลกเสอไวนอกเครองหลง คลมดวยแผนพลาสตกใสเพอกนการเปยกนำา 6. เครองหลงทลกเสอนำาไปตองไมหนกจนเกนไป เพราะจะทำาใหลกเสอเหนอยเรว นำาหนกของเครองหลงควรหนกไมเกน 1 ใน 5 ของนำาหนกตวลกเสอ เชน ถาลกเสอหนก 60 กโลกรมเครองหลงควรหนกไมเกน 12 กโลกรม เปนตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

121

รองเทาผาใบ

รองเทาแตะ

ชดลาลอง

สมดบนทก

ไฟฉาย

ยารกษาโรค ของใชสวนตว

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คว�มสำ�เรจของศกดด�

โรงเรยนแหงหนงซงอยไกลจากอำาเภอพอสมควร มนกเรยนพการทางสายตาคนหนง ชอศกดดา เปนเดกขยนหมนเพยรตงใจเลาเรยนและมความรบผดชอบตอหนาท เมอถงชวงสอบวดผล นกเรยนทกคนตางอานหนงสออยางตงใจ เพอเตรยมตวในการสอบ ศกดดา มงมนอานหนงสอเพอเตรยมตวสอบ แมจะมขอจำากดไมสามารถมองเหนไดชดเจนเทาคนอน หลงจากการสอบเสรจ โรงเรยนประกาศผลการสอบ ปรากฏวาศกดดา สอบไดเปนอนดบหนงของโรงเรยนและยงไดรบทนการศกษาของโรงเรยน เขาไดรบการคดเลอกใหเขาเรยนตอในโรงเรยนมธยมประจำาจงหวดอกดวย วนรงขนคณครใหศกดดาออกมาพดแสดงความรสกทไดรบทนการศกษาและไดรบคดเลอกเขาเรยนตอในโรงเรยนมธยมประจำาจงหวด ศกดดากลาวกบเพอนๆ และนองๆ วา “ผมประสบความสาเรจในครงนเพราะผมมความตงใจในการเรยน ไมเขาใจในวชาใดกถามจากผร คนควาจากหองสมด ถงแมจะพการทางสายตาแตไมเคยทอแท หรอหมดกาลงใจ ถาทกคนมความตงใจและเพยรพยายาม กจะประสบความสาเรจเชนเดยวกบผม” เมอศกดดากลาวจบทกคนรวมทงครไดปรบมอใหกำาลงใจ นทานเรองนสอนใหรวา ความสำาเรจจะเกดขนไดตองมความมานะวรยะ อตสาหะ

ใบคว�มร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

122

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความรความเขาใจเกยวกบสารพษในอาหารทเกดจากการใชนำามนทอดซำา2. เนอห�

ผลกระทบตอสขภาพของผรบประทานอาหารททอดจากนำามนทอดซำา3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง อนตรายจากนำามนทอดซำา, เรอง สารพษในอาหาร 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนา เกยวกบอาหารทอดนำามน และแจกใบความร เรอง “อนตรายจากนามนทอดซา” ใหลกเสอแตละหมไดศกษา 4) มอบหมายใหหมลกเสอวางแผนออกสำารวจแบบเงยบๆ ตามหาบเร แผงลอย รานขายอาหาร ทขายของทอด (เชน กลวยแขก มนทอด ไกทอด ปาทองโก แมลงทอด ขนมทองพล เฟรนซฟาย ลกชนทอด ไสกรอกทอด ฯลฯ) หมละ 5 แหง วานำามนทใชทอดของแตละราน มลกษณะอยางไรบาง และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอครงตอไป 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ตวแทนหมลกเสอรายงานทละหมจนครบ ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนซกถามเพอความเขาใจ 4) ผกำากบนำาอภปรายในกองลกเสอตามประเดนตอไปน • ลกเสอมความรสกอยางไร ตอผลการสำารวจ • นอกจากเรองสารพษในนำามนทอดซำาแลว ลกเสอจะมวธหาความรเกยวกบสารพษในอาหารประเภทอนๆ ไดอยางไร (สบคนจากแหลงความรตางๆ เชน อนเทอรเนต เอกสารเผยแพรจากหนวยงานดานสาธารณสข สอบถามเจาหนาทดานอาหารและยา ฯลฯ) 5) ลกเสอไดขอคดอะไรบางจากการทำากจกรรม และจะนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 3 สขภ�พอน�มย แผนก�รจดกจกรรมท 3 อ�ห�รปลอดภย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

123

6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตความตงใจในการทำากจกรรม การมสวนรวมคดวเคราะหและนำาเสนอผลงาน

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง

เพลง อ�ห�รด

อาหารด มประโยชน คอ ผกสด เนอหม ป ปลาเปด ไก ไข นม ผลไม นานา

ลวนมคณคา ตอรางกายของเรา (ซา)

เกม

เกม “หนกบแมว”

วธเลน ใหกองลกเสอยนจบมอกนเปนวงกลมไว เลอกลกเสอ 2 คน คนหนงเปนแมวอยในวงกลม อกคนหนงเปนหนอยนอกวงกลม เรมเลนโดยแมวตองพยายามออกจากวงกลมใหไดเพอจบหน ลกเสอททำาวงกลมตองพยายามเกาะมอกนไวใหแนน และปองกนไมใหแมวออกมา เมอแมวสามารถออกจากวงกลมและจบหนได กเปลยนลกเสอทเปนแมวและหนใหม

ใบคว�มร

เรอง อนตร�ยจ�กนำ�มนทอดซำ�

นำามนทอดซำา คอ นำามนทใชทอดอาหารตอเนองหลายครง หากไปดตามตลาดทขายของทอด เชน ปาทองโก ไกทอด กลวยแขก แมลงทอด ฯลฯ จะเหนวานำามนทใชทอดซำามสดำา บางทอาหารทซอมากมคราบนำามนสดำาเปอนอย สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดสำารวจตวอยางนำามนทใชทอดจากรานแผงลอยรถเขน รานอาหารจานดวน และโรงงานอตสาหกรรมบะหมกงสำาเรจรป พบมนำามนทอดซำาทเสอมคณภาพและอาจเปนอนตรายตอสขภาพถงรอยละ 13 นำามนสวนใหญจะเกดการเสอมสภาพได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

124

ใบคว�มร

จากการทไดรบความรอนสงมากๆ การเกบไวนานๆ มความชนสง ถกแสงแดด มสารปนเปอน และเกดปฏกรยาเคมกบออกซเจน จะมผลทำาใหไขมนนนมสดำา เหมนหน จดเกดควนตำา มฟองและเหนยวหนดขน หากนำามนนนมกรดไขมนไมอมตวสงมากเทาใด กจะเสอมสภาพเรวขนเทานน

ผลกระทบตอสขภ�พของนำ�มนทอดซำ�

นำามนทผานการทอดอาหารซำาหลายครง จะมคณคาทางโภชนาการลดลง จากการทดลองใหหนกน จะพบวาทำาใหการเจรญเตบโตลดลง ตบและไตมขนาดใหญเพราะไขมนไปสะสม นอกจากนยงมโอกาสเกดอนมลอสระในเลอดมากขน ทำาใหเสยงตอการเกดโรคมะเรง โรคหวใจและหลอดเลอดได ไอระเหยจากนำามนทอดอาหาร เมอสดดมเปนระยะเวลานาน กอาจมอนตรายตอสขภาพได เพราะมการพบความสมพนธระหวางโรคมะเรงปอด กบการสดไอระเหยจากการผดหรอทอดอาหารของผหญงจนและไตหวนทไมไดสบบหร และพบวามสารกอกลายพนธในไอระเหยของนำามนทอดอาหาร ทงยงเปนสารทกอใหเกดเนองอกในตบและปอด และกอมะเรงเมดเลอดขาวในหนทดลอง นอกจากนยงพบกลมสารกอมะเรงในนำามนทอดซำา อกหลายชนด ตวอยางเชน สาร Malonedehyde (MDA) ทำาใหเกดมะเรงผวหนงในหนทดลอง การเจรญเตบโตผดปกต ลำาไสทำางานผดปกต ตบและไตโต โลหตจาง วตามนอในเลอดและตบของหนทดลองลดลง สาร 4-hydroxy-2-noenol (HNE) มพษตอเซล และกอใหเกดการกลายพนธไดเชนกน

ขอแนะนำ�ในก�รเลอกซออ�ห�รบรโภค

ควรหลกเลยงไมซออาหารทอดจากรานคาทใชนำามนมกลนเหมนหน เหนยวสดำาคลำา ฟองมาก เหมนไหม เวลาทอดมควนขนมากแสดงวานำามนใชมานานทำาใหนำามนเกดควนทอณหภมตำาลง อาหารอมนำามนและหลงการบรโภคเกดการระคายคอ

ขอแนะนำ�ในก�รใชนำ�มนทอดอ�ห�ร

1. ในครวเรอนไมควรใชนำามนทอดอาหารซำาเกน 2 ครง 2. หากจำาเปนตองใชนำามนซำาใหเทนำามนเกาทงหนงในสามและเตมนำามนใหมกอนเรมการทอดอาหารครงตอไป แตถานำามนทอดอาหารมกลนเหมนหน เหนยวขน สดำา ฟองมาก เปนควนงายและเหมนไหม ควรทงไป 3. ไมทอดอาหารไฟแรงเกนไป อณหภมทเหมาะสมของนำามนประมาณ 160 – 180 องศาเซลเซยส 4. ซบนำาสวนทเกนบรเวณผวหนาอาหารดบกอนทอด เพอชะลอการเสอมสลายตวของนำามน 5. หมนกรองกากอาหารทงระหวางและหลงการทอดอาหาร 6. เปลยนนำามนทอดอาหารบอยขน หากทอดอาหารประเภทเนอทมสวนผสมของเกลอหรอเครองปรงรสในปรมาณมาก 7. ปดแกสทนทหลงทอดอาหารเสรจ หากอยระหวางชวงพกการทอด ควรลดไฟลงเพอชะลอการเสอมตวของนำามนทอดอาหาร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

125

ใบคว�มร

8. หลกเลยงการใชกระทะเหลก ทองแดง หรอทองเหลอง ในการทอดอาหาร เพราะจะไปเรงการเสอมสลายของนำามนทอดอาหาร 9. เกบนำามนทผานการทอดอาหารไวในภาชนะสแตนเลส หรอแกวปดฝาสนท เกบในทเยนและไมโดนแสงสวาง 10. ลางทำาความสะอาดกระทะหรอเครองทอดอาหารทกวน นำามนเกามอนมลอสระของกรดไขมนอยมาก จะไปเรงสารเสอมสภาพของนำามนทอดอาหารใหมทเตมลงไป 11. บรเวณทอดอาหารควรตดเครองดดควนและมการระบายอากาศทด

(ขอมลจาก ศนยปฏบตการความปลอดภยดานอาหาร กระทรวงสาธารณสข)

เรอง ส�รพษในอ�ห�ร

ส�รปรงแตงอ�ห�ร

สารปรงแตงอาหาร หมายถง สารปรงรสและวตถเจอปนในอาหารทนำามาใชเพอปรงแตงส กลน รส และคณสมบตอนๆ ของอาหาร มอย 3 ประเภท 1. ประเภททไมเปนอนตรายแกรางกาย  ไดแก 1.1 สตางๆ ทใชผสมอาหาร  ซงเปนสธรรมชาต ไดแก สเขยว  จากใบเตยหอม พรกเขยว                   สเหลอง  จากขมนออย ขมนชน ลกตาลย ไขแดง ฟกทอง ดอกคำาฝอย เมลดคำาแสด                  สแดง  จากดอกกระเจยบ มะเขอเทศ พรกแดง ถวแดง ครง                   สนำาเงน  จากดอกอญชญ                   สดำา  จากกากมะพราวเผา ถวดำา ดอกดน                   สนำาตาล  จากนำาตาลเคยวไหม หรอคาราเมล  1.2 สารเคมบางประเภท ไดแก 1.2.1 สารเคมประเภทใหรสหวาน เชน นำาตาลทราย กลโคส แบะแซ 1.2.2 สารเคมบางประเภทใหรสเปรยวในอาหาร เชน กรดอะซตก (กรดนำาสม) กรดซตรก (กรดมะนาว) 1.2.3 สารเคมทเปนสารแตงกลน เชน นำานมแมว หรอหวนำาหอมจากผลไมตางๆ 2. ประเภททอาจเกดอนตรายหากใชเกนขอบเขต 2.1 สผสมอาหาร ไดจากการสงเคราะหสารเคม แมกฎหมายกำาหนดใหใชสสงเคราะหสำาหรบผสมอาหารได แตหากใชในปรมาณมากและบอยกอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพผบรโภคได  ปรมาณสทอนญาตใหใชผสมในอาหารประเภทเครองดม ไอศกรม ลกกวาด และขนมหวาน มดงน 2.1.1 สทใชไดปรมาณไมเกน 70 มลลกรมตออาหารในลกษณะทใชบรโภค 1 กโลกรม                  สแดง ไดแก เอโซรบน เออรโทรซน                    สเหลอง  ไดแก  ตารตราซน  ซนเซตเยลโลว  เอฟ  ซ  เอฟ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

126

ใบคว�มร

                    สเขยว  ไดแก  ฟาสต  กรน  เอฟ  ซ  เอฟ                    สนำาเงน  ไดแก  อนดโกคารมนหรออนดโกตน 2.1.2 สทใชไดปรมาณไมเกน 50 มลลกรมตออาหารในลกษณะทใชบรโภค 1 กโลกรม        สแดง ไดแก ปองโซ 4 อาร           สนำาเงน ไดแก บรลเลยนบล เอฟ ซ เอฟ 2.2 ผงชรส  เปนสารปรงแตงรสอาหาร มชอทางเคมวา โมโนโซเดยมกลตาเมท ผลตจากแปงมนสำาปะหลง หรอ จากกากนำาตาล ลกษณะของผงชรสแทจะเปนเกลดหรอผลกสขาวขน ปลายทง  2  ขางโตและมน ตรงกลางคอดเลกคลายกระดก ไมมความวาวแบบสะทอนแสง มรสชาตคลายเนอตม  ปรมาณทใชควรเพยงเลกนอย ถาบรโภคมากเกนไปอาจมอาการแพผงชรสได ควรใชผงชรสประมาณ  1/500-1/800 สวนของอาหารหรอประมาณ 1 ชอนชาตออาหาร 10 ถวยตวง และไมควรใชผงชรส    ในอาหารทารกและหญงมครรภ 2.3 สารเคมทใชกนเสยกนบด เปนสารประกอบทางเคมหรอของผสมของสารประกอบทใชเตมลงในอาหาร เพอชะลอการเนาเสยหรอยดอายการเกบอาหาร โดยจะไปยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยและสวนประกอบของเอนไซม ซงทำาใหการเจรญเตบโตของจลนทรยหยดชะงกหรอตายได  นอกจากนยงมผลตอการแบงเซลลยบยงการสงเคราะหของโปรตน ทำาใหขบวนการแบงเซลลหยดชะงก  จำานวนจลนทรยจะไมเพมขน การใชวตถกนเสย ไมจำาเปนกไมควรใช กรณทจำาเปนตองใชควรเลอกวตถกนเสย ทปลอดภยและใชในปรมาณทกฎหมายกำาหนด รวมทงตองเลอกใชใหเหมาะสมกบชนดของอาหาร 3. ประเภทเปนพษไมปลอดภย เปนอนตรายตอชวตได ปจจบนไดมการใชสารเคมตางๆ ปรงแตงอาหารเพอใหอาหารนารบประทานเกบไดนานรวมทงราคาถก และจากการตรวจสอบของหนวยงานของรฐพบวามการใชสารเคมทกฎหมายหามใชในการปรงแตงในอาหารซงทำาใหเกดอนตรายแกผบรโภคถงชวตได เชน บอแรกซ สารฟอกขาว สารเรงเนอแดง และ สารโพลารทใชเคลอบเสนกวยเตยวใหเปนมนเงาดนากน เปนตน

เรอง อ�ห�รทเพมคว�มเสยงตอโรคไต

คนทวไปไมเคยรวาตนเองไดรบเกลอโซเดยมเกนกวาทรางกายตองการ ซงไมควรเกนวนละ 2,400 มลลกรม (เทากบเกลอแกง 1 ชอนชาหรอนำาปลา 4 ชอนชา) จากผลสำารวจของกรมอนามยรวมกบสถาบนโภชนศาสตรมหาวทยาลยมหดล ระบวาคนไทยสวนใหญไดรบเกลอโซเดยมถง 2 เทาของปรมาณทแนะนำาตอวน ซงทำาใหเพมความเสยงตอของการเปนโรคความดนโลหตสงและในระยะยาวกจะกลายเปนโรคไตเรอรงได ปจจบนประชากรไทยทมอายตงแต 18 ปขนไป ปวยเปนโรคความดนโลหตสงเกอบ 20% หรอประมาณ 8 ลานคน และปวยเปนโรคไตเรอรงประมาณ 17% หรอประมาณ 7 ลานคน สงทนากงวลคอ ผปวยโรคไตเรอรงจำานวนมากไมทราบวาตนปวยเปนโรคน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

127

เรองสนทเปนประโยชน

ใบคว�มร

อาหารทมเกลอโซเดยมสงมาก ไดแก ของหมกดอง นำาพรกปลารา สมตำา บะหมกงสำาเรจรป ปลาเคม เนอเคม แหนมไสกรอก มนฝรงอบกรอบปรงรส ขนมถง ขนมขบเคยว สาหรายปรงรส ฯลฯ นอกจากนยงมอาหารจานเดยวยอดนยมหลายชนด เชน กวยเตยวนำา (1,500-3,000 มลลกรมตอชาม) ขาวจานเดยว เชน ขาวกะเพราไก ขาวหนาเปด ขาวหมกไก ขาวคลกกะป ขาวหมแดง ขาวขาหม ขาวราดไขพะโล (1,000 มลลกรมตอจาน) เปนตน และหากมการใสผงชรส และสารกนบด ซงไมมรสเคมแตมเกลอโซเดยมสงเชนกน หรอเตมนำาปลาเพมเขาไปอก กจะสงผลใหรางกายไดรบโซเดยมในปรมาณสงขนไปอก ดงนนทกคนจงไมควรมองขามปญหาน และมาเรมตนหลกเลยงอาหารทมปรมาณเกลอโซเดยมสงตงแตเดยวน             

ทมา www.thaihealth.or.th

เรอง หม�ป�กบหม�จงจอก

หมาปากบหมาจงจอก อาศยอยในปาสงแหงหนง มนไดสาบานตวเปนเพอนตาย ไมทำาอนตรายตอกน และจะชวยกนทำามาหากน หมาจงจอกมหนาทไลตอนสตวทจะกนเปนอาหาร สวนหมาปารางใหญกวากจะคอยจบสตวเหลานน แลวแบงกนกนอยางอมหนำาสำาราญทกวน และแลวฤดกาลอนแหงแลงกนดารกมาถง บรรดาสตวปาทงหลายเดอดรอนกนหมด เพราะอาหารหายากยงขนทกวน หมาปากบหมาจงจอกถงกบอดอาหารตดๆ กนสองสามวนอยบอยครง ในทสดหมาปาไมสามารถทนหวได  จงกระโจนเขากดหมาจงจอกเพอนตายของมน เพอหวงกนเปนอาหารจะไดพนจากความตายเพราะไมมอะไรจะกน หมาจงจอกกดนรองขนกอนจะกลายเปนอาหารของหมาปา วา... “เจาเพอนตายของขา คาสาบานของเจา เอาไปทงเสยทไหนเลา?” “เจาหนาโง  เจาเคยเหนคาสาบานหรอไฉน...ใครบอกเจาวาโลกนมคาสาบาน คาสาบานเปนเพยงคาพดเทานน  เมอพดออกไปแลวกไมมตวตนหรอแมแตเงากไมม” วาแลวหมาปากกนหมาจงจอก เปนอาหารแกหวในมอนนเอง นทานเรองนสอนใหรวา ไมมคำามนสญญาในหมโจร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

128

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความเขาใจในเรองอบตภยทางนำา และมวธปองกน2. เนอห�

อบตภยทางนำามกเกดจากความประมาท ไมระมดระวง และไมมทกษะในการปองกนตนเอง 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ตวอยางอปกรณทชวยลอยตวในนำา 3.3 ใบความร เรอง การปองกนอบตภยทางนำา 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบเชญผเชยวชาญมาสอนสาธต เรองการเอาชวตรอดในนำาดวยวธการลอยตวในนำาแบบตางๆ และการรจกนำาอปกรณตางๆ ทอยกบตวเรามาใชเปนชชพ เชน ขวดนำาดมพลาสตก หมอนลม ลกมะพราว เปนตน 4.4 กองลกเสอศกษาการใชอปกรณทสามารถใชเปนชชพในการเอาชวตรอดในนำา 4.5 ผกำากบสรปกจกรรม และแนะนำาใหลกเสอทกคนควรฝกการวายนำาใหคลอง เพอชวยเหลอตนเองไดในคราวจำาเปน และยงเปนวธการออกกำาลงกายทชวยใหรางกายแขงแรง นอกจากนยงสามารถสมครเขารบการทดสอบการวายนำา เพอรบเครองหมายวชาพเศษของลกเสอสามญไดอกดวย 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการใสใจในการศกษาการเขารวมกจกรรม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 4 คว�มปลอดภย แผนก�รจดกจกรรมท 4 ก�รชวยเหลอตวเองจ�กอบตภยท�งนำ� เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

129

เพลง

ม�สนกกนหน�

มาสนกกนหนามาสญญารวมผกพนธ ทะระแรก แทรก แทรก มาสนกกบฉนเราลกเสอเชอชาตเผาไทย ทะระแรก แทรก แทรก แผนดนถนนทงกลางเหนอใตรวมทงอสาณ สามคคเราอยรวมกน ไมมเสอมคลาย ทะระแรก แทรก แทรก

ใบคว�มร

เรอง ก�รปองกนอบตภยท�งนำ�

การจมนำาเปนสาเหตสำาคญของการเสยชวตในเดก พบวาเดกอายตำากวา 15 ปทวโลก เสยชวตจากการจมนำาถง ปละ 230,000 คน และเดกทเสยชวตสวนใหญ วายนำาไมเปน และบางคนแมวายนำาเปนแตกลบไมสามารถวายนำาเพอเอาชวตรอดไดเมอยามคบขน ในป 2552 ชวงปดเทอมตงแตเดอนมนาคม-พฤษภาคม มเดกไทยจมนำาเสยชวตเกอบ 500 ราย (เฉลยวนละ 6 ราย) ชวงเวลาทเกดเหตสงสดคอชวงเทยงถงหกโมงเยน จากการสำารวจเดกไทยอายตำากวา 15 ป จำานวนกวา 13 ลานคน ในรอบ 5 ป (พ.ศ. 2548-2552) พบวาเดกไทย 100 คน จะวายนำาเปนเพยง 17 คน โดยเดกสวนใหญเรยนวายนำาเมออาย 9 ปขนไป กระทรวงสาธารณสขจงกำาหนดใหวนเสารแรกของเดอนมนาคม เปนวนรณรงคปองกนเดกจมนำาของประเทศไทย เรมตงแตป 2553 เปนตนไป โดยมงหวงใหเดกอาย 6 ปตองสามารถวายนำาเพอเอาชวตรอดได โดยตงเปาหมายภายใน 10 ปขางหนา เดกไทยทอายครบ 7 ป จะสามารถวายนำาเปนทกคนเพอลดการเสยชวตของเดกจากการจมนำาปละ 100 คนเปนอยางนอย การเรยนวายนำาจงเปนวคซนปองกนการเสยชวตจากการจมนำาไดดทสด แตการวายนำาเปนกบการวายนำาเพอเอาชวตรอดนนแตกตางกน ดงน

ก�รว�ยนำ�เพอก�รแขงขน (Competition swimming) คอ การวายนำา 4 ทามาตรฐาน คอ ทาฟรสไตล ทากบ ทากรรเชยง ทาผเสอ ซงเปนหลกสตรทใชสอนวายนำามาตงแต 40-50 ปทแลว แตคนทสามารถวายนำาเปนทง 4 ทามาตรฐาน บางคนเอาตวรอดในนำาไมได แมจะวายนำาเปนกชวยคนตกนำาไมเปน ถกคนตกนำากอดจมนำาตายไปดวยกเยอะ ไมรจกวธทจะดแลปองกนอบตภยทางนำาเมอตองทำากจกรรมทางนำาหรอเดนทางทองเทยว ซงลวนเปนสาเหตของการเสยชวตจากอบตภยทางนำา (ทงคนทวายนำาเปนและไมเปน)

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

130

ใบคว�มร

ก�รว�ยนำ�เพอเอ�ชวตรอด (Survival swimming) จะไมเนนการสอนทาวายนำา 4 ทามาตรฐาน แตจะเนนวธการเอาชวตรอดในนำากอน ไดแก การลอยตวทาตางๆทงแบบนอนหงาย นอนควำา ลกหมาตกนำา สรางความคนเคยกบนำา ทกษะการหายใจสำาหรบการวายนำา (Bobbing หรอ Proper Breathing) การเคลอนทไปในนำาดวยการเดน การลอยตวเคลอนท การเคลอนทไปในนำาดวยทาควำาตวและทาหงายตว (ทาเตะเทาควำา ทาเตะเทาหงาย) การวายนำาเพอเอาชวตรอด ไมใชการเรยนวายนำาเพยงอยางเดยว แตเพอความปลอดภยทางนำาจะตองมความรเกยวกบเรองตางๆดงน 1. ความรพนฐานเกยวกบความปลอดภยทางนา (Water Safety Knowledge) ไดแกเรองทวๆไปเกยวกบภยอนตรายทางนำาทม และทอาจเกดขนไดภายในบานพก (จมนำาในถงส กะละมงซกผา โองนำา) รอบๆ บรเวณบาน (แองนำาใตถนบาน) แหลงนำาเสยงในชมชน (ฝาทอระบายนำาชำารด ไมไดปด ขดบอเพอทำาการกอสราง คนคอนกรตขอบรางระบายนำาในชมชน) จนถงอนตรายทางนำาจากการเดนทางและทองเทยว รวมทงการทำากจกรรมทางนำาตางๆ (การเลนเรอใบ ตกปลา พายเรอ ดำานำา) เปาหมายเพอใหทกคนรวา ภยอนตรายทางนำานนอยทไหน ตรงไหน จดใดเปนจดเสยง จะไดเตรยมการปองกนไวกอน 2. การเอาชวตรอดจากอบตภยทางนา (Self Rescue) ทกษะแรก กคอ วายนาใหเปน จะเคลอนทไปในนำาดวยทาอะไรกได ทกษะการวายนำามาตรฐานม 4 ทา คอ ฟรสไตล กบ กรรเชยง ผเสอ ทกษะท 2 คอ การวายนาเพอเอาชวตรอด คอสดยอดวชา ทจะทำาใหคนเราไมจมนำาตาย ไดแก ทกษะการลอยตวแบบตางๆ และการรจกนำาอปกรณตางๆ ทอยกบตวเรามาเปนชชพ เชน รองเทาแตะฟองนำา ขวดนำาดมพลาสตก เปนตน 3. การใหความชวยเหลอผประสบภยทางนา (Water Rescue) คอ การชวยคนตกนำาหรอคนจมนำา ดวยวธทถกตองและปลอดภย สำาหรบทกคน ทกระดบอาย ตงแตเดกเลกๆ คนวายนำาไมเปนไปจนถงผใหญทวายนำาเกงๆ ใหรจกวธการชวยผประสบภยทางนำา ซงไดแก การรองเรยกใหคนอนหรอผใหญชวย การชวยดวยการโยนอปกรณ การชวยดวยการยนอปกรณ การลงนำาวายนำาออกไปชวยผประสบภย เราชวยอยางไรจงจะรอดและปลอดภยทง 2 ฝาย 4. การปฐมพยาบาล การกชพดวยการผายปอดและนวดหวใจ (Cardio-Pulmonary Resuscita-tion) จะกลาวถงทฤษฎและฝกปฏบตใหรและเขาใจเหตและผลวา ทำาไมการผายปอดจงสามารถชวยเพมโอกาสการรอดชวตใหแกผประสบภย มนษยไมสามารถดำารงชวตอยไดถาขาดนำา ดงนนจงอยาใหนำาเปนฆาตกรคราชวตมนษย มาชวยกนสรางวคซนปองกนภยในชวงปดเทอม ดวยการเรยนหลกสตรการวายนำาเพอเอาชวตรอดกนเถอะ

ทมา http://www.gotoknow.org/ask/coladisak/10294

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

131

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง นก นอนหลบท�ไหน?

นกนงหลบหรอนอนหลบ ? ประเดนนนาสนใจมาก..................... คาตอบกคอ ...นกยนหลบ เพราะถานงหลบ มนจะทรงตวอยบนกงไมไมได แลวถา นกยนหลบ ทำาไมมนจงไมตกจากตนไมทมนเกาะอย ? กเพราะวา...นกมเสนเอนรอยขอตอตรงขอเทา ซงชวยใหนวเทาของมนงองมได เมอนกบนลงเกาะกงไมนำาหนกตวของมนจะกดทบลงบนขอตอตรงขอเทา สงผลใหเสนเอนดงนวเทางองมเขาจบกงไมไวอยางแนนกระชบ ...นกจงยนหลบได โดยไมตกตนไม ดวยเหตผลนเอง

ทมา 108 ซองคาถาม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

132

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และสามารถนำามาประยกตใชในครอบครวและชมชน2. เนอห�

การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบครอบครว และชมชน3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง เศรษฐกจพอเพยง 3.3 ใบงาน 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบแจกใบความร เรอง “เศรษฐกจพอเพยง” ใหลกเสอแตละหมศกษารวมกน และวางแผนจดทำาโครงการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในระดบครอบครว และชมชนหมละ 1 โครงการ โดยใหมรายละเอยดของโครงการตามหวขอในใบกจกรรม และนำาเสนอโครงการในกองลกเสอครงตอไป 4) ผกำากบเดนดตามหมลกเสอ ใหขอมลและคำาแนะนำา 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอแตละหม นำาเสนอโครงการของตนเอง ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนซกถามเพอความเขาใจ จนครบทกหม 4) ผกำากบนำาอภปราย สรปขอคดทได และขอใหลกเสอแตละหม รวมกนวางแผน แบงงานและจดผรบผดชอบ ในการปฏบตตามโครงการ โดยดำาเนนการนอกเวลา และจดทำารายงานสงผกำากบตามระยะเวลาทเหมาะสม 5) ผกำากบเดนดตามหมลกเสอ ใหคำาแนะนำาปรกษา 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 5 เศรษฐกจพอเพยงระดบครอบครวและชมชน เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

133

7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก )5. ก�รประเมนผล

สงเกตการใสใจในการทำากจกรรม การแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ และประเมนการปฏบตจรง

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เพลง แหพวงม�ลย

โอเจาพวงมาลย เจาจะลอยไปคลองใครกนแน (ซา) จะรกใครชอบใครใหจรงแท เอาใหแนสกราย อยามวลอยตามลมใหเขาดมดอม สนกลนหอมแลวหนาย (ซา) ยามนนเจาจะอายเขาไมอยากชม เหยยบเจาจมทงไป อยากเปนหงสเหรหาว อยากเปนดาวเลศลอยวไล (ซา) อยทบานไมชอบใจ หนมาอยคายสบายเลย เอยโอละหนาย โอละหนายหนอยเอย…………………………………

เพลง พวงม�ลยเจ�เอย

พวงมาลยเจาเอย กอนเคยไดสวมคอ เดยวนซหนอ ฉนมารอมาลย มาลยลอยวน ลอยวนอยบนนาใส (ซา) จะสวมคอใครนะพวงมาลยเจาเอย

ใบคว�มร

เรอง เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการดำารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไดรบการเชดชสงสดจากองคการสหประชาชาต โดยเลขาธการองคการสหประชาชาตไดทลเกลาฯถวายรางวล แกพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ เมอ 26 พฤษภาคม 2549 และยกยองวาเปนปรชญาทมประโยชนตอประเทศไทยและนานาประเทศ โดยองคการสหประชาชาตไดสนบสนนใหประเทศสมาชก 166 ประเทศ ไดยดเปนแนวทางสการพฒนาประเทศแบบยงยน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

134

ใบคว�มร

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มหลกพจารณาอย 5 สวน ดงน 1. กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนะแนวทางการดำารงอยและการปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย ซงสามารถนำามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมองโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภยและวกฤต เพอความมนคง และความยงยนของการพฒนา 2. คณลกษณะ สามารถประยกตใชกบการปฏบตตนไดในทกระดบ โดยเนนการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒนาอยางเปนขนตอน เปนปรชญาทสามารถเรมไดตงแตการสรางภมคมกนในตนเอง ขยายไปยงครอบครว หมบาน และสเศรษฐกจในวงกวางขนในทสด 3. คานยาม ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอมๆ กนดงน 3.1 ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไป และไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยนตนเอง และผอน เชน การผลต และการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ 3.2 ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนคำานงถงผลทคาดวาจะเกดขน จากการกระทำานนๆ อยางรอบคอบ 3.3 การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบ และการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขนโดยคำานงถงความเปนไปไดของสถานการณ ตางๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกล และไกล 4. เงอนไข การตดสนใจและการดำาเนนกจกรรมตางๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความร และคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ 4.1 เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบทจะนำาความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน และความระมดระวงในขนปฏบต 4.2 เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสรางประกอบดวย มความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต และมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการดำาเนนชวต 5. แนวทางปฏบต/ผลทคาดวาจะไดรบ คอการพฒนาทสมดลและยงยน พรอมทจะรบมอตอการเปลยนแปลงในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ความร และเทคโนโลย

คว�มพอเพยงในระดบครอบครว ชมชน และสงคม

ความพอเพยงในระดบครอบครว คอ การทสมาชกในครอบครวมความเปนอยในลกษณะทพงพาตนเองไดอยางมความสขทงทางกายและทางใจ สามารถดำาเนนชวตไดโดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน รวมทงไมเปนหนหรอมภาระดานหนสนของตนเองและครอบครว แตสามารถหาปจจย 4 มาเลยงตนเองไดโดยทยงมเหลอเปนสวนออมของครอบครวดวย ความพอเพยงในระดบชมชน เกดขนจากการทสมาชกจากแตละครอบครวในชมชนมความพอเพยงในระดบครอบครวกอนทจะรจกรวมกลมกนทำาประโยชนเพอสวนรวม เชน บรหารจดการปจจยตางๆ เชน ทรพยากร ภมปญญา หรอศกยภาพของสมาชกในทองถน ทมอยใหสามารถนำาไปใชดำาเนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

135

ใบคว�มร

ชวตไดอยางถกตองและสมดล เพอใหเกดความเปนอยทพอเพยงของชมชนโดยรวมในทสด ความพอเพยงในระดบสงคม เกดขนจากการรวมกลมของชมชนหลายๆ แหงทมความพอเพยง มารวมกนแลกเปลยนความร สบทอดภมปญญาและรวมกนพฒนาตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางเปนเครอขายเชอมโยงระหวางชมชนใหเกดเปนสงคมแหงความพอเพยงในทสด

ตวอย�งกจกรรมในชมชนทสอดคลองกบ ปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยง การเกษตรทไมทาลายสงแวดลอมแตใชทรพยากรทมในชมชนอยางคมคา เชน กจกรรมการทำาปยชวภาพ การปลกผกและขาวทปลอดสารพษ การทำาสวนสมนไพรของชมชน การคดคนสารไลแมลงสมนไพร การทำาถานชวภาพ การรวมกลมขยายพนธปลา การแปรรปผลผลตและการทำาการเกษตรผสมผสาน เปนตน การรวมกลมเพอทากจกรรมทเกดจากความรกและความเอออาทรของสมาชกในชมชน เชน กจกรรมตอตานยาเสพตด การนมสการพระใหมาชวยสอนจรยธรรมและศลธรรมในโรงเรยนของชมชน กจกรรมการเรยนรรวมกน ผานศนยการเรยนรหรอโรงเรยนเกษตรกรในหมบาน การทำากจกรรมตางๆภายในวด จดตงรานคาของชมชน การจดทำาแผนแมบทชมชน การจดตงกลมออมทรพย การจดตงกองทนสวสดการ การรวมกลมอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และกจกรรมการผลตของกลมตางๆ เชน การรวมกลมทำาขนมของแมบาน หรอรวมกลมเพอปลกพชผกสวนครว นอกจากนชมชนยงไดตงกองทนขาวสารรวมกบชมชนอนๆในตางภมภาค เพอคาขายหรอผลตระหวางกน รวมทงเพอการเรยนรและแลกเปลยนประสบการณ และขยายผลการพฒนาไปยงเครอขายชมชนอนๆ ดวย กจกรรมทสงเสรมคณธรรม จตสานกทองถน สงเสรมวถชวต และวฒนธรรมของเศรษฐกจพอเพยง เชน ปลกฝงความเอออาทรตอกน ทำาบญชอยางโปรงใสและสจรต พฒนาครในชมชนใหมคณภาพและมจตผกพนกบทองถน สงเสรมใหสมาชกในชมชนพงตนเองกอนทจะพงหรอขอความชวยเหลอจากคนอน

ประก�รทสำ�คญของเศรษฐกจพอเพยง

1. พอมพอกน ปลกพชสวนครวไวกนเองบาง ปลกไมผลไวหลงบาน 2-3 ตน พอทจะมไวกนเองในครวเรอน เหลอจงขายไป 2. พออยพอใช ทำาใหบานนาอย ปราศจากสารเคม กลนเหมน ใชแตของทเปนธรรมชาต (ใชจลนทรยผสมนำาถพนบาน จะสะอาดกวาใชนำายาเคม) รายจายลดลง สขภาพจะดขน (ประหยดคารกษาพยาบาล) 3. พออกพอใจ เราตองรจกพอ รจกประมาณตน ไมใครอยากใครมเชนผอน เพราะเราจะหลงตดกบวตถ ปญญาจะไมเกด “การจะเปนเสอนนมนไมสาคญ สาคญอยทเราพออยพอกน และมเศรษฐกจการเปนอยแบบพอมพอกน แบบพอมพอกน หมายความวา อมชตวเองได ใหมพอเพยงกบตวเอง”

เศรษฐกจพอเพยง จะสำาเรจไดดวย ความพอดของตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

136

ใบกจกรรม

ใหลกเสอแตละหมรวมกนศกษาใบความร เรอง “เศรษฐกจพอเพยง” และวางแผนรวมกน เพอจดทำาโครงการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในระดบครอบครวและชมชน หมละ 1 โครงการ และนำาเสนอโครงการในกองลกเสอ ครงตอไป ตามหวขอตอไปน 1. ชอโครงการ 2. เหตผลทจดทำาโครงการน 3. วตถประสงคของโครงการ 4. วธดำาเนนการเปนขนตอน การแบงงานและผรบผดชอบ 5. ระยะเวลาในการดำาเนนโครงการ 6. งบประมาณและทรพยากรทตองใช 7. ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ 8. ชอหมลกเสอผรบผดชอบ โครงการ

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ของใชพอเพยงแหง “สมเดจพระเทพฯ”

ภาพพระจรยวตรทพสกนกรชาวไทยเหนจนชนตา ยามทสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร  เสดจไปปฏบตพระราชกรณยกจยงสถานทตางๆ ทงในและตางประเทศนน พระองคมกจะบนทกทกเรองราวลงในสมดบนทกสวนพระองค จนไดรบการยกยองใหเปน “เจาฟานกสะสม” องคตนแบบททรงสะสมทกเรองราวและประสบการณทไดพบเจอลงในสมดบนทกสวนพระองค ในงานสปดาหสากลแหงการเขยนจดหมาย “ครบรอบ 50 ป การจดงานรณรงคใหคนไทยเหนคณคาของการเขยนจดหมายดวยลายมอ”ไปรษณยไทย ไดอญเชญสงสะสมสวนพระองคของสมเดจพระเทพฯ มาจดแสดงนทรรศการ ซงประกอบดวยสมดบนทกสวนพระองค ไปรษณยบตรสวนพระองคททรงสงมาจากหลายประเทศทวโลก รวมไปถงจดหมายจากพสกนกรทเลาเรองราวตางๆ ทลเกลาฯ ถวายแดพระองค   ทสำาคญสงพเศษทจะหาชมไมได กคอเครองเขยนทสมเดจพระเทพฯ ทรงใชในการจดบนทกเรองราวตางๆ โดยเฉพาะอยางยงพระองคทรงเปนแบบอยางทดในการดำาเนนตามรอยพระราชจรยวตรแหงองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในเรองของความพอเพยงไดอยางงดงาม ดงจะเหนไดจากดนสอ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

137

เรองสนทเปนประโยชน

สวนพระองคททรงใชนนเหลอเพยงแทงสนๆ เกอบตดกบแทงยางลบ หรอทรงใชกระดาษตอแทงดนสอใหมดามยาวขนเพอทพระองคจะทรงใชเขยนไดอก ซงนอกจากจะเปนตวอยางแหงความพอเพยงแลว ยงทรงเปนตวอยางในการลดภาวะโลกรอนโดยการลดการตดไมทำาลายปาเพอมาทำาดนสอไดอกดวย

เรอง เข�ทำ�ดนสอกนอย�งไร

บรษทผลตดนสอเรมกรรมวธทำาดนสอ โดยนำาไมสน (cedar) มาตดเปนแผนบางๆ กวางยาวประมาณ 2 3/4 นว คณ 7 1/4 นว และหนาไมเกน 1/4 นว แลวนำาไมแผนไปเขาเครองเซาะรองตามความยาวไม แผนหนงเซาะไดประมาณสถงเการอง ขนอยกบขนาดของดนสอทจะทำา จากนนนำาไสดนสอ ความยาว 7 นว วางลงไปในแตละรอง ไสดนสอนทำาจากกราไฟต ดนเหนยวและนำาเลกนอย จมในขผงเพอเพมความแขงแกรงทนทาน     ขนตอนตอไป คอนำาไมขนาดเทากนอกแผน ทเซาะรองแลวมาประกบทบลงไป โดยยดตดกนดวยกาวอตสาหกรรมคณภาพสง จะไดแผนไมทมไสดนสอเรยงแถวเปนไสในอยตรงกลาง จากนนใชเครองตด ตดแผนไมออกมาเปนดนสอจำานวนเทากบไส      ขนตอนสดทายคอทาส และนำายางลบมาตดกาว เขากบกนดนสอ เปนอนเสรจกระบวนการ ตามสถตบอกวา บรษทผลตดนสอแหงหนงในอเมรกา ทำาดนสอได 576,000 แทงในเวลาเพยง 8 ชวโมง

ทมา 108 ซองคาถาม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

138

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอตระหนกถงคณคาและสำานกรกในธรรมชาตรอบๆ ตว2. เนอห�

การสำารวจและเรยนรถงความสำาคญของธรรมชาตทอยรอบๆ ตว 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณวาดภาพ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำากองลกเสอ ออกเดนสำารวจธรรมชาตในบรเวณใกลๆ โรงเรยน ใหหมลกเสอแขงขนกนบอกสงทพบเหนในธรรมชาต หมละ 1 ชนด โดยไมซำากน ใหผลดกนพดตอเนองจนกวาหมใดพดซำา หรอบอกชา ใหคดออก จนเหลอหมสดทายทบอกไดเปนผชนะ 4) ผกำากบตงคำาถาม “ลกเสอไดเรยนรอะไรจากการแขงขน” (ฝกความชางสงเกต และพบวาในธรรมชาตนนมอะไรอยมากมายทไมเคยสนใจมากอน) 5) ผกำากบมอบหมายใหลกเสอแตละหม เลอก สงทลกเสอพบในธรรมชาต หมละ 3 ชนด โดยตองเปนสงทอยในนำา 1 ชนด บนบก 1 ชนด และในอากาศ 1 ชนด วาดภาพ บอกชอ และหาความรเกยวกบสงทวาดมาเลาใหเพอนฟงในครงตอไป 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ตวแทนหมลกเสอนำาเสนอภาพวาด และเลาเรองเกยวกบความประทบใจและคณคา ของธรรมชาตทปรากฏในภาพ 4) ผกำากบนำาอภปราย สรปขอคดทไดจากการทำากจกรรมและการนำาไปใชในชวตประจำาวน 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 6 คณค�ของธรรมช�ต เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

139

5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงออก และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เพลง ลกเสอปลกป�

ฉนพอใจหนกหนา สมเจตนาไดมารวมงาน พวงมาลนนมสเสรมพนธ (ซา) คนดนนโลกนยม ชมดอกไมในพนา ชมพฤกษาโขดเขา เราทงหลายๆ ชวยบรรเทา ความรอนเราดวยการปลกปา เราลกเสอสามญ อนรกษปากน เราทกคนยดมนสรางสรรคชาตไทย

เพลง ป�นมวหค

ปานเขาวามวหค หมนกนบรอยพน มาชวยกนๆ ชมไพร นะเพอนเอยใหเพลดเพลน ปานเขาวามความสข สนกดงเชอเชญ มากาวเดนๆ ชมไพร นะเพอนเอย วไลตา

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง หม�จงจอกกบหน�ก�ก

หมาจงจอกตวหนงลอบเขาไปหาอาหารในบานของนกเลนละคร เหนหนากากอนหนงวางอยในทสง ซงหากไมพจารณาใหดกจะดเหมอนมคนกำาลงจองมองลงมา ตอนแรกหมาจงจอกตกใจเกอบจะโจนหน แตรงสตไวได มนปนขนไปดใกลๆ จงรวาเปนเพยงหนากากทมนษยใชสวมใสตอนเลนละคร หมาจงจอกรำาพงกบตนเองวา “หนากากอนนมองดภายนอกชวงสวยสงางามนาเกรงขามเหลอเกน แตนาเสยดายทภายในนนกลวงและวางเปลา” นทานเรองนสอนใหรวา เราจะดคนแตเพยงเปลอกนอกไมได ควรพจารณาถงเนอในหรอสวนประกอบอนๆ ดวย เชน บางคนดภายนอกแสนดแตจตใจกลบสกปรกเลวทราม บางคนตอหนาแสดงทาทรกใครชนชมแตลบหลงกบนนทาวาราย บางคนดทาทางเปนผรอบรแตความจรงไรสมอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

140

เรองสนทเปนประโยชน

เรองอ�ยขยของตนไม

มการแกตายเหมอนกบคนเรา ใชหรอไม ?

คาตอบ...ไมใช ตนไมมความแตกตางจากคน เพราะคนเรามชวงชวตทแนนอน คอคนสามารถม

ชวตอยไดถงอายหนงไมนานไปกวานน ทกวนนโดยเฉลยคนมชวงชวตอยประมาณ 74 ป นอยคนนก

ทจะอยจนถงอาย 90 ป หรอมากกวานน อยางไรกตาม นกวทยาศาสครเชอวา เปนไปไมไดเลยทาง

กายภาพ ทคนเราจะมชวตยนยาวเกน 120 ป

     ตนไมทกตนตองตายในทสดเหมอนกน แตไมมชวงชวตทกำาหนดตายตวเหมอนอยางคนเรา โดย

เฉลยอาจยนตนอยเปนจำานวนปทแนนอนขนอยกบวาเปนตนไมชนดใด ตวอยาง เชน ตนสนบรสเซล

โคนในรฐแคลฟอรเนย นกวทยาศาสตรคนพบวามนมอายเกนกวา 4,000 ปดวยซำา

     ทำาไมตนไมจงมชวตยนยาว เหตผลกคอ ตนไมมโครงสรางทเรยบงาย ตนไมไมมสมอง หลายสวน

ของมนอาจตายไป แตกไมทำาใหตนไมทงตนตายไปดวย ซงทจรงแลวตนไมทดปกตสมบรณด กลบม

สวนทตายแลวประกอบอยเปนสวนใหญ เชน เนอไมใจกลางลำาตน สวนของตนไมทมชวตอยเปนเพยง

ชนเนอเยอบางๆ ใตเปลอกไม ทเรยกวา แคมเบยม (cambium) ใบไม ปลายราก และกงกานเทานน

แตในปจจบน ตนไมสวนมากมกถก “ฆา” เสยตงแตในชวงตนของชวต โดยการตดไมทำาลายปาขยะ

และมลพษทำาใหเกดภาวะโลกรอนพนทแหงแลงขาดความอดมสมบรณ นำาทวม พาย โรคพช แมลงศตร

พชทำาลาย ฯลฯ ทงหมดเปนผลจากการทำาลายสมดลของธรรมชาตซงเปนฝมอของคนทงสน !!!!

“ตนไมคอชวต” เพราะมนผลตออกซเจนใหคนและสตวบนโลกไดหายใจและมชวตอยได แตถา

ตนไมไมมชวตเหลออยแลว คนและสตวกอยไมไดเชนกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

141

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมทกษะการคดวเคราะห และแกไขปญหาในนาทวกฤตได2. เนอห�

การคดวเคราะหและแกไขปญหาในนาทวกฤต3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบงาน 3.3 ใบความร เรอง เรอง ชาวรมแมนำา โก-ลก ทำาอยางไร เมอนำาทวมบาน 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบลกเสอกำาหนดประเดนกรณศกษาเรอง “นาทวมบานในเวลากลางคน” 4.4 ผกำากบแจกใบงานใหลกเสอแตละหมรวมกนคดวเคราะห และแกไขปญหาตามประเดนในใบงาน และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.5 สมใหลกเสอนำาเสนอผลการวเคราะหและแกไขปญหาหมละ 1 ประเดน 4.6 ผกำากบนำาอภปราย ใหลกเสอหมอนเพมเตม และรวมกนสรป แนวทางการแกปญหาในสถานการณ “นาทวมบานในเวลากลางคน” จดทำาเปนโปสเตอรตดบอรดใหเพอนๆ ไดศกษาเพอสามารถนำาไปปฏบตได 4.7 ผกำากบลกเสอเพมเตมเรอง การเคลอนยายผปวย เดก และคนชรา ในกรณทตองใหความชวยเหลอในนาทวกฤต 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล สงเกตการแสดงออก และการมสวนรวมวเคราะห และแกไขปญหาในกลม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 7 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

142

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง รวมใจ

(สรอย) รวมใจเราพรอมใจ รวมใจเราพรอมใจ รวมใจเราพรอมใจ งานนอยใหญรวมใจกนทา พวกเราลกเสอไทย ตางพรอมใจสามคค นาใจของเรากลาหาญ บากบนอดทน หมนทาความด ผกมตรและมไมตร เหมอนดงนองพรบความชนบาน (สรอย) รวมใจเราพรอมใจ……………………… พวกเราลกเสอไทย บกปาไปลยนานอง แมเราจะฝาภยพาล แตจตเบกบาน เพราะความปรองดอง ชมฟาและนาลาคลอง เสยงคกคะนอง รองเพลงเพลนใจ

ใบกจกรรม

ใหหมลกเสอรวมกนคดวเคราะหและแกไขปญหาตามประเดนตอไปน เขยนขอสรปทไดลงในใบกจกรรม และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ

สถานการณ : ฝนตกหนกเปนเวลานาน และเกดนาทวมบานในเวลากลางคน

1. เมอนำากำาลงทวมบานลกเสอคดวาเรองเรงดวนทควรตองจดการทนทมอะไรบาง ใหเขยนเรยงลำาดบความเรงดวนและความสำาคญตงแตมากไปนอย1.1 ..................................................................................................................................1.2 ..................................................................................................................................1.3...................................................................................................................................1.4...................................................................................................................................1.5...................................................................................................................................

2. ในกรณทมคนปวย เดกเลก หรอคนชรา อยดวยจะดำาเนนการชวยเหลออยางไร............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

143

ใบคว�มร

เรอง ช�วรมแมนำ� โก-ลก ทำ�อย�งไร? เมอนำ�ทวมบ�น ในฤดฝน  สงทชาวรมฝงแมนำาสไหงโก-ลกกงวลอยางมาก คอระดบนำาในแมนำาสไหงโก-ลก ซงเพมสงขนจนเออลนตลง เนองจากปรมาณนำาฝนบวกกบปรมาณนำาจาก อ.แวง อ.สครน และจากประเทศมาเลเซยไหลเขามาสมทบ ชาวรมฝงแมนำาสไหงโก-ลกทอาศยอยในพนทราบลม ตองคอยตดตามสถานการณนำาทวมและการพยากรณอากาศอยางใกลชด เพอเตรยมความพรอมรบมอกบปญหานำาทวมทตองประสบอยางหลกเลยงไมได แตสงหนงทพนองชาวรมฝงแมนำาสไหงโก-ลก ถอปฏบต ยามทเกดนำาทวมฉบพลนและนำาทวมขงคอ การรวบรวมสตสมปชญญะใหมนคง ชาวรมฝงแมนำาสไหงโก-ลก มลำาดบความสำาคญในการถอปฏบตเมอเกดนำาทวมดงน        อยางแรกสด คอ  สำารวจวา  บานทอย  ยงอยไดหรอไม?? หากพบวาอยไมได รบอพยพใหมทนท โดยยายไปยงศนยชวยเหลอผอพยพทไดจดไว และปฏบตดงน 1. ควบคมสตใหมนคง รวบรวมคนในบานใหอยครบ ดแลผสงอาย คนพการและเดก 2. เกบสงของสำาคญๆ และจำาเปนตดตวไปดวยเทานน เชน ยาประจำาตว แวนตา บตรประชาชน โทรศพทมอถอ ทรพยสนมคา สมดเงนฝาก เสอผาเทาทจำาเปน เปนตน 3. เกบของสำาคญทเหลอใสกญแจ ปดบานใหเรยบรอยปลอดภย เกบสงของในบานขนทสงตามใหรวดเรวตามระยะเวลาทม 4. ปดนำา แกส ไฟฟา (คดเอาท) ถอดปลกอปกรณไฟฟาทกชนด ไมจบเครองใชไฟฟาในขณะตวเปยกหรอเทาแชอยในนำา 5. ในการอพยพออกจากบานจะใชไมเทาในการนำาทาง เพอใหแนใจวาไมมหลมบอ ในขณะเดยวกนหากกระแสนำาไหลเชยว จะใชเรอหรอรอใหมคนมาชวยในการอพยพ 6. ยายรถขนไปไวทสง ไมขบรถหากระดบนำาสงเกนสองเมตร เพราะนำาอาจพดตวรถใหลอยไปตามกระแสนำาได 7. คอยตดตาม สถานการณนำาทวมอยางตอเนอง และยายกลบเขาบานเมอสถานการณเขาสภาวะปกตและปลอดภยแลว

แตหากพบวา ยงอยได กจะถอปฏบต ดงน 1. เคลอนยายสงของทอยตำาขนไวทสง หรอเกบในภาชนะทกนนำาได 2. สำารวจนำาประปา นำาดม ไฟฟา หองสขา วายงใชไดหรอไม? 3. การตดไฟฟา ถอดปลกอปกรณไฟฟาทกชนด เพอปองกนกระแสไฟฟากระจายไปตามนำา  ไมจบเครองใชไฟฟาในขณะตวเปยกหรอเทาแชอยในนำา 4. ตดตามสถานการณนำาทวมในทกชองทางอยเสมอ 5. ตดตอขอความชวยเหลอในสงทขาดแคลน 6. แจงสถานททำางานหากไมสามารถออกไปทำางานได 7. จดหานำาไวอปโภคบรโภคไวใหเพยงพอ โดยประมาณ 2,000 ซซ ตอคน/วน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

144

ใบคว�มร

8. หากมผทประสบปญหาสขภาพในบาน รบขอความชวยเหลอเมอตองการไปพบแพทยเปนการเรงดวน 9. เตรยมอาหารทสามารถเกบไดนาน ไมเนาเสย ไมตองแชตเยน ไมตองปรงสกกอน เปนอาหารพรอมทาน ผลไม ผก นมกลอง นำาผลไมกลอง อาหารกระปอง เตรยมทเปดกระปอง (หากไมเปนชนดมฝากระปองเปดไดเอง) อยาเลอกอาหารทกนแลวกระหายนำามาก เชน อาหารขนมทมรสเคมจด ควรเลอกอาหารทใหพลงงานสง ถามเดกเลกและผสงอาย ใหเตรยมอาหารสำาหรบเดกและผสงอายดวย 10. เตรยม ไฟฉาย ถานไฟฉาย ตะเกยง ไมขดไฟ เพอสองสวางในยามฉกเฉน หากเกดไมมไฟฟาใช 11. ดแลสขอนามย ปองกนการเจบปวย หากไมมนำาลางมอ ควรใชแอลกอฮอลเชดกอนทานอาหาร 12. หากสขาใชไมได  ทำาสขาเคลอนทชวคราวหรอใชพลาสตกถงดำาหากตดอยนาน 13. เมอมบาดแผล เกดจากอบตเหตควรทำาแผลฆาเชอทนท 14. เมอสถานการณนำาทวมสงผลกระทบตอรางกายและจตใจ ใหทำากจกรรม พดคยใหกำาลงใจ ออกกำาลงกาย เพอผอนคลายความเครยด 15. หากไมจำาเปนหามสมผสนำาทวมขง เพราะอาจปนเปอนสงทเปนอนตราย สารเคม หรอเกดไฟฟารว เพอความปลอดภยหากตองประสบภย เคลดลบดๆ ทพนองชาวรมฝงแมนำาอ.สไหงโก-ลก ถอปฏบตกนตลอดมาเมอประสบภยนำาทวม  ทำาใหความสญเสยนอยลงกวาปทผานๆ มาลงเรอยๆ สามารถใชเปนแนวทางในการปฏบตหากทานตองประสบปญหานำาทวม เพอความปลอดภยทงชวตและทรพยสนของทานและครอบครว 

ขอขอบคณขอมลจาก  พนองรมฝงแมนาสไหงโก-ลก  ทาโรงเลอย ทาประปาบทความโดย  ซาลน  เจะอาแซ

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง เต�กบอนทร

กาลครงหนงนานมาแลว มเตาตวหนงรสกเบอหนายในถนทอยเดมของตน มนประกาศแกสตวปก

ทงหลายวาหากผใดสามารถพาไปอยในสถานทอดมสมบรณจะมอบทองคำาทเกบสะสมไวใหเปนรางวล

นกอนทรตวหนงเหนชองทางทจะไดกนเนอเตาจงรบอาสาโดยใชกรงเลบจบขอบกระดองพาบนขน

ไปบนเวหา แลวปลอยใหเตาตกลงมากระแทกหนจนกระดองแตก นกอนทรจงบนลงมากนเนอเตาอยาง

เอรดอรอย

นทานเรองนสอนใหรวา ผใดไววางใจเปดโอกาสใหศตร ผนนยอมพบกบความพนาศ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

145

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอรจกและเขาใจลกษณะ “คนด” ตามอดมคตของลกเสอ2. เนอห�

ลกษณะคนดในอดมคตของลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ลกเสอนงลอมวงตามหม ใหสมาชกแตละคนผลดกนเลาถง “คนด” ทตนเองรจกใน 3 ประเดน คอ 1) บคคลนนมความดอยางไร 2) ลกเสอรไดอยางไรวาเขาเปนคนด 3) สรปถงคณสมบตทคดวาดทสดของบคคลนน 4.4 รวมกอง ผกำากบนำาอภปรายในประเดนตอไปน 1) ลกเสอคดวาการเปน “คนด” นนเปนประโยชนตอตนเอง และผอนอยางไร 2) การเปน “คนด” จะทำาให “ลกเสอเปนผมเกยรต เชอถอได” ดงนน ลกเสอคดวา จะสรางคณสมบตของคนดใหเกดขนในตวของลกเสอใหมากทสดอยางไร 4.5 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.6 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเองแผนก�รจดกจกรรมท 8 คนดในอดมคต เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

146

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง   หนงในรอย

พราวแพรว อนดวงแกวแวววาม  สดสงามหลายหลากมากนามนยม นลกาฬ มกดา บษรา ขาคม นาชมวางามเหมาะสมด เพชรนาหนง งามซง พงเปนยอดมณ  ผองแผวสดส  เพชรดมหนงในรอยดวง ความดคนเรานดใด  ดนาใจทใหแกคนทงปวง  อภย รแตใหไปไมหวง เจบทรวงหนวงใจใหรทน รกลนกลา เลศลา ความเปนยอดคน  ชนชอบตอบผล  รอยคนมหนงเทานนเอย

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง สนขผซอสตย

บานหลงหนงเลยงสนขไวเฝาบาน สนขตวนนซอสตยมาก ยามกลางคนขณะทมนนอนหลบ หากไดยนเสยงผดปกต มนจะลกขนมาเหาหอน เตอนภยแกเจาของบานเสมอ คนหนงมนไดยนเสยงฝเทาคนยำาใบไมดงกรอบแกรบ ใกลรวบาน แมจะไมเหนวาเปนใครมนกสงเสยงเหาไวกอน เจาหวขโมยจงโยนเนอชบยาเบอชนหนงเขามาในรว สนขเฝาบานเดนเขาไปดมๆ ด แตไมกน มนยงคงเหาตอไปจนกระทงเจาของบานออกมาด แลวกชวยกนจบโจรไดในทสด นทานเรองนสอนใหรวา อามสสนบนนนซอความซอสตยไมได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

147

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจและเหนคณคาตนเอง2. เนอห� การเหนคณคาตนเอง3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ลกเสอนงลอมวงทำากจกรรมในหม ใหสมาชกแตละคน ผลดกนพดถงความถนดของตนเอง หรอสงทตนเองทำาไดด และสามารถใหความชวยเหลอเพอนและงานของหมลกเสอและกองลกเสอได นายหมรวบรวมจดบนทกความถนดของสมาชก 4.4 รวมกอง ผกำากบใหนายหมรวบรวมวา ในกองลกเสอมทรพยากรบคคลทจะพฒนางานของกองลกเสอในเรองอะไรไดบาง 4.5 ผกำากบนำาอภปรายในกองลกเสอ ในประเดนตอไปน - การทลกเสอไดรถงความถนด และความสามารถของตนเองนน มประโยชนตอตนเอง และผอนอยางไร (รสกภมใจและเหนคณคาตนเอง มกำาลงใจทจะไดสงเสรมและพฒนาความสามารถของตนเองใหดยงๆ ขน และสามารถใหความชวยเหลอแกเพอน และงานของสวนรวมได) 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเองแผนก�รจดกจกรรมท 9 สงดๆ ของฉน เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

148

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง จบมอ

จบมอกนไวใหมนคง เพอความยนยงสามคค

รกกนปรองดองเหมอนนองพ เพอความสามคคมรวมกน

โกรธกนมนรายเปนสงเลว เปรยบดงเปลวเพลงรอนไฟนน

เผาใจ ใหมความไหวหวน จบมอยมใหกนเปนสงด

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง วธเสรมสร�งคณค�ตนเอง

การเหนคณคาตนเอง หมายถง การรบรถงคณคาหรอความสามารถทมอยในตนเอง บนพนฐานท

สมดลระหวางความตองการผลสำาเรจ กบความมเกยรตและความซอสตย

กรมสขภาพจต แนะนำาวธเสรมสรางคณคาของตนเอง ดงน

1. พจารณาจดยนและสงสำาคญของชวตตนเองวาคออะไร

2. จดเวลาในการพฒนาจตใจและความเชอมนตนเองดวยวธตางๆ เชน การนงสมาธ การอาน

หนงสอทเสรมสรางความเชอมน จดคำาขวญทประทบใจ จดบนทกสงทดๆ และผลงานของตนเองท

ชนชอบหรอประสบผลสำาเรจ (ตวอยาง : ซอสตย คดรเรม มงมน เอออาทร เรยนด ไดรางวล ฯลฯ)

เปนตน

3. เลกบนสงทไมดของตนเอง ไมดถกตวเองหรอมองวาตวเองไรความสามารถ การตอกยำาจดดอย

จะทำาใหขาดพลงและความเชอมนในตนเอง

4. ไมเปรยบเทยบตวเองกบผอน เพราะทกคนแตกตางกน และยอมรบวาไมมใครสมบรณ 100%

5. คบกบคนทมองโลกในแงด มความเชอมนและเหนคณคาตนเอง เพราะเพอนจะคอยกระตนให

เรามความมนใจและความมงมนมากขน รวมทงมองปญหาวามทางออกและมองโลกในแงด

6. หาตนแบบ เพอเปนแนวทางการดำาเนนชวตของตนเอง ตงเปาหมายทจะเปนไปไดและมงมนส

ความสำาเรจ

7. หาผชวยเหลอดานทกษะและทศนคต ในการดำารงชวตหรอการงาน ถาหากมคนชมหรอกลาวโทษ

ใหกลาวคำาวาขอบคณทเขาชวยบอกใหเราร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

149

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเรยนรประโยชนของสมนไพรทมการใชอยในทองถนและจดทำามมนทรรศการสมนไพรในโรงเรยน2. เนอห�

ประโยชนของสมนไพรชนดตางๆ ทมในทองถน3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 พชสมนไพร ตางๆ และอปกรณ สำาหรบจดทำานทรรศการสมนไพรในโรงเรยน 3.3 ใบความร เรอง สมนไพร 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาตวอยางพชสมนไพรทมใชในทองถน ทงทใชประกอบอาหารและใชเปนยา มาใหลกเสอศกษาและสงเกตลกษณะของพชสมนไพรตางๆ เชน ขง ขา ตะไคร ใบชะพล ใบชะอม ใบขเหลก ใบมะขาม ฟาทะลายโจร ใบเตยหอม ใบพล ขมนชน ฯลฯ 4) มอบหมายงานใหลกเสอแตละหม รวมกนศกษาสมนไพร หมละ 4 ชนดทไมซำากน ในเรองประโยชนและวธการนำาสมนไพรชนดนนๆ ไปใช โดยการสบคนจากแหลงขอมลตางๆ และสอบถามจากคนในชมชน เพอนำามาจดทำานทรรศการสมนไพร เปนผลงานของกองลกเสอ เผยแพรในโรงเรยนในครงตอไป พรอมกบนำาตวอยางสมนไพร หรอ สมนไพรทเปนตนปลกในกระถาง หรอ รปภาพ มาประกอบนทรรศการดวย 5) ลกเสอวางแผนการจดนทรรศการ นำาเสนอ เผยแพร และเตรยมแบบบนทกการเยยมชมนทรรศการ 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กองลกเสอ รวมกนจดมมนทรรศการสมนไพรในโรงเรยน ผกำากบใหคำาชแนะ 4) ลกเสอเยยมชมผลงาน และสะทอนความรสกทด ตอเจาของผลงานผจดนทรรศการ ผกำากบนำาอภปราย สรป ขอคดทไดจากการทำากจกรรม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถนแผนก�รจดกจกรรมท 10 นทรรศก�รสมนไพร เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

150

5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงออก และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เพลง ม�ต�มนด

เอา ฮาเฮฮา ชกชาอยใย เอาฮะฮะไฮ จงรบไปใหทนเวลา

เอา ฮฮฮ ดใหดเขามใหมมา เอาฮาเฮฮา พรอมใจกนมาพบหนาพรอมกน

เฮ พรอมใจมาเรยน ฮาพากเพยรบากบน มาซมาซ มาซเรวพลน ถงวนเวลาเขาเรยน

เพลง ยม

ยม ยม กนเถอะนะ ยมแลวพาคลายเศรา

ยมพาใหคลายเหงา ยมพาเราเพลนใจ

ยมนนพาสขลา ทาเรองยากเปนงาย

ยมใหกนเมอไร เรองรายจะกลายเปนด

ใบคว�มร

เรอง สมนไพร

พชสมนไพร หมายถง พชทใชทำาเปนยารกษาโรค โดยใชสวนตางๆ ของพช ชนดเดยวหรอหลายชนดพรอมกน บางชนดใชรบประทาน บางชนดใชทาหรอทำาเปนลกประคบ ตวอยางเชน ใบชะพล, มะขามปอม, มะระขนก, ตะไคร, ขง, ขา, หวหอม, ฟาทะลายโจร, ขมนชน, ไพล ฯลฯ ยารกษาโรคปจจบนหลายขนานทผลตเปนอตสาหกรรม มทมาจากการศกษาวจยการใชพชสมนไพรพนบาน ของกลมชนพนเมองตามปาเขาหรอในชนบท ทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษทไดสงเกตวาพชใดนำามาใชบำาบดโรคได มสรรพคณอยางไร รวมทงจากการเรยนรดวยประสบการณและการทดลองแบบพนบานทไดทงขอดและขอผดพลาด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

151

ใบคว�มร

คว�มสำ�คญของพชสมนไพร 1. ความสาคญในดานสาธารณสข พชสมนไพร เปนผลผลตจากธรรมชาต ทมนษยรจกนำามาใชเปนประโยชน เพอการรกษาโรคภยไขเจบตงแตโบราณกาลแลว เชน ในเอเชยกมหลกฐานแสดงวามนษยรจกใชพชสมนไพรมากวา 6,000 ป แตหลงจากทความรดานวทยาศาสตร มการพฒนาเจรญกาวหนามากขน มการสงเคราะห และผลตยาจากสารเคมในรปทใชประโยชนไดงาย สะดวกสบายในการใชมากกวาสมนไพร ทำาใหความนยมใชยาสมนไพรลดลงอยางมาก ความรและวทยาการดานสมนไพรจงขาดชวงการพฒนาไป ในปจจบนทวโลกตางยอมรบวา สารสกดสมนไพรใหคณประโยชนดกวายาทเปนสารสงเคราะหทางเคม และประเทศไทยเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตอนอดมสมบรณ มพชตางๆ ทใชเปนสมนไพรไดอยางมากมายนบหมนชนด ขาดแตเพยงการศกษาและวจยทางวทยาศาสตรเทานน ความตนตวทจะพฒนาความรดานพชสมนไพรจงเรมขนอกครงหนง โดยมกลวธการพฒนาสมนไพรและการแพทยแผนไทยในงานสาธารณสขมลฐาน คอ 1) สนบสนนและพฒนาวชาการและเทคโนโลยพนบานอนไดแก การแพทยแผนไทย เภสชกรรมแผนไทย การนวดไทย สมนไพร และเทคโนโลยพนบาน เพอใชประโยชนในการแกไขปญหา สขภาพของชมชน 2) สนบสนนและสงเสรมการดแลรกษาสขภาพของตนเอง โดยใชสมนไพร การแพทยพนบาน การนวดไทย ในระดบบคคล ครอบครว และชมชน ใหเปนไปอยางถกตอง เปนระบบ และสามารถประยกตเขากบการดแลสขภาพแผนปจจบนได จงอาจกลาวไดวาสมนไพรสำาหรบสาธารณสขมลฐาน คอสมนไพรทใชในการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรคหรออาการเจบปวยเบองตน เพอใหประชาชนสามารถพงตนเองไดมากขน 2. ความสาคญในดานเศรษฐกจ พชสมนไพรเปนพชเศรษฐกจชนดหนงทหลายประเทศกำาลงลงทนสกดหาตวยาเพอรกษาโรคตางๆ และมหลายประเทศทนำาสมนไพรไทยไปปลกและทำาการคาขายแขงกบประเทศไทย สมนไพรหลายชนดทเราสงออกเปนรปของวตถดบคอ กระวาน ขมนชน เรว เปลานอยและมะขามเปยก เปนตน ซงสมนไพรเหลานตลาดตางประเทศยงคงมความตองการอกมาก กระทรวงเกษตรและสหกรณจงมโครงการวจยเพอหาความเปนไปได ในการพฒนาคณภาพและแหลงปลกสมนไพรเพอสงออก โดยกำาหนดชนดของสมนไพรทมศกยภาพ 13 ชนด คอ มะขามแขก กานพล เทยนเกลดหอย ดองดง เรว กระวาน ชะเอมเทศ ขมน จนทรเทศ ใบพล พรกไทย ดปล และนำาผง

ประโยชนของพชสมนไพร 1. สามารถรกษาโรคบางชนดได โดยไมตองใชยาแผนปจจบน ซงบางชนดอาจมราคาแพง และตองเสยคาใชจายมาก อกทงอาจหาซอไดยากในทองถนนน 2. ใหผลการรกษาไดดใกลเคยงกบยาแผนปจจบน และใหความปลอดภยแกผใชมากกวาแผนปจจบน 3. สามารถหาไดงายในทองถน เพราะสวนใหญไดจากพชซงมอยทวไปทงในเมองและชนบท

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

152

ใบคว�มร

มราคาถก สามารถประหยดคาใชจายในการซอยาแผนปจจบนทตองสงซอจากตางประเทศ เปนการลดการขาดดลทางการคา 4. ใชเปนยาบำารงรกษาใหรางกายมสขภาพแขงแรง 5. ใชเปนอาหารและปลกเปนพชผกสวนครวได เชน กะเพรา โหระพา ขง ขา ตำาลง 6. ใชในการถนอมอาหาร เชน ลกจนทร ดอกจนทรและกานพล 7. ใชปรงแตง กลน ส รส ของอาหาร เชน ลกจนทร อบเชย พรกไทย 8. ใชปรงแตงกลนอาหารพวก ขนมปง เนย ไสกรอก แฮม เบคอน 9. สามารถปลกเปนไมประดบอาคารสถานทตางๆ ใหสวยงาม เชน คน ชมเหดเทศ 10. ใชปรงเปนเครองสำาอางเพอเสรมความงาม เชน วานหางจระเข ประคำาดควาย 11. ใชเปนยาฆาแมลงในสวนผก ผลไม เชน สะเดา ตะไคร หอม ยาสบ 12. เปนพชทสามารถสงออกทำารายไดใหกบประเทศ เชน กระวาน ขมนชน กระชาย 13. เปนการอนรกษมรดกไทยใหประชาชนในแตละทองถน รจกชวยตนเองในการนำาพชสมนไพรในทองถนของตนมาใชใหเกดประโยชนตามแบบแผนโบราณ 14. ทำาใหคนเหนคณคาและกลบมาดำาเนนชวตใกลชดธรรมชาตยงขน 15. ทำาใหเกดความภมใจในวฒนธรรม และคณคาของความเปนไทย

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง กระต�ยกบเพอน

กระตายตวหนงภาคภมใจนกหนาทสตวทกตวในปาตางกเปนเพอนรกของมน วนหนงเมอไดยน

เสยงหมาปาดงมาจากชายทงกระตายจงไปหามาเพอขอใหมาพามนขหลงหนจากอนตราย

“วนนขาไมวางจรงๆ เพอนเอย” มาปฏเสธ “เจาลองไปขอความชวยเหลอจากเจาววดเถอะ”

กระตายขอใหววชวยไลขวดขบไลพวกหมาปาแตววกอางวาตดธระสำาคญ เพราะนางววสาวนดใหมนไป

พบ “ลองไปหาเจาแพะดซ มนคงชวยพาเจาหนไดแน” ววแนะนำา

“แตขนของขาแขงและหยาบ อาจจะตากนของเจาใหบาดเจบไดนะ” แพะบายเบยง “ไปขอใหเจา

แกะชวยดกวา เพราะขนของมนทงยาวและนม”

“ขากอยากจะชวยเจาเหมอนกน” แกะพดเอาใจ “แตเจากรนวาหมาปามนกชอบกนแกะ เหมอนกน

เอาไวขอความชวยเหลออยางอนดกวานะ”

ขณะนนหมาปาฝงใหญไดวงพนชายปาเขาใกลมามากแลว กระตายจงตดสนแผนหนดวยขาของตน

และโชคดทหนพนอนตรายไปไดอยางหวดหวด

นทานเรองนสอนใหรวา ถงแมจะมเพอนมากมาย แตการทำาสงใดกตามควรหวงพงตนดทสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

153

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คนตกเบดกบลกปล�

คนตกเบดคนหนงตกปลาตงแตเชายนคำา ไมไดปลาสกตวเดยว แตกอนทจะกลบบานเมอวดคนเบด

ขนปรากฏวามลกปลาตวหนงตดเบดอย ลกปลาพยายามวงวอนใหคนตกเบดปลอยตนไป

“ขาเปนปลาตวเลกแคนทานนาไปกนกไมอมหรอก ไวรอใหขาโตและอวนกวาน จะรบมาใหทานจบ

ไปเปนอาหารทนท” แตคนหาปลาไมปลอยและตอบวา

“คงไมมวนนนหรอกหากปลอยเจาลงนาเจาคงจะหวเราะเยาะขามากกวา”

นทานเรองนสอนใหรวา อยาหมายนำาบอหนา ปลาตวเดยวในมอดกวาปลาทงฝงในนำา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

154

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความเขาใจในวถชวต ทสะทอนคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ2. เนอห� การปฏบตในวถชวตประจำาวน ทแสดงออกถงคำาปฏญาณและกฎลกเสอ3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ใบความร เรอง คำาปฏญาณและกฎลกเสอ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบใหลกเสอทบทวนคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ 4) มอบหมายงานใหลกเสอแตละหมรวมกนคดการแสดงบทบาทสมมต หมละ 1 เรอง ทแสดงออกถงวถชวตประจำาวน ทสอดคลองกบคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ ขอใดขอหนง หรอหลายขอ โดยสงตวแทนแสดงบทบาทสมมต หลงแสดงบทบาทสมมตจบ ใหลกเสอหมอนทายวาสอดคลองกบกฎของลกเสอขอใด แลวจงเฉลย พรอมอธบายเพมเตม 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ใหลกเสอแตละหมทยงไมไดแสดง สงตวแทนแสดงบทบาทสมมต หลงแสดงบทบาทสมมตจบ ใหลกเสอหมอน ทายวาสอดคลองกบกฎของลกเสอขอใด แลวหมทแสดงจงเฉลย พรอมอธบายเพมเตม จนครบทกหม 4) ผกำากบอธบายสรปขอคด 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตการทำางานระบบหม การทำาหนาทผนำาและสมาชกทดของกลม 5.2 ตรวจสอบความเขาใจเรองคำาปฏญาณและกฎลกเสอทบรณาการกบชวตจรง

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 11 คำ�ปฏญ�ณและกฎในชวตประจำ�วน เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

155

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เพลง กฎของลกเสอ

กฎทหนง พงจาใหด ลกเสอตองมเกยรตเชอถอได

กฎทสอง นนรองลงไป จงภกดผมพระคณ

กฎทสาม นนบาเพญบญ ชวยเหลอเกอกล เพอประโยชนเรอยไป

นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ นะเธอ อยาลม อยาลม

กฎทส อนนนาคด ลกเสอเปนมตรกบทกคน

กฎทหา ทานวาเอาไว มารยาทใด ใด ดดใหงามๆ

กฎทหก นรกไมตาม ลกเสอมความกรณาสตวมน

นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ นะเธอ อยาลม อยาลม

กฎทเจด จงเชอจงฟง ในคาสงโดยดษฎ

กฎทแปด ยมๆ ไวซ ลกเสอตองมนาอดนาทน

กฎทเกา ออมไวหนามล ถงคราวอบจน เงนทองมากม

กฎทสบ ประพฤตจงด ทงกายวจ มโนพรอมกน

เกม

เกม ห�ค

วธเลน ใหลกเสอยนเปนวงกลม 2 วงซอนกน โดยยนหนหนาเขาหากน แลวจำาไววาคของตนคอใคร ใหวงกลมทงสองทำาขวาหน แลวเดนสวนกนในวงกลมตามเพลง (เปดวทยหรอใหลกเสอรองเพลงงายๆ ตามทผกำากบกำาหนด) เมอผกำากบเปานกหวด ใหลกเสอหาคของตนเองเมอเจอแลวใหจบมอนงลง คทหาคชาทสดจะตองออกจากการแขงขน เสรจแลวเรมตนใหม คทเหลอเปนคสดทายจะเปนผชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

156

ใบคว�มร

เรอง คำ�ปฏญ�ณและกฎลกเสอส�มญ

คำ�ปฏญ�ณลกเสอส�มญ 3 ขอ ดวยเกยรตของขา ขาขอสญญาวาขอ 1 ขาจะจงรกภกดตอชาต  ศาสนา  พระมหากษตรย (ความหมาย-ลกเสอจะตองมความ ศรทธา เชอมนในชาต ศาสนา และพระมหากษตรยของตน  เคารพเทดทนทง 3 สถาบน ดวยความซอสตย)ขอ 2 ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ (ความหมาย-ลกเสอจะตองประพฤตปฏบตตนใหเปนประโยชน ตอผอนในทกโอกาส ทกสถานการณ เทาทจะทาได โดยเรมตงแตครอบครว จนถงสงคมภายนอก)ขอ 3 ขาจะปฏบตตามกฎของลกเสอ (ความหมาย-ลกเสอตองปฏบตตนตามกฎ 10 ขอ ของลกเสอซงเปนหลกยดเหนยวใหลกเสอปฏบตแตสงดงาม)

กฎของลกเสอส�มญ 10 ขอ ดงน

ขอ 1 ลกเสอมเกยรตเชอถอได (ความหมาย-ลกเสอจะตองยดมนในความซอสตย ปฏบตตามคามนสญญา กระทาตนใหเปนทเชอถอและไววางใจได)ขอ 2 ลกเสอมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรยและซอตรงตอผมพระคณ (ความหมาย-ลกเสอจะปกปองสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย และยดมนในความซอสตย  กตญตอผมพระคณทกทาน)ขอ 3 ลกเสอมหนาทกระทำาตนใหเปนประโยชนและชวยเหลอผอน (ความหมาย-ลกเสอจะตองพรอมอยเสมอทจะบาเพญประโยชน และเปนทพงแกผอนได)ขอ 4 ลกเสอเปนมตรของคนทกคน และเปนพนองกบลกเสออนทงโลก (ความหมาย-ลกเสอจะตองมใจโอบออมอาร มความเออเฟอเผอแผแกทกคน โดยไมเลอกเชอชาต  ศาสนา และปฏบตตอเขาเหมอนญาตพนอง)ขอ 5 ลกเสอเปนผสภาพเรยบรอย (ความหมาย-ลกเสอจะตองเปนผมกรยาวาจาสภาพ ออนโยน ออนนอมมความสมมาคาราวะตอบคคลทวไป)ขอ 6 ลกเสอมความเมตตากรณาตอสตว (ความหมาย-ลกเสอจะตองมใจเมตตากรณา สงสารสตว ไมรงแกหรอทรมานสตว หรอเมอพบสตวบาดเจบตองใหการชวยเหลอ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

157

ใบคว�มร

ขอ 7 ลกเสอตองเชอฟงคำาสงของบดา มารดาและผบงคบบญชาดวยความเคารพ (ความหมาย-ลกเสอจะตองปฏบตตามคาสงสอน คาชแนะของบดามารดา ครอาจารย และผบงคบบญชาดวยความเตมใจและเคารพ)ขอ 8 ลกเสอมใจราเรง ไมยอทอตอความยากลำาบาก (ความหมาย-ลกเสอจะตองมความราเรง ยมแยมแจมใสอยเสมอ ถงแมจะตกอยในความยากลาบาก กจะไมแสดงอาการยอทอใหเหน)ขอ 9 ลกเสอเปนผมธยสถ (ความหมาย-ลกเสอตองรจกประหยดทรพยทงของตนเองและผอนไมสรยสราย)ขอ 10 ลกเสอประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ (ความหมาย-ลกเสอจะตองรจกสารวม และระวงกาย วาจา ใจ ไมใหมความอจฉารษยา มความบรสทธใจตอทกคน)

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ลกช�ยทงเก�

เศรษฐคนหนงมลกชายเกาคน ครนแกเฒากรจกเปนหวงทรพยสนของตนเองและอนาคตของลกๆ วนหนงเศรษฐไดเรยกลกทงเกามาพบแลวบอกวา “พอจะทดสอบวาใครเหมาะสมทจะเปนผดแลสมบตหลงจากทพอไดตายแลว” เศรษฐกำาเมลดถวไวแลวพดกบลกวา “เจาจงนาเมลดถวฝกยาวไปปลกและบารงรกษาใหดทสด หากเมลดถวของผใดงอกงามใหฝกอวบอวนสมบรณ พอจะตดสนใหผนนเปนผดแลทรพยสมบตของพอตอไป” แลวลกชายทงเกากรบถวไปคนละเมดแลวแยกยายไปปลกททางของตน ครนไดเวลาถวออกฝก กอวบอวนสมบรณเหมอนๆ กนทกคน มแตลกชายคนสดทายเทานนทไมไดนำาฝกถวของตนเองมาใหพอด เศรษฐสงสยจงถามวา “เจาสทธไหนละถวทเปนผลผลตของเจา” เศรษฐถาม เจาสทธคกเขาลงขางพอ “ผมเอาเมลดถวทพอใหไปปลกดแลรกษาอยางด แตเทาไรกไมยอมแตกหนอขนเปนตน” แทนทเศรษฐจะตำาหน กลบหวเราะ “ฮา ฮา…ดมากลกเอย เจาเปนคนด มความชอสตย สวนพทงแปดคนลวนแยพอๆ กน” พดจบเศรษฐกเออมมอลบหวสทธลกชายคนสดทอง แลวประกาศความจรงใหลกทด มความซอสตยมารบภาระรกษาสมบตสบทอดตอไป ซงทจรงแลวเมลดถวทเศรษฐใหลกๆ ไปปลกนน ถกนำาไปควจนสกกอนแลว จะปลกขนไดอยางไร ดงนนลกทงแปดของเศรษฐกพากนตบตาผเปนพอ ดวยการนำาเมลดถวพนธดๆ มาปลก มแตสทธลกชายคนเลกของเศรษฐเทานน ดงนนเขาจงไดรบการแตงตงใหเปนผดแลมรดกตงแตนนมา นทานเรองนสอนใหรวา ความซอสตยสจรตเปนคณสมบตทสำาคญทสดสำาหรบคนทจะทำางานเพอสวนรวม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

158

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คว�มโลภและคว�มรษย�

กาลครงหนง นานมาแลว มชายสองคนซงเปนเพอนบานกน วนหนงไดชวนกนไปเฝาเทพจปเตอรหรอซอสผเปนราชาแหงเทพเจาทงปวง เทพจปเตอรรวาชายคนแรกนนเปนคนทมแตความโลภ สวนชายอกคนหนงในใจของเขามแตความรษยา เพอเปนการสงสอนและลงโทษ เทพจปเตอรจงอนญาตใหทงชายสองนกขอพรในใจไดตามปรารถนาแตมขอแมวาทานจะบนดาลใหอกคนหนงไดรบพรเปนสองเทาของผทขอ “ขาตองการเพชรนลจนดาและทองคาเตมหอง” ชายผมความโลภนกขอพรเปนคนแรก แตแลวเขากตองเสยใจเพราะเพงนกไดวาเพอนของตนจะตองไดเพชรนลจนดาถงสองหอง แมจะสมปรารถนาชายผมความโลภกหาความสขใจมไดแมแตนอย สวนชายอกคนหนงไมรวาบดนตนเองกลายเปนมหาเศรษฐไปโดยบงเอญเพราะความโลภของเพอนบานเขาคดแตวาไมอยากใหเพอนของตนเสวยสขกบพรทไดรบจากเทพเจาจงขอพรใหตวเองตาบอดขางหนง เพอใหชายผมความโลภตาบอดสองขาง นทานเรองนสอนใหรวา ความโลภและความรษยา เปนหนทางไปสความวบต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

159

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอรจกแสดงมารยาททดในสงคม2. เนอห�

การปฏบตตนเปนผมมารยาทดในสงคม 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบกำาหนดบทบาทสมมตการจดงานรนเรงในกองลกเสอ ดงน • แบงลกเสอเปนสองหม หมท 1 แสดงบทบาทเปนผตอนรบแขก ผบรการอาหารนำาดม พธกรในงานรนเรง หมท 2 แสดงเปนสภาพบรษ และสภาพสตร ทมารวมงานรนเรง จากนนใหลกเสอทงสองกลม สลบกนแสดงบทบาทสมมต 4.4 ผกำากบสงเกต ประเมนผลการปฏบตมารยาทในสงคม และใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงในเรองตอไปน • การพดจาตอนรบ การใหเกยรต และทกทาย • มารยาทและการแสดงออกทสภาพเรยบรอยทงตอเพศเดยวกน และเพศตรงกนขาม • การแสดงบทบาททถกกาลเทศะ ในบทบาทตางๆ เชน พธกร บรกร เจาหนาท ตอนรบ ฯลฯ 4.5 ลกเสอทงสองกลม รำาวงในเพลงงามแสงเดอน 4.6 ผกำากบ นำาอภปราย สรปขอคดทไดและการนำาไปใช 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงออก และการแสดงความเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 12 ม�รย�ทสงคม เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

160

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เพลง ง�มแสงเดอน

งามแสงเดอนมาเยอนสองหลา งามใบหนาเมออยวงรา (2 เทยว)

เราเลนเพอสนก เปลองทกขมวายระกา

ขอใหเลนฟอนรา เพอสามคคเอย

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ม�รย�ทท�งสงคม

มารยาท หรอ มรรยาท หมายถง กรยาวาจาทถอวาสภาพเรยบรอย ถกกาลเทศะ  สวนคำาวา มารยาทในสงคม จะหมายถง กรอบหรอระเบยบแบบแผนทควรประพฤตหรอควรละเวนในสวนทเกยวกบผอน รวมทงชมชนหรอคนหมมาก โดยเหตทมนษยเราไมสามารถอยลำาพงคนเดยวในโลกได ตองเกยวของสมพนธกบผอนไมมากกนอย ดวยเหตน จงตองมกฎกตกากำาหนดแบบแผนในการอยรวมกน ซงทกชาตทกประเทศตางกมแบบอยางทางวฒนธรรมทเรยกกนวา มารยาททางสงคมนทงสน เพยงแตรายละเอยดอาจจะแตกตางกนบาง อยางไรกด ดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยปจจบน อาจทำาใหคนสมยนหนไปพงพาเครองอำานวยความสะดวกตางๆ และมปฏสมพนธกบคนอนนอยลง อนเปนเหตใหละเลยหรอเพกเฉยตอมารยาททพงมตอกน แตสงเหลาน กยงจำาเปนตอการอยรวมกนในทกสงคม ดงนน กลมประชาสมพนธ สำานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม จงขอนำาสงละอนพนละนอยเกยวกบมารยาททางสงคมมาเสนอ เพอเปนเกรดความร และประโยชนในทางปฏบต ดงตอไปน   • การกลาวคำาวา “ขอบคณ” เมอผอนใหสงของ/บรการ หรอเออเฟอทำาสงตางๆ ใหไมวาจะโดยหนาทของเขาหรอไมกตาม เชน บรกรเปดประตให คนลกใหนงหรอชวยถอของใหเราในรถประจำาทาง คนชวยกดลฟทรอเรา หรอชวยหยบของทเราหยบไมถงให เปนตน โดยปกตจะใชคำาวา “ขอบคณ” กบผทอาวโสกวา และใชคำาวา “ขอบใจ” กบผอายนอยกวาเรา แตปจจบนมกใชรวมๆ กนไป • เอยคำาวา “ขอโทษ” เมอตองรบกวน/ขดจงหวะผอน เชน เขากำาลงพดกนอย และตองการถามธระดวน กกลาวขอโทษผรวมสนทนาอกคน แตควรเปนเรองดวนจรงๆ หรอกลาวเมอทำาผดพลาด/ทำาผด หรอทำาสงใดไมถก ไมเหมาะสมโดยไมตงใจ เชน เดนไปชนผอน หยบของขามตวหรอศรษะผอน เปนตน สำาหรบคนไทย เมอเอยคำาวา “ขอบคณ” หรอ “ขอโทษ” ตอผทอาวโสกวา เชน พอแม ครอาจารย ผใหญ มกจะยกมอไหวพรอมกนไปดวย เชน กลาวขอบคณพรอมยกมอไหวพอแมททานซอของให เปนตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

161

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอไดฝกวธคดเชงบวก2. เนอห� การทลกเสอมความสามารถในการคดเชงบวก จะชวยสรางใหมมมมองทดทงกบตนเองและผอนเปนคนมองโลกในแงดมความคดทดงามซงสงเหลานจะทำาใหลกเสอมพลงใจในการสรางสรรคสงทดงามเพอสงคมตอไป3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 แกวใสใสนำาส 2 ใบ (แกวขนาดเทากนและใชนำาสแทนนำาหวาน) 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบขออาสาสมคร 2 คน ซอมและแสดงบทบาทสมมตคนละ 1 รอบ รอบแรก ลกเสอคนท 1 ถอแกวนำาหวานเดนมา แลวสะดดกอนหนลมลง นำาหวานหกเหลออยครงแกว เมอลกขนไดกรองไห เสยใจ แลวพดวา “แยจง! นาหวานหกหายไปตงครงแกว” รอบทสอง ลกเสอคนท 2 ถอแกวนำาหวานเดนมา แลวสะดดกอนหนลมลง นำาหวานหกเหลออยครงแกว เมอลกขนไดกยมและทำาทาดใจ แลวพดวา “โชคดจง! นาหวานยงเหลออยอกตงครงแกว” 4.4 ผกำากบตงคำาถาม “ลกเสอคดวา คนไหนจะมความสขกวากน” และ “ลกเสออยากเปนเหมอนคนไหน เพราะเหตใด” 4.5 ผกำากบสรปความหมายและประโยชนของการคดเชงบวก (เปนการมองโลกในแงด ดใจกบสงทเหลออยแทนการเปนทกขถงสงทหายไป ประโยชนคอชวยใหชวตเปนสข และมอารมณด สมองแจมใส ) 4.6 ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอ รวมกนคดเชงบวกในสถานการณ “ถกครตาหน” แลวสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ 4.7 ตวแทนแตละหมรายงาน 4.8 ผกำากบชวนคดวา ลกเสอไดขอคดอะไรบาง และจะนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร 4.9 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 13 คดเชงบวก เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

162

5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เพลง เร�ม�สนกกน

มาเถดเรามา มารวมรองเพลงกน พวกเราทงนน ลกขนพลนทนท

แลวเรามาหนหนามาหากน ยกมอไหวกน แลวตบมอสามท (เอา 1..2..3)

เสรจพลน แลวกหนกลบมา สนกหนกหนา แลวสายเอว 5 ท (เอา 1..2…3..4..5)

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง หมบ�นทำ�รองเท�

หมบานแหงหนงเปนหมบานททกครอบครว และทกคนในแตละครอบครวเปนชางผลตรองเทา เมอรองเทาเรมขายไมได แตละครอบครวจงสงตวแทนออกไปสำารวจหมบานทอยหางไกล เพอหาทขายรองเทา แตตวแทนเหลานนตองประหลาดใจมากทหมบานเหลานนไมมใครสวมรองเทาแมแตคนเดยว   ตวแทนหมบานทำารองเทากลบมาดวยความผดหวง ตางบอกกบครอบครวของตนวา “เราคงตองอดตายแนๆ เพราะคนในหมบานไกลๆ ไมมใครใสรองเทาเลย สวนหมบานใกลๆ กมรองเทาใสกนหมดแลว รองเทาทเราชวยกนทาคงไมมประโยชนอกแลว เกบไวกไรคา เราเอารองเทาไปทงกนดกวา..” ในขณะททกคนกำาลงจะนำารองเทาไปทง เดกชายคนหนงถามขนวา “ทาไมจงจะทงรองเทาทงหมดละครบ” ทกคนกตอบเปนเสยงเดยวกนวา “เกบไวกขายไมได หมบานใกลๆ กมรองเทาใสแลว ทอยไกลๆ กไมมใครใสรองเทา” เดกชายจงขอรองใหพาไปทหมบานหางไกล และกเหนอยางทคนอนๆ เลาใหฟงจรงๆ แตเขากลบคดตางจากคนอนๆ และพดกบทกคนวา “เราลองคดดดๆ นะ ถาเราสามารถแนะนาใหทกคนในหมบานเหลานรจกรองเทาและหนมาใสรองเทา เรากจะสามารถขายรองเทาไดเปนจานวนมากเลย” ทกคนรสกเหมอนเหนแสงสวางในทมด ตางพยายามทำาทกวถทางใหทกคนในหมบานเหลานนไดรจกรองเทา พวกเขาทดลองใสรองเทาจนพอใจ เหนประโยชนของมน และชวนกนซอรองเทา จากนนไมนานคนในหมบานชางทำารองเทากขายรองเทามรายได และอยดกนดกนทกครวเรอน นทานเรองนสอนใหรวา คำาวาเปนไปไมได ทำาใหไมลงมอทำาอะไรจงไมมความสำาเรจเกดขน แตการคดวาปญหามทางออก เรองทไมดมกมสงดแฝงอย เชนเดยวกบเดกชายในหมบานชางทำารองเทา จะมผลใหประสบความสำาเรจได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

163

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมทกษะการเตอนเพอนดวยความหวงใย2. เนอห� ทกษะการสอสารเพอเตอนเพอน 3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ทกษะการสอสารเพอเตอนเพอน 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนาดวยคำาถาม “ลกเสอคดวาพฤตกรรมของเพอนทลกเสอเปนหวง อยากใหเขาปรบปรงเพอประโยชนตอตวเขาเอง มอะไรบาง” 4.4 ผกำากบรวบรวม (เชน ขาดเรยนบอย ไมสงการบาน เลนเกมมากจนเสยการเรยน แตงกายไมเรยบรอย พดจาไมสภาพ ชอบเลนหวาดเสยวเสยงอนตราย ลองสบบหร ฯลฯ ) 4.5 ใหลกเสอจบคทนงใกลกน ลองคดประโยคเตอนเพอน กรณเพอนขาดเรยนบอย คละ 1 ประโยค 4.6 ผกำากบสมถาม 1-2 ค และใหกองลกเสอประเมนวา ถาเพอนเตอนแบบนจะรสกอยางไร และจะเชอเพอนไหม 4.7 ผกำากบแจกใบความร บรรยายขนตอนการสอสารเพอเตอนเพอน พรอมยกตวอยาง และมอบหมายใหหมลกเสอรวมกนคดประโยคเตอนเพอน หมละ 1 สถานการณ ทไมซำากน ตามทรวบรวมไดในขอ 4.4 และนำาเสนอเปนบทบาทสมมตในกองลกเสอ 4.8 ตวแทนหมลกเสอแสดงบทบาทสมมตทละหม ผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนประเมนความถกตองตามขนตอนการสอสาร 4.9 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได 4.10 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.11 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการฝกปฏบตตามขนตอนการสอสารทถกตอง

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 14 ทกษะก�รเตอน เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

164

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

เพลงประกอบท�ท�ง ม�สนกกนหน�

มาสนกกนหนา มาสญญารวมผกพน ( ทาราแรก แทก แทก ) มาสนกกบฉน เราลกเสอเชอเผาไทย ( ทาราแรก แทก แทก ) แผนดนถนน ทงกลางเหนอใตอสาน สามคคเราอยรวมกน ไมมเสอมคลาย ( ทาราแรก แทก แทก )

ทาประกอบ - ยน 1. ชวงเนอเพลงใหตบมอตามจงหวะ 2. ชวงสรอยใหทำาทาสายสะโพกตามจงหวะโดยแขนงอ มอกำา แลวเหวยงแขนขนลงตาม จงหวะเพลง

ใบคว�มร

เรอง ทกษะก�รสอส�รเพอเตอนเพอน

เมอเพอนมพฤตกรรมทนาเปนหวง เชน หนเรยนจนเรยนไมทน ไมอานหนงสอจนจะสอบตก ไมสงการบานจนครไมใหคะแนน หรอรทจะลองสบบหร ดมสรา เปนตน ลกเสอควรชวยเหลอผอนทกเมอและเปนมตรกบทกคน หนาทหนงของมตรทดหรอมตรแท คอการชวยเพอนไมใหมพฤตกรรมทอาจเกดผลเสยตามมา การเตอนเพอนดวยความหวงใย จงเปนวธการสอสารทลกเสอควรเรยนร และนำาไปใชเพอชวยเหลอเพอนจากพฤตกรรมเสยงตางๆ ขนตอนการสอสารเพอเตอนเพอนประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

สถานการณ : เตอนเพอนใหสงการบาน

ขนตอน ตวอยางประโยคคาพด

1. บอกความรสกหวงใยตอปญหา

2. บอกความตองการใหแกไข หรอปรบปรง

3. ถามความเหนเปนการแสดงถงความเปนมตร

/การใหเกยรตคสนทนา

เราเปนหวงจง นายไมสงการบานหลายหนแลว

คะแนนเยอะดวย

อยากใหนายเอาใจใสเรองการบานหนอย

ไดไหม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

165

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง พดดเปนศรแกตน

ชายหวลานคนหนง มกจะโมโหไมพอใจอยางมากถาใครพดถงเรองหวลานของแก แตถาใครชมแกวาผมชางดกดำาเปนมน แกจะถกใจเปนอยางมาก จะขออะไรกใหหมด ชายคนหนง อยากจะซอววคงามของตาหวลานมาใชงาน จงเจรจาขอซอวววา “น เจาหวลาน ววคนแกจะขายเทาไหร ฉนจะสราคาไมอนเลยนะ” ตาหวลานไดฟงกโมโหขนมาทนท ตะโกนกลบไปวา “ไมขายโวย รบออกไปจากบานกเดยวนเลย” มชายหนมอกคนหนงรอจนเหตการณสงบจงเขาไปเจรจาบาง “พอผมดกปรกไหล หนาไลเฉลมทอง ววของพอทงสอง พอจะขายเทาไหร” ตาหวลานไดฟง กถกอกถกใจ ตอบกลบไปวา “ลกเอย ววทงสองนพอยกใหเจา” ชายหนมจงไดววกลบบานโดยไมเสยเงน ชายคนแรกทไปขอซอววพอรวาเขาไดววมาอยางไรกอจฉา จงใสความใหลกสาวของตาหวลานฟงวา ชายหนมทไดววไปนนลบหลงกลบพดจาเยาะเยยเรองหวลานใหผอนฟง เมอไดฟงความจากลกสาว ตาหวลานโกรธมาก รบถอปฏกไปหาชายหนมทนท พอพบกน ชายหนมกถามวา “พอผมดกปรกบา พอจะรบเดนทางไปไหนกน” ตาหวลานไดยนกใจออนจงมอบปฏกใหกบชายหนมไปใชตอนววอกอนหนง กลบถงบานลกสาวรเรอง จงขอใหพอไปทวงววคนมาใหได มฉะนนนางจะฆาตวตาย ตาหวลานเลยชวนลกสาวไปดวยเผอจะไดไมใจออนอก เมอไปถง ชายหนมกถามวา “พอผมดกปรกหนา วนนพอจะพากนไปไหน” ตาหวลานไดฟงกเอยดวยความเอนดวา “ลกเอยลกแกว พอนะแกแลว เลยพาลกสาวมาใหเจา” ชายหนมกเลยไดแตงงานกบลกสาวตาหวลานอยดวยกนอยางมความสข นทานเรองนสอนใหรวา พดดเปนศรแกตน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

166

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถแสดงออกทางอารมณไดอยางเหมาะสม 2. เนอห�

การแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง การแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาถงการแสดงออกทางอารมณ ทมกกอใหเกดปญหาตามมา เชน การทะเลาะววาท การทำารายรางกาย การโกรธเคอง ซงทำาใหเสยสมพนธภาพ เปนตน 4) ผกำากบแจกใบความร เรอง การแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม และมอบหมายใหหมลกเสอเตรยมการแสดงบทบาทสมมต หมละ 1 สถานการณ ทกำาหนดให (เชน เสยใจ ดใจ โกรธ ตนเตน ตกใจ ผดหวง) โดยทำาเปน 2 รอบ เพอนำาเสนอในกองลกเสอครงตอไป รอบแรก เปนการแสดงออกทางอารมณไมเหมาะสม รอบท 2 ปรบใหเปนการแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม ในสถานการณเดม 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอแสดงบทบาทสมมตทละหม หมละ 2 รอบ หลงการแสดงของแตละหม ผกำากบใหตวแทนหมไดสรปวาในรอบท 2 นนมความแตกตางจากรอบแรกอยางไร จนครบทกหม 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได และการนำาไปใชในชวตประจำาวน 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม การแสดงออกในบทบาทสมมต และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 15 ก�รแสดงออกท�งอ�รมณอย�งเหม�ะสม เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

167

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง ตะละบมบมบม

ตะละบมบมบม โอแมเนอนมบวบาน พคอยคนงคดถงเธอมานาน โอแมตาหวานอยาทาใหฉนยนงง (ดอกเอย………………เจาดอก………........)

เพลง หอมหอมเอย

หอม หอม เอย หอมเอยเจาดอกไมเอย สดเฉลยทรามเชยของพ หอมเอย หอมดอก หอมดอกอะไรด ขอเชญนองพมาลองทายด (ดอกเอย………………เจาดอก……………)

ใบคว�มร

เรอง วธจดก�รกบอ�รมณ

อารมณทเปนทกขโดยเฉพาะอยางยงความโกรธ นอยใจ ผดหวง มกกอพฤตกรรมทเปนปญหา เชน การทะเลาะววาท ทำารายผอน การประชดชวตดวยการทำารายตนเอง ใชยาเสพตด ฯลฯ

แนวท�งจดก�รอ�รมณในเวล�ปกต

1. ฝกการรบรอารมณ เพอรเทาทนอารมณตนเอง เชน การถามความรสกตนเองในขณะมการเปลยนแปลงทางอารมณ เปนการเฝามองตนเองเมอถกกระตนดวยสงเรา และจดบนทกอารมณในแตละวน เมอชำานาญแลวจงเปลยนมาฝกบอกตนเองในใจอยเสมอ 2. รบรวาอารมณเปลยนแปลงไดตลอดเวลา เกดขนแลวกดบไป ดงนนควรยอมใหอารมณนนๆ เปลยนแปลงไปตามธรรมชาต ไมยดตดหรอดงกลบมาเปนอารมณใหม 3. ใสขอมลทางบวกใหตนเอง แทนการสะสมขยะความโกรธไวในใจ 4. ฝกยบยงตนเองอยเสมอๆ และชนชมตนเองเมอทำาไดสำาเรจ 5. หลกเลยงการคบเพอนเจาอารมณ เพราะจะทำาใหเคยชนแลวทำาตาม 6. หมนสะสมความสข ปตจากการชวยเหลอผอน และทำาใหอารมณออนโยน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

168

ใบคว�มร

แนวท�งควบคมอ�รมณเมอเกดอ�รมณท�งลบ 4 ขนตอน

1. สำารวจอารมณขณะนนวากำาลงมอารมณเชนไร 2. คาดการณถงผลดและผลเสยของการแสดงพฤตกรรมตามอารมณทเกดขน 3. ควบคมอารมณดวยวธการทเหมาะสมกบตนเอง เชน ทำาสมาธ, นบเลขในใจ 1, 2, 3, 4 …, ออกจากเหตการณชวคราว ฯลฯ 4. สำารวจอารมณอกครงหนง และแสดงความชนชมตนเองเมอทำาไดสำาเรจ

ก�รควบคมอ�รมณโกรธ

ในแตละขณะคนเราจะมอารมณไดแบบเดยว ดงนนถาเรานำาอารมณทสงบมาแทนทอารมณโกรธได ความโกรธกจะเบาบางลง ขนตอนการควบคมอารมณโกรธ ม 3 ขนตอน คอ 1. ตงสตและควบคมอารมณโกรธ โดยเลอกวธใดวธหนงททำาไดงาย ๆ ไดแก - หายใจเขาออกยาวๆ มวธฝกดงน 1) สดลมหายใจเขาลกๆ ชาๆ พรอมกบนบ 1 – 2 - 3 – 4 ในใจ 2) กลนหายใจ 1 วนาท 3) คอยๆ หายใจออกยาวๆ ชาๆ พรอมกบนบ 1 – 2 - 3 – 4 ในใจ - นบเลขเบรคอารมณ โดยนบเลขในใจชาๆ 1.....2......3.......4......5.....6......... - หายใจเขาทางจมก หายใจออกทางปากชาๆ 2. บอกความรสกและความตองการกบคกรณ ดวยทาทสงบ ไมกาวราว เชน กรณโกรธเพราะถกเพอนแกลง - เราไมสนกดวยเลย เลกแกลงเราไดไหม - เราไมชอบการเลนแรงๆ แบบน เปลยนวธเลนไดไหม 3. ถายงไมไดผลควรหาทางออกจากเหตการณ เชน - เราไมเลนแลวนะ (แลวเดนออกจากเหตการณ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

169

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ล�อย�กรองเพลง

ลาไดยนเสยงจกจนซงมกจะสงเสยงรองเพลงอยางไพเราะตลอดเวลา ลาจงถามจกจนวา “เพอนเอย เจากนอะไรหรอ จงมเสยงทไพเราะนก” จกจนยมแลวตอบวา “ออ อาหารของขากคอนาคางไงละ”ลาจงเขาใจวาเพราะจกจนกนเเตนำาคางอยางเดยวจงไดมเสยงไพเราะ ดงนนถาตนลองกนนำาคางบางกคงจะรองเพลงไดไพเราะอยางจกจน ตงเเตวนนนลากกนเเตนำาคางไมกนหญาทเปนอาหารของตน ไมชาไมนานนกลากซบผอมตายไปเพราะความหวโหย

นทานเรองนสอนใหรวา สงทดทสดสำาหรบผอนอาจเปนสงทแยทสดสำาหรบเรา

เรอง สนขกบเง�

สนขตวหนงโขมยเนอมาจากตลาด คาบวงขามสะพานมา ขณะอยบนสะพานมนเหลอบเหนเงาของตวเองในนำา กเขาใจวาเปนสนขอกตวหนงซงคาบเนอชนใหญกวามา มนจงอาปากหมายจะงบแยงชนเนอจากสนขทมองเหนในนำา เนอในปากของมนจงตกนำาจมหายไป สนขตวนเลยสญเสยทงเนอทตนขโมยมาและเนอทตนคดอยากจะได นทานเรองนสอนใหรวา ผมความโลภและโงเขลา นอกจากจะพลาดหวงในสงทตนตองการ ยงอาจสญเสยสงทตนมอยแลวอกดวย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

170

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมจตอาสาในการบรการผอน2. เนอห�

การบรการ และชวยเหลอผอน3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบใหความรความเขาใจ เรองการบรการ 4.4 ลกเสอรวมกนวางแผนจดตง “ลกเสอบรการ” ภายใตอดมคต “บรการคองานของลกเสอ” เชน - จงนองเขาหองเรยน - ชวยดสาธารณะสมบตในโรงเรยน - รณรงคในเรองสงแวดลอม ความสะอาด ในบรเวณโรงเรยน และชมชน - การบรการชวยเหลอคร อาจารยในการจดกจกรรมวนสำาคญหรอบรการอนๆ 4.5 ผกำากบใหลกเสอสรปแผนงานบรการของลกเสอ 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตและเฝาดการเปนนกบรการและการมจตอาสา ตลอดกจกรรม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 13 จตอ�ส� / บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 16 ก�รบรก�รและชวยเหลอผอน เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

171

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง บรก�ร

บรการ บรการ งานทพวกเราทาเปนประจา เราทาไปไมเคยคดรวนเร เฮ (สรอย) (ซา) เกบ กวาดเราทาทกสง ไมเคยคดทจะเบอ เพราะเรานเปนลก เสอ ชวยเหลอหนาทบรการ (สรอย) เกบกวาดเราทา ทกอยาง สะอาดทกทางทผาน หนาททกๆ สถาน เรานนบรการทวไป (สรอย)

ใบคว�มร

เรอง หลกก�รใหบรก�ร

การรวมกจกรรมกลางแจง จำาเปนอยางยงทลกเสอ-เนตรนารสามญควรรจกการใหบรการแกผอน โดยยดหลกการตอไปน 1. เตรยมตวใหพรอม รกษาสขภาพอนามยใหด เพอจะไดมแรงกายในการชวยเหลอผอน 2. เตรยมใจใหพรอม เตมใจทจะปฏบตงานดวยนำาใจ 3. ตองพรอมทจะเสยสละเวลา ความสขสวนตว และสงอนๆ 4. ตองมการเตรยมตวหรอวางแผนเปนอยางด 5. ตองมใจเปนธรรม ไมลำาเอยง ใหบรการอยางยตธรรม ไมเลอกทรกมกทชง ไมเกยงงาน หรอเลอกปฏบตแตงานเบา หลกเลยงไมทำางานหนก

คณสมบตของผบรก�รทด

บ-พ ไดเขยนสาสน ซงเชอวาเปนสาสนฉบบสดทาย กอนททานจะถงแกอนจกรรมมใจความ ดงน 1. จงทำาตวของเธอใหม สขภาพด มความแขงแรงในขณะทเปนเดก 2. จงพอใจในสงทเธอมอย และจงทำาสงนนใหดทสด 3. จงมองโลกในแงดและสดใส แทนทจะมองในแงราย 4. หนทางอนแทจรงทจะพบความสข คอการใหความสขแกผอน 5. จงพยายามสรางสงทดกวาสงทเคยพบเหน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

172

ใบคว�มร

6. “จงเตรยมความพรอม” ตามแนวทางทกลาวมาแลว 7. จงยดมนในคำาปฏญาณของลกเสออยเสมอ

การใหบรการผอนหากจะใหเกดผลดลกเสอจะตองวางแผนกอนปฏบตงานตามหวขอตอไปน 1. กำาหนดชอแผนงานทจะใหบรการแกผอนในเรองใดกใหตงชอแผนงานใหตรง สามารถสอความหมายไดชดเจน เชน แผนงานทำาความสะอาดสนามเดกเลน แผนงานปลกตนไม รมถนนในหมบาน 2. กำาหนดวตถประสงค จะตองรวมกนกำาหนดวตถประสงคในการปฏบตงานใหชดเจนวา ทำาเพออะไร เชน เพอใหสนามเดกเลนสะอาด เพอใหถนนในหมบานมความรมรน 3. กำาหนดกจกรรมทจะปฏบต จะตองรวมกนกำาหนดวาจะตองทำากจกรรมอะไรบาง ทำาอยางไร แบงหนาทรบผดชอบวาใครจะเปนคนทำาอะไร จะทำาเปนรายบคคลหรอเปนกลม 4. กำาหนดสถานททำางาน จะตองระบใหชดเจนวาจะปฏบตงานทไหน เชน หนาโรงเรยน 5. กำาหนดระยะเวลา จะตองกำาหนดวน เดอน ป และเวลา ทจะปฏบตงานไวใหชดเจน เชนวนอาสาฬหบชา วนเฉลมพระชนมพรรษา เวลา 09.00 น.-15.00 น. เดอนสงหาคม ทกวนเวลา 07.00 น.-08.00 น. และเวลา 15.30 น.-16.00 น. 6. กำาหนดวสดอปกรณและเครองมอ หากการปฏบตงานนนจำาเปนตองใชเครองมอวสดอปกรณ กใหระบไวใหชดเจนวามอะไรบาง ใครจะเปนผจดหา 7. กำาหนดผรบผดชอบ จะตองกำาหนดวาใครจะเปนผปฏบตงานมกคน 8. รายงานผล จะตองมการประเมนผลเมอปฏบตงานเสรจแลว และตองรายงานใหผกำากบทราบดวย

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ล�ใจดำ�

พอคาคนหนงนำาสมภาระบรรทกเกวยน แลวใหววกบลาชวยกนลากไปยงอกหมบานหนง แมจะ

เทยมแอกคกนแลว แตลานนกไมคอยยอมออกแรงลากนก ววใชแรงอยฝายเดยวจนเหนอยหอบ

และเอยปากขอใหลาชวยออกแรงลากเกวยนบาง แตลากแกลงบนวาตนชวยออกแรงเตมทอยแลว

ววออกแรงลากเกวยนอนหนกองตามลำาพงจนขาหก และหมดแรงขาดใจตายในทสด พอคาจงแล

เอาเนอววบรรทกเกวยนใหลาลากตอไป ในขณะทเกวยนกมนำาหนกบรรทกมากกวาเดมอกหลายเทา

ในทสดลากหมดแรง ขณะทกำาลงขาดใจตาย นกฝงหนงทบนตามมาจกกนเนอววกเอยกบลาวา

“ถาออกแรงชวยววลากเกวยนตงแตแรก กคงไมตองมาตายกลางปาอยางน”

นทานเรองนสอนใหรวา ผทไมชวยเหลอเกอกล คดแตจะเอาเปรยบผอน ยอมไดภยแกตนในทสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

173

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมจตสำานกในการดแลรกษาหนงสอในหองสมด ซงเปนสมบตของสวนรวม2. เนอห� การรกษาสาธารณสมบตในโรงเรยน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณในการซอมหนงสอทชำารด เสยหาย 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กองลกเสอรวมกนเรยนร วธบำารงรกษาหนงสอใหอยในสภาพด และฝกปฏบตการซอมแซมหนงสอจากผร เชน บรรณารกษหองสมด อาจารยฝายศลปของโรงเรยน 4) ผกำากบมอบหมายใหจดเตรยมอปกรณทตองใช เพอมาทำาการซอมแซมหนงสอในหองสมดในครงตอไป 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอรวมกนสำารวจและทำาการซอมแซม หนงสอในหองสมดทชำารด เสยหาย 4) รวมกอง ผกำากบถามความรสกตอกจกรรม และการนำาไปใชในชวตประจำาวน 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และผลงานในการซอมหนงสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 14 รกและหวงแหนส�ธ�รณสมบตของชมชน/ช�ตแผนก�รจดกจกรรมท 17 ซอมหนงสอหองสมด เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

174

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เพลง ชวยกนทำ�ง�น

งานสงใด งานสงใด แมใครละเลยทงปลอย มวแตคอย เฝาแตคอย หวงคอยแตเกยงโยนกลอง ไมมเสรจ ไมมเสรจรบรอง จาไวทกคนตอง ทางานเราตองชวยกน ชวยกน ชวยกน ชวยกน

เพลง มอบดวงใจ (ทำ�นอง เพลงรกแมหม�ย)

ยากนกเขาคาย ตองใหไดคาชม บกโคลนลยตม ไมราวระบมหรอหนาย อดทนยงเอยไมเคยบนลา ทงชวามอบให ไมขอทาผด อยาคดสงสย มอบไวดวงใจดกวา

ใบคว�มร

เรอง ก�รอนรกษและบำ�รงรกษ�หนงสอ

ก�รอนรกษหนงสอ

หองสมดเปนแหลงรวมหนงสออนหลากหลายและสนบสนนใหเกดการอาน เปนประโยชนในการเรยนรไดอยางไมจำากด การปองกนและบำารงรกษาหนงสอซงเปนวสดทมความสำาคญทสดของหองสมด จงถอเปนเรองทจำาเปน เพอใหเกดการใชประโยชนไดสงสด การอนรกษหนงสออาจทำาได ดงน 1. ดแลครภณฑทเกยวของกบหนงสอ เชน ชนวางหนงสอตองไมวางหนงสอหนาแนนจนเกนไป ใชทกนหนงสอเพอรกษารปทรงหนงสอ เปนตน 2. ไมวางหนงสอ ซอนกนเปนกองๆ หรอสงจนเกนไป 3. ระวงมใหหนงสอตกและมฝนมากเกนไป 4. ระวงสตวตางๆ เชน แมลง มอด ปลวก หน กดแทะ 5. ชแจงแนะนำาผใชหนงสอใหระมดระวงทงทางตรงและทางออม 6. จดทำาหนงสอใหมใหมนคงแขงแรงเพอยดอายการใชงาน 7. ซอมแซมหนงสอเกาหรอชำารดเพอใชงานไดอก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

175

ใบคว�มร

ก�รบำ�รงรกษ�หนงสอ

เปนการระมดระวงหนงสอไมใหชำารดจากสาเหตตางๆ เชน ปลวก แมลง แสงแดด ความชน และจากการใชงานของคนทอานหนงสอ รวมถงการดแลรกษา และการทำาใหหนงสออยในสภาพเรยบรอย แนนหนา แขงแรง ทนทาน สามารถใชงานไดนาน และไมชำารดกอนถงเวลาอนควร

วธการใชหนงสอ มขอควรระวง ดงน 1. ไมขดเขยนหรอทำาเครองหมายใดๆ ลงในหนงสอ จะทำาใหหนงสอสกปรก เลอะเทอะ ไมนาใช 2. ไมพบมมหนงสอ ควรใชทคนหนงสอ หรอกระดาษบางๆ คนไว 3. ไมควรวางหนงสอควำาหนา จะทำาใหสนหนงสอหกและขาดงาย 4. หยบหนงสอควรจบทกลางตวเลม อยาดงสนหนงสอจะทำาใหสนหลดออกจากตวเลมและฉกขาด 5. ใชหนงสออยางระมดระวง อยาใหหนงสอโดนนำาฝน หรอทำาใหเปยกชน

ก�รซอมหนงสอ

การซอมหนงสอเปนการแกไขสภาพหนงสอทชำารดเสยหายใหกลบคนสสภาพดดงเดม โดยไมจำาเปนตองซอมหนงสอทชำารดทกเลม เพราะหนงสอบางเลมอาจไมคมคาในการซอม

ลกษณะหนงสอทควรซอม • หนงสอทไมขาดมากจนหมดสภาพ หรอเหลองกรอบเพราะใชงานมาเปนเวลานาน • ไมมรอยเปอนสกปรกจนดไมนาอาน ไมชำารดมาก ไมถกตด ถกฉก หรอถกแมลงกดกน • เนอหาทนสมยเปนปจจบน หนงสอทมคณคา และไมมหนงสออนมาแทนได

ลกษณะหนงสอทไมควรซอม • หนงสอทหมดสภาพแลว กลาวคอ กระดาษเหลองกรอบ เขาเลมกยงกรอบฉกขาดงาย • หนงสอทมรอยขดเขยนดวยหมก ดนสอ เลอะเทอะ สกปรกทงเลม จนไมนาอาน • หนงสอทชำารดมาก เชน หนาขาดหายไปหลายหนา แมลงกดกน แตสามารถซอเลมใหมแทนได • หนงสอทมคณคานอย เนอหาลาสมย ไมมผสนใจอาน • หนงสอทมอยหลายฉบบ จำานวนทเหลอเพยงพอกบความตองการ

แยกประเภทหนงสอทควรซอม ดงน • ซอมเลกนอย เชน ขาดเลกนอย • ปกขาดไปจากตวหนงสอ แตอนๆ อยในสภาพเรยบรอย • ตองเขาปกใหม • ตองสงไปจางซอม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

176

ใบคว�มร

วสดอปกรณทใชในการซอมหนงสอ 1. ประเภทผา ไดแก ผาแรกซน, ผาดบชนดยาง, ผาขาวบาง, ผาคว, ผาสำาหรบรดและเชดทำาความสะอาดหนงสอ 2. ประเภทกระดาษ ไดแก กระดาษแขงทำาปกเบอร 20-42, กระดาษแรกซน, กระดาษปอนดอยางหนา 100 แกรม หรอ 120 แกรม, กระดาษปดสนหนงสอ, กระดาษแกวหรอกระดาษสา, กระดาษหนงสอพมพสำาหรบรองทากาว 3. อปกรณทใชเจาะและตด ไดแก เครองตดกระดาษ กรรไกร คตเตอร สวานและดอกสวาน เหลกหนบเจาะหนงสอ 4. อนๆ คอ คอน ดายฟอกหรอดายหลอดสำาหรบเยบเลมหนงสอ กาวหรอแปงเปยก, กระจกทากาว, แปรงทากาว, เขมเยบผาขนาดใหญ ขนาด 2 3/4 - 3 1/2 นว ไมเนยน, เครองอดหนงสอ, ลกกลง, ปากกาไฟฟาและเทปรองเขยน, ภาชนะใสกาว, เทปใส

ลกษณะการชารด และวธการแกไข 1. หนาหนงสอทมรอยพบมากๆ หรอยบ ทำาใหเรยบดวยการใชพกนจมนำาเลกนอยทาบรเวณรอยยบ หรอถามรอยยบมาก ใหใชทฉดนำาฉดใสกระดาษซบสขาว 2 แผนพอประมาณ แทรกระหวางหนาหนงสอทมรอยพบ นำาเขาเครองอด หรอ ใชของหนกๆ ทบไวจนเรยบและแหง 2. หนาหนงสอทมรอยฉกขาด ใชเทปกาวทมคณสมบตเฉพาะในการซอมหนงสอปดตามรอยขาดทงสองดาน หรอใชกระดาษลอกลาย หรอกระดาษทใชทำาวาว ไมควรใชเทปกาวทขายตามทองตลาดทวไป โดยตดกระดาษลอกลายหรอกระดาษวาวตามรอยขาดในหนงสอ กวางประมาณครงนว ทากาวลาเทกซเหลวบนกระดาษทตดเตรยมไว ปดตามรอยขาดในหนาหนงสอ ระวงอยาใหกาวเลอะออกนอกแนวกระดาษทซอม รอใหกาวแหงสนทกอนจงปดหนงสอได 3. หนงสอถกตดหรอฉกขาดหายไปบางสวน ทงแผนหรอหลายแผน ควรคดลอกขอความจากหนงสอเรองเดยวกนเลมอนลงไปดวย 4. หนงสอหลดออกทงยกหลายแผน แตสวนอนยงเรยบรอยด เรยงหนาใหถกตอง เยบปกทหลดใหตดกบตวเลม 5. ตวเลมหนงสอหลดออกจากปก แตทงปกและตวเลมหนงสอยงอยในสภาพด ใชกาวทารองสนเพอใหปกตดกบตวเลม 6. ปกหลดจากตวเลมซงเยบเลมแลวแตสนหลวม สวนตวปกยงดอย ใหเคาะสนหนงสอใหเรยบ ทากาวใหทวสนหนงสอ ทงไวใหแหง แลวทากาวรองสนเพอใหปกกบตวเลมตดกน 7. หนงสอทมมปกและสนปกชำารด แกไขดงน 7.1 เลาะปกหนงสอออกจากตวเลม ทำาความสะอาดทงสนปกและสนหนงสอ ใชมดขดสนทเปนเศษกระดาษออกใหสะอาดเรยบรอย 7.2 ตดเศษผาหรอกระดาษแรกซนเปนรปสเหลยมคางหม จำานวน 4 ชน สำาหรบปกหนา และ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

177

ใบคว�มร

ปกหลงอยางละ 2 ชน ขนาดฐานประมาณ 3 นว ดานตรงขามและสวนสง 2 นว อาจใหญหรอเลกกวานตามขนาดเลมหนงสอ 7.3 ทากาวดานในผาหรอกระดาษทตดไว แลวนำาไปตดเขากบมมปกหนงสอทง 4 มม ใหแนนและเรยบ โดยใหดานฐานอยทแยงมมกบปกหนงสอ ดานบนอยเลยมมปกออกไปประมาณครงนว มมทฐาน 2 ดานอยพอดรมปกทง 2 ดาน 7.4 พบผาหรอกระดาษสวนทเหลอเขากบดานในของปกหนงสอใหกระชบและเรยบ 7.5 ตดผาเพอซอมสนหนงสอใหมขนาดกวางกวาสนหนงสอ ประมาณ 4 นว และยาวกวาความยาวของสนหนงสอ ประมาณ 3 นว ทากาวบนผาดานในทงแผน นำาสนปกมาวางทาบบนผาททากาวแลว ใหสนปกอยกงกลางของผา กรณสนปกชำารดมากใชไมไดใหทำาสนปกใหม โดยใชกระดาษการดตดใหมขนาดเทากบของเดม ใชมดหรอกรรไกรตดผาออกใหเปนรอยบาก 7.6 ทากาวบนผาทเตรยมไว แลวนำาปกแขงของหนงสอทงสองแผนตดเขากบสนหนงสอ โดยเวนระยะรองสนทงสองขางระหวางปกหนงสอกบสนหนงสอ ประมาณ 1/4 นว เพอเปนบานพบปด-เปดหนงสอ พบผาทงดานบนและดานลางขาตดกบดานในของปกใหเรยบรอย ใชไมเนยนรดทบใหแนนและเรยบ ทงไวจนแหง 7.7 นำาปกหนงสอทผนกกบสนปกหนงสอเรยบรอยแลว มาเขากบตวหนงสอตอไปตามวธเขาเลมหนงสอ

การเขาเลมหนงสอ 1. นำาปกและตวเลมหนงสอมาวดขนาดใหพอดทง 2 ดาน เชอมตวหนงสอเขากบปกโดยใชกาวลาเทกซผสมนำาใหเจอจางลง ทากาวลงบนใบรองปกทง 2 ดาน (ทำาทละดาน) เพอตดกบปกหนงสอ จบใหแนน ใชไมเนยนรดตรงรองสนทงดานหนาและดานหลง 2. นำาเขาเครองอดหนงสอทงไว เพอหนงสอและปกทซอมใหมจะไดตดสนทและแขงแรง

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ค�งค�วเลอกพวก

คางคาวนนถอวาตนกมปกเหมอนนกและกมหเหมอนสตวอนทวๆ ไป ดงนนเมอนกยกพวกไป

ตอสกบสตวอนๆ คางคาวกขอตวไมเขาขางฝายใดโดยทำาตวเปนกลาง เเตเมอพวกนกมทาทวาจะชนะ

คางคาวกจะประกาศตวเขากบฝายนก แตถาพวกนกจะพลาดทาเสยทเเกสตวอนๆ คางคาวกผละจาก

นกไปเขาพวกกบสตวอนทนท ตอมาเมอนกตอสจนใกลจะไดชยชนะอก คางคาวกจะกลบมาอยขางฝาย

นกอก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

178

เรองสนทเปนประโยชน

เมอนกกบสตวอนๆ ทำาสญญาสงบศก และเปนมตรตอกน ทงสองตางกขบไลคางคาวไมยอมใหเขา

พวกดวย คางคาวอบอายจงไปซอนตวอยในถำา จะออกจากถำาไปหาอาหารในตอนกลางคนเทานน

นทานเรองนสอนใหรวา ผทขาดความจรงใจ ไมมใครอยากคบหาดวย

เรอง เสนผมของคนเร�

เสนผมบนศรษะคนเรามอยประมาณ 1 แสนเสน คนผมสทองจะมจำานวนเสนผมมากกวาผมสอน คอมมากถง 140,000 เสน ในขณะทคนผมสแดงกลบมเสนผมนอยกวาใครๆ คอมเพยง 90,000 เสนเทานน เสนผมจะยาวเพมขนประมาณ 13 มลลเมตร ตอเดอน เสนผมเดกจะเจรญเตบโตเรวกวาผใหญ ผมจะยาวเรวขนในฤดรอน การโกนหรอตดใหสนไมมผลตอการเจรญเตบโตหรอเปลยนแปลงธรรมชาตของเสนผม แตการใชผลตภณฑตางๆ เชน แชมพสระผม ยายอมผม อาจมอนตรายจากสารเคมตามมาได เชน การแพหรอระคายเคอง เขาตาทำาใหเยอบตาอกเสบ และผลเสยในระยะยาว คอ หนงศรษะอกเสบเปนผนคน เสนผมแหง ไมเงางาม ไมมนำาหนก กระดางเสย การเจรญเตบโตหยดชะงก ผมรวง เปนตน และสารเคมเหลานยงสามารถซมผานชนผวหนง ไปถงเสนเลอดฝอยแลวสงไปสะสมอยทตบไดดวย จงควรใชผลตภณฑตางๆ ดวยความระมดระวงและใชเทาทจำาเปน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

179

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมความรความเขาใจในการสำารวจ เกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล ในการสำารวจปญหาการเลนเกมในโรงเรยน2. เนอห� การสำารวจปญหาการเลนเกมในโรงเรยน3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 แบบสำารวจการเลนเกม 3.3 แบบรายงานผลการสำารวจการเลนเกม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนา ถงปญหาการเลนเกมของนกเรยน วามผลกระทบตอนกเรยนอยางไรบาง (เชน งวงนอนในเวลาเรยน บางคนถงกบหนเรยนไปเลนเกม ผลการเรยนตำากวามาตรฐาน ไมมเงนกนขาว ฯลฯ) 4) ผกำากบมอบหมายใหกองลกเสอ รวมกนวางแผนทำาการสำารวจปญหาการเลนเกมในโรงเรยนโดยขอความรวมมอจากนกเรยนในโรงเรยน และขอความชวยเหลอจากผใหญ 5) ลกเสอแบงหนาทกนรบผดชอบการออกไปสอบถามนกเรยน ตงแตชนประถมศกษาปท 4-ชนประถมศกษาปท 6 โดยใชแบบสำารวจการเลนเกม และนำาขอมลมาวเคราะหรวมกนในครงตอไป 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอรวบรวมแบบสำารวจมาวเคราะหและสรปลงในแบบรายงานผลการสำารวจ แยกเปนระดบชนปของนกเรยนททำาการสำารวจ 4) แบงงานกนเพอเตรยมรายงานผลการสำารวจการเลนเกมในกองลกเสอและในโรงเรยน (เชน จดทำาเปนแผนภม สถต นำาเสนอประชาสมพนธ หนาเสาธง เสยงตามสาย และเวบไซตของโรงเรยน ฯลฯ) 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 5

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคมแผนก�รจดกจกรรมท 18 สำ�รวจปญห�ก�รเลนเกม เวล� 3 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

180

4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอรายงานผลการสำารวจในกองลกเสอ 4) ลกเสอจดทำาเปนแผนภม สถต นำาเสนอประชาสมพนธ หนาเสาธง เสยงตามสาย และเวบไซตของโรงเรยน ตามทไดวางแผนไว 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ประเมนภาพรวมความสำาเรจ การวเคราะหขอมล และการรายงานผลการสำารวจขอมล

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เพลง เดนท�งไกล (ทำ�นองเพลง ปไขไกหลง)

เรองเดนทางไกล ลกเสอไทยเดนไดทกครา ปวดแขงปวดขา นองยาพลาเหลอเกน ยงเดนยงไกล ยงไกลยงไมอยากเดน

พเดนจนลนหอย แมสาวนอยนองบอกวาด ลา……ลา…..ลา

เพลง อยค�ยพกแรม

วนนรนเรง สาราญสขสนตอรา พวกเราตางมา มาอยคายพกแรม เรารองเรารา ยามเมอมาพกแรม สบายคลายคนเดอนแจม พกแรมสขสนตอรา

เพลง ลกเสออบรม (ทำ�นองเพลง หลงเสยงน�ง)

มาพวกเราลกเสอมาอบรม ความระทมทงหลายใหเวนวาง มาเถดหนาหญงชายทงนายนาง อยาอาพรางมใจใหดวยกน………. เสรจอบรมพวกเราคงดใจ ไมวาใครทกคนคงเหมอนขา จากกนไปอาลยในเพอนยา อกไมชาเราคงไดพบกน……….

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

181

วงกลมรอบหวขอทตรงกบความเหนของตนเอง 1. เคยเลนเกมจากสออเลคโทรนกสประเภทใดบาง (เลอกตอบไดหลายขอตามความเปนจรง) ก. ไมเคยเลนเกม ข. เกมกด ค. เกมวดโอ ง. เกมคอมพวเตอร จ. เกมออนไลน ฉ. อนๆ ........................................(ระบ) 2. เลนเกมชวงเวลาใดบาง (เลอกตอบไดหลายขอตามความเปนจรง) ก. กอนมาโรงเรยน ข. เวลาเรยน ค. ชวงเยน หลงเลกเรยน ง. กลางคน จ. วนหยด ฉ. อนๆ........................................(ระบ)3. เวลาเฉลยทใชในการเลนเกมแตละครง ก. นอยกวา 1 ชวโมง ข. 1 ชวโมง ถง 3 ชวโมง ค. มากกวา 3 ชวโมง แตไมถง 5 ชวโมง ง. มากกวา 5 ชวโมงขนไป4. จำานวนเงนทใชในการเลนเกมแตละครง ก. นอยกวา 10 บาท ข. 10 บาท ถง 30 บาท ค. มากกวา 30 บาท แตไมถง 50 บาท ง. มากกวา 50 บาทขนไป จ. อนๆ ระบ........................5. เหตผลทชอบเลนเกม (เลอกตอบไดหลายขอตามความเปนจรง) ก. สนก เพลดเพลน ข. อยากเอาชนะ ค. จะไดเขากบเพอนได ง. ชอบตรงความตนเตน หวาดเสยว จ. เหงาไมรจะทำาอะไร ฉ. อนๆ ระบ...................................6. เกมทเคยเลนมเรองเกยวกบอะไรบาง (เลอกตอบไดหลายขอตามความเปนจรง) ก. ตอส เอาชนะ ข. บลางผลาญ ดวยอาวธนานาชนด ค. แขงขนประลองความเรว ง. ผจญภย ตนเตน หวาดเสยว จ. อนๆ ระบ........................................................................................................7. เคยมการกระทำาใดบางในขอตอไปน (เลอกตอบไดหลายขอตามความเปนจรง) ก. เลนเกมเพลนจนลมกนขาว ข. นอนดกเพราะเลนเกมตดพน ค. เลนเกมจนลมทำาการบาน ง. เลนเกมตนเตนหวาดเสยวจนเกบไปฝน จ. อนๆ ระบ..........................................................................................................8. นกเรยนคดวาตนเองตดเกมหรอไม เพราะอะไร ก. ตด ข. ไมตด เหตผล.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบสำ�รวจก�รเลนเกม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

182

ผลการสำารวจนกเรยนชน.....................จำานวนทงหมด.....................คน1. เคยเลนเกมจากสออเลคโทรนกสประเภทใด ก. ไมเคยเลนเกมเลย .............คน ข. เคยเลนเกมกด.............................คน ค. เคยเลนเกมวดโอ.................คน ง. เคยเลนเกมคอมพวเตอร..............คน จ. เคยเลนเกมออนไลน............คน ฉ. อนๆ ระบ...............................จำานวน...........คน2. เลนเกมชวงเวลาใดบาง ก. กอนมาโรงเรยน.......... คน ข. เวลาเรยน.........คน ค. ชวงเยน หลงเลกเรยน.........คน ง. กลางคน.........คน จ. วนหยด.........คน ฉ. อนๆ ระบ.............................จำานวน............คน3. เวลาเฉลยทใชในการเลนเกมแตละครง ก. นอยกวา 1 ชวโมง..........คน ข. 1 ชวโมง ถง 3 ชวโมง..........คน ค. มากกวา 3 ชวโมงแตไมถง 5 ชวโมง.........คน ง. มากกวา 5 ชวโมงขนไป.............คน4. จำานวนเงนทใชในการเลนเกมแตละครง ก. นอยกวา 10 บาท..........คน ข. 10 บาท ถง 30 บาท..............คน ค. มากกวา 30 บาท แตไมถง 50 บาท..........คน ง. มากกวา 50 บาทขนไป..........คน จ. อนๆ ระบ...............................................................จำานวน..............คน5. เหตผลทชอบเลนเกม ก. สนก เพลดเพลน.....................คน ข. อยากเอาชนะ.........................คน ค. จะไดเขากบเพอนได................คน ง. ชอบตรงความตนเตน หวาดเสยว...............คน จ. เหงาไมรจะทำาอะไร......................คน ฉ. อนๆ ระบ ..............................จำานวน........คน 6. เกมทเคยเลนมเรองเกยวกบอะไรบาง ก. ตอส เอาชนะ......................คน ข. บลางผลาญ ดวยอาวธนานาชนด.................คน ค. แขงขนประลองความเรว................คน ง. ผจญภย ตนเตน หวาดเสยว....................คน จ. อนๆ ระบ...............................................................................จำานวน.............คน7. เคยมการกระทำาใดบางในขอตอไปน ก. เลนเกมเพลนจนลมกนขาว..........คน ข. นอนดกเพราะเลนเกมตดพน.............คน ค. เลนเกมจนลมทำาการบาน.........คน ง. เลนเกมตนเตนหวาดเสยว จนเกบไปฝน.......คน จ. อนๆ ระบ...........................................................................จำานวน.............คน8. คดวาตนเองตดเกม.............คน ไมตดเกม....................คน9. เหตผลของคนทบอกวาตดเกมไดแก............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบร�ยง�นผลก�รสำ�รวจก�รเลนเกม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

183

10. เหตผลของคนทบอกวาไมตดเกม ไดแก............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(หมายเหต ถาเหตผลซากนเขยนแคครงเดยว ไมตองลอกซา)

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง เคลดลบ ของเดกอย�กสง

เดกจะเตบโตและสงสมวยได จำาเปนตองไดรบสารอาหารทเพยงพอครบ 5 หม มการออกกำาลงกายทเหมาะสม นอนหลบตามเวลาทเหมาะสม และมโครงสรางรางกายทสมดล แตกลบพบวาเดกยคใหมนอนดก เนองจากสงเรามากมาย ทงเกมคอมพวเตอร รายการทว อนเตอรเนต หรอคยโทรศพทกบเพอน กนอาหารไมตรงเวลาและไมถกหลกโภชนาการ รวมทงขาดการออกกำาลงกายหรอเลนกฬา สงผลใหรางกายเจรญเตบโตไมสมบรณ โดยเฉพาะดานความสง เคลดลบเพมความสง 5 ประการ กคอ 1. เขานอนตงแต 3 ทมและตนตหาถงหกโมงเชา เพอจะไดนอนหลบสนทในชวง 5 ทมถง ต 2 ซงเปนชวงทรางกายจะหลงฮอรโมนกระตนความสงออกมา การนอนดกจะทำาใหขาดฮอรโมนน 2. กนอาหารเพยงพอ ตรงเวลา ครบ 5 หม และถกหลกโภชนาการ 3. ออกกำาลงกาย เลนกฬา ทมการลงนำาหนก เชน วง เดนเรว กระโดดเชอก เตะบอล ฯลฯ จะชวยกระตนการเจรญเตบโตของกระดก และการหลงฮอรโมนเพมความสง 4. ปรบโครงสรางรางกายใหสมดล โดยเฉพาะผทมกระดกสนหลงคดหรอคอม แขนหรอขา 2 ขางยาวไมเทากน สะโพก 2 ขางสงไมเทากน ควรปรกษาแพทย 5. สรางแรงบนดาลใจใหตนเอง วาจะตองสง และอยากสง เพอเปนแรงผลกดนใหเกดการปฏบตอยางถกตองและสมำาเสมอ     ทมาขอมล www.thaihealth.or.th

เรอง หวใจทำ�ง�นหนกแคไหน ?

หวใจเรมทำางานตงแตเปนตวออนอยในครรภ ยงไมคลอด จนกระทงเวลาเสยชวต โดยทำาหนาทสบฉดโลหตไปเลยงรางกายตลอดเวลาไมเคยพก ในเวลา 1 นาทมปรมาณเลอดทหวใจตองสบฉดใหหมนเวยนผานหวใจออกไป 5-6 ลตร และสามารถเพมถง 20 ลตรตอนาทในนกกฬาทฝกฝนมาอยางด เมอคณดวย 60 นาทและคณตอดวย 24 ชวโมง หวใจตองสบฉดเลอดถงวนละ 8,000-10,000 ลตร ทนรหรอยงวาหวใจทำางานหนกแคไหน จงทะนถนอมหวใจใหด เพราะมนทำางานหนกมากจรงๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 5

184

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ลกปงปองทำ�ม�จ�กอะไร?

ปงปองเรยกอกชอหนงวา “เทเบลเทนนส” เปนกฬายามวางทเรมเลนกนครงแรกในประเทศองกฤษระหวางชวงศตวรรษท 19 และนยมแพรหลายไปทวโลกนบจากทศวรรษ 1920-1929 เปนตนมาโดยเฉพาะอยางยงในทวปเอเชย เดมทลกปงปองทำามาจากพลาสตก แตเซลลลอยดมคณสมบตกระเดงกระดอนดกวามากจงเปลยนมาใชเซลลลอยดแทน เซลลลอยด (Celluloid) เปนสารทตดไฟงาย ไมมส ทำาขนจากไนโตรเซลลโลสกบการบร นยมใชผลตฟลมภาพยนตรดวย นนกคอฟลมภาพยนตรและลกปงปองทำามาจากวสดเดยวกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

185

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญชนประถมศกษาปท 6

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

186

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นร�งก�ย

และสงแวดลอม

ด�นสตปญญ�

ค�นยม และเจตคต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

หนวยท 1

สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2

ทกษะลกเสอ

และกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3

สขภาพอนามย

หนวยท 4

ความปลอดภย

หนวยท 5

ดำาเนนชวตตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6

อนรกษและรวมแกไข

ทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม

หนวยท 7

การคดวเคราะห

ตดสนใจ แกไขปญหา

หนวยท 8

จดด จดดอย และการ

พฒนาตนเอง

หนวยท 9

รกและศรทธา

สถาบนชาต ศาสน กษตรย

หนวยท 10

ปฏบตตามวถไทย

และภมปญญาทองถน

1. ระเบยบแถวและการเดนสวน

สนาม

2. การผกเงอน

3. การบกเบก

4. ทศและการใชเขมทศ

5. รเทาทนสอโฆษณา

6. การออกกำาลงกาย

7. สงประดษฐจากวสดเหลอใช

8. โรงเรยนปลอดภย

9. รกธรรมชาต

10. นาทวกฤต

11. รทนปองกนได

12. ภาพวาดอนาคต

13. ปฏบตตามวถไทยและภมปญญา

ไทย

3

3

2

1

1

1

2

2

2

1

1

1

2

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

187

ด�นก�รพฒน� ชอหนวยกจกรรม แผนก�รจดกจกรรมเรอง

จำ�นวนชวโมง

หม�ยเหต

ด�นจตใจ ศลธรรม และ

สมพนธภ�พระหว�ง

บคคล

ด�นสมพนธภ�พกบ

ชมชน สงคม

รวม 4 ดาน

หนวยท 11

คณธรรม จรยธรรม

หนวยท 12

สมพนธภาพ

และการสอสาร

หนวยท 13

จตอาสา/บรการ

หนวยท 14

รกและหวงแหนสาธารณ

สมบตของชมชน/ชาต

หนวยท 15

รบผดชอบปญหาสงคม

รวม 11 หนวย

14. ความกตญญรคณ

15. ลกเสอสภาพบรษ

16. เขาใจเพอนดวยภาษากาย

17. ทกษะปฏเสธ

18. คดเชงบวก

19. การรบรและแสดงออกทาง

อารมณอยางเหมาะสม

20. การบรการและชวยเหลอผอน

21. แกปญหาเดกตดเกม

รวม 21 แผนการจดกจกรรม

1

1

1

1

1

2

1

2

32

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

ทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

188

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอปฏบตระเบยบแถว และเดนสวนสนามไดอยางถกตอง 2. เนอห� ระเบยบแถวและการเดนสวนสนาม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ปายกองลกเสอโรงเรยน ธงประจำากองลกเสอโรงเรยน แผนผงขบวนสวนสนาม 3.3 ใบความร เรอง ระเบยบแถวและการเดนสวนสนาม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบทบทวน การจดระเบยบแถว สญญาณมอลกเสอสากล 4) ผกำากบอธบายและสาธตถงการตงรปขบวนในการเดนสวนสนาม และใหลกเสอฝกปฏบต 5) ผกำากบอธบายและสาธตวธการทำาความเคารพประธานในพธของลกเสอ ผถอธงและปายของลกเสอ และใหลกเสอฝกปฏบต 6) มอบหมายใหนายหมนำาฝกภายในหมของตน เพอความพรอมเพรยง 7) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 8) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 และ 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กองลกเสอฝกสวนสนาม ตามรปแบบพธการสวนสนาม เพอความพรอมเพรยง 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตความพรอมเพรยง และความถกตองในการฝกปฏบต

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 1 ระเบยบแถวและก�รเดนสวนสน�ม เวล� 3 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

189

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 1

เพลง ลกเสอธรร�ช

เหลาลกเสอของธรราช ทะนงองอาจสบชาตเชอพงศพนธ สมครสมานโดยมสามคคมน พวกเราจะรกรวมกนจะผกสมพนธตลอดกาล มจรรยา รกษาชอ สรางเกยรตระบอ เลองลอตอไปชานาน รางเรงแจมใส ใฝใจรกใหยนนาน พวกเราลวนชนบานเพราะกจการลกเสอไทย

เพลงเกยรตคณลกเสอไทย

เกยรตคณลกเสอไทยแพรไปทวสากล    ลกเสอไทย ทกคนตองรกษา มงทาด  ยนยน ตามคามนสญญา        ดวยศทธา สามคค  มนาใจ มาเถดมา เรามาชาอยใย  ลกเสอไทย มาเรวไว กาวเดนไปทหมายขางหนา (ซา) อยคนละกอง กเปนพนองกน        มความรสงานไมหวนไหว มวนย ใจเยน เปนมตรคนทวไป        อยแหงใด สข สนกทกเวลา

เกม

เกมสวสด

วธเลนวธท 1 1. ใหลกเสอแตละหมยนเปนแถวตอนลก หนหนาไปทางผกำากบ 2. เมอเรมเลนใหคนท 1 ของแตละหมกลบหลงหน พบกบคนท 2 แลวกลาวคำาวา “สวสด” ทำาความเคารพและจบมอกน คนท 2 เมอทำากบคนท 1 แลว กกลบหลงหนมาพบกบคนท 3 แลวกลาวคำาวา “สวสด” ทำาความเคารพและจบมอกน ทำาไปเชนนจนหมดแถวหมใดเสรจกอนหมนนชนะ

วธเลนวธท 2 1. ลกเสอเขาแถวเปนวงกลม  ทกคนหนหนาเขาศนยกลาง 2. ใหลกเสอคนหนงเปนคนเรมตนวงรอบวงกลมดานนอก ไปแตะหลงผทยนเปนวงกลม 1 คน 3. คนทถกแตะตองออกวงสวนทศทางกบคนแรก เมอวงไปพบกนทใดใหทำาวนทยหตถและจบมอเขยาพรอมกบกลาวคำาวา “สวสด” ดงๆ 4. ปลอยมอชงกนวงเขาท ผใดเขาทไมไดเปนผเรมตนใหม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

190

ใบคว�มร

เรอง ระเบยบแถวและก�รเดนสวนสน�ม

ก�รเดนสวนสน�ม

การสวนสนามมความจำาเปนอยางยงในการจดงานชมนมลกเสอ เชน งานชมนมลกเสอแหงชาต งานชมนมลกเสอเขตการศกษา และงานชมนมลกเสอจงหวด เพอแสดงถงสมรรถภาพของลกเสอ วามความพรอมเพรยง มระเบยบวนย ควรแกการยกยองสรรเสรญมากนอยเพยงใด เปนการแสดงออกในความสามารถของลกเสอแตละกอง จะมองภมหลงของการดำาเนนงานภายในกองลกเสอไดอยางดยง และใชประกอบพธในวนสถาปนาคณะลกเสอแหงชาต ในวนท 1 กรกฎาคม ของทกป

ก�รตงแถวเดนสวนสน�มของลกเสอ กองลกเสออาจจดแถวสวนสนามไดดงน คอ 1) จดเปนรปแบบแถวหนากระดาน หรอจดเปนรปแบบแถวตอนลก แลวแตความเหมาะสม 2) ตำาแหนงการยนและเวนระยะ คนถอปายกองลกเสอโรงเรยนยนเปนคนแรก หางจากคนถอปาย 5 กาว เปนตำาแหนงคนถอธงประจำากองลกเสอโรงเรยน หางจากคนถอธง 5 กาว เปนตำาแหนงผกำากบลกเสอ หางจากผกำากบลกเสอ 5 กาว เปนตำาแหนงรองผกำากบลกเสอ หางจากรองผกำากบลกเสอ 3 กาว เปนตำาแหนงสมาชกลกเสอ

ก�รแสดงคว�มเค�รพ

1) ผถอธง การแสดงความเคารพในเวลาอยกบท เมอมคำาบอกวา “วนทยา-วธ” ใหผถอธงยกธงขนในทาเคารพ และทำากงขวาหน ลดปลายคนธงลงขางหนาอยางชาๆ จนคนธงอยในแนวเสนขนานคกบพน มอทง 2 อยเสมอแนวบา เมอลดธงลงถงแนวขนานกบพน ใหเชญธงกลบขนในทาเคารพชาๆ ไดจงหวะเชนเดยวกบขาลง และเชญธงในทานจนกวาจะมคำาบอกวา “เรยบ-อาวธ” จงลดธงลงแลวจงทำากงซายหนอยในทาตรง 2) ลกเสอและผกำากบ ทำาความเคารพตามวธการของลกเสอ ดงน • การทาความเคารพขณะเดน การจดสถานทใหใชธงปกเปนเครองหมาย 3 ธง ธงแรกปกหางจากผรบการเคารพ 20 กาว ธงทสองปกหางจากผรบการเคารพ 10 กาว และธงทสามอยถดจากผรบการเคารพไปอก 10 กาว • การทาความเคารพ - เมอเดนถงธงแรก รองผกำากบลกเสอสงดวยคำาวา “ระวง” ทกคนเรมตบเทาแรง - เมอถงธงท 2 รองผกำากบสงดวยคำาวา “แลขวา-ทา” เมอสนสดคำาสงใหลกเสอทกนายเดนสะบดหนาไปทางขวามอเพอทำาความเคารพประธาน ยกเวนนายหมลกเสอซงอยขวาสด ใหแลตรงมองไปขางหนา คนถอพลองและไมงามใหเดนแกวงแขนตามปกต ทเหลอไมแกวงแขน เมอถงธงท 3 ผใดหรอตบใดผานธงท 3 กสะบดหนาแลตรงและเลกทำาความเคารพ แกวงแขนเดนตอไปตามปกต โดยไมตองออกคำาสง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

191

ตวอย�งแถวสวนสน�ม หมแถวหน�กระด�น

ปายชอกองลกเสอ5 กาว

5 กาว

5 กาว

3 กาว

ธงประจำากองลกเสอ

ผกำากบลกเสอ

รองผกำากบลกเสอ

ลกเสอกองท 1

ตวอย�งแถวสวนสน�ม หมแถวตอน

ใบคว�มร

ปายชอกองลกเสอ5 กาว

5 กาว

5 กาว

3 กาว

ธงประจำากองลกเสอ

ผกำากบลกเสอ

รองผกำากบลกเสอ

ลกเสอกองท 1

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

192

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง กว�งป�กบพวงองน

กวางปาวงไปในเพงองนเพอซอนตวจากการตามลา ของนายพราน “ขอใหขาซอนตวดวยเถดนะองน” กวางปากลาวอยางนอบนอม องนกอนญาตเมอพรานตามมาถงบรเวณนนเเตไมพบกวางปา จงวงไปอกทางหนง กวางปาเหนวาปลอดภยเเลวจงกดกนพวงองนอยางเอรดอรอย “เจากนขาทาไมเพอนเอย” องนถามอยางนอยใจ กวางปาจงตอบวา “ถงขาไมกนเจา กมคนอนมากนเจาอยดนนเเหละ” ขณะทกดกนพวงองนอยนนเอง พรานอกคนหนงผานมา มองเหนวามบางสงเคลอนไหวอยใตเพงองนจงเลงธนยงใสกวางปาทนท นทานเรองนสอนใหรวา ผทไมกตญญรคณมกประสบความหายนะ

เรอง ช�ยโงกบตนไผ

ชาวสวน 2 คน พอลก ชวยกนปลกผลไมเกบผลขาย ผเปนพอไดปลกตนไผลอมรอบสวนไว เมอพอปวยและเสยชวต ลกชายผโงเขลาเบาปญญากนงมองตนไผทบดาปลกไวรอบๆ สวน พลางคดวา “ตนไผนไมเหนมประโยชนอะไรเลย ไมมดอกไมมผลใหเกบไปขาย” คดดงนนจงสงใหคนงานตดตนไผทงจนหมด จากนนเปนตนมาสตวตางๆ เเละคนพเนจรตางกพากนเขาออกในสวนอยางสะดวกสบาย สวนผลไมจงไดรบความเสยหาย ผลไมถกขโมยและถกเหยยบยำาทำาลาย ในทสดผลไมกตายหมดทงสวนเพราะไมมตนไผทเปนเสมอนรวลอมรอบ ปองกนภยอยางเเตกอน นทานเรองนสอนใหรวา ของทกสงยอมมประโยชนในทางทเเตกตางกน

เรอง ช�วน�กบงเห�

วนหนงในฤดหนาว ชาวนาออกไปพบงเหานอนตวแขงอยบนคนนาดวยความหนาว ชาวนาผนนนกสงสารอยากจะชวยชวตงไว จงจบงอมขนมา เมองเหาไดไอตวทอบอนของชาวนา ในไมชากคอยๆ ขยบตวขนไดทละนอยๆ จนแขงแรงดอยางเดม มนมองเหนชาวนาอยางชดเจน จงเหาฟอๆ และกดชาวนาเขาทแขนเปนแผลลก พษรายแลนซมซาบเขาไปโดยรวดเรว ในไมชาชาวนากนอนตายอยในทนนเอง กอนจะขาดใจชาวนาผนนไดรองขนวา “ทาคณแกสตวรายใหโทษเชนนแลหนอ” นทานเรองนสอนใหรวา วสยพาลแลวยอมไมรจกทจะกตญญตอผใด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

193

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถผกเงอนทจำาเปนสำาหรบชวยชวตคนทประสบอบตภย อยางนอย 3 เงอน และนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนของตนเองได2. เนอห� การใชประโยชน และการผกเงอน บวงสายธน บวงสายธน 2 ชน บวงสายธน 3 ชน บวงสายธนพนหลก และเงอนเกาอ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เชอก ไมพลอง แผนภมเงอนชนดตาง ๆ 3.3 ใบความร เรอง การผกเงอน 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบจดกจกรรมการเรยนการสอนตามฐาน และใหลกเสอไดฝกปฏบต • ฐานท 1 เงอนบวงสายธน • ฐานท 2 เงอนบวงสายธน 2 ชน • ฐานท 3 เงอนบวงสายธน 3 ชน 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบจดกจกรรมการเรยนการสอนตามฐาน และใหลกเสอไดฝกปฏบต • ฐานท 1 เงอนบวงสายธนพนหลก • ฐานท 2 เงอนเกาอ • ฐานทรวม ทบทวนเงอนทง 5 ชนด 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 2 ก�รผกเงอน เวล� 3 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

194

4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบสนทนาถงเหตการณอนตรายทเกดขนและอาจมคนตองการขอความชวยเหลอ เชน การชวยคนตกนำา การชวยคนตกเหว การไตจากทสง ชวโมงนจงเปนกจกรรมการนำาเงอนไปใชประโยชน โดยใหทำาโมเดลเงอนบวงสายธน บวงสายธน 2 ชน บวงสายธน 3 ชน บวงสายธนพนหลก และเงอนเกาอ โดยผกำากบทดสอบการผกเงอน 4) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และตรวจสอบความถกตองในการปฏบต

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 2

เพลง รกกนไว

(สรอย) เราตองรกกนไว เราตองรกกนไว เราตองรกกนไวโอ…ลกเสอ เชอชาตไทย สดชนแจมใจ จตใจราเรง

เราลวนตางบนเทง รนเรงสาราญ (สรอย)

เพลง ลกเสอไทย (แลคต�ซอย)

ลกเสอสารอง ลกเสอสามญ พวกเรายดมนกฎลกเสอไทย ชวยเหลอผอนไมวาชนชาตใด เราภมใจทไดทาด

เกม

เกม มงกรกนห�ง

วธเลน แบงลกเสอออกเปน 3-4 แถว จบเอวตอกนเปนแถว คนทยนอยหวแถวเปนปากมงกร คนทเปนปากมงกร พยายามไลจบคนทายแถวของมงกรตวอนๆ ถาแถวใดถกจบกตองตอกน ในทสดจะมแถวเดยวเปนมงกรหางยาว แลวหวมงกรกไลจบหางมงกรของตวเอง

การตดสน หวมงกรจะตองไลจบหางมงกรของตวเองใหได การเลนจงสนสดลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

195

ใบคว�มร

เรอง ก�รผกเงอน

1. เงอนบวงส�ยธน

ประโยชน 1. ใชผกสตวกบหลกตนไม สตวสามารถเดนหมนรอบๆได 2. ใชผกกบเรอกบหลก เมอนำาขนหรอลงบวงจะเลอนลงไดเอง 3. ใชเปนบวงชวยคนตกนำา หรอใชคลองคน เพอนหยอนตวจากทสงลงสทตำา 4. ใชคลองคนธน   วธการผก 1. ขดเชอกใหเปนบวงคลายเลขหก 2. จบปลายเชอกสอดเขาไปในบวง สอดจากดานลาง 3. จบปลายเชอกออมหลงเลขหก แลววกสอดปลายลงในบวงเลขหกและจดเงอนใหแนน

1 2

3 4

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

196

ใบคว�มร

1 2

3 4

5

2. เงอนบวงส�ยธน 2 ชน

ประโยชน 1. ชวยคนทหมดสต โดยการคลองดงคนจากทตำาขนสทสง เชน ชวยคนขนจากกนเหว จากบอ  เปนตน หรอชวยคนจากทสงลงสพนดน 2. ใชคลองกบเสาหรอตนไม ทำาใหแขงแรงทนทานจากการยด 3. ใชผกคลองขอเหลก เพอใชเกยวยกสงของหรอหยอนลในทตำาๆ วธผก 1. ขดเชอกททบกนใหเปนหวงคลายเลขหก 2. จบปลายเชอกสอดเขาไปในบวงเลขหก จะเกดบวงเอ 3. จบปลายเชอกมาคลองบวงเอ 4. ดงเชอกเสนบนขน และพลกเชอกเสนลางกลบขน และดงเชอกใหแนน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

197

ใบคว�มร

3. เงอนบวงส�ยธน 3 ชน

ประโยชน 1. ใชผกกบขอเหลกไดทละหลายขอ เพอใชเกยวยกสงของหรอหยอนสงของ 2. ใชกบปนจนยกสงของ 3. ชวยดงผทตดอยในทตำา ซงใชแทนเงอนสายธนสองชน และเกาอได วธผก 1. ขดเชอกททบกน ใหคลายกบเลขหก 2. จบปลายเชอกสอดเขาไปในบวง แลวดงออมขนลอดใตเชอก 3. นำาปลายเชอกดานเดมสอดลงบวงอกครง 4. ขยายปลายเชอกใหเปนบวงขนานกบบวงเดม แลวดงเชอกใหแนน

4. เงอนบวงส�ยธนพนหลก

ประโยชน ใชผกเชอกพนหลกใหแนนเพอประโยชนในงานตางๆ เชน คลองสตว คลองเรอ เปนตน วธผก 1. ขดเชอกใหเปนบวงคลายเลขหก 2. จบปลายเชอกสอดเขาไปในบวง สอดจากดานลาง 3. จบปลายเชอกออมหลงเลขหก แลววกสอดปลายลงในบวงเลขหกและจดเงอนใหแนน

1 2

3 4

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

198

ใบคว�มร

5. เงอนเก�อ

ประโยชน 1. ชวยคนทตดอยบนทสง เชน ตก อาคาร ตนไม เปนตน 2. ชวยคนทตดอยในทตำา เชน กนบอ เหว เปนตน วธผก 1. ทำาเชอกเปนสองบวงสลบขางกนแลวดงบวงทงสองซอนกน จากนนดงแตละดานตามแนวลกศร 2. จะเกดเปนบวงเอและบ นำาเชอกเสนทหนงคลองบวงเอและนำาปลายเชอกเสนทสองคลองบวงบ 3. ดงเชอกทงสองเสน และบวงเอบใหแนน

1 2 3

4 5

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

199

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ค�งค�วเลอกพวก

คางคาวนนถอวาตนกมปกเหมอนนก เเละกมหเหมอนสตวอนทวๆ ไป ดงนนเมอนกยกพวกไปตอสกบสตวอนๆ คางคาวกขอตวไมเขาขางฝายใด โดยทำาตวเปนกลางเเตเมอพวกของนกมทาทวาจะชนะ คางคาวกประกาศตวไปเขากบฝายนก ตอมาพวกนกจะพลาดทาเสยทเเกสตวอนๆ คางคาวกผละ จากนกไปเขาพวกกบสตวอนๆ ตอมานกตอสจนใกลจะไดชย คางคาวกกลบมาอยขางฝายพวกนกอก เมอนกกบสตวอนๆ ทำาสญญาสงบศกเเละเปนมตรตอกน ทงสองตางกขบไลคางคาว ไมยอมใหเขาพวกดวย คางคาวอบอายจงไปซอนตวอยในถำา จะออกจากถำาไปหาอาหารในตอนกลางคนเทานน นทานเรองนสอนใหวา ผทขาดความจรงใจ ไมมใครอยากคบหาดวย

เรอง ร�ชสหกบหน

ขณะทราชสหตวหนงกำาลงนอนหลบอยในปาใหญ มแมหนตวหนงเดนผานมาอยางรบเรง มนคดวากำาลงเดนแหวกพงหญาอย แตทจรงกลบกลายเปนขนลำาแพนคอของราชสห !!! “ใคร?? ใครมนบงอาจรบกวนการนอนของขา?” ราชสหคำารามพรอมกบใชมออนใหญโตตะปบแมหนไวทนท “นกวาอะไร..ทแทกเปนแคหนตวเลกๆ ไมพอยาใสเปนอาหารมอกลางวนของขาหรอก” แมหนไดแตออนวอนขอชวต “ไดโปรดไวชวตดวย ขายงมลกตวเลกๆ เจดตวตองเลยงด ถาทานเมตตาปลอยขาไป สกวนหนงขาจะกลบมาตอบแทนพระคณของทานใหจงได” “เจาตวเลกแคนเอง จะมปญญาชวยเหลออะไรขาไดละ” ราชสหหวเราะอยางขบขน แลวกปลอยแมหนไปในทสด แมหนไดแตขอบคณซำาแลวซำาเลากอนทจะจากไป ตอมาไมนานราชสหตวนนไดออกลาเหยอ แตพลาดทาไปตดอยในตาขายทนายพรานวางดกไว “กาววว...” ราชสหรอง และพยายามดนรนใหหลดจากตาขาย แตกไมสำาเรจ แมหนกบลกๆ ของมนไดเดนทางผานมาทางนนพอด.. ไดยนเสยงรองของราชสหกจำาได พวกมนแมลกจงชวยกนใชฟนอนแขงแรงแทะเชอกตาขายจนขาดออกจากกน ชวยราชสหใหพนภยจากพรานปาซงกำาลงถอปนรบเดนมาพอด “ขอบคณพวกเจามาก พวกหนใจดทงหลาย เราไมเคยคาดคดมากอนเลยวา สตวทมตวเลกๆ อยางพวกเจาจะมจตใจสงสง รจกตอบแทนคณอยางทเคยบอก เราตองขอโทษทแตกอนนนไมเชอวาเจาจะชวยเราได” แลวราชสหกจากไปอยางรวดเรว.... นทานเรองนสอนใหรวา ถงแมจะตวเลกมพลงเพยงนอยนด แตถารวมมอรวมพลงกนแลวจะสามารถเปลยนเปนพลงอนยงใหญได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

200

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คนตดไมกบเทพรกษ

เทพารกษรสกสงสารคนตดไมทนงรองไหอยรมลำาธาร เขาทำาขวานตกลงไปในลำาธารและกลววาจะหมดอาชพเพราะไมมเครองมอทำากน เทพารกษจงลงไปงมเอาขวานทองคำามาให แตคนตดไมเปนคนซอจงตอบวา ขวานทองนนไมใชของตน ครนเทพารกษงมเอาขวานเงนมาใหเขากไมรบอก เทพารกษจงงมเอาขวานเหลกธรรมดาๆ มาให คนตดไมดใจมากบอกวาเปนขวานของตน เทพารกษชนชมในความซอสตยของคนตดไม จงมอบทงขวานทองเเละขวานเงนใหเขาเปนของขวญ คนตดไมดใจมากและกลบบานไปเลาใหเพอนบานฟง แตเพอนบานเปนคนโลภ จงรบเขาปาตดไมเเลวเเกลงทำาขวานตกลงไปในลำาธารเพอใหเทพารกษมาชวยบาง เมอเทพารกษงมเอาขวานทองคำามาให ชายโลภรบตอบรบวาเปนขวานของเขา เทพารกษเหนชายผนนพดเทจและโลภมาก จงทงใหเขานงรองไหตามลำาพงเพราะเขาไมเหลอแมแตขวานเหลก นทานเรองนสอนใหรวา ความซอสตยยอมนำาความเจรญมาใหไดดกวาความโลภ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

201

1. จดประสงคก�รเรยนร

1.1 ลกเสอบอกประโยชนและสามารถแสดงวธผกแนนแบบตางๆ ได 1.2 ลกเสอทำาโครงการบกเบก 1 โครงการ โดยการผกแนนอยางนอย 2 วธ2. เนอห�

2.1 การผกแนนแบบตางๆ 2.2 การใชประโยชนการผกแนน ในโครงการบกเบก3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เชอก ไมพลอง แผนภมการผกแนนชนดตางๆ 3.3 ใบความร เรอง การผกแนน 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบใหหมลกเสอ ฝกปฏบต การผกแนนแบบตางๆ ตามฐาน • ฐานท 1 การผกทแยง • ฐานท 2 การผกกากบาท • ฐานรวม ทบทวนการผกทแยง และผกกากบาท 4) รวมกอง ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปการใชประโยชน ของการผกแนนแบบตางๆ 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบใหหมลกเสอ ฝกปฏบตโครงการบกเบก การทำาตอมอสะพาน 4) ผกำากบทดลองความคงทนและการใชจรง 5) รวมกอง ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และประเมนการปฏบต

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 3 ก�รบกเบก เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

202

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 3

เพลง รวมใจ

(สรอย) รวมใจเราพรอมใจ รวมใจเราพรอมใจ รวมใจเราพรอมใจ งานนอยใหญรวมใจกนทา พวกเราลกเสอไทย ตางพรอมใจสามคค นาใจของเรากลาหาญ บากบนอดทน หมนทาความด ผกมตรและมไมตร เหมอนดงนองพรบความชนบาน (สรอย) รวมใจเราพรอมใจ……………………… พวกเราลกเสอไทย บกปาไปลยนานอง แมเราจะฝาภยพาล แตจตเบกบาน เพราะความปรองดอง ชมฟาและนาลาคลอง เสยงคกคะนอง รองเพลงเพลนใจ

เกม

เกม ขนเข�ลงหวย

ใหแตละหมเขาแถวตอนลก ระยะระหวางหม 3 กาว ใหคนสดทาย (รองนายหม) ยนตรง คนตอมายนกมหลง คนถดไปยนถางขา (สลบกนไปเรอยๆ จนถงหวแถว) เมอสญญาณเรม ใหรองนายหมเปนผวง จะมดหรอกระโดดสดแตคนทอยขางหนาจะยนในทาใด (ถายนกมหลง ใหกระโดด ถายนถางขา ใหลอด) การตดสน หมใดหมดกอน และนงลงกอนเปนผชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

203

ใบคว�มร

เรองก�รผกแนน

1. ก�รผกทแยง

ประโยชน 1) ใชผกนงรานในการกอสราง 2) ผกไมคำายนเสาปองกนเสาลม 3) ใชผกตอมอเสาสะพาน วธผก 1) วางไม 2 ทอนซอนกนเปนรปกากบาท ใชปลายเชอกดานหนงคลองรอบไมเสาทง 2 ทอน ผกดวยเงอนผกซง 2) ดงปลายเชอกลงทางขวา ใหเงอนแนน แลวพนออมรอบเสาทง 2 ทอนอก 3-4 รอบ 3) พนทแยงรอบเสาทงคอก 3 รอบ 4) หกคอไก 2-3 รอบ 5) ลงดวยเงอนตะกรดเบด

2. ผกก�กบ�ท

ประโยชน 1) ใชในงานกอสราง ทำานงรานทาสอาคาร 2) ใชในงานสรางคายพกแรม อปกรณการพกแรม วธผก 1) วางไม 2 ทอนซอนกนเปนรปกากบาท ผกเงอนตะกรดเบดทหลกอนตงหรออนนอน แลวแตงงานปลายเชอกสวนทเหลอใหเขากนใหเรยบรอย (ขนตนดวยเงอนตะกรดเบดทหลกตนหนง แลวแตงงานเชอกกบปลายเชอก)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

204

ใบคว�มร

2) ออมเชอกลอดใตไมอนนอนทางดานขวา ดงใหตงมอ พาดขามอนตงดานลาง ลอดอนนอนดานขวาเปนอนครบรอบ พนอยางนสก 3-4 รอบ ดงใหตงทกๆ รอบ (พนเชอกออมหลกทงสอง) 3) หกคอไก คอ การพนรอบเงอนในขนท 2 เพอรดเชอกใหตง จะไดไมรดลง (หกคอไกเพอรดเชอกใหแนน) 4) เมอหกคอไกได 2–3 รอบ และดงเชอกใหตงแลว ใหจบลงดวยเงอนตะกรดเบดทไมอนนอนซงเปนคนละตนกบขอ 1)

3. วธก�รทำ�ตอมอสะพ�น

การสรางตอมอสะพาน คอ ความตองการขนแรกของการบกเบกอยางหนง ทงยงเปนเครองทดสอบวชาลกเสอโทอกดวย รปแบบของตอมอสะพานอาจผดแผกกนไปบาง ตามความตองการของงานทแตกตางกนออกไป แตปกตควรมลกษณะดงน 3.1 ปลายเสาของตอมอสะพานตองอยลางสด ซงจะครดไปกบพนเมอถกลากพาไป อยาใหคานถกพน 3.2 เสาตอมอสะพานจะสอดขนไปทางคานบนเลกนอย ฉะนนระยะทจะผกแนนของคานบนและลาง ควรเปน 5 ตอ 6 ตามลำาดบ 3.3 คานบนและคานลางอยดานเดยวกนของเสาตอมอ ซงมองเหนไดงายวาเมอประกอบเปนตอมอ ดานนจะอยบนเสมอ 3.4 ไมคำายน วางอยบนเสา 3 แหง อกแหงหนงอยดานใต 3.5 ผกแนนแบบกากบาททกแหง เวนแตทไมคำายนไขวกนใหผกแบบทแยง แบบของตอมอสะพานททำาดวยไมพลองนมความแขงแรงอยางสมบรณพอเพยง เพราะมนเปนแบบทมการสมดลดยง แตถาใชไมทมนคงกวาเพอความถาวรกนบวา ดยงขนไปอก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

205

ใบคว�มร

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง เดกเลยงเเกะชอบพดปด

วนหนงเดกเลยงเเกะคดหาเรองสนกๆ เลน จงเเกลงรองตะโกน ขนมาวา “ชวยดวย! ชวยดวย! หมาปามากนลกเเกะเเลว ชวยดวยจา !” พวกชาวบานจงพากนวงมาชวยพรอมดวยอาวธตางๆ เเตเมอมาถงกไมพบหมาปาสกตว “มนวงไปทางโนนเเลวละ” เดกเลยงเเกะโปปดเเลวกเเอบหวเราะชอบใจภายหลง ตอจากนนเดกเลยงเเกะกเเกลงหลอกใหชาวบานวงหนาตน เชนเดมไดอก 2-3 ครง จนกระทงวนหนงมหมาปามาไลกนเเกะจรงๆ คราวนเดกเลยงเเกะ ตะโกนขอความชวยเหลอจนคอเเหบ คอเเหง พวกชาวบานกไมมาเพราะคดวาเดกหลอก นทานเรองนสอนใหรวา คนทโปปดมดเทจ เมอถงคราวพดจรงกยากทจะมใครเชอ

เรอง 10 ขอคดดๆ

1. นกไวเสมอวาการโกรธ 1 นาท จะทำาใหความทกขอยกบเธอ 3 ชวโมง 2. ถายมใหกบคนทอยในกระจก รบรองวาเคาตองยมตอบกลบมาทกครงแน! 3. ระหวางแปรงฟนถาฮมเพลงดวยไปจนจบจะทำาใหฟนสะอาดขน 2 เทาแนะ 4. เคยวขาวแตละคำาใหชาลง จากทรสชาตธรรมดากจะอรอยขนเยอะ 5. สตวเลยงทบานเกบความลบเกง เรองทไมอยากใหคนอนรจงเลาใหมนฟงได 6. อาหารทเคยไมชอบกน ลองตกเขาปากอกท เผอจะกลายเปนอาหารจานโปรด 7. เขยนชอคนทเธอเกลยดใสกระดาษแลวฉกทง ความเกลยดจะเบาบางลงเรอยๆ 8. กอนจะซออะไรกตาม ตองคดหาประโยชนของมนใหไดอยางนอย 3 ขอกอน 9. ถงเสอกางเกงในตจะมอยนอย แตถาสลบกนไปเรอยๆกดเหมอนจะเยอะขน 10. จะหนาตายงไงกแลวแต ถาทงขยะลงพนกกลายเปนขเหรไดทนตาเหน

ทมา forward mail 

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

206

1. จดประสงคก�รเรยนร

1.1 ลกเสอใชเขมทศหาทศในทกลางแจงได 1.2 ลกเสออธบายเสนความสง แจงและหาตำาแหนงทตงโดยอาศยระบบพกดกรด ในแผนทของกรมแผนททหารได2. เนอห� การใชเขมทศหาทศในทกลางแจง และการหาตำาแหนงทตงในแผนท3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เขมทศแบบซลวา แผนท 3.3 ใบความร เรอง ทศและการใชเขมทศ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรม 1) แบงหมลกเสอเขาเรยนตามฐาน เพอทบทวน • ฐานท 1 รจกทศ เสนความสง และระบบพกดกรด • ฐานท 2 ฝกการใชเขมทศ • ฐานท 3 ฝกหาทศดวยเกมหาทศ 2) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป 4.4 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และประเมนความถกตองในการหาทศ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกล�งแจงแผนก�รจดกจกรรมท 4 ทศและก�รใชเขมทศ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

207

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 4

เพลง ทศทง 8

ทศทงแปดทศ ขอใหคดจาไวเคยชน อดรตรงขามทกษณ บรพา ประจม จาไว อสานตรงหรด ทองอกทจาใหขนใจ พายพนนอยทางไหน ตรงขามไปคอ อาคเนย

เกม

เกม ห�ทศ

วธเลน ผเลนเขาแถวตอนลกตามจำานวนหม ขดเสนจากหมหางออกไปประมาณ 8 เมตร นำาเขมทศวางไวกระดาษแขงตเสนตามทศทงแปดทศ ฝาขวดนำาอดลมเขยนตวเลขเปนมมตางๆ เชน 45, 90, 135, 180, 225, 270, 315, และ 0 เมอไดยนสญญาณเรม ใหนายหมหนเขมทศใหตรงทศเหนอแลวหยบฝาขวดนำาอดลมอนหนงวางลงบนกระดาษใหตรงตามมมองศาทกำาหนด แลววงไปสมผสมอกบคนท 2 คนท 2 หยบฝานำาอดลม 1 อน ดจำานวนองศา แลววางไวตามมมทกำาหนด เสรจแลววงไปสมผสมอคนท 3 ทำาตอไปจนครบทงแปดทศ (ถาผเลนไมครบ 8 คน ใหเลนซำาคนแรกใหม) การตดสน หมใดถกตองมากทสดชนะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

208

ใบคว�มร

เรอง ทศ และก�รใชเขมทศ

ทศทง 8 เหนอ

ตะวนตกเฉยงเหนอตะวนออกเฉยงเหนอ

ตะวนตก

ตะวนตกเฉยงใต

ตะวนออก

ตะวนออกเฉยงใต

ใต

• อดร (เหนอ) NORTH • อสาน (ตะวนออกเฉยงเหนอ) NORTH EAST • บรพา (ตะวนออก) EAST • อาคเนย (ตะวนออกเฉยงใต) SOUTH EAST • ทกษณ (ใต) SOUTH • หรด (ตะวนตกเฉยงใต) SOUTH WEST • ประจม (ตะวนตก) WEST • พายพ (ตะวนตกเฉยงเหนอ) NORTH WEST

เสนคว�มสงในแผนท

บรเวณภเขา จะมเสนสนำาตาลเปนวงรอบภเขาเปนวงๆ แตละวงนนจะหางไมเทากน บางวงใกลชดกนบางวงหางกน เปนเสนแสดงความสงจากระดบนำาทะเลปานกลาง (วดทเกาะหลก จ.ประจวบครขนธ) เราจะทราบวาภเขานสงเทาใด ลกษณะชน หรอลาดไดจากเสนน โดยระยะแตละวงนนสงตางกน 500 ฟต ถาวงอยชดกนกจะชน วงหางกนกจะลาด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

209

ใบคว�มร

ก�รอ�นแผนทในระบบพกดกรด

วางแผนทในแนวราบ บนพนทไดระดบ ทศเหนอของแผนทชไปทางทศเหนอ จดใหแนวตางๆ ในแผนทขนานกบแนวทเปนจรงในภมประเทศทกแนว โดยทวไปแผนทจะบอกทตงของสงตางๆ ระบบทใชในการหาทตงของสงตางๆ ทนยมใชกนม 2 ระบบ คดระบบพกดภมศาสตร และระบบพกดตารางหรอพกดกรด

1.ระบบพกดภมศาสตร ใชคาละตจดหรอเสนรง และลองตจดหรอเสนแวง เปนตวกำาหนดทตงของสงตางๆ ละตจด เปนเสนทขดรอบโลกตามแนวนอนขนานกน โดยมเสนศนยสตร (อเควเตอร) เปนเสนกำาหนดเขตแบงโลกเปนซกโลกเหนอและซกโลกใต เสนละตจดทอยเหนอและใตเสนศนยสตรเรยกวาละตจดเหนอและละตจดใต มจำานวนซกโลกละ 90 เสน มหนวยเปนองศา ลองตจด เปนเสนทลากจากจากขวโลกเหนอมายงขวโลกใต โดยเรมจากเสนทลากผานเมองกรนช ประเทศองกฤษ เปนเสนลองตจดท 0 องศา ถาวดไปทางขวามอจะเปนซกโลกตะวนออก ม 180 เสน ถาวดไปทางซายมอจะเปนซกโลกตะวนตก ม 180 เสน มหนวยเปนองศาเชนกน

2. ระบบพกดตารางหรอพกดกรด อาศยเสนตรง 2 ชด เปนตวกำาหนดทตงของสงตางๆ เสนคขนานในแนวตงเรยกวา เสนพกดตง เสนคขนานในแนวนอนเรยกวา เสนพกดราบหรอนอน เสนคขนานทง 2 ชดจะตดกนเปนรปสเหลยมจตรสเรยกวา พกดกรด ระหวางเสนคขนานแตละคทงแนวตง และแนวนอนยงแบงยอยออกเปน 10 ชองเทาๆ กน ระบบนจะมในแผนททละเอยดมาก คอ มาตราสวน 1ตอ 50,000 ขนไป (1 ซ.ม.ตอครง กม.) ตวอยาง การหาพกดจด A ในระบบตาราง (1) ดตารางสเหลยมจตรสทลอมรอบจด A (2) อานเสนพกดในแนวนอน โดยอานตวเลขทกำากบเสนตงจากซายไปขวาทผานจด A (3) อานเสนพกดในแนวนอน โดยอานตวเลขทกำากบเสนแนวนอนจากลางขนบนทผานจด A (4) นำาเลขชดทอานไดในขอ (2) และ (3) มาเรยงตอกนตามลำาดบ ตวเลขนขจะเปนพกดของจด A

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

210

ใบคว�มร

จด A = 937604จด B = 920585จด C = …………..จด X = ………….จด Y = ………….

จากตารางน ตำาแหนงของจด A จะอยทเสน 93.7 ตดกบเสน 60.4 จงอานเปน 937604 โดยอานตอกน ไมอานและเขยนคำาวาจด ตำาแหนงจด B กเชนเดยวกน อยทเสน 92 พอด กคอ 92.0 ตดกบเสนท 58.5 กอาน 920585

ก�รใชเขมทศในทกล�งแจง

สวนประกอบเขมทศแบบซลวา 1. แผนฐานเปนตววตถโปรงใส 2. ทขอบมมาตราสวนเปนนวหรอเซนตเมตร 3. มลกศรชทศทาง 4. เลนสขยาย 5. ตลบเขมทศเปนวงกลมหมนได บนกรอบหนาปดของเขมทศม 360 องศา 6. ปลายเขมทศเปนแมเหลกสแดง ซงจะชไปทางทศเหนอเสมอ 7. ชอตำาแหนงสำาหรบตงมมและอานคามม อยตรงปลายลกศรชทศทาง

ก�รห�ทศ

วางเขมทศในแนวระนาบ ปลายเขมทศขางหนงจะชไปทางทศเหนอ คอยๆ หมนหนาปดของเขมทศใหตำาแหนงตวเลขหรออกษรทบอกทศเหนอบนหนาปดตรงกบปลายเหนอของเขมทศ เมอปรบเขมตรงกบทศเหนอแลว จะสามารถอานทศตางๆ ไดอยางถกตองจากหนาปดเขมทศ ลกเสอสามารถนำาเขมทศไปใชในกจกรรมตางๆ ได เชน การเดนทางไกล การสำารวจปา การผจญภยการสำารวจและการเยอนสถานท เปนตน เมอเรมออกเดนทางลกเสอควรหาทศทจะมงหนาไปใหทราบกอนวาเปนทศใด เมอเกดหลงทศหรอหลงทางจะสามารถหาทศทางตางๆ จากเขมทศได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

211

ใบคว�มร

• กรณบอกมมอะซมทมาใหและตองการรวาจะตองเดนทางไปในทศทางใด สมมตวามมอะซมท 60 องศา 1) วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ 2) หมนกรอบหนาปดของตลบเขมทศใหเลข 60 อยตรงขดตำาแหนงตงมม 3) หนตวเขมทศทงฐานไปจนกวาเขมแมเหลกสแดงภายในตลบเขมทศชตรงกบอกษร N บนกรอบหนาปด ทบสนทกบเครองหมายหวลกศรทพมพไว 4) เมอลกศรชทศทางชไปทศใด ใหเดนไปตามทศทางนน โดยเลงหาจดเดนทอยในแนวลกศรชทศทางเปนหลก แลวเดนตรงไปยงสงนน • กรณทจะหาคาของมมอะซมทจากตาบลทเรายนอย ไปยงตาบลทเราจะเดนทางไป 1) วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ 2) หนลกศรชทศทางไปยงจดหรอตำาแหนงทเราจะเดนทางไป 3) หมนกรอบหนาปดเขมทศไปจนกวาอกษร N บนกรอบหนาปด อยตรงปลายเขมแมเหลกสแดงในตลบเขมทศ 4) ตวเลขบนกรอบหนาปดจะอยตรงขดตำาแหนงสำาหรบตงมมและอานคามม คอคาของมมทเราตองการทราบ

ก�รใชเขมทศห�พกดตำ�แหนงในแผนท

กอนอนจะตองรวาตนเองอย ณ ทใดของแผนท โดยใชเขมทศชวยในการวางแผนทใหถกทศทาง หรอวางแผนทใหขนานกบเสนทางหรอถนนพนทจรง การวางขนานกบเสนทางตองระวงไมใหกลบทางทศเหนอ-ใต โดยตรวจสอบสงอนบนแผนท ประกอบอยางนอย 2 แหง วางเขมทศบนแผนท ใหเครองหมายศรชทศเหนอทางแนวทศเหนอในแผนท จากนนกหมนกระดาษแผนท (อยาใหเขมทศเคลอน) ไปจนเขมแดงศรชทศเหนอ แลวจงกดเขมทศตดกบแผนท แลวหมนแปนบอกองศาใหตรงทศ

จากนนใหมองหาทหมายจรงบนภมประเทศ กบบนแผนทสก 2 แหง เชน บนภมประเทศ A และ a บนแผนท กบ B บนภมประเทศ และ b บนแผนท ใชบรรทดลากเสนจาก A a และ B b และตอเสนใหตดกนจะไดตำาแหนง c บนแผนท คอททเรายนอย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

212

ใบคว�มร

ขนตอไป จะหาตำาแหนงใดๆ บนแผนท วาของจรงบนภมประเทศอยทใด กหาไดจากแผนทและตงมมเขมทศไปได ตลอดจนสามารถจะทราบระยะทางจรงบนภมประเทศไดโดยเทยบมาตราสวนบนแผนท

ขอควรระวงในก�รใชเขมทศ

1. จบถอดวยความระมดระวง เพราะหนาปดและเขมบอบบางออนไหวงาย 2. อยาใหตก แรงกระเทอนทำาใหเสยได 3. ไมควรอานเขมทศใกลสงทเปนแมเหลกหรอวงจรไฟฟา 4. อยาใหเปยกนำาจนขนสนม 5. อยาใหใกลความรอน เขมทศจะบดงอ

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง แสงอ�ทตย

นายแดงเปนคนหาของปาอยในหมบานสมบรณ ทกวนเขาจะออกหาของปาโดยเดนลกเขาไปในปาเรอยๆ ตามทศทางทไมซำากน และนำาของปาทไดไปขายในหมบาน บายวนหนงขณะทนายแดงกำาลงหาของปาอยนน ไดเกดลมพายรนแรง ทองฟามดครม ทำาใหนายแดงไมสามารถหาทศกลบบาน เพราะมดมากมองไมเหน นายแดงจำาไดแตหมบานอยทางทศตะวนออกของปาเทานน นายแดงคดอยในใจวาตอนบายตนไมใหญดานทถกแสงแดดตองหนเขาหาทศตะวนตก สวนดานตรงขามนนจะเปนทศตะวนออก เมอคดไดดงนนเขาจงรบใชมอสมผสรอบๆ ตนไมเพอหาดานทอนๆ เมอหาพบแลวเขาจงตดสนใจเดนทางไปดานตรงกนขามกบดานทอนของตนไมไปเรอยๆ ไมนานเขากเดนถงหมบานอยางปลอดภย นทานเรองนสอนใหรวา การรจกสงเกตสงแวดลอม ยอมมประโยชนตอตนเองและนำาไปใชในชวตประจำาวนได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

213

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถนำาทกษะการรเทาทนสอไปใชในการปองกนและสรางเสรมสขภาพตนเองได2. เนอห� โฆษณาทกชนถกสรางขนอยางมแบบแผนและเปาหมายทเจาะจง เพอจงใจใหเปาหมายเปดรบและตองการสนคานน สอโฆษณาจงมผลตอความคดและพฤตกรรมของเดกและเยาวชนอยางมาก เพราะขาดประสบการณ ความคดวเคราะห วจารณ และความเขาใจในสงทอยเบองหลงของสอ ความสามารถในการรเทาทนสอ จะชวยใหเดกวเคราะหสาระจากสอไดอยางมเหตผล รวมทงประเมนความนาเชอถอ และเลอกรบสอไดอยางเหมาะสม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 ใบความร เรอง รเทาทนสอ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 มอบหมายใหแตละหมศกษาโฆษณาสนคาทางโทรทศน หมละ 1 ชนดทไมซำากน และนำามาแสดงบทบาทสมมตเลยนแบบการโฆษณาสนคาชนนน หมละไมเกน 5 นาท • โฆษณานำาอดลม • โฆษณาบะหมสำาเรจรป • โฆษณาขนมขบเคยว • โฆษณาลกอม สมาชกนงชมเหมอนนงดโฆษณาทางโทรทศน 4.4 เมอจบการแสดงบทบาทนกโฆษณาแลวใหลกเสอคดอภปรายตามขอคำาถามตอไปน โดยผกำากบสามารถเพมเตมสอดแทรกระหวางการอภปราย • ใครเปนผสรางสอโฆษณา • สรางเพอวตถประสงคอะไร • ใชเทคนคอะไรดงดดใจผชม • การโฆษณานนแฝงแนวคดหรอคานยมอะไรบาง • มผลอยางไรกบผชม • วเคราะหสนคาชนนนแลวมประโยชนและโทษอะไรบาง

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 5 รเท�ทนสอโฆษณ� เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

214

• ถาจะซอมารบประทานจะคมกบราคาหรอไม • สรปวาลกเสอจะตดสนใจซอหรอไมซอ เพราะเหตใด 4.5 ผกำากบเรองสนทเปนประโยชน 4.6 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตและศกษาความคดรเรมสรางสรรคของลกเสอในการแสดงบทบาทสมมต การสอมารยาท ทาทาง และเนอหา 5.2 สงเกตและตรวจสอบความรความเขาใจ ความคดเหนและเจตคต

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 5

เกม

เกม วงเปยววงกลม

วธเลน เขยนวงกลมใหใหญ และลากเสนผาศนยกลางใหเลยออกนอกวง แบงผเลนออกเปน 2 พวกเทาๆ กนใหยนรอบวงกลมพวกละครงวง หนหนาออกนอกวงกลม เรมเลนโดยใหผเลนคนแรกซงอยทเสนของแตละหมออกวงไปรอบๆ วงกลม ใหหนดานซายใหวงกลม มอถอผา เมอครบรอบใหสงผาใหคนท 2 ซงจะตองทำาเชนเดยวกน คอ วงรอบวงแลวสงใหคนท 3 ในขณะทวงทกคนตองอยประจำาทของตน การตดสน ฝายใดวงครบทกคนกอนเปนผชนะ

ใบคว�มร

เรอง รเท�ทนสอ

ประเภทของสอ สอมหลายประเภท ไดแก สอมวลชน เชน หนงสอพมพ วทย โทรทศน ภาพยนตร/สอพนบาน เชน ลเก หมอลำา/สอเฉพาะกจ เชน โปสเตอร แผนพบ ทใชรณรงคเฉพาะเรอง/สอสมยใหม เชน อนเตอรเนต

คว�มสำ�คญของสอ สอ (โดยเฉพาะสอมวลชนและสอสมยใหม) สามารถเขาถงคนทกเพศ ทกวยไดอยางรวดเรวและครอบคลม จงมอทธพลอยางมากตอการบมเพราะความคด ความเชอ เจตคต คานยม พฤตกรรม และการดำารงชวตของคนในสงคม รวมทงมบทบาทสงในการกำาหนดทศทางของสงคมดวย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

215

ใบคว�มร ทำ�ไมตองรเท�ทนสอ 1. คนสวนมากโดยเฉพาะเดกและเยาวชน ยงขาดความสามารถในการวเคราะหแยกแยะเนอหาสาระทมากบสออยางมเหตผล 2. ไมมความรความเขาใจเกยวกบความเปนมาและเบองหลงของสอ จงยอมรบสงทสอเสนอโดยไมมขอสงสย และคดเองวาสงทสอเสนอนนถกตองเหมาะสม 3. คนจำานวนมากตองตกเปนเหยอของการโฆษณาสนคาทเปนผลเสยตอสขภาพ สนคาฟมเฟอย สนคาราคาแพงทไมคมคากบเงนทเสยไป และสนคาทไมมความจำาเปนตองใชแตซอเพราะหลงเชอคำาโฆษณา

ผลกระทบจ�กก�รไมรเท�ทนสอ โดยเฉพาะอยางยงสอทจงใจนำาเสนอเพอผลประโยชนทางธรกจ 1. ผลตอความคดและพฤตกรรม สอโป เชน การตนโป วซด ทนำาเสนอคานยมและความรเรองเพศทไมถกตอง ผดธรรมชาต ผดศลธรรม สอความรนแรง เชน การตน ภาพยนตร เกม ทนำาเสนอภาพความโหดรายทารณ การไลลาดวยอาวธนาๆ ชนด การทำารายรางกาย การแขงขนทตงเครยด/ตนเตน/เราใจตลอดเวลา ฯลฯ เมอเสพสอประเภทนนานๆ จะทำาใหเกดความชนชา รสกวาความรนแรงเปนเรองปกต ไมผด จงไมยบยงชงใจ ไมควบคมตนเอง และเลยนแบบในการใชความรนแรงโดยไมรตว 2. ผลกระทบตอสขภาพ ทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ เชน สนคาบางอยางมผลเสยตอสขภาพ สนคาฟมเฟอย/ราคาแพงใชไมคมคาเงนทเสยไป บางครงซอตามคำาโฆษณาทงทไมมความจำาเปนตองใช สนคาแบรนดเนมทจงใจใหสรางภาพลกษณหรอคณคาจากวตถนยม เกดความรสกวาตนไมทนสมย เชย ตกยค ถาไมใชสนคานนๆ เปนตน ประโยชนของก�รรเท�ทนสอโฆษณ� ความสามารถในการรเทาทนสอ จะชวยใหรจกเลอกรบ ตอบสนอง และใชประโยชนจากสอทดเทานน และยงสามารถในการวเคราะหแยกแยะ เนอหาสาระทมากบสออยางมเหตผล และหาคำาตอบในเรองเบองหลงของสอวา • ใครสรางสอ • สรางขนเพอตองการอะไร • ใครเปนเปาหมาย • มเทคนคดงดดใจอยางไร • แฝงแนวคดหรอคานยมอะไรบาง • มผลอยางไรกบผรบสอหรอกลมเปาหมาย • วเคราะหสนคาตามความเปนจรงวามประโยชนและโทษอะไรบาง • คมราคาไหมและสดทายจะตดสนใจอยางไร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

216

ใบคว�มร

รวมทงไมตกเปนเหยอของการโฆษณาสนคาทเปนผลเสยตอสขภาพ สนคาฟมเฟอย ราคาแพงใชไมคมคาเงนทเสยไป หรอบางครงซอตามคำาโฆษณาทงทไมมความจำาเปนตองใชเลย เปนตน

ตวอยาง ลกอมและบะหมสำาเรจรป • ลกอม ซงในความเปนจรงคอนำาตาลทแตงเตมรสชาตตางๆ มมลคาการตลาดถงสพนหารอยลานบาทตอป เจาของผลตภณฑจงใหความสำาคญในการออกภาพยนตโฆษณาอยางตอเนอง เพอสรางการจดจำาและตอกยำาแบรนดของสนคาตอผบรโภคอยางตอเนอง • บะหมสาเรจรป ในความจรงคอแปงแตงเตมรสชาตผสมผงชรสเทานน มมลคาการตลาดประมาณ 4.5 พนลานบาทตอปเชนกน มจดขายทความอรอยและสะดวกบวกกบรสชาตทหลากหลายเจาของผลตภณฑกทำาโฆษณาอยางตอเนองเชนกน เพอสรางการจดจำาและตอกยำาแบรนดโดยใชดารายอดนยมเปนผนำาเสนอ สรางภาพทางคณคาและรสชาตทหลากหลาย มการทำาโปรโมชนหลากหลายรปแบบเพอกระตนยอดขาย เชน สงซองชงโชค แจกทองตามบานและรานคาทสมเจอวามสนคาของตนเองอย เปนตน

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง แปลกแตจรง “ไกไมมหว มชวตอยได”

เรองนเกดขนเมอวนท 10 กนยายน 1945 ในเมองฟรตตา รฐโคโลราโด ประเทศสหรฐอเมรกา มไกหนมอวนทวนตวหนงถกตดหวทงแตยงมชวตรอดอยางไมนาเชอ เพราะขวานฟนไมถกหลอดเลอดใหญชวงคอ และยงเหลอเนอเยอสมองทเชอมตอกบคอมากพอทจะทำาใหมนรอดชวต หรอกระทงเจรญเตบโตตอไปได เจาไกมหศจรรยตวนมชอวา “ไมค” มนมชอเสยงโดงดงและเดนทางไปโชวตวทวประเทศ รวมทงไดลงนตยสารไทมและไลฟดวย ชายผเปนเจาของ “ไมค” ไกไมมหวตวน ถอโอกาสเกบคาเขาชมครงละ 25 เซนต ขณะทเขาพามนตระเวนออกแสดงทวประเทศ ชวงเวลาทโดงดงทสดของเจาไมค มนทำาเงนได 4,500-10,000 ดอลลารตอเดอน ผคนแหกนเลยนแบบตดหวไก แตไมมไกเคราะหรายตวไหนมชวตไดเกน 1-2 วน ไมคไดรบนำาและอาหารโดยใชทหยอดตาหยอดเขาหลอดอาหาร หลงจากไมมหว 2 ป มนมนำาหนกตวเพมขนเกอบ 3 กโลกรม และใชชวตอยางมความสขไปกบการใชคอของตวเองไซขน และทำาทาจกหาของกน จนพดไดวา “มนเปนไกอวนทไมรวาตวเองไมมหว” คนวนหนง กเกดเรองนาเศราขน เจาไมคเกดอาการสำาลกและขาดอากาศหายใจ จนตายในทสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

217

เรองสนทเปนประโยชน

ทกวนนรปหลอของไมคยงปรากฏใหเหนอยในรฐโคโลราโด และนบตงแตป 1999 เปนตนมา ทกๆ เดอนพฤษภาคม เมองฟรตตาไดจดงานรำาลกใหกบ “ไมค ไกผไรหว” ขอมลเพมเตม : กลาวกนวา สาเหตทไมคถกตดหว เพราะเจาของตองการฆาเพอนำาไปทำาอาหารในวนขอบคณพระเจา แตเมอหวถกตดกระเดนออกไปแลว เจาไมคกลบวงหนหายไปหาไมเจอ เจาของจงตองนำาไกตวอนมาฆาไปทำาอาหารแทน และเชาวนตอมาเขากตองตกใจเมอเหนไกทถกตดหวออกแลว ยงเดนคยเขยหากนอยบรเวณบานพรอมกบไกตวอนๆ โดยใชคอกดๆ ของมนพยายามทำาทาจกกนอาหาร

ทมา หนงสอลบเหลยมไอนสไตน : www.indepencil.com

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

218

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเหนคณคาของการออกกำาลงกาย2. เนอห�

ประโยชนของการออกกำาลงกาย ในชวตประจำาวน3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 มอบหมายใหลกเสอแตละหม ทำาการสบเสาะวถชวตของคนในชมชน ทอยในวยเดยวกน 2 คน คนหนงมสขภาพด อกคนสขภาพไมด โดยสมภาษณวาทงสองคนมวถชวตการออกกำาลงกายอยางไร จงมสขภาพตางกน 4.4 ลกเสอแตละหมรายงาน 4.5 ผกำากบนำาอภปรายประเดน “การออกกาลงกายมความสาคญตอสขภาพของลกเสออยางไร” และสรป 4.6 หมลกเสอรวมพดคยแลกเปลยน และเลอกวธการออกกำาลงกายทเหมาะสม สามารถทำาไดอยางสมำาเสมอและปลอดภย 4.7 ลกเสอบนทกความกาวหนาของการออกกำาลงกายเปนระยะ หรอสะสมไวอยางตอเนอง 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตความรบผดชอบและสมรรถนะในการทำางาน 5.2 ตดตามผลการพฒนาตนเองเพอการสงเสรมสขภาพ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 3 สขภ�พอน�มยแผนก�รจดกจกรรมท 6 ก�รออกกำ�ลงก�ย เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

219

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 6

เพลง ก�ยบรห�ร

ชมอขนแลวหมนๆ ชมอขนโบกไปมา (ซา) ควงแขนขนและลง พบแขนมอแตะไหล กางแขนขนและลง ชขนตรงหมนไปรอบตว

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ขจกรย�น... ไดม�กกว�ทคด

ผทเรมสนใจจกรยานอาจไมรวา ผลดทไดจากการขจกรยานนนมมากมายกวาทคด ไมเพยงแตสนกและไดออกกำาลง แตยงพวพนไปถงวธการดำารงชวต แทรกซมเขาไปยงวธคดในทกเรองโดยไมรตว เราจะไดอะไรบาง จากการขจกรยาน ? 1. เรมตงแตจะเลอกซอจกรยาน ควรหาความรและวธใชและบำารงรกษาจกรยานใหเกดประโยชนสงสด ขนาดจกรยานตองพอดกบชวงขาและลำาตว จะชวยใหคนขเคลอนไหวไดอยางสะดวกสบาย ผลทไดกคอจะมลกษณะทาทางและรปรางเปนปกต มบคลกภาพด ไมปวดเมอยหรอบาดเจบเมอขไปไกลๆ หรอขเปนเวลานาน 2. การขจกรยานอยางสมำาเสมอ ถกหลกเกณฑ และกนอาหารถกหลกโภชนาการ ทำาใหสขภาพดขน เพราะเปนการออกกำาลงกายแบบแอโรบก ชวยใหรางกายแขงแรง ระบบหวใจและหลอดเลอดทำางานไดดขน 3. ชวยลดนำาหนกในคนอวนได เพราะชวยเผาผลาญไขมนไดอยางด (ใชพลงงาน 600-700 แคลอร ตอการข 1 ชวโมง เทยบเทากบพลงงานจากขาวมนไก 1 จาน) 4. ชวยใหขอเขาและขอเทาแขงแรง โดยเฉพาะในคนอวนทตองรบนำาหนกตวมากๆ 5. ชวยลดความหงดหงดอดอดทเกดจากชวตประจำาวนอนเครงเครยด เพราะเมอออกกำาลงรางกายจะหลงสารแหงความสขหรอเอนโดรฟน (endorphine) ซงเปนตวขจดความหงดหงด เลอดทสบฉดดยงชวยใหสมองปลอดโปรง มความสขมากขน 6. การขเปนกลมชวยใหเขาใจการทำางานเปนทม หากขาดสงน กจะเกดไดทงอบตเหตและสงคมไมยอมรบ รวมไปถงไดฝกฝนการตดสนใจและกลาตดสนใจมากขน จากการทำางานรวมกบคนอน และฝกความใจเยนรวาจงหวะไหนควรเรงหรอผอนฝเทา 7. การขจกรยานรวมกนทงครอบครวชวยใหสมาชกในครอบครวรกกนมากขน เพราะสนใจสงเดยวกนและไดแลกเปลยนความคด ไดใกลชดกนมากกวาแตกอน จกรยานอาจจะมราคาแพง แตเปนการลงทนทคมคา เพราะไดใชมนจนคม เวนแตจะซอมนโดยทไมหาขอมล ไดจกรยานผดขนาด ไมสนใจศกษาวธใช และไมบำารงรกษา ซงทำาใหมมมมองตอจกรยานแตกตางออกไป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

220

1. จดประสงคก�รเรยนร ลกเสอใชประโยชนจากวสดเหลอใช ใหเกดประโยชนสงสด2. เนอห� การประดษฐของใชจากวสดเหลอใช3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 ภาพสงประดษฐจากวสดเหลอใชประเภทตาง ๆ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาถงวสดเหลอใช ทยงมคณคา สามารถนำามาใชประโยชน และเพมมลคาใหกบครวเรอน โดยนำาตวอยางหรอภาพสงประดษฐจากวสดเหลอใชประเภทตางๆ มาใหลกเสอไดดตวอยาง เชน ผลตภณฑจากผกตบชวา ไมกวาดทางมะพราว ถงผา กระเปาผาใบเลก ใบใหญ ทผลตจากเศษผา เครองประดบจากรกมะพราว ตะกราจากขวดนำาพลาสตกสขาว ฯลฯ 4) ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอรวมกนวางแผน ประดษฐสงประดษฐจากวสดเหลอใช หมละ 1 ชน โดยแบงงานใหสมาชกรบผดชอบเพอนำามาดำาเนนการในครงตอไป (ออกแบบสงประดษฐ กำาหนดวสดทตองใช แบงงานและมอบหมายสมาชกไปหาและรวบรวมวสดทจำาเปนตองใช) และนดหมายการทำางานระบบหม 5) ผกำากบเลาเรองสนทมประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนประดษฐสงของจากวสดเหลอใช 4) นำาเสนอผลงาน พรอมอธบายประโยชนใชสอย และวธการทำา 5) ผกำากบเลาเรองสนทมประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล สงเกตและตดตามกระบวนการทำางาน การมสวนรวม การรบฟงความคดเหนซงกนและกน การเปนผนำา ผตามตรวจผลงานสำาเรจทลกเสอภาคภมใจ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 5 ดำ�เนนชวตต�มหลกปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยง ใชทรพย�กรคมค�แผนก�รจดกจกรรมท 7 สงประดษฐจ�กวสดเหลอใช เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

221

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 7

เพลง ตนไมดแท

ตนไมคอสงแวดลอม ยอมความชมชนชวตเจาดดอากาศเปนพษ ทาใหชวตสดชนยนยาว (ซา)อากาศเปนพษชวตจะสน ตนไมเทานนทงกนและแกตนไมกาเนดกอเกดทรพยแน ตนไมแนแทชวยแกชวยกน

เกม

เกม รถไฟดวน

วธเลน แบงลกเสอเปนหม ใหแตละหมเขาแถวตอนเรยงหนง มอแตะบาลกเสอคนขางหนา เรมเลนใหทกคนวงไปขางหนาในลกษณะแถวตอนเรยงหนง โดยมอไมตองหลดออกจากบาคนขางหนา วงไปจนคนสดทายผานเสนชย การตดสน หมใดผานเสนชยกอนเปนผชนะ

ใบคว�มร

ภ�พสงประดษฐจ�กวสดเหลอใชประเภทต�งๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

222

ใบคว�มร

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ก�บ�ยอ

สนขจงจอกเหนกามเนอชนโตอยในปาก จงเอยวา “เพอนกาเอย ตาของเพอนชางงามราวกบตาเหยยว ปกกเปนเงางามดงปกนกอนทร ขาอยากรนกวาถา เพอนรองเพลง เสยงของเพอนจะไพเราะเพราะพรงเพยงใด” กาไดฟงคำาปอยอกชอบใจ รบอาปากรองเพลงอวด ทนใดนนเมอกาอาปาก ชนเนอกตกลงมาทพน สนขจงจอกกเขาไปคาบเนอเเลววงจากไปทนท  นทานเรองนสอนใหรวา คนทมาเฝายกยอปอปน ยอมหวงไดประโยชนจากเรา

เรอง น�ก�

นากา คอเครองบอกเวลา มชอเรยกตางๆ กน เชนเรยกตามชนดของสงทใชบอกเวลา เชน นากาแดด นากานำา นากาทราย เรยกตามลกษณะการนำาไปใช เชน นากาพก นากาแขวน เรยกตามประโยชนใชสอย เชน นากาปลก นากาจบเวลา คำาวา นากา มาจากคำาภาษาบาลวา นาเกร (อานวา นา-ล-เก-ระ) แปลวา มะพราว ทงนเพราะเครองบอกเวลาแตเรมแรกนนใชกะลามะพราวเจาะรลอยนำา เมอกะลานนจมครงหนง กเรยกวา นากาหนง จงนำาคำาวา นากา มาใชเปนเครองบอกเวลาและชวงระยะเวลาหนง ปจจบนคำาวา นากา นอกจากจะหมายถงเครองบอกเวลาแลว ยงใชเปนคำาลกษณะนามบอกลำาดบเวลาตามชวโมง โดยใหเรมนบ ๑ นากา เมอเวลาผานเทยงคนไป ๑ ชวโมง และนบเรอยไปจนถงเทยงคนเปนเวลา ๒๔ นากา ใชตวยอวา น. (อานวา นอ) เขยน น หน มจด

ทมา เรองดดมไวแบงปน http://pbmath.exteen.com

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

223

1. จดประสงคก�รเรยนร

เพอสงเสรมใหลกเสอทำากจกรรมทเกยวของกบการแกปญหา บำารงรกษา และพฒนาสงแวดลอมในโรงเรยนของตนเอง2. เนอห�

การแกปญหา บำารงรกษา และพฒนาสงแวดลอมในโรงเรยน3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 แผนผงโรงเรยน 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) แบงพนทตามแผนผงโรงเรยน ใหลกเสอแตละหมออกสำารวจสภาพแวดลอมทไมปลอดภยในโรงเรยน เชน สภาพของอปกรณเดกเลน การวางสงของเกะกะทอาจสะดดหกลม หลม/บอทอาจตกลงไปได ฯลฯ จดบนทกสงทพบ และนำามารายงานในกองลกเสอ ใหเวลาสำารวจ 10 นาท 4) ลกเสอแตละหมรายงาน ครนำาอภปรายใหวเคราะหแตละปญหาวาเปนเรองทลกเสอจะชวยแกไขไดดวยตนเองหรอตองใหผใหญชวย 5) ลกเสอแตละหมนำาปญหาสภาพแวดลอมทไมปลอดภย ทหมคนพบไปวางแผนดำาเนนการในหมดงน • รวบรวมปญหาทตองใหผใหญชวย สงผทมหนาทดแลเรองนในโรงเรยน • วางแผนแกไขปญหาทหมลกเสอดำาเนนการไดเอง กำาหนดผรบผดชอบนำาอปกรณทตองใชมาดำาเนนการครงตอไป 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ลกเสอแตละหมดำาเนนการตามแผนทไดกำาหนดไว 4) ลกเสอแตละหมรายงานผลการดำาเนนงานตอผกำากบ 5) ผกำากบชวนคยวารสกอยางไรตอกจกรรมทไดทำา เพราะเหตใด

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 8 โรงเรยนปลอดภย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

224

6) ผกำากบเลาเรองสนทมประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

5.1 สงเกตและตรวจสภาพแวดลอมทไดรบการแกไขพฒนา 5.2 การมสวนรวมของเครอขายภายในและภายนอก 5.3 ผลสำาเรจ ผลงาน

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 8

เพลง โรงเรยนของเร�น�อย

โรงเรยนของเรานาอย คณครใจดทกคน เดกๆกไมซกซน พวกเราทกคนชอบไปโรงเรยน ชอบไป ชอบไป โรงเรยน !

เพลง ในหมลกเสอ

ในหมลกเสอ เมอเรามารวมอย ตางรกนด วาหนาททกอยางตองชวยกนทา ทาไมเวนวาง งานทกอยาง งานทกอยาง จะเสรจโดยงายดาย

เรองสนทเปนประโยชน

เต�กบเปดป�

เตาตวหนงอยากเหาะได เพอจะมองเหนโลกเบองลางสวยงามแปลกตากวาทเคย และอยากใหสตวอนๆ ยกยองนบถอ มนพยายามผกมตรกบเปดปาสองตว เมอสนทสนมกนดแลวเตาจงบอกความตองการของตวเอง และขอรองใหเปดปาทงสองตวคาบกงไมไวตวละดาน สวนเตาจะคาบตรงกลางไม เมอเปดปาทงสองคาบกงไมบนขนสทองฟา เตากจะถกพาบนขนไปดวย เปดปาทงสองเหนแกความเปนเพอนจงตกลงทำาตามคำาขอรองของเตา “ดนนซพวกเรา เตาเหาะได”บรรดาสตวตางๆ เมอเหนเหตการตางสงเสยงรองบอกตอๆ กนดวยความตนเตน เตารสกภาคภมใจอยากคยอวดเพอนๆ จงอาปากจะพด แตทนใดนนรางของมนกรวงหลนลงกระแทกหน แหลกเหลวอยบนพนดนนนเอง นทานเรองนสอนใหรวา คนโงแมจะประสบความสำาเรจแตในไมชากหนไมพนความวบต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

225

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ทม�ของสำ�นวนไทย “ไมดต�ม�ต�เรอ”

สำานวนไทย “ไมดตามาตาเรอ” มทมาจากการเลนหมากรกไทย  ตา คอ ตาตารางบนกระดานหมากรก ม 64 ตา   มา และ เรอ เปนตวหมากรก มาเปนตวหมากรกทเดนหกมมไปสามตา สวนเรอเปนตวหมากรกทเดนตามยาวไดตลอดกระดาน ทงมาและเรอมลกษณะการเดนเปนพเศษ ทำาใหระวงยาก คนทเลนหมากรกเปนคงจะรวา ตวหมาก 2 ตวนมความสำาคญมากในการทจะเอาชนะ  เพราะมนจะสามารถวางกลยทธกนตวหมากอนไดงาย    ไมดตามาตาเรอ คอ ไมระมดระวง ไมดตาทมาหรอเรอของอกฝายหนงจะเดนมาได อาจจะตองถกมาหรอเรอกน ทำาใหเสยตวหมากรกไป  เมอ นำามาใชเปนสำานวน ไมดตามาตาเรอ หมายความวา สะเพรา, ไมระมดระวง เชน “เดนไมดตามาตาเรอเตะถงใสนา นากระฉอกเลอะพนหมดแลว” “เขาเดนตรงไปหาเพอนทอยมมหอง โดยไมดตามาตาเรอวาเพอนกาลงพดอยกบใคร”

ทมา เรองดดมไวแบงปน http://pbmath.exteen.com

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

226

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเหนคณคาของธรรมชาตรอบตว2. เนอห�

การไดสมผสและชนชมธรรมชาต ชวยใหเหนความสำาคญของดแลรกษาธรรมชาต3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาหมลกเสอนงในตก นงกลางแดด และ นงใตรมไม อยางละ 3 นาท เปรยบเทยบกนนำาขอสรปรายงานในกองลกเสอ 4) รวมกอง ผกำากบนำาอภปรายในประเดนตอไปนทละประเดน • ผลการเปรยบเทยบ ลกเสอมความรสกตางกนอยางไร • ถาเราตดตนไมหมด สภาพแวดลอมจะเปนอยางไร • การทำาลายปามสาเหตจากอะไร และจะมแนวทางปองกนอยางไร 5) หมลกเสอรวมกนวางแผน ดแลรกษาตนไมในโรงเรยน จดทำาโปสเตอร ปายรณรงค การตอตานการทำาลายปาเพอนำาไปตดประชาสมพนธ หมละ 1 ชนงาน เพอดำาเนนการในครงตอไป 6) ผกำากบเลาเรองสนทมประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนดำาเนนการตามแผนทไดวางไว 4) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมแผนก�รจดกจกรรมท 9 รกธรรมช�ต เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

227

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 9

เพลง ลกเสอปลกป�

ฉนพอใจหนกหนา สมเจตนาไดมารวมงานพวงมาลนนมสเสรมพนธ (ซา) คนดนนโลกนยม ชมดอกไมในพนา ชมพฤกษาโขดเขาเราทงหลายๆ ชวยบรรเทา ความรอนเราดวยการปลกปา เราลกเสอสามญ อนรกษปากน เราทกคนยดมนสรางสรรคชาตไทย

เพลง ป�นมวหค

ปานเขาวามวหค หมนกนบรอยพน มาดวยกนๆ ชมไพร นะเพอนเอยใหเพลดเพลน ปานเขาวามความสข สนกดงเชอเชญ มากาวเดนๆ ชมไพร วไลตา

เรองสนทเปนประโยชน

เล�เรอง ววฒน�ก�รของตนไม พรอมแผนภ�พประกอบ

1 วนาท ปลก 10 วน แตกหนอ 10 เดอน งอกงาม 10 ป สงใหญมากมาย 10 นาท ทำาลายเหลอแตตอ

เเมวผหวงด

แมวกบแมไกตางเปนสตวเลยงอยในบานเดยวกน วนหนงแมวไดยนวาแมไกปวย เเมวจงเเวะไปเยยมเเมไกทนอนปวยอยในรงหลงบาน “เพอนเอย เจานอนปวยไขอยอยางนถามอะไรจะใหชวยกบอก ไดเลยนะ เราอยบานเดยวกน ไมตองเกรงใจ ถงขาจะเคยไลกดเจาในบางครงกเถอะ อยาถอสาเลยนะ นขามาเยยมเจาเพราะหวงดจรงๆ” เจาแมวพดพลางกเหลอบมองลกไกไปดวย เเมไกจงพยายามยมกอนจะเอยวา “ถาเจาหวงดกชวยกลบไปกอนเถอะนะเพอนเอย ถาเจามาเยยมอยางนขากยงกลวเจา เเละคงจะปวยหนกขนเปนเเน” นทานเรองนสอนใหรวา เเขกบางประเภทกไมเปนทพงปรารถนาของเจาบาน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

228

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถตดสนใจและแกไขปญหาเฉพาะหนา2. เนอห� การตดสนใจแกไขปญหา กรณ บานขางเคยงของลกเสอเกดไฟไหม3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 อปกรณ ผาชบนำา ผาปดจมก อปกรณการชวยเหลอผบาดเจบ 3.3 ใบความร เรอง การปองกนตนเองในขณะหนไฟ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบลกเสอนำาสนทนาถงผลเสยหาย ผลกระทบ และความสญเสย จากไฟไหมบาน • สาเหตททำาใหเกดไฟไหมบานมอะไรบาง 4.4 ผกำากบตงประเดนคำาถาม ใหหมลกเสอรวมกนคดและนำาเสนอในกองลกเสอ • ถาเกดไฟไหมบานขางเคยง ลกเสอจะทำาอยางไรและจดลำาดบความสำาคญกอนหลง อยางไร • การใหความชวยเหลอ ผปวย เดก คนชรา ทำาอยางไร 4.5 รวมกอง ผกำากบสมใหลกเสอรายงานหมละ 1 ประเดน ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม ผกำากบชวยเพมเตมและสรป 4.6 ผกำากบสาธตการปองกนตนเองในขณะหนไฟ การใชผาชบนำาปดจมก กมตำา และคลานหาทางออก 4.7 ลกเสอฝกปฏบตในการใชผาชบนำา ปดจมกขณะอยในเหตการณไฟไหม 4.8 แบงงานใหหมลกเสอ จดทำาโปสเตอร คำาแนะนำา นทรรศการเปนแหลงเรยนรในโรงเรยน 4.9 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 10 น�ทวกฤต เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

229

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 10

เพลง ลกเสอบรก�ร

ลกเสออยไหน สบายดหรอบอกมา โอ สบายอรา เรานนหนาพรอมบรการ

เกม

เกม ขม�วงกลม

วธเลน 1. จดผเลนนงเปนหม เปนรปวงกลม ทกคนหนหนาไปตามเขมนากา 2. เมอสญญาณเรม ใหรองนายหมวงไปหาหานายหม แลวกระโดดขหลงนายหม นายหมแบกวงวนไปตามเขมนากา รอบวงกลม 1 รอบจนถงทเดม (ทนายหม) 3. รองนายหม ลงจากหลงนายหม แลวทำาหนาทแบกคนตอไป (คนทอยขวามอนายหม) วงวนไป 1 รอบ แลวนำามาสงทเดม รองนายหมนงแทนท 2 4. คนท 2 ทำาหนาทแบกคนท 3 หมนเวยนกนไปตามลำาดบจนหมด 5. ผกำากบตรวจดความเรยบรอย การตดสน หมใดวงครบตามจำานวนคนกอนเปนผชนะ

ใบคว�มร

เรอง ก�รปองกนตนเองในขณะหนไฟ

เมอถงเวลาทตองผจญเหตเพลงไหมจรงๆ มวธการชวยเหลอตนเองในเบองตนดงน 1. ปดประตหนาตางหองทเกดเพลงไหมใหสนททสดทนทถาทำาได เพอปองกนการลกลามของเพลงแตตองแนใจวาไมมใครตดอยขางใน แลวรบวงหนออกมา อยามวแตหวงทรพยสน  2. ตะโกนดงๆ หลายๆ ครงวา “ไฟไหม” และโทรศพทเรยกหนวยดบเพลงทนททหมายเลขโทรศพท 199 หรอ  191  3. หากอยในอาคารทมเพลงไหม กอนจะเปดประต ตองระวง ใหนงชนเขาใหมนคงหลงประต แลวใชหลงมอแตะทลกบดประต ถามความรอนสงแสดงวามเพลงไหมอยบรเวณใกลๆ อยาเปดประตโดย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

230

ใบคว�มร

เดดขาด แตหากลกบดไมรอน ใหคอยๆ บดออกชาๆ โดยใชไหลคอยหนนประตไว หากทำาไดควรหาผาชบนำาปดจมก หรอผาหมชบนำาชมๆ ไวดวย 4. หากตองเผชญกบควนไฟทปกคลม ใหใชวธคลานตำาๆ และหนไปยงทางออก  เพราะอากาศทพอหายใจไดจะอยดานลางเหนอพนหองไมเกน 1 ฟต เนองจากผเสยชวตและบาดเจบในเหตเพลงไหมประมาณรอยละ 90 เปนผลมาจากสำาลกควนไฟ  เพราะมทงกาซคารบอนมอนอกไซดและไอรอน ทำาใหขาดออกซเจน หรออาจใชถงพลาสตกใสขนาดใหญตกอากาศ แลวคลมศรษะหนฝาควนออกมา  เพราะการคลานตำาจะไมสามารถทำาไดจากชนบนลงชนลางทมควน 5. อยาใชลฟตและบนไดเลอนขณะเกดเพลงไหม เพราะอปกรณเหลานจะหยดการทำางาน เนองจากไมมกระแสไฟฟา ใหใชบนไดหนไฟเทานน 6. หากตดอยในวงลอมของไฟ ใหโทรศพทแจงหนวยดบเพลงวาทานอยทตำาแหนงใดของเพลงไหม แลวหาทางชวยเหลอตวเองโดยปดประตใหสนท หาผาหนาๆ ชบนำาอดตามชองทควนเขาได เชน ใตประตหรอชองลมตางๆ ปดพดลมและเครองปรบอากาศ แลวเปดหนาตางสงสญญาณดวยการโบกผา และตะโกนขอความชวยเหลอ 7. หากมไฟลามตดตว ใหทรดกายลงกลงกบพนเพอดบไฟ!! ทสาคญทสดเมอเกดเหตเพลงไหม คอตองควบคมสตใหด อยาตนกลวจนทาอะไรไมถก !!

ทมาของขอมล : เจาหนาทตารวจและเจาหนาทบรรเทาสาธารณภย

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ทม�ของสำ�นวนไทย “เดกไมเอ�ถ�น”

เดกทวนๆ เอาแตเลนเกมสออนไลน ไมอานหนงสอเรยน การบานกไมทำา งานบานกไมเคยคดจะหยบจบชวยเหลอพอแม ทานอาหารแลวไมรจกลางจานชาม เหลานลวนเปนตวอยางพฤตกรรมของ “เดกไมเอาถาน” ทำาไมจงเรยก “เดกไมเอาถาน” คาดกนวาคำานมทมาจากคำาเดม คอ “เหลกไมเอาถาน” เพราะในสมยกอนนน การหลอมเหลกหรอตอาวธจากเหลกใหแขงแกรงนน จำาเปนตองใชถานในการกอเปลวไฟจนลกโชน เพอใหความรอนแกเหลก แลวถานหรอคารบอนจะแทรกตวเขาไปอยในเนอเหลกหลงจากการถลง ถาเหลกไมมถานผสมอยเลย เหลกนนจะมคณภาพตำา ไมแขงและเหนยวพอทจะเรยกวา เหลกกลา แตหากมมากเกนไปจะทำาใหเหลกเปราะ เหลกทดควรมคารบอนเขาไปผสมอยประมาณ 0.1-1.8% ชางตอาวธจากเหลกในสมยโบราณ จำาเปนตองคดคนหากลวธ เพอขจดปญหาดาบหก เพราะแสดงถงกรรมวธการผลตทไมดทำาใหเหลกไมเอาถาน จนกลายเปนคำาพดตดปาก เปรยบเทยบนสยคนกบอาวธวา “เหลกไมเอาถาน”

ทมา http://pbmath.exteen.com/20090821/entry

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

231

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอรเทาทนการกระทำาทเปนการลวงละเมดทางเพศ มแนวทางในการปองกนและหาทางออกเมอเผชญเหตการณ 2. เนอห� การลวงละเมดทางเพศเปนปญหาทพบบอย และกอผลกระทบตอผถกกระทำาทงทางรางกายและจตใจ เยาวชนจงควรรเทาทน รวมทงมแนวทางในการปองกนและหาทางออกเมอเผชญเหตการณ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 บตรคำา 3.3 ใบความร เรอง การลวงละเมดทางเพศ 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนาเรองขาวทเกยวกบการลวงละเมดทางเพศ และใหความรความเขาใจใน เรอง ความหมายและประเภทของการลวงละเมดทางเพศ (ดใบความร) 4.4 แจกบตรคำาใหหมลกเสอ หมละ 1 ชด (ม 4 ใบ) ใหรวมกนวเคราะหขอความในบตรคำาทละใบวาเปนการลวงละเมดทางเพศหรอไม เพราะอะไร และสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอ 4.5 รวมกอง สมใหตวแทนหมลกเสอนำาเสนอผลการวเคราะหบตรคำาทละใบทไมซำากน ผกำากบนำาอภปรายใหลกเสอหมอนเพมเตมและสรป จนครบขอความในบตรคำาทกใบ 4.6 ผกำากบนำาอภปราย สรป และชวยเพมเตม ในประเดนตอไปนทละประเดน 1) ผลกระทบตอผถกกระทำา มอะไรบาง 2) เมอตองเผชญเหตการณ ผถกกระทำาควรหาทางออกอยางไร 3) แนวทางปองกนการถกลวงละเมดทางเพศ มอะไรบาง 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 7 ก�รคดวเคร�ะห ตดสนใจ แกไขปญห�แผนก�รจดกจกรรมท 11 รทนปองกนได เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

232

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 11

เพลง ตวฉน

ทำ�นอง : จบมอลกเสอ

รางกาย มอไมของฉนเปนสงสาคญ พอแมใหมาแกมปาก จมก ห ตา (ซา)ไหลหว แขนขา ลวนเปนของฉนฉนรก ทงหวง และหวงอยามา ลลวง ละเมดตอกนทกสวน ลวนสาคญเราเปนเพอนกน รกกนตองจรงใจ (ซา)

บตรคำ�

วพ�กษวจ�รณรปร�ง หน�ต� ทสอไปในท�งล�มก

ต�มตอ เกยวพ�ร�ส ทงทรว�ไมชอบ

ลวงเกนดวยส�ยต�

สงจดหม�ย ขอคว�มทสอในท�งล�มก

ยน เดน นง ใกลชดเกดจำ�เปน

จองมองอย�งเจ�ช กรมกรม

แอบดต�มหองนำ� ถำ�มอง

ผวป�กแซว ยกควหลวต� สงจบ

บตรคำ�หมท 1 และ 2

บตรคำ�หมท 3 และ 4

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

233

บตรคำ�

ใชคำ�พดหย�บค�ยท�งโทรศพทเพอกระตนอ�รมณเพศ

ก�รโชวอวยวะเพศ

แอบถ�ยคลปใตกระโปรงผหญง

เอ�อวยวะเพศถไถร�งก�ยผหญงบนรถเมลตอนรถแนนๆ

บตรคำ�หมท 5 และ 6

ใบคว�มร

เรอง ก�รลวงละเมดท�งเพศ

การลวงละเมดทางเพศ จดเปนความรนแรงทางสงคมชนดหนง หมายถงพฤตกรรมทละเมดสทธของผอนในเรองเพศ ไมวาจะเปนการละเมดทางคำาพด สายตาทาทาง หรอการกระทำา เปนเหตใหผถกกระทำาไดรบผลกระทบ ไมวาจะเปนดานรางกาย จตใจ สงคม หรอหลายดานรวมกน ประเภทของการลวงละเมดทางเพศจงแบงออกตามพฤตกรรมของผกระทำา ไดแก 1) การลวงละเมดดวยคำาพด เชน พดจาแทะโลมหรอหยอกลอในเรองเพศ การใชคำาหยาบคายทางโทรศพทเพอกระตนอารมณเพศของตน ฯลฯ 2) การลวงละเมดทางการกระทำาทไมมการถกเนอตองตว เชน การลวงเกนดวยสายตาทาทาง การแอบถายคลปวดโอใตกระโปรงผหญง การโชวอวยวะเพศ ฯลฯ 3) การลวงละเมดทางการกระทำาทมการถกเนอตองตว เชน เบยด ลบ คลำา จบ กอด จบ ขมขน ฯลฯ

ผลกระทบตอผถกกระทำ�

ดานจตใจ : กลว กงวล โกรธ อบอาย สญเสยความมนใจ เสยสมาธในการปฏบตหนาทประจำาวน บางคนคดมากรสกตนเองหมดคณคา ถงกบคดสนอยากฆาตวตาย ดานรางกาย : อาจไดรบบาดเจบจากการกระทำารนแรง ในกรณถกขมขนอาจตงครรภ หรอตดเชอโรคตามมาได

ก�รห�ท�งออก

เมอรสกไมชอบมาพากล ใหพยายามรบออกจากเหตการณทนท และขอความชวยเหลอจากคร ผปกครอง เจาหนาทตำารวจ หรอบคคลทไววางใจ และตองดำาเนนการใหมนใจวาจะไมเกดเหตการณเชนเดยวกนอกในภายหลง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

234

ใบคว�มร

แนวท�งปองกนก�รถกลวงละเมดท�งเพศ

1) ตองมจตสำานกทจะปกปองสทธในรางกายตนเอง ระมดระวงตวเสมอ ไมประมาท 2) หลกเลยงสถานการณเสยง เชน เดนลำาพงในทเปลยว แตงกายลอแหลมซงอาจเปนการยวยอารมณเพศของผกระทำาโดยไมรตว 3) เชอความรสกตนเอง เมอรสกไมชอบมาพากลใหรบออกจากเหตการณ หาทปลอดภยไวกอน

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ลกกว�งกบทะเล

กาลครงหนงนานมาแลว มลกกวางตวหนงมตาขางเดยว มนรตวดวาไมสามารถระวงภยไดตลอดเวลา เพราะถามภยมาทางดานตาขางทบอด มนกจะไมรตวเพราะมองไมเหน ลกกวางตาเดยวจงเดนไปททะเล เเละหนตาขางทบอดไปทางทะเล เพอทตาขางดจะไดหนไปทางชายปา หากมภยมามนกจะมองเหนเเละหลบหนไดทน ขณะนนมเรอเลกๆ ลำาหนงเเลนมาใกล ชายฝง เมอเหนลกกวางจงเอาปนยงใสหลายนด จนลกกวาง ขาดใจตาย นทานเรองนสอนใหรวา บางครง ภยอนตรายกเกดขนจากสงทเราคดไมถง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

235

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอไดทำาความเขาใจตนเอง เรองเปาหมายชวตในอนาคต2. เนอห� การทบทวนเปาหมายชวตในอนาคตของตนเอง3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 กระดาษ ปากกา ดนสอส อปกรณวาดภาพ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 หมลกเสอนงลอมวง เตรยมอปกรณวาดภาพและปากกา ใหลกเสอแตละคนวาดภาพสญลกษณอนาคตทตนเองอยากเปน เชน หมอ (เขมฉดยา) ทหาร (ปน) นกบน (เครองบน) นกฟตบอล (ลกบอล) ฯลฯ 4.4 หลงวาดเสรจ ลกเสอผลดกนใหเพอนทายภาพวาอยากเปนอะไร เมอทายถกจงเลาเหตผลทอยากเปน และจะเตรยมตวอยางไรเพอมอนาคตตามทอยากเปน ใหเพอนในหมฟง เวยนจนครบทกคน 4.5 รวมกอง ผกำากบนำาอภปรายถามขอคดทไดจากการทำากจกรรม และสรป 4.6 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.7 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 8 จดด จดดอย และก�รพฒน�ตนเองแผนก�รจดกจกรรมท 12 ภ�พว�ดอน�คต เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

236

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 12

เพลง เกยรตลกเสอ

ลกเสอ ลกเสอ ไวศกดสลกผชายลกเสอ ลกเสอ ไวลายลกเสอไทยรกเกยรต รกวนย แขงแรงและอดทนเราจะบาเพญตนใหเปนประโยชนตอผอนแมลาบากตรากตรากตองทาใหสาเรจทา ทา ทา เราสญญาวาจะทาเสยชพอยาเสยสตยรกษชาตใหมนไวดงนามอนกรยงไกร พระมงกฎทรงประทาน

เรองสนทเปนประโยชน

เข�ฝกสนขตำ�รวจกนอย�งไร ?

วธฝกสนขใหดมกลน คนหายาเสพยตดและระเบด เรมจากการคดเลอกสนขทจะนำามาฝก ตองเปนพนธทเหมาะสม คอสามารถดมกลนเปนเลศและมนสยทจะกสงของซำาแลวซำาเลาไมรเบอ สนขพนธทเหมาะสมทสด ไดแก เยอรมนเชปเพรด เลบราดอร รทรฟเวอร สนขเหลาน จะไดรบการสอน ใหวเคราะหกลนพเศษ และเปลยนแปลงพฤตกรรม เมอไดกลนนน เชน ถาพบกลนระเบด สนขมกถกสอนใหนง หรอนอนลง เพราะหากคนหาตอไปอาจเกดระเบดขนได ปรกตจะเรมตนฝกใหดมกลนกญชากอน ใชเวลาฝกประมาณ 10 สปดาห ขนแรก จะฝกใหสนขสนใจกญชากอน โดยใสกญชาไวในถงพลาสตกเลกๆ และหอใหดเพอปองกนสนขกดขาด จากนนจะทำาเหมอนเวลาฝกใหสนขไปคาบกงไม คอขวางถงกญชาออกไปประมาณ 10 ฟต และกระตนใหสนขไปคาบกลบมา ถาสำาเรจสนขจะไดรบคำาชมเชยพรอมรางวล     ขนตอมา ครฝกจะนำาถงไปซอนไวไกลๆ เพอทสนขจะไดใชจมกดมกลนหาแทนทจะใชตาด 1 เดอนหลงจากฝกขนน สนขควรสามารถหาถงกญชาในกระเปาเดนทาง หรอหบหอของไดแลว แรกๆ อาจมเพยงสองสามกระเปาใหเลอก คลองแลวจงเพมจำานวนตวเลอกใหมากขน      ถดจากกระเปาเดนทาง สถานทซอนกญชาจะเรมเปนในรถยนต ในตก และสถานททซบซอนขนเรอยๆ หลงจากฝกไปไดสองเดอน ครฝกจะกลบกลนกญชา ดวยกลนอยางอน เชน นำาหอม ฟอรมลดไฮด สดสวนของกลนปลอมปนตอกลนกญชาจะเพมขนทละเลกละนอย สนขทผานการฝกจนสำาเรจ ควรหากญชาพบ แมจะมกลนอนมาปะปนถงรอยละ 90 จากนนครฝกจงสามารถฝกใหสนขคนหายาเสพยตดชนดอน รวมทงคนหาดนระเบด และวสดอนๆ ทใชทำาระเบด

ทมา 108 ซองคาถาม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

237

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสบสานภมปญญาไทย2. เนอห� ภมปญญาไทย ภมปญญาทองถนดานสขภาพ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง นำาสมนไพรกบการแพทยแผนไทย 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนศกษาการทำาเครองดมนำาสมนไพรไทยหมละ 1 ชนด เชน นำาใบเตย นำาขง นำามะตม นำาลกเดอย นำาตะไคร ฯลฯ พรอมศกษาถงคณประโยชนของนำาสมนไพรชนดนนๆ โดยทำาเปนแผนพบ โฆษณาสรรพคณของนำาสมนไพร 4) ผกำากบมอบหมายใหจดเตรยม และแบงงานกนในหมลกเสอ เพอดำาเนนการในครงตอไป 5) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 6) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) หมลกเสอรวมกนทำาเครองดมนำาสมนไพรไทยหมละ 1 ชนด 4) ตวแทนหมลกเสอนำาเสนอแผนพบ และบรรยายสรรพคณและประโยชนของนำาสมนไพรของหม 5) ผกำากบและลกเสอรวมกนชมนำาสมนไพร และสรปขอคดทได 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และประเมนผลการปฏบต

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 10 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ทองถนแผนก�รจดกจกรรมท 13 ปฏบตต�มวถไทยและภมปญญ�ไทย เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

238

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 13

เพลง อนรกษป� (ทำ�นองเพลงผใหญล)

ปาไมชวยทาใหฝนตก ปารกฝนตกมากมายนาในคลองเจงนองหลากหลาย(ซา) แตไมอนตรายเพราะปาไมบง ปาไมเขาทาลายเสยหมด นาจะลดแมนสลดใจจงยามฝนตกมาบานองลนฝง(ซา) พดบานเรอนพงโปรดระวงอนตราย ขอพวกเราโปรดชวยกนปลกปา พฒนารมเยนสดใสบานเมองจะรงเรองศวไล(ซา) ขอใหลกเสอไทยชวยกนปลกปาเอย

เพลงม�ต�มนด

เอาฮาเฮฮา  ชกชาอยใย เอาฮาฮาไอ  จงรบไปใหทนเวลาเอาเรวเขาซดใหด  เขามใหมมา  เอาฮาเฮาฮา  พรอมใจกนมาพบหนาพรอมกนเฮพรอมใจมาเรยน  ฮาพากเพยรบากบน มาซ มาซ  มาซเรวพลนถงวนเวลาอบรม

ใบคว�มร

เรอง นำ�สมนไพรกบก�รแพทยแผนไทย

อาหารและนำาดมเปนปจจยทสำาคญตอชวตมนษย เพราะนอกจากจะชวยใหรางกายเจรญเตบโตแขงแรงแลว ในอาหารไทยยงมสมนไพรทเปนเครองปรงชวยรกษาโรค และอาการบางอยางได ตามหลกการการแพทยแผนไทย รางกายจะแขงแรงตองมภาวะสมดลของธาตทง 4 คอ ดน นำา ลม และไฟ ดวยเหตผลทประเทศไทยอยในเขตรอน มการแปรเปลยนของสภาวะอากาศหลายลกษณะ ซงทำาใหมผลกระทบตอความสมดลของธาตทง 4 ในรางกาย และสงผลใหเกดการเจบปวยได ภมปญญาไทยไดอาศยธรรมชาตทมอยรอบตวมาใชประโยชนในการปรบสมดลยของรางกายได ตวอยางเชน การดมนำาผลไมหรอนำาสมนไพร สามารถกระทำาไดโดยการดมตามเวลาทธาตในรางกายของคนเราเปลยนแปลงไป โดยมการแบงเวลาดงน เวลา 06.00–10.00 น. และ 18.00–22.00 น. รางกายมกจะเจบปวยดวยธาตนำา นำาสมนไพรทบำารงรางกายและปรบสมดลของธาตนำา ไดแก นำาสมนไพรทมรสเปรยว เชน นำาสม นำามะนาว ฯลฯ เวลา 10.00–14.00 น. และ 22.00–02.00 น. รางกายมกจะเจบปวยดวยธาตไฟ นำาสมนไพรทชวยบำารงรางกายและปรบสมดลของธาตไฟไดแก นำาสมนไพรทมรสขม เชน นำาบวบก นำาลกเดอย ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

239

ใบคว�มร

เวลา 14.00–18.00 น. และ 02.00–06.00 น. รางกายมกจะเจบปวยดวยธาตลม นำาสมนไพรทชวยบำารงรางกายและปรบสมดลของธาตลม ไดแกนำาสมนไพรทมรสเผดรอน เชน นำาขง นำาตะไคร ฯลฯ ในกรณการเจบปวยดวย ธาตดนนนไมไดขนกบกาลเวลา แตจะเกดผลของการผดปกตของธาตอนๆ ดงนนการดมนำาสมนไพรหรอนำาผลไมเพอบำารงธาตดนนนจงสามารถกระทำาในเวลาใดกได

ตวอย�งนำ�สมนไพรบำ�รงธ�ตดน

• นำ�มะพร�ว

สวนผสม - มะพราวนำาหอมทงเนอและนำา 1 ผล (500 กรม)  - นำาเชอม 2 ชอนโตะ วธทา เลอกมะพราวออนพอด ปอกเปลอกออก ใชมดทคมเฉาะเปลอกตรงหวมะพราว เทนำาเกบไว ผามะพราวเปน 2 ซก ตกเฉพาะเนอมะพราวใสเครองปนเตมนำามะพราวและนำาตาล ชมรสตามใจชอบ คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 500 กโลแคลอร แคลเซยม 60 มก.ฟอสฟอรส 865 มก. รสและสรรพคณ รสมน ชวยบำารงกำาลง ขบปสสาวะ ลดไข แกกระหาย ทำาใหสดชน

• นำ�แหว

สวนผสม - เนอแหวตมสกประมาณ 6-8 หว - นำาเชอม 2 ชอนโตะ - เกลอเสรมไอโอดน 1 กรม วธทา นำาแหวตมสกทเตรยมไวใสเครองปนกบนำาจนละเอยด เตมนำาเชอม เกลอปน คนใหเขากน คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 111.07 กโลแคลอร วตามนซ 3.00 มลลกรม รสและสรรพคณ รสหวานมน แกรอนใน กระหายใน บำารงธาต บำารงเสนเอน

ตวอย�ง นำ�สมนไพรบำ�รงธ�ตนำ�  

• นำ�สม

สวนผสม - สมเขยวหวาน 3 ผล (คนนำา 200 กรม) - นำามะนาว 5 กรม (1 ชอนโตะ) - เกลอไอโอดน 1 กรม (1/5 ชอนโตะ) - นำาเชอม 30 กรม (2 ชอนโตะ) วธทา 1. ลางผลสมใหสะอาด ฝานตามขวาง 2 ซก 2. คนเอาแตนำา เตมนำามะนาว นำาเชอม เกลอ ชมรส ตามตองการ คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 197.37 กโลแคลอร ใยอาหาร 3.20 กรม วตามน 865 มลลกรม รสและสรรพคณ รสเปรยวของนำาสมทำาใหชมคอ แกไอ ขบเสมหะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

240

ใบคว�มร

• นำ�ฝรง

สวนผสม - เนอฝรงสด 1 ผล (300 กรม) - นำาตาลทราย 200 กรม - เกลอไอโอดน 8 กรม - นำา 6 ถวย วธทา 1. ลางฝรงใหสะอาด เอาแตเนอหนเปนชนเลกๆ     2. ปนฝรงกบนำาจนละเอยด ตงไฟ ใสนำาตาล เกลอ พอเดอดยกลงใสนำาแขงบดกอนเสรฟ คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 115 กโลแคลอร วตามนซ 60 มก. ใยอาหาร 2.9 มก. รสและสรรพคณ รสฝาด อมเปรยว มฤทธฝาดสมาน ชวยแกอาการทองเดน  

ตวอย�งนำ�สมนไพรบำ�รงธ�ตลม

• นำ�ขง สวนผสม - ขงสด 15 กรม - นำา 240 มล. - นำาเชอม 1 ชอนโตะ วธทา ปอกเปลอกขงออกลางนำาใหสะอาด ทบพอแหลกตงนำาใหเดอด เอาขงททบไวลงตมใหเดอดกรองเอากากออก เตมนำาตาล ชมรสตามชอบ คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 61.5 กโลแคลอร แคลเซยม 2.7 มก. ฟอสฟอรส 3.3 มก. รสและสรรพคณ รสเผดรอน บำารงธาต ชวยขบลม แกทองอด ทองเฟอ แกอาการ คลนไส อาเจยน ชวยเจรญอาหาร

• นำ�ตะไคร

สวนผสม - ตะไคร 1 ตน - นำาเชอม 1 ชอนโตะ   - นำาเปลา 240 มล. วธทา นำาตะไครมาลางใหสะอาด หนเปนทอนสน ทบใหแตก ใสหมอตมกบนำาใหเดอดกระทงนำาตะไครออกมาปนกบนำาจนเปนสเขยว สกครจงยกลงกรองเอาตะไครออก เตมนำาเชอม ชมรสตามชอบ หรออาจเอาเหงาแกทอยใตดนลางใหสะอาดฝานเปนแวนบางๆ ควไฟออนๆ พอเหลอง ชงเปนชา ดมวนละ 3 ครง ครงละ 1 ถวยชา จะชวยขบปสสาวะ รสและสรรพคณ รสเผดรอน บำารงธาต ชวยแกทองอด ทองเฟอ จกเสยด ขบปสสาวะ ขบเหงอไดดชวยลดพษของสารแปลกปลอมในรางกาย

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

241

ใบคว�มร

ตวอย�งนำ�สมนไพรบำ�รงธ�ตไฟ

• นำ�ใบบวบก สวนผสม - บวบกทงตน 30 กรม (1 กำามอ) - นำาเชอม 4 ชอนโตะ   - นำาเปลาตมสก 240 มล. วธทา   นำาตนบวบกลางใหสะอาด หนเปนทอนสนๆ ใสลงในเครองปนเตมนำาพอทวมใบบวบก ปนใหละเอยดกรองเอาแตนำา เตมนำาอกครงหนง ทเหลอคนนำาอกครง บบนำาใหหมด เตมนำาเชอมชมรสอาจลดหรอเพมนำาเชอมเลกนอยตามชอบ คณคาทางโภชนาการ พลงงาน 92 กโลแคลอร วตามนเอ 345 ไมโครกรม แคลเซยม 392 มก. รสและสรรพคณ แกรอนในกระหายนำา ทำาใหสดชน แกอกเสบหรอชำาใน แกปวดศรษะขางเดยว

• นำ�ลกเดอย

สวนผสม - ลกเดอยดบ 50 กรม (5 ชอนโตะ กรม)      - นำาตาลทราย 10 กรม (2 ชอนโตะ) - นำาเปลา 250 กรม (6 ชอนโตะ)      - เกลอเสรมไอโอดน 1 กรม (1/5 ชอนโตะ) วธทา นำาลกเดอยลางใหสะอาด ใสหมอเตมนำาตงไป เคยวจนลกเดอยสกเปอย ใสนำาตาล เกลอปน ใสในเครองปน ปนใหละเอยด ชมรสตามชอบ รสและสรรพคณ ชงเปนยาเยน ขบปสสาวะ แกรอนใน บำารงไต กระเพาะอาหาร มาม รวมทงบำารงเลอดลมในสตรหลงคลอด รกษาอาการ คลนไส อาเจยน ทองรวง

ทมา ittm.dtam.moph.go.th/data_articles/t6.htm

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ต�นภยหน�ว ดวยภมปญญ�ไทย

ตามหลกทฤษฎการแพทยแผนไทย  คนเรามธาต 4 เปนองคประกอบ ไดแก ดน นำา ลม และไฟ การเจบปวยในแตละชวงฤดกาลขนกบการเสยสมดลของธาตนนๆ การเจบปวยในฤดหนาวมกเกยวของกบธาตนำาในรางกาย ทำาใหมเสมหะ เจบคอ แสบคอ ดงนนในชวงฤดหนาวทางแพทยแผนไทยจงใชทฤษฎเรองของอาหารปรบสมดลของธาตนำาได โดยเฉพาะผทมโรคประจำาตว เชน หอบหด มกถกกระตนใหแสดงอาการของโรคมากกวาในฤดอนๆ จงควรปรบสมดลของธาตนำาโดยบรโภคอาหารรสเปรยวและรสขม มากกวารสอนๆ สรรพคณ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

242

เรองสนทเปนประโยชน

ของรสเปรยวจะชวยในการขบเสมหะ สวนรสขมจะทำาใหเจรญอาหาร นอกจากนอาหารทมรสเผดรอนจะชวยใหรางกายอบอน กระตนระบบไหลเวยนโลหตชวยใหเสมหะถกขบออกงายขน เชน ขง ขา พรก กระเพรา ตะไคร หวหอม เปนตน ในสวนของปญหาผวแหงในชวงฤดหนาว สามารถใชนำามะพราว นำามนงา นำามนมะกอก ทาผว  เนองจากเปนสารจากธรรมชาตอดมดวยวตามนอ มสารตานอนมลอสระ กรณผวแหงมากๆ แนะนำานำามนมะกอกบรสทธจะชวยใหผวชมชนไดนาน นำามนมะพราวยงชวยลดการอกเสบของผวหนง และปองกนมะเรงผวหนงจากแสงแดด ภมปญญาและสมนไพรของไทย มคณคาและประโยชนอยางมาก หากรหลกและเขาใจ พรอมนำามาใชอยางถกวธ กสามารถสรางภมตานทานทกฤดอกดวย

เรอง นำ�สมคนวนละแกว...ห�งไกลจ�กโรคนว

นำาสมคน นอกจากจะมวตามนซซงดตอผวพรรณแลว ยงมผลดตอสขภาพอกดวย โดยนกวจยไดเปดเผยวาการดมนำาสมคนวนละแกว สามารถชวยปองกนการเกดโรคนวในไตไดประสทธภาพดกวานำาผลไมทมรสเปรยวอนๆ เชน นำามะนาว ความเชอทวาการดมนำาผลไมรสเปรยวจากผลไมชนดใดกตาม จะสามารถปองกนนวในไตได เพราะมสารซเตรตจากธรรมชาตทชวยเพมปรมาณซเตรต และลดความเปนกรดของปสสาวะ จงลดการเกดนวในไตได แตงานวจยกลบพบวา แมวานำาผลไมทมรสเปรยวทงหลายจะมปรมาณซเตรตทใกลเคยงกน แตมนำาผลไมทมรสเปรยวเพยงบางชนดเทานน ทอาจชวยลดความเสยงในการเกดนวในไตได โรคนวในไตมกเกดจากทปสสาวะมความเขมขนมากจนตกตะกอนเปนนว มกเกดทบรเวณกรวยไต และเมอกอนนวหลดลงมาททอไต กจะทำาใหเกดอาการปวดทองทนท หลายคนทเคยเปนโรคน ตองหนมากนยาพวกโพแทสเซยมซเตรต เพอชวยปองกนการเกดใหมของกอนนว แตผลขางเคยงจากยากอาจทำาใหเกดการระคายเคองในระบบทางเดนอาหารได บางคนจงหนไปดมนำาผลไมรสเปรยวทมสารซเตรตจากธรรมชาตแทน เพอปองกนไมใหกอนนวเกดซำาอก ดงนนการดแลเรองอาหารการกน และพฤตกรรมการใชชวต อาจชวยยบยงการสะสมของผลกกอนนวทจะเกดขนใหมได

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

243

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอแสดงออกถงความกตญญรคณ2. เนอห� การแสดงออกถงความเปนผกตญญรคณ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบมอบหมายใหลกเสอแตละหม คดพฤตกรรมทแสดงออกถงความกตญญรคณ หมละ 1 พฤตกรรม แลวนำาเสนอในรปแบบของการแสดงเงยบ (เชน ชวยพอแมทำางานบาน ชวยงานคร การแสดงความเคารพนบถอ ยกยองเชดชผมพระคณ ไมทอดทงผมพระคณ ฯลฯ) โดยใชเวลานำาเสนอหมละไมเกน 3 นาท 4.4 ลกเสอแสดงเงยบทละหม ลกเสอหมอนชวยกนทายแลวใหหมทแสดงเฉลย จนครบทกหม 4.5 ผกำากบนำาอภปราย สรป และเพมเตม ในประเดนตอไปน • คำาวา “กตญญกตเวท” มความหมายอยางไร (กตญญ หมายถงความสำานกในบญคณทผอนมตอตนเอง กตเวท หมายถง การแสดงออกเพอการตอบแทนบญคณ กตญญกตเวท จงหมายถง การรบญคณและตอบแทนคณตอผมพระคณ) • มความเหนอยางไรตอคำากลาวทวา “ความกตญรคณเปนเครองหมายของคนด” • ถาผมพระคณเรยกรองใหตอบแทนบญคณดวยการกระทำาทไมถกตอง เชน ไปลกขโมย ขายยาเสพตด ทำาผดกฎหมาย ฯลฯ ลกเสอคดวาควรปฏบตตนอยางไรจงจะคงความเปน “คนด” ไวได 4.6 ผกำากบชวยเพมเตม “ความกตญเปนองคประกอบหนงในคณธรรม 8 ประการ ซงเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตตนใหเปนคนด เพอประโยชนสขของตนเองและสวนรวม ดงนนการกระทาใดทคานกบคาวาเปนคนดจงไมควรกระทา” 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหม และในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 14 คว�มกตญรคณ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

244

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 14

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ลกกตญ....บรจ�คไตใหพอ

เมอวนท 6 ธ.ค.52 ผสอขาวจงหวดศรสะเกษรายงานวา นางสาวจฑารตน ไชยรตน อาย 21 ป ชาวตำาบลผกแพว อำาเภอกนทรารมย จงหวดศรสะเกษ นกศกษาคณะแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก ป 1 มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน จงหวดอบลราชธาน ไดบรจาคไตขางหนงของตนเองใหกบพอคอนายไพรตน ไชยรตน อาย 46 ป ทปวยเปนโรคไตเรอรงระยะสดทายมานานกวา 10 ป ตองรกษาดวยการฟอกเลอดลางไต มานาน 10 ปแลว โดยมคาใชจายครงละ 1,800 บาท ครอบครวมอาชพทำานารายไดนอย ครอบครวตองอยอยางยากลำาบาก เมอทราบขาววามโครงการบตรทองรกษาผปวยโรคไตฟร ทำาใหเธอตดสนใจทนททจะชวยพอใหดขนจากการเจบปวย ไมตองทกขทรมาน ไดใชชวตปกตเหมอนคนทวไป เธอจงรบเดนทางไปยนความจำานงขอบรจาคไตใหกบพอของเธอทนท แมครงแรกรวาจะตองผาตดกนกกลว แตความรกทมตอพอ ทำาใหความกลวหายไป และไดตดสนใจสละไตของตนเองใหกบพอบงเกดเกลา ซงหลงจากทตนเขารบการผาตดสละไตใหกบพอแลว ตนกจะตงใจเรยนหนงสอใหจบเพอทจะไดมอาชพหาเงนมาเลยงครอบครวและรกษาพอ และไดสมครเลอกเรยนคณะแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก เพอทจะไดนำาความรมาประกอบอาชพและดแลรกษาพอเมอยามเจบปวย และรบใชประชาชนชาวศรสะเกษทวไปทเจบปวย

ขอขอบคณเนอหาขาว คณภาพด โดย: หนงสอพมพขาวสด

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

245

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอสามารถวเคราะหคณสมบตของสภาพบรษสภาพสตรทพงปรารถนาในสงคมและวฒนธรรมไทย2. เนอห� คณลกษณะทดของลกเสอทเปนพนฐานการพฒนาไปสความเปนสภาพบรษและสภาพสตร3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ภาพลายพระหตถรชกาลท 6 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบอญเชญลายพระหตถ ร. 6 “ขาไมตองการตาราเรยนทเดนได ทขาอยากไดนนคอ เยาวชนทเปนสภาพบรษ ซอสตยสจรต มอปนสยใจคอด” ใหกองลกเสอด 4.4 ผกำากบมอบหมายงานใหลกเสอแตละหม วเคราะหวา “เยาวชนทเปนสภาพบรษควรเปนอยางไร” โดยรวมกนอภปรายและสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอ เปนการแสดงละครสน ใชเวลาไมเกน 3 นาท กลมละ 1 คณสมบต 4.5 ลกเสอนำาเสนอละครสนทละหม หลงการนำาเสนอผกำากบนำาอภปรายถงความหมายของคณสมบตทนำาเสนอ และการนำาไปใชในชวตประจำาวน จนครบทกหม 4.6 ผกำากบตงคำาถาม “ลกเสอมความเหนอยางไรตอคากลาวทวา - หวใจของความเปนสภาพบรษอยทการเสยสละ เพราะการเสยสละเปนบอเกดของคณความดอนๆ หากผใดขาดคณธรรมน ผนนยงไมเปนสภาพบรษโดยครบครน...ผใดเกดมาเปนสภาพบรษ ผนนเกดมาสาหรบคนอน” 4.7 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 11 คณธรรม จรยธรรมแผนก�รจดกจกรรมท 15 ลกเสอสภ�พบรษ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

246

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 15

เพลง เกยรตลกเสอไทย

ลกเสอ ลกเสอ ไวศกดลกผชาย ลกเสอ ลกเสอ ไวลายซลกเสอไทย รกเกยรต รกวนย แขงแรงและอดทน เราจะบาเพญตนใหเปนประโยชนตอผอน แมลาบากตรากตรากตองทาใหสาเรจ ทา ทา ทา ขาสญญาวาจะทา เสยชพอยาเสยสตย รกชาตมนไว ดงนามอนเกรยงไกร พระมงกฎทรงประทาน

ภ�พล�ยพระหตถรชก�ลท 6

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

247

เรองสนทเปนประโยชน

ม�กบล�

พอคาคนหนงเดนทางคาขายระหวางเมองตางๆ ไดนำาสนคาทเตรยมไปจำาหนายซงมจำานวนมากบรรทกบนหลงลาจนลาหลงแอน สวนมานนพอคาใหเดนตวเปลาเพราะตองการจะถนอม กลววาจะขายมาไมไดราคาด หากมาตองบอบชำาจากการเดนทาง ลารสกวาการบรรทกครงนหนกเกนกำาลงของมนมาก มนพยายามออนวอนมาผเปนสหายขอใหชวยแบงเบาสมภาระไปบาง “เพอนเอย..ขารสกตาลายแขงขาสนไปหมดแลว ชวยแบงสมภาระไปบรรทกบางเถด เมอพกคอยยงชวกลบมแรงขนมาสกหนอย ขาจะรบนาของเหลานนมาบรรทกตามเดม หากเพอนไมชวยคราวนขาคงตองขาดใจตายอยกลางทางแนๆ” มาไมสนใจคำาขอรองของลา มนยงคงเดนอยางสงาตอไปในขณะทลาเรมหมดแรงทำาทาจะลมลง “ขาไมไดสาออยหรอกนะแตคราวนไมไหวจรงๆ เจานนทงสงใหญและแขงแรงกวาขามากนก โปรดอยานงดดายอยเลย หากเพอนไมเมตตาขาคงไมมโอกาสไดกลาวคาวงวอนอกแลว” “หบปากของเจาซะท” มาทำาทขดเคอง “มนธระกงการอะไรของขาทจะตองไปชวยคนอน เจามหนาทบรรทกกกมหนากมตาทาไปซ” ลาผนาสงสารกดฟนเดนตอไปไดอกไมกกาวกลมลงขาดใจตาย พอคาจงนำาสนคาทงหมดใหมาบรรทกแทน และเมอเดนทางจนเหนดเหนอยพอคากขนไปขบนหลงอกดวย ในเวลานมาไดแตสำานกเสยใจในความเหนแกตวของมน แตกสายไปแลว นทานเรองนสอนใหรวา การไมรจกเหนใจชวยเหลอผอนในสงทสมควรเมอคราวทเขาตกทกขไดยาก ทกขนนอาจจะมาถงตวเราไดเชนกน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

248

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอตระหนกถงความสำาคญของของภาษากายทใชสำาหรบการสอสารในชวตประจำาวน2. เนอห� การทลกเสอสามารถเขาใจภาษากายของเพอน จะทำาใหเขาใจถงอารมณความรสกทแทจรงของเขา และสามารถตอบสนองไดอยางเหมาะสม เปนการสรางสมพนธภาพทดตอไป3. สอ วสดอปกรณ 3.1 แผนภมเพลง 3.2 บตรคำา 3.3 เรองสนทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 แจกบตรคำาใหลกเสอหมละ 2 ใบ (หม 1 โกรธ เสยใจ, หม 2 เบอ เจบ, หม 3 สนก ประหลาดใจ, หม 4 ดใจ นอยใจ) 4.4 หมลกเสอแสดงอารมณ ตามบตรคำาทไดรบ 4.5 หมลกเสอทไมไดแสดงทายวาเปนลกษณะของอารมณใด หมใดทายถกมากทสดและเรวทสดเปนผชนะ 4.6 หมลกเสอนงลอมวง 4.6.1 ใหชวยกนคดวาการทเราสามารถอานภาษากายได จะมประโยชนตอลกเสออยางไร 4.6.2 ใหแตละหมชวยกนคดวา ถาเพอนกำาลงอยในอารมณตามบตรคำาทหมไดรบ ลกเสอจะตอบสนองตอเพอนอยางไร 4.7 ผกำากบสมถามหมลกเสอเกยวกบประโยชนของภาษากาย นำาอภปรายใหหมอนเพมเตม และสรป (รวาเพอนกำาลงเปนอยางไร มอารมณความรสกอยางไร จะไดปฏบตตอเพอนไดอยางเหมาะสม) 4.8 ผกำากบสมใหลกเสอรายงานตามขอ 4.6.2 อก 1-2 หม 4.9 ชวนคดวาลกเสอไดขอคดอะไรบาง และจะนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร 4.10 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.11 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตพฤตกรรมการแสดงออกและการรวมฝกปฏบตอยางตอเนองทกกจกรรม

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 16 เข�ใจเพอนดวยภ�ษ�ก�ย เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

249

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 16

เพลง รกกนไว

เราตองรกกนไว เราตองรกกนไว เราตองรกกนไว (สรอย) โอ...ลกเสอ เชอชาตไทย สดชนแจมใจ จตใจราเรง เราลวนตางบนเทง รนเรงสาราญ (สรอย)

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง ทำ�ไมสนข จงชอบปสส�วะใสย�งรถยนต ?

สตวแพทย ไดใหคำาอธบายวา การทสนขปสสาวะรดยางรถยนต เปนพฤตกรรมอยางหนงทเรยกวา urine making เพอประกาศอาณาเขตของตน ถอเปนการสอสารอยางหนงในระหวางเพอนสนขดวยกน สนขททำาพฤตกรรมน จะเปนตวผทอยในวยเจรญพนธ มนจะยกขาหลงแลวปลอยปสสาวะในลกษณะพงตรงออกไปอยางแรงเพอใหตรงเปาหมายทตองการ สงทมนชอบปสสาวะรดนน ไมจำาเปนตองเปนยางรถยนตเทานน แตเปนอะไรกไดทตงฉากกบพนโลก เชน โคนเสา โคนตนไม ฯลฯ นกเปนภาษากายอยางหนงของสนขในการประกาศอาณาเขตของตน ไมใหสนขตวอนขามเขตแดนเขามา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

250

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอมทกษะการสอสารเพอปฏเสธเพอนอยางไดผลโดยเพอนไมโกรธ2. เนอห� ทกษะการปฏเสธเพอนทไมเสยสมพนธภาพ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 เกม 3.2 ใบความร เรอง ทกษะปฏเสธ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 มอบหมายใหหมลกเสอ แสดงบทบาทสมมต หมละ 1 สถานการณ ดงน • ปฏเสธเพอน กรณเพอนชวนสบบหร • ปฏเสธเพอน กรณเพอนชวนลองดมเหลา • ปฏเสธเพอน กรณเพอนชวนหนเรยนไปเลนเกม • ปฏเสธเพอน กรณเพอนขอยมเงน 4.4 ลกเสอแสดงบทบาทสมมตทละหม ผกำากบใหชวยกนวเคราะหวาแตละหมปฏเสธไดสำาเรจหรอไม 4.5 ผกำากบแจกใบความร และอธบายขนตอนการปฏเสธ โดยเพอนไมโกรธ พรอมยกตวอยางประโยคคำาพดในแตละขนตอน 4.6 หมลกเสอรวมกนคดประโยคคำาพดปฎเสธในสถานการณเดม ตามขนตอนการปฏเสธในใบความร 4.7 ลกเสอแตละหมนำาเสนอ โดยผกำากบและลกเสอหมอนรวมกนประเมนความถกตองตามขนตอนการปฏเสธ และสรป 4.8 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.9 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตและตรวจสอบการปฏบตตามขนตอนการปฏเสธ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 17 ทกษะปฏเสธ เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

251

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 17

เกม

เกมเปลยนของ

วธเลน ลกเสอและหมเขาแถวตอนใหมจำานวนเทาๆ กน คนแรกของหมหมใกลเสนเรม ตรงขามสนามอกดานหนงมหมวกกบผาผกคอลกเสออยตรงหนาของแตละหม เมอไดยนสญญาณเรมเลนจากผกำากบ ใหคนแรกของแตละแถววงไปเกบหมวกแลววงมาสงใหคนท 2 คนท 2 รบแลววงเอาหมวกไปไวทเดม แลวหยบผาผกคอมาใหคนท 3 คนท 3 รบแลว เอากลบไปไวทเดม เอาหมวกมาอกสลบกนไปจนหมด แถวไหนเสรจกอนแถวนนชนะ

ใบคว�มร

เรอง ทกษะปฏเสธ

การปฏเสธเปนสทธสวนบคคลททกคนควรเคารพและยอมรบ การปฏเสธจะสำาเรจไดนน ผปฏเสธตองมความตงใจชดเจนทจะปฏเสธ

ขนตอนก�รปฏเสธ

1. อางความรสกประกอบเหตผล เพราะความรสกโตแยงไดยากกวาการใชเหตผล เชน “ฉนไมชอบ รสกไมดททาอยางนน” 2. ปฏเสธชดเจน เชน “ขอไมทา” 3. ถามความเหนเปนการรกษานำาใจผชวน เชน “นะ” หรอ “ไดไหม” หรอ “เธอคงไมวานะ” 4. ขอบคณเมอเขายอมรบ เชน “ขอบคณทเขาใจ” ถาผชวนตอไมเลก เชน เซาซ, สบประมาท, ยกเหตผลหวานลอม, ปลอบหรอรบรองวาไมมปญหา หรอแมกระทงขมข ฯลฯ ไมควรหวนไหว ควรหาทางออกดวยวธใดวธหนงตอไปน 1. ปฏเสธซำา แลวรบลาจากไป เชน “ไมทาจรงๆ ขอตวกอนนะ” 2. ผดผอน แลวรบลาจากไป เชน “ไวคอยคยกนใหมนะ เราตองไปแลว” 3. ตอรองหาทางเลอกอนทยอมรบไดทงสองฝาย เชน “เธอไปอานหนงสอกบเราดกวาไหม”

จดออนททำ�ใหมกปฏเสธไมสำ�เรจ

1. ปากบอกปฏเสธ แตใจไมปฏเสธแทจรง เลยใจออนปฏเสธไมสำาเรจ 2. ใชเหตผลเปนขออาง ผชวนเลยเอาเหตผลอนมาหกลางทำาใหปฏเสธไมสำาเรจ 3. ไมออกจากสถานการณ อยใหเขาตอไปเรอยๆ กเลยปฏเสธไมสำาเรจจนได 4. เกรงใจโดยเฉพาะกบผอาวโสสงกวา เลยทำาใหไมรกษาสทธในการปฏเสธของตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

252

ใบคว�มร

ตวอย�งประโยคคำ�พด

สถานการณ : เพอนชวนลองสบบหร

ขนตอน ตวอยางประโยคคาพด

อางความรสกประกอบเหตผล

ปฏเสธชดเจน

ถามความเหนเปนการรกษานำาใจผชวน

ขอบคณเมอเขายอมรบ

ปฏเสธซำา แลวรบขอตวออกจากเหตการณ

ผดผอน แลวรบขอตวออกจากเหตการณ

ตอรองหาทางเลอกอนทยอมรบไดทงสองฝาย

เราไมชอบ รสกวามนเปนสงทไมด

ขอไมลอง

นะเพอน

ขอบคณทเขาใจเรา

ไมละ ขอตวกอนนะเพอน (รบเดนจากไป)

เอาไวชวนเรองอนแลวกน ขอตวนะเพอน

(รบเดนจากไป)

เรามาหาอะไรทำาอยางอนกนดกวา

ไปกนไอศครมกนดไหมเพอน

ถาผชวนตอไมเลก เลอกวธใดวธหนงตอไปน

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง กระเป�สองใบ

กาลหนงนานมาแลว อสปกลาวไววา มนษยทกคนมกระเปาประจำาตวอยสองใบ ซงบรรจความชวเอาไวเตม ใบทอยดานหนาบรรจความชวของผอน สวนใบทอยดานหลงบรรจความชวของตวเราเอง ดงนนเราจงมกจะเหนความผด ความเลว ความชวของผอน แตไมคอยเหนของตนเอง นทานเรองนสอนใหรวา ความผดของผอนเหนไดงาย ความผดของเราเหนไดยาก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

253

1. จดประสงคก�รเรยนร

เพอฝกใหลกเสอมทกษะการคดเชงบวก2. เนอห� การคดเชงบวก เปนการมองโลกอยางสรางสรรค3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ความคด 2 ประเภท 3.3 ใบกจกรรม 3.4 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 หมลกเสอนงลอมวง ผกำากบแจก ใบความรเรอง ความคด 2 ประเภท และใบกจกรรม ใหลกเสอรวมกนปฏบต และสงตวแทนนำาเสนอในกองลกเสอ 4.4 สมตวแทนหมรายงานหมละ 1 ขอ ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม จนครบทกขอ 4.5 ผกำากบตงประเดนคำาถามในกองลกเสอ นำาอภปรายจนไดขอสรป โดยผกำากบชวยเพมเตม ทละประเดน จนครบดงน • ความคดทางลบมผลตอลกเสออยางไร • ความคดทางบวกมผลตอลกเสออยางไร 4.6 ผกำากบและลกเสอรวมกนสรปขอคดทไดและการนำาไปใชในชวตประจำาวน 4.7 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.8 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 18 คดเชงบวก เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

254

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 18

เพลง ฉนและเธอ

ฉนและเธอ เจอกน แทบทกวนเลยเชยว เมอเจอกน เราทกกน เพอสมานไมตร ยมใหกน ทไร สขฤทย เปรมปรย ไดพดจา พาท สวสดเพอนเอย

ใบคว�มร

เรอง คว�มคด 2 ประเภท

ลกษณะความคดของคนเราม 2 ประเภท คอคดท�งลบ เปนประเภททคดแลวนำาความทกขมาสตนเอง ไดแก 1) การตงความหวงไวสงเกนไป ทงตอตนเองและผอน 2) การคาดการณราย คดถงแตสงไมดทอาจจะเกดหรอไมเกดขนกได 3) การตำาหนตนเอง หรอมองตนเองวาไรความสามารถ 4) การไมอยกบปจจบน วตกกงวลกบอนาคตทยงมาไมถง หรอหมกหมนอยกบอดตทผานไปแลว และอยากแกไขอดตซงเปนไปไมได

คดท�งบวก เปนประเภททคดแลวนำาความสขมาสตนเอง ไดแก 1) ตงความหวงไวอยางสอดคลองกบสภาพความเปนจรง ทงของตนเองและผอน 2) มสตอยกบปจจบน รวาตนเองทำาอะไร เพออะไร ทำาปจจบนใหดทสด เพอเปนรากฐานทดสำาหรบอนาคต และไมตองกงวลกบการอยากแกไขอดตซงเปนไปไมได 3) มองปญหาวามทางแกไขเสมอ มองหาวา “อะไรผด” ทตองแก แทนการมองหาวา “ใครผด” เพอกลาวโทษ 4) มองสงทเหลออยมากกวาสงทขาดหายไป หรอหาสงตอบแทนจากการสญเสย เชน มองความผดพลาดเปนครสอนไมใหผดซำา 5) มอารมณขน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

255

ใบกจกรรม

ใหหมลกเสอระดมสมองใหไดมากทสด วาความคดทางลบและความคดทางบวกของในแตละกรณมไดกแบบ

สถานการณ ความคดทางบวกความคดทางลบ

ถกเพอนลอวาตวเตย

ลมเอาสมดการบาน

มาสงคร

วงหกลม

หวเขาถลอก

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง หวใจนกสของ นค วจซค หนมพก�รไมมแขน-ข�

เรองราวของ “นค วจซค” (Nick Vujicic) หนมพการชาวออสเตรเลย วย 26 ป เขาไมมแขนทงสองขาง และมแตขาสนๆ ขางเดยวทมนวโปงโผลออกมาสองนวเทานน

“นค” เปนคนมองโลกในแงด เขาคดเสมอวา ความบกพรองทางรางกายของเขา คอการทดลองทพระเจามอบให แมวาคนในครอบครวของเขาตางเสยใจท “นค” เกดมาดวยสภาพน แต “นค” กลบทำาใหทกคนไดเหนวา เขาเปนเหมอนคนปกต มรางกายแขงแรง เพยงแตไมมแขนและขาเทานน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

256

เรองสนทเปนประโยชน

“นค” บอกพอแมวา เขาอยากใชชวตตามปกต ไมตองการใหใครมาดแลเปนพเศษ เขาสามารถตอสกบกฎหมายทระบไววา หามคนพการเขาเรยนในโรงเรยนชนนำาไดสำาเรจ ทำาใหเขากลายเปนคนพการรนแรกๆ ทไดรบการศกษาจากโรงเรยนระดบแถวหนา แมเขาจะตองเผชญกบ “สายตา” ของคนอนทมองมา และสอใหเหนวาเขาเปนคนแปลกแยก แตนนกไมไดทำาใหเขารสกทอถอยแตอยางใด เพราะเขาไดรบกำาลงใจทดจากครอบครวตลอดเวลา ในทสดเขากสำาเรจการศกษาระดบปรญญาตร ดานการคา เอกการวางแผนดานการเงนและบญช มาไดสำาเรจ ลบคำาสบประมาทของหลายๆ คน เขารดวาความสำาเรจของเขาเกดขนได เพราะกำาลงใจทด และไมทอแทนนเอง และนเองเปนแรงบนดาลใจใหเขาอยากแบงปนและสงตอกำาลงใจเหลานน ใหกบเพอนมนษยทกำาลงทอแท และสนหวง “นค” เดนทางไปบรรยายสรางแรงบนดาลใจใหกบคนทวโลก เขาปลกใหทกคนลกขนมาตอสไดอกครงหนง ดวยคำาพดทวา “หากวนหนงใครกตามทลมและไมมกาลงจะลกขน ไมมความหวงอกแลว ขอใหหนกลบมามองชวตของผมทไมมแขน ไมมขา ซงกอนนไมมใครคดวาผมจะลกขนเดนได แตผมกพยายามทจะลกขนมาครงแลวครงเลา … ถงครงทรอย ครงทพนจะลกไมได แตหลงจากทพยายามตอไป ไมทอแท ทาให ณ วนนผมสามารถลกขนเดนไดสาเรจ เพราะถาผมยอมแพ ผมจะไมมวนลกขนไดอกเลย” หากเราเจออปสรรครายแรง แลวอดทนสตอไป ไมยอมแพ เราจะผานมนไปไดอยางเขมแขง ขอเพยงแคใหกำาลงใจกบตวเองเทานน อยางเชนท “นค” ทำาอยในทกๆ วน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

257

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอเขาใจธรรมชาตของอารมณ สามารถรบรอารมณตนเอง และแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม2. เนอห� การรบรอารมณตนเอง และวธการควบคมอารมณ3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง ธรรมชาตของจตใจและอารมณ, การฝกใหรเทาทนอารมณตนเอง, และวธจดการอารมณ 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบนำาสนทนาดวยคำาถาม “อารมณคออะไรและเราจะรไดอยางไรวาผทเราคยดวยเขามอารมณอยางไร” 4) ผกำากบสมถาม 1–2 คน และบรรยายเพมเตมเรอง ธรรมชาตของจตใจและอารมณ 5) หมลกเสอนงลอมวง สมาชกแลกเปลยนประสบการณกนวาใครเคยแสดงออกทางอารมณทไมเหมาะสมอยางไรบาง และมขอด/ขอเสยอยางไร 6) รวมกอง ผกำากบนำาอภปราย ขอดและขอเสยของการแสดงอารมณทไมเหมาะสม และชวยเพมเตม 7) ผกำากบแจกใบความร เรอง การฝกใหรเทาทนอารมณตนเอง และมอบหมายใหลกเสอ ไดบนทกอารมณตนเอง 1 สปดาห เพอมาคยกนในครงตอไป 8) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบแจกใบความร เรอง วธจดการอารมณ ใหลกเสอแตละหม 4) หมลกเสอนงลอมวง พดคยแลกเปลยนกน ในเรองผลการบนทกอารมณตนเองใน 1 สปดาหทผานมาและรวมกนศกษาเอกสาร และฝกการจดการอารมณ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 12 สมพนธภ�พและก�รสอส�รแผนก�รจดกจกรรมท 19 ก�รรบรและแสดงออกท�งอ�รมณอย�งเหม�ะสม เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

258

5) รวมกอง ผกำากบสมตวแทนหม รายงานผลการฝกปฏบต และนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม และสรป 6) ผกำากบและลกเสอรวมกนสรป ขนตอนการจดการอารมณ 4 ขนตอน 7) ผกำากบนำาอภปรายสรปขอคดทได และเพมเตม 8) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 9) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการมสวนรวมในการทำากจกรรม และการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 19

เพลง กำ�ลงใจ

โบกมอลา เสยงเพลงครวญมา ตองลาแลวเพอน กปจะลบเลอน ฝากเพลงคอยยาเตอน หวลให

จากกนไกล แมเพยงรางกาย แตใจชดใกล เมอใจเราซงใจ รวมทางไมรางไกล หมายมน

ขนเขาไมอาจขวาง สายธารเทยงธรรมได ความหวงยงพรงพราย เกาตายมใหมเสรม ชวตทพานพบ มลบและมเพม

ขอเพยงใหเหมอนเดม กาลงใจ อยาอาวรณ รกเราไมคลอนคลางแคลงแหนงหนาย

ใหรกเราละลาย กระจายในผองชน ผทกขทนตลอดกาล

เพลง ดวยคว�มคดถง

**ดวยความคดถง จงมาหานารกมาให มดอกไมมาฝาก ผกโบวรดรอยเอาไว มอบใหดวยใจ ใจแหงรกทแสนละมล…….(สรอย)

ความรกตดตรง คดถงจงมา อยากพบพดจา ปรารถนาใหเธอชนชม…..(สรอย) ความรกเรยกหา มวชาอยใย รบควาเอาไปกอนดอกไมจะรวงโรยรา……(สรอย)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

259

ใบคว�มร

เรอง ธรรมช�ตของจตใจและอ�รมณ

จตใจ มสมองทำาหนาทควบคม แยกออกเปน 2 สวนใหญๆ คอ สวนความคด และสวนอารมณความรสก • ความคดแสดงออกใหรไดดวยคำาพด • อารมณแสดงออกใหรไดดวยสหนา, ทาทาง, นำาเสยง, แววตา ฯลฯ รวมเรยกวาการแสดงออกทางอารมณ อารมณจงเปนสภาวะทางจตใจทเกดขน เปนการตอบสนองตอสงเราซงมาจากทงภายนอกและภายในตนเอง สงเราภายนอก เชน ถกสบประมาท, ถกยวใหโกรธ, ไดไปเทยวกบคนรใจ ฯลฯ สงเราภายใน เชน ภมใจในความสามารถตนเอง, เจบปวยจนทอแท ฯลฯ

อารมณม 2 ประเภท คอ • อารมณทเปนสข เชน ดใจ, ภมใจ, สขใจ ฯลฯ • อารมณทเปนทกข เชน โกรธ, อจฉา, กงวล, หงหวง ฯลฯ ธรรมชาตของจตใจนนสามารถมอารมณไดเพยงอยางเดยวในแตละขณะ ดงนนถาเราสามารถแทนทอารมณทเปนทกข ดวยอารมณทเปนสข กจะสามารถจดการกบอารมณทไมตองการได การแสดงออกทางอารมณทไมเหมาะสมมขอดนอยมาก เชน ไดระบายออก แตขอเสยทตามมามมาก ไดแก การเสยสมพนธภาพกบบคคลอน และทำาใหตนเองถกมองเปนคนกาวราว เจาอารมณ ไมมเหตผล ยงถากอเหตการณทรนแรง เชน ทะเลาะววาท ทำารายรางกาย กอาจมปญหาทางกฎหมายตามมาได จะเหนวาขอเสยทเกดขนเปนผลตามมาของอารมณ เกดจากพฤตกรรมหรอการแสดงออกตามอารมณ จงควรควบคมทพฤตกรรมดวย สรป อารมณ เกดขนชวขณะเทานน ในทสดกจะผานเลยไป คนเราสามารถมอารมณไดเพยงอยางเดยวเทานนในแตละขณะ ดงนนจงควรปลอยใหอารมณทเปนทกขผานเลยไปตามทควรจะเปน และใสอารมณทเปนสขเขาแทนท เราเปนผเลอกไดวาจะเกบอารมณใดไวกบตว จงควรมสตรเทาทนอารมณตนเองอยเสมอ

เรอง ก�รฝกใหรเท�ทนอ�รมณตนเอง

1. ระยะแรกควรฝกสำารวจอารมณตนเองโดยการบนทกเปนลายลกษณอกษร เพราะการเขยนมกสรางการรตวไดด และการคดไปเขยนไปยงเปนการทบทวนถงขอบกพรองและสงดๆ ทผานมา ควรจดบนทกในสมดเลมเลกทสามารถพกตดตวประจำา เรองทจดบนทกใหเนนความเปนปจจบน โดยบนทกทนทเมอเกดอารมณนนๆ หรอเมอมโอกาสเหมาะสม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

260

ใบคว�มร

วน เดอน ป เวลา การกระทาเพอตอบสนองอารมณในขณะนน

เหตการณ อารมณหรอความรสก

แบบบนทกอ�รมณ

2. เมอรเทาทนอารมณความรสกของตนเองไดดพอควร จงคอยหนมาใชจตใจเปนตวบอกแทน เชน เมอรสกดใจ กบอกตนเองวา “ฉนกาลงดใจอย” ฝกจนรตนเองเมอมอารมณนนๆ อยางเปนธรรมชาต คอถกกระตนดวยสงเราตามธรรมชาต

เรอง วธจดก�รกบอ�รมณ

อารมณทเปนทกขโดยเฉพาะอยางยงความโกรธ, นอยใจ, ผดหวง มกกอพฤตกรรมทเปนปญหา เชน การประชดชวตดวยการทำารายตนเอง, ทำารายผอน, ใชยาเสพตด ฯลฯ

แนวท�งจดก�รอ�รมณในเวล�ปกต

1) ฝกการรบรอารมณ เพอรเทาทนอารมณตนเอง เชน การถามความรสกตนเองในขณะฟงเพลง เปนการเฝามองตนเองเมอถกกระตนดวยสงเรา การจดบนทกอารมณในแตละวน โดยจดบนทกทนททมอารมณเกดขน และการฝกบอกตนเองในใจอยเสมอ 2) ยอมรบวาอารมณนนไมอยคงท เกดขนแลวกดบไป ดงนนควรยอมรบใหอารมณนนๆ เปลยนแปลงไปตามความเปนจรง ไมยดตดไวหรอดงกลบมาเปนอารมณใหม 3) ใสขอมลทางบวกใหตนเองแทนการสะสมขยะความโกรธไวในใจ 4) ฝกยบยงตนเองอยเสมอๆ 5) หลกเลยงการคบเพอนเจาอารมณ เพราะจะทำาใหเคยชนแลวทำาตาม 6) หมนสะสมความสข ปตจากการชวยเหลอผอน และทำาใหอารมณออนโยน เชน เลยงสตว ปลกตนไม ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

261

ใบคว�มร

แนวท�งควบคมอ�รมณเมอเกดอ�รมณท�งลบ ม 4 ขนตอน 1. สำารวจอารมณขณะนนวากำาลงมอารมณเชนไร 2. คาดการณถงผลดและผลเสยของการแสดงพฤตกรรมตามอารมณทเกดขน 3. ควบคมอารมณดวยวธการทเหมาะสมกบตนเอง เชน ทำาสมาธ, นบเลข 1, 2, 3, 4 …, ออกจากเหตการณชวคราว ฯลฯ 4. สำารวจอารมณอกครงหนง และแสดงความชนชมตนเองเมอทำาไดสำาเรจ

เรองสนทเปนประโยชน

นท�น ตะป

มเดกนอยคนหนงทสหนาแสดงอารมณไมคอยจะดนก พอของเขาจงใหตะปกบเขา 1 ถง และบอกกบเขาวา “ทกครงทเจารสกโมโห หรอโกรธใครสกคน ใหตอกตะป 1 ตวเขาไปกบรวทหลงบาน” วนแรกผานไป เดกนอยคนนนตอกตะปเขาไปทรวหลงบานถง 37 ตว และกคอยๆ ลดจำานวนลงเรอยๆ ในแตละวนทผานไป กลดจำานวนลง นอยลง นอยลง เพราะเขารสกวาการรจกควบคมอารมณของตนเองใหสงบงายกวาการตอกตะปตงเยอะ และแลว หลงจากทเขาสามารถควบคมตนเองไดดขนใจเยนมากขน เขาจงเขาไปพบกบพอ และบอกกบพอของเขาวา เขาสามารถควบคมอารมณตนเองไดแลว ไมมทะลเหมอนแตกอนทเคยเปนมา พอยม และบอกกบลกชายของเขาวา “ถาเปนเชนนนจรงเจาตองพสจนใหพอร โดยทกๆ ครงทเขาสามารถควบคมอารมณฉนเฉยวของตนเองได ใหถอนตะปออกจากรวหลงบาน 1 ตว ทกครง” วนแลววนเลา เดกนอยคนนนกคอยๆ ถอนตะปออก ทละตว จาก 1 เปน 2 …. จาก 2 เปน 3 จนในทสดตะปทงหมดกถกถอนออก จนหมด เดกนอยดใจมากรบวงไปบอกกบพอเขาวา “ฉนทาได ในทสดฉนกทาจนสาเรจ !!” พอไมไดพดอะไร แตจงมอลกของเขาออกไปทรวหลงบาน และบอกกบลกวา “ทาไดดมาก ลกพอ และเจาลองมองกลบไปทรวเหลานนส เจาเหนหรอไมวารวนนมนไมเหมอนเดม ไมเหมอนกบทมนเคยเปน จาไวนะลก เมอใดกตามทเจาทาอะไรลงไปโดยใชอารมณ สงนนมนจะเกดเปนรอยแผล เหมอนกบการเอามดทแหลมคมไปแทงใครสกคน ตอใหใชคาพดวา “ขอโทษ” สกกหน กไมอาจลบความเจบปวด ไมอาจลบรอยแผลทเกดขนกบเขาคนนนได”

http://theidealization.blogspot.com/2010/05/blog-post.html

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

262

1. จดประสงคก�รเรยนร

เพอฝกลกเสอใหมจตอาสาและมความสามารถบรการชวยเหลอผอน2. เนอห� การเขารบการอบรมลกเสอจราจร และหลกสตรบรรเทาสาธารณภย3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 ผกำากบนำาสนทนาดวยคำาถาม “กฎลกเสอขอใดทมความหมาย คลายกบคาปฏญาณลกเสอขอ 2” 4.4 ผกำากบใหหมลกเสอรวมกน วเคราะหในประเดนตอไปน 4.4.1 ในฐานะลกเสอสามญ จะสามารถปฏบตตามคำาปฏญาณทวา “ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ” และกฎลกเสอขอ 3 “ลกเสอมหนาทกระทาตนใหเปนประโยชนและชวยเหลอผอน” ไดอยางไรบาง 4.4.2 สมาชกในหมแตละคนมความสามารถในเรองอะไรบาง 4.5 สมใหหมลกเสอรายงาน 1 หม ผกำากบนำาอภปรายใหหมอนเพมเตม และสรป 4.6 ผกำากบเพมเตม เรองการพฒนาตนเองเพอชวยเหลอผอน ซงลกเสอสามารถทจะเรยนรเพมเตมจงจะชวยผอนไดอยางมประสทธภาพ เชน การอบรมลกเสอจราจร ลกเสอพยาบาลฟนคนชพ ลกเสอบรรเทาสาธารณภย ลกเสอกภย ไปเปนอาสาสมครชวยโรงพยาบาล (มวนสำาลเชดแผล ชวยใหความรดานสขภาพกบผปวยหรอผมาตรวจโรค ฯลฯ) หรออาสาอนๆ เชน สอนการบานนองๆ ชวยทาสทางมาลาย ฯลฯ 4.7 ลกเสอรวมกลมกนจดตงชมรม จตอาสาชวยเหลอผอนโดยสมครใจ 4.8 เมอปฏบตแลว จดทำารายงานเพอขอรบเครองหมายวชาพเศษ 4.9 ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 4.10 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

ประเมนจากการปฏบตจรง

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 13 จตอ�ส� บรก�รแผนก�รจดกจกรรมท 20 ก�รบรก�รและชวยเหลอผอน เวล� 1 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

263

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 20

เพลง แหลกฎลกเสอ

กฎทหนง พงจาใหด ลกเสอตองมเกยรตเชอถอไดกฎทสอง นนรองลงไป ตองภกดในผมพระคณกฎทสาม นนบาเพญบญ ชวยเหลอเกอกลผอนทวไป นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ เธอ อยาลม อยาลมกฎทส นนาคด จงเปนมตรของคนทวไปกฎทหา ทานวาเอาไว มารยาทนนไซรกราบไหวงามๆกฎทหก นรกไมตาม เพราะนาใจงามกรณาสตวมน นะเธอ อยาลม อยาลม นะ นะ เธอ อยาลม อยาลมกฎทเจด จงเชอจงฟง ในคาสงโดยดษฎกฎทแปด ยมๆ ไวซ ลกเสอทดไมยอทอตอความยากลาบากกฎทเกา ออมไวยามยาก จะไมลาบากเงนทองมากมกฎทสบ ประพฤตความด ทงกายวจ มโนพรอมกน

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง เสกมะมวง

ชายหนมคนหนงไดเรยนวชาการเสกมะมวงจากชายขอทาน สามารถเสกมะมวงไดตลอดป ไมวาฤดไหนเขาสามารถเสกไดทงนน มพระเจาแผนดนองคหนงตองการเสวยมะมวงแตไมสามารถจะหาได ชายหนมผนทราบขาวจงรบอาสาไปเสกมะมวง พระเจาแผนดนไดเสวยมะมวงตามตองการจงชอบพระทยมาก พระราชทานทรพยสนเงนทอง ใหบานพก และใหตำาแหนงใหญโตแกชายหนมผน 2 เดอนตอมา พระเจาแผนดนตองการเสวยมะมวงกใหชายหนมเสกอก และตรสถามชายหนมผนดวยความสนพระทยวา ไปเรยนวชาเสกมะมวงนมาจากใคร ครนชายหนมจะตอบไปตามตรงกกลวพระเจาแผนดนจะรวาไปเรยนวชามาจากคนตำาตอย จงตอบไปวา “เรยนมาจากอาจารยมชอเสยงแหงหนง” พอตอบไปเชนนน วชาเสกมะมวงทเรยนมากเสอมไปทนท วนตอมา พระเจาแผนดนเรยกมาใหเสกอก ปรากฏวาเสกไมได เมอพระเจาแผนดนทราบวาเหตทเสกไมไดเพราะพดโกหกดถกอาจารยผมพระคณ จงสงใหทหารรบทรพยสมบต ไลออกจากตำาแหนง และขบไลออกไปจากพระราชวงทนท นทานเรองนสอนใหรวา การดถกครอาจารย ผใหวชาความรแกตนจะประสบกบความหายนะในชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

264

1. จดประสงคก�รเรยนร

ลกเสอตระหนกถงปญหาและผลกระทบจากการตดเกมจากสออเลคโทรนกส เชน เกมกด วดโอเกม เกมคอมพวเตอร เกมออนไลน ฯลฯ และมแนวทางในการปองกนการตดเกม2. เนอห� เดกตดเกมเปนปญหาสำาคญในปจจบน นอกจากเสยเวลา เสยเงน และเสยสขภาพแลว ยงนำาไปสปญหาอนๆ อก เชน ปลกฝงใหชนชากบความกาวราวรนแรงจากเนอหาในเกม ซงนำาไปสการเลยนแบบและขาดความยบยงชงใจใชความรนแรงในการแกปญหาโดยไมรสกวาผด นอกจากนความตองการเงนมาเลนเกม อาจถกชกนำาไปสการกระทำาผดอน เชน ขายบรการ ขายยาเสพตด ลกขโมย รดไถ/ขมขกรรโชกทรพยเดกทเลกกวา เปนตน ความตระหนกในเรองนและหาวธปองกนจะชวยลดปญหาจากการตดเกมลงได3. สอ วสดอปกรณ

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง เดกตดเกม 3.3 เรองสนทเปนประโยชน4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอเตรยมการแสดงบทบาทสมมตอาการของเดกตดเกม หมละ 1 เรอง และนำาเสนอในกองลกเสอ 4) ลกเสอแตละหมรายงานในกองลกเสอ 5) ผกำากบนำาอภปราย สรป และเพมเตมในประเดนตอไปน • ลกษณะ และพฤตกรรม ของเดกตดเกม มอะไรบาง • คดวาจำานวนเดกตดเกมในประเทศไทยนนมมากนอยแคไหน (ใบความรขอ 1) • ผลกระทบทสำาคญตอเดกตดเกมมอะไรบาง (ใบความรขอ 2,4,5) 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) ผกำากบใหลกเสอแตละหมรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ

แผนก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญ ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยท 15 รบผดชอบปญห�สงคมแผนก�รจดกจกรรมท 21 แกปญห�เดกตดเกม เวล� 2 ชวโมง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

265

• อะไรเปนสาเหตททำาใหเดกและเยาวชนคลงไคลในเกม จนพฒนาไปสการตดเกม ในทสด (ใบความรขอ 6) • ทำาไมจงมเดกทลองเลนเกม แตไมตด (ใบความรขอ 7) • ลกเสอคดวาควรมแนวทางอยางไรในการเลนเกมอยางสรางสรรค เปนประโยชนและ ไมเกดปญหาการตดเกมตามมา (ใบความรขอ 8) 4) สมตวแทนหมลกเสอรายงาน หมละ 1 ประเดน ผกำากบนำาอภปรายใหลกเสอหมอน เพมเตม และสรปทละประเดนจนครบ 5) ผกำากบมอบหมายใหหมลกเสอเขยนคำาขวญการรณรงคแกปญหา “เดกตดเกม” ในโรงเรยน หมละ 1 คำาขวญ เขยนตดบอรดในทเหนไดชดเจน 6) ผกำากบเลาเรองสนทเปนประโยชน 7) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก)5. ก�รประเมนผล

สงเกตการณมสวนรวมในการทำากจกรรมและการแสดงความคดเหนในหมและในกองลกเสอ

เพลง

ภ�คผนวกประกอบแผนก�รจดกจกรรมท 21

เพลง กฎลกเสอ

นาคางพรมลมเยนในยามดก คนงนก กฎลกเสอเพอปรงสมอง หนงมเกยรต สองจงรก ภกดปอง สามประคองหนาท สมตรคน หาสภาพไมงนงก หกเมตตา เจดเชอฟง แปดเรงราอยาสบสน เกาเปนผมธยสไมอบจน สบกายตน ประพฤตชอบวาจาใจ

เพลง ชอม�ล

เจาชอมาลคนดของพกมา สวยจรงหนาเวลาคาคน(ซา) โอจนทรไปไหน ทาไมถงไมสองแสง เดอนมาแฝงแสงสวาง เมฆนอยลอยมาบง (ซา) แสงสวางกจางหายไป (ซา) ดอกฟาจะรวงพวงพะยอมโรยรา ดอกฟาจะโรยเมอลมโชยมาถลาลงดน แมรกเราจะสนไมมเยอใย ดอกฟาพลดถน ยามสงกลนหอมสลกตรงใจ ยงไมทนไรกรวงโรยรา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

266

ใบคว�มร

เรอง เดกตดเกม

1. ขอมลของศนยปองกนและแกไขปญหาเดกตดเกม ระบวาวยรนทมอาย 12 ปขนไป ราว 1,500,000 คนนยมเลนเกมออนไลนใชเวลาเลนเกมเฉลย 4.5 ชม.ตอวน กวา 50-300 บาทตอครง หรอเฉลยประมาณ 1,114 บาทตอเดอน บรเวณใกลบานมรานเลนเกมเฉลย 5 ราน ใชเวลาเดนทางจากบานไปรานเกมไมถง 10 นาท 2. การเลนเกมจงเปนกจกรรมทงยามวางและไมวางของเดก เปนผลใหไมมกจกรรมอน ขาดการออกกำาลงกาย ไมกนหรอกนอาหารไมเปนเวลา อดนอน ขาดการปฏสมพนธกบผอน หนเรยนไปมวสมตามรานเกม มผลกระทบตอการเรยนร และพฒนาการในดานตางๆ ทงทางรางกาย อารมณ สงคม ความคด การตดสนใจ เจตคต และการแสดงออกทางพฤตกรรม ทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา เชน การคด/การตดสนใจโดยขาดเหตผล ไมมการยบยงชงใจ ขาดการควบคมตนเอง และอาจนำาไปสการใชสารเสพตด มเพศสมพนธกอนวยอนควร หรอเลยนแบบพฤตกรรมกาวราวจากเกม ทมเนอหารนแรง อาท การตอสเตะ ตอย ฆาฟน ขมขน และการทำาลายลางคตอส เนองจากความชนชา และรสกวาความรนแรงเปนเรองปกต ไมผด เปนตน มผลวนกลบไปสการเสยการเรยนและอนาคตในทสด 3. ความนยมอยางมาก ทำาใหเวบไซตเกมออนไลนเปดตวเพมขนจำานวนมาก ป 2547 มประมาณ 10,000,000 เวบไซตพงสงขนเปน 75,500,000 เวบไซตในป 2548 4. ตวเลขทนาตกใจกคอ ในผทไปขอรบคำาปรกษาทางโทรศพทกบสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร กรมสขภาพจต ในระหวางเดอน พ.ย.2547 – เดอน ม.ค.2548 พบวา จำานวนเกนครงเกดจากปญหาเดกประถมและมธยมทตดเกม 5. สถตจำานวนเดกและวยรน ทเคยประสบปญหาในรานอนเตอรเนตคาเฟ เคยถกรดไถมถง 60,560 คน/เคยถกทำารายรางกาย 57,606 คน/เปนหนรานอนเตอรเนต 53,175 คน และถกบงคบใหทำาสงทไมอยากทำา เดกในสถานพนจจำานวนมากทำาผดกฎหมายดวยสาเหตตองการเงนมาเลนเกม 6. ระดบการตดเกม ของเดกมการพฒนาแบงเปน 3 ระดบคอ 6.1 เรมชอบ แรกๆมกเลนตามเพอน อยากรอยากเหนตามวย เลนเพอสนก ระยะนการเรยนและการดำารงชวตยงเปนปกต ถาไมไดเลนกไมเปนไร เดกบางคนเมอหมดความสนใจหรอมสงใหมทสนใจกวากจะเลกเลนไป 6.2 หลงใหลหรอคลงไคล เลนแลวสนกเพลดเพลน เกดความพงพอใจ ภมใจทชนะเกมได มเพอนทเลนดวยกน คยเรองเดยวกน และเปรยบเทยบกนได เกดแรงจงใจใหอยากเลนตอไปเรอยๆระดบนยงเลนยามวางเปนงานอดเรก การเรยนไมเสย และชวตประจำาวนยงเปนปกต เดกกลมนมจำานวน รอยละ 10 ของเดกทวไป 6.3 ตดเกม เปนระยะทพฒนาจากเลนเรอยๆ เปนเลนประจำา จนเปนความเคยชน ปลกตวไดเมอไหรกจะเลนเกมในทสดกเลนเกมไมสนใจอยางอน หมกมนอยกบเกมทงวน หนเรยนและมผลกระทบตอรายกาย และจตใจ ไดแก กนขาวไมเปนเวลา ขาดการออกกำาลงกาย นอนดก หรอนอนไมหลบเลย ในความคดจะมแตเรองเกม มองเหนภาพในสมองของตนเอง พยายามเลนพนนในเกม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

267

ใบคว�มร

กาวราวกบพอแม เปนตน ระดบนมจำานวนรอยละ 5 ของเดกทวไป พบวาเดกตดเกมอายนอยทสดคอ 6 ป 7. อยางไรกตามยงมเดกทเลนเกมแตไมตด เปนเพราะเดกเหลานน เปนผมวนย คอ การไมทำาในสงทไมควรทำาและเปนผมความรบผดชอบ คอ การทำาในสงทควรทำา ซงมรากฐานมาจากการคด และตดสนใจอยางมเหตผล การรจกยบยงชงใจและควบคมตนเอง รวมทงการจดการเวลาอยางเหมาะสมและใชเวลาวางใหเปนประโยชน 8. แนวทางการเลนเกมอยางสรางสรรค 8.1 กำาหนดเวลาทเหมาะสมจำากดเวลาในการเลน และตองไมเกนเวลาทตงใจไว 8.2 เลอกเลนเกมทสรางสรรคไดฝกประสาทสมผสหลายดาน ฝกสมอง ฝกการแกไขปญหาทเปนขนตอน เกมฝกฝนความรและคณธรรม เกมทตองเคลอนไหวเนนการออกกำาลง เนอหาและรายละเอยดของเกมเหมาะสมกบวยไมมเนอหาทรนแรง 8.3 ใหความรสกผอนคลาย สนกสนาน ไมเครยดหรอหมกมนกบการเอาชนะ 8.4 เกมทเลนพรอมกน 2 คนขนไป จะชวยใหมปฏสมพนธกบผอน ไมแยกตว และชวยกนควบคมเวลาได

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง คำ�แนะนำ�ประหล�ด !!!

ชายเรรอนคนหนง เดนทางไปเรอยๆ ตามเมองตางๆ เมอผานมาถงเมองหนง จงเขาไปในตลาดเพอหาซอขาวของ เขาไมทนเหนสนขทเรรอนอยในตลาดและถกสนขกดทนองจนเปนเเผลขนาดใหญ พอคาขายขนมปงเหนเขาจงใหคำาแนะนำาวา “ทานตองเอาขนมปงชบเลอดจากเเผล เเลวนาไปใหสนขตวนนกน เเผลของทานจงจะหายไดเเละไมเปนพษ” เเตชายเรรอนกลบยมเเลวกลาววา “ถาทาเชนนน สนขทกตวในเมองกจะมากดขาเปนเเน เพราะรวาเมอกดขาเเลวจะไดกนขนมปง” นทานเรองนสอนใหรวา ถาใชเงนซอศตร มเเตจะไดศตรมากขนเรอยๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ชนประถมศกษ�ปท 6

268

เรองสนทเปนประโยชน

เรอง นกโทษประห�รกบม�รด�

กาลครงหนงนานมาแลว มเดกคนหนงขโมยหนงสอของเพอนกลบมาบาน แมของเขาเหนเขาแทนทจะหามปรามและสงใหนำาไปคน กลบกลาวชมเชยวาลกของตนนนเกง เดกคนนนจงรสกภมใจ และคอยลกเลกขโมยนอยเอาของ ของผอนมาใหแมอยเรอยๆ แมของเขากแสดงความพอใจทกครง ครนโตเปนหนมเขาไดเขาไปขโมยของในบานหลงหนง และพลงมอฆาผเปนเจาของบานตาย เมอเจาหนาทบานเมองจบตวไดจงถกตดสนใหประหารชวต ขณะทกำาลงถกนำาตวไปประหาร ผเปนแมไดรองไหฟมฟายวงตามลกไปอยขางๆ พรอมกบครำาครวญวา “โธลกเอย ทาไมเจาถงทาผดคดรายถงเพยงน” นกโทษผเปนลกชายจงกลาวกบแมวา “แมอยารองไหเลย ตอนทผมเปนเดก เทยวลกขโมยของผอนมาให ถาแมดดาสงสอนแทนทจะชมเชยใหทาย วนนผมกคงไมตองถกประหาร” นทานเรองนสอนใหรวา รกววใหผก รกลกใหต อยากใหลกใหด ตองอบรมสงสอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

269

ภ�คผนวก

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

270

ภ�คผนวก ก

ทกษะชวตกบกจกรรมลกเสอ

องคประกอบทกษะชวต 6 ค 3 ด�น

คว�มหม�ยและองคประกอบทกษะชวต ทกษะชวต เปนความสามารถทางจตสงคม ทจะจดการกบปญหาตางๆ รอบตวในสภาพสงคมปจจบน และเตรยมพรอมสำาหรบการปรบตวในอนาคต องคประกอบทกษะชวต ม 12 องคประกอบ จดเปน 6 ค โดยแบงตามพฤตกรรมการเรยนร 3 ดาน ดงน

ความตระหนกรในตน

ความเหนใจผอน

ความภาคภมใจในตวเอง

ความรบผดชอบตอสงคม

การจดการกบอารมณและความเครยด

การตดสนใจและการแกไขปญหา

ความคดสรางสรรค

ความคดวเคราะหวจารณ

การสรางสมพนธภาพและการสอสาร

พทธพสยจตพสย ทกษะพสย

แผนภาพท 1 องคประกอบของทกษะชวต

1. ด�นพทธพสย เปนองคประกอบรวมและเปนพนฐานของทกองคประกอบ ไดแก • ความคดวเคราะหวจารณ เปนความสามารถทจะวเคราะห แยกแยะ ขอมล ขาวสาร ปญหา และสถานการณตางๆ รอบตว • ความคดสรางสรรค เปนความสามารถในการคดออกไปอยางกวางขวาง โดยไมยดตดอยในกรอบ จดเปนองคประกอบทสำาคญทสดในการแกปญหา 2. ด�นจตพสย หรอ เจตคต ม 2 ค คอ คท 1 ความตระหนกรในตนเอง และ ความเขาใจ/เหนใจผอน คท 2 เหนคณคาตนเอง และ ความรบผดชอบตอสงคม • ความตระหนกรในตนเอง เปนความสามารถในการคนหาและเขาใจในจดดจดดอยของตนเอง และความแตกตางทตนเองมกบบคคลอน ไมวาจะในแงความสามารถ เพศ วย ระดบการศกษา ศาสนา สผว ทองถน สขภาพ ฯลฯ • ความเขาใจ/เหนใจผอน เปนความสามารถในการเขาใจความรสกและเหนอกเหนใจบคคลทแตกตางกบเรา ไมวาจะในดานเพศ วย ระดบการศกษา ศาสนา สผว ทองถน วย สขภาพ ฯลฯ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

271

• เหนคณคาตนเอง เปนความรสกวาตนเองมคณคา เชน ความมนำาใจ รจกให รจกรบ คนพบและภมใจในความสามารถดานตางๆ (เชน สงคม ดนตร กฬา ศลปะ การเรยน ฯลฯ) ของตนเอง โดยมไดมงสนใจอยแตในเรองรปราง หนาตา เสนห หรอความสามารถทางเพศ ฯลฯ เทานน • ความรบผดชอบตอสงคม เปนความรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคมและมสวนรบผดชอบในความเจรญหรอเสอมของสงคม ความรบผดชอบตอสงคม มสวนสมพนธใกลชดกบความภมใจในตนเอง เพราะคนทเหนคณคาตนเองจะมแรงจงใจทจะทำาดกบผอนและสงคมมากขน 3. ด�นทกษะพสยหรอทกษะ ประกอบดวย 3 ค คอ คท 1 การสรางสมพนธภาพและการสอสาร คท 2 การตดสนใจและการแกไขปญหา คท 3 การจดการกบอารมณและความเครยด • ทกษะการสรางสมพนธภาพและการสอสาร เปนความสามารถในการใชคำาพดและภาษาทาทาง เพอสอสารความรสกนกคดของตนเองและความสามารถในการรบรความรสกนกคดของอกฝายหนง • ทกษะการตดสนใจและการแกไขปญหา เปนความสามารถในการรบรปญหาและสาเหตของปญหา หาทางเลอกไดหลากหลาย วเคราะหขอดขอเสยของแตละทางเลอก และตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกไขปญหาทเหมาะสมทสด • ทกษะการจดการกบอารมณและความเครยด เปนความสามารถในการรบรอารมณตนเอง ประเมนและรเทาทนวาอารมณจะมอทธพลตอพฤตกรรมของตนอยางไร และเลอกใชวธจดการกบอารมณทเกดขนไดเหมาะสม การจดการความเครยดเปนความสามารถในการรบรระดบความเครยดของตนเอง รสาเหต หาทางแกไข และมวธผอนคลายความเครยดของตนเองอยางเหมาะสม

ทกษะชวตกบก�รพฒน�เย�วชน เมอแบงเดกออกเปน 3 กลม คอ เดกปกต เดกกลมเสยง และเดกทมปญหาแลว ทกษะชวตจะเปนกลยทธสำาคญในการสงเสรมภมคมกนทางสงคมใหกบเดกปกตและเดกทกคน สำาหรบเดกกลมเสยงตองมการสอนทกษะชวตเฉพาะแตละปญหา มครทปรกษาและระบบดแลชวยเหลอนกเรยนรองรบ เดกทมปญหาแลวตองใชการดแลเปนรายบคคล และระบบสงตอยงวชาชพเฉพาะทเกยวของ

กลยทธก�รพฒน�เย�วชน

เปาหมาย จดมงหมาย กลยทธ ผปฏบตมตของบรการ

เดกปกต/เดกทกคน

เดกกลมเสยง

เดกมปญหา

มนคง/เปนสข

ปกต มนคง/เปนสข

ปกต

สงเสรม

ปองกน

แกไข

ทกษะชวต

การเปนทปรกษา(ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน)

ใหการปรกษา/สงตอ

คร

ครทปรกษา

ครแนะแนว/ระบบบรการเฉพาะ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

272

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอต�นภยย�เสพตด

ตวอย�งทกษะชวตเฉพ�ะ

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

ร/เขาใจ ภยอนตรายและความเสยงตอปญหาสารเสพตด

หาแนวทางในการปองกนตนเองและผอน

ตระหนกวาสารเสพตดเปนภยใกลตว ตองรเทาทนและหลกเลยง

เขาใจ/เหนใจผไดรบผลกระทบจากสารแสพตด

ไมมพฤตกรรมเสยง/ปองกนตนเองและผอนจากปญหาสารเสพตด

เตอน/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/มทปรกษา

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

ไมเกดปญหาอารมณ/จตใจ อนจะนำาไปสการใชสารเสพตด

องคประกอบ วตถประสงค

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอประช�ธปไตย

องคประกอบ

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

ร/เขาใจ หลกการประชาธปไตยทถกตอง

มแนวทางในการสงเสรมประชาธปไตยสำาหรบตนเองและผอน

ตระหนกในความสำาคญของการรกษาและใชสทธของตนเองในทางทถกตอง

ยอมรบและเคารพในสทธของผอน

ตระหนกวาประชาธปไตยเรมทตนเอง ตนเองตองมสวนรวมรบผดชอบในการสรางสรรคประชาธปไตยในสงคม

ชกชวน/รณรงค/ปชส.สรางความเขาใจ/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/หาคำาปรกษา/จดการความขดแยง

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

ไมเกดปญหาอารมณ/จตใจ อนจะนำาไปสการใชอารมณและความรนแรงในการแกปญหา

วตถประสงค

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

273

องคประกอบ

องคประกอบ

วตถประสงค

วตถประสงค

ทกษะชวตเพอปองกนเอดส

ทกษะชวตสำ�หรบลกเสอคณธรรมคว�มเปนไทย

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สอสารและสรางสมพนธภาพ

ตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

คดวเคราะห

คดสรางสรรค

ตระหนกรในตน

เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

ร/เขาใจ ธรรมชาตการดำาเนนโรค หลกการตดตอ/ไมตดตอ การดแลรกษา การปองกน วเคราะหสถานการณเสยงได

มแนวทางในการปองกนเอดสสำาหรบตนเองและผอน

ตระหนกวาเอดสและเพศเปนเรองใกลตว รเทาทนความเสยง

เหนใจผไดรบผลกระทบจากเอดส/ เคารพในสทธ/ยอมรบการอยรวมกนในสงคม

ตระหนกถงคณคาทแทซงเปนคณคาภายในตวคน ไมใชวตถและคณคาภายนอก/เพศสมพนธทรบผดชอบและปลอดภย

เตอน/ปฏเสธ/ใหคำาปรกษา/หาคำาปรกษา

ตดสนใจโดยใชเหตผล/มทางออกทเหมาะสมตอปญหาตางๆ

เนนการจดการอารมณและความรสกทางเพศ มวธระบายออกไดเหมาะสม

วเคราะหและประเมนผดถกของตนเองและสงคมไดตามความเปนจรง

มแนวทางในการปรบตว พฒนาตนเองและสงคมไปสเปาหมายทตองการ

รจกและเขาใจตนเองอยางถองแท/มเปาหมายทเปนคณคาของชวต

ยอมรบนบถอและซาบซงในความดและคณคาของผอน

ภมใจในคณคาทอยภายในตนเอง ซาบซง/เหนคณคา/สงเสรมคณธรรม ความเปนไทยในสงคม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

274

กระบวนการเรยนการสอนดานเจตคต เปนความคดความเชอทมความรสกประกอบอยดวย ระดบการเรยนรของผเรยน มไดตงแตนอยสดคอ

ตระหนก รบร สนใจ

ตอบสนอง

ยอมรบ

สรางคานยม

สงสด คอ การสรางลกษณะนสยจากคานยม

เขาใจแนวคด

เหนคณคา

เชอวาเปนไปได

มองเหนแนวทางปฏบต

ลงมอทดสอบ

พงพอใจการทดสอบ

ฝกปฏบตในชวตจรง

ปฏบตจนเปนนสย

สำาหรบการปรบเปลยนพฤตกรรมนน เปนสงททำาไดยากกวา เพราะมเจตคตและพฤตกรรมเดมอยแลว การจะแทนทดวยสงใหมจงตองการการพสจนอยางมนใจ มระดบขนการเปลยนแปลงดงน

คณธรรม จรยธรรม เปนการเรยนรดานจตวญญาณ ซงเปนเรองของคณคาและความดงาม การปลกฝงในเรองนจงควรเรมตงแตวยเดกเลก และตอเนองไปจนโต

ตระหนก รบร สนใจ

เหนคณคา

เชอวาเปนไปได

มองเหนแนวทางปฏบต

ฝกปฏบตในชวตจรง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

275

ทกษะชวตสร�งไดอย�งไร สรางไดดวย 2 วธการใหญๆ คอ 1. เกดจากการเรยนรเองตามธรรมชาต ขนกบประสบการณและการมแบบอยางทด ดงนนจงไมมทศทางแนนอน และกวาจะเรยนรกอาจชาเกนไป 2. สรางโดยกระบวนการเรยนการสอน ทยดผเรยนเปนศนยกลาง ซงเดกไดเรยนรรวมกนในกลมผานกจกรรมในรปแบบตางๆ โดยเดกตองมสวนรวมทงทางรางกายคอลงมอปฏบต และทางความคดคอการอภปรายแลกเปลยนความคดและประสบการณ เพอสรางองคความรใหมรวมกน

วธเรยนรของบคคล

อาน 10%

ฟง 15%

เหน 23 %

อภปราย 55 %

กจกรรม/ประสบการณ 75 %

สอนผอน 95 %

ก�รสอนทยดผเรยนเปนศนยกล�ง

• สร�งคว�มร (Construction) กจกรรมทใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญาคนพบความรดวยตนเอง• ปฏสมพนธ (Interaction) กจกรรมตองสงเสรม ปฏสมพนธกบผอนและแหลงความรทหลากหลาย• เปนกระบวนก�ร (Process Learning) • มสวนรวม (Physical Participation) มสวนรวมดานรางกาย ลงมอกระทำากจกรรมในลกษณะตางๆ• มก�รประยกตใช (Application)

การมสวนรวมทางสตปญญาทำาใหเกดทกษะชวต 2 องคประกอบแกนหลกคอความคดวเคราะหและความคดวจารณ ปฏสมพนธในกลมเพอทำากจกรรมรวมกน ทำาใหเดกไดฝกองคประกอบทกษะชวต ดานทกษะทง 3 ค คอการสรางสมพนธภาพและการสอสาร การตดสนใจและการแกไขปญหา การจดการอารมณและความเครยด การฟงความคดเหนของคนอน ทำาใหเขาในคนอนมากขน ขณะเดยวกนกเกดการไตรตรองทำาความเขาใจและตรวจสอบตนเอง จดเปนองคประกอบทกษะชวตดานเจตคตคอ การเขาใจตนเอง และเขาใจ/เหนใจผอน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

276

การไดรบการยอมรบจากกลม การทำางานสำาเรจไดรบคำาชม ทำาใหเกดความภมใจและเหนคณคาตนเอง นำาไปสความรบผดชอบมากขน ทงตอตนเองและสงคม กระบวนการและการมสวนรวม ชวยใหกจกรรมสนกสนานนาสนใจ และนำาไปสจดประสงค รวมทงการประยกตใชเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเชอมองคความรใหมทเกดขนเขาสชวตจรง วาไดเกดการเรยนรอะไรและนำาไปใชในชวตประจำาวนอยางไร

ทกษะชวต และทกษะก�รดำ�รงชวต ทกษะชวตเปนความสามารถทางจตสงคม เพอใชจดการกบปญหารอบๆ ตว ในขณะททกษะการดำารงชวตเปนทกษะทใชในกจวตรประจำาวน ในเรองพนฐานของชวต มกเปนทกษะทางกายภาพ เชน การแตงตว การทำาอาหาร การออกกำาลงกาย การใชชวตในคาย เปนตน ในปจจบนปญหาสงคมและสภาพแวดลอมรอบตวเดก เปลยนแปลงไปอยางมาก ซงเปนผลจากการพฒนาดานเศรษฐกจทไมสมดลยกบดานสงคม ในขณะทพอแมผปกครองมเวลา ความสามารถและศกยภาพในการดแลเอาใจใสเดกนอยลง จงพบปญหาพฤตกรรมในเดกแตละวยไดสงขน การเพมภมคมกนทางสงคมใหกบเยาวชนในสภาพสงคมปจจบน จงตองจดใหมการเรยนการสอนทสรางทกษะชวตใหมากขน และสอดคลองกบปญหาของเดก ทงการเรยนการสอนใน 8 กลมสาระการเรยนร และในกจกรรมพฒนาผเรยน โครงการนจงมจดประสงคในการพฒนากจกรรมลกเสอใหเนนทกษะชวตมากขน โดยยงคงหลกสตรลกเสอตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตไวดวย

8 กลมส�ระก�รเรยนร กจกรรมพฒน�ผเรยน

ก�รสอนทกษะชวต

กจกรรมแนะแนว กจกรรมเพอสงคมและส�ธ�รณประโยชน

ลกเสอ/เนตรน�ร/บำ�เพญประโยชน/นศ.วช�ทห�ร

กจกรรมนกเรยน

กจกรรมชมนม ชมรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

277

กระบวนก�รลกเสอ (Scout movement) เปนกระบวนการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนองสำาหรบเยาวชน เพอสรางเยาวชนทมจตใจเสยสละ รบผดชอบและอทศตนแกสงคม ดวยวธการลกเสอ (ตามคำานยามของลกเสอโลก) เปนกระบวนการทางการศกษาสวนหนง ซงมงพฒนาสมรรถภาพของบคคล ทงทางสมอง รางกาย จตใจ และศลธรรม เพอใหเปนบคคลทมความประพฤตดงาม ไมกระทำาตนเปนปญหาของสงคม และดำารงชวตอยางมความหมายและสขสบาย (แนวการจดกจกรรมพฒนาผเรยน 2552- สพฐ.)

หลกก�รลกเสอ (Scout principle) ลกเสอโลกเนนหน�ทหลก 3 ประก�ร คอ

1. ตอตนเอง พฒนาตนเองทงดาน รางกาย สตปญญา จรยธรรม จตใจ สงคม และจตวญญาณ 2. ตอผอน คอการเคารพ ใหเกยรต ชวยเหลอผอน รวมถงสงคมและสงแวดลอม 3. ตอพระเจา (จตวญญาณ) คอการแสวงหาและดำาเนนชวตอยางมคณคาและมความหมาย ลกเสอไทยมหลกก�ร 5 ขอคอ

1. รบผดชอบตอการพฒนาตนเองอยางตอเนอง 2. เขารวมพฒนาสงคม ยอมรบ เคารพในเกยรตและศกดศรผอน และเพอนมนษยทกคน รวมทงธรรมชาตและสรรพสงทงหลายในโลก 3. มศาสนาเปนหลกยดทางใจ 4. จงรกภกดตอพระมหากษตรยและประเทศชาต 5. ยดมนในคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ

วธก�รลกเสอโลก (Scout method) ม 8 องคประกอบ แบงเปน 3 กลม กลมท 1 เยาวชนเปนศนยกลาง โดยผใหญมหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม กลมท 2 มกจกรรมทบรรลวตถประสงคในการพฒนาเยาวชนอยางตอเนองและเปนระบบ กลมท 3 ม 6 องคประกอบ ไดแก 1. ยดมนตอคำาปฏญาณและกฎของลกเสอ 2. ใชระบบสญลกษณเปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง 3. ระบบหม (กลมเรยนรรวมกน) 4. เรยนรใกลชดธรรมชาต 5. เรยนรจากการลงมอปฏบต/เกม 6. เรยนรจากการบรการผอน

วธก�รลกเสอไทย (ต�มหลกสตรแกนกล�ง พ.ศ.2551) ม 7 องคประกอบคอ 1. ความกาวหนาในการเขารวมกจกรรม 2. การสนบสนนโดยผใหญ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

278

3. ยดมนในคำาปฏญาณและกฎ 4. การใชสญลกษณรวมกน 5. ระบบหม 6. การศกษาธรรมชาต 7. เรยนรจากการกระทำา

วธก�รลกเสอสร�งทกษะชวตไดอย�งไร วธการลกเสอ มองคประกอบครบทง 5 ประการ ของกระบวนการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง การสรางทกษะชวตทง 12 องคประกอบ เกดขนดวยกจกรรมดงตารางตอไปน

วธก�รลกเสอสร�งทกษะชวตไดอย�งไร

องคประกอบ

คดวเคราะหคดสรางสรรค

ตระหนกรในตนเขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

สรางสมพนธภาพและสอสารตดสนใจและแกไขปญหาจดการอารมณและความเครยด

วตถประสงค

อภปรายแลกเปลยนความคดเหนทตองคดวเคราะห/สงเคราะห ตลอดเวลาจดกจกรรมใหคดนอกกรอบ งานศลป การแสดง งานฝมอ ฯลฯ

การเรยนรทพฒนาขนจากภายในตวเดก เปนผลจากปฏสมพนธ แลกเปลยนความคด ความเชอในกลม ไดทำาความเขาใจตนเองและผอน ฝกทจะยอมรบและเคารพในสทธและความคดเหนของผอน

การยอมรบจากเพอน ทำาชนงานสำาเรจ คำาชมเชยจากเพอนและผใหญ การเคารพใหเกยรตซงกนและกน สงผลใหมวนยและความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวมมากขน

ประสบการณ ปฏสมพนธในกลม การทำางานรวมกนการเรยนรและการฝกฝน

ขนตอนก�รวจยและพฒน�หลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต 1. ศกษาความเปนไปไดในการพฒนาหลกสตร 2. ศกษาเอกสาร งานวจย และสมภาษณผเชยวชาญ หลกสตรลกเสอไทยและตางประเทศ 3. กำาหนดกรอบแนวทางพฒนาหลกสตร 4. ประชมเชงปฏบตการ ยกรางหลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต 5. หาเหตการณสำาคญ (ปญหาจรงของเดกแตละวย) ทเกยวของกบผลการเรยนรทตองการ โดยการสนทนากลมกบคร ผปกครอง และนกพฒนาเยาวชน 6. เชญผเชยวชาญดานกจกรรมเดกและเยาวชนมาใหความคดเหนเกยวกบการออกแบบกจกรรมทเหมาะสมกบแตละจดประสงคการเรยนร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

279

7. จดทำาหลกสตร แผนการสอน/คมอคร และคมอวทยากรสำาหรบฝกอบรมคร 8. ทดลองใชคมอคร 1 ปการศกษา (พ.ศ.2553) 9. ประเมนหลกสตร ปรบปรงพฒนา เพอการเผยแพร และ ขยายผลตอไป

ก�รพฒน�หลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต จากหลกการและวธการลกเสอ นำามาสวตถประสงคของหลกสตร ซงใชกำาหนดผลการเรยนร และสรางแผนการจดกจกรรมทสอดคลองกน

หลกการ + วธการลกเสอ

วตถประสงคหลกสตร

ผลการเรยนร

แผนการจดกจกรรม

ประเมนผล

หลกการ + วธการลกเสอ

วตถประสงคหลกสตรวตถประสงคหลกสตร

ผลการเรยนร

หลกสตรลกเสอเดมใชวชาเปนตวตงในการกำาหนดวตถประสงคหลกสตรและเนนไปททกษะการดำารงชวต ซงเปนทกษะทใชในกจวตรประจำาวนในเรองพนฐานของชวต

เนนทกษะชวตเดกเปนตวตง

เนนทกษะก�รดำ�รงชวตวช�เปนตวตง

ความคดสรางสรรคความคดวเคราะหวจารณ

เขาใจตนเอง เขาใจ/เหนใจผอน

เหนคณคาตนเอง รบผดชอบตอตนเองและสงคม

สอสารสรางและรกษาสมพนธภาพ

ตดสนใจ แกไขปญหา

จดการอารมณจดการความเครยด

กจกรรมสญญลกษณ (ขบวนการลกเสอ / คำาปฏญาณและกฏ / วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย / พงและพฒนาตนเอง ชวยเหลอผอน / ทกษะทางลกเสอ / ใชชวตกลางแจง )

กจกรรมต�มคำ�ปฏญ�ณและกฏ 10 ขอ (มเกยรตเชอถอได / จงรกภกดตอชาต ศาสน กษตรย และซอตรงตอผมพระคณ / กระทำาตนใหเปนประโยชน / เปนมตรของทกคน เปนพนองกบลกเสอทวโลก/ สภาพเรยบรอย / เมตตากรณาตอสตว / เชอฟงคำาสงของบดามารดาและผบงคบบญชา ดวยความคารพ / มใจราเรง ไมยอทอตอความยากลำาบาก / มธยสถ / ประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ)

กจกรรมโครงก�ร สงแวดลอม ชมชน ชาตบานเมอง โลก

กจกรรมวช�พเศษ 10 กลม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

280

การจะปรบใหเปนกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตจงไดใชเหตการณสำาคญ และสภาพปญหาในชวตจรงของเดกแตละวย มาเปนตวตงในการกำาหนดโครงสรางหลกสตร โดยพจารณารวมกบวตถประสงคหลกสตรลกเสอโลก และแนวทางการพฒนาลกเสอไทย 8 ประการ เมอรวบรวมและตดทอนสวนทซำาซอนออกไป สรปไดเปนแนวทางพฒนาลกเสอ 4 ดาน คอ ดานรางกายและสงแวดลอม/ดานสตปญญาคานยมและเจตคต/ดานจตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล/ดานสมพนธภาพกบชมชน สงคม และวเคราะหผลการเรยนรได 15 หนวย ดงตารางตอไปน

ต�ร�งเปรยบเทยบวตถประสงคหลกสตรลกเสอโลก แนวท�งพฒน�ลกเสอไทย 8 ประก�รและหลกสตรลกเสอทเนนทกษะชวต

ด�นของก�รพฒน�กบองคประกอบทกษะชวต

สากล (6)

รางกาย

สตปญญา

จรยธรรมจตใจ จตวญญาณสมพนธภาพทางสงคม

รางกายรบผดชอบตอสงแวดลอมสตปญญาสรางคานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม

สมพนธภาพระหวางบคคลสมพนธภาพตอชมชนสมพนธภาพทางสงคม

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญาคานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม และ สมพนธภาพระหวางบคคล

สมพนธภาพกบชมชนและสงคม

ทกษะชวต (4)ไทย (8)

ดานของการพฒนา องคประกอบทกษะชวต

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญา คานยมและเจตคต

จตใจ ศลธรรม และสมพนธภาพระหวางบคคล

สมพนธภาพกบชมชนและสงคม

รบผดชอบตอตนเองและสงคม

คดวเคราะหวจารณ คดสรางสรรคเขาใจตนเอง ตดสนใจแกไขปญหา

สอสาร/สรางสมพนธภาพ เหนคณคาตนเอง เขาใจ/เหนใจผอน จดการอารมณ/ความเครยด

รบผดชอบตอตนเองและสงคม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

281

ต�ร�งวเคร�ะหผลก�รเรยนร

ด�นร�งก�ยและสงแวดลอม

ตวอย�งก�รนำ�ผลก�รเรยนรม�จดทำ�แผนก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

รางกายและสงแวดลอม

สตปญญา คานยม

และเจตคต

จตใจศลธรรม

และสมพนธภาพระหวาง

บคคล

สมพนธภาพกบชมชน

สงคม

หนวยท 1 สาระสำาคญของการลกเสอ

หนวยท 2 ทกษะลกเสอและกจกรรมกลางแจง

หนวยท 3 สขภาพอนามย

หนวยท 4 ความปลอดภย

หนวยท 5 ดำาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใชทรพยากรคมคา

หนวยท 6 อนรกษและรวมแกไขทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

หนวยท 7 การคดวเคราะห ตดสนใจ แกไขปญหา

หนวยท 8 จดด จดดอย และการพฒนาตนเอง

หนวยท 9 รกและศรทธา สถาบนชาต ศาสน กษตรย

หนวยท 10 ปฏบตตามวถไทยและภมปญญาทองถน

หนวยท 11 คณธรรม - จรยธรรม

หนวยท 12 สมพนธภาพและการสอสาร

หนวยท 13 จตอาสา บรการ

หนวยท 14 รกและหวงแหนสาธารณสมบตของชมชน/ชาต

หนวยท 15 รบผดชอบปญหาสงคม

สขภาพอนามย พฤตกรรมการกนไม

ถกตอง เลอกกนแต

ของชอบ

โรคอวน สมรรถนะทาง

กายตำากวามาตรฐาน

รไมเทาทนโฆษณาลกอม

ขนมขบเคยว

พฤตกรรมการกนไม

ถกตอง กนตามกระแส

นยม

โรคอวน/ขาดการออก

กำาลงกาย/สมรรถนะทาง

กายตำากวามาตรฐาน

รไมเทาทนสอโฆษณา

นำาอดลม บะหม/อาหาร

สำาเรจรป

พฤตกรรมการกนไมถกตอง

กนตามสะดวกและตาม

กระแสนยม

โรคอวน/ยาลดนำาหนก

รไมเทาทนสอโฆษณา

ผลตภณฑความงาม

อาหารเสรม

ดานของการพฒนา ผลการเรยนร

ผลการเรยนรลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ

เหตการณสาคญ/ปญหาทเกดขนจรงตามวย

รไมเทาทนสถานการณสขภาพ : โรคตดตอตามฤดกาล และการปองกน/ใชสอ IT มากเกนไป เสยสายตา

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

282

เมอพจารณาปญหาทเกดขนจรงตามวยของเดก ในผลการเรยนรเรองสขภาพอนามย จะพบปญหาตามวยดงตารางดานบน และนำามาวเคราะหจดประสงคการเรยนรดงตารางดานลาง

พฤตกรรม

ก�รกนไมถกตอง/

โรคอวน

อ�ห�ร 5 หม/คำ�นวณแคลอร/

ส�รพษในอ�ห�ร/นำ�ดมสะอ�ด

ผลเสยจ�กโรคอวน/ก�รออกกำ�ลงก�ย ส�มญรนใหญ

ส�มญ

สำ�รองรเท�ทนสอโฆษณ�

วย กจกรรมหนวยท 3 สขภาพอนามย

ป. 1

ป. 2

ป. 3

ป. 4

ป. 5

ป. 6

ม. 1

ม. 2

ม. 3

อาหารดมคณคา (ประโยชนและคณคาของผก) รทนสอโฆษณา (ขนมของเลน) รจกโรค

ตดตอใกลตว และปองกน

กนอาหารครบ 5 หม/ตระหนกถงอทธพลสอโฆษณาทมผลตอการเลอกบรโภคอาหาร/ปอง

กนโรคตดตอตามฤดกาล

อาหารบนทอนสขภาพ/วเคราะหความนาเชอถอของโฆษณาสนคาและผลกระทบตอ

ผบรโภค/รเทาทนโรคและอบตเหตทเกดขนบอยๆ

เดกไทยไมกนหวาน (ตรวจสอบปรมาณนำาตาลในเครองดมและปองกนปญหาสขภาพท

เกดจากการบรโภคนำาตาล)/ออกกำาลงกายตามความถนด/กจกรรมสำารวจแหลงนำาดมใน

โรงเรยน

สารพษอาหารจากนำามนทอดซำา และอาหารอนๆ

รทนสอโฆษณา (นำาอดลม บะหมสำาเรจรป ขนมขบเคยว ลกอม) สำารวจวถชวตของคนออก

กำาลงกาย

เบองหลงกวยเตยว (เรยนรวธสบคนถงตนตอ/ทมาของอาหารทอาจใหโทษ)

ลกเสอไทยกายสมารท (ประเมนดชนมวลกายของตนเองและปรบพฤตกรรมการกนและ

การออกกำาลงกาย)

รทนสอโฆษณา (ยาลดนน. อาหารเสรม ผลตภณฑความงาม) สารพษปนเปอนในอาหาร

(บอแรกซ สารฟอกขาว ฟอรมาลน ฯลฯ)

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

283

เนอห�ส�ระในแผนก�รจดกจกรรม ประกอบดวย 1. ส�ระกจกรรมลกเสอต�มขอบงคบของคณะลกเสอแหงช�ต ไดแก 1.1 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสำารอง (ฉบบท 10) พ.ศ. 2522 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 1 สำาหรบลกเสอสำารอง) 1.2 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13) พ.ศ. 2525 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 2 สำาหรบลกเสอสามญ) 1.3 สาระจำาเปนตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวย การปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ (ฉบบท 14) พ.ศ. 2528 หมวด 4 วชาพนฐาน ตามระดบลกเสอชนมธยมศกษาปท 1-3 (แผนการจดกจกรรมฯ เลม 3 สำาหรบลกเสอสามญรนใหญ) สำาหรบกจกรรมลกเสอตามขอบงคบ เพอการขอรบเครองหมายลกเสอชนพเศษ และเครองหมายลกเสอหลวง ไมไดนำามารวบรวมไวในคมอการจดกจกรรมลกเสอชดน 2. แผนก�รจดกจกรรมลกเสอในสวนทเปนส�ระจำ�เปนต�มขอบงคบลกเสอ ไดปรบปรงกจกรรมใหเสรมสรางทกษะชวตทวไปทง 12 องคประกอบ ซงเกดโดยกระบวนการเรยนรดวยวธการลกเสอ โดยเนนใหลกเสอทกคนไดมสวนรวมในการทำากจกรรม และแลกเปลยนเรยนร ในหมและกองลกเสอ ใหมากทสด 3. แผนก�รจดกจกรรมลกเสอในสวนส�ระกจกรรมทเนนทกษะชวต ไดออกแบบกจกรรมใหมเนอหาสาระเพอสรางภมคมกนทางสงคม โดยมงเนนใหเกดทกษะชวตเฉพาะปญหา ทสอดคลองกบวย พฒนาการและสถานการณทเปนปญหาสำาคญตามวยเดกและระดบชนป

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

284

ภ�คผนวก ข

กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

การจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวตนน ยงคงหลกการ และวธการของลกเสอไว ทกประการ แตเนนการสอดแทรกการเรยนรทกษะชวตเพมเขาไปดวยเพอตอบสนองวตถประสงคทรอบดาน และครอบคลมการดำารงชวตในปจจบน สอการเรยนการสอนประเภทกจกรรม เปนกระบวนการเรยนการสอนทใหผเรยนไดมโอกาสเรยนรประสบการณตางๆ ดวยตนเอง กจกรรมจะกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ มผลทำาใหมการรบรและเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมความสข เรยนรไดมากขนกวาเดมแตใชเวลานอยลง

คณค�ของสอก�รเรยนก�รสอนประเภทกจกรรม 1. สงเสรมใหผเรยนกลาแสดงออกและทำางานรวมกบผอนได 2. เกดความสนกสนานเพลดเพลน ซงเปนลกษณะเฉพาะของสอการสอนประเภทกจกรรม 3. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการกำาหนดขอบขาย เนอหา และวตถประสงค 4. ผเรยนไดฝกฝน พฤตกรรมการเรยนรทงทางดานความร เจตคต และทกษะ รวมทงความคดสรางสรรค และจนตนาการดวย

ประเภทของกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต เมอจดประเภทตามทกษะ/ความสามารถ ในการปฏบตกจกรรม แบงออกไดเปน 5 ประเภท คอ 1. กจกรรมก�รแสดงออก เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหลกเสอไดใชความสามารถในการแสดงออก แสดงความคดสรางสรรค จนตนาการในรปแบบตางๆ ซงมกจะเปนการจำาลองประสบการณตางๆ มาเพอการเรยนรไดงายและสะดวกขนหรอเปนสงทใชแทนประสบการณจรง เพราะศาสตรตางๆ ในโลก มมากเกนกวาทจะเรยนรไดหมดสนจากประสบการณตรงในชวต และบางกรณกอยในอดต หรอซบซอนเรนลบหรอเปนอนตราย ไมสะดวกตอการเรยนรจากประสบการณจรง ตวอยางกจกรรม เชน 1) สถานการณจำาลอง เปนการจดสภาพแวดลอมเลยนแบบความจรงใหใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสด เพอใหผเรยนไดฝกฝน แกปญหาและตดสนใจจากสภาพการณทกำาลงเผชญอยนนแลวนำาประสบการณแหงความสำาเรจไปเปนแนวทางในการแกปญหา 2) การสาธต กระบวนการทผสอนชวยใหผเรยนไดเกดการเรยนรตามวตถประสงค โดยการแสดงหรอกระทำาใหดเปนตวอยางใหความสำาคญกบกระบวนการทงหมดทผเรยนจะตองเฝาสงเกตอยโดยตลอด 3) เลานทาน 4) ละคร หนจำาลอง 5) เพลง ดนตร การเคลอนไหวตามจงหวะดนตร หมายถง กจกรรมทเนนการใชดนตรเปนสอในการเรยนรทงในแงเนอหาและความบนเทง ผอนคลาย และเขาถงวฒนธรรมตางๆ

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

285

6) ศลปะ แขนงอนๆ เชน การวาดรป การปนดนเหนยว งานหตถกรรม การรอยดอกไม 7) การโตวาท ฯลฯ 2. กจกรรมก�รร�ยง�นและก�รสำ�รวจ เปนกจกรรมทเนนใหลกเสอไดเรยนรจากความเปนจรง/เหตการณจรง ในชวตประจำาวน ผานประสบการณตรงดวยตนเอง ซงเปนรากฐานสำาคญของการศกษา เชน การทำาแผนท การสำารวจ หมายถง การเรยนรผานสถานการณจรงดวยการลงพนทสำารวจ และจำาลองสงทไดเรยนรสแผนท ภาพ หรอสญลกษณ เพอแสดงความคดรวบยอดของสงทไดเรยนรนน ตวอยางกจกรรม การสมภาษณ การเปนผสอขาว การทำาสารคด การศกษานอกสถานท ชมชนศกษา การผลตสอ การทำาปมการจดนทรรศการ การสอดแนม สำารวจ แผนท เขยนเรยงความฯลฯ 3. กจกรรมก�รวเคร�ะหและก�รประเมน เปนการเรยนรทเกดจากการแลกเปลยนความคดเหนและรวมกนวเคราะห/ประเมน สงตางๆทเกดขน ตวอยางกจกรรม การเปรยบเทยบคณคา ประเมนความเสยง การทำาแผนทความคด ฯลฯ 4. เกมและก�รแขงขน 4.1 เกม เปนกจกรรมทมกฎกตกา และลำาดบขนตอน ทเออใหลกเสอเกดการเรยนรผานการเลนเกม ใหขอคดทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ 4.2 การแขงขน เปนกจกรรมทมกตกาในการแขงขนและมการตดสนหาผชนะ เชน การตอบปญหาในเรองตางๆ เพอกระตนใหเกดความสนใจใฝรมากขน ฯลฯ 5. กจกรรมบำ�เพญประโยชน เปนกจกรรมสรางสรรคทเนนการฝกความเสยสละของลกเสอ ไดแก การจดกจกรรมการกศล การซอมของเลนใหนอง การดแลทำาความสะอาดสถานท การปลกและดแลตนไม การเกบผกจากแปลงไปประกอบอาหารเลยงนอง ฯลฯ

หลกก�รออกแบบกจกรรม 1. ก�รเลอกประเภทของกจกรรม ตองสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน • ผลการเรยนรดานพทธพสย มกเลอกใช กจกรรมการวเคราะหและการประเมน การรายงาน และการแขงขนตอบปญหาในเรองเนอหาทตองการใหเรยนร เปนตน • ผลการเรยนรดานจตพสย มกเลอกกจกรรมทสรางความรสกทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน กจกรรมการแสดงออก เกม กจกรรมบำาเพญประโยชน เปนตน • ผลการเรยนรดานทกษะ ถาเปนทกษะทางสตปญญานยมใชกจกรรมการวเคราะห และประเมนสวนทกษะทางกายภาพ เลอกไดเกอบทกประเภท 2. ก�รตงประเดนอภปร�ย เพอใหลกเสอไดรวมอภปรายแลกเปลยนความคดเหน ในเรองทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน • ผลการเรยนรดานพทธพสย ตงประเดนให วเคราะห/สงเคราะห/ประเมน เนอหาทตองการใหผเรยนเกดความเขาใจอยางถองแท เกดความคดรวบยอดทชดเจน และสามารถนำาไปประยกตใชไดจรง • ผลการเรยนรดานจตพสย ตงประเดนใหเกดการโตแยงกนดวยเหตผลในเรองความคดความเชอ ทเกยวของกบเจตคตทตองการ เพอใหสมาชกแตละคนไดมโอกาสตรวจสอบความคดความเชอของตนเอง

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต ภ�คผนวก

286

ทแตกตางจากคนอน ทำาใหเกดการปรบเปลยนความคดความเชอจากการโตแยงกนดวยเหตผลในกระบวนการกลม • ผลการเรยนรดานทกษะ ตงประเดนใหเกดความเขาใจอยางถองแทในขนตอนการทำาทกษะนนๆ เชน การวเคราะหความครบถวนในการทำาตามขนตอนของทกษะ การวเคราะหจดออน ทมกจะทำาทกษะนนๆ ไมสำาเรจ เปนตน 3. ก�รสรปคว�มคดรวบยอดและประยกตใช ทกกจกรรมควรมการสรปความคดรวบยอดทเกดขนใหชดเจน และเปดโอกาสใหไดลองประยกตใช ไดแก • ผลการเรยนรดานพทธพสย ความคดรวบยอดคอเนอหา องคความรทตองการใหเกดขน ประยกตใชโดยผลตซำาความคดรวบยอดในรปแบบทตางจากเดม เชน การทำารายงาน ทำาสรปยอ ฯลฯ • ผลการเรยนรดานจตพสย ความคดรวบยอดไมมเนอหา แตเปนความรสกและความคดความเชอทเกดขนภายในตวผเรยน ประยกตโดยการแสดงออกทสอดคลองกบเจตคตทเกดขน เชน การกระทำาทแสดงออกถงความซอสตย การกระทำาทแสดงออกถงความเปนสภาพบรษ สภาพสตร เปนตน • ผลการเรยนรดานทกษะ ความคดรวบยอดทเกดคอ ความเขาใจในขนตอนของทกษะอยางชดเจน และสามารถทำาทกษะนนๆ ได ประยกตโดยการฝกฝนทกษะนนจนชำานาญ

บรรณ�นกรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต บรรณ�นกรม

288

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 1-3

(ลกเสอสารอง). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2533.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 4-6

(ลกเสอสามญ) , 2533.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชนมธยมศกษาปท 1-3

(ลกเสอสามญรนใหญ), (เอกสารอดสำาเนา)

กรมพลศกษาประจำาเขตการศกษา 8. นทานทเปนคตสอนใจ. (เอกสารอดสำาเนา) : มปท.,2537.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอวทยากรฝกอบรมทกษะชวตเพอการปองกนเอดส

ดวยการเรยนรแบบมสวนรวม, ม.ป.ท.: พมพครงท 1 สงหาคม 2541.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอการจดกจกรรมเพอพฒนาเดกดอยโอกาส. น.พ.อนนต อนแกว

บรรณาธการ ม.ป.ท. : พมพครงท 1 มถนายน 2544

กระทรวงศกษาธการ หลกสตรแกนกลาง. การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551.

คณะกรรมการลกเสอฝายพฒนาบคลากร สำานกงานลกเสอแหงชาต. คมอการฝกอบรมผบงคบบญชา

ลกเสอขนผชวยผใหฝกอบรมวชาผใหการฝกอบรมผกากบลกเสอ (Assistant Leadee Trainers course)

(A.L.T.C). โรงพมพ สกสค. : ลาดพราว, 2551.

จราวช คมจนทร. เกม/นนทนาการกลมสมพนธ. เอกสารอดสำาเนา : มปท., 2547.

มณฑาน ตนตสข, หนงสอผหญงอศจรรย. http://www.nantbook.com/webboard/detail.php?qID=116.

เปนแมเหลกดงดดความรกดดงายนดเดยว แครจกตวเองดด, สบคนเมอวนท 24 มนาคม 2553

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,

2550.

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 2 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,

2551.

มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ-เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน

มธยมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, อกษรเจรญทศน : กรงเทพฯ,

2550.

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย. คมออบรมวทยากร การจดกจกรรมลกเสอทเปนทกษะชวต.

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย, 2553.

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรม

ลกเสอทสอดคลองกบหลกสตรการจดการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544. ม.ป.ป. ม.ป.ท.

บรรณ�นกรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต บรรณ�นกรม

289

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรม

ลกเสอใหสอดคลองกบหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. โรงพมพครสภาลาดพราว,

2549.

สำานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการพฒนา

หลกสตรการจดกจกรรมลกเสอในสถานศกษา พ.ศ. 2552. องคการคาของ สกสค., 2552.

สำานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง

หลกสตร และวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13) พ.ศ. 2525. โรงพมพครสภา : ลาดพราว, 2534.

สำานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง

หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ (ฉบบท 14) พ.ศ. 2528. องคการคาของครสภา : กรงเทพฯ,

2537.

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. โรงพมพครสภาลาดพราว,

2534.

อบลวรรณ แสนมหายกษ. เพลงลกเสอ. เอกสารประกอบการฝกอบรมผบงคบบญชาลกเสอสารอง สามญ

สามญรนใหญ ขนความรชนสง : (เอกสารอดสำาเนา), 2539.

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Scout_Jamboree

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Organization_of_the_Scout_Movement

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0db802ca17a2e96f&clk=wttpcts

http://www.inspect2.moe.go.th/3%20SS.ATC/index.html

http://www.lovesquare.com http://mathafaps.tripod.com/gentleman.htm, อยางไรจงเรยกวา

เปน “สภาพบรษ” , สบคนเมอวนท 23 มนาคม 2553

http://www.navyscoutclub.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=538687830

http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/RDPBImportantProject.aspx

http://www.scoutthailand.org/main/show_page.php?topic_id=56&auto_id=13&TopicPk=19

http://122.155.0.105/~scout/modules/news/article.php?storyid=7

บรรณ�นกรม (ตอ)

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอ

ทเนนทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

291

คณะผจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นายพะนอม แกวกำาเนด กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาตและผตรวจการ

ลกเสอประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

2. นายมนตร เภกะนนทน ผอำานวยการสมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

3. นายแพทยยงยทธ วงศภรมยศานต นายแพทยทรงคณวฒ หวหนากลมทปรกษากรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข

4. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

5. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

1. นางจนตนา เผาจนดา ขาราชการบำานาญ

2. นายโสภณ จโลทก ขาราชการบำานาญ

3. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

5. นายวรนทร ศาสตรมาหา รองผตรวจการฝายวชาการประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

6. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

7. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ

สำานกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

8. นายณฐกจ บวขม ผอำานวยการโรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย กรงเทพฯ

9. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

10. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

11. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

12. นายสราวธ หวงด คร วทยาลยเทคนคกาญจนบร จ.กาญจนบร

13. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะทปรกษ�

คณะทำ�ง�นกำ�หนดกรอบก�รพฒน�หลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

292

14. นายอดมพร สารกจ คร กศน. อ.บางปะหน จ.พระนครศรอยธยา

15. วาท ร.ต.อภเดช เอยมสะอาด คร โรงเรยนพณชการสยามในพระอปถมภฯ กรงเทพฯ

คณะทำ�ง�นศกษ�รวบรวมเหตก�รสำ�คญเพอพฒน�กจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นางจนตนา เผาจนดา ขาราชการบำานาญ

2. นายโสภณ จโลทก ขาราชการบำานาญ

3. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. นายชาครต ภวงคนนท นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

5. นายสมมาต สงขพนธ ผอำานวยการสวนพฒนาลกเสอและบคลากรทางการลกเสอ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

6. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

7. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ สพท.นครราชสมา เขต 1

8. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

9. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

10. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

11. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

12. นายสราวธ หวงด คร วทยาลยเทคนคกาญจนบร จ.กาญจนบร

13. นายอดมพร สารกจ คร กศน. อ.บางปะหน จ.พระนครศรอยธยา

14. วาท ร.ต.อภเดช เอยมสะอาด คร โรงเรยนพณชการสยามในพระอปถมภฯ กรงเทพฯ

คณะทำ�ง�นยกร�งหลกสตรกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. นางสาวจรรยา ธนะนมตร คร โรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย กรงเทพฯ

2. นางสาวพศมย ทพยนนท คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม จ.นครนายก

3. นางสาววรฐชฎา อววาท คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม จ.นครนายก

4. นางสมฤด ปนแกว คร โรงเรยนวดลาดพราว กรงเทพฯ

5. นางสาวจนจรา สงขไชย คร โรงเรยนวดลาดพราว กรงเทพฯ

6. นางสาวเดนเดอน ผาสนาม นกวชาการและฝกอาชพชำานาญการ

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานปราน

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

293

คณะทำ�ง�นพฒน�และออกแบบกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

2. ผศ.ดร.พรรณวภา บรรณเกยรต อาจารยภาควชาสขภาพจตและจตเวช คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒองครกษ

3. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

4. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ สพท.นครราชสมา เขต 1

5. นายคำานง ยากองโค ผอำานวยการ โรงเรยนบานปางหลวง จ.เชยงราย

6. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

7. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

8. นางกลยาณย ปลาทอง ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเวยงแกววทยา จ.เชยงราย

9. นางสาวสภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

10.นางสาวเดนเดอน ผาสนาม นกวชาการและฝกอาชพชำานาญการ

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานปราน

11. นายสรพล มโนหาญ ขาราชการบำานาญ

12. นายเกอ แกวเกต ผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน (YPDC)

13. นายสนทยา สวรรณเดช รองผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน(YPDC)

14. นายสรธร ศรเพญ นกกจกรรมเยาวชน กลมสอสายใย

15. นายทรงพล เพชรทอง นกกจกรรม กลมกจกรรมเยาวชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

16. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

17. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

18. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

19. นางกมลรตน บวเขยว เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

20. นายเกรยงศกด ฟองโหย เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

7. นางสาวกลยากรณ สารสภาพ นกกจกรรม กลมสอสายใย

8. นายทรงพล เพชรทอง นกกจกรรม กลมกจกรรมเยาวชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

9. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

294

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. นายคำานง ยากองโค ผอำานวยการ โรงเรยนบานปางหลวง จ.เชยงราย

3. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ครเชยวชาญ โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร)

จ.เชยงราย

4. นายจรญ เขนย ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

5. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

6. นางกลยาณย ปลาทอง ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเวยงแกววทยา จ.เชยงราย

7. นายประพนธ อนทยศ ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลนางแล จ.เชยงราย

8. นายมานพ ใจเยน ครชำานาญการ โรงเรยนบานฟารมสมพนธกจ จ.เชยงราย

9. นายสรพล มโนหาญ ขาราชการบำานาญ

10. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

11.นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะทำ�ง�นจดทำ�คมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

โรงเรยนททดลองใชคมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

1. โรงเรยนบานสนโคง (เชยงรายจรญราษฎร) อ.เมอง จ.เชยงราย

2. โรงเรยนดอยลานพทยา อ.เมอง จ.เชยงราย

3. โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร) อ.เมอง จ.เชยงราย

4. โรงเรยนเมองเชยงราย อ.เมอง จ.เชยงราย

5. โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด อ.เมอง จ.เชยงราย

6. โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.เชยงราย

7. โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

8. โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

9. โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

10. โรงเรยนสามคครถไฟ อ.เมอง จ.นครราชสมา

11. โรงเรยนบานบประชารฐพฒนา อ.เมอง จ.นครราชสมา

12. โรงเรยนบานดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

13. โรงเรยนตรนมตรวทยา อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

14. โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

15. โรงเรยนหลวงครวทยา อ.ปากพนง จ.นครศรธรรมราช

16. โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

17. โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

18. โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

295

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงาน กรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. ดร.สดาวรรณ เครอพานช นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ สำานกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

3. นายพนส บญวฒนสนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนชำานาญการ สำานกพฒนากจกรรม

นกเรยน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

4. ผศ.ดร.พรรณวภา บรรณเกยรต อาจารย ภาควชาสขภาพจตและจตเวช คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒองครกษ

5. ดร.สภาพร ประดบสมทร นกจตวทยา 8 โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จ.อบลราชธาน

6. นางอบลวรรณ แสนมหายกษ ขาราชการบำานาญ

7. นายสนทยา สวรรณเดช นกกจกรรมเยาวชน

8. นายอาคร ประมงค นกกจกรรมเยาวชน บานกจกรรม

9. นายจรญ เขนย ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

10. นางศรพรรณ ขเสว คร โรงเรยนเมองเชยงราย จ.เชยงราย

11. นางดรรชน จนทรคำา ครชำานาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย

(ราษฎรดรณานศาตร) จ.เชยงราย

12. นางระภาพรรณ รมใหม คร โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร)

จ.เชยงราย

13. นางสกานดา นาระตะ คร โรงเรยนอนบาลเมองเชยงราย (ราษฎรดรณานศาตร)

จ.เชยงราย

14. นายภวศษฎ เจรญสข คร โรงเรยนบานสนโคง จ.เชยงราย

15. นางฉววรรณ ปญญา คร โรงเรยนบานสนโคง จ.เชยงราย

16. นายพระศกด สกลเวช คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

17. นายเทวารนทร ธรรมสอน คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

คณะทำ�ง�นปรบปรงคมอก�รจดกจกรรมลกเสอทเนนทกษะชวต

19. โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

20. โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

21. โรงเรยนนครนายกวทยาคม อ.เมอง จ.นครนายก

22. โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

23. โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

24. โรงเรยนสตรศรสรโยทย เขตสาทร กรงเทพมหานคร

25. โรงเรยนสนตราษฏรวทยาลย เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

26. โรงเรยนวดบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

296

18. นายอฐวทย โทนะใจ คร โรงเรยนดอยลานพทยา จ.เชยงราย

19. นางสนทร ปาล คร โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด จ.เชยงราย

20. นางอรพนท โพร คร โรงเรยนบานแมขาวตมทาสด จ.เชยงราย

21. นางศรรตน บญตานนท ศกษานเทศกเชยวชาญ

สำานกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1

22. นางสาวจฑามาส ชมเมองปก ผอำานวยการ โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

23. นางสายพรณ วงศกมทธศย คร โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

24. นางเจตนพฐ สจระกล คร โรงเรยนบานหวทะเล อ.เมอง จ.นครราชสมา

25. นางอมพร ขวญกลาง คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

26. นางสาวศภลกษณ พลเสวก คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

27. นางสาวสวาร เจยนโพธ คร โรงเรยนบานบ (ประชารฐพฒนา) อ.เมอง จ.นครราชสมา

28. นายวชระ สวรรณะ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

29. นายสมบต สงวรณ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

30. นางนนทนา มสจจ คร โรงเรยนสรนารวทยา อ.เมอง จ.นครราชสมา

31. นางสาวประมวล แทนขนทด คร โรงเรยนสามคครถไฟ อ.เมอง จ.นครราชสมา

32. นางสาวสรอร วงษรตนะ คร โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

33. นางรนภา ฮอหรนทร คร โรงเรยนสขานาร อ.เมอง จ.นครราชสมา

34. นางสาวปนทพย ทอนเกาะ ผอำานวยการ โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง

จ.นครราชสมา

35. นางนนทนา มลเอก คร โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

36. นางมะล บำาเพญชอบ คร โรงเรยนสขานาร 2 (หนองขอน) อ.เมอง จ.นครราชสมา

37. นายแสวง อนทยน คร โรงเรยนดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

38. นายอนรกษ เศษรกษา คร โรงเรยนดอนกระทง-ศรษะชาง อ.เมอง จ.นครราชสมา

39. นายอทศ หะยาจนทา คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

40. นางบรสกร โพธทรพย คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

41. นางสายสรย ปสยตานนท คร โรงเรยนวดเกาะวงไทร อ.เมอง จ.นครปฐม

42. นางสาวสภาวด เพยวสามพราน คร โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

43. นางสาวสภาพร วรานนทวนช คร โรงเรยนนาคประสทธ อ.สามพราน จ.นครปฐม

44. นายสมเกยรต บวนอย คร โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

45. นายคชกฤต สาสนะสข คร โรงเรยนวดศาลาตกสทธชยวศาล อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม

46. นางสวมล อารจตร คร โรงเรยนนครนายกวทยาคม อ.เมอง จ.นครนายก

47. นายชวลต ศตะปนย คร โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

48. นายประทป เชดผล คร โรงเรยนวดสมบรณสามคค อ.เมอง จ.นครนายก

49. นางสาวชนอนงค กลชาตประภา คร โรงเรยนวดบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

50. นางสาวสภตรา กฤชประภา คร โรงเรยนสตรศรสรโยทย เขตสาทร กรงเทพมหานคร

51. นางวชร กมลเสรรตน คร โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

52. นายสามารถ อรณวรรณ คร โรงเรยนศลาจารพพฒน เขตบางซอ กรงเทพมหานคร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

297

53. ดร.ไกรเดช ไกรสกล อาจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช

54. นายปณฐศกย แกวฟงรงส อาจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช

55. นางจารย เพชรทอง คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

56. นางสายทพย สขเจรญ คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

57. นางกมลทพย พลแกว คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

58. นายสรพงษ คำาฤทธ คร โรงเรยนวดวสทธยาราม อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

59. นางมนสขวญ รกษา คร โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

60. นางรจ เดชเชยร คร โรงเรยนหวไทรบำารงราษฎร อ.หวไทร จ.นครศรธรรมราช

61. นางสวมล ไชยถาวร คร โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

62. นายไกรทพย จตอารย คร โรงเรยนครราษฎรพฒนา อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช

63. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

64. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

65. นายเกรยงศกด ฟองโหย เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

1. น.อ.หญงกรรณกา กออนนตกล นายทหารปฏบตงานกรมแพทยทหารอากาศ กองทพอากาศ

2. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

3. นางสาวสภทรา ชเกยรต เจาหนาทโครงการอาวโส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะบรรณ�ธก�ร

คมอก�รจดกจกรรมลกเสอส�มญทเนนทกษะชวต คณะผจดทำ�ฯ

298

โครงก�รก�รพฒน�หลกสตรและก�รบรห�รจดก�รกจกรรมลกเสอเพอเสรมสร�งทกษะชวต

1. นายพะนอม แกวกำาเนด กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต และ

ผตรวจการลกเสอประจำาสำานกงานลกเสอแหงชาต

2. นายธวชชย ไทยเขยว อธบดกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

กระทรวงยตธรรม

3. นายวนย รอดจาย รองปลดกระทรวงศกษาธการ

4. นายแพทยยงยทธ วงศภรมยศานต นายแพทยทรงคณวฒ หวหนากลมทปรกษา

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

5. นายเดช วรเจรญศร ผอำานวยการสำานกเลขาธการ

สำานกงานลกเสอแหงชาต

6. นางเบญจลกษณ นำาฟา ผอำานวยการสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

7. นายสภทร พนธพฒนกล ผอำานวยการสำานกพฒนากจกรรมนกเรยน

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

8. นายบณฑตย ศรพทธางกร ผอำานวยการสำานกงานคณะกรรมการการศกษา

เอกชน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

9. นายศภกร วงศปราชญ ผอำานวยการสำานกการลกเสอ ยวกาชาด และ

กจการนกเรยน สำานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

10. นายประยร อองกลนะ หวหนากลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการ

ศกษา สำานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร

เขต 2

11. นายนคม อนทรโสภา กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต

12. รศ.ไพรช พนธชาตร กรรมการผทรงคณวฒของสภาลกเสอแหงชาต

13. นายเกอ แกวเกต ผอำานวยการสมาคมศนยพฒนาเยาวชน (YPDC)

14. นางสาวลดดา จตรวฒนแพทย ผอำานวยการดานงานเอดส

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ

คณะกรรมก�รทปรกษ�โครงก�ร

ประธาน

รองประธาน

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

กรรมการ

เลขานการ

ดำ�เนนก�รโดย สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท)

เลขท 8 ซอยวภาวดรงสต 44 ถนนวภาวดรงสต

แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0-2941-2320 โทรสาร 0-2561-5130, 0-2941-2338

www.ppat.or.th

สนบสนนโดย

สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

เลขท 979 ชน 34 อาคารเอสเอมทาวเวอร

ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน

เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0-2298-0500 โทรสาร 0-2298-0501

www.thaihealth.or.th

โครงก�รก�รพฒน�หลกสตรและก�รบรห�รจดก�รกจกรรมลกเสอเพอเสรมสร�งทกษะชวต

ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สวท)

เลขท 8 ซอยวภาวดรงสต 44 ถนนวภาวดรงสต

แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900