biosphere · biosphere. เขตสิ่งมีชีวิต (biomes)...

Biosphereโลกของสงมชวต

ผศ.ดร.เครอมาศ สมครการ

วชาหลกชววทยา

Biosphere (โลกของสงมชวต หรอ ชวมณฑล หรอ ชวภาค)

• Biosphere หรอ Ecosphere• หมายถง สวนของพนผวโลก (พนดน/หน

นา) และบรรยากาศของโลกทมสงมชวตอาศยอย

• เปนโลกของสงมชวตซงเปนระบบนเวศทใหญทสด

• ซงประกอบดวยระบบนเวศตางๆ ซงในระบบนเวศ (Ecosystem) ประกอบดวยกลมสงมชวต (Community) และสงมชวต (Organism) ชนดเดยวกนทอาศยอยรวมกน เรยกวา ประชากร (Population)

• บรรยากาศ : พชจะดดซบแกสคารบอนไดออกไซด และผลตแกสออกซเจนออกมา

วฏจกรนา : ตนไมและพชอนๆ

ชะลอการไหลของนาฝนทไปยง

แมนา

ทาหนาทเปนตวควบคมภาวะนา

ทวมตามธรรมชาต

ดน : ใบและพชทตายแลว

เพมสารอาหารลงในดน สวน

แมลงและสตวโพรงทอาศย

อยในดนชวยใหดนหายใจได

(เกดการแลกเปลยนแกส

ระหวางดนและบรรยากาศ)

Biosphere

เขตสงมชวต (Biomes) ทพบในแตละภมภาคของโลกมหลากหลาย

เนองจากความแตกตางของลกษณะทางภมประเทศ ลกษณะทางอทกวทยา และภมอากาศ ซงเปนปจจยสาคญทกาหนดใหดนมสมบตแตกตางกน

สงผลใหพบสงมชวตทมความเฉพาะแตกตางกนไป เกดเปนเขตสงมชวตทหลากหลาย

เชน ปาฝนเขตรอน ปาผลดใบเขตอบอน ปาสน ทะเลทราย ทงหญาสะวนนา หรอเขตทนดรา เปนตน

ประเภทของเขตสงมชวต (Biomes)

ประเภทของเขตสงมชวตบก

ประเภทของเขตสงมชวตในนา

อณหภมเฉลยทวโลกในชวงป ค.ศ. 1880-2020 (พ.ศ. 2423-2563) จากการประมาณการณ

โดยอาศยขอมลภาคพนดนเทานน

ปรากฏการณเรอนกระจก หรอ Greenhouse Effects คอ สงทชวยควบคมอณหภมของโลก

เปรยบเหมอนกระจกในเรอนเพาะชา (Greenhouse) ทเกบกกความรอนไว เปนสงทจาเปนทสดตอสงมชวตบนโลก และเปนหนงในกระบวนการทางธรรมชาตของโลกซงเปนผลของการดดซบความรอนของแกสทอยในชนบรรยากาศ (เรยกวา Greenhouse gases เพราะแกสเหลานมความสามารถเกบกกความรอนในชนบรรยากาศระดบลาง)

ปรากฏการณเรอนกระจก แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. ปรากฏการณเรอนกระจกตามธรรมชาต

2. ปรากฏการณเรอนกระจกทเกดจากการกระทาของมนษยเปนตวกระตน

Greenhouse gases 100-yr (GWP) as CO2

Carbon dioxide CO2 1

Methane CH4 23

Nitrous oxide N2O 296

Hydrofluorocarbons HFCs 150 – 11,700

Perfluorocarbons PFCs 6,500 – 9,200

Sulphur hexafluoride SF6 23,900

ตวแปรของภมอากาศทสาคญ คอ

• ปรมาณฝน

• อณหภม

• ปรมาณแสงแดด

ผลกระทบทเกดขน

ผลกระทบทเกดขน

สงผลกระทบตอ

• ความหลากหลาย ทางชวภาพ ทรพยากรปาไม และระบบนเวศ

• การเกษตร

• ทรพยากรนา

•โครงสรางพนฐาน และ การตง

ถนฐานของมนษย

• สขภาพของมนษย

ผลกระทบของภาวะโลก

รอนตอความหลากหลาย

ทางชวภาพ

ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

• ผลตอสรรวทยา

• ผลกระทบตอชพลกษณ

• ผลกระทบตอการแพรกระจาย

• การเกดชมชพใหม

• การรบกวนหรอการเปลยนแปลงสงมชวต

• การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน

ผลกระทบตอปาไม ความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

• หากอณหภมเฉลยโลก เพมขนเพยง 1o C อาจมผลกระทบตอองคประกอบพนธไมในปาถง 1 ใน 3 ของโลก

ปาบางชนดอาจสญสลาย ศตรพชคกคาม และเกดไฟปาเพมขน

• สงมชวตในพนทระบบนเวศธรรมชาต จะเปลยนแปลงองคประกอบ และการกระจายตว เพอตอบสนองตอ

สภาวะความเปนอยใหมทเกดขน

• พนทชมนา อาจลดลงเนองจากอตราการระเหยทเรวขน จะสงผลตอแหลงอาศย และขยายพนธของพชและสตว

พนทขวโลกเหนอ

• ผลจากภาวะนาแขงขวโลกละลายเพราะโลกรอน สงผลตอ

การดารงอยของพชและสตวจานวนมากทเคยถกปกคลม

ดวยนาแขงตลอดทงปเปลยนแปลงไป

• เมอนาแขงละลายมากขนเรอย โดยเฉพาะในชวงกอนฤด

ใบไมผล จงทาใหพชทเคยถกนาแขงปกคลมอย ไมม

นาแขงปกคลม ทาใหพชเรมกระบวนการสงเคราะหแสง

และกลบมาเตบโตขนอกครง

ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

สายพนธตางถน (Alien species) ใน Svalbard ประเทศนอรเวย

• ในอดตพนทแถบอารกตกมฤดการเจรญเตบโตของพชทสน และ

อณหภมทคอนขางตา จงเปนสภาวะทไมเหมาะสมตอการเจรญและ

การสบพนธของพชตางถน

• ปจจบนเมออณหภมสงขน และจานวนประชากรมนษยทเพมขน จง

ทาใหมสงมชวตสายพนธตางถนมากขน

• ใน Svalbard ไดมการจดทะเบยนพนธพชตางถนจานวน 51 ชนด

ซงเปนพชทสามารถดารงชพอยไดถง 11 ป

• จงไดมการจากด การเจรญเตบโตและการแพรกระจาย ของพช

เหลานน แตอยางไรกตามพบวามพช 3 ชนดทมศกยภาพในการ

แพรกระจายรกรานไปสพชพนธธรรมชาตในพนทได

http://www.npolar.no/en/themes/climate/climate-change/ecosystems/land.html

โรค ปรสต และศตรพช

• ในฤดรอนทอากาศอนขนทาใหมปรสตชนดใหมๆ และ

ศตรพชชนดอน ๆ จะเกดขนในบรเวณพนทแถบอารกตกได

• สงผลกระทบตอสงมชวตในทองถน เชน กวางขนาดใหญ

ในSvalbard ประเทศนอรเวย มความสมบรณลดลงเมอม

ปรมาณปรมาณปรสตสงขน

ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และระบบนเวศ

ผลกระทบทคาดวาจะเกดขนกบ

ระบบนเวศของประเทศนามเบย

อณหภมของอากาศคาดวาจะเพมขนโดยเฉลย 2ºC - 6ºC ใน

อก 96 ปขางหนา

สงผลใหนาระเหยไดสงขนทาใหนาในประเทศลดลง

การเปลยนแปลงของปรมาณนาฝนและอณหภมจะสงผล

กระทบตอความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศของ

นามเบย

การเปลยนแปลงวงจรชวตของสงมชวต

• อณหภมเฉลยของโลกเพมมากขนจงทาใหวงจรชวตของยงลายเปลยนไป

• คารบอนไดออกไซดในนาทเพมสงขน ทาใหลกนอยยงลายฟกตวเรวขนจากเดม 7 วนกลายเปน 5 วน ทาให

ยงลายเพมจานวนประชากรไดเรวขน

• ทาใหยงลายออกหากนในชวงกลางคนถง 5 ทม

ผลกระทบตอพช

ตน Haleakala silversword ซงโดยปกตอาศยอยบนภเขา

ไฟในฮาวายเพยงแหงเดยวเทานน แตเมอรปแบบของ

สภาพอากาศแปรปรวนจงทาใหสภาพแวดลอมแหงแลง

และอบอนเกนกวาทตนกลาใหมจะงอกและอยรอดได อก

ทงพชทมอายมากกาลงจะตาย

• จงอาจสงผลใหตน Haleakala silversword อาจสญพนธ

ได

สภาพแวดลอมของการดารงชพเปลยนไป

ผลกระทบตอพช

ตน Quiver มปรมาณเพมขนในแถบอฟรกาใต

เนองจากมการเคลอนยายมาจากทางเหนอลงมาทาง

ใตเพอหนปญหาความรอนสง และการขาดนา

สภาพแวดลอมของการดารงชพเปลยนไป

ผลกระทบตอพช

สภาพภมอากาศทแหงจะทาใหปรมาณตนสน Ponderosa

ลดลง และมการเคลอนยายไปสพนททระดบความสงท

สงขน และอาจจะไปแทนทตนสน fir

เกดปญหาไฟไหม และการแพรระบาดของโรค แมลงปกแขง

และดวงตนสนหวกลม (the round-headed pine beetle)

Fir

Ponderosa

ผลกระทบตอสตว

• พชและสตว กาลงเคลอนยายถนทอยขนไปทางละตจดทสงขน

หรอ ขนไปทางขวโลกทมอากาศเยนกวา ซงสตวทไดรบ

ผลกระทบแลว ไดแก หมขวโลก เสอดาวหมะ และ นก dotterel

• ในอนาคต หมขวโลก เสอดาวหมะ อาจมชวตอยในถนฐานเดม

แถบอารกตกขวโลกเหนอไมได เนองจากธารนาแขงละลายอยาง

รวดเรว ทอยอาศยลดลง ทงปรมาณพนทและคณภาพ

• จานวนหมขวโลกจะลดลงถง 30% ภายในป 2593

ผลกระทบตอสตว

• การอพยพของ British comma butterfly ขนไปทางเหนอ 137 ไมลในชวง 2 ทศวรรษทผานมา

• การอพยพของ Geometrid moths butterfly ซงอพยพถนทอยขนไปบนเนนเขาสงเปนระยะทาง 59 เมตร

ภายในระยะเวลา 42 ป

British comma butterfly Geometrid moths butterfly

ผลกระทบตอสตว

• การอพยพของตวพอสซม (Mountain pygmy possum)

ในประเทศออสเตรเลยซงไดรบผลกระทบจากอากาศทรอน

ขนในฤดหนาว จงออกจากการจาศลเพอหาเหยอเปนอาหาร

และอพยพเพอหนจากความอดอยาก

ผลกระทบตอสตว

มการอพยพของนกและแมลงในชวงฤดรอน

ซงเปนการอพยพตามแหลงอาหาร และการ

สรางรงทอยอาศยในชวงเวลาทแตกตางจากท

เคยเปนมาในศตวรรษท 20 เปนเวลาหลายวน

หรอหลายสปดาห

ผลกระทบตอสตว

พบการอพยพของนกกระเรยนอพยพหลายพนตว

อาศยอยในพนทลมนาทหบเขาฮลา (Hula Valley) ใน

อสราเอล ซงเปนการอาศยอยชวคราวในชวงอพยพหน

หนาว เเทนทจะเดนทางตอไปตามเสนทางอพยพ

ประจาป ซงไปสนสดทพนทราบของแอฟรกา

ทงนเนองจากหบเขาฮลาเปนพนทชมนา เขยวชอม

และเยนกวาแอฟรกา (ซงมสภาพแหงแลงทรนแรง)

*นกทกชนดทพยายามเดนทางจากทางตะวนตกเฉยงเหนอจาก

ยโรปตอนกลาง ยโรปตะวนออก และ เอเชยตะวนตก เพอไปยง

แอฟรกา ซงเสนทางตองผานอสราเอล

ผลกระทบตอสตว

• ในภมภาคทอยในละตจดสง ซงนกมแนวโนมเพมปรมาณมากขน จะทาใหความหลากหลายของหนาทใน

ระบบนเวศนอยลงเมอเทยบกบทเขตรอนและเขตกงเขตรอน

• เชน การอพยพของนกกระจบ (Dartford warblers) ในองกฤษซงอพยพขนไปทางเหนอทาใหประชากร

นกกระจบทางใตมปรมาณลดลง

• การอพยพหนขนไปอยบนทสงขนของสตวบางชนดเพอหาพนททมสภาวะทเหมาะสมตอการอยอาศย เชน

กระรอก ตวชปมงก (Chipmunk) หน

ผลกระทบตอสตว

การขาดแคลนอาหาร

• ทงหญาไดรบผลกระทบจากภาวะโลกรอน

• ซงผลกระทบรวมถงอตราการระเหยของนาสง

เนองจากอณหภมทสงขน เกดภยแลงบอยและรนแรง

• ปรมาณนาฝนลดลง

• ปรมาณไนโตรเจนในหญาอาหารสตวลดลง

• ความเขมขนไนโตรเจนในพชตาทาใหไมเหมาะสมตอ

การยอยอาหารของสตว สงผลใหความแขงแรง

สมรรถนะและสขภาพของสตวลดลง

ผลกระทบตอสตว

การสญพนธของสตวครงบกครงนา

ในชวงสองทศวรรษทผานมาอาจเกดการสญพนธมากกวา 160 ชนดซงสวนใหญเกดขนในอเมรกากลาง

สบเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ทาใหสภาวะทอยอาศยเปลยนแปลงไป ภาวะมลพษ และ มสงมชวต

อนรกราน

Monteverde harlequin frog Golden toad

ผลกระทบตอสตว

ความเสยงตอการสญพนธ

เชน นกชนดตางๆในองกฤษทอาจสญพนธ ไดแก

Common scoter

Slavonian grebe

ผลกระทบตอระบบนเวศแนวปะการง

ผลกระทบตอระบบนเวศแนวปะการง

• ปญหาปะการงฟอกขาวและการระบาดของโรคตดเชอ

ทวความรนแรงมากขน

• CO2 ทถกดดซมเขาสมหาสมทรจากชนบรรยากาศ

ไดเรมลดอตราการแขงตวหน (calcification) ในการ

สรางแนวปะการง และสงมชวตทเกยวของกบแนว

ปะการง โดยการเปลยนองคประกอบของนาทะเลจาก

คา pH ทลดลง ซงกระบวนการนเรยกวา acidification

ในมหาสมทร

Great barrier reef ประเทศออสเตรเลย

อณหภมนาทะเลทสงขน อาจสงผลกระทบตอการ

ไหลเวยนของกระแสนาอน กระแสนาเยนในมหาสมทร

ทาใหการไหลเวยนของกระแสนาชาลง (หรอหากชาลงมาก

การไหลเวยนของกระแสนาอาจหยดได และจะสงผลตอ

อณหภมอบอนในพนทแถบประเทศยโรป) สตวนาทอาศย

ในมหาสมทรจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของ

กระแสนา ซงจะสงผลตอระบบนเวศและการประมง

ผลกระทบตอระบบนเวศและการประมง

ผลกระทบตอระบบนเวศและการประมง

การเคลอนทของสงมชวตในทะเล Baring ระหวางป พ. ศ. 2525 ถง พ.ศ. 2549

การเปลยนแปลงโดยเฉลยอยหางจากทอยอาศยเดมใน ป พ. ศ. 2525 ประมาณ 19 ไมล (เสนสแดง)

ปหมะ (snow crab) เคลอนทหนนาทะเล

ทมอณหภมสงขนในประเทศนอรเวยขนไปทาง

เหนอประมาณ 311 ไมล

ผลกระทบตอพชและการเกษตร

• ฝนไมตกตองตามฤดกาล ภยแลง นาทวม การรกของ

นาเคม

• การเปลยนแปลงสภาพฝน จะมผลตอความชมชนใน

ดน

• เกดโรคระบาดของแมลงศตรพชและโรคพช การ

แพรกระจายของวชพชรายแรงเขาสพนท

• อณหภมทสงขนจะมผลตอการเจรญเตบโตของพช

• ผลผลตตกตาหรอไมไดผลเทาทควร ซงในประเทศไทย

ไดสารวจพบผลกระทบทมตอผลผลตขาวและขาวโพด

ในบางพนทของประเทศ

อณหภม

สงเกนไป

ภย

แลงฝน

ไมปกต

ขาดความ

อดม

สมบรณ

โรค/

แมลง

นาทวม

หนาดนถกชะลาง

ผลกระทบตอพชและการเกษตร

• ผลผลตตกตาหรอไมไดผลเทาทควร

คาดการณผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอผลผลตทางการเกษตร

ผลกระทบตอสขภาพมนษย

ปจจยทมผลกระทบตอสขภาพมนษย

ผลกระทบทเกดขนกบมนษย มสาเหตมาจากองคประกอบ 3 ประการ ไดแก

1) Exposure (การสมผส) คอ การสมผสระหวางคน หรอกลมคน ซงการตดตออาจเกดขนในครงเดยวหรอเกดขนซา ๆ และอาจเกดขนในพนทเดยวหรอบรเวณพนททางภมศาสตรทกวางขน

การสมผสดงกลาว ไดแก

* ปจจยทางชวภาพ

* ปจจยทางจตวทยาสงคมหรอทางกาย

* ปจจยความเครยดทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ปจจยทมผลกระทบตอสขภาพมนษย

ผลกระทบทเกดขนกบมนษย มสาเหตมาจากองคประกอบ 3 ประการ ไดแก

2) Sensitivity (ความไว) คอ ความไวของคนหรอชมชนไดรบผลกระทบไมวาจะเปนทางลบหรอทางบวกจากความแปรปรวน หรอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ

3) Adaptive capacity (ความสามารถในการปรบตว) คอ ความสามารถของคนหรอชมชนเพอปรบตวใหเขากบอนตรายหรอความเสยงทอาจเกดขน เพอใชประโยชนหรอเพอตอบสนองตอผลกระทบนน

ปจจยทมผลกระทบตอสขภาพมนษย

สภาพแวดลอมทางธรรมชาต และ โครงสรางทถกมนษยสรางขน เชน ระบบนเวศถกทาลาย • ความยากจนซงเกดจากการเผชญกบภยพบต • ภาวะขาดสารอาหารทสงขน • มอาหารจากด ราคาอาหารสงขน • อาศยอยในบรเวณทระบบนเวศชายฝงทเสอมโทรมและ

โครงสรางพนฐานดานนาไมเพยงพอและมสภาพนาเนาเสย อาจมความเสยงตอผลกระทบตอสขภาพจากพายรนแรง

• ทาใหมอตราปวยทสงขน เชน เมออณหภมเฉลยของโลกเพมมากขน ทาใหวงจรชวตของยงลายเปลยนไป เกดโรคไขเลอดออกระบาดรนแรงมากขน

ทมา : WWF Thailand, 2005 (See www.wwfthai.org); ผศ.ดร.กาพล รจวทย. 2548

ทมา: http:/ /www.sc.mahidol.ac.th/usr/?p=51

การระบาดของโรคตดตอ เชน โรคมาลาเรย และไขสมองอกเสบจะ

ระบาดในบรเวณกวาง เนองจากอณหภมทอนขน ฝนตกมากขนเปน

ปจจยเหมาะสมสาหรบยงหรอแมลงซงเปนสอ/พาหะของโรคมากขน

โดยเฉพาะโรคมาลาเรย

คาดการณวาเมออณหภมของโลกเพมสงขนอก 1-3 ºC ประชากรของโลก

ประมาณ 45 % จะอยอาศยในพนทซงเหมาะสมตอการแพรกระจาย

ของโรคมาลาเรย

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอาจสงผลตอสขภาพของมนษยได 2 วธหลก

1) โดยการเปลยนความรนแรง หรอ ความถของปญหาสขภาพ

2) โดยการสรางปญหาสขภาพทเปนประวตการณ หรอไมคาดคด หรอภยคกคาม

ดานสขภาพทไมเคยเกดขนมากอนในสถานทนน (โรคอบตใหม)

การระบายความรอนออกจากรางกาย

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย

โดยทวไปรางกายมนษยเมอสมผสกบความรอนจะเกดการลาเลยงเลอดไปยงผวหนงมากขนซงจะทาใหเสนเลอดฝอย

เปดเพมขน ทาใหเลอดสมผสกบอณหภมภายนอกทเยนกวา (ซงเปนสาเหตทพบวาคนทออกกาลงกายจะเกดอาการตวแดง)

แตหากรางกายขาดนากจะสามารถระบายความรอนไดนอยลง

รางกายไมสามารถขบเหงอ

• ท wet bulb temperature (WBT) ทอณหภมสงกวา 35 ºC ความรอนและความชนสง จะทาใหรางกายมนษยไมสามารถลดความรอนในรางกายโดยการขบเหงอออกมาได

• ผปวยทมนาหนกตวนอยจะมอาการรนแรงเมออยในสภาวะดงกลาว 6 ชวโมง

• เชน กรณใน Bandar Mahshahr ในอหราน ในชวงเดอนกรกฎาคม คา WBT 46 ºC และความชนรอยละ 50

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย

ปอดปอดบวม และการทางานของปอดความลมเหลวเนองจากความรอน

สมอง - ระบบไหลเวยนโลหตในสมองตาลง

- สวน hypothalamus ควบคมอณหภมของรางกาย หากอณหภมสงมากเกนไป จะทาใหสารเคมในสมองเสยสมดล ทาใหเสยการตดสนใจ และนาไปสความหงดหงด นาไปสความเหนอยลาเนองจากการทางานของสมองชะลอลง

- อาการวงเวยนศรษะและปวดศรษะหากไดรบความเครยดจากความรอนทไมรนแรงมากนก แตอาการทรนแรงทสด คออาการทเกดจาก Heat stroke(คลนความรอน)

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย

ระบบกลามเนอและกระดก

อเลคโตรไลตในรางกายเสยสมดล สงผลใหกลามเนอกระตกและปวดในบรเวณโดยรอบ เชน กลามเนอขาและแขน

หวใจ

หลอดเลอดขยายตวและกวางขนในความพยายามทจะหลงความรอน

ความดนโลหตลดลงเปนผลใหหวใจเตนเรวขนเพอปรบความดนโลหตทเหมาะสมอกครง

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย

ตบออน

เกดความไมสมดลของฮอรโมนกลคาฮอนซลน เนองจากรางกายปรบสภาพ

ตอการสญเสยพลงงาน

ตบ

เนอเยอตบไดรบความเสยหาย และความสามารถของรางกายในการเผาผลาญ

อาหารและเปลยนเปนพลงงาน ลดลง

ไต- โดยปกตไตจะขบของเสยผานการถายปสสาวะ แตเมอรางกายมการขบเหงอ และ

สญเสยความชมชนรางกายมาก จะทาใหระบบขบถายพยายามเกบของเหลวไวในรางกาย ไตจงมแนวโนมทจะสะสมสารพษ เชน ยเรย และ แอมโมเนย ปรมาณมากขน

- เนองจากหากมการขบเหงอมากเกนไป จะสามารถทาใหของเหลวและเกลอแรในรางกายหมดลง และหากไมมของเหลวเขามาทดแทน ในขณะทยงมความรอนอยในเลอด จะสงผลใหอวยวะจะคอยๆหยดทางาน และทาใหถงแกความตายได

ผวหนง

- การไหลเวยนโลหตสงขนเพอตองการขบความรอนออกจากรางกาย

- การขบเหงอปรมาณมากอาจทาใหเกดอาการผนขนบรเวณผวหนงได และหากทอเหงอ

อดตนทาใหเกดอาการระคายเคองและแดงขน เนองจากรางกายพยายามขบเหงอออกสผวหนง

ผานบรเวณโดยรอบทอเหงอ

ผลกระทบตอสขภาพของมนษย