alkitab bahasa makasar - sabda.orgdownload.sabda.org/mobile/pdf/part/s_makasar_pb.pdf · 2012. 11....

1237
Alkitab Bahasa Makasar Perjanjian Baru

Upload: others

Post on 28-Jan-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • file:///C|/Documents%20and%20Settings/Hadi/Desktop/pdf_alkitab_title.html

    Alkitab Bahasa Makasar

    Perjanjian Baru

    file:///C|/Documents%20and%20Settings/Hadi/Desktop/pdf_alkitab_title.html11/3/2010 1:46:31 PM

  • Matius

    11 Iaminne pattottorang boe-boeNa IsaAlmasi, sossorang battua ri Daud,

    siagang sossorang battua ri Abraham. Punnanisusungi battu ri Abraham sagenna Daud,iaminne areng-arenna kenanga:2Abraham, Ishak, Yakub, Yehudamassaribattang, Peres siagang Zerah(ammana kenanga niarengi Tamar), Hezron,Ram, Aminadab, Nahason, Salmon, Boas(ammana niarengi Rahab), Obed (ammananiarengi Rut), Isai, na Karaeng Daud.3 (1:2)4 (1:2)5 (1:2)6 (1:6b-11) Battu ri Daud sagenna riwattunna nipela bansa Israel mange ri buttaBabel, iaminne areng-arenna kenanga:Salomo (ammana lebaki nibaineang ri Uria),Rehabeam, Abia, Asa, Yosafat, Yoram, Uzia,Yotam, Ahas, Hizkia, Manasye, Amon, Yosia,Yekhonya massaribattang.7 (1:6)8 (1:6)9 (1:6)10 (1:6)11 (1:6)

  • Matius 1.12–18 212Battu ri wattunna nipela bansa Israelmange ri butta Babel sagenna lassu IsaAlmasi, iaminne areng-arenna kenanga:Yekhonya, Sealtiel, Zerubabel, Abihud,Elyakim, Azur, Zadok, Akhim, Eliud, Eleazar,Matan, Yakub, Yusuf buranenna Maria. Nabattu ri iaminjo Maria lassu Isa nigallarakaAlmasi.13 (1:12)14 (1:12)15 (1:12)16 (1:12)17 Jari, punna nisusungi appakkaramulabattu ri Abraham sagenna Daud nia sampuloangngappa lapisina sossorang. Na punnanisusung battu ri Daud sagenna ri wattunnanipela bansa Israel mange ri butta Babelnia todong sampulo angngappa lapisinasossorang. Kammayatompa punna nisusungbattu ri wattunna nipela bansa Israel mangeri butta Babel sagenna nilassukang Almasinia todong sampulo angngappa lapisinasossorang.18 Ia kalassukanNa Isa Almasi kammai annelampa-lampana. AmmaNa niarenga Maria,eroki nipasialle siagang Yusuf. Mingka lalangtenanapa nasialle kenanga, apaji natianammoMaria lanri gau makoasa battua ri RohNaAllataala. Na tanaassenga Yusuf angkanayalanri gau makoasa battu ri RohNa Allataalanatianang anjo Maria.

  • Matius 1.19–25 319Anjo Yusuf tuli tutui anggaukangi gautojenga situru napangngajarranga agamana.Taerokai ampelakkangi sirina Maria ridallekanna tau jaia. Jari eromi alampacokko-cokko ambokoi Maria.20Mingka lalang nanawa-nawana Yusuferoka alampa, assonami ri wattunnatinro. Lalang assonana, niamo nacinisitau malaekaNa Batara battu mae ri iaangkana, "E, Yusuf, sossoranna Daud, teakomallakki anikka siagang Maria; nasabaanjo ana natiananganga, pajari battu ri gaumakoasaNa RohNa Allataala.21Lammanaki sallang Maria sitau anaburane. Na anjo anaka musti nuarengi sallangIsa, nasaba Iami sallang lampasalamakiummaNa battu ri kapanrakanga."22Nakajariang ngasemmo anjo sikammayasollanna arupamo apa lebaka napabattu nabiNasuroa Batara, angkanaya,23 "Nia sallang sere tulolo latianang siagangallassukang sitau ana burane. Anjo anakalanigallaraki Imanuel." (Imanuel iamintubicara tu Ibrani, battuanna "Niaki Allataalaanrurungangki".)24Ambangunna Yusuf, nagaukammi anjopappasang lebaka napabattu malaekaNaAllataala ri ia. Anikkami siagang Maria.25Mingka lalang tenanapa nalassukangiMaria anjo anaka, tenapa naleba sikatinroang

  • Matius 2.1–6 4Yusuf siagang Maria. Na wattunna lassumoanjo anaka, nisaremi areng Isa ri Yusuf.

    21Anjorengi ri kota Betlehem, riparasangang Yudea, nilassukang Isa, ri

    wattunna Herodes ammarenta. Anjo wattuaniamo siapa are tucarade accini bintoeng,battu raya mange ri Yerusalem.2Battui akkutanang mange-mange kenangaangkana, "Kemae pammantanganna anjoAna beru nilassukanga, lajari karaenga ritu Yahudia? Lebaki nia ammumba bintoengpammateiNa iraya. Nia maki anne battu eroanynyomba ri Ia."3Nalangngerena Herodes anjo kabaraka,teaimi sipato tabangkana. Kammayatompasikontu tau niaka ri Yerusalem tabangkangaseng tommi.4Nasuro kio ngasemmi Herodes sikontuimang-imang kapalaya siagang guru-guruagamana tu Yahudia. Naparappungammikenanga nampa nakutanang angkana,"Kemae lanilassukang anjo Karaeng lebakaNapajanjiang Allataala?"5Appialimi kenanga angkana, "Ri kotaBetlehem, ri parasangang Yudea. Nasabakammaminne lebaka natulisi nabia,6 Ikau Betlehem, ri parasangang Yudea,Tena sikali naikau kaminang tuna ri allanasikamma kota lompo niaka ri Yudea, Nasababattu ri kaumi lammumba sitau pamimpingeroka ampimpingi ummakKu Israel."

  • Matius 2.7–12 57Nalangngerena Herodes pappialinakenanga, nasuro kio cokko-cokkomianjo tucaradeka accini bintoeng.Nampa nakutanang kenanga angkanayaringngapanna nappakkaramula ammumbaanjo bintoenga.8Lebaki anjo nasuromi kenanga alampamange ri Betlehem. Na napasangkenanga angkanaya, "Alampamako mangeamboya baji-bajiki anjo Anaka. Napunnanubuntulumo, pauang tonga, sollangkumange todong anynyomba ri ia."9Alampami kenanga. Nalalang ajappanamokenanga, niami pole nacini kenanga anjobintoeng lebaka ammumba iraya. Tamakarannuna kenanga nacininamo pole anjobintoenga. Alolomi anjo bintoenga mange ridallekang, irateanganna kenanga. Sagennaammantang irateanganna pammantangannaanjo Anaka.10 (2:9)11Antamami kenanga ri pammantangannaanjo Anaka. Nabuntulumi anjo Anaka siagangMaria ammaNa. Sujumi kenanga anynyombari anjo Anaka. Nampa massing nasungkeroko-rokona kenanga, namassing assarekorobang, iamintu bulaeng, kamanynyang,siagang mur.12Ri lammoterena kenanga, nipauammi riAllataala lalang sona, sollanna tea ammoterikenanga mange ri Herodes. Jari oloang

  • Matius 2.13–16 6maraemmi naolo kenanga ammotere mangeri parasanganna.13Ammoterenamo anjo tucaradeka accinibintoeng, niami pole malaekaNa Bataraampappicinikangi kalenna lalang sona mae riYusuf. Nakana anjo malaekaka, "Eroki nasuroboya siagang nasuro buno Herodes antuAnaka. Jari ambangungko nai, erangi antuAnaka siagang ammaNa mange accokko riMesir. Ammantang mako anjoreng sagennuKusare poleang kabara."14Ambangummi Yusuf, nalampa memanganjo bangngia angngerangi anjo Anakasiagang ammaNa mange accokko ri buttaMesir.15Ammantammi kenanga anjoreng sagennamate Herodes. Lanri kammana, arupamikananNa Batara lebaka Nasuro pabattu rinabiNa, angkanaya, "Kukioki ammotereanakKu battu ri Mesir."16Naassenna Herodes angkanaya nitipuiri anjo tucaradeka accini bintoeng niakabattu raya, tamakami larrona. Appasulumiparenta, assuro buno ngasengi sikontuana-ana burane niaka lalang ri Betlehemsiagang ri ampi-ampina, ia umuru ruantaunga siagang irawangannaya. Anjoumuruka appakkaramulai nirekeng ri wattupammumbana anjo bintoenga, situru lebakanapau anjo tucaradeka accini bintoeng.

  • Matius 2.17–23 717Kammaminjo narupamo apa lebaka napauNabi Yeremia, angkanaya,18 "Nia sara karru kalangngerang ri RamaKunrareng siagang piraung Rahel angkarrukiana-anana; na taeroka nisaleori lanri taenangasemmi anana."19Ri wattunna matemo Herodes, ri niana ijaYusuf siagang anjo Anaka siagang ammaNari butta Mesir, niami pole malaekaNa Batarabattu ampappicinikangi kalenna lalang sona riYusuf.20Nakana anjo malaekaka, "Mate ngasemmisikontu tau eroka ambunoi antu Anaka. Jariambangung mako, allei antu Anaka siagangammaNa siagang ammotere mako mange riIsrael."21Ambangummi Yusuf, nampa naerang anjoAnaka siagang ammaNa ammotere mange riIsrael.22Mingka nalangngerena Yusuf angkanayaArkelaus, iamintu anana Herodesansambeangi manggena ajari karaengri parasangang Yudea, mallami Yusuf mangeanjoreng. Mingka nipauammi pole ri Bataralalang sona, sollanna alampa mange ri DaeraGalilea.23Anjoremmi ammantang kenanga, risereang kota nikanaya Nazaret. Lanrikammana, arupami apa lebaka napau nabi-nabia ri passalana anjo Anaka angkanaya,"Lanigallaraki Tu Nazaret."

  • Matius 3.1–8 8

    31Anjo wattua niami Yohanes Pajenebattu ri parang lompoa ri Yudea.

    Appakkaramulami akkatoba nakana,2 "Toba ngaseng mako battu ri gaudosa-dosanu, nasaba tasalloaminappakkaramulamo ammarenta Allataala,salaku Karaeng!"3 Iaminne Yohanes natabaya kanannaNabi Yesaya ri wattunna angkana, "Niatau akkiok-kio ri parang lompoa angkana,Pasadiai oloanNa Batara; Lappari oloanglaNaoloa."4Anjo Yohanes bulu unta pakeanna. Kukkulupassikko ayana, na katimbang siagang baniromang napare kanre.5 Jaimi tau battu mange ri Yohanes. Nia tubattu ri kota Yerusalem, tu battu ri sikontuparasangang Yudea, kammayatompa tu batturi daera-daera abiringa ri Binanga Yordan.6Namangakuimi dosa-dosana kenanga,nampa nijene kenanga ri Yohanes lalang riBinanga Yordan.7 Jai tommi tu Farisi siagang tu Sadukibattu mae ri Yohanes, ero assuro jenekikalenna. Mingka nacinina Yohanes battutodong kenanga, nakanamo ri kenanga,"Ikau ngaseng tu jadalaka! Inai ampauangkoangkanaya akkullei nuliliang hukkunganNaAllataala, labattua sallang mae ri kau?8Pappicinikammi rolong lalang ripanggaukannu, sollanna manassamo

  • Matius 3.9–14 9angkanaya toba tojeng mako battu ri gaudosa-dosanu.9Teako akkapangi angkanaya lakkulleinuliliang hukkunganNa Allataala lanrinukanana kalennu sossorannako Abraham.Urangi angkanaya, manna anne batu-batua,akkulle tongi Napajari Allataala sossorannaAbraham!10Sadiami pangkulu lanipatabanga ri pokokayua sagenna ri aka-akana. Sikamma pokokayu tenaya nabaji rapponna lanitabanginampa nipela antama ri pepeka.11 Inakke jene kupake anjenekko ajaripammatei angkanaya manassa toba makobattu ri gau dosa-dosanu; mingka labattuasallang ri bokoangangku, iami sallanglanjenekko pepe siagang RohNa Allataala.Labirangangi nainakke. Manna ajari pabintingsapatuNa tena todong kusiratang.12Niami padinginga lalang limanNa, erokaNapake antapi sikontu berasaka sagennatangkasa. Sikontu berasaka laNaboliki lalangri pammolikanna, mingka sikamma awangalaNatunui lalang ri pepe tenaya nalammaririnrana."13Anjo wattua alampai Isa battu ri Galileamange ri Binanga Yordan. Mangemi ri Yohanesassuro jeneki KalenNa.14Mingka taerokai Yohanes anjeneki. NakanaYohanes, "Inakkeji siratang Kijene Bapa.

  • Matius 3.15–4.5 10Mingka balalo iKatte battu mae assuro jenekiKalenTa ri nakke."15Mingka appialimi Isa Nakana, "Bolimikamma rolong ri kamma-kammaya anne.Nasaba lanri kammana minjo nanigaukangngaseng sikamma Nakaerokia Allataala." Jarinijenemi Isa ri Yohanes.16Lebaki nijene, assulumi Isa battu ri jenekari anjo binangaya. Tiring tassungkemi langika,nampa niamo Nacini Isa RohNa Allataalamanurung sangkamma jangang-jangangbodobangkeng, battu attompo irateanganNa.17Nampa nia kalangngerang sara batturate ri langika angkana, "Iaminne AnakKuKukamaseanga. Iami nakateneang atingKu."

    41Lebaki anjo, nierammi Isa ri RohNaAllataala mange ri parang lompoa,

    sollanna nisori ri billisika.2Patampulo allo patampulo bangngitamangnganrea Isa, sagenna cipurumi.3Battumi billisika na nakana, "Sai AnaNakoAllataala? Punna kamma, suromi anjobatu-batua ajari roti."4Appialimi Isa Nakana, "Nia tattulisi lalangri Kittaka angkanaya: Tena nalanri battu rirotija bawang nakkulle attallasa rupataua,mingka lanri battu ri kana-kana Napabattuapole Allataala."5Lebaki anjo, nierammi pole Isa ri billisikamange ri Yerusalem, kota matangkasaka,nampa niboli irate ri tompona BallaNa Batara.

  • Matius 4.6–13 116Nampa nakana billisika ri ia, "Sai AnaNaKoAllataala? Punna kamma, alumpa maKonaung; nasaba nia tattulisi lalang ri Kittakaangkanaya, LaNasuroi malaeka-malaekaNaAllataala anjagaiKo, LaNaruppaiKo lalanglimanna kenanga, Sollanna manna bangkenNutena todong nataruntu ri batua."7Appialimi Isa Nakana, "Mingka nia todongtattulisi lalang ri Kittaka angkanaya, Teakosori-sori Karaeng Allataalanu."8Nampa nierang pole Isa ri billisikanai ri moncong tinggi dudua, nampanipicinikiang sikontu kakaraenganna siagangkakalumanynyanganna linoa mae ri Ia.9Nampa nakana billisika ri Ia, "Yangasennaanjo lakupassareang ngasengi mae ri Kaupunna sujukKo anynyomba mae ri nakke."10Appialimi Isa Nakana, "Alampako Billisi!Nia tattulisi lalang ri Kittaka angkanaya:Sombai Batara, Allataalanu, siagang Iajibawang siratang tuli nupakalabiri!"11Kalabusanna, alampami Billisika ambokoiIsa. Nampa battumi malaeka-malaekakaallayani Isa.12Nalangngerena Isa angkanayanitarungkumi Yohanes, alampami alliliangiKalenNa mange ri Galilea.13Nabokoimi Nazaret, nampa mangeammantang ri Kapernaum, ri birinnaTamparang Galilea, ri daera Zebulon siagangNaftali.

  • Matius 4.14–21 1214Lanri Nagaukannamo Isa kammaya anjo,arupami apa lebaka napau Nabi Yesaya,angkanaya,15 "Butta Zebulon siagang Naftali Ri oloangmangea ri tamparanga, baleanna BinangaYordan, Butta Galilea tanapammantangia tuYahudi!16Bansa niaka lalang ri sassanga accinimisingara accaya lompoa! Ri tau niaka lalangri sassanna kamateanga Battumi cayanasingaraka assiori!"17 Iaminjo wattua Nappakkaramulamo Isaampabattui angkanaya, "Toba ngaseng makobattu ri gau dosa-dosanu, nasaba tasalloaminappakkaramulamo ammarenta Allataala,salaku Karaeng!"18Ri wattu ajappana Isa ri birinnaTamparang Galilea, niamo Nacini rua paboyajuku, iamintu niarenga Simon (NigallarakaPetrus) siagang andina niarenga Andreas.Sitabangi kenanga anjala juku ri tamparanga.19Nakanamo Isa ri kenanga, "Maekoamminawang ri Nakke. LaKuajarakko ajarisanrapang pajala tau."20Nabokoi memammi jalana kenanga,nampa amminawang alampa siagang Isa.21Ajappana pole Isa, niamo pole Nacinitau rua assaribattang, iamintu niarengaYakobus siagang Yohanes, niarenga Zebedeusmanggena. Sitabangi kenanga nia rate ri

  • Matius 4.22–5.2 13biseanna appakabaji jala siagang manggenakenanga. Nikio tommi kenanga ri Isa,22nanabokoi memammo biseanna siagangmanggena kenanga, nampa alampaamminawang ri Isa.23Wattunna ri Galilea, alampai Isaangnginroi sikontuna anjo parasanganga.Angngajaraki ri sikamma balla sambayangasiagang Nabirittakammi Kabara Bajikaangkanaya lammarentami Allataala. Naballeitommi sikamma tau garringa siagang tausala-salanga sagenna baji ngaseng.24Tassiarami kabaraNa Isa mange riparasangang Siria, sagenna pila jaimi tauambattui. Massing angngerammi kenanga taugarring. Arupa-rupami tau garring siagangtau susa nierang mae ri Ia. Tau nisosoka risetang, tau mate-mate jangang, tau peso,na maraengannaya, Naballei ngasemmi Isasagenna baji memang silalonna.25 Jai sikalimi tau amminawang ri Isa anjowattua. Nia tu battu ri Galilea, tu battu riSampulo Kota, battu ri Yerusalem, tu battu riYudea, kammayatompa nia todong tu battu riparasangang baleanna Binanga Yordan.

    51Wattunna Nacini Isa anjo tau jaia, naimiri sereang bonto. Ammemponamo, battu

    ngasemmi ana-ana gurunNa areppese.2Appakkaramulami Naajara kenanga:

  • Matius 5.3–13 143 "Matenei tau tanjenga ri Allataala lanrinaassenna kalenna tau tena kullena; nasabaiami ajari ummaNa Allataala!4Matenei tau susaya pamaina; nasaba iamilanisaleori ri Allataala!5Matenei tau tuna pamaika; nasaba iamilanggappai apa lebaka Napajanjiang Allataala!6Matenei tau attojeng-tojenga eroanggaukangi eroNa Allataala; nasaba iamilanipasukku tallasana ri Allataala!7Matenei tau mangngamaseanga ri parannatau; nasaba iami lanikamaseang todong riAllataala!8Matenei tau lambusu pamaika; nasaba iamilangngassengi Allataala!9Matenei tau mappasiamaka parannatau; nasaba iami laniakui ri Allataala ajariana-anaNa!10Matenei tau nisessaya lanri nagaukannaeroNa Allataala; nasaba iami ajari ummaNaAllataala!11Kateneangi punna nicallako, yarekanisessako siagang nipassalako passabakkangiNakke.12Kasukkurangi siagang karannuangi,nasaba lompoangangi pahala lanutarimayasallang battu ri Allataala. Kamma tomminjobatena nisessa nabi-nabi lebaka batturioloangannu."13 "Ikau ngasemmi rapang celana annelinoa. Punna labamo celaya, maka lakkulleiji

  • Matius 5.14–19 15nipajari cela poleang? Manassa tenamomatu-matunna, passangalinna nipela mamina nionjo-onjokang ri taua.14 Ikau ngasemmi rapang singarana annelinoa. Kota niaka irate ri bontoa takkulleainicokko.15Tenanniakka tau apparinra lampu nampanatongko katoang. Passangalinna nabolikiirate ri padongkokanna, sollanna nasingaringasengi tau niaka lalang balla.16Kamma todong minjo alarapannasingaranu, parallui accaya ri dallekannatau jaia; sollanna nacini gau bajinu, nanapakalabiri Allataala Manggenu niaka risuruga."17 "Teako sala pahang kanukana battuAassuro pelaki atorang agama napabattuaMusa siagang napangngajarranga nabi-nabia.Tena naKubattu assuro pelaki, passangalinnaeroki Kupakasingara battuanna sitojennaya.18Urangi laloi! Angkanaya lalang niana ijalangika siagang linoa, manna sere hurupuyareka titti kaminang cadina anjo atorangagamaya tena sikali lanipela punna tenapanarupa ngaseng!19Lanri kammana, inai-nai andakkaikalaserenna anjo parentaya, mannanakaminang cadiaja, nampa naajara todongparanna tau agau kamma, iaminjo taualajari kaminang cadi ri ummaNa Allataala.Mingka inai-nai anturuki anjo sikamma

  • Matius 5.20–25 16parentaya, nampa naajara todong parannatau anggaukangi, iaminjo taua sallang lajarimalompo ri ummaNa Allataala.20 Jari urangi anne: Takkulleako ajariummaNa Allataala, punna tena nabajikangangbatenu anggaukangi eroNa Allataala naanjoguru-guru agamaya siagang tu Farisia!"21 "Nuassemmi apa lebaka nipangngajarrangmange ri boe-boeta riolo angkanaya: Teakoammunoi; inai-nai ammuno, musti laniadeli.22Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng, inai-nai larro ri paranna tau,laniadeli sallang; siagang inai-nai ampaliboiparanna tau musti niadeli ri dallekannaPangadelang Agamaya. Siagang inai-naiampakkanai paranna tau, Tolo, siratanginipela antama ri pepena narakaya.23Lanri kammana, punna nia kalaserennusitabang angngerangi korobang sukkurunumae ri Allataala, na nuurangi angkanaya niaparannu tau parisi pamai ri kau,24bokoi rolong anjo korobannu, nunampamange assibajiki siagang anjo taua. Punnaleba mako assibajiki, nampa mako ammoteremange ampassareangi anjo korobannu maeri Allataala.25Ebarana nia tau antuntukko mange ripangadelanga, assibajiki memang makolalang niana ija wattu, lalang tenanapanubattu mange ri pangadelanga. Nasabapunna tenapa nussibajiki nanubattu mange

  • Matius 5.26–32 17ri pangadelanga, tena tanapassareannu anjotaua mange ri hakinga; nampa hakingaampassareangko mange ri pulisia; nampanapantamakko pulisia ri tarungkua;26Na urangi angkanaya: Manassatakkulleako assulu battu ri anjo tarungkuapunna tena nalappasa ngaseng inrangnipassalanu."27 "Nuasseng ngaseng tommi pangngajarangangkanaya: Teako agau salimarri.28Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng: Inai-nai accini baine nabattumocinnana agau salimara, agau salimaramisiagang anjo bainea ilalang ri nyawana.29Punna passala mata kanannu nudoraka,kocciki assulu anjo matannu nampa nupela!Nasaba bajikangangi tappelaka anjo matakanannu, naia punna nipasambilako sibatukale antama ri naraka.30Punna passala lima kanannu nudoraka,tattaki anjo lima kanannu nampa nupela!Nasaba bajikangangi tappelaka anjo limakanannu, naia punna antamakko sibatu kaleri naraka."31 "Nia todong pangngajarang kammayaanne: Inai-nai antallaki bainenna, paralluinasare sura talla.32Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng: inai-nai antallaki bainennapantaranganna passabakkang agau salimara,iami ajari saba nagau salimara anjo bainenna,

  • Matius 5.33–39 18punna abunting poleang anjo bainennasiagang burane maraeng. Na inai-nai buraneambuntingi anjo bainea, tappinawang tommiagau salimara siagang anjo bainea."33 "Nuasseng ngasemmi angkanaya niapangngajarang ri boe-boeta kammaya anne:teako takkaluppai ri janjinnu. Apa lebanupajanjiang siagang assumpa ri dallekanNaAllataala, parallui nuparupa.34Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng: tea laloko assumpai. Teakoassumpai lanri langika, nasaba anjo langikaempoang kalabiranNa Allataala;35yareka lanri buttaya, nasaba anjo buttayapadongkokang bangkenNa Allataala; yarekalanri Yerusalem, nasaba anjo kotaya, kotakalompoanNa Karaenga.36Tea tongko assumpai lanri ulunnu, nasabatakkulleako ampajari keboki yareka ampajarilelengi uunu manna silawara.37 Jari angkana mako bawang Iyo punna iyo,yareka Tena punna tena. Labiangang na anjo,pangngajarana mami billisika."38 "Nuasseng ngaseng tommi angkanayania pangngajarang kammaya anne: matanisambei mata; gigi nisambei gigi.39Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng: teako appasibalasaki gau kodimange ri tau lebaka agau kodi ri kau.Passangalinna punna nia antempakarangi

  • Matius 5.40–46 19pilisi kanannu, bolimi kamma natempakarangtodong pilisi kairinnu.40Na punna nia antuntukko mae ri hakingari pangadelanga lanri eroki naalle bajunnu,sareang tongi lipanu.41Punna nia tummarenta ampassakoangngerangangi barang-baranna serekilometere bellana, erangangi rua kilometerebellana.42Punna nia tau appala apa-apa ri kau, sarelaloi. Siagang teako pattenangi tau erokaangnginrang apa-apa ri kau punna niaja rikau."43 "Nuasseng ngasemmi angkanaya niatodong pangngajarang kammaya anne:kamaseangi agannu na nukabirisi balinnu.44Mingka anne kamma Kukana ri kaungaseng: kamaseangi sikontu balinnu siagangpappala doangangi tau assessayako,45 sollannu ajari ana-anaNa AllataalaManggenu ri suruga. Nasaba NapammumbaialloNa Allataala sollanna nasioringaseng rupataua, baji natau agaubajika kammayatompa tau agau kodia.Kammayatompa Napaturungi bosiNa Allataalasollanna natuju ngaseng rupataua, baji natauagau bajika kammayatompa tau agau kodia.46Nasaba punna iaji bawang tauangkamaseangako nukamaseang, apaparalluna Nabalasa Allataala anjopanggaukannu? Sai manna parentea

  • Matius 5.47–6.4 20angngasseng tonji anggaukangi kammayaanjo?47Na punna agannuji bawang nujamakki,apa labina kabajikannu? Kamanna taukapereka nagaukang tonji kammaya.48 Ia Allataala Manggenu ri suruga sukkuNakamaseangi sikontu rupataua. Jari paralluinukamaseang todong parannu tau."

    61 "Urangi, teako gaukangi apanapassuroanga agamanu ri dallekanna

    tau jaia, lanri eronu ampappiassengangiri tau jaia. Punna kamma anjo batenuappanggaukang, mattantu tena nulanggappapahala battu ri Allataala Manggenu niaka risuruga.2 Jari, punna assareko passidakka mange ritau kasi-asia, teako pau-paui mange ri taumaraenga, sangkamma sarroa nagaukangtau munapeka ri balla sambayanga yareka ritangngana aganga, lanri eroki nipalece ri taua.Urangi angkanaya ia tommi anjo pappaleceaajari pahalana kenanga. Pantarangannaanjo pappalecea tenamo pahala maraenglanagappa.3Mingka ikau ngaseng, punna assarekopassidakka, teako paui ri tau maraengasollanna tena tau maraeng angngassengi anjopassidakkanu.4Bolimi kamma na Allataala Manggenu risuruga bawang anciniki siagang angngassengi

  • Matius 6.5–9 21anjo passidakkanu. Iami sallang assarekopahala lanri assarenu passidakka."5 "Punna assambayangko, teako sangkammaitau munapeka. Anjo kenanga nangaiammenteng assambayang lalang ri ballasambayanga, yareka ri panyingkulunaaganga, lanri eroki nicini ri tau jaia. Urangiangkanaya iatommi anjo pahalana kenangapunna nicinimo ri tau jaia assambayang.Pantaranganna anjo, tenamo pahala maraenglanagappa kenanga.6 Jari, ikau punna erokko assambayang,antamakko ri bilinu nampa nutongkopakkebunu, nunampa assambayang riAllataala Manggenu, tenaya naniciniki. NaManggenumi anciniki anjo sambayannunugaukanga ri pammantangang taccokkoa.Iami sallang lassareko pahala lanri anjosambayannu.7Na punna assambayangko, tea mako labududui bicarannu, sangkamma tau kapereka.Nasaba napikkiriki anjo tau kaperekaangkanaya punna labu sambayanna, iaminjolanitarima ri Allataala.8Teako kau appakammai anjo batenuassambayang. Kaleba Naasseng riolomiAllataala parallunu ri tenanapa nuppala.9 Jari, punna erokko assambayangpakammaminne batenu: O, Manggea risuruga: IKattemi Allataala Tenaya RuannaPoro iKatte nisomba siagang nipakalabiri.

  • Matius 6.10–16 2210 IKattemi Karaenna ikambe. Poro iKattemiammarenta ri lino, na nituruki erotTa ri linokamma ri suruga.11Kisarei ikambe anne alloa apanaparalluanga ikambe.12Kipammopporangi dosa-dosana ikambe,Sangkamma napammopporammi ikambe tusalaya ri kalenna ikambe.13TeaKi balang parekangi ikambe nibeta ripaccobaya passangalinna Kipakabellai ikambebattu ri majadalaka [IKattemi Karaengmakoasaya siagang kaminang mala'birikasatunggu-tungguna. Aming!]14Punna nupammopporang tu kasalanga rikalennu, Napammopporang tongi AllataalaManggenu ri suruga dosanu.15Mingka punna tena nupammopporangiparannu tau, tena todong NapammopporangiAllataala Manggenu ri suruga dosanu."16 "Punna appuasako, teako pinra-pinraitanjanu ajari susa, kamma tau munapeka.Anjo tau munapeka nangai napinra-pinratanjana ajari kamma tau susa punnaappuasai, lanri erona niasseng ri tauaangkanaya appuasai. Urangi angkanayaia tommi anjo pahalana kenanga punnaniassemmo ri taua angkanaya appuasai.Pantaranganna anjo tenamo nalanggappapahala maraeng kenanga.

  • Matius 6.17–23 2317Mingka ikau ngaseng, punna appuasako,piranyuki rupannu siagang ajangkabaji-bajikko,18 sollanna tena naassengi tau maraengaangkanaya appuasako; passangalinnaManggenu bawang ri suruga angngassengi.Na iaminjo Manggenu ri suruga lassarekosallang pahala lanri appuasanu."19 "Teako pabarang-barangang bawangnupassere ri lino. Nasaba pabarang-baranganga ri anne linoa akkullei nakanrekacoa, siagang bubu, yareka akkullei nilukkari palukkaka.20 Jari appassere mako pabarang-baranganglanueranga mange ri suruga. Nasaba risuruga, tena kacoa siagang bubu langkanreianjo pabarang-baranganga, yareka tenapalukka akkulle allukkaki.21Lanri kemae ammantang pabarang-barangannu, anjoreng tommi tadongkonyawanu."22 "Anjo mataya rapangi sulo ri batangkalea.Punna tangkasaki siagang corai matannu,singara ngaseng tommi antu sikontubatangkalennu.23Mingka punna ramasaki matannu, sassangngaseng tommi antu sikontu batangkalennu.Jari punna sassammi lampu niaka ri kalennu,tamakami sassang makkappuna anjosassanga!"

  • Matius 6.24–28 2424 "Takkulleai serea tau ampajari atai kalennamae ri ruaya karaeng. Nasaba nia lanangai,nania latanajampangia kananna. Yarekalabi adakkikangngangi mae ri sereanga namaraengannaya. Ikau kamma tommako anjo.Takkulleako lampajari atai kalennu mae riAllataala, punna nupajari ata todong kalennumae ri pabarang-baranganga.25Lanri kammana, urangi laloi anne; teakoranggaselai ri passalana katallassannu.Angkanaya apa lanukanre siagang apalanuinung, kammayatompa apa lanupakeri batangkalennu. Sai labi paralluangangianjo tallasaka naanjo kanrea? Siagang anjobatangkalea naanjo care-carea?26Cini sai anjo jangang-janganga ripanribakkanna. Tena nangngasseng alamung-lamung, tena nakkatto, kammayatompa tenanammoli wassele lamung-lamung ri pammoli-molikanna. Mingka manna nakamma mamo,niparakai tonji ri Manggenu niaka ri suruga.Sai lompoangangi anggarannu nasikammaanjo jangang-janganga?27Maka inaika akkulle antambai umurunamanna sikede lanri ranggaselana?28Kammayatompa, angngapa nuranggaselalanri care-carenu? Cini sai antekammatallasana anjo bunga-bunga rosia attimboa riparanga. Anjo bunga-bungaya tena nakkulleanjama siagang tena nattannung;

  • Matius 6.29–34 2529urangi sai antekamma kalumanynyannaanjo Karaeng Salomo, mingka tenapanabajikangang pakeanna naanjo bunga-bungaya!30Anjo ruku-ruku niaka ri paranga, attimboianne alloa nammuko lanitunui sagennacappu. Mingka manna nakamma, nipipakeitonji ri Allataala anjo ruku-rukuka sagennagaga nicini. Jari labiangampa pole ikau! Tenatanipipakeinu! Mingka sayanna kakurangtappakko!31 Jari tea mako bata-batai angkanaya,Apamo lanikanre, yareka apamo laniinung,yareka apamo lanipake?32Tau tenayaji natappa ri Allataala tuliangngondang dudui sikammaya anjo.Sikontutojenna leba Naasseng memanjiManggenu ri suruga, angkanaya nuparalluangngasengi anjo sikammaya.33 Jari, boyami labi riolo antekammanasollanna Allataala ammarenta lalang rikatallassannu, siagang nanugaukang eroNa.Na sikontu anjo kaparalluannu maraengangalaNasare tonjako Allataala.34Lanri kammana, tea mako bata-batai ri passalana lanukaparalluangaammuko, nasaba untu ammukoa niatodong bata-batana. Anne alloa angganamilanukasusanga, tea mako tambai balalosusanu."

  • Matius 7.1–8 26

    71 "Teako mangngadeli ri parannu tau,sollanna tena todong Naadeliko Allataala.

    2Nasaba antekamma batenu mangngadeliri parannu tau, kamma tomminjo batenulaniadeli ri Allataala. Siagang pabaku apanupake ambakuki parannu tau, ia tomminjosallang pabakuka laNapake Allataalaambakukko.3Angngapa nakkulle nucini limbubu niakalalang ri matanna parannu tau, mingka batuniaka lalang ri matannu tanucinikai?4Antekamma lanukana ri parannu tau,Mae kupasulukangko anjo limbubu niakalalang ri matannu, nania batu lompo lalang rimatannu?5E, munape! Pasuluki rolong anjo batu niakalalang ri matannu, nunampa akkulle accinibaji ampasuluki anjo limbubu niaka lalang rimatanna parannu tau.6Teako assarei barang matangkasa mangeri kongkonga, sollanna tena nagiling rikau ambakkaiko. Tea tongko assareimutiara mange ri bawia, sollanna tenanaonjo-onjokangi anjo mutiaraya."7 "Appalakko, nunisare. Aboyako,nunggappa. Dedeki pakkebuka,nunisungkeang.8Nasaba inai-nai appala, iami lanisare;inai-nai aboya, iami langgappa; siaganginai-nai andede pakkebu, iami lanisungkeang.

  • Matius 7.9–17 279Maka nia sere tau toa assare batu punnaappala roti anana?10Yareka assare ulara punna appala jukuanana?11Manna antekamma jadalanu mingkaangngasseng tonjako assare apa-apa bajimae ri ana-ananu. Labiangampa poleManggenu ri suruga, manassa laNasarenaapa baji mae ri tau appalaka ri Ia.12Gaukammi ri parannu tau apa nungaialanagaukang parannu tau ri kalennu.Iaminjo hukkung napabattua Musa, siagangpangngajaranna nabi-nabia."13 "Pakkebu seppaka nuolo antama, lanriluaraki oloang mangea ri kapanrakanga,kammayatompa lompoi pakkebuna, najaimotau angngolo anjoreng.14Mingka seppaki siagang sukkarakipakkebu angngoloa mange ri katallassanga,nasikedeji tau angngolo anjoreng."15 "Tutuko mae ri nabi-nabi palassua.Sanrapangi nicini gimbala kenanga, mingkasikontutojenna sanrapangi kongkongnyenyereka lalang nyawana kenanga.16Battu ri panggaukanna kenanga akkullenuasseng nubatei. Takkulleai romang-romangakkatintinga arappo anggoro; siagangtakkulleai rompo-rompo akkatintinga arappoara.17Poko copponga bajiki rapponna, napokodattuluka kodi rapponna.

  • Matius 7.18–26 2818Takkulleai poko copponga lakodi rapponna,kammayatompa poko dattuluka takkulleailabaji rapponna.19Nasikamma poko tenaya nabaji rapponnalanitabangi nampa nitunu.20Kammatommi anjo sikamma nabi-nabipalassua. Akkullei nuasseng nubatei battu ripanggaukanna."21 "Tayangasenga tau akkioka ri Nakkeangkana, O, Batara, o, Batara, lajariummaNa Allataala; mingka iaji bawang tauanggaukangai eroNa ManggeKu ri suruga.22Punna narapi sallang allonna niadeli taua,jai tau lakkiok-kio ri Nakke angkana, O,Batara, o, Batara, sai lalang arenTa tonjileba kupabattu pappasanNa Allataala? Sailalang arenTa tommi leba kubongka setanga,anggaukangi gau appakalannasaka?23Mingka laKukana sallang appiali, Tenalebakako Kuasseng! Alampa ngasengkoanrinni ikau lebaka agau jadala!"24 "Jari, inai-nai ampilangngeri siaganganggaukangi kana-kana Kupangngajarranga,iami sanrapang tau caradeka, ambangungaballa irate ri tompona batu makassaka.25Ri wattunna battu bosia siagang abayakammayatompa anging barubua antujuianjo ballaka takkulleai anraba, lanri kassakipammentenganna irate ri batua.26Na tau allangngerekai kana-kanaKupangngajarranga mingka tena nagaukangi,

  • Matius 7.27–8.4 29iami sanrapang tau toloa, ambangunga ballairate ri tompona kassika.27Ri wattunna battu bosia siagang abayakammayatompa anging barubua antujui anjoballaka, anrabami. Nateaimi sipato sannanapanrana anjo ballaka!"28Lebana Isa angngajara, teaimi sipatolannasana ngaseng tau jaia allangngerekianjo apa Napangngajarranga.29Lanri lompo sikali pangaruNa nilangngerebateNa abicara. Tasangkammayai batenaguru-guru agamana kenanga.

    81Naungi Isa battu ri bontoa, najaimo tauampinawangi.

    2Anjo wattua nia tommo sere tau garringsala battu akkulantu ri dallekanNa Isaangkana, "O, Bapa, punna KierokangiakkulleKi amballeia kujari baji ri garringku."3Naangkami limanNa Isa naNajama anjotau garring salaya, na Nakana, "Kuerokangi,ajari baji mako!" Apaji nammari memammosilalonna garrinna anjo taua.4Lebaki anjo Nakanamo pole Isa ri anjo taua,"Urangi! Tea laloko caritai anne kajariangamanna pole ri nai. Mingka alampamakomange ri imanga, na nusuro paressa kalennuri ia. Lebaki anjo, alampamako mangeassare korobang situru napassuroanga Musa;iaminjo ajari butti ri taua angkanaya manassabaji mako ri garrinnu!"

  • Matius 8.5–10 305Ri wattunna battu Isa ri Kapernaum,niamo sere perwira surudaduna Roma mangeambuntuli, ero appala tulung.6Nakanamo anjo perwiraya, "O, Bapa,garringi pajamaku ri balla. Sannami sessana,attinro mami rate ri katinroanga lanripesomi."7Nakanamo Isa, "ErokKa alampa mangeamballei, sollanna ajari baji."8Mingka appialimi anjo perwiraya nakana,"Tea maKi mangei ri ballakku Bapa. Nasabatena nakusiratang Kibattui ri ballakku.Kiparentakang mami bawang, manassa lajaribajimi antu pajamaku.9Nasaba manna inakke amminawang turutonja ri parentana komandang irateangangku.Irawangangku nia todong siapa are kupimpingsurudadu, amminawang turuka todong riparentaku. Punna nia surudadu kusuroangkana, Alampako, tena talampana. Yarekapunna kukana ri maraenganga, Maekoanrinni, tena tabattuna mae; kammayatompapunna kuparenta tunisuro-suroku angkana,Gaukangi anne! tena tanagaukanna anjokupassuroanga."10Nalangngerena Isa kananna anjoperwiraya, teaimi sipato lannasana.Nakanamo ri sikamma tau niaka amminawangri Ia, "Teai sipato anne taua. Tenanniakkapaleba Kubuntulu tau lompo kammaya annetappana ri allana tu Israel!

  • Matius 8.11–17 3111Memang, jai tau lania battu iraya siagangbattu ilau ero arannu-rannu siagang Abraham,Ishak, siagang Yakub, lalang ri Lino BeruNaAllataala.12Padahala tau siratanga ajari ummaNaAllataala nipelaki assulukang ri sassanga.Anjoremmi kenanga langngarru siaganglangkasiaki sessaya."13Lebaki anjo Nakanamo Isa mange rianjo perwiraya, "Ammotere mako mangeri ballanu, ajarimi antu apa nukatappakia."Naanjo wattua baji memammi ri garrinnapajamana anjo perwiraya.14Alampami Isa mange ri ballana Petrus.Narapikammi matoang bainena Petrus garringrammusu irate ri katinroanga.15Najamami Isa limanna anjo tau garringa,sagenna ammari memang silalonna garrinna.Ambangummi nai, nampa mange allayani Isa.16Ri wattunna appakkaramulamo karuenga,jaimi tau nisoso ri setang nierang mange riIsa. Naporo sibukuji bawang kana Napau IsanaNabongkamo assulu anjo setang-setangabattu ri yangasenna anjo tunisosoka risetang, kammayatompa naNaballei ngasengtommo sikontu tau garringa.17Lanri Nagaukanna ngasemmo Isa anjosikammaya, arupami apa lebaka napauNabi Yesaya angkanaya, "Natanggongisikontu parisitta siagang Napammolei sikontugarrinta."

  • Matius 8.18–26 3218 Jai sikali tau antammulili Isa. Nacininangaseng Isa kenanga, Nasuromi ana-anagurunNa alampa alimbang ri tamparanga.19Niamo sitau guru agama battu mae ri Iaangkana, "O Pa Guru, erokka amminawang riKatte, manna pole alampa kemae!"20Appialimi Isa Nakana, "Kongkong romangania pammantanganna; kammayatompajangang-janganga nia rumunna. Mingka AnaMarupataua manna laNapappadongkoki ulutena todong."21Niamo pole ana gurunNa maraengaangkana, "O Bapa, Kisarea rolongkasampatang ammotere antarawangi mayanamanggeku."22Mingka appialimi Isa Nakana,"Amminawang mako ri Nakke; lappassangtommi tau matea nanatarawang tau matena."23Naiki Isa ri biseanga, namminawangngaseng todong ana-ana gurunNa.24Tiring battumi anging puttusu sannakalompona antujui tamparanga, sagennanitunrummi ri bombang anjo biseanga. Naanjo wattua attinroi Isa.25Battumi ana-ana gurunNa akkiok-kioanronrongi nakana, "Bapa, natujuki bala,tulungi ana-anatTa!"26Nakanamo Isa, "Angngapa numallakamma ngaseng? Kurang tappakko ri Nakke?"Nampa ammenteng Isa, naNagagara anjo

  • Matius 8.27–33 33anginga siagang tamparanga. Sagennasannang sikalimo anjo tamparanga.27Lannasa ngasemmi ana gurunNa Isa.Nakanamo kenanga, "Tau apamo annekutaeng? Kamanna anginga siagangbombanga amminawang turu todong riparentaNa!"28Battui Isa ri baleanna tamparanga, ridaera Gadara. Anjoreng niamo rua taunasoso setang battu mae ri Ia. Tenamo taubarani areppese mae ri anjo tau ruaya, lanrisekkena.29Battu lalangi kenanga assulu ripajerakkanga akkiok-kio angkana, "E AnaNaAllataala! Apa ero battu nugaukang ri kambe?Ero mako battu ansessai kambe, mannatanarapikapa wattunna?"30Tena nabella battu anjoreng ri tampaka,jai sikali bawi sitabang aboya kanre.31Napala dudumi anjo setang-setanga riIsa angkana, "Punna lanusuroki assulu battulalang ri kalenna anne taua, suromi kambeantama anjoreng ri bawi-bawia."32Nakanamo Isa, "Alampamako!" Assulumianjo setang-setanga battu lalang ri kalennaanjo tau ruaya. Nampa alette antamaanjoreng ri bawi-bawia alampa mangeambuangi kalenna naung ri tubirika ritamparanga sagenna tallang ngaseng.33Lari ngasemmi pakalawakinna anjo bawia,mange ri kotaya; nanacarita kenanga anjo

  • Matius 8.34–9.6 34apa kajarianga, siagang passalana anjo tauruaya nasosoka setang.34 Jari alampa ngasemmi anjo tau niaka rikotaya, mae ri Isa. Nabuntulunamo kenangaIsa, napala dudumi kenanga ri Isa sollannaalampamo ambokoi anjo daeraya.

    91Naimi Isa ri biseanga, nampa alimbangantaleang ammotere mange ri kamponNa.

    2Battuna mange anjoreng, niamo seretau peso nierang rate ri katinroanga maeri Isa. Nacinina Isa antekamma lomponatappana kenanga, Nakanamo ri anjo taupesoka, "Sabarakko na! Nipammopporammidosa-dosanu."3Anjo wattua nia todong siapa are guru-guruagama anjoreng. Nakanamo lalang nyawanaanjo guru-guru agamaya, "Anne taua nahinaiAllataala!"4Na anjo nawa-nawanna kenanga NaassengiIsa. Jari Nakanamo Isa ri kenanga, "Angngapanajadala kamma batenu ngaseng appikkiri?5Kereanga labi gampang: angkanayaNipammopporammi dosanu, yarekaangkanaya Ambangungko nai nujappa?6Mingka kamma-kamma anne erokKaampabuttiangko angkanaya makoasai AnaMarupataua ampammopporangi dosaya rilino." Nampa Nakana Isa ri anjo tau pesoka,"Ambangungko nai, angkaki katinroannu,siagang ammotere mako!"

  • Matius 9.7–13 357Ambangummi nai anjo tau pesoka, nampaammotere mange ri ballana.8Ri wattunna nacinimo tau jaia anjo apakajarianga, malla ngasemmi kenanga;nammuji-mujimo kenanga ri Allataala, lanriNapanyatanamo Allataala koasa kammayalompona mae ri tu linoa.9Lebaki anjo alampami Isa ambokoi anjotampaka. Lalang ajappaNa, niamo Nacini sitaupasingara sima niarenga Matius, sitabangammempo lalang ri kantorona. NakanamoIsa ri ia, "Maeko amminawang ri Nakke!"Ammentemmi Matius nampa amminawang riIsa.10Ri wattunna angnganre Isa ri ballanaMatius, jaimi pasingara sima siagang taunicini kodia ri tau jaia battu ngaseng todongangngagangi Isa siagang ana-ana gurunNaangnganre.11Niamo siapa are tu Farisi anciniki kenangasipangnganreang. Akkutanammi anjo tuFarisia ri ana-ana gurunNa Isa angkana, "Apasabana naNaagang sipangnganreang gurunnupasingara simaya siagang tau kodia sipana?"12Nalangngerena Isa pakkutanannakenanga, appialimi Isa Nakana, "Tutenaya nagarring tena naparallu ri dottoro,passangalinna tu garringaji.13Pappilajarimi apa battuanna niaka nipaulalang ri Kittaka angkanaya: PangngamaseangKukaeroki, jari teai korobang olo-olo". Nasaba

  • Matius 9.14–18 36iaji Kunia battu lanri tu dorakaya ero battuKukio, jari teai tu tojenga."14Lebaki anjo battumi ana-ana gurunnaYohanes Pajene mae ri Isa. Akkutanammikenanga ri Isa angkana, "Angngapanatappuasaya Katte ana-ana gurunTa, naikambe anne siagang tu Farisia appuasaki?"15Appialimi Isa angkana, "Maka biasaitoanaya sina atinna punna nia ija buntingburanea ri tangnga-tangngana kenanga?Antekamma panggappanu? Tantu tena!Mingka lanarapiki sallang wattunna lanialleanjo bunting buranea battu ri tangnga-tangngana kenanga. Iaminjo wattuanalasinamo atinna kenanga.16Tenanniakka tau annampeng baju toamonakaeng beru ija napatampeng. Nasabapunna assibeso anjo baju toaya siagang anjokaeng beru nipatampenga, tena tapila ajariluarana kekkena anjo baju toaya.17Kammayatompa, tenanniakka tauammoli anggoro beru ri pammantanganglajappokamo. Nasaba tena tareppena anjopammantanganna, sagenna tappela-pelamoanjo anggoroka. Jari anjo anggoroka mustianjorengi ri pammantangang berua todongniboli, sollanna tuli baji anjo anggorokasiagang pammoneanna."18Ri wattunna abicara Isa siagangana-ana gurunna Yohanes Pajene, niamositau pamimping balla sambayang battu.

  • Matius 9.19–25 37Akkulantuki ri dallekanNa Isa nampa nakana,"Silalonna mate ana baineku. MingkakuminasaiKi naKimange ampadongkoki lima,sollanna attallasa poleang."19Ammentemmi Isa nampa alampa siagangana-ana gurunNa amminawang mange riballana anjo taua.20Ri tangngana aganga, niamo sitau bainebattu ri boko areppese mae ri Isa. Anjobainea sampulomi anrua taung garringnalari cera. Na nakana pikkiranna, "Mannakuseroja bawang jubaNa, akkullema ajari bajiri garringku." Jari naseromi jubaNa Isa.21 (9:20)22Anjo wattua assailemi Isa, naNaciniki anjobainea. Siagang Nakanamo ri anjo bainea,"Sabarakko na! Lanri tappanu ri Nakke, ajaribaji mako ri garrinnu!" Ajari baji memammisilalonna anjo bainea.23Lebaki anjo anrapimi Isa ri ballanaanjo pamimping balla sambayanga. Niamonacini tau assuling-suling kamateyang,kammayatompa jaimi sara gegerenalangngere.24Nakanamo Isa ri kenanga, "Assulungasengko! Katena namate anne anaka,mingka attinronaja." Ammakkalami tauaangkakkali Isa.25Mingka assuluna ngasemmo anjo taua,antamami Isa ri kamarana anjo anaka,

  • Matius 9.26–33 38naNatagala limanna. Ambangummi nai anjoana bainea.26Allabammi anjo kabaraka ri sikontu anjodaeraya.27Alampami Isa battu anjoreng ri tampaka.Na ri tangngana aganga, niamo rua tau butaampinawangi. Akkio-kioki kenanga angkana,"O, Anana Daud, Kikamaseangi ikambeanne!"28Ri wattunna antama Isa ri sereang balla,battumi anjo ruaya tau buta mae ri Isa.Akkutanammi Isa ri kenanga Nakana, "Makanupatappaki angkanaya akkulleko Kubajikisagennu accini?" Appialimi kenanga angkana,"Iye tappaki ikambe!"29 Jari Najamami Isa matanna kenangasiagang Nakana, "Lanri tappanu, ajarimi rikau apa numinasaia."30Apaji nakkullemo accini kenanga.Napakainga dudumi Isa kenanga, sollannatena napaui kenanga anjo kajarianga mannapole ri nai.31Mingka alampa tonji kenanga napalabanganjo kabara Nagaukanga Isa ri sikontu anjodaeraya.32Ri wattunna alampamo anjo tau ruaya,niamo pole sere tau pepe siagang nisoso risetang nierang mae ri Isa.33Nabongkami Isa assulu anjo setanga battulalang ri kalenna anjo tau pepea; sagennaakkulle memammo silalonna abicara anjo tau

  • Matius 9.34–10.1 39pepea. Lannasa ngasemmi tau jaia ancinikianjo kajarianga. Nakanamo kenanga, "Tenalebakapaki accini kajariang kammaya anjolalang ri parasangang Israel!"34Mingka nakanamo tu Farisia, "Kakapalanajianjo setanga assarei koasa nakkulle Nabongkaassulu anjo setanga."35Kammaminjo palampanna Isa akkulilingbattu ri sereang kota mange ri kotamaraenga; battu ri sereang kampong mangeri kampong maraenga. Angngajarami lalangri sikamma balla sambayanga, siagangNapabattumi Kabara Kasalamakkanga, ripassala antekamma bateNa ammarentaAllataala salaku Karaeng. Naballei ngasemmitau garringa najari baji ngasemmo. Na anjotau garringa arupa-rupai garrinna siagangkasessanna. Kammayatompa tu sala-salanganabajiki ngaseng tommi.36Na ri wattunna Nacini ngaseng Isa anjotau jaia, tugurumi pangngamaseanNa. Lanrisanrapangi kenanga gimbala tappelakasiagang dodonga lanri tenana pakalawakinna.37 Jari Nakanamo Isa ri ana-ana gurunNa,"Jaimi kattoang, mingka sikedeji tu lakkatto.38 Jari palami ri patanna tana sollannanasuro battu pakattona."

    101Nia sere allo, Nakiomi Isa sampuloaanrua ana gurunNa battu assere.

    Nampa Nasare kenanga koasa untuambongkai roh-roh jadalaka siagang

  • Matius 10.2–8 40amballei nakkulle baji sikontu tu garringakammayatompa tu sala-salanga.2Naia arenna anjo sampuloa anrua ana-anagurunNa, iaminne: uru-uruna iamintu Simon(nigallaraka Petrus) siagang saribattannaniarenga Andreas; nampa Yakobus siagangsaribattanna niarenga Yohanes, niarengaZebedeus manggena.3Nampa Filipus siagang Bartolomeus,Tomas siagang Matius pasingara simaya;kammayatompa Yakobus anana Alfeus,siagang Tadeus;4na kalabusanna iamintu Simon nigallarakaPatriot, siagang Yudas Iskariot ambalukangaiIsa.5Lebaki anjo Nasuromi Isa anjo sampuloaanrua tu nisuroNa. Na Napasang angkana,"Teako alampai mange ri pantarangannadaerana tu Yahudia. Tea tongko mangei rikota-kotana tu Samariaya.6Mingka alampamako mange ri tu Israelka,mange ri tau sala oloanga ri katallassanna.7Pabattuammi kenanga angkanayatasalloami Nammarenta Allataala salakuKaraeng.8Pakabajimi sikamma tau garringa;pabangung poleangi tau matea pakabajimitau garring salaya, siagang bongkamisikamma setanga. Na anne Kusareangako,apa kupassareang bawang-bawanji ri kau

  • Matius 10.9–15 41ngaseng. Jari passareang bawang-bawangtommi mae ri taua.9Teako angngerangi doe lanubokong rilampanu, baji na doe bulaeng, doe pera,yareka doe tambaga.10Tea tongko angngerangi pammoneangpassidakka, yareka pakeang ruang lawara,teako angngerangi sapatu yareka takkang.Nasaba sikamma tau anjamaya tenatanisareanna kaparalluanna.11Punna battuko mange ri sereangkota yareka kampong, boyami tau erokaantarimako ri ballana. Ammantang makoanjoreng sagennu alampa pole.12Punna antamakko ri sereang balla,abarisallang mako angkana, Poro nibarakkakingasengko ri Batara sibatu balla.13Na punna natarimajako anjo taua antamari ballana, bolimi kamma nammantanganjo barakkaka ri kenanga sibatu balla.Mingka punna tanatarimayako kenanga, allepoleammi ammotere anjo barakkaka.14Punna nia tau ri sereang balla yareka risereang kota taeroka antarimako, yarekataerokai ampilangngeri kana-kanannu,bokoimi anjo tampaka na nubebesanglimbubu niaka ri pala bangkennu.15Urangi! Angkanaya ri Allo Kiamaka sallang,lakkulleangangi nipammopporang tau niaka rikota Sodom siagang Gomora, kala ia anjo tauniaka lalang ri kotaya!"

  • Matius 10.16–21 4216 "Parhatikangi anne: Sanrapangko gimbalatenaya pakkullena Kusuro antama ri tangnga-tangngana kongkong romang sekkeka. Jariparalluko tutu sanrapang ularaka siagangtuna pamai sanrapang jangang-jangangbodobangkenga.17Ajaga-jagako, nasaba lanijakkalakkosallang nampa nierangko mange andallekangri pangadelang agamaya. Lanisessako ri ballasambayanga.18Lanierangko mange andallekangri pamarentaya siagang karaenga,passabakkang amminawannu ri Nakke.Mingka iaminjo wattua lajari kasampatangri kau untu lajari sabingKu ri dallekannakenanga siagang tu tenayapa naassengiAllataala.19Na punna nierangko mange laniadeli,teako bata-batai ri passala lanupaua yarekaantekamma batenu labicara. Nasaba punnanarapimo wattunnu labicara tena tanipauannuapa siratanga lanupau.20Nasaba teai ikau labicara anjo wattua,passangalinna RohNa Manggea ri surugalabicara battu lalang ri kalennu.21Nia sallang wattunna nakajariang naniatau ampassareangi saribattanna nasurobuno; yareka tau toa ampassareangi anananasuro buno. Ana-anaka lanaewai anrongmanggena, siagang nasuro bunoi kenanga.

  • Matius 10.22–28 4322Lanikabirisiko ri tau jaia passabakkangamminawannu ri Nakke. Mingka inai-nai tuliattahang sagenna kalabusang tallasana, iamilanipasalama.23Punna nisessako ri sereang kota, larikomange ri kota maraenga. Kupauangkoangkanaya: Tanulabangapi numangei sikontukota-kotaya ri Israel, naniamo battu poleangAna Marupataua.24Takkulleai lompoangang ana guruana gurunna; kammayatompa takkulleailompoangang palayanga na karaenna.25Sukkumi sagenna punna ajari sangkammaana gurua siagang gurunna; yareka ajarisangkamma palayanga siagang karaenna.Punna nigallaramo Pinggawa setang kapalaruma tanggaya, labiangampa pole kodinalanigallarrangi bone ballana!"26 "Teako mallakki ri marupataua.Tenanniakka apa-apa taccokko talakacinikangsallang; siagang tenanniakka apa-apanicokkoi talakaassengang sallang.27Apa-apa Kupabattua ri kau lalangri sassanga, musti nupabattu poleangilalang ri singarana alloa. Siagang apa-apanipabicikanga ri tolinnu, palabangi sagenna rikere-keremae!28Teako mallakki ri tau akkullea ammunotubu, mingka tenaya koasaNa ammunonyawa. Mingka musti mallakko mae ri

  • Matius 10.29–36 44Allataala, niaka koasana ammuno tubusiagang nyawa lalang ri naraka.29Ruang kayua cui-cui akkullei niballi sereseng. Mingka manna nakamma mamo, mannasikayua takkulleai tuguru naung ri buttayapunna taNakaerokangi Allataala Manggea.30Siapa jaina uunu irate ri ulunnu, lebabilang ngasemmi.31Lanri kammana minjo, tea mako mallakki!Nasaba lompoangangi anggarannu naanjojangang-jangang cui-cuia!"32 "Inai-nai ammangakui ri dallekanna taujaia angkanaya amminawangi ri Nakke,laKumangakui tongi sallang ri dallekanNaManggeKu ri suruga.33Mingka inai-nai ansassaliA ri dallekannatau jaia angkanaya amminawangi ri Nakke,laKusassali tongi sallang ri dallekanNaManggeKu ri suruga."34 "Teako harakki angkanaya passiamakkangbattu Kuerang antama ri anne linoa. Teaipassiamakkang Kuerang, passangalinnapassisala-salang.35Nasaba passabakkang kabattuangKuminalanaewa ana-ana buranea manggena;yareka nalanabali-bali ana-ana baineaammana; kammayatompa nalanabali-balimintu bainea matoang bainena.36 Jari tau lalang ballaka tonji sallang lajaribali lompo.

  • Matius 10.37–11.1 4537 Inai-nai labi angkamaseangi anrongmanggena naiNakke, tasiratangaiamminawang ri Nakke. Kammayatodong, inai-nai labi angkamaseangi ana-anabainena yareka ana-ana buranena naiNakke,tasiratanga tongi amminawang ri Nakke.38Siagang inai-nai taeroka ampisangi sallinanampa amminawang ri Nakke, tasiratangatongi amminawang ri Nakke.39 Inai-nai angkatutui nyawana, iamilatappela nyawana; mingka inai-naitappela nyawana lanri tuli jarreki pamainaamminawang ri Nakke, iami langgappaikatallassang satunggu-tunggua."40 "Inai-nai antarimako, iNakke natarima. Nainai-nai antarimA, natarima tommi ManggeKuassuroA battu.41 Inai-nai antarimai nabia kalanri nabinaanjo taua lanatarimai sallang pahalana nabia.Na inai-nai antarimai tau bajika kalanri bajinaanjo taua, lanatarimai sallang pahalana taubajika.42 Inai-nai assarei jene inung kalaserennatau tuna dudua, manna najene dinginja,passabakkang amminawanna ri Nakke,patappami angkanaya tena tanggappanapahala sallang!"

    111Lebaki Naajara Isa anjo sampuloaanrua ana gurunNa, alampami

    ambokoi anjo tampaka. Alampami mange

  • Matius 11.2–10 46angngajara siagang ampalabangi pappasanNaAllataala ri kota-kota ambania anjoreng.2Nalangngeremi Yohanes, niaka lalang ritarungkua, sikamma apa lebaka NagaukangIsa Almasi. Nasuromi siapa are ana-anagurunna mange akkutanang ri Isa angkana,3 "Maka iKatte mintu lebaka NapajanjiangAllataala? Yareka musti lanitayanginjimaraenganga?"4Appialimi Isa Nakana, "Ammotere makomae ri Yohanes nanupauang apa lebakanucini siagang nulangngere, iamintu:5accinimi tau butaya, ajappami tau pesoka,ajari bajimi tau garring salaya, allangngeremitau tongoloka, attallasa poleammi tau matea,kammayatompa nibirittakammi Kabara Bajibattua ri Allataala mae ri tu kasi-asia.6Matenemi tau tenaya nasorongbokoA!"7Alampanamo ana-ana gurunna Yohanes,Nabicarami Isa mae ri anjo tau jaia passalanaYohanes. Nakana, "Apa mange nucini riparang lompoa? Ruku silawaraka nairianging?8Apa ero mange nucini anjoreng? Tauammake pakeang gaga? Niaki ri ballalompona karaenga tau ammakeang gagaya!9 Jari angngapa nulampa mange ri paranglompoa? Erokko mange accini nabi? Annabai,balalo labiangampa na nabia.10Nasaba iaminjo Yohanes niaka niserokana lalang ri Kittaka angkanaya, Nakana

  • Matius 11.11–18 47Allataala, iaminne tunisuroKu, Kusuroaalampa rioloanganNu sollanNu nasungkeangoloang.11Urangi laloi anne! Tenanniakka tauleba nia ri lino lompoanganga na YohanesPajene. Mingka manna nakamma mamo,inai-nai kaminang tuna ri ummaNa Allataala,lalompoangangi na Yohanes.12Battu ri pakkaramula nabirittakannaYohanes anne kabaraka sagenna kamma-kamma anne, tuli nisusaina ummaNa Allataalabattu ri tau eroka angkoasai passai kenanga.13Ri tenanapa nabattu Yohanes lebaminapassareang ngaseng Musa sikontupangngatorang agamaya. Kammayatompasikontu apa lakajarianga lebami napau labiriolo nabi-nabia.14Na kade erojako tappa, iaminjo Yohaneslebaka nisero kana kabattuanna. Mingkanukanai Elia anjo Yohanes.15 Jari punna nia tolinnu, pilangngerimi!16Apa laKupasanrapangangi anne taua rijammanga? Sanrapangi ana-ana pakarenayari passua-suarranga.17Nia angkana, Kelong arannu-rannunikelongang, mingka taerokako akkarena!Kelong tu kamateang nikelongang, mingkataerokako angngarru!18Battui Yohanes nappuasa siagangtangnginunga anggoro; nanupakkanaimo, Tusetangngang!

  • Matius 11.19–23 4819Battuiseng Ana Marupataua Nangnganresiagang angnginung; nanipakkanaimo ri taua,Cinissai anjo taua, balalana siagang painunna!Manna pasingara simaya siagang tau kodisipaka Naagang ngaseng siparappungang.Mingka manna nakamma mamo, lanipabuttitonjia eroNa Allataala lanri anyatanawasselena."20Lebaki anjo appakkaramulami Nacalla Isasikamma tau niaka ammantang anjoreng rikotaya, lanri tenana naero toba kenanga. Napunna nipikkiri, anjoreng minjo ri kota-kotayajai gau appakalannasa leba Nagaukang Isa rikenanga.21 "Cilaka mako ikau ngaseng tauniaka ammantang lalang ri Korazim!Kammayatompa ikau ngaseng tau niakaammantang lalang ri Betsaida, cilaka ngasengtommako! Ebara angkana leba tomminigaukang anjo gau-gau appakalannasakari tangnga-tangnganu ri Tirus siagangSidon, manassa sallomi lebana toba siagangnasassala kalenna tau niaka anjoreng.22Urangi laloi angkanaya, punna narapiAllo Kiamaka sallang, akkulleangangiNapammopporang Allataala dosa-dosana tauniaka anjoreng ri Tirus siagang Sidon nakalaikau ngaseng!23Kammayatompa ikau tau niakari Kapernaum! Gassingka nukanalanipakatinggiko nai ri suruga? Tena!

  • Matius 11.24–29 49Passangalinna lanipelakko antama ri naraka!Nasaba kade anjorengi ri kota Sodom lebanigaukang anjo gau-gau appakalannasaka,mattantu nia iji kota Sodom sagennakamma-kamma anne!24Urangi laloi angkanaya, punna narapiAllo Kiamaka sallang, akkulleangangiNapammopporang Allataala dosa-dosana tauniaka anjoreng ri kota Sodom nakala ikaungaseng!"25Anjo wattua appala doammi Isa Nakana,"O ManggeKu, Batara Makoasaya ri langikasiagang ri linoa! Appala sukkurukKari Katte, lanri Kirahasiakanna ngasenganne mae ri tau caradeka siagangtau niaka pangngassenganna; mingkaKipappiassengangi mae ri tu tenaya sikolana.26 Iaminjo ampakasannangi atinTa."27Nampa Nakana Isa, "Yangaseng-ngasennalebami Kipassareang mae ri Nakke.Tenanniakka manna sitau angngassengiAnatTa, pantaranganna iKatte. Tenanniakkatodong angngassengKi, pantarangannaAnatTa, siagang sikamma tau lebakaKupauang.28Battu ngaseng mako mae ri Nakke ikau tauposoa siagang tau battalaka erangnganna;laKupakabajiki pakkasianu.29Amminawang mako ri parentaKu, siagangappilajara mako ri Nakke. Nasaba inakke

  • Matius 11.30–12.5 50baji pamaikKa siagang sabarakKa. Jarilasannammi nusaring.30Nasaba lanukarannuangi apaKupassuroanga, siagang laringanginusaring apa Kupappieranganga ri kau."

    121Nia sere allo iamintu ri allo Pammari-marianga nanumalo Isa ri sereang

    koko ase. Massing angngattilimi ase anagurunNa Isa nampa nakanre lanri cipurunangaseng.2Ri wattunna nicini kenanga ri tu Farisiaangkattiliki anjo asea, akkutanammi anjo tuFarisia mae ri Isa angkana, "Cini sai anjo ana-ana gurunNu! Nadakkaimi atorang agamatanasaba nagaukangi apa nipappisangkanganigaukang ri allo Pammari-marianga."3Appialimi Isa Nakana, "Tena lebakapinubaca lalang ri Kittaka, apa nagaukangaKaraeng Daud siagang taunna ri wattunnacipuru?4Antamaki ri BallaNa Allataala, nanakanreroti lebaka nipassareang ri dallekanNaAllataala. Padahala, manuru ri pangatorangagamata takkulleai kenanga angkanrei anjorotia nasaba imang-imangaji bawang akkulleangkanrei.5Yareka talebakapi nubaca lalang ri KittaPangngatorang napabattua Musa; angkanayaimang-imang anjamaya ri allo Pammari-marianga lalang ri BallaNa Batara nadakkai

  • Matius 12.6–13 51pangatorang allo Pammari-marianga, mingkatena tonja nipasalai?6Pilangngeri bajiki anne kanangKu: niakianrinni tau lompoanganga na BallaNa Batara.7Nia tattulisi lalang ri Kittaka angkanaya: IaKukaerokia iamintu pangngamaseang, teaikorobang olo-olo. Ebara nupahang baji-bajianjo bicaraya mattantu tena nupasalai tautenaya salana.8Nasaba makoasai Ana Marupatauairateanganna allo Pammari-marianga."9Nabokoimi Isa anjo tampaka nampa mangeri balla sambayanga.10Anjoreng ri balla sambayanga nia seretau mate siali limanna. Niamo siapa are tauero ampaboyangi sala Isa. Jari akkutanammikenanga ri Isa angkana, "Maka akkullejiniballei taua ri allo Pammari-marianga?"11Appialimi Isa nakana, "Ebara angkanania ri kau ammallaki sikayu gimbala, nampatuguru anjo gimbalana naung ri kalibonglantanga ri allo Pammari-marianga, makataerokako ampanaiki anjo gimbalaka battu rikalibonga lanri kaallo Pammari-mariangi?12Anjo rupataua lompoangangi anggarannana gimbalaka! Lanri kammanami anjo,nakkulleja taua annulung ri allo Pammari-marianga."13Lebaki anjo Nakanamo Isa ri anjo taumate sialia limanna, "Pajonjoi limannu."Napajonjomi limanna anjo taua; apaji najari

  • Matius 12.14–22 52bajimo limanna anjo taua sangkammalimanna sialia.14Mingka alampami anjo tu Farisia, nampasikongkolo aboya akkala ero ambunoi Isa.15Naassengi Isa angkanaya niakkali eronibuno ri anjo tu Farisia. Jari alampamiambokoi anjo tampaka. Jaimi tauampinawangi. Naballei ngasemmi sagennaajari baji sikontu tau garringa.16Mingka Napisangkaimi kenanga ancaritaianjo apa Nagaukanga Isa mae ri taumaraenga.17Lanri kammana, arupami apa lebakaNasuro pabattu Allataala ri Nabi Yesayaangkanaya,18 "Iaminne TunisuroKu leba Kupilea,TunikamaseangKu siagang TuKupassiratangari atingKu. LaKupassareangi RohKu maeri Ia, LaNakabarrangi kaadelangKu mae ribansa-bansaya.19Talageakai siagang talakkio-kiokai, yarekatalappidatoai ri agang-agang lompoa.20TalaNatabangai bulo tadunduaTalaNabunoai kanjoli cadia rinrana.Lappattujuangi sagenna arupa kaadelanga;21nalamaminasa sikontu bansa-bansaya riIa."22Lebaki anjo, niamo sere tau buta siagangpepe nisosoka ri setang nierang mae ri Isa.Naballeimi Isa anjo taua sagenna akkullemoaccini siagang abicara.

  • Matius 12.23–28 5323Lannasa ngasemmi siagang angkanamitaua, "Maka iaminne Anana Daud, lebakanipajanjiang?"24Nalangngerena tu Farisia anjopakkutananga, appialimi kenanga angkana,"Nakkulle Nabongka setanga anne taua, lanrilebanaji nisare koasa ri pinggawana setanga."25Mingka Naassengi Isa nawa-nawana anjotu Farisia. Jari angkanami Isa ri kenanga,"Punna nia sere bansa tabage-bage nampasimusu-musu para ia, manassa tena nalajarreammenteng anjo bansaya. Kammayatompapunna nia tau lalang kota, yareka niatau lalang sere balla tabage-bage nampasimusu-musu para ia, mattantu laancuruki.26Kamma tomminjo lalang ripamarentahanna Billisika, punna niasilokoang ambongkai lokoang maraenga,manassa tabage-bagemi siagang lanrabamipamarentahanna anjo Billisika.27Angkana ngasengko nakkulle Kubongkasetanga lanri nasareKu koasa pinggawanasetanga. Jari punna kamma, lanri inaipata koasa nanabongka setanga ana-anagurunnu? Kalenna ana-ana gurunnuampabutti angkanaya sala ngasengko!28Mingka iNakke nakkulle Kubongkasetanga lanri koasa battu ri RohNa Allataala.Na iaminjo ajari pammatei, angkanayaappakkaramulami ammarenta Allataala ritangnga-tangnganu ngaseng.

  • Matius 12.29–34 5429Antekamma lakkulle antama taua risereang balla, angngalle passai barang-baranna punna tau gassing patanna balla?Mattantu nasikkoki rolong anjo tau gassinga,patannaya balla. Punna lebamo nasikkokanganjo patannaya balla, nampami akkulle naallepassa barang-baranna.30 Inai-nai taeroka ajari agangKu,sikontutojenna ajari musui ri Nakke.Siagang tau taeroka ambantuA ri jama-jamangKu, sikontutojenna iami lampanrakijama-jamangKu!31 Jari parallui nuasseng angkanaya,punna agau salai siagang abicara hinaitaua, akkulleji nipammopporang! Mingkapunna nahinai RohNa Allataala, takkulleaminipammopporang!32Punna nia tau ambali-bali Ana Marupataua,akkulleji nipammopporang; mingka punnanahinai Rohna Allataala, takkulleaminipammopporang ri kamma-kammaya annekammayatompa ri ahera sallang!"33 "Sollanna akkulle baji rapponna,parallui coppong serea poko-poko. Punnatacopponga serea poko-poko, tena todongnalabaji rapponna. Battu ri rapponnainicini antekamma copponna yareka tenananacoppong serea poko-poko.34 Ikau tau jadala ngasengko! Antekammakolakkulle ampaui kabajikanga punna tau

  • Matius 12.35–41 55jadalakko? Apa nupau iamintu bonena lalangatinnu, assulu battu ri bawanu!35Tau bajika, tuli apa baji todong lanapau,nasaba bajiki lalang atinna. Mingka taujadalaka tuli apa-apa jadala napau, nasabajadalaki lalang atinna.36 Jari urangi laloi anne: ri Allo Kiamakasallang, massing lanatanggong jawakkirupataua sikontu bicaranna tenayamatu-matunna.37Nasaba battu ri bicarannu tonji sallangnalanitappuki manassanu sala yareka tena."38Lebaki anjo, niamo siapa are guru-guruagama siagang tu Farisi angkana ri Isa,"O Pa Guru, eroki anne ikambe ancinikKianggaukangi gau appakalannasaka."39Appialimi Isa nakana, "Teai sipato jadalanasiagang dorakana taua ri anne jammanga.NusuroA anggaukangi gau appakalannasaka?Manna sere tania lanipicinikiangko gauappakalannasa pantaranganna gauappakalannasa lebaka kajariang ri kalennaNabi Yunus.40Tallungalloi leba ammantang NabiYunus lalang ri battanna juku lompoa.Kamma tomminjo sallang Ana Marupataua,latallungalloi ammantang lalang ri battannabuttaya.41Punna Allo Kiama sallang lambangungitaua ri Niniwe siagang taua ri anne jammangaantudui kenanga. Nasaba anjo taua ri Niniwe

  • Matius 12.42–46 56tobami ri wattunna akkatoba Nabi Yunus rikenanga. Mingka kamma-kamma anne niaanrinni lompoangang na Nabi Yunus!42Punna Allo Kiama sallang, lambangungikaraeng baine battu Timboroka siagangtaua ri anne jammanga antuntuki kenanga.Nasaba ri wattu erona anjo karaeng baineaallangngereki kacaradekanna Salomo bellasikalimi najappai, battu ri cappana buttaya.Mingka kamma-kamma anne, nia anrinnilompoanganga na Salomo!"43 "Punna alampa roh jadalaka ambokoiserea tau, lalampai anjo roh jadalakaakkuliling ri tampa-tampa kalotoroka, eroaboya pammari-mariang. Mingka tenananggappa tampa.44 Jari nakanamo ri kalenna, Erokkaammotere mange ri balla lebakakupammantangi. Ri wattunna battumange anjoreng, narapikammi anjo ballakatena bonena, tangkasa siagang baji atorona.45 Jari alampami pole nampa battuangngerang tuju roh jadala maraeng,jadallanganga na ia. Nampa antamakenanga ammantang ri kalenna anjo taua.Kalebakkanna ajari sannakkangammi kodinaanjo taua na ri uru-uruna. Ia tomminjolakajariang ri katallassanna taua ri annejammanga."46Lalang abicaraNa Isa siagang anjo taujaia, battumi ammaNa siagang saribattanNa.

  • Matius 12.47–13.5 57Eroki antama kenanga angngagangi abicaraIsa.47Niamo sere tau angkana ri Isa, "Bapa, niakiammatTa siagang saribattanTa pantarang.Eroki kenanga angngagangKi abicara."48Appialimi Isa Nakana, "Inaika ammakKu?Siagang inaika saribattangKu?"49Najojomi sikontu tau amminawanga ri Ianampa Nakana, "Iaminne ammakKu siagangsaribattangKu.50 Inai-nai anggaukangi eroNa ManggeKuri suruga, iami siratang ajari saribattangKu,siagang siratanga ajari ammakKu."

    131Anjo memang alloa, alampami Isaambokoi anjo ballaka, nampa mange

    ammempo ri biring tamparanga.2 Jai sikali tau arappungang angkulilingi Isa.Lanri kammana alettemi nai ammempo Isa risereang biseang. Na anjo tau jaia anjorengi ribiring tamparanga ammenteng.3Nampa Naajara Isa kenanga arupa-rupapangngajarang, lalang sere pangngebarang.Nakana, "Nia sitau pamarri appakioro bine.4Lalang napakiorona anjo binea, niamotakkioro ri aganga. Apaji nabattumo jangang-janganga angkanrei anjo binea sagennacappu.5Nia tommo bine takkioro ri butta jaiabatu-batunna, na kuranga buttana. Lanrikuranna buttana anjo tampaka, lintamiattimbo anjo binea.

  • Matius 13.6–12 586Mingka ri wattu nainamo alloa,appakaramulami kalumeng anjo bine beruacculaka; nampa kalotoro, sagenna mate,nasaba tenana nalantang antama ri buttayaakana.7Kammayatompa, nia todong bine takkiorori allana ruku-ruku akkatintinga; naipimi anjobine beru acculaka sagenna mate.8Mingka nia todong bine takkioro ri buttacopponga. Bajimi attimbona anjo binea,coppongi pokona, najai rapponna; nia alappisibilangngang, nia alappi annampulo, siagangnia todong alappi tallumpulo jaina rapponna."9Lebana Nacarita Isa anjo pangngebaranga,Nakanamo Isa ri kenanga, "Inai-nai niatolinna, pilangngerimi baji-baji!"10Lebaki anjo battumi ana-ana gurunNa Isaakkutanang ri Ia angkana, "AngngapaKimmake pangngebarang punnaangngajarakKi mange ri anne taujaia?"11Appialimi Isa Nakana, "Nasaba ikau nisarengaseng mako pangngassengang sollannanupahang rahasiana ri passala antekammabatena ammarenta Allataala. Mingka anjokenanga tanisareai.12Nasaba tau niakamo apa-apannalanitambaiangi pole sijaiang, sagennakalabiang. Mingka tau tenaya apa-apanna,yareka naniaka sikede apa-apanna,lanialleangi balalo ammotere.

  • Matius 13.13–18 5913 Iaminjo sabana naKummakepangngebarang punna Kuajara anjotau jaia. Nasaba acciniji kenanga, mingkasanrapangi tau tenaya naccini. Allangngerejikenanga, mingka sanrapangi tau tenayanallangngere siagang tau tenaya nammahang.14Lanri kammana, arupami apa lebakanasero kana Nabi Yesaya angkanaya, NakanaAllataala: Latuli allangngerekko mingkatanupahangai; Latuli nuparhatikangi mingkatanuassengai apa kajarianga.15Nasaba tattongko ngasemmi pikkirannakenanga anne, ajari tamallangngerai tolinnana tatassungkea matanna. Kajariammi anne,sollanna taccinika matanna tallangngeratolinna, tammahanga pikkiranna, na taerokaammotere mae ri Nakke, nampa Kupajari bajingaseng kenanga."16Nakana pole Isa ri ana-ana gurunNa,"Ikau, teai sipato upanu ngaseng. Nasabaikau accini baji ngaseng mako siagangallangngere baji ngaseng mako.17Urangi, angkanaya jai nabi siagangummaNa Allataala ero anciniki anne apanucinika ri kamma-kammaya anne, mingkatakkulleai nacini kenanga. Eroki kenangaallangngereki anne apa nulangngereka rikamma-kammaya anne mingka takkulleainalangngere kenanga."18Lebaki anjo Nakanamo Isa, "Pilangngerimibattuanna anjo pangngebarang pakioroka.

  • Matius 13.19–23 6019Anjo bine takkioroka ri aganga,iaminjo ajari pangngebarang mae ri tauallangngerekami ri passala antekammabateNa Allataala ammarenta, mingkatanapahangai anjo kabaraka. Battuikajadallanga angngalleangi anjo apa lebakanipakioro ri atinna kenanga.20Na anjo bine takkioroka ri butta jaiabatu-batunna, iaminjo ajari pangngebarangmae ri tau allangngerekami anjo kabaraka,na natarima memang silalonna siagang tenepamaina.21Mingka tena nasallo attahang anjokabaraka lanri tenana nabaji angngakanaanjo kabaraka lalang ri atinna kenanga. Punnanatabamo susa yareka passessa kenangalanri anjo kabaraka, tagiling memammisilalonna atinna kenanga.22Naia bine takkioroka ri allana ruku-rukuakkatintinga, iaminjo pangngebarang mae ritau allangngerekami anjo kabaraka, mingkaranggasela iji atinna kenanga, siagang erodudui kalumanynyang lalang ri katallassanna.Lanri kammana, rapang kasepekammi lalangri atinna kenanga anjo Kabara battua riAllataala, sagenna takkullea arappo.23Na anjo bine takkioroka ri buttacopponga, iaminjo pangngebarang mae risikamma tau allangngerekami anjo kabarakasiagang napahang baji-baji. Jaimi rapponnakenanga, nia alappi sibilangngang, nia alappi

  • Matius 13.24–30 61annampulo, siagang nia alappi tallumpulowasselena."24Napaccaritammi pole Isa serepangngebarang maraeng anjo tau jaia.Nakana, "Punna ammarenta Allataala,pangngebaranna lakammaminne: Nia sitaupamarri appakioro bine ri tanana.25Niamo sere bangngi, ri wattunna attinrongasemmo taua, battumi musunna anjopamarria alamung rea ri allana anjo aseanampa alampa.26Ri wattunna appakkaramulamoattimbo anjo lamung-lamunga, siagangappakkaramulamo kacinikang rapponna,kacinikang tommi anjo ruku reaya.27 Jari mangemi tungnganre gajina anjopamarria ampauangi anjo pamarria angkana,O Karaeng, sai lamungang bajiji bawang lebakilamung ri tanata? Antekamma nakkulle niatodong ruku rea attimbo anjoreng?28Appialimi anjo pamarria nakana, Anjopanggaukanna musua. Jari akkutanammi poleanjo tungnganre gajina pamarria nakana, Jarikikellai kisuro bibu anjo reaya?29Appialimi anjo pamarria nakana, Tena,nasaba punna nibibuki anjo reaya, akkulleitabibu todong anjo asea.30Lappassammi attimbo todong anjoreaya sagenna narapi wattu pakkattoanga.Lakusuroi sallang pakattoa angkana:Passerei rolong anjo reaya siagang sikko

  • Matius 13.31–35 62ngasengi nampa nitunu pepe. Lebaki anjopasseremi anjo asea, nampa nuboli lalang ripammantanganna."31Napaccaritammi pole Isa serepangngebarang anjo tau jaia. Nakana, "Punnaammarenta Allataala, pangngebarannalakammaminne: Nia silisere parekanglamungang cadi dudu nialle ri sereang tau,nampa nalamung ri kokonna.32Anjo lisere lamunganga, iami liserelamungang kaminang cadi ri linoa. Mingkapunna attimbomo anjo lisere lamunganga,iami ajari poko kaminang lompo ri sikammalamung-lamungang niaka anjoreng.Ajarimi poko lompo, sagenna battumojangang-janganga appare rumung ritangke-tangkenna."33Nia pole sere pangngebarang maraengNacarita Isa mae ri anjo tau jaia. Nakana,"Punna ammarenta Allataala, sanrapangipagambang niallea ri sitau baine, nampanapasileo siagang patampulo litere labu.Sagenna pila abakka jaina anjo labuka!"34Sikontu anjo Napangngajarranga Isa maeri tau jaia, ammakei pangngebarang.35Lanri kammana, arupami apa lebakanapau nabia angkana, "PungKu abicarari kenanga pangngebarang KupakeKupakasingara ngasengi mae ri kenangaapa-apa taccokkoa battu ri uru kajariannaanne linoa."

  • Matius 13.36–43 6336Lebaki anjo, Nabokoimi Isa anjo taujaia, nampa antama ri balla. Battumiana-ana gurunNa akkutanang angkana,"Kipakasingara sai ri kambe battuanna anjopangngebarang rea attimboa ri allana asea."37Appialimi Isa Nakana, "Anjo tauappakioroka lamungang baji, iaminjo AnaMarupataua nataba.38Anjo tanaya, iaminne linoa nataba. Naanjo lamungang bajika, iamintu tau ajariamoummaNa Allataala. Na anjo reaya, iamintutau mannurukia ri Billisika.39Na ia musu appakioroka rea iamintuBillisika. Wattu pakkattoanga, iamintu AlloKiamaka, na anjo tau akkattoa, iamintusikamma malaekaka.40Antekamma batena nipassere nampanitunu anjo reaya, lakamma tommi anjosallang ri Allo Kiamaka.41LaNasuroi malaeka-malaekaNa AnaMarupataua ampassere ngasengi sikontutau ajari passabakkanga nagau dosa taua,kammayatompa sikontu tau agau jadalaka.42Lanipela ngasengi kenanga antama ri barapepe arinra-rinraya; anjoremmi kenangalangngarru-arru, angkasiaki sessaya.43Na sikontu tau anggaukangai eroNaAllataala laccayami sanrapang mataalloalalang ri Lino BeruNa Allataala, ajariaManggena kenanga. Jari, punna nia tolinnu,pilangngerimi baji-baji!"

  • Matius 13.44–49 6444 "Punna ammarenta Allataala,pangngebaranna lakammaminne: Niabarang-barang taccokko lalang butta,nanibuntulu ri sereang tau, na napoterangpole anjo baranga antama ri buttaya.Nampa, lanri teai sipato rannuna, alampamianjo taua ambalukang ngasengi sikontubarang-baranna, na nampa ammotere amballianjo tampaka sumpaeng."45 "Punna ammarenta Allataala,pangngebaranna lakammaminne: Niasitau padanggang aboya mutiara kajalakaballinna.46Ri wattunna ammuntulu mutiara sannakagagana, alampa memammi linta mangeambalukang ngasengi sikontu barang-baranna, nampa ammotere amballi anjomutiara silisereka."47 "Punna ammarenta Allataala, lasanrapangijala nibuanga ri tamparanga, nanggappaarupa-rupa juku.48Ri wattunna rassimo anjo jalaya,niangkami nai ri paboya jukuka, na nierangnai ri tompona buttaya. Nampa ammempokenanga ansala-salaki anjo jukuka: anjo jukubajika napantamaki ri katoanga, mingka anjojuku kodia nipelaki.49Kammaminjo sallang kajarianna ri AlloKiamaka: labattui malaeka-malaekaNaAllataala ansalaki sikontu tau jadalakasiagang tau anggaukangai eroNa Allataala.

  • Matius 13.50–55 6550Nampa napela anjo sikontu tau jadalakaantama ri bara pepeka. Anjoremmi kenangalangngarru-arru, angkasiaki sessaya."51Akkutanammi Isa Nakana, "Makanupahang ngasenji anne Kupakkanaya?"Appialimi kenanga angkana, "Iye Bapa,napahanji ikambe."52 Jari Nakanamo Isa, "Lanri kammanaminjo na anjo sikamma guru agama ajariamoummaNa Allataala, sanrapangi patannaballa ampasuluka ngasengi barang-barangberuna siagang barang-barang sallona batturi pammolikang barang-baranna."53Lebana Nacarita Isa anjo sikammayapangngebarang, alampami ambokoi anjotampaka,54nampa ammotere mange ri parasanganNa.Battuna mange anjoreng, mangemi risikamma balla sambayanga angngajara; nalannasa ngasemmo taua allangngereki anjoapa Napangngajarranga. Nakanamo kenanga,"Battu kemaei anggappa pangngassengangkammaya anjo anne Taua? Battu kemaeianggappa koasa kammaya lompona Nakkulleanggaukangi gau-gau appakalannasaka?55Sai anana tukang kayua anne Taua?Sai niarengi Maria ammaNa, siagangassaribattangi Yakobus, Yusuf, Simon naYudas?

  • Matius 13.56–14.4 6656Siagang saribattanNa bainea anrinningaseng tonji ammantang. Battu kemaengasengi Nagappa anjo sikammaya?"57 Jari tenamo naero taua antarimaiIsa antama anjoreng ri parasanganga.Nakanamo Isa ri kenanga, "Punna nabi taua,nipakalompoi ri kere-keremae; mingka punnari kamponNa yareka ri balla KalenNa tonji,taerokai taua ampakalompoi."58 Jari tenamo Naero Isa appare gauappakalannasa anjoreng, lanri tenananatappa kenanga ri KalenNa.

    141Anjo wattua, Herodes ajari karaengri parasangang Galilea. Nalangngeremi

    Herodes kabaraNa Isa.2Nakanamo Herodes ri pagawena, "MattantuYohanes Pajene anjo taua attallasa poleang!Iaminjo namakoasa kamma anggaukangianjo gau-gau appakalannasaka."3Nasaba lebaki pirangalloang nasuro jakkalaHerodes anjo Yohanes, nampa nasikko nanapantama ri tarungkua. Passabakkangbainenna niarenga Herodias nanajakkala. Naanjo Herodias, leba bainenna saribattannaiamintu niarenga Filipus, naalle nabuntingiHerodes.4Nalebaki nipakainga ri Yohanes sollannatena nabuntingi anjo bainenna saribattanna.Nakana Yohanes, "Takkulleako abuntingsiagang Herodias!"

  • Matius 14.5–11 675Na sikontutojenna, eroki Herodes assurobunoi Yohanes, mingka mallaki ri tau jaia.Nasaba anjo Yohanes nipatappaki ri tauamanassa nabi.6Nia sere wattu assua-suaraki Herodes,ansua-suarri allo kalassukanna. Anjo wattuanasuromi ana tulolonna Herodias adansa ridallekanna sikamma toana niaka hadere.Nasanna sannanna pamaina Herodes ancinikilanri sanna bajina batena adansa tulolonna.7Na lanri sannang duduna pamaina,najanjimi siagang assumpami Herodes, rianjo tulolonna angkanaya manna apa napalatena tanisarena.8Na lanri niajara salai ri ammana, nakanamoanjo tuloloa, "Kupalaki nanisareangaulunna Yohanes Pajene. Ero memangakamma-kamma anne nipadongko irate rikapparaka!"9Nalangngerena Herodes anjo apa napalaka,teaimi sipato susana nyawana. Mingkalanri lebanamo ajanji siagang assumpa ridallekanna ngaseng toananna, takkulleamitanaturukiang pappalana anjo tuloloa.10Nasuromi taua mange ri tarungkua,mange ansamballei kallonna Yohanes.11Nampa nierang ulunna antama,nipadongko rate ri kapparaka. Nisareammianjo tuloloa; nampa napassareang anjotuloloa mae ri ammana.

  • Matius 14.12–17 6812Lebaki anjo, battumi ana-ana gurunnaYohanes angngallei mayana, namangekenanga antarawangi. Nampa alampakenanga ampabattuangi Isa anjo apakajarianga.13Nalangngerena Isa anjo kabaranaYohanes, naimi ri biseanga, nalampakale-kalenna ambokoi anjo tampaka. Alampaimange akkale-kale ri pammantangangsino-sinoa. Mingka nalangngerena taua anjo,alampami kenanga ambokoi kota-kotanamange ampinawangi Isa. Ammolongangikenanga ajappa rate ri bontoa mange ritampa lanamangeia Isa.14Ri wattunna naung Isa battu ribiseanga, Nacinimi anjo tau jaia. TugurumipangngamaseanNa Isa anciniki kenanga.Naballeimi sikamma tau garringa, niakatodong battu.15Ri wattu karuennamo, battumi ana-ana gurunNa akkutanang ri Ia angkana,"Karuemmi anne, nampa bella anne tampanipammantangia. Bajikangang Kisuromianne tau jaia ammotere, sollanna akkullekenanga ammalli apa-apa lanakanre rikampong-kamponga."16Nakanamo Isa, "Tea mako suroi alampakenanga. Ikau ngasemmo assarei kanre."17Appialimi ana-ana gurunNa Isa angkana,"Mingka limambatuji roti siagang ruang kayujijuku anne niaka ri katte."

  • Matius 14.18–24 6918Nakanamo Isa, "Erangi mae anjo apaniaka."19Nasuromi anjo tau jaia ammempo naungri paranga. Lebaki anjo, Naallemi anjo rotilimambatua siagang juku ruang kayua.Nampa acconga nai ri langika, appala sukkururi Allataala. Nabage-bagemi anjo rotia, nampaNapassareang mae ri ana-ana gurunNa,sollanna natawa-tawai anjo tau jaia.20Angnganre ngasemmi kenanga sagennabassoro. Lebaki angnganre kenanga,napasseremi ana-ana gurunNa Isa sikammakanre niaka tassesa; nia sampulo anrua bakurassi ngaseng anjo kanre allabia.21Tau angnganrea anjo wattua, nialimassabu jaina, natanirekengapa tubai-bainea siagang ana-anaka.22Lebaki anjo Nasuromi Isa ana-ana gurunNanai ri biseanga. Nampa Nasuro kenangaalampa riolo alimbang ri tamparanga. Na taujaia Nasuro ngasemmi ammotere.23Alampana ngasemmo tau jaia, alampatommi Kale-kalenNa nai ri sereang bonto,mange appala doang. Sagenna tarapibangngia nia iji Isa anjoreng Kale-kalenNa.24Anjo wattua, bellami antama ri tangnganatamparanga biseang nadongkokia ana-anagurunNa. Nipatappa-tappasami ri bombangabiseanna kenanga, lanri aruppami siaganganging.

  • Matius 14.25–34 7025Ri wattunna subumo, niami Isa battu,ajappa irate ri tompona jeneka.26Tabangka ngasemmi ana-ana gurunNaanciniki ajappa ri tompona jeneka.Ammarrammi kenanga napakamma mallaangkana: "Setang!"27Mingka lintami Isa appiali Nakana:"Sannangko! Teako mallakki. INakkejinneIsa!"28Nakanamo Petrus, "Punna manassa iKatteIsa, suroma battu mae ri Katte, ajappa irateri tompona jeneka."29Appialimi Isa Nakana, "Battu mako mae."Jari naummi Petrus battu ri biseanga, ajappairate ri tompona jeneka, ero mange ri Isa.30Mingka nacinina Petrus bombanglompoa ri tamparanga, nabattuimi malla.Appakkaramulami tallang. Ammarranglompomi nakana, "O Batara, Kiallea!"31Lintami Isa antagalaki limanna. NampaNakana, "O Petrus, anne ikau kurangtappakko. Apa sabana nanubata-bata?"32Nampa naimi siparua ri biseanga. Najarisannang tommo anginga.33Suju ngasemmi ana-ana gurunNa Isaanynyomba ri Ia. Angkanami kenanga,"Manassa tojeng, iKattemi Batara AnaNaAllataala!"34Ri wattunna battumo kenanga ri baleannaanjo tamparanga, naummi kenanga riGenesaret.

  • Matius 14.35–15.6 7135Nicinimi ri tau niaka anjoreng angkananiaki Isa battu. Napalabammi kenanga anjokabara kabattuanNa Isa ri sikontu daeraareppeseka ri anjo kotaya. Battumi nierangsikontu tau garringa mange ri Isa.36Napalami kenanga sollanna nipabiangkenanga anjamai jubaNa Isa, mannacappanaja. Na sikontu tau garring anjamayaijubaNa, ajari baji ngasemmi.

    151Nia siapa are tu Farisi siagangguru-guru agama battu ri Yerusalem

    mae ri Isa. Akkutanammi kenanga ri Iaangkana,2 "Apa sabana nanadakkai ana-ana gurunNuada-adana tu riolota? Kapunna langnganrekenanga tena nabissa lima situru atoranga!"3Appialimi Isa Nakana, "Mingka angngapananudakkai todong passuroNa Allataala, lanrieronu bawang anggaukangi ada-adana turiolonu?4Nasaba Nakana Allataala, Pakalabirikianrong-manggenu. Siagang, Inai-naiampakka-pakkanai anrong-manggena,siratangi nihukkung mate.5Mingka nupangngajarrangi ikau ngasengangkana: punna nia tau angkana ri tau toanaangkanaya, Lebami kupassidakkang mae riAllataala anjo doe lakupassareanga ri katte,6anjo tau kammaya tenamo nakkulle nikellaidudu ampakalabiriki tau toana. Jari lanri

  • Matius 15.7–14 72ada-adana tu riolonu nanubalang parekangkana-kana Napangngajarranga Allataala.7Munape ngasengko antu! Annaba sikalimiapa lebaka napau Nabi Yesaya, ansero kanangasengko angkanaya:8Kammaminne kananNa Allataala:NapakalabirikKa anne taua mingka poro ribawanaji bawang naia atinna sanna bellana riNakke.9Tena matu-matunna anynyomba kenangari Nakke, nasaba atorang rupataujinapangngajarrang kamma leba angkanaiaminjo atorang Kupassareanga."10Lebaki anjo Nakiomi Isa tau jaia nampaNakana ri kenanga, "Pilangngerimi sollannanupahang!11Teai apa-apa antamaya ri bawayaanrantassi rupataua; mingka apa-apaassuluka battu ri bawaya, iaminjo anrantassikalenna."12Battumi ana-ana gurunNa angkana, "MakaKiassenji angkanaya kasirikangi anjo tuFarisia nalangngeretTa akkana kamma?"13Appialimi Isa angkana, "Sikammalamung-lamung tenaya Nalamungi Manggekuri suruga lanibibuki.14Tea mako jampangi anjo tu Farisia. Anjokenanga sangnging pamimping-pamimpingbuta. Na punna tau buta ammimping taubuta, tena tatuguruna rua-rua naung risolonganga."

  • Matius 15.15–23 7315Angkanami Petrus, "Kipakasingara saibattuanna anjo pangngebaranga ri kambe,Bapa!"16Appialimi Isa mae ri kenanga Nakana,"Maka tena ijapa nanupahangi?17Tenapa nuassengi, angkanaya apaantamaya ri bawaya, iaminjo naung ri parrukanampa assulu poleang?18Mingka apa assuluka battu ri bawaya,iaminjo battu lalang ri atia; iaminjo anrantassitaua.19Nasaba battu lalammi ri atia ammumbapikkirang-pikkirang jadalaka, ajaria sabanammuno taua, agau salimara, agau bawang,alukka, siagang appitina.20Yangaseng minjo kammaya ajari sabanajari rantasa rupataua. Jari teai lanriangnganre tabissa lima."21Lebaki anjo, Nabokoimi Isa anjo tampaka.Alampami mange ri daera ambania ri kotaTirus siagang Sidon.22Niamo sitau baine tu Kanaan niakaanjoreng ri daeraya battu mae ri Isa akkiok-kio angkana, "O Anana Daud, Kikamaseanga!Napantamakki setang ana baineku. Sannadudumi sessana!"23Mingka tena sikali Nappiali Isa ri anjobainea. Napalami ana-ana gurunNa sollannaNasuro anjo tu bainea alampa. Nakanamokenanga, "Bapa Kisuro laloi anjo baineaalampa. Amminawanji apparicu ri bokota!"

  • Matius 15.24–31 7424Appialimi Isa ri anjo bainea, Nakana,"INakke nisuro mangejA bawang ri bansaIsraelka, labiangampa ri tau sala oloanga."25Battumi anjo bainea suju ri dallekanNa Isaangkana, "Kitulullaloa tuang!"26Appialimi Isa Nakana, "Tabajikai niallekanrena ana-anaka, nampa nipassareangmae ri kongkonga."27Appialimi anjo bainea nakana,"Kammatojengi tuang, mingka kanrenakanrea kongkonga, iamintu sesa-sesa kanre tuguruka battu ri mejangpangnganreanna karaenna."28Nakanamo Isa ri anjo bainea: "Ibu, teaisipato lompona tappanu. Bolimi kammanajarimo apa nukaerokia!" Apaji naiamemang anjo wattua najari baji poleammoanana anjo bainea.29Nabokoimi Isa anjo tampaka, nampaajappa ri birinna Tamparang Galilea. Nampanai ammempo ri sereang bonto.30 Jaimi tau ambattui. Nia angngerang tautempang, tau buta, tau peso, tau pepe,siagang arupa-rupa garring maraengang.Nibolimi ri dallekanNa Isa yangasenna anjotau garringa. Nampa Naballei Isa najari bajingaseng silalonna.31Lannasa sikali sikontu tau niaka anjoreng,lanri nacinina tau pepea akkullemi abicara, tautempanga ajari bajimi, tau pesoka ajappami,siagang tau butaya accinimi. Ammuji-muji

  • Matius 15.32–37 75ngasemmi kenanga ri Allataalana bansaIsrael.32Lebaki anjo Nakiomi Isa ana-ana gurunNanampa Nakana, "Kukamaseanna anne taujaia. Tallungallomi angngagangA, natenamokanrena kenanga. Tena nalaKupabiangiammotere kenanga punna cipuru, gassingkakodi sallang pakkasiana kenanga ri tangnganaaganga!"33Akkutanammi ana-ana gurunNa ri Iaangkana, "Kemaeki akkulle ampanggappangikanre tau sikammaya anne jaina ri daerabella kammaya anne?"34Akkutanammi Isa ri kenanga angkana,"Siapa mami jaina roti niaka ri kau ngaseng?"Appialimi kenanga angkana, "Tuju mami,siagang pirang kayu are juku cadi-cadi."35Nasuromi Isa ammempo naung anjo taujaia.36Nampa Naalle anjo roti tujumbatuasiagang anjo jukuka. Lebaki appala sukkuru riAllataala, Nabage-bagemi anjo rotia siagangjukuka nampa Napassareang mae ri ana-anagurunNa. Natawa-tawaimi kenanga anjo taujaia.37Angnganre ngasemmi anjo tau jaiasagenna bassoro. Lebaki anjo napasseremiana-ana gurunNa Isa kanre niaka tassesa.Nia tuju baku jaina rassi ngaseng.

  • Matius 15.38–16.4 7638Na anjo tau angnganrea, nia patassabutau jaina, natanirekengapa tu bai-baineasiagang ana-anaka.39Lebaki anjo nampami Nasuro Isaammotere anjo tau jaia. Nampa Ia KalenNa,naimi ri sereang biseang, Nalampa mange ridaera Magadan.

    161Nia siapa are tu Farisi siagangtu Saduki battu mae ri Isa ero

    ampaboyangi kodi. Napalami kenangasollanna appania gau malompo na NapabuttiIsa angkanaya manassa battu tojengi riAllataala.2Appialimi Isa ri kenanga angkana, "Punnalalabu alloa, nanucini eja langika nuassemminubatei angkana talabosiai.3Na punna baribasa, nanucini rammangaleleng nuassemmi angkana labattui bosia.Jari akkullei nuasseng labi riolo angkanayalabosi yareka talabosiai lanri akkullei nubateiri langika. Mingka pammateina jammangatanuassengai nubatei.4Teai sipato jadalana siagang dorakanangaseng taua ri anne jammanga. NusuroAanggaukangi gau appakalannasaka. Mingkamanna sirupa gau appakalannasa tenatodong lanipicinikiangko, pantaranganna gauappakalannasa lebaka kajariang ri kalennaNabi Yunus." Lebaki akkana kamma Isa,alampami ambokoi kenanga.

  • Matius 16.5–12 775Wattunna battumo ana-ana gurunNa Isari baleanna tamparanga nampami naassengangkanaya nakaluppai kenanga angngerangroti.6Nakanamo Isa ri kenanga, "Tutuko ripagambanna tu Farisia siagang tu Sadukia."7Nalangngerena kenanga akkana kammaIsa, angkanami kenanga para ia todong,"Nakkana kamma anjo nasaba nikaluppaiangngerang roti."8Mingka Naassengi Isa anjo apa nabicarayakenanga. Jari angkanami, "Angngapanapassala tenana roti massing nubicara? Tenangaseng najarre tappanu!9Tena ngasempa nupahangi? Tena nuurangianjo roti limambatua lebaka nipabage-bageang, ri limassabua tau jaina? Pirang bakutassesa leba nupassere?10Siagang antekamma anjo roti tujumbatuanipabage-bageanga mae ri patassabua taujaina? Pirang baku leba tassesa nupassere?11Angngapa natanupahanga angkanaya teaipassala roti anjo Kubicaraya ri kau ngasengsumpaeng? Tutuko ri pagambanna tu Farisiasiagang tu Sadukia!"12Kalebakkanna napahammi ana-anagurunNa Isa angkanaya nisuroi ri Isa sollannatutu kenanga ri pangngajarang salana tuFarisia siagang tu Sadukia. Jari teai passalanikellaina kenanga tutu ammake pagambangpunna appare roti.

  • Matius 16.13–20 7813Anjo wattua alampai Isa mange ri daeraareppeseka ri Kota Kaisarea Filipi. Anjoreng,akkutanammi Isa ri ana-ana gurunNaNakana, "Turu pakkanana taua, inai anjo AnaMarupataua?"14Appialimi ana-ana gurunNa nakana, "Niaangkana Yohanes Pajene. Nia todong angkanaElia. Maraengannaya angkana Yeremia,yareka kalaserenna nabi-nabia."15Akkutanammi Isa ri kenanga Nakana,"Mingka turu ri panggappanu ngaseng inaiAanne?"16Appialimi Petrus nakana, "IKattemiKaraeng Mappasalamaka, AnaNa AllataalaMattallasaka."17Nakanamo Isa, "Upa sikaliko kauSimon anana Yona! Nasaba teai rupatauaampauangko anne, mingka ManggeKu risuruga.18Lanri kammana, siratangi nuassengangkanaya, ikau mintu Petrus, batumakassaka. Iratemi ri tompona anne batupadongkokanga laKupaenteng garejaKu,tenaya lambetai, manna pole kamateanga.19LaKupassareangi ri kau konci Lino BeruNaAllataala. Apa nupappisangkanga ri linoa,nipappisangkang tongi ri suruga. Siagang apanupattojenga ri linoa, lanipattojeng tongi risuruga."20Lebaki anjo Napasammi ana-anagurunNa sollanna tena napappiassengangi

  • Matius 16.21–26 79manna ri nai, angkanaya Iami KaraengMappasalamaka.21Anjo wattua appakkaramulami abicarasilambusuna Isa mae ri ana-ana gurunNa,angkanaya takkulleai talampa mange riYerusalem angkasiaki passessa jaia. Iamintupassessa battua ri pingga-pinggawanatu Yahudia, imang-imang kapalaya,kammayatompa guru-guru agamaya.Lanibunoi, mingka lanipattallasa poleangibattu ri kamateanga ri makatalluna alloa!22Nibesomi Isa ri Petrus mae ri sari nampanipauang angkana, "Tapporo Napakabellalaloi Allataala ri Katte anjo kammaya, Batara!Poro tena lalo nakajariang anjo kammaya riKatte Batara!"23Mingka assailemi Isa ri Petrus nampaNakana, "Alampako anrinni, Setang! NualleAnurompa-rompai. Antu pikkirannu, pikkirangrupatau; teai pikkiranNa Allataala!"24Nampa Nakana Isa mae ri ana-anagurunNa, "Tau eroka amminawang ri Nakketakkulleai tanapariboko kaparalluang kalenna,nanapisang sallina, nampa amminawang tuliri Nakke.25Nasaba inai-nai angkatutui nyawana,iami latappela nyawana. Mingka inai-naiangkorobangkangi katallassanna untu iNakkeiami langgappai katallassanga.26Nasaba apa matu-matunna nagappangaseng taua anne linoa punna latappela

  • Matius 16.27–17.5 80katallassanna? Maka akkullei anjokatallassanga nipassambe apa-apa maraeng?27Tasalloami Nabattu Ana Marupatauasiagang kakoasanNa ManggeNa, nirurungangri malaeka-malaekaNa. Iaminjo wattuanaNabalasa massing panggaukannarupataua.28Urangi anne! Ri allanu anne haderekaanrinni, nia talamateapi punna tenapanaciniki Ana Marupataua battu poleang ajariKaraeng."

    171Annangallo ribokoanganna,Naerammi Isa i Petrus, Yakobus

    siagang saribattanna iamintu Yohanes, mangeakkale-kale ri sereang moncong tinggi.2Anjoreng, tiring tappinrami rupanNaIsa ri dallekanna kenanga: ajari singarakinicini rupanNa kamma matanna alloa.Kammayatompa accillaki pakeanNa lanrikebona.3Nampa niamo battu nacini kenanga Musasiagang Elia, abicara siagang Isa.4Nakanamo Petrus ri Isa, "Baji sikalinikasia ammantanga anrinni. PunnaKingai, Batara, erokka appare talluballa pammantangang anrinni: serepammantanganTa, sere pammantangannaMusa, na sere pammantanganna Elia."5Lalang abicarana Petrus, niamo rammangaccaya manaung irateanganna kenanga.Naniamo sara kalangngerang battu lalang

  • Matius 17.6–13 81ri anjo rammanga angkana, "Iaminne AnanikamaseangKu. Napakatenei atingKu.Pilangngerimi kananNa!"6Nalangngerena ana-ana gurunNa Isa anjosaraya, teaimi sipato mallana ngaseng,sagenna tassujumi kenanga naung ri buttaya.7Mingka battumi Isa antagalaki kenanga.Nakana Isa, "Ambangungko nai, teakomallakki!"8Assailena kenanga, tenamo tau maraengnacini pantaranganna Isa.9Ri wattunna naung kenanga battu rimonconga, appasammi Isa ri kenangaNakana, "Teako niakki ancaritai anjokajariang nu