कार्यकारी अभिर्ंता, संपदा अभिर्ाभंिकी कें द्र, नाभिक र्ेथे अभ्र्ासल्र्ा जाणा-र्ा कामाचंे स्वरूप व अभ्र्ासल्र्ा जाणा-र्ा ताभंिक अभ्र्ास अहवालास मान्र्तेसाठीची कार्य पध्दती.

महाराष्ट्र िासन जलसंपदा भविाग

िासन पभरपिक क्रमाकंः ईप्रमं-२०१७/(3/17) हुतात्मा राजगुरू चौक, मादाम कामा मागय,

मंिालर्, मंुबई - 400 032. तारीखः 08 /05 /2017

वाचा : 1) िासन भनणयर् क्रमाकंः मेरी ब-ै0115/प्र.क्र. 01/2015जसं (धोरण), भदनाकं 14/जानेवारी/2015.

2) िासन भनणयर् क्रमाकंः मेरीना -2016/(प्र.क्र. 178/16) लाक्षभेव (आस्था), तारीख 06/01/2017.

प्रस्तावना-

जलसंपदा भविागाद्वारे करण्र्ात र्ेणा-र्ा भवभवध कामात माभहती तंिज्ञानाचा वापर करून भविागाचे कामकाज कार्यक्षम व पारदियक करण्र्ासाठी भवभवध स्तरावर वापरात असलेल्र्ा साफ्टवअेर व माभहती संकलनाच्र्ाबाबतीत एकसुिीपणा आणण्र्ाकभरता ई-प्रिासन मंडळाची स्थापना करण्र्ात आलेली आहे. तसेच, महासंचालक, मेरी र्ाचंे प्रिासकीर् व ताभंिक संभनर्ंिणात असलेले संपदा अभिर्ांभिकी कें द्र, नाभिक (Resources Engineering Centre) र्ाचंे भनर्ंिण संदर्भिर् िासन भनणयर्ान्वर्े अधीक्षक अभिर्ंता, ई-प्रिासन मंडळ, मंिालर्, मंुबई र्ाचेकडे देण्र्ात आलेले आहे. त्र्ाअनुषंगाने सदर भविागाव्दारे करावर्ाच्र्ा कार्यपध्दतीमध्र्े बदल करण्र्ाच ेिासनाच्र्ा भवचाराधीन होते. र्ा बाबत पुढील प्रमाणे पभरपिक प्रसृत करण्र्ात र्ेत आहे.

िासन पभरपिक -

1.0 संपदा अभिर्ाभंिकी कें द्र, नाभिक र्ा भविागाव्दारे खालील कामे करण्र्ात र्ावीत. 1.1 जलसंपदा भविागाच्र्ा भवभवध प्रकारच्र्ा कामात उदा. बाधंकाम व्र्वस्थापन, ससचन

व्र्वस्थापन, प्रिासन भनर्ंिण इ. मध्र् े दूर संवदेन तंिज्ञानाचा वापर करुन कामात सुलिता आणणे व त्र्ाच्र्ािी संबंधीत संिोधन, भवकसन व अंमलबजावणी करणे.

1.2 वरील उपार्र्ोजना राबभवण्र्ास्तव इतर उपलब्ध तंिज्ञान जसे की, GIS, Microwave Remote Sensing, Hyper Spectral Imaging, DGPS इ.Active Technology इ. बाबतही भवचार करुन र्ोग्र् तंिज्ञान सकवा Hybrid approach भनवडण्र्ात र्ावा.

िासन पभरपिक क्रमांकः ईप्रमं-२०१७/(3/17)

पृष्ट्ठ 6 पैकी 2

1.3 सदूुर संवदेन तंिज्ञानाव्दारे करण्र्ात र्ेणा-र्ा गाळ सवके्षण, पीक क्षिे मोजणी इ. कामाचे भनवडक प्रकल्पानंा अंतीम स्वरुप देऊन त्र्ाचंी मोठर्ा प्रमाणावर अंमलबजावणी करणे व सदर कामाच्र्ा क्षभेिर् स्तरावर वापर होण्र्ास्तव उपार्र्ोजना करणे.

1.4 िवूापर - िआूच्छादन (Land Use - Land Cover Mapping) मोजणी आभण भवभवध प्रकल्पाच्र्ा लािक्षिेातील भहरवळीचा (बागार्ती क्षिेाचा) अभ्र्ास करणे.

1.5 सदूुर संवदेन व वरील नमुद इतर सवय प्रकारच्र्ा तंिज्ञानाचे िासकीर् कामकाजात वापर वाढवून कार्यक्षेमतेत वाढ करण्र्ाच्र्ा दृष्ट्टीकोनातून आवश्र्क ती र्ोग्र् कार्यवाही करणे.

वर नमुद केलेल्र्ा 1.1 ते 1.5 र्ा कामाकंरीता पर्ार्ी व नवीन तंिज्ञानाचा वापर करण्र्ाच्र्ा दृष्ट्टीकोनातून उपार् र्ोजना करणे व भनर्ोजन करणे.

2.00 संपदा अभिर्ांभिकी कें द्र, मेरी, नाभिक र्ानंी तर्ार केलले्र्ा अभ्र्ास अहवालास मान्र्तेसाठी प्रचभलत पध्दत सोबतच्र्ा पभरभिष्ट्ट - 1 प्रमाणे होती. संदिाधीन िासन भनणयर् क्र. २ च्र्ा अनुषंगाने अभ्र्ासाची मान्र्तेसाठी सुधारीत पध्दती पभरभिष्ट्ट - 2 नुसार अवलंभबण्र्ात र्ावी.

3.00 संपदा अभिर्ांभिकी कें द्र, नाभिक भविागामार्य त केल्र्ा जाणा-र्ा जलािर् गाळ सवके्षणाच्र्ा कामासाठी कें द्रीर् जल आर्ोग (CWC), नवी भदल्ली र्ाचं े भनकष काटेकोरपणे पाळण्र्ात र्ावते. त्र्ानुसार प्रकल्पाचंा समाविे वार्भषक संिोधन कार्यक्रमात करण्र्ात र्ावा.

सदर िासन पभरपिक महाराष्ट्र िासनाच्र्ा www.maharashtra.gov.in र्ा संकेतस्थळावर उपलब्ध करण्र्ात आले असून त्र्ाचा संकेताकं 201705081340569527 असा आहे. हे पभरपिक भडभजटल स्वाक्षरीने साक्षाभंकत करुन काढण्र्ात र्ेत आहे.

महाराष्ट्राचे राज्र्पाल र्ाचं्र्ा आदेिानुसार व नावाने,

( डॉ.संजर् बेलसरे ) उपसभचव (भनवस)

प्रत : 1) मा.राज्र्पाल र्ाचंे प्रधान सभचव 2) मा.मुख्र्मंिी, र्ाचंे प्रधान सभचव 3) मा.मंिी (जलसंपदा) मंिालर्, मंुबई र्ाचंे खाजगी सभचव

िासन पभरपिक क्रमांकः ईप्रमं-२०१७/(3/17)

पृष्ट्ठ 6 पैकी 3

4) मा.राज्र्मंिी (जलसंपदा) मंिालर्, मंुबई र्ाचंे खाजगी सभचव 5) प्रधान सभचव, ( जसं ) जलसंपदा भविाग, मंिालर्, मंुबई 6) सभचव, (जसंव्र् व लाक्षभेव) जलसंपदा भविाग,मंिालर्, मंुबई 7) सभचव, (प्रकल्प समन्वर्) जलसंपदा भविाग,मंिालर्, मंुबई 8) महालेखापाल (लेखा व अनुज्ञरे्ता) महाराष्ट्र राज्र् -1/2 मंुबई/ नागपूर 9) महालेखापाल (लेखा परीक्षा ) महाराष्ट्र राज्र् -1/2 मंुबई/ नागपूर 10) महासंचालक, वाल्मी औरंगाबाद. 11) महासंचालक, संकल्पन , प्रभिक्षण ,जलभवज्ञान ,संिोधन व सुरभक्षतता, नाभिक 12) सवय कार्यकारी संचालक, जलसंपदा भविाग 13) सवय मुख्र् अभिर्ंता जलसंपदा भविाग. 14) सवय मुख्र् अभिर्ंता व सहसभचव/ सहसभचव (सेवा), जलसंपदा भविाग, मंिालर्, मंुबई 15) उपसभचव , जलसंपदा भविाग, मंिालर्, मंुबई 16) उपसभचव (भनवस), जलसपंदा भविाग, मंिालर्, मंुबई 17) आंतरभवत्त सल्लागार वउपसभचव, जलसंपदा भविाग, मंिालर्, मंुबई 18) सवय अधीक्षक अभिर्ंता जलसंपदा भविाग. 19) सवय अवर सभचव / कार्ासन अभधकारी, जलसंपदा भविाग, मंिालर्, मंुबई.

िासन पभरपिक क्रमांकः ईप्रमं-२०१७/(3/17)

पृष्ट्ठ 6 पैकी 4

पभरभिष्ट्ट 1

िासन पभरपिक क्रमाकंः ईप्रमं-२०१७/( 3/17) भद. 08/05/२०१७ चे सहपि

संपदा अभिर्ाभंिकी कें द्र (मेरी ), नाभिक र्ानंी तर्ार केलले्र्ा अहवालास मान्र्ता देण्र्ाची प्रचभलत पध्दत

1) सदर भविागाने केलेल्र्ा अभ्र्ास अहवालाची सभवस्तर भटप्पणी मान्र्तेसाठी कार्यकारी अभिर्ंता र्ाचं्र्ा मार्य त संस्थेच्र्ा अधीक्षक अभिर्ंता र्ानंा सादर करणे.

2) अधीक्षक अभिर्ंता र्ानंी महासंचालक, मेरी र्ाचंे कडे त्र्ाचं्र्ा अभिप्रार्ासह सादर करणे.

3) महासंचालक, मेरी र्ांचे मान्र्तेने अहवाल संबंधीत क्षभेिर् मुख्र् अभिर्ंता र्ानंा

पाठभवण्र्ासाठी कार्यकारी अभिर्ंता र्ाचंेकडे पुढील कार्यवाहीसाठी पाठभवणे.

िासन पभरपिक क्रमांकः ईप्रमं-२०१७/(3/17)

पृष्ट्ठ 6 पैकी 5

पभरभिष्ट्ट 2

िासन पभरपिक क्रमाकंः ईप्रमं-२०१७/(3/17) भद. 08/05/२०१७ चे सहपि

संपदा अभिर्ाभंिकी कें द्र, नाभिक भविागा मार्य त केल्र्ा जाणा-र्ा अभ्र्ास अहवालास मान्र्ता देण्र्ाची सुधारीत कार्यपध्दती :

१. धरणाचे गाळ सवके्षण हाती घेण्र्ास्तव, संबंधीत मुख्र् अभिर्ंता र्ाचंे भिर्ारिीसह धरणािी भनगडीत Hydraulic data (Revised area capacity table, original area capacity Table Hydraulic Planning etc.) इ.सवय ई-प्रिासन मंडळास माचय पर्यन्त देण्र्ात र्ावी.

२. प्रत्र्ेक वषाच ेजुलै ते जून र्ा दरम्र्ान करावर्ाचे गाळ सवके्षण वार्भषक कार्यक्रम जलसंपदा ई- प्रिासन मंडळ िासनाच्र्ा मान्र्तेने तर्ार करेल व त्र्ाची अंमलबजावणी संपदा अभिर्ाभंिकी कें द्राव्दारे करण्र्ात र्ेईल.

३. सदर कार्यक्रमात समाभवष्ट्ट करावर्ाच्र्ा धरणाचंी भनवड National Remote Sensing Agency व्दारे संकेतस्थळावर उपलब्ध मागील ३ वषाच्र्ा Satellite imageries च्र्ा आधारे, व कें द्रीर् जल आर्ोग, नवी भदल्ली र्ानंी ठरभवलेल्र्ा भनकषानुसार भकमान 80 टक्के feasibility असल्र्ावरच गाळ सवके्षण हाती घेण्र्ात र्ेईल. सदर अभ्र्ास हाती घेण्र्ास्तव feasibility च्र्ा भनकषानुसार न करण्र्ाचे ठरल्र्ास त्र्ास्तव सुस्पष्ट्ट व र्ोग्र् कारणमीमासंा असणे आवश्र्क राहील.

४. वार्भषक कार्यक्रमात समाभवष्ट्ट धरणाचंी images NRSC कडून MRSAC च्र्ा संमतीने प्रत्र्ेक वषी नोव्हेंबर पर्यन्त उपलब्ध करुन घेण्र्ात र्ावी.

५. एका Analyst ने केलेल्र्ा अभ्र्ासाची तपासणी दुस-र्ा Analyst ने करणे बधंनकारक राहील

६. वरील अनुसार तर्ार झालेल्र्ा अभ्र्ासाची तपासणी संबंभधत उपअभिर्ंता र्ानंी त्र्ाच कालावधी दरम्र्ान संपभवणे बंधनकारक राहील.अभ्र्ासानुसार झालेल्र्ा कामाची िसूत्र् पडताळणी करण्र्ाची जबाबदारी संबंधीत analyst र्ाचंी राहील. र्ास्तव प्रत्र्क्ष धरणस्थळी िटे देऊन GPS locations सह छार्भचिे अहवालात समाभवष्ट्ट करण्र्ात र्ाव.े

७. वरील सवय अभ्र्ासाच्र्ा आधारावर तर्ार केलेला प्रारुप अहवाल कार्यकारी अभिर्ंता च्र्ा मान्र्तेने ई-प्रिासन मंडळ कार्ालर्ास सादर करावा. ही कार्यवाही जास्तीत जास्त 2 मभहन्र्ाचे आत संपुष्ट्टात आणण्र्ात र्ावी.

8. तर्ार करण्र्ात र्ेणा-र्ा अभ्र्ासाचे cross validation भवभवध पध्दतीने करण्र्ात र्ाव,ेआभण वापरण्र्ात आलेल्र्ा पध्दतीची माभहती अहवालात समाभवष्ट्ट करावी. राष्ट्रीर् पातळीवरच्र्ा

िासन पभरपिक क्रमांकः ईप्रमं-२०१७/(3/17)

पृष्ट्ठ 6 पैकी 6

संिोधन संस्था उदा. CWPRS Pune, RRSAC Jodhpur, NRSC- Hydrabad इ. र्ाचंेिी संपकय साधून त्र्ाचं्र्ा पध्दती बाबत माभहती करुन घ्र्ावी.

9. सदर अभ्र्ासाच े अहवाल अधीक्षक अभिर्ंता, जलसंपदा, ई-प्रिासन मंडळ, र्ाचंी मान्र्ता घेऊन संबंभधत क्षभेिर् मुख्र् अभिर्ंता र्ानंा पुढील कार्यवाहीसाठी पाठभवण्र्ात र्ाव.े मुख्र् अभिर्ंता र्ानंी अहवाल प्राप्त झाल्र्ानंतर २ वषाच्र्ा आंत जलािर् पभरचालना नुसार झालेल्र्ा पाण्र्ाचे भनर्ोजन / वापर आभण पाणी उपलब्धता र्ाचंी तुलना करुन, साठवण क्षमतेत आलेल्र्ा घटीबाबत व गाळाबाबत अभिप्रार् अधीक्षक अभिर्ंता ,जलसंपदा, ई-प्रिासन मंडळ, मंुबई र्ानंा कळवावते.

10. अभ्र्ास झाल्र्ानंतर ३ वषाचे आत र्ावर अंतीम भनणयर् प्रकल्पािी संबंधीत कार्यकारी संचालक र्ाचं्र्ा स्तरावरुन घ्र्ावा व Area/capacity Curve व साठवण क्षमतेत र्ोग्र् / आवश्र्क बदल असल्र्ास र्ात सुधारणा करुन मान्र्तेबाबतची सवय कार्यवाही र्ा कालावधीतच कार्यकारी संचालक स्तरावरुन अंतीम करण्र्ात र्ावी. त्र्ानुसार महामंडळाचे ससचन प्रकल्पाची साठवण क्षमता व ससचन क्षमतेचे वास्तववादी पुनर्भवलोकन करुन िासनाची मान्र्ता घ्र्ावी.

पीक मोजणी क्षिे अभ्र्ासाची सुधारीत कार्यपध्दती.

11. पीक मोजणी अभ्र्ासासाठी त्र्ा प्रकल्पाची ठळक वभैिष्ट्टर्े, प्रकल्पाचं े लािक्षिे, तसेच लािक्षिेामध्र्े र्ेणा-र्ा गावाचंी र्ादी व लािक्षिे दियक नकािा संबंभधत मुख्र् अभिर्ता र्ाचं्र्ा मान्र्तेने अधीक्षक अभिर्ंता, जलसंपदा, ई-प्रिासन मंडळ, मंुबई र्ानंा माचय पर्यन्त पाठवाव.े

12. सदर प्रकल्प वार्भषक कार्यक्रमात समाभवष्ट्ट झाल्र्ानंतर Toposheet च्र्ा आधारे लािक्षिे Georeference केल्र्ावर, आवश्र्क सुदूर संवदेन पभहली प्रभतमा NRSC /MRSAC र्ाचं्र्ाकडून उपलब्ध करुन घ्र्ावी. सदर कार्य नोव्हेंबर पर्यन्त पुणय कराव.े तसचे दुसरी व भतसरी प्रभतमा रे्ब्रवुारी/ माचय व एभप्रल /मे मध्र्े अनुक्रमे उपलब्ध करुन Analysis संपवाव.े

13. प्रत्र्ेक टप्प्र्ातले Analysis ची िसूत्र् पडताळणी सबंंभधत Analyst र्ानंी संबंधीत क्षभेिर् अभधका-र्ासंमवते करावी व प्रत्र्ेक feature चे कमीत कमी 10 Signature Set GPS च्र्ा सहाय्र्ाने उपलब्ध करुन घ्र्ाव.े

14. सदर अभ्र्ास अहवाल गांव भनहार् आकडेवारी अंतिुयत करुन माहे जुन पर्यन्त संबंभधत मुख्र् अभिर्ंता र्ानंा अधीक्षक अभिर्ंता, ई-प्रिासन मंडळ, मंुबई र्ानंी सादर कराव.े

15. सुदुर संवदेन तंिाने मोजणी केलेले पीक क्षिे व प्रत्र्क्ष क्षभेिर् अभधका-र्ाकंडून मोजणीअंती प्राप्त पीक क्षिे र्ात 10% पेक्षा कमी सकवा जास्त तर्ावत असल्र्ास र्ा तर्ावतीच्र्ा नेमक्र्ा कारणाचा िोध मुख्र् अभिर्ंता र्ानंी घ्र्ावा.