คู่มือ - ministry of public health · 2019-06-28 · คู่มือ...

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ

1

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตราย

ในสถานประกอบการ

กองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามย กรงเทพมหานคร

โทรศพท 02-3544226-30 โทรสาร 02-3544226-30 ตอ 104


คณะผจดท า

ชอหนงสอ คมอการบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ

ISBN 978-616-7217-71-0 ทปรกษา นางมนทรา ทองสาร นางวนทนย วฒนะ นางอนจรา นยมธร คณะบรรณาธการ นายไพฑรย งามมข นกวชาการสขาภบาล 8ว นายสากล เพมทองค า เจาหนาทอนามย 6 นางสาวศรนารถ เทยมไธสง นกวชาการสขาภบาล 4 นางสาวรอหะนา สามะ นกวชาการสขาภบาล 3 นางสาวปรศนา สทธประภา นกวชาการสขาภบาล 3 นางสาววนวสาข เสาศร นกวชาการสขาภบาล 3 นางสาวอชยา เดนวฒนา พนกงานชวยงานดานสาธารณสข นายอธรญ แกวหนนวล พนกงานชวยงานดานสารสนเทศ จดท าและพมพเผยแพรโดย กองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามย กรงเทพมหานคร พมพทโรงพมพ บรษท เอช อาร พรนซ แอนด เทรนนง จ ากด พมพครงท 1 เมษายน 2554 กองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามย กรงเทพมหานคร

ขอสงวนสทธในการน าเอกสารนไปใชในทางธรกจ


กรงเทพมหานคร เปนมหานครทเปนศนยรวมของความเจรญทางดานเศรษฐกจและอตสาหกรรม จากการส ารวจสถานประกอบการทเปนอนตรายตอสขภาพทมความเสยงตอการเกดอบตภยสารเคมโดยกองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามย ประจ าป 2550 พบวา กรงเทพมหานครมสถานประกอบการ ทมความเสยงตออบตภยสารเคม จ านวน 4,750 แหง ซงสถานประกอบการสวนใหญตงอยในเขตชมชนทมประชากรอยหนาแนน หากมการบรหารจดการ การใช การจดเกบสารเคมและวตถอนตราย ไมถกตองตามหลกเกณฑตามกฎหมายและหลกวชาการ จะเปนสาเหตใหเกดอบตภยสารเคมสงผลกระทบตอชมชนได ซงการเกดอบตภยในแตละครงเกดความเสยหายตอสขภาพ ชวต ทรพยสน และสงแวดลอม ของประชาชนและเจาหนาทเปนจ านวนมาก

ในปจจบน กรงเทพมหานครมการใชสารเคมในกลมอตสาหกรรมตางๆ เปนจ านวนมาก โดยเฉพาะการใชสารเคมในสถานประกอบการทมความเสยงสงในการเกดอบตภยจากสารเคม ดงนนกองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามยจงไดจดท าคมอการบรหารและจดการสารเคมอนตรายใน สถานประกอบการขน ตามโครงการส ารวจและประเมนความเสยงเพอก าหนดมาตรการการจดการสารเคมและวตถอนตรายในสถานประกอบกจการ ปงบประมาณ 2553 เพอใหมความรความเขาใจถงอนตรายของสารเคม และตระหนกถงการปองกนอนตรายตางๆ จากการสมผสสารเคมตางๆ ทใชปฏบตงาน อกทงสามารถน าความรทไดไปใชวางแผนการบรหารจดการ สารเคมใหเปนระบบและมประสทธภาพตอไป กองสขาภบาลสงแวดลอม

ค าน า


ส านกอนามย จงหวงเปนอยางยงวาคมอการบรหารและจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ จะเปนประโยชนอยางยงในการบรหารจดการเกยวกบการใชงาน การจดเกบ และมาตรการปองกนอนตรายจากสารเคมและวตถอนตรายของสถานประกอบการตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข และสามารถใชเปนคมอการปฏบตงานของเจาหนาททเกยวของใชในการบรหารจดการสารเคมในพนทและขอบเขตงานทรบผดชอบได ซงจะชวยลดความสญเสยทมตอชวต ทรพยสน ของประชาชนในกรงเทพมหานครได

กองสขาภบาลสงแวดลอม ส านกอนามย

กรงเทพมหานคร

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ ก

สารบญ

เรอง หนา

1. ค าจ ากดความ 1 2. การจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย 4 ส าหรบการเกบรกษา

2.1 การจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย 4 2.2 ปายสญลกษณเคม 13 2.3 ความเปนพษของสารเคม 15 2.4 วธการจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย 16 2.5 วธการจดเกบสารเคมและวตถอนตราย 19 2.6 ขอพงระวงในการจดเกบสารเคม 20

3. สถานทเกบรกษา 24 3.1 สถานทตง 24 3.2 บรเวณโดยรอบ 24 3.3 การออกแบบอาคารเกบสารเคม 25 3.4 ผนงอาคาร 26 3.5 พน 27 3.6 หลงคา 27 3.7 ประตกนไฟ 28 3.8 ทางออกฉกเฉน 29 3.9 การระบายอากาศ 30 3.10 การระบายน า 31

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ ข

สารบญ (ตอ)


3.11 แสงสวางและอปกรณไฟฟา 31 3.12 ความรอน 33 3.13 การระงบอคคภย 33 3.14 ระบบปองกนฟาผา 37 4. หลกการเกบสารเคมและวตถอนตราย 38 4.1 หลกการเกบสารเคมและวตถอนตรายนอกอาคาร 38 4.2 หลกการเกบสารเคมและวตถอนตรายในอาคาร 39 5. มาตรการการปองกน 40 5.1 การบรหารจดการเกยวกบสารเคม 40 5.1.1 การปฏบตงานในอาคารเกบสารเคม 40 และวตถอนตราย 5.1.2 วธการรบ ขนถายและการสงสารเคม 41 และวตถอนตราย 5.1.3 แผนผงการเกบสารเคมและวตถอนตราย 42 5.1.4 การแยกเกบและการคดเลอกเกบสารเคม 44 5.1.5 การหกรวไหลของสารเคมและวตถอนตราย 45 5.1.6 การก าจดของเสย 47

5.2 การปฐมพยาบาลเบองตน 48 5.3 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล 50

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ ค

สารบญ (ตอ)


5.4 สและเครองหมายความปลอดภย 55 5.4.1 สเพอความปลอดภย 55 5.4.2 รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภย 57 5.4.3 เครองหมายเสรม 59 5.4.4 ขนาดของเครองหมายเพอความปลอดภย 60 5.4.5 ตวอยางเครองหมายเพอความปลอดภย 61

และความหมาย 5.4.6 ขอแนะน าในการเลอกและการใชเครองหมาย 61

เพอความปลอดภย 5.5 ความปลอดภยในการปฏบตงานกบสารเคม 67 (Chemical Safety) 6. ขอก าหนดพเศษ 69 6.1 ขอก าหนดพเศษส าหรบวตถระเบด 69 6.2 ขอก าหนดพเศษส าหรบกาซ 71 6.3 ขอก าหนดพเศษส าหรบสารไวไฟ (3A และ 6.2) 72 6.4 ขอก าหนดพเศษส าหรบสารออกซไดซ 73

เอกสารอางอง 74

คมอ การบรหารและการจดการสารเคมอนตรายในสถานประกอบการ 1

1

ค าจ ากดความ

“สารเคม” หมายถง สารทประกอบดวยธาตเดยวกนหรอสารประกอบจากธาตตางๆ รวมกนดวยพนธะเคม

“วตถอนตราย” ตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 หมายถงวตถระเบดได วตถไวไฟ วตถออกซไดซ วตถมพษ วตถทท าใหเกดโรค วตถ -กมมนตรงส วตถทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง และวตถอยางอนไมวาจะเปนเคมภณฑหรอ สงอนใด ทอาจกอใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยหรอสงแวดลอม

“สารเคมอนตรายรายแรง” หมายถง สารประกอบ สารผสม ซงอยในรปของแขง ของเหลว หรอแกส ทมลกษณะอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางดงตอไปน มพษ กดกรอน ระคายเคอง ท าใหเกดอาการแพ กอมะเรง หรอ ท าใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย ท าใหเกดการระเบด เปนตวท าปฏกรยารนแรง เปนตวเพมออกซเจนไวไฟหรอมกมมนตภาพรงส

“การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย” หมายถง การเกบรกษาสารเคมและเกบรกษาวตถอนตรายอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยาง

“สถานทเกบสารเคม” หมายถง อาคารหรอสถานททเกบสารเคม เพอประโยชนในการใช การผลต การจดเกบและการจ าหนาย

“การเกบรกษา” หมายถง การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทงในและนอกสถานทเกบรกษา แตไมรวมถงการเกบรกษาในแทงก (Tank) ไซโล(Silo) และภาชนะบรรจกาซเหลวเยนจด (Portable/Bulk Container Cryogenic liquefied gas or Refrigerated liquefied gas)

1. ค าจ ากดความ


2

“ผนงอาคาร” หมายถง ผนงรอบอาคารเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทกอสรางดวยวสดทนไฟหรอกอเปนก าแพงกนไฟไปตามความเหมาะสม

“วสดทนไฟ” หมายถง วสดกอสรางทไมตดไฟงาย

“ก าแพงกนไฟ” หมายถง สวนกอสรางในแนวตง วตถประสงคเพอการแบงพนทภายในอาคาร และการปองกนไฟลามลก การสรางท าจากวสดทนไฟ ทงน ขนกบชนดของวสดและความหนาของก าแพง ระยะเวลาของการทนไฟมดงน 30 นาท 60 นาท 120 นาท และ 180 นาท โดยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

“หบหอ” หมายถง บรรจภณฑ (packages) และ Intermediate Bulk containers (IBCs) ส าหรบบรรจสารเคมหรอวตถอนตราย เพอการจดเกบในสถานทเกบรกษา

“บรรจภณฑ (packages)” หมายถง ภาชนะทใชบรรจสารเคมหรอ วตถอนตราย ซงความจสงสดไมเกน 450 ลตร มวลสทธสงสดไมเกน 400 กโลกรม

“Intermediate Bulk Containers (IBCs)” หมายถง ภาชนะทใชบรรจสารเคมหรอวตถอนตรายซงมความจดงน

- ไมเกน 3.0 ลกบาศกเมตร (3,000 ลตร) ส าหรบของแขงและของเหลวในกลมการบรรจท II และ III

- ไมเกน 1.5 ลกบาศกเมตร ส าหรบของแขงและของเหลวในกลมการบรรจทเมอบรรจใน IBCs ทท าจากพลาสตกทยดหยนไดหรอคงรป หรอวตถประกอบทมภาชนะพลาสตกอยภายใน หรอแผนไฟเบอรหรอไม


3

- ไมเกน 3.0 ลกบาศกเมตร ส าหรบของแขงในกลมการบรรจท I เมอบรรจใน IBCs

“บรรจภณฑทใชกอบก” หมายถง บรรจภณฑพเศษ ใชบรรจหบหอ ทช ารด บกพรอง หรอมการรวไหลของสารเคมหรอวตถอนตรายขณะขนสงหรอจดเกบ เพอการกอบกสารนนน ากลบไปใชใหมหรอน าไปก าจด

“การจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายส าหรบการเกบรกษา” หมายถง การจดประเภทสารเคมและวตถอนตราย ประกอบดวย การด าเนนการดานตางๆ เชน การจดการดานสขศาสตร ค าแนะน าวธการปฏบตงาน การฝกอบรม และการจดการเมอเกดการหกรวไหล เปนตน

“ขอก าหนดพเศษ” หมายถง ขอก าหนดเพมเตมของสถานทเกบรกษาสารเคมและวตถอนตรายทมคณสมบตเฉพาะ ไดแก วตถระเบด กาซ สารไวไฟ และสารออกซไดซ


4

2.1 การจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย สามารถแบงการจ าแนกไดเปน 2 ประเภท ดงน

1. ประเภทวตถอนตรายตามการขนสง 2. ประเภทวตถอนตรายตามการจดเกบ

ประเภทวตถอนตรายตามการขนสง

ประเภท 1 ระเบดได (Explosives)

สารระเบดได หมายถง ของแขงหรอของเหลว หรอสารผสมทสามารถเกดปฏกรยาทางเคมดวยตวมนเอง ท าใหเกดกาซทมความดน และความรอนอยางรวดเรว กอใหเกดการระเบดสรางความเสยหายแกบรเวณโดยรอบได ซงรวมถงสารทใชท าดอกไมเพลงและสงของทระเบดไดดวย แบงเปน 6 กลมยอย คอ

1.1 สารหรอสงของทกอใหเกดอนตรายจากการ ระเบดอยางรนแรงทนททนใดท งหมด (Mass Explosive) ตวอยางเชน เชอปะท ลกระเบด เปนตน

1.2 สารหรอสงของทมอนตรายจากการระเบด แตกกระจาย แตไมระเบดทนททนใดทงหมด ตวอยางเชน กระสนปน ทนระเบด ชนวน ปะท เปนตน

2. การจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายส าหรบการเกบรกษา


5

1.3 สารหรอส งของท เสยงตอการเกดเพลงไหมและอาจม อนตรายบาง จากการระเบด หรอการระเบดแตกกระจาย แตไมระเบดทนท ทนใดทงหมด ตวอยางเชน กระสนเพลง เปนตน

1.4 สารหรอสงของทไมแสดงความเปนอนตรายอยางเดนชด หากเกดการปะทหรอปะทในระหวางการขนสง จะเกดความเสยหายเฉพาะภาชนะบรรจ ตวอยางเชน พลอากาศ เปนตน

1.5 สารทไมไวตอการระเบด แตหากมการระเบดจะมอนตรายจากการระเบดทงหมด

1.6 สงของทไวตอการระเบดนอยมากและไมระเบดทนททงหมด มความเสยงตอการระเบดอยในวงจ ากด เฉพาะในตวสงของนนๆ ไมมโอกาสทจะเกดการปะทหรอแผกระจาย

ประเภทท 2 กาซ (Gases)

กาซ หมายถง สารทอณหภม 50 องศาเซลเซยส มความดนไอมากกวา 300 กโลปาสคาล หรอมสภาพเปนกาซอยางสมบรณทอณหภม 20 องศาเซลเซยส และมความดน 101.3 กโลปาสคาล ไดแก กาซอด กาซพษ กาซในสภาพของเหลว กาซในสภาพของเหลวอณหภมต า และรวมถงกาซทละลายในสารละลายภายใตความดน เมอเกดการรวไหลสามารถกอใหเกดอนตรายจากการลกตดไฟและ/หรอเปนพษ และแทนทออกซเจนในอากาศ แบงเปน 3 กลมยอย ดงน


6

2.1 กาซไวไฟ (Flammable Gases)

หมายถงกาซทอณหภม 20 องศา เซลเซยส และมความดน 101.3 กโลปาสกาล สามารถตดไฟไดเมอผสมกบอากาศ 13 เปอรเซนต

หรอต ากวาโดยปรมาตร หรอมชวงกวางทสามารถตดไฟได 12 เปอรเซนตขนไป เมอผสมกบอากาศโดยไมค านงถงความเขมขนต าสดของการผสม โดยปกตกาซไวไฟหนกกวาอากาศ ตวอยางของกาซกลมน เชน อะเซทลน กาซหงตมหรอกาซแอลพจ เปนตน

2.2 กาซไมไวไฟและไมเปนพษ (Non-flammable

Non-toxic Gases) หมายถง กาซทมความดน ไมนอยกวา 280 ก โลปาสคาล ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส หรออยในสภาพของเหลว

อณหภมต า สวนใหญเปนกาซหนกกวาอากาศ ไมตดไฟ และไมเปนพษ หรอแทนทออกซเจนในอากาศ และท าใหเกดสภาวะขาดแคลนออกซเจนได ตวอยางของกาซกลมน เชน ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด อารกอน เปนตน

2.3 กาซพษ (Poison Gases) หมายถง กาซทมคณสมบตเปนอนตรายตอสขภาพ หรอถงแกชวตไดจากการหายใจ โดยสวนใหญหนกกวาอากาศ มกลนระคายเคอง ตวอยางของกาซในกลมน เชน คลอรน เมทล- โบรไมด เปนตน


7

ประเภทท 3 ของเหลวไวไฟ (Flammable Liquids)

ของเหลวไวไฟ หมายถง ของเหลวหรอของเหลวผสม ทมจดวาบไฟ (Flash Point) ไมเกน 60.5 องศาเซลเซยส จากการทดสอบดวยวธถวยปด (Closed-cup Test) หรอ ไมเกน 65.6 องศาเซลเซยส จากการทดสอบดวยวธ ถวยเปด (Opened-cup Test) ไอของเหลวไวไฟพรอม

ลกตดไฟเมอมแหลงประกายไฟ ตวอยางเชน อะซโตน น ามนเชอเพลง ทนเนอร เปนตน

ประเภทท 4 ของแขงไวไฟ

สารทลกไหมไดเองและสารทสมผสกบน าแลวใหกาซไวไฟ แบงเปน 3 กลมยอย ดงน

4.1 ของแขงไวไฟ (Flammable Solids) หมายถง ของแขง ทสามารถตดไฟไดงายจากการไดรบความรอน จากประกายไฟ/เปลวไฟ หรอเกดการลกไหมไดจากการเสยดส ตวอยางเชน ก ามะถน ฟอสฟอรสแดง ไนโตรเซล ลโลส เปนตน หรอเปนสารทมแนวโนมทจะเกดปฏกรยา คายความรอนทรนแรง ตวอยางเชน เกลอไดอะโซเนยม เปนตน หรอเปน สารระเบดทถกลดความไวตอการเกดระเบด ตวอยางเชน แอมโมเนยมพเครต (เปยก) ไดไนโตรฟนอล (เปยก) เปนตน


8

4.2 สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง (Substances

Liable to Spontaneous Combustion) หมายถง สารทมแนวโนมจะเกดความรอนขนไดเองในสภาวะการขนสงตามปกต หรอเกดความรอนสงขนไดเมอสมผสกบอากาศและมแนวโนมจะลกไหมได

4.3 สารทสมผสกบนาแลวทาใหเกดกาซไวไฟ (Substances

which in Contact with Water Emit Flammable Gases) หมายถง สารท ท าปฏกรยากบน าแลว มแนวโนมทจะเกดการตดไฟไดเองหรอท าใหเกดกาซไวไฟในปรมาณทเปนอนตราย

ประเภทท 5 สารออกซไดซและสารอนทรยเปอรออกไซด

แบงเปน 2 กลมยอย ดงน

5.1 สารออกซไดส (Oxidizing Substances) หมายถง ของแขง ของเหลวทตวของสารเองไมตดไฟ แตใหออกซเจนซงชวยใหวตถอนเกดการลกไหมและอาจจะกอใหเกดไฟเมอสมผสกบสารทลกไหมและเกดการระเบดอยางรนแรง ตวอยางเชน แคลเซยมไฮโปคลอไรท โซเดยมเปอรออกไซด โซเดยม คลอเรต เปนตน


9

5.2 สารอนทรยเปอรออกไซด (Organic Peroxides) หมายถง ของแขงหรอของเหลวทมโครงสราง ออกซเจนสองอะตอม -O-O- และชวย ในการเผาสารทลกไหม หรอท าปฏกรยากบสารอนแลวกอใหเกดอนตรายได หรอเมอไดรบความรอนหรอลกไหมแลวภาชนะบรรจสารนอาจระเบดได ตวอยางเชน อะซโตนเปอรออกไซด เปนตน

ประเภทท 6 สารพษและสารตดเชอ แบงเปน 2 กลมยอย ดงน

6.1 สารพษ (Toxic Substances) หมายถง ของแขงหรอของเหลวทสามารถท าใหเสยชวตหรอบาดเจบ รนแรงตอสขภาพของคน หากกลน สดดมหรอหายใจรบสารนเขาไป หรอเมอสารนไดรบความรอนหรอลกไหม จะปลอยกาซพษ ตวอยางเชน โซเดยมไซยาไนด กลมสารก าจดแมลงศตรพชและสตว เปนตน

6.2 สารตดเชอ (Infectious Substances) หมายถง สารทม เชอโรคปนเปอน หรอสารทมตวอยาง การตรวจสอบของพยาธ สภาพปนเปอน ทเปนสาเหตของ การเกดโรคในสตวและคน ตวอยางเชน แบคทเรยเพาะเชอ เปนตน


10

ประเภทท 7 วสดกมมนตรงส

วสดกมมนตรงส (Radioactive Materials) หมายถง วสดทสามารถแผรงสทมองไมเหนอยางตอเนองมากกวา 0.002 ไมโครครตอกรม ตวอยางเชน โมนาไซด ยเรเนยม โคบอลต-60 เปนตน

ประเภทท 8 สารกดกรอน

สารกดกรอน (Corrosive Substances) หมายถง ของแขงหรอของเหลวซงโดยปฏกรยาเคมมฤทธกดกรอนท าความเสยหายตอเนอเยอของสงมชวตอยางรนแรง หรอท าลายสนคา/ยานพาหนะทท าการขนสง เมอเกดการรวไหลของสารไอระเหยของสารประเภทน บางชนดกอใหเกดการระคายเคองตอจมกและตา ตวอยางเชน กรดเกลอ กรดก ามะถน โซเดยมไฮดรอกไซด เปนตน


11

ประเภทท 9 วสดอนตรายเบดเตลด

วสดอนตรายเบดเตลด (Miscellaneous Dangerous Substances and Articles) หมายถง สารหรอสงของ ในขณะขนสงเปนสารอนตราย ซงไมจดอยในประเภทท 1 ถงประเภทท 8 ตวอยางเชน ปยแอมโมเนยมไนเตรต เปนตน และใหรวมถงสารทตองควบคมใหมอณหภม

ไมต ากวา 100 องศาเซลเซยส ในสภาพของเหลว หรอมอณหภมไมต ากวา 240 องศาเซลเซยส ในสภาพของแขงในระหวางการขนสง

ประเภทวตถอนตรายตามการจดเกบ

ประเภท รายละเอยด

1 วตถระเบด 2A กาซอด กาซเหลว หรอกาซทละลายภายใตความดน 2B กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) 3A ของเหลวไวไฟ จดวาบ < 60 °C 3B ของเหลวไวไฟทมคณสมบตเขากบน าไมได

4.1A ของเหลวไวไฟทมคณสมบตระเบด 4.1B ของแขงไวไฟ


12

ประเภท รายละเอยด

4.2 สารทมความเสยงตอการลกไหมเอง 4.3 สารทใหกาซไวไฟเมอสมผสน า 5.1A สารออกซไดซทมความไวในการท าปฏกรยามาก 5.1B สารออกซไดซทมความไวในการท าปฏกรยาปานกลาง 5.1C สารออกซไดซแอมโมเนยมไนเตรทและสารผสม 5.2 สารอนทรยเปอรออกไซด 6.1A สารตดไฟไดทมคณสมบตเปนพษ 6.1B สารไมตดไฟทมคณสมบตเปนพษ 6.2 สารตดเชอ 7 สารกมมนตรงส 8A สารตดไฟทมคณสมบตกดกรอน 8B สารไมตดไฟทมคณสมบตกดกรอน 9 ไมน ามาใช 10 ของเหลวตดไฟไดทไมจดอยในประเภท 3A หรอ 3B 11 ของแขงตดไฟ 12 ของเหลวไมตดไฟ 13 ของแขงไมตดไฟ


13

2.2 ปายก ากบสารเคม

บรษทผผลตสารเคมมกตดปายก ากบสารเคมเพอแสดงถงลกษณะของอนตรายไวทฉลากของภาชนะบรรจสารเคมซงมกประกอบไปดวยสญลกษณตางๆ กนออกไป ระบบของปายก ากบสารเคมทควรรจกมดงตอไปน

NFPA (National Fire Protection Agency) ไดก าหนดปายก ากบสารเคมเปนรปเพชร ภายในแบงเปน 4 ส ไดแก สแดง สน าเงน สเหลองและ สขาว (Special hazard) โดยมรายละเอยดคอ W หมายถง สารเคมทท าปฏกรยากบน า (Water reactive); Ox หมายถง Oxidizer; Cor หมายถง สารเคมทมฤทธ Corrosive นอกจากน ระบบ NFPA ยงแสดงตวเลข 0-4 เพอแสดงระดบความรนแรงอกดวย

รปท 1 ปายก ากบสารเคมตามมาตรฐาน NAPA


ตารางท 1 รายละเอยดความรนแรงของสารเคมโดยแบงตามส และระดบตวเลข ตามมาตรฐาน NFPA (National Fire Protection Agency) ประเทศสหรฐอเมรกา

ส ประเภทอนตราย 0=นอยมาก 1=นอย 2=ปานกลาง 3=มาก 4=รายแรง แดง ตดไฟ (Flammability) ไมตดไฟท

อณหภมหอง ตดไฟท Fp>930ซ.

ตดไฟท Fp>380ซ. แต <930ซ.

ตดไฟท Fp<23 0ซ. Bp>=380ซ. หรอ Fp>23 0ซ. แต <380ซ.

ตดไฟท Fp<220ซ. Bp<380ซ.

น าเงน อนตรายตอสขภาพ (Health hazard)

ไมอนตราย (Oral LD50 >2000 มก./กก.)

อนตรายนอย (Oral LD50 >500-2000 มก./กก.)

อนตรายปานกลาง(Oral LD50 >50-500 มก./กก.)

อนตรายมาก (Oral LD50 >5-50 มก./กก.)

อนตรายถงชวต(Oral LD50 <=5 มก./กก.)

เหลอง ไวตอปฏกรยาเคม (Reactivity hazard)

ไมเกดปฏกรยาทอณหภมหอง

เกดปฏกรยา หากมการเพมอณหภม

เกดปฏกรยารนแรง หากมการเพมอณหภม หรอความดน

สามารถเกดการระเบดไดหากมการเพมอณหภม หรอความดน

สามารถเกดการ ระเบดไดทอณหภม หอง

ขาว ลกษณะพเศษ (Special hazard)

- - - - -

หมายเหต Fp = จดวาบไฟ (Flash point) ; Bp= จดเดอด (Boiling point)


15

2.3 ความเปนพษของสารเคม (Toxic chemicals)

การพจารณาระดบความเปนพษของสารเคมอาจพจารณาจากคา TLV (Threshold limit values) หรอ PEL (Permissible exposure limits) ซงก าหนดระดบความเขมขนของสารเคมสงสดทมไดในอากาศ โดยปกตสารเคมถกจด เปนสารพษ (Toxic chemicals) เมอมคา TLV หรอ PEL ต ากวา 50 ppm นอกจากน ยงสามารถพจารณาความเปนพษของสารเคมจากคา LD50 (Lethal dose) หรอ LC50 (Lethal concentration) โดยท LD50 เปนการระบความเขมขนของสารเคมทใหสตวทดลองตายลง 50% โดยสตวทดลองไดรบสารเคมนนโดยการกน การฉด หรอการดดซม (Absorption) หรอการหายใจ ขณะท LC50 เปนการระบความเขมขนของสารเคมทใหสตวทดลองตายโดยการหายใจเทานน ปกตคาเหลานจะมระบอยในขอมลความปลอดภยเคมภณฑ (MSDS) ของสารเคมนนๆ

ตารางท 2 แสดงระดบความเปนพษของสารเคมพจารณาจากคา LD50หรอ LC50

ระดบความ เปนพษ

การกน (มก./กก.) *

ทางลมหายใจ การดดซม (มก./กก.)*

รนแรง <=1 <10 ppm <=5 มาก 1-50 10-100 ppm 5-50 ปานกลาง 50-500 100-1,000 ppm 50-500 นอย 500-5,000 1,000-10,000 ppm 500-5,000 หมายเหต * หมายถง น าหนกเปน มก. ของสารเคม ตอน าหนก 1 กก. ของสตวทดลอง


16

ทงน การปฏบตงานทเกยวของกบสารพษ ผปฏบตงานตองใชเครองปองกนสวนบคคลทเหมาะสม

2.4 วธการจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตราย ใหด าเนนการดงตอไปน

2.4.1 ศกษาขอมลความปลอดภย

ผประกอบการตองใหมขอมลความปลอดภยของสารเคมและวตถอนตรายทงหมดทจะจดเกบโดยบรษทผผลตสารเคม ใหมาพรอมกบสารเคม เพอทผซอสามารถศกษารายละเอยดของสารเคมทใชปฏบตงาน สามารถ ขอไดจากบรษทผขายเคมภณฑ หรอจากบรษทผผลตโดยตรง รวมทงสามารถสบคนไดจากฐานขอมลตางๆ เชน ฐานขอมลของศนยขอมลวตถอนตราย และเคมภณฑ กรมควบคมมลพษ ท http://msds.pcd.go.th ฐานขอมล อาชวอนามยและความปลอดภยเกยวกบการใชสารเคม ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ไดท www.anamai.moph.go.th ฐานขอมลการจดการความรเรองความปลอดภยดานสารเคมของจฬาลงกรณมหาวทยาลยไดท http://www..chemtrack.org หรอสบคนจาก website ตางประเทศทให บรการขอมล MSDS เชน ท http://www.SIRI.org เปนตน โดยทวไปขอมลความปลอดภยเคมภณฑ จะประกอบไปดวย

1. ขอมลของบรษทผผลตสารเคม 2. หมายเลขสารเคม CAS registry number

(Chemical Abstract Services) 3. ลกษณะทางกายภาพ และเคมของสารเคม

http://msds.pcd.go.th/

http://www./

http://www.siri.org/


17

4. อนตรายทอาจเกดจากการไดรบสารเคม รวมทงโอกาส และชองทางทอาจจะไดรบ

5. วธทเหมาะสมในการเกบรกษา 6. แนวทางการปฐมพยาบาลเบองตน 7. การจดการของเสย 8. การเคลอนยายและขนสง

เจาหนาททปฏบตงานทเกยวของกบสารเคม ควรทจะศกษา ขอมลความปลอดภยเคมภณฑของสารเคมทกตวทตองใช และการเกบขอมลความปลอดภยเคมภณฑ ควรเกบเขาแฟมเอกสาร เรยงตามตวอกษร เพอความสะดวกในการคนหาภายหลง

2.4.2 ขนตอนการเกบรกษา

กอนการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย ใหผจดเกบศกษาขอมลความปอดภยเบองตนทปรากฏอยในฉลาก เอกสารก ากบการขนสง หรอขอมลความปลอดภยเพอพจารณาจ าแนกประเภทสารเคมและวตถอนตรายส าหรบการจดเกบ โดยจดล าดบความส าคญ ดงตอไปน

สารตดเชอ วสดกมมนตรงส วตถระเบด กาซอด กาซเหลว หรอกาซทละลายภายใตความดนหรอ

กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย)


18

สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง สารใหกาซไวไฟเมอสมผสกบน า สารเปอรออกไซดอนทรย สารออกซไดซ ของแขงไวไฟ ของเหลวไวไฟ สารตดไฟทเปนสารพษ สารไมตดไฟทเปนสารพษ สารตดไฟทเปนสารกดกรอน สารไมตดไฟทเปนสารกดกรอน ของเหลวตดไฟทไมอยในประเภท 3A หรอ 3B ของแขงตดไฟ ของเหลวตดไฟ ของแขงไมตดไฟ

ทงน กรณทเปนสารผสม ซงมสวนผสมของสารเคมหลายชนด การเกบรกษาใหเปนไปตามคณสมบตหลกของสารผสมนน


19

2.5 วธการจดเกบสารเคมและวตถอนตราย สามารถแบงการจดเกบไดดงน

2.5.1 การจดเกบแบบแยกบรเวณ (Separate Storage)

หมายถง การจดเกบสารเคมและวตถอนตรายแยกบรเวณออกจากกน

- กรณอยในอาคารคลงสนคาเดยวกน จะถกแยกจากสารอนๆ โดยมผนงทนไฟ ซงสามารถทนไฟไดอยางนอย 90 นาท - กรณอยกลางแจง (ภายนอกอาคารคลงสนคา) จะถกแยกออกจากบรเวณอนดวยระยะทางทเหมาะสม เชน 5 เมตร ระหวางสารไวไฟกบสารไมไวไฟ หรอ 10 เมตร ระหวางสารอน หรอการกนดวยก าแพงทนไฟ ซงสามารถทนไฟไดอยางนอย 90 นาท

2.5.2 การจดเกบแบบแยกหาง (Segregate Storage)

หมายถง การจดเกบสารเคมและวตถอนตรายตงแต 2 ประเภทขนไป ในบรเวณเดยวกน ทงน ตองมมาตรการปองกนทเพยงพอส าหรบการจดเกบ โดยตองน าขอก าหนดพเศษเพมเตมส าหรบการจดเกบเฉพาะประเภทตามคณสมบตเฉพาะ เชน วตถระเบด สารออกซไดซ หรอสารไวไฟ เปนตน มาพจารณาประกอบตามเงอนไขทก าหนดไวในตารางการจดเกบสารเคมและวตถอนตราย


20

2.6 ขอพงระวงในการจดเกบสารเคม

2.6.1 ควรมการกาหนดปรมาณสงสดทจะเกบสารเคมประเภทของเหลวทไวไฟ หรอตดไฟ (Flammable and combustible liquid)

ไมควรเกบของเหลวไวไฟในภาชนะทท าดวยแกว เนองจาก มโอกาสทเกดการตกแตก และเกดอบตเหตไดงาย รวมทงควรแยกการเกบสารเคมประเภทนออกจากสารเคมทเปน Oxidizer เชน ไมควรเกบกรดอนทรย (Organic acids) ทมกมคณสมบตตดไฟได (combustible) ไวรวมกบ กรดอนนทรย (Inorganic acids) ซงมคณสมบตเปน Oxidizer

2.6.2 การจดเกบสารเคมประเภท Oxidizer

ไมควรเกบสาร Oxidizer รวมกบสารเคมประเภทของเหลวไวไฟ โดยทวไป สาร Oxidizer ทเปนกาซ จะมความไวตอปฏกรยาเคม รวมทงสามารถท าปฏกรยากบโลหะตางๆ การท าความสะอาดสารเคมประเภทน ไมควรทงลงในถงขยะเนองจากอาจเกดการลกไหมได

2.6.3 สารเคมทเปนอนตรายตอสขภาพ (Health hazard)

สารเคมทเปนอนตรายตอสขภาพ (Health hazard) ไดแก สารพษตางๆ รวมถงสารกอมะเรง (Carcinogen) และสารทกอใหเกดความผดปกตของพนธกรรม (Mutagen) ควรมการแยกเกบสารเคมประเภทนไวเฉพาะสวน รวมทงควรมการก าหนดบคคลทสามารถใชงานสารประเภทนเฉพาะผทไดรบอนญาตเทานน


21

2.6.4 สารเคมทไมควรจดเกบรวมกน (Incompatible chemicals)

สารเคมหลายตวเมอท าปฏกรยากน จะเกดผลลพธทเปนอนตรายตอสขภาพ และทรพยสน ดงนนควรระมดระวงในการจดเกบสารเคมเหลานใหแยกจากกน เพอปองกนการเกดอบตเหตทจะท าใหสารเคมเหลานท าปฏกรยากน รวมทงระมดระวงในการน าขวดบรรจสารเคมเกามาใชบรรจสารเคมตวอนๆ

ตารางท 3 ตวอยางสารเคมทไมควรจดเกบรวมกน

สารเคม ไมควรจดเกบ

รวมกบ สาเหต

กรด Cyanide salts, Cyanide solution

Highly toxic cyanide gas

กรด Sulfide salts, Sulfide solution

Highly toxic hydrogen sulfide gas

กรด ผงฟอกส (Bleach) Highly toxic chlorine gas Oxidizing acid (e.g.,nitric acid) Alcolhol, solvent อาจเกดไฟไหม Alkali metals (e.g.,sodium,potassium)

น า เกดกาซไฮโดรเจนทตดไฟได

Oxidizing agents (e.g.,nitric acid)

Reducing agents อาจเกดไฟไหม หรอระเบด

Hydrogen peroxide Acetone หากมกรดและไดรบความรอน อาจเกดการระเบด

Hydrogen peroxide Acetic acid หากไดรบความรอน อาจเกดการระเบด

Hydrogen peroxide Sulfuric acid อาจเกดการระเบด


22

อยางไรกตาม หากพจารณาการแยกเกบสารเคม ตามประเภทของสารเคมอนตราย สามารถแยกเกบสารเคมไดดงน

ตารางท 4 การแยกเกบสารเคมตามประเภทของสารเคมอนตราย

Class 2.1 2.2 3.1 3.2 3.3 3.4

4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 6.1 8 9

2.1 NA NA FS FS FS PR FS PR PR FS FS SG 2.2 NA NA SG SG SG FS SG SG FS SG SG SG 3.1 FS SG NA NA FS FS FS PR PR FS SG SG 3.2 3.3 3.4

FS

SG

NA

NA

SG

FS

FS

PR

PR

FS

SG

SG

4.1 FS SG FS SG NA FS FS PR PR FS SG SG 4.2 PR FS FS FS FS NA FS PR PR FS SG SG 4.3 FS SG FS FS FS FS NA PR PR FS FS SG 5.1 PR SG PR PR PR PR PR NA FS FS FS FS 5.2 PR FS PR PR PR PR PR FS NA PR FS FS 6.1 FS SG FS FS FS FS FS FS PR NA SG SG 8 FS SG SG SG SG SG FS FS FS SG NA SG 9 SG SG SG SG SG SG SG FS FS SG SG NA

หมายเหต : NA หมายถง สามารถจดเกบบรเวณเดยวกนได; SG หมายถง ตองแยกจากกนอยางนอย 3 เมตร

FS หมายถง ตองจดเกบใหหางจากเปลวไฟ PR หมายถง หามอยใกลเคยงกน ตองแยกจากกนอยางนอย 10 เมตร


ตารางท 5 การจดเกบสารเคมและวตถอนตราย


24

24

3. สถานทเกบรกษา

3.1 สถานทตง

- สถานทเกบสารเคมทด ควรอยหางจากบรเวณทมประชาชนอยหนาแนน หางไกลจากแหลงน าดม หางไกลจากบรเวณทน าทวมถง และหางไกลจากแหลงอนตรายอนๆ ทอาจเกดจากภายนอกโกดง - สถานทตงโกดง ควรมเสนทางทสะดวกแกการขนสง และการจดการ เมอเกดเหตฉกเฉนตางๆ - มสงอ านวยความสะดวกอยางเพยงพอ เชน ระบบจายไฟฉกเฉน ระบบดบเพลง

3.2 บรเวณโดยรอบ

- อาณาเขตบรเวณโดยรอบทตงตองมก าแพงหรอรวกนทอยในสภาพทมนคงแขงแรงและสามารถบ ารงรกษาใหดอยเสมอไดงาย - มพนทวางบรเวณแนวก าแพงหรอรว ส าหรบแยกเกบสารเคมท หกรวไหล และเพอใหการปฏบตงานในการบรรเทาอนตรายจากสารเคมท หกรวไหลได - มยามรกษาการณตรวจตราในเวลากลางคน และจดหาอปกรณ เพอความปลอดภยไว เชน ไฟส าหรบสองรอบบรเวณแปลงสงปลกสราง - แปลนสงปลกสรางตองออกแบบใหสามารถแยกเกบสารทเขากนไมได โดยการใชอาคารแยกจากกน การใชผนงกนไฟ หรอการปองกนอนๆ เชน ออกแบบใหมพนทวางเพยงพอทสามารถเคลอนยาย ขนถายสารเคมไดอยางปลอดภย

3. สถานทเกบรกษา


25

25

- อาคารเกบสารเคมแตละหลงตองมระยะหางระหวางกน - ท าเลทตงและอาคาร มการปองกนผบกรกโดยท ารวกน มประตเขา-ออก พรอมมาตรการปองกนการลอบวางเพลง

รปท 2 สถานทตงอาคารเกบสารเคม

3.3 การออกแบบอาคารเกบสารเคม

แผนผงอาคารตองออกแบบใหสอดคลองกบชนดของสารเคมทจะเกบ ซงมการตระเตรยมในเรองทางออกฉกเฉนอยางเพยงพอ เนอทและพนทของอาคารเกบสารเคมตองถกจ ากด โดยแบงออกเปนหองๆ หรอเปนสดสวน เพอเกบสารอนตรายคนละประเภท และสารอนตรายประเภททไมสามารถเกบรวมกนได อาคารตองปดมดชด และปดลอคได วสดกอสรางอาคารเปนชนดไมไวไฟ และโครงสรางอาคารเปนคอนกรตเสรมเหลกหรอเหลก ถาเปนโครงสรางเหลกตองหมดวยฉนวนกนความรอน


26

26

3.4 ผนงอาคาร

- ผนงดานนอกตองสรางอยางแขงแรง และควรปดดวยเหลกหรอแผนโลหะ เพอปองกนไฟทเกดจากภายนอกอาคาร - ผนงดานใน ออกแบบใหเปนก าแพงกนไฟทนไฟไดนาน 60 นาท และมความสงขนไปเหนอหลงคา 1 เมตร หรอวธการอนๆ ทสามารถปองกนการลกลามของไฟได - วสดทใชเปนฉนวนของอาคารเปนชนดทไมตดไฟ เชน เสนใยโลหะ หรอใยแกว - วสดทเหมาะสมตอการทนไฟ และมคณสมบตแขงแกรงทนทาน คอ คอนกรต อฐ หรออฐบลอก คอนกรตเสรมเหลก ควรมความหนาอยางนอย 15 เซนตเมตร หรอ 6 นว และก าแพงตองหนาอยางนอย 23 เซนตเมตร หรอ 9 นว จงสามารถทนไฟ ถาเปนอฐกลวงไมเหมาะสมทจะใชคอนกรตธรรมดา ตองมความหนาอยางนอย 30 เซนตเมตร หรอ 12 นว เพอใหเกดความแขงแกรงและทนทาน เพอใหโครงสรางมนคงแขงแรงตองมเสาคอนกรตเสรมเหลกในผนงกนไฟ

รปท 3 ผนงอาคารและก าแพงทนไฟ


27

27

3.5 พน

- พนอาคารตองไมดดซบของเหลว - พนอาคารตองเรยบ ไมลน ไมมรอยแตกราว ท าความสะอาดไดงาย - พนอาคารตองออกแบบใหสามารถเกบกกสารเคมทหกรวไหล และน าจากการดบเพลงได โดยวธการท าขอบธรณประตหรอขอบกนโดยรอบ

รปท 4 พนอาคารตองไมดดซบของเหลว เรยบ ไมลน ไมมรอยแตกราว

3.6 หลงคา - หลงคาตองกนฝนได และออกแบบใหมการระบายควนและความรอนได ในขณะเกดเพลงไหม - วสดทใชในการกอสรางหลงคาไมจ าเปนตองใชชนดปองกนไฟพเศษ แตกไมควรใชไม เพราะมความเสยงตอการลกลามของไฟ โครงสรางทรองรบหลงคาตองท าดวยวสดไมตดไฟ ใชไมเนอแขงได เมอวสดทใชมงหลงคาไมไวไฟ เพราะคานไมใหความแขงแกรงโครงสรางนานกวาคานเหลกเมอเกดเพลงไหม


28

28

- วสดทใชมงหลงคาอาจเปนวสดทมน าหนกเบาและยบตวไดงายเมอเกดเพลงไหม เพอชวยการระบายควนและความรอนออกไปได แตถาหลงคาสรางแขงแรงตองจดใหมชองระบายอากาศ เพอใหมการระบายควนและความรอนอยางนอย 2% ของพนทหลงคา - ชองระบายอากาศตองเปดไวถาวรและสามารถเปดดวยมอ หรอเปดไดเองเมอเกดเพลงไหม การระบายควนและความรอนจะชวยท าใหสามารถมองเหนตนตอของเพลงและชวยชะลอการลกลามของไฟ

3.7 ประตกนไฟ

- ขอลกโซชนดหลอมละลายได ตดตงไวเหนอของประตดานบน ความรอนหรอเปลวไฟทโหมลกจากบรเวณทเกบสารเคม จะสงผานไปตามก าแพงกระตนใหขอลกโซท างาน - ตมถวง มสายเคเบลทรอยผานตมน าหนกและหามยดตมถวงใหอยกบทรางเลอน - ทางออกฉกเฉนตองทนไฟไดเชนเดยวกบประตกนไฟดานในของประตกนไฟ ตองมคณสมบตทนไฟเหมอนผนงอาคารและสามารถปดไดโดยอตโนมต เชน มขอลกโซชนดหลอมละลายได ซงจะถกกระตนโดยอตโนมตจากระบบตรวจจบควนไฟและประตจะปดอตโนมตเมอเกดเพลงไหม ขอควรระวง ตองมพนทวางเพอใหปดประตได หามมสงกดขวาง


29

29

รปท 5 ประตและทางออก

3.8 ทางออกฉกเฉน

- ตองจดใหมทางออกฉกเฉน นอกเหนอจากทางเขา -ออกปกต การวางแผนส าหรบทางออกฉกเฉนตองพจารณาอยางถถวนถงภาวะฉกเฉนทงหมดทอาจเกดขน สงทส าคญทสดคอ ตองไมมผใดตดอยในอาคารเกบสารอนตราย - ท าเครองหมายทางออกฉกเฉนใหเหนชดเจนโดยยดหลกความปลอดภย - ทางออกฉกเฉนตองเปดออกไดงายในความมดหรอเทอเมอมควนหนาทบ - ทางออกฉกเฉน ส าหรบการหนไฟจากบรเวณตางๆ ตองมอยางนอย 2 ทศทาง


30

30

รปท 6 ทางออกฉกเฉน

3.9 การระบายอากาศ

- ตองมการระบายอากาศทดโดยค านงถงชนดของสารเคมทเกบ และสภาพการท างานทนาพงพอใจและปลอดภย - การระบายอากาศอยางเพยงพอ จะเกดขนเมอชองระบายอากาศอยในต าแหนงบนหลงคา หรอผนงอาคารในสวนทต าลงมาจากหลงคา และบรเวณใกลพน

รปท 7 การระบายอากาศ


31

31

3.10 การระบายน า

ทอระบายน าแบบเปดไมเหมาะส าหรบการเกบสารเคมทเปนสารพษ เพอปองกนการปนเปอนจากสารเคมทหกรวไหล และน าจากการดบเพลงไหลลงสแหลงน าสาธารณะ ทอระบายน าจากน าฝนตองอยนอกอาคาร ทอระบายน าในอาคาร ตองเปนชนดทไมตดไฟ

3.11 แสงสวางและอปกรณไฟฟา

- อาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายทมการท างานในเวลากลางวนและแสงสวางจากธรรมชาตเพยงพอ ไมจ าเปนตองตดตงดวงไฟ หลกการนเปนทยอมรบและถอปฏบต เพราะลดคาใชจาย ลดการบ ารงรกษา และลดความจ าเปนทตองตดตงอปกรณไฟฟาชนดพเศษ แตถาสภาพการท างานทแสงสวางจากธรรมชาตไมเพยงพอ ตองปรบปรงสภาพแสงสวางโดยอาจตดตงแผงหลงคาโปรงใส - ในบรเวณซงตองการแสงสวางและอปกรณอ านวยความสะดวกตางๆ อปกรณไฟฟาทงหมดรวมทงสายไฟตองตดตงใหไดมาตรฐานและไดรบการบ ารงรกษาจากชางไฟฟาผมคณวฒ - ควรหลกเลยงการตดตงไฟฟาแบบชวคราว แตถามความจ าเปนอาจตดตงใหไดมาตรฐาน - อปกรณไฟฟาทงหมดตองตดตงในต าแหนงทปลอดภยจากอบตเหตทอาจท าใหเกดความเสยหายขนได เชน การใชรถโฟลคลฟทขนถายสนคาหรออปกรณตางๆ รวมทงหลกเลยงการวางอปกรณไฟฟาหรอสายไฟฟาบรเวณทมน าหรอพนทเปยก


32

32

- อปกรณไฟฟาตองตอสายดน และจดเตรยมไวอยางเหมาะสมเมอมการใชไฟเกนหรอเมอเกดไฟฟาลดวงจร - ในอาคารเกบสารทไวไฟหรออาจเกดระเบดได เชน การเกบสาร ตวท าละลายชนดวาบไฟต า หรอสารทมคณสมบตเปนฝนละเอยดทสามารถระเบดได มความจ าเปนอยางยงทตองใชอปกรณไฟฟาและรถโฟลคลฟทชนดทปองกนการระเบดได - ในอาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายตองจดใหมระบบระบายอากาศทมการถายเทอากาศอยางมประสทธภาพ - บรเวณทมการใชอปกรณชารจประจแบตเตอร ควรแยกอกจากอาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายและจดใหมการถายเทอากาศทด ทงนควรหลกเลยงการปฏบตงานทอาจกอใหเกดความรอนหรอประกายไฟ ยกเวนแตจะมมาตรการปองกนเปนการพเศษ

รปท 8 ระบบแสงสวางในอาคารเกบสารเคม


33

33

3.12 ความรอน

- โดยทวไปอาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายตองมอากาศไมรอน แตเมอมความจ าเปนตองรกษาสภาพบรเวณทเกบใหรอน เพอปองกนสารแขงตวนน การใชระบบความรอนตองเปนแบบไมสมผสความรอนโดยตรง และเปนวธทปลอดภย เชน ไอน า น ารอน อากาศรอน และแหลงให ความรอนนนตองอยภายนอกอาคารทเกบสารอนตราย เครองท าน ารอนหรอทอไอน า ตองตดตงในบรเวณทไมท าใหความรอนสมผสโดยตรงกบสารเคมและวตถอนตราย

- ไมควรตดตงอปกรณทท าใหเกดความรอนจากไฟฟา หรอแกสหรอความรอนจากการเผไหมของน ามน

- การตดตงฉนวนกนความรอน วสดทใชเปนฉนวนตองไมตดไฟ เชน ใยหน หรอใยแกว

3.13 การระงบอคคภย

3.13.1 อปกรณดบเพลง

1. สถานทเกบรกษาตองมเครองดบเพลงทมขนาดและจ านวนทเหมาะสมกบปรมาณสารเคมและวตถอนตรายทจดเกบ และตองไดรบการตรวจสอบไมนอยกวา 6 เดอนตอ 1 ครง ควรจดใหมผงเคมแหง ABC ขนาด 12 กโลกรม อยางนอย 1 เครอง ตอพนท 200 ตารางเมตร และขนาด 50 ปอนด จ านวน 2 เครอง ส าหรบสถานทเกบรกษาของเหลวไวไฟ


34

34

2. อปกรณดบเพลงตองตดตงในสถานทเหมาะสม พรอมจดท าแผนผงทมขนาดเหมาะสมแสดงต าแหนงของเครองดบเพลงทงหมด 3. อปกรณดบเพลง ตองเคลอนยายโดยงายและสะดวก ตอการใชงาน 4. อปกรณดบเพลงและปายแสดงทเกบอปกรณ รวมทงปายบอกทางไปยงทเกบอปกรณดบเพลงตองใชสแดง 5. ประเภทของเพลง มดงน ประเภท ก (Class A) เปนเพลงทเกดจากของแขงตดไฟ เชน ไม ผา ยาง กระดาษ พลาสตก เปนตน ประเภท ข (Class B) เปนเพลงทเกดจากของเหลวตดไฟ และกาซตดไฟตางๆ เชน น ามน จารบ น ามนชกเงา น ามนดน ตวท าละลาย กาซธรรมชาต และกาซหงตม เปนตน ประเภท ค (Class C) เปนเพลงทเกดจากอปกรณไฟฟา ประเภท ง (Class D) เปนเพลงทเกดจากโลหะทลก ตดไฟได เชน แมกนเซยม ลเธยม และโซเดยม เปนตน 6. ประเภทของสารท ใช ในการดบเพลง ให เลอกใช สารดบเพลงตามประเภทของเพลง ดงน


สารดบเพลง

ประเภทของเพลง

ประเภท ก (Class A) เพลงทเกดจาก ของแขงตดไฟ

ประเภท ข (Class B) เพลงทเกดจากของเหลวตดไฟ และกาซตดไฟ

ประเภท ค (Class C) เพลงทเกดจากอปกรณไฟฟา

ประเภท ง (Class D) เพลงทเกดจาก

โลหะทลกตดไฟได

น า (ในถงดบเพลงแบบมอถอ) ใชได ใชไมได ใชไมได ใชไมได ผงเคมแหงแบบ ABC ใชได ใชได ใชได ใชไมได ผงเคมแหงแบบ BC ใชไมได ใชได ใชได ใชไมได

โฟม

ใชได ใชไดส าหรบของเหลวและใชไมไดกบกาซ

ใชไมได ใชไมได

Aqueous Film Forming Foam (AFFF)

ใชได ใชได ใชไมได ใชไมได

คารบอนไดออกไซด ใชไมได ใชได ใชได ใชไมได ผงเคมชนด D ใชไมได ใชไมได ใชไมได ใชได


36

รปท 9 อปกรณดบเพลงในอาคารเกบสารเคม

3.13.2 ระบบนาดบเพลง

1. ระบบหวกระจายน าดบเพลง (Water Sprinkling System) ในสถานทเกบรกษาตองตดตงในต าแหนงทสารถฉดน าหรอสารเคมผสมน าดบเพลงไดอยางเหมาะสม สามารถกระจายคลมไดทวถง กรณทตดตง หวกระจายน าตามชนวางสนคา (In-rack sprinkle) อยางนอยทสดตองม หวกระจายน าทกๆ 2 ชน 2. ระบบหวรบน าดบเพลง (Water Hydrant) จ านวนและระยะหางระหวางหวรบน าดบเพลงแตละจดขนอยกบความยาวของสายดบเพลงและความดนของน า โดยทวไปหวรบน าดบเพลงจะอยหางกน 50 เมตร 3. สายสงน าดบเพลง (Hose) ตองมขนาดความยาวและจ านวนเพยงพอทจะควบคมเพลงได และสามารถใชไดทนทเมอมเหตฉกเฉน ขอตอสายสงน าดบเพลงและกระบอกฉดทใชฉดดบเพลงทวไปจะตองเปนแบบ เดยวกนหรอสามารถเขากนกบอปกรณทใชในหนวยดบเพลงของทางราชการทองถนนนได


37

4. ปรมาณน าดบเพลงทใชในการดบเพลงตองมเพยงพอทใชในการผจญเพลงเปนเวลาไมนอยกวา 2 ชวโมง ควรจดใหมปรมาณน าส ารอง 100 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ส าหรบสถานทเกบรกษาทมเนอทนอยกวา 2,500 ตารางเมตร และ 200 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ส าหรบสถานทเกบรกษาทมเนอทมากกวา 4,000 ตารางเมตร

5. การออกแบบและตดตงระบบน าดบเพลง จะตองไดรบการตรวจสอบและรบรองจากวศวกร ซงคณะกรรมการควบคมการประกอบวชาชพวศวกรรมและสถาปตยกรรมรองรบ

3.14 ระบบปองกนฟาผา

ทกอาคารทเกบสารเคมประเภทไวไฟ ตองตดตงสายลอไฟ หรออาจยกเวนถาโกดงดงกลาวอยภายในรศมครอบคลมจากสายลอฟาของอาคารอนทอยใกลเคยงได

ขอก าหนดอนๆ

ไมควรสรางส านกงาน หองรบประทานอาหาร หองเปลยนเสอผารวมอยในอาคารทเกบ แตถาจ าเปนเพอความสะดวก โครงสรางดงกลาวนตองแยกออกจากอาคารทเกบสารอนตราย และสามารถทนไฟไดนาน 60 นาท

รปท 10 ระบบน าดบเพลง


38

4. หลกการเกบสารเคมและวตถอนตราย

4.1 หลกการเกบสารเคมและวตถอนตรายในอาคาร

- จดเกบตามประเภทโดยพจารณาจากเอกสารขอมลความปลอดภย - ยดหลกเขากอน-ออกกอน (first in-first out) เพอลดความเสยงจากการเสอมสภาพหรอการถกท าลายของสารเคม - ตองตรวจสอบคณลกษณะทงปรมาณและคณภาพ ภาชนะบรรจและหบหอตองอยในสภาพทด - จดท าแผนผงก าหนดต าแหนง ประเภทกลมสารเคม พรอมต าแหนงอปกรณฉกเฉน อปกรณผจญเพลง และเสนทางหนไฟ - ตองมพนท วางโดยรอบระหวางผนงอาคารกบกองสารเคม เพอตรวจสอบและจดการกรณเกดเพลงไหมหรอหกรวไหล - การจดเรยงสารเคมไมควรสงเกน 3 เมตร

รปท 11 การจดเกบสารเคมภายในอาคาร

4. หลกการเกบสารเคมและวตถอนตราย


39

4.2 หลกการเกบสารเคมและวตถอนตรายนอกอาคาร

การเกบสารเคมและวตถอนตรายนอกอาคาร ตองมการจดเตรยมเขอนปองกนเชนเดยวกบการเกบสารเคมในอาคาร และตองมหลงคาปองกนแสงแดดและฝนดวย

ขอพจารณาเพมเตมจากการเกบสารเคมและวตถอนตรายนอกอาคาร

สารเคมและวตถอนตรายทเกบนอกอาคาร โดยเฉพะในประเทศทมอากาศรอนตองค านงถงการเสอมสภาพ เนองจากการสมผสกบอณหภมทสง จงตองระมดระวงในการเลอกวธเกบโดยอาศยขอมลความปลอดภย MSDS ชวยในการพจารณาเพอเปนการปองกนการปนเปอนสารเคมและวตถอนตรายลงสดนและแหลงน า บรเวณทเกบตองปพนดวยวสดททนตอน าและความรอน ไมควรใชยางมะตอยเพราะจะหลอมตวไดงาย เมออากาศรอนบรเวณทเปนเขอนกน ตองตดตงระบบควบคมการระบายน าดวยประตน า สารเคมและวตถอนตรายทเกบตองตรวจสอบการรวไหลอยางสม าเสมอเพอมใหปนเปอน ลงสระบบระบายน า สารเคมและวตถอนตรายทเกบในถง 200 ลตร และไมไวตอความรอน อาจเกบไวในทโลง แจงได แตจะตองมระบบปองกนการรวไหลของสารเคมและวตถอนตรายเชนเดยวกบทเกบในอาคาร แนะน าใหเกบสารเคมและวตถอนตรายในถงกลม ในลกษณะตงตรงบนแผนรองสนคา ถงทเกบในแตละแบบจะตองมพนทวางเพยงพอเพอการดบเพลง สารเคมและวตถอนตรายทเปนของเหลวไวไฟสง แกส หรอคลอรนเหลว ควรใหเกบนอกอาคาร


40

รปท 12 การจดเกบสารเคมภายนอกอาคาร

5. มาตรการปองกน

5.1 การบรหารจดการเกยวกบสารเคม

การบรหารจดการเกยวกบสารเคมเปนประเดนทส าคญอยางยงในระบบการจดการ

5.1.1 การปฏบตงานในอาคารเกบสารเคมและวตถอนตราย

การปฏบตงานใดๆ ในอาคารเกบสารเคมและวตถอนตราย ตองไดรบการดแลและควบคมอยางใกลชดจากผทไดรบการอบรม และมประสบการณในการจดการเกยวกบสารเคมและวตถอนตราย โดยมการก าหนดขอบเขตและแนวทางการรบผดชอบไวอยางชดเจน ซงผปฏบตงานมความเขาใจเปนอยางด วธการท างานในอาคารเกบตองยดหลกการเขากอน-ออกกอน (firstin-firstout) เพอลดความเสยงทเกดจากการเลอมสภาพหรอการถกท าลาย หรอความเสยหายของสารเคมและวตถอนตราย ภาชนะบรรจ หบหอ ฉลาก หรอเครองหมาย สญลกษณตางๆ ตองจดเตรยมขอแนะน าตางๆ ใหพรอมส าหรบผปฏบตงานในอาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายในเรองตอไปน

5. มาตรการปองกน


41

- ค าแนะน าในการท างานเพอความปลอดภยและความถกตองเกยวกบอปกรณ และวธการเกบ

- ตองมขอมลความปลอดภย MSDS ส าหรบสารเคมและ วตถอนตรายทกชนดทเกบไว

- ค าแนะน าและวธการปฏบตงาน เพอสขภาพอนามยและ ความปลอดภยทด

- ค าแนะน าและวธการปฏบตงาน เมอเกดเหตฉกเฉน

5.1.2 วธการรบ ขนถาย และการสงสารเคมและวตถอนตราย

เมอสารเคมและวตถอนตรายสงมาถงอาคารเกบสารเคมและวตถอนตรายตองถกจดประเภทโดยพจารณาจากใบขนสนคา (bill of lading) และฉลากขอมลความปลอดภย MSDS ทไดจดเตรยมโดยผขายสารเคม และวตถอนตรายตางๆ ทจะเกบเขาในอาคารเกบ ตองไดรบการตรวจสอบคณลกษณะจากขอมลทงดานปรมาณและคณภาพ ถาสารเคมและวตถอนตรายนน หรอภาชนะบรรจหบหออยในสภาพไมด หรอดวยเหตใดๆ กตาม ทปรากฏถงอนตรายทอาจเกดขน ตองเขาด าเนนการจดการอยางเหมาะสมทนท


42

5.1.3 แผนผงการเกบสารเคมและวตถอนตราย

ตองมพนทวางเหลอไวโดยรอบระหวางผนงอาคารกบกองสารเคมและวตถอนตรายทเกบ และระหวางกองสารเคมแตละชนดทเกบ เพอให การตรวจสอบสภาพไดสะดวก มการถายเทอากาศทด เพอการผจญเพลง และจดการกบสารเคมและวตถอนตรายทหกรวไหลตองจดเรยงสารเคมและวตถอนตรายไวในสภาพทไมกดขวางการท างานของรถโฟลคลฟท และการขนยายสารเคมและวตถอนตราย รวมทงการใชอปกรณฉกเฉน ทางเดนแคบๆ หรอพนททแออด จะเพมความเสยงตอการเกดความเสยหายตอกองสารเคมและวตถอนตรายไดทางเดน ประตเขา-ออก และทางวงของรถโฟลคลฟทตองมเครองหมายแสดงทศทางและแนวทางเหนไดอยางชดเจนบนพน และตองไมมสงกดขวางเพอปองกนอนตรายตอคนเดนการจดเรยงสารเคมและวตถอนตรายไมควรสงเกน 3 เมตร ยกเวนกรณการจดเกบทมชนวางเพอปองกนการรบน าหนกทมากเกนไป และเพอใหเกดความมนคงแขงแรงพอไมโคนลมลง การจดเรยงสารเคมและวตถอนตรายสงๆ โดยไมมชนวาง จะท าใหเกดความเสยหายตอสารเคมและวตถอนตรายทเกบอยชนลางภาชนะหบหอบรรจสารเคมและวตถอนตรายทมคณสมบตคงทนรบน าหนกได สามารถจดเรยงเปนชนสงๆ แตตองท าเครองหมายพเศษแสดงใหทราบถงความสงในการจดเกบสงสดไวดวย ตองเอาใจใสเปนพเศษตอเครองหมาย “ดานนอยดานบน” บนภาชนะหบหอ ถาไมมเครองหมายแสดงตองแนใจวาภาชนะหบหออยในต าแหนงทฝาปดอยดานบนในการจดเรยงสารเคมและวตถอนตรายทเกบในแตละสวนของอาคารโดยการ

- ก าหนดหมายเลขของแตละพนท


43

- แสดงต าแหนง ปรมาณ หรอกลมสารเคมและวตถอนตรายทจดเกบตามคณสมบตทกอใหเกดอนตราย

- แสดงต าแนงของอปกรณฉกเฉน อปกรณผจญเพลงรวมทงเสนทางหนไฟ

- แผนผงนตองจดท าไวอยางนอย 2 ชด เกบไวทส านกงานและทหนวยดบเพลง และตองท าการปรบปรงขอมลในแผนผงนใหทนสมยตลอดเวลา

- บญชรายชอสารเคมและวตถอนตราย และต าแหนงทเกบในอาคาร ตองท าการปรบปรงใหทนสมยตลอดเวลา

รปท 13 แผนอพยพกรณฉกเฉนและทตงของสารเคม


44

5.1.4 การแยกเกบและการคดเลอกเกบสารเคม

การแยกเกบ เปนการเกบกลมสารเคมตางชนดกน แยกเกบออกจากกนเปนสดสวนภายในอาคารเดยวกนการคดแยกเกบ เปนการเกบสารเคมตามคณสมบตทางกายภาพ กลมสารเคมตางชนดกนแยกเกบไวคนละอาคาร หรอภายในอาคารเดยวกนแตมก าแพงกนไฟกนวตถประสงคของการแยกเกบ และการคดแยกเกบสารเคมเพอลดความเสยงของการเกดเพลงไหมและการปนเปอนของสารทเขากนไมได การเกบสารเคมและวตถอนตรายทถกตองจะสามารถลดพนทของการเกดอนตราย และลดความจ าเปนในการสรางเขอนกนหรอลดการตดตงอปกรณปองกนไฟฟาหลกการพนฐานในการเกบสารเคมและวตถอนตราย

- ไมเกบสารเคมและวตถอนตรายทมอนตรายตางกนไวรวมกน โดยพจารณาจากสญลกษณทใชในการจดประเภทสารอนตรายทก าหนดอนตรายโดยองคการสหประชาชาต

- การจดเกบของเหลวไวไฟสงและแกส ตองจดเกบไวนอกอาคาร

- สารเคมและวตถอนตรายไวไฟ


45

5.1.5 การหกรวไหลของสารเคมและวตถอนตราย

การดแลรกษาความสะอาด การขนยายสารเคมและวตถอนตรายอยางระมดระวงชวยใหภาชนะบรรจ มความคงทนไมช ารด แตถาการขนยายไมถกวธ ขาดความระมดระวง เปนสาเหตใหภาชนะบรรจไดรบความเสยหาย และท าใหหกรวไหลได เพอเปนการลดอนตรายจากการสารทหกรวไหล จ าเปน ตองจดการเกบและท าความสะอาดทนท ทงน ใหศกษาขอมลความปลอดภย MSDS ประกอบอปกรณเครองมอทจ าเปนในการจดการกบสารเคมและ วตถอนตรายทหกรวไหล คอ

- อปกรณปองกนสวนบคคล - ถงเปลาขนาดใหญ - กระดาษกาว เพอใชท าเครองหมายหรอสญลกษณบนถง - วสดดดซบ เชน ทราย ดน ขเลอย - สารละลายผงซกฟอก - ไมกวาด - พลว - ประแจ - กรวย


46

อปกรณทงหมดทใชในกรณฉกเฉน และเพอใหเกดความปลอดภยตองไดรบการตรวจสอบสภาพอยางถถวนและสม าเสมอ และตองดแลรกษาใหอยในสภาพทใชงานไดด อปกรณปองกนสวนบคคลตองก าจดสงสกปรกปนเปอนและท าความสะอาด และตรวจตราหลงใชงานทกครงตองจดท ารายงานผลการตรวจสอบ และการบ ารงรกษาอปกรณปองกนสวนบคคลทกครง ของเหลวทหกรวไหล ควรดดซบดวยสารดดซบทเหมาะสม เชน ดนทราย ขเลอย อยางไรกด สารดดซบเหลานไมควรใชกบของเหลวไวไฟ และของเหลวออกซไดสบรเวณทหกรวไหล ตองจดการก าจดสารเคมและวตถอนตรายออกไป ตามค าแนะน าในขอมลความปลอดภย MSDS และก าจดของเสยอยางปลอดภยตามค าแนะน าจากผผลต ของแขงทหกรวไหลใหท าความสะอาดดวยเครองดดฝนอตสาหกรรมหรออาจใชทรายชนคลก แลวใชพลวตก กวาดพนดวยแปรง

รปท 14 เครองมอทจ าเปนในการจดการกบสารเคม และวตถอนตรายทหกรวไหล


47

รปท 15 การจดการกบสารเคมและวตถอนตรายทหกรวไหล อยางถกวธและไมถกวธ

5.1.6 การกาจดของเสย

สารเคมและวตถอนตรายทเปนของเสยทงหมด รวมทงภาชนะบรรจหบหอ แผนรองสนคาทช ารดตองก าจดดวยวธทปลอดภย และไมกอให เกดปญหาสงแวดลอม ถงแมวาปรมาณสารเคมและวตถอนตรายทหกเพยงเลกนอย กไมสมควรทจะปลอยน าลางพนลงสแหลงน าผวดนหรอทอระบาย ตองไดรบการบ าบดกอนการก าจดขยะสารเคมและวตถอนตรายทเกบไวนาน สารเคมและวตถอนตรายทผลตไดไมตรงตามขอก าหนด วสดหบหอทปนเปอน และสารดดซบ การก าจดของเสยเหลานตองใชเทคนค และวธการเกบและก าจดอยางปลอดภยและไมกอปญหาสงแวดลอม และใหเปนไปตามขอก าหนด หรอกฎหมายทางราชการก าหนด เพอความถกตอง ควรขอค าปรกษาหรอค าแนะน าจากหนวยงานทรบผดชอบโดยตรงขอมลความปลอดภย MSDS จะมขอแนะน าและเทคนควธการก าจดสารเคมและวตถอนตรายแตละชนดอยางเหมาะสมภาชนะบรรจทปนเปอนสารเคมและวตถอนตราย หามน ากลบ มาใชใหม ตองก าจดหรอท าใหใชงานไมไดโดยการเจาะรหรอท าลายกอนทง


48

5.2 การปฐมพยาบาลเบองตน

อาคารทกแหงตองจดเตรยมสงอ านวยความสะดวกส าหรบการ ปฐมพยาบาลเบองตนไวพรอมผดแลปฐมพยาบาลทไดรบการอบรมแลว

อปกรณปฐมพยาบาลเบองตนทจ าเปน ประกอบดวย

5.2.1 ฝกบวส าหรบอาบน าเมอเกดเหตฉกเฉน 5.2.2 อปกรณลางตา 5.2.3 กระเปาเครองปฐมพยาบาล 5.2.4 เปลหามคนเจบ 5.2.5 ผาหมใชคลมดบเพลง 5.2.6 แสงสวางฉกเฉนและแถบสะทอนแสง

อปกรณปฐมพยาบาลน ตองไดรบการตรวจสอบบอยๆ อยางสม าเสมอ และตองบ ารงรกษาดแลใหอยในสภาพทใชงานไดดตลอดเวลา พรอมทง ท ารายงานการตรวจสอบการบ ารงรกษาทกครง และเกบไวเปนหลกฐานตดตอประสานงานกบโรงพยาบาล แพทย เพอการชวยเหลอไดทนทวงทเมอเกดเหตฉกเฉน เชน เมอเกดอาการเปนพษเฉยบพลนโรงพยาบาลและแพทย ตองทราบขอมลความปลอดภย MSDS ของสารเคมและวตถอนตรายทกตว ทเกบในอาคาร และตองมยาแกพษไวเพอการรกษาเมอเกดเหตฉกเฉน เอกสาร MSDS ตองสงไปใหแพทยพรอมผปวยดวย เพราะใน MSDS จะมค าแนะน าในเรองการปฐมพยาบาลผปวยเบองตนทเกดจากสารเคมและวตถอนตรายนน


49

รปท 16 อางลางตาและทลางตวฉกเฉน

ค าแนะน าทวไปเมอไดรบสารอนตราย

(1) เมอหายใจเอาฟมหรอไอสารเขาไป ใหน าผปวยไปทอากาศบรสทธ และน าคนเจบสงแพทย

(2) เมอสารเคมและวตถอนตรายเขาตา ใหชะลางตาดวยน าจ านวนมากๆ นานอยางนอย 15 นาท แลวสงคนเจบไปพบแพทย

(3) เมอสมผสสารเคมและวตถอนตรายทางผวหนง ใหลางดวยน า ถอดเสอผาทเปอนออกทนท ช าระลางรางกาย และน าคนเจบสงโรงพยาบาล

(4) เมอกนสารเคมและวตถอนตรายเขาไป หามท าใหอาเจยน นอกจากมค าแนะน าใหอาเจยนไดใน MSDS รบน าคนเจบสงโรงพยาบาล

(5) เมอเกดแผลไหมและแผลพพอง บรเวณทไดรบบาดเจบควรท าใหเยนโดยเรวดวยน าเยน จนทเลาความเจบปวด เมอผวหนงหลดใหปดแผลดวยผาพนแผลทฆาเชอโรคแลว อยาลอกผาทตดแผลออก และรบน าคนเจบสงโรงพยาบาล

(6) ตองไดรบการดแลรกษาจากแพทยหลงจากไดรบการปฐมพยาบาลเบองตนแลวทกกรณ


50

5.3 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

เครองปองกนอนตรายสวนบคคล หมายถง สงหนงสงใดทสวมใส ลงบนอวยวะสวนใดสวนหนงของรางกาย หรอหลายๆ สวนรวมกน โดยมวตถประสงคเพอปองกนอนตรายใหแกอวยวะนนๆ ไมใหตองประสบอนตราย คอ เปนการปองกนอนตรายจากสภาพแวดลอมในการท างาน เครองปองกนอนตรายสวนบคคลแบงออกเปนชนดตามลกษณะทใชปองกนไดดงน

1. เครองปองกนศรษะ

1.1) หมวกนรภย เปนเครองสวมใสศรษะ มลกษณะแขงแกรง ท าดวยวสดทแตกตางกนออกไป เพอปองกนศรษะของคนงานซงไมเพยงแตจากการกระแทก แตรวมถงวตถทปลวหรอตกกระเดนมาโดน หรอไฟชอต หมวกนรภยชนดถกออกแบบใหสงผานแรงเฉลยทมากทสดไดไมเกน 850 ปอนด ตวหมวกและรองในหมวกตองหางกนไมต ากวา 3 เซนตเมตร 1.2) หมวกแขง ตองมน าหนกไมเกน 424 กรม แตตองท าดวยวสดทไมใชโลหะและตองมความตานทานสามารถทนแรงกระแทกได 358 กโลกรม ภายในหมวกมรองหมวกท าดวยหนง พลาสตก ผา หรอวตถทคลายกนและอยหางจากผนงหมวกไมนอยกวา 1 เซนตเมตร ซงสามารถปรบระยะไดตามขนาดศรษะ เพอปองกนศรษะกระแทกกบหมวก


51

รปท 17 หมวกนรภย

2. ทสวมรดผมหรอตาขายคลมผม ตองท าดวยพลาสตก ผา หรอวตถทคลายกนหรอใชสวมหรอคลมผมใหสนเสมอคอ

รปท 18 สวมรดผมหรอตาขายคลมผม

3. เครองปองกนตาและใบหนา การท างานในลกษณะของงานทอาจเปนอนตรายแกสายตาและใบหนา ตองสวมใสอปกรณ อาทเชน 3.1) แวนตาลดแสง ตวแวนตองท าดวยกระจกส สามารถลดความจาของแสงลง ใหอยในระดบทไมเปนอนตรายตอสายตา กรอบแวนมน าหนกเบาและกระบงแสงมลกษณะออน


52

3.1) แวนตาหรอหนากากชนดใส ตวแวนหรอหนากากท าดวยพลาสตกใส มองเหนไดชดเจน สมารถปองกนแรงกระแทกได กรอบแวนมน าหนกเบา

3.3) กระบงหนา ตวกระบงตองท าดวยกระจกส สามารถลดความจาของแสงใหอยในระดบทไมเปนอนตรายตอสายตา ตวกรอบตองมน าหนกเบาและไมตดไฟงาย

รปท 19 เครองปองกนตาและใบหนา

4. เครองปองกนอนตรายขาดการหายใจ ชนดเปนถงอากาศชวยในการหายใจ อปกรณนเหมาะจะใชกบบรเวณทมความเขมขนของสารเคมเปนพาสง ทมไอน าหนาแนนหรอในทขาดออกซเจน หนากากทมเครองเปาอากาศชนดนจะใชไดดในลกษณะงานทท าในทอบ ทบ อโมงค ทอขนาดใหญ งานประมาณนออกซเจนจะไมเพยงพอหรอมสารเคมเปนพษปะปนอยมาก เครองเปาอากาศ (Blower) ท าหนาทเปาอากาศเขามา ทอสงอากาศปกต จะยาวไมเกน 150 ฟต ตอเขากบหนากากใชกรองสารเคม อปกรณชนดนประกอบดวย หนากากปดครงใบหนา มทกรองอากาศตดอยทบรเวณจมก 1-2 อน ท าหนาทก าจดไอหรอแกสพษทจะหายใจเขาไป เครองกรองฝนชนดนจะใชกรองฝนโดยเฉพาะ หนากากท าดวยยางหรอพลาสตกปดจมก โดยมแผนกรองบางๆ เปนตวจบฝนเอาไวไมใหเขาไปกบอากาศทผานเขาไป


53

5. เครองปองกนห แบงออกเปน 2 ชนดใหญๆ ดงน

5.1) ปลกลดเสยง (Ear plug) จะมผลในการปองเสยงมาก วสด ทใชท านนมหลายชนด เชน พลาสตกออน, ยาง, ส าล เปนตน แตจะนยม ใชยางและพลาสตกมากทสด ทงน จะตองสามารถลดเสยงไดไมนอยกวา 15 เดซเบล (เอ)

รปท 20 ปลกลดเสยง (Ear plug)

5.2) ทครอบหลดเสยง (Ear muffs) เปนอปกรณปองกนเสยงชนดครอบใบหทงสองขาง บางชนดมล าโพงส าหรบใชพดตดตอกนไดในสถานท ทมเสยงดง ท าดวยพลาสตกหรอยาง หรอวตถอนๆ และตองสามารถลดเสยงไดไมนอยกวา 25 เดซเบล (เอ)

รปท 21 ทครอบหลดเสยง (Ear muffs)


54

6. ถงมอ ใชปองกนอนตรายบรเวณมอระหวางการปฏบตงาน คณสมบตตองทนทานสารเคม และวตถอนตรายไมสามารถซมผานเขาสมอไดรวมทงสามารถปองกนนวจากการลอก การบบ และลนหลดจากมอของ บรรจภณฑ

รปท 22 ถงมอททนทานสารเคมและวตถอนตราย

7. รองเทานรภย เปนรองเทาหวเหลก ทนตอสารเคม พนรองเทาไมลนและในการจดเกบกาซไวไฟหรอของเหลวไวไฟ รองเทานรภยตองมคณสมบตปองกนการเกดไฟฟาสถต

รปท 23 รองเทานรภย


55

5.4 สและเครองหมายความปลอดภย

“สและเครองหมายเพอความปลอดภย” เปนสงทใชในการปองกนพนกงานและบคคลภายนอก ใหตระหนกถงอนตรายทมอยในพนท อปกรณ เครองจกร หรอเครองมอตางๆ โดยสงทน ามาใชเปนสวนมากมกเปนสญลกษณส รปภาพทเขาใจงาย และ/หรออาจมค าพดสนๆ ก ากบไวดวย เพอแสดงใหปฏบตหรอละเวนการปฏบต หรอแสดงการเตอนอนตรายทจะเกดกบคน หรอทรพยสน เปนตน การตดตงเครองหมายเตอนอนตรายจงมกตดตงไวในจด ทมอนตรายเปนสวนใหญ หรอกลาวอกนยหนงไดวา ทกๆ ครงทเราเหนเครองหมายเตอนอนตรายทใด แสดงวาไมสามารถปฏบตตนตามสบายดงทตองการ รวมทงการตดสนใจทจะกระท าสงตางๆ ดวยตนเอง ไมเปนการเพยงพอในการปองกนอนตรายทซอนเรน ดงนนเพอใหความเขาใจในเรองความหมายของสและเครองหมายตางๆ ใหเปนไปในทศทางเดยวกน และ เปนทยอมรบของสากล จงตองมการก าหนดมาตรฐานเรอง “สและเครองหมายเพอความปลอดภย” ขน เพอใหมความเขาใจทตรงกน

5.4.1 สเพอความปลอดภย คอ สทก าหนดในการบอกความหมายเพอความปลอดภยตาม มอก. 635 เลม 1 ก าหนดใหใชสเพอความปลอดภย


56

ตารางท 6 สเพอความปลอดภยและสตด

สเพอความปลอดภย

สตด ความหมาย ตวอยางการใชงาน

สแดง (1) สขาว - หยด - เครองหมายหยด

- เครองหมายอปกรณหยดฉกเฉน - เครองหมายหาม

สเหลอง

สด า - ระวง - มอนตราย

- ชบงวามอนตราย (เชน ไฟ, วตถระเบด, กมมนตภาพรงส, วตถมพษ และอนๆ - ชบงถงเขตอนตราย, ทางผานทมอนตราย, เครองกดขวาง (2) - เครองหมายเตอน

สฟา สขาว - บงคบให

ตองปฏบต - บงคบใหตองสวมเครองปองกนสวนบคคล - เครองหมายบงคบ

สเขยว

สขาว - แสดงภาวะ ปลอดภย

- ทางหน - ทางออกฉกเฉน - ฝกบวช าระลางฉกเฉน - หนวยปฐมพยาบาล - หนวยกภย - เครองหมายสารนเทศแสดงภาวะปลอดภย

หมายเหต (1) สแดง ยงใชไดส าหรบอปกรณเกยวกบการปองกนอคคภย อปกรณดบเพลงและต าแหนง

ทตงอกดวย (2) อาจใชสแดงสมวาวแสงแทนสเหลองได แตไมใหใชแทนสเหลองกบเครองหมายเพอความ

ปลอดภย ตามสแดงสมวาวแสงนมองเหนเดนโดยเฉพาะอยางยงในภาวะทมดมว


57

ตวอยางการใชสเพอความปลอดภยและสตด

หมายเหต พนทของสเหลองตองมอยางนอยรอยละ 50 ของพนทงหมดของเครองหมาย

5.4.2 รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภย “เครองหมายเพอความปลอดภย” หมายถงเครองหมายทใชสอความหมายเกยวกบความปลอดภย โดยมส รปแบบ และสญลกษณหรอขอความแสดงความหมายโดยเฉพาะเพอความปลอดภย

5.4.2.1 รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภยและสทใชแบงเปน 4 ประเภท ตามจดประสงคของการแสดงความหมายตามตารางดานลางน

5.4.2.2 ใหแสดงสญลกษณภาพไวตรงกลางของเครองหมาย โดยไมทบแถบขวางส าหรบเครองหมายหาม

5.4.2.3 ในกรณทไมมสญลกษณภาพทเหมาะสมส าหรบ สอความหมายตามทตองการ ใหใชเครองหมายทวไปส าหรบเครองหมาย เพอความปลอดภยแตละประเภทรวมกบเครองหมายเสรม


58

ตารางท 7 รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภย

ประเภท รปแบบ สทใช หมายเหต

เครองหมายหาม

สพน : สขาว สของแถบตามขอบวงกลม และแถบขวาง: สแดง สของสญลกษณภาพ:สด า

- พนทของสแดงตองม อยางนอยรอยละ 35 ของพนททงหมดของ เครองหมาย

เครองหมายเตอน

สพน : สเหลอง สของแถบตามขอบ : สด า สของสญลกษณภาพ : สด า

- พนทของสเหลองตองม อยางนอยรอยละ 50 ของพนททงหมดของ เครองหมาย

เครองหมายบงคบ

สพน : สฟา สของแถบตามขอบ : สขาว

- พนทของสฟาตองม อยางนอยรอยละ 50 ของพนททงหมดของ เครองหมาย

เครองหมายสารนเทศ

เกยวกบภาวะปลอดภย

สพน : สเขยว สของแถบตามขอบ : สขาว

- พนทของสเขยวตองม อยางนอย รอยละ 50 ของพนททงหมดของ เครองหมาย - อาจใชรปแบบเปน สเหลยมผนผาได


59

5.4.3 เครองหมายเสรม หมายถง เครองหมายทใชสอความหมายเกยวกบความปลอดภยโดยมส รปแบบ และขอความเพอใชรวมกบเครองหมายเพอความปลอดภยในกรณทจ าเปน

5.4.3.1 รปแบบของเครองหมายเสรม เปนสเหลยมผนผา หรอสเหลยมจตรส

5.4.3.2 สพนใหใชสเดยวกบสเพอความปลอดภย และสของขอความใหใชสตด หรอสพนใหใชสขาวและสของขอความใหใชสด า

5.4.3.3 ตวอกษรทใชในขอความ - ชองไฟระหวางตวอกษรตองไมแตกตางกน

มากกวารอยละ 10 - ลกษณะของตวอกษรตองดเรยบงาย ไมเขยน

แรเงาหรอลวดลาย 5.4.3.4 ใหแสดงเครองหมายเสรมไวใตเครองหมายเพอ

ความปลอดภย ดงตวอยางในรป

ตารางท 8 ตวอยางการแสดงเครองหมายเสรมเพอความปลอดภย

เครองหมายเพอความปลอดภย

เครองหมายเสรม


60

5.4.4 ขนาดของเครองหมายเพอความปลอดภย หมายถง ขนาดของเครองหมายเพอความปลอดภย และตวอกษรทใชในเครองหมายเสรม ก าหนดไวเปนแนวทาง

ตวอยางขนาดของเครองหมายและตวอกษร

ตารางท 9 แสดงขนาดของเครองหมายและตวอกษร

ความสงของแผน เครองหมาย (a)

เสนผานศนยกลางหรอ ความสงของเครองหมาย (b)

ความสงของตวอกษร ในเครองหมายเสรม

75 100 150 225 300 600 750 900 1200

60 80

120 180 240 480 600 720 960

5.0 6.6 10.0 15.0 20.0 40.0 50.0 60.0 80.0


61

5.4.5 ตวอยางเครองหมายเพอความปลอดภยและความหมาย

เครองหมายหาม

เครองหมายเตอน

เครองหมายบงคบ

เครองหมายสารนเทศเพอความปลอดภย

5.4.6 ขอแนะนาในการเลอกและการใชเครองหมายเพอความปลอดภย

1. การใชเครองหมายเพอความปลอดภยรวมกบเครองหมายเสรม ในกรณทไมมเครองหมายทใชสญลกษณภาพ หากตองการจะแสดงเครองหมายตามทตองการ ใหเลอกปฏบตดงน

(1.1) ใชสญลกษณภาพทเหมาะสม ทดแลวเขาใจงายทสด ไมตองแสดงรายละเอยดในสญลกษณภาพทไมจ าเปนตอการสอความหมาย แตใชเครองหมายเสรมรวมดวยถาจ าเปน

http://www.siamsafety.com/index.php?page=tech_m/tech11safetycolour5_red

http://www.siamsafety.com/index.php?page=tech_m/tech11safetycolour5_yellow

http://www.siamsafety.com/index.php?page=tech_m/tech11safetycolour5_blue

http://www.siamsafety.com/index.php?page=tech_m/tech11safetycolour5_green


62

(1.2) ใชเครองหมายทวไปส าหรบเครองหมายเพอความปลอดภยแตละประเภทรวมกบเครองหมายเสรม ดงตวอยางในรป

เครองหมายหาม เครองหมายเตอน

เครองหมายบงคบ เครองหมายสารนเทศ

เกยวกบภาวะปลอดภย

เครองหมายเพอความปลอดภย

2. การใชเครองหมายเพอความปลอดภย เพอจดประสงคในการสอความหมายมากกวา 1 ความหมาย

(2.1) ไมควรสอความหมายโดยการใชเครองหมายเพอความปลอดภย รวมกบเครองหมายเสรมทมขอความสอความหมาย 2 ประการ ดงน


63

ควรใชเครองหมายแยกเปน 2 เครองหมาย ดงน

หรอใชเครองหมายวตถประสงครวม ดงน

ผด


64

(2.2) ถาตองใชเครองหมายหามรวมกบขอความเพออธบายขอความเกยวกบการประกาศเตอน ไมควรใชเครองหมาย ดงน

ควรใชเครองหมาย 2 เครองหมายแยกจากกน ดงน


ผด


65

(2.3) ไมควรใชเครองหมายเพอความปลอดภยประเภทเดยวกนทแสดงสองความหมายอยในเครองหมายเดยวกน ดงน

ควรใชเครองหมายแยกจากกน ดงน


ผด


66

3. การใชเครองหมายเพอความปลอดภยส าหรบเงอนไขทแตกตางกน เมอตองการใชเครองหมายเพอความปลอดภยทแสดงไวในภาคผนวก ก เพอแสดงความหมายส าหรบเงอนไขทแตกตางออกไป แตการสอความหมายยงเหมอนเดม ใหใชสญลกษณภาพนนรวมกบเครองหมายเสรมทใชถอยค าแตกตางออกไป เชน

หามคนผาน ระวงอนตรายจากไฟ

ใหแสดงดงน ใหแสดงดงน


67

5.5. ความปลอดภยในการปฏบตงานกบสารเคม (Chemical Safety)

กฎทวไปในการปฏบตงานกบสารเคม

1. ตองมวธปฏบตงานทถกตองและปลอดภย โดยหวหนาหองปฏบตการมหนาทดแลการจดท าวธปฏบตงานของหองปฏบตการทถกตองเหมาะสมและปลอดภยในการปฏบตงานกบสารเคม โดยอางองจาก MSDS (Material Safety Data Sheet) และ SG (Specific Gravity) ของสารเคมทใชในกระบวนการของหองปฏบตการนน

2. บคลากรทกคนในหองปฏบตการ ตองไดรบการฝกอบรมเพอใหทราบวธปฏบตงานทถกตองเหมาะสมและปลอดภย กอนปฏบตงานจรง

- ผปฏบตงานทกคนตองรจกสารเคมทใช โดยการศกษาจาก MSDS (Material Safety Data Sheet) และ SG (Specific Gravity) ทจดท าโดยผผลต

- มการใชเครองปองกนอนตราย และ/หรออปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสมกบชนดของสารเคม

- ตองมการจดการสารเคมทถกตอง ไดแก การเกบรกษา การใชในหองปฏบตการ และการก าจด ตองท าอยางถกตองตามค าแนะน าใน MSDS (Material Safety Data Sheet) และ SG (Specific Gravity) รวมทงตองตดฉลากบนภาชนะบรรจสารเคมและของเสยสารเคมใหถกตอง

- จดท ารายการสารเคมและปรมาณทมไวในครอบครองของสารเคมทกชนดทใชในแตละหองปฏบตการหรอหนวยงาน โดยเฉพาะสารเคม ทเปนอนตราย มการทบทวนรายการและปรมาณสารเคมใหเปนปจจบน รวมทงขอมลหนวยงานหรอผผลตทตดตอไดในภาวะฉกเฉน


68

- ทบทวนความจ าเปนในการใชสารเคมและวธการปองกนอนตรายจากสารเคม วธการลดอนตรายจากสารเคมทดทสดคอการใชสารเคมอนตรายใหนอยทสด ดงนนเมอตองปฏบตงานกบสารเคมทมอนตรายสงหรอก าจดยาก ตองพจารณาวามทางเลอกอนหรอไม มสารตวอนทอนตรายนอยกวาหรอก าจดไดงายกวาหรอไม

- ตองมระบบการเฝาระวงและตรวจตดตาม โดยหนวยงานทมความเชยวชาญ เพอประเมนวาบคลากรทปฏบตงานเกยวของกบสารเคมไดรบสารเคมเขาสรางกาย เกนกวาเกณฑมาตรฐานก าหนดหรอไม

มาตรการสวนบคคล

1. ตองเขารบการฝกอบรมวธการปฏบตงานกบสารเคมอยางปลอดภยตามทคณะฯหรอหนวยงานก าหนด

2. ตองรจกสารเคมทตนใช และศกษา MSDS และ SG ของสารเคมนนๆ ทงน MSDS และ SG เปนขอมลทเปนประโยชนกบผปฏบตงานเองในการปองกนตนเอง และระวงอนตรายไดอยางถกตอง

3. ตองปฏบตงานตามวธปฏบตงานทปลอดภยและขอก าหนด ทเกยวของกบความปลอดภย


69

6. ขอก าหนดพเศษ

6.1 ขอก าหนดพเศษส าหรบวตถระเบด

6.1.1 ระเบยบกรมการอตสาหกรรมทหาร ศนยการอตสาหกรรมปองกนประเทศและพลงงานทหาร วาดวยการเกบรกษากระสน และวตถระเบด พ.ศ. 2542 แบงวตถระเบดออกเปน 6 หม ตามลกษณะและอนตรายเกยวของ ทเดนชด และมศกยภาพในการกอใหเกดอนตรายตอบคคลและความเสยหายตอทรพยสนดงน

6.1.1.1 หม 1.1 ระเบดเปนกลมกอน (Mass-Detonating) ไดแก สารหรอสงของทกอใหเกดอนตรายจากการระเบดอยางรนแรง

6.1.1.2 หม 1.2 ระเบดไมเปนกลมกอน มสะเกดระเบด (Non Mass-Detonating, Fragment Producing) ไดแก สารหรอสงทกอใหเกดอนตรายโดยการกระจายของสะเกดเมอเกดการระเบดแตไมกอใหเกดอนตรายจากการระเบดอยางรนแรง 6.1.1.3 หม 1.3 เพลงไหมเปนกลมกอน (Mass Fire) ไดแก สารหรอสงทกอใหเกดอนตรายจากเพลงไหม ตามดวยการระเบดหรออนตรายจากการกระจายของสะเกดบาง หรอเกดอนตรายทงสองอยาง แตไมกอใหเกดอนตรายจากการระเบดอยางรนแรง 6.1.1.4 หม 1 .4 เพล งไหมปานกลาง ไมมแรงระ เบด (Moderate Fire, No Blast) ไดแก สารหรอสงซงไมกอใหเกดอนตรายมากนก ผลของการระเบดจ ากดอยในเฉพาะหบหอไมมการกระจายของสะเกด

6. ขอก าหนดพเศษ

จ ากดความ


70

6.1.1.5 หม 1.5 สารทไมไวตอการระเบด แตถาเกดระเบด จะกอใหเกดอนตรายอยางรนแรงเชนเดยวกบหม 1.1 (Very Insensitive Substances Which have a Mass Explosion Hazard) ในสภาพการขนสงธรรมดาทวไปแลว สารชนดนจะไมไวตอการระเบดและมโอกาสนอยมากในการเรมจดตวจากการเผาไหมเปนการระเบด 6.1.1.6 หม 1.6 สารทไมวองไวหรอเฉอยมากตอการระเบด ซงไมกอใหเกดอนตรายรนแรงจากการระเบด (Extremely Insensitive Articles Which do not have a Mass Explosion Hazard) สารในกลมนจะเปนสารทไมมความไว เฉอยตอการระเบด ไมมโอกาสกอใหเกดอบตเหตได 6.1.2 ขอก าหนดพเศษส าหรบวตถระเบดใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการเกบรกษากระสนและวตถระเบด กระทรวงกลาโหมดงน 6.1.2.1 ค าสงคณะปฏรปการปกครองแผนดน ฉบบท 37 ลงวนท 21 ตลาคม 2519 6.1.2.2 พระราชบญญตควบคมยทธภณฑ พ.ศ. 2530 6.1.2.3 พระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปนวตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน พ.ศ. 2490 6.1.2.4 ระเบยบกระทรวงกลาโหม วาดวยการเกบรกษากระสนและวตถระเบดส าหรบโรงงานผลตอาวธเอกชน 6.1.2.5 ระเบยบกรมการอตสาหกรรมทหาร ศนยการอตสาหกรรมปองกนประเทศและพลงงานทหาร วาดวยการเกบรกษากระสนและวตถระเบด พ.ศ.2542


71

6.2 ขอก าหนดพเศษส าหรบกาซ

6.2.1 การจดเกบกาซในอาคารมหลกเกณฑ ดงน

6.2.1.1 กาซทกชนดตองบรรจในบรรจภณฑทผานการสรางการทดสอบตามขอก าหนดการขนสงสนคาอนตรายทางถนนของประเทศไทย เลม 2 (TP II) หรอตามมาตรฐานประกาศส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม และตองมฝาครอบปองกนวาลวปดควบคกบบรรจภณฑน นตลอดเวลา 6.2.1.2 ใหมการระบายอากาศโดยวธธรรมชาตหรอวธกล โดยใหมอตราการแลกเปลยนอากาศเปน 2 เทาของปรมาตรหองตอ 1 ชวโมง ทงนต าแหนงของชองระบายอากาศใหมความเหมาะสมตามหลกวชาการ 6.2.1.3 กาซพษตองตดตงเครองตรวจวดกาซชนดนนๆ 6.2.1.4 กาซไวไฟตองตดตงเครองตรวจวดกาซชนดปองกนการระเบด 6.2.1.5 อปกรณไฟฟาตางๆ ทใชในหองจดเกบกาซไวไฟ ตองใชชนดปองกนการระเบด 6.2.1.6 การจดเกบกาซไวไฟ พนตองเปนชนดไฟฟาสถต 6.2.1.7 กาซพษตองเกบในบร เวณทมการควบคมการ น าเขา-ออก 6.2.1.8 ถงบรรจกาซไวไฟและถงทบรรจกาซออกซไดซ ตองวางไวหางกนอยางนอย 2 เมตร 6.2.1.9 กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) รวมกบสารเคมหรอวตถอนตรายประเภทอนควรจดเกบ แยกหาง เชน ก าแพงกน หรอตาขายเหลก เปนตน


72

6.2.1.10 กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) ตองจดเกบในอาคารเทานน เพอหลกเลยงความรอนจากแสงแดด

6.3 ขอก าหนดพเศษส าหรบสารไวไฟ (3A และ 6.2)

6.3.1 อปกรณไฟฟาและยานพาหนะตองเปนชนดปองกนการระเบด 6.3.2 การจดเกบสารไวไฟ ควรมระบบกระจายน าดบเพลง และหวรบน าดบเพลง ในทเหมาะสมในจ านวนทเพยงพอ 6.3.2.1 กรณมระบบหวกระจายน าดบเพลง อาคารเกบรกษาทจดเกบสารไวไฟ ควรมก าแพงทนไฟ 90 นาท 6.3.2.2 กรณไมมระบบหวกระจายน าดบเพลง ตองมก าแพงทนไฟททนไฟ 180 นาท 6.3.2.3 ก าแพงทนไฟระหวางหองตองสงกวาหลงคา และยนออกจากผนงดานขางอยางนอย 0.30 เมตร หรอวธการอนๆ ทสามารถปองกนการลกลามของไฟได 6.3.3 ผนงอาคารเกบสารไวไฟ หากทนไฟไดนอยกวา 90 นาท อาคารนนตองมระยะหางจากอาคารอนไมนอยกวา 10 เมตร 6.3.4 ใหมการระบายอากาศโดยวธธรรมชาตหรอวธกล โดยใหมอตราการแลกเปลยนอากาศเปน 5 เทาของปรมาตรหองตอ 1 ชวโมง ทงนต าแหนงของชองระบายอากาศใหมความเหมาะสมตามหลกวชาการ 6.3.5 การถายบรรจของเหลวไวไฟ 6.3.5.1 หองทท าการถายบรรจตองมอปกรณไฟฟาชนดปองกนการระเบด


73

6.3.5.2 ตองมมาตรการปองกนประจไฟฟาสถต เชน เสอผา-ถงเทาทท าจากเสนใยฝาย 100 เปอรเซนต และรองเทาทมคณสมบตปองกนการเกดไฟฟาสถต เปนตน 6.3.5.3 ใหตอสายดนกบอปกรณและถงทเปนโลหะ 6.3.5.4 สายทอทใชในการถายสารเคมควรเปนชนดทปองกนการเกดไฟฟาสถต 6.3.5.5 หองถายบรรจควรเปนหองทเปดโลงใหมการระบายอากาศทด 6.3.5.6 กรณเปนสารไวไฟทไมละลายน าพนตองมความ ลาดเอยงไมนอยกวา 1% เพอใหไหลลงรางระบายหรอลงบอกกเกบทสามารถควบคมการระบายไมใหไหลลงสภายนอก

6.4 ขอก าหนดพเศษส าหรบสารออกซไดซ

6.4.1 หามใหแผนรองสนคาทท าจากไม โดยเฉพาะสารออกซไดซทเปนของเหลว 6.4.2 สถานทเกบรกษาตองเปนชนเดยว ตองมก าแพงทนไฟไมนอยกวา 90 นาท สงกวาหลงคา 1 เมตร และยนออกจากผนงดานขาง 0.50 เมตร 6.4.3 หามจดเกบวสดตดไฟ เชน บรรจภณฑเปลา แผนรองสนคาเปลา หรอวสดตดไฟอนๆ ไวในสถานทเกบรกษาเดยวกบสารออกซไดซ


74

1. นงคราญ สจรตกตตกล. การเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.diw.go.th/diw/news/haz/ presentation. (วนทคนขอมล : 16 พฤศจกายน 2553).

2. กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม. 2551. คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย.

3. บรษท Moody International Certification. การเกบสารเคมใหถกตอง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.moodythai.com/new/article/ iso14001/14001_chemical%20store.htm. (วนทคนขอมล : 18 พฤศจกายน 2553).

4. สมาคมสงเสรมความปลอดภยและอนามยในการท างาน (ประเทศไทย). สญลกษณแสดงอนตรายของสารเคม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.shawpat.or.th/news/news_detail.php?news. (วนทคนขอมล : 22 พฤศจกายน 2553).

5. ระบบการจดการขอมลสารเคม Chem Track จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สญลกษณอนตราย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://chemsafe.chula.ac.th/ chemtrack/index.php . (วนทคนขอมล : 25 พฤศจกายน 2553).

6. วราภรณ กลยาเลศ. 2545. ปายก ากบสารเคมอนตรายกบความหมาย. วารสารการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ปท 25 ฉบบท 2.

7. กรมควบคมมลพษ. คมอประชาชน การระวงภยจากสารเคมอนตราย. http://pcdv1.pcd.go.th.

เอกสารอางอง

http://www.diw.go.th/diw/news/haz/presentation

http://www.diw.go.th/diw/news/haz/presentation

http://www.moodythai.com/new/article/iso14001/14001_chemical%20store.htm

http://www.moodythai.com/new/article/iso14001/14001_chemical%20store.htm


75

8. คมน ศลปาจารย.คมอความปลอดภยในหองปฏบตการ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.fisheries.go.th/train-gr/003/S_Lap01.doc.

(วนทคนขอมล : 16 กมภาพนธ 2554). 9. MSA The Safety Company. อปกรณเซฟต. [ออนไลน].

เขาถงไดจาก : http://www.safetythai.com/products/helmet.htm.

(วนทคนขอมล : 25 กมภาพนธ 2554).

http://www.safetythai.com/products/helmet.htm

คู่มือ - ministry of public health · 2019-06-28 · คู่มือ...

Documents