A HISTORIOGRAFÍA A HISTORIOGRAFÍA LATINALATINA

DAVID GARCÍA IGLESIAS

O XÉNERO LITERARIOO XÉNERO LITERARIOÓ igual que en Grecia, distinguían a Ó igual que en Grecia, distinguían a Historia, como xénero literario Historia, como xénero literario (narracion de sucesos reais) das (narracion de sucesos reais) das fabulae fabulae (narracions fantásticas)(narracions fantásticas)Presenta as seguintes características:Presenta as seguintes características:– PatriotismoPatriotismo– Compromiso políticoCompromiso político– Intencionalidade moralIntencionalidade moral– Retoricismo formalRetoricismo formal

AUTORES E PERÍODOSAUTORES E PERÍODOSOrixes do xénero en Roma: Considérase Orixes do xénero en Roma: Considérase a Marco Porcio Catón o fundador.a Marco Porcio Catón o fundador.Historiografía republicana: Destacan Historiografía republicana: Destacan César, Salustio e Nepote.César, Salustio e Nepote.Historiografía durante o Imperio: Os Historiografía durante o Imperio: Os principais autores foron Tito Livio e principais autores foron Tito Livio e Tácito.Tácito.Historiografía tardía: Aurelio Víctor, Historiografía tardía: Aurelio Víctor, Eutropio ou Amiano MarcelinoEutropio ou Amiano Marcelino

ORIXORIXES DA HISTORIOGRAFÍA ROMANAES DA HISTORIOGRAFÍA ROMANA

Entre os documentos máis antigos, están Entre os documentos máis antigos, están os oficiais e rexistros públicos: Annales os oficiais e rexistros públicos: Annales Pontificum ou Annales Maximi.Pontificum ou Annales Maximi.O primeiro autor de Annales de tipo O primeiro autor de Annales de tipo literario foi Quinto Fabio Pictor, que literario foi Quinto Fabio Pictor, que escribiu en grego durante a guerra entre escribiu en grego durante a guerra entre Cartago e Roma.Cartago e Roma.O verdadeiro fundador da historiografía O verdadeiro fundador da historiografía latina foi Marco Porcio Catón, autor de latina foi Marco Porcio Catón, autor de Origines.Origines.

CÉSAR (s. I a.C.)CÉSAR (s. I a.C.)Compuxo dúas obras que constitúen unha inestimable Compuxo dúas obras que constitúen unha inestimable fonte de información para coñecer os acontecementos do fonte de información para coñecer os acontecementos do período final da república:período final da república:– Guerra das Galias: describe as operacións militares da campaña Guerra das Galias: describe as operacións militares da campaña

de conquista dos territorios galos.de conquista dos territorios galos.– Guerra civil: conta o seu enfrontamento militar con Pompeio.Guerra civil: conta o seu enfrontamento militar con Pompeio.

Nas obras apréciase, aínda que sen chegar a falsear a Nas obras apréciase, aínda que sen chegar a falsear a realidade, unha evidente intencionalidade apoloxética e realidade, unha evidente intencionalidade apoloxética e propagandística da súa figura.propagandística da súa figura.Desde o punto de vista estilístico as obras destacan pola Desde o punto de vista estilístico as obras destacan pola pureza, simplicidade e elegancia da lingua latinapureza, simplicidade e elegancia da lingua latinaA súa prosa caracterízase pola claridade sintáctica, A súa prosa caracterízase pola claridade sintáctica, ausencia de anomalías gramaticais, un léxico claro con ausencia de anomalías gramaticais, un léxico claro con renuncia a sinonimia e a termos arcaicos ou raros.renuncia a sinonimia e a termos arcaicos ou raros.

SALUSTIO E NEPOTE (s. I a.C)SALUSTIO E NEPOTE (s. I a.C)Salustio:Salustio:– As súas principais obras son:As súas principais obras son:

A conxuración de Carilina: Monografía histórica. Trata do intento A conxuración de Carilina: Monografía histórica. Trata do intento frustrado de Catilina de facerse co poder durante o consulado de frustrado de Catilina de facerse co poder durante o consulado de CicerónCicerónA guerra de Iugurta: Monografía histórica. Aborda a intervencion A guerra de Iugurta: Monografía histórica. Aborda a intervencion Romana no reino de Numidia para restablecer a sucesión dinástica Romana no reino de Numidia para restablecer a sucesión dinástica lexítima.lexítima.As historias: Obra que non chegou a terminar na cal narraba As historias: Obra que non chegou a terminar na cal narraba importantes sucesos da historia romana (só conservamos importantes sucesos da historia romana (só conservamos fragmentos).fragmentos).

– Mestre consumado na caracterización psicolóxica e dramática Mestre consumado na caracterización psicolóxica e dramática dos persoaxesdos persoaxes

– Caracterízase estilísticamente polo abundante uso de elipse, Caracterízase estilísticamente polo abundante uso de elipse, supresión de redundancia expresiva e emprego de períodos supresión de redundancia expresiva e emprego de períodos asindéticos, infinitivo histórico e estilo paratáctico.asindéticos, infinitivo histórico e estilo paratáctico.

– Outros rasgos son o gusto pola variatio.Outros rasgos son o gusto pola variatio.Nepote: Nepote: – De uiris Ilustribus: O primeiro libro biográfico romano no que se De uiris Ilustribus: O primeiro libro biográfico romano no que se

recollen vidas de persoaxes famosos de Roma e do estranxeiro.recollen vidas de persoaxes famosos de Roma e do estranxeiro.

TITO LIVIO (s. I a.C.-I d.C.)TITO LIVIO (s. I a.C.-I d.C.)Ab urbe condita libri CXLIIAb urbe condita libri CXLII, que se distribúe da , que se distribúe da seguinte forma:seguinte forma:– 1-15: Contén a lenda da fundación de Roma e os sucesos 1-15: Contén a lenda da fundación de Roma e os sucesos

acontecidos durante o periodo republicano ata o final da acontecidos durante o periodo republicano ata o final da incursión dos galosincursión dos galos

– 16-30: Narración das dúas primeiras guerras púnicas16-30: Narración das dúas primeiras guerras púnicas– 31-45: Narración dos acontecementos ocorridos dende a 31-45: Narración dos acontecementos ocorridos dende a

guerra sas macedonias, ata a batalla de Pidnaguerra sas macedonias, ata a batalla de PidnaA súa obra non era nin unha investigación profunda, A súa obra non era nin unha investigación profunda, nin contrastaba os testimoños dos outros autores.nin contrastaba os testimoños dos outros autores.Concebía a historia cun profundo amor á patria Concebía a historia cun profundo amor á patria (patriotismo).(patriotismo).É un magnífico exemplo de concepción do xénero É un magnífico exemplo de concepción do xénero historiográfico como opus oratorium (como obra de historiográfico como opus oratorium (como obra de arte por encima de todo, seguindo os preceptos arte por encima de todo, seguindo os preceptos teóricos de Cicerón).teóricos de Cicerón).

TÁCITO (s. I-II d.C.)TÁCITO (s. I-II d.C.)Obras:Obras:– Agrícola: Biografía enconomiástica do seu sogro Xulio Agrícola: Biografía enconomiástica do seu sogro Xulio

Agricola, un xeral romano.Agricola, un xeral romano.– Germania: Monografía de tipo xeográfico e etnográfico sobre Germania: Monografía de tipo xeográfico e etnográfico sobre

os pobos xermanos.os pobos xermanos.– Historiae: Crónica da historia de Roma durante a dinastía Historiae: Crónica da historia de Roma durante a dinastía

flavia.flavia.– Annales: Abarcan desde a morte de Augusto ata a de NerónAnnales: Abarcan desde a morte de Augusto ata a de Nerón

A súa obra caracterízase polo pesimismo e falta de A súa obra caracterízase polo pesimismo e falta de confianza na condición humana. Predominio dos confianza na condición humana. Predominio dos personaxes individuais como motores da historia.personaxes individuais como motores da historia.O seu estilo caracterízase pola O seu estilo caracterízase pola breuitasbreuitas e o gusto pola e o gusto pola uariatiouariatio (= Salustio). (= Salustio).

A HISTORIA AUGUSTAA HISTORIA AUGUSTASon trinta biografías de distintos Son trinta biografías de distintos emperadores desde a época de Adriano ata a emperadores desde a época de Adriano ata a de Dioclecianode DioclecianoHistoriografía tardía:Historiografía tardía:– Epítomes: resumos de obras elaboradas Epítomes: resumos de obras elaboradas

anteriormente. anteriormente. – Brevaios: sínteses persoais dun autor a partir de Brevaios: sínteses persoais dun autor a partir de

obras anteriores.obras anteriores.Amiano Marcelino: Compuxo Amiano Marcelino: Compuxo Res GestaeRes Gestae (fazañas), que abarcaban o período entre 96 e (fazañas), que abarcaban o período entre 96 e 353 d.C353 d.C