2. แหล่�งกำ�เนิ�ดแสง (Light Sources)

ในการถ่�ายรป แสงเป�นแสงที่��มาจากแหล่�งก�าเน�ด แล่�วไปสะที่�อน ที่��ว�ตถ่!เข้�ามาย�งกล่�องถ่�ายรป ซึ่$�งแหล่�งก�าเน�ดแสง แบ่�งเป�น

แหล่�งก�าเน�ดแสงธรรมชาต�แหล่�งก�าเน�ดแสงประด�ษฐ์*

แหล่�งกำ�เนิ�ดแสงประด�ษฐ์�

แบ่�งเป�น 4 จ�าพวกใหญ่�ๆ ตามล่�กษณะการเก�ด คื0อ1 โดยการเผาไหม� เช�น ตะเก�ยง ผงไฟแวบ่ ใยแมกน�เซึ่�ยม2 โดยการเผาให�ร�อน เช�น หล่อดไฟ3 โดยการให�ไฟอาร*คื เช�น คืาร*บ่อนอาร*คื4 โดยการผ�านกระแสไฟฟ4าไปในไอปรอที่หร0อก5าซึ่เฉื่0�อย

1 โดยการเผาไหม� เช�น ตะเก�ยง ผงไฟแวบ่ ใยแมกน�เซึ่�ยม

2 โดยการเผาให�ร�อน เช�น หล่อดไฟ

3 โดยการให�ไฟอาร*คื เช�น คืาร*บ่อนอาร*คื

4 โดยการผ�านกระแสไฟฟ4าไปในไอปรอที่หร0อก5าซึ่เฉื่0�อย

2.1 ล่�กำษณะของแหล่�งกำ�เนิ�ดแสง ล่�กษณะส�าคื�ญ่ๆข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงในแง�ข้องการถ่�ายรป ม�ด�งน�7

1 คื!ณภาพสเปคืตร�ม (Spectrum quality) 2 ก�าล่�งส�องสว�าง (Light output)

3 ข้นาด (Size) 4 ประส�ที่ธ�ภาพ (Efficiency) 5 ราคืา (Cost)

6 คืวามคืงที่��ข้องการให�แสง (Constancy of output)7 คืวามสะดวก (Convenience)

2.1.1 คุ�ณภพสเปคุตร�ม คื!ณภาพข้องสเปคืตร�มข้$7นก�บ่การกระจายแสงในสเปคืตร�ม หร0อ

ส�ดส�วนข้องพล่�งงานต�อแต�ล่ะคืวามยาวคืล่0�น แสงข้าวจากแสง อาที่�ตย* จะม�คื!ณภาพสเปคืตร�มไม�เหม0อนก�บ่แสงข้าวจากหล่อด

ไฟฟ4าบ่างชน�ด ซึ่$�งคื!ณภาพสเปคืตร�มม�คืวามส�าคื�ญ่มากในการ ถ่�ายภาพ โดยเฉื่พาะอย�างย��งการถ่�ายภาพส�

คื!ณภาพสเปคืตร�มสามารถ่ก�าหนดได�จากว�ธ�การด�งต�อไปน�7ก. โดยว�ธ�การเข้�ยนกราฟ เร�ยกว�า spectral energy distribution curve ได�จากการเข้�ยนกราฟแสดงคืวามส�มพ�นธ*ระหว�าง พล่�งงานข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงก�บ่คืวามยาวคืล่0�นข้ . โดยคื�ดเป�นเปอร*เซึ่:นต*ข้องการแผ�ร�งส�ในแถ่บ่ส�ที่�7งหมดข้อง สเปคืตร�ม เช�น น�7าเง�น , เข้�ยว แล่ะ แดงคื . โดยบ่�นที่$กเป�นอ!ณหภม�ส�(color temperature)

ต�วอย�างข้�อแตกต�างข้องคื!ณภาพสเปคืตร�มข้องแหล่�งก�าเน�ด 3 ชน�ด ที่��มองด�วยตาเปล่�าเห:นเป�นส�ข้าว คื0อ แสงอาที่�ตย* , หล่อดไฟฟ4าชน�ด

ไ ส� แล่ะแสงจากที่�องฟ4าส�น�7าเง�น โดยว�ธ�เข้�ยนกราฟenergy200

150

100

50

400 500 600 700 800 (nm)

Tungsten filament lamp

Mean noon sunlight

Blue sky

การหาคื�าคื!ณภาพสเปคืตร�มโดยคื�ดเป�นเปอร*เซึ่:นต* หาคื�าได� อย�างหยาบ่ๆ โดยแบ่�งสเปคืตร�มออกเป�น 3 แถ่บ่ใหญ่�ๆ คื0อ

น�7าเง�น- ม�วง , เข้�ยว แล่ะแดง หาได�จากแถ่บ่สเปคืตร�มที่��ปรากฏ บ่นจอ แล่�วว�ดระยะคืวามกว�างข้องแถ่บ่ส� แล่�วน�ามาคื�านวณเป�น

เปอร*เซึ่:นต*ข้องช�วงสเปคืตร�มที่�7งหมด

อ�ณหภ�ม�ส คื�าจ�าก�ดคืวามข้องอ!ณหภม�ส�ข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงข้อง “ว�ตถ่!ใด คื0อ อ!ณหภม�ข้องต�วแผ�ร�งส�สมบ่รณ*(black body) ซึ่$�งให�

การแผ�ร�งส�อย�างแน�นอนในช�วงแถ่บ่ส�เด�ยวก�นหร0อเที่�าก�น เหม0อน”ก�บ่การแผ�ร�งส�จากแหล่�งก�าเน�ดแสงแล่ะให�ส�เด�ยวก�น

หน�วยเป�นเคืล่ว�น(Kelvin, K) เปร�ยบ่เที่�ยบ่ก�นการพ�จารณาเหล่:กเข้��ยไฟ ซึ่$�งตอนแรกจะเป�นส�ด�า

เม0�อได�ร�บ่คืวามร�อนจะเร��มร�อนแดง แล่ะส�จะเปล่��ยนไปตามอ!ณหภม�จนในที่��ส!ดจะเป�นส�ข้าว

แหล่�งก�าเน�ดแสง อ!ณหภม�ส� (K)เที่�ยนมาตรฐ์านพระอาที่�ตย*ร! �งอร!ณVacuum tungsten lampWarm white fluorescent lampPhoto flood lampDaylight fluorescent lampEectronic flash tubeAverage day light

19302000240030003400450060006500

อ!ณหภม�ข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงบ่างชน�ด

2.1.2 กำ�ล่�งส�องสว่�ง(Light output)

ก ) Luminous intensity หมายถ่$งก�าล่�งส�องสว�าง เม0�อน�า แหล่�งก�าเน�ดแสงไปเปร�ยบ่เที่�ยบ่ก�บ่ดวงไฟมาตรฐ์าน เช�น เที่�ยบ่ก�บ่

เที่�ยนไข้มาตรฐ์าน ม�หน�วยเป�นก�าล่�งเที่�ยน(candela)ข้ ) Luminance หมายถ่$งคืวามเข้�มแห�งการส�องสว�าง ก�าหนด

จาก luminous intensity ต�อหน�วยพ07นที่�� ม�หน�วยเป�น candela/m2

ระบ่บ่น�7น�ยมใช�ในการถ่�ายรป

คื) Luminous flux หมายถ่$งจ�านวนแสงที่��ให�ออกมาจาก แหล่�งก�าเน�ดต�อหน�วยม!มต�น ม�หน�วยเป�นล่เมนส*(lumens) ถ่�า

แหล่�งก�าเน�ดแสงเป�นจ!ดกระจายคืวามเข้�มที่!กที่�ศที่าง 1 แรงเที่�ยน ม!มรองร�บ่จะเที่�าก�บ่ 4p steradiants จะเที่�าก�บ่ 12.5 ล่เมนส*

ส�วนใหญ่�การว�ดแสงเป�นล่เมนส*เหมาะที่��จะใช�ว�ดก�าล่�งไฟจากแหล่�งก�าเน�ดแสง, จากเคืร0�องสะที่�อน(reflector),

2.1.3 ขนิด(Size) ข้นาดข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงจะเป�นต�วก�าหนดข้นาดข้องเงา

2.1.4 ประส�ทธิ�ภพ ประส�ที่ธ�ภาพข้องหล่อดไฟ คื0ออ�ตราส�วนระหว�าง luminous

flux ก�บ่ก�าล่�งไฟฟ4าที่��ใช� น�ยมว�ดเป�น lumens/watt2.1.5 รคุ

ราคืาที่��จ�ายคื!�มหร0อไม�ก�บ่งานที่��ที่�าอย�2.1.6 คุว่มคุงท $ของกำรให&แสง2.1.7คุว่มสะดว่กำในิกำรใช้&งนิ

22. ล่�กษณะข้องแหล่�งก�าเน�ดแสงบ่างชน�ดที่��ใช�ใน การถ่�ายรป

2 .2 .1 แสงกล่างว�น (Daylight)แสงจากดวงอาที่�ตย*แสงจากที่�องฟ4าแสงสะที่�อนจากเมฆ

มาตรฐ์านในการถ่�ายรปจะก�าหนดแสงที่��เหมาะสมคื0อ คื�าเฉื่ล่��ย อ!ณหภม�ส�ข้องแสงตอนเที่��ยงว�นที่�� Wachington D.C. เร�ยกว�า mean

noon sunlight (5400 K)

222 หล่อดไฟไ ส�ที่�งสเตน- 15 1500 ว�ตต* อ!ณหภม� ส�ประมาณ 2400 K ถ่�าบ่รรจ!ก5าซึ่ บ่างชน�ด ประส�ที่ธ�ภาพจะสงข้$7น

223. . หล่อดไฟส�าหร�บ่ถ่�ายรป(Photographic lamp) ข้นาด 500 ว�ตต* ให�อ!ณหภม�ส� 3200 K

224. . หล่อดฮาโล่เจนไส�ที่�งสเตน- 50200 ว�ตต* ให�อ!ณหภม�ส�ต�7งแต� - 2500 3400 K

225. . ไฟอาร*คื-คืาร*บ่อน (Carbon arc lamp) บ่างคืร�7งการถ่�ายรปต�องการคืวามสว�างสง จ$งใช�ไฟอาร*คื

ม�อ!ณหภม�ส�ช�วง - 3800 6000 K

226 หล่อดไอปรอที่(Mercury vapour discharge lamp) ให�แสงนวล่ เหมาะก�บ่การถ่�ายรปในห�องสตด�โอ

227. . หล่อดเร0องแสง(Fluorescent lamp) หมายถ่$งไฟที่��ใช�ตามบ่�านเร0อนที่��วไป warm light 3000 K

daylight 6500 K

228 หล่อดไอโซึ่เด�ยม(Sodium vapour discharge lamp) เป�นหล่อดที่��ให�แสงส�เหล่0องประมาณ 95%

229. . หล่อดไฟแวบ่(Flash bulb) ภายในหล่อดจะม�เส�นโล่หะอย� แล่ะภายในหล่อดจะบ่รรจ!

ก5าซึ่ออกซึ่�เจนคืวามด�นต��า เส�นโล่หะจะเป�น Zirconium หร0อโล่หะ อย�างอ0�น ใช�ก�บ่ไฟฟ4า - 3 30 V จะให�สเปคืตร�มต�อเน0�องซึ่$�งม�

อ!ณหภม�ส�ประมาณ 3800 K ระยะเวล่าที่��ไฟสว�างประมาณ 1/100 ถ่$ง 1/50 ว�นาที่�

สมบั�ต�ของหล่อดไฟแว่บั

ก . Effective flash durationข้ . เวล่าถ่$งฮาฟพ�คืคื . เวล่าถ่$งพ�คืง . ก�าล่�งส�องสว�างที่�7งหมดจ . ล่ม�น�สฟล่�กซึ่*สงส!ด

ช้นิ�ดของหล่อดไฟแว่บั

Class MF(medium fast) เป�นหล่อดไฟเล่:กๆ ม�effective duration ประมาณ 12 ms เวล่าถ่$งพ�คืเป�น - 10 16 ms

Class M (medium) เวล่าถ่$งพ�คืประมาณ - 15 25 ms ช�วงเวล่า ใช�ประโยชน*ประมาณ 15 ms

Class S (Slow) เวล่าถ่$งพ�คืประมาณ - 2733ms เวล่าใช�ประโยชน* ประมาณ 20ms

Class FP (focal-plane)

GuideNumber = f-stop X distancemost flash GNs are rated for an ISO 100

film . If you use a film with a lower ISO the GN will be lower, and, conversely, if you use a higher speed film the GN will be higher . But doubling the ISO does not double the GN, as many might expect .

If f11 is best, then by simply following the GN formula GN = f11 X 10 feet, you’ll get a GN of 110 for ISO 100 film . If you use ISO 50 film, the GN is NOT 55 . Since ISO 50 is one stop less light sensitive than ISO 100, you’d have an aperture of f8 at ten feet with the same light source .Following the formula, GN=f-stop X distance, you’d have GN = f8 x 10 feet or GN of 80.

ภพส�ดโหด ปล่�อยหมกำ�ดม- อบั ง�บัจมเข /ยว่