บทที่ 1 - project mit | just another wordpress.com … · web viewบทนำ 1.1...

บทท 1

บทนำ�1.1 คว�มสำ�คญและทม�ของปญห�

การดำาเนนธรกจในปจจบนจำาเปนอยางยงทจะตองนำาเทคโนโลยมาใชเพอการตดตอสอสาร โดยเฉพาะในภาคธรกจการนำาเขา สงออก ตองมความรวดเรวในการขนสงสนคาและทำาธรกรรมกบภาครฐ เทคโนโลยทมการพฒนาและนำามาใชในประเทศไทยไดแก เทคโนโลย EDI (Electronic Data Interchange) ซงเปนเทคโนโลยทไดรบความนยมจากภาคธรกจตางๆในปจจบน

ในป พ.ศ. 2541 กรมศลกากรไดนำาเทคโนโลยการรบสงขอมลทางอเลกทรอนกส EDI มาใช เพอประโยชนในการตดตอทำาธรกรรมรบ สงขอมลกบผทเกยวของในภาคธรกจ เพอสนบสนนใหเกดความสะดวกรวดเรวในการจดทำาขอมลใบขนสนคาขาเขาและใบขนสนคาขาออก

การเปลยนแปลงจากการทำาเอกสารดวยกระดาษมาเปนการใชเทคโนโลย EDI ทำาใหเกดการคดคานการนำาเทคโนโลย EDI มาใชในระยะแรกและการเปลยนแปลงนทำาใหการทำางานของภาครฐและภาคเอกชนมความคลองตวมากขน กรมศลกากรจงมนโยบายเพอผลกดนใหผประกอบการเขาใจและยอมรบการใชงานเทคโนโลย EDI ซงประสบผลสำาเรจตอมา โดยระบบงานถกนำามาใชเตมรปแบบในป 2543 เปนตนมา และในป พ.ศ. 2549 กรมศลกากรไดมนโยบายทจะเปลยนแปลงเทคโนโลยใหกาวสความเปนศลกากรระดบโลก โดยนำาเทคโนโลย ebXML มาใชงานในระบบการทำางานใหมทเรยกวา e-Customs และวาจางใหบรษทผผลตและพฒนาซอฟแวรระบบงานคอมพวเตอรเขามาศกษาระบบงานจากเทคโนโลย EDI เดมและทำาการพฒนาระบบงานใหมโดยใชเทคโนโลย ebXML และกรมศลกากรมความพยายามอยางยงในการใหความรความเขาใจแกผทม

1

สวนเกยวของในภาคเอกชน โดยมกำาหนดการทดลองใชเทคโนโลยใหมนเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2550 เปนตนมา

การเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI เปนเทคโนโลย ebXML นนเกดอปสรรคตางๆ ทงทางดานการใชงานโปรแกรมในระบบ e-Customs แนวทางในการปฏบต งานของเจาหนาท การจดท ำาเอกสาร การฝกอบรมใหเจาหนาทและผประกอบการ จงท ำาใหเกดความไมพอใจในการเปลยนแปลงเทคโนโลยจากหลายๆฝายทเกยวของ เชน ผประกอบการ ตวแทนออกของ และแมแตเจาหนาทผปฏบตงานกมความรสกถงความซบซอนในของระบบงาน จงทำาใหกรมศลกากรตองมมาตรการในการน ำารองการใชงานระบบ e-Customs โดยเร มการเปลยนแปลงในดานขอมลพกดสนคาซงมผลกระทบตอการลดอตราอากรใหมขอมลเฉพาะในระบบงานใหม และปดระบบเดมทใชอยเปนบางสวน เพอใหผประกอบการเปลยนการรบและสงขอมลจาก EDI มาใช e-Customs และเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2550 กรมศลกากรปดการดำาเนนการสงขอมลในระบบ EDI สำาหรบการจดสงขอมลใบขนสนคาขาออกทวประเทศ ใหผประกอบการเปลยนมาใชงานระบบ e-Customs แตในระบบการนำาเขาสนคายงคงใชระบบ EDI เดม เนองมาจากความไมสมบรณในการพฒนาซอฟทแวรใหรองรบการทำางานทมปญหามากมายสำาหรบระบบงานศลกากรในปจจบนได

ดงนน ดานศลกากรลาดกระบงเปนหนวยงานทมความสำาคญหนวยงานหนงของกรมศลกากร ตงอยในเขตลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร เปนโรงพกสนคาเพอตรวจปลอยสนคาขาเขาและบรรจสนคาขาออกทขนสงโดยระบบคอนเทนเนอรนอกเขตทำาเนยบทาเรอของการรถไฟแหงประเทศไทย และเปนหนวยงานนำารองในการใชระบบ e-Customs เรมตงแตเดอน มกราคม พ.ศ. 2550 ใหผประกอบการนำาเขาและสงออกใชงานระบบ e-Customs แตผลการตอบรบจากผประกอบการยงไมดเพยงพอ

2

อยางไรกด การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยยงคงตองดำาเนนตอไป เพอพฒนาศกยภาพของระบบการทำางานของราชการไทยใหมความทดเทยมกบตางประเทศ การศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI ทมการใชงานอยางแพรหลายและเปนทยอมรบในปจจบน มาเปนเทคโนโลย ebXML ในระบบ e-Customs นน เพอนำาแนวทางทไดมาพจารณาแกไขปญหาและอปสรรคของการเปลยนแปลงระบบงานเพอใหเปนทยอมรบของเจาหนาทผปฏบตงาน และภาคธรกจทมสวนไดสวนเสยกบการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเปรยบเทยบการทำางานของระบบงานทงสองระบบ รปแบบของระบบงานทมความแตกตางกน ความตองการของผทมสวนเกยวของกบการใชระบบงาน และเสนอแนะวธการแกไขปญหาทเกดขนจากการเปลยนแปลงเทคโนโลย ในการศกษาปจจยตางๆทสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงน ใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขปญหาเกยวกบการเปลยนแปลงระบบงาน และเสนอแนะตอผพฒนาโปรแกรมใหแกไขปญหาไดตรงตามความตองการของผใชงาน ซงจะนำาไปสการพฒนากรมศลกากรใหกาวสความเปนมาตรฐานของการเปนหนวยงานทใหการสนบสนนภาคธรกจนำาเขาสงออกตอไป

1.2 วตถประสงค1.2.1 เพอเปรยบเทยบประสทธภาพของเทคโนโลยและ

ระบบการทำางานของเทคโนโลย EDI และ เทคโนโลย ebXML 1.2.2 เพอศกษาปจจยทมผลกระทบตอการเปลยนแปลง

เทคโนโลย EDI เปนเทคโนโลย ebXML ทมผลตอภาคธรกจ1.2.3 เพอจดทำาแนวทางแกไขปญหาของระบบงานเสนอ

แนะแกหนวยงานทเกยวของในการปรบปรงการใหบรการและการพฒนาระบบ

1.3 ขอบเขตของโครงง�น

3

1.3.1 การศกษานทำาการศกษาการทำางานของระบบงานศลกากรเฉพาะ e-Import และ e-Export ทใชเทคโนโลย EDI และ ebXML ของดานศลกากรลาดกระบงดวยการใชงานระบบจรงและนำามาเปรยบเทยบ และใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทสมขนมาเพอนำาขอมลมาประมวลผลและนำาผลทไดนนมาวเคราะหหาปจจยทสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ประสทธภาพของเทคโนโลย และขอเสนอแนะแนวทางเพอนำาเสนอใหผทมสวนเกยวของกบการพฒนาระบบตอไป

1.3.2 การศกษานไมไดทำาการศกษาการเขยนโปรแกรม แตเป นการศกษาในเชงการบรหารจดการเพ อใหทราบถงการเปลยนแปลงเทคโนโลยทมตอองคกรทงภาคเอกชนและภาครฐ

1.4 วธก�รศกษ�1.4.1 การวดประสทธภาพของการใชงานเทคโนโลย EDI

และ ebXML ศกษาจากภาคธรกจและเจาหนาทททำาธรกรรมทดานศลกากรลาดกระบง

1.4.2 ศกษาและวเคราะหปจจยททำาใหเกดผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI มาเปนเทคโนโลย ebXML และหาแนวทางแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนในการใชงานระบบและหาแนวทางเพอตอบสนองความตองการของผใชงานระบบ

1.4.3 ศกษาผลไดและผลเสยของการเปลยนแปลงและนำามาเปนแนวทางในการแกไข ปองกน และปรบปรงการพฒนาโปรแกรมตอไปในอนาคต

1.4.4 เปรยบเทยบประสทธภาพของเทคโนโลย EDI และ ebXML โดยการเปรยบเทยบความสามารถดานเทคโนโลย ความปลอดภยของระบบ e-Import และ e-Export และเปรยบเทยบขอดขอเสยของการเปลยนแปลงเทคโนโลยของดานศลกากรลาดกระบง โดยใชแบบสอบถามภาคธรกจและเจาหนาท ซงเจาหนาทมจำานวน 142 ราย และภาคธรกจสำารวจตามมลคาการนำาเขาตามเลข

4

ประจำาตวผเสยภาษอากร ประจำาป พ.ศ. 2549 จำานวน 10,300 ราย และตวแทนสายเรออก 6 บรษทจำานวนของตวอยางทใชสมเพอทำาแบบสอบถาม มวธการกำาหนดขนาดของกลมตวอยาง ดงนใชสตรการคำานวณของ Taro Yamane

n = N/ (1+Ne2)

e = ความคาดเคลอนของการสมตวอยางN = จำานวนประชากรn = จำานวนกลมตวอยางขนาดกลมตวอยางของเจาหนาท n = 142/(1+142(0.05)2) = 104.75 ~ 105 รายขนาดของกลมตวอยางผประกอบการและตวแทนออกของ n = 10300/(1+10300(0.05)2) = 385 รายและตวแทนสายเรออก 6 บรษท บรษทละ 3 ราย

1.4.5 ศกษาและเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร รายงานการวจย บทความ วารสาร ขอมลจากอนเตอรเนต ทงในและตางประเทศ

1.5 ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ1.5.1 ป ร ะ โ ย ช น เ ช ง ท ฤ ษ ฎ (Theoretical

Contribution)ก. ทำาใหทราบถงประสทธภาพของเทคโนโลยทนำามาใช

ในระบบงานของศลกากร ข. ทำาใหทราบถงการเปลยนแปลงเทคโนโลยของ

องคกรตอการตอบสนองความพงพอใจของภาคเอกชนค. ประโยชนเชงปฏบต (Practical Contribution)

5

ง. ผพฒนาระบบงานและผบรหารสามารถนำาขอมลไปใชในการแกไข เปลยนแปลง วางแผนและกำาหนดแนวทางการพฒนาเทคโนโลยเพอใหตอบสนองผใชงานได

จ. สามารถนำาขอมลของการวจยมาใชเปนแนวทางปองกนการเกดปญหาของการเปลยนแปลงเทคโนโลยในอนาคต

1.6 ขนตอนในก�รดำ�เนนง�น

ตารางท 1.1 ขนตอนและระยะเวลาในการดำาเนนการวจย

ขนตอนในก�รดำ�เนนง�น

2550 2551ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

1.ศ ก ษ า ร ว บ ร ว มขอมลของเทคโนโลย EDI และ ebXML2.ศกษาการใชงานโปรแกรมในระบบ EDI และ e-

6

Customs2.อ อ ก แ บ บแบบสอบถามและคดเลอกตวอยาง3.เกบขอมลกบกลมต ว อ ย า ง โ ด ย ใ ห ท ำาแบบสอบถาม4.เกบรวบรวมขอมล 5.วเคราะหขอมล6.สรปผลการวเคราะหแบะรายงานผลการวจย หาแนวทางแกไขปญหา และเสนอแนะ

1.7 อปกรณทใชในก�รพฒน�ง�น

1.7.1 ฮ�รดแวรก. คอมพวเตอร CPU ไมตำากวา 1.5 GHzข. เครองพมพ Laser 1 เครองค. เครองโทรสาร โทรศพท กระดาษง. แหลงส ำาหรบเก บขอมล External Hard disk

80 GB.1.7.2 ซอฟทแวร

ก. โปรแกรม SPSS สำาหรบ Windows version 15ข. MS.Offices 2003 (Word, Excel,

PowerPoint)ค. MS.Visio 2003

7

1.8 ขอจำ�กดในก�รทำ�โครงง�น1.8.1 อปสรรคในการส มต วอย างท ม ค วา ม เข า ใ จ

เทคโนโลยทง 2 คอนขางนอยเนองจากกลมตวอยางไมไดรบความร เพยงพอเกยวกบระบบงานทมการเปลยนแปลง

1.8.2 ขดจำากดในการคนหาขอมลเกยวกบเทคโนโลย ebXML ทนำามาใชในประเทศไทย

1.9 สมมตฐ�นในก�รศกษ�1.9.1 ประสทธภาพของเทคโนโลย ebXML ทนำามาใช

แทน EDI มลกษณะการทำางานเหมอน EDI แตมประสทธภาพมากกวาทางดานความปลอดภยในการรบและสงขอมล การแกไขขอมล มการยนยนตวตนของผรบและสงขอมลอยางชดเจน ไมเหมอนกบเทคโนโลย EDI ททำาใหเกดความเสยหายตอการปฏบตงานของภาครฐได เนองจากไมมการยนยนตวตนของผรบและสามารถทำาใบขนสนคาไดโดยไมจำากด เพราะไมมการจบขอมลกบ manifest เรอทสงเขามาเหมอนกบ ebXML ดงนน ebXML จงมประสทธภาพทดกวา

1.9.2 ปจจยทจะสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ณ ดานศลกากรลาดกระบง ประกอบดวย

ก. ตนทน ประกอบดวย - ตนทนภายใน

1. คาใชจายในการเปลยนซอฟทแวรใหมสง2. คาใชจายในการเชาซอ CA และ ลายเซน

อเลกทรอนกสรายป 3. คาใชจายในการอบรมเจาหนาท4. คาใชจายดานเอกสารกระดาษ5. คาใชจายในการใชบรการ VANs

- ตนทนภายนอก

8

1. กรณไมซอซอฟทแวร คาใชจายในการจางเคานเตอร เซอรวส

ข. พนธมตร ทางหนวยงานภาครฐยงไมมความพรอมในการเชอมโยงขอมลในปจจบน ทง BOI การนคมอตสาหกรรม (เขตปลอดอากร) เปนตน ทำาใหตองใชเอกสารประกอบเปนเอกสารอย และกรมศลกากรไมสามารถอพเดทขอมลแบบ real time ไดทกวนแตสามารถนำาไปวางทกระทรวงการคลง 1 ครง/สปดาห ซงทกหนวยงานจะสามารถดงขอมลไปใชได

ค. กระบวนการทำางาน- การทำางานของเจาหนาท ลดภาระการทำางานของเจา

หนาทเพออำานวยความสะดวกทางการคา แตเพมภาระผประกอบการในการยนยนตนเอง

- บรษทตองศกษาทำาความเขาใจระเบยบการปฏบตพธการใหม

- หากมขอผดพลาดทขนตอนการนำาสนคาออกจากอารกขาศลกากร ไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได หากพบความผดจะถกดำาเนนการในชนคด

ง. โปรแกรม- การทำางานของโปรแกรมของแตละ software

house ไมเหมอนกน ทำาใหเกดขอผดพลาดในการรบขอมลของศลกากร

- ความสบสนในการใชงานซอฟทแวรซงมความยงยากซบซอน

1.9.3 ควรปรบปรงและใหความรความเขาใจเกยวกบระเบยบพธการและการใชงานโปรแกรมแกผประกอบการ และควรปรบเปลยนซอฟทแวรใหเขาใจงายเหมาะแกการใชงานสำาหรบทกๆธรกจ

9

บทท 2

ทฤษฎ ง�นวจย และเทคโนโลยทเกยวของในบทน จะนำาเสนอ รปแบบของระบบทนำามาใชกบงาน

ศลกากรในปจจบน เทคโนโลยทเกยวของกบงานศลกากร การเปรยบเทยบขนตอนในการผานพธการศลกากรโดยใช EDI และ e-Customs ขอดและขอเสยของนำาเทคโนโลยมาใชกบระบบงานศลกากร และแนวคดในการวดประสทธภาพของระบบงานศลกากร

2.1 เทคโนโลย Electronic Data Interchange (EDI) ในชวงระยะเวลา 10 ปทผานมา เกดการพฒนาเทคโนโลยทาง

ดานคอมพวเตอรอยางตอเนอง ทงในดานฮารดแวร (Hardware)

10

และซอฟตแวร (Software) ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงเทคโนโลยตางๆอยางมาก และรวมถงการมเทคโนโลยใหมๆ ทไดถกพฒนาขนเพอใชประโยชนในเชงพาณชยมากมายและนำามาใชในอตสาหกรรมตางๆอยางแพรหลาย เทคโนโลย Electronic Data Interchange (EDI) เปนอกหนงเทคโนโลยทถกนำามาใชเปนเครองมอในการแลกเปลยนและถายโอนขอมลระหวางองคกรทเปนคคาทางธรกจผานกระบวนการสอสารขอมลทางอเลกทรอนกสโดยมวตถประสงคเพอเปนการเพมประสทธภาพในการจดการโซอปทาน ซงจะเปนการเพมความสามารถในการแขงขนทางธรกจขององคกรคำาจำากดความของเทคโนโลย EDI มหลายรปแบบซงมความหมายทใกลเคยงกน ดงน

Electronic Data Interchange (EDI) คอ การแลกเปลยนเอกสารทางธรกจระหวางบรษทคคาในรปแบบมาตรฐานสากลจากเครองคอมพวเตอรเครองหนงไปยงเครองคอมพวเตอรอกเครองหนง มสององคประกอบทสำาคญในระบบ EDI คอ การใช เอกสารอเลกทรอนกสมาแทนเอกสารทเปนกระดาษเอกสารอเลกทรอนกสเหลานตองอยในรปแบบมาตรฐานสากลดวยสองปจจยน ทกธรกจสามารถแลกเปลยนเอกสารกนไดทวโลก

หรอ “EDI คอ การสอสารแลกเปลยนขอมลทางดานการคาทมลกษณะเปนเอกสารอเลกทรอนกส โดยมรปแบบทเปนมาตรฐานระหวางเครองคอมพวเตอรในองคกรทประยกตใชกบเครองคอมพวเตอรในองคกรอนๆผานทางระบบการสอสารทสามารถเชอมตอระหวางองคกรไดโดยไมจำาเปนตองใชแบบฟอรมทเปนกระดาษ”1

___________________________________________________________________

1 Technology Today, ผศ.ดร.ตรทศ เหลาศรหงสทอง ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรและคณะ : พฤศจกายน 2548

11

กระบวนการทำางานของ EDI จะเรมจากการทองคกรใดๆเลอกตดสนใจทจะแลกเปลยนขอมลทเปนเอกสารอเลกทรอนกสกบองคกรอนๆในลกษณะของคคา โดยตองผานขนตอนการกำาหนดรปแบบของโครงขายทจะเชอมโยงขอมลระหวางคคาทงสอง หลงจากนนบรษทคคารายแรกจะทำาการแปลงขอมลทางธรกจนนจากรปแบบทเปนมาตรฐานของตนเองใหเปนรปแบบมาตรฐานของ EDI แลวจงทำาการจดสงขอมลไปใหบรษทคคารายท 2 รบ โดยบรษทคคารายท 2 กตองเปลยนขอมลนนใหเปนรปแบบทเปนมาตรฐานของบรษทเอง สรปไดวากระบวนการทำางานของ EDI มสวนประกอบหลก คอ

1. คคาทจะทำาการสอสารขอมลทางธรกจผานทางเครองคอมพวเตอร

2. ระบบการสอสารทจะเชอมตอระหวางทง 2 องคกร โดยระบบการสอสารดงกลาวจะเปนระบบใดกได เชน Value Added Network (VAN) หรอ World Wide Web หรอ Integrated Service Digital Network เปนตน

3. ระบบการแปลงขอมลของทง 2 ฝาย (EDI Enabling Software หรอ Translator) ใหเปนขอความมาตรฐานในระบบตางๆ เชน ระบบ UN/EDIFACT หรอ EANCOM โดยมแบบจำาลองพนฐาน

12

ภาพท 2.1 แสดงโครงสรางพนฐานของ EDI

2.1.1 ปจจยสำาคญทมผลตอการนำา EDI มาประยกตใชในองคกร

1. การเลอกมาตรฐานหรอรปแบบของ EDI ระบบและรปแบบของ EDI ทใชอยในปจจบนในภมภาคตางๆมหลายมาตรฐาน และหลากหลายลกษณะการใชงาน การศกษาการเลอกระบบ EDI ใหเหมาะสมกบธรกจเพอทจะสามารถสรางผลประโยชนสงสดใหกบองคกรนนเปนสงทสำาคญ ดงจะเหนไดจากตวอยางของระบบ EDI ทใชกนอยางแพรหลายในปจจบน ไดแก

ก. Supply-Net เปนบรการ EDI แบบครบวงจรเหมาะสำาหรบผคาปลกในการตดตอทำาธรกจการคากบตวแทนจำาหนายสนคา

13

ข. MarineNet คอระบบ EDI ทใหบรการดานการขนสงทางเรอ เหมาะสำาหรบตวแทนออกของททำาหนาทรบสงเอกสารเพอดำาเนนการออกของกบทาเรอ และการสำาแดงภาษสนคาศลกากร

ค. Cuslink เปนระบบ EDI สำาหรบผนำาเขาและสงออกสนคา สำาหรบตวแทนออกของในการรบสงขอมล เพอสำาแดงคาภาษกบทางศลกากร

2. ความสมพนธระหวางบรษทคคา ความสมพนธทดระหวางธรกจคคาเปนปจจยทสำาคญตอการประยกตใช EDI จะเปนการแลกเปลยนขอมลทางธรกจเชงลกระหวางองคกร ซงการนำา EDI มาใชในองคกรจะทำาใหเกดความสมพนธทดและนโยบายการคาในระยะยาวระหวางองคกร

3. การสนบสนนของผบรหารระดบสง การนำา EDI มาใชเพอใหเกดความสำาเรจตองอาศยความรวมมอจากบคลากรในแผนกตางๆทงภายในและภายนอกองคกร ดงนนการสนบสนนและการผลกดนของผบรหารระดบสงจะเปนการสรางสภาพแวดลอมในการทำางานขององคกรในการประยกตใช EDI โดยรวมถงการจดหาบคลากร เงนทน และเครองมอหรออปกรณทจำาเปนตางๆ

4. ระบบโทรคมนาคม ระบบ EDI เปนการแลกเปลยนขอมลระหวางเครองคอมพวเตอรภายในองคกรและระหวางองคกร ซงจะตองมระบบโทรคมนาคมเปนตวสงถายขอมล ทำาใหระบบพนฐานทางดานโทรคมนาคมเปนปจจยทมความสำาคญยง

5. ระบบรกษาความปลอดภยและการตรวจสอบระบบนน เนองจาก EDI เปนการแลกเปลยนขอมลทางธรกจระหวางองคกร ดงนนจงตองมมาตรการในการปองกนไมใหขอมลทางธรกจเกดการรวไหลไปยงภายนอก และตองตรวจสอบความถกตองไดเพอปองกนความผดพลาดทจะเกดขน

14

6. ความสามารถของผใหบรการดาน EDI ถาองคกรมขอจำากดในการลงทนทำา EDI ดงนนการจางผใหบรการจงเปนอกทางเลอกหนง ผใหบรการจะตองสามารถสรางโครงขายการจดซอทจะปรบปรงระบบการทำางานของหนวยงานใหมประสทธภาพมากขน ลดเวลาการจดการทางธรกรรม และนำาเสนอใหเหนการลดตนทนระยะยาวเมอนำาเทคโนโลยของผใหบรการมาใชองคกรตองสามารถตรวจสอบการทำางานในแตละสวนของผใหบรการได สามารถจดการใบสงซอ และการสงสนคาตลอดจนยนยนการสงสนคาครบกระบวนการผานทางสออเลกทรอนกส

2.1.2 ประโยชนของ EDI1. เพมความพอใจใหกบลกคา และการสรางความสมพนธ

ระหวางองคกรและในการดำาเนนธรกจระยะยาวระหวางองคกร

2. ลดตนทนของสนคาคงคลงภายในองคกรและระหวางองคกรผคาและลกคาใหอยในระดบทเหมาะสม

3. เพมความถกตอง รวดเรว และแมนยำาในการจดทำารบสงเอกสาร เชน ใบสงของ (Invoice) และใบสงซอสนคา (Purchase Order)

4. เพมการแลกเปลยนขอมลระหวางธรกจคคา

5. ลดความผดพลาดจากการพมพหรอคดลอกขอมลดบ

6. ลดระยะเวลาในการจดหา (Lead time) สนคาตลอดทงโซอปทาน

7. ลดตนทนคาใชจายในการดำาเนนธรกรรมหรอการจดการ เชน คากระดาษ คาจดสงเอกสาร คาจดเกบเอกสาร และลดจำานวนพนกงาน

8. เพมความรวดเรวในการตอบสนองไปยงลกคา

2.1.3 อปสรรคของการนำา EDI มาใชในองคกร

15

1. การประยกตใช EDI จำาเปนตองใชทนในการจดหาสง และผลตอบแทนทไดนนเปนผลตอบแทนทางออม ซงโดยทวไปนนนกธรกจจะคำานงถงผลตอบแทนโดยตรงมากกวาผลตอบแทนทางออม จงทำาใหยากตอการตดสนใจลงทนใช EDI

2. การใช EDI ใหเกดประสทธภาพสงสดนนตองนำาระบบ EDI มาใชตลอดทงโซอปทาน โดยรวมถงลกคาและซพพลายเออร ซงในการรวมลงทนนนตองใชระยะเวลาและความพยายามอยางมาก

3. ในการนำา EDI มาประยกตใชในองคกรนน องคกรตองมการเปลยนแปลงการจดการดานทรพยากรบคคลเพอใหรองรบกบการใช EDI โดยผบรหารมสวนชวยในการสรางวสยทศน เพอนำามาบรหารจดการดานเทคโนโลย ดงตอไปน

3.1. การจดการฝกอบรมใหกบพนกงานขององคกรใหสามารถใชเทคโนโลยใหมได

3.2. การวาจางผเชยวชาญและทปรกษาในการจดสมมนา เพอสงเสรมและกระตนใหเกดความสำาคญในการนำาเอาเทคโนโลยมาใชในการปฏบตงาน

3.3. มการประเมนการเปลยนแปลงเมอนำาเทคโนโลยมาใช

3.4. ตองจดหาผทมความเขาใจและเชยวชาญมาทำาหนาทดแลระบบ

2.1.4 การนำา EDI มาใชในกจกรรมดานโลจสตกส

1. การบรหารจดการการสงซอสนคา เชน ใบสงซอ ใบแจงหน ใบเสนอราคา ใบแจงการจาย เปนการจดการขอมลดานการเงนทำาใหเกดความสะดวก รวดเรวและถกตองสำาหรบธรกรรมของบรษทและลกคา

16

2. การบรหารจดการดานการขนสง เชน ใบตราสงสนคา ใบจองตสนคา ใบสงปลอยสนคา

3. การบรหารจดการสนคาคงคลง เชน การควบคมจำานวนของสนคาใหมความเหมาะสม โดย EDI จะสามารถนำามาลดตนทนไดอยางมประสทธภาพ

4. การบรหารจดการดานการบรการลกคา เชน การโอนเงนทางอเลกทรอนกส การรบคนสนคา ซงจะสามารถลดตนทนและสรางความพอใจใหลกคา

2.1.5 เทคโนโลย EDI สำาหรบงานศลกากรกรมศลกากรนำาระบบ EDI (Electronic Data

Interchange) มาใชสำาหรบการสงออกและการนำาเขาสนคาอยางครบวงจร ซงทำาใหการนำาสนคาออกจากอารกขาศลกากรมความสะดวกและรวดเรวขน ผสงออก ผนำาเขา และตวแทนออกของสามารถจดเตรยมใบขนสนคาภายในสำานกงานของตน แลวสงใบขนสนคามายงกรมศลกากรโดยผานระบบ EDI ซงกรมศลกากรสามารถตรวจสอบความถกตองของใบขนสนคาทางระบบไดในทนท หากขอมลทไดรบถกตอง ตวแทนออกของสามารถจดพมพใบขนสนคาและนำามายน ณ ททำาการกรมศลกากรเพอชำาระอากรและตรวจปลอยสนคา โดยกรมศลกากรไดตดตงระบบเพอใชในดานการสงออก ณ สำานกงานศลกากรทาอากาศยานกรงเทพ ตงแต เดอน เมษายน พ.ศ. 2541 และสำานกงานศลกากรทาเรอกรงเทพ ตงแต เดอน กนยายน 2541 และไดตดตงระบบเพอใชในงานนำาเขา ณ สำานกงานศลกากรทาเรอกรงเทพ และสำานกงานศลกากรทาอากาศยานกรงเทพ และตดตงระบบเพอใชในการนำาเขาและสงออก ณ สำานกงานศลกากร และดานศลกากรอนๆ ทวประเทศ ภายในป พ.ศ. 2542 โดยประโยชนทผมสวนเกยวของกบงานศลกากรจะไดรบ คอ สามารถออกของไดรวดเรว ชวยลดความผดพลาดทเกดจากการบนทกขอมลซำาซอน ชวยลดตนทนเกยวกบการบรหารระบบ

17

สนคาคงคลง เพราะสามารถกำาหนดเวลาทแนนอนในการซอและตรวจปลอยสนคาออกจากอารกขาศลกากรทำาใหไมจำาเปนตองกกตนสนคา และยงลดคาใชจายเกยวกบการจดการเอกสารตางๆ พรอมทงประหยดเวลาในการเดนทางมาตดตอกบกรมศลกากร และลดปญหาการดำาเนนการเกยวกบการดแลเงนสดและเชค เมอผประกอบการคาเขาสระบบการชำาระเงนผานธนาคาร (Electronic Funds Transfer) และยงมขอมลขาวสารทปรบปรงใหทนสมยพรอมทจะนำามาใชในการบรหารงานไดทนตอความตองการ

วตถประสงคทกรมศลกากรนำาระบบ EDI มาใช คอ เพอเพมประสทธภาพการบรหารงานและปรบปรงคณภาพของการใหบรการแกผประกอบการการคาระหวางประเทศ และหนวยงานอนทเกยวของ เชน ผนำาเขา ผสงออก ตวแทนออกของบรษทตวแทนเรอ และบรษทตวแทนสายการบน เปนตน และสามารถลดตนทนในการบรหารงานขององคกรทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน เนองจากการแลกเปลยนขอมลดวย EDI สามารถชวยลดขนตอนการตดตอสอสารระหวางองคกร และสามารถถายโอนขอมลขาวสารกนไดโดยตรงระหวางองคกรดวยความสะดวกและรวดเรว ทงยงมการพฒนาระบบสารสนเทศเพอสนบสนนขอมลขาวสารสำาหรบการบรหาร วางแผน และตดสนใจทมประสทธภาพ และทนตอสถานการณ

2.1.6 รปแบบการใหบรการและผรบบรการระบบ EDI เนนการใหบรการในการออกใบขนสนคา

(ประมาณ 90 % ของการใชงานของทงระบบ) ซงเปนลกษณะการประมวลผลรายการ (Transaction processing) ซงระบบ EDI ทำาใหการใหบรการการออกใบขนสนคามความสะดวกรวดเรวขน โดยทผรบบรการทระบบตรวจสอบแลวผาน Green Line จะสามารถลดขนตอนในการตรวจสอบเอกสารได

ผรบบรการของระบบ EDI จะประกอบดวย 3 สวน ไดแก ผใชระบบโดยตรง (Direct EDI User) ผรบบรการทจดบรการของ

18

ภาคเอกชน (Private Counter Service) ผ ร บบร การจากตวแทนออกของ (Customs Broker)

2.1.7 การเปรยบเทยบพธการศลกากรในระบบ EDI และระบบ Manual

ตารางท 2.1 การเปรยบเทยบพธการศลกากรในระบบ EDI และระบบ Manual

รายละเอยด ระบบ Manual ระบบ EDI1.ผใช จดทยงไมไดตดตง

ระบบ EDIEDI user (ผนำาเขา, ผสงออก, Broker, Service Counter ของเอกชน)

2.การรบขอมลใบขนสนคา

เจาหนาทของกรมศลกากร Key จากใบขนหลงจากตรวจปลอย (ขาเขา) หรอรบบรรทก (ขาออก)

EDI user สงขอมลผานทางสายสอสาร

3.เวลาในการรบขอมล

ยนเอกสารกบเจาหนาท ทำาไดเฉพาะในเวลาทำาการ

เครองคอมพวเตอรดำาเนนการโดยอตโนมตตลอด 24 ชวโมง

4.ประเภทใบขนสนคา

ใบขนทกประเภท ใบขนทกประเภท (ยกเวน ใบขนถายลำาผานแดน, ขอออกของไปกอน หรอ

19

กรณพเศษทไมสามารถบนทกดวยระบบปกตได)

5.ขอมลใบขนสนคา

(invoice) ไมตองปอนขอมลใบขนสนคา

ปอนขอมลใบขนสงสนคา

6.การตรวจสอบพธการ

ตองตรวจสอบพธการ ถาใบขนนนถกจดเปนพวก green line ไมมการตรวจสอบพธการ

7. การตรวจของ

ตรวจทก Shipment สมตรวจ

ทมา : ศนยสารสนเทศ กรมศลกากร

2.1.8 ขนตอนการทำางานของเทคโนโลย EDI ทใชในกรมศลกากร

การแลกเปลยนขอมลเอกสารธรกจในระบบ EDI มขนตอนในการทำางานระหวางเครองคอมพวเตอรของผสงกบเครองคอมพวเตอรของผรบ ดงตอไปน

1. ผสงเอกสาร EDI (Sending System)1.1. เร มตนผสงเอกสารตองมโปรแกรม (In House

Application) ส ำาหรบบนท กขอม ลของเอกสารต าง ๆ เชน invoice ใบขนสนคา เปนตน โปรแกรมนผ สง เอกสารสามารถพฒนาโปรแกรมขนเองหรอซอโปรแกรมสำาเรจรป

1.2. ผสงเอกสารบนทกรายละเอยดของเอกสารตาง ๆ เขาสเครองคอมพวเตอร

20

1.3. ผสงเอกสารตรวจสอบความถกตองครบถวน ของขอมลทบนทกลงโปรแกรมในเครองคอมพวเตอรกอนสงไปใหเครองคอมพวเตอรของผรบเอกสาร

1.4. ผสงเอกสารสงใหเครองคอมพวเตอรสงขอมลไปใหเคร องคอมพวเตอรของผรบเอกสารเมอไดรบคำาส ง เคร องคอมพวเตอรของผสงเอกสารกจะทำาการคดแยกขอมล ทตองการสงจากฐานขอมลใหอยในรปทพรอมจะถกแปลงเปนเอกสาร EDI

1.5. ซอฟแวร EDI จะทำาการแปลงขอมลทตองการสงใหอยในรปของเอกสาร EDI หรอเรยกวาเอกสารอเลกทรอนกส เชน EDIFACT Format

1.6. ชดคำาสงทำาหนาทตดตอสอสารขอมลทจะสงไปยงเครองคอมพวเตอรของผใหบรการ EDI

2. ผใหบรการ EDI (VANS: Value added Network System) เครองคอมพวเตอรของผใหบรการ EDI จะดำาเนนการดงตอไปน

2.1. ตรวจสอบสทธการใชบรการ EDI ของผสงเอกสาร เชน ตรวจสอบรหสผาน เปนตน

2.2. เมอไดรบขอมลจากผสงเอกสารแลวทำาการแปลงขอมลจากมาตรฐานหนงเปนอกมาตรฐานหนงในกรณทผสงและผรบเอกสารใชมาตรฐาน EDI ทตางกน

2.3. ตรวจสอบขอมลวาตรงตามมาตรฐานหรอไม 2.4. นำาเอกสาร EDI ทไดรบจากผสงเอกสารไปเกบไวใน

Mailbox ของผรบ3. ผรบเอกสาร EDI (Receiving System) เครอง

คอมพวเตอรของผรบเอกสารจะดำาเนนการดงตอไปน3.1. ผรบเอกสารตดตอกบเครองของผใหบรการ EDI

ผานเครอขายสอสาร เชน โทรศพท เพอรบเอกสารทอยใน Mailbox

21

3.2. อานเอกสาร EDI (EDIFACT Format) จาก Mailbox และสงขอความตอบรบแจงใหผสงเอกสารทราบวาไดรบขอมลเรยบรอยแลว

3.3. ซอฟแวร EDI แปลงเอกสาร EDI ใหอยในรปแบบทผรบเอกสารเอาไปใชงานภายในองคกรได

3.4. เครองคอมพวเตอรของผรบเอกสารจะนำาขอมลทผานการแปลงเรยบรอยแลวมาทำาการประมวลผล และจดเกบลงในฐานขอมล 2.1.9 ประโยชนทไดรบของการนำาระบบ EDI มาใชในการปฏบต

พธการศลกากร

1. ชวยลดระยะเวลาในการเดนพธการศลกากร เชน ไมตองผานขนตอนการออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากร เพราะเครองคอมพวเตอรจะออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากรให

2. ชวยลดความผดพลาดในการคำานวณคาภาษอากร เพราะโปรแกรมคอมพวเตอรไดตรวจสอบการคำานวณแลว

3. กรณใบขนสนคาขาเขา เจาหนาทไมตองบนทกขอมลใบขนสนคาทงฉบบ จะบนทกขอมลบางไฟลเทานน เพราะใบขนสนคาไดถกสงมายงกรมศลกากรในระบบ EDI แลว

4. กรณใบขนสนคาขาออก จะลดจำานวนเจาหนาทตรวจสอบลง

5. มระบบขอมลท Update ตลอดเวลา6. ลดตนทนในการบรหารระบบสนคาคงคลง7. กรมศลกากรสามารถใหบรการระบบ EDI ไดตลอด 24

ชวโมง8. ระบบ EDI จะมบรการใหผสงออกสอบถามขอมลจาก

เครองคอมพวเตอร ของกรมศลกากรไดอตโนมต เพอตรวจเชคสนคาทนำาเขา และสงออกวาไดรบอนมตหรอยง

22

2.2 เทคโนโลย ebXML (Electronic Business eXtensible Markup Language)

“แนวโนมของการดำาเนนธรกรรมทางอเลกทรอนกสระหวางองคกรนน มการขยายตวอยางรวดเรวทวโลก โดยเฉพาะการดำาเนนธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส ระหวางภาคธรกจ หรอ เรยกวา แบบบทบ (Business to Business) องคกรทเปนคคาทางธรกจตางมการแลกเปลยน เอกสารทางธรกจ ผานสออเลกทรอนกส เชน การรบสงเอกสารการสงซอและใบกำากบสนคา เปนตน การทำาธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส แบบบทบน มประโยชนในดานการแลกเปลยน เอกสารทางธรกจ และยงไดประโยชนในการลดตนทนการดำาเนนการ การเพมประสทธภาพในการดำาเนนธรกจ ความคลองตว และความรวดเรวในการดำาเนนธรกจ องคกรธรกจทวโลกจงใหความสนใจในการพฒนาระบบสารสนเทศ ในองคกรใหสามารถรองรบการทำาพาณชยอเลกทรอนกส ในลกษณะเชอมโยงระหวางธรกจกบธรกจกนมากขน

นอกจากน กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ ระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย ไดกำาหนดแนวทางสงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศเพอยกระดบขดความสามารถของผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) โดยการเชอมโยงระบบธรกรรมทางอเลกทรอนกสของผประกอบการ ประสทธภาพดงกลาวจะเกดขนได ถามมาตรฐานในการแลกเปลยนเอกสารในเชงธรกรรมและการแลกเปลยนบรการระหวางระบบสารสนเทศของผประกอบการเหลานน การดำาเนนธรกรรมทางอเลกทรอนกสในรปแบบดงเดมนน องคกรตางๆ ไดใชระบบการแลกเปลยนขอมลใน รปแบบอดไอ (Electronic Data Interchange) ซงมจดเดนในดานของมาตรฐานทรองรบการดำาเนนงานทางธรกจ มความปลอดภยของขอมล และเปนมาตรฐานเปด

แตการแลกเปลยนขอมลแบบอดไอน ม ขอจำากด ในดานตางๆ ทเปนสวนสำาคญในการพฒนาระบบสำาหรบ ผประกอบการ

23

ขนาดกลางและขนาดยอม เนองจากเปนระบบทมความซบซอน และตองใชผชำานาญเฉพาะทาง รวมถงคาใชจายในการพฒนาระบบ และคาใชจายในการแลกเปลยนขอมล คอนขางสง เนองจากใชเครอขายเฉพาะในลกษณะ VAN (Value Added Network) ดวยขอจำากดดงกลาวของการแลกเปลยนขอมล ดวยระบบอดไอ จากผลการสำารวจจาก นตยสารฟอรจน พบวาองคกรธรกจ ชนนำา 1000 อนดบแรกของโลกมองคกรทมศกยภาพและไดใชระบบอดไออยถงรอยละ 95 ในขณะทมเพยงรอยละ 2 ของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทวโลก เทานนทไดใชประโยชนจากระบบอดไอ

อยางไรกตาม องคกรธรกจในปจจบน ตางมความสนใจในการรวมเขาส ตลาดการคาทางอเลกทรอนกส ซงเปนตลาดทองคกรแตละองคกรสามารถคนหากนและกนได มการแลกเปลยนเอกสารทางธรกจ และมการแลกเปลยนบรการหรอขอมลตางๆ ระหวางกน โดยทองคกรไมวาจะเปนขนาดใด หรอมสถานทตงอยทแหงใดในโลก กสามารถเชอมโยงถงกนได โดยมตนทนตำา มความปลอดภยของขอมล และไมจำากดแพลตฟอรมของระบบสารสนเทศในองคกรตางๆ เหลานน และ การคาดหวงวาระบบดงกลาวจะชวยลดตนทนในการ ดำาเนนธรกจ ชวยขยายโอกาส ทางธรกจ และชวยเพมขดความสามารถในการแขงขน

เทคโนโลยของอนเทอรเนตเปนเทคโนโลยเปดทใชกนอยางแพรหลาย และตนทนในการพฒนาไมสงเหมอนการแลกเปลยนขอมล แบบอดไอ รวมถงมระบบในการปองกนความปลอดภยของขอมล ประกอบกบเทคโนโลยของการแลกเปลยนขอมลในรปของ XML (Extensible Markup Language) ซงเปนภาษาทมโครงสราง สามารถรองรบความตองการในการแลกเปลยนขอมลทางธรกจระหวางองคกรได จากความสามารถของ XML ทำาให XML ไดรบการยอมรบวา เปนภาษาของฐานขอมลบนเวบ และเปนกลไกในการ แลกเปลยนระหวางแอพพลเคชนไดเปนอยางด”2

24

2.2.1 ebXML (electronic business eXtensible Markup Language) เปนมาตรฐานใหมในการพฒนารปแบบการคาแบบ e-Business เพอแกไขปญหาความหลากหลายของรปแบบขอมลในองคกรตางๆ จากมาตรฐาน EDI เกา โดยมาตรฐานนเปนการประสานความรวมมอระหวาง 2 หนวยงาน 3 คอ

1. United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business (UN/CEFACT) เปนหนวยงานสหประชาชาตทำาหนาทดแลนโยบายและการพฒนาเทคโนโลยเกยวกบการตดตอทางการคาและธรกจทางอเลกทรอนกส รจกกนแพรหลายในเรองการพฒนามาตรฐาน UN/EDIFACT ทใชสำาหรบการแลกเปลยนขอมลในรปแบบ EDI (Electronic Data Interchange) ระบบเกา

2. Organization for the Advancement of Structured Information Standards (OASIS) เปนสมาคมผไมมงหวงกำาไรทางธรกจอนเปนการรวมตวระหวางบรษทชนนำาดาน IT ทวโลก เพอจดตงและดแลขอกำาหนดและมาตรฐานตางๆ ทใชในการปฏบตรวมกนระหวางระบบสารสนเทศ ตางแพลตฟอรม (Platform) อยางอตโนมต

ebXML คอ ชดของขอกำาหนดในการทำาใหทกๆองคกร ทตงอยในทกๆท สามารถประกอบธรกจรวมกนโดยผานเครอขายอนเทอรเนต โดยชดของขอกำาหนดประกอบดวย 5 สวน

ก. Business Processesข. Core Componentsค. Collaboration Protocol Profile /

Agreementsง. Messagingจ. Registries and repositories

25

___________________________________________________________________

2 [Online] เขาถงไดจาก http://as.nida.ac.th/~rattakorn/Forum/Enterprise_Architecture/ebXML/ebxml.files/ebxml%20%20(translate).pdf เมอ 11 มนาคม 2551 เวลา 14.30 น.3 (ทมา: กรมศลกากร สวนราชการสงเสรมการบรหารทรพยากรบคคลดเดน ประจำาป 2549 มลนธ พนเอกจนดา ณ สงขลา (2549))2.2.2 โครงสรางทางสถาปตยกรรมของเทคโนโลย ebXML

แตละสวนมหนาทดงตอไปน

ทมา: UN/CEFACT and OASIS, 2001

26

ภาพท 2.2 โครงสรางสถาปตยกรรม ebXML

1. Business Process Specification Schema: เปนสวนทใหคำานยามความหมายของเอกสาร XML (ในรปแบบของ XML DTD) ซงจะอธบายการจดการธรกจขององคกรวาเปนอยางไร ในขณะท CPA/CPP จดการกบทศทางดานเทคนคของการจดการธรกจอเลกทรอนกส ขอจำากดในการจดการโครงสรางฐานขอมลของกระบวนการทางธรกจจดการกบกระบวนการทางธรกจทแทจรง

2. Registry/Repository: การลงทะเบยนเปนกลไกทางเอกสารธรกจและ metadata ทสำาคญสามารถลงทะเบยน และเรยกขอมลคนเปนผลลพธในการคนหาสอบถาม การลงทะเบยนสามารถสรางโดยกลมของอตสาหกรรมหรอองคกรมาตรฐาน repository เปนพนท หรอกลมของพนทซงชไปทเอกสารทลงทะเบยนและสามารถเรยกขอมลแบบธรรมดา เชน HTTP หรอ FTP

3. Trading Partner Information: Collaboration Protocol Profile (CPP) สนบสนนทงแฟมขอมล (DTD) และ ความหมายของโครงสรางฐานขอมล XML ของเอกสาร XML ซงเจาะจงรายละเอยดของการทำาอยางไรใหองคกรสามารถนำาธรกจอเลกทรอนกสมาใช มนเจาะจงบางรายการเหมอนการตดตอธรกจ และขอมลอนเกยวกบองคกร ชนดของเครอขายและโปรโตคอลในการถายโอนไฟลทใช ทอยของเครอขาย การตดตงความปลอดภย และ ทำาอยางไรกบธรกจ (อางถง Business Process Specification) The Collaboration Protocol Agreement (CPA) เจาะจงรายละเอยดของการทำาอยางไรให 2 องคกรมความตกลงในการจดการธรกจอเลกทรอนกสรวมกน มนเปนรปแบบทรวม CPPs ของ 2 องคกรดวยกน

4. Messaging Service: ebXML messaging service สนบสนนเสนทางมาตรฐานในการแลกเปลยนขอความ

27

ระหวางองคกรทเชอถอไดและปลอดภย มนไมไดควบคมกลไกการถายโอนไฟลเฉพาะ เชน SMTP HTTP หรอ FTP

5. Core Components: ebXML สนบสนนโครงสรางสวนประกอบหลกทสวนประกอบหลกคอจดสำาคญทวไปซงในเบองตนสามารถใชเปนรปแบบเอกสารทางธรกจ

2.2.3 เปรยบเทยบขอดขอเสยระหวางเทคโนโลย EDI กบเทคโนโลย ebXML

ตารางท 2.2 การเปรยบเทยบขอดขอเสยระหวางเทคโนโลย EDI กบเทคโนโลย ebXML

รายละเอยด EDI ebXML1. ความปลอดภย ไมปลอดภยเพราะรบ ปลอดภยเพราะใชการ

28

ของเอกสาร สงเปน Flat File ธรรมดาสามารถเปดอานได

เขารหสขอมลระบบกญแจค

2. การยนยนความเปนเจาของ

ไมสามารถยนยนได สามารถยนยนไดตามขอมล CA ทใชในการลงลายมอชออเลกทรอนกส (Signature)

3. ความสอดคลองกบ พ.ร.บ.วาดวยการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

ไมสอดคลอง เนองจากไมสามารถยนยนความเปนเจาของเอกสารได

สอดคลองเพราะมการลงลายมอชออเลกทรอนกสในเอกสารไวอยแลว

4. ใบรบรองอเลกทรอนกส CA

ไมไดใช ใชตามหลกการกญแจค (PKI)

5. สามารถนำาใบรบรอง (CA) ไปใชกบงานธรกรรมอนๆได

ไมได เนองจากไมไดใชใบรบรองทางอเลกทรอนกส

ใชได เนองจากเอกสารทกฉบบสามารถยนยนความเปนเจาของได

6. มาตรฐานทใช B2B Standard คอขอตกลงระหวางองคกร

ebXML Standard เปนมาตรฐานสากลทใชตดตอกนระหวางองคกร

7. คาใชจายในการจดเกบเอกสาร

คาใชจายสง เนองจากตองจดเกบเอกสารทเปนกระดาษอยตามระยะเวลาทหนวยงานตาม

คาใชจายไมม เนองจากเอกสารถกจดเกบในรปเอกสารอเลกทรอนกสไวในสอ ทเปน

29

กฎหมายกำาหนดไว Electronic Media

8. ความยากงายในการพฒนาระบบ

ยาก เนองจากใชมาตรฐานทตกลงกนภายใน

งาย เนองจากใชมาตรฐานสากลซงเขาใจในแวดวง IT อยแลว

2.3 เทคโนโลยอนๆในการดำาเนนธรกจพาณชยอเลกทรอนกส ปจจยทเปน

อปสรรคของการพฒนา ไดแก ความไมมนใจในความปลอดภยของการทำาธรกรรมโดยเฉพาะความปลอดภยของขอมล (Information Security) เนองจากขอมลททำาการรบสง หรอแลกเปลยนกนเปนการดำาเนนการผานเครอขายซงถกคกคามไดในหลายรปแบบ เชน การเขาถงโดยผไมมสทธ การแกไข เปลยนแปลง หรอทำาลายขอมล การปฏเสธความรบผดในการทำาธรกรรม เปนตน จงจำาเปนตองมการสรางระบบรกษาความปลอดภยของขอมลขน โดยครอบคลมในประเดนสำาคญ ดงน

1. การระบตวบคคล (Authentication) เพอยนยนตวบคคลผสงหรอผสรางขอมลอเลกทรอนกส

2. การควบคมการเขาถง (Access Control) เพออนญาตใหเฉพาะบคคลทมสทธหรอไดรบอนญาตเทานนในการเขาถงขอมลอเลกทรอนกส

3. การรกษาความลบ (Confidentiality) เพอปองกนมใหบคคลซงไมไดรบอนญาตหรอไมมสทธ สามารถเขามาอานขอมลอเลกทรอนกสได

30

4. ความถกตองครบถวนของขอมลอเลกทรอนกส (Integrity) เพอปองกนไมใหมการเปลยนแปลง แกไข ทำาลาย หรอสรางขอมลอเลกทรอนกสโดยไมไดรบอนญาต

5. การปองกนการปฏเสธความรบผด (Non - repudiation) เพอปองกนไมใหผสงขอมลหรอ ผรบขอมล ปฏเสธการรบสงขอมลทางอเลกทรอนกส 2.3.1 เทคโนโลยในการรกษาความปลอดภยของขอมล

การรกษาความปลอดภยของขอมลในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส ใหมความครอบคลมในเรองของการระบตวบคคล (Authentication) การควบคมการเขาถง (Access Control) การรกษาความลบ (Confidentiality) ความถกตองครบถวนของขอมล (Integrity) และการปองกนการปฏเสธความรบผด (Non - repudiation) นน มความจำาเปนทจะตองอาศยเทคโนโลยตางๆเขามาชวยในการรกษาความปลอดภย ซงเทคโนโลยทนยมใชในปจจบน ไดแก เทคโนโลยการใชรหส (Cryptography) และการลงลายมอชอดจตอล (Digital Signature)

1. เทคโนโลยการใชรหส (Cryptography) หมายถง การทำาใหขอมลทจะสงผานไปทางเครอขายอยในรปแบบทไมสามารถอานออกไดดวย การเขารหส (Encryption) ซงผมสทธจรงเทานนจะสามารถอานขอมลไดดวยการถอดรหส (Decryption) ซงการเขาและถอดรหสนนจะอาศยสมการทางคณตศาสตรทซบซอน และตองอาศยกญแจซงอยในรปของพารามเตอรทกำาหนดไวในการเขาและถอดรหส สามารถแบงเปน 2 ประเภท คอ

1.1การใชรหสแบบกญแจสมมาตร (Symmetric Key Cryptography หรอ Secret Key Cryptography) เปนการเขาและถอดรหสโดยใชกญแจสวนตวทเหมอนกนซงจะตองเปนทรกนเฉพาะผสงและผรบเทานน

31

1.2การใชรหสแบบอสมมาตร (Asymmetric Key Cryptography หรอ Public Key Cryptography) เปนการเขาและถอดรหสดวยกญแจทตางกน โดยเนนไปท ผรบเปนหลก คอ จะใชกญแจสาธารณะของผรบซงเปนทเปดเผยในการเขารหส และจะใชกญแจสวนตวของผรบในการถอดรหส

ตารางท 2.3 ขอดขอเสยของการใชรหสแบบกญแจสมมาตร และกญแจอสมมาตร

กญแจสมมาตร กญแจอสมมาตรขอด

- มความรวดเรวเพราะใชการคำานวณท นอยกวา

- สามารถสรางไดงายโดยใชฮารดแวร

ขอด - การบรหารจดการกญแจ

ทำาไดงายกวา เพราะ ใชกญแจในการเขารหส และถอดรหสตางกน

- สามารถระบผใชโดยการใชรวมกบลายมอชอ อเลกทรอนกส

ขอเสย - การบรหารจดการกญแจ

ทำาไดยาก เพราะกญแจในการเขารหสและถอด รหสเหมอนกน

ขอเสย - ใชเวลาในการเขาและ

ถอดรหสคอนขางนาน เพราะตองใชการคำานวณอยางมาก

ทมา: http://www.ca.tot.or.th

ในการสงขอมลผานเครอขาย นอกจากจะทำาใหขอมลทสงมาเปนความลบสำาหรบผไมมสทธโดยการใชเทคโนโลยการใชรหสแลว สำาหรบการทำานตกรรมสญญาโดยทวไป ลายมอชอจะเปนสงทใชในการระบตวบคคล (Authentication) และยงมการแสดงถงเจตนา

32

ในการยอมรบสาระในสญญานนๆ ซงสมพนธกบการปองกนการปฏเสธความรบผด (Non-repudiation) สำาหรบในธรกรรมอเลกทรอนกสจะใชลายมอชออเลกทรอนกส (Electronic Signature) ซงมรปแบบตางๆ แตทไดรบการยอมรบกนมากทสด คอ ลายมอชอดจตอล (Digital Signature) ซงเปนองคประกอบหนงในโครงสรางพนฐานกญแจสาธารณะ (Public Key Infrastructure)

ระบบรกษาความปลอดภยสำาหรบการรบสงเอกสาร ซงระบบกญแจสาธารณะ สามารถชวยรกษาความปลอดภย ดงน

1. รกษาความลบของขอมล2. ตรวจสอบการเปลยนแปลงของขอมล3. ตรวจสอบความเปนเจาของขอมล4. ยอมรบความเปนเจาของขอมล

2.3.2 ลายมอชอดจตอล (Digital Signature)ลายมอชออเลกทรอนกส ทสรางจากเทคโนโลยเขารหสดวย

กญแจสาธารณะ เปนการลงลายมอชอดจตอลยนยนขอความทตองการสงผานเครอขาย ผสงขอความจะใชกญแจสวนตวในการลงลายมอชอโดยอานกระบวนการทางคณตศาสตร ผรบจะสามารถตรวจสอบความถกตองของลายมอชอดงกลาวโดยใชกญแจสาธารณะของผสง ซงลายมอชอของผสงจะถกรบรองดวยองคกรออกใบรบรอง (Certification Authority) โดยแสดงอยในรปของ ใบรบรองดจตอล (Digital Certification) ประโยชนของลายมอชอดจตอลนน นอกจากจะชวยระบตวผสงขอมลแลว ยงชวยปองกนขอมลใหมความถกตองไมไดผานการแกไข หรอหากมการแกไขมากอนกสามารถตรวจ

2.3.3 ใบรบรองอเลกทรอนกส (Digital Certificate)

33

การเขารหส และ ลายมอช อด จตอลในการท ำาธ รกรรม สามารถรกษาความลบและ ความถกตองของขอมลและสามารถระบตวบคคลไดในระดบหนง เพอเพมระดบความปลอดภยในการระบตวบ คคล โดยสรางความนาเช อถ อ ใบรบรองด จตอล (Digital Certificate) ซงออกโดยองคกรกลาง เรยกวา องคกรรบรองความถกตอง (Certification Authority) จะถกนำามาใชสำาหรบยนยนในการทำาธรกรรมวาเปนบคคลนนๆจรง ใบรบรองดจตอลทออกตามมาตรฐาน X.509 Version 3 ซงเปนมาตรฐานทไดรบความนยมอยางแพรหลายทสดจะประกอบดวยขอมลดงตอไปน

1. หมายเลขของใบรบรอง (serial number) 2. ว ธ ก า ร ท ใ ช ใ น ก า ร เ ข า ร ห ส ข อ ม ล

(algorithm) 3. หนวยงานทออกใบรบรอง (issuer) 4. เวลาเรมใชใบรบรอง (starting time) 5. เวลาทใบรบรองหมดอาย (expiring time) 6. ผไดรบการรบรอง (subject) 7. กญแจสาธารณะของผไดรบการรบรอง (subject ' s

public key) 8. ลายมอชอดจตอลของหนวยงานทออกใบรบรอง (CA

signature) องคกรออกใบรบรอง (Certification Authority: CA)

เปนองคกรทเปนทเชอถอ ททำาหนาทเปนบคคลทสามดำาเนนการออกใบรบรองดจตอล ใหกบผทำาธรกรรมอเลกทรอนกส ทขอใชบรการ โดยบรการตางๆขององคกรออกใบรบรอง ไดแก

1. บรการเทคโนโลยเขารหส ซงประกอบดวยการผลตกญแจสวนตว (generation of private key) การสงมอบกญแจสวนตว (distribution of private key) การผลตกญแจสาธารณะและกญแจสวนตว (generation of public/private key) การผลตลายมอชอดจตอล (generation of digital signature)

34

และการรบรองลายมอชอดจตอล (validation of digital signature)

2. บรการทเกยวของกบการออกใบรบรอง ประกอบดวย การออกใบรบรอง (certificate Issuance) การตพมพใบรบรองเพอเผยแพรแกบคคลทวไป (certificate publishing) การเกบ ตนฉบบใบรบรอง (Certificate archiving) และการกำาหนดนโยบายการออกและอนมตใบรบรอง (Policy creation/approval)

3. บรการเสรมตาง ๆ ไดแก การลงทะเบยน (registration) การตรวจสอบสญญาตาง ๆ (authentication) การกกญแจ (key recovery) เปนตน

ทมา: การสมมนา Paperless Customs 1 ธนวาคม 2548ภาพท 2.4 ตวอยางของ CA

2.4 ง�นวจยทเกยวของ

35

เปนการศกษางานวจยทเกยวกบเทคโนโลย EDI และ ebXML ในดานตางๆ ทเปนมการยอมรบแลวทงในประเทศและตางประเทศ 2.4.1 งานวจยเกยวกบผลตอบแทนการลงทนดานไอทของภาครฐโดยทำาการศกษาระบบ EDI ในงานศลกากร

หนวยงานภาครฐอยางเนคเทค (2545: หนา (4-15) - (4-26)) ไดทำาการศกษาวจยเกยวกบผลตอบแทนการลงทนดานไอทของภาครฐโดยทำาการศกษาระบบ EDI ในงานศลกากร พบวา ผใหบรการมความเหนวาประโยชนทสำาคญทสดของระบบ EDI ไดแก การชวยใหบรการไดรวดเรวขน และลดขนตอนในการปฏบตงาน ขณะเดยวกนกสามารถเพมความถกตองในการทำางาน และลดตนทนในการใหบรการในสวนของการประเมนผลประโยชนทเกดแกผใหบรการทสามารถวดมลคาเปนตวเงนนน หนวยงานผใหบรการ (ศนยสารสนเทศ กรมศลกากร) ชแจงวา แมวาการออกใบขนสนคาจะสามารถทจะลดขนตอนในการปฏบตงานได แตกไมสามารถทจะกอใหเกดผลประโยชนทเปนตวเงนใหแกหนวยงานได เนองจากการออกใบขนสนคาเปนเรองทเกยวกบภาษ ซงมความจำาเปนตองมขนตอนในการตรวจสอบทละเอยดถถวน ดงนนแมวาทางหนวยงานจะสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรว และลดขนตอนในการออกใบขนสนคาได แตกมการปรบระบบโครงสรางงาน โดยการโยกยายเจาหนาทไปปฏบตงานในการตรวจสอบ (Post-Audit) มากขน และประโยชนทเกดแกผรบไดแก การประหยดตนทนดานเวลาและคาใชจายในการเดนทาง โดยผลประโยชนทเกดแกผรบ ดงตารางตอไปน

36

ตารางท 2.4 ผลประโยชนทเกดแกผรบบรการทเปนตวเงนผรบบรการโดยตรง (Direct User) และ ผรบบรการทเปนตวแทน

ออกใบขน (Broker)

ทมา: โครงการทดสอบตนแบบระบบการคาไรกระดาษInternet Paperless Trading

2.4.2 โครงการพฒนา ebXMLebXML ไดประกาศขอกำาหนดทางเทคนคเวอรชนแรกเมอ

เดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2001 ในการจดองคกรการทำางานของโครงการพฒนามาตรฐาน ebXML น กลม OASIS และ UN/CEFACT ไดแบงการทำางานระหวางกนอยางชดเจน โดยท OASIS จะดแลโครงสรางพนฐาน ซงประกอบดวย

5. Messaging Services

37

6. Collaborative Protocol Profile7. Registries and Repositories8. Implementation, Interoperability and

Conformanceในสวนของมาตรฐานเกยวกบกระบวนการทางธรกจ จะดแลโดย UN/CEFACT ซงประกอบดวย

1. Business Process Model2. Core Components

2.4.3 สถาปตยกรรมของ ebXMLองคกรทมความประสงคทจะดำาเนนธรกรรมผานสอ

อเลกทรอนกส แตละองคกรควรจะมกลไกทสามารถดำาเนนการ ดงตอน

1. มการคนพบสนคา และบรการของแตละองคกร ทแตละฝายไดเตรยมขอมลอเลกทรอนกสไวในแหลงทเกบทใดทหนง

2. กำาหนดกระบวนการทางธรกจ และเอกสารทใชแลกเปลยนตดตอกนทางธรกรรมขององคกร

3. มการกำาหนดวธการและรปแบบทใชสำาหรบตดตอสอสาร สำาหรบแลกเปลยนขอมลระหวางองคกร

4. มขอตกลง หรอสญญาของกระบวนการและการแลกเปลยนขอมลทกลาวมาขางตน

5. มความสามารถในการแลกเปลยนขอมลและบรการ จะทำาโดยอตโนมต ตามขอตกลงเหลานนทไดตกลงกนไว

ebXML ไดรบการออกแบบเพอรองรบความตองการ ขนพนฐาน 3 สวน คอ

1. โครงสรางพนฐานทรบรองความสามารถในการแลกเปลยนขอมลขามระบบ ไดแก มาตรฐานของ message ทใชรบสง

38

ขอมล ทมการกำาหนดรปแบบการเชอมโยง (interface), packaging rules, predictable delivery, security model และ อนเทอรเฟสบรการทางธรกจ (business service interface) ซงจะเปนตวควบคม message ทเขาและออกจากระบบ ในทกๆครงทมการรบสงขอมล

2. Semantic Framework ทใชประกนกระบวนการในการประกอบธรกจระหวางกน ไดแก เมตาโมเดล (Metamodel) ทใชกำาหนดกระบวนการทางธรกจ และรปแบบของขอมล (information model) ชดของกลไกทางธรกจ (business logic) ทอยใน core component ทแสดงกระบวนการพนฐานทางธรกจ และ XML vocabularies และ ขนตอนการกำาหนด โครงสรางของ message และ นยามความหมายของแตละกจกรรมทไดระบไวในรปแบบกระบวนการทางธรกจ (Business Process Model)

3. เสนอกลไกทชวยใหแตละองคกรสามารถคนหาซงกนและกนไดทางอเลกทรอนกส และตกลงเปนคสญญาทางการคาระหวางกน ไดแก การใช repository รวมกน ซงแตละองคกรจะลงทะเบยน และเขามาคนหาบรการทางธรกจโดยผาน ขอมล profile ของบรษทคคา การใช Collaboration Protocol Agreement (CPA) เพอกำาหนดขอตกลงระหวางกนทางธรกจเมอมฝายใดรองขอ หรอตองการใหมขอตกลงทางธรกรรมอยางเปนทางการระหวางกน และการใช Repository ในการแสดง company profiles, business process model และ message structures

2.4.4 ตวอยางสถานการณการใช ebXML1. กลมอตสาหกรรมทตองการแลกเปลยนธรกจทาง

อเลกทรอนกสกนระหวางพนธมตรทางธรกจ จะดำาเนนการตามขนตอนดงน ออกแบบและกำาหนดกระบวนการทางธรกจ (Business

39

Process) และแบบจำาลองของขอมลทใชสำาหรบการแลกเปลยน (Information Model) ทำาการลงทะเบยนหรอดำาเนนการจดเกบลงในทะเบยนทเกบขอมล (Registry/Repository)

2. บรษทคคาตางพฒนารปแบบการตดตอแลกเปลยนบรการ และ Collaborative Partner Profiles

3. บรษทคคาจะกำาหนด Collaborative Partner Agreement (CPA) เฉพาะในกรณทตองการรปแบบ ของการตกลงในรายละเอยดดานเทคนค และหนาทการทำางานของการบรการระหวางคคา

4. บรษทคคาทำาการแลกเปลยนขอมลระหวางกน โดยการรบสงเอกสารธรกจตามมาตรฐาน (ebXML business documents) ผาน ebXML Messaging Services ทรบรองความปลอดภย และเชอถอได

ภาพท 2.3 แสดงการใช ebXML สำาหรบทำาธรกรรมทางการคา

40

โสรตน รตตมณ ศกษา “การเปรยบเทยบระบบ EDI และระบบ ebXML ในการปฏบตพธการศลกากร ” โดยมวตถประสงคเพอทราบผลการเปรยบเทยบระบบ EDI และ ebXML ในการปฏบตพธการศลกากรเพอนำาไปเปนแนวทางในการปฏบตพธการศลกากรใหมประสทธภาพมากขนและขอด ขอเสยของระบบทงสองและทำาใหเขาใจปญหาของระบบทงสองเพอหาแนวทางแกไขปญหาและเพอใหทราบถงขอเสนอแนะเกยวกบระบบ ebXML ของกลมตวอยางในการปฏบตพธการศลกากรใหถกตองตามหลกเกณฑทศลกากรกำาหนด

จากผลการศกษาพบวาทกหนวยงาน ทงศลกากร ผประกอบการ และหนวยงานอนๆยงไมมความพรอมในการปฏบตพธการทถกตองและมประสทธภาพเมอเปรยบเทยบกบระบบ EDI แตทกฝายเชอมนวา ebXML จะสามารถทำางานไดมประสทธภาพมากกวาระบบ ebXML

การเปรยบเทยบประสทธภาพของระบบ EDI และ ebXML ในระบบ EDI ขนตอนการรบสงขอมลนนมความรวดเรว สวนระบบ ebXML จะสามารถทำาไดทกขนตอนตงแตการรบสงขอมล การชำาระคาภาษอากร การตรวจปลอย ทำาใหไมเสยเวลาในการตดตอเจาหนาท สวนความปลอดภยของขอมลในระบบ EDI ใชรหสเดยวในการเขาถงขอมลสวน ebXML ใชได 2 รหส

ขอดของทง 2 ระบบ ระบบ EDI ชวยประหยดเวลา ลดขนตอนการทำางาน และระบบ ebXML ชวยประหยดเวลา ลดขนตอนการทำางาน ชำาระคาภาษออนไลนได สามารถเรยกขอมลเดมมาใชไดและใชลายมอชออเลกทรอนกสระบตวตน

ขอเสยของทง 2 ระบบ ในระบบ EDI หากการสอสารขดของตองไปพบเจาหนาททำาใหอาจเกดความไมโปรงใส ระบบ ebXML ตองกรอกรายละเอยดมากกวา EDI ทำาใหเสยคาใชจายและเกดความผดพลาดงาย

41

2.4.5 งานวจยตางประเทศAsuman Dogac, Yildiray Kabak และ Gokce

Laleci แหง Software Research and Development Center, Middle East Technical University, Inonu Bulvari, Campus, 06531, Ankara, Turkey ไดมผลงานวจยเรอง A Semantic-Based Web Service Composition Facility for ebXML Registries ซงกลาวถง เวบเซอรวสทกลายเปนแรงผลกดนหลกของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ และมการตดสนใจพฒนาในสวนน โดยมมาตรฐานทยอมรบโดยทวไป คอ SOAP (Simple Object Access Protocol) เพอใชอางถงบรการ และ WSDL (Web Services Description Language) เพออธบายโครงสรางทางเทคนคของบรการ การมความมนคงในการบรการการลงทะเบยนเหมอน UDDI (Universal Description, Discovery and Integration) โดย Microsoft และ IBM และ ebXML (electronic business XML) UN/CEFACT โครงสรางพนฐานสำาหรบเวบเซอรวสทหาไดงายผานเซฟเวอรเหมอน IBM’s WebSphere Microsoft’s .NET Framework หรอ BEA’s Weblogic โปรแกรมทงหมดทำาเพอตดตอกบ SOAP WSDL และ UDDI ประโยชนของธรกจอเลกทรอนกสจนถงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนเปาหมายหลกของ ebXML โดยสงแรกทเปนเหตผลวาทำาไมธรกจขนาดกลางและขนาดยอมในปจจบนถงงายในการเขาสโลกของธรกจอเลกทรอนกส

จากการศกษาโดยประสบการณจากสงทเกยวของกบการตดตง EDI ในธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มหลายๆเหตผลในการคนหาธรกจอเลกทรอนกสในรปแบบ EDI มนเปนการยากเนองจากราคาตนทนทสง มาตรฐานทยากตอการนำามาใช ความสมบรณของโปรแกรม ซงเหตผลกวางๆ แหลงทมาของปญหาคอ การสนบสนนทางโปรแกรมและการรวมโปรแกรม

42

โปรแกรมทสนบสนนธรกจอเลกทรอนกสคอพนทขนาดใหญเพราะวามนมผลกระทบตอกระบวนการทางธรกจซงผทเกยวของจำานวนมหาศาลตองการอปกรณอเลกทรอนกส ตวอยางเชน โปรแกรมสำาหรบธรกจซพพลายเออรตองสามารถสรางขอมลสำาหรบแจงการขนสงทางเรอแบบอเลกทรอนกสไปยงลกคากอนสนคาจะสงไป และพมพบารโคดสำาหรบบรรจภณฑ อกสวนหนงคอความสามารถในการอางจำานวนลกคาและจำานวนสนคาภายใน โครงสรางพนฐานของ ebXML ททำากบระดบตำาในสวนกลางและไมเปนหลกแหลงของประเภทในการสนบสนนโปรแกรม ดงนนจงไมมความชวยเหลอทถกสงถงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทระดบน อกมมมองหนงของ ebXML และปญหาของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมคอคำาจำากดความของกระบวนการทางธรกจทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทเกยวของกบ ebXML ไมกำาหนดกระบวนการทางธรกจ แตเปนเพยงวธการในการกำาหนดเทานน แตมนกเปนทเพยงพอสำาหรบเปาหมายของ ebXML ซงไมมอะไรสำาหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม จงกลาวไดวา ebXML ไมไดชวยธรกจในการสนบสนนดานโปรแกรมสำาหรบธรกจอเลกทรอนกส อกสวนหนงคอการผลตโปรแกรม เชน หนาจอ หรอการรวมกนของธรกจขนาดกลางกบโปรแกรม อาจจะเปนหนทางทดถา ebXML สามารถมหนาทของ EDI ปจจบนและระบบพนฐานของ ebXML ในอนาคต และเหนไดจากการปรบปรงตางๆ ระบบ EDI ปจจบนมหนาท ดงน

1. การแปลงเอกสารในรปแบบมาตรฐานเปนรปแบบของโปรแกรมเฉพาะ

2. การโปรแกรม (mapping) ของการแปลง 3. การสอสาร และเปลยนของเอกสารกบคคา4. การสรางและตดตามการรบร 5. การตรวจสอบการบนทก

43

6. การจดการคคางานเหลานมความซบซอนและเฉพาะเจาะจง ตงแตซอฟแวรท

เกยวของกบ EDI จนถง โครงสรางซงมผลตอธรกจอเลกทรอนกสกบ EDI ทประกอบดวยระบบ EDI อยางเดยวทเชอมกบโปรแกรม ผขายจำานวนมากคนหาหนาทของ EDI ทมความซบซอนและเฉพาะเจาะจงและสรางในระบบของพวกเขา หนาจอระหวาง EDI บนพนฐานระบบธรกจอเลกทรอนกสและโปรแกรมธรกจโดนทวไปใชในรปแบบของ flat files แมวาความสมพนธตารางฐานขอมลและรปแบบทไดถกใชในแตละโอกาส หนาจอและการโปรแกรมตองการความชวยเหลอในกระบวนการเขยนและทดสอบ และโดยปกตตองดแลเปนกรณกรณไปเนองจากความหลากหลายของกระบวนการทางการคาทางธรกจและความตองการดานขอมล

ระบบงานพนฐาน ebXML ในอนาคต ถามรปแบบโครงสรางทางเทคนคทเปนรปแบบ จะมหนาทการทำางานดงตอไปน

1. การแปลงเอกสารในรปแบบมาตรฐาน XML ทงรบและสงในโปรแกรมเฉพาะ

2. การสอสาร แลกเปลยนเอกสารกบคคา3. การสรางและตดตามการรบร 4. การตรวจสอบการบนทก5. การจดการคคา สราง CPP การเจรจากบ CPA และโครง

รางภายนอกของระบบทใช CPA6. โครงรางของระบบทขนอยกบกระบวนการเฉพาะทางธรกจ

ใน BPSS (สมมตวา BPSS เปนคคาขนาดใหญ และ สงนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอมไมมขอจำากดในการเปนเจาของ BPSS

7. การจดการและการปฏบตการของกระบวนการทางธรกจทกำาหนดโดย BPSS สงแรกทเหนคอมนมความซบซอนมมากกวาระบบ EDI ปจจบน

44

โดยสรป ตงแต ebXML ทำาการรวมโปรแกรมเมอมปญหามากขน และไมไดชวยในการสนบสนนพนทอนๆของการสนบสนนโปรแกรม มนจะลมเหลวทงหมดในสวนทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมเกยวของ ถาไมดำาเนนการใดๆ แลว ebXML จะสำาเรจไดอยางไร คำาตอบกคอ มนสามารถทำาไดงายกวาและมประสทธภาพสำาหรบองคกรขนาดใหญทเขาสธรกจอเลกทรอนกส ตวอยางเชน ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทตดตอกบบรษทขนาดใหญไมไดรบผลประโยชนดวยการนำาโครงรางอเลกทรอนกสมาเปนระบบทางการคาได แตอยางไร องคกรขนาดใหญกบ 100 หรอ 1,000 ซพพลายเออรเหนประโยชนทแทจรง มเพยงบางสวนของงานในพนทของ ebXML นอยมาก อยางไรกดมนจะเปนการดกบตลาดทไมไดสนใจองคเหลานในระยะยาว

2.4.6 แนวคดเกยวกบการปรบเปลยนเทคโนโลยMediamorphosis คอ การเปลยนแปลงรปแบบสอ

อนเปนผลมาจากความตองการ ความจำาเปน แรงกดดนทางการแขงขน สภาวะทางการเมอง สงคมและนวตกรรมทางเทคโนโลย4 อทธพลของการใชระบบคอมพวเตอรนน มการใชทกษะเพมขนในการคอมพวเตอรมากกวาในอดตทไมมการใชคอมพวเตอรเขามาชวยในการปฏบตงานใหสะดวก รวดเรวมากขน ทงชวยประหยดเวลา แรงงาน กระบวนการผลต และทำาใหเกดประสทธภาพในการทำางานทรวดเรวขนปจจยททำาใหเกดกรปรบเปลยนเทคโนโลย คอ

1. ความจำาเปนขององคกร (Need for Companies) เพอเปนการเออประโยชนตอองคกรใหสามารถแขงขนในยคเทคโนโลยสารสนเทศได เพราะการตองการกาวสระบบศลกากรสากลเหมอนกบหลายๆประเทศ ทำาใหกรมศลกากรตองนำา ebXML มาใชเพอสรางความโปรงใสและเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศ

45

2. ความตองการดานเทคโนโลยทแตกตางจากเดม (Requirement of other Technology) เพอนำามารองรบกบเทคโนโลยเดมทลาหลงในปจจบน

3. การปฏบตทถกตองกบกฎ ระเบยบ และขอบงคบ (Regulatory and Legal Actions) การประกาศใชระบบ ebXML เปนการนำาปองกนการทจรตในการทำาธรกรรมกบกรมศลกากร

4. แรงผลกดนจากสงคม (General Social Forces) เปนการใชคอมพวเตอรสอสารระหวางผประกอบการกบกรมศลกากรเพอลดระยะเวลาและระยะทาง รวมทงลดจำานวนของการใชเอกสาร

___________________________________________________________________4 Roger F. Fidler, Mediamorphosis:Understand New Media (New Jersey: Sage Publication INC, 1997), pp.2-3.2.4.7 โปรแกรม SPSS for Windows Version 12

1. ความสามารถในการจดการขอมล โปรแกรมมระบบจดการขอมลและตวแปรไดหลากหลาย ดงน

1.1. การเปลยนรปแบบของขอมล เชน การคำานวณขอมลเพอสรางตวแปรใหม การเปลยนขอมล เปนตน

1.2. การสรางตวแปรใหมและการเพมขอมล เชน การสรางตวแปร การเพมขอมล

46

1.3. การเลอกขอมลเฉพาะ เชน เพศ หรอขอมลทตอบวาใช หรอไมใช

1.4. การสรางขอมลแบบอนกรมเวลา1.5. การเรยงลำาดบขอมล1.6. การใหนำาหนกและความสำาคญแกชดขอมล1.7. การกำาหนดโครงสรางของขอมลใหม

2. ความสามารถในการวเคราะหขอมล2.1. การสรปลกษณะของขอมล สามารถทำาไดทง การ

วเคราะหขอมลเชงกลม และขอมลเชงปรมาณ เชนการหาคาสถตเบองตน

2.2. การใชขอมลตวอยางในการสรปลกษณะของประชากร โดยการเปรยบเทยบคาเฉลย การวเคราะหความสมพนธเชงกลม การหาความสมพนธ การวเคราะหการถดถอย การตรวจสอบลกษณะประชากรและการทดสอบทางสถตทไมใชพารามเตอร

3. ความสามารถในการนำาเสนอขอมล ทงแบบตาราง แบบกราฟ

4. ความสามารถในการเชอมโยงขอมล การดงขอมลจากแฟมขอมลอนๆมารวมกน และการนำาผลลพธไปใชกบโปรแกรมอน

บทท 3

47

วธก�รดำ�เนนก�รวจยการวจยโครงงาน เรอง “การศกษาผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงเทคโนโลย EDI เปน ebXML กรณศกษา: ดานศลกากรลาดกระบง ” มรายละเอยดในการทำาวจยดงน

3.1 แหลงขอมลทใชในก�รศกษ�ผศกษาใชแหลงขอมลในการศกษา 2 แหลง คอ 1. แหลงขอมลปฐมภม (Primary Source) โดยใชวธการ

วจยในเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากผทมสวนเกยวของกบการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI และ ebXML โดยใชวธการสมตวอยางของ Taro Yamane มสตรในการคำานวณจำานวนตวอยาง คอ

n = N/ (1+Ne2)

e = ความคาดเคลอนของการสมตวอยางN = จำานวนประชากรn = จำานวนกลมตวอยางขนาดกลมตวอยางของเจาหนาท

n = 142/(1+142(0.05)2) = 104.75 ~ 105 ราย

ขนาดของกลมตวอยางผประกอบการและตวแทนออกของ n = 10300/(1+10300(0.05)2)

= 385 ราย

ตวแทนสายเรออก 6 บรษท บรษทละ 3 ราย ไดแก1. บรษท สยามชอไซดเซอรวส จำากด2. บรษท อสเทรนซแหลมฉบงเทอรมนล (ประเทศไทย)

จำากด3. บรษท เอเวอรกรนคอนเทนเนอรเทอมนล (ประเทศไทย)

จำากด

48

4. บรษท ทฟฟาไอซด จำากด5. บรษท ไทยฮนจนโลจสตกส จำากด6. บรษท เอน.วาย.เค. ดสทรบวชนเซอรวส (ประเทศไทย)

จำากดและดำาเนนการศกษาระบบการทำางานจรงทง EDI และ ebXML เพอใหเกดความเขาใจเกยวกบการใชงานระบบทเกยวกบการนำาเขาและสงออก (e-Import และ e-Export)การเขาฟงสมมนาเกยวกบการนำา ebXML มาใชแทน EDI เพอเพมศกยภาพของกรมศลกากร

2. แหลงขอมลทตยภม (Secondary Source) คนควาจากเอกสารของกรมศลกากร เกยวกบระเบยบ ประกาศ และเอกสารขอมลระบบงานทใชเทคโนโลย EDI และ ebXML รวมทงการศกษาขอมลจากอนเตอรเนต งานวจยทงในและตางประเทศ

3.2 ก�รเกบรวบรวมขอมลดำาเนนการการเกบขอมลประเภทสมตวอยาง ใชแบบสอบถาม

เปนการสอบถามเจาหนาทของรฐ ตวแทนสายเรอ ผประกอบการและตวแทนออกของทมสวนเกยวของกบเทคโนโลย EDI และ ebXML จำานวน 508 ราย เพอเปนนำาขอมลสถตมาใชในการวเคราะหประสทธภาพ และความพงพอใจตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ในชวงเดอนมนาคม และเมษายนโดยกระจายแบบสอบถามไปยงแตละสวนงานของดานศลกากรลาดกระบง แบงไดเปน เจาหนาทประจำาสถาน 1-สถาน 6 และฝายบรการ ทละ 15 ชด ผประกอบการและตวแทนออกของทละ 55 ชด และตวแทนสายเรอทละ 3 ชด

การเขาฟงการสมมนาจากผบรหารระดบสงในการสรปเกยวกบการดำาเนนการในการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI เปน ebXML โดยอธบายถงขนตอนการปฏบต ระบบความปลอดภย และการใชงานระบบ ขอดและขอเสยของการใชงานระบบ พรอมรวบรวมปญหาและตอบปญหาจากผประกอบการ

49

การเกบรวมรวมขอมลประเภทเอกสาร ไดแก เอกสารจากกรมศลกากร เทปจากการสมมนา ขอมลเทคโนโลยจากอนเตอรเนต และงานวจยทเกยวของ

3.3 เครองมอในก�รจดเกบขอมลในการศกษาสามารถจำาแนกเครองมอในการจดเกบขอมลเพอ

การวจยดงน1. การทำาแบบสอบถาม ใชแบบฟอรมการกรอกแบบสอบถาม

เพอใหผตอบแบบสอบถามเขาใจและงายตอการตอบแบบสอบถาม เพอนำามาใชในการวเคราะหและสรปผลการศกษา ผตอบแบบสอบถามสามารถตอบแบบสอบถามจากคำาถามโดยมตวเลอกเพอความสะดวกในการตอบแบบสอบถามและมการใหแสดงแนวคดและขอเสนอแนะไดอยางอสระ แนวคำาถามของแบบสอบถาม แบงออกเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1 คำาถามเกยวกบผตอบแบบสอบถาม จะเปนขอมลทวไปเกยวกบการมาทำาธรกรรมกบดานศลกากรลาดกระบง

สวนท 2 คำาถามเกยวกบระบบงานศลกากรทใชเทคโนโลย EDI และ ebXML โดยทำาการสอบถามเกยวกบซอฟทแวร การใชงานระบบ ประสทธภาพ และความพอใจในระบบงานศลกากร

สวนท 3 คำาถามเกยวกบปจจยตางๆทเปนปญหาตอผทเกยวของกบการเปลยนแปลงเทคโนโลย

สวนท 4 ใหผตอบแบบสอบถามแสดงความคดเหนอสระเพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาตอไปในอนาคต

2. เครองมอในการบนทกเสยงในการฟงการเสวนา เพอใหเกดความแมนยำาในการถอดความ3.4 ก�รวเคร�ะหขอมล

50

ดำาเนนการวเคราะหขอมลโดยเกบรวบรวมขอมลทไดจากแบบสอบถามมาทำาการวเคราะหทางสถตโดยใชโปรแกรม SPSS เพอหาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย รวมถงความพงพอใจและปญหาทเกดขนและนำาขอมลทเปนขอเสนอแนะมาทำาการวเคราะหหาแนวทางในการแกไขปญหาโดยนำาเสนอขอมลการวเคราะหเชงพรรณนาและเชงสถต

บทท 4

ระบบง�นศลก�กร4.1 คว�มเปนม�ของด�นศลก�กรล�ดกระบง

รพท. การรถไฟฯ ลาดกระบงเปนโครงการทเกดจากผลการศกษาขององคกรความรวมมอระหวางประเทศ แหงประเทศญปน (JICA) ในป 2532 เปนโครงการทเกยวเนองกบระบบการขนสงสนคาเชอมตอกบทาเรอแหลมฉบง เพอสนบสนนการนำาเขาและสงออกของประเทศ และการเตบโตของทาเรอแหลมฉบงตามมตของคณะรฐมนตร เมอวนท 19 กนยายน 2532 วนท 3 กรกฎาคม

51

2533 และวนท 24 กนยายน 2534 ตามลำาดบ โดยรฐไดออกพระราชกฤษฎกาเวนคนทดนในเขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร เพอกอสรางสถานบรรจและแยกสนคากลอง (Inland Container Depot หรอ ICD) ตามโครงการ จำานวน 645 ไร ประกอบดวยพนทสวนกลางยานขนถายตสนคาทางรถไฟและถนนรวม 265 ไร สวนทเหลอเปนพนทสมปทานของ 6 สถาน รวม 380 ไร

สวนตรวจสนคานอกเขตทาท 1 สำานกงานศลกากรเทพ ตงขนตามประกาศกรมศลกากรลงวนท 5 เมษายน 2539 ซงอนมตใหการรถไฟแหงประเทศไทยเปดดำาเนนการโรงพกสนคาเพอตรวจปลอยของขาเขาและบรรจของขาออกทขนสงโดยระบบคอนเทนเนอรนอกเขตทำาเนยบทาเรอ หรอเรยกยอๆ วา รพท.การรถไฟฯ ลาดกระบง ซงตงอย ณ สถานบรรจและแยกสนคากลองลาดกระบง เลขท 33/4 หมท 1 ถนนเจาคณทหาร แขวงคลองสามประเวศ เขตลาดกระบง กรงเทพฯ โดยกรมศลกากรไดจดอตรากำาลงเจาหนาทศลกากรเขาไปปฏบตงานตงแตวนท 9 เมษายน 2539 เปนตนมา

ตอมาเมอวนท 1 มถนายน 2548 กรมศลกากรไดมคำาสงทวไปท 16/2548 ลงวนท 24 พฤษภาคม 2548 แกไขเพมเตมประมวลระเบยบปฏบตศลกากร พ.ศ. 2544 ภาค 1 หมวด 1 บทท 1 ขอ 06 วาดวยสวนราชการและเจาหนาท เปนประมวลฯ ขอ 1 01 01 06 เขตความรบผดชอบของสำานกงานศลกากรกรงเทพ โดยเปลยนช อ สวนตรวจสนคานอกเขตทาท 1 เป น ด านศลกากรลาดกระบง รบผดชอบในเขตพนท รพท. การรถไฟฯ ลาดกระบง

โดยพนทรบผดชอบของดานศลกากรลาดกระบง มดงน1. โรงพกสนคาเพอตรวจปลอยของขาเขาและบรรจของขา

ออกทขนสงโดยระบบคอนเทนเนอรนอกเขตทำาเนยบทาเรอ ของการรถไฟแหงประเทศไทย โดยเปดใหสมปทานกบเอกชนประกอบการ จำานวน 6 ราย ประกอบดวย(1) สถาน 1 (A)

บรษท สยามชอไซดเซอรวส จำากด

52

(2) สถาน 2 (B)

บ ร ษ ท อ ส เ ท ร น ซ แ ห ล ม ฉ บ ง เ ท อ ร ม น ล (ประเทศไทย) จำากด

(3) สถาน 3 (C)

บรษท เอเวอรกรนคอนเทนเนอรเทอมนล (ประเทศไทย) จำากด

(4) สถาน 4 (D)

บรษท ทฟฟาไอซด จำากด

(5) สถาน 5 (E)

บรษท ไทยฮนจนโลจสตกส จำากด

(6) สถาน 6 (F)

บรษท เอน.วาย.เค. ดสทรบวชนเซอรวส (ประเทศไทย) จำากด

2. สถานทตรวจและบรรจสนคาเขาคอนเทนเนอรเพอการสงออก (สตส.) ทอยในเขตพนทรบผดชอบของดานศลกากรลาดกระบง ประกอบดวย (1) บรษท ซากาวะเอกซเพรสไทยคอนเทนเนอรดสทรบวชนเซอรวส จำากด(2) บรษท ไทยบารจคอนเทนเนอร จำากด(3) บรษท นวนครดสตรบวชนเซนเตอรเซอรวส จำากด

นอกจากดานศลกากรลาดกระบงแลว ยงมหนวยงานอนทเกยวของกบการนำาเขาสงออกสนคา มาปฏบตหนาทรวมกบเจาหนาทศลกากร ไดแก1. สำานกงานขนสงคอนเทนเนอร การรถไฟแหงประเทศไทย

กระทรวงคมนาคม

2. ดานอาหารและยา การรถไฟลาดกระบง ก ร ะ ท ร ว งสาธารณสข

3. ดานตรวจสตวนำา ลาดกระบง กระทรวงเกษตรและสหกรณ

4. ดานกกกนสตวชลบร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

5. ดานตรวจพชลาดกระบง กระทรวงเกษตรและ

53

สหกรณ6. ดานปาไมกรงเทพสาขาลาดกระบง กระทรวงเกษตรและ

สหกรณดานศลกากรลาดกระบงมความรบผดชอบในการใหบรการ

ดานการผานพธการศลกากรสำาหรบใบขนสนคา การจดเกบรายไดแผนดน ทงอากรขาเขา อากรขาออก คาธรรมเนยมศลกากรและรายไดเบดเตลด รวมทงการจดเกบรายไดแผนดนตามกฎหมายอนใหกบกรมสรรพสามต กรมสรรพากร และราชการสวนทองถน และตรวจปลอยสนคาทงขาเขาและขาออก ตลอดจนสนคาถายลำาและผานแดนครบวงจรแบบเบดเสรจ (ONE STOP SERVICE) มการใหบรการดานการวเคราะหสนคา การพจารณาคด และดำาเนนการเกยวกบของกลางและของตกคาง ตลอดจนปฏบตงานอนๆ ทเกยวของ ตามทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา

นอกจากหนาทดงกลาวขางตน ดานศลกากรลาดกระบง ยงเปนหนวยงานของกรมศลกากรทมบทบาทสำาคญในการสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศ เพราะเปนศนยกลางปฏบตพธการศลกากรและการขนถายสนคานำาเขาและสงออกทางทาเรอพาณชยแหลมฉบงทเชอมตอไปยง นคมอตสาหกรรม คลงสนคาทณฑบน และดานศลกากรตางๆ ตลอดจนผานแดนไปยงประเทศลาวดวยก�รจดเกบร�ยไดศลก�กรของปงบประม�ณ 2550

ในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบง จดเกบรายได ไดสทธ 12,524.329 ลานบาท ตำากวาทจดเกบไดในปงบประมาณทแลว 1,873.369 ลานบาท หรอรอยละ 13.012 และสงกวาประมาณการ 1,236.032 ลานบาท หรอรอยละ 10.950 โดยแยกเปนประเภทภาษอากร ดงน

ตารางท 3.1 แสดงการจดเกบรายแยกตามประเภท

ปงบประ ประมาณ เปรยบเทยบกบ ปงบประ เปรยบเทยบกบป

54

หนวย : ลานบาท

มาณ2550

การปงบประ

มาณ 2550

ประมาณการมาณ2549

ทแลว

จำานวนรอยละ

จำานวนรอยละ

อากรขาเขา

12,486.287

11,262.976

1,223.311

10.861

14,374.857

(1,888.570)

(13.138)

อากรขาออก

1.431 2.800 (1.369)

(48.893)

2.978 (1.547)

(51.948)

คาธรรมเนยม

36.611 22.521 14.090

62.564

19.863 16.748

84.318

รวม 12,524.329

11,288.297

1,236.032

10.950

14,397.698

(1,873.369)

(13.012)

รายไดหลกของดานศลกากรลาดกระบง คออากรขาเขา ซงในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบงจดเกบอากรขาเขาจำานวน 12,486.287 ลานบาท (ตำากวาปงบประมาณทแลว รอยละ 13.138 และสงกวาทประมาณการไว รอยละ 10.861) อากรขาออกจำานวน 1.431 ลานบาท และคาธรรมเนยม 36.611 ลานบาทก�รจดเกบร�ยไดแทนหนวยง�นอนของปงบประม�ณ 2550

นอกจากการจดเกบรายไดศลกากรแลว ดานศลกากรลาดกระบงยงมภาระหนาทในการจดเกบรายไดแทนหนวยงานอน โดยในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบงจดเกบรายไดรวมทงสน 38,688.420 ลานบาท ตำากวาทจดเกบไดในระยะเดยวกนของปทแลว จำานวน 1,756.398 ลานบาท หรอรอยละ 4.343 เปนรายไดทจดเกบแทนหนวยงานอน 26,164.091 ลานบาท สงกวารายไดศลกากร 13,639.762 ลานบาท หรอรอยละ 108.91

ตารางท 3.2 แสดงการจดเกบรายไดแทนหนวยงานอน

หนวยงาน ประเภทภาษ ปงบประ ปงบประม เปรยบเทยบ

55


มาณ2550

าณ2549 จำานวน รอยละ

ดานศลกากรลาดกระบง

อากรขาเขา อากรขาออก คาธรรมเนยม

12,524.329

14,397.698

(1,873.369)

(13.012)

กรมสรรพากร

ภาษมลคาเพม 12,894.476

15,074.465

(672.542)

(4.957)

กรมสรรพสามต

ภาษสรรพสามต 11,484.727

10,334.919

1,149.808

11.125

กระทรวงมหาดไทย

ภาษเพอมหาดไทย 1,784.888

2,145.183

(360.295)

(16.796)

รวมรายไดทดานศลกากรลาดกระบงจดเกบ

38,688.420

40,444.818

(1,756.398)

(4.343)

มลค�ก�รนำ�เข� สงออก–ในปงบประมาณ 2550 มลคาการนำาเขา - สงออก รวม

ณ ดานศลกากรลาดกระบง มมลคา 338,932.731 ลานบาท ตำากวาในปงบประมาณทแลว 26,188.54 ลานบาท หรอรอยละ 7.17 มมลคาการนำาเขา 271,643.807 ลานบาท หรอรอยละ 80.15 ของมลคานำาเขา สงออกทงหมด เพมขนจากปงบประมาณทแลว 4,038.59 ลานบาท หรอรอยละ 1.51

ตารางท 3.3 แสดงมลคาการนำาเขา สงออก ดานศลกากรลาดกระบง

ปงบประมาณ 2550


เปรยบเทยบจำานวน รอยละ

มลคาการนำาเขา

271,643.807

267,605.222

4,038.59 1.51

มลคาการสงออก

67,288.924

97,516.318 (30,227.39)

(31.00)

56


รวม 338,932.731

365,121.54 (26,188.809)

(7.17)

มลคาการสงออกในปงบประมาณ 2550 ของดานศลกากรลาดกระบง 67,288.924 ลานบาท หรอรอยละ 19.85 ของมลคานำาเขา สงออกทงหมด ลดลงจากปงบประมาณทแลว – 30,277.39 ลานบาท หรอ รอยละ 31สนค�นำ�เข�ทมมลค�สงสด 10 อนดบแรก

ในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบง มสนคาในพกดหมวดท 84 เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ มมลคานำาเขาสงสด 35,895.95 ลานบาท คดเปนรอยละ 13.21 ของมลคาสนคานำาเขาทงหมด

ตารางท 3.4 แสดงมลคาสนคานำาเขาสงสด 10 อนดบแรก ป พ.ศ. 2549

ปงบประมาณ 2549ลำาดบ

พกด ประเภทสนคา มลคา สดสวน

1 84เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ

41,781.57 15.61

2 85 เครองใชไฟฟาและสวนประกอบ 30,979.30 11.58

57


3 87ยานบก นอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรถรางและสวนประกอบ

20,844.62 7.79

4 39 พลาสตกและของททำาดวยพลาสตก 17,266.90 6.45

5 52 ฝาย 8,785.50 3.28

6 04 ผลตภณฑนม 8,331.89 3.11

7 71 ไขมกธรรมชาตหรอไขมกเลยง รตนชาตหรอกงรตนชาตฯ

7,939.16 2.97

8 03 ปลา สตวนำา และสตวนำาทไมมกระดกสนหลง

7,516.66 2.81

9 74 ทองแดง 7,210.34 2.69

10 47 เยอไม และกระดาษแขงทนำากลบมาใชอก เศษและของทใชไมได

7,093.07 2.65

รวม 10 อนดบแรก 146,327.96 58.95

อนๆ 125,315.84 41.05

รวมทงสน 271,643.80

100.00

58



พกด ประเภทสนคา มลคา สดสวน

1 84เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ

35,895.95 13.21

2 85 เครองใชไฟฟาและสวนประกอบ 25,244.4 9.29

3 87ยานบก นอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรถรางและสวนประกอบ

21,149.4 7.79

4 39 พลาสตกและของททำาดวยพลาสตก 15,922.42 5.86

5 04 ผลตภณฑนม 9,575.68 3.53

6 71 ไขมกธรรมชาตหรอไขมกเลยง รตนชาตหรอกงรตนชาตฯ

9,421.38 3.47

7 47 เยอไม และกระดาษแขงทนำากลบมาใชอก เศษและของทใชไมได

8,177.3 3.01

8 03 ปลา สตวนำา และสตวนำาทไมมกระดกสนหลง

7,533.73 2.77

9 52 ฝาย 7,425.9 2.73

10 38 เคมภณฑเบดเตลด 5,981.8 2.20

รวม 10 อนดบแรก 157,749.01 53.87

อนๆ 109,856.21 46.13

59


รวมทงสน 267,605.22 100.00

สนค�ทจดเกบอ�กรข�เข�สงสด 10 อนดบแรกในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบง มสนคาใน

พกดหมวดท 84 เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ มมลคานำาเขาสงสด 35,895.95 ลานบาท คดเปนรอยละ 13.41 ของมลคาสนคานำาเขาทงหมด



พกด

ประเภทสนคา อากร สดสวน

1 87 ยานบก นอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรางรถรางและสวนประกอบ

3,410.42 23.72

2 22 เครองดม สรา นำาสมสายช 1,413.22 9.83

3 84 เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ

1,183.91 8.24

4 85 เครองใชไฟฟา และสวนประกอบ 1,178.83 8.20

5 39 พลาสตกและของททำาดวยพลาสตก 857.97 5.97

6 33 เอสเซนเชยลออยสและเรซนอยด 613.52 4.27

60


7 04 ผลตภณฑนม 529.28 3.68

8 73 ของทำาดวยเหลกหรอเหลกกลา 283 1.979 11 ผลตภณฑอตสาหกรรมโมสเมลดธญพชฯ 262.8

9 1.83

10 20 ของปรงแตงทำาจากพชผก ผลไม ลกนตฯ 242.69 1.69

รวม 10 อนดบแรก 9,975.73 69.40

อนๆ 4,399.13 30.60

รวมทงสน 14,374.86 100.00



พกด

ประเภทสนคา อากร สดสวน

1 87 ยานบก นอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรางรถรางและสวนประกอบ

2,453.76 19.65

2 84 เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกรเครองใชกล และสวนประกอบ

996.09 7.98

3 85 เครองใชไฟฟา และสวนประกอบ 887.9 7.11

61


14 22 เครองดม สรา นำาสมสายช 661.4

2 5.30

5 04 ผลตภณฑนม 615.15 4.93

6 33 เอสเซนเชยลออยสและเรซนอยด 590.65 4.73

7 39 พลาสตกและของททำาดวยพลาสตก 515.29 4.13

8 73 ของทำาดวยเหลกหรอเหลกกลา 245.20 1.96

9 23 กากและเศษทเหลอจากอตสาหกรรมผลตอาหาร

244.28 1.96

10 20 ของปรงแตงทำาจากพชผก ผลไม ลกนตฯ 237.91 1.91

รวม 10 อนดบแรก 7,447.66 59.65

อนๆ 5,038.63 40.35

รวมทงสน 12,486.29 100.00

ประเทศคค�ทมมลค�ก�รนำ�เข�สงสดในปงบประมาณ 2550 ประเทศญปน เปนประเทศคคาทม

มลคาการนำาเขาสงสดของดานศลกากรลาดกระบง มมลคา 5,6723.422 ลานบาท หรอรอยละ 20.88 ของมลคานำาเขาทงหมด ตำากวาปงบประมาณทแลว 6,750.48 ลานบาท หรอรอยละ 10.64

62

ตารางท 3.8 แสดงประเทศคคาทมมลคาการนำาเขาสงสด

ปงบประมาณ 2550 ปงบประมาณ 2549


สดสวน


สดสวน

ประเทศญปน 56,723.422

20.88

63,473.902

23.72

ประเทศสหรฐอเมรกา

37,244.390

13.71

42,518.036

15.89

ประเทศจน 30,421.610

11.20

35,531.232

13.28

ประเทศเยอรมน 10,131.253

3.73 12,715.557

4.75

ประเทศมาเลเซย 7,255.231

2.67 10,247.213

3.83

รวม 5 อนดบแรก

141,775.906

52.19

164,485.940

61.47

ประเทศอนๆ 129,867.901

47.81

103,119.282

38.53

รวมทงสน 271,643.807

100.00

267,605.222

100.00

ประเทศคค�ทมมลค�ก�รสงออกสงสดในปงบประมาณ 2550 ประเทศญปน เปนประเทศคคาทม

มลคาการนำาเขาสงสดของดานศลกากรลาดกระบง มมลคา 5,6723.422 ลานบาท หรอรอยละ 20.88 ของมลคานำาเขาทงหมด ตำากวาปงบประมาณทแลว 6,750.48 ลานบาท หรอรอยละ 10.64

ตารางท 3.9 แสดงประเทศคคาทมมลคาการสงออกสงสด

ปงบประมาณ 2550 ปงบประมาณ 2549

63



มลคาการสงออก

สดสวนมลคาการสงออก

สดสวน

ประเทศสหรฐอเมรกา

13,987.141

20.79 31,496.905

32.30

ประเทศเบลเยยม 2,156.923

3.21 5,018.981

5.15

ประเทศองกฤษ 2,053.996

3.05 5,496.847

5.64

ประเทศญปน 1,973.372

2.93 5,183.782

5.32

ประเทศฝรงเศส 1,885.235

2.80 5,407.607

5.55

รวม 5 อนดบแรก 22,056.667

32.78 52,604.122

53.94

ประเทศอนๆ 45,232.257

67.22 44,912.196

46.06

รวมทงสน 67,288.924

100.00 97,516.318

100.00

ปรม�ณใบขนสนค�ในปงบประมาณ 2550 มปรมาณใบขนสนคาขาเขา

129,136 ฉบบ คดเปนรอยละ 61.03 ของปรมาณใบขนสนคาทงหมด เพมขนจากปงบประมาณทแลว 5,295 ฉบบ หรอรอยละ 4.28 ปรมาณใบขนสนคาขาออก 82,462 ฉบบ หรอรอยละ 38.97 ของปรมาณใบขนสนคาทงหมด ลดลงจากปงบประมาณทแลว 35,585 ฉบบ หรอรอยละ 30.14

ตารางท 3.10 แสดงปรมาณใบขนสนคาทงหมด



เปรยบเทยบจำานวน รอยละ

ใบขนสนคาขาเขา

129,136 123,841 5,295 4.28

64

หนวย : ฉบบ

ใบขนสนคาขาออก

82,462 118,047 (35,585)

(30.14)

รวม 211,598 241,888 (30,290)

(12.52)

ในปงบประมาณ 2550 ดานศลกากรลาดกระบงมปรมาณใบขนสนคาทผานพธการในระบบ EDI รอยละ 84.79 ระบบ Manual รอยละ 12.26 และในระบบ e – Customs รอยละ 2.95 ของปรมาณใบขนสนคาทงหมด

จะเหนไดวาดานศลกากรลาดกระบง มความสำาคญตอการดำาเนนการทำาการคาระหวางประเทศอยางยง การนำาเทคโนโลย ebXML มาใชแทน EDI จะทำาใหเพมศกยภาพในการจดเกบภาษอากรใหกบประเทศได

4.2 ระบบง�นศลก�กร EDIดานศลกากรลาดกระบง กรมศลกากรใชเทคโนโลย EDI ใน

การพฒนาระบบการนำาเขาและสงออกของประเทศไทยใหเขาสระบบสากลตงป พ.ศ. 2541 ในระบบนสามารถทำาใหผประกอบการประหยดตนทนในการบรหารและจดการ และมความสะดวกรวดเรว โดยวตถประสงคหลกทนำา EDI มาใชนนเนองมาจากการแขงขนทางการคาระหวางประเทศมมากขน การนำาเทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาใชงานเรมมบทบาทมากขนในการตดตอสอสาร โดยกรมศลกากรตองการปรบปรงขนตอนการทำางานและเหนความสำาคญในการเปลยนแปลงการบรหารจดการและการกาวตามเศรษฐกจโลก จงไดนำา EDI มาใชอยางครบวงจรเพอเพมประสทธภาพและปรบปรงคณภาพการบรการใหแกผประกอบการใหไดรบความสะดวกมากยงขน ซงผประกอบการยงคงตองเตรยมเอกสารการซอขายสนคา เชน Invoice/ Packing list/ Airway Bill/ Bill of Lading และ Manifest เพอใชในการตรวจปลอยสนคา โปรแกรมทใชงานนนผ

65

ประกอบการสามารถพฒนาเองหรอวาจางให Software House เปนผจดทำาให ซงบรษทจะทำาการสงขอมลการนำาเขา สงออกมาทางโปรแกรม ผาน VAN เขามา และไดรบขอความเปน เลขทใบขนสนคาตอบกลบ เมอไดใบขนสนคาแลวกแนบเอกสารอนๆเพอมาเดนพธการ โดยการสงขอมลใบขนสนคาจะไดการตอบรบ 2 ประเภท คอ Green Line และ Red Line

การสงขอมลใบขนสนคาไปยงกรมศลกากร ขอมลจะถกสงเขาไปผาน VAN และ VAN จะทำาหนาทเปนศนยกลางสำาหรบรบและสง ระหวางผสงขอมลกบกรมศลกากร ระบบจะทำาการตรวจสอบเอกสาร เมอตรวจสอบเอกสารเสรจแลวกรมศลกากรจะสงขอความกลบไปยงผใชบรการท VAN เรยกวา Response Message หลงจากทผใชบรการทำาการรบสงขอมลเสรจสน

ภาพท 4.1 EDI Message Service

4.2.1 การนำาเขาในระบบงานศลกากร EDIกระบวนการนำาเขาของระบบงานศลกากร EDI ผนำาเขาสง

ขอมลการนำาเขาดวยตนเองหรอผานเคานเตอรเซอรวส เมอเครองคอมพวเตอรกรมศลกากรตรวจสอบขอมลทสงเขามา โดยตรวจสอบเลขประจำาตวผเสยภาษ พกดอตราศลกากร เปนตน หากพบวาขอมลไมถกตอง เครองคอมพวเตอรของกรมศลกากรจะแจงกลบไปยงผนำาเขาหรอผสงขอมลเพอแกไขใหถกตอง หากขอมลทสงเขามาถกตองและครบถวนแลว จะออกเลขใบขนสนคาใหพรอมตรวจสอบ

66

เงอนไขตาม Central Profile ทกรมศลกากรกำาหนด โดยจดกลมออกเปน 2 ประเภท คอ

1. Green Line คอ ใบขนสนคาทไมตองมการตรวจสอบพธการ โดยเครองคอมพวเตอรจะทำาการสงการตรวจ โดยทผนำาเขาสามารถไปชำาระภาษและออกของไดทนท

2. Red Line คอ ใบขนสนคาทตองตรวจสอบพธการ โดยผนำาเขาตองไปตดตอทหนวยงานประเมนอากรของทาทนำาเขา เชน สนคาถกลากมายงดานศลกากรลาดกระบง ผนำาเขากตองมาตดตอประเมนอากรทดานศลกากรลาดกระบง ขนตอนการปฏบตพธการแสดงใหเหนจากแผนภาพ ดงน

ภาพท 4.2 แสดงขนตอนการนำาเขาของระบบงาน EDI

67

4.2.2 การสงออกในระบบงานศลกากร EDIกระบวนการสงออกดวยระบบงานศลกากร EDI ผสงออกสง

ขอมลใบขนสนคาขาออกจากเครองคอมพวเตอรของตนมายงกรมศลกากร โดยผานผใหบรการ VAN เมอเครองคอมพวเตอรกรมศลกากรตรวจสอบขอมลทสงมาวาถกตองแลวจะออกเลขทใบขนสนคาพรอมตรวจสอบเงอนไขโดยแบงออกเปน 2 ประเภทเชนเดยวกบใบขนสนคาขาเขา ดงน

1. Red Line ใบขนสนคาทตองตรวจสอบพธการ ใบขนสนคานผสงออกนำาไปยงหนวยงานประเมนอากรททาทผานพธการ

2. Green Line ผสงออกสามารถชำาระคาอากรสนคาขาออก และสามารถนำาสนคาไปตรวจปลอยสนคาขาออกและสงออกไดเลย

68

ภาพท 4.3 แสดงขนตอนการสงออกของระบบงาน EDI

4.3 ระบบง�นศลก�กร ebXML หรอ e-Customsกอนทจะทำาธรกรรมตางๆกบกรมศลกากรในระบบ ebXML

นน ผประกอบการจะตองเตรยมความพรอมและพจารณากจการของตนวามความจำาเปนตอการตดตอกบกรมศลกากรบอยครงหรอไม เมอพจารณาความจำาเปนของผประกอบการแลว จะพบวามวธการตดตอกบกรมศลกากร ดงน

1. ผนำาเขาและสงออกเตรยมใบขนสนคา และลงลายมอชออเลกทรอนกสกบกรมศลกากรดวยตนเอง

ภาพท 4.1 ผนำาเขาสงออกกระทำาการดวยตนเอง

สงทผนำาเขาตองเตรยมคอ1.1ขอใบรบรองอเลกทรอนกสเพอใชสรางลายมอชอ

อเลกทรอนกส1.2 เลอกผใหบรการรบสงขอมล

69

1.3ยนแบบคำาขอลงทะเบยนเพอใชระบบ ebXML กบกรมศลกากร (ตามประกาศกรมศลกากรท 20/2550) ไดแก แบบแนบทายประกาศหมายเลข 1

1.4 เตรยมระบบคอมพวเตอร ค อ Window XP, Internet Explorer Version 6 และ Internet Account

2. ผนำาเขาและสงออกมอบอำานาจใหตวแทนออกของกระทำาการแทน

ภาพท 4.2 ผนำาเขาสงออกมอบอำานาจใหตวแทนออกของ

สงทผนำาเขาตองเตรยม คอ ยนแบบคำาขอลงทะเบยนเพอใชระบบ ebXML กบกรมศลกากร (ตามประกาศกรมศลกากรท 20/2550) ไดแก แบบแนบทายประกาศหมายเลข 1 สงทตวแทนออกของตองเตรยม คอ

2.1ขอใบรบรองอเลกทรอนกสเพอใชสรางลายมอชออเลกทรอนกส

2.2 เลอกผใหบรการรบสงขอมล2.3ยนแบบคำาขอลงทะเบยนเพอใชระบบ ebXML กบ

กรมศลกากร (ตามประกาศกรมศลกากรท 20/2550) ไดแก แบบแนบทายประกาศหมายเลข 2

70


3. ตวแทนออกของเตรยมใบขนสนคา และผนำาเขา-สงออกลงลายมอชออเลกทรอนกส

ภาพท 4.3 ผนำาเขาสงออกลงลายมอชอ ใหตวแทนออกของสงใบขนสนคา

สงทผนำาเขาตองเตรยมคอ3.1ขอใบรบรองอเลกทรอนกสเพอใชสรางลายมอชอ

อเลกทรอนกส3.2ยนแบบคำาขอลงทะเบยนเพอใชระบบ ebXML กบ


3.3 เตรยมระบบคอมพวเตอร ค อ Window XP, Internet Explorer Version 6 และ Internet Accountสงทตวแทนออกของตองเตรยม คอ

3.4 เลอกผใหบรการรบสงขอมล3.5ยนแบบคำาขอลงทะเบยนเพอใชระบบ ebXML กบ


71


ทมา: EDI Siam Co.,Ltd.ภาพท 4.4 แสดงการไหลของขอมลในการทำางานของ Web

Application

72

ภาพท 4.5 ระบบการทำางาน ebXML ศลกากร4.3.1 กระบวนการนำาเขาระบบงานศลกากร ebXML ทวไป

1. การสงขอมลใบขนสนคาขาเขาพรอมชำาระคาภาษอากร

ภาพท 4.6 แสดงขนตอนระบบงานพธการศลกากร

73

ผประกอบการและตวแทนออกของสงขอมลและ Invoice ทเกยวของกบสนคาซงปรมาณขอมลใน Invoice มจำานวนมากการนำาเขาขอมลจงประสบปญหาอยางมาก Software House ไดทำาโปรแกรมทสามารถแปลงขอมลจาก Invoice สงเขาไปเปนขอมลใบขนสนคาได และตองกรอกขอมลการนำาเขาอยางรอบคอบโดยเฉพาะพกดศลกากร 8 หลก ดงนนการกรอกขอมลตองรอบคอบและตรวจทานกอนสงทกครง และลงลายมอชอดจตอล หลงจากสงขอมลไปยงกรมศลกากรและไดรบการตรวจสอบเรยบรอย และระบบจะทำาการจบใบขนสนคาทสงมากบ Manifest ของสายเรอทสงเขามา และแจงสถานการณยนเอกสารไปยงผใชบรการ และมขนตอนการตดบญชธนาคารดวยระบบธนาคาร Electronic Fund Transfer ในระบบนผนำาเขาสามารถยกเลกใบขนสนคาทางอเลกทรอนกสได เมอไดรบเลขทใบขนสนคาแลว กรมศลกากรตรวจสอบ Profile เพอกำาหนดการสงการตรวจกบใบขนสนคาตอไป

74

ขนตอนการสงขอมลใบขนสนคาขาเขา

ภาพท 4.7 แสดงการสงขอมลใบขนสนคาและการตอบกลบของกรมศลกากร

75

4.3.2 กระบวนการสงออกสนคาระบบงานศลกากร ebXML ทวไป

ภาพท 4.8 ขนตอนการสงออก ระบบงานศลกากรผประกอบการเตรยมขอมลใบขนสนคาและบญชราคาสนคา

สงขอมลไปยงกรมศลกากร หากขอมลถกตองจะไดรบการตอบกลบเปนเลขทใบขนสนคาและหากมการชำาระอากรหากตดบญชกจะไดเลขทชำาระอากรตอบกลบมาพรอมเลขทใบขนสนคา ตอมาผสงออกนนมาบรรจสนคาเขาตคอนเทนเนอรและเตรยมขอมลใบกำากบการขนยายโดยการสงขอมลใบกำากบการขนยายมายงกรมศลกากรและรอตอบกลบเลขทใบกำากบการขนยาย จากนนพมพใบกำากบและเคลอนยายสนคาไปยงทาสงออก ททาสงออกทำาการบนทกบญชเรอพรอมตรวจสอบเงอนไขของกรมศลกากร หากพบเงอนไขใหดำาเนนการตรวจโดยการ X-ray หากตรวจสอบแลวใหรบรายงานเรอออกและบนทกวนเรอออกจรง หากไมพบเงอนไขใหรบรองการสงออกไดทนท

76

ขนตอนการสงขอมลใบขนสนคาขาออก

77

ภาพท 4.9 ขนตอนการสงขอมลสนคาขาออก

4.3.3 ระบบความปลอดภยของการสงขอมลใบขนสนคาระบบกญแจสาธารณะ

1. รกษาความลบของขอมล2. ตรวจสอบการเปลยนแปลงของขอมล3. ตรวจสอบความเปนเจาของขอมล4. ยอมรบความเปนเจาของขอมล การสงขอมลใบขนขาเขาและขาออกมายงกรมศลกากร ตาม

ขนตอนดงทกลาวมาแลวขางตน นน กรมศลกากรจะทำาการเชคความถกตองจากรหสของผใชบรการ ซงตองไปขอใบรบรองกบบรษท ทศท. คอรปอเรชน จำากด (มหาชน) และ บรษท กสท.โทรคมนาคม จำากด (มหาชน) เพอใหออกใบรบรองและใหรหสกญแจเพอเขาสระบบงานศลกากร โดยจะแบงออกเปนกญแจค คอ กรมศลกากรมกญแจอย และผใชบรการกมกญแจอยเชนกน เมอสงขอมลมาแลวหากการตรวจสอบถกตอง มการระบตวตนและยนยนความเปนเจาของเอกสาร ขอมลถกตองกรมศลกากรกจะตอบรบการสงขอมลดวยการออกเลขทใบขนกลบไป

78

4.3.3 ลกษณะของ User Interface ระบบงานเจาหนาท

ภาพท 4.10 หนาจอการเขาสระบบงานเจาหนาทศลกากร

ภาพท 4.11 หนาจอเมนการทำางานของเจาหนาทศลกากร

79

ภาพท 4.12 หนาจอเลอกสถานทปฏบตงาน

4.3.4 ลกษณะของ User Interface ทจดทำาโดย Software House

ภาพท 4.13 หนาจอการเขาสระบบงานของผประกอบการและตวแทนออกของ

80

ภาพท 4.14 ฐานขอมลระบบ

ภาพท 4.15 หนาจอแสดงขอมลผนำาเขา

81

ระบบสนคาขาออก

ภาพท 4.16 หนาจอแสดงหนาควบคมรายการบญชราคา

ภาพท 4.17 หนาจอแสดงการกรอกขอมลใบขนสนคาขาออก

82

ภาพท 4.18 หนาจอแสดงการลงลายมอชออเลกทรอนกส

ภาพท 4.19 หนาจอแสดงรายงานสรปผลการรบและสงขอมล

ระบบสนคาขาเขา

83

ภาพท 4.20 หนาจอแสดงการบนทกขอมลขาเขา

ภาพท 4.21 หนาจอรายละเอยดบญชราคา

84

ภาพท 4.22 หนาจอการกรอกรายละเอยดสนคา

ภาพท 4.23 หนาจอการลงลายมอชออเลกทรอนกส

85

ภาพท 4.24 หนาจอบนทกการรบสงขอมล

ภาพท 4.25 หนาจอ Import Response

86

ภาพท 4.26 หนาจอรายงานใบขนสนคาขาเขา

87

ภ�คผนวก กแบบสอบถ�มเพอก�รศกษ�โครงง�น ระดบปรญญ�โท

เรอง ก�รศกษ�ผลกระทบของก�รเปลยนแปลงระบบ EDI เปน ระบบ e-Customs (เทคโนโลย ebXML)

กรณศกษ�: ด�นศลก�กรล�ดกระบงสวนท 1 ผทเกยวของกบระบบ1. ประเภทกจการหรอธรกจของทาน

ผประกอบการ ตวแทนออกของ ตวแทนสายเรอ อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

2. กจการหรอธรกจของคณมการทำาธรกรรมกบดานศลกากรลาดกระบงกครงตอเดอน

1- 5 5 - 10 11 - 15 16 - 20 มากกวา 20 ครง (รวมวนหยด) อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

3. ลกษณะการทำาธรกรรม (ตอบเฉพาะกจกรรมททำามากทสด 1 ขอ) นำาเขาสนคา สงออกสนคา เดนเอกสารพธการ อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

4. กจการหรอธรกจของทาน ดำาเนนการเกยวของกบงานศลกากรเปนระยะเวลากป

6 เดอน 1 – 3 ป 4 – 6 ป 7 – 9 ป

10 ปขนไป

88

อนๆ ระบ____________________________________________________________________

5. ระบบททานใชตดตอกบงานศลกากรในปจจบน ระบบ EDI โดยสงขอมลมาจากบรษทโดยตรง ระบบ EDI Manual ผานเจาหนาทศลกากร ระบบ e-Customs โดยสงขอมลมาจากบรษทโดยตรง ระบบ e-Customs ผานเจาหนาทศลกากร อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

6. ทานใชบรการซอฟทแวรสงขอมลใบขนสนคาอยางไร กรมศลกากร ซอจาก Software House บรการจาก

Counter Service อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

7. ระยะเวลาในการจดเตรยมการสงขอมลใบขนสนคา 1 ชดใบขน นอยกวา 30 นาท 1-2 ชวโมง 2-4

ชวโมง มากกวา 4 ชวโมงขนไป อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

8. คาใชจายในการสงขอมลใบขนสนคาตอครง ไมมคาใชจาย ตำากวา 300 บาท 300 – 500 บาท 500 – 1,000 บาท มากกวา 1,000 บาท อนๆ

ระบ____________________________________________________________________

9. ทานเคยประสบปญหาเกยวกบการเปลยนแปลงระบบงานศลกากรแบบใชคนเดนพธการเปนระบบ EDI หรอไม และปญหาททานเคยประสบคออะไร

89

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. ทานมความคดเหนอยางไรตอขอตอไปน ควรใชระบบ EDI เดมอยางเดยว ควรยกเลกระบบ EDI แลวเปลยนใช e-Customs (ebXML) อยางเตมรปแบบ ควรใชระบบ EDI ควบคกนไปกบ e-Customs (ebXML) แลวแตผประกอบการจะเลอกใช อนๆ ระบ____________________________________________________________________

สนสดสวนท 1

สวนท 2 คำ�ถ�มเกยวกบระบบ EDI และ e-Customs (ebXML)Software และประสทธภ�พของระบบ 11. ทานคดวาราคาของซอฟทแวรในระบบใดททำาใหทานเสยคาใชจายตนทนสง เปรยบเทยบกบการลงทนในอดตและปจจบน

EDI e-Customs (ebXML) เทากน ไมแนใจ

12. ขอมลททานตองเตรยมในการสงขอมล ในระบบใดมความซบซอนมากกวากน

EDI e-Customs (ebXML) เทากน ไมแนใจ

13. ทานคดวาระบบ e-Customs (ebXML) มความปลอดภยมากกวาระบบงาน EDI หรอไม

ม มากกวา ม เทากน ไมม ไมแนใจ

90

14. ทานเขาใจระบบกญแจคและลายมอชออเลกทรอนกสหรอไม เขาใจเปนอยางด พอเขาใจ ไมเขาใจเลย

17. ทานคดวาสามารถลดคาใชจายในการตดตอกบดานศลกากรลาดกระบงหรอไม

ลดคาใชจายอยางมาก คาใชจายเทาเดม คาใชจายเทาเดม

18. ทานคดวาเจาหนาทดานศลกากรลาดกระบงสามารถใหความรและบรการทานในระบบ e-Customs ไดเพยงพอหรอไม

ไม เจาหนาทมความรความเขาใจนอยมาก ได เจาหนาทใหบรการอยางเตมท

อนๆ ระบ____________________________________________________________________

19. ทานมความคดเหนอยางไรกบระบบงานศลกากรตอไปน EDI

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

e-Customs (ebXML)__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

20. ทานคดวาขนตอนในการสงขอมลใบขนสนคาระบบใดมความสะดวกและรวดเรวกวา อธบายเหตผล

EDI e-Customs (ebXML) เทากนเหตผล_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

91

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

21. ทานเคยประสบปญหาการใชซอฟทแวรหรอไม ปญหาททานพบเปนประจำาคออะไร

EDI________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

e-Customs (ebXML)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

22. ทานคดวาการใชบรการของบรษทพฒนาซอฟทแวรมขอดและขอเสยอยางไร

ขอด________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ขอเสย________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

23. การเปลยนแปลงระบบ EDI เปน e-Customs สงผลกระทบในดานใดตอบรษทของทานบาง

ร�ยละเอยดคว�มพอใจเกยวกบก�รใชง�นระบบ ระบบ e-Customs

92

เพม ลดตนทน คาใชจายการจดเตรยมเอกสารจำานวนพนกงานระยะเวลาการเดนพธการการฝกอบรมสมมนาความปลอดภยในการสงขอมลการคอรปชน การจายเงนใตโตะใหเจาหนาทความสะดวกรวดเรวในการรบสนคาความผดพลาดในการสงขอมลสนคา

24. ทานคดวาระบบใดมประสทธภาพตอระบบงานศลกากรและเปนประโยชนตอบรษททานมากทสด (ตอบขอเดยว พรอมเหตผล)

EDI________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

e-Customs (ebXML)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

25. ทานพรอมใชงานระบบ e-Customs หรอไม พรอม ไมพรอม ไมแนใจ

ความพงพอใจของผมสวนเกยวของกบระบบใสเครองหมาย ลงในชองวาง (1 = นอยทสด, 2 = นอย, 3 = พอใช, 4 = มาก, 5 = มากทสด)

EDI ebXML

93

ร�ยละเอยดคว�มพอใจเกยวกบก�รใชง�น 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

26. การเขาสโปรแกรมและคนหาเมนโปรแกรม27. หนาจอของโปรแกรมมความงายตอการใชงานและเรยนร28. การบนทกขอมลมความซบซอนและสบสน29. การแกไขขอผดพลาดดวยตนเอง30. ความเรวในการรบสงขอมล31. การเรยก จดเกบเอกสาร และพมพใบขนสนคา32. ราคาคาบรการการจดสงขอมล33. ความสะดวกการตดตอกบหนวยงานทเกยวของ เชน สรรพากร34. ความร ความเขาใจในการใหบรการของเจาหนาทศลกากร35. การจดสมมนาใหความรแกผประกอบการตางๆ36. การรบรขาวสารของบรษทเกยวกบเทคโนโลยทนำามาใชงาน37. การรายงานผลการสงขอมล รายวนและรายเดอน38. ความปลอดภยของการสงขอมล39. การทำาความเขาใจกบคมอการทำางาน40. ทานมความพอใจในระบบงานทงสองระบบในเกณฑใด


94

สวนท 3 ปจจยต�งๆทมผลตอก�รเปลยนแปลงเทคโนโลย (ระบบง�น EDI เปน e-Customs)41. ทานคดวากรมศลกากรมความจำาเปนในการเปลยนแปลงระบบงานศลกากรหรอไม

จำาเปน ไมจำาเปน ไมทราบ

42. ทานมความตองการใหกรมศลกากรปรบเปลยนเทคโนโลยใหมความทนสมยและรองรบการทำางานในปจจบนหรอไม

ตองการ ไมตองการ ไมทราบ

43. ทานคดวาระบบงานใหมนจะชวยลดปญหาเรยกรบเงนนอกระบบจากเจาหนาทไดหรอไม

ได ไมได ไมทราบ

44. ทานคดวาการเปลยนแปลงระบบงานครงนรองรบการพฒนาองคกรและบรษทของทานหรอไม

รองรบ ไมรองรบ ไมทราบ

45. ปจจยใดบางทสงผลกระทบกบบรษทของทานในการเปลยนแปลงเทคโนโลย (ระบบงานครงน) ตอบไดมากกวา 1 ขอ อธบายเหตผล

ตนทน คาใชจาย_________________________________________________________________

ระยะเวลาการดำาเนนงาน__________________________________________________________

ความผดพลาดของระบบงาน_______________________________________________________

ขนาดของธรกจของทาน ___________________________________________________________

ความพรอมของกรมศลกากร _______________________________________________________

ความพรอมของผใหบรการ ________________________________________________________

ความพรอมของบรษท ____________________________________________________________

95

การพฒนาซอฟทแวร (ความสมบรณ)_______________________________________________

อนๆ ระบโดยละเอยด___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


สวนท 4 คว�มคดเหน/ขอเสนอแนะเกยวกบระบบ e-Customs___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

แบบสอบถ�มเพอก�รศกษ�โครงง�น ระดบปรญญ�โท เรอง ก�รศกษ�ผลกระทบของก�รเปลยนแปลงระบบ EDI เปน ระบบ e-

Customs (เทคโนโลย ebXML)กรณศกษ�: ด�นศลก�กรล�ดกระบง

1. ทานมความเกยวของกบระบบ EDI และ ebXML หรอไม ม ไมม บางครง

2. ประสบการณในการทำางานของทาน _______ ป3. ทานทำางานเกยวกบระบบการนำาเขาและสงออกหรอไม

ระบบนำาเขา ระบบสงออก ทง 2 ระบบ4. ขอดและขอเสยเกยวกบระบบ EDI ในความคดเหนของทาน___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

96

5. การเปลยนแปลงโดยการนำาระบบ EDI มาใชแทนการเดนเอกสารแบบเกามความยงยากแคไหน อยางไร______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________6. ความคดเหนของทานในการเปลยนแปลงระบบ EDI เปน e-Customs (ebXML)______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________7. ทานมความเขาใจเกยวกบระบบ e-Customs อยางไร โดยเฉพาะ ระบบ e-Import และ e-Export_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________8. ปญหาททานพบเมอเรมใชงานระบบ e-Customs____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________9. ทานคดวาระบบ e-Customs จะสามารถนำามาใชงานในกรมศลกากรแทนระบบ EDI ไดหรอไม มความคดเหนอยางไร____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. ทานคดวาระบบใดจะทำาใหการทำางานมประสทธภาพมากกวา_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

97

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________11. ชวยบอกขอดและขอเสยของระบบ e-Customs (e-Import และ e-Export) __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________12. ทานคดวากรมศลกากรควรยกเลกระบบ EDI และใชระบบ e-Customs ทานเหนดวยหรอไม ถาไมเพราะอะไร____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________13. ทานคดวาถานำาระบบใหมมาใชจะทำาใหเกดความโปรงใสในหนวยงานไดหรอไม อยางไร___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________14. ขอเสนอแนะเกยวกบการเปลยนแปลงระบบงาน EDI เปน e-Customs___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

98

ภ�คผนวก ขระเบยบ/ประก�ศ/คำ�สงกรมศลก�กร

99

ภ�คผนวก ค.ตวอย�งใบขนสนค�ข�เข�และข�ออก

104

ภ�คผนวก ฉอภธ�นศพท

- BPSS: Business Process Schema Specification – Meta model in XML (A Choreographed set of business transactions between partners)- UMM: UN/CEFACT Methodology & UML profile for EDI specification- Core Components- Common data structures for message interchange in a context- CPP: Collaboration Partner Profile – Lists partner processes & technologies- CPA: Collaboration Protocol Agreement – Runtime partner binding- Reg-Rep: Registry & Repository – Storage for metadata and partners- TRP: Transport Routing & Packaging – Wire protocol

DTD คออะไร “DTD คอแฟมขอมล (หรอหลายแฟมขอมลทใชงานรวมกน) ซงบรรจขอกำาหนด และกฎเกณฑของเอกสาร ชดขอกำาหนดเหลาน สำาหรบการกำาหนดรปแบบ element ตวอยางเชน หากตองการเอกสารทม element ทม element บรรจอยภายใน ขอกำาหนดในแฟมขอมล DTD จะมรปแบบดงนซงอธบายความหมายคอ element items บรรจขอความใดๆ และ element list บรรจ element item อกท ดงนน DTD เปนรปแบบภาษา ซงทำาใหสามารถตรวจสอบเอกสาร ทนำาเอาขอกำาหนด DTD ไปใช วาถกจดสรางตามความตองการหรอไม ทำาใหระบบการ rendering สามารถเขาใจตวเอกสารไดด และดงไปใชงานไดถกตอง”

ebXML terminology

109

1. Registry: A central server that stores a variety of data necessary to make ebXML work. Amongst the information a Registry makes available in XML form are: Business Process & Information Meta Models, Core Library, Collaboration Protocol Profiles, and Business Library. Basically, when a business wants to start an ebXML relationship with another business, it queries a Registry in order to locate a suitable partner and to find information about requirements for dealing with that partner.

2. Business Processes: Activities that a business can engage in (and for which it would generally want one or more partners). A Business Process is formally described by the Business Process Specification Schema (a W3C XML Schema and also a DTD), but may also be modeled in UML.

3. Collaboration Protocol Profile (CPP): A profile filed with a Registry by a business wishing to engage in ebXML transactions. The CPP will specify some Business Processes of the business, as well as some Business Service Interfaces it supports.Business Service Interface: The ways that a business is able to carry out the transactions necessary in its Business Processes. The Business Service Interface also includes the kinds of Business Messages the business supports and the protocols over which these messages might travel.

4. Business Messages: The actual information communicated as part of a business transaction. A message will contain multiple layers. At the outside layer, an actual communication protocol must be used (such as HTTP or SMTP). SOAP is an ebXML recommendation as an envelope for a message "payload." Other layers may deal with encryption or authentication.

110

5. Core Library: A set of standard "parts" that may be used in larger ebXML elements. For example, Core Processes may be referenced by Business Processes. The Core Library is contributed by the ebXML initiative itself, while larger elements may be contributed by specific industries or businesses.

6. Collaboration Protocol Agreement (CPA): In essence, a contract between two or more businesses that can be derived automatically from the CPPs of the respective companies. If a CPP says "I can do X," a CPA says "We will do X together."Simple Object Access Protocol (SOAP): A W3C protocol for exchange of information in a distributed environment endorsed by the ebXML initiative. Of interest for ebXML is SOAP's function as an envelope that defines a framework for describing what is in a message and how to process it.

บรรณ�นกรม1. การสมตวอยางและสรางเครองมอ เขาถงไดจาก

http://gotoknow.org/file/classroom/บทท7 การสมตวอยางและสรางเครองมอ.doc เมอ 10 สงหาคม 2550 เวลา 22.02 น.

2. ระบบ EDI คออะไร เขาถงไดจาก http://www.haihaung.com/htdocs/1_81.html เมอ 21 กรกฎาคม 2550 เวลา 15.46 น.

111

3. ระบบ Paperless Customs และ ebXML เขาถงไดจาก http://www.ladkrabangcustoms.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=339585&Ntype=2 เมอ 18 กรกฎาคม 2550 เวลา 20.16 น.

4. ประกายรตน สวรรณ. (2549).คมอการใชโปรแกรม SPSS เวอรชน 12 สำาหรบ Windows .กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

5. ระบบ EDI เขาถงไดจาก http://student.swu.ac.th/pe4611165/is.doc เมอ 23 กนยายน 2550 21.14 น.

6. What’s EDI เขาถงไดจาก http://www.solutions-corp.co.th/solnet/edi.html เมอ 23 กนยายน 2550 20.25 น.

7. ระบบอดไอในงานศลกากร กรมศลกากร กระทรวงการคลง เขาถงไดจาก http://www.nectec.or.th/pld/investment/document/ch4_2.pdf เมอ 23 กนยายน 2550 22.25 น.

8. โครงการทดสอบตนแบบระบบการคาไรกระดาษ Internet Paperless Trading เขาถงไดจาก http://nceb2003.ku.ac.th/Presentation%20File/Papers.pdf เมอ 23 กนยายน 2550 22.45 น.

9. ระบบศลกากรไรเอกสาร เขาถงไดจาก http://www.ladkrabangcustoms.com เมอ 23 กนยายน 2550 23.25 น.

10. The Proceedings of the 9th International Conference of Concurrent Enterprising, Espoo, Finland, 16-18 June 2003 เรอง A Semantic-Based Web Service Composition Facility for ebXML Registries โดย Asuman Dogac, Yildiray Kabak, Gokce Laleci Software Research and Development Center, Middle East Technical University, Inonu Bulvari,Campus, 06531, Ankara, Turkey

112

11. พาณชยอเลกทรอนกสแบบบทบ ดวยมาตรฐาน ebXML ผศ. ดร. สมนก ครโต

12. ชตมา ไพบลยอภบาล สถาบนนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2 สงหาคม ค.ศ. 2002

13. ebXML เขาถงไดจาก http://en.wikipedia.org/wiki/EbXML From Wikipedia, the free encyclopedia เมอ 24 ธนวาคม 2550 เวลา 13.35 น.

14. ebXML คออะไร เขาถงไดจาก http://www.gs1thailand.org/ean2003/th/eansystem/xml/what_ebxml.asp เมอ 6 มกราคม 2551 เวลา 20.34 น.

15. Understanding ebXML: Untangling the business Web of the future เขาถงไดจาก http://www.ibm.com/developerworks/xml/library/x-ebxml/ เมอ 15 มกราคม 2551 เวลา 19.23 น.

16. A single windows online for paperless system เขาถงไดจาก http://www.v-servegroup.com/new/upload/file/V-SERVEGROUP_ebxml_Framework--OK-1.pdf เมอ 21 มกราคม 2551 เวลา 14.28 น.

17. Robin Cover, Editor, (2006_ Electronic Business XML Initiative (ebXML) Last modified: August 29, 2006 เขาถงไดจาก http://xml.coverpages.org/ebXML.html เมอ 12 กมภาพนธ 2551 เวลา 14.50 น.

18. David Webber, The Benefits of ebXML for e-Business เขาถงไดจาก http://www.idealliance.org/proceedings/xml04/papers/44/webber.html เมอ 17 กมภาพนธ 2551 เวลา 15.11 น.

113

บทที่ 1 - project mit | just another wordpress.com … · web viewบทนำ 1.1...

Documents