SUMARIO EDITORIAL....................................................................................páx. 3 GARDELANDIA............................................................................páx. 4 INFANTIL.......................................................................................páx. 7 TRAXES TÍPICOS E ADIVIÑAS.................................................páx. 14 SAÍDAS DE 2º..................................................................................páx. 19 POESÍA DE 3º.................................................................................páx. 22 LEMBRANZAS DE AVÓS E AVOAS.........................................páx. 26 CONTOS DE FRIANCIÑO...........................................................páx. 31 DÍA DAS LETRAS GALEGAS.....................................................páx. 34 CÓMIC A GALIÑA DA PAZ........................................................páx. 35 TRABALLOS DE 5º........................................................................páx. 38 FRANCISCO DE GOYA E LUCIENTES....................................páx. 41 O PEIXIÑO REVOLUCIONARIO...............................................páx. 42 O TAMAÑO NON IMPORTA.......................................................páx. 43 O PAÍS DO ABECEDARIO...........................................................páx. 44 A NOSA ANDAINA DIXITAL.....................................................páx. 46

2

EDITORIAL “Que diríamos se o Estado mandase derrubar o pórtico da Gloria? Pois eu digo que o noso idioma é unha obra de arte mil veces superior á obra do mestre Mateo. Creouna o xenio inviolable do noso pobo e labrouna o amor, a dor e a ledicia de moitas xeracións. Unha lingua é máis que unha obra de arte: é matriz inagotable de obras de arte”.

DANIEL CASTELAO, Sempre en Galiza. Neste intre histórico coa lingua no medio da fogueira, do conflito, vennos que nin pintado este parágrafo para pedir por parte de todos e todas responsabilidade, sentido común e intelixencia nas nosas actuacións. Nin que dicir ten que nos unimos ás verbas de tan senlleiro personaxe da nosa cultura e tamén salientamos a importancia da nosa fala. É ben certo que o camiño da nosa lingua, e calquera que coñeza a nosa historia así o pode constatar, está cheo de valados, escuridade e tebras. O galego segue a ser, malia ao que se reflicte no Estatuto e nos Decretos de Normalización, lingua de uso moi minoritario e aínda máis nas novas xeracións (isto último preocupante dende logo.) Xa que logo hai que tirar do carro deste idioma que está a estancarse e explicar que o seu uso non supón ningunha merma senón enrequecimento da nosa cultura. Se botamos unha ollada aos países que sobresaen en Europa: Islandia, Suecia, Reino Unido, Alemaña,… vemos que son países plurilingües. Xa non digamos en de Finlandia nación que encabeza o informe PISA e que ten cinco linguas. As experiencias educativas en varios idiomas levan preto do século nos cinco continentes e delas tíranse múltiples vantaxes comunicativas, emocionais, cognitivas, culturais… E xa parándome no colexio FRIAN dicir que me encanta ver como xa dende Educación Infantil se comeza cun modelo plurilingüe que sen dúbida ha dar froitos. Abraioume “O CONTO DOS CONTOS” no que intervén todo o alumnado do centro. Moi interesante como se vertebra dende a colaboración dos distintos departamentos: biblioteca, orientación, normalización, equipo das TICs , e tamén como aparece representado no teatro (lingua oral). Con centros educativos así o galego sempre sairá adiante. ABUR.

¡Error! No se pueden crear objetos modificando códigos de campo.

3

¡Error! No se pueden crear objetos modificando códigos de campo.

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Ten coroa de raíña, rabea pola fariña, pon as cousas no caixón. Adiviña, adiviñón. É a _ _ _ _ _ _

Levo a casa ao lombo ando sen ter patas, vou marcando o pasiño deixando un camiño de prata. É o _ _ _ _ _ _ _

13

Entre trinta e dúas pezas brancas está unha moura encantada, que chova, que vaia sol, ela vive sempre mollada. É a _ _ _ _ _ _ Voo sen ás, asubío sen boca, azouto sen mans e ti non me ves. Falo sen boca e ando sen pés. Douche na cara e ti non me ves. Son o _ _ _ _ _

Tezo, tezo toda a noite e non paro de tecer,

14

e despois a miña tea non me vale para vender. Son a _ _ _ _ _

1º A

¿Onde está o cuco, cuqueiro? Anda nas pólas dun castiñeiro. ¿Onde está o caracol? Está paseando a súa cuncha ao sol. ¿Onde está o meu gato? Anda en busca do señor rato? ¿Onde está a merla, merleira? Comendo cereixas nunha cerdeira. ¿Onde está a pomba, pombiña? Anda en busca da súa veciña. ¿Onde están os nenos de primeiro? Xogando no patio cos seus compañeiros. ¿Cando son as vacacións no colexio Frian?

15

Polo mes de San Xoán. 1º A

“As saídas de 2º”“As saídas de 2º”“As saídas de 2º”“As saídas de 2º” Os nenos e nenas de 2º de Primaria do colexio Frian fixemos unhas Os nenos e nenas de 2º de Primaria do colexio Frian fixemos unhas Os nenos e nenas de 2º de Primaria do colexio Frian fixemos unhas Os nenos e nenas de 2º de Primaria do colexio Frian fixemos unhas cantas excursións, cantas excursións, cantas excursións, cantas excursións, algunhas gustáronnos máis que outras, pero todas tiveron o seu laalgunhas gustáronnos máis que outras, pero todas tiveron o seu laalgunhas gustáronnos máis que outras, pero todas tiveron o seu laalgunhas gustáronnos máis que outras, pero todas tiveron o seu lado do do do positivo e aprendemos cousas diferentes en cada unha delas.positivo e aprendemos cousas diferentes en cada unha delas.positivo e aprendemos cousas diferentes en cada unha delas.positivo e aprendemos cousas diferentes en cada unha delas. Para deixar testemuña do moito que nos divertimos aí van unhas Para deixar testemuña do moito que nos divertimos aí van unhas Para deixar testemuña do moito que nos divertimos aí van unhas Para deixar testemuña do moito que nos divertimos aí van unhas cantas fotografías.cantas fotografías.cantas fotografías.cantas fotografías. A saida ó Berbés foi moi interensante, vimos moitos mariscos e peixes A saida ó Berbés foi moi interensante, vimos moitos mariscos e peixes A saida ó Berbés foi moi interensante, vimos moitos mariscos e peixes A saida ó Berbés foi moi interensante, vimos moitos mariscos e peixes que se empaquetan e mandan a toda Espaque se empaquetan e mandan a toda Espaque se empaquetan e mandan a toda Espaque se empaquetan e mandan a toda España.ña.ña.ña.

16

Na saída do Correlingua andivemos moito e fixemos exercicio pero Na saída do Correlingua andivemos moito e fixemos exercicio pero Na saída do Correlingua andivemos moito e fixemos exercicio pero Na saída do Correlingua andivemos moito e fixemos exercicio pero tivemos sorte e fixo bo tempo.tivemos sorte e fixo bo tempo.tivemos sorte e fixo bo tempo.tivemos sorte e fixo bo tempo.

17

Tamén fomos no Vitrasa turísticoVitrasa turísticoVitrasa turísticoVitrasa turístico pola cidade coa capota baixada e ensináronnos onde dormen e se reparan os autobuses. Fixéronnos unha foto a todos xuntos.

18

Tamén fomos ao cine e fixemos unhas cantas actividades máis, pero con amosar unhas poucas xa todo o mundo se fai unha idea das experiencias e bos momentos que pasamos todos xuntos. Asinado os alumnos de 2º.

FRIAN

Chámome David Fabián

e estudo no colexio Frian.

Meu curso é terceiro,

e esfórzome por ser o primeiro.

No meu colexio aprendo a todas horas

grazas ao esforzo das profesoras.

No meu colexio sempre estudamos

pero tamén rimos e xogamos.

A pesar de Colombia proceder

ninguén me deixa de querer.

19

David Fabián ( 3º A)

O COLEXIOO COLEXIOO COLEXIOO COLEXIO

Ao colexio vimos tódolos días

e pasámolo de marabilla.

Primeiro lemos e despois,

se é luns, Galego temos.

No recreo xogamos sen parar,

pero antes... A merendar!

Pero no Plan Lector

sempre se atopa algún falador.

A penúltima hora lingua teremos

e algún ditado realizaremos.

20

E finalmente en Informática

faremos Gramática.

Candela (3ºA)

OS PAREADOS DE 3º A

A Arturo gústalle debuxar

e tamén xogar.

Manoliño, Manoliño

traballa moi amodiño.

Daiana é pintora

e tamén moi escritora.

Gian é un pillo

que cortou o flequillo.

David Pereira é moi traballador

pero tamén lle gusta falar un montón.

21

Xavier quere xogar

e abúrrelle traballar.

David Fabián,

xoga o fútbol é o baloncesto xenial.

Noa é moi coqueta

porque ten unha coleta.

Laura é moi aplicada

e non fala nada.

A Carmen gústalle a pandereta

e tamén facer boa letra.

Alba é tan lista

que atopa tódalas pistas.

Tamara, Tamara

é moi amiga de Xiomara.

Mateus anda un pouco lacazán,

dende que lle naceu o seu irmán.

Miguel coas rapazas bromea,

e con algunha tontea.

Mariann é moi morena

porque naceu en Venezuela.

22

Ana é unha gran deportista,

tanto nada como baila na pista.

Aroa sempre está de bo humor

a pesar de ter algunha dor.

Candela anda sen vivir,

porque non lle saen as contas de dividir.

Xulia é profesora

e tamén tecedora.

23

24

25

26

27

UN DÍA RETROCEDEU MILLÓNS E MILLÓNS DE ANOS

CUNHA DO TEMPO. ATA CHEGAR A ÉPOCA DOS

DINOSAUROS. ALÍ ATOPOUSE CUN E DEULLE

MOITO MEDO E SAÍU . E CANDO LEVABA MOITO TEMPO CORRENDO PAROUSE A DESCANSAR E CANDO SE

DEU CONTA ATRAPÁRAO UN CO LEVOU VOANDO

ATA O SEU . E CANDO O MARCHOU

28

EL INTENTOU VOAR E CAEU NO E FÍXOSE MOITO

DANO. CANDO ESPERTOU DECATOUSE DE QUE AQUELA

VIAXE FORA UN .

QUE LLE PASARÁ A QUE LLE PASARÁ A QUE LLE PASARÁ A QUE LLE PASARÁ A NA PRÓXIMA AVENTURA ? NA PRÓXIMA AVENTURA ? NA PRÓXIMA AVENTURA ? NA PRÓXIMA AVENTURA ?

ENCONTROU UN PIRATA. ESTABA FEITO ANACOS

PERO ARREGLOUNO. E DIXO: VOU A SULCAR OS SETE COS MEUS AMIGOS.

E OS SEUS AMIGOS PUXÉRONSE EN MARCHA PERO DE REPENTE

ENCONTRARON OUTRO . O DE .

HOUBO PELEXA PERO NON QUERÌA PELEXAR. SUBÌU AO DE

E PUXO , PERO http://www.ubergizmo.com/photos/2007/4/rc-

29

pirate-ship.jpg E A SÚA TRIPULACIÓN PENSARON QUE ERAN EXPLOSIVOS E

TIRÁRONSE AO . COLLEU O TESOURO E FOISE NO SEU MOI

LEDO. DESCUBRIU QUE FORAN E XUROU VINGANZA.

FRIANCIÑO e a súa amiga DORINDA estaban a xogar no areeiro e

DORINDA dixo: Imos para dentro do colexio Que fai moito frío. Cando chegaron FRIANCIÑO Púxose a xogar cos enchufes. Volvícheste tola ou que che pasa?, os enchufes non se poden tocar pois podes electrocutarte. Ah, vale, non o sabía! Grazas, moitas grazas!! DORINDA díxolle:

30

Imos ver aos nenos e nenas , seguro que están lendo un libro, facendo tarefas ou ao mellor xogando coa plastilina porque estes nenos e estas nenas sonche moi listos.

Despois baixaron ao patio. Alí estaban os nenos xogando con e as

nenas con . Xogaban todos con todos e había

xogando tamén con coas . Unha mestra cunha bata moi bonita animounos para que fixeran unha actuación para todos. Eles actuaron e saíulles de marabilla e quedaron todos felices e comeron…

.

LETRAS GALEGAS 2009

O Día das Letras Galegas deste ano, adicouse ó escritor, ensaísta e tradutor

Ramón Piñeiro López.

Ramón Piñeiro naceu no seo dunha familia labrega do lugar de Armea,

Concello de Láncara (Lugo) o 31 de Xullo de 1915.

Estudou o bacharelato en Lugo e despois regresou a Armea, onde

permaneceu ata 1930.

En 1936 foi elixido Secretario do Comité Provincial para o plebiscito do

Estatuto de Autonomía.

31

Acabada a guerra, Ramón Piñeiro trasladouse a Santiago de Compostela

para estudar a carreira de Filosofía e Letras.

En 1950 fundou en Santiago a Editorial Galaxia da que sería o director

literario, e dende ese posto, un dos principais artifices da reconstrución cultural

galega.

En 1967 ingresa na Real Academia Galega co importante discurso: “A

linguaxe e as linguas”.

En 1983 foi elixido Presidente do primeiro Consello da Cultura Galega ,

cargo que ocuparía ata o seu pasamento.

A súa obra escrita repártese entre traballos filosóficos e de orientación

lingüística-literaria, pero tamén foi pioneiro na tradución de obras doutras linguas ao

galego.

Tivo grande influencia en xeracións de galeguistas, logrando que o galego

superase a cualificación de lingua rural ou poética na que a tiñan encadrada moitos

intelectuais españois da posguerra.

O premio Fernández Lotorre, chegoulle apenas unhas semanas antes da súa

morte que tivo lugar o 27 de Agosto de 1990 .

32

33

34

35

36

37

FRANCISCO DE GOYA E LUCIENTES

DATOS HISTÓRICOS Goya nace na pequena localidade de Fuendetodos (cerca de Zaragoza) o 30 de marzo de 1746 e morre en Burdeos o 15 de abril de 1828. Na súa obra reflicte o seu tempo histórico, sobre todo a Guerra da Independencia, da que a serie de estampas “Los desastres de la Guerra” dá a coñecer as moitas atrocidades cometidas. Faino cun gran realismo e as víctimas son sempre individuos de calquera clase e condición.

OUTROS DATOS Foi un gran pintor e gravador español considerado un dos grandes mestres da pintura. A súa arte dá comezo ao Romanticismo e supón o comezo da pintura Contemporánea. Considérase precursor das Vangardas Artísticas do século XX. Comezou a súa formación artística aos 14 anos na súa terra natal. Viaxa a Italia en 1770 e despois vai a Madrid onde traballa como pintor de cartóns de tapices reais converténdose no pintor do rei. Ao final da guerra hispano-francesa pinta dous grandes cadros a propósito dos sucesos do levantamento do 2 de maio de 1808, que senta un precedente tanto artístico como temático para o cadro histórico. A súa obra culminante son as Pinturas Negras que reciben este nome polo seu espantoso contido e non tanto pola súa cor. Predominan os tons negros, marróns e grises e mostran que o seu carácter era cada vez máis sombrío. ALGÚN DOS SEUS CADROS A galiña cega (1789), A “maja” espida(1795), A “maja” vestida (1805), Os fusilamentos do 3 de maio (1814), A familia de Carlos IV (1801), A loita contra os mamelucos (1814), Saturno devorando a un fillo,…

Raúl e Roi, 5º B

38

39

40

Lonxe, moi lonxe do noso país, existía un pobo chamado ABECEDARIO. Este pobo estaba deserto porque os seus habitantes, que non coñecían o significado desta palabra, decidiron emigrar cara outro lugar abandonando as súas casas, as súas terras, os seus recordos. Soamente se resistiu a abandona-lo pobo o señor Alfabeto, que era o máis vello do lugar.

Preto de ABECEDARIO había un bosque onde habitaban as personaxes desta historia que, ao quedarse o pobo sen xente decidiron irse a vivir preto do señor Alfabeto. Ocuparon as rúas que tiñan nome de letras: a rúa A, a rúa B, a rúa C .... En total había 28 rúas. As casas eran todas iguais, distribuidas paralelamente ao longo do río. A vida destes personaxes estaba chea de felicidade, eran moi amigos, organizaban festas, facían competicións e sempre estaban de acordo en todo. Cando chegou o verán, decidiron facer unha excursión para coñecer o lago Letriñas, que estaba a 20 Km de distancia. Cinco días lle levou a preparación desta viaxe. Reuníanse todas as tardes na praza do pobo, arredor da fonte, para planificar os detalles.

Por fin chegou o día tan esperado. Ás sete en punto da mañá estaban todos preparados para comezar o camiño. Despois de facer noite en ruta, chegaron ó lago Letriñas. Asombráronse da cantidade de auga que tiña, pasearon en barca, cantaron, bailaron, fixeron xogos e alí permaneceron durante unha semana.

Cando regresaron a ABECEDARIO, empezaron os problemas. Ninguén sabía cal era a súa casa porque ninguén sabía ler. Empezaron a discutir, ata que un deles, para resolver o problema, decidiu que todos xuntos irían a visitar ao señor Alfabeto, que era o que posuía todo o saber.

Ó chegaren plantexáronlle o problema que tiñan en busca dunha solución. O señor Alfabeto os sentou a todos arredor da mesa camilla e, como se fose un xogo, ensinoulles a distinguir o nome das rúas e a facer palabras xuntando e combinando estes nomes.

Sen darse conta estaban aprendendo a ler. A partires dese día xuntábanse todas as tardes na casa do señor Alfabeto e non pararon de ler libros, e pouco a pouco tamén foron aprendendo a escribilos. Deste xeito lograron que ABECEDARIO volvera a ser un pobo feliz.

Conto pensado polos nenos e nenas de 6ºA. Foi lido o 23 de Abril na Casa do Libro como

aportación á Gran Lectura do DÍA MUNDIAL POLA EDUCACIÓN.

.

O PAÍS DE ABECEDARIO

41

A NOSA ANDAINA DIXITAL

Este curso temos avanzado moito na nosa andaina dixital e formativa. O noso

Cole recibiu un Premio á Innovación Educativa polo Proxecto Documental Integrado

titulado Nos tempos do Cid. Podes botarlle unha ollada na seguinte dirección:

http://centros.edu.xunta.es/ceipfrian/?q=node/457

Ademais de introducirnos no mundo das Webquest e dos Podcast, queremos ser

auténticos periodistas dixitais. Por iso, este mesmo exemplar que tes nas túas mans,

podes visualizalo a toda cor na nosa páxina web na seguinte dirección:

http://centros.edu.xunta.es/ceipfrian/?q=category/13/62

Por último, se aínda non o tendes feito, animámosvos a que visitedes todas

as nosas actividades e propostas educativas na páxi na web do Colexio:

http://centros.edu.xunta.es/ceipfrian/

E a que fagades os vosos comentarios e suxestións no blog do Colexio:

http://avozdefrian.nireblog.com/

E no blog da Biblioteca:

http://olardefriancinho.blogspot.com/

Grazas por compartir connosco esta aventura dixital!!!