workshop over dual use en bio-ethiek...koninklijke nederlandse akademievan wetenschappen titel...
TRANSCRIPT
21-11-2014
1
Workshop over dual useen bio-ethiek
Simone van der Burg (Radboud UMC)Virgil Rerimassie
2 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Dual-use dilemma
“Promoting good in the context of the potential for also causing harm” (Miller & Selgelid 2007)
21-11-2014
2
3 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Rol van bio-ethiek
• Argumenteren niet om te winnen, maar om gezamenlijk het probleem te ontwarren
• Perspectieven van alle belanghebbenden aan bod laten komen
• Meer begrip bewerkstelligen…hopelijk
4 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Wat gaan we doen?
• Discussie niet beslechten maar openen
• Casus: heruitvinden Spaanse Griepvirus
• Rollenspel: willen we dit?− Vereniging van Virologen (voorstander)
− Vereniging voor Vaccinatieonderzoek (tegenstander)
− Rijksoverheid
− Burger
− Huisarts
21-11-2014
3
5 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Casus – Heruitvinden Spaanse griep
Spaanse griep 1918: tussen 20 en 50 miljoen doden wereldwijd
6 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Casus – Heruitvinden Spaanse griep
• Onderzoekers schrijven in 2005 in Science hoe ze erin slaagden om kunstmatig het volledige erfelijk materiaal van het Spaanse griep virus te regenereren.
• Op basis van longweefsel van een soldaat die in 1918 op 21-jarige was overleden reversed geneticengineering.
• Waarom? Met het virus, kan er ook medicatie/vaccins worden ontwikkeld die beschermen tegen een nieuwe pandemie
21-11-2014
4
7 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Ronde 1 – Waarden
• Welke kernwaarden (vrijheid, duurzaamheid etc.) neem je (vanuit je rol) mee in de beoordeling van de casus?
5 Minuten
8 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Ronde 2 – Argumenten en oordeelsvorming
• Hoe kijk jij aan tegen het onderzoek? Welke argumenten zou je kunnen inbrengen?
7 Minuten
21-11-2014
5
9 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Ronde 3 – Plenaire terugkoppeling
• Wat hebben jullie gevonden?
• Wat zijn belangrijke verschillen?
• Waar liggen overeenkomsten?
• Zien jullie kansen om verschillen te overbruggen?
10 | Workshop over dual use en bio-ethiek
Veel dank voor jullie deelname!Mankind's greatest achievements have come about by talking. And it's greatest failures by NOT talking.It doesn't have to be like this!
Our greatest hopes could become reality in the future.With the technology at our disposal, the possibilities are unbounded. All we need to do is make surewe keep talking.
-Stephen W. Hawking
(Pink Floyd, The Division Bell)
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
1Titelpresentatie
21‐11‐2014
BOUWENAANBIOSECURITYDEKNAWOVERDUAL‐USE ONDERZOEK
Lous vanVloten‐Doting,KoosvanderBruggen
30oktober2014
EENKORTEVOORGESCHIEDENIS• Antrax‐brievenvan2001• Internationaleaandachtvoorbiosecurityendual useresearch
• OCWverzoektKNAWgedragscodeoptestellen• 2007:publicatiegedragscode• 2008‐2009bewustmakingsactiviteiten• 2011H5N1debatontbrandt
2
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
2Titelpresentatie
21‐11‐2014
INHOUDGEDRAGSCODEBIOSECURITY1
• BEWUSTMAKING
• ONDERZOEK‐ ENPUBLICATIEBELEID
• SIGNALERINGENWAAKZAAMHEID
• INTERNEENEXTERNECOMMUNICATIE
• TOEGANKELIJKHEID
• VERZENDINGENTRANSPORT
INHOUDGEDRAGSCODEBIOSECURITY2
ONDERZOEK‐ ENPUBLICATIEBELEID• Voerindeaanvraag‐ enbeoordelingsprocedureentijdensde
uitvoeringvanonderzoeksprojecteneenscreeninguitnaarmogelijkedual‐use aspecten.
• Maak,indienmogelijkedual‐use aspectenwordenvastgesteld,eenafwegingtussendeteverwachtenresultatenenderisico’svanhetonderzoek
• Beperkhetrisicodatwetenschappelijkepublicatiesvanresultatenvanpotentieeldual‐use levenswetenschappelijkonderzoekonbedoeldbijdragenaanmisbruikvanopdezewijzeopenbaargemaaktekennis.
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
3Titelpresentatie
21‐11‐2014
H5N1DEBAT:EENCHRONOLOGIE(1)
•September2011:Fouchier presenteertonderzoeksresultatenover
aerosole overdraagbaarheidvanH5N1virus
•ManuscriptaanScience;vergelijkbaarmanuscript(Kawaoka)
voorgelegdaanNature
•Science enNaturevragenadviesaanNIHdiedoorverwijstnaarNSABB
•December2011:NSABBadviseerttotweglatenvanuitvoeringsdetails
•Internationaldebate:US,WHO,media,moratorium
5
USNATIONALSCIENCEADVISORYBOARDFORBIOSECURITYDECEMBER2011
Papersshouldbepublished,butwithout fullexperimentaldetailsandmethodologyandwithout
specificmutationdata sonottoenablereplicationoftheexperimentsbythosewho
wouldseektodoharm…Detailsofthestudiesshouldonlybesharedwithalimitednumberofthirdpartiesonaneed‐to‐know
basis.
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
4Titelpresentatie
21‐11‐2014
DEBAT ISSUES
Vrijheidvanonderzoekenrechtvanpublicatieversus
VeiligheidenVolksgezondheid
Onderzoekkanveiligenisnoodzakelijkvoortijdigevaccinontwikkeling
versusOnderzoekiszeerrisicovolenvoorspellende
waardeisnihil
7
•26 December 2011
•“Debate Persists on Deadly Flu Made Airborne”
•7 January 2012
•“An Engineered Doomsday”
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
5Titelpresentatie
21‐11‐2014
H5N1DEBAT:EENCHRONOLOGIE(2)
•Netherlands:exportvergunningnodigvoorpublicatieinScience
•Maart2012:NSABBakkoordmetpublicatieherziene versies
•April2012:PublicatieKawaoka artikelinNature
•April2012:Nederlandseregeringgeeftexportvergunning;ErasmusMC
gaatinberoeptegenprocedure;
•Jun12012:PublicatieHerfst‐ Fouchier artikelinScience
9
H5N1DEBATE:EENCHRONOLOGIE(3)
•September2013:RechtbankgeeftstaatgelijkinberoepszaakErasmus
MC;hogerberoepwordtaangetekend.
•Januari2013:eindeaanmoratorium
•Hetdebatgaatdoor:brievenvantweegroepenvirologenaanEU
•NieuwemaatregelenVS;opschortengain‐of‐function onderzoek
10
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
6Titelpresentatie
21‐11‐2014
ONDERTUSSENINDENHAAG
Zomer2012:adviesaanvraagvanOCWaanKNAW
• Wat isdual‐useonderzoek?
• Hoemoet dat beoordeeld worden?
• Doorwiemoet dat beoordeeld worden?
11
COMMISSIE BIOSECURITY
RoelCoutinho RIVM(med)
HansFranken 1ekamer,Informatie recht
BobdeGraaff intelligenceensecurity
AndréKnottnerus vz WRR,oudvz GR(med)
StevenLamberts oudrectorEUR(med)
JanWilschut viroloog (med)
Lous vanVloten‐Doting(vz) plantenbiotech/viroloog/beleid
KoosvanderBruggen(sec) politicoloog
12
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
7Titelpresentatie
21‐11‐2014
WAT ISDUALUSEONDERZOEK ?
Onderzoekdatkanleidentotkennis,productenoftechnologiendiemisbruikt
kunnenwordenen
plaatsvindtineendreigingscontexten
waarvanmisbruiktoternstigegevolgenvoordesamenlevingkanleiden
13
HOEENDOORWIE BEOORDELEN?
Hoe?
Biologischeencontextueleoverwegingen
Wiebegint?
Onderzoekers,‐managers,redacteuren
Hulpnodig
14
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
8Titelpresentatie
21‐11‐2014
OVERWEGINGEN
RisicowordtnooitnulGroteenkleinerisico’sonderscheiden
Bijgroterisico’sisergeenindividu,geendiscipline,geendepartementdie
hetgeheelkanoverzien
Noodzaakomvertrouwenoptebouwenenbruggenteslaantussen
wetenschappers,veiligheidsexperts,politiciendemaatschappij.
15
INSCHATTEN ENWEGEN
Baten ?Risico’s
Adviescommissiemetheelverschillendedisciplines(kern+adhoc)
16
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
9Titelpresentatie
21‐11‐2014
BELANGRIJKSTEAANBEVELINGEN
• Bij vaststellen dualusezowel rekening houden metbiologische factoren eneigenschappen als metmaatschappelijke enpolitieke context:een geïntegreerdebenadering vanuit veiligheids‐ enwetenschappelijkperspectief.
• Politiek haalbare enwetenschappelijk uitvoerbareinstitutionele enbeleidsopties:niet meerbureaucratie,maarmeerduidelijkheid.Daartoeinstellingvankleinepermanenteadviescommissiebiosecurity.
• Meerinternationalesamenwerkingencoördinatie
17
MAARZOU HETKUNNEN WERKEN?
• Advies vragen (kan),maarniet wettelijkverplicht.
• Onderzoekers willen graag hulp.
• Exportvergunning aanvragen blijft (soms)verplicht,maarals onderzoek eerder isbeoordeeld kan hetsnel.(bonus)
• Advies openbaar
18
KoninklijkeNederlandseAkademie vanWetenschappen
10Titelpresentatie
21‐11‐2014
MEERINFORMATIE
www.knaw.nl
19