windstille winterweken kees van der leun windstille ... · ©ecofys | | klimaatontwrichting nu in...
TRANSCRIPT
WINDSTILLE WINTERWEKKEN
Kees van der Leun
24-11-2016
Windstille winterweken
Kees van der Leun | Managing Partner
© F
oto
lia-j
stu
ij
© ECOFYS | |
Klimaatontwrichting nu in volle gang: Noordpool warm…
24-11-2016 Kees van der Leun2
Temperatuur rond de Noordpool: 2016 (rood) vs gemiddeld 1958-2002 (groen)
Source: Danish Meteorological Institute Via: http://ocean.dmi.dk/arctic/meant80n.uk.php
© ECOFYS | |
… maar onze winters kunnen ook kouder worden
24-11-2016 Kees van der Leun3
Minder poolijs leidt tot naar
het zuiden uitbrekende koude
Smeltwater van ijskap Groenland
verstoort de Golfstroom
Vis
ualisation
of
pola
r vort
ex invasio
n in J
anuary
2014 ©
NASA,
Goddard
Space F
light Cente
rTem
pera
ture
Nov-O
ct
2016 L
-OTI
(°C)
Anam
oly
vs 1
951-1
980 ©
NASA G
ISTEM
P
© ECOFYS | |
Klimaatakkoord Parijs: veel extra maatregelen nodig
24-11-2016 Kees van der Leun4
Nederl
andse C
O2-e
mis
sie
paden g
ebaseerd
op P
ari
jsakkord
en g
efo
rmule
erd
bele
id ©
PBL P
lanbure
au v
oor
de L
eefo
mgevin
g
© ECOFYS | |
Ambitieuze plannen: nationaal en lokaal!
24-11-2016 Kees van der Leun5
Den Haag: Klimaatneutraal in 2040
Rijk z
onder
CO
2©
Raad v
oor
de leefo
mgevin
g e
n infr
astr
uctu
ur
2015
The H
ague ©
fre
eim
ages.c
om
-Herm
an B
rinkm
an |
Utr
echt
© f
reeim
agescom
-Pete
r H
ellebra
nd
Utrecht: Energieneutraal in 2030
© ECOFYS | |
Voor hoge dichtheden: warmtenetten
24-11-2016 Kees van der Leun6
• Duurzame warmtebronnen nodig:
• Geothermie
• Duurzame biomassa
• Industriële restwarmte
• Uitdaging: lagere vraag lage kosten, lage temperatuur
Vis
ualisation taken fro
m:
Warm
tela
dder.
Afw
egin
gskader
warm
tebro
nnen v
oor
warm
tenett
en
© E
cofy
s 2
014 in o
pdra
cht
van:
Eneco
Bron kaart: Warmtebedrijf Rotterdam, Eneco
© ECOFYS | |
Bij lagere dichtheden: Warmtepompen
op bodemwarmte, ventilatielucht, of omgevingslucht
24-11-2016 Kees van der Leun7
Bodemwarmte Omgevingslucht
Gro
und-s
ourc
e h
eat
pum
p d
iagra
m ©
Foto
lia-S
lavom
irValigurs
ky
Air
heat
pum
p ©
Foto
lia-p
hanuw
atn
andee
• Hoge prestatiecoëfficiënt (COP),
nauwelijks afhankelijk van
buitentemperatuur
• Vraagt perceelruime, en grondwerk
• Lagere prestatiecoëfficiënt (COP),
vooral bij lage buitentemperatuur
• Soms zelfs omschakeling naar
weerstandsverwarming: COP=1
• Goedkoop en makkelijk en bijna
overal te installeren
© ECOFYS | |
Recente koudegolf: 2012
24-11-2016 Kees van der Leun8
De
Bilt,
2012 ©
Ecofy
sTem
pera
tur,
zate
rdag 4
febru
ari
2012,
07:3
0 u
ur
© 2
012,
KN
MI,
Aangem
aakt:
04-0
2-2
012,
06:3
8 U
TC
Nederland: 10 dagen vorst
© ECOFYS | |
Recente koudegolf: 2012, ook in buurlanden!
24-11-2016 Kees van der Leun9
De
Bilt,
2012 ©
Ecofy
sEuro
pe
Tem
pera
ture
Anom
aly
JAN
29 -
FEB 4
by N
OAA/N
ational W
eath
er
Serv
ice –
National Cente
rsfo
r Environm
enta
l Pre
dic
tion –
Clim
ate
Pre
dic
tion C
ente
r[P
ublic d
om
ain
], v
ia W
ikim
edia
Com
mons.
Nederland: 10 dagen vorst
© ECOFYS | |
Duitsland: productie zon, 2012
24-11-2016 Kees van der Leun10
energy-charts.de
© Fra
unhofe
r-G
esellschaft
via
Fra
unhofe
r IS
E –
Energ
y c
hart
s, w
ww
.energ
y-c
hart
s.d
e
Data: Fraunhofer ISE, energy-charts.de
© ECOFYS | |
Duitsland: productie zon en wind, 2012
24-11-2016 Kees van der Leun11
© Fra
unhofe
r-G
esellschaft
via
Fra
unhofe
r IS
E –
Energ
y c
hart
s, w
ww
.energ
y-c
hart
s.d
e
Data: Fraunhofer ISE, energy-charts.de
© ECOFYS | |
Als het in Nederland echt koud is, waait het minder…
24-11-2016 Kees van der Leun12
© F
oto
lia-j
stu
ij|
Cabauw
win
dspeed a
t 140m
, 2001-2
016,
win
ter
© E
cofy
s, 2016 w
ith d
ata
fro
m K
NM
I |
De B
ilt,
2012 ©
Ecofy
s
Data source: KNMI
© ECOFYS | |
…terwijl bij warmtepompen de elektriciteitsvraag piekt
> Lucht-warmtepompen worden veel toegepast, maar
presteren slecht bij lage buiten temperatuur:
> Vraag in koude perioden kan 2 kW continu zijn
> Bij toepassing in de helft van alle woningen:
Extra piekvraag 8 GW, bijna de helft van de huidige Nederlandse piek
24-11-2016 Kees van der Leun13
0
1
2
3
4
5
6
7
8
-10 0 10 20
Effic
ientie
lucht
warm
tepom
p(C
OP)
Buitentemperatuur (oC)
100% efficient
= gloeispiraal
Vloerverwarming (35oC)
Radiatoren (50oC)
© E
cofs
y 2
016
© ECOFYS | |
Grote impact op lokale, maar ook landelijke netten!
> Warmtepomp dominant in
capaciteitsbehoefte lokale
elektriciteitsnet, door:
– Lange duur (10 dagen, in 2012)
– Grote gelijktijdigheid
– Dimensionering: in koudegolf
continu in bedrijf
> Gesommeerd effect (5 – 10 GW)
zou ook grote impact hebben op
landelijk elektriciteitsnet
> 34 jaar (tot 2050) of zelfs
19 jaar (tot 2035, RLI) is niet veel
voor planning van zulke
omvangrijke infrastructuur
24-11-2016 Kees van der Leun14
Gri
dm
ap
The N
eth
erl
ands
© T
enneT
© ECOFYS | |
Vele oplossingsrichtingen denkbaar
24-11-2016 Kees van der Leun15
Insula
tion ©
Foto
lia-J
ürg
en F
älc
hle
| Air
heat
pum
© F
oto
lia-p
hanuw
atn
andee
| G
as b
oiler
© F
oto
lia-O
leksandr
Dely
k|
Red f
irepla
ce w
ith
wood p
ellets
© F
oto
lia-m
aho
| Aquifie
r–
WKO
-syte
men, Pri
ncip
e d
ouble
t in
en
win
ters
ituatie
© P
rovin
cie
Dre
nth
er
| “C
ar
as p
ow
er
pla
nt”
©
Gre
en V
illa
ge –
all r
ights
reserv
ed
Warmte-opslag
Vergaande isolatie
“Car as power plant”
(Groen) gas als backupMinimale COP warmtepomp
Pelletkachels
© ECOFYS | |
Nationale Warmte Strategie
24-11-2016 Kees van der Leun16
Tem
pera
tur,
zate
rdag 4
febru
ari
2012,
07:3
0 u
ur
© 2
012,
KN
MI,
Aangem
aakt:
04-0
2-2
012,
06:3
8 U
TC
> Lokale of individuele keuzes kunnen
op grotere schaal tot problemen of
dure oplossingen leiden
> Kosten van verschillende
oplossingen kunnen vele miljarden
uiteen lopen
> Omvang en belang vragen om een
Nationale Warmte Strategie die de
lijnen uitzet ten aanzien van
– Oplossingsrichtingen
– Benodigde wet- en regelgeving
– Governance
– Communicatie
© ECOFYS | |
Contact!
> For further information, please contact
Kees van der Leun
Managing Partner | Ecofys
Ecofys Netherlands
Kanaalweg 15-G
3526 KL-Utrecht
The Netherlands
www.ecofys.com
Twitter: @Ecofys @Sustainable2050
24-11-2016 Kees van der Leun17