whisky - the investors drink (3)

WHISKY: THE INVESTORS DRINK Is whisky een geschikt alternatief voor de traditionele beleggingsobjecten zoals

aandelen en staatsobligaties?

27 JANUARI 2016 WILLEM DE ZWIJGER COLLEGE - BUSSUM

Door: Daniël van der Weerdt, Matthijs van der Himst en Daan Kessels

2 – Whisky: The Investors drink

Waarom Whisky?

Alvorens we beginnen met ons verhaal, is het

belangrijk om te vertellen hoe we bij het

bijzondere onderwerp, beleggen in whisky,

gekomen zijn.

Het is, niet toevallig, begonnen in het land van

de kilt, doedelzak en whisky. U raadt het al,

Schotland! Als je naar Schotland gaat, is er

een aantal dingen die je moet doen. Een

voetbalwedstrijd van Celtic bezoeken, whisky

proeven, whisky drinken en whisky kopen. Niet toevallig ging Daniël dus naar de Scotch Whisky

Experience te Edinburgh (spreek uit als ed-din-brᶕ). Tijdens de rondleiding werd er de vraag

gesteld wat er gebeurt met de smaak van whisky als het ouder wordt, het antwoord hierop was

simpel: je weet bij whisky eigenlijk maar één ding zeker en dat is dat het meer geld waard

wordt. Op dat moment begon er een lichtje te branden! Als blijkt dat whisky procentueel harder

in waarde stijgt dan de spaarrente is het een ideale manier om een mooi pensioen bij elkaar te

sparen. Op dat moment baalde hij, het was namelijk een mooi idee om een ondernemingsplan

van te maken voor het vak Management & Organisatie. Toen de mogelijkheid zich voordeed in

de vorm van het profielwerkstuk, wachtte hij niet af en ging met Daan en Matthijs op zoek naar

de beleggingsmogelijkheden in de drank met het verhaal: Scotch whisky!

Waarom SSMW (Scotch Single Malt Whisky)?

Wij hebben het in ons verhaal alleen over Schotse single malt whisky. Maar waarom dan

eigenlijk? Ten eerste is het zo dat single malt whisky’s het hoogste rendement hebben op de

verkopen in vergelijking met andere soorten whisky. Single malt whisky is daarnaast kwalitatief

zeer hoogstaand, maar ook exclusief; het wordt in beperkte hoeveelheden geproduceerd ten

opzichte van blend whisky1. Schotse single malt is de afgelopen jaren flink in populariteit

gestegen2. Daarbij is Schotland een echt whiskyland. Schotland ademt whisky. De Schotten

exporteren dan ook voor miljarden euro’s per jaar aan whisky, en door de jaren heen is hun

exportwaarde van whisky fors gestegen3. Zij maken dan ook kwalitatief zeer hoogstaande

whisky4. Het zal u niet verbazen, maar Schotland domineert de wereld op het gebied van

whisky, zij hebben veruit de meeste distilleerderijen5 en hebben wereldwijd het grootste

marktaandeel. Als laatste zorgen Schotse regelgeving, wetten en licenties er voor dat de koper

http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/publications/documents/statistical-report-2014/#.Vqo_4vnhDcs 1 (download: page 11) 2http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/scotch-whisky-exports-down-in-2014/#.VohnpUrhCM8 3http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/publications/documents/statistical-report-2014/#.Vqo_4vnhDcs (download: page 9) 4 http://www.scotchwhiskyinternational.nl/single-malt-opportunities/waarom-de-vraag-stijgt 5 http://www.scotchwhiskyinternational.nl/trading-management

http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/publications/documents/statistical-report-2014/#.Vqo_4vnhDcs


http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/scotch-whisky-exports-down-in-2014/#.VohnpUrhCM8



http://www.scotchwhiskyinternational.nl/single-malt-opportunities/waarom-de-vraag-stijgt

http://www.scotchwhiskyinternational.nl/trading-management


van een Schotse whisky kwalitatief hoogstaande whisky in huis haalt, maar ook dat de kans op

fraude verkleind wordt vanwege het strenge toezicht.6

Inhoudsopgave

1- Geschiedenis Scotch whisky..…………………………………………………………………......p. 4

2- Productie……………………………………………………………………………………………...…….p. 11

3- De whiskymarkt……………………………………………………………………………………..…..p. 15

Hoofdvraag: Is whisky een geschikt alternatief voor de traditionele

beleggingsobjecten zoals aandelen en staatsobligaties?

Deelvraag 1: Waar komt het rendement op whisky vandaan?..........................p. 18

1.1 Algemene informatie

1.2 Toekomstverwachting

1.3 Factoren voor prijsbepalingen

Deelvraag 2: Hoe verhouden de risico’s en het rendement van een SSMW-

belegging zich t.o.v. andere beleggingsproducten en de spaarrente?..............p. 28

2.1 Risico analyse

2.2 Rendement

Deelvraag 3: Hoe kun je beleggen in SSMW?...................................................p. 38

3.1 Interessant als belegging

3.2 Waar kan je beleggen in whisky

3.3 WorldWhiskyIndex

Conclusie:…..………………………………………………………………………………………………..p. 45

Naslag: Literatuurlijst en interview CCO SWI – Uno Bierhuys..……………..………p. 46

6 Interview Uno Bierhuys, CCO van SWI (Scotch Whisky International)


Geschiedenis Scotch Whisky

Uisge beatha

Door de jaren heen is er veel discussie geweest over de ontdekking van het distilleren. Zo wordt

er beweerd dat er in het oude Mesopotamië (tegenwoordig Irak) al werd gedistilleerd, er zijn

zelfs mensen die beweren dat de Ieren de

ware uitvinders zijn. Het meest

waarschijnlijke is dat de Egyptenaren en

Chinezen het proces als eerste gebruikten

om parfum te maken, maar ook dit is niet

met zekerheid te zeggen en het makkelijkst

is daarom het standpunt van de Schots-

Nederlandse professor Robert Jacobus

Forbes te volgen, dat we, totdat nieuw

bewijs geleverd is, moeten aannemen dat

de chemici uit Alexandrië in de 1e eeuw na

Christus het proces van distillatie hebben

ontdekt.7

Rond de 11e eeuw namen de Europese monniken dit over en distilleerden ze wijn om brandy te

7 Forbes 1970, p. 6 – A short history of the art of distillation.

Ferintosh Eén van de belangrijkste commerciële distilleerderijen

was de distilleerderij van de familie Forbes(!) in

Ferintosh. De distilleerderij werd verbrand door

partizanen van James II. Een jaar later kreeg Forbes als

beloning voor zijn trouw aan het koninklijk huis het

recht om taksvrij whisky te maken in Ferintosh

waardoor de Ferintosh distilleerderijen 2/3e van alle

legaal geproduceerde whisky in Schotland voor zijn

rekening nam.


De grens tussen hoog en laag Schotland.

maken. Vanaf dat moment werd dit gebruik snel en wijd

verspreid door christelijk Europa. In Noord-Europa was het

moeilijker om druiven te laten groeien en daarom distilleerden

ze daar graanproducten zoals tarwe, maïs en gerst. In de 12e

eeuw maakten de Ierse monniken al een soort whisky en

daarom wordt er over het algemeen aangenomen dat whisky

door de Ieren naar Schotland is gebracht. In Schotland werd dit

drankje ‘uisge beatha’ genoemd, wat levenswater (aqua vitae)

betekent. Later werd ‘uisge beatha’ veranderd naar ‘uiski’, daarna naar ‘usky’ en uiteindelijk

werd het rond 1746 pas ‘whisky’ genoemd. 8

Kerk van Schotland

Toen in 1560 Schotland afstapte van het katholicisme en overging op het protestantisme,

verdwenen de kloosters maar veel monniken bleven whisky, wat bekend was vanwege de

medicinale werking, maken. 9

Hoewel de monniken voor het grootste deel

verantwoordelijk waren voor de distillatie,

leerden de meeste boeren snel hoe ze van hun

graan levenswater konden maken. Zeker omdat

er in die tijd nog geen goede methode was om

de oogst tijdens de winter te conserveren,

maakten ze van elk overschot whisky. Door de

enorme groei van producenten, kwam de

ontwikkeling van de whisky in zowel Schotland

als Ierland in een stroomversnelling. In 1644

werd er voor het eerst belasting geheven op

sterke dranken en als gevolg hiervan ontstonden

aan het eind van de 17e eeuw de eerste

commerciële whisky distilleerderijen. 10

Whisky Acts

Veel mensen weten het niet, maar ‘onze Oranjes’ hebben in de 18e eeuw onbedoeld een grote

rol gespeeld in de populariteit van whisky. Toen William III of Orange een commerciële oorlog

begon met Frankrijk door flink belasting te heffen op de import van Franse Brandy naar

Engeland, werd gin razend populair onder de Engelse bevolking. Het was zo erg dat op gin flink

belasting geheven moest worden om het groeiende alcoholisme en de daarmee verbonden

genotzucht en criminaliteit tegen te gaan. In 1736 vloeide daar dan ook de Gin Act uit voort.

Whisky viel niet onder de Act, waardoor de vraag naar Scotch whisky enorm toenam. Werd er in 8 Wishart 2012, p. 10 – whisky classified. 9 Blair 1913, volume 13 – Catholic Encyclopedia 10 Wishart 2012, p. 10/11 – whisky classified.


* Door de Wash Act (ingevoerd in 1784) verviel het alleenrecht van de Ferintosh distilleerderijen om

belastingvrij whisky te maken, waardoor veel van de distilleerderijen uit die regio moesten sluiten.

1708 officieel nog 378.540 liter geproduceerd, in 1738 was dit 1.040.985 liter.11 De Engelsen

zagen veel belastinginkomsten verloren gaan en bovendien werd op deze manier het onder de

bevolking heersende alcoholprobleem niet opgelost. Het was alleen niet zo makkelijk om de

whiskyproductie aan banden te leggen, aangezien een groot deel van de whiskyproductie voor

eigen gebruik werd gemaakt in grote huizen en boerderijen. De boeren waren ook voor een

groot deel afhankelijk van de whisky productie omdat ze hun overschotten gebruikten om

whisky te produceren, waarmee ze dan weer de huur betaalden aan hun landeigenaren.

Toen in 1779 de maximale productie voor eigen gebruik werd teruggebracht van 38 liter naar

7,5 liter en de accijns officieren de volmacht kregen om grote distilleerderijen in te nemen en te

sluiten, was het dan ook onvermijdelijk dat de illegale whiskyproductie flink zou toenemen.12 In

de Laaglanden was het nog wel te controleren, maar in de Hooglanden was dit door het

bergachtige landschap vrijwel onmogelijk. Na 5 jaar kwam er in 1784 met de Wash Act* een

eind aan het kat- en muisspel tussen de Hooglanders en de Engelse officieren. Deze Act hield in

dat de belasting op de productie van whisky in de Hooglanden lager werd dan die in de

Laaglanden. 13 Het gevolg hiervan was dat het aantal legitieme distilleerderijen in Noord-

Schotland enorm steeg en dus werd er besloten om de export van whisky uit de Hooglanden te

verbieden. De twee grootste steden van Schotland (Edinburgh en Glasgow) lagen in de

Laaglanden en hierdoor was, ondanks de hogere belastingen, het zuiden van Schotland de beste

plek om een whiskydistilleerderij te beginnen.

Ondanks het verbod op de export van whisky vanuit het noorden werd er toch whisky naar de

steden buiten de Hooglanden gesmokkeld. Dit werd soms op bizarre wijze uitgevoerd. Zo gaat

het verhaal dat vrouwen whisky, in de blaas van een schaap, onder de rok meenamen.

Glenlivet

In de zomer van 1822 organiseerden de, tot de dag van vandaag, zeer hooggewaardeerde

schrijver Sir Walter Scott en de gemeenteraad van Edinburgh een bijeenkomst waar ook koning

George IV voor werd uitgenodigd. Toen de koning zijn entree maakte op het feest, bracht de

heer Scott een toast uit op de gezondheid van de koning en hij deed dit met de best mogelijke

whisky uit de Hooglanden(!) die hij maar kon vinden: Glenlivet. De koning vond deze whisky zo

goed, dat hij verklaarde dat dit zijn favoriete whisky was en dat deze whisky vanaf dat moment

de enige whisky was waarmee de koninklijke toast uitgebracht mocht worden. De vraag naar

Glenlivet whisky vanuit Edinburgh steeg hierdoor zo hard dat er snel nieuwe voorraden

verstrekt moesten worden. Dat Glenlivet in die tijd zeer populair was, blijkt wel uit het boek

‘Memoirs of a Highland Lady’ van Elizabeth Grant waarin ze de smaken van de Glenlivet

11 ibidem 12 Wishart 2012, p. 12/13 – whisky classified 13 Ibidem


Master Blender

Met de introductie van blended whisky’s ontstond

ook een nieuw beroep: master blender. De taak

van zo’n master blender is om de smaken van de

verschillende whisky’s te onderscheiden en

daarmee de perfecte mix van smaken in de fles te

krijgen. Dit beroep bestaat nog steeds en is

onmisbaar geworden in de productie van whisky,

niet gek gezien het feit dat ongeveer 90% van alle

Schotse whisky’s die verkocht worden blended

whisky’s zijn.

beschrijft als: “whisky long in the wood … mild as milk, and with the true contraband goût in it.” 14 Dit is een zeer opmerkelijk citaat omdat het waarschijnlijk de eerste proefnotitie over een

whisky is. Daarnaast is het opvallend dat Elizabeth Grant het heeft over ‘whisky long in the

wood’ en over de ‘true contraband goût’, ten eerste omdat dit de eerste verwijzing is naar het

rijpen van whisky in een houten vat en omdat het aangeeft dat whisky uit de Hooglanden zeer

goed aangeschreven stond (‘contraband’ betekent ‘smokkelwaar’ en ‘goût’ betekent ‘smaak’).

Het opmerkelijke aan de populariteit van de whisky uit Hoog-Schotland van die tijd, is dat ze het

eigenlijk te danken had aan het exportverbod. De Hooglanders werden gedwongen om de

geproduceerde whisky op te slaan, weggooien was immers zonde en zelf opdrinken zou

dodelijke gevolgen met zich meebrengen, maar wat ze hadden nooit verwacht dat de kwaliteit

van het product zo sterk zou verbeteren. Daarnaast waren de distilleerderijen uit de Laaglanden

er op gericht om snel grote hoeveelheden goedkope whisky te produceren, terwijl de

distilleerderijen uit de Hooglanden nog werkten met de kleine, koperen en makkelijk te

verplaatsen distilleerapparaten die ze te danken hadden aan de tijd waarin ze veelal illegaal

whisky produceerden. Nu weten we dat koper veel smaak toevoegt aan malt whisky maar net

als bij het rijpen in het vat, was het ook dit keer puur toeval waar de Hooglandse whisky-

producenten nu nog steeds de vruchten van plukken.

Het drinken van vatgerijpte whisky bleef echter nog lange tijd iets wat alleen de bovenste klasse

van de maatschappij gegund was. Het ‘gewone’ volk moest het houden bij de goedkopere

whisky. Vanzelfsprekend, aangezien het aanbod van de langgerijpte whisky veel kleiner was en

de prijs dus logischerwijs hoger.

Wijncrisis

De voorliefde voor whisky van de Britse koninklijke familie is een van de grootste factoren in de

groeiende populariteit van deze drank tijdens de negentiende eeuw. Echter, wat misschien nog

wel het meeste effect heeft gehad was de

Europese wijncrisis, die begon in 1855 en duurde

tot het einde van de eeuw, waarbij bijna alle

Europese wijngaarden werden verwoest door de

vanuit de vanuit de Verenigde Staten

overgekomen druifluis.15 Het gevolg hiervan was

dat veel brandy- en wijndrinkers overgingen op

Scotch whisky.

Ongeveer rond dezelfde tijd kwam een aantal

problemen van de whisky uit die tijd aan het

licht. Het was namelijk zo dat de kwaliteit en de

smaak van whisky sterk verschilden per

distilleerderij. Als je in die tijd in een pub een

14 Elizabeth Grant 1845 – 1854, Memoirs of a Highland Lady 15 David Farmer 2011, p. 446 – The Oxford Dictionary of Saints, Fifth Edition Revised


Tommy Dewar

Het meest beroemde voorbeeld van de expansie van de Schotse whiskymarkt is het verhaal van Tommy

Dewar. Hij wordt gezien als de meest charismatische figuur uit de geschiedenis van whisky en dit heeft hij

vooral te danken aan de twee jaar durende wereldreis die hij maakte om zijn whisky te promoten. Toen hij

terugkwam had hij in totaal £14.000 uitgegeven, had hij contact gelegd met 33 handelsagenten in 26

verschillende landen en had hij een Dewar’s filiaal geopend in New York. Niet lang daarna was Dewar’s

White Label de best verkochte whisky in de Verenigde Staten.

glaasje Scotch bestelde, wist je van tevoren niet precies wat je voorgeschoteld zou krijgen. Dit

was waarschijnlijk de reden dat Arthur Bell en John Dewar tot de ontdekking kwamen dat de

smaak van de whisky veel consistenter was als je whisky’s uit verschillende distilleerderijen met

elkaar mengde. Het ging hier uitsluitend om malt whisky’s; daarom noemen we dit blended malt

whisky.16 17

Blended whisky

Tegenwoordig is ongeveer 90% van alle Schotse whisky’s een blend, maar dit bestaat vooral uit

blended whisky en niet uit de blended malt whisky waar we het al eerder over hebben gehad.18

De oorsprong hiervan ligt bij de Ier Aeneas Coffey die, op basis van eerdere uitvindingen, een

nieuwe manier van destilleren ontdekte waarmee whisky’s die een lichtere graansoort bevatten

dan de bekende malt whisky (meestal maïs of tarwe) goedkoper te maken waren. Dit is de naar

zijn naam vernoemde ‘Coffey still’ (ook wel ‘continuous still’ genoemd). 19

Andrew Usher, handelaar in sterke dranken, bedacht dat je deze goedkoper te produceren

whisky ook kon toevoegen aan een blend. Op deze manier wist de consument wel waar de

whisky naar zou smaken, zonder daar de hoofdprijs voor te betalen. Het gevolg hiervan was dat

deze whisky aan het eind van de 19e eeuw zo populair was en zo goedkoop geproduceerd kon

worden, dat er handelsagenten waren die de Schotse whisky’s over de hele wereld op de markt

brachten.20 Dankzij de toegenomen afzetmarkt bouwden de al bestaande whiskydistilleerderijen

hun productie uit en kwamen er veel nieuwe producenten bij. Zo werden er in het laatste

decennium van de 19e eeuw maar liefst 33 nieuwe distilleerderijen geopend en ging de totale

opslag in warenhuizen gigantisch omhoog: van 7,5 miljoen liter in 1892 naar 340 miljoen liter in

1898.21

De grote drooglegging

De bloei van de Schotse whiskymarkt kwam nog voor het begin van de 20e eeuw tot haar einde.

Met het faillissement van ‘Pattisons Ltd.’ en de veroordeling van de Pattison broers voor

frauduleus boekhouden als eerste indicatie voor mindere tijden, begon de ellende. Het

16 David Wishart 2012, p. 15 – whisky classified 17 Hans Offringa 2015, p. 17 – Wat je als whiskyliefhebber moet weten 18 Ibidem 19 David Wishart 2012, p. 16 – whisky classified 20 http://www.maltmaniacs.net/e-pistle-200821-thomas-dewar-a-biography/ 21 David Wishart 2012, p. 16 – whisky classified


vertrouwen in de whiskymarkt kreeg een flinke klap te verduren, waardoor de whiskyprijzen

daalden en de grote voorraden whisky die opgeslagen lagen, in waarde daalden. 22 Daarnaast

daalde ook de algemene vraag naar whisky door economische krimp en omdat koning Edward

VII Franse wijn en brandy prefereerde boven whisky (waarschijnlijk om de relatie tussen Groot-

Brittannië en Frankrijk te verbeteren), waardoor de populariteit daalde. De whiskymarkt was

onrustig en er ontstond een discussie tussen de blenders en de distilleerderijen over de vraag

hoe echte whisky nou gemaakt moest worden. Uiteindelijk kwam dit conflict tot zijn ontknoping

toen in 1905 twee whiskyverkopers werden veroordeeld omdat ze whisky zouden verkopen die

niet voldeed aan de ‘standaard’.23 Het duo ging in hoger beroep en uiteindelijk kwam het tot

een overeenkomst dankzij de Immature Spirit Act van 1915 die bepaalde dat whisky minimaal

drie jaar in het vat moet rijpen voordat het whisky genoemd mag worden. Deze regel geldt nog

steeds en whisky is de enige sterke dranksoort die hier onder valt.24 Niet toevallig kwam de Act

tot stand tijdens de Eerste Wereldoorlog. Allereerst omdat er weinig whisky geproduceerd werd

in die tijd vanwege de graan- en voedsel schaarste, maar ook omdat de Britse politici bang

waren dat het volk van ellende in dronkenschap zou vervallen. Om die laatste reden werd de

belasting, tot grote ergernis onder de whiskyproducenten, op whisky verhoogd. En na de oorlog,

toen de whiskyindustrie weer hoop kreeg op een betere toekomst, kwamen er politieke

bewegingen op die vonden dat de productie en verkoop van alcohol verboden moesten worden.

Zo had je in Engeland de opkomst van de ‘temperance movement’ en de verkoop van alcohol in

de Verenigde Staten werd dit vanaf 1920 bij wet verboden door het 18e amendement. Al moet

wel gezegd worden dat de Schotten zich niet zoveel aantrokken van die wet en ze wisten hun

whisky, zoals ze dat in het verleden wel vaker hadden gedaan, via illegale kanalen toch nog voor

een deel te verkopen. Het werd een heuse sport om via omwegen Scotch whisky in Amerika aan

de man te brengen. Desondanks ging het toch niet goed met de whiskyproducenten en in 1924

waren er nog maar 84 actieve distilleerderijen in Schotland ten opzichte van 161 in 1899. In

1933 waren er zelfs nog maar twee actieve malt distilleerderijen over.25 In 1933 besefte de

Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt dat het verbieden van de verkoop en productie

van alcoholische dranken veel negatieve economische en sociale gevolgen met zich meebracht

en dus besloot hij om in 1933 de drooglegging te beëindigen. Echter, de whiskymarkt kreeg

weinig tijd om te herstellen want de productie kwam opnieuw volledig stil te liggen tijdens de

Tweede Wereldoorlog.

Wederopbouw

Na de Tweede Wereldoorlog krabbelde de industrie weer een beetje op en in de zestiger jaren

was er voor het eerst sinds de 19e eeuw sprake van bloei. Gesloten distilleerderijen gingen weer

open en er werden ook nieuwe gestart. Processen zoals het rijpen, blenden en bottelen werden

22 https://scotchwhisky.com/magazine/features/whisky-heroes/the-pattison-brothers/ 23 Michael French & Jim Phillips 2000, p. 78 – Cheated not Poisoned?: Food Regulation in the United Kingdom, 1875-1938 24 David Wishart 2012, p. 17 – whisky classified 25 Ibidem


gecentraliseerd en de totale menselijke arbeid werd dankzij vernieuwde machines en later

computers verminderd. Veel distilleerderijen kwamen onder grote overkoepelende bedrijven te

vallen of fuseerden met andere distilleerderijen. Bijna de gehele markt werd op massaproductie

en daarmee blended whisky ingericht, behalve de directie van William Grant & Sons die met

Glenfiddich de eerste commerciële single malt whisky exporteerde buiten het Verenigd

Koninkrijk.26 Dit bleek een geniale zet want de standaard 12 jaar oude single malt Glenfiddich is

de meest gedronken single malt whisky ter wereld.27 Er wordt ook wel gezegd dat dit de single

malt whisky heeft gered en dus kunnen we mede dankzij Glenfiddich en dus ook William Grant

Sons nu beleggen in Scotch single malt whisky.

Auteur: Daniël van der Weerdt 26 http://www.williamgrant.com/heritage.html 27 https://www.whiskykennis.nl/merk/glenfiddich/


Productie De productie van whisky is zeer belangrijk. Hier wordt de prijs van de whisky bepaald op basis

van een aantal factoren. Denk daarbij aan de kwaliteit van de vaten waarin de whisky wordt

opgeslagen of bijvoorbeeld het vakmanschap.

Over de hele wereld wordt whisky geproduceerd en er is natuurlijk een duidelijk verschil tussen

een fles Ierse whiskey of een fles Schotse whisky. Voor de handel in whisky is Schotse whisky

met een groot afstand het meest gebruikte product. Binnen de schotse whisky bestaan 4

soorten:

- Grain whisky : gestookt van graansoorten, zoals mais of tarwe

- Blended whisky : een mix van grain whisky en single malt whisky, afkomstig van

verschillende distilleerderijen.

- Blended malt whisky: een malt whisky afkomstig uit meerdere distilleerderijen.

- Single malt whisky: geproduceerd van gemoute gerst , afkomstig van 1 specifieke

distilleerderij.

Deze 4 typen whisky worden stuk voor stuk op een andere wijze geproduceerd. Het

productieproces van een single malt whisky is verreweg het meest indrukwekkend. Daarnaast is

scotch single malt whisky de whisky die ook het meest geschikt is om in te beleggen.28

Een fles single malt whisky is lastig te produceren; er komen meerdere stappen aan te pas:

1. Mouten: bij mouten wordt het

natuurlijke proces van

ontkiemen geïmiteerd met als

doel het omzetten van het in

de gerstekorrel aanwezige

zetmeel in oplosbare suikers.

Men legt de gerst in het water

en laat het daar twee tot drie

dagen weken. Op het moment

dat er een vochtigheidsgraad

is van 40% wordt het water

aan de massa onttrokken door de vakman. Het overblijfsel, wat dus bestaat uit gerst,

wordt uitgespreid op een moutvloer. Onder invloed van warmte en vocht ontstaat het

ontkiemingsproces..

28 http://dedrankenmarkt.nl/blog/world-of-whisky#


2. Drogen: het gerst dat overblijft na het proces

van mouten wordt in een oven gedroogd

onder invloed van hete lucht of in sommige

gevallen vuur, waarbij onder andere hout of

turf voor wordt gebruikt. Door het vuur en

de rook die daar natuurlijk bij hoort krijgt de

whisky hier een wat rokerige smaak door.

Als turf voor het vuur de brandstof is, kan dit

zelfs een sterk rokerig en geturfd aroma

geven aan de uiteindelijke whisky. De gerst wordt gist door de droge gerst te malen tot

een grove substantie. Dit is een belangrijke stap die zeer zorgvuldig en vakkundig moet

worden uitgevoerd, omdat in de volgende fase de gemalen gerst als een soort van filter

dient.

3. Mashen: de gist wordt gemengd met

warm water om op die manier het zetmeel

in het gist om te zetten in oplosbare

suikers. Dit proces vindt plaats in

zogeheten ’mash tuns’ , vandaar ook de

naam ‘Mashen’. Dit zijn open of gesloten

kuipen, die zijn gemaakt van of hout of

roestvrij staal en ze zijn voorzien van een

speciaal roermechanisme. Het warme

water lost een deel van de suikers op, de

zoete stof die hieruit ontstaat wordt wort genoemd en dit bevat nog geen alcohol. Het is

volkomen afhankelijk van de distilleerderij hoe vaak dit proces herhaald wordt, maar

meestal wordt deze 3 à 4 keer herhaald en elke keer wordt de temperatuur van het

water weer verhoogd. In totaal duurt één mashing ongeveer zes uur.

4. Vergisten: er wordt gist

toegevoegd aan de wort en op die

manier worden suikers omgezet in

alcohol. Dit proces vind plaats in

gistkuipen. Deze kuipen zijn

wederom gemaakt van dennenhout

of roestvrij staal. Over het algemeen

duurt vergisting ongeveer 48 uur,

maar dit hangt af van de


distilleerderij. Hetgeen overblijft is een bruine vloeistof genaamd ‘wash’, deze vloeistof

lijkt een beetje op bier. Deze vloeistof heeft een alcoholpercentage van 8% en is zeer rijk

aan verfijnde aroma’s. 1aan verfijnde aroma’s.

5. Eerste distillatie: Distilleren is het

proces dat een vloeistof gezuiverd of

geconcentreerd wordt door de

vloeistof te koken en op die manier te

zorgen dat twee stoffen scheiden. Je

maakt dus gebruik van het verschil in

kookpunt. Er blijft hierdoor een

geconcentreerde alcoholoplossing over

die tevens een beetje waterig is. Dit

vindt plaats in koperen ketels,

zogeheten ’pot stills’. Traditioneel werd er in Schotland in twee fasen gedistilleerd en

iedere distilleerderij had zijn unieke model pot still. De vorm van de pot still is van

grootse invloed op het uiteindelijke resultaat.

De wash pompt men in de eerste still, de wash still. Bij de verhitting van de wash, de

ketels worden in de meeste distilleerderijen verhit door het gebruik van stoom,

verdampt de alcohol eerder dan het water.

De alcoholdampen stijgen als gevolg hiervan naar de top van de ketel en worden daar

verder geleid naar een condensor. De dampen worden hier weer vloeibaar, omdat de

dampen afkoelen. Dit resulteert in een overblijfsel met een alcoholsterkte van 21%-25%.

6. Tweede distillatie: De vloeistof die over blijft heet, ‘low wines’. Deze wordt

overgepompt naar een tweede pot still, de still spitit, waarin hetzelfde proces weer

wordt herhaald. Deze handeling verhoogt wederom het alcoholpercentage. De tweede

maal van distillatie kan worden onderscheiden in een voorloop, middenloop en naloop

(head, heat, tail). De voorloop en naloop bevatten onaangename en gevaarlijke

elementen. Alleen de middenloop met een alcoholsterkte van 68%-70% wordt geschikt

geacht tot het maken van whisky. De voor en de naloop worden samengevoegd en later

opnieuw gedistilleerd. Wat overblijft is een kleurloze vloeistof.

7. De kuiperij: Vaten zijn nodig voor het proces van rijpen. Deze vaten worden

geproduceerd in een zogeheten kuiperij. Er wordt onderscheid gemaakt tussen

verschillende soorten vaten; bijvoorbeeld een barrel. Dit is een oud bourbonvat en

wordt voor het maken whisky ook het meest gebruikt. In een kuiperij worden de vaten

op een ambachtelijke wijze gemaakt. In zo’n barrel gaat wel honderdnegentig liter

whisky. Een ‘hogstead’, waar meer dan tweehonderdvijftig liter in past, is een vat dat


gemaakt is van anderhalf bourbonvat. Een zogenaamde ‘butt’ heeft een inhoud van 500

liter en is van Europees eikenhout en dus voorheen gebruikt voor het produceren van

sherry.

8. Rijping: De rijping is de belangrijkste fase in het proces. Hier wordt de vloeistof die over

blijft naar de kuiperij opgeslagen in vaten. Deze vaten worden in Schotland gemaakt van

twee typen eikenhout: Europees eikenhout (meestal oude sherryvaten) en Amerikaans

eikenhout (oude bourbonvaten). Het rijpen vindt plaats in warehouses. Sherryvaten en

bourbonvaten geven elk andere eigenschappen mee aan de whisky. Sherryvaten zorgen

voor een amberachtige kleur en deze vaten dragen bij aan een rijk, zoet, fruitig en

nootachtig karakter. Bourbonvaten daarentegen geven tonen van vanille en eiken,

daarnaast zorgen bourbonvaten voor een licht gouden kleur aan de whisky. Een pijnlijk

feit is dat door de poreuze vaten zo’n 2% van de whisky per jaar verdampt. Dit lijkt niet

heel veel, maar als je bekijkt hoeveel whisky er wordt geproduceerd en hoeveel er dus in

totaal wegstroomt zijn dat toch schrikbarende cijfers. Het deel van de whisky wat tijdens

de opslag verloren gaat noemen we ook wel ‘the angels share’, ofwel het deel van de

engelen.29

Auteur: Matthijs van der Himst

29 https://www.whiskykennis.nl/scotch-single-malt/productieproces/?age-verified=7dda1ef00b


De whiskymarkt

Whisky bestaat in verschillende soorten en maten. Zo zijn er veel verschillende landen die

whisky produceren, van Amerika tot Schotland. Het meest interessant voor de handel zijn in

ieder geval de Schotse flessen. Een andere benaming voor een Schotse Whisky is een Scotch.

Binnen de Schotse whisky bestaan er ook nog verschillende soorten whisky; zo is bijna 92% van

de markt in handen van blend whisky en bourbon whisky. Scotch single malt heeft dus

weliswaar geen groot marktaandeel, maar is voor de handel door de jaren heen steeds

interessanter geworden.

Het begon eigenlijk allemaal in de jaren 60 van de vorige eeuw. Dit waren de jaren waarin de

markt van scotch single malt whisky echt begon op te komen. In de jaren 90 brak de scotch

single malt whisky pas echt door. Rond 1995 kwamen er daadwerkelijk meer flessen whisky bij

de slijter te staan. In 2005 ging de prijs ook steeds meer stijgen en door de toenemende vraag

kwamen er steeds meer exclusieve flessen op de markt, dit wordt vaak ook wel als het begin

gezien van de forse waardestijgingen van de scotch single malt whisky. Na het oprichten van de

World Whisky Index ontstond er tussen de distilleerderijen een strijd om het produceren van de

duurste whiskyfles. De duurste whiskyfles op dit moment is de Mcallen Lalique, en die kost maar

liefst $465.000, omgerekend ongeveer € 426.00030

Prijs: $ 460.000 De allerduurste whisky is de oudste whisky van Macallan, 64 jaar oud. De whisky is verkocht op een veiling in november 2010 voor een goed doel.

30Scotch Whisky International 2014, p. 16 – prospectus


Aantrekkelijkheid

Whisky is naast de waardestijgingen ook heel voordelig omdat het geen onderhoud vergt. De

meeste wijnen moeten vaak tussen de 4 à 5 jaar worden geconsumeerd, anders gaat dit ten

koste van de smaak. Rode wijnen zijn langer houdbaar dan andere wijnen. Naast het feit dat

wijn beperkt houdbaar is, moet je bij wijn ook goed opletten hoe je de fles precies bewaart. Het

bewaren van wijn kan het best in een kelder. Om rode wijn goed te kunnen bewaren moet

voldaan worden aan een aantal voorwaarden. Zo moet wijn bewaard worden bij een constante

temperatuur, daarnaast moet de ruimte waarin de wijn wordt opgeslagen donker zijn. Heel

belangrijk is dat de fles liggend bewaard wordt zodat de kurk niet uitdroogt. Hierbij komt dat de

lucht waarin de wijnfles bewaard wordt niet te vochtig mag zijn. Naast al deze voorwaarden zijn

er nog een paar kleine dingetjes waar op gelet moet worden, zoals eventuele tocht, trillingen en

geurtjes. In tegenstelling tot wijn is whisky wel heel lang (letterlijk eeuwig) houdbaar. Behalve

dat whisky heel lang houdbaar is, is het ook niet zo gevoelig voor de manier van opslag.31

De aantrekkelijkheid van het beleggen in scotch single malt whisky kan je afleiden aan de

verwachtingen van de whiskyindustrie en ook aan het aantal transacties die gedaan zijn via de

World Whisky Index.

Exportvolume

In deze tabel kun je zien hoe de export van scotch whisky zich heeft ontwikkeld door de jaren

heen. Zo kun je zien dat het exportvolume met zo’n 37% is gestegen tussen de jaren 1981 en

2012. De stijging van de waarde daarentegen is veel sterker gestegen namelijk met 445% in de

zelfde periode.

31 http://www.topwijnen.info/html/wijn_bewaren.html


Je ziet op de afbeelding dat het exportvolume van de whiskymarkt in 2012 begint te dalen.

Deze daling heeft zich voortgezet, zo daalde in 2014 het totale exportvolume van whisky met

5%.32

Een groot deel van de recente daling werd toegewezen aan de tot voorheen opkomende landen

in de whiskyhandel, namelijk Rusland, Brazilië, China en India. Door de economische

achteruitgang in deze landen is het volume en de waarde van de export van scotch whisky

redelijk sterk afgenomen. Dit is echter niet heel belangrijk voor de whiskyhandel, aangezien de

5% daling vooral te maken heeft met de ’blended’ whisky. De ontwikkeling van de scotch single

malt whisky en de premium whisky heeft zich gewoon positief voortgezet. En zoals al eerder

vermeld zijn vooral de scotch single malt whisky’s geschikt voor beleggingen.33


32 http://www.thedrinksbusiness.com/2015/11/rise-in-single-malt-exports-boosts-scotch-trade/ 33 https://scotchwhisky.com/magazine/news/latest-news/scotch-whisky-export-decline-continues/


Deelvraag 1: Waar komt het rendement op

whisky vandaan?


Uit onderzoek is gebleken dat de gemiddelde waardestijging van een fles schotse single malt

whisky tussen 1933 en 2008 gemiddeld 6,6 % is geweest. Vanaf 2008 tot heden is er op het

grootste handelsplatform van Nederland op de verkopen van Schotse single malt whisky een

gemiddeld rendement van 15 % geweest.

Hierboven een grafiek van het rendement op de verkopen van schotse single malt whisky op de

World Whisky Index tussen 2011 en 2015 en het rendement van schotse single malt whisky in

het algemeen. Dit handels platform, genaamd de WWI, handelt voornamelijk in de exclusiever

schotse single malt whisky’s. Dit verklaart ook waarom het rendement op SSMW op de WWI

hoger ligt dan het rendement op SSMW in het algemeen; in het algemeen bestaat het grootste

deel van SSMW uit standaardflessen, een klein deel bestaat uit exclusieve flessen.

Standaardflessen die in grote getallen bij geproduceerd worden leveren gemiddeld een lager

rendement op dan exclusieve flessen, dit wordt nader in dit hoofdstuk uitgelegd. Op de WWI

wordt voornamelijk exclusievere SSMW verhandeld34, vandaar dat het rendement op SSMW

hoger ligt (15% > 6,6%). Het handelsplatform is een soort marktplaats voor whiskyflessen, waar

de prijs tot stand komt door vraag en aanbod. Hier wordt nader in het verslag dieper op

ingegaan.

34 http://www.scotchwhiskyinternational.nl/single-malt-opportunities

€ 40,00

€ 60,00

€ 80,00

€ 100,00

€ 120,00

€ 140,00

€ 160,00

€ 180,00

€ 200,00

2011 2012 2013 2014 2015

SSMW WWI/SWI

SSMW

http://www.scotchwhiskyinternational.nl/single-malt-opportunities


Belangrijk als je wil beleggen in whisky is om te weten wat de prijs van whisky gaat doen. We

gaan dus eerst bekijken waar het rendement van whisky vandaan komt. En aan de hand daarvan

wordt globaal een toekomstverwachting opgesteld.

De prijs van whisky, wordt net als andere producten, bepaald door vraag en aanbod. Wil de prijs

van een product stijgen, dus rendement behalen, dan moet:

De vraag naar een product procentueel harder stijgen dan het aanbod stijgt, of procentueel

minder hard dalen dan het aanbod daalt.

En bijzonder bij whisky is, het aanbod na uitgifte kan niet meer stijgen. Dit wordt nader

toegelicht, eerst volgt algemene informatie over whisky.

1.1 Algemene informatie Voordat whisky gebotteld wordt in flessen, rijpt het in vaten. De periode dat de whisky in de

vaten rijpt is gelijk aan de leeftijd die op de fles staat. Als de whisky uit de vaten in de flessen

gaat, wordt gebotteld, dan verandert de smaak niet meer en blijft hij eeuwen lang goed. De

smaak van whisky in flessen verandert niet meer, dat gebeurt alleen in het vat. Whisky

distilleerderijen produceren hun whisky’s in uitgiftes. De flessen die op hetzelfde moment

gebotteld worden vanuit dezelfde vaten noemen we een uitgifte. De flessen binnen één uitgifte

hebben dus dezelfde leeftijd, dezelfde jaargang van bottelen en distilleren en zijn geproduceerd

door dezelfde distilleerderij. De grote van een uitgifte verschilt, sommige uitgiften bestaan uit

maar 200 flessen, andere uit duizenden flessen. De grootte van een uitgifte staat in sommige

gevallen, vaak de exclusievere whisky’s, op de fles vermeld. Alle whisky’s binnen één uitgifte

zien er hetzelfde uit, hebben dezelfde smaak, zijn hetzelfde product en hebben dus dezelfde

waarde. Sommige flessen zijn single cask: alle whisky uit de flessen binnen één uitgifte komt uit

één vat.

Voorbeeld: “Port Ellen 26 1983”

Distilleerderij: Port Ellen

Leeftijd: 26 jaar

Jaar van distilleren: 1983

Jaar van bottelen: 1983+26=2009

Aantal gebottelde flessen: =587

Flesnummer: 565

Single cask: ja


1.1.1 Algemene verklaring prijsstijging whisky

De jaargang van distilleren en bottelen heeft invloed op de smaak van een uitgifte. De reden

hiervoor is dat de productie van whisky mensenwerk blijft en dus verschilt door de jaren heen.

Belangrijk om dus te begrijpen in dit model is dat één uitgifte van distilleerderij A uit jaar X met

leeftijd T een ander product is dan één uitgifte van distilleerderij A uit jaar Y met leeftijd T. Dit

komt doordat één uitgifte van distilleerderij A uit jaar X met leeftijd T een andere jaargang van

distilleren en bottelen heeft dan één uitgifte van distilleerderij A uit jaar Y met leeftijd T.

Voorbeeld:

“Port Ellen 25 jaar 1982”


Dit zijn 2 verschillende producten.


Deze twee flessen staan allebei aangeboden op de World whisky index. Omdat ze allebei een

ander product zijn, staan ze ook tegen verschillende prijzen aangeboden.

De leeftijd van whisky heeft invloed op de smaak van een uitgifte. De reden hiervoor is dat de

smaak van whisky zich ontwikkelt in het vat. Belangrijk om dus te begrijpen in dit model is dat

één uitgifte van distilleerderij A uit jaar X met leeftijd T een ander product is dan één uitgifte

van distilleerderij A uit jaar Y met leeftijd U. Dit komt doordat één uitgifte van distilleerderij A

uit jaar X met leeftijd T een andere leeftijd heeft dan één uitgifte van distilleerderij A uit jaar X

met leeftijd U.

Voorbeeld:



Dit zijn twee verschillende producten.

Deze twee flessen staan allebei aangeboden op de World whisky index. Omdat ze allebei een

ander product zijn, staan ze ook tegen verschillende prijzen aangeboden.

De distilleerderij die de whisky produceert heeft invloed op de smaak van een uitgifte. De reden

hiervoor is dat iedere distilleerderij zijn eigen manier van produceren heeft. Immers, Heineken

bier smaakt ook anders dan Brand bier. Belangrijk om dus te begrijpen in dit model is dat één

uitgifte van distilleerderij A uit jaar X met leeftijd T een ander product is dan één uitgifte van

distilleerderij B uit jaar Y met leeftijd U. Dit komt doordat één uitgifte van distilleerderij A uit


jaar X met leeftijd T door een andere distilleerderij geproduceerd is dan één uitgifte van

distilleerderij B uit jaar X met leeftijd T.

Voorbeeld:


“Brora 25 jaar 1970”

Dit zijn twee verschillende producten.

Oftewel, elke uitgifte van whiskyflessen is een ander product, dat heb ik net aangetoond. Het

aanbod van een bepaalde fles whisky kan dus niet toenemen, want een uitgifte van een

bepaalde whisky kan je maar 1 keer doen. Het totale aanbod van whisky in het algemeen kan

wel stijgen, maar het aanbod van 1 fles whisky niet. Het aanbod van een fles, dus een product,

daalt zelfs doordat flessen uit een uitgifte worden leeggedronken. De vraag buiten beschouwing

gelaten, stijgt de prijs van een fles whisky dus. Dit is de verklaring van de algemene prijsstijging

van whisky.

Daarnaast is het zo dat de vraag naar schotse single malt whisky in de afgelopen jaren is

toegenomen. De export schotse single malt whisky is sinds 2004 met 159% gestegen. 35 Dit

komt doordat whisky in europa, maar ook in niet westerse landen populairder is geworden. De

export van schotse whisky is sinds 2004 met 74% toegenomen.36 Vooral de exclusieve whisky,

dus vaak de schotse single malt whisky, is in de brick- landen, landen die in grote economische

groei verkeren, populairder geworden. Vermogende mensen uit deze landen hebben verlangen

kwalitatief hoogwaardige whisky’s. Exclusieve schotse single malt whisky is kwalitatief

hoogwaardig voldoet dus aan hun vraag. Dit is de verklaring van het hoge rendement van 15 %

per jaar dat behaald is op de verkoop van exclusieve schotse single malt whisky op de world

whisky index tussen 2008 en heden.

1.2 Toekomstverwachting

In de toekomst verwachten wij dat de vraag naar exclusieve schotse single malt whisky gelijk zal

blijven of langzaam stijgt. Omdat de vraag naar dure whiskyflessen, dus de exclusieve schotse

single malt whisky, vooral komt van vermogende mensen uit de BRIC- landen en andere landen

die in grote economische groei verkeren37. Distilleerderijen blijven exclusieve flessen

produceren38, waardoor het totale aanbod van exclusieve schotse single malt whisky niet per

definitie daalt, maar zoals ik jullie heb uitgelegd, iedere uitgifte is een apart product, waardoor

het aanbod van één fles daalt.

35 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/scotch-whisky-exports-down-in-2014/#.VohnpUrhCM8 36 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/scotch-whisky-exports-down-in-2014/#.VohnpUrhCM8 37 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqpA5dw87cs (download) 38 Interview Uno Bierhuys, CCO van SWI





http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqpA5dw87cs


De vraag naar whisky in het algemeen zal nog een stijgende lijn doorzetten of stagneren.

Schotse Whisky groeit nog steeds in populariteit in de bric landen en andere landen die in grote

economische groei verkeren, echter kan dit niet eeuwig doorgroeien. Op het huidige moment

stagneert de vraag naar whisky wereldwijd. Het tweede half jaar van 2014 en het eerste half

jaar van 2015 is de export van schotse whisky gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor.39 Dit

heeft voor een deel te maken met politieke beslissingen binnen de afzetmarkten van schotse

whisky, die de vraag naar schotse whisky kunnen beïnvloeden. Hogere belastingen op alcohol of

hogere invoerrechten zijn voorbeelden40. Echter, de schotse single malt whisky daalt (nog) niet

in export, die is het eerste half jaar van 2015 nog met 5% ten opzichte van het jaar daarvoor

gestegen41. Wij beperken ons tot het beleggen in exclusieve schotse single malt whisky. Onze

verwachting is dan ook dat een lijn met een rendement van 15% per jaar op de verkoop van

schotse single malt whisky op de WWI (vaak exclusievere SSMW) door zal zetten.

Daarbij zijn er externe factoren die de algemene vraag naar whisky/ populariteit van schotse

single malt whisky kunnen beïnvloeden wereldwijd zoals:

-Wetenschappelijk onderzoek: In de toekomst zou uit onderzoek kunnen blijken dat whisky de

menselijke gezondheid schaadt. Zo een onderzoek beïnvloedt de vraag naar whisky, in dit geval

op een negatieve manier.

-Politieke beslissingen die zorgen voor handelsbelemmeringen/handelsmogelijkheden:

landen/staten kunnen een (in)toleranter beleid tegen alcohol voeren, bijvoorbeeld door

meer/minder accijns te heffen op alcoholische dranken. Zo een beleid kan de vraag naar whisky

beïnvloeden.

1.2.1 Een nieuw soort whisky om in te beleggen

Een nieuwe trend is dat distilleerderijen stoppen met het produceren van hun

standaardwhisky’s.42 Dit zijn vaak whisky’s die jaren lang in de schappen van supermarkten en

slijters liggen in grote getallen worden geproduceerd. Echter, iedere uitgifte van whisky is ander

product. Hoe kan het dan zijn dat een distilleerderij jarenlang dezelfde whisky produceert? Dat

komt doordat de distilleerderij niet het jaar van bottelen en distilleren niet op de fles vermeldt.

Een goed voorbeeld hiervan is de Glenlivet 12. Doordat Glenlivet geen jaar van bottelen en

distilleren op de fles vermeldt, kunnen zij jaren lang een 12 jarige whisky maken, die door de

jaren heen misschien verschilt in smaak, maar voor de consument hetzelfde product blijft. Als je

een Glenlivet 12 in 2005 had gekocht had hij een andere smaak gehad dan wanneer je twee

weken geleden uit de schappen had gehaald, maar hij ziet er precies hetzelfde uit, en is dus voor

39 https://scotchwhisky.com/magazine/news/latest-news/scotch-whisky-export-decline-continues/ 39 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/scotch-whisky-exports-down-in-2014/#.VohnpUrhCM8 - http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqpA5dw87cs 40 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqVRyPnhCM8 41 http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqVRyPnhCM8 42 Interview Uno Bierhuys, werkend bij de WWI, interview Best of Wines bussum





http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqVRyPnhCM8

http://www.scotch-whisky.org.uk/news-publications/news/positive-signs-for-scotch-exports/#.VqVRyPnhCM8


de consument hetzelfde product. Glenlivet kan het aanbod van deze fles whisky dus vergroten.

Nu zal Glenlivet stoppen met het produceren van deze whisky en in plaats daarvan gaan ze een

NAS-- whisky maken. NAS-- whisky’s zijn whisky’s waar de leeftijd niet meer op de fles staat.

NAS- staat dan ook voor No age statement. Vaak zijn dit whisky’s met een lage leeftijd.

Het rijpingsproces speelt hierbij een grote rol:

Hoe langer whisky in het vat zit, hoe meer alcohol verdampt, hoe minder liter whisky je

per vat kan bottelen. Dit proces draagt de naam “angels share”.

Whisky in een vat laten rijpen kost tijd en opslagruimte. Je kan meer liters whisky

verkopen als je whisky korter laat rijpen.

Uiteraard werken alle distilleerderijen op commerciële basis, waardoor ze, met kennis van deze

twee feiten, hun whisky korter laten rijpen. De whisky’s die geproduceerd worden hebben dan

dus ook een lagere leeftijd.

Deze Glenlivet van 12 jaar verdwijnt uit de schappen en in plaats daarvan gaat Glenlivet een

NAS-- whisky maken met een leeftijd van 6 jaar43 44(dat is iets wat wij als makers van het verslag

weten, echter komt deze leeftijd natuurlijk niet op de fles te staan, dus is de leeftijd van de fles

voor de consument onbekend). Door de kortere rijpingsduur is de smaak/kwaliteit vaak minder.

Het aanbod van deze standaard 12 jarige Glenlivet daalt dus, omdat het niet meer

geproduceerd wordt en maar wel geconsumeerd wordt. Het is niet zo dat de vraag van de

glenlivet 12 dan verplaatst naar de NAS-- whisky’s. veel mensen zijn gewend aan de glenlivet 12,

of vinden hem erg lekker. Daarbij willen nu verzamelaars hem aan hun collectie toevoegen, er

zit nu immers een verhaal achter en hij wordt niet meer geproduceerd. Hierdoor daalt de vraag

naar deze whisky niet. Doordat het aanbod van deze whisky wel daalt, en de vraag gelijk blijft/

minder hard daalt, zal de prijs stijgen.

Dit proces gebeurt in veel distilleerderijen. Waar vroeger het geen zin had om te beleggen in

deze standaard single malt whisky’s (alleen in exclusievere SSMW) omdat het aanbod niet

afnam omdat distilleerderijen deze whisky’s konden bij produceren, kan het nu wel rendabel

zijn. Er is dus een nieuwe soort whisky gevonden om in te beleggen.

Deze whisky (the Glenlivet 12 yrs old )wordt vervangen door de

“founders reserve”. Dat is een NAS-- whisky met een leeftijd van

ongeveer 6 jaar.

43 Interview best of wines bussum 44https://blog.thewhiskyexchange.com/2015/03/nas-whisky-diageo-speaks-out/


1.3 Factoren voor prijsbepalingen

Belangrijke factoren die invloed hebben op het vraag en aanbod, en dus de prijs van whisky zijn:

1.3.1 De leeftijd van een fles

Hoe hoger de leeftijd, hoe beter hij smaakt. Dit is een vuistregel. De vraag naar whisky’s met

een hoge leeftijd is dus groot. Als we de whisky’s van één leeftijdscategorie als één product

beschouwen, ligt de prijs van een whisky met een hoge leeftijd, over het algemeen dan ook

hoger dan de prijs van een whisky met een lage leeftijd.

1.3.2 Het aantal uitgegeven flessen (hoe groot is de uitgifte)

Hoe minder flessen er uitgegeven zijn van één whisky, hoe kleiner het aanbod van die soort

whisky. De vraag buiten beschouwing gelaten, ligt de prijs dan hoger. Vaak is op de exclusievere

whisky’s het aantal bottelingen op de fles vermeld, hiervan zijn er dan ook vaak weinig van

gemaakt. Sommige whisky’s zijn single cask. De whisky uit deze flessen is allemaal afkomstig van

hetzelfde vat. Hiervan zijn er dus altijd maar een beperkt aantal gemaakt. Op standaard whisky’s

staat niet het aantal bottelingen vermeld. Van deze standaard whisky’s worden er vaak

duizenden gemaakt.

1.3.3 Het jaar van bottelen en distilleren

Op de exclusievere whisky’s staat het jaar van bottelen en distilleren vaak vermeld, dit zorgt

ervoor dat één whisky niet opnieuw gemaakt kan worden, en dus het aanbod van één whisky

afneemt. Op veel standaardwhisky’s staan deze jaartallen niet vermeld, hierdoor kan door

nieuwe productie het aanbod van een fles toenemen (zie vorige pagina voor uitleg). Daarbij

kunnen er geen flessen meer gebotteld worden in de 20e eeuw. Flessen die in de 20e eeuw

gebotteld zijn worden dus zeldzamer. Als we de flessen uit de 20e eeuw als 1 productgroep

beschouwen, daalt het aanbod van deze flessen dus. De vraag buiten beschouwing gelaten,

stijgt de prijs.

1.3.4 De distilleerderij die de whisky heeft geproduceerd

Er is grote vraag naar goede/ bekende distilleerderijen. Dit zijn distilleerderijen die kwalitatief

hoogstaand zijn maar ook naar gesloten distilleerderijen. Vaak, wanneer een distilleerderij sluit,

bouwt hij naamsbekendheid op, waardoor de vraag naar whisky’s van die distilleerderij stijgt.

Doordat hij gesloten is en dus geen whisky’s meer produceert, daalt het aanbod van de whisky’s

van één distilleerderij. In dit geval beschouwen we alle whisky’s van één distilleerderij als één

product. De vraag naar whisky’s van de distilleerderij stijgt, het aanbod daalt, en dus stijgt de

prijs. Goede voorbeelden hiervan zijn distilleerderijen als Port Ellen en Brora. Veel flessen zijn na

de sluiting van deze distilleerderijen flink meer waard geworden. 45

45 Interview best of wines, interview Uno Bierhuys- CCO van SWI


1.3.5 Zeldzaamheid

Vaak zijn er speciale uitgiftes, First releases en beperkte oplages die een whisky zeldzaam en

bijzonder maken. Omdat het aanbod van deze whisky’s zo klein is, ligt de prijs vaak hoog. 46

1.3.6 Kwaliteit van de whisky

Hoe hoger de kwaliteit van de whisky, hoe hoger de vraag ernaar. Onafhankelijke recensies

kunnen hier invloed op hebben. Wanneer bekend wordt dat een bepaalde whisky een goede

smaak heeft en van hoge kwaliteit is. Dan zal de vraag naar flessen uit die uitgifte stijgen, het

aanbod van flessen uit die uitgifte blijft in eerste instantie gelijk maar daalt daarna door

consumptie. Door een stijging van de vraag naar flessen uit een uitgifte en een aanbod dat gelijk

blijft/daalt, stijgt de prijs.

Auteur: Daan Kessels

46Interview best of wines, interview Uno Bierhuys- CCO van SW


Deelvraag 2: Hoe verhouden de risico’s en het

rendement van een SSMW-belegging zich t.o.v.

andere beleggingsproducten en de spaarrente?


Sinds de kredietcrisis van 2008 zijn steeds meer mensen het vertrouwen in de traditionele

beleggingsproducten kwijtgeraakt. Daarom zoeken zij hun heil nu steeds vaker in alternatieve

beleggingsmogelijkheden zoals vastgoed, goud en nu dus ook whisky. Daarnaast zien we dat er

door de opkomst van de BRIC landen steeds meer vraag komt naar ‘emotional assets’, waar een

bepaald aanzien mee verbonden is. Dit zijn beleggingsobjecten waar de waarde vooral uit

emotie bestaat. Voorbeelden hiervan zijn: kunst, luxe horloges, oldtimers, oude

muziekinstrumenten, wijn en natuurlijk Scotch single malt whisky (SSMW). Deze

beleggingsobjecten hebben andere kenmerken en risico’s dan de traditionele

beleggingsproducten: aandelen, staatsobligaties en bedrijfsobligaties. Hoe verhoudt SSMW zich

ten opzichte van andere emotionele beleggingsobjecten, de spaarrente en de traditionele

beleggingsproducten op basis van risico en rendement?

Bron: Consumentenfolder 2012 AFM


2.1 Risico analyse We vergelijken Scotch single malt whisky (SSMW in de diagram) met aandelen, staatsobligaties,

sparen en emotionele beleggingsobjecten (E.B. in de diagram) in het algemeen. Op basis van de

tekst geven we een score van 0 t/m 5 om kort de tekst samen te vatten. Hierin is 0 het slechtst

en een score van 5 de best mogelijke score.

0 1 2 3 4 5

zeer slecht slecht matig aardig goed zeer goed

2.1.1 Waarde risico

Het risico op een volledige verdamping van de waarde van whisky is zeer klein. Het is namelijk

niet zoals bij een aandeel of een obligatie dat je bij een faillissement waarschijnlijk je geld

kwijtraakt. Sterker nog, als er een distilleerderij failliet gaat, heeft het meestal een positieve

uitwerking op de waarde van de whiskyflessen van die distilleerderij. Dit komt omdat er dan

voor een korte periode meer publiciteit is voor die flessen en omdat de distilleerderij dan geen

nieuwe flessen meer uitgeeft waardoor het totale aanbod schaarser wordt. Wat wel een risico

is, is het risico dat er een slechte recensie geschreven wordt over de whisky door een

toonaangevende recensent. Hierdoor zal de vraag naar die whisky dalen en als gevolg hiervan

een waardedaling optreden. Daarnaast zou er door een wetenschapper aangetoond kunnen

worden dat whisky erg slecht is voor de gezondheid van de mens. Waardoor de algemene vraag

naar whisky zou dalen. Al wijzen de meeste onderzoeken er op dit moment op dat het drinken

van whisky, zij het niet excessief, positieve uitwerkingen heeft op onze gezondheid.47

47 BNF (British Nutrition Foundation) 2008, p. 177 – Plants: Diet and Health

0

1

2

3

4

5

SSMW Aandelen Staatsobligaties Sparen E.B.

SSMW; 4

Aandelen; 2

Staatsobligaties; 5 Sparen; 5

E.B.; 3,5

WAARDE RISICO


2.1.2 Liquiditeitsrisico

Whisky is een langetermijninvestering. Over het algemeen gaat men uit van een

beleggingshorizon van maar liefst 5 jaar. Het is belangrijk om ervanuit te gaan dat je het geld

wat je in whisky hebt gestopt niet in één keer eruit kunt halen om je schulden mee af te lossen.

Daar is de markt namelijk nog niet goed genoeg voor ontwikkeld. Al is er de afgelopen jaren wel

een ontwikkeling gaande die zich richting een volledig liquide markt beweegt. Zo stelt Scotch

Whisky International zich op de WorldWhiskyIndex tot een totaalbedrag van €100.000,- per

maand op als centrale marktspeler.48 Bovendien wordt beleggen in whisky steeds populairder

waardoor whisky steeds makkelijker en sneller te verkopen is. Echter, het zal waarschijnlijk

nooit zo liquide worden als de traditionele effectenbeurs. Dit is bij een whiskybelegging ook

minder belangrijk omdat er bij whisky meestal geen dag tot dag veranderingen in de waarde

plaatsvinden zoals bij aandelen. Dit komt omdat het een tijdje duurt voordat de markt begint te

merken dat er minder flessen zijn omdat ze zijn opgedronken. Eén op de 1000 flessen maakt

nog niet zoveel verschil, maar na een jaar zijn er misschien wel 50 flessen opgedronken

waardoor het aanbod significant daalt. Daarnaast is leeftijd bij de waarde van whisky heel erg

belangrijk. Er is een duidelijk verschil in rendement en prijs als je whisky uit verschillende

jaartallen met elkaar vergelijkt.49 Terwijl er hier bijna geen verschil is wanneer je binnen een

bepaald jaar verschillende maanden, laat staan weken, met elkaar vergelijkt. Eigenlijk kan er

over het algemeen alleen op korte termijn hevige waardeverandering plaatsvinden wanneer er

een hele goede/slechte recensie wordt geschreven of wanneer er iets merkwaardigs plaatsvindt

met betrekking tot de distilleerderij.

48 Scotch Whisky International 2014, p. 21 – Prospectus 49 Scotch Whisky International 2014, p. 14 – Prospectus

0

1

2

3

4

5


SSMW; 2,5

Aandelen; 5 Staatsobligaties; 5 Sparen; 5

E.B.; 1,5

LIQUIDITEITSRISICO


2.1.3 Opslag en beheer risico

In tegenstelling tot effecten is whisky een fysiek product wat ook ergens opgeslagen moet

worden. Hier zit een risico aan vast, want hoewel whisky minder aandacht nodig heeft dan

andere emotionele beleggingsobjecten kan slechte behandeling van een fles toch een negatieve

impact hebben op de kwaliteit van de inhoud of het uiterlijk in de vorm van het etiket.

Daarnaast kunnen natuurrampen zoals aardbevingen of overstromingen ook roet in het eten

van de belegger gooien. Dit geldt voor alle beleggingsobjecten. Zo kan een belegger in vastgoed

last hebben van aardbevingen die scheuren veroorzaken in huizen (denk aan Groningen), de

kwaliteit van wijn is erg gevoelig voor de temperatuur en omgeving waaraan het wordt

blootgesteld en een schilderij moet om de zoveel jaar gerestaureerd worden.

Daar komt nog eens bij dat er bij aanbieders van beleggingsobjecten geen sprake is van

vermogensscheiding. Dit houdt in dat het geld wat jij door de financiële dienstverlener laat

beleggen niet gescheiden wordt van het geld van de dienstverlener. Bij een eventueel

faillissement is het hierdoor onzeker of je je geld terugkrijgt.50 Wanneer je je spaargeld op de

bankrekening zet, staat de Nederlandse staat, in het geval van een faillissement van de bank,

garant voor een bedrag tot €100.000,-.51 In het geval van een vermogensbeheerder krijg je bij

een faillissement altijd je aandelen terug maar bij beleggingsobjecten is dit niet per definitie het

geval.52

50 https://www.afm.nl/nl-nl/consumenten/veelgestelde-vragen/beleggen-beleggingsobjecten 51 Depositogarantiestelsel, Bijlage p. 1 52 Wet giraal effectenverkeer, Artikel 26 lid 1

0

1

2

3

4

5


SSMW; 3,5

Aandelen; 5 Staatsobligaties; 5 Sparen; 5

E.B.; 2,5

OPSLAG EN BEHEER RISICO


*De meeste slijterijen houden hun whiskyprijzen netjes up-to-date, maar het is mogelijk dat u per toeval een

zogeheten ‘slapende slijter’ tegenkomt. Dit is een slijter die nog oude whiskyprijzen hanteert. Wat zou u

doen? De arme man/vrouw een poot uitdraaien of wakker schudden?

2.1.4 Taxatierisico

Wanneer je een aandeel of een obligatie van een beursgenoteerd bedrijf koopt, weet je dat dat

de prijs is die iedereen er voor betaald. Je kunt over die prijs niet onderhandelen. Bij whisky en

alle andere emotionele beleggingsobjecten daarentegen, heb je wel te maken met een

gemiddelde prijs, maar het verschilt per land en aanbieder hoeveel je er voor moet betalen.*

Verzamelaars vragen vaak meer dan beleggers omdat ze emotionele waarde hechten aan hun

whiskyflessen en slijters hebben soms de neiging om speciale flessen expres een te hoge prijs te

vragen omdat die flessen kijkers trekken. Het is dan ook sterk aan te raden om voor de aankoop

van een fles even te onderzoeken voor welk bedrag hij elders de deur uit gaat. Een taxatierisico

voor aandelen is dat de koers/winst verhouding te ver van de realiteit komt te staan. Een mooi

voorbeeld hiervan is de uitgifte van het aandeel van Facebook tegen 38 USD in mei 2012. De

koers van dat aandeel zakte binnen een paar maanden tot minder dan de helft van die waarde:

17.74 USD. Het is duidelijk dat het aandeel van Facebook een veel te hoge waarde was

toegekend.53

2.1.5 Politiek risico

Voor alle beleggingsproducten geldt dat er een politiek risico aanwezig is. Zelfs de over het

algemeen risicoloze staatsobligaties kunnen beïnvloed worden door de politiek. Kijk maar naar

Griekenland. Lange tijd werd aangenomen dat een natiestaat niet failliet kan gaan, maar door

wanbeleid staan de Grieken aan de rand van een faillissement. Ook whisky is zeker niet

53 http://www.iex.nl/Aandeel-Koers/350002220/Facebook.aspx

0

1

2

3

4

5


SSMW; 2,5

Aandelen; 4


E.B.; 2

TAXATIERISICO


onschendbaar. Een volgende drooglegging lijkt ondenkbaar, maar hogere accijns op de verkoop

van drank (dus ook whisky) is niet onrealistisch. Daarnaast zou het kunnen dat de Nederlandse

overheid besluit om niet meer garant te staan voor eventuele faillissementen van banken en

voor een goed voorbeeld hoe politiek beleid de aandelenbeurs kan verstoren hoef je alleen

maar naar China te kijken. In alle gevallen is de kans klein dat politiek beleid de beleggers in de

weg zal zitten, maar op de momenten dat het gebeurt is de impact niet miniem.

2.1.6 Inflatierisico

Over het algemeen gaat men uit van een jaarlijkse inflatie van 2,5%. Al was dit percentage over

de afgelopen 114 jaar wel 0,4 procentpunt hoger met een gemiddelde inflatie van 2,9%.54 Dit

levert op voorhand al een rendement op voor emotionele beleggingsobjecten omdat die prijzen

meegroeien met de inflatie, terwijl obligaties en deposito’s dit verschil eerst nog goed moeten

maken. Dit levert nog niet zo’n groot risico op maar het komt heel soms voor dat er sprake is

van hyperinflatie. Hierdoor verwatert de reële waarde van obligaties met een vaste rente,

deposito’s met een langlopende vaste rente en cash geld. Daarnaast hebben obligaties en

deposito’s met een variabele rente ook een probleem omdat de rente de hyperinflatie vaak niet

volledig dekt en de risico’s voor aandelen nemen ook toe omdat de kans op faillissementen en

reële koersdalingen toenemen door de minder stabiele economie. Vaak zie je dat mensen

(vooral de rijken) bij een dreiging van hyperinflatie vluchten naar alternatieven zoals whisky om

de waarde van hun vermogen te behouden. Een mooi voorbeeld hiervan is Italië in de jaren 70

waar de inflatie steeg tot maar liefst 25%. Veel Italianen zochten toen hun toevlucht in SSMW-

beleggingen en achteraf bleek dit een juiste beslissing want hier plukken ze met hoge

rendement op whisky uit die tijd (45,9% 55) nu nog steeds de vruchten van.

54 Dimson-Marsh-Staunton database (2015), Robeco 55 Scotch Whisky International 2014, p. 14 – Prospectus

3,6

3,8

4

4,2

4,4

4,6


SSMW; 4

Aandelen; 4,5 Staatsobligaties; 4,5 Sparen; 4,5

E.B.; 4

POLITIEKRISICO


CPI-historie Italië - Bron: www.Inflation.eu

2.2 Rendement Tegenover risico staat rendement. Hoe doet Scotch single malt whisky het ten opzichte van

aandelen, staatsobligaties en de spaarrente op basis van rendement. We laten hierbij andere

emotionele beleggingsobjecten achterwege, omdat er geen duidelijk algemeen rendement is op

deze alternatieven.

2.2.1 Rendement SSMW

De afgelopen 60 jaar is de gemiddelde prijs van een fles SSMW met 6,6% per jaar gestegen.56

Echter, over de verkochte flessen via Scotch Whisky International is er sinds de oprichting in

2007 een rendement behaald van maar liefst 15,0% per jaar (inclusief WWI).57

2.2.2 Rendement aandelen

De afgelopen 114 jaar is er in Nederland een gemiddeld rendement van 8% op aandelen

behaald.58 Over de hele wereld gemeten was dit 8,3%.59 Omdat dit verschil te verwaarlozen is,

zullen we in de uiteindelijke vergelijking het gemiddelde rendement over aandelen van over de

hele wereld gebruiken.

56 Scotch Whisky International 2014, p. 16 – Prospectus 57 Scotch Whisky International 2014, p. 17 – Prospectus 58 Dimson-Marsh-Staunton database (2015), Robeco 59 Ibidem

0

1

2

3

4

5


SSMW; 5

Aandelen; 4


E.B.; 5

INFLATIERISICO


*Over whisky hoeft men tot op zekere hoogte geen vermogensbelasting te betalen. Het zou immers net zo

goed kunnen dat het om een verzameling gaat. Wanneer de whiskycollectie groter wordt, is de kans groot dat

de fiscus zich ermee gaat bemoeien. Echter, tot een bepaald bedrag levert het een mooi belastingvoordeel op.

2.2.3 Rendement staatsobligaties

Als je een Nederlandse staatsobligatie die is uitgegeven op 26 maart 2015 met een looptijd van

10 jaar en 111 dagen in je bezit hebt, krijg je daar ongeveer 0,25% rente over.60 Dit is een

historisch lage rente en normaal gesproken ligt de rente voor een staatsobligatie van een land

als Nederland op ongeveer 3- à 4%.61

2.2.4 Spaarrente

Op dit moment is de hoogste spaarrente bij een Nederlandse bank 1,2% (Knab)62. Ook dit is

historisch laag en dekt maar net de vermogensbelasting van 1,2% (na een vrijstelling van

€24.437)*, laat staan de inflatie. De afgelopen 25 jaar lag de gemiddelde rente namelijk op

ongeveer op 2,8%. 63

60 Model BBS-12233 61 CBS | De Nederlandse economie, februari 2015 | 01 62 http://www.spaarrente.nl/spaarrekening.aspx 63 CBS Statline


€177,75

€204,95

€136,28

€128,21

€351,79

€0

€50

€100

€150

€200

€250

€300

€350

€400

jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10

Rendement excl. belastingen

SSMW Aandelen Staatsobligaties Sparen Rendement SWI

2.2.5 Vergelijking

Als je die rendementen in een grafiek zou zetten met een beginbedrag van €100. Zou het over

een looptijd van 10 jaar er zo uit komen te zien:

Het rendement over 10 jaar van de verschillende beleggingsproducten is dan:

Het verschilt dus nogal of je kijkt naar het rendement op alle Schotse single malt whisky’s of

alleen naar de whiskyflessen die worden verhandeld bij Scotch Whisky International. Daar is het

rendement dusdanig hoog dat het ondanks een aantal risico’s een mooie toevoeging aan de

beleggingsportefeuille kan zijn.

Auteur: Daniël van der Weerdt

SSMW Aandelen Staatsobligaties Sparen Rendement SWI

177,75% 204,95% 136,28% 128,21% 351,80%


Deelvraag 3: Hoe kun je in SSMW beleggen?


3.1 Interessant als belegging

Niet alle whisky is geschikt om in te

beleggen. Scotch single malt is van alle

types scotch het meest rendabel om in

te beleggen. Dit is slechts een klein

deel van de totale markt, namelijk,

zoals je op de afbeelding kan aflezen

slechts 8%. Van deze 8% zijn slechts 5%

echt interessant om in te beleggen.

Hetgeen wat natuurlijk interessant is, is

om dan te kijken welke eigenschappen een fles moet bezitten om te slagen als belegging.64

3.1.1 Eigenschappen

Er zijn heel veel zaken die een fles

tot een goede belegging kunnen

maken. Zo heeft de leeftijd van de

whisky veel invloed op de prijs. Een

aantal merken is schaars, omdat

veel distilleerderijen besloten om

hun deuren te sluiten in de jaren 80

van de vorige eeuw. Dit had te

maken met de economische

achteruitgang. Het feit dat deze

distilleerderijen hun deuren

moesten sluiten is natuurlijk een

trieste gebeurtenis, maar aan de

andere kant is dit voor beleggers de

kans om hoge rendementen te

behalen. 65

Het mooie aan beleggen in whisky is, dat je geen kenner hoeft te zijn om erin te beleggen en er

een hoog rendement op te behalen. Wel zijn er een paar dingen die moeten worden

meegenomen bij de aankoop van een whiskyfles als belegging:

- Hoe zeldzamer hoe beter

- Beleg in scotch single malt flessen en dus niet uit andere landen of andere soorten

whisky

- Distilleerderij bottelingen en geen onafhankelijke

- Single cask flessen, dus uit één vat afkomstige whisky

- Gesloten distilleerderijen

64 Scotch Whisky International 2014, p. 10 – prospectus 65 http://financieel.infonu.nl/beleggen/142383-beleggen-in-whisky-de-gesloten-distilleerderijen.html

Port Ellen PORT ELLEN IS EEN DISTILLEERDERIJ DIE ZIJN DEUREN GELOTEN

HEEFT IN DE JAREN 80. VOOR VEEL WHISKYLIEFHEBBERS WAS

DIT TRIEST NIEUWS, ZELFS EEN VAN DE GROOTSTE VERLIEZEN

OOIT OP HET GEBIED VAN WHISKY, VOOR BELEGGERS WAS DIT

DE OMGEDRAAIDE WERELD, AANGEZIEN DE OVERGEBLEVEN

FLESSEN ZEER SCHAARS WERDEN, WAT LEIDDE TOT

PRIJSSTIJGINGEN. JAARLIJKS WORDEN DE OVERGELBELVEN

VATEN NOG GEBOTTELD. DE ONTWIKKELING VAN DE PRIJS IS

ONVOORSTELBAAR. EEN PAAR JAAR GELEDEN LAG DE

ADVIESPRIJS PER FLES BIJ UITGIFTE AL ROND DE 100 EURO. EN

EEN PAAR JAAR LATER IN 2013 WAS DE ADVIESPRIJS PER FLES

BIJ UITIFTE ONGEVEER 1500 EURO.


- Leeftijd van de whisky (de tijd dat de whisky in het vat heeft gezeten)

- Originele verpakking

3.2 Waar kan je beleggen in whisky

Als je in whisky wilt beleggen kun je simpelweg naar een hoogwaardige slijterij whisky gaan, en

daar een fles kopen. Je kan ook bij een veiling unieke whiskyflessen verkrijgen, maar de

handigste plek om whisky te verhandelen is het internet. Zo zijn er sites als whiskybase en eBay,

die allemaal whiskyflessen aanbieden om in te beleggen. Je kan ook de flessen die jij gekocht

hebt bij de slijterij hier aanbieden. De World Whisky Index is een voorbeeld van een site waarop

je whiskyflessen kunt verhandelen.66

3.2 Scotch Whisky International

Scotch Whisky International is opgericht

in 2008, daarvoor stond het bekend als

het bedrijf ‘The Whisky Talker’ wat was

opgericht in 2002. In het begin was het

een eenmanszaak en later in 2009 werd

het een B.V. Alle aandelen van Scotch Whisky International zijn het bezit van Whisky Holdings

B.V. De aandelen van Whisky Holdings B.V. zijn allemaal in handen van de heer Kappen. De heer

Kappen is tevens directeur van Scotch Whisky International. Het bedrijf is gevestigd in

Sassenheim en is beheerder van de World Whisky Index. In het warehouse in Sassenheim liggen

ongeveer 52000 flessen opgeslagen met een gemeenschappelijke waarde van rond de 20

miljoen euro, die voor het grootste deel in handen zijn van beleggers. Naast

de rol van Scotch Whisky International als vermogensbeheerder, kunnen zij

ook flessen inkopen en verkopen vanuit eigen belang, om dus zelf winst te

maken. Het is dus ook mogelijk jouw whiskyportefeuille aan Scotch Whisky

International te verkopen.67

3.2.1 Vermogensbeheerder

Scotch Whisky International kan dienen als een soort vermogensbeheerder,

vergelijkbaar met Alex, het verschil is natuurlijk dat Alex handelt in

aandelen en Scotch Whisky International in flessen Whisky. Wanneer je

meer dan €25000 wilt beleggen in scotch single malt whisky, is Scotch

Whisky International bereid om een portefeuille voor je op te stellen.

Daarnaast is het handig om een beleggingshorizon te hebben van 5 jaar.

Een beleggingshorizon is de periode dat het geld door een belegger

66 http://financieel.infonu.nl/beleggen/141782-beleggen-in-whisky-de-ins-en-outs.html 67 Scotch Whisky International 2014, p. 7 en 10 – prospectus


beschikbaar gesteld kan worden. Voordat de portefeuille wordt opgesteld, wordt er eerst een

gesprek gevoerd om te kijken naar de behoefte van de belegger en aan de hand daarvan wordt

een klantprofiel opgesteld. Het rendement is wisselend en is afhankelijk van de strategie. Het

kan soms wel maanden duren, voordat het bedrijf jouw geld heeft belegd, aangezien ze op zoek

zijn naar kwaliteit. Ben je niet bereid meer dan €25000 te investeren, dan kan je direct zelf

handelen op de World Whisky Index mogelijk met advies van Scotch Whisky International.68 Het

gemiddeld rendement van de beleggingen van Scotch Whisky International komt redelijk

overeen met het 15% rendement van de World Whisky index, de reden hiervoor is dat heel veel

flessen op de World Whisky Index in handen zijn van Scotch Whisky International.69 In het

ergste geval is het mogelijk dat al het geld wat is ingelegd kwijt is. U kunt dus niet meer

kwijtraken dan wat u inlegt. 70

3.2.2 Hoe gaat SWI te werk?

Scotch Whisky International handelt zowel in flessen als in vaten. De focus ligt op Whisky boven

de 20 jaar oud. Verder is het natuurlijk belangrijk dat de fles of het vat afkomstig is uit een

gesloten distilleerderij. Het kan, zoals al eerder gezegd, soms maanden duren voordat de

portefeuille van de klant is opgesteld, aangezien Scotch Whisky International opzoek is naar

kwaliteit en pas flessen of vaten gaat kopen als ze weet dat de kwaliteit optimaal is. Bij de

aankoop van flessen en vaten worden op een paar dingen gelet:

- De zeldzaamheidswaarde

- Naamsbekendheid

- Kwaliteit

- Verpakking

- Uitgifte door onafhankelijke bottelaar of distilleerderij

Voor het handelen in vaten heeft Scotch Whisky International een online concept ontwikkeld

waarmee in vaten, die zich in Schotland bevinden, kan worden geïnvesteerd.71 Een belangrijk

voordeel van vaten te opzichte van flessen is dat je over vaten geen BTW of accijns betaald,

vaten zijn tevens een grondstof en nog geen eindproduct.72 Scotch Whisky International heeft

ongeveer 12000 vaten in Scotland staan die voor het grootste deel in handen zijn van haar

klanten. De vaten mogen niet worden geëxporteerd, omdat de Schotse overheid daar liever zelf

het ook op houdt. Wanneer je investeert in een vat en de smaak of de kwaliteit is veel slechter

dan verwacht, dan krijg je je geld terug van Scotch Whisky International. De reden dat wij niet

zo diep ingaan in de handel in vaten Whisky is, omdat over de handel in vaten nog weinig

68 Scotch Whisky International 2014, p. 12 en 13 – prospectus 69 Interview met Uno Bierhuys, CCO van SWI 70 Scotch Whisky International 2014, p. 1 – financiële bijsluiter 71 Scotch Whisky International 2014, p. 10 en 12 – prospectus 72 http://hetnieuwebeleggen.be/wp-content/uploads/2013/04/13001-Brochuremap-SWI_V14.pdf


informatie te vinden is. Verder is de minimale prijs die je voor een vat moet betalen al ongeveer

20000 euro, dus moet je meteen ook veel geld inleggen om een vat te kopen. 73

3.3 WorldWhiskyIndex

De World Whisky Index is een internationaal

handelsplatform waar men kan handelen in

whiskyflessen. Het heeft wel wat weg van een

marktplaats voor flessen whisky; je kunt er precies

zien hoeveel de eigenaar van een bepaalde fles voor

die fles wil hebben, aan de hand daarvan kan je op die

fles bieden. Hierna kan de eigenaar beslissen of hij

het bod hoog genoeg vindt of niet. Je kunt er ook

precies zien hoeveel de fles in de afgelopen jaren gekost heeft. Aan de hand van die gegevens

kun je natuurlijk zien hoe sterk de prijs stijgt en een bepaalde indicatie krijgen van of die fles dus

een goede investering is. Alle flessen die op de World Whisky Index staan aangeboden zijn

opgeslagen in een warehouse in Sassenheim. Op het moment dat je de fles koopt wordt deze

dus niet door de eigenaar opgestuurd en je hoeft hem ook niet op te halen. Hij blijft gewoon

liggen waar hij lag alleen verandert de eigenaar. Als u wenst de fles liever op een eigen locatie

te bewaren, kunt u de fles natuurlijk altijd ophalen. De bedoeling van de World Whisky Index is

de markt van dure whisky breder, transparanter en meer liquide te maken.74 Er zijn ideeën

binnen Scotch Whisky International om de World Whisky Index te vernieuwen, dit gaat dus ook

gebeuren. De site wordt veel moderner gemaakt en je kan er, na de vernieuwing, niet alleen

flessen, maar ook vaten op verhandelen.75

3.3.1 Inkomsten

De World Whisky index wil natuurlijk ook winst

maken, dus vragen zij verschillende kosten voor hun

diensten:

- Opslagkosten: voor het opslaan van de flessen

vraagt de World Whisky index een klein

opslagtarief. De portefeulle wordt

gewaardeerd aan de hand van de

marktwaarde. De marktwaarde is de prijs

waarvoor de fles voor het laatst verkocht is. 76

73 Interview met Uno Bierhuys, CCO van SWI 74 Scotch Whisky International 2014, p.7 en 8 – prospectus 75 Interview met Uno Bierhuys 76 https://www.worldwhiskyindex.com/default.asp?id=40


- Transactiekosten: Op het moment dat je een

fles verkoopt moet je transactiekosten betalen.

Deze kosten varieren tussen de 0,5% en de

10%. Als je de fles niet op de World Whisky

Index hebt gekocht, maar ergens anders, en je

wilt hem wel aanbieden op de World Whiksy

index bedragen de transactiekosten altijd 10%.

Voor het kopen van whiskyflessen via de World

Whisky Index worden ook transactiekosten

gerekend, deze varieren tussen de 0,5% en de

2%. 77

Naast deze kosten bestaan er ook nog de

eenmalige kosten om geld op je World Whisky

Index account te zetten. Je wordt geacht €5,-

administratiekosten te betalen. Wanneer je

het geld hebt overgemaakt naar je account

duurt dit 3 tot 5 dagen voordat dit geld er dan

ook daadwerkelijk opstaat. Mocht je niet

kunnen wachten kan je ook nog € 17,50

betalen om ervoor te zorgen dat het gestorte

bedrag met spoed op je account komt te staan.

Hierbij komt nog dat bij het storten van buitenlands geld er een bedrag moet worden

betaald van € 12,50.78

77 https://www.worldwhiskyindex.com/default.asp?id=33 78 https://www.worldwhiskyindex.com/default.asp?id=34


3.3.2 Voorbeeld

Hier een voorbeeld van een fles die staat aangeboden op de World Whisky index. Je kunt hier

dus net zoals op marktplaats veel informatie vinden over de fles. Zo staat de distilleerderij

aangegeven en het soort whisky, in dit geval dus een single malt. De leeftijd staat er ook op. en

die is ook belangrijk voor de prijs natuurlijk. Er staat ook of het een single cask is, maar dan

aangegeven in het Nederlands, onder het kopje: enkel vat. Verder is dus te zien voor hoeveel

de fles in voorgaande jaren verhandeld is. Zo is voor deze fles in 2009 €35,- betaald en is deze

fles in 2010 verkocht voor €96,-. Deze fles heeft dus binnen een jaar een prijsstijging van 274%

gemaakt. Wat vrij opmerkelijk is, is dat de fles later weer een daling heeft gemaakt, in 2015 is

deze fles namelijk verkocht voor €89,-; de eigenaar heeft hier dus een negatief rendement op

behaald van ongeveer 7%. Dit kan komen, doordat de eigenaar uit 2010 meer betaald heeft dan

de fles op dat moment waard was. Het blijft natuurlijk allemaal mensenwerk en iedereen

probeert natuurlijk een zo hoog mogelijk rendement te halen. Dit gaat dus soms ten kosten van

een ander. Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat de vraag naar deze fles is afgenomen.

Dit zie je vrijwel nooit in de whiskyhandel, omdat de vraag eigenlijk altijd stijgt door de

toenemende schaarste, maar hier zie je dus dat je niet 100% zeker kan zijn van een

waardestijging.



Conclusie

Hoofdvraag: Is whisky een geschikt alternatief voor de traditionele

beleggingsobjecten zoals aandelen en staatsobligaties?

Als we het rendement van de schotse single malt whisky vergelijken met het rendement op

aandelen, obligaties en de spaarrente zien we dat het rendement op schotse single malt whisky

vele malen hoger ligt, wanneer we kijken naar het behaalde rendement op de WWI (vaak

exclusievere SSMW). Een hoog rendement is de basis van een goede belegging. En ook in de

toekomst verwachten we dat dit rendement op de exclusievere schotse single malt whisky

gestaag door zal zetten. Echter, er zijn nog meer factoren die een rol spelen die bepalend zijn of

whisky een goed alternatief is voor aandelen, obligaties en rente.

Ten eerste zijn er grote koersschommelingen aanwezig wanneer men belegt in aandelen of

obligaties. De koersen veranderen daar met de minuut. Whisky is een lange termijn investering,

een whisky kopen en twee weken later verkopen geeft niet/nauwelijks rendement. Bij aandelen

kan er op de korte termijn meer geld worden verdiend dan bij whisky. Dit komt mede omdat

een whisky geen vaste waarde heeft. Het is zoals we het in de volksmond noemen maar “net

wat een gek ervoor geeft”. Aandelen daarentegen hebben een vaste waarde, dit geeft beleggers

meer duidelijkheid over het de grootte van het belegd vermogen.

Doordat whisky geen vaste waarde heeft is whisky minder liquide dan aandelen en obligaties. Je

kan whisky niet met één druk op de knop verkopen zoals dat wel bij aandelen en obligaties kan.

Voor whisky moet eerst een koper gezocht worden.

Ten derde is brengt het beleggen in fysieke objecten handelsbelemmeringen met zich mee voor

de professionele belegger. De world whisky index heeft daarin al vorderingen gemaakt door er

voor te zorgen dat de belegger in whisky niet daadwerkelijk zijn fles in handen krijgt, maar hij

gewoon opgeslagen blijft op één plek, ook al verandert de eigenaar van de fles. Ook komt er een

nieuwe website en blijft de WWI groeien, waardoor beleggen in whisky steeds makkelijker

wordt. Opslagkosten, onderhoudskosten en verzekeringskosten zijn wel verbonden aan het

beleggen op de world whisky index. Wanneer men belegt in aandelen of obligaties, ondervindt

men deze belemmeringen niet.

Als laatste is het ook nog eens zo dat de whiskymarkt geen grote markt is. De totale waarde van

de WWI ligt “slechts” rond de 20 miljoen euro. Er kunnen geen miljoenen of miljarden in belegd

worden, zij het wel op de aandelenmarkt.

Kortom, beleggen in schotse single malt whisky is geen goed alternatief voor aandelen,

obligaties of rente. Echter, de kleinere omvang van de markt, het hoge rendement op de

verkopen van schotse single malt whisky op lange termijn en het lage risico dat aan het

beleggen in whisky verbonden zit maken het beleggen in exclusieve schotse single malt whisky

tot een goede toevoeging van de beleggingsportefeuille van een (particuliere) belegger.

Auteur: Daan Kessels


Literatuurlijst:

Memoirs of a Highland Lady – Grant 1845/1854

Catholic Encyclopedia – Blair 1913

A short history of the art of distillation – Forbes 1979

Cheated not Poisoned?: Food Regulation in the United Kingdom – French & Phillips

2000

Plants: Diet and Health – British Nutrition Foundation 2008

The Oxford Dictionary of Saints, Fifth Edition Revised – Farmer 2011

Whisky classified – Wishart 2012

Consumentenfolder – AFM 2012

Prospectus – SWI 2014

Financiële bijsluiter – SWI 2014

Wat je als whiskyliefhebber moet weten – Hans Offringa 2015

Dimson-Marsh-Staunton database – Robeco 2015

De Nederlandse economie – CBS 2015

Interview Uno Bierhuys CCO Scotch Whisky International Hieronder volgt een overzicht van de kernpunten van ons interview met Uno Bierhuys.

- Alle flessen in het warehouse van Scotch Whisky International zijn genummerd, elk van

deze nummers kan je terugvinden in de whiskyportefeuille van de klant.

- Scotch Whisky International heeft ongeveer 1000 vaten in Schotland liggen,

voornamelijk eigendom van haar klanten. Om ervoor te zorgen dat alles goed gaat met

de whisky, zijn er werknemers in Schotland die de whiskyvaten in de gaten houden.

- Het vat zorgt voor 60/70 procent van de smaak van de whisky.

- De prijs van scotch single malt whisky is tussen 1936 en 2008 gemiddeld 6,6 procent

gestegen, in de jaren na 2008 is de prijs van scotch single malt whisky’s nog harder

gestegen.

- Scotch Whisky International houdt zich vooral bezig met scotch single malt whisky, wat

veel duurder is en van veel hogere kwaliteit.

- Scotch Whisky International handelt veel in flessen van gesloten distilleerderijen en

single cask flessen, dit komt omdat flessen met deze eigenschappen over het algemeen

sterker in prijs stijgen.

- De vraag naar whisky neemt enorm toe, dus distilleerderijen hebben geen tijd meer om

whisky’s lang te laten rijpen. De oplossing is no- age whisky’s, deze hebben maar tussen


de 3 en de 8 jaar op het vat gerijpt. Door deze ontwikkeling worden oudere whisky’s

alleen maar zeldzamer.

- Scotch Whisky International heeft voor zijn klanten een gemiddeld rendement van 15%

per jaar behaald.

- Bij een investering van minimaal 25000 euro kan je Scotch Whisky International voor jou

laten beleggen. De klant kan zelf zijn/haar flessen en vaten uitkiezen of dit volledig aan

de deskundigheid van Scotch Whisky International overlaten.

- De World Whisky Index wordt momenteel vernieuwd. Zo mogelijk wordt deze eind 2016

gelanceerd. Het idee is om van deze site een heel modern handelsplatform te maken. Er

kan voortaan ook gehandeld worden in vaten en dus niet alleen in flessen.

- Vaten moeten in Schotland blijven liggen en kunnen niet geëxporteerd worden, want de

Schotse overheid wil goed toezicht houden op de kwaliteit.

- De prijzen stegen na 2008 fors, door de toenemende interesse voor Whisky en daarbij

het toenemende aantal mensen dat dure Whisky kan betalen. Om dit te illustreren: het

aantal personen met een vermogen tussen de 30 en 100 miljoen dollar, is met 31%

gestegen.

- Het grote voordeel van oude Whisky’s is dat de smaak van de alcohol eigenlijk vrijwel is

verdwenen, waardoor veel meer de pure Whiskysmaak overblijft.

- De prijs van een fles gaat omhoog, wanneer de fles schaarser wordt. Naarmate een

bepaald type fles meer wordt opgedronken, wordt hij schaarser

- No- age Whisky’s stijgen ook, dit is te wijten aan de wegzakkende koers van de Euro ten

opzichte van het Britse Pond, waardoor de grondstoffen duurder worden en daarmee de

export. Toch zal is het niet interessant om te investeren in No- age whisky’s aangezien de

prijsstijging van deze whisky’s veel kleiner is.

- De duurste fles die zich in Sassenheim bevindt, is 65000 euro. Van deze fles zijn nog

maar 18 exemplaren over, wereldwijd.

- De prijzen van de whiskyflessen worden bepaald aan de hand van de markt van vraag en

aanbod.

- Naarmate de flessen duurder worden en zeldzamer worden, worden ze lastiger om te

verhandelen, niet iedereen kan namelijk 65000 euro missen voor een whiskyfles.

- Italië en Brazilië hadden vroeger heel veel te maken met deflatie, en omdat whisky

waardevast was kochten ze massaal whisky’s. Hedendaags wordt er in deze landen nog

steeds veel in whisky belegt.

- De zeer vermogenden op deze wereld gaan steeds meer beleggen in fysieke producten.

- Er zijn meerdere database voor whisky, waardoor er heel makkelijk informatie kan

worden opgezocht over whiskyflessen.


- Veel flessen whisky worden vervalst, daarom controleert Scotch Whisky International

alle flessen op echtheid. Dit doen zij aan de hand van de kleur, het etiket, de vorm van

de fles zelf en de sluiting.

- Er wordt heel veel whisky geconsumeerd in de BRIC landen, wat ertoe leidt dat de prijs

van whisky stijgt.

- Oude whisky wordt steeds minder gemaakt en wordt daarom steeds schaarser,

aangezien er flessen worden opgedronken. Dit is de reden dat Scotch Whisky

International zich focust op flessen ouder dan 20 jaar.

- Als je de whisky niet openmaakt, bederft de inhoud van de fles niet, als je hem wel

openmaakt komt er lucht in de fles, wat ervoor zorgt dat de fles redelijk snel moet

worden opgedronken.

- Vaten worden voor de klant ingekocht, de klant moet vervolgens wachten tot de

botteling, tenzij zij het vat weer willen verkopen aan Scotch Whisky International. De

klanten betalen bij aanvang een prijs voor de vaten (minimaal 20000). Alleen single cask

vaten wordt in gehandeld, daarom moet de kwaliteit van een vat ook heel goed zijn.

Wanneer de whisky niet voldoet ,aan de minimale kwaliteitseisen die Scotch Whisky

International stelt(een score van minimaal 80 punten), krijgt de klant een vergelijkbaar

vat met dezelfde eindwaarde .

- Scotch Whisky International neemt marge aan het begin van de belegging, daar

verdienen zij dus geld.

- Sherry vaten kosten rond de 800 euro, terwijl bourbonvaten rond de 200 euro kosten.

Logischerwijs is whisky uit sherryvaten over het algemeen duurder.

- Conclusie: Whisky’s waar maar een beperkt aantal van is, zijn het interessantst om in te

beleggen.

whisky - the investors drink (3)

Documents