WAAROMKUNST OP HET WERK?“When bankers get together for dinner, they discuss art. When artists get together for dinner, they discuss money”OSCAR WILDE

Al sinds de jaren ’50 verzamelen bedrijven kunst ter decoratie van de witte muren in kantoorgebouwen. Toch is het niet zo dat bedrijven alleen maar kunst ophangen om muren op te sieren. Kunst brengt veel meer in de werkomgeving. Kunst decoreert, maar motiveert, communiceert, fascineert, verbindt en inspireert ook. Daarnaast draagt kunst bij aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de organisatie.

Waarom investeren bedrijven in kunst? Een bedrijf als ING, dat de grootste bedrijfscollectie van Nederland bezit (15.000 kunstwerken), doet dit niet omdat dit financieel gunstig is. Andere motieven wegen veel zwaarder. Zoals het bieden van een prettige werkomgeving voor medewerkers en een smaakvolle uitstraling naar buiten toe. Dit uit zich in schilderijen, fotografie, sculpturen of zelfs video-installaties. Deze werken hangen of staan overal: van boardroom tot postkamer,in een gang op de vierde verdieping, in de bedrijfskantine en de ontvangsthal.

Uit onderzoek van Kunst.nl onder een deel van hun kunstbestand, 15.000 werken, (deel) blijkt dat bedrijven van alle formaten kunst op het werk hebben. Met name bedrijven met tussen de 20 en 100 werknemers hebben veel kunst op kantoor.Qua branche is kunst met name bij adviesbureaus populair. Een kwart van de 15.000 werken, hangt bij een advies- of onderzoeksbureau.

WA

AR

OM

KU

NS

T O

P H

ET

WE

RK

?

Genieten van kunst is dus niet alleen voorbehouden aan corporate bedrijven met imposante hoofdkantoren. Ook bij zzp’ers en mkb-ondernemers hangt kunst aan de muur. In hetzelfde onderzoek zijn ook alle branches goed vertegenwoordigd: van de financiële sector en de zorg tot nutsbedrijven.

Een kunstcollectie vormt een belangrijk – en misschien wel vanzelfsprekend – deel van de inrichting van het bedrijfspand. Maar om van kunst te genieten, hoef je het natuurlijk niet in je bezit te hebben. Je hoeft zelfs geen kennis van kunst te hebben. Huren is een aantrekkelijke optie. Vanwege de flexibiliteit (kunst kan periodiek gewisseld worden), maar ook vanwege het financiële aspect: hoge voorinvesteringen zijn niet nodig, voor een vast maandbedrag hangt er iets bijzonders aan de muur. De art consultant kan dit proces op deskundige wijze ondersteunen, door alvast een voorselectie te maken die aansluit bij de specifieke wensen van een organisatie.

KUNST MOTIVEERT“De medewerkers hechten veel waarde aan de kunst. Juist ook de roulatie van de kunst wordt zeer gewaardeerd”SUSANNE WAGEMANS,

SUPPORT OFFICER ICT

DEPARTMENT FMO

Als mensen zich prettig voelen in hun werkomgeving presteren ze beter en worden ze minder snel ziek. Wat is er nodig om een werkomgeving te realiseren die mens en organisatie in staat stelt om prettig, effectief en efficiënt te werken?

Prettige werkomgevingOrganisaties die kunst huren geven aan dat hun medewerkers het belangrijk vinden dat er rekening wordt gehouden met hun behoeftes bij het creëren van een prettige werkomgeving. Kunst kan daar bij helpen. Zo stellen medewerkers het op prijs dat ze zelf kunnen kiezen wat er op hun werkplek aan de muur hangt. Op gedeelde werkplekken zie je dat er vaak een compromis wordt gesloten: “het ene jaar mag jij kiezen, het volgende jaar ik”. Iedereen gebruikt daarvoor zijn eigen criteria en heeft zijn eigen smaak. Kunst kiezen heeft vaak met gevoel te maken. Een abstract werk kan een gevoel oproepen wat iemand bij zijn werkplek vindt passen. Kunst kan inspireren, motiveren en communiceren. Het is maar net wat je er zelf mee doet!

Uit onderzoek van het Beterconsortium blijkt dat WWW.BETERCONSORTIUM.NL

Mensen zich prettiger voelen als er kunst aan de muur hangt

Kunst aan de muur als gezonder wordt ervaren dan placebo’s voor kunst

Mensen kunst als kunst herkennen, ongeacht hun sociaal-culturele en demografische achtergrond

Het beschouwen van kunst een fysiek meetbaar rustgevend effect heeft op mensen (die zelf kunst maken)

Het gebruik van natuurlijke elementen in kunst als gezond wordt ervaren

KU

NS

T M

OTI

VE

ER

T

Kunst blijkt een duidelijk effect te hebben op productiviteit van medewerkers. De Amerikaanse psycholoog en bioloog Aric Sigman deed onderzoek naar de invloed van kunst op de werkplek door de emotionele reacties te meten op reproducties van enkele populaire schilderijen. Zo bleek dat kunst de emotionele gesteldheid beïnvloedt en een sterke relatie heeft met tevredenheid, verzuim en productiviteit. Ook is de relatie met (de vermindering van) stress aangetoond. Een schilderij dat vreugde en inspiratie oproept, is volgens Sigman ‘De Kus’ van Gustav Klimt, een werk dat tevens dé favoriete stressverminderaar is bij vrouwen. Kortom, kunst is een middel om de werksfeer te beïnvloeden.

Anders denkenKunst creëert energie tussen werknemers onderling en bezoekers in een bedrijfs-pand. Het vermindert stress en het verhoogt productiviteit, maar stimuleert ook het ‘anders denken’. Sommige organisaties plaatsen juist kunst op het werk om een ‘explosie van creativiteit’ teweeg te brengen, of in ieder geval mensen uit hun dagelijkse werkroutine te halen. Dit levert vaak leuke reacties op van medewerkers en bezoekers. Kunst motiveert daardoor niet alleen, maar communiceert tevens. Het plaatsen van kunst op de werkplek is immers een vorm van beschaving. Het straalt uit dat een organisatie inhoud heeft en graag zorg besteedt aan de presentatie.

KU

NS

T M

OTI

VE

ER

T

KUNST COMMUNICEERT“Sinds kort zijn wij verhuisd naar een nieuw pand. Met Kunst.nl geven wij invulling aan wat wij uit willen stralen”JOEL AAN ‘T GOOR,

DIRECTEUR BUSINESS LEADERS

Kunst aan de muur is goed voor het imago van je bedrijf. Welk imago dat moet zijn, kan het bedrijf versterken door de keuzes die het maakt voor kunst. De kwaliteit van een kunstcollectie straalt af op het bedrijf. Maar het communiceert ook op andere manieren. Kunst verbindt. Collega’s kunnen jarenlang met elkaar samenwerken zonder persoonlijke dingen van elkaar te weten, maar over kunst spreken mensen zich uit. En zo leer je elkaar kennen.

Kiezen voor een themaIets dat veel organisaties doen, is kiezen voor een thema. Transparantie bijvoorbeeld, of samenwerking. De kunst op de werkvloer staat dan in het teken van dit thema.Deze versterkt dan de missie van het bedrijf of de waarden die het wil uitstralen. De afdeling marketing is hier dikwijls nauw bij betrokken. Vaak is er ook veel meer mogelijk dan men initieel beseft. Bedrijven organiseren bijvoorbeeld tentoonstellingen rond een thema, waarbij ook de input van medewerkers een plek krijgt. Hier omheen kunnen weer activiteiten georganiseerd worden, zoals prijsvragen of lezingen.

Kunst kan heel goed aansluiten bij het gebouw. Denk bijvoorbeeld aan een inter-nationaal bedrijf, dat elke vergaderzaal het thema van een land wil geven waar het zaken doet. Met kunstobjecten uit die landen, kan het daar invulling aan geven. Een ander voorbeeld is dat van een organisatie die haar maatschappelijke binding wil uitstralen door werk van jonge, talentvolle kunstenaars een plek te geven in haar gebouw.

KU

NS

TCO

MM

UN

ICE

ER

T

KUNST DECOREERT“Kunst is een onder-deel geworden van de inrichting, het heeft een decoratieve functie, maar zorgt ook voor een bepaalde eenheid in het pand”HANS HOOGEVEEN,

MANAGING DIRECTOR ITS

Kunst motiveert, communiceert en fascineert, maar natuurlijk is decoratie evengoed een belangrijke reden om te kiezen voor kunst op het werk. Het kan zelfs de enige reden zijn, al hoeft dat niet altijd zo te zijn. Kunst kan aansluiten bij een bepaalde architectuur, interieurinrichting of kleurgebruik in een pand. Het een hoeft nooit hetander uit te sluiten. Kunst kan decoratief zijn en de sfeer van het interieur versterken, maar tegelijkertijd prikkelend zijn en aanzetten tot een gesprek.

Passend bij inrichting en kleurVeel organisaties stellen dat kunst allereerst moet passen bij de inrichting en het kleurschema van het pand. Toch spelen ook andere zaken al gauw mee bij de keuze voor kunst. Zoals de smaak van de verantwoordelijke voor kunst in het bedrijf of een kunstcommissie. De marketingmanager, de facilitair manager, de directie – allemaal hebben ze hun eigen overwegingen. Kunst die past bij het interieur heeft vaak meerdere doelen. Immers, als het alleen maar om de kleur van het kunstwerk gaat, waarom zou je dan kunst kiezen?

Je kiest voor kunst, omdat je een boodschap uit wilt dragen, een gesprek op gang wilt brengen, zorgen dat mensen een prettige werkomgeving hebben, je creativiteit gestimuleerd wordt of geïnspireerd raakt. Kortom: er zijn vele redenen om voor kunst te kiezen in de werkomgeving. In de nieuwe kantooromgevingen waar veel glas wordt gebruikt en open werkruimtes worden gecreëerd, vragen bedrijven om een ander soort kunst. Er is meer vraag naar sculpturen, kunstwerken die op glas gehangen kunnen worden en video-installaties. Er is zeker sprake van trends. Zo is fotografie momenteel sterk in trek. Kunst huren blijft overigens een manier om mee te veren met deze trends. Tien jaar geleden hingen bijvoorbeeld in elk bankkantoor wel werken van Corneille. Dat is nu wel anders.

KU

NS

T D

EC

OR

EE

RT

KUNST FASCINEERT“Door de reacties op de kunstroutes wordt bevestigd dat het erg leuk is om ook eens op een andere manier door een ziekenhuis te lopen en zo in aan-raking te komen met kunst. Men is vaak aangenaam verrast!”TON ELLENBROEK,

VOORZITTER KUNSTCOMMISSIE

GELRE ZIEKENHUIZEN

In de boardrooms van veel grote concerns hangen abstracte werken. Dat is geen toeval. Hier komen de Raden van Bestuur bijeen, die in hoge mate abstract moeten denken. Kunst kan daarbij helpen, door te fascineren en daarmee de ‘juiste snaar’ te raken. Vanuit dezelfde overweging kunnen op de afdeling personeelszaken de ‘mensbeelden’ hangen: portretten en sculpturen. Kunst fascineert, inspireert en houdt je wakker. Het kan je uit je comfortzone halen, doordat het prikkelt of emoties losmaakt die je aan het denken zetten.

Een kleine groep opdrachtgevers plaatst kunst op de werkvloer met fascinatie als motief. Dit is althans onze ervaring. Men heeft dan vaak al kennis over kunst, of een duidelijke voorkeur voor het werk van een bepaalde kunstenaar. Soms is de voor kunst verantwoordelijke contactpersoon in een bedrijf zelfs al op een beurs geweest en heeft daar bepaalde ideeën opgedaan. Maar met of zonder kunstkennis: kunst in de werkomgeving maakt altijd wat los. De invloed gaat veel verder dan alleen een mooi beeld aan de muur of in een hal. Kunst spreekt met de omgeving en wekt bewondering op.

Kennis van kunst of niet: het is uiteindelijk niet nodig om er verstand van te hebbenom ervan te kunnen genieten. Dit is jammer genoeg een van de meest voor-komende misvattingen over kunst; ten onrechte denken mensen vaak dat kunst niet aan hen besteed is. ING heeft uiteindelijk jarenlang geïnvesteerd in de collectie met maar één doel: de mensen iets moois geven om naar te kijken. En niet om een select groepje kunstliefhebbers te plezieren, al kan het natuurlijk best samengaan. Wat je overigens wel ziet, is dat smaak zich gaat ontwikkelen wanneer men in de werkomgeving in aanraking komt met kunst. Men gaat complexe werken mooi vinden. En soms moet je ook het verhaal achter een kunstwerk kennen, bijvoorbeeld het persoonlijke motief van de kunstenaar, waardoor je een werk meer gaat waarderen.

KU

NS

T FA

SC

INE

ER

T

“Wij zijn een bedrijf dat zeer nauw verbonden is met de samenleving. Al onze diensten hebben een directe impact op de samenleving en we willen hieraan graag een actieve bijdrage leveren door steun te verlenen aan kunst en cultuur”LEO VAN DER KEMP,PRC BOUWFONDS

Het aankopen of huren van kunst is bij uitstek een manier om invulling te geven aan het bedrijfsbeleid rondom Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Met name grote bedrijven beseffen dat het bijhouden van een bedrijfscollectie een zekere maatschappelijke verantwoordelijkheid met zich meebrengt, zeker nu de overheid zich een kleinere rol toebedeelt in het ondersteunen van kunst en cultuur. Conservatoren kopen daarom dikwijls kunst van jonge, talentvolle kunstenaars, steunen ambachtelijke kunstvormen (zoals grafiek) en organisaties roepen zelfs jury- of publieksprijzen in het leven. Ook door te huren, ondersteunt een bedrijf de kunstenaar, die zijn werk in consignatie heeft ondergebracht en een vergoeding krijgt bij verhuur.

Enjoy & Do GoodNaast het stimuleren van de ontwikkeling van jonge en talentvolle kunstenaars, is er soms ook de wens om te voldoen aan een maatschappelijke verantwoordelijkheid door het ophangen van bijzondere kunst. Bijvoorbeeld kunst van kunstenaars met een afstand tot de arbeidsmarkt, of zogeheten ‘outsider-art’. Zo kiest het UWV er bewust voor om 90 procent van haar kunstcollectie te laten bestaan uit bijzondere kunst, om zo invulling te geven aan haar doelstellingen op het gebied van ‘social return’.

Wil je als organisatie invulling geven aan MVO-beleid, huur dan kunst. “Enjoy & Do Good”, zo zou je dit kunnen omschrijven: iets moois voor op de werkvloer, maar tegelijkertijd iets positiefs voor de wereld om ons heen.

Kunst op uw werk?Maak een vrijblijvende afspraak met een art consultant. Ga naar www.kunst.nl/afspraak of bel 088 1800 180.

BRONNENhttp://www.nrcq.nl/2015/05/07/kunst-op-je-werk-wat-doet-dat-er-eigenlijk-toehttps://www.mchaaglanden.nl/home/laatste-nieuws/conclusies-onderzoek-beter-consortium-kunst-gezonder-dan-placebokunst.htmhttp://uncorporate.nl/document/uit-de-dagelijkse-werkroutine/https://www.cultuurmarketing.nl/kunst-bedrijven-op-bezoek-bij-wurth/#.VbIiKnkw_cthttp://www.fmm.nl/topics/huisvesting-vastgoed/achtergrond/kunst-op-de-werkvloer-heeft-stimulerende-invloedhttp://peoplebusiness.nl/Artikelen/trends/17-03-2014/kunst-motiveert-en-vermindert-werkstresshttp://www.kunst.nl/nl-NL/Kunst-voor-bedrijven/

MA

ATS

CH

AP

PE

LIJK

VE

RA

NTW

OO

RD

MAATSCHAPPELIJKEVERANTWOORDELIJKHEID