votando con el “changuito”: la politización del consumo en américa latina

Upload: wapor-buenos-aires-2015

Post on 02-Jun-2018

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    1/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    1

    *: Fab Ec ega a1 R d f Sa f e d2

    Pa a a c e c a c a e , a c de c dada a e a c c c a a ee d d de a a c a c e ca (Ma a , 1

    e ba g , a a d cada a d e g de g e de ac cca ac dade ec a a f b e a d cc d b c de b e e b

    a g a de c ac e . E e aba a e de a e a de e, c c ec e c a da e fe e , e e ce de c dada ac de a e ac e c a e e

    e a e e a c e c a e e e edef a c de c dada a ac e a f a de e e c c c e c c dada . E e e aba

    e a a e de c a b e a ac de c e A ge a, B a M

    c a a d e e de c e e c a b e a f e e a c ac e e cca , e ce c de e eab dad de cada a de e a a a f e c a d de ea d a e de g ac de efe e c a de a e fe a ca a a a c de b c c e e ac e e f a c e c a e c e c a e

    c a e c . : , , , A

    S ce e e a f Ma a (1950), e c ce f c e a bee de d ca a e . H e e , a c a e a d

    be d ec c a d c e c a a e a d ec e e e a age f c a a d

    c a c a ge g e ec c e e age a d c a e b ae a e e f c e a e e e f d d a . T , a e a e ef c a f c e e a c a ge e eed

    de e e a f e ca eg f c e . T a e e d ee La A e ca c e c e ac e a ca a e b ee f a g a d g e a c a e e f a ce a d b

    e ca a da d f e ce c a e be a . F a , e a a de f g e c ca c e a bec e a ga e a c e e f a da dad a a e e c e c e g a c a e .

    : , , , A

    * Je ga c a c a e A ge a e de g a a ca de e e cad .1 Fab Ec ega a e D c e C e c a P ca a U e dad de C ec c , EE.UU.. Ac a e e,d ec ge e a de Ma e A a , a c a de e gac de b ca e B a . Ha

    fe e a U e dade Fede a de Sa a Ca a a (B a ), T C ege (EE.UU.) UBA (A gee gad de R e Ce e (EE.UU.). S ea de e gac c a e b e b

    c a ca, c a e e ec a e ab dad e A ca La a. S b eEC E A, b cad a U e P e f A e ca.2 R d f Sa f e d e D c e C e c a P ca a Fac ad La a e ca a de C e c a S c a e(FLACSO), M c . Ac a e e, e P fe I e gad e a U e dad A a de Q e a P fe Af ad e e Ce de I e gac D ce c a Ec ca (CIDE). Ha d I e gad A cde De a a e de C e c a P ca e Va de b U e . S ea de e gac c a e

    b e c ce d e a c e c a ca, b e a e d g c de e d de ac a dad de a efe e c a ca e A ca La a, c fa e M c . Ha b cad d e

    a c e e a c e f ca c ab ad e d a b cac e

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    2/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    2

    Q cac e e e a a e deba e b e c a c ca e ec e d d c f e e e d c a de a e e a e de e

    f a e e e b ad e a e e f e c a e a da c d a a ge a de a e fe a ca? C e a ca , e a d c b e a ca

    a g de c , a e de c a de a e ce c de a a e c a de e d c c e a a f e e a a e e a e e e a c e ca ?

    Q c ec e c a e e a a a c ce a ac de a c dec a e c e c ec e e a e e de e e e c a, c a

    ac de a e de a ca c a a e e e ac a a d e dade deg b e ?

    De de e aba e de Ma a (1950) b e c dada a a c e c a c aa a ca e e e e d d e e c ce e e c a e e e a a e

    f a e e c : e f ca d e b e a e e acce e e c c de de ecc ce a d a a e c e a e e e de a ac ac b ca d

    E ad ( ed c d a a e e de a e e e ac c a ada de E a a ab a, a c de c dada a e a c c c a a e c c e

    d d de a a c a d c , e g b e , ge ca ec e ca . A a de e de e e a e a a c a a

    a e e e ac a e ec c de e e e de c dada a e a g d b a b e e b c , a c dada a c a e e e ce a de a da de b

    c ec a a de ca a e de a c ac c c a e .S e ba g , a a d cada a d e g de a e e ge c a de ac

    c ca ac dade ec a a f b e a ge e ac a d b c de bb c : a g a de c ac e . E e fe e c a ag d e d a

    d fe e e a e a c cad a a e e a a de a e ab a c c ca ec c c e c a e . A g c a e ac a e a e c

    b e a c a e a e c a b e a a ba a ed cac a a de g af a c de ca ac ac de a de b a, c e e de e de

    e c de e e ac a b e a ( a a a a a g e e a ade e e a a e de e ab dad c a c a a), a g a de e e a

    ec a c age e de ca b c a c a , a da d a c a a e ac ad a b c c ec , c d e e ca a e b e de

    f e c a d d a g a e a d e d a a e e e c a de aca e fe a ad c a e e e c b da c a ca .3

    E e aba a e de a e a de e e e ce e a c a dec dada ac de a e ac e c a ca e e a e a e e a c e c aE e ce de ca b de a e ac e e e c d e e e a ede edef d c e a de e c a c ac ef e a acc a e e de e a a e de c a d de a ba a e de e a de ec

    b gac e e a a de b e de c a e a e ec a b e c ec e c a de d c e de ( a a a a ca e e a ) c de ca a

    3 U a a g e ac c a b e e e a e e c e a e Bec (1997, 2002).

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    3/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    3

    b e e ( a a e c d ). E e e e d , a c dada ac de a e acc e c a e e c a a e a f ac de efe e c a a ge e ac de c d c a

    e ac a a ca d c e ca e e ada .4 Q g f ca e e c e a e c dada a? La

    c ce a ac e de e fe e a d a a ada c f e b e . Paa g e a a de a eacc a defe a f e e a a a ce c ec e e de c a (Pa a Sc e e , 2008); a a e e e a e a f a de

    a c ac ca e a e e a , a a e a ca e e a ace ca aa g ca d da (M c e e e a . 2003), a e e de c a c

    e ab ada de c e de e ge a d d a e d c de b e a cede c a de d c (B K a , 2008). La d fe e e def ce e a e e ad a a e a ca a a ca e e a c ce a ece e a

    c ec e c a de e e c c c e fe e d e ae ace d f c ed c . P a a e, e fe e e a a e e e

    de e c ad , b e ac e d f c a. Ta c c e a S e e a . (20252): ac de c c e ga ad , e e c ad

    a e a f a c e c a e de a c ac ca, c a d fed c a d c a e ca e a da ada .

    T d e , a a e e, g e e e a eg a b e c b e a ed efe e d a e e e : e c c , e a f e a a ec de ac de e e a e b e a ca dad c a b e a de d c a ac de c ad a e e ca b a e d ? S a e a

    a fe ac e de e ac ac a a e f e c a e dc a a acc c c e a f e e a a ca e ec f ca ? N e de a

    e c de a a eacc e de c d f e e a c a e c aa b e a de a e e a c e a de c ad , a c a e e a f ea a de d c fa ab e de fa ab e b e a c a a ec / de acc a ( e e a e ec a a d c e c de a a ca e e a). Ta e

    a fe ac e e e c c a c de ac b e e ac ega de a c ac b e a c edad ge e ac / d b c de b e

    b c . P e , a e de c de a a e a e e e fa ab ede fa ab e c a b eda ga a f e c a b e a e ac , a e a

    a d f a c e a de a c a a ed a e e ecc e e e a da ec a a a ede e ec f c e ca ad e de e e de ac e de e c a .

    La ac de c de e e a a de e fe e c e ge e : e a e c ec e e de e e c a e ada (e a f a

    g a a de e ab dad c a a b e a ) e ega a a a c a ae e a a de g b e a a f e a e c a e (Ec ega a 2009b); b)

    ca a ac de de dade , e b e, ac dade de e e e e c f c d d a a de a a ca c da de e ac c fab cad c e c (Ba d a d, 1995; Ga c a Ca c , 1996; Bec 1997; Ba a

    2007); c) e ag a e de a ca ac dade a a ac a e de ca a e ad c a e de e e e ac de e e e a e c (PeP e , 2004; T ca , 2006).

    4 E e ce a f e d c d c a e e c ba e e ca a a e ca b a e e Ec ega a (2009a2009b). U a d c a a e e e a ca de c edade de a ada e e c e a eM c e e e a . (2003) S e e a . (2005).

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    4/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    4

    Te e d e e e e e ce , e a e c a e e a a a a a c ac d d a e acc e e a e c de c

    e d c a e a e a c e e ac , b e , e a b ca da dade ab a e de e e ca f e e a g b e , E ad / a

    c . E a e c e a e e a ada e ca e e e a e a ad a 2000 e a a c edade de e cad e ea c c e c dad

    (M c e e e a ., 2003; S e e a ., 2005). E a e c c e d b e cA ca La a, e a b e e e a a e a a e, f e e a a a e cde E ad , c dada a e e a a a c a e a eg a a a e e cede a da . P e , e e e aba e a a e de c a b e a acc e e a e de a eg A ge a, B a M c d de ec ce

    ce g ad a de c dada ac de a e ac e c e c a e e e c de e a .

    E e aba (ge e de e d aba ca c e b e e e a de aac de c e a eg ) e ga a e 3 ecc e . E a e a ecc

    e a a d c e e b b c ad de efe e c a aca a d d ac a a a b de f a ca e deba e e c

    b e a ca ce de a c dada ac de c . E a eg da ecc , e a ac da e cad e 3 a e a a e ca a e e e de c e

    a efe e c a de de e b de a c a dad b ca ac a e de a ea acc a c e c a e e e ada c a e e a g a de c ac e

    e cad . E a e ce a ecc , e ea a e de a b cc e e ac e e f a c e c a e c e c a e de ac ac

    a a de e a e efec de c c e ca a de e e de a c dada a.F a e e, e e a a d c b e a cac e de a a g .

    , , C dada c d e , a c e E ad e e cad , c e a a

    a a e de a e a a ad c a de c e c a ca b ca e fe a de ac ac e a ada , c a d ab e a e e a ag ca (Ec ega a Sa f e d, 2009). E a d c a ece e e ge e e a e a ca de a f e e de a e a a ece e de a c c a e a ac e e a e

    ada a e fe a b ca, e ec a e e de a d fe e c a e e ab ece Ha a A ee e d de aba , a d cc a acc (A e d , 1993). A ,

    ga de e ace a e a de e e de a e a de E ad a d de ede de c a e ec c , e de g c e c , d c e ge e ec f c de ec de e d e ca ac e a a cada de e b (B bb1982; Ma , 1989; P gg , 1990). La c e de e cad E ad e a e ad fe e c a , a ea d , ad , de b e e ec de e dcada e fe a , e , e de a g ac d b c de cada b . A , e e cad c da de d c ace ega b e e ad , e d e

    a face ( c ea ) ece dade a c a e ; ad , e E ad e e a acb e e b c , e afec a a a c dad a g f c e e e e e e a e

    e c a a ad a de b e b c . E a d c e a a a d d a dea de e e e cad c e e e de a e

    a facc d d a , e a e e E ad debe e c a e e e c ea c ec e c a b ca de acc e . C c ec e c a de e a d , g

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    5/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    5

    dea de e e a e b de d c a de e cad ebe ef c ad , a e fe a b ca d de c e ge g b e e c

    e e e a a e e ace e e b e b c .E a d de c ac dade e ec a de a e a a a ac

    e e c e de e cad de E ad : e e a c a d a e ede c d , e eg d da d ge a c dada e c age da ,

    e c ac e ac e d fe e e c a d e c a e e e a . c dada , ad , e a a eded de a ge e ac de b e e b cc ec , c a e f e c ad a ca ad a a de ( c ade eca de ac ac f e e a c e e e e a a a ae e a c . E c d , ad , e ac a e c a e e a a de b e

    a a e a ada e d d a , c a e a ca ad dead a a dc a e e de e a de e ac e c a e e a , d c

    e c . (La ab a 1 e e e a d fe e c a ).

    1:

    A e a a ca e e a d c ad c a e c e ab e, a a abe d e ada e ca e e e e e de c a e c .5 A , a

    c e e ec e e de a e a a b e acc ca ec ce a c e ge c a e e a ba e fe a (S e H ge, 2003) a a de ca b c a e e

    c a e .6 E a c e ge c a ad a a f a de a ac de c e

    b ca e e a b e e a e c ce a e a e a e de d e b ca c eced a e e e e c c de a acc d d a e a e fe a de e cad . E e e e d dc e ge c a e a de a e e de e e de ac ac ca ac a fc e c a e , a c a e e cede e aba c de c e de a c ac bc ceb da ad c a e e def da e a e a a b e a c ac

    5 N ab da e e e a c e a b e e a d c a e d d fec d dad e ca e d e e . Ha e e a a e, e e , e E ad g e e d e ad de f da e a ec

    a c e c . Ac c a e ec f ca e e de b de c a e c .6 M c a e , A be H c a e d c e b e b eda de a facc e a ded cacac dade de a e fe a ada b ca (1982), a c e aba e b e a e de e ef e e a c e ge e ad a de a facc (1970), ad a a e e ac de e a acc ede egada c c d d a e e a c ac ca. S e ba g , e a d c e

    e ca c e c e a a e fe e c a .

    C dada C eE ad ae fe a

    b ca

    S f ag( e a

    ae ec a )

    S e dede ec

    b gac e

    P b c c ec

    P c( a d ,g b e ,c g e )

    N a a(Ra a e

    e ad a aeg dad)

    C d e C ee cad

    a e fe aada

    C a( e e

    dee a)

    S e debe ef c

    a acc e

    P ad ed d a

    e

    Ec c(e e a ,

    a ca )

    I e a(Ra a e

    c /be ef c )

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    6/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    6

    Ba e Kaa e, 1979; I g e a , 1997). La c e c a dad de e a a fe ac ede e e de ca c e a , ca e e e c a e e ega c Ba

    c ega a c a e e e c de b e f a de a c acc a ada , de a b c de a c e ca

    e cad c e c e f da e a e de a c a e .Pa a e e de c c e d c a c e ge c a e ace ece a , a e , ec a

    e e de c dada ac ac de c . A g a de a gd c a c dada ac ca a c e e e a e e e e e b a

    c ad a a dea de de b c c e ecc e e a e ec a de dde be ad e e d a ac e de e cad c c a e e c e . A

    ac de c e e a c ca d d a e de e ecc de ec ad c / d c e e ba e a c de ac e c a b e a e , ca

    c e b e de e a g e ad de e c ( e afec e d ecd ec a e e a d cc d b c de b e e b c ge e ad

    ad ). C c ca b a d a e a de a c ac f e e a ab c f e a de a e fe a c e c a a de a f e a de e c

    ca ad c a e c e g b e , a d e E ad . C ec c a , a e e a c ca de d b a a f e a e e e e a

    b c , e e e d de c e d de a c dada a.U a de a ca a de e a ac de c a ece de e de e de a

    ec a a a e a e ad e e e c a a d d . L aba de Vebace de g a a eaba e e c , a , a e ac e

    c ad e fe a e de d c e c , e ced a e a de a ea facc a a de ece dade e ec aba a b c a acc

    ca c e b c . E c e e a c e e de e eaf ac de a age e de dad b ca de d d . Sea c dad de a c d c de g f cad e de dad de ad e de d , e cc ec e e e e e ec a c fe e c a de e c c e e e ac

    c a (Ba d a d, 1996; D g a e I e d, 2006; Ga c a Ca c , 1997).De de a e e e e ac dea a a e a d c b e e a

    de c , e e a e f c e e de aca e c ca a ad de e e de a de dad de d d , e c e a a e c ee c a

    c a e ec ad b e b e de c fab ca e ( a e eE a ed da e e e e ce c e a a e a a de e ac de ca a e

    e e e ac e de f cac de a e , c a d c e eg a (Ge a , 2004; Ma a g, 1998) e ace f c c e de a

    c ac a c ce a a a e de a e ec a a e ada a a e a a ae e cad . E a e e dad ede c d c a e e da e e a ade a e ac e c a e d d a a e e abe ef e a bc a e c ega a c ec e c a a b e a e c a e de de eacc e e de age e c e e a ONG . Pe a f a e c a de e e a e a e e e e cad e d a a de e ecc e dec

    ada ca e e e e de a da e de b e e e c .P ad , c d e e e c e e c a e c d c a a e

    de a ad d cac de e ab dad a a e e a a ge e ac , d b cc e ac de b e e b c a ace e a c a e de a a c

    ca a c a d c ceb da e a c e c a c a e . La ac a d c

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    7/26

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    8/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    8

    E ec c e de a ecc de a g a de e e a c age e deca b c e a e e e d e b e fac e e ab a e ac dada ac de c . E e d fe e e d cad e e e a a ca b e

    a e de e e ad a e e a e fa ece ecc de de a e fe a dee cad ac a a e fe a b c ca. A g de e b e . P e ea ad de a 100 c a e ec a de d a d a e a e a ad de

    a 2000 e a ac a e , a e .9 E e ca e ec f c de B a e 2009 30 dea 50 a e e dade ec ca de a e a g e e a a e de geac a ac a .10 T d d ca e a ac e e a e c e e A ge a

    M c , a a d c edade e e a a e e e aba .O e e de ca b b a c a e ge a c a a e e de

    e c a ada e e a e . E e a 2006, e e ad de S Pa (c e ec e PBI e da A ge a) e ded c a g a a c a e , de ecca b e a de de a c a a c f a de R$ 1.4 e . E e e a e de e e d ec a e d ec a e acc e de e ab dad c a b e a

    a e de 100 f dac e e e a a e de a11 ec a de R$ 1.1 e .12 C a d e e de a e c a c a , ecc a b e a e e

    de a a a eg ac c a de a e e e de g b eec ad a a a e e , e d f c ega e c e e ga ca

    f d e a e ec a a d de efe e c ac ac ac a e de d d b e d de e a a e ac e ca d de e e a a e ac

    c e d c a .13 Pe a b ab da d cad e b e e a a a e e a a ce: e

    e 61% e 78% de a b ac ba a e e a e a a e ca e e a de e e a e e a de e e e a e e a a a e a f c ec e c a e a acc a e .14 A e dead b e a e e a debe a

    f a e ea b e e b e a e de a , 12% d caba a g de c e a b e a ,e d e d f e e a e c a b e a ec c ga a d de b e a c a e

    de e e , fa a de ed cac , b e a a d. F e e: A .9 C a , 17 de a de 2002; Ve a, ed c 1876, 9 de de 2004; U c ad 2005.10 E de a a 7 e ad b a e f e a de a 50 a e ec a de a , a e e ag ec c de a a a e aga a a c a e e a a de c a e 50 d c b

    e11 Cabe ec da e e a de e e a b cada e B a c de ada de a a g a de a 5.500c a a e eg da de ce I ea de 2006 3% de e c a e e aba

    ec e a e e de RSE ( d cad de e e c a de a f dac e e a aacc c a a b e a ). A e a de e , 94% de a g a de e e a ad a e e a a a e eacc e c a a c a b e a e . F e e: IPEA, Pe a de A S c a da E e a , 2006 ( e

    e::// .g g e.c .b / ? = :// . ea.g .b /aca c a /a c edcd2. %3F d_a c e%3D244

    &e =Z6 ZS_KSDceH AeaHBQ& a=X& = c& e =1&c = e &cd=1& ed=0CA0Q gQ AA& g=AFQ CNHX

    04 c D8O9aWXIKgVX5f_g)12 G e d E ad de S Pa , 2006, P a O a e ( e e:

    :// . a e a e . .g .b /P a O ca/ ca.a #) e Re a E a e, 7 de e b de 2007: 122.13 Cabe de aca e e d c a ce a e e ce de ac a ad a gde e ab dad c a b e a c e a eg a de c e dad c e c a e ac cC e a L e (2002: 69) de f a cad a: e c a e c [de a g a dee e a ] e a c ac de a g e a ec ca ed . S b e e a e ec a de

    ac c c ec e c a de acc e de be ada de d c a , e Ec ega a (2009b).14 P ce a e de e e ad e d ca e e de a g a de e e a debe a a de ge e

    c , aga e , ge e a e de aba c a e e , c e d e a ba a e e e ad c b a c ea a c edad e a a d . F e e: Ma e A a G beSca , MRe ab dad S c a C a a, 2008

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    9/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    9

    c b a e e b e a c a e a e c a ed cac a c a dad (ad c a de e e c de E ad a c e c e c a e

    e e e ac ca), e e de 50% (M c ) de 54% (B ae de fa ab e e e.15 Y a c a a d cad e e de a e ce c e b ea ac ac de g b e a e e a f e e a a c edad, a eg da e

    e a ada de d e c .16 De d fe e e a e a , e d cad e a f ca a dea de de e b e

    e ec a a e a ac e de c dada b e d c a de e e ac ca, c a ab e e ca a a ce a dad c ec e e de a e

    c age e de ca b c a c a , e de e de ga de a d de g b e . La g a de c ac e e ec a b e a b e a

    c f e e de fe a ca g ac a a a a b c de e ab dade ca ac de e ga c dada e e c c b e de d cc d b c

    b e e b c . L g ca e e e e a a e a g a de e e a e e a de e d c ec a b e a c edad ac e , e a b a eda e e

    c e c a e de de a da c dada a.17 P ad , e e ced e f a e a f cad a a e c

    a e a ac de c a e de a c ac e a ga a a e ecc e , c a e ca a a e de eg e de eacc e f e e a a ac ac e e a

    a e a a de f b e a c d c a de a e e a a a de c d a e e c d de de e b de de e c a g :18 e g e d e a (c ac a a ec e dac ) ca ga (c e b c a ac ) a a c a a c e b e a c debe e c a b e a e , a a de a ca ac dadad d cada a e ec a a a b da . La g ca de ac ac e d ce a e

    ec c e ec a fa a a a c e c a ca, e c efe e c a: a g a de e e a .19 E d d c dada a e ac c a e e a

    a a de de c d , a c a d a a e e a e a aac ac ega a ec e a d a a e a c a ad a a a a dee e ad : e a a, e def a, de a e e de a c ac cac e c a ed a e a c ca de a c a ca e e ada, da dad e

    e e ad ce a c dada ac de a e ac e c e e cad .

    15 F e e: Ma e A a G beSca , M de Re ab dad S c a C a a, 200916 La d fe e c a e a e a de c f a a b ca a b da a g b e a a e e a ( ac a e

    ac a e ) ega e e a e a 18 ce a e a fa de a a . E a d fe e c a faa d c a , e 2009, e c ca e e a a e e a e .17 E e a e ce a c ec e c a c e ada e e e e e c a c e de e e ae de a e c a e e c b d de f a a ega a. E deba e acad c e e a a

    c a b e a ad e a c e , e e d e a e ad e a ca e e ega (e a a a de a e a a e a a) (e a de d de eg c , c

    ed de c cac e f cad e e a ). M e a e e e a a de B a M c d ca80% 83% e ec a e e de ad de a b a e e e de c b e a a g e

    e e c ec e e de de a e e a g ba e . F e e: Ma e A a G beSca , E d de Re aE e a a , 200918 Je ga c a c a e A ge a e de g a a ca de e e cad .19 E e d a a e e e c ca ( e ad e e a e a a a c edad c d ) ceg ca ( e ad e e a e a a e a e d d a ) a e e d b e e g f cad de

    e ab dad c a a b e a ea ad e e a e a a a c de c de acc ec a (c a a f c a , ge e ac de e e e a acc e f a caa e c a e ) e d d a e (e e e c a a ad e a c c e e). Pa a a e e

    ec c e A ca La a, e Ec ega a (2005).

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    10/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    10

    U a e e a ac de e cad (e ga de a ca c a ada) c

    e c de e e b e c de b e e b c , a efec a fe a de a e a e de e c a e ca b e a a a a a e a a e

    a ca ba ada e a da c d a a a e e de ba e de g ca a da a e a c d c e f c e e a a a a e c de ab e de c dada

    A ge a, B a M c ac a a ac de c ca de c . Pa a ace ece a a a e e c a de a e ce c de a c e e c a b e a f

    de a dec de c a e a ge e ac de e ad c ec de eab e ed ecc e a c d e a fa de de e ad fe a e d c

    U a de a f a de ca a e a c e e e f ca d c e eab e e e e a a a c e ca ad c a e a de e cad . ea ad e e a e e ecc ad20 a a a e e c a de a a e ce c

    de d d c e a a e e f e e e e ac e c a g ae e a e f e e a g b e . L da de a Tab a 2 d ca a e def cac a ca e a a f e e a e cad .

    2: ,2008 09

    (A ge a, B a M c )

    F : A

    20 L da d c d e e a a d ecc e e e de e a ba a ea ada e a e e e e de N e b e 2008 (B a ), E e 2009 (A ge a) J 2009 (M c ). E A ge

    f e e e ad 410 ad de f a e ef ca, e AMBA, R a c dad C d ba c dad, a a e a ea de e , a a d a e a f a eg c a de e , edad c a e, c ca

    c dad d b d c a a a a de a b ac . La e a de B a M c g ec e de e ecc e ca a a e e de d c , d de e a ca c a de e , edad

    c a a a e a e a f a ea f e a a d b c de a b ac ad a de 18 a . E B af e e e ad 805 ad e a 9 c a e ca a e (S Pa , R de Ja e , Be HRec fe, Sa ad , P A eg e, C ba, G a B a a). E M c f e e e ad 1.006 ad145 ecc e e ec a e de d e a . L da de A ge a B a e e c f e e a cMa e A a . Ag adece a SIMO M c a c de a eg a ce a e a a e a

    e ca a.

    H e d a, d a e a ge e c Ud. e e f e c a b e adec e de g b e e ec de ca e b e a dec e de

    a g a de e e a e ec de d c e c

    16% 23% 20%

    O, Ud. d a e a ge e c Ud. e e f e c a b e adec e de a g a de e e a e ec de d c e c

    e b e a dec e de g b e e ec de ca

    39% 41% 23%

    T e e e e de f e c a f e e a e e a g b e ( ca a)

    14% 11% 15%

    N e e g de f e c a ( c a a) 29% 20%N abe/N e de 2% 6% 17%

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    11/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    11

    A e c c a e e dad e e ca e ca ega g ade e a e de e ac de e c a, e e d cad de ef cac a ca b e a

    a e ce c de acce b dad a f e e a d e e a a e a cc a . E a ed da e e e e e a a b c de e eab dad e e ad

    bab e e a a e a e de a ad a c a a ea e e ada f ea a e e a , e a b e e e c ba a d c a c a a a

    eg a c a ca c a ada e a ge e ac de b e e b c .E a e ce c de e eab dad e c e e ada a e e de a

    af ac c c d de a e de e e e a a a ec a de e ega a e ab e a a e e e e d de a ca f a . P eg ab e a a e ce c c age e de de de a e de a g a de e e a e

    g b e e b e a a e e a e a a a fa de b c a , a a eM c ca a e d a e . 21 E a ada e a a e ac de de a

    e ec a, a efec dad de a c ec e c a de a ac ac d d a e cada e fe c ad e a e e , a a d de a a a . La ab a 3 b da e e e

    b e c e e d da e a e ce c b e a e de e de a e e b c f a de e cad , e ec a e e.

    21 E e a e a eg a f ada f e: V a ee a g a f a e e a e e d e a Ud. ea e e de ac e d , de ac e d e e de ac e d , e de ac e d e de ac e d a e e

    e de ac e d . L da e ad c e de a a a de a e e de ac e d a c a e e deac e d .

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    12/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    12

    3: ,2008 09

    (A ge a, B a M c )

    F : * A , **G

    L da de a Tab a 3 e a a a a de a e a e e a e a dee ce c b e e e de a e e a e a ba e fe a de c de ac . L

    d d (c d fe e c a e ec f ca de a a a ) e e e c ca e e gde a e de e c e c c a , c a ge e a a a a dea e e e ac a a e e c c de e e e c a e e a e a ba e f

    a e a e ec a a e de e ad e a . L a a g ab ae a ac a e a e fe a b e a a, c a c b e a

    a a a a a c ac e e e de c , dad e ge e a a ec d de a facc a c f a a e a e de ad de ac a de a e

    g b e .La c d c e de f e e a e a e d de c e e c a b e a

    e f e e a e c a (c a ad c e e e e de a e de de a ca) e a a a fe e c a de ca c e c a a e acc d e e a. E a ed da e e, ade , e e f ca a e ce c de a

    e eab dad, e e , acce b dad ada ab dad de a c ac e a a ageb ca (c a d c a ada c a ca ac dade de a c e ca

    fac a e ec c e e c de e cad c a e a d de a c dada a ede e e c da.

    D d cad e e a a de e a e ca a ad e ad c a e de de ac de c : c c g a e e acce b e e cada d c

    e ab e ada ab e a a e ec a a e e e e de b c ac e dee fe a. La ab a 4 e a e ad .

    (A + ) * * ** C c d ed f e e c a e de ac a a e e e a e ab e

    74 % 77 % 60 %

    C c dada ed f e e c a e de g b ee e e a e ab e

    73 % 75 % 50 %

    La f a c a e a c a ede a da a ca b a ec a e de a e e a

    77 % 70% 37 %

    La f a c a e a a ede a da a ca b a ec a e de g b e

    67 % 70 % 49 %

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    13/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    13

    4. ( ) ( )(A ge a, B a , M c )

    Acce b dad c g a E e a P ca* 5% + 17% + 5%% Ac e d c La ca e a c cada e,f ec e e e e, e e e de e cede.

    38% 59% 37%

    % Ac e d c La da de a e e a e ac cada e, f ec e e e e, e e e de

    e cede

    43% 32% 42%

    Re ab dad e c b da Me cad G b e * + 50% + 65% + 12%% Ac e d c N e a e g be ad efa de c g e e e e de ge e

    de a

    81% 79% 40%

    % Ac e d c La g a de e e a ededec d e e a e c a e c c d e

    31% 14% 28%

    *D

    F : A

    E g de a e de cada ce a e d ca a e a a a fa de e e a a ea e e ec c da c f c de e e de e e ca (

    a , ca a de e e e a adec ada e e) a e e e de b cC de ad a b d cad e e b e a a ca e ce c a a eg a a a ec c e de d e e a a c e eab e e e d

    c .22 De a e a ge e a , e e e de a da c a a c ce ca a ee g b e. E a ce ca a ad e e ca c e de f e e c e fa ab e a

    e e a a c a d e fa e e e a age de ece dad e abe a a f e e a e ec a c e e a . E e a e a e ce c ed

    e e a e fe a ada e c ab e a ece a a e e e de b c a c e ca ad c a e . E ef e a a e ce c de

    e de a e de a ad e d d f e e a a c a a c b e db ca a e cad c e ac c ad acce b e a a e c

    d d a e de b e e b c e e e cad d ce d be c b e a ce ad de a e ac e c d e e a.

    Ta e c c a c a fac a a c de c c c daace ab e de a c ac c e c a . Dada a ad de c ec e e dee e a a a a ge e a b e e b c , c d e e c e a c ec g e a a c dada a e ac e c ac e de e ca

    e a d a a e c , c ac e a de c ca de c dadac a a c f a de ac ac ca. Ta e e e e de e e c c

    22 La e ce c e e ca a ge d de e e ce d b e f a a b e ac ec e

    d c g f cad e e a e e e a e fe a c a a.

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    14/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    14

    e e e a a a de e a a a a e e c a de dade a a acc ca a e cad de e a a a e c de b c . Pa a e ea a

    e d ec a a de ea e e c a ca a ad de de a da ca a be gadc c dada ad . La eba c e e c a a e efec de d c a ed ec a b e a e e a c a a e de e e de a c ac a a f ee b de a c edad e a d ecc a. La ab a 5 e e c a

    e ad de e e c c .

    5. :

    (A ge a, B a , M c ) *

    C .

    ?

    E ce a

    1E ce a

    2E ce a

    1E ce a

    2E ce a

    1E ce a

    2

    V a e e ecc e a a e eg ca d da e def e da de a e a ec da c

    a a .

    69% 43% 53% 42% 57% 44%

    Pa c a de e dee a a a e g ca b .

    8% 12% 22% 19% 15 % 11%

    P e a , c c d , a ae e a a a e ea

    e ab e c a a b e a e e. (C

    c / c )

    29% 19% 15 %

    O, Ud. d a e a f a def a a e a c a ca b e e

    e e a / N abe23% 16% 25% 19% 23% 29%

    *E 1: / .F : A

    La eba e e a a eg dad c a c ada a c de cc e e a a e ca da a a a e de a c a a a b c

    e ab dade ca a a c ac e c eed a de b e e c ecde a b a c a e de de ed c e c a e c e C a d e d ce a c de c c c a e de e e bac ac , e ac de a e de 26% de a ad e b ca e a A ge a, ce

    a ec d a b e d e c c . L e e f ca e B a M e a ca c e c a e de e de de c ca a a a de ca aad c a e c a a c ca e e e a e a e e c c c

    La bab dad de g a ac a de acc e c e c a e , c a c ec a, e ada.

    U a a e de c a a a a a e e de a e de a cde ac e d a a e ce c e de d d ( e, e ce , a f ca e ca c e c

    c a b b e a a c ac e e d a c a c e ad c a e ) e b e e a e a a a e acc e e a e ce c b e e

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    15/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    15

    e de a e d d a f e e a e cad ( . e g b e ) a efe e c a c c c da dad a a a c a de ca b c a e . La ab a

    e a a a g a e ec .

    6.

    (A ge a, B a , M c )

    *

    V a e e ecc e a a e eg ca d da 18% 7% 48%Pa c a de e de e a. 1% 3% + 8%C c / c + 16% + 6% + 19%N ede f / N abe + 4% + 3% + 2%*D

    ,

    F : A

    L da e a ab a 6 e a a e efec e e a e e e e a a e ce cf e c a e e e e de e cad a a e c a a a c e c

    c eca a a dea e a de b e e b c ( .e., ca b e ac aa e e a a c edad c d ). La d fe e c a e fa de c

    c d de acc , e e 6% 19%, c a d e c a a e a efe e c a dea c ac e e de c e e c a b e a de a e de g b e e e c

    c e e de c a a fa de e e e e c be e a ca ac dad de f be cad e a e b e e g b e c e a eg a a de c

    c c . La ef cac a e c b da c a ada b e a b dad de f ac ac de g b e . e e a e ad ce e a a de c a e c .

    : B e A e , a de 2005: a e e a S e a c a e ca ac dad a a

    a ace a ga eg a e, f d a a de aba ec e de e cad a bec de a e de a de a da e a e . E g b e , e c ad a f ac

    c ec e e, eacc a de ed a . De ad , e a a a e e a c a e a a dea; de , ace b ca a c ca a a c d e a a e de e d

    c a d c . La c ca a ab a de e f e a a e g a da b ; e e a e fa a e a a e a a a e ab dad ec ca,

    b c a ec ad a ge e a e e f e ca e e a a c2001 02. E a e a a, a e a de a c a a cae e 60%. Pe a , e b cge e a efec cad ad e b e d e de a e ac e de e cd b e e c d ba a a ca S e e c d c de c e e a

    e , b a e e, ca a de g a a c b de da ga . N c a c a : e a a e e a c a a e a a de c e aba d de

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    16/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    16

    ba de a. 23 R da e e, S e ca a, ed ce ec a a a fe a ded c .24

    S Pa , d c e b e de 2008: e d a de ca a e a c a eda e ca a, c a d e P c , e c de defe a de c d , a c a a

    2008 b e ec a ac e . C e a a e e , a e ad a de e ef a e acabe a b ca e e de c f c c c d e : d f cde de e c (a e a de a dad g de e a c b a a de )

    b dad de e e ce e de ec de ca ce ac de e c e a c ca, def c e a e a a e c a b c c b de a fa deb da . E a d de e d cf c a g a e acce a b e e de c (c e f c e a ba ca a) a

    c dada a,25 c f c b e a ca dad e eg dad de c de c e d c e c de a e a e a a eacc ada a e de

    c d e .26 A , e de e a e c e a a a b e de e e c a b e ade d fe e e ec e de a ec a b a e a c ca a a a e ad a de e ef af d de a g c eg e fab ca e de d c a a e e c e adc c ga beb da a c ca .27 D c de e g b c , a a a e e a

    e g a de a g c , e e e a a e e de c : a c da a eg a e ac e a a de ec , a e a e , d da de a d

    e cad , de ea ad de c e e a ece dad de d ca e e ca a e a a a de c d c a .

    C dad de M c , e e b e de 2008: c d a , a e deG ee eace ec be e a g d a de a e e a e de e e eg e de

    ec g a e ab ad a ca a a ;28 a 15 . de a , g de f c a deN a a a de fe e a : a ec e ad e e ga e a a, a b e a c

    ed de a ca ac e ad a c c f e e e acc de c . U ae e de , c a d de c d e f e e e ad a a e eg a

    e e a de e e e ab dad c a b e a e f c a e e a , Ned e a de a e a c e 12% de a e c e e ea ca a e ac

    de e e a ca a de f ece b e e b c c e ac a b e a aa ca ac dad de ec c a e e de a e a e .29 U a de a c a a

    c ab a a fac ac a e c e d e c de de ge e a a a e de ec ed c e d e ac a b e a de a baec g ca.

    De d fe e e a e a c a e e dad, e e e e ca aac e c c e a de e acc e e e cad ca e a e a age da

    23 La Nac , 6 de ab de 2005, E G b e g e S e ba e e ec de a af a ( e e:// . a ac .c .a / a.a ? a_ d=693714)

    24 E Pa , 7 de ab de 2005, S e ba a ec e A ge a a e b c e K c e a ce e a ( e e:

    :// .e a .c /a c /ec a/S e /ba a/ ec /A ge a/b c /K c e / a /e e a/eec /20050407e e ec _13/Te )

    25 F a de S Pa , 28 de d c e b e de 2003 Ve a a eg a d d c de L a e ba a d 1 a deg e ( e e: :// 1.f a. .c .b /f a/b a / 96 56585. )26 P c Sec e a a da J a e da Defe a da C dada a (2009), Cada de Rec a a e F da e ada Pe d 2008 , ( e e: :// . c . .g .b / df/ACS_Ra g_de_ ec a a e _2008. df)27 M de Re ab dade S c a 2009, Ma e A a , d gad e Re a EXAME, 11 de feb e d2009, O a g da b a c dada a , ( e e:

    :// . a e a a .c .b / ab/ /2009/e a e_fe 2009. g)28 G ee eace, G ee e E ec c G de, 2009 ( e e:

    :// .g ee eace. g/ e a a /ca a g / c /e ec c / e c a e e )29 M de Re ab dad S c a 2009, Me c , Ma e A a

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    17/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    17

    c d de c dada e e c e a . E c c e e ce a de ae ac e c a ca e e a e e e a c a c eg a a a e e a

    e ca e e ce f e c a ca. E a c dada ac a a de ca e e ada c a b c a de e ada c a a , e fa ece a

    d c ega b e a ca e e a e f c de cc a b e a e de e cad . E d d e g e a g de e ca

    c ca d e g a d e e a , e a d c c a ec a a d c ad c de a c a a e ba e a c de ac e b e e b e b c ( c

    c a , a d a b e a , eg dad d ca, de ec c , e c.) e a fe a dc c . Y a def e eca a a de e e c g e, e a c ca, a e ecc de b de e cad c ca

    a a e c a age da de a e e c de f e c a e ad de ac ec . C e a S e e a . (2005: 246): a de c d e

    d d a c ec a e e, e ecc e de e cad ef e a e e d e de d c e c e e e c e c a a c

    ec a d e ede a a e de a ca de de d c .A a g de a a d cada, d c c c dada ad e a c dad

    c a e de e e de a ac ac ca d d a e A ca LaT a d e de fe e e , d d a de de a af a e e a

    ac30 a dead de ce d b e e g e d a c ae a de f ac dec , e e e a a e a a e ab dad e e e

    a e e c ec e e d . Hac a c de 2009 e ed de e ad e e a e , de cada c c c dada (20,3%) ec a a c

    c , de a d de c a , ad e d a b c ab a d ega a ee e a c a ac ac e a gada c a a a a e c a e a b e a e c a ece ca de de cada c a (23,0%) ad aba c c de e ac ,be ef c a d c c a / ec e dac e a c a a e c b da cge e ad a de b e e b c de eab e . D e a a , e 1999, e ce ae a de 19,5% 23% e ec a e e.31 La ab a 7 e a a e c .

    7. , 1999 2009(A ge a, B a M c )

    T de c c 1999 2002 2004 2007 2009Rec e a 19,5% 19,0% 16,3% 15,7% 23,0%P 23,0% 28,3% 18,7% 18,0% 20,3%P ed ag egad * 21,3% 23,7% 17,5% 16,9% 21,7%

    * F : A , G

    La c dada ac de c a d fe e ea de c ec ec e e e . U a ca a ea e a b ac a e fa a a c

    30 E g de e a e e e a d de c c ; e , c e e a b e a a de e a c a e a de a da a e de g a a a c e eg a e a

    e d d a ab a a e a da dad de ac ac . Ve e e : H c e e Kec (2007).31 La eg a e e ac a a e d cad e f g a e e A d ce I ba e c

    c .

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    18/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    18

    b dad de ad a . N e b e a a e e a a g de e aca b e e e e b de e e e a . ec e ad a . E 2002 e e de a ac de c c c d de

    a c ac , e ad a e a d c a e e ce de ca ga c a a . N c e de , e 2007, e c c eg aba

    e ba e f c a de a e c ac a ec e a c a e e a . A a , ca e 17% de a b ac ad a ad e ace de e e

    eca de f e c a ca.La e a a e ab dad a a g de e d a e d ca e e a

    a da de c de dade g a e e e d c b e a a abd c a e e . P ad , a c ac e e e de e a ea a . S be cac e a d e a a a g de e e e d , c ef c e ec e ac b a ada c e c e ac ec c a ca a e a a

    g e e a a a e de e de c a e e e e de eg dad ec ca g ea e a a c ac a a e c ( e Tab a 8).

    8. , 1999 2009

    (A ge a, B a M c )

    T de c c c ec e de PBI C e acRec e a PBI a 0,89***Rec e a PBI a a e 0,21*P PBI a 0,69**P PBI a a e 0,95***P ed ag egad PBI a 0,94***P ed ag egad PBI a a e 0,79***

    *

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    19/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    19

    E a de 2009 a e f cac de c c e a eg . De de e c e e b de c a ca e e ada , e a de a ge , b a e e ca e a a c f e a a c ca

    c dada a c . E ec g a e d de c de ab e c acca ec a, a f ca d a e de c a de d d a ad a e a e e f

    de e e ca e e b de e cad e e de d f c ade f a c ePe f e a de a c c a c a e e a e dea a ad c de c c eca de acc , c e ad e ec a a dec

    d d a de c dada a a c a , e e , a f e a c ada c a e ecb e c ac a e ca c b de ac ac a ? Re e e a a

    a e c a e ecc b e a e a a de a c ac ca e e c c ace ec de a a e c ge e ada a c ac

    ed a e c a a de e ab dad c a b e a ?E a a e f a de e e aba b ca f ece a g a e e a a e

    e ga e . Pa a e f a d e : 1) a e de a g acefe e e de a ca 2) a e de a b c de d dea c ac ca. La e a e a g e a e f de ca b

    e b de f e a ge e ac de b e e b c e e c e ad ca ca e d c a , a c de a efec a ac c g a

    c d e a e de a g a de e e a a eded de e a de e ab dade e ge a a e ac e a e ce c de ac e c a e de efe e c a c ca ac dade d cc d b c de b e e b c c ec . E a a e ac d

    g ac de efe e e de a ca c a e a a c e e a a ad c dec c c a e a de f b e ac e efec a e e de e ade a e b e e de a ca ce c a . Pa a e ea a e a c d ce g ad de c f a a e e g b e , e e g a a acc e

    e ab dad c a de a e e a a c ac a de be a b e ca de e g ad de e a ca ab a ). N e a e a e ec a a ee a e a ac de age e ad c a e de a ca (c e g b e

    a c ac a a a e ac e c age e de ca b c a gc ac e , c a e e e a a c a e ac e a e e c c f a a e e g b e (c e dad e e e a a de c ad c a de a a , e e e c c e a a e e e ac ad c

    e a acc e de c dada a c a a b e ega a e e e acc a de be ac ca e a .

    La eg da e e a a c a ca e e ada ee a a c e e a d de a fe ac ca d d a ad ad

    a a e ca . E a ed da e e f a c e c a e de a c ac ac ad efec a e e e cada e a e de c dada (I g e a ,

    1990), e de e de eca f a e c a ad , e de e e ae f a f e b e e ea ga e ad e b ca. Pe ad a

    c e a e ca e a b ca e e e e ga a c a cae de de e de e e e e f a e a a c d a a de a fe ac L c e c e c c . P a , e a a a

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    20/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    20

    c c c d c e c a de f b e e ad e afeb e e b c ega a a a a a a e a a a a e e ce f e c a c a e a ac de c a e e e a a d e f cac

    c e de a c ac ca d b e a d d . U a e ac egac c d cad e ab a e de a c ac e a a

    b c de da dade de acc . U a e ac a g f ca a c e c a de e de c a e e , fa ec e d a dea de c c c ad c a c e e a a de e e ca.

    Pa a e ea e a e e c e de a a a e a de cc ec a de a ad c a d e efec

    a a e c e c a e c e c a e de a c ac ca, a c f ag b e (c a ed c a ada de c f a a e a c e

    ad c a e ) e e e e a c de c dada a e e a a ( e abc a c a a) b e e c a e efec de c ega

    ba e a a e a ac de de e e e e a a e RSE ( e A d ce I).La ab a 9 e a e ad de de de eg e e. E

    ga , cabe e a a e e de e ba a e b a a a eg . L c ef c e ede e ac a ad (R2) e c e ad a de de e ca de

    de c ab a e e e 27% e 35% de a a ac e e dad c e b e a e ce de c dada ac de c . P ad , e e de

    e e a e e g e c a a a eg . La ba e e b ace a fe e dec c e A ca La a e ge e e e ga e c de ac a g

    ec a dade de cada a .La e de a g ac e a a e ca e c c e A ge

    e a e B a M c . E e a ge , e c c de ae c a de de c f a a c e g b e , a e e a f ad b e e

    ad e c a e e e ab e a eacc b a f e e a a ca fc b e de a e c . E c c e A ge a e e e a c a a e

    e e a a a fa a de fe e e g b e c ca a a c ad d c de b ec ec : a e c ece e a ed da e e e d d e e e a e ad de

    c e ad c a e de a ca.E B a M c e a e e c e a a e c , a e dada

    c d c e de a 2009. E e, , a c ac a c dada a e c eed da e e e c f a e e a ca f a (g b e ) e e a a de a

    a c ac g f ca a. Ta c a a c e e e e b e cc a e e e ab e a e e a (ca ada e d cad e e RS

    a d c a a c e b ed a e c a ada ca e, e B a e c a e e, c a ad e d d , c

    e e ce c dada a e e e e cad . E e e a , a , a cc d a a de de be a b e a b c ed e a a a e ac

    a ca d c . E M c , ad , ada de e c e: e e e c c de cc dada e de c ad de a dad ac a a c e ca ad cde e e c c a a a de e a ca.

    9. , 2009

    (A ge a, B a , M c )M ad e A ge a B a M c

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    21/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    21

    C f a a e e g b e3,83**

    (1,84)0,06

    (1,42)1,76

    (1,53)

    I e c2,93(1,87)

    2,85*(1,61)

    1,63(1,62)

    I e e RSE5,96***(1,80)

    0,32(1,34)

    1,03(1,44)

    Pe a ca13,45***(2,18)

    7,94***(1,91)

    5,70***(1,83)

    C ac c e a5,00*(2,81)

    10,71***(3,48)

    6,70***(2,19)

    Pe c b ca11,07***(2,26)

    7,95***(2,44)

    11,18***(2,18)

    M ac ca1,06(3,02)

    9,67***(3,00)

    13,36***(2,35)

    C a e28,60***

    (8,74)31,20***

    (6,10)34,21***

    (6,63)R2 a ad 30% 26,8% 34,9%P b>F

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    22/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    22

    ca. Y e e e ac b ad a f a c ec a de acc ca ec d fe e c a a a c de c c dada .

    La ac de c a e ad a e e de a c ac a a e ca de de ace de a d cada. La d c de a ada d ca

    e c c debe e e d c a da e c a e de ada ce c ac a c ada a a age da e a ; e c a , a e de fe e d

    c a e c d d a e ab e c e e, c d c d c dec ec a de b e b c . S b e e e de e e de c de c a e e

    c e c de E a A ca de N e a e d de g c fc b e de e d e ec de e , e ed , e e c a

    b c ad de a e c a e ec a de A ca La a cf a de c c d ca e a c dada ac de a c a a e acc a ca d c e e e d da c a f a eg a de e e ce f e c a e

    d cc de b e e b c e e fe a e e cede f a e e c .E a c dac de a c a ca e e ada c e e c e

    d de e d d e ad d ca a e cad a g a de c ac e e cg f ca de afec a e e b e e e ga a e e de be ef c b

    c e def de de be ef c a e e a a. E c e a bca ac e a e e de c e e c a b e a f e e f e e a de e a a e a de a ca ad c a , a e e e e e c be a e

    ada c e a a e e ece a e a e a e a ca. E e e ee c c e e e a c fe e c ec a dade ac a e e

    e c a e a e e e e e c a e e a e a de e de c a e e e aa a ad .

    P ad , a d ca e a e a a c dada ac de a e ac e ce cad d fe e c a A ge a de B a M c a e a a ac e a

    c c de ge a a a ca de a a e a e a . E e a ge e c c e a e ad

    g a ac a e a f a de c a e c c e ad de ec c e de e age e de ca b c e e a e e e b

    e e a a e e e g be a e a . A , a ad c de d c c c dadab a de f a c c a a a efe e c a e c a de

    c a e b c e ec f c : a acc e a e d d a ada.

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    23/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    23

    La ab a A e e a a f a e ac a ada de a a ab e ada e e de

    :

    C cd ce a e de a eg a : Q e a abe a

    a g de a Ud. a g a de a g e e acc ee e ace e f a e e e a eg e a e ace :

    P e a a e e a e Ud. CREE e c a a b e a e ee ab e, c a d d c e c ab a d b e

    de e a c a e a ;Ca ga a e e a e Ud. e e d e NO e aba ac a dde a e a c a a b e a e e e ab e, de a d dec a d c e c c c d a de a e de a

    e a .C f a a e eg b e

    C a c f a a Ud. e e e e a g e e cac a e be ef c de e a c edad? Ud. d a e c e aca g b e ac a , Ud. e e c a c f a a, a g de c f a a,

    ca c f a a g a c f a a?I e c E ge e a , Ud. d a e ac b a c e a b e

    a g fa a e : c c a f ec e c a, a g a f ec e c a, caf ec e c a ca?

    I e e RSE Pa a cada a de a g e e af ac e , fa d ga e e a e e de ac e d , a g de ac e d , a g e de ac e d ,

    a e e e de ac e d . Te g c e e abe c ag a de e e a b ca e c a e e e ab e .

    Pe a ca Q e a abe a a g de a Ud. a gg e e acc e , e e ace e f a e e

    e a eg a e a e ace : c e ce a g a g , fa a e a b e c e a ca e e.

    C ac ce a

    Q e a abe a a g de a Ud. a g a de ag e e acc e , e e ace e f a e e

    e a eg a e a e ace : e c b a a a g ed dec cac c b e a g e a de ca c e b c .

    Pe c b ca Q e a abe a a g de a Ud. a g a g e e acc e , e e ace e f a e e

    e a eg a e a e ace : f a a g e ec a ac e ec de dec e ca ec ca .

    M acca

    Q e a abe a a g de a Ud. a g a de ag e e acc e , e e ace e f a e e

    e a eg a e a e ace : a c a de e ga ea fa c a e g b e .

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    24/26

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    25/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    25

    H c a , A be O. (1970):E , , : ,, ,B : Ha a d U e P e .

    H c a , A be O. (1982): : .P ce : P ce U e P e .

    H c e e , Ka Ma ga e Kec (2007).G B : E . D a : D e U e P e .

    I g e a , R a d (1990):C . P ce , NJ:P ce U e P e .

    I g e a , R a d Gab e a Ca e be g (2002): T e d P ca Ac : De e e a T e d a d e P H e Dec e , C , . 43, 3 5: 300 316

    K e , P Ke Ke e (2006). A . S Pa : PeaP e ce Ha .

    L e , G e (2002). . Ba ce a: A ag a a.

    Ma a g, Sc (1998): Re g a e e e d a ede c a a : T e a ce f a e a a , Ke gg IW g Pa e #260, U e f N e Da e.

    Ma , M c ae (1986): ,Ca b dge: Ca b dge U e P e .

    Ma a , T. H. (1950):C , Ca b dge: Ca b dgeU e P e .

    M c e e , M c e e (2003). . , , .Ne Y : Pa g a e.

    M c e e , M c e e e a . (ed .) (2003): , , : E . Ne B c , NJ: T a ac P e .

    Pa a , G d A d ea Sc e e (2008): C a e S c a Re b , De ca d e P c a f e C a , A , V . 33: 773775.

    Pe , E e (2002): T a d a e c : C e a d gc e a A ge a ,C , 6, 1: 77 93

    P gg , G a f a c (1990): : , ,S a f d:S a f d U e P e .

  • 8/11/2019 Votando con el changuito: La politizacin del consumo en Amrica Latina

    26/26

    Re a La a e ca a de O P b ca N e Ce A c

    P , F a (2005): . S Pa :C e .

    P e , G. B g a (2004): P ca e e e a c a a e c , A 7: 273 96.

    Sa f e d, R d f (2009): De de a e e a : g f cad de a efe e cde c ac a e A ge a, B a M c , e Ma a B a Cec a S a (c

    : A . B e A e : E ec .

    Sc e e , J e A. (1950):C , . Ne Y : Ha e &R .

    S e, D e d H g e, Ma c (2003). C e a ca a c a ? Sca ac e e e We e c e e , M c e e M c e e e a . (e,

    , : E . Ne B c , NJ: T a acP e .

    S e, D e d e a . (2005): P c e e a e : P ca c e a a ff ca a c a . , 26/3: 245 269.

    S e, D e d H g e, Ma c (2005). I acc a e, e ce a , e ded e eT e deba e ab e a eged dec e f c a ca a a d c c e gage e We e

    c e e ,B 35(1): 149 67.

    T ca , Ma a (2006): P ca d affec a d de c a a de c ac e , e Ma a T ca J Ra M e (ed .),

    , N e a Y : R edge.

    T a , Ka a M a da (2009) C c : U a e a f a de a c acca? , P e e ac a II C g e La a e ca de WAPOR, L a, Ab .