vangogh van gogh 04/11/2010 2:16 ΜΜ page 9 Ο ζωγράφος Βαν...

9

Ο ζωγράφος Βαν Γκογκ

Λίγοι είναι οι ζωγράφοι που το έργο τους αγαπήθηκε τόσο πολύ όσο του Βαν Γκογκ.Στη σύντομη και ταραχώδη ζωή του κατάφερε να μας αφήσει μερικά από τα ωραιότερακαι εκφραστικότερα ζωγραφικά έργα της παγκόσμιας κληρονομιάς. Kι όμως, όσο ζούσε,κατάφερε να πουλήσει μονάχα έναν πίνακα, ενώ ο ίδιος, σε όλη τη διάρκεια της ζωήςτου, δεν έπαψε να αναζητάει από τους γύρω του την αγάπη, την τρυφερότητα, τηναποδοχή του έργου και της προσωπικότητάς του. Βλέπετε, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ δεν ήταναπλώς ένας καλός ζωγράφος, ήταν ένας ιδιοφυής ζωγράφος, και δυστυχώς συμβαίνεισυχνά η ιδιοφυΐα των καλλιτεχνών να αναγνωρίζεται μόνο μετά το θάνατό τους.

Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ γεννήθηκε στην Ολλανδία, στοχωριό Χρόουτ Ζίντερτ, στις 30 Μαρτίου του 1853, σε αυ-στηρό και θεοσεβούμενο περιβάλλον, αφού ο πατέρας τουήταν ο πάστορας του χωριού. Ήρθε στον κόσμο ακριβώςένα χρόνο μετά τον άλλο γιο της οικογένειας, τον ΒίνσεντΒίλεμ, που όμως πέθανε στη γέννα. Έτσι, ο μικρός Βίνσεντκληρονόμησε το όνομα του αδελφού του που δεν έζησε,και ίσως, μαζί με αυτό, τη σκιά ενός πρόωρου θανάτου…

Ήταν λιγομίλητο παιδί και μαθητής με μέτριες επιδόσεις.Αγαπούσε τους μοναχικούς περιπάτους στη φύση και περ-νούσε τις ώρες του ζωγραφίζοντας, κλίση που μάλλονείχε και η μητέρα του. Δύσκολα κατάφερνε να ταιριάξει με τους συνομηλίκους του, ενώείχε τρομερές εκρήξεις θυμού όποτε κάποιος τύχαινε να υποστηρίζει μια άποψη αντίθετηαπό τη δική του. Παρ’ όλα αυτά, σε ολόκληρη τη μοναχική ζωή του, ο Βίνσεντ ονειρευόταννα μοιραστεί με ένα φίλο τις χαρές και τις λύπες του, τις καλλιτεχνικές ανησυχίες τουαλλά και την αγωνία του ταραγμένου μυαλού του. Τον πιστό αυτό φίλο, που στάθηκεδίπλα του κάθε στιγμή, τον βρήκε στο πρόσωπο του μικρότερου αδελφού του, του Τέο.

9

Το πρεσβυτέριο του Ζίντερτ, όπουγεννήθηκε ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ.

VanGogh_Van Gogh 04/11/2010 2:16 ΜΜ Page 9

10

Για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια τα δύο αδέλφια διατηρούν αδιά-λειπτη αλληλογραφία, χάρη στην οποία γνωρίζουμε σήμερα μεπολλές λεπτομέρειες τη ζωή του Βαν Γκογκ. «Είναι τόσο όμορφονα νιώθεις ότι υπάρχει ακόμα επάνω σ’ αυτή τη γη ένας αδελφόςπου κάνει τη βόλτα του, ένας αδελφός που ζει», γράφει στονΤέο, υπενθυμίζοντάς του την απουσία εκείνου του άλλου αδελφούπου δεν πρόλαβε να ζήσει.

Αυτή την απουσία θα τη γεμίσει μονάχα η ύπαρξη του Θεού,αρχίζει να πιστεύει ο Βίνσεντ, και αποφασίζει να εγκαταλείψει τημέχρι τότε δουλειά του, που είναι η πώληση έργων τέχνης, καινα γίνει πάστορας σαν τον πατέρα του. Ο Βίνσεντ έχει ήδησχεδόν έξι χρόνια επιτυχημένης καριέρας στο εμπόριο έργων τέ-

χνης. Εργάζεται στο πλευρό του Χάουπλ, φημισμένου στο χώρο, θέση που του δίνει τηνευκαιρία να εργαστεί στη Χάγη και έπειτα στο Λονδίνο, σε γκαλερί που διατηρούσε εκείο έμπορος. Στο Λονδίνο ανακαλύπτει τα έργα των μεγάλων Άγγλων ζωγράφων Τέρνερ(J. M. W. Turner) και Κόνσταμπλ (John Constable). Ωστόσο, μια μέρα, εντελώς ξαφνικά,αποφασίζει να εγκαταλείψει το Λονδίνο και να επιστρέψει στο σπίτι του, στο ταπεινόΧρόουτ Ζίντερτ. Λέγεται πως μια ερωτική απογοήτευση τον έχει βυθίσει στην κατάθλιψη.Το 1875 η οικογένειά του τον στέλνει στο Παρίσι, την Πόλη του Φωτός, με την ελπίδανα συνέλθει και να αναρρώσει. Την εποχή αυτή στο Παρίσι παρουσιάζεται έντονη καλ-λιτεχνική δραστηριότητα, καθώς εκεί αναπτύσσεται το κίνημα του εμπρεσιονισμού (impressionisme). Όμως ούτε το Μουσείο του Λούβρου με τους υπέροχους θησαυρούςτου ούτε οι πρωτοποριακές εκθέσεις, ούτε το εμπόριο έργων τέχνης συγκινούν πια τονΒίνσεντ. «Πώς θα μπορούσα να φανώ χρήσιμος σε κάτι…;» αναρωτιέται σε ένα γράμματου στον Τέο. «Κάτι υπάρχει μέσα μου, αλλά τι είναι αυτό;»

Η θρησκευτική πίστη, ίσως, καταλήγει να συμπεράνει ο Βίνσεντ. Εγκαταλείπει λοιπόντα πάντα, γίνεται πάστορας σαν τον πατέρα του και φεύγει για το Βέλγιο να γίνει ιε-ροκήρυκας. Εγκαθίσταται στο Μπορινάζ, στις κοινότητες των ανθρακωρύχων, και απο-φασίζει να αφιερώσει τη ζωή του στους συνανθρώπους του. Ζει στην κυριολεξία με ψί-χουλα, χωρίς καν προσωπικά αντικείμενα, αφού ό,τι έχει το μοιράζει στους πάμφτωχους

10

Ο αγαπημένος τουαδελφός, Τέο.


11

εργάτες της περιοχής. Κοιμάται σε στρώμα από άχυρα, πε-ριθάλπει τους αρρώστους και κατεβαίνει στα βάθη τωνορυχείων για να κηρύξει τη Βίβλο. Είναι η εποχή που αρ-χίζει να σχεδιάζει μικρά έργα. «Συνήθως σχεδιάζω αργάτο βράδυ. Έτσι, συγκρατώ τις αναμνήσεις και ξεκαθαρίζωιδέες σχετικές με την όψη των πραγμάτων», γράφει στονΤέο. Όμως η αφοσίωση και η ανιδιοτέλεια του Βίνσεντπαρερμηνεύονται και δυσαρεστούν τις τοπικές εκκλησιαστι-κές Αρχές, υποχρεώνοντάς τον το 1880 να φύγει από τοΒέλγιο, εγκαταλείποντας μαζί με τη χώρα και τη ζωή τουπάστορα.

Ξανά αποκαρδιωμένος, ο Βίνσεντ επιστρέφει στην πατρίδα του. Είναι πια 27 ετών, σχε -δόν άπορος και ανεπάγγελτος. Αποφασίζει να παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικήςστον ξάδελφό του, το ζωγράφο Άντον Μοβ (Anton Mauve). Ωστόσο, δεν περνάει πολύςκαιρός, και οι δυο τους έρχονται σε ρήξη. Επηρεασμένος από τη ζωγραφική του Μιγιέ(Jean-Francois Millet), ο Βίνσεντ περιδιαβαίνει την ολλανδική ύπαιθρο και ζωγραφίζει θέ-ματα από την αγροτική ζωή. Τον συγκλονίζει ο Ρέμπραντ, η μαεστρία με την οποία απει-κονίζει τα ανθρώπινα πρόσωπα, ο τρόπος που χρησιμοποιεί το φως και τη σκιά. «Πρέπεικανείς να πεθάνει πολλές φορές για να μπορέσει να ζωγραφίσει έτσι», γράφει για τομεγάλο Ολλανδό ζωγράφο. Εκείνη την εποχή ο Βαν Γκογκ συνδέεται με μια γυναίκα,η απογοήτευση όμως που του επιφυλάσσει και αυτός οδεσμός εξαντλεί τα ήδη κλονισμένα νεύρα του, και οΒίνσεντ αρρωσταίνει. Μόλις συνέρχεται μετακομίζει απόατελιέ σε ατελιέ και ζωγραφίζει πυρετωδώς. Την πε-ρίοδο αυτή γράφει στον Τέο: «Αισθάνομαι μέσα μουμια δύναμη που θα ήθελα να την εξελίξω, μια φωτιάπου δεν μπορώ να την αφήσω να σβήσει, που πρέπεινα τη σκαλίσω, χωρίς να γνωρίζω ποιο θα είναι τοαποτέλεσμα. Όμως θα απορήσω πραγματικά, αν αυτόπου τελικά προκύψει θα είναι κακό».

11

Μιγιέ, Οι Σταχομαζώχτρες (1857).

Το σπίτι όπου φιλοξενήθηκε ο Βίνσεντ στην περιοχή Μπορινάζ.


12

Το 1885, παρακινημένος από την ανάγκη εσωτερικής αναζήτησης,γράφεται στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αμβέρσας, όμως οισπουδές του διαρκούν λίγους μόνο μήνες: ο δάσκαλός του ΕυγένιοςΣιμπέρ (Eugene Sibert) τον αποβάλλει για επίδειξη ανάρμοστης συ-μπεριφοράς. Στην Ακαδημία έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή μετην ιαπωνική τέχνη και ανακαλύπτει ότι του προκαλεί έντονη συγκί-νηση. Πολλές φορές στα επόμενα χρόνια θα μιμηθεί την ιαπωνικήτεχνοτροπία στους πίνακές του.

Την άνοιξη του 1886 μετοικεί στο Παρίσι. Τον φιλοξενεί ο Τέο,που είναι πλέον επιτυχημένος έμπορος έργων τέχνης. Συχνάζει στηΜονμάρτρη, τη… φωλιά των εμπρεσιονιστών, και γνωρίζεται με τους

ζωγράφους Πισαρό (Camille Pissaro), Ντεγκά (EdgarDegas), Τουλούζ Λοτρέκ (Henri de Toulouse-Lautrec) καιΓκογκέν (Paul Gauguin). Παρακολουθεί το κίνημα με εν-διαφέρον και επηρεάζεται από τον εμπρεσιονισμό στηχρήση του χρώματος. Δοκιμάζει τον πουαντιγισμό(pointillisme), μια μέθοδο που είχε εισαγάγει ο Σερά(George Seurat), όπου τη σύνθεση αποτελούν πουά (βού-λες/μικρές, κοφτές και γρήγορες πινελιές) καθαρούχρώματος, και διαμορφώνει ένα προσωπικό ύφος, πουδιακρίνεται από τη χρήση μίας αδρής πινελιάς και συ-μπληρωματικών χρωμάτων. Ο Τουλούζ Λοτρέκ θα δια-

κρίνει αμέσως τη δύναμη της πινελιάς του Βαν Γκογκ και θα ανα-γνωρίσει τη σπουδαία αίσθησή του για το χρώμα. Στο ατελιέ του ζω-γράφου Κορμόν, όπου συχνάζουν και οι δύο, ο Λοτρέκ θα ζητήσειαπό τον Βαν Γκογκ να ποζάρει για να του φτιάξει το πορτρέτο.

Η γνωριμία του με τον Πολ Γκογκέν θα αποδειχτεί επίσης καθο-ριστική για το μέλλον του Βίνσεντ. O Γκογκέν χειρίζεται εξαιρετικάτο χρώμα, αγαπά εξίσου την ιαπωνική ζωγραφική και εφαρμόζει τηντεχνοτροπία του κλουαζονισμού (cloisonnisme), όπου μεγάλες επιφά-

12

Γωνιά στη Μονμάρτρη (άνοιξη 1887).

Το σπίτι του Τέο, στη rue Lepicστο Παρίσι.

Ο Πολ Γκογκέν.


13

νειες με καθαρά χρώματα περιβάλλονται με έντονο περίγραμμα, όπως ακριβώς και οιΙάπωνες καλλιτέχνες. Ο Βαν Γκογκ, εντυπωσιασμένος, θα δοκιμαστεί με τη σειρά τουσε αυτή την τεχνική.

Έπειτα από δύο χρόνια παραμονής στο γκρίζο, βροχερό Παρίσι και έχοντας να αντι-μετωπίσει το θλιβερό για τον ίδιο επικείμενο γάμο του Τέο, αποφασίζει να αναζητήσειτο φως. Έτσι, το 1888 φεύγει με προορισμό τη νότια Γαλλία. Φτάνει στην περιοχή τηςΠροβηγκίας και εγκαθίσταται στην Αρλ, γνωστή για τις ρωμαϊκές της αρχαιότητες. «Εδώυπάρχει περισσότερο χρώμα, περισσότερος ήλιος», γράφειστον αδελφό του, και αποκαλεί την πόλη «Ιαπωνία της Γαλ-λίας». Στην Αρλ θα ζήσει δύο χρόνια ζωγραφίζοντας τηνπόλη, τα δέντρα, τα περιβόλια, τα σταροχώραφα, αλλά καιτους ανθρώπους, τους απλούς χωρικούς που δουλεύουν τηγη. Εργάζεται ακατάπαυστα, ενθουσιασμένος από το δυνατόήλιο και την επίδρασή του στο τοπίο. Περιμένει να πάει στηνΑρλ ο φίλος του ο Γκογκέν –ζωγραφίζει μάλιστα και την κα-ρέκλα του– και άλλοι ζωγράφοι και γλύπτες, για να φτιάξουντο «Εργαστήρι του Νότου», την καλλιτεχνική κοινότητα πουπάντα ονειρευόταν ο Βαν Γκογκ. Τους φαντάζεται όλους μαζί,κάτω από το συγκλονιστικό φως του Νότου, να ζωγραφίζουν,να πειραματίζονται, να συζητούν, να ανταλλάσσουν ιδέες…

Βρίσκεται σε μεγάλη ψυχική έξαρση και ζωγραφίζει πυρε-τωδώς βάζα και μπουκέτα με ηλιοτρόπια, για να στολίσει τοδωμάτιο του φίλου του. Είναι πάμφτωχος, ζει εξαρτώμενοςαπό την οικονομική βοήθεια του αδελφού του· η κάμαρή τουστην Αρλ, όπως την έχει ζωγραφίσει ο ίδιος τον Οκτώβριοτου 1888, διαθέτει μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Μα ποιοςνοιάζεται για ανέσεις; Ο Βίνσεντ στήνει το καβαλέτο του στηνεξοχή της Προβηγκίας και απορρίπτει όλα όσα έχει ανακαλύψειστο Παρίσι: έντονο κίτρινο, έντονο μπλε, βάζει κυρίαρχο στοέργο του το χρώμα, ακόμα και στα νυχτερινά τοπία. Σχεδιάζει

13

Το φθινόπωρο του 1888, ο Βαν Γκογκ ζωγραφίζει πολλέςεκδοχές της ρωμαϊκήςλεωφόρου που οδηγεί στην Αρλκαι της νεκρόπολης που την πλαισιώνει. Ο Γκογκέν,ενθουσιασμένος, στόλισε με δύοαπό αυτά τα τοπία το δωμάτιότου στο «Κίτρινο Σπίτι».

Το «Κίτρινο Σπίτι» του Βίνσεντ στην Αρλ.


14

με το πινέλο και χρησιμοποιεί κάθετες επιστρώσεις από αμιγή χρώματα. Επινοεί τηντεχνική των στροβιλισμάτων με πινέλο και μες στα τοπία του ονειρεύεται συνεχώς «μιαπαρέα ζωντανές σιλουέτες φίλων».

Τελικά ο Γκογκέν θα έρθει στην Αρλ, όμως δε θασυνυπάρξουν ειρηνικά. Κάθε άλλο. Έντονοι χαρακτήρεςκαι οι δύο, στήνουν τρομερούς καβγάδες. Ο Γκογκένθεωρεί ότι ο Βαν Γκογκ του οφείλει πολλά, γιατί εκεί-νος είναι που του έμαθε τον τρόπο να χρησιμοποιείτο χρώμα, και κυρίως την τονική γκάμα του κίτρινουμε την οποία ζωγραφίζει τα ηλιοτρόπια. Ο Βαν Γκογκδεν ανέχεται από κανέναν να του φέρνει αντιρρήσειςκαι νιώθει βαθιά προσβεβλημένος από τη συμπεριφοράτου φίλου που με τόση λαχτάρα περίμενε… Έτσι, έναβράδυ, προπαραμονή Χριστουγέννων του 1888, επιτί-θεται στον Γκογκέν, τον αγαπητό του φίλο, με ένα μα-χαίρι. Την τελευταία στιγμή οπισθοχωρεί, έντρομος μετον ίδιο τον εαυτό του. Ο Βίνσεντ αισθάνεται ότι πρέπεινα τιμωρηθεί για την πράξη του. Εκείνη τη νύχτα κόβειτο αφτί του με ξυράφι, το βάζει σε ένα φάκελο καιτο πηγαίνει σε κάποια φίλη δική του και του Γκογκέν.

Τα σημάδια μιας σοβαρής ψυχικής ασθένειας είναιπλέον εμφανή. Οι κάτοικοι της Αρλ μιλούν για τονεπικίνδυνο τρελό ξένο. Δε θέλουν να τον βλέπουν νακυκλοφορεί στους δρόμους της μικρής τους πόληςμε έναν επίδεσμο στο αφτί, θυμίζοντας σε όλους τηναποτρόπαιη πράξη του. Ο Βαν Γκογκ κλείνεται στοσπίτι του και ζωγραφίζει το μπανταρισμένο με το λευ-κό επίδεσμο πρόσωπό του. Σε αυτό τον πίνακα, πουέχει τον τίτλο Αυτοπροσωπογραφία με Aφτί Τυλιγμένοσε Επίδεσμο, είναι θαυμαστό το πώς καταφέρνει να

14

Αυτοπροσωπογραφία με Αφτί Τυλιγμένο σε Επίδεσμο (Ιανουάριος 1889).

Πορτρέτο του Βαν Γκογκ από τον Γκογκέν (Αρλ, 1888).


15

αιχμαλωτίσει το απόκοσμο πια βλέμμα του. Προς τοτέλος Ιανουαρίου γράφει στον Τέο: «Μια που είναιακόμα χειμώνας, κοίτα, άφησέ με να συνεχίσω ήσυχατη δουλειά μου· αν είναι δουλειά τρελού, ε, τόσο τοχειρότερο. Δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο».

Το Μάιο του 1889 ζητά από τον αδελφό του να μπειγια θεραπεία στο άσυλο του Σεν Ρεμί. Ένας φύλακας τονσυνοδεύει στις καθημερινές του εξόδους. Ο Βαν Γκογκστήνει το καβαλέτο του στον κήπο του ασύλου και στουςγύρω αγρούς. Με το πινέλο του αγωνίζεται να δαμάσειτην τρέλα. Τα έργα εκείνης της περιόδου δείχνουν καθαράτη ζοφερή του διάθεση και την παραφορά του. Παραμένειστο άσυλο για έναν περίπου χρόνο. Στο διάστημα αυτόπουλιέται ο πίνακάς του Το Κόκκινο Αμπέλι –ο μοναδικόςπου πούλησε εν ζωή ο ζωγράφος–, ενώ δέκα έργα τουεκτίθενται στο Παρίσι, στο πλαίσιο της έκθεσης «ΣαλόνιΑνεξαρτήτων». Ο Βαν Γκογκ δεν αντέχει άλλο τη ζωή στοάσυλο. Ζητά βοήθεια από τον Τέο.

Στις 19 Μαΐου του 1890 εγκαταλείπει το άσυλο τουΣεν Ρεμί και αφήνει για πάντα πίσω του το τοπίο τηςΠροβηγκίας που τόσο αγάπησε. Ο Δρόμος με Κυπαρίσσι–το δέντρο που είναι τόσο χαρακτηριστικό της περιοχής–γίνεται η δίοδος της προσωρινής του απόδρασης:

Δύο άντρες, ο ίδιος και ο Γκογκέν, περπατούν ενώπέφτει το σούρουπο. Το φεγγάρι έχει ανατείλει στονέναστρο ουρανό και πέρα στο αγροτόσπιτο έχουν ανά-ψει ένα φως για να αντέξουν τη νύχτα που έρχεται.Όμως το σκουρόχρωμο κυπαρίσσι που υψώνεται ωςτον ουρανό διαιρεί το τοπίο στα δύο: η απειλή είναιπαρούσα· αδιαμφισβήτητη.

15

Δρόμος με Άντρες που Περπατούν,Άμαξα, Κυπαρίσσι, Άστρο και Σελήνη που Ανατέλλει (Μάιος 1890).

Το Κόκκινο Αμπέλι (Νοέμβριος 1888).


16

Ο ζωγράφος επισκέπτεται τον Τέο και την οικογένειά του στο Παρίσι. Γνωρίζει τησύζυγο του αδελφού του, Γιοχάνα, και τον τεσσάρων μηνών γιο τους, τον Βίνσεντ. Λίγεςμέρες αργότερα ο Τέο τον πηγαίνει να εγκατασταθεί στην Οβέρ-σιρ-Ουάζ, λίγο έξωαπό το Παρίσι. Εκεί ζει ο γιατρός Γκασέ, φίλος του Σεζάν, του Πισαρό και πολλών

εμπρεσιονιστών ζωγράφων. Ο Τέο ελπίζει ο γιατρός να μπο-ρέσει να βοηθήσει τον Βίνσεντ. Ενθουσιασμένος ο Βαν Γκογκαπό το καινούριο τοπίο, στρώνεται αμέσως στη δουλειά. Εδώτο φως είναι πιο μαλακό, τα χρώματα της φύσης πιο ήρεμα.Φτιάχνει το πορτρέτο του γιατρού Γκασέ και ζωγραφίζει την εκ-κλησία της Οβέρ.

Η χαρά του δε διαρκεί πολύ. Έντονα τα σημάδια της μελαγ-χολίας, θα κάνουν πάλι την εμφάνισή τους. Στο τελευταίο τουγράμμα προς τον Τέο γράφει: «…μόνο οι πίνακές μας μπορούν

να μιλήσουν για μας». Ζωγραφίζει το Σταροχώραφομε Κοράκια: Μαύρα απειλητικά κοράκια σε σκούροουρανό πάνω από μια φουρτουνιασμένη κατακίτρινηθάλασσα σταριού· στη μέση ένας δρόμος που δενοδηγεί πουθενά!

Στις 27 Ιουλίου του 1890 ο Βίνσεντ Βαν Γκογκβγαίνει στην εξοχή για να ζωγραφίσει και αυτοπυρο-βολείται στους αγρούς της Οβέρ. Με τη σφαίρα καρ-φωμένη ακόμα στο στήθος, επιστρέφει στο σπίτι του.Ανάβει την πίπα του και περιμένει τον Τέο, για να πε-ράσουν τις τελευταίες ώρες του μαζί.

«Να πεθαίνεις είναι δύσκολο, αλλά να ζεις είναιακόμα δυσκολότερο», είχε πει ο Βίνσεντ όταν πέθανεο πατέρας του. «Είναι ανώφελο να ζήσω, η θλίψη θακρατήσει για πάντα», ομολογεί στον αδελφό του λίγοπριν αφήσει την τελευταία του πνοή. Ήταν μόλις 37ετών.

16

Πορτρέτο του γιατρού Γκασέ με Πίπα(Ιούνιος 1890).

Ο γιατρός Γκασέ.


17

Έπειτα από το θάνατο του αδελφού του, ούτε ο Τέο έζησε πολύ. Πέθανε περίπου έξιμήνες μετά τον Βίνσεντ. Τα δύο αδέλφια βρίσκονται θαμμένα πλάι πλάι στο νεκροταφείοτης Οβέρ-σιρ-Ουάζ.

Είναι δύσκολο να ενταχθεί το έργο του Βίνσεντ Βαν Γκογκ σε μία σχολή ή σε ένακίνημα. Το εντελώς προσωπικό ύφος του διακρίνεται για την ένταση του χρώματος καιτην τόλμη της πινελιάς του. Κυρίως όμως η τέχνη του εκφράζει με τον πλέον απόλυτοτρόπο την κυκλοθυμία ενός ιδιοφυούς ζωγράφου. Ο Βαν Γκογκ ήταν ένας μετα-εμπρε-σιονιστής που σίγουρα επηρέασε σημαντικά τόσο τους καλλιτέχνες του εξπρεσιονισμού(expressionisme) όσο και το φοβισμό (fauvisme), το κίνημα των φοβ.

17

Γράμμα του Βίνσεντ στον Τέο από την Οβέρ-σιρ-Ουάζ,με ημερομηνία 23 Ιουλίου. Λίγες μέρες πριν το θάνατό του, ο Βίνσεντ περιγράφειικανοποιημένος στον Τέο το έργο του Ο Κήπος του Ντομπινί και του το σχεδιάζει.

Αγροικίες που ζωγράφισε ο Βαν Γκογκ στην Οβέρ (Μάιος-Ιούνιος 1890).


18


19

Ήταν κάποτε ένα καπέλο ψάθινο, ξεχασμένο πάνω σε

ένα ξύλινο τραπέζι παρέα με μια τσαγιέρα, ένα βάζο

μαρμελάδας, ένα μπουκάλι μπίρα, μια τσαλακωμένη

πετσέτα, ένα κουτί σπίρτα κι ένα παλιό τσιμπούκι που

βρόμαγε καπνό.

«Παράξενη παρέα είμαστε», έλεγε και ξανάλεγε το

καπέλο, που ονειρευόταν περιπάτους και ταξίδια μακρινά.

«Μα την αλήθεια, δεν έχω τίποτα κοινό μαζί σας, τίποτα

να σας πω. Κι αυτά που μεταξύ σας συζητάτε δεν έχουν

για μένα κανένα μα κανένα ενδιαφέρον», γκρίνιαζε για

την τύχη του το ψάθινο καπέλο.

Ώσπου μια μέρα…«Ως εδώ!» είπε στους βαρετούς του συγκατοίκους, ενώ το

γείσο του ανασηκώθηκε ελαφρά, επισημαίνοντας με αυτό

τον τρόπο το θεληματικό του χαρακτήρα. «Ένα καπέλο δεν

μπορεί να στέκει ξεχασμένο πάνω στο τραπέζι. Θα πάω

να βρω την τύχη μου κι αφεντικό να με φοράει!»


vangogh van gogh 04/11/2010 2:16 ΜΜ page 9 Ο ζωγράφος Βαν...

Documents