UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Complicaties bij massale bloedtransfusies

Moerman, Nelly

Publication date1977Document VersionFinal published versionPublished inNeSECC journaal

Link to publication

Citation for published version (APA):Moerman, N. (1977). Complicaties bij massale bloedtransfusies. NeSECC journaal, 2(juni).

General rightsIt is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an opencontent license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulationsIf you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, pleaselet the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the materialinaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letterto: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. Youwill be contacted as soon as possible.

Download date:06 May 2021

Nederlandse Sodeteit 'lJOOT' Extra CorporaJe Ctreulatie

EE" NI£UW JASJE!!

Wlj ~obb .. dl ... 11, In lin .1 .... apllt '"rtllrdlgd. 0. orrlelill ' ..... n. Ilj •••• dl bl.nenllj~ '". dl ... 11, wl99Illtl. In ..... ,oortun op do "rttl Pillno. TIYoni will ... wJj dl U.,tl Pillno ...... tt .. ,_ Mt .. , .. 'III do

I MoudsOJltIYi.

0. ultll'" '". dlt blld 1 .. ~I"t ,tor 'Hr p.r jur. Het 11~lt'~lp.Jllr II y"llj, ,"n hit •• I.o4.rJ •• r .n • o4llt dlm.l .. ap Jl dle""r. 0. 'osten ... hU 1t~.t.~.p bldr.gon I 40,-- per j •• r. AlII correlpondtntl. bltror, ... dl IMood ,"n dlt bl.d, Id •• rtlft­tl •• , 'aplJ "I. t. rleht ••• an dI red.etll In _tlrd ... Aut.urt~tln ap d. ]~'l' In­~oud IIJ. ultd ..... 11 • '00""­houdon. 'll.tsln, ,an Id •• rtentll ... -.~lldt butt .... ronbooordIUjl­hlld •• n dl rodletll.

Yoorll ttlr I D.S. al J0nt Dlj'll,t IletIMUI. Rottord ..

Slcrotlrhlt: ".J.UIllrt-AIIII WI ... rd 110 Copelll u. d. IJuil

RedlcUI-ldm: VI Ih.I.I ni WEhuls _tord.. .. t .•• ,. N. CoaIni . Ard. Cordla-YI.culllro OIlrur,11

IN DIl IUt4£NI Brl.' '". dl '_II ttlr . lort o,"rrleht '". d. ,due.tl,., .,ond Caopllc.tl •• blJ ..... 1, bloodtr ... r .. I •• IDr. N. 1Iot .... , dltnodl,ln, 'an anI' Fr .... lu.t .... ronl'l ..

•••• rol.tl.: RAID-b ... Goud. r •••• r. 3224.12.120 GIro nr.' •• dl b.n' 34445 t.I.'. ".Sltt

Inleldlng

Hel geven van een bloedlransfusle kan compllcaties mel zlch meebrengen. 011 wordl In vele leerboeken beschreven en er Is een ullgebrelde IIleraluur over dll onderwerp. Wanneer In korla tijd ean grole hoeveelheld bloed galransfundeard moel worden, kunnen er belangrijka compllcallas bll koman. 011 Is hal onderwarp van dela scrlplle. Ean grool aanlal van de compllcalles die oplreden ziln lerug ta voeran tol da varandarlngen dla onlslaan geduranda hal bewaran van hat translusiebloed. Hel kannen van deze verandarlngan en hal vroegtlldig harkennen van da oplredande compllcaties maken een behandaling mogeUjk. Oa balangrijksle compllcalies bil een massale bloedlransfusie wordan besproken en In hel kort word I de Iheraple aangegeven.

COMPllCATIES BU MASSAlE BlOEDTRANSFUSIES

Dr. N.Moennan

Verzemalen en bewaran van bload

Het transfusle-bloed, zoals dat In deze kllnlek meestlll gebrulkt wordt Is het zagensamde citraatbloed. Van ean donor wordt ean bepaslde hoovealheld bloed afganomen en opgevangen In een mengsel van NatriumcitratJt en dextrose In water. Door citraat toe te voegen wordt het Celclum gebonden an daardoor wordt stolling vOOfkomen. Dextrose wordt toegevoegd als matabool substraat voor de erythrocle­ten en wordt orngezet In lactaat. In de engels-talige literatuur wordt gesprokan over A. C.D.blood, waarbil de drle lellars A.C.D. da afkorting zlln voor acid citrate dextrosa. Het transfusie-bloed wordt over het algemean bewaard bij ean temperatuur van 4° C.

Veranderlnuen In '.tored blood'

Tljdens het bewaren van cltraat·bloed blj een temperatuur van 4° Celsius treden ean aantal veranderlngen op. Da belangrijkste zijn vermeld In. onderstaand schema.

'" ery'. In levon24 uu, ... tr.ns' ..... pH Natrium meq/l KaUum meq/l dextrOM mgr/1oo mI lacteat mgr/looml .norg. p'-!>h .. t mg,/loo mI ternperatuur 0 Cefalu. pO, peo, ammonia ,g/1oo mI

99 7.0

160 4

360 20

1.8 37

Idem ~ngd v_ua 40 60

blHdb_1NrI ~du,.nd. 21 da~n

75- 110 8.7

140 25-30 21\1 140

9.0 4- 8

2001 lager 200 700

Het aantal erythrocleten van hat donorbloed, dat 24 uur na transfusie nag aantoonbaaf Is In de recipient, daalt naarmate het blood langer

bewaard Is. Na drle weken Is dit percentage erythrocleten gedaald tot 75-80% . Oit is een aanvaardbare grena. Ouder bloed wordt nlet getransfundeerd. Normallter Is de pH van blood 7.4. Het cltraat-deKtrose mengsel heeft een pH van 6. Door toevoeglng van dlt mengsel aan het donorbloed daalt de pH van 7.4 tot 7.0. Door glycolyse ven deKtrose en vormlng van lactaat en pvruvaat daalt de pH nag verder. Ne 1 waken Is da pH gedaald tot 6.7. Het transfusle-bloed wordt bewaard blj4° C. Blj dale lage temperatuur treedt het Kalium uit de erythrocleten. Naarmata het bloed langer bewaard wordt atijgt het _um kaliumgehalte. Ne 3 waken is dlt gestegen tot 25-30 meqll. Dele verenderlng Ie reverslbet. Veranderingen In pO. en pCO. ontstaan t.g.v. het metabollsme van de erythrocleten blj 40 Celsius. Het ammoniumgeholte In het donorbloed IIljgt tljdens het bewaren van fIJ!t g/IOO ml tot 680 !tg/IOO ml. Door gOlonde mensen wordt dlt goad vordragen. Het g88t wei aan rol spelen bij patlenten met Iever2lekten. Ook het anorganlsch phosphaal neemt toa. Waarschljnlijk ontstaat dlt t.g.v. da acidose, door varschulvlng van het zuur-base evenwlcht.

M .... I. blo.dtr.nlfull.

Men kan spreken van een messale bloedtrans'usle, wanneer meer dan 1 % maal het gaschetle bloedvoluma van de patient wordt getrens'un­daerd. Is dit getrans'undeerde bloed cltraatbloed, dan kunnen de volgende complicltitls ontstaan:

1. stollingsstoornlssen a . Verdunnlngsthrombocytopenle , . b. 'actor V en VIII deflclentle c. Intravasale stolling

2. longafwijklngen a. shocklong b. 'pulmonary hypersensitivity reaction'

3. PTH-postlrans'uslon hepatitis

4. zliur-base evenwicht verschulvll)g

5. cltraat Intoxlcatle

6. hyperkaliaemle

7. temperatuurdaling

8. onverenlgbaarheld bload, verkeerda kolf

9. luchtembolle

AI deze coinplicatles kunnen afzonderlijk optraden, doch vaak zal er een comblnatie bestaan. Zo zal hyperkallaemla vaak gepaard gaan met hypothermia. En de 18ga temperatuur heelt weer Invloed op de cltraat stofwisseling. De genoemde compllcaties wilen In bovenst8ande volgorde behandeld worden.

1. Stolllngsstoornissen

Een b10eding t .g.v. transfusletheraple kan door vele factoran veroor­zaakt worden. Er kan een thrombocytopenle ontstaan zl,n, of ean deficlentle van factor'V en VIII. Er ken Incompatlbilitelt van de erythrocletan van donor an recipient bestaan, met als gevolg Intravasala stolling an abnormale bIoeding. Dlt treedt ook op wannear gecontamlneerd b10ed gegevan wordt. Wannaer Dextran In grote hoeveelheden gegeven wordt ken dlt ook stollingsstoornlssen veroorzakan. Tot 1000 ml zl,n er gaan schadelijka gevolgen. Daarboven kan een abnormala bIoedlng ontstaan. Het Dextran vormt een leag over de thrombocytan an vermlndart hlardoor waarschilnlijk hun functia. Er kunnen natuurlijk ook praeexlstanta hamostatlscha defactan be­staan. Hlerblj kan een ondarscheld gemaakt worden tussen congenl­tale en verworven defecten. Tot de varworven dafecten behoran leverzlekten en thrombopenle. Van da conganitale hamostatlscha

. defecten zljn de meast voorkomende hemophllie an de ziekta van Von Wlllebrand. De belangrijksta stolllngsstoornis bij massale bloedtransfusla Is die, welke ontstaat t.g.v. een vardunnlngsthrombocytopenla. Dok de Intravasals stolling Is zeer belangrljk. Minder belangrijk Is de daficlantle van factor V en VIII en slechts In enkela gavallan zal prlmalra fibrlnolyse optreden. Dele vier stollingsafwilklngen worden achtereenvolgens besproken .

•. V.rdunnlngsthrombocytopanla

Zoals reeds vermeld, Is dlt de meest belangrljke oorzaak van een abnormale blooding tildens massala transfusla. Het tekort aan thrombocythan ontstaat, doordat de levansvatbearheld en de functie van de thrombocietan In hat transfusiebloed daalt. Het bewaren van bet bloed bl, lage temperatuur (4° CI IIlkt da oorzaak hlervan ta zlln. Da thrombocythen wordan waarschljnlljk beschadlgd blj deza temperatuur en na transfusie worden za anel In hat raticulo­endotheliala systeem van da recipient afgebroken.

De levensvalbaarheld van de thrombocyten In cllraalbloed daall zear anal. Na 3 uur Is daze oog elechta 60% en ne 24 uur 12%. Na 48 uur Is de levensvalbaarheld van Ihrombocyten bijna nul. In onderslaanda grallak Is de levenlvalbaarheld van verschlllende .Iollingefacloren weergegeven.

'" , 110

110

o

, , , , , , "

5

, , , , " ,

"

10

.... , ....

C

A ttvombocyten B foelor VIII lontihemolille foelorl

foelor V Iproaccelerinel . C fibflnogoen

foetor IX IChriotmel factorl foetor X I Sluart foetorl

,B foelor V1l1prOCOflllert1ne1 ...................... prolhrOfTlbine

15 20 dagen

De therep;" van ean 1II01lingssloornis op basis van ean verdunnlngs­Ihrombopenia beslaal ull: • vers bloed gaven niel ouder dan 24 uur • Ihrombocythen suspensle

b. deflclentle fector V en VIII lIablle fector.'

De coocenlralies van faclor V (proeccelerine' en factor VIII (anlihemo­Ivlia laclor,ln hel donorbloed nemen tljdena hel bewaren geleideJijk 01 en ne 21 dagan zljn zlj gedaald tot 20-50% van de norm. Oil Is oog nel voldoende voor hemoslasa (voor een goude hemoslaSB Is van faclor V 6-20% nodig en van laclor VIII 30%'. Oelicienlie van deze facloren Is noalt de prlmalra oorzaak van een stollingastoomis. maar kan er wei secundalr loe bijdragen. De therep;e van een deflclentle van faclor V en VIII Is: • plasma (var. bloed'

c. Intrava.ale "oiling IDle - dl •• emlnated Intrava.cular coagu­latlonl

Bij Inlravosalo siolling besloal er een comblnalle van Ihrombose en bloeding. PrifTlllir komi weelsellhromboplasllne vrll en dll zel hel cOBgu/B/ieproces In gang. Hlerbll worden verbrulkl: laclor I (fibrlno­geen, laclor II Iprolhromblne), V, VIII, Ihrombocyten. In de microcirculalie worden librinelhrombt ,Igezol en veroofZaken daor doorbloedlngssloornissen. Beiangrllke organen zlln hlerbll de nleren, Iongen, hersenschorl en lever. Secundair onl51aal een acllvelle van hel librlnolytlsch sysleem, zodal men kan spreken von ean secund.ire fibrinolyse. Hel gevolg van dil proce5, de prlmalra coagulatio en de lacundalro librinolvse, is del de sioilingslacioren In een lOelier lempo verbrulkl worden, dan dal zll vervangen kunnen worden. Hel gevolg hlervan II woer hel onlsloan van een btoedlng. Fllc/oren welke kunnen bljdragen lot hel onillaan von Inlravosele stolling zijn: • shock • beschadiglng van weelsels met een hoge thromboplaltlsche actlvl­

teit, loalo long en prostaat • in de ye.105kunde: solulio placentae, vruchtwater embolle, 'retained

dead lelus' • endoloxine van Gram neg. bacterilln • bij anligeen' antilichaam reoctle De /herllpie van de Inlrayasele stolling bll een massale bIoedtrsnslulle is: • hep8rlnI5e.en • normale volume herolellen • slollingslacloren herslellen lver. bloedl

d. prlmelre flbrlnoly.e

Bij prlmaire librlnolyse beslaal er een acllvatle van hel IIbrlnolytlsche systeem, zond~r Inl,aYasale stolling. Sommige weelsels zijn rijk aan librlnolysellctlvalor, bllv. proslaat, long, ulerus. Bil Iraumalische beschadiglng van deze organen komt 8f een grole,e hooveelheld aClivalor In de circulalle, met als gavolg librlnolvse.

Andere oonaken van prhnalre fibrlnolysa kunnen zljn cIrrhosa en grote emotlonele str_ en andere .tlmuM van da adrenaHne sacratle. Bij cirrhosis ontatllllt anet flbrlnoiysia t.g.v. daflclentle VIIn de natuurlljke inhibitor of door sen vennlnderda ciaarance van da clreulantnda activator. Bij sen ongecornpllcserda fibrinolysis blijft het aantel thrombocyten normaal. Maestal bastaat ar sen comblnatie mat Intntilasala stolUng. Ter beatrljding van da prlmalra flbrlnolyse kan gegeven wordan: • EACA = epsilon amlnocaprole acid (amlno-capronzuur}; dlt I. sen

inhibitor van da activator, het rernt da ornzettlng VIIn pleamlnogeen In plasmlne

• traaylol; dit rernt da ornzettlng van plasminogeen In plasmlne en rernt ook de _king van plasmlne zeit

Hat EACA wordt het meast gebruikt. Beida lIoffan magen aileen gegeven wordan aI. Intrav8S1lie stoliing fa uitgeaioten, want onderbre­king van da sacundalre fibrinolysis ken ntlulteren In sen mall8ie thrombosa.

octlvette fl>tlnolytloch

q1teem

EAC,. -t--

pleomlne

I I I I I

octlv.tte coogulatla

avot"'"

I thromblne

I I I

--if--EACA

He",uine

II>rInogMn"4---IIb~!-I--+. Iblne-----.. flbdno .' ....... "'odukten I thrombi .lbfukPfodukten

____ --J_ - ----------I .

prim. flbllnolplo I I

Int""'''''' .t~ met oecundolro fI>rInoIyM

Wet te doen blJ ebnormeel bloedverll .. gedurende operetle

De meest algemone situatle Is die, waar de bloedlng beglnt t .g.v. een chirurgisch eccident, Intravasale stalling of een nlet gediagnostlseerd onderliggend stollingsdefect. Deze sltuelle wordl den verergerd door hel toedlenen van grole hoeveelheden 'slored bank blood' en mlsschlen ook van grole hooveelheden Dexlran. De eenvoudigsle en meast nultlge Iherapeullsche maelregel Is aanvullen mot vers blood. Want wal oak de oorzaak van helllbnormale bloedvorlies Is, de palient heel! bloed nodlg. Een wllnneer Vllrs blood gogeven wordt zullen In velll gevallen de daflclentles opgeheven worden. Naluu,lijk Is slollingsonderzook van Groot belang. Hel maesl eenvoudl­go onderzook omval: • Ihrombocyten aanlal • Ouick prolh,omblne tild • observalle van stolset naar grootle en slabllileil Daarnaaslls belangrijk (maar midden In de nacht nlel elilid ultvoo,baar, onderzook naar: • plasmafibrlnogeen • fibrinogeen afbraak producten (b.v. Elhanol gelation lesl' Een schematisch overzlchl van de laboraloriumultslagen bij verdun­nings-coagulopalhle, Inlrava58le stoiling en prima ire fibrlnolvse volgl hieronder

Ulfombocyl.n Nntol Ito'" groon.

PTI

faclor I

libllnoIyt. ICIIviIIlI 010""0111>11101, •

fib.lnogeen .Ib •• ok p<od. eth.noI gololion I .. t

v.rdunnlngs. co~uIo".'hitJ

v,,,I .. g<! klein

vorlongd

norma.

olablol

neglliel

/ntrwv.slJl. SloIi""

vo.laogd klein

vor1engd

vo.laogel

II.bIaI

1yoII'

pooIllel

prlmtln (ibrlnDly ..

normaa' mlnlmalll Ifwulg normeal

vo,I •• geI

lnele lyolo

_Ilel

'I. If oecundol •• ,ibfinofyH opgol.odon, doIn .. 1 hoillolsel ulllOflvolen.

De meest waarschllnlilke oorzaak van de abnormala blooding bll een maSS8ie tranefusla Is de verdunnlngsthrombopenie. De therapia hlervan Is vera bloed of thrombocytensuspensle. Een trombopenia komt oak voor bij intravaS8le stolling. Oak ken er een comblnatle ven deze twee besl8en. Besiissend zijn dan de laboratorla­tesls op fibrlnigeen efb.aakproducten. BII IntravaS8ie 8tolling zullen deza positief zijn, blj een verdunnlngsthrombopenle negatlef. Is er een Intravasale stolling aallQ8toond, dan moet de pal/ant geheparinlseerd worden. Een Indicatie over het al of niet bastaan van Intrav888le stolling wordt ook verkregen bij obeervatie van het Itolsel. In de eerate fase van de IntravaS8le stolling Is deze stablel, doch In de tweeda fase zal deze blnnen 1-2 uur ulteenvallen. Ook bij prlmalre fibrlnolyse ontstaat er een lnelle lyse van het bIoedltoisel In de testbuls. Maar de comblnatle van sterke lyse met thrombocytopenia en hypofibrlnogenemle maekt de aanwezigheld van IntravaS81e stolling zeer W8arschljnlijk. Is de PIT verlengd en zijn de andere ultslagtln norrneal, dan Is de blooding waarschljnlijk ontstaan door tekart aan factor V en VIII. Olt zal echter zelden het geval zl;n.

2 Longcompllcatlel

Er lljn tweelongafwljklngen, die na een maSS8le bloedtransfusie kunnen onlstaan nl. de zg. 'shocklung' an een ' pulmonary hypersensitivity reaclion·. De eerSle is de maesl belangrijkSle.

s . Ihocklong

011 Is een zlektebeeld gekenmerkt door een geleldelijk begin van hypoxemia. hyperventllalla en op de X-thorax symrnetrische vlekkige IonglnfUlraten. Het ken ontstaan 1-3 dagen postoperatief. Ue ellologle 15 nog noel geheel bekend. Een belangrijke component lijkt Ie zl;n de pulmoneire valculaire obstructie door Infusle van ongefillerde panlkelljes In hel bload. . Het filter In een gewoon Infuussysteem heeft een doorsnede van 170,4' . Moseley en Ooty gebrulkten na het eerste filter nag een tweeda. Per 10 kolven bloed verkregen zij nag B,6 gram flltraat. Het gelnfundeerde

••

bloed komt het eel'll ean In de Iongen. De Iongen kunnen dut beschouwd worden ais een rdter. Bovendlen neemt bIj het ouder worden van het bloed het eantel partlkeltjea met een doorsnede van ~ toe. OUt hoe ouder het bloed, des te maer komI er In de Iongen terecht. Belangrijke factoren In het voorkomen van dlt zlektebeeld lijkan te zlln het gebrulk van relatlef vera bloed en betere filtera.

b. pulmonary hypar.an.hlvhy raactlon

Dlt Is een overgevoellgheld ... reactle van de recipient voor beat.nddelen ult het donor-bloed. Het I. zeer zeldzeam en kan raeda ont.tlln na enkale units bloed. Er ontateat een Iongoedaem, aoms gepalrd met urticaria en eosinlphlie.

3 Hepltltl.

Een andere complicatle vln een bloedlrlnsfuale I. hepalltls. 01 frequenlle 811jgl naarmele er bloed van maerdere donoren gebrulkt 1.­Gelanen over het voorkomen vln PTH lpost transfusion hepatitis' zlln zeer ulleen~. Churchnl Davidson vermeldl del In Grool-Brlttlnll Mn geval van Iclerlsche serum-hepalilis voorkoml par 600 unlls. Chalmers deed In 1970 een onderzoek In de U.S.A., Wlarb~ h, 30.000 gevanen van Icterlsche hepatilis na Iransfusle yond bIJ 2 mll;oen mensen_ 011 komI near op 3 gavallen per 200 men88n_ De onldekklng van het Australil-antlgeen Is zeer belangrllk gebleken ler voorkomlng van serum hepatllis_ BII hel gebrulk van AU8lrelil-anllgeen vrll bIoed bleek hel voorkomen van PTH mel 30% te zijn vermlnderd. Een andere beiangrljke factor Is het gafTllTJa-globuline. Het Is nl. gebleken, del door het toevoegen van klelne hoeveelheden gamma­globuline aan tranSfuaiabioed. hel onllliin en de ernsl vln PTH significanl mindar Is (Katz' . Op dil moment is hel loevoegen van glmma-gtobuline lin al het transfusiebloed ' nog Riel uitvoerbear, daar de benodlgde hoeveelheld gamma-globuUne de beschlkbara hoeveeIheltt varr. overtreft. Oak hel cytomegillivirus kan ovargebracht worden mel Iranafualebloed en zou oak hepatills kunnen gaven (Prince'.

· .

4 Ver.chulvlng zuur-be.e evenwlcht

Door toevoeglng van de cilrealopiossing aan bloed dealt de pH van 7.4 tol 7.0. Na drle waken Is de pH varder gedaald tot 6.6. Oeze toename van de acldose onlslaal door de glycolyse van dexlr088 en de vormlng van laclaal en pyruvaal. Tagelljkerlljd s\llgl de pCO. van 40 tol 200. Bil messele bloedlrenslusies worden grole hoeveelheden ecldollsch bloed gelrenslundeerd ean mensen die vaak al acldolisch ziln door shock. De menlng over hel al 01 nlel loedlenen van alkallsche slollen wlssell In de Illeraluur slerk. Aan de 6na kanl baslaal de 'H.-S.-rule' (Howland­Schweitzer rule). Volgans deze regal moel na ladere 50 koll 44 meq NaHCO, gegeven worden. Oeze regal Is opgesleld zonder dal er een duldelljk onderzoek ean vooral Is gagaan. Aan de andere kanl onlraden Miller en Collins hel roullnemalig toedlenan van blcarbonaat. Zil keken naar het ellecl van massale translusles op hel luur-base evenwlchl bil acuul gewonde longe mannen (Amerlkaanse soldalen In Vlelnam). De verschulvlng neer de lure kanl bleak zeer wlsselend Ie lljn, zonder 001 OOarvoor een duidelilke redan aan Ie geven was. Mel neme was er geen signlficanl verschll tussen hel al 01 nlel baslaan van shock. Hel roulinarnallg geven van bicarbonaal lijkl dan ook niel nodig Ie zljn. Hel geven van blcarbonaal Is wei belangrilk bll hel beslaan van een ernsliga melabole aeldose, aangeloond via een arterlemonslar. Onder eon ernsliga aeldose wordl verslaan eon Base Excess)/ - 7 meq/l. Miller en Collins raden ean na ladere villde kolf eon arteria monsler Ie . . namen. Een tweede argumenl legen het roulinarnalig geven van bicarbonaal Is hel onlslaan van eon melabole alkalose. Hel begin-effect van eon bloedlranslusia is eon acidosfI (Bunkar). Hel uiteindelijkfl effect van mulllPflle translusles Is een mfltflbolfl a/ka/osfI. Hel cllraal an laclaal wordl nl. In de Krebscyclu8 gemelabollseerd en hierbll wordl NaHCO, gevormd. Een posloperalieve melabola alkalose Is te onlraden (MUler) omOOI bil eon alkalische pH de zuurslol-dlssocialie curve naar Moo verschuift. Oil naar links schulven van da zuurslol-dlssocialia curva heeft 101 gavolg dal de alllnllelt lussen O. an Haemogloblna loeneeml. Oaardoor wordl In de weolsela mlnder O. algeslaan. De pallenl moel zlln cardiac oulpul

I

\

vorllogon. Kan hlj dit nlet, dan daalt do pO. In de wealsels an ontstaat ar een weelselhypoxaomle. Een alkalische pH Is nlel ullsluhand da OORaak van hal naar links schulvan van da zuurstol·dlssoclatlacurva. Ook bolangrljk zqn hel ontslaan van hypothormlo an eon alname van 2-3 DPG In da arythroclaten. Hal 2-3 dlphosphoglycaraal daalt naarmata hal cllraal­bIoed langer bewaard wordl. Hlantoor naomt de a"lnltalt tussen O. an Hb too. Da alname van hat 2-3 DPG In chraat-bload I. aen baalaand lall. Ean hypothermia I. bij vete translusies moellljk ta voorkoman. Wat wei voorkomen moat worden Ie eon postoparaUave allialose.

6 Cltr .. t Intoxlcatle - Hypocalcaemle

8ij aen langzame Iranslusia van cltraal-bloed zljn ar welnlg problamen. Hel cllraal is vrij dlffusabel en wordt sneI gametabollseord In da Krebscyclus. Na Inlusle van cllraal-bloed Is er een tqdelljke signlficanla reduclla In da concentratie van geioniseord Calcium In hel serum. Maar 10 mlnuten na hot boiiindlgen van de translusie IIljgt da lon-concenlratla tot vrljwel de normale waarda IHinklel . Het endogene Calcium kan snal vrlj gemaakt worden om eon deplelie In hat serum Ca aan te vullen. Door da mogelijkheld tot soolle melabollserlng van grola hoovaelhaden citraat In de Krebscyclus komen citraat Intoxlcalie en hypocalclaamle W8arschijnli;k zeldan voor. Wei kunnen zlj eon rol gaan spalan wannaor de transluslesnelhold groter wordl dan 600 ml par 6 min. Ook baalaat er gevaar voor ophoplng van cltraat bij aan ve,laagd malabollsme gedurendo hypotharmle an blj leverzlaktan. De $ympto~n van een cllreat Intoxlcalle zijn dla van aen cardiale depress"'. Er onl81aal 88n hypotensle, eon klalna polsdruk, tarwijl de CVD an de aind·diastolische druk In de IInkar vantrlkel sUjgen. De clrculatolra deprassie Ie secundalr aan da binding van hel geionlsoerde Ca door citraot. Da afwljklng dla op hat ECG te zian Is bij een citraat intoxicatie is dan ook die van 88n hypocalclaemla, 01. een verlengd OT loteTVa/. . Hel toxisch e"act van citrast wordt volledlg voorkomen door voldoanda Caelum zouten te gaven. Do menlng over hat toadlenan van Ca varloert slork. Sommlga auteurs bovalon aan Ca alleon op Indlcatle ta gevon.

Andere geven 1 gram Ca ·ne ladara tweeda of darda kolf. Er zlln geen duldolijka argumenlon om ala routine Calcium legan een cllraal Inloxlcalla la gavan. In enkala silualles is <iiI wei varalst nl. blj een 8xtracorporala circulalia, &en wlsseltransfusio bij pasgoborenan an wanneer ar bll muilipoia snalla Irensfusies 08n clrculalolra collaps onlsl.aal . Ook is hal aan la bevelen billevarzioklen en hypolhermla. In de Ilalsla sllultia kan nl. da hyporkaliaomia dia bij hypotl\armla ontslaal de clrculalolra dapressla I.g.v. hypocelclilmla varslarkan. Ca·zoulan kunnan gegevan wordan els Ca·chlorida of els Ca-gluconeel. Hal molecuulgawlchl van Ca·chlorlda Is 111 en por gewlchlseenheld beval hal 37% Ca. Hel nadeal Is dal het da vanen Irrlleert. Hal Ca·gluconaal vardlenl daarom de voorkaur. Hal molecuulgewlcht hiervan is 448 an beval 9% Ca.

8 HyperkaUaamle

Hal gehalla aan Kalium In het sarum is norrnaliler 4 meq/l. Wordl bloed bll een Ilge tempertltuuf bowaard, dan Ireedl Kellum uit de arythroclalen. Na 21 dagen Is het Kalium gehalle In hat donor-bloed l08gonoman 101 25·30 meq/l. Bil aan snalle Iransfusia van vaal oud bloed kan een hyporkaliaamla onlslaan. Hal gavolg hlarvan Is weer hal oplroden van arythmleiln on lans10lla een hartslUsland. Facloren die kunnan bl;dregen lot hal onlslaan van een hyperkaliaemle zl;n skalelsplarboschadlglngen an hypovolaemla (LeVee) . Door opwarmen van hal bloed voor tranafusle gaal het Kalium weer terug In da arythroclelen. Belangrijk bij een massale bloedlransfusle Is dan ook hal gebrulk van een bloedverwarmlngsapparaat. De ECG Ifwi;klngan die blj een hyparkallaamle onlslaan zl;n kflinmer­kend an van dlagnosllsch belang: aan verbreed DRS complex an aan hog" spits" T top. In da prakli;k zou een hyporkallaamla zak!en voorkomen, an Iharapia wordl ook aileen op Indlcelle gegaven. Door hat toedianan van Ca-zoulen wordl da werking van Kalium lonen op hat hart geantago­neerd. Ean andara mogell;kheld Is een glucose-Insullne-Infuus. Dit veroorzeakt een K-ahlft In da cel. Ook blcarbonaat In aon h08voalhald van 160-300 meq geelt aan K-ahlft In de cal.

7 Tomporotuurdollng

jdons operellols do Ilchaamslomperoluur meoslal reed. onkalo greden lagor dan ondar normale omalandlgheden. Toedienlng van koud bloed geefl aen verdero dallng van do lamperaluur. Deze dellng ven lempereluur veroorzaakl posloperatief 'shlvarlng'. Hierbll Is de 0, consumplie verhoogd on moel ook da cerdiac oulput ltiiuen. BII een marglnala cardiaie functie II dll een ongewaosle ailuelie. Door hel opwarman van bloed Is dlt 'shlvaran' la voorkomen. Hal opwarman van bloed haeft daamlast nog andara voordelan. Hal I. belangrljk bij het voorkomen van een hyperkallaamla an bovandlan beslaal er mlnder kans op een chraal Inloxlcatla, doordel hel cllraal melabollsma nu nlet vartraagd II.

8 Onvoronlgbaarnold van blood

Onvaranlgb .. rheid van bloed manifoslaert zich goduronde imaoslhesle vaak als aen onvarklaardo hypotansie. Hot Is van belang hieraan la dankan als de hypolansia niat door &en andaro oorzaak kan zllll! ontslaan. Er ontstaal hat beeld vall aon Intravosalo .tolling an aon tweeda symploom, dal duldelljk wordt gaduranda een oparalie Is aen abnormaal bloadvarllos. Wannaer godacht wordt aan onveranlgbaarheld van hel bloed, moel direct hel nag reslarande blood varwildard wordan an bewaard voor laler ondarzoek. Tar beslrljdlng van da Inlravasale Sloiling moel de patiiinl gahaporlnlsaerd wordan, ook als ar nag gaen abnormala blooding Is onlslaan. Da nlerfunclie Is In cilt Iladium zaer belangrllk an avonluael kan aan losldosls met aen dlurellcum gagavan wordon.

9 l uchtombollo

Bil zaer sool trensfunderon, vooral wannaer flossan mel ovordruk­Maidon gabrulkl wordan, kan gomakkelilk aen luchlombolle onlslaan. Kanmorkand Is: hoI zgn. molanradgarul. In da hartslraek IMillwhael­murmurl . Do bloeddruk deall, polsfrequantla stllgl avenals de CVD. Da halsvenan ziln gasluwd. Er onlll .. t een dyepnoa an cyaoosa.

. Hal Infuuesyeteem moel diract afgaklernd worden an de potlint wordt

gelegd op de IInkel'2ijde In aleile Trendelenburg (de VOBlen omhoogl . In dele hooding blillt de lucht In het rechter hert hengen. T evens wordt 100% D. g&geven. De Iechges-loev08f moel geslaakt worden om te voorkomen det de luchlbel groler wordt. Immers mear Iechgas ult hel bIoed verYengt mlnder N. ull de luchtbel. Via een V8flB cava catheler ken getracht worden lucht uit hel hert Ie aspi.eren.

Hertetllatend

Treedl tijdens of na een messale bIoedlranafusle een hartatllatand DP, dan kunnen een aantal factoren van belang Illn. Dit zijn hyperkallaemle, clUaal Intoxlcalle, hypocalclaernle, acldose en hypolhermie. In de measle gevallen lal er spraka zlln van een comblnalle van dele facloran.

Ult het voorgeande blilkt det vele complicallea mogelijk Illn bll een massale bloedlransfusle. Een aanlal daarYan zijn Ie voorkomen. Belengrljk la een goede monilorlng ven de pallent. Een leesbaar ECG maakt een vroege diagnose van een hyperkaliaemie en een hypocai­ciaemie mogelljk. Het gebruik van fijnere bIoedf~lers lijkl belangrijk Ie l ijn bij hel voorkomen van longcomplicalies. En ook hel geven ven verwarmd biDed heefl duldelijke voordalen. Hel rnakkelljkst Is hel gebruik van een bloedverwarmlngsappa.aal. Overdruknaalden hebben als grool nadeel dat de kans op het ontstaan van 88n luchtembolie reiatief groot Is. In een ldeale altuatla kunnen frequent arte.lemonstera genomen worden ter bepaling van het Kalium gehelle an kan een 8Ventuele melabole acldose In een vroeg atadlum gecorrlgeerd worden. En wanneer men over veal vera biDed zou kunnen beschlkken, zouden de measle stoHlngsstoornlssan voorkomen kunnen worden.

Bunkor. John P.: Metobolc: effects 01 bIoodt .. ",IuoIon. A_thMIoIogy~. 19!iO.

C"" ....... T. C.; Altor. H. J .: M .... _t 01 Hvmt>tometlc c.rrior 01 the hepetltlo· .uocIoted CAut .. ,101 .ntIgeen. New EngI_ Jourrlll 01 Medclnl 285: 813-1117. 1971.

CoIlns. J . A.; Simmono. A. l.; J ...... P. M.; It II: The .cld-bo ... t.tuo of..touolv wounded combot cHU.h ... : A_h.tlon with Itored blood. Ann. Surg. 173: 11·18. 1971 .

Gillel, I. D.; et .1: The Effect 01 tronsluolon on the oxygen IlllnIty of the blood 01 petlenlO undergoing cerdlopuhnon.ry bypell. Br. J. AllHllh. 44: 224-5. 'Febr.19n.

Goldlner. P. l.: New concept In the edmlnlotr.tlon 01 bonk blood. CIn. A_th. 8: 64·87. 19n.

Hinkle. J. E.; Coopermon, l. H.: SOfUm ionized calcium cheng .. loIIowIng cll .. ted blood t .. noluolon In ...... thetl.ed man. Br. J . Aneelth. 43: 11OB-1112. 1971.

K.Il. A.; Aodrlgue •• J .; Word. A.: POIHronllulion hepetlti'l • effeet 01 modified gemmo globuNn.deIed to blood In vitro. New England Journel 01 Medicine 285: 925-932, 1971 .

loVoen. H. H.: Schetmon. B.: Fl •. G: The conooquence 01 repeoted Inlullona 01 polOnium In .cut. compo .... ted hypoVOlemia. Surgery 47: 364·387. 1960.

lim. A. C. Jr.; ot II: Plat.let rooponoo .nd coogulllion chengoo lolowlng mlllhIe blood roplocomont. J . Trlume 13: 577·82. July 1973.

lomento. C.;.t .1: A re,ovilullion 01 mouIve blood replacement. Cln. AnI .. th. 9: 33-42, 1972.

Mc Conn. A.: ot .1: The rooplralory lunctlon 01 blood: tro",luolon.nd blood lIoroge. AnOlthosioiogy 38: 119·21. Fobr. 19n.

MPler. Aon.1d D.; Complleotlona 01 masolv. bloodtronllullonl. Anollhoolology. July 1913.

MMIer. A. D.; Tong, M. J .; AobbInl, T. 0 .: Effectl 01 molllve t .. nolullon 01 blood on Icld·bo .. bolance. JAMA 218: 1182·1785. 1971 .

MMIer. A. D.: Tho oxygen dilloclatlon curve _ muhlple Irl",IUlIono 01 ACD blood. CIn. An,,"th. 9: 43·52. 19n.

Perkins. H. A.: POlloper.tlvl coogulotlon doleclO. Anolthoolology 1988: 468-484.

Prince. A. M.; S.munool. W.; Million, S . J . : A IOrologlc lIudy 01 cytomog.lovIruo Inlectlona ""OClated with blood tr.",luoIonl. Now England Joumll 01 Med~ clno 284: 1125-1131, 1971.

Ayen. G. M.; It II: Problerno In blood coogulatlotr. CIn. Anooolh. 9: 15-100. 18n.