ts en iso 50001_tr.pdf
TRANSCRIPT
TURK STANDARDİTURKlSH STANDARD
Ts EN ıso 50001Şubat 2013
lcs 27,010
ENERJi yöNETiıvı sisrrıvıı-eni _ şARTLAR vEKuLLANlM içiH xıı_avuz
Energy management systems - Requirements with guidancefor use
Ts EN Iso 5ooo1 (2o13)siandard! EN 5oo0] (20]]) standard ile biİebn aynl oLUp Avrlpa Eekiroteknikstandadizasyon Komitesi'n n (CENELEC. AVenue Marn]x i7 B-] 000 Bfusse s) i:n]y e basllm]§llr.
Alrupa standadlaan n he.ha.a bir şekilde Ve herhangibir yola tum kullanüm haklan Alrupa ElektıoGknrkslan;ardjzasyon Komiiesi (CENELEC] ve üye ülkeerine atiir TsE kana yla cENELEcden yazllj zn
"hnln-^. Z n cooahl'Jr a2."
TÜRK STANDARDLARl ENST|TÜSÜNecatibey Caddesi No.'1 1 2 Bakanlıklar/ANKARA
ia:]iis]:|]-A:]L!1;]l]i.;fiiİl:l,:,j;-l!! l slni.-:|]l] |] i_ li!s,':f]ıl i,] ]il,.lA\ iı' -"] :i: Jİ;l ü,]_- ]
a|]iai]!]tiiEl]a]'l!ia.;\:]lii',/i-a,aAsüıi]],:'.jl]al]ii-jl,:!ai.1.1r,:]]:],:s!ıliflF|] ]i,i:ll]]:.= n r] j, .. 1 ,.,r.ır!irrr]l
Pi9^T!ü] ]"|!t Ve Uygu]ama},a dayanl]arak hazllanmş o]an bu standaıdün Zamana ortaya çlkacakge.şıeVe'jeğ1,1 i!/ee (\oJ,-ıas' -j-.-, oO_q-ıOan g|.|er- üoJltlJr leİ.le,-, ]eSLa.oalon_Jo-]a1-1ası^oa /a s .asl 'lJ, a\ca. .lar F - sı ; . - _-ze ı . tı e]e. ı Ja eoeıiz
P,i":!!9"ld o]!slü-rran /htısas Gn]bU !yesi değeii Uzman|ann emeklerni tasafllar üzer].de görlrşJerinibl0 meK s! ei]yle yaldlmc o]an blm, fumu Ve o,el seklor k!ruiuşaı le k,Ş lerın değel]i-katkilarrnişl]kran]a anal z.
Kalite sistem Belqesi. alaİ /. ı,z-eı se.-oI e.r06 '.a.r'e, gösle.e. . --L UtlJ. -S'a-oa,olaj ra J,g-- a a,..,,..raa, ;,.--J-oJ -stla.al nran
s]stemlerni Ts EN lso 9OOO KalteVerilen be]gedir,
Türk standardlarlna Uygunluk l\rarkasl (TsE Markası)
]İa"[İn,::,.__1.:"r Veya a..r]ba]a]]na konUIduğL] m;iLar]n Veya h zmetin iai Tjrk staidard na ürygunod"ö,1L ./e İa_-|.e ve,a.lz-e-,e:g,,or oroole- o-ala i,.iq.o" ı.-i Süa-o;cu.. !,J:IlsJnLngalant s a hnda olduğürnu fade eder.
TsEKKriteİe Uygunluk Belgesi (TsEK l\rarkasl KuIIanma Hakkl)Krtere Uygunlürk Belgesi Türk Standard]an bllunmayan konu]arda frmalaın ürünlerrnn ilgi]i ulus]aralasrstandard]aü benze]] Turk standardarü d ger t]lkeler n m lli standard arl teı<n t iierair. esas allnarak TürkslanOaTül]a l Ensl]tü5Ü talaf]ndan [.abür] ediIen Kalrte Faktor Ve Değerler]ne uyoUn]uğunır belirien Veakded]len söz]eşrne ie TSEK Markasl kı]llanma hakkü Veri]en firma
"oina aır"n;;ln Ve üzerinde TsEK
|,/]arkasl ku]laniacak ürünlerin tcari Markasl cnsi,slnfl tipi Ve türünü bel;;;g;;;;lik süresi bllyrl olanbelgedjr.
DIKKAT!Ts |sa'eL| \e ya -oa ye alal .J/ .ek barlla l_e- rs 4600 9lo]. ra_-,. -.retl|00ne dai- -|elci-, be/a,.]l lraoe eoel Türk standardl;fl EnstjtüsÜgaranti söz konusu değjldir.
Tü* standard İa lyguntaraflndan herhangi bİr
Standardlar ve standardi.asyon konusunda daha geniş bitgi Enstitümüzden sağlanabiIir.
TüRK STANDARDLARlNlN YAY|N HAKLARI sAKLlDlR,
i]..ü ar:l. ]:ia._:i l ].r aa i]J|il. -:a:ili-:r - A,.]..i]|.9.iLs|l-jN iiLi|l|.",: -,. .!i!.:l i]|,lL.1.11!i]!la)]i!;.:aai..ı]:ll-al.,..:i!a] ill.iri: s i]:_j]il_aiiılsa. !l!l1,r-.a.: ]_.ar':a_.ııı:e-ı..: _- iı
lCS 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001/subat2013
ön söz
- Bu standard, cEN taraflndan kabul edilen EN lso 50001 (2011) standa.dı esas allnarak, TsElVIühendislik Hizmetleri ihtisas Kurulu'na bağlü TK29 Yönetim Sistemleri Teknik Komitesi'nce hazlrlanmlşVe TsE Teknik Kurulu'nun 21 Şlbat 2013 tarihli toplantsJnda Tü* standardl olarak kabu] edile.ekyaylmlna karar Ver]lmiştir.
- Bu standardda kullanllan bazl kelime Velveya ifadeler patent hakiarlna konu olabilir Böyle bir patenthakklnln belirlenmesi durumunda TsE sorumlu tutulamaz.
TaRKslANDARDLAiilN N TEL F t]AKKll st,YE .iTİiR- STANDARD]N EU NÜsHAslN]N KI]LLANIM lNj l st lAllAtiNDANÇiMKo Ç]i EN,Io Va BE ioN sAN VETjc- A.s (ADl,atMAN SUBES ) A VERiLM]saR BAS|LMA TARil]i ] 0,01.20l4
Nh^enrN AiRaÖ i]ML]fAlJA li nRAs Fn lFMF
lcs 27 010 TURK STANDARDl Ts EN lso 50001 ubat 2013
içindekiier
İ ıl(r -s:iEiTaa !rra.]!nii|] ı a! l]jsl!,s ı]:] |i!l|]l|i lj:i|l isi:r]iAa : j:I(,lii:J.]l'j...]i.l]iE.i.t§r.i:].Tii.tsiAl]liAlı.:j!LsE
lCS 27 0,10 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001/slbat 2013
Enerji yönetim sistemleri - Şartlar ve kullanım için kılavuz
0 GirişBu standard n amacl kuruluşlarln; enerji Verimlil]ğ, kulianlm] Ve tüketimi dahi ene.ji perforr.ansününiyieştir lrİesi için gerekl olan sistemleri Ve prosesleri olü]Ştu.abilmeslni sağlamaktll. Bu standard, enerjin]nsistematk yönetim Vasltasüya sera gazi emisyonlar le diğer ilg]l çevresel etkierin Ve enerji ma]iyet]erininazalt lmaslna yol açmayl amaçamaktad r. Bu standard; coğraf. küLtüre Ve sosyal koşullala bak lmakslzln,her tirr Ve büyüklüktek kuru]uşar Çin uyg!lanabilr. Uygulaman n başanSl, kuruluşun tüm seviye Vefonksivon arünln öze likle de üst yönet min taahhü]düne bağlld]r.
Bü.] standard eneıi yönetim sisteminin (EnYs) şartlannü belirtr. KUruluş bu standardl esas alalak, ilgili yasal
Şart]al Ve önenrli eneıi kulanüm]n da göz önünde b!l!rndurarak enerji politikasln olL]Şturur Ve uygularhedefeTni amaçLannl Ve eylem planannl ortaya koyar EnYs bir külru uşırn; politikadak] taahhİtlerin yerinegetrmesini, enerji performanslnl ]yjleştirmek için gerekl önlernleri alr.asnl Ve sistem n bu standardlnşaatlaına UygırnluğüJnüJ göstermes n sağlar. Bu standard, kü].uluşü]n kontro ü altündak faalüyetlere uygulanlrVe standardIn uyguamaslj sstemin kompeksliğ dokümantasyon hacm] Ve kaynakial dahil kuruluŞUn belrlşartlann karş]layacak şek lde uyarlanabiir.
Bu standard, Şekj 1de göster]ldiğ] gibi Planla, Uygua, Kontro et, Önlem al (PtJKo) sırrekli y leştirme
çerçevesine daya dlr Ve enerji yönet m n klrruluşun günlük uygür amalar nln çine allr.
Not- Enerj yonetmi bağamlnda, Planla, tjygula Bontrol et Önem a (PUhÖ] yaklaşlmnln ana hat]anaşağ daki gibi Verilebilir
- Planla: Enerjigozden geçirmes n] gerçekleştir; eneli perfolmansln, kuruuş!n eneaj poitkasl ieuyumlubir şekilde y leştirecek son!çlann oluşmasl için gereken enerji referans noklaslnl enerji performansgöstergelern (EnPG'!e0. hedefler amaçlar Ve ey|em planlar]nl olt]ştur,
_ lJygulai Ener]i yönet]mieylem planlannl uygürla,
- Kontrol et: Eü1erj po]]tikasl Ve hedeflerne gore ener]i performanslnl belirleyen prosesleri Vğ krit]kişlerı,]]ere ait karakteristikleri rzle Ve ölç, son!çlar rapor et,
_ Önlemal: Eneri performansl Ve EnYs'nin süreklr iyieşt ri]mesi çnönlemeral.
l tj,lüi j]:l]-]A:iDlA: N N üE| n- sİANı.tRL]j:] E! l]L]siAs]i]r]ılKca[lEi]io\,]E9alc|]sAi!,'/fi]a,!.süAa','iılA],]si]ats].5,ia?|fuljsij|r EAslE!.-lARli -ı.ı]:a].1
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl TS EN So 500c]iŞ!bat 2013
Yğ€aamin gdzae.
İ:leme, irlçre ve 3Eiaz
Şekil 1 - Bür standard çin eneli yönet]rn s stemj mode r
Bu standardln dUnya Çaplnda uygulanrnasl mevcut enerii kaynaklaa nln daha Vel mli ku lanl mas na aekabetgücünün art r]lmaslna, sera gazL ern syonlarl Ve diğel ]lgi i çevresel etkilerin aza tllİnasüna katk da bulunul.Bu siandard kUllanl]an enerji iürler ne bağ o]maksüz n uygUlanabilr.
Bu standardi bir k!ruluşun ener]i yönetim sstemnn be gelend rilmes, tescilj Ve s]steme uygunluğ!nkuruluşürn kendisi taraf ndan beyan rçn kullanüablil, Bu standard enerji performansü içjn kurulusun enerjpoIitikaslndak taahhütler] Ve Uymakla yürkürn ü olduğu uygu anabilr yasal ŞartarVedğerşartlan. otesindekesin Şartlar orlaya koyü,.az, Dolaylslya, benzer iş erİ]el] gerçekleştiren ancak farkll eneri pefo.rİans nasah p ki kululuşun her k s de bu standardln şartlal na uyabiil.
Bu standa.d {so yonetim sstemerinn odak unsurlarü üzerjne küJluludur Ve böyleljk]e özellkle ]So 9001 Velso 14001'le ust dürzeyde b r uyumluiuk sağ]anmüştlr.
Not Ek B, bu standard i]e lso 9001:2008, lso 14001:2004 Ve lso 22000:2aa5 araslndak bağantüygöster r.
Bir kUruluŞ bu standardü; kalüte. çevre, iŞsağlüği VegüVenlği ile ilg]l olanlar dahi d ğel yönet m sistem]er ylebutunleştiarneyi lercjh edebi ir.
1 KapsamBu standard bil kuru uşun enerj Verim ]Lği enerj kujlanlm] Ve tirketrm ni de içine alan eneaj perfotmansünlnsürekl iyileştirilmesi konusunda sistematk bir yaklaşlm izlemesini sağlayan bir eneıi yönetim sstemnnol!şturulmas|, uygulanmasü sürekiliğinin sağlanmasl Ve iyileştiri]rnes i]e jlgi i şart an kapsar.
L!g!n§ırzlul]a., dajğ]io..nnzr:jc' ve ö.aeyi.i faaıiyet
b!lunan; olÇme, dokürnantasyon Ve rapoalarna, donan münplosesler Ve personel i]e ]lgii şartlar dah l enerj kulanlmü Ve
Bu slandard enerj perfornrans na katkldatasanml Ve iedariki Uygulama an. s]stem]er,tüket mine uygulanabjl r şartlan beliatir
?
lCS 27.010 TÜRK STANDARDI Ts EN lso 5000,1/Sü]bai 2013
B! standard, enerji perforrnansln] etki]eyen Ve kuruuş tarafündan izlenebilen Ve rnüdahale edilebiien tamdeğ skenlere uygu anabilir Bu standard ene.jiye i]işkin özel perioarnans kriterlerinj belirtmez
3! Standard bağln]süz olarak kUllanllr.ak üzere tasarlanrnlşt]T, ancak dğer yönetim sstğmleri i]euyumlaştün]abilir Veya büiünieşt rebilir.
Bu standard beyan ettiğ eneıi politjkaslna uygürnlü]ğunu sağlamak Ve bu uygUn]uğtr diğerle.ne gösterrnekisteyen her tül kuru]!ş icin uygu]anabilir. Bu uyg!n]uk, kuruluş!n kendrsjn değerlendirmes] Ve kendiuygürnluk beyanlya Veya enerj yönetim sistemin n harici bir kuruluş talaflndan begelend rilmesiyle teyitedilir
Ek A'da, bU standardln kul]an ml rle i]giji bi]g amaçll b r k lavuz Verilmiştir.
2 Atıf yapı|an standard ve/veya dokümanlarAtüf yapllan herhang] bjr standard Veya doküman yoktur. Bu rnadde, madde nü]maraland .masünrn diğer lsoyönetim s sterİ] standard anyla aynl ka masü için dah ] ediLm şt r.
3 Terimler ve tariflerBu standardln amaclarl baklmlndan aşağüdaki teT m el Ve tarifer uygulan]r
3.1 sünlrlarKü]ruluş iaraflndan tanlmland ğl şekl]yle fizikse slnldal Veya saha s]nlr]ar Ve/Veya kuru uŞla giLi s nlr]al
Örnek: Bir kurUluşun kontrolt] alhnda b! unan bir ploses, bil proses er grürbür, b r saha, kurUl!sun tamamü,çU6 say !a:aila
3.2 Sürekli iyileştirmeEne.j performansl Ve enerii yönetir. sistemin y eşt rmeyle sonuçlanan sürekll teklar eden proses
Not 1 - iy ]eştilme ]çrn hedefler o]uşturma Ve flrsatlaa bUlma prosesi sürekli b r plosestir
Not2_ sürek]i y]eştirme kUrü.]luşun enerj polit kas yla tuta.ll brr şeklde, genel eneıi pedolmansjndayileşt rmeler sağlar.
3.3 Düzeltmesaptanmlş bir uygunsuzluğu (N,Iadde 3 21) odadan ka]dlrmaya yönelik faa|iyet,
Not - lso 9000 2005, ]\,4adde 3 6.6 dan uyarlanmlştlr.
3.4 Düzeltici faaliyetsaptanrn ş bir uygunsuzluğun (Madde 3.21) nedeniniortadan ka]dlrmaya yönelk faa]iyet.
Not'1 _ uygunsuz uğun b rden faz]a netteni olabilrr,
Not 2 _ Düzeltrc] faa liyet ieklar oluşmayr engellemek için uygu anlrken onley c faa]iyet oluşmayl engeilemekiÇin uygUlanla.
Not 3 - lSo 9000:2005 Madde 3.6.5'ten uyarlanm ştlr.
3.5 EnerjiElektlrk yakltlar, buhar lsr, baslnçll hava Ve benzeri diğer kaynaklar.
Not 1 _ Bu standardln amaçlai bak]m]ndan ener]i; yenienebi]ir enerji dahil sat n allnabilen, depolanab lenşleme tabi iutulabilen, donan]mda Veya br proseste kullan labilen ya da geai kazanl]ab]len çeŞitrPneüll1_, e- 1i ifade ede,.
Not 2 - Enerji bia sistemin, harici faa ryet üretme Veya iş yapma kapasites] olarak tan rn]anabilir.
3.6 Enerji referans noktaslEneıi performanslnln karşllaşt n]masü için temelolUşt!ran nicelreferans/referanslar.
3
a t]ill :ia;i]aiF,i]],:P ül |i l E L:l HAlni: i3fYil,]]§!lA\ajaa]:a:]tia 9.-.!]ıiİ]],i!L|AN.]i aN .ji |!r1:]iD4|i]jLl1:l]!tl!iil]f.Dtlclisr|]r,ili]AsiAlii,:lrAr]sJi: EAs i1,1n İAE i] ]aa ]:]]]l],]:lü]einr.:
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN ]So 50001/Şubat 2O13
Not 1 - Enedi ıeferans noktas], belirti]en brr zaman periyodülnu ifade eder.
Not 2 - EnerJi . referans noktas , eneıi kullan mrn Ve/Veya tüket mini etkieyen değrŞken er k!l anülalak.ormalze edülebihr örnegln ürel m seviyes , de.ecj-gun (d]Ş odam ","jtlio,i"u.
Not3-Ene,ji referans noktasl: eneıi tasarrufu hesap]an rke. ene.j performansün ıy]eştrme faaliyetleri!ygulamalafln]n öncesi Ve sonrasl için bir referans olarak da kulanılır
3.7 Enerji tüketimiSağ]anan enerj rİrktan.
3.8 Enerji VerimliliğiBir faal yet, mal h zmet Veya enelj] ç kt sl ie bir enerji
ÖrnekI DönüSüm Verimliliği geaekli enerji/k!ilanlanene.jilişletim için kul]anrlan eneai
Not _ Hem g ren hem de çrkan ener]i m ktal Ve kajite açüslndan aç]kça be]irti]meliVe ölçülebi]ir olmalldir.
3.9 EEerji yönetim sistemi (EnYs)Eneq po]ütl'asü ve hedefern olustLrmal Çn birbireriyle bağ]antlll veya etkileşen öğeler g.ubu ve buhedeflere uiaşrnak için proses ve prosedıırler.
Uyg!rlanmas] Ve ene4i pe.formanslnda yrleştirıneler
Not- Ekibin büyüklüğü kuruluşun ölçeğl,.yaplsl Ve mevcut kaynaklar]na göre belrrlenrr. Ekip br kişidenolUşabi]ir(orneğin yönet]m temsilcisi).
3.11 Enerji hedefir^l llllri :!"! politrfusln. ıyrleştlrlmiş enerji pefolmansü açls]ndan yerine getirmek üzere duzenlenen,t]e rt ]rn s son!Ç Veya kazanim
3.12 Enerji performanslEnerjj _verimliliği 1Madde 3 8) enerji kullanlml (N,4adde 3.18) Ve enerji tüketimi (Ivladde 3.7) i]e i]gilio çülebi]i sonürÇ ar.
Not1- Eneıi yönetim s]sternlerr bağlamlnda son!çlar; kurulUşun enear poItikası hedefIeri. amaçjan Ved ğer ener]i perforr.ans şarllarina gore ölÇllleliiir.
Not 2 - Enerj performansü, ener]i yönetim sistemi performanslnln b r bi]eşenidir.
3.,l3 Enerji performans göstergesi (EnPG)E-ö,. oe,1o,-ans ,l ı kL.-l_ş tJrafl^dar ıaı n|a"ar i.ce. oegeri Le,,a o çJsJ.Not - EnPG ler, basit bir ölçü, o.an Veya daha kompleks bir model olarak ifade edilebi]lr.
3.14 Enerji politikasl
f l]li.11l;flii j*.mans] ile ilg.liolarak ü.]st yonetimitalaflndan resm şekrlde ifade edilen genel nüyet]e.i
Not- El_erji po]lt*ası; faaliyeiler için Ve enerji hedef]eri ile enerji amaçlar nln düzenenmesi konusunda bi,çerçeVe sağ]ar,
3.15 Enerji gözden geçirmesi]yileştrrme flrsatlannün belirlenmesini sağlayan veriler ve diğer bilgilere dayanla,k kuruluşun eneıpertormans nün tespii edilmesj
4
i]_!:: saAi]|]:r.] rl_! \ xT:li -.i(i ]ıalL]ı -r s _q.]a,l.i] l] a ] l]l;|]İA:.ı]l] |iL.] liı l]l:z|] la[ ,1!:a l]]i;|l]i]]iıi|(..l1.]]l.] ılt..]l]].A.i !]! l. l ı irD].],.ü,lr l.ii:s;l,rl,:s..ıl: ..j]|i.:;-:i,:-'ı;:'].i:i- 'ılli.Ii:::
girdisi a.as]ndak oran Veya djğer nice] bağlanh.
enerji, çüktl/gi.di, işletim rç]n teorik olarak öngört]]en
3.10 Enerji yönetim ekibiEneıi yönetm s sten-]i faa]iyetlennin etkin olaraksağ]anmas]ndan sorumlu kişi/kişiler.
lcs 27.a10 TÜRK STANDARD] Ts EN lso 50001/Şubat 2013
Not _ D ğer bö]gesei Veya ulusa] standardlarda, ene.ji boyü]tlar ya da enerji profi]inin beli enmesi Vegözden geçiri mes gibi kavramlar ene4 gözden geçjrrnesi kavranr çeaisinde yer a r,
3.f6 Enerji hizmetleriEner]in]n tedarik Ve/Veya kullanlm le ilgi]i laa yetler Ve bun]al n sonuç an
3,17 Enerji amacİKUrulUŞa ya da bölümlelne uygulanabien, enerji hedeflerine göre oluŞturL]]an Ve bı] hedeflere uaşmak ÇndOzenlenmesiVe kalş]lanmas gereken aynntll Ve ölçOlebrl a ener] performansl Şartl
3.18 Enerii kullanlm|Enerjinin sağ anr.a yolu Veya şek i
Örnek: Hava]andllma. ayd]n]atrna. lsltma soğutma nakliye pToses er üret m hatlar],
3.19 İlgili tarafKlrırluşUn enerji peforn,ansl ie ilgili Veya enerj performans ndan etkienen k şiya da glup.
3.2o iç tetkikŞa.tlaIln ne ölçüde ye.ine getilldğni beirlenreye yönelik dell elde edimesini Ve bunann objektif oalakdeğedend rirnesinr amaç]ayan sistematrk bağlmsüz Ve dokümante ed m s proses
Not _ Daha fazla b lg iÇin Ek A ya baklnlz,
3.21 UygunsuzlukB a şartln yerine getirilrnemesr.
[]so 9000:2005 Nladde 3.6.2]
3.22 KuruluşKendisine ait fonks yonlan Ve idares olan, eneriisinin ku]lan ml Ve tuketirninin kontrolalt]nda bulundUrUlmaskonusunda yetkili bir mercisi bulunan tüze kiş lği olsun Veya o]masün, resm Veya öze], ş rket, anonim ş rket,firma, işletme kurum Veya ensttt] ya da bunial n bir bolürnü Veya birleş m
Not - Kuruluş b r kiş Veya bir grup olabiir
3.23 Önleyici faaİiyetPoiansrye] bir uygunsuzluğun (Niadde 3.21) nedenini ortadan kald]rrİraya yönelk faaliyei
Not 1 - Bir potansiye uygUnsuzluğun birden fazla neden o]abiir
Not 2 - Önleyici faa iyet oluşmayl engelemek rçin uygulanürken düzeltici faal yet tekrar o]üJŞmay enge ]emekiçin uygu]an r.
Not 3 " lso 9000:2005, Madde 3.6.4'dan uyaranmlştlr.
3.24 ProsedürBir faa]iyetin ya da bir prosesin yülütılmes iÇin bel]rti en yol.
Not 1 - Prosedürlel dokümante edilebil r Veya edilmeyebilir
Not 2 _ Brr prosedür dokümante ed]ldiğ nde genellrkle ''yazlll prosedül' Veya 'dokümante ed lmiŞ prosedOa'ter mi kul]an lür.
Not 3 _ ]So 9000 2005, IVadde 3.4.5 ten uyar anrnlştlr.
3.25 KayltElde edilen sonuçlan be]irten Veya gerçek]eşt.i]en faa]iyet]erin del llerjn sağlayan doküman.
lljaita.a|'!al:|];P \:::-aL aT!ıD:li:]i]:.] ! aljsNli1.1u:!,llıi:\:lat::|.1ll]Ji1lj i]],aa i] lilli]-a .]_ ıjE .jı sil] laaa : !lA!] t].lljıi] s!]]-ai]!,|/tF Llll_|
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001/ bat 2013
Not '| - Kayütlar; örneğin izlenebilir]iği dokümante etrnek iç n Ve doğr!]amanrn önleyrci faaliyetin Ve düzelticifaaliyetin deliilerin] sağlarnak iç n kullanrlabilir.
Not 2 - lso 9000 2005 lt/adde 3.7,6 dan uyarlanmlşİr
3.26 Kapsamkuruluşü]n çeş tl srnlr]an olabilen b r Enys alacllığr ile bel]id ği içerrlen faahyetler, tesis er ve kararlar.
Not _ Kapsam nak|iye faa iyetler ie ]lg]l ene.jiy] içereb lil.
3.27 Önemli enerji kullanlmlBüyük miktarda enerji tüketimj o uşturan ve/veya ener]i performanslnln yileşt.imesinde kayda değer birpotans yel sağlayan enedi kullanlrnl.
Not - onem]i]ik krilerleai kult]lUş taraflndan belirlenil
3.28 Üsİ yönetimB]r kululuş! en üst seviyede sevk Ve idare eden kişi Veya g.up.
Not 1 - Üst yönetin'] enei] yonet m sisterninrn kapsam Ve s nlrla.i dahi]inde tanlmlanan kUru]usu idale eder
Not 2 _ lso 9000:2005, Madde 3.2.7'den uyal anrn şt r.
4 Enerji yönetim sisteminin şartlarl4.,l Genel şartlarKurUiuŞ,
a) Bu standardln şaatlaına Uygun bir ene4i yönetim sistemi oluştUrmall dokümante eirnelr. uygür]ama]],s-re. iig,. sagla İa'. Ve y le}tlrel.
b) EnYS'nin kapsamln Ve sünlr]annl tanirn]arnall Ve dokümante etmelic) Enedi per{oamansln,n Ve EnYs'nn sürek i lylleşt rilmesini sao]amak amacV]a bu standardda be]irtlensar'an -as l yeülre geı'.eceqir be|.,'erıe id r
4-2 Yönetiminsorumluluğu
4.2,1 Üst yönetimust yönet m. aşağldakileai gerçek]eştrmek suretiyle Enysyi desteklenre ve etkinlğinr sü]rek i iyileştilmekonusu.daki taahhüdünü gösterme]id rj
a) Brr ener]i pojtikasI tan m ayarak, o.taya koyardk, uygulaya.ak Ve sUrellillğ]n saolayarak.b) Bi ,önei ^1 -e1 s,|cis, alJya,ak Ve bl, ene .. /ölet n e^|oi olJşrr.,r., o-ag-ay"r"ic) E,.Ys Ve sonucundak] enerii performanslnin oluŞturulmas], uygulanma"ı '.ırekll6inin sağ anmas] Ve
y]leŞtirilmesi çn gereki kaynaklan sağ]ayarak
Not - Kaynaklar] insan kaynak]an, ürzrnanllk becerileıi tekno]oji Ve finansal kayr]aklar çellr
d) EnYs de beli.tilecek kapsam Ve sünlrlan belirleyerek,e) Kü.rruluştakilere ener]i yönet]minin önemini duyularak,0 Enerji hedefleri Ve amaçlann]n belrlenmesini sağlayarak,g] fnPC e/n kJrU.Ls ic,1 LygJn LığLlıJ sağ.aya.ak,h) UzJn vadeh o,allarraoa e,]eaj pe{oü.nans,nl gö2 dlLaoe ou,u.dL,aıa<,) Sor-çlJ,|- be i, e-miş ala, l'aia olÇ-rıü-J Ve .Jpo- ed lTes,., sağlayarakj) wo-eiI. gözde ] 9eç rnelcül,]l qe-(ekleŞt re-eK.
4.2.2 Yönetim temsilcisiüst yonetim; dğer sorum]uluk]arlna bak]lııaksizün, aşağüda belirlilen sorurn]u uk ve yetküye sahip uygunbeceri Ve yeterlilikte bir yönetim ternsilcisi/tems]lcileri ata;a]]d r]
] l].:lt si!lia,,l_-:iL+i i!:N l illF ni(1 asE,,,.:Iiaii.s,lil|j!aaN3j]:.Jrsr:sN]ü]('
lcs 27,010 ubat 2013
a) Bı] standarda uygun olarak EnYs nin o uştlrulmas], uygu anmas . sürdürü]lmesi Ve sürekly leşt.ilmesinin sağLanmasr
b) Enerji yönetim faaliyet]elinin desteklenmesinde yönetirn iemsi]cisi ie ça]işmak üzere yönetirnin uygun birseViyesince yetkilend rilmiş bir kişinin/kişilerin belialenmesi,
c) Enerji per{ormans] hakk nda üst yönetime lapor Verilmes ,d) EnYs'n n peaforrnansü hakk]nda üsl yönetime .apor Verilmese) Eneaj yönetirn faaliyeter planlamaslnün, kurU]ü]şUn enerj poltikasrnl destekler şekide tasarlrn]nln
sağ anmas]f) Etkin bir enerji yönetimine mkan sağlamak amaclya sorumluluk Ve yetkilern tan manTnas Ve
duyurulmas,g) EnYs'n n etkün olarak işletimiVe kontro ünü sağlamak için gereken knterVe metotlar]n belirlenmesih) Kuruluşun her seviyesinde enerji politikasl Ve hedefler] konusundakiia.klndallğün an n masl,
4.3 Enerji po|itikaslEne!i politikasl kurUluşun, eneaji perJormansrnda iyi]eŞt]rme elde etme taahhüdünü belirtme idir. Üst yönetirnenerj politikasünl tanlmlamaIl Ve bu politikanün;
a) Kurı]luşun enerj kullanüm| Ve tüket]m n n yap sl Ve o çeğ ne uygun o]masln ,
b) Enerji perfoamans nün sürekli yileşt]rilmes jç n bir taahhüdü rçermes nc) HedeferVeamaçlaraulaşn,]akiçingerekl]tümbi]g VekaynakannVar ğü ileilgil] birtaahhüdü içermesin],d) Kuruluşun enerji kullan rİl tüketimi Ve Verimliliğ] açsndan uymak]a yllklrnıiü olduğu uyguanabilir yasal
Şartlara Ve diğer Şart]ara Uyacağl ile i]g]l bil taahht]dür içermesini,e) Enerjihedefe.iVeamaçann] düzenlemek Ve gözden geçirmek rçrn bir Çerçeve ortaya koymasünl0 Enerj performanslnln y ]eŞtirimesi icia enerjıVeriml lrrünler, hizrnetler satln a nmasln Ve enerji
performansünln iyileştirrlmesine yonel k tasanm ann destekenmesing) Dokümante edrlrnesini Ve kurUluşun türİ sev ye erinde dlyuru]masIn ,
h) Düzen]i olarak gozden geç]ri]mes Ve gerektiğinde günce]lennresini
sağlamalldrr.
4.4 Enerji planlamasl
4.4.1 GenelKuruluş, bir enerji p anlama prosesi uygularnalü Ve dokümante etmel d r. Enerji p]anlamas , enerji po itikasl ietutarl olma Veenelji performans nl sürekli iyileştirecek faaljyet]ere yol açrnalüdlr.
Eneıji panlamasl kuru]uşUn enerj pedormanslnl etkileyebilecek faaliyetler nin gözden geçirilmesiniiçerme idir.
TÜRK STANDARDl
Not 'i - Şekil A.2'de enerji plan]amas nl gösteren bir kavrarn şemasl Veri mişt r,
Not 2 - D]ğer bölgesel Ve ulUsal standard aada, ener]'i profilinin be]iılenmesi Vekavramlar enerji gözden geç rmesr kavlaml içerisinde yer allr.
4.4.2 Yasal şartlar ve diğer §aİtlar
TS EN lso 50001/
gözden geç]rimesi qibi
kuruluş; enerji kul]anlml tüketimj ve verimlilğine iişk n uyrıakla yükümlu olduğu uygulanabilir yasal şartlarVe diğer şaftlar belir]emeli, uygulama]] Ve bun]ara erşebilme]idir.
kufuluş; bu şadlann kendi ener]i kullanlm], tüketimi ve verim]i]iğj üzerine nasl] uygulanacağini beliremeli veEnYs o]uşturulürr, uygür]an]r Ve sürdürlr]ürken; i.rymakla yükümlü o dUğu bu yasal şart]ar Ve Jiger şartlann gozonl]nde bu]undUrU]mas]nJ sağlarna]]dlr.
Yasal şaatlar Ve diğel şadlar belirlenmiş arallklarla gözder geçirilmeldİ.
4.4.3 Enerji gözden geçirmesiKuruluş; bir eneÜi gozden geçilmesj gerçekleştirme]i, kayrt a]tlna almah Ve sureklliğini sağlamalld]r. Enerjigözden geçirmesinin gerçekle§tirilmesinde kullan lan metodoloji Ve krter]er dokürnante ed lme idir. Kurürluşenerji 9özden geçirrnesinde;
It]lll:a:alaiPDl..:ı,]ij.]iE]_iFİAl(üii:alaAir_j!iAtra.ra,lj!!l.]i!ı]i-:i]l:jL]lL:İl].]:r]ii li:-4 ]|,]ja-:!.|:.]a,il:.!il]|aıtTcl.is,.|ljül.;l] ı s ilır ]ji;:l.]s!E]: a:alalıl ,,.i: ia,l:i|].1:]ı,ci].iA:(r.
lcs 27 010 Ts EN lSo 50001i ubat 2013
a) o]çt]m er Ve d ğer Ver lere dayail oLarak enelii kUllanrrnl Ve tüketirn n analiz eimel]d r Bunlaı- Mevcut eneıi kaynak annln belirlenmes ,- Geçnr Ş ve grncel ener] kır lanlm Ve tüket m nin değerlendiri]mes] Vb dil,
b) Ene.j kullanlm ve tüketm anaIzerne daya] olarak olremli eneaj ku]lanlm o]an alanlal belirlemeidrBunlar.
Ener]] kul|an ml Ve tt]ketmln önem]i olcüoe etkileyen tesisler donan m sstemleri, ploseslerikürru !ş pelsoneli Veya kuruluŞ adına çallşan personelin belirlenmesi.onernli ene!] ku lanIm]annl etkieyen diğer ]g l değ şken erin be]ir enmesionemi enel]i kürllanlm olan tesisler donan]m s stem er Ve prosesler n gunce ener ]
peü'o r,la ls nln oehien11esl,_ Gelecekteki enerj] kU]lanlml Ve tüketiminin tahmin edimesi Vb dir,
c) Enerji pedo.manslni iylleştrme fjrsatlann seıirıemeı;, onceılı s ras na koymal Ve kay]t alt na almalld T
Not- y]leŞtrr.e imkanan] potansiyel ener]i kaynaklal yen]lenebilr ener]r kul]anrml Veya diğer alternatifeneri kaynak an (aİk enerji gibi) kon! arlnda o abilil,
Ener]i gözdeİ geç rmesi bel]a|enm ş alalüklarla Ve bunl]n dlşlnda: tesisleade, donanlrnda sistemlerde Veyaprosesle.de önernlideğ ş klik er olduğunda tekrar anma dil
4.4.4 Enelii referans noktaslKUr! uş başlang ç enerii gözden geç]rrİes ndek bijgi er k!lanalak Ve ener.] ku]lanlm Ve tü]ket mine uygUnb]r Vea] sı]resin göz onande bulundurarak bir enerji refeaans noktasl/nokiaLar o]uşturrnalldrr, Erıerjiperformansındak değ Ş klrk]er enerji .efe.ans noktasl/noktalarüna gore ö çü]rneld r.
Aşağrdakierden biri Veya b rkaç] dururnunda, referans nokiaSl/noktalaründa düzenleme er yapl malld r]- EnPG ]el k!ruluşLrn enerji kul]anirn Ve tüket mini yansltmayan bir duluma geimişse Veya- Proses, ]ş]etirn şeklr Veya enerj s]stemlednde önemli değjşik iklel Varsa Veya- onceden belrlenen b r metoda göle,
Enerji referans noktasü/nokta ann n sürekl ]iği sağlanmall Ve kaydedi meiid r.
4.4.5 Enerji perfoİmans gösteİgeleriKuruluş ener]i peformanslnl izlemek Ve ölcmek ]çin uygun EnPG'er be irlemeiidir Enerji peıJormansgösteIgelerini be irler.e Ve günceleme metodolojisi kaylt altlna allnmall Ve duzenl obrak gözdengeçir lmel d r.
EnPG ler gozden geç l]lrne i Ve uygun o]duğunda eneıji refe.ans noktaslna göre kals] aŞt n malldir,
4.4.6 Enerji hedefleri, enerji amaçları Ve enerji yönetimi eylem planIarlKuruluş; uygun fonksiyon seviye, proses Veya iesis/erinde dokümante ed mş enerji hedef Ve amaçaroluştulmalü. uyg!arnal Ve sürekl]liğ]n sağarnalldr Hedef Ve amaçar. ıiasma konusunda zamançerçeVeleri be irlenrnelidir
Hedef Ve amaÇlar eneıj politikaslyla tutarlü olma d .. Amaçlar, hedefler ile tutarll olma dlr
KırruluŞ, hedef Ve amaçlan belrrler Ve gozden geçir*en; yasal şart]ar Ve diğer Şartlar önem]i eneiik!l]anlrn]annl ve enerji gözden geçimesinde belirlenen ene!i perfo.mans nü y]l;ştirrıe f§at]arnl drkkaiea]malldll. K(rrü]lü]ş; fnansa şadlar, §]et]m Ve ş şartlaınü, tekno]ojk seçenekler Ve ilgilr taraflarln görüşernide göz önünde bü]lundurmalüdlr
Klrr!luş hedef Ve amaÇlanna u]aşmak için eylern planlar olusturmall uygU arna Ve sürekliliğinisağlamalüdlı.
Eylern p anlar aşağrdakrleri ]Çe.mel d r:- sorumluluklann belirlenrnes.- Be jrlenen heramaç çn ulaşmayi sağlayacak alaçarVezaman Çerçeves],- Enerji performansln] iyileştjr..en n doğrulanacağl yöntem n beyan ed imes],
Sor_cla'| oogüulara,o'ler -, 'ade eo.1Tcs
8
TÜRK STANDARDl
lcs 27 0,10 TORK STANDARDl Ts EN lso 5000]/Şü]bat 20]3
Eylem planlan dokümante edilmeli Ve belirli ara] k]ar]a oüncelenme]idir
4.5 Uygulama Ve işletim
4.5.1 GenelKUr!luş uyguama Ve işletimde, planlama prosesünden e]de edienkullanmalldrr.
eylem plan]ann] Ve dğel Çüktl]an
4.5.2 Yeterlilik, eğitim Ve fark!ndallkKu.u]uŞ onemli enerji kulanlm]an iie i|gi]i hertül]ü kUru]uş personeii Veya kürrü]l!]ş adrna çalüşan personel]n:uygun oğretirİ, eğitr.n], beceıi Veya tecrü.]beye sahip olmaslnl sağlamalld i Kuruluş,'onjmi eneıjikulanümlarnln kontrolü ve Enysnn işletim ile i]g]l eğitim ihiiyaç]afln
-beIjrlemeldir kuruıuş bıı ]ntiyaçaiı
karşülamak için eğ tim Sağlamall Veya diğer faa]iyetleri gerçek eşt rme]id r.
LJygun kayüt]al muhafaza edi]mel dir
Kuru]uŞ her tt]rlü k!rürl!Ş personeli Veya kur!]uş adlna ça]lŞan personeiin,
a) Ene!i poltikasl p.osedül eriVe EnYsnin şaı.tlar]na uy!mun önerninin,b) -,/sn'şa-lan..Je 1e ge!.fe nonLsuldak .o,L aoru-n L ı]gL Ve yet('lelnll.c) lyüest4]-sere- De o.1aas1,1 _getilileri_rd) Faaljyeternin ene.j ku]lanlnr ve tük-Atimine mevcut veya potansryel etkisinin, kendi faa]iyet ve
davranüşlaflnin enerji hedef ve amaçlar]na uaşlmas]na nasü] katilda buL]nacağlnn ve ıeılrt]enprosedürleaden saprİalann]n potans]yel sonuçlar]nln
farklnda o mas]nl sağlarİalüdlr
4-5.3 jletişimKuruluş, ölçeğr ile ü]yum]u olacak şek lde enerj perfomansr Ve EnYs konusunda iç letişimi sağ]amalldlr,
[:j]-_._ |",l9_ i: *:"l r'ela,l L-J'Jş ao na ca sa. o..5o, el " FnYs (or-sLlda yoIL- yaoao leceql \eErYŞOe1,1le(lj.ıneole e-rde outLlaoi'eceg b r oIo>es ol-şlu".rall Ve _ılgula-a1,oır
Ku.ü]iuş, EnYs Ve enerj performansl hakklnda dlş iletişimin sağlanüp sağ anmayacağüna karar Vermeli Ve bukarannl dokİrİante etme idir. Kalar dlş iletişimin sağlanması-yonındjise ı<uiuluş] bu dş letişim için biryöntern oluştunrlmalü Ve uygulama]ldür.
4.5.4 Dokümantasyon
4.5-4,1 Dokümantasyon şartlarlKırruluş, EnYs'n]n temel unsurlann Ve bu unsurlaain bilbir]eriyle etk leşim ni açlklamak ç n, yazü]l, e]ektronik,Veya başka bir o(amda bilgiler olü.]şturmalü, uygu arnall Ve sürekliliğ ni jagbmalıd
r.
EnYs dokümantasyonür a§ağ dakileri rçermel]d r,a) EnYs nin kapsanrl Ve s nürlaaü,b) Enerji po]it kas],c) Enerji hedefer, amaçlan Ve eylem planiand) Bustandald n stedğ kayflardah dokamanlar,e) KüJru]uş taraflndan gerekl olduğu be]irlenen d]ğer dokü]rnanlar.
Not - DokümantasyonUn seviyesr aşağldaki nedenlerle, farkll kurulUşJal çin değ]şkeniik gostelebllı.:- KurU]uŞun büyl]k]üğü Ve faaliyetlerin tüü,- Proseslerin korİpleksliğ Ve ara anndaki etki]eşim]er,- Pe.soneiinyeterliliği.
4.5.4.2 Dokümanlarln kontİolügı] standard]n ve Enys'nin sted]ği doktrrnanlar kontrol altnda bulunduru]rnalüdlr tJygü]n olduğunda buna-e/,-|, dol.Lr-la-tasyo. da dali.dil
KurUluş,a) Dokümanlann yaylrnlanmadan önce yeterlik aç]slndan onaylanrnasl.
lcS 27 010 TURK STANDARDl Ts EN lso 50001/Sürbai 2013
b) Dokİman ann gerekl oldukça gözden geç ri]mes. güncellenmes Ve yeniden onay]anmasc) Dokürnan]arda değişiklkernVegünce] levzyondurumlarnlngosterlr.esnnsağlanmasd) Uygu anab lir dokümanlann uygun baskl ann n kullan m nokta]annda rnevcudiyet n n sağ anmaSüe) Dokür.anlal n okunab lür ka]maSln n Ve kolayl]k]a aylrt edileb lmes n n sağlanrnaslf) Kuruluş taraflndan EnYs'nn planlanmas Ve uygulanmasl 9n gerekiolduğu beldenen dş kaynaklü
dokürİan]arln tan mlanmas] Ve dağ]tlmlar nün kontrol alt nda bürlürndUrulmasln n sağlanm:slg) GUncel]iğn ytirmş dok.manann stenrneyen k!lanlm]nün onlenrnes] Ve herhang br arnaç]a ede
t!t!lmalan d!r!ıİ!nda bun]ann, !ygürn b r şekilde aylrl edieb lmes n İ sağlanrnasl
ç n dokrrnante ed ]rniş b r prosedürr/prosedLrrler o !ştur.nall uygu]amall Ve sürekl iğjn sağlama d l
4.5"5 işletimin kontrolüKuruluş aşağldakier aracüllğ yla, beljrl Şaatlar a]tlnda yürütirlmelerni sağlamak içn ane..l e4e.jiku]]an mlar na etk eden işletim Ve baklm faal yetler n eneıji po]it kas , hedeier amaçlal V€ 3y ern p]anlar]e tutarll olacak şek lde be irlemeii Ve p an]6ma üdlr
a) omamaan dürrırmü]nda etkn enerii perforn]anslndan cddr sapmalara yo açmalarj saz konUs|] iseonemienerji kuliaİlrnlar ie igii şetmeVe bak]m faa iyet]er n n etkin oarak yürütüleb ]n-es çn kriterlerino t]şt!ru masi Ve düzen|enmesi
b) iŞletim kriterlerine uygun olaraki tesislerin. proseslern, sistem]ern Ve donan mln şetr] Ve baklm n nyap lrnasl
c) Kuruluş ]ç]a Veya kun] Uş adlna çallşan peBone e ş et m kontıolel nin uygun şek]lde a -. _r! masü
Not- KLrluuş, donanrn tedaliki dahi] muhteme o]aylar, potansiyel felaketler Veya aci durürmla. içnpanama yaparken bü] dUrumlarda nasl] davranacağln beirerken, enerji per'o.İ]aıs nı dkkatea may telcih edebilr.
4.5.6 TasanmK!rtrlürŞ, enerjr performanslna öneml ölÇüdedonanim sistern Ve plosesern iasar rnündaqOz 0nünde b U lür n d ü.] amalld lr,
etki edebi]ecek yeni, modifiye edilecek Ve yenienecek tesis,enea] pedormanslnl iyieştirme f]lsatlar Ve şetm kontroünü
Ener] peformans değealendiame sonuçlar; ilgil plo]eern şartname tasallm Ve Sain alrna faalyetleris ras]nda uygun o dL]ğU Ö ÇüJde dah l ed lmeld l
Tasat]m faal yetle n n sonuçlal kay( a tlna a nmal dlr.
4.5.7 Enerji hizmetleri, üİünlel, donanlm ve enerjinin tedarikiKuruluş, önemli enerj kulan ml üzerine etkisi olan Veya olabiecek ene.i hizmet]eri, ürün Ve donan m]ntedar k slraslnda tedarikç lel ne tedarikin enerj perfolmansü aç slndan da değedend r leceğrni b]ld]rme] dir.
Kürruluş: eneir kulanan Ve enerji perfolmansl üzerine öneml bir etki yapmasü bekienen ürün. donan m Vehizmetler tedarik ederken, bunlarn planlanan Veya beklenen ]şeime ömrü süresnce eneiji kulanlmtüketimi Ve Ver mlil]k erin değerlendilmeye yönelrk kriterler olUştOrrİa]r Ve uygUlama dll.
KLfulürş etkn enerj kullanml için uygu anabidiğinde enea] satln alına şartnameei iaüiln] ama]] Vedokürmante etrıeldir.
Not - Daha fazla b |g çin Ek A'ya baklnlz.
4.6 Kontrol etme
4,6.1 izleme, ölçme Ve analizKUrulüJş enerji performanslnl belirleyen faalyetler]n n temel karakterisiiklerin n be]rl aralIklara zenrnes.ölçİınü Ve ana z edi mes n sağ arnalldlr, Teme karakteaist kle. en az aşağ daki eri ]çermeld r:
a) Önem ] eneıi kul]an]miar Ve d ğer enerji gözden geÇirmesi ç ktliarlb) Önem i eneri kullanlmlar na da r ilgi]i değ şken erc) cnPG eld) Ey er. planlannln hedef Ve amaçlara Ulaşmadaki etkinl]ğ].e) fulevc!t tüketimin beklenen enerj taket ınine göre değerlend rilrnes .
10
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001 !bat 20]3
Temel karakteristiklerin rz]enmesiVe ölcümünden elde ed len sonuçlal kaylt alilna allnmalldlT
Kuruluşun ölçeği Ve komplekslğne, iz eme Ve ölçme donan lmlna Uygun brenerj olçme plan tanümanmaVe !yg!lanma ]dlr.
Not- Ölçme; küçü.]k kuru]uşlarda sadece sayaç kürllan]rnündan başlayarak Verilerr birleştirip otomatik anaiizyapabilen bir yazlllm uygulamaslna bağlü tam bir z]eme Ve ö]çme sistem ne kadar değşkLrkgosterebilir. Ölçme araç Ve yöntemlerin belirlemek k!rUluşun kalannj bağlüdlr
Ku.ulürş, olçme ]htiyaçlar nl belirleme]i Ve per yod k olarak gözden geÇ rmeld r. Ku.uluŞ, temel karakteristiklerrzleme Ve olçmede kullanl an donan]mln doğrı] Ve tekrarlanab lir Verilea üretmesini sağlama ld r. Kalbrasyonkayütlan Ve doğruluk Ve tekrarlanabiirliği gösteren diğer kayltlar muhafaza ed lmelid r
Kuruluş. eneai performansindan önem]isapmalall araştlrmall Ve bunlara ka.ş harekete geçmeljdlr.
Bır faal yetlerin sonUçlarl muhafaza edi]melidir.
4.6.2 Yasal şartlar ve diğer şartlarla uyumlul!ğun değerlendirilmesiKurulUş, eneaj kul]an]rİl Ve tüketimine i]işkin uymakla yajküm]ü oldUğU yasal şartlar Ve dğer şatlarauyumlUl!ğ!rnU planll aral k]aia değerlendirrae]idir.
UyUmlUluğ!n değerlendirilmesi sonUç anna a t kay tlar muhafaza edilrnelidir,
4.6.3 EnYS'nin iç tetkikiK!ruluş EnYS'n n;- B! standardln şartjan dahil enerji yönet mi iÇin planlanrnlş düzen]emelere uygunlUğürnu,- Belirlenen enerji hedef Ve amaçlanna uygunluğunu,- Etkin bir şekilde uyg!]anmasl sürdü]rı]mes Ve eneı peaformans]nl iy]leştirmesini
sağlamak amac]yla p]anll arailklarla iç tetkik]er gerçekleşilme idir.
Teikik edi]ecek alanlar]n ve proseslerin durum ve önemler] ve bLlnun yan slra geçmş tetkik]er]n sonuçlan9öz önünde bulunduru]arak bi. tetkik plan Ve takvimi olüJşturu]malldrr.
Teikikçlerin seçjmi ve tetkiklerin gerçek eşt rilrrr esi slrasnda, ietkik prosesinin objektifliği ve tarafslzlğlgüVence altlna allnma]ld]T
Tetk k sonuç an muhafaza edilmel Ve üst yönet]me rapor edilmelid r.
4.6.4 Uygunsuzluklar, düzeltme, düzeltici faaliyet Ve önleyici faaliyetK!ru|uŞ] mevcut ürygü.]nsuzluklar içn düzeltrne ş]em uyguama]r, ayrca mevcut Ve potansiyeluygunsuzluklarçün;
a) LJygunsUzluklar Veya potans]yel uygunsuzluklarün gözden geçirilmesini,b) UygunsUzltrklar Veya poiansjyel uygunsuzlırklarün neden]ernin be]irlenmesini,c) lJygü.rnsuz uk]ann oluşmamaslnl sağlamak veya tekrar oluşmaslnl engellemek için faaliyet ihtiyacünln
değerlend rilIrresinr,d) Gereken uygun faal yetlerin belirlenmesi Ve uygL]lanrnaslnle) Düzeltic] Ve önleyicifaaliyei kay(lannln rnuhafaza edilmesini,f) Uygu anan düzelt c Veya önleyici faalyetin etk nl]ğinin gozden geçirilmesini
içerecek Şekilde duzeltici Ve onleyc] iaaliyetler gelçekleştirme]idir.
Düze|tici ve onleyici faalyetler, karş]laşran mevcut veya potansiyel problem]erin derecesine ve karşllaşl]anenerj] performansl sonuçlaına uygun o]nralüdlr.
Kurır ırş, EnYs'de geıek i hel türlü değişikliğin yap]lmaslni sağlamalldlr.
4.6.5 Kayıtlarln kontrolüKuruluş EİYs Ve bı] slandardün şartlarlna uygunluğı]nü.r Ve u]aşlan ener]j performansü sonuç]aflnigöstermek için gerekli kayltlarl oluşturmall Ve mr.rhafaza etmelrdir.
l!iitslAN!Ar-alıüi N l]aaL]F lrAKn ]jiYitTii s-Al.]ir,ınDIi.] Btj Nasİ.!!: li;ir ülljLiral rl ]ZN sEaaaAaii|]i\ira\lia!,i,l:l]aa.,a!-ii].]siİllrEaiı_:.siiDiilliAl.]liü;ata)A\.lEl]ilitisİ-BrsLtli.]Aİİ-:ia]:r12|j-.1
11
r
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001/Şubat 2013
Ktrrul!ş, kayltlann tanlmlanmasl, kay]tiara ulaşllTİasl Ve kaydlann elde tutürlmasl için kontrolle.i tanlmlamallVe Uygü]larna]dlr.
Kayltlar; okunakll ayü.t edjlebilir Ve ilgll faaliyete izlenebili. olmaL Ve blr şekilde kalrna] dlr.
4.7 Yönetimin gözden geçirmesi
4.7-1 GenelÜst yönetm EnYsyi; uygunluk, yeterlilik Ve etkinliğin]n sürekliliğ]ni glvence altlna almak için p]ananmlşara]rkLara gözden geç rmeldir.
Yönetimin gözden geçirme kayltlan muhafaza ed]lrnelldir,
4.7.2 Yönetim gözden geçirmesi girdileriYönelimin gözden geçirme g rdileri aşağldak hususlan çermelidlr:
a) Bir oncek] yönetim qözden geçi.mesine ait takip faa|iyetler,b) Enerji politikasünün gözde. geçir]lmesi,c) Enerji performansü Ve ]lgil] EnPG'lerin gözden geçirimesi.d) Kurü.rluşun uymakla y!ıklrmlü olduğu yasal şartLar, yasal şartlardaki değişiklikler Ve diğer şartlara
uyumluluğunun değerlend rilmesine ait sonuçlar,e) Enerji hedefleri Ve amaçlanna ulaşülma düzeyi,0 EnYs tetk]k sonuÇlan,g) Düzeltic Ve önleyic faalyetlerin dururİu,h) Bir sonrak] dönem için öngörülen enerji performans ,
i) iy leŞtilme Ç n öneriler.
4.7.3 Yönetim gözden geçirmesi çıktılarlYönet]min gözden geçirme çlktllan, aşağüdaki konularla ]lgilj her türlü kalar Ve faaliyetleri içermelidil:
a) KuruluşUn enerji pefo.manslndak değ şiklkleİ,b) Enerj] politikaslndakj değiş]kl]k er,c) EnPG'lerdeki değişiklikler,d) KUrUluşun sürekl] iyi]eştirme taahhüdü ile tutar]ü olacak şekide EnYs'nin hedel amaç Ve d]ğer
!nsUrlaindakj değ]şikliklele) Kaynaklann tahsisindekideğ ş klikler,
i]F(sTANcAFOlcRlNlN IELi ilAki rsE.r'E An iiR s ni"JDA§D N ilJ Ni]sHA]itj N 1ll JLLAN|'I ,/ü,i sEiAliFlNDA],]a.,]i.j:{aJai,4ENio!tsEToNs!,NVEiiaA_i(ADYAtlANsL]aasi)Aı.ıEl]iLLİsTF:cAsL[i,\iAEi:::aar2Oj,]
ı"ji]f! ltJl i] İaAc Fıi
12
lCs 27.010 TURK STANDARDl Ts EN ]So 50001i ubai 20T3
EkA(Bilgi için)
Bu standardın kullanımı icin kılavuz
A.1 Genel şartlarBu ekte verilen ilave metin sadece bilg arnaçlldlr ve Madde 4'te beli.tilen şadlann yan ş yorü]mlanmasln]önemek amaclya Veılmektedir Bu b]lgiler [/]adde 4ün sadlar]na Şaret et;ek Ve bun]arla tutarll o]maklabirikte, bu Şart]ara lave şart]al geiirmek şartaı azaltmak Veya blnlar brr seklde değişt].mekaraaçlanmamlştlT
Bu standaldda belürti en şeki]de b r ene.j yönet m sistem n n uygL] anmasi sonucunda enerji performans ndayieşme elde edilmesi amaclanrn]Şt]r. B! nedenle bu siandard, kuruluşun ene1l yönetm sistemin y eştlrmef rsatlannin belrlenmesi ve uygu]anmasl amaclyla enerj yönet m sistemin;n düzen]i arallklarl; g;zdengeçirilmes ni Ve değedend ri]mes n esas a r. Kü]flJluşa. EnYs'yi nasl] ü]ygulayacağ konusunda einekiksağanür. Örneğin srreklr yieştameproses]nndızeyi,ilnlılanvezamanaii-mituruıuğtaraflncanbelireni..
kunr uşi sürekli iy leşt rme proses n n dlzey . sln rlan ve zaman dilimin bel]rlerken ekonom k ve diğel şartlargÖz önünde bu]und,JĞbrljr.
Kapsam Ve slnlllaa kavram] EnYs'de ne elin yer a]acağ n tanlmlamada kUnr uşa esneklik sağia|
Enerji performansl kavram; enerji kullanlrıl enerji ve]lmllğ ve enerji tuketirnrn ]çerjr. Boy]e ke. kuruluşgenş,bil ene4 performans faa iyetleri aralüğlnda seç]m yapablr. Örneg,n [ülrlr LJş azami t;ebi azatab.lrrfazla]]k enerji veya atük enerli k!lanablir veya sistemi prosesleri ieya donanımı ile ilgili faaliyetleriyieştirebil]r.
Şek lA.l da enerjipeıJolmans nln açlklaylcl kavramsal biı goster ml Verilmiştil,
Enej]
/*", \yoğJn]!ğu
Eierj
\^//'*", \
Verimlliği
sekilA.1 - fre..l oe.{oünJ.sl kJ!,aT]sJ' gosle,nl
13
lCs 27.010 Ts EN lso 50001/Şubat2013
A.2 Yönğtimin sorumluluğu
A"2.1 Üst yönetimÜst yonet]m Veya temsilcisi, kürrUluştak lerle iletişim nde; yeikilendürme, motivasyon, farklndal k o uştürrma,eğitim, ödül]endirme Ve katlllm gibi, ça] şanlann ]ç nde yer a dlğr faaliyetler yo uyla enerji yönetim n n 0nerİ]n]Vulgulayabilİ
Uzun dönemli planLama yapan kurUlü]şlar planlama faa iyetlerinde, enerji kaynağ!, ener]i peformans] Veenerji performans yileŞt]rmeleri g b enerji yonet m unsurlannü dükkate alabilir
A.2.2 Yönetim temsilGisiYönetm temsi]c]s kur!l!şUn mevcut, yeni Veya sözleşrİeli bir ça şan] o abilir. Yönetim temslcilğisorumulukaTl işinin tamamlnü Veya bir ksmln oluŞtulabilr, Tecrübe Ve yeterLilikler kuruluşun ölçeğ nekültürüne Ve kompleksl]ğ]ne ya da yasal Veya d ğer şariLara göre be]ir eneb jir,
Enerj]yönetim ekibi enerj performanslnln iyileşt rilmesini sağlar. Ekibin büytrklrğU, kUruL!şürn kompleksliğ negöre beljrlenir:- KüçOk kürruluşiarda bir kişi olabil r örneğin yönet m temsi cis ,
- Daha büyük kUr!lUş a.da, farkll b rim]erdeki pelsonelden oluşan b]r ekip, EnYsnn planlanmasl Veuygu anmas na kurL]]!]şürn farkll birjmleri dahil olacağündan etk n b r işleyiş sağ ar.
A.3 Enerji politikasüEnerji polit]kasl, kapsaml Vesünllarü dahlinde; birkur!!şüJn EnYs's Ve enerj performanslnln uygulanmaslVe ryileşt]rilB]esine yo] gösteril. Po]itka k!ru uŞ blrnyes ndeki herkes]n kolayca anIayab leceğ Veişlery]e ilgilifaaliyetleaine uygulayabilecek]eai özet bir jfade olablr. Ener] poltikaslnn yaylnanmasl, kurumsal davranlştazlnü yönetmede yol gösterlciolarak k!llanllab lir
KurUlürşun nakl]ye hizmetlerj tedaıik ettiği Veya kulandlğl dt]rumlada nakl]yeden kaynaklanan enerjikL] lanlmI Ve tüket m EnYs'n n kapsarnl Ve sünlrlanna dahil edilebiljr,
A.4 Enerji planlamasl
A.4.1 GenelŞekil A,2'de enerji planlarna prosesinin daha iyi anlaşllrnas arr]aclyla kavramsal bir şema Verlmiştir Buşema be]iri bil kuru uşun ayr]ntülannl temsiletmesi amacly]a tasarlanmamüştll, Enea] p]anlama şemaslndakbilgiler kapsamll değ ld r Ve kuruluşa Veya belirli durumlala özgü drğer aynntülar olabiiir,
Bu madde, kurulL]şun eneri] peaformanslna Ve enerji performansLnl sürekl olarak iyi]eştirme Ve sardirrmearaçlarüna odaklanmlştlr.
Klyaslama (benchmarking). kuruluşlal arasnda Veya kuruluş içinde, performans değerendirme Vekarşülaştllma amaclyla, birbireriyle mukayese edilebihr faahyet]eain ener]i performans Ver]lerini top]ama,analz etrne Ve ]işkjlendirme prosesidir. Kuruluş içjndeki iy uygulamaan Vurgulamak amaclya yapl]an ]Ç
k yas]amalardan, aynl alan Veya sektöldek bir iesisat/tesis Veya beil] bir ürün/hizmete dar'en iyiendüstri/sektör' perfo.manslnl belirlemeye yönelik dlş klyas]amalara kadar fa.kl] k]yasama tipler Vardlr,K yaslama (benchma*) prosesi, bu unsurlarün herhangi brrine Veya tanram na uygulanabiir. Uyg!n Ve doğruVerlel bulunmasl şart]yla klyasama objektif bir enerj] gözden geçirmesinde (bk. İ!4adde 4.4.3) Ve bunuizleyen eneii hedeferi Ve enerji amaç afl n]n düzen enmesinde (bk. l\,4adde 4.4.6) dikkate değel bir girdidir.
A.4.2Yasal şartlar Ve diğer şartlarUygulanabi r yasal şartlal; enerji i]e ilgili olarak eneıi yönelim s stem n n kapsamlna uygu]anan ulusiararasl,U]usal, böLgesel Ve yerel şartlar olabiir. Yasal şarta.a ulusa] enerji tasarufu düzen]eme Veya yasa]arl örnekVeilebiir. Diğer şa.tlara ise rnt]şterier]e sözleşmeler, gönüllülük esasll prens pler Veya uygü]]ama ilkeer]gönir]lülük esasll prograrnlar Ve diğerleri örnek Verilebilir.
14
ii|Ks Aü;,_.!slLAH 1,1N _j ! lilriARD |i ai] ].]t]s -li:] a
TÜRK STANDARDl
lcs 27 010 TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001/subat 2013
Enerji Planlama Prosesi
. Ener] rei€lans noklas
]}
. oneml enerj kulan m nelkieye. ]_o ] değ şkenler
§ekil A,2 _ Enerji plan]ama prosesleri kavramsal ŞemasI
A.4.3 Enerji gözden geçirmesiEİer]i kulanümlnln belrlenmesr Ve değer]end rmesi proses]nin kuru]uŞIarda, önem]i enerji kL]lanlm] olanalanlannü tanıralamalallna Ve ener]i perforrnanslnr iyi]eştilme flrsat]alln] belirleme]eline yoL aamasl beklen]r.
Kuruluş ad]na çallşan pelsonele ornek olarak; hizmet tedarikçleri, yarl zamanll personei Veya geçciçal]şan]ar Verilebi]ir.
potansiyelener] kaynaklarü, bir küJruluş taraflndan önceden k!llan]lmaınJş konvansiyonel enerji kaynaklann]çeleb lil. Altelnatif enedi kaynaklan fosil ya da fosi o mayan yaklt]an içer;bi]ir.
Enerji gözden geç]rmes]ni güncel erı,]e; ana]izle.ilgili b]lgiler] güncelleme, onem dü.ey ni belir]eme Ve ene.jperfolmanslı1l iyileŞt rme fl§atlar nl be irleme aniam na gelir.
Bjr enerji tetkik] veya değer]endirmesi; bir klruluşLrn bir proses]n veya her ikisinin enerji pedormansln naynntll oarak gozden geçai]mesini kapsar, Genel anlamda, mevcut eneıi performansjnln uygun şekilde0lçl]mü ve gozlenrine dayalldür. Tetkik çrktrlai genel olarak rnevclt tü]ketim ve perfomans b lgilenni içer r vebunlara, önem düzeyi ener]i peformansln n iy]leşt rilmesi üzer ndeki etkilerine göre beliıli]miş iavsiye er eş| teder Ener]i tetkikleli; ener]i peformansl iy le§tirme flrsatlar]nln belirlenmesi ve bunann
-oncelik sraslna
konmasl faa iyet elinin b r palçasl ola.ak planlanlr Ve geaçekleşti.ilir.
A.4.4 Enerji referans noktaslUygun b r Veri pe.ryodu kırfuluşun, enel]i kürllanüml Ve tüketirnini etkileyen yasal şadlar !€ya değ şkenlel] gözönünde bUUnduamaslnl ifade eder. Değişkenlel, hava, mevslmler, ş faaljyet döngüJleri ve-diger şartiarıiçelebilir,
15
]cs 27.010 TÜRK STANDARDl Ts EN lSo 5000]/Şubat 2013
Enerji referans noktas. kurü]luşun kayt muhafaza suresinjn beldenmesi ]ç]n br araç oLarak sürdüruür ve
kayli altlna alünlr. Enerj] referans noktaslnda yapllacak düzenlemeler st]rdürr.e olarak değerlendjl]ll Ve
şartlar bu standardda tanlm anm Şt]T
A.4.5 Enerji peıformans göstergeleriEnpG,ler bjs]i bir parametğ basit bir oran veya kompeks biı model oabiir EnpG lera: b]rirn zamandakü
enerji tüketimi biri; üretim başlna enerj i!ketmi Ve Çok değşkenl modeller ornek verieb]lr Kü]rL] uş
faallyetlenn n enerji performan;lnl gösteren ürygı]n EnPG er seçebllr Ve ! faalyet]eri Veya referans
nokÜsınaa EnPc nln uygunluğuni etküeye; -
deg ş } l kler oldUgü]nda uyg! anab iyorsa EnPG'lerigünceleyeb lr
A-4.6 Enerji hedefleri, ener.ii amaçlarl Ve enerji yönetimi eylem planlarlinerı oerfo'rmansında belrl ,,leşt rmeler e]de etrneye odaklanan eylem pla,arna lave oarak kuruluş,
"n"ıi von"tl. n n genelndel yıljştrmeer Veya EnYs proses erinde y leŞt]rm,lel ede etmeye odaklanan
"yl"İİı pl"nunn" s;h]p olabiliı Öıtjp yjleşt rme erle ] g| eylem planLannda€rı,: <L,!uşuneylen,panyla
e'k]e ejiıen sonuç]aı'nas doğnr ayacağr da belrt]leb] r. ornğğin bir kLi,tJlus e-el yönetmi kon!sUndak
Jawarışa lştn,'çalşan ve İukle; c] İarkünda ğ nı arttırmak üzere i2se,_a'-Lş Dı eyLem planrna sahpoLıın'ev". pa'nnın iarı<ınaaııgın ainlmasüni sağlama düzey Ve i,aer s.__Ç]aljn kurü]Lü]ş tarafündan
be]irlenen Ve ey eıİ planlnda dokümante ed en melot k! lan] arak doğrür eİ,]as :sasi :
A.5 Uygulama Ve işletim
A.5.1 Genel]laVe açjk]ama gerekmemektedir.
A.5.2 Yeterlitik, eğitim Ve farkIndallkxrirıuş turr..iı -ııtyaçlan doğruitusunda yetell]lk eğ]tm Ve farklnaalik s,ier,ü i2,mL2, Y,ter k
öğretüm eğ tim, becel Ve teclüben n uygun bir kombjnasyonundan o JşiJ,
A.5.3 iletişimllave açlklama gerekmemektedir,
A.5.4 DokümantasyonDoküjmante edi mesi aart o an prosedürler, sadece dokümanie edilmiş prosed!r o arak belirt]lenlerd r
Kur!uŞ, etkin olarak eneri pedolmansln| göstermek Ve EnYs yi desteklenrek çn gerekli görd'ğu hertü,lU
dokürnanl o uşturab] r
A.5.5 iştetimin kontrolüKuruuşun enerj poltikasnnşaatarnl yerine getrİr]ek hedefVe amaçlalüna ulaŞrnak içn; beirenenö'emlenerji (ullanımlaı 1le bağlant] işlenrler] değe1and rmesi ve bü] işlem er]n ş erırlede lişkili üstenmeyen etkileikontiol alİnda tutacak Veya ;zaltacak aek]de yürülülmes ni sağlarnasl esastlr Bu şemLern, baküm
faalyetleri dahil işlemlerinin tür. bölirmler]nj içeTmesi esast t
A.5,6 Tasarlmi]ave açüklama gereknremekted r
A.5.7 Enerji hizmetleri, ürünler, donanlm Ve enerjinin tedarikiTedar k, dah; ver rnli t]rünleı ve h zmetler kullanmak suretjyle e.eri perfoamans n y]leşt rmek ç n b r fürsat
sağlaı. Aynı zamanda tedar k zinclr yle çalışmak ve bu zincir n eneri] davranış nı etkilemek jç]n de bir fırsattır,
Enerj satln alma şartnameernn uygulanab]lirliğ], piyasadan p yasaya.değişken]ik gösterebiir, Enerji satln
ama'şannameeri enel]i ka itesj, j,ş l"o;ııiı,, mailyet yapısı çevresel etk Ve yen]leneb]lir kaynaklar gib
unsurlan ]çereb lir,
Kulu uş. uygürn o duğunda bjr enerj tedar]kçisi taraf ndan tekl]f edi en şartnarneyi kullanabil r
16
los 27 0,10 Ts EN lso 5000]/Şubat 20]3
4,6 Kontrol etme
A.6.1 i2leme, ölçme ve analizlLaVe açüklama gerekmemekted r.
A.6.2 YasaI şartlar Ve diğe. şartlara uyum!uluğun değerlendirilmesilave aÇlklama gerekmernektedir
A.6.3 EnYs'nin iç tetkikiEnerj yönetrn s]stemnn iç tetkikleri klrruluş çallşanLan veya kuruluş talaflndan seçilip onun adlna hareketeden dşaadan kişiierce gelçekleştir lebrlir. Her iki dlrurnda da tetkiki gerçekieştrecek kşilern yeterl Vetetkik talafslz Ve ob]ektii b]r şeki]de gelçe kleşt re bi]ece k bir pozisyonda oima]an esas|r Daha kuçükkuruluşlarda tetkikçi bağ mslzl ğ , tetkjkçinin tetkjk edjlen faaliyetle ilgili sorum Lıluğun!n bulunmamas lesağlanab lül.
B]r kürruluş enerj yonetim sisterıi tetkiklerini diğer iç tetkiklede bireştilmek stryoasa. her bilinin amaç vekapsamün]n aç]kÇa tan rr]anmasl esast r.
Br enerj tetk]k Veya değerlend rmesi bir eneıi yonetm ssteminin ç tetkiki Veya br ener]i yönetmisisteminin eneıi peformansünln Ç tetkik kavramlaii ile aynü deği dür (bk Madde A.4 3).
A.6.4 Uygunsuzluklar, düzeltme, düzeltici faaliyet ve önleyici faaliyetl ave aç k ama gerekmemekted]r.
A.6-5 Kayıtların kontrolüllave aç klama gerekmemekied r
A.7 Yönetimin gözden geÇirmesi
TÜRK STANDARDl
A.7.1 Genelyönetirı n gözden geçirmesinin ener]i yonetm sstemnin kapsam nl içine almas esastür Ancak enerjiyönetmsisteminrntümunsur]annüabrdefadagözdengeçir]rnesşartolmaylpbirzarnanperyoduçedsind;gerÇekleŞt riIeb]lir
A.7.2 Yönetim gözden geçirmesi girdilerilave aç klama gerekmemekted r.
A.7.3 Yönetim gözden geçirmesi ÇlktllarlllaVe açüklama geaekmemektedir.
ltjFl sliiil!.Palla N l] :Li HA1r: a:a'üi]! R slAxOlili|]ii] 6ı \L]slrs ıj ı i( !lil!,l!1.:l] lsi- Ar]]: |]iıl]a]lr{a Ç:Lia].:Ta !i :Eal-.:l s:l.] i.: a::l:aii,!f,,;i]jü]:as;]A!tRi,üj]::aa:sjlüiAllEi ]ıa.rı]:
17
lcs 27 010
EkB(Bilgi için)
lSO 50OO1 : 2O11, lSO 900'l : 2008, lSO 14001 : 2004 ve lSO 2200Oi 2OO5araslnda eşleştirme
L,i]]-!\\:1!L:!::|]|iit!a:HAlli:]:iYa:i-Pi:,]|]|]l:a]!t]i]j,:]:,,s|]|]|,]iL!,j]l.j::ı l,iaA]qii!iii:]İllia] - ijEi]]a] L L :]-|]]] ::/ l] ,,|L-ila. . a: !L],iıi]A,]s|.aaj]:.,,li|a.aal ] !|a.a|;l}.1l,|: i 1|a 2|j-,:
'.-r_-:i ,lr ] ,]i],ıri!:f1
TÜRK STANDARDl Ts EN lso 50001 ubat 2013
so 900]|2008 Iso 1400] ]2004Kritel M.dde
Gİş G riŞ
1
2
Ati yapüla. Aılf yaplanstandard ve/Veya 2 slandard ve/Veya
dokaman a, ioiümenjar
3 3 3İedm el vE r Term]e, ve tanflel
Çevle !,anğ -
4 ] Gene] 3.1e, 11
42 5 5
4.2.1 5]
4 2.2
Katnakal 5 4qr-.\ e,
t::lI
4.2Gldao!venLaiJJ..: ,|:: ,, ooirı., -
43 Panam; ja G]da gijVenliğü
5,4,1
Ürüne işk n
43 Pla.i6ma 5 3 Glda güVen ğyonetm s]siem n n
pan anmasl7 ] Genet
,7.21 432 7 22
733
541
T.21 Urüne ]]işk n
4.31
Enerj 1A2
Eielji, eneai 541
Üriln
18
sTANDARDl
lso 50001 20] 1 lso 9001j2008 ] so 14bd12oo4 lso 22000:2005
751 T.2.2
452 6.22 622eğitm
5,5,3
4.2 Dckümantasyon şaidaI
421
4.54 2 423 422
455 4.4.6 T 6.1
456 T.3
8 Ölçme. anal2 Ve y ]eştime
G d. güVenliği
461
a2.3
a24
a.4
prosesle n izlenmesive
451
Tasarm ve gelştimenin A52 UyaunlUğun
463 a.2.2 8,4 ] Ç tett ik83
a.5.2
Uygun oLmay.n üri]nün
4.5.3 7.1a
4.6.5
5.6
561 5 8.1
56.2 Gozden geçirme 9 R]isi 46 5B2
563 583
ijFn s ir.l!|]iiolA! i!][ ialü jilii(l Ts!'r'a! l] s-;lia..::j]x Eil N] sİ;-]-slNlN ü(!]LLA\ r.j Zı isE rFlrl!]]ıüiÇi,l|:Ji]]aai.]:a!aLaiai!s;İl:]arc.,islnL]!i.ii]s!llis,Aı,,i:itill!İsal PAs LılA ü!ii ] ]ı!]:oj']l.niıtA!A.
19
lcs 27.010 TÜRK STANDARD| Tşfllso 50!9]§!!e!?!]q
Kaynaklar
t1] lso 9oo0:2005, Quality management systems Fundamentals and vocabulary
[2] ]So 9oo1:2oo8, Quatw managernent Systems - Requirements
[3] lso 14oo1: 2oo4, En vifunnental management Systems - Requirements with guidance for use
t4] lso 22ooo: 2005, E ood safety management syst'ems - Requircments for any oryanization in fhe food
İURK SaANDARDLARIN|N lElit ilAKK isEYE Ail l,P sTANıARolN sU Ni]sHAs|NlN ı(UL|AN]I,4 jzNi] si TARAFI'"]DAi,]
,ıiı. iıı.-ı, ı ıo,. -AJi,. tr AD ,ıv Ms, F B,, _M/ ta. - ,o )a'A
i1
20