treatment of phosphate from wastewater by filter material with … · 2018-12-21 · the objective...

48
การบาบัดฟอสเฟตจากนาเสียด้วยวัสดุกรองร่วมกับเปลือกหอย Treatment of Phosphate from Wastewater by Filter material with Shells วรนุช ดีละมัน วรินธร บุญยะโรจน์ งานวิจัยนีได้รับทุนสนับสนุนจากงบประมาณเงินรายได้ ประจาปีงบประมาณ 2559 คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร

Upload: others

Post on 01-Jun-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

การบ าบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย

Treatment of Phosphate from Wastewater by Filter material with Shells

วรนช ดละมน วรนธร บญยะโรจน

งานวจยน ไดรบทนสนบสนนจากงบประมาณเงนรายได ประจ าปงบประมาณ 2559 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย

จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน

บทคดยอ

การศกษาครงนทาการศกษาการบาบดสารฟอสเฟตทอยในนาเสย โดยวธการกรองผานชนเปลอกหอยแครงและวสดรวม โดยทาการเปรยบเทยบคณสมบตของนาเสยกอนและหลงการกรองตามพารามเตอร 8 พารามเตอร คอ พเอช อณหภม ความขน ดโอ ความกระดาง ไนไตรท แอมโมเนยและ ฟอสเฟต ผลการศกษาพบวานาเสยทผานกระบวนการบาบดนนมคณภาพดขนเมอทาการใสเปลอกหอยรวมกบวสดตวกรอง โดยอตราสวนทสามารถบาบดฟอสเฟตไดดทสดคอสตรท 3 ระยะเวลาการกรองท 0 นาท โดยสามารถบาบดฟอสเฟตไดคาเทากบ 0.05 มลลกรมตอลตร คดเปน 50 เปอรเซนตเทยบกบนาเสยกอนการบาบด รองลงมาคอสตรท 3 ระยะเวลาการกรองท 5 นาท และ 10 นาท สามารถบาบดฟอสเฟตไดคาเทากบ 0.07 มลลกรมตอลตรเทากน คดเปน 70 เปอรเซนต นอกจากนผลจากการวเคราะหยงพบวาวธการบาบดนาเสยดวยวสดตวกรองรวมกบเปลอกหอยยงสามารถชวยในการบาบดคาความขน ปรมาณไนไตรท ปรมาณแอมโมเนย และยงเพมคา DO ใหกบนาเสยได

คาสาคญ : หอยแครง, นาเสย, ฟอสเฟต

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย

จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน

Abstract

The objective of this research was to study the treatment of Phosphate from wastewater by filter material with shells. Various parameters include pH, temperature, turbidity, DO, nitride ammonium and phosphate were investigated and compared before and after filler wastewater. The results show that the quality of wastewater after treatment enhancing with adding filter material with shells. The optimum ratio treatment of phosphate is resulting in maximum values was around 0.05 mg/liter (50% compare with wastewater before treatment) with formula no. 3 that not have time to filler. Moreover, the results demonstrated the treatment of Phosphate from wastewater by filter material with shells can be improvement the value of turbidity, nitride, ammonia and DO for wastewater.

Keywords: Blood cockle, Wastewater, Phosphate

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย

จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนสาเรจลลวงดวยด เนองจากความกรณาจากคณาจารย และบคคล ทเกยวของหลายฝายดวยกน ผวจยขอขอบพระคณ ดร. วรนธร บญยะโรจน ผรวมจดทาโครงการวจยเปนอยางยงทคอยใหคาปรกษา และรวมทาโครงการวจยมาโดยตลอด ขอขอบคณอาจารยมาโนช หลกฐานด หวหนาสาขาวชาวทยาการสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทใหความอนเคราะหในการใชหองปฏบตการและเครองมอวเคราะหตวอยาง ขอขอบคณคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทสนบสนนเงนวจยในโครงการวจยเงนงบประมาณรายได ป พ.ศ. 2559

อนงผวจยหวงวา งานวจยฉบบนจะมประโยชนอยไมนอย จงขอมอบสวนดทงหมดนใหแกเหลาคณาจารย ทไดประสทธประสาทวชาทาใหผลงานวจยเปนประโยชนตอผทเกยวของ และขอขอบคณความกตญญกตเวทตาคณ แดบดา มารดา และผมพระคณทกทาน สาหรบขอบกพรองตางๆทจะเกดขนนนผวจยขอนอมรบผดเพยงผเดยว และพรอมทจะรบคาแนะนาของทกทาน เพอเปนประโยชนในการพฒนางานวจยตอไป

คณะผวจย

สงหาคม 2559

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

สารบญ หนา

บทคดยอ (ก) บทคดยอองกฤษ (ข) กตตกรรมประกาศ (ค) สารบญ (ง) สารบญตาราง (ฉ) สารบญภาพ (ช) บทท 1 บทนา

1.1 ทมาและความสาคญ 1 1.2 วตถประสงคของโครงการวจย 2 13 ขอบเขตของโครงการวจย 2 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 1.5 แผนการการดาเนนงาน 3

บทท 2 ทฤษฎทเกยวของ 2.1 หอยแครง 4 2.2 น าเสย 6 2.3 แหลงกาเนดน าเสย 11

2.4 ประเภทของน าเสย 13 2.5 วธการบาบดน าเสย 13 2.6 การกรองและการดดซบ 17 2.7 งานวจยทเกยวของ 21 บทท 3 วธการวจย

3.1 น าเสยทใชในการทดลอง 22 3.2 วสด เครองมอ และอปกรณทใชในการวจย 23 3.3 ข นตอนการเตรยมงานวจย 25 3.4 วธการวเคราะห 25

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมลและอภปรายผล 4.1 ผลการศกษาน าเสยกอนการบาบด 29 4.2 ผลการศกษาน าเสยหลงการบาบด 30

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการทดลอง 37 5.2 ขอเสนอแนะ 37

อางอง 39

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

สารบญตาราง ตาราง หนา ตารางท 1.1 แผนการดาเนนงาน 3 ตารางท 2.1 ลกษณะของน าเสยทมาจากชมชน 10 ตารางท 2.2 ตวอยางลกษณะน าเสยจากบานพกอาศย 11 ตารางท 2.3 คามาตรฐานควบคมการระบายน าท งจากอาคารบางประเภทและบางขนาด 14 ตารางท 3.1 อตราสวนของวสดตวกรองทใชสาหรบการทดลองบาบดน าเสย 27 ตารางท 4.1 คากาหนดมาตรฐานคณภาพน าเสย 29 ตารางท 4.2 ผลการวเคราะหน าเสยทผานกระบวนการบาบดโดยวธการกรองตาม 31

พารามเตอรทกาหนด

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

สารบญรป รป หนา รปท 2.1 ลกษณะเปลอกหอยแครงพนธ Anadara granosa 5 รปท 2.2 อวยวะภายในของหอยแครง 6 รปท 2.3 แหลงกาเนดน าเสยทมา 12 รปท 2.4 หลกการการกรอง 18 รปท 2.5 กลไกการดดซบ 20 รปท 3.1 บรเวณจดเกบตวอยางน าเสย 22 รปท 3.2 (ก) เครองวดพเอช (pH Meter) )ข ( เครองวดความขน (Turbidity Meter ) 24 รปท 3.3 ชดทดสอบน าเสยคาปรมาณออกซเจนทละลายอยในน า 24

คาความกระดาง แอมโมเนย และไนไตรท รปท 3.4 ชดทดสอบฟอสเฟต (Phosphate Field Test kit ) 25 รปท 3.5 การเผาเปลอกหอยในเตาเผาทอณหภม 900 องศาเซลเซยส 26 รปท 3.6 )ก( เปลอกหอยทผานการเผาและรอใหอณหภมลดลง 26

ลกษณะของเปลอกหอยแครง )ข ( ผานการบดดวยครกบด รปท 3.7 เตรยมวสดตวกรองทจะใชในการบาบดน าเสยตามอตราสวนทกาหนด 27 รปท 3.8 การกรองน าเสยผานวสดตวกรอง 28 รปท 3.9 ตวอยางการตรวจวดคาน าเสยทผานกระบวนการบาบดโดยการกรอง 28 รปท 4.1 เปรยบเทยบปรมาณฟอสเฟตทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ 30

เทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.2 เปรยบเทยบอณหภมของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ 32

เทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.3 เปรยบเทยบคาความเปนกรด-ดางของน าเสยและน าทผานการบาบดใน 33

อตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.4 เปรยบเทยบคาความขนของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ 33

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

สารบญรป (ตอ) รป หนา รปท 4.5 เปรยบเทยบคาความกระดางของน าเสยและน าทผานการบาบด 34

ในอตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.6 เปรยบเทยบคาออกซเจนทละลายในน าของน าเสยและน าท 34

ผานการบาบดในอตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.7 เปรยบเทยบปรมาณไนไตรทของน าเสย และน าทผานการบาบด 35

ในอตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.8 เปรยบเทยบปรมาณฟอสเฟตของน าเสย และน าทผานการบาบด 35

ในอตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง รปท 4.9 เปรยบเทยบปรมาณแอมโมเนยของน าเสย และน าทผานการบาบด 36

ในอตราสวนตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

1

บทท 1

บทน ำ

1.1 ทมำของปญหำและควำมส ำคญ

ปจจบนประเทศไทยตองประสบกบปญหาการเปลยนแปลงทางดานสงแวดลอมเปนอยางมาก

ท งในดานของพบตภยจากธรรมชาตและปญหาดานมลพษทเกดมาจากกจกรรมมนษยเปนสวนใหญ

มลพษในประเทศไทยทพบวามปญหาคอนขางมากคอมลพษทางน า และมลพษทางอากาศ โดยสาเหต

ของการเกดมลพษเหลาน ข นเนองมาจากการเปลยนแปลงวถการดาเนนชวตของประชาชน การพฒนา

อตสาหกรรม และการเพมข นของจานวนประชากรอยางรวดเรว ทาใหความตองการในการใช

ทรพยากรธรรมชาตเพมมากข น ท งในเรองของอาหาร พลงงาน และปจจยอนๆตามมา จากความ

ตองการทเพมมากข น สงผลใหของเสยทเกดตามมามจานวนมากผนวกกบการจดการดานสงแวดลอม

ของประเทศไทยยงไมเขมงวดเปนผลใหปจจบนประเทศไทยตองพบกบปญหามลพษในหลายดาน

น าเสยเปนปญหาใหญทเกดมาจากการขยายตวของชมชน แหลงอตสาหกรรม เกษตรกรรม

หากไมไดรบการบาบด น าเสยจากกจกรรมตางๆจะถกระบายสแหลงน าทางธรรมชาตโดยตรง เปนผล

ใหเกดการเนาเสยของแหลงน าตามมา แหลงน าทพบวามปรมาณของออกซเจนละลายน าลดลง อาจม

ผลทาใหพชน าและสตวน าบางชนดตายได ในสวนของปญหาดานสาธารณสข พบวาน าเสยเปนแหลง

แพรเช อโรคทาใหเกดโรคระบาด เชน โรคอหวาตกโรค ไทฟอยด บด นอกจากน ยงเปนแหลงเพาะพนธ

ยงซงเปนพาหะของโรคมาเลเรย ไขเลอดออก เปนตน น าเสยชมชนและน าเสยจากการเกษตรกรรม

เปนน าเสยทสรางปญหากบแหลงน าธรรมชาตเปนอยางมากเชนกน เนองมาจากกจกรรมทเกดข นจาก

แหลงชมชน อาท การซกผา ลางจาน การใชผงซกฟอก โดยผงซกฟอกทวไปจะมสารโซเดยมไทรโพล

ฟอสเฟตผสมอยอยลดความกระดางของน า สารประเภทน เมอถกปลอยลงสแหลงน าโดยตรงจะเปน

การเพมธาตอาหารจาพวกฟอสฟอรสใหมปรมาณทสงข น เชนเดยวกบการใชปยในการทาเกษตรกรรม

เมอฝนตกจะเกดการชะลางหนาดนลงสแหลงน าเปนผลใหปยทใชในการเกษตรลงสแหลงน าดวย การ

ทแหลงน าตามธรรมชาตมการปนเปอนจากฟอสฟอรส ในปรมาณสงจะกอใหเกดปรากฏการณ

ยโทรฟเคชน (Eutrophication) ยโทรฟเคชน เปนปรากฏการณทแหลงน ามการสะสมของธาตอาหาร

มากเกนไป ทาใหพชบางชนดเตบโตเรวมากกวาปกต เชน สาหราย ผกตบชวา เปนตน เมอพชเหลาน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

2

ปกคลมทวบรเวณหนาน าจะทาใหน าเกดการเนาเสย ออกซเจนในน าลดนอยลง แสงสวางสองไมถง

ขางลาง ทาใหพชและปลาบางชนดไมสามารถดารงชวตอยไดและตายในทสด

การกาจดฟอสเฟตสามารถทาไดหลายวธ เชนการกาจดโดยการใชสารเคม การทาใหเกดการ

ตกตะกอน การบาบดดวยกระบวนการทางชวภาพ เปนตน ซงบางวธทกลาวมาขางตนตองใช

งบประมาณคอนขางสง และอาจเกดขยะพษทกาจดไดยากตามมา งานวจยช นน ผวจยจงเลงเหนการ

กาจดสารฟอสเฟตโดยการใชกระบวนการดดซบสารฟอสเฟตในน าเสยซงเปนกระบวนการงายๆท

ประชาชนทวไปสามารถนาไปประยกตใชได โดยวตถประสงคของงานวจยช นน คอการบาบดสาร

ฟอสเฟตในน าเสยโดยกระบวนการดดซบจากเปลอกหอยรวมกบวสดการกรอง

1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอศกษาความเปนไปไดในการสงเคราะหเปลอกหอยแครงเปนวสดตวกรองและตวดดซบสาร

ฟอสเฟต

2. เพอหาประสทธภาพการบาบดสารฟอสเฟตในน าเสยของตวกรองรวมกบเปลอกหอยแครง

1.3 ขอบเขตของกำรวจย

1. น าเสยทใชในการทดลอง คอ น าเสยบรเวณคลองขางมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

พระนคร ศนยพระนครเหนอ ทาการเกบตวอยางน าเมอวนท 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2559

2. เปลอกหอยทใชในการทดลอง ไดแก เปลอกหอยแครง

3. ตรวจสอบคณภาพของน าเสยกอนทาการทดลอง โดยทาการวดคา พเอช อณหภม ความ

ขน ดโอ ความกระดาง ไนไตรท แอมโมเนยและ ฟอสเฟต

4. ศกษาประสทธภาพของการบาบดโดยการตรวจวดคา พเอช อณหภม ความขน ดโอ ความ

กระดาง ไนไตรท แอมโมเนยและ ฟอสเฟต

5. สถานทใชในการศกษาวจย คอ หองปฏบตการสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลพระนคร ศนยพระนครเหนอ

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

3

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. น าทผานกระบวนการบาบดมคณภาพทดข น 2. เปลอกหอยแครงสามารถบาบดสารฟอสเฟตในน าเสยได 3. สามารถลดเศษวสดเหลอท งและยงเปนการแกปญหาการกาจดเศษวสดเหลอท ง 4. สามารถลดตนทนการใชสารเคมในการบาบดน าเสย

1.5 แผนกำรกำรด ำเนนงำน

แผนกำรด ำเนนกำรวจย 2558 2559

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. เตรยมวสดอปกรณ/สารเคม

2. จดทาคอลมนจาลองการบาบดน าเสย

3. จดทาน าเสยสงเคราะห/ทดสอบการบาบดน าเสย/วเคราะหคณภาพน า

4. ทาการวเคราะหผลการทดลอง

5. สรปผลและรายงานผลการดาเนนงาน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

4

บทท 2

ทฤษฎทเกยวของ

2.1 หอยแครง

หอยแครงเปนอาหารทางทะเล สามารถหาซ อไดงายและราคาคอนขางถก แตเดม

หอยแครงสารมารถหาไดจากบรเวณชายฝงทะเลทมสภาพเปนพ นทดนเลนหรอหาดโคลน โดย

สามารถพบไดตลอดแนวชายฝงของประเทศไทย จากการนยมบรโภคหอยแครงทาใหปจจบนมการ

เล ยงหอยแครงเกดข นเนองจากปรมาณการผลตในธรรมชาตลดนอยลงจงไมเพยงพอตอความตองการ

(กรมประมง,2533) หอยแครงเปนสตวประเภทหอยสองฝา เปลอกหรอฝาท งสองขางมขนาดเทากน

และเหมอนกนทกประการ โดยสามารถจาแนกหมวดหมตามหลกอนกรมวธาน ไดด งน

Phylum Mollusca

Class Bivalvia

Subclass Metabranchia

Superorder Filibranchia

Order Pteriomorpha

Superfamily Arcoidea

Family Arcidae

Subfamily Anadarinae

Genus Anadara

หอยแครงเปนหอยสองฝาในวงศอารซด (Arcidae) ซงในประเทศไทยมหอยในวงศน ท งหมด

4 สกล คอ Anadara Arca Barbatia และTrisios แตหอยแครงทมความสาคญทางเศรษฐกจและม

การเพาะเล ยงมสกลเดยว คอ Anadara โดยชนดทมการเพาะเล ยงมาทสดในโลก คอหอยแครง

Anadara granosa (FAO, 1990) ซงหอยแครงชนดน มจดศนยกลางของการแพรกระจายอยใน

บรเวณชองแคบมะละกา ประเทศมาเลเซย และอนโดนเซย

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

5

รปท 2.1 ลกษณะเปลอกหอยแครงพนธ Anadara granosa

ทมา: http://www.fao.org/fishery/species/3503/en

หอยแครงเปนสตวทอาศยอยบรเวณหาดโคลนหรอบรเวณทมลกษณะเปนเลนออน ซงมกอย

ตดกบปาชายเลน สภาพของดนเปนดนทมเน อละเอยดมสดาปนน าตาล มเปอรเซนตของดนเหนยวสง

หอยแครงจะชอบฝงตวอยตามผวดนโคลนลกลงไปประมาณ 1 -12 น ว ชวงเวลาทน าข นเตมฝง

หอยแครงจะข นมาอยบนผวดน เพอหรองอาหาร และเมอน าลง หอยแครงจะปดฝาและฝงตวอยในดน

เพอเปนการปองกนไมใหน าออกไปจากตวหอย ซงจะมการไหลเวยนของน าและการหายใจเกดข นเปน

ปกตภายในเปลอกหอย หอยแครง Anadara มลกษณะเฉพาะททาใหแตกตางจากหอยสองฝาชนดอน

ทมการ เพาะเล ยงโดยทวไปคอมรองลกทเปลอกและบานพบเปลอกทมลกษณะเปนเสนตรง และมฟน

ละเอยดทบานพบจานวนมาก (taxodont) สวนยอดของเปลอก (umbo) อยตรงกลาง หอยแครง

Anadara ไมมทอนา ดงน นจงไมม pallial sinus (รปท 2 ) หอยแครง Anadara granosa รอยยดตด

ของกลามเน อยดเปลอกดานหลง (posterior adductor muscle scar) จะใหญกวารอยแผลของ

กลามเน อยดเปลอกดานหนา เน อของหอยแครงมสน าตาลปนแดง ซงเปนสของฮโมโกลบน

(haemoglobin) ทาใหชาวองกฤษเรยกหอยแครง วา bloody cockle และในประเทศอนโดนเซย

เรยกหอยแครงวา Kerang darah (darah = เลอด) การไหลของน าจะไหลเขาดานหนาสวนกลางและ

ไหลออกดานลางของกลามเน อปดเปลอกดานหลง (posterior adductor muscle) เทาของ

หอยแครงเจรญดและสามารถใชในการเคลอนทไปตามผวของโคลน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

6

รปท 2.2 อวยวะภายในของหอยแครง

ทมา: พไลพร,2552

หอยแครงทกชนดมกพบไดมากในบรเวณพ นทเปนโคลนปนทรายบรเวณปากแมน า ซงเปน

บรเวณทมกมสารอนทรยสง น าทอยเหนอแหลงทอยอาศยของหอยแครงมกจะเปนน าขนมการแปรผน

ของอณหภมคอนขางมาก หอยแครงจะเรมสรางเซลลสบพนธเมอมขนาดไดประมาณ 18 มลลเมตร

และจะสบพนธคร งแรกเมอมขนาดประมาณ 25 มลลเมตร ลกของหอยแครงจะอาศยอยบรเวณ

ชายฝงเปนระยะเวลาประมาณ 2-4 สปดาห แลวจะลงเกาะเมอมความยาวของเปลอกไดประมาณ

230 ไมโครเมตร

2.2 น ำเสย

2.2.1 นยาม/ความหมาย

1) มลพษทางน า (Water Pollution) คอการทมสารแปลกปลอมไดแก สารอนทรย

สารอนนทรย กมมนตภาพรงส หรอสงมชวตตางๆ สงเหลาน เมออยในน าทาใหคณภาพของน าเลวลง

จนเกดอนตรายหรอบนทอนการใชประโยชนน าดงกลาว

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

7

2) น าเสย (Waste Water) คอ น าทมสงเจอปนตาง ๆ มากมาย จนกระทงกลายเปน

น าทไมเปนทตองการ และนารงเกยจของคนทวไป ไมเหมาะสมสาหรบใชประโยชนอกตอไป หรอถา

ปลอยลงสลาน าธรรมชาตกจะทาใหคณภาพน าของธรรมชาตเสยหายได

3) น าเสยชมชน (Domestic Wastewater) คอ น าเสยทเกดจากกจกรรมประจาวน

ของประชาชนทอาศยอยในชมชน และกจกรรมทเปนอาชพ ไดแก น าเสยทเกดจากการประกอบ

อาหารและชาระลางสงสกปรกท งหลายภายในครวเรอน และอาคารประเภทตาง ๆ เปนตน

4) กรมควบคมมลพษ (2557) ใหความหมายน าเสยชมชน (Domestic

Wastewater) ไววาน าเสยทเกดจากกจกรรมประจาวนของประชาชนทอาศยอย ในชมชน และ

กจกรรมทเปนอาชพ ไดแก น าเสยทเกดจากการประกอบอาหาร และชาระลางสงสกปรกท งหลาย

ภายในครวเรอน และอาคารประเภทตาง ๆ เปนตน ปรมาณน าเสยทปลอยท งจากบานเรอน อาคารจะ

มคาประมาณรอยละ 80 ของปรมาณน าใช หรออาจประเมนไดจากจานวนประชากรหรอพ นทใชสอย

ของอาคารแตละประเภท

2.2.2 ลกษณะน าเสย

สงสกปรกตาง ๆ ท เจอปนอย ในน าและทาใหเกดน าเสยน น เรยกวา มลสาร

(Pollutants) และสภาพการเปลยนแปลงจากภาวะน าดเปนน าเสย เรยกวา ภาวะมลพษ (Pollution)

ดงน นการวเคราะหหาลกษณะของน าเสยทาใหทราบถงมลสารทเปนองคประกอบของน าเสยน น เปน

ผลใหสามารถหาวธการบาบดและควบคมไดอยางถกตองและเหมาะสม ลกษณะของน าเสยม

องคประกอบตาง ๆ ดงน

1) สารอนทรย ไดแก คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน เชน เศษขาว กวยเตยว น าแกง

เศษใบตอง พชผก ช นเน อ เปนตน ซงสามารถถกยอยสลายได โดยจลนทรยทใชออกซเจน ทาใหระดบ

ออกซเจนละลายน า (Dissolved Oxygen) ลดลงเกดสภาพเนาเหมนได ปรมาณของสารอนทรยในน า

นยมวดดวยคาบโอด (BOD) เมอคาบโอดในน าสง แสดงวามสารอนทรยปะปนอยมาก และสภาพเนา

เหมนจะเกดข นไดงาย

2) สารอนนทรย ไดแก แรธาตตาง ๆ ทอาจไมทาใหเกดน าเนาเหมน แตอาจเปน

อนตรายตอสงมชวต ไดแก คลอไรด, ซลเฟอร เปนตน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

8

3) โลหะหนกและสารพษ อาจอยในรปของสารอนทรยหรออนนทรยและสามารถสะสมอยใน

วงจรอาหาร เกดเปนอนตรายตอสงมชวต เชน ปรอท โครเมยม ทองแดง ปกตจะอยในน าเสยจาก

โรงงานอตสาหกรรม และสารเคมทใชในการกาจดศตรพชทปนมากบน าท งจากการเกษตร สาหรบใน

เขตชมชนอาจมสารมลพษน มาจากอตสาหกรรมในครวเรอนบางประเภท เชน รานชบโลหะ อซอมรถ

และน าเสยจากโรงพยาบาล เปนตน

4) น ามนและสารลอยน าตาง ๆ เปนอปสรรคตอการสงเคราะหแสง และกดขวางการ

กระจายของออกซเจนจากอากาศลงสน า นอกจากน นยงทาใหเกดสภาพไมนาด

5) ของแขง เมอจมตวสกนลาน า ทาใหเกดสภาพไรออกซเจนททองน า ทาใหแหลง

น าต นเขน มความขนสง มผลกระทบตอการดารงชพของสตวน า

6) สารกอใหเกดฟอง/สารซกฟอก ไดแก ผงซกฟอก สบ ฟองจะกดกนการกระจาย

ของออกซเจนในอากาศสน า และอาจเปนอนตรายตอสงมชวตในน า

7) จลนทรย น าเสยจากโรงฟอกหนง โรงฆาสตว หรอโรงงานอาหารกระปอง จะม

จลนทรยเปนจานวนมากจลนทรยเหลาน ใชออกซเจนในการดารงชวตสามารถลดระดบของออกซเจน

ละลายน า ทาใหเกดสภาพเนาเหมน นอกจากน จลนทรยบางชนดอาจเปนเช อโรคทเปนอนตรายตอ

ประชาชน เชน จลนทรยในน าเสยจากโรงพยาบาล

8) ธาตอาหาร ไดแก ไนโตรเจน และฟอสฟอรส เมอมปรมาณสงจะทาใหเกดการ

เจรญเตบโตและเพมปรมาณอยางรวดเรวของสาหราย (Algae Bloom) ซงเปนสาเหตสาคญทาให

ระดบออกซเจนในน าลดลงตามากในชวงกลางคน อกท งยงทาใหเกดวชพชน า ซงเปนปญหาแกการ

สญจรทางน า

9) กลน เกดจากกาซไฮโดรเจนซลไฟด ซงเกดจากการยอยสลายของสารอนทรย

แบบไรออกซเจน หรอกลนอน ๆ จากโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ เชน โรงงานทาปลาปน โรงฆาสตว

เปนตน

10) ความรอน ทาใหเกดการแบงช นของลาน า เรงปฏกรยาการใชออกซเจนของ

จลนทรย และ ลดระดบการละลายของออกซเจนในน า อาจทาใหเกดสภาพเนาเหมนข นมาได

อณหภมของน าทเหมาะสมควรอยประมาณ 25-35 องศาเซลเซยส

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

9

11) กรดและดาง วดโดยคา pH คาพเอชมากกวา 7 หมายถงความเปนดาง คาพเอ

ชนอยกวา 7 หมายถงความเปนกรด น าสะอาดจะมพเอชเทากบ 7 คาพเอชมผลตอการดารงชวตของ

สงมชวตในน าและการนาน าไปใชประโยชนคาพเอชของน าท งทเหมาะสมควรอยในชวง 5 ถง 9

12) สารกมตภาพรงสอาจมาจากโรงพยาบาล หรอองคการของรฐบางประเภท เปน

สารอนตราย เมอสะสมอยในสงทมชวต กอใหเกดมะเรงได

13) สและความขน มกจะเกดจากอตสาหกรรมประเภทสงทอ กระดาษ ฟอกหนง

และโรงฆาสตว สและความขนจะขดขวางกระบวนการสงเคราะหแสงในลาน า

2.2.3 องคประกอบของน าเสย มลกษณะตาง ๆ ดงน

1) น า มากกวา 90 เปอรเซนต ซงมกจะถกเทหรอลาดลงไปตอนชาระลางเพอสงของ

เสยลงทอระบายน า

2) เช อโรค เชน แบคทเรย, ไวรส, พรออน และพยาธ

3) แบคทเรยทไมทาใหเกดโรค

4) อนภาคอนทรย เชน อจจาระ, อาหาร, อาเจยน, เสนใยกระดาษ, วสดจากพช,

ปยอนทรย ฯลฯ

5) สารอนทรยทละลายน าได เชน ยเรย, น าตาลผลไม, โปรตนทละลายน าได, ยา

ฯลฯ

6) อนภาคอนนทรย เชน ทราย, กรวด, อนภาคโลหะ, เซรามก ฯลฯ

7) สารอนนทรยทละลายน าได เชน แอมโมเนย, เกลอทะเล, ไซยาไนด, กาซไขเนา

thiocyanates, thiosulfates ฯลฯ

8) สตว เชน โปรโตซว, แมลง, ปลาขนาดเลก ฯลฯ

9) ของแขง เชน ผาอนามย, ผาออม, ถงยางอนามย, เขม, ของเลนเดก, สตวทตาย

หรอพช ฯลฯ

10) แกส เชน แกสไขเนา, กาซคารบอนไดออกไซด, มเทน ฯลฯ

11) อมลชน เชน ส, กาว, มายองเนส, สผม, Emulsified น ามน ฯลฯ

12) สารพษ เชน สารกาจดศตรพช, สารพษ, สารเคมกาจดวชพช ฯลฯ ยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

10

ตารางท 2.1 ลกษณะของน าเสยทมาจากชมชน

พารามเตอร หนวย ความเขมขน

นอย ปานกลาง มาก

1.ของแขงท งหมด (Total Solids) มก./ล. 350 720 1200

- ของแขงละลายน า (Dissolved Solids) มก./ล. 250 500 850

- ของแขงแขวนลอย (Suspended Solids) มก./ล. 100 220 350

2.ปรมาณตะกอนหนก (Settleable Solids) มล./ล 5 10 20

3.คาบโอด (Biochemical Oxygen Demand ; BOD) มก./ล. 110 220 400

4.คาซโอด (Chemical Oxygen Demand ; COD) มก./ล. 250 500 1000

5.ไนโตรเจนท งหมด (Total as N) มก./ล. 20 0 85

- อนทรยไนโตรเจน (Organic) มก./ล. 8 15 35

- แอมโมเนย (Free ammonia) มก./ล. 12 25 50

- ไนโตรท (Nitrites) มก./ล. 0 0 0

- ไนเตรท (Nitrate) มก./ล. 0 0 0

6.ฟอสฟอรสท งหมด (Total as P) มก./ล. 4 8 15

- สารอนทรย (Organic) มก./ล. 1 3 5

- สารอนนทรย (Inorganic) มก./ล. 3 5 10

7. คลอไรด (Chloride)(1) มก./ล. 30 50 100

8.ซลเฟต (Sulfate)(1) มก./ล. 20 30 50

9.สภาพดาง (Alkalinity as CaCO3) มก./ล. 50 100 200

10.ไขมน (Grease) มก./ล. 50 100 150

11.Total Coliform MPN/

100ml

106-107 107-108 107-109

หมายเหต : (1) เปนคาทเพมจากคาทตรวจพบในน าใชปกต

ทมา : กรมควบคมมลพษ

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

11

ตารางท 2.2 ตวอยางลกษณะน าเสยจากบานพกอาศย

ทมา : กรมควบคมมลพษ

2.3 แหลงกำเนดน ำเสย

แหลงกาเนดปญหามลพษทางน าไดแก แหลงชมชน แหลงอตสาหกรรม แหลงเกษตรกรรม

แหลงกาจดขยะมลฝอย แหลงคมนาคมทางเรอ และแหลงกาเนดอน ๆ

2.3.1 แหลงชมชน ไดแก บานเรอน อาคารพาณชย โรงแรม โรงพยาบาล โรงเรยน สานกงาน

น าท งจากสถานทดงกลาวจะมสารมลพษทเปนสารอนทรย ซงเปนเศษอาหาร ของเสยและสารทใช

ซกฟอกปะปนมา

2.3.2 แหลงอตสาหกรรม เชน โรงน าปลา โรงน าตาล โรงงานอาหารกระปอง โรงงาน

กระดาษ โรงงานผลตส โรงงานฟอกหนง และเหมองแร แหลงอตสาหกรรมเหลาน จะปลอยของเสยท

เปนสารอนทรยลงสแหลงน ากอใหเกดน าเนานอกจากน นยงอาจปลอยโลหะเปนพษและสารประกอบ

ทเปนพษ เชน ตะกว ปรอท สารหน แคดเมยม และไซยาไนดลงน าอกดวย

2.3.3 แหลงเกษตรกรรม เนองจากเกษตรกรใชปย ยาฆาแมลง และยาปราบศตรพชมากข น

เปนลาดบ ปย ยาฆาแมลงและยาปราบศตรพชรวมท งมลสตวจะถกชะไหลลงสแหลงน าจงเกดการ

พารามเตอร น าเสยจากสวม

จากหองอาบน า จากการซกผก จากครว

ตกอาบ ฝกบว ดวยมอ ดวยเครอง ผาน

ตะแกรง

ไมผาน

ตะแกรง

pH 7.7 7.1 7.0 7.2 7.7 7.2 6.3

COD (mg/l) 1,500 230 400 200 560 960 2,900

BOD (mg/l) 700 120 260 70 150 540 1,800

TKN (mg/l) 300 8 38 14 12 18 120

PO4 (mg/l) 24 6 1 10 24 13 90

SS (mg/l) 560 45 80 60 55 210 1,200

FOG (mg/l) 540 400 480 500 520 500 2,700

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

12

สะสมสารดงกลาวในแหลงน ามากข นในทสดจะเกดยโทรพเคชนข นและเกดการสะสมสารพษทเปน

โลหะหนกในแหลงน าจงเปนอนตรายตอพชและสตวในน า

2.3.4 น าเสยจากสถานทกาจดขยะมลฝอย น าเสยประเภทน เกดจาการทมการนาขยะมลฝอย

ไปกองท งอยางไมถกวธ ทาใหเปนแหลงกาเนดน าเสยทสาคญอกแหลงหนง เนองจากขยะมลฝอย

ประกอบดวยเศษอาหาร และของเนาเสย เมอฝนตกชะลงมาทาใหน าเสยไหลปนเปอนลงสแหลงน า

ผวดนและซมลงสแหลงน าใตดนไดดวย

2.3.5 แหลงคมนาคมทางเรอ เปนแหลงมลพษทางน าทสาคญแหลงหนงแตมกจะถกมองขาม

ไป สารมลพษจากแหลงน คอ น ามนทใชกบเครองจกรกลของเรอจะเลดลอดลงในน าเมอเรอขนสง

น ามนขนาดใหญรว หรอเกดอบตเหตจมลงน ามนจะกระจายเขาไปอยในแหลงน าเกดคราบน ามนปก

คลมผวหนาน าเปนบรเวณกวางขวางมากคลนจะซดคราบน ามนเขาหาฝงทะเลกอความสกปรกและ

การขาดออกซเจนในบรเวณน นไดนานจนกระทงสงมชวตลมตายลงมากมาย

2.3.6 น าเสยจากแหลงอนๆ การเกดน าเสยจากสาเหตอนๆ จะเกดจากสาเหตดงน น าเสยท

เกดจากขบวนการคมนาคมขนสง การบรการ การกอสรางและการร อถอน การพาณชย การลางถนน

อาคาร รถยนต และน าเสยจากกจกรรมประมง เปนตน

รปท 2.3 แหลงกาเนดน าเสย

ทมา : http://imgarcade.com/1/wastewater-sources/

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

13

2.4 ประเภทของน ำเสย

น าเสยทมาจากแหลงตางๆ น น มสารทอยในน าเสยไมเหมอนกน สารเหลาน นจะเปนสาร

ประเภทใดข นอยกบแหลงและกรรมวธการผลตในอตสาหกรรมน นๆ จงไดมการรวบรวม และแบง

ประเภทตามสารหลก ทใหลกษณะเดนของน าเสยน น ซงพอสรปเปนประเภทใหญๆ ไดดงน น าเสย

ประเภททมสารอนทรย น าเสยประเภททมสารอนนทรย น าเสยประเภททแพรกระจายเช อโรค น าเสย

ทมความเปนกรด-เบสสง น าเสยทมโลหะหนกทเปนพษ น าเสยทมสารกมมนตภาพรงส น าเสยทมอฐ

หน ดน ทรายปนอย

2.5 วธกำรบำบดน ำเสย

ข นตอนการบาบดน าเสย โดยทวไปการบาบดน าท งแบงออกไดเปน 4 ข นดงน

2.5.1 การบาบดข นเตรยมการ (Preliminary Treatment) เปนข นตอนการแยกสงสกปรกท

มขนาดใหญ ไมละลายน าออกจากน า โดยการใชตะแกรง (Screens)

2.5.2 การบาบดข นตน (Primary Treatment) น าเสยทผานข นตอนจากขอท 1 แลว จะถก

นามาตกตะกอนในถงตกตะกอน ซง เรยกวา Primary Sludge การบาบดในข นน จะลดคา BOD ได

ประมาณ 25 ถง 40 เปอรเซนต แลวแตคณลกษณะของน าท งและประสทธภาพของถงตกตะกอน

2.5.3 การบาบดข นทสอง (Secondary Treatment) น าเสยจากขอ 2 จะถกนาเขาไปสถง

เตมอากาศซงจะมการเตมอากาศใหแกแบคทเรยโดยใชเครองเตมอากาศ แบคทเรย ชวยยอยสลาย

และกาจดสารอนทรยหรอ BOD ซงอยในรปของสารละลายหรออนภาคคอลลอยด ออกไปจากน า

กลายเปนตะกอน ตกลงไปทกนถงกากตะกอนในสวนน จะถกนาไปกาจดตอไป น าในสวนบนของถง

ตกตะกอนจะใสข น ในข นตอนน จะชวยลดคา BOD ลงไดประมาณ 75 ถง 95 เปอรเซนต ซงคา BOD

ของน าสวนน จะตากวา 20 มลลกรม/ลตร สามารถปลอยท งลงสแมน าไดแตถาตองการความสะอาด

เหมาะแกการนากลบมาใชใหมเขาสการบาบดข นท 3 ตอไป

2.5.4 การบาบดข นทสาม (Tertiary Treatment) ตองการความบรสทธสะอาดสามารถนา

กลบมาใชอปโภคและบรโภคได กระบวนการบาบดน จงเปนกระบวนการเคมรวมกบฟสกส-เคม น าท ง

จากการบาบด ข นตอนทสอง จะถกนามาตกตะกอนดวยวธทางเคมแยกสารประกอบฟอสเฟตออก

ดวยปนขาว จากน นจงนามากาจดสารอนทรยทเหลออยดวยกระบวนการทางฟสกส -เคมดวยวธการ

Ion Exchange ซงจะไดน าทสะอาดเมอผานการฆาเช อโรคแลวจะไดน าทสะอาด

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

14

จากทกลาวมาขางตนน าเสยมแหลงกาเนดมาจากหลายแหลง และแตละแหลงกาเนดกให

มลสารทลงสแหลงน าแตกตางกน ดงน นกรมควบคมมลพษจงจาเปนตองมมาตรการในการควบคมน า

เสยทจะปลอยลงสแหลงน าธรรมชาตโดยออกเปนคามาตรฐานของแหลงกาเนดแตละประเภทเพอ

ความเหมาะสม ในสวนของชมชนกมมาตรฐานทกาหนดไวดวยเชนกน คอคามาตรฐานควบคมการ

ระบายน าท งจากอาคารบางประเภทและบางขนาด โดยมคามาตรฐานดงกาหนดในตารางท 2.3

ตารางท 2.3 คามาตรฐานควบคมการระบายน าท งจากอาคารบางประเภทและบางขนาด

ดชนคณภาพน า หนวย เกณฑกาหนดสงสดตามประเภทมาตรฐานควบคมการระบายน าท ง

ก ข ค ง จ

1. คาความเปนกรดดาง

(pH) - 5-9 5-9 5-9 5-9 5-9

2. บโอด (BOD) มก./ล. ไมเกน20 ไมเกน30 ไมเกน40 ไมเกน50 ไมเกน200

3.ปรมาณของแขง

- คาสารแขวนลอย

(Suspended Soilds)

มก./ล. ไมเกน30 ไมเกน40 ไมเกน50 ไมเกน50 ไมเกน60

- คาตะกอนหนก

(Settleable Solids) มล./ล. ไมเกน0.5 ไมเกน0.5 ไมเกน0.5 ไมเกน0.5 -

- คาสารทละลายได

ท งหมด (Total

Dissolved Solid)

มก./ล. ไมเกน500* ไมเกน500* ไมเกน500* ไมเกน500* -

4. คาซลไฟต (Sulfide) มก./ล. ไมเกน1.0 ไมเกน1.0 ไมเกน3.0 ไมเกน4.0 -

5. ไนโตรเจน

(Nitrogen) ในรป ท เค

เอน (TKN)

มก./ล. ไมเกน35 ไมเกน35 ไมเกน40 ไมเกน40 -

6. น ามนและไขมน (Fat

, Oil and Grease) มก./ล. ไมเกน20 ไมเกน20 ไมเกน20 ไมเกน20 ไมเกน100

ทมา : กรมควบคมมลพษ

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

15

การแบงประเภทอาคาร สามารถแบงประเภทอาคารออกเปน 5 ประเภท คอ

อาคารประเภท ก. หมายความถง อาคารดงตอไปน

- อาคารชดทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 500 หองนอนข นไป

- โรงแรมทมจานวนหองสาหรบใชเปนหองพกรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 200 หองข นไป

- โรงพยาบาลของทางราชการหรอสถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาล ทมเตยง

สาหรบรบผปวยไวคางคนรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 30 เตยงข นไป

- อาคารโรงเรยนราษฎร โรงเรยนของทางราชการ สถาบนอดมศกษาของเอกชน หรอ

สถาบนอดมศกษาของทางราชการทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของ

อาคารต งแต 25,000 ตารางเมตรข นไป

- อาคารททาการของทางราชการ รฐวสาหกจ องคการระหวางประเทศหรอของเอกชนทมพ นท

ใชสอยรวมกนทกช นของอาคาร หรอกลมของอาคารต งแต 55,000 ตารางเมตรข นไป

- อาคารของศนยการคาหรอหางสรรพสนคาทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคาร หรอกลม

ของอาคารต งแต 25,000 ตารางเมตรข นไป

- ตลาดทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 2,500 ตารางเมตรข น

ไป

- ภตตาคารหรอรานอาหารทมพ นทใหบรการรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต

2,500 ตารางเมตรข นไป

อาคารประเภท ข. หมายความถงอาคารดงตอไปน

- อาคารชดทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 100 หองนอน แต ไมถง 500 หองนอน

- โรงแรมทมจานวนหองสาหรบใชเปนหองพกอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของ

อาคารต งแต 60 หอง แตไมถง 200 หอง

- หอพกทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 250 หองข นไป

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

16

- สถานบรการทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 5,000 ตาราง

เมตรข นไป

- โรงพยาบาลของทางราชการหรอสถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาลทมเตยง

สาหรบผปวยไวคางคนรวม กนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 10 เตยง แตไมถง

30 เตยง

- อาคารโรงเรยนราษฎร โรงเรยนของทางราชการ สถาบน อดมศกษาเอกชนหรอ

สถาบนอดมศกษาของทางราชการ ทมพ นท ใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของ

อาคารต งแต 5,000 ตารางเมตร แตไมถง 25,000 ตารางเมตร

- อาคารททาการของทางราชการ รฐวสาหกจ องคการระหวางประเทศหรอของเอกชนทมพ นท

ใชสอยรวมกนทกช นของ อาคารหรอกลมของอาคารต งแต 10,000 ตารางเมตร แตไมถง

55,000 ตารางเมตร

- อาคารของศนยการคาหรอหางสรรพสนคาทมพ นทสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของ

อาคารต งแต 5,000 ตารางเมตร แตไมถง 25,000 ตารางเมตร

- ตลาดทมพ นททใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 1,500 ตารางเมตร

แตไมถง 2,500 ตารางเมตร

- ภตตาคารหรอรานอาหารทมพ นทใหบรการรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต

500 ตารางเมตร แตไมถง 2,500 ตารางเมตร

อาคารประเภท ค. หมายความถงอาคารดงตอไปน

- อาคารชดทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ไมถง 100 หองนอน

- โรงแรมทมจานวนหองสาหรบใชเปนหองพกรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมอาคาร ไมถง

60 หอง

- หอพกทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 50 หอง แตไมถง 250 หอง

- สถานบรการทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 1,000 ตาราง

เมตร แตไมถง 5,000 ตารางเมตร

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

17

- อาคารททาการของทางราชการ รฐวสาหกจ องคการระหวางประเทศหรอของเอกชนทมพ นท

ใชสอยรวมกนทกช นของอาคาร หรอกลมของอาคารต งแต 5,000 ตารางเมตร แตไมถง

10,000 ตารางเมตร

- ตลาดทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 1,000 ตารางเมตร

แตไมถง 1,500 ตารางเมตร

- ภตตาคารหรอรานอาคารทมพ นทใหบรการรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต

250 ตารางเมตร แตไมถง 500 ตารางเมตร

อาคารประเภท ง. หมายความถงอาคารดงตอไปน

- หอพกทมจานวนหองสาหรบใชเปนทอยอาศยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคาร

ต งแต 10 หอง แตไมถง 50 หอง

- ตลาดทมพ นทใชสอยรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต 500 ตารางเมตร แต

ไมถง 1,000 ตารางเมตร

- ภตตาคารหรอรานอาหารทมพ นทใหบรการรวมกนทกช นของอาคารหรอกลมของอาคารต งแต

100 ตารางเมตร แตไมถง 250 ตารางเมตร

อาคารประเภท จ. หมายความถงภตตาคารหรอรานอาหารทมพ นทใหบรการรวมกนทกช นไม

ถง 100 ตารางเมตร

2.6 กำรกรองและกำรดดซบ

2.6.1 หลกการการกรอง

การกรอง (filtration) คอ การแยกสารผสมทมสถานะเปนของแขงออกจากของเหลวเปน

การแยก (separation) ทางกล เพอแยกอนภาคของแขงทไมละลายซงแขวนลอยอยในสารละลาย

ออกจากสวนทเปนของเหลว โดยใหของเหลวทมสวนผสมของท งของแขงและของเหลวไหลผานตว

แผนกรอง ซงมหนาทกกของแขงทมขนาดใหญกวาขนาดรของตวแผนกรองไวและปลอยใหสวนทเปน

ของเหลวไหลผาน ของเหลวทกรองไดเรยกวา ฟลเทรต ( filtrate) โดยใชกระดาษกรองซงมรพรน

ขนาดเลก หรอวสดตวกรองชนดตางๆ ทาใหอนภาคของของแขงน นไมสามารถผานตวกรองได สวน

อนภาคของของเหลวจะผานตวกรองออกมา ตวอยางเชนการกรองน ากะทจากมะพราว แผนกรอง

อากาศในเครองปรบอากาศ อปกรณกรองน าสะอาดในเครองกรองน า เปนตน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

18

รปท 2.4 หลกการการกรอง

ทมา: http://www.konia.com.au/water-filtration-technology/

2.6.2 กระบวนการดดซบ (Adsorption Process)

การดดซบเปนกระบวนทเกยวกบการสะสมตวของสาร หรอความเขมขนของสารทบรเวณ

พ นผวหรอระหวางผวหนา (interface) กระบวนการน สามารถเกดไดบรเวณผวสมผสระหวาง 2

สภาวะใดๆ เชน ของเหลวกบของเหลว กาซกบของเหลว กาซกบของแขง หรอของแขงกบของแขง

โดยโมเลกลหรอคอลลอยดทถกดดจบเรยกวา สารถกดดซบ (adsorbate) สวนสารททาหนาทดดซบ

เรยกวา สารดดซบ (adsorbent)

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

19

1) กลไกของกระบวนการดดตดผว

การดดตดผว (Adsorption) เปนกระบวนการกกพวกสารละลายหรอสารแขวนลอย

ขนาดเลกซงละลายอยในน าใหอยบนผวของสารอกชนดหนงโดยทสารละลายหรอสารแขวนลอย

ขนาด เล กน เ ร ย กว า Adsorbate ส วนของแข งท ม ผ ว เ ป นท เ ก าะจ บของสารท ถ กด ดต ด

เรยกวา Adsorbent การดดตดผวน จะเปนการดดตดแบบระหวางสถานะ (Phase) ตางๆท งสาม

สถานะ คอ ของเหลว (Liquid) กาซ (Gas) และ ของแขง (Solid) ซงมไดท งแบบของเหลว - ของเหลว

กาซ-ของเหลว กาซ-ของแขง และ ของเหลว-ของแขง โดยในทน จะพจารณาถงเฉพาะแบบของเหลว -

ของแขง (Liqid –Solid Interface) ในการดดตดผวโมเลกลของสารละลายหรอสารแขวนลอยกจะถก

กาจดออกจากน าและไปเกาะตดอยบนตวดดซบโมเลกลของสารสวนใหญจะเกาะจบอยกบผวภายใน

โพรงของตวดดซบและมเพยงสวนนอยเทาน นทเกาะอยทผวภายนอก การถายเทโมเลกลจากน าไปหา

ตวดดซบเกดข นไดจนถงสมดลจงหยด ณ จดสมดล ความเขมขนของโมเลกลในน าจะเหลอนอยเพราะ

โมเลกลสวนใหญเคลอนทไปเกาะจบอยกบตวดดซบโดยในการเกาะตดจะม Driving Force อย 2

แบบ คอ การดดซบทางกายภาพ และการดดซบทางเคม

2) ประเภทของการดดซบ

ปจจยสาคญในการบอกชนดของกระบวนการดดซบจะพจารณาจากแรงยดเหนยว

ระหวางโมเลกลทถกดดซบกบผวของสารดดซบ ถาแรงยดเหนยวเปนแรงแวนเดอรวาลส (Van der

Waals Forces) จะเปนการดดซบทางกายภาพ (physical adsorption) แตถาแรงยดเหนยวทาให

เกดพนธะเคมระหวางโมเลกลทถกดดซบกบผวของสารดดซบจะเรยกวา การดดซบทางเคม

(chemical adsorption)

- การดดซบทางกายภาพ เปนการดดซบทเกดจากแรงดงดดระหวาง

โมเลกลอยางออน คอ แรงแวนเดอรวาลส (Vander Waals Forces) ซงเกดจากการรวมแรง 2 ชนด

คอ แรงกระจาย (London dispersion force) และแรงไฟฟาสถต (electrostatic force) การดงดด

ดวยแรงทออนทาใหการดดซบประเภทน มพลงงานการคายความรอนคอนขางนอย คอ ตากวา 20

กโลจลตอโมล และสามารถเกดการผนกลบของกระบวนการไดงาย ซงเปนขอดเพราะสามารถฟนฟ

สภาพของตวดดซบไดงายดวยสารทถกดดซบสามารถเกาะอยรอบๆ ผวของสารดดซบไดหลายช น

(multilayer) หรอในแตละช นของโมเลกลสารถกดดซบจะตดอยกบช นของโมเลกลของสารถกดดซบ

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

20

ในช นกอนหนาน โดยจานวนช นจะเปนสดสวนกบความเขมขนของสารถกดดซบ และจะเพมมากข น

ตามความเขมขนทสงข นของตวถกละลายในสารละลาย

- การดดซบทางเคมการดดซบประเภทน เกดข นเมอตวถกดดซบกบตว

ดดซบทาปฏกรยาเคมกน ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางเคมของตวถกดดซบเดม คอมการ

ทาลายแรงยดเหนยวระหวางอะตอมหรอกลมอะตอมเดมแลวมการจดเรยงอะตอมไปเปนสารประกอบ

ใหมข นโดยมพนธะเคมซงเปนพนธะทแขงแรง มพลงงานกระตนเขามาเกยวของทาใหความรอนของ

การดดซบมคาสงประมาณ 50-400 กโลจลตอโมล หมายความวาการกาจดตวถกดดซบออกจากผวตว

ดดซบจะทาไดยาก คอไมสามารถเกดปฏกรยาผนกลบได (irreversible) และการดดซบประเภทน จะ

เปนการดดซบแบบช นเดยว (monolayer) เทาน นซงการดดซบทางกายภาพและทางเคมมขอแตกตาง

กนหลายอยาง

รปท 2.5 กลไกการดดซบ

ทมา: http://www.pcd.go.th/info_serv/Datasmell/design_absorbtion.htm

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

21

2.7 งานวจยทเกยวของ

อนสา ทรพยนวตต และคณะ (2555) ศกษาการดดซบโลหะหนกในน าเสยสงเคราะหโดยใช

เปลอกหอยผสมธรรมชาต(กระซา) ทมอย ในจงหวดสมทรสาครซงมองคประกอบหลกเปนหอยสองฝา

ไดแก หอยลาย หอยตลบ และหอยแครง มขนาด ประสทธผล 0.28 มลลเมตร และสมประสทธ

ความสมาเสมอ 7.27 เมอทาการทดลองแบบแบตซพบวาสภาวะท เหมาะสมในการดดซบสงกะส

ทองแดง และแคดเมยม คอ พเอช 5 ระยะเวลาปนกวน 60 นาท ระยะเวลาสมผส 60 นาท ปรมาณ

0.25 กรม ขนาด 2 -4.275 มลลเมตร โดยสามารถลดปรมาณโลหะหนกได 40-65 % ไอโซเทอมใน

การดดซบมความสอดคลองท งแบบแลงเมยรและฟรนดช แตจลนศาสตรดดซบมความสอดคลองกบ

แบบจาลอง Pseudo-second order มากกวาpseudo-first order

จรรยาพร พมงาม (2545) ไดทาการศกษาเปลอกหอยแครงและเปลอกหอยแมลงภมาใช

กาจดตะกวออกจากน าเสยโดยทาการทดสอบแบบไมตอเนองหรอแบบแบตช เพอศกษาปจจยตางๆท

มผลตอการดดซบ และใชสมการฟรนดช ศกษาไอโซเทอมการดดซบ และศกษาประสทธภาพการใช

งานของเปลอกหอยโดยการทดสอบแบบตอเนองโดยใชคอลมน เปลอกหอยแครงซงมพ นทผวจาเพาะ

และรพรนรวมท งปรมาณแคลเซยมคารบอเนตมากกวาเปลอกหอยแมลงภสามารถกาจดตะกวไดดกวา

เปลอกหอยแมลงภ ผลการนาเปลอกหอยขนาดตางกนไปอบทอณหภมตางๆ พบวาเปลอกหอยแครง

ขนาด 20-60 เมช ซงนาไปตากแดดสามารถกาจดตะกวไดดทสด การกาจดตะกวเกดไดดชวงพเอช

6.3-8.8 และประสทธภาพลดลงเมอพเอชลดลง กลไกการกาจดเกดจากการละลายของแคลเซยม

คารบอเนตจากเปลอกหอยแครงตามดวยการตกผลกของเซรสไซต (เลดคารบอเนต) และถกดดซบ

บรเวณผวหนาของเปลอกหอย การทดสอบแบบตอเนองในการทดสอบคอลมนโดยใชน าเสยจาก

โรงงานแบตเตอร ซงมคาความเขมขนของตะกว 5.98 มลลกรมตอลตร พบวาคอลมนขนาด

เสนผาศนยกลาง 1.9 เซนตเมตรบรรจเปลอกหอยแครงสง 2.3 เซนตเมตรสามารถบาบดน าปนเปอน

ตะกวได 6 ลตร กอนทน าผานคอลมนจะมความเขมขนตะกวสงเกน 0.2 มลลกรมตอลตร ซงเปนคา

มาตรฐานทกระทรวงอตสาหกรรมกาหนดไว และความสามารถในการดดซบแบบตอเนองเทากบ 8.6

มลลกรมตอกรมเปลอกหอยแครง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

22

บทท 3

วธการวจย

รปแบบการวจย

การวจยคร งน เปนการศกษาเชงทดลองเบ องตน เพอศกษาประสทธภาพการบาบดน าเสยของ

เปลอกหอยแครงรวมกบวสดตวกรอง โดยใชวธการกรองผานตวกลางตามอตราสวนทกาหนดไว

เพอใหทราบถงประสทธภาพการกรองและปรมาณอตราสวนทเหมาะสมในการบาบดน าเสย

3.1 น าเสยทใชในการทดลอง

น าเสยทนามาใชในการทดลองเปนน าเสยท เกบตวอยางบรเวณคลองระบายน าขาง

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร ศนยพระนครเหนอ ในวนท 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2559

รปท 3.1 บรเวณจดเกบตวอยางน าเสย

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

23

3.2 วสด เครองมอ และอปกรณทใชในการวจย

3.2.1 กระบอกสาหรบกรองน าเสย

3.2.2 สาล

3.2.3 ถานไม

3.2.4 ทรายละเอยด

3.2.5 ทรายหยาบ

3.2.6 กรวด

3.2.7 เปลอกหอยแครง

3.2.8 ครกบด

3.2.9 เตาเผา

3.2.10 ครซเบล (Crucible)

3.2.11 กระบอกเกบน า (water samplers)

3.2.12 เครองวดพเอช (pH Meter)

3.2.13 ชดทดสอบฟอสเฟต (Phosphate Field Test kit)

3.2.14 ชดทดสอบคาของปรมาณออกซเจนทละลายอยในน า (Dissolved Oxygen)

3.2.15 ชดทดสอบคาความกระดาง (Total Hardness)

3.2.16 ชดทดสอบไนไตรท (Nitrite)

3.2.17 ชดทดสอบแอมโมเนย (Ammonium)

3.2.18 เครองวดความขน (Turbidity Meter) ยหอ HACH ประเทศสหรฐอเมรกา รน

2100Q

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

24

(ก) (ข)

รปท 3.2 (ก) เครองวดพเอช (pH Meter) (ข) เครองวดความขน (Turbidity Meter)

รปท 3.3 ชดทดสอบน าเสยคาปรมาณออกซเจนทละลายอยในน า

คาความกระดาง แอมโมเนย และไนไตรท

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

25

รปท 3.4 ชดทดสอบฟอสเฟต (Phosphate Field Test kit)

3.3 ข นตอนการเตรยมงานวจย

3.3.1 ศกษางานวจยทเกยวของกบการทดลอง

3.3.2 กาหนดกรอบแนวความคด

3.3.3 กาหนดพ นทศกษา คอ น าเสยจากบรเวณคลองระบายน าขางมหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลพระนคร ศนยพระนครเหนอ

3.3.4 เตรยมวสด เครองมอและอปกรณ

3.3.5 วเคราะหคณภาพน าเสยกอนทาการบาบด

3.3.6 วเคราะหคณภาพน าเสยหลงการบาบด

3.4 วธการวเคราะห

3.4.1 นาเปลอกหอยแครงลางทาความสะอาดเอาทรายและสงสกปรกทตดมากบเปลอก

หอยแครงออก หลงจากน นผงแดดใหแหง

3.4.2 เมอเปลอกหอยแครงแหง นามาใสในครซเบลแลวนาเขาเตาเผาต งอณหภมเตาเผาท

900 องศาเซลเซยสเปนเวลา 4 ชวโมง หลงจากครบกาหนดเวลาวางเปลอกหอยแครงท งไวรอใหเยน

ตว จากน นนาเปลอกหอยแครงมาบดใหละเอยดโดยใชครกบด เกบเปลอกใหแครงทบดเรยบรอยแลว

ในถงซปเพอใชในการทดลองตอไป

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

26

รปท 3.5 การเผาเปลอกหอยในเตาเผาทอณหภม 900 องศาเซลเซยส

(ก) (ข)

รปท 3.6 (ก) เปลอกหอยทผานการเผาและรอใหอณหภมลดลง (ข) ลกษณะของเปลอกหอยแครงท

ผานการบดดวยครกบด

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

27

3.4.3 ทาการทดสอบตวอยางน าเสยทเกบมาจากคลองระบายน ากอนทาการบาบดโดยทา

การทดสอบท งหมด 8 พารามเตอรประกอบดวย พเอช อณหภม ความขน ดโอ ความกระดาง ไน

ไตรท แอมโมเนย และฟอสเฟต

3.4.4 เตรยมวสดตวกรองทจะใชในการบาบดน าเสยโดยกาหนดอตราสวนของวสดตวกรอง

ออกเปน 3 สตร โดยการทดลองคร งน ไดกาหนดน าหนกของวสดตวกรองใหน าหนก 5 กโลกรมเทากบ

1 อตราสวน โดยแตละสตรใชสาหรบบาบดน าเสยปรมาณ 1000 มลลลตร

ตารางท 3.1 อตราสวนของวสดตวกรองทใชสาหรบการทดลองบาบดน าเสย

สตร ถาน ทรายละเอยด ทรายหยาบ กรวด เปลอกหอย

สตร 1 1 1 1 1 0

สตร 2 1 1 1 1 1

สตร 3 1 1 1 1 2

รปท 3.7 เตรยมวสดตวกรองทจะใชในการบาบดน าเสยตามอตราสวนทกาหนด

3.4.5 ทาการบรรจวสดตวกรองทเตรยมไวลงในกระบอกสาหรบกรองน าเสย โดยเรยงลาดบ

วสดตวกรอง คอ ช นแรกเปนลาส ตอมาคอ ถาน ทรายละเอยด ทรายหยาบ กรวด และเปลอกหอย

จากน นนาน าเสยใสลงไปผานช นกรองตางๆ

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

28

รปท 3.8 การกรองน าเสยผานวสดตวกรอง

3.4.6 ทาการเกบตวอยางน าทผานการบาบดตามระยะเวลาทกาหนด โดยแบงออกเปน 3

ชวงเวลา คอ นาทท 0 ตอมาคอ นาทท 5 และ นาทท 10 ตามลาดบ นาน าทไดไปทาการตรวจวด 8

พารามเตอรประกอบดวย พเอช อณหภม ความขน ดโอ ความกระดาง ไนไตรท แอมโมเนย และ

ฟอสเฟต

รปท 3.9 ตวอยางการตรวจวดคาน าเสยทผานกระบวนการบาบดโดยการกรอง

3.4.7 นาคาทไดจากการทดลองมาทาการวเคราะหตามหลกสถตเพอรายงานผลการศกษา

ตอไป

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

29

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมลและอภปรายผล

งานวจยช นน มวตถประสงคเพอศกษาความเปนไปไดและประสทธภาพของเปลอกหอยแครง

ทนามาใชเปนวสดตวกรองและตวดดซบสารฟอสเฟตรวมกบวสดตวกรองชนดอนๆในการบาบดน าเสย

โดยผานวธการกรอง ซงจากการทดลองสามารถสรปผลไดดงน

4.1 ผลการศกษาน าเสยกอนการบาบด

จากการทดลองน าเสยกอนการบาบด พบวาตวอยางน าเสยทเกบมาจากคลองระบายน าขาง

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนครมคาเกนเกณฑมาตรฐานอย 2 พารามเตอร คอ อณหภม

มคาเทากบ 25.1 องศาเซลเซยส ซงเกนคามาตรฐานทกาหนดไว 24 องศาเซลเซยส และคาความ

กระดาง มคาเทากบ 663 มลลกรมตอลตร ซงเกนคามาตรฐานทกาหนดไว ไมเกน 100 มลลกรมตอ

ลตร แตกรณน าเสยชมชนไมไดกาหนดคามาตรฐานของคาความกระดางเอาไว ผลการทดลอง

พารามเตอรอนๆพบวามคาไมเกนคามาตรฐานทกาหนดไวของกรมควบคมมลพษ

พารามเตอร น าเสยกอนการทดลอง มาตรฐานน าเสย*

อณหภม ( °C) 25.1 ไมเกน 24 °C pH 7.34 5.5-9.0 ความขน (NTU) 14.7 ไมเกน 25 NTU คาความกระดาง (mg/l CaCO3) ** 663 100 mg/L DO (mg/L) 7.00 ไมนอยกวา 2.0 mg/L ฟอสเฟต (mg/l) 0.1 ไมเกน 2 mg/L ไนโตรเจนท งหมด (Total as N) - ไนไตรท Nitrite (mg/L NO2

-) - แอมโมเนย NH4

+ (mg/l)

0.75 0.05

ไมเกน 20 mg/L

หมายเหต

* มาตรฐานควบคมการระบายน าท งจากระบบน าเสยรวมของชมชน

**มาตรฐานคณภาพน าดมในภาชนะบรรจทปดสนท

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

30

น าเสยทผานการบาบดโดยวธการกรองผานตวกรองตามอตราสวนทกาหนด และตาม

ระยะเวลาทกาหนดใหผลการบาบดทแตกตางกนข นอยกบอตราสวนของตวกรองทใชในการบาบด

และระยะเวลาทใชในการบาบด สาหรบการบาบดฟอสเฟตพบวาอตราสวนทสามารถบาบดฟอสเฟต

ไดดทสดคอสตรท 3 ระยะเวลาการกรองท 0 นาท โดยสามารถบาบดฟอสเฟตไดคาเทากบ 0.05

มลลกรมตอลตร คดเปน 50 เปอรเซนตเทยบกบน าเสยกอนการบาบด รองลงมาคอสตรท 3

ระยะเวลาการกรองท 5 นาท และ 10 นาท สามารถบาบดฟอสเฟตไดคาเทากบ 0.07 มลลกรมตอ

ลตรเทากน คดเปน 70 เปอรเซนตเทยบกบน าเสยกอนการบาบด ดงตารางท 4.1

รปท 4.1 เปรยบเทยบปรมาณฟอสเฟตทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

0

0.1

0.2

0.3

0.4

สตร 1 สตร 2 สตร 3

ฟอสเ

ฟต (m

g/l)

ระยะเวลาในการกรอง (นาท)

0 นาท

5 นาท

10 นาท

4.2 ผลการศกษาน าเสยหลงการบาบด

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

31

ตารางท 4.2 ผลการวเคราะหน าเสยทผานกระบวนการบาบดโดยวธการกรองตามพารามเตอรทกาหนด

พารามเตอร/

เวลาทกรอง

น าเสยกอน

การทดลอง

สตร 1 สตร 2 สตร 3

0 นาท 5 นาท 10 นาท 0 นาท 5 นาท 10 นาท 0 นาท 5 นาท 10 นาท

อณหภม ( °C) 25.1 25.30 24.10 24.00 24.00 24.00 24.10 24.50 24.10 24.20

pH 7.34 7.70 7.68 7.70 7.77 8.23 8.30 8.30 8.35 8.40

ความขน 14.7 3.96 2.06 1.30 5.30 3.65 1.67 6.90 2.44 1.07

ความกระดาง (mg/l) 663 510 510 510 255 102 102 918 - 1224

DO (mg /L) 7.00 7.00 7.00 9.00 9.50 8.50 9.50 8.50 12.00 0.50

ไนไตรท (mg/L) 0.75 0.35 0.35 0.35 0.30 0.30 0.30 0.05 0.03 0.02

ฟอสเฟต (mg/l) 0.1 0.40 0.40 0.40 0.40 0.15 0.10 0.05 0.07 0.07

แอมโมเนย NH4+ (mg/l) 0.05 2.00 2.00 2.00 0.60 0.60 0.50 0.60 0.60 0.02

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

32

อยางไรกตามผลจากการทดลองโดยภาพรวมทกพารามเตอรถงประสทธภาพการบาบดน า

เสย พบวาสตรตามอตราสวนท 2 ระยะเวลาทใชในการบาบดนาทท 10 นาท สามารถบาบดน าเสย

จากชมชนไดดทสด โดยพบวา พเอช มคาเทากบ 8.30 อณหภม มคาเทากบ 24.10 องศาเซลเซยส

ความขน มคาเทากบ 1.67 NTU ดโอ มคาเทากบ 9.50 มลลกรมตอลตร ความกระดาง มคาเทากบ

102 มลลกรมตอลตร ไนไตรท มคาเทากบ 0.30 มลลกรมตอลตร แอมโมเนย มคาเทากบ 0.50

มลลกรมตอลตร และ ฟอสเฟต มคาเทากบ 0.10 มลลกรมตอลตร รองลงมาคอสตรท 3 ระยะเวลา

การกรองนาทท 10 โดยพบวา พเอช มคาเทากบ 8.35 อณหภม มคาเทากบ 24.10 องศาเซลเซยส

ความขน มคาเทากบ 2.44 มลลกรมตอลตร ดโอ มคาเทากบ 12.00 มลลกรมตอลตร ความกระดาง

มคาเทากบ 1224 มลลกรมตอลตร ไนไตรท มคาเทากบ 0.03 มลลกรมตอลตร แอมโมเนย มคา

เทากบ 0.60 มลลกรมตอลตร และ ฟอสเฟต มคาเทากบ 0.07 มลลกรมตอลตร ดงตารางท 4.1

รปท 4.2 เปรยบเทยบอณหภมของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

33

รปท 4.3 เปรยบเทยบคาความเปนกรด-ดางของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รปท 4.4 เปรยบเทยบคาความขนของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

34

รปท 4.5 เปรยบเทยบคาความกระดางของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รปท 4.6 เปรยบเทยบคาออกซเจนทละลายในน าของน าเสยและน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

35

รปท 4.7 เปรยบเทยบปรมาณไนไตรทของน าเสย และน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รปท 4.8 เปรยบเทยบปรมาณฟอสเฟตของน าเสย และน าทผานการบาบดในอตราสวนตางๆ

เทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

36

รปท 4.9 เปรยบเทยบปรมาณแอมโมเนยของน าเสย และน าทผานการบาบดในอตราสวน

ตางๆเทยบกบระยะเวลาการกรอง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

37

บทท 5

สรปผลและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการทดลอง

การบาบดฟอสเฟตในน าเสยดวยวสดตวกรองรวมกบเปลอกหอย พบวาน าเสยทผาน

กระบวนการบาบดน นมคณภาพดข นเมอทาการใสเปลอกหอยรวมกบวสดตวกรองชนดอนๆ ลงไป

โดยอตราสวนทสามารถบาบดฟอสเฟตไดดทสดคอสตรท 3 ระยะเวลาการกรองท 0 นาท โดย

สามารถบาบดฟอสเฟตไดคาเทากบ 0.05 มลลกรมตอลตร คดเปน 50 เปอรเซนตเทยบกบน าเสยกอน

การบาบด รองลงมาคอสตรท 3 ระยะเวลาการกรองท 5 นาท และ 10 นาท สามารถบาบดฟอสเฟต

ไดคาเทากบ 0.07 มลลกรมตอลตรเทากน คดเปน 70 เปอรเซนต นอกจากน ผลจากการวเคราะหยง

พบวาวธการบาบดน าเสยดวยวสดตวกรองรวมกบเปลอกหอยยงสามารถชวยในการบาบดคาความขน

ปรมาณไนไตรท ปรมาณแอมโมเนย และยงเพมคา DO ใหกบน าเสยได ดงน นโดยภาพรวมจากการ

วเคราะหการบาบดน าเสยดวยวสดตวกรองรวมกบเปลอกหอยข นตนน สามารถสรปไดวาผลจากการ

ใชเปลอกหอยแครงในการบาบดฟอสเฟตในน าเสยสามารถลดปรมาณฟอสเฟตไดจรง ซงจะเปนขอมล

พ นฐานเพอใชในการวเคราะหและประยกตใชตอไปในอนาคต

5.2 ขอเสนอแนะ

1. ในการศกษาการบาบดฟอสเฟตในน าเสยดวยวสดตวกรองรวมกบเปลอกหอยคร งน เปนแค

การศกษาระดบพ นฐาน ควรมการศกษาปจจยของวสดตวกรองชนดอนเพมเตมวามผลตอการ

บาบดน าเสยอยางไรเพอจะไดมขอมลทครอบคลมและละเอยดเพมมากข น

2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบเพมเตมระหวางเปลอกหอยชนดอนๆทมลกษณะคลายคลงกบ

เปลอกหอยแครงเพอจะไดสามารถประยกตและดดแปลงงานวจยใหมคณภาพทดเพมข น

3. ในการศกษาคร งน ถงแมวาผลการศกษาโดยภาพรวมในการบาบดน าเสยจากการใชเปลอก

หอยแครงรวมกบวสดตวกรองชนดอนจะไดผลการศกษาทคอนขางด แตควรมการศกษาถง

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

38

ระยะเวลาในการใชวสดตวกรอง และอตราสวนปรมาณการใชวสดตวกรองกบลกษณะของน า

เสยทปรมาณความเขมขนตางกน

รายงานฉบบสมบรณ โครงการการบาบดฟอสเฟตจากน าเสยดวยวสดกรองรวมกบเปลอกหอย จดทาโดย นางสาววรนช ดละมน และคณะ

39

เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ. 2557 . คณภาพน าและมลพษทางน า . เขาถงไดท URL : http://www.pcd.go.th/contact/FAQs_water.html . สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2558.

กรมควบคมมลพษ. มปป. การออกแบบการดดซบดวยถานกมมนต . เขาถงไดท URL : http://www.pcd.go.th/info_serv/Datasmell/design_absorbtion.htm. สบคนเมอ 4 มกราคม 2559.

กรมประมง. 2533. คมอการเล ยงหอยแครง. กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ FAO. 1990. Aquaculture Production Statistics 1988-1997 Food and Agriculture

Organization of the United Nation. Rome. Itary. http://sn2000. taxonomy.nl/Taxonomicon/TaxonTree.aspx?id=39103

Fisheries and Aquaculture Department. Anadara granosa .เขาถง http://www.fao.org/fishery/species/3503/en

พไลพร ทองมาก .2552.การเล ยงหอยแครง ( Anadara granosa ) โดยใชขนาดลกหอยและอตราการหวานทแตกตางกน. ปญหาพเศษหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต.มหาวทยาลยแมโจ

อนสา ทรพยนวตต มณฑล ฐานตตมวงศ และ อรรณพ หอมจนทร. 2555. การบาบดน าปนเปอนโลหะหนกดวยเปลอกหอยผสมธรรมชาต (กระซา). การประชมวชาการแหงชาต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน คร งท 9

จรรยาพร พมงาม . 2545. การกาจดตะกวออกจากน าเสยโดยใชเปลอกหอยแครงและเปลอกหอยแมลงภ วทยานพนธวทยาศาสตรสมหาบณฑต .จฬาลงกรณมหาวทยาลย