UW

AG

A:

Nin

iejs

zy

do

kum

ent

po

wst

ał

jako

zb

iór

info

rma

cji

dla

m

iłośn

ikó

w

gie

r m

ilsim

ow

ych

i

tylk

o

do

w

ewn

ętrz

neg

o

uży

tku

ho

bb

isty

czn

ego

. A

uto

r n

ie

uzu

rpu

je

sob

ie

żad

nyc

h

pra

w

do

cy

tow

an

ych

fr

ag

men

tów

z

wym

ien

ion

ych

n

a

pie

rwsz

ej

stro

nie

źr

ód

eł.

Do

pu

szcz

a s

ię s

wo

bo

dn

e w

yko

rzys

tan

ie z

za

strz

eżen

iem

, że

po

wo

łują

c si

ę n

a n

inie

jsze

op

raco

wa

nie

ora

z p

ub

liku

jąc

jeg

o f

rag

men

ty

lub

ca

łośd

na

leży

za

wsz

e w

ska

zad

nin

iejs

ze o

pra

cow

an

ie w

raz

z je

go

źró

dła

mi.

TLP Troop Leading Procedures

dowodzenie na milsim-ach częśd I

zebrał w 2009 i 2010 roku

Lup

Wersja 8.5

Strona | 2

Niniejsze opracowanie to kompilacja: mojego posta z pewnego forum internetowego (bardzo mocno rozwiniętego tutaj),

fragmentów postów HoHoL-a i Kreta (mam nadzieję, że nie macie Panowie nic przeciw) z innych for,

tekstów z różnych FM, m.in.

FM 7-8,

FM 101-5,

NATO Glossary of terms and definitions APP-6(U),

FM 7-8,

FM 34-130 rozpoznawcze przygotowanie pola walki (tłum. kpt. Roman Polko), kilku opracowao znalezionych na internecie, w tym z

vortalu www.specops.pl,

www.dpm-soldier.pl,

www.8kgp.pl), oraz pojedynczych:

Proces wypracowania decyzji na szczeblu batalionu według procedur NATO, ppłk dypl. Jan Deja, kpt. dypl. Zdzisław Śliwa,

Kolejnośd i treśd pracy dowódcy pododdziału po otrzymaniu zadania do działania /według procedur armii usa/, kpt. dypl. Zdzisław ŚLIWA,

Zasady opracowania wybranych dokumentów dowodzenia wojsk lądowych wg procedur NATO, mjr dypl. Janusz KRĘCIKIJ, kpt. dypl. Marek STRZODA, kpt. dypl. Jacek TREMBECKI,

artykułów, które ukazały się w Przeglądzie Wojsk Lądowych, m.in.

Teoretyczne aspekty rekonesansu, płk dr hab. Grzegorz Sobolewski, mjr dypl. Jacek Lasota, oraz książek

"Light Infrantry Tactics for Small Teams" Christophera E. Larsena,

„DZIAŁANIA TAKTYCZNE WOJSK LĄDOWYCH – Podręcznik AON”, praca zbiorowa pod kierownictwem płk.prof.dr.hab. Zbigniewa ŚCIBIORKA,

Battle Stuff SMARTbook,

"Ranger Handbook" SH 21-76,

W założeniach jest to częśd pierwsza większej serii poradników kierowanych do osób, które dowodzą większą lub mniejsza grupą ludzi na grach terenowych nazywanych milsim-ami lub pretendują do tych funkcji. Dla zainteresowanych czym jest milsim proponuję zapoznanie się z hasłem „milsim” w polsko i angielskojęzycznych wersjach serwisu Wikipedia.

Strona | 3

SPIS TREŚCI NINIEJSZE OPRACOWANIE TO KOMPILACJA: ................................................................................. 2 SPIS TREŚCI .................................................................................................................................. 3 NA POCZĄTEK CO OZNACZAJĄ RÓŻNE SKRÓTY .............................................................................. 4 WSTĘP ......................................................................................................................................... 4 1. NATO ....................................................................................................................................... 5 2. ORGANIZATOR MILSIMA ........................................................................................................... 6 3. OGÓLNIE O TLP ........................................................................................................................ 7 4. RODZAJE ROZKAZÓW I ICH ZAWARTOŚD ................................................................................... 9 4.1. WARNING ORDER (WARN-O) ...................................................................................................... 9 4.2. THE FRAGMENTARY ORDER (FRAGO) ............................................................................................ 9 4.3. THE OPERATION ORDER (OPORD) .............................................................................................. 10 4.3.1. SYTUACJA ....................................................................................................................................... 10 4.3.2. MISJA ............................................................................................................................................ 10 4.3.3. WYKONANIE.................................................................................................................................... 11 4.3.4. ZAOPATRZENIE I WSPARCIE ................................................................................................................ 11 4.3.5. DOWODZENIE I SYGNAŁY ................................................................................................................... 12 4.4 ZASADY SPORZĄDZANIA ROZKAZÓW .............................................................................................. 12 4.5 ANEKSY .................................................................................................................................. 13 4.6 UKŁAD ROZKAZÓW .................................................................................................................... 13 5. SZCZEGÓŁOWO KOLEJNE PUNKTY PROCEDURY TLP. ................................................................ 17 5.1. OTRZYMANIE MISJI ................................................................................................................... 17 5.2. WYDANIE WARNING ORDER (WARNO) ....................................................................................... 17 5.3. PRZYGOTOWANIE WSTĘPNEGO PLANU ........................................................................................... 18 5.4. PRZEMIESZCZENIE..................................................................................................................... 19 5.5. PRZEPROWADZENIE ZWIADU ....................................................................................................... 19 5.6. UKOOCZENIE PLANU ................................................................................................................. 20 5.7. WYDANIE OPORD ................................................................................................................... 21 5.8. POWTARZANIE (ROBIENIE PRÓBY) ................................................................................................ 21 5.9. NADZOROWANIE PROCESU - WYKONANIE ....................................................................................... 21 5.9.1 PRE-COMBAT INSPECTION ............................................................................................................ 21 5.9.2 REALIZACJA PLANU ............................................................................................................................ 22 6. AAR– AFTER ACTION REPORT/REVIEW .................................................................................... 23 7. PRZYKŁADY I ŚCIĄGI Z RÓŻNYCH OPRACOWAO ....................................................................... 25 7. 1 PRZYKŁAD ZARZĄDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWÓDCY PLUTONU ................................ 25 7.2 PRZYKŁAD ZARZĄDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWÓDCY DRUŻYNY ................................ 25 7.3 PRZYKŁAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWÓDCY PLUTONU ......................................................... 25 7.4 PRZYKŁAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWÓDCY DRUŻYNY .......................................................... 27 8. PLANOWANIE – KILKA INFORMACJI DODATKOWO.................................................................. 27 8.1 MDMP (MILITARY DECISION MAKING PROCESS) ............................................................................. 27 8.2 PUNKTY KLUCZOWE (DECYDUJĄCE) I ŚRODKI CIĘŻKOŚCI ....................................................................... 29 8.3 WARIANTY WYDARZEO ............................................................................................................... 30 8.4 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW .................................................................................................... 30 9. NA KONIEC TROCHĘ LINKÓW: ................................................................................................. 32

Strona | 4

Na początek co oznaczają różne skróty:

TLP (troop leading procedures) - upraszczając procedury dowodzenia WARNO (warning order) rozkaz inicjujący, wydawany jako wstępne określenie, ze coś się będzie działo. Jakoś zawsze trzeba zacząd :) OPORD (operation order) rozkaz operacyjny, generalnie coś co powinno przyjśd z góry, na milsimach to robota dla Orga. Następnie każdy szczebel dowodzenia wydaje swój dla swoich podwładnych. FRAGO (fragmentary order) rozkaz częściowy, może byd wydawane kilka i wzajemnie się uzupełniad w miarę jak wiemy coraz więcej. AAR (After Action Report/Review) raport "po", którego zadaniem jest oprócz relacji z tego co się wydarzyło jest analiza co poszło dobrze, a co źle i czemu. Wszystko to jest połączone z IPB (Intelligence Preparation of Battlefield – rozpoznawcze przygotowanie pola walki) czyli pozyskiwaniem jak najwięcej informacji "przed" i "w trakcie" operacji. IPB stanowi zasadniczą częśd planowania sztabu. Początkowo jest wprowadzane przez G2 lub S2, aby opracowad informację o przeciwniku, terenie i pogodzie - na użytek planowania przez dowódcę i sztab. Informacje te przybierają konkretną postad w czasie analizy obszaru działao oraz ich oceny. Chociaż IPB nie zastępuje całkowicie dokumentów planowania, to w istocie służy w ich opracowaniu. Przekształca również wiele materiału pisanego w formę graficzną, co pozwala na łatwiejsze jego zrozumienie oraz ułatwia jego analizowanie i wykorzystanie w procesie planowania. Formalna, „pisana” analiza obszaru działao jest zwykle przygotowywana na szczeblu korpusu i wyżej. Na szczeblu dywizji i poniżej jako częśd oceny informacji włączona jest skrócona analiza obszaru działania. Dostarcza ona analiz terenu i pogody w obszarze działania i wykorzystywana jest w planowaniu działao przez podległe elementy.

WSTĘP

Występuje ścisły związek pomiędzy procesem dowodzenia a teorią zarządzania. Według teorii zarządzania proces kierowania (dowodzenia) dzieli się na cztery etapy:

planowanie;

organizowanie;

przewodzenie /motywowanie/;

kontrola. Model decyzyjny stosowany w Pakcie Północnoatlantyckim (NATO) jest niemalże dokładnym odbiciem powyższego schematu. Jego zasadniczym etapem jest ocena sytuacji. “Organizowanie” jest to tworzenie struktury będącej przedmiotem kierowania zyskało miano “Stawiania zadao”. Możemy na tej podstawie łatwo dojśd do wniosku o organizatorskim charakterze tego etapu. “Przewodzenie” natomiast przyjęło postad “Dowodzenia”. Nazwa “Kontroli” nie uległa zmianie. Powyższe zmiany nazw wynikają przede wszystkim ze specyfiki dowodzenia w wojsku. Mimo że poszczególne etapy możemy do siebie odnieśd, to należy mied na uwadze różnice rozumienia poszczególnych elementów procesu dowodzenia występującego w NATO.

Mała podpowiedź dla chętny poprzeglądad coś więcej W Internecie można dośd łatwo znaleźd np. plik aap6_2008 SLOWNIK NATO.pdf APP-6 to wykaz nazw, terminów i symboli stosowanych jako normę NATO tzw. STANAG (Standard NATO Agreement)

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: Zadania bojowe mogą byd przekazywane w formie: - zarządzeo przygotowawczych - wstępnych zarządzeo bojowych; - zarządzeo bojowych; - rozkazu bojowego.

Strona | 5

Powyższy proces przygotowania walki w NATO nazwany jest “Procesem wypracowania decyzji” (decision-making process) i został oparty na zespołowym wypracowaniu decyzji. Dowódca, po otrzymaniu zadania, nie narzuca swojej koncepcji działania. Zapoznaje on swój sztab z zadaniem oraz, na co szczególnie zwraca się uwagę w armiach NATO, z myślą przewodnią przełożonych. Właśnie myśl przewodnia dowódcy (commander’s intent – intencje dowódcy) ma zasadnicze znaczenie, a jego przedstawienie i zrozumienie jest jednym z podstawowych elementów analizy zadania. W oparciu o postawiony cel oraz wszystkie możliwe do otrzymania dane, sztab przystępuje do wypracowania wariantów działania które przedstawia dowódcy. Dowódca podejmując decyzję, wybiera jeden z wariantów. Każdy milsim charakteryzuje się, przynajmniej powinien, m.in. łaocuchem dowodzenia (ang. chain of command). Na każdym poziomie każdy dowódca powinien się przygotowad do wykonania swoich zadao i przekazad niżej swoim podkomendnym co od nich oczekuje. Robi się to zbierając informacje oraz pisząc i wydając rozkazy. W większych ekipach robi to zbiorowo dowódca i jego zastępcy/dowódcy poszczególnych podgrup (sztab). W mniejszych albo siłami wszystkich wspólnie albo sam dowódca. Poniżej opisano jak to powinno wyglądad z zachowaniem procedur NATO.

1. NATO W procesie decyzyjnym stosowanym w NATO wyróżnid można następujące zadania, jakie realizowane są w poszczególnych etapach tego procesu:

Planowanie - rozumiane znacznie szerzej, ponieważ obejmuje ono szeroko pojętą pracę sztabu na którą składa się:

ocena sytuacji;

ocena czynników wpływających na wykonanie zadania;

rozważanie i porównanie sposobów działania;

podjęcie decyzji przez dowódcę i ogłoszenie zamiaru.

sporządzenie dokumentów bojowych w tym opracowanie rozkazu bojowego.

Stawianie zadao - to ciągły proces opracowywania i przekazywania zadao podległym wojskom, które mogą przyjmowad postad:

zadao przygotowawczych (Warning Order);

rozkazów bojowych (Operational Order);

zarządzeo bojowych (Frahgmentary Order).

Dowodzenie walką – jest to władza delegowana danej osobie funkcyjnej

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: W cyklu dowodzenia w ramach przygotowania działao taktycznych miejsce szczególne zajmują przedsięwzięcia realizowane podczas ich planowania i organizowania. Na podstawie doświadczeo wojennych i powojennej praktyki szkoleniowej ukształtowały się dwie główne metody pracy dowództwa w tym względzie: metoda równoległego oraz kolejnego planowania i organizowania działao taktycznych. Stosowanie jednej z wyżej wymienionych metod w decydującym stopniu zależy od czasu, jakim dysponuje się na przygotowanie działao taktycznych, a także od treści otrzymanego zadania i formy jego przekazania. Rozstrzygające znaczenie czynnika czasu wynika ze stale wzrastającej szybkości i zasięgu środków walki o dużej ruchliwości i zdolności osiągania gotowości do działao w jak najkrótszym czasie. Ponadto zwiększył się zakres przedsięwzięd, które należy wykonad w celu przygotowania wojsk do działao taktycznych. Jeżeli w latach drugiej wojny światowej związek taktyczny otrzymywał czas 3 - 5 dób, to obecnie czas ten zmniejszył się do około doby, a na podjęcie decyzji do 4 - 5 godzin. Stąd kryterium czasu jest decydujące o wyborze określonej metody postępowania. Dlatego też metoda równoległego planowania i organizowania działao taktycznych jest metodą podstawową. Jej istotę stanowi rozpoczęcie planowania na niższych szczeblach natychmiast po ogłoszeniu zamiaru przez przełożonego, na podstawie wydanych przez niego wstępnych zarządzeo bojowych.

Mała podpowiedź dla chętny poprzeglądad coś więcej szukających informacji dot. dowodzenia w różnych FM-ach. Często stosuje się tam odwołania do sztabu i jego sekcji. Według doktryny NATO sztab dzieli się na: • Szef sztabu, tzw. XO - executiv officer • S1 - komórka do spraw personalnych, • S2 - komórka do spraw rozpoznania, • S3 - komórka do spraw operacyjnych, • S4 - komórka do spraw zabezpieczenia logistycznego, • grupa wsparcia działao. Podstawową komórką, o którą generalnie opiera się praca sztabu, jest sekcja operacyjna S3. To ona integruje i koordynuje pracę całego sztabu.

Strona | 6

w siłach zbrojnych do administrowania, koordynowania oraz kierowania siłami wojskowymi. Polega na stałym wpływie dowódcy na prowadzenie działao.

Kontrola – jest to władza sprawowana przez dowódcę nad tą częścią działania podległych mu organicznie elementów – oraz innych, które nie są na stałe pod jego dowództwem /przydzielonych/-, która zawiera w sobie odpowiedzialnośd za wprowadzenie w życie rozkazów lub zarządzeo. Całośd lub częśd tej władzy może byd delegowana lub przekazana. Jest to proces ciągły, pozwala na uzyskanie pewności, że podwładni właściwie zrozumieli zadania. Dodatkowo obejmuje ono pomoc gdy taka potrzeba wystąpi.

W dalszej części zajmiemy się głównie planowaniem. To właśnie podczas tego etapu realizowany jest proces poszukiwania najlepszego rozwiązania problemu sposobu wykonania zadania. Również podczas tego procesu, tworzony zostaje maksymalnie przejrzysty obraz sytuacji, na bazie której są wypracowywane warianty działania i w oparciu o które podejmowana jest decyzja. Wyniki pracy tego etapu dają podstawę do szczegółowego opracowania dokumentów bojowych.

2. ORGANIZATOR MILSIMA Z punktu widzenia organizatora warto tez pamiętad o tym, co powinien zawierad scenariusz, a czego juz nie. O ile cała gra nie jest zaplanowana inaczej to organizator odpowiada za pierwszy krok TLP: Otrzymanie misji „Gdzieś, ktoś, jakoś chce wykorzystad twój oddział do ……………….. Dlatego ważne jest byś jako dowódca oddziału dokładnie zrozumiał czego się od Ciebie oczekuje.”

Dlatego zwykle organizator powinien odpowiedzied na pytania:

Co jest podstawowym celem waszej misji,

Gdzie ma się odbyd misja,

Jak macie tam dotrzed,

Ile macie czasu na misje,

Jakiego wsparcia możecie oczekiwad,

Jaka jest lokalizacja i kierunek poruszania się innych sojuszniczych oddziałów,

Z kim masz koordynowad swoje ruchy, Najlepiej kiedy zrobi to w formie wstępnego OPORD-u do dalszego rozwinięcia przez poszczególnych dowódców stron. Bywają również milsim-y gdzie całe TLP prowadzi sztab ludzi (uczestników milsim-a), a organizator daje tylko bardzo wstępny zarys sytuacji. Wszystko zależy od przyjętych założeo i ogólnej formuły. Przyjęło się również, że organizator zapewnia przynajmniej podstawowe dane z zakresu IPB (Intelligence Preparation of the Battlefield – Rozpoznawcze Przygotowanie Pola Walki) np. mapy, obszary wyłączone z gry. Za resztę TLP odpowiada – uczestnik gry – dowódca danej strony oraz jego zastępcy.

Kroki rozwiązywania problemów wg. FM 5-0 1. zdefiniowad problem 2. zebrad o nim informacje 3. opracowad prognozy rozwoju zdarzeo (tzw. COA) 4. przeanalizowad COA 5. zestawid ze sobą COA 6. podjąd decyzję (wybrad jeden COA) 7. wykonad i rewidowad w trakcie COA – course of action, czyli prognozy rozwoju wydarzeo lub prognozy zachowao każdej ze stron konfliktu

Strona | 7

3. Ogólnie o TLP TLP składa się z 9 punktów, które należy przejśd w podanej kolejności (częśd z nich może byd

wykonana równocześnie lub zacząd się przed zakooczeniem wykonania poprzedzającej) i stanowią one pewnego rodzaju poradnik dla dowódcy:

1. Otrzymanie misji 2. Wydanie Warning Order (WARNO) - rozkazu wstępnego 3. Przygotowanie wstępnego planu 4. Przemieszczenie 5. Przeprowadzenie zwiadu 6. Ukooczenie planu 7. Wydanie Operation Order (OPORD) – rozkazu operacyjnego 8. Powtarzanie (Robienie próby) 9. Nadzorowanie procesu

Ładnie wygląda teoria, ale jak to dla początkującego milsimowca ma wyglądad w praktyce? Poniżej rozpiszemy całośd (kroki i rozkazy) bardziej szczegółowo. Generalizując dla ludzi zielonych w temacie, a chętnych, proponuję zacząd tak jak my zaczynaliśmy. Wpierw napisad dla swoich ludzi rozkazy i opis sytuacji na podstawie tego co maksymalnie wyciągniecie od organizatora przed grą z wstępnym pomysłem co będziecie robid "gdy...". To jest wasz WARNO. Jak przyjdzie informacja od organizatora w stylu co i jak, zrobicie rozpoznanie terenu (na miejscu lub na mapie, chod polecam wyjście teren) i sporządzicie podstawowy plan działania to macie OPORD. Następnie rozpisad sobie bardziej szczegółowo plan działania i sporządzid kolejne FRAGO (Fragmentary Order – rozkazy uzupełniające/częściowe) w miarę jak coraz więcej będzie wiadomo. Potem spisad po imprezie AAR (raport co i jak poszło – After Action Report/Review) i porównad to z założonym planem, koniecznie z wyciągnięciem wniosków na przyszłośd. Warto pisząc/opracowując plan działania zdefiniowad sobie potencjalne punkty kluczowe/środki ciężkości (Key Points/COG - center of gravity). Są to nie tylko miejsca w terenie, ale i w czasie albo np. typu sprzętowego (lekko ironizując i upraszczając: "jak zdobędziemy pontony to przeprawimy się im na tyły i mamy całośd wygraną" lub "jak wyłączymy im wszystkie pojazdy z gry, to zyskamy mega przewagę"). Tyle na start wystarczy. Więcej o tym w oddzielnym rozdziale „planowanie - kilka informacji dodatkowo” pod koniec niniejszego opracowania.

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: Rozpoczęcie przygotowania działao taktycznych rozpoczyna się z chwilą otrzymania wstępnego zarządzenia bojowego, na podstawie którego dowódca związku taktycznego (oddziału) wykonuje następujące czynności: 1. Analizuje zadanie. 2. Określa przedsięwzięcia, które należy wykonad niezwłocznie w celu szybszego przygotowania oddziałów (pododdziałów) do realizacji postawionego im zadania. 3. Przeprowadza (zatwierdza) kalkulację czasu. 4. Daje szefowi sztabu wytyczne dotyczące: - zapoznania z zadaniem zastępców, szefów rodzajów wojsk; - organizacji rekonesansu; - przygotowania niezbędnych danych do podjęcia decyzji. 5. Ocenia sytuację. 6. Określa zamiar (koncepcję) walki i zapoznaje z nim zastępców i szefów rodzajów wojsk. 7. Wydaje wstępne zarządzenia bojowe oddziałom (pododdziałom). Z chwilą przekazania wstępnych zarządzeo bojowych oddziałom (pododdziałom) rozpoczyna się przygotowanie działao taktycznych na niższych szczeblach dowodzenia. Dowódca związku taktycznego (oddziału) po otrzymaniu rozkazu lub zarządzenia bojowego: 8. Kooczy ocenę sytuacji i podejmuje decyzję z mapy, uwzględniając dane zawarte w rozkazie. 9. Stawia zadania (lub wydaje rozkaz jeśli nie wyjeżdża w teren) oraz wydaje wytyczne do zabezpieczenia bojowego, logistycznego oraz dowodzenia. 10. Wyjeżdża w teren, gdzie przeprowadza rekonesans, uściśla decyzję i zadania dla oddziałów (pododdziałów) oraz organizuje między nimi współdziałanie. 11. Wydanie rozkazu.

Strona | 8

I nie czujcie się zawiedzeni, jak na grze i tak wszystko pójdzie zupełnie inaczej. To jest właśnie częśd całej zabawy. Nigdy wszystkiego nie przewidzisz. Największe armie świata mają całe sztaby, a i tak nie raz wszystko idzie im w kanał. Planując swoją "operację" warto określid jej granice na mapie tzw. obszar działao (ang. area of operation - AO) jeśli nie określi wam tego organizator lub wyższy poziom dowodzenia. Sam plan działania najlepiej pisad od tyłu, czyli rozpocząd od momentu wykonania zadania lub nawet dalej od chwili ewakuacji dla działao skrytych czy umocnienia na nowych pozycjach obronnych przy działaniach o otwartym charakterze. Następnie krok po kroku cofad się do momentu rozpoczęcia działao czy wejścia w AO. Na każdym kroku dobrze jest zrobid ocenę ryzyka i małych planów awaryjnych. Wszystkiego nie przewidzimy, ale jak coś śmierdzącego walnie w wentylator to będzie w pierwszych minutach wiadomo jak odskoczyd od niebezpiecznej sytuacji. Potem zwykle trzeba na bieżąco wymyśled co dalej. Improwizacja i umiejętnośd adaptacji do zmiennych warunków siłą każdego dowódcy! :) Jak mamy swój plan rozpisany to przepisujemy go już w kolejności chronologicznej i przekuwamy na rozkazy które trzeba wydad swoim podkomendnym. W koocu każdy dowódca musi przekazad co oczekuje od swoich żołnierzy, a kluczowe jest tu również zrozumienie przez nich intencji dowódcy. Ma to również na celu opanowanie wszędobylskiego chaosu każdego pola walki. Taki pierwszy rozkaz powinien zawierad METT-TC lub METT-T© – akronim Mission, Enemy, Time, Terrain and Troops available (also Civilian presents) czyli podstawowe informacje na temat Misji, Wroga, Czasu, Terenu i dostępnych jednostek oraz obecności cywili i infrastruktury cywilnej. Czyli rozkładając na czynniki pierwsze:

M (mission) opis waszej misji - co macie zrobid i dlaczego; E (enemy) opis przeciwnika - kto może byd waszym przeciwnikiem i jakie może mied cele; T (terrain) opis miejsca akcji - czyli jaki teren na was czeka, jaka pogoda i jakie będzie to

razem miało wpływ na wasze działanie (las, łąki, wzgórza, płasko, czy będzie padad, mróz, upał itp.) Po pierwszym 48h była np. wielka dyskusja kto ile wody wziął Częśd była nie potrzebna, ale każdy się czegoś nauczył na następny milsim;

T (troops) czyli kto jest po waszej stronie, kto idzie od was i kto jaki sprzęt ma wziąd; T (time) ile czasu macie na wykonanie zadania, kiedy zaczynacie, czy coś wiecie od razu, że

trzeba zrobid w określonym czasie; C (Civilians) cywile, instalacje, osady, populacja jaki mają stosunek do twoich sił i jak ich

traktowad (element ROE).

Standardem przy opracowaniu planu działao jest też analiza terenu wg. OCOKA – akronim Observation, Cove r& Concealment, Obstacles, Key Terrain and Avenues of Approach. Czyli po Polsku będą to:

Miejsca dobre do Obserwacji (i pola ostrzału), Osłony i ukrycia,

Przeszkody, nie tylko terenowe,

Kluczowe miejsca - ważne z punktu widzenia taktycznego,

Drogi podejścia do twoich pozycji lub celu. Jest to schemat jak analizowad miejsce planowanej obrony, punktu obserwacyjnego (OP) , bazy lub tego co mamy zaatakowad. Przy planowaniu działao w operacji warto każdą z jej faz rozbid wg. tzw. BASIC RULES OF COMBAT (podstawowe zasady walki):

Strona | 9

1 SECURE (zabezpiecz) Użyj osłon i ukryj przed przeciwnikiem co tylko się da. Ustal lokalny perymetr bezpieczeostwa i zbadaj co jest w jego okolicy Pilnuj swoich flank i tyłów 2 MOVE (wykonaj ruch) Sformuj szyk w którym pokonujesz teren i idź Kolejna pozycja to postęp do przodu Zdobywaj i utrzymuj inicjatywę – to ty narzucaj przeciwnikowi gdzie i jak musi walczyd 3 SHOOT (strzelaj) Raź przeciwnika z przygotowanej pozycji – będziesz skuteczniejszy Wyeliminuj przeciwnika lub przyciśnij go ogniem aby nie mógł wykonywad swoich ruchów 4 COMMUNICATE (komunikuj się) Raportuj swojemu zwierzchnikowi o sytuacji aby mógł koordynowac twoje działania z innymi Mów swoim ludziom co od nich oczekujesz i uprzedzaj o zdarzeniach 5 SUSTAIN (utrzymuj w działaniu) Dbaj o sprawną, nieustającą kontynuację prowadzonych działao Dbaj o swoich ludzi Na koniec listy wskazówek dotyczących TLP ostatnia ważna informacja. Należy pamiętad, ze czas jaki mamy na planowanie jest zawsze ograniczony. Twoi ludzie powinni dostad swoje rozkazy na czas aby byd w stanie je w ogóle wykonad! „Dobry plan przygotowany w pośpiechu tu i teraz jest zawsze lepszy od bardzo dobrego przygotowanego w przyszłym tygodniu.” gen. George S. Patton

4. Rodzaje rozkazów i ich zawartośd

4.1. Warning Order (WARN-O)

Warrning Order to typ rozkazu, który dowódca bezpośrednio przekazuje swoim podkomendnym jako informację, że coś się będzie działo. Jest to informacja mająca wprowadzid gotowośd oddziału. Jako minimum powinna zawierad:

cel misji,

kiedy zostanie wydany OPORD,

oraz gdzie zostanie wydany OPORD. Podkomendni lubią byd poinformowani. Pozwala to utrzymad wysokie morale, oraz przygotowad się sprzętowo i mentalnie do zadania. Cel misji powinien byd podany skrótowo, przykładowo: zasadzka, rekonesans, ustanowienie obrony, założenie bazy patrolowej. Tego typu, krótka informacja o celu misji dla doświadczonych żołnierzy jest wystarczającą informacją, czego się od nich oczekuje.

4.2. The Fragmentary Order (FRAGO)

Jest to rozkaz, który wydaje się już po wydaniu Operation Order. Często odnosi się do zmian w Operation Order. Ponieważ sytuacja na polu walki zmienia się, niezbędne jest częściowe

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: W pracy dowództwa związku taktycznego

(oddziału) metodą równoległego planowania i

organizowania działao taktycznych wyróżnid

można kilka faz. Pierwsza polega na zbieraniu

informacji o sytuacji (tzw. kontrolowanie pola

walki) i przewidywaniu jej rozwoju,

utrzymaniu lub odtwarzaniu gotowości

bojowej oraz przygotowaniu się do przyjęcia

zadania bojowego (mapy, dokumenty itp.).

Faza ta warunkuje właściwą realizację

równoległego przygotowania działao

taktycznych, pozwala bowiem skrócid czas

podjęcia decyzji i wykonania wielu

przedsięwzięd organizacyjnych jeszcze przed

otrzymaniem zadania bojowego.

Strona | 10

modyfikowanie planów. Do tego właśnie celu służy. Może byd wydane więcej niż jeden takich rozkazów. Najczęściej wydaje się go po dotarciu do FFL (Forward Friendly Line), gdy kolejna porcja nowych informacji jest dostępna dowódcy.

4.3. The Operation Order (OPORD)

Dowódca MUSI wydad OPORD. W idealnych warunkach rozkaz ten jest wydawany ze wzniesienia gdzie wszyscy dowódcy mogą widzied pole bitwy i kierunki ataku. Oczywiście w rzeczywistości rzadko, kiedy istnieje taka możliwośd. Dlatego często mapa, lub plan terenu narysowany na ziemi mogą pomóc podkomendnym w zrozumieniu rozkazu. Podstawową częścią w wydawaniu tego rozkazu jest zapewnienie by WSZYSCY go zrozumieli. Jest kilka technik by to osiągnąd:

"Keep It Simple, Stiupid (KISS)", czyli po naszemu OPORD musi byd "debilodporny". Duża złożonośd rozkazu wprowadzi zamieszanie wśród członków oddziału, chyba, że są oni doskonale wyszkoleni i znają się ze sobą.

„back-brief”, czyli na zakooczenie odprawy podkomendni powtarzają dowódcy, jakie mają rozkazy i czego się od nich oczekuje tak by dowódca był pewien, że dobrze zrozumieli, co zawiera OPORD.

OPORD powinien składad się z następujących sekcji:

Situation (sytuacja ogólna teatru działao)

Mission (opis misji, jej cel I intencje dowództwa)

Execution (opis sposobu realizacji misji)

Service&Support (co jest dostępne, zapewnione przez inne niż twój oddział)

Command&Signal (zasady komunikacji, tabele kodowe, częstotliwości itd.)

4.3.1. Sytuacja

Paragraf ten zawiera informację o sytuacji naszych jednostek, sytuacji wrogich jednostek, oraz raport dotyczący terenu i pogody. Sytuacja naszych jednostek mówi nam o tym, kto jest z naszej prawej strony, z lewej i z tyłu i ewentualnie przodu oraz jakie są ich zadania. Sytuacja wrogich jednostek mówi nam o ostatniej znanej ich lokacji, ich mocnych i słabych stronach oraz rodzaju prowadzonej aktywności. Informacje o terenie i pogodzie zawierają opis terenu, na którym przyjdzie nam działad oraz panujących tam warunkach pogodowych.

4.3.2. Misja

Opis misji zawiera się w 5W (Who, What, When, Where, Why). Czyli po naszemu, Kto, Co, Kiedy, Gdzie, Dlaczego. Jak (How) jest umieszczany w paragrafie Wykonanie i zawiera wyraźne wyjaśnienie zamiaru dowódcy. Zamiar dowódcy przedstawia się w dwóch zdaniach. Jaki jest główny cel zadania i krótki opis, co dzięki temu osiągniemy. Przykładowo: W wyniku naszej agresywnej akcji zabezpieczymy most i otaczający teren by nasze jednostki logistyczne mogły bezpiecznie pokonad nasz sektor. Dzięki takiemu stwierdzeniu dowódca NIE mówi podkomendnym jak wykonad zadanie stawia jedynie cel. Jest to technika zarządzania przez cele. W większości przypadków jest ona znacznie skuteczniejsza niż szczegółowe prowadzenie za rękę. „Nigdy nie mów ludziom JAK coś zrobid. Powiedz im CO zrobid, a oni zaskoczą cię pomysłowością.” gen. George S. Patton

Strona | 11

4.3.3. Wykonanie

Inne paragrafy mogą byd sporządzone i ogłoszone przez innych członków sztabu/grupy/patrolu, ale ten punkty ZAWSZE musi byd przygotowany i przekazany przez dowódcę. Jest to przy okazji umożliwienie mu jako koordynatorowi całości działao ułożenia sobie w głowie spraw po kolei i wyłapania pierwszych niespójności. a) Koncept operacji

Jest to schemat manewrów, działao i plan wsparcia ogniowego. Wskazuje jak dowódca chce podległymi siłami wykonad zadanie. Czas operacji musi byd dokładnie określony. Tyczy się to nie tylko czasu przybycia, ale i czasów, kiedy każdy z podległych dowódcy zespołów powinien osiągnąd poszczególne fazy operacji. Do takich ustaleo stosuje się zwrot NLT, czyli "nie później niż" (no later then).

b) Instrukcje koordynujące Przydzielenie rozkazów dotyczących marszu i lokalizacji poszczególnych elementów podlegających dowódcy (od oddziałów po członków patrolu w zależności iloma ludźmi dowodzi). Należy w detalach opisad odpowiedzialnośd każdego elementu w trakcie marszu. Przykład dla patrolu: „Drużynę Bravo prowadzi, jako pointman Jones a dowódca drużyny Moore idzie tuż za nim. Drużyna Alfa podąża za drużyną Bravo. Zamyka ją na ubezpieczeniu tylnym dowódca drużyny Smith. Ja (Dowódca Patrolu) będę pomiędzy obiema drużynami a razem ze mną będzie radiooperator Wilson, który będzie szedł za mną.”

Takie same instrukcje należy mied przygotowane w przypadku, gdy osiągniemy ORP (Object Rally Point – punkt zbiorczy przed celem), lub OBJ (Object – cel) lub kolejne fazy/linie operacji. W tej części określa się również sygnały/hasła, które poszczególnym zespołom powiedzą jaki wariant w przypadku ich określenia ma byd realizowany. Dowódca musi zadbad o to by każdy element związku, którym dowodzi znał swoje obowiązki i czas, przez jaki musi je pełnid. Przykładowo jeżeli operacja zakłada na OBJ zastosowanie takich elementów jak grupa pozorująca, grupa torująca i grupa niszcząca to muszą zostad opisane zasady skoordynowania ich działao. Norma przewiduje też załączniki do OPORDU, w których umieszcza się szczegółowe informacje na ten temat. Na przykład załącznik zawierający instrukcje koordynujące w przypadku gdy będziemy zakładad bazę terenową, załącznik zawierający instrukcje koordynujące gdy będziemy transportowani łodzią motorową itd. itp.

4.3.4. Zaopatrzenie i wsparcie

Tutaj należy wymienid wszystkie elementy zaopatrzenia, jakie będą dostępne przed, w trakcie i po misji i od kogo należy je pozyskiwad lub kto je ma dostarczyd (również kiedy i gdzie). Lista może zawierad, podejmowanie amunicji, wody, baterii, prowiantu lub specjalnego wyposażenia (optyka, radia itp.)

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: Celem planowania działao taktycznych jest określenie kolejności, sposobów i

terminów wykonania zadao bojowych przez oddziały (pododdziały),

rozwiązanie problemów współdziałania i zabezpieczenia bojowego i

logistycznego oraz organizacji dowodzenia.

Celem organizowania działao taktycznych jest przekazanie zadao

wykonawcom, utworzenie ugrupowania bojowego i systemów

zabezpieczających sprawne działanie wojsk.

Planowanie i organizowanie działao taktycznych może odbywad się na

stanowisku dowodzenia lub bezpośrednio w terenie.

Strona | 12

Należy wymienid wszystkie jednostki wspierające, takie jak transportowe, ewakuacji medycznej, wsparcia artyleryjskiego, wsparcia logistycznego. Podad ich lokalizację, częstotliwości radiowe i kody wywoławcze.

4.3.5. Dowodzenie i sygnały

Należy przedstawid pełny łaocuch dowodzenia w patrolu, tak by każdy członek patrolu wiedział, przed kim odpowiada. Pokazuje on również, kto będzie dowodził następny w przypadku gdyby dowódca został wykluczony z walki. W tym paragrafie przedstawia się również dokładne wyjaśnienie wszystkich informacji zawartych w książce kodowej (CEO&I). Dotyczy to zarówno nazw kodowych, jak i częstotliwości, haseł i odzewów, oraz innych sygnałów koordynujących takich jak rozpoznanie z daleka i bliska czy też sygnałów świetlnych.

4.4 Zasady sporządzania rozkazów

Podczas sporządzania rozkazów bojowych obowiązują określone zasady: • Plany i rozkazy wydawane są w formie pisemnej, przy czym wybrane elementy

przedstawiane są w formie graficznej, zwykle na folii stanowiącej załącznik do części pisemnej. Dopuszcza się również umieszczanie części pisemnej bezpośrednio na folii.

• Dane przedstawione graficznie obejmują zwykle linie rozgraniczenia, pozycje bojowe, przebieg przedniego skraju bronionego obszaru FEBA, drogi, rejony ześrodkowania, stanowiska dowodzenia, rubieże wyjściowe, kierunki natarcia, kierunek głównego uderzenia, punkty koordynacji, obiekty ataku, linie koordynacyjne. Zwykle dlatego, że nie przy wszystkich rodzajach operacji takie elementy występują. Najwięcej wyjątków występuje przy działaniach niekonwencjonalnych.

• Dąży się do przekazania maksymalnej ilości informacji w formie graficznej, jednak zadanie jest zawsze zapisywanie, nawet jeżeli zostało przedstawione na oleacie.

• W sytuacji gdy używa się graficznego załącznika do rozkazu, szczególne znaczenie ma przywiązanie oleaty do terenu.

• W rozkazie pisemnym ujmuje się wszystkie punkty, lecz nie zawsze konieczne jest wypełnianie ich treścią. Często używa się określenia “bez zmian”, “patrz załącznik B” itp. Wyjątkiem jest pkt. 2 który powinien byd zawsze przedstawiony w pełnej formie.

• W rozkazach często używa się skrótów celem zaoszczędzenia na czasie i objętości dokumentu.

• Nazwy miejscowości, czy charakterystycznych punktów zapisuje się drukowanymi literami dokładnie tak jak na mapie.

• Obszary określa się przez podanie najpierw skrajnego północnego punktu, a następnie kolejnych zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

• Rubieże opisywane są z lewa na prawo, od przodu do tyłu, frontem do przeciwnika. • Drogi przedstawia się za pomocą punktów terenowych przez które jest ona

przeprowadzona. • Linie rozgraniczenia określa się za pomocą łatwych do ustalenia punktów terenowych.

Linie koordynacyjne opisuje się z lewa na prawo. Określenie “włącznie”, “wyłączne” znajduje powszechne zastosowanie dla umiejscowienia rożnego rodzaju linii.

• Kierunki określane są z użyciem stron świata lub poprzez podanie azymutu. • Klauzula tajności umieszczona jest w główce i stopce każdej strony. • Data i czas podpisania rozkazu czyli tzw. grupa data - czas, zapisywana jest w systemie 24

- godzinnym. Na przykład 12 maja 1998 roku, godz. 10.25 zapisana zostanie 121025A May 1998.

• Dzieo w którym ma się rozpocząd określone działanie określa się jako D (D - day). • Godzina rozpoczęcia działao to godzina H (H - hour).

Strona | 13

• Każdy plan (rozkaz) otrzymuje swój numer kodowy który pozwala powoład się na ten dokument w korespondencji jawnej.

4.5 Aneksy

Aneksy (załączniki) i apendyksy (uzupełnienia) do dokumentów dowodzenia mogą byd stosowane w różnych sytuacjach. Umożliwiają one skrócenie dokumentu zasadniczego. Wyróżnia się trzy rodzaje aneksów (apendyksów): - pisemne, - graficzne, - tabelaryczne. Aneksy pisemne zawierają zazwyczaj pięd punktów głównych takich samych jak plan czy rozkaz operacyjny . Przyjmuje się, że informacje zawarte w rozkazie nie powinny byd powtarzane w aneksach. Dopuszczalne jest jednak, aby szczególnie ważne informacje, na które dowódca chce zwrócid uwagę podwładnych, były w nich powtórzone. Aneksy (apendyksy) graficzne są to zazwyczaj różnego rodzaju szkice i schematy umieszczone na oleatach (folii, kalce) i mapach z naniesionym planowanym lub aktualnym położeniem oddziałów i pododdziałów, ich działaniem, trasami przegrupowania, urządzeniami logistycznymi, itp. Aneksy tabelaryczne opracowywane są wtedy gdy istnieje potrzeba przedstawienia zestawieo, porównao i innych danych w formie tabelarycznej w wypadku konieczności udokładnienia lub rozwinięcia danych zawartych w rozkazie lub aneksie pisemnym.. Najczęściej wykonuje je się podczas organizowania marszu (przegrupowania), załadunku i wyładunku sprzętu wojskowego, ludzi itp. Aneksy:

A - Podział sił.; B - Rozpoznanie; C - Plan obrony; D - Plan alternatywny; E - Wsparcie ogniowe F - Obrona przeciwlotnicza; G - Zabezpieczenie inżynieryjne; H - Walka radioelektroniczna; I - Obrona przeciwchemiczna; J - Maskowanie; K - Ochrona obszaru tyłowego; L - Działania psychologiczne; M - Zarządzanie przestrzenią powietrzną; N - Wsparcie logistyczne; O - Łącznośd i informatyka.

4.6 Układ rozkazów

Układ zarządzenia przygotowawczego (WARNO) może byd następujący:

KLAUZULA TAJNOŚCI Zmiany w odniesieniu do rozkazu ustnego Egz. nr...z ... Wydający Miejsce wydania Data i czas wydania

Strona | 14

Numer kodowy ZARZĄDZENIE PRZYGOTOWAWCZE NR .......... (WSTĘPNE ZARZĄDZENIE OPERACYJNE NR......) Dokumenty odniesienia: Strefa czasowa: 1. POŁOŻENIE a. Położenie przeciwnika. b. Położenie wojsk własnych. (1) Położenie jednostek innych niż wydająca zarządzenie mających wpływ na realizację zadania. (2) Zadanie i zamiar przełożonego. c. Zmiany w podporządkowaniu 2. ZADANIE (jednostki wydającej zarządzenie) 3. REALIZACJA a. Zamiar działania (jeśli jest możliwe). b. Zadania dla podległych jednostek (jeśli jest możliwe). c. Zadania dla jednostek wspierających (jeśli jest możliwe). d. Wytyczne koordynacyjne. (1) Czas rozpoczęcia działao (inne czasy). (2) Miejsce postawienia zadania (czas, miejsce, skład grupy zadaniowej) (jeśli jest możliwe). (3) Inne dane stosownie do potrzeb. 4. ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE 5. DOWODZENIE I ŁĄCZNOŚD Potwierdzenie. Nazwisko dowódcy Stopieo wojskowy Za zgodnośd: Aneksy: Rozdzielnik: KLAUZULA TAJNOŚCI

Układ rozkazu operacyjnego ( operation order OPORD):

KLAUZULA TAJNOŚCI ( Zmiany w stosunku do rozkazów ustnych, jeśli występują ) Egz. nr ... z ... egz. Wydający Miejsce wydania Grupa Data-Czas Numer kodowy (wychodzący) ROZKAZ OPERACYJNY ... Dokumenty odniesienia: Mapy i inne dokumenty zgodnie z potrzebami. Strefa czasowa: Podział sił:

Strona | 15

• wyszczególnienie podległych sił w kolejności podanej w uwagach pod rozkazem; • określenie relacji dowodzenia ( wsparcie ogólne, bezpośrednie, itp..........................); • podział sił może byd załącznikiem jeżeli jest zbyt długi; •terminy, które określają od kiedy dany podział sił obowiązuje, mogą byd zawarte tutaj lub w podpunkcie Zmiany w podporządkowaniu.

1. POŁOŻENIE a. Położenie przeciwnika.

•Informacje dotyczące najbardziej prawdopodobnych sposobów działania przeciwnika jeden szczebel w dół w stosunku do własnego szczebla dowodzenia; •Jeżeli sporządzany jest aneks Rozpoznanie, należy się do niego odwoład; •Możliwe jest także odwołanie się do innych dokumentów rozpoznawczych, które podwładni otrzymali.

b. Położenie wojsk własnych. •Zadanie i krótkie wyjaśnienie (przedstawienie) zamiaru walki (operacji ) przełożonego; •Przedstawienie w kolejnych podpunktach ogólnych za-dao sąsiadów i innych sił własnych, ważnych dla wy-konania zadania.

c. Zmiany w podporządkowaniu. •Nie powtarza się informacji zawartych w Podziale sił; •Jeżeli podział sił jest kompletny, podaje się "Patrz Podział sił"; •W razie potrzeby określa się od kiedy obowiązują ewentualne zmiany w podporządkowaniu.

2. ZADANIE Krótkie i zrozumiałe określenie zadania własnego: KTO ( 10 DPanc ), CO wykonuje (naciera na obiekt GOLD ), KIEDY ( 060800A Luty 19__ ) GDZIE ( w nakazanym pasie) W JAKIM CELU ( w celu stworzenia warunków do wprowadzenia do walki odwodu korpusu). Punkt ten nie zawiera podpunktów. W zasadzie nie używa się w nim zwrotu "byd w gotowości do".

3. REALIZACJA a. Zamiar walki (1)Manewr.

• określa się ogólne ramy manewru od początku do kooca walki; •wskazuje się miejsce skupienia głównego wysiłku, ewentualne zmiany w tym zakresie podczas walki;

(2)Wsparcie ogniowe.

•wyjaśnienie sposobu wsparcia ogniowego z zaakcentowaniem priorytetów wsparcia artyleryjskiego i lotniczego - jeżeli występuje. Ewentualne odwołanie do właściwego aneksu.

(3)Obrona przeciwlotnicza. •ogólna koncepcja opl podczas walki, wskazanie priorytetów, odwołanie do aneksu.

(4)Rozpoznanie. •skupienie głównego wysiłku rozpoznania, określenie priorytetów, odwołanie do aneksu.

(5) WRE. •skupienie głównego wysiłku WRE, priorytety, odwołanie do aneksu.

(6)Zabezpieczenie inżynieryjne. •wyjaśnienie sposobu wykorzystania wojsk inżynieryjnych, określenie

Strona | 16

priorytetów wsparcia oraz sposobu działania (zapewnienie manewru wojsk własnych, utrudnienie manewru przeciwnika, zwiększenie żywotności własnych sił ), odwołanie do właściwego aneksu.

(7)Inne. b. Zadania dla ogólnowojskowych elementów ugrupowania bojowego.

•zadania stawiane są w takiej samej kolejności jak poszczególne elementy pojawiły się w podziale sił, przy użyciu oddzielnego pod-punktu ( b, c, d, itd.); •nie powtarza się zadao przedstawionych wyraźnie w zamiarze walki, w sposób graficzny w załączniku lub określonych w wytycznych koordynujących; •nie podaje się zadao dotyczących dwóch i więcej elementów ugrupowania bojowego. Są one określane w zamiarze i w wytycznych koordynujących.

c. Zadania dla wspierających elementów ugrupowania bojowego. •zadania podawane np. w następującej kolejności, z za-chowaniem oznaczania kolejnymi literami alfabetu ( e,f,g ): •wsparcie ogniowe; •obrona przeciwlotnicza; •obrona przeciwchemiczna; •wojska inżynieryjne; •rozpoznanie i WRE; •żandarmeria; •inne.

d. Wytyczne koordynujące. •ostatni podpunkt punktu nr 3; •czasy; •wyszczególnia się tylko informacje dotyczące dwóch i więcej elementów ugrupowania bojowego; •niezbędne współrzędne linii koordynacyjnych; •w planach - podanie terminu, w jakim plan staje się rozkazem.

(1) Terminy. (2) Dopuszczalna dawka napromieniowania. (3) Stopieo gotowości środków ochrony przed skażeniami. (4) Odwołanie do aneksów. (5) Priorytety w zakresie zdobywania i przesyłania wiadomości rozpoznawczych. 4.ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE

Krótkie przedstawienie koncepcji zabezpieczenia logistycznego według punktów przedstawionych poniżej, w zakresie niezbędnym do jego zrozumienia, ewentualne odwołanie się do właściwego aneksu lub rozkazu logistycznego.

Przykładowy układ tego punktu może byd następujący: a. Koncepcja zabezpieczenia logistycznego. b. Zaopatrzenie i eksploatacja. (1)Zaopatrzenie. (2)Transport. (3)Eksploatacja. c. Zabezpieczenie medyczne. d. Sprawy personalne. e. Współpraca wojskowo - cywilna. f. Inne. 5. DOWODZENIE I ŁĄCZNOŚD. a. Dowodzenie.

•rozmieszczenie wysuniętego, głównego, tyłowego i zapasowego stanowiska

Strona | 17

dowodzenia. •określenie przynajmniej jednego przyszłego położenia każdego ze stanowisk, z wyjątkiem zapasowego.

b. Łącznośd. •Wyszczególnienie obowiązujących tabeli łączności. •Odwołanie do Aneksu Łączności, jeśli jest taka potrzeba.

Potwierdzenie. Nazwisko dowódcy Stopieo dowódcy Za zgodnośd: .......... Aneksy: Rozdzielnik: KLAUZULA TAJNOŚCI

Rozkaz uzupełniający (FRAGO) będzie miał taki sam układ z informacją w poszczególnych punktach o zmianie lub adnotacją – „bez zmian”

5. Szczegółowo kolejne punkty procedury TLP.

5.1. Otrzymanie misji

Gdzieś, ktoś, jakoś chce wykorzystad twój oddział do zabijania smoków … Ważne jest byś jako dowódca oddziału dokładnie zrozumiał czego się od Ciebie oczekuje. Aby dobrze zrozumied intencje wyższej szarży sporządź notatki i zadaj pytania o:

Gdzie ma się odbyd misja?

Jak macie tam dotrzed?

Ile macie czasu na misje?

Jakiego wsparcia możecie oczekiwad?

Jaka jest lokalizacja i kierunek poruszania się innych sojuszniczych oddziałów?

Z kim masz koordynowad swoje ruchy? Następnie postaraj się o mapę przyszłego teatru działao i rysuj wszystko co da się z tego przedstawid graficznie. Najlepiej z zastosowaniem przyjętej w NATO symboliki graficznej opisanej w normie APP-6. Może byd kilka rodzajów działao jakie wyznaczyło Ci i twoim podwładnym dowództwo, a do których przygotowad się masz pisząc OPORD. Wyróżnid można kilka zachowao taktycznych:

obronę/ochronę,

atak lub rajd,

przemarsz/przemieszczenie się,

patrol,

rozpoznanie, w tym walką, z punktu obserwacyjnego (OP) i w ruchu,

inne działania niestandardowe (niekonwencjonalne). Każde z nich ma swoją specyfikę i wymaga innego podejścia, a więc i zwrócenia uwagi na warunki otoczenia pod innym kątem.

5.2. Wydanie Warning Order (WARNO)

Niezwłocznie po otrzymaniu zadania (np. w postaci OPORDu wyższej szarży) musisz poinformowad o tym swoich ludzi czyli podkomendnych w formie Warning Order. Zgodnie z

Strona | 18

normami WARNO odpowiada pięciu pierwszym paragrafom OPORD-u, a kolejne uzupełnia się lub zmienia we FRAGO. Są trzy podstawowe informacje jakie musisz przekazad swoim podkomendnym:

Na czym polega misja

Kiedy przekażesz OPORD

Gdzie przekażesz OPORD Możesz wydad więcej niż jeden Warning Order (WARNO) jeżeli jakieś dodatkowe informacje z czasem będą spływad do Ciebie, niemniej daj swoim ludziom minimum jeden by mogli się mentalnie i sprzętowo przygotowad do nadchodzącego zadania, załatwili urlopy i wynegocjowali „wolne” ze swoimi żonami, dziewczynami ;) itp. Kolejne WARNO wydajesz kiedy zmienią się sprawy kluczowe odnośnie rodzaju zadania. Resztę zmian przekazujesz we FRAGO. Bardziej rozbudowany WARNO może zawierad np. takie punkty i zbliżyd go bardziej do finalnego OPORD-u:

1. Situation (sytuacja) 2. Mission (misja) 3. General Instructions (instrukcje ogólne)

a. Special teams/task organization (potrzebne wyszkolenie) b. Common uniform/equipment (potrzebny sprzęt) c. Special weapons, ammo, equipment (potrzebny specjalny sprzęt)

d. Tentative time schedule (wstępny schemat czasowy) 4. Special Instructions (instrukcje dodatkowe)

5.3. Przygotowanie wstępnego planu

Jako dowódca musisz podjąd kilka decyzji. Musisz przeanalizowad misję na podstawie posiadanych informacji (raporty wywiadu, raport pogodowy, mapy itp.- elementy IPB), oraz wspomnianych już punktów METT-T(C) i OCOKA. Dowódca porównuje alternatywne drogi rozwoju akcji, i umieszcza je w planie. Oczywiście taki wstępny plan nie jest wykuty w skale i może ewoluowad. Niemniej daje jakiś obraz dla grupy zwiadu, która zbierze informacje o celu i skalkuluje słusznośd wstępnego planu. Może to byd też wskazówką dla twojego zwiadu jakie informacje w szczególności mają byd przez niego dostarczone. W praktyce przy mniejszych ekipach milsim-owych zwiad jest przeprowadzany samodzielnie przez dowódcę i z racji możliwości ograniczony jest do map, zdjęd np. z Google Earth. Jest to absolutne minimum i nie raz leży u podstaw upadku misternego planu w chwili dojechania na miejsce już przed milsim-em i wykonaniu chod podstawowego rekonesansu. Często w przygotowaniu wstępnego planu pomaga planowanie od tyłu. Przykładowo naszym celem jest zniszczyd cel o godzinie 16:00. Atak w sile plutonu trochę trwa, powiedzmy 30 minut, a więc rozpoczęcie ataku powinno byd zaplanowane na 15:30. A to znaczy że powinniśmy byd na pozycjach NLT (Nie później niż) o 15:15. A to znaczy że dowódca powinien powrócid ze zwiadu o 14:45 by

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: W obronie ocena przeciwnika i terenu polega na określeniu jego możliwości przejścia do natarcia, ustaleniu kierunku głównego uderzenia i możliwego składu sił i środków, które przejdą do natarcia. W natarciu ocena przeciwnika i terenu po jego stronie stanowi najtrudniejszy element w pracy dowódcy, bowiem zawsze będzie on dążył do ukrycia swych sił i zamiaru.

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: W zamiarze (koncepcji) obrony określa się cel, sposoby odpierania natarcia przeciwnika i rozbicia jego sił, które włamały się w głąb ugrupowania obronnego, główny wysiłek obrony oraz ugrupowanie bojowe. W zamiarze (koncepcji) natarcia określa się cel, sposób i kolejnośd rozbicia przeciwnika, główny kierunek uderzenia oraz ugrupowanie bojowe. W zamiarze (koncepcji) przemieszczania (marszu) określa się cel, drogi oraz sposób wykonywania marszu, ugrupowanie marszowe, czas oraz miejsca postojów i odpoczynków.

Strona | 19

sfinalizowad plan ataku. Zakładając że taki zwiad będzie trwał około 30-40 minut powinniśmy byd w ORP (Object Rally Point) około 14:00. ORP znajduje się 500m od FFL (Forward Friendly Lines – Najbardziej wysunięte nasze linie obrony) więc musimy liczyd 30 minut na dotarcie do ORP naszego oddziału. A to oznacza że musimy wyruszyd o 13:30. Czyli o 13:15 musimy byd gotowi do drogi. A to oznacza że o 13:00 musimy zakooczyd OPORD i koocową inspekcję. Przygotowanie sprzętu i koocowa inspekcja zajmie 30 minut czyli musimy zakooczyd OPORD o 12:30. OPORD dla plutonu może trwad około 1 godziny więc musi się rozpocząd o 11:30. Teraz kiedy przeczytamy cały powyższy tekst od kooca otrzymamy gotowy wstępny plan:

1. Plan musi byd gotowy, a ludzie nakarmieni i wypoczęci do 11:30 2. OPORD rozpoczyna się o 11:30 i trwa do 12:30 3. Sprzęt musi byd przygotowany i sprawdzony do 13:00 4. O 13:15 musimy byd na pozycji do wymarszu w FFL 5. O 13:30 wymarsz do AO 6. Zajęcie ORP NLT 14:00 7. Przeprowadzenie zwiadu OBJ i powrót do ORP NLT 14:45 8. Opuszczenie ORP 15:00 9. Zajęcie pozycji do ataku NLT 15:15 10. 15:30 rozpoczęcie ataku.

5.4. Przemieszczenie

Tutaj sprawa jest prosta. Musimy przemieścid się z miejsca stacjonowania (zwykle na milsim-ach jest to albo droga z domu do miejscowości gdzie się odbywa impreza, albo parking gdzie zostawiliśmy samochody lub miejsce gdzie spaliśmy przed imprezą) w rejon działao gdzie dowódca dokooczy swój plan. Ten krok może zostad wykonany w dowolnym momencie trwania TLP. Oczywiście zanim to nastąpi dowódca musi zrobid inspekcję przedbitewną swojego oddziału.

5.5. Przeprowadzenie zwiadu

Ten proces może byd już w toku na tym etapie i może byd wykonany kilkakrotnie na różnych etapach. Dowódca może mied przygotowany wstępny plan na podstawie podstawowych danych takich jak mapa i uzupełnid go na podstawie informacji uzyskanych przez grupę zwiadu, która dopiero wróci z pola. Mało tego, na podstawie informacji od zwiadu może wręcz przerwad misję, jeżeli przekazane informacje będą skrajnie niesprzyjające wykonaniu zadania. Procedury przewidują, jeżeli czas pozwala, aby rekonesans był przeprowadzony bezpośrednio przez dowódcę. Znajomośd terenu oraz umiejętnośd jego wykorzystania jest jednym z zasadniczych atutów w rękach każdego dowódcy. Dlatego niezbędna jest mu wiedza o roli i sposobach efektywnego przeprowadzenia rekonesansu. Rekonesans jest

Zestawienie planowania operacji a czasu z FM 5-0

Strona | 20

rozumiany jako zapoznanie się z rejonem przyszłych działao oraz oceną wpływu rozpatrywanego obszaru operacji na działanie zarówno wojsk przeciwnika, jak i własnych sił. Może mied on charakter zapoznawczy lub rozpoznawczo-zadaniowy. Niekiedy jest stosowane rozróżnienie rekonesansu indywidualnego dowódcy i rekonesansu dowódcy z podwładnymi, połączonego ze stawianiem zadao w terenie i synchronizacją działao. Po otrzymaniu zadania (rozkazu, zarządzenia), wstępnej jego analizie i wydaniu zadao przygotowawczych dowódca (sztab) przystępują do oceny sytuacji korzystając z wcześniej wypracowanych danych IPB i je uszczegóławiając. Wynikiem tego etapu jest wypracowanie i przyjęcie wariantu działania. W tym też etapie, do podwładnych, przesyłane są w formie zarządzeo, zadania przygotowawcze. Zadao tych wydaje się tyle ile wynika z potrzeb i sytuacji. Od szczebla batalionu w dół zazwyczaj są one przekazywane ustnie lub w formie graficznej. Po wybraniu wariantu do działania przeprowadzany jest rekonesans, podczas którego uszczegóławiany jest przyjęty sposób działania w powiązaniu z terenem. W trakcie rekonesansu mogą też nastąpid korekty wariantu. Możemy przyjąd, że w ramach procesu dowodzenia rekonesans może byd prowadzony po analizie zadnia, po wypracowaniu wariantów działania, w trakcie ich rozważania (tzw. gra taktyczna przed – war game) oraz po ukooczeniu planu przy wydawaniu OPORDu.

5.6. Ukooczenie planu Dowódca musi skoordynowad swój plan z wszystkimi wspierającymi jednostkami, wyższym dowództwem oraz wszystkimi jednostkami sojuszniczymi, które będą działad na lewo, prawo i za i nie raz przed oddziałem, którym dowodzi. Kiedy wszystkie te informacje zostaną zebrane i ustalone powstaje OPORD. Oczywiście Dowódca nie musi przygotowywad całego OPORDu sam. Może zlecid wykonanie któregoś z 5 punktów na przykład swoim zastępcom poza tym punktem, w którym planowane jest wykonanie celu misji. To zadanie musi wykonad zawsze sam. W etapie tym sztab/dowódca przystępuje, w oparciu o przyjęty wariant działania, który został uszczegółowiony podczas rekonesansu, do opracowywania dokumentów (rozkaz, aneksy, plany). Pamiętad należy, że w trakcie planowania sztab przekazuje podwładnym zarządzenia bojowe, które uszczegóławiają zadania przygotowawcze oraz zaznajamiają z przyszłym zadaniem. Należy mied na uwadze fakt, aby zarządzenia bojowe były jak najszybciej opracowane i przekazane podwładnym. Opracowywanie dokumentacji jest czasochłonne, jednak im szybciej podwładny dostanie zadanie, nawet w ogólnej formie, tym więcej będzie miał czasu na przygotowanie się do jego realizacji. Z racji czasochłonności w warunkach milsim-owych nie raz opracowuje się dokumentację jako jedynie wstępną, a szczegóły dookreśla się i przekazuje ustnie tuz przed lub nawet już w trakcie milsim-a. Warto, na koniec, zweryfikowad czy opracowując plan udało się trzymad następujących zasad:

Podstawy planowania (Fundamentals of Planning) _ dowodzenie poprzez planowanie (Commanders focus planning) _ planowanie jako proces ciągły (Planning is continuous)

Gra taktyczna – war game Jest procesem wspólnego zasymulowania planowanej operacji z przeanalizowaniem i zidentyfikowaniem wariantów zdarzeo. Jednocześnie opracowuje się alternatywne plany dla tych wariantów, wybiera najbardziej prawdopodobne, identyfikuje zagrożenia i opracowuje przeciwdziałania (Risk Assessment and Management)

Polski podręcznik „Działania taktyczne wojsk lądowych”: Rekonesans jest to rozpoznanie terenu i przeciwnika prowadzone przez dowódcę i oficerów sztabu w celu skonfrontowania wniosków sprecyzowanych w wyniku analizy zadania i oceny sytuacji (dokonywanych na podstawie mapy) z konkretnymi warunkami terenowymi i rzeczywistym położeniem wojsk własnych i przeciwnika.

Strona | 21

_ planowanie jest ściśle powiązane z czasem (Planning is time sensitive) _ plany musza być proste (Keep plans simple) _ plany muszą być skonstruowane umożliwiając modyfikacje (Build flexible plans) _ play nie mogą być za szczegółowe (Design bold plans)

5.7. Wydanie OPORD

Dowódca wydaje rozkaz OPORD. Może to zrobid w formie pisemnej przed milsim-em, może ustnie na mapie, makiecie lub w terenie już w ramach rozpoczynania działao. Ważne jest aby upewnił się, że jego odbiorcy zrozumieli poszczególne jego punkty i intencje dowodzącego. Przyjmuje się, że wydawanie OPORD-u przed milsim-em, na terenie gry, dla 10 osób powinno trwad około 30 minut. 10 minut przekazanie rozkazu, 10 minut odpytywanie czy rozkaz został właściwie zrozumiany i 10 minut na powtarzanie całego rozkazu. Należy pamiętad, że stawianie zadao nie zaczyna się, ani nie kooczy na postawieniu rozkazu bojowego (wydaniu OPORD-u), ale jest procesem ciągłym. Uwidocznione jest to w postaci ciągle spływających zadao, które zapewniają ciągłośd dowodzenia. Sytuacje dynamiczne występujące podczas walki zazwyczaj częściowo odbiegają od przyjętych planów. Dlatego poprzez stawianie zadao dowódca wpływa na przebieg walki, dokonując niezbędnych korekt w planach.

5.8. Powtarzanie (Robienie próby)

Kiedy dowódca wydaje rozkazy osobiście (co jest zalecane) każdy z je otrzymujących po kolei referuje swoje zadanie i pokazuje na modelu terenu co po kolei ma wykonad oraz „co ma zrobid jeżeli”. Należy to powtarzad, powtarzad i jeszcze raz powtarzad. Nikt też specjalnie nie robi głupich planów. Na tym etapie następuje odpytywanie podwładnych z zakresu zadao dla nich przydzielonych. Dowodzący, na tym etapie, ma dodatkowo obowiązek upewnid się czy podwładni dobrze zrozumieli jego intencje. Czy dobrze rozumieją swoje zadania. Również na tym etapie należy przekazywad dowódcy informację gdzie każdy widzi potencjalne problemy w wykonaniu planu. Nie jest wykluczona potrzeba zmiany planu w wyniku takich spostrzeżeo. Jednak jeżeli takich zmian wychodzi dużo to całośd należy zacząd od początku, a osoba opracowująca plan ma poważny temat do przemyśleo. Następnie jeśli jest taka możliwośd następują dwiczenia, najlepiej w terenie najbardziej zbliżonym do AO i w podobnych warunkach oświetleniowych. Kiedy obszar milsim-a jest położony daleko z racji oczywistych ograniczeo robi się to na kilka możliwych sposobów:

w terenie, w mniejszej skali chodząc po odpowiednio przygotowanej makiecie,

na makiecie,

na mapie,

z wykorzystaniem technik komputerowych (tylko raz słyszałem, ze ktoś użył gry FPS do tego celu przed milsim-em i nie udało mi się tego potwierdzid).

Jeżeli na tym etapie twoi ludzie poprzez powtarzanie ustalonego planu wykują go na pamięd to podczas stresu bitwy będą potrafili się odnaleźd w tym chaosie.

5.9. Nadzorowanie procesu - wykonanie Najlepsze nawet plany legną w gruzach jeżeli nie będą nadzorowane przez kompetentnego dowódcę. Inspekcja przedbitewna jest podstawowym przykładem takiego nadzoru. Poniżej procedura inspekcji przedbitewnej.

5.9.1 PRE-COMBAT INSPECTION

Inspekcja przedbitewna MUSI zostad wykonana przed przemieszczeniem.

Strona | 22

1. Komunikacja i wyposażenie Każdy oddział piechoty musi posiadad zdolnośd strzelania, poruszania się i komunikacji. To podstawowe umiejętności piechoty. Należy się, więc upewnid czy nasz sprzęt działa. Dlatego podczas inspekcji sprawdź:

- czy są zapasowe baterie, anteny, mikrofony i radia, - czy radia są zaprogramowane na prawidłowe częstotliwości - czy jest tabela kodowa i każdy operator zna swój call-sign (nazwa kodowa) - czy jest zasięg - czy możliwa jest komunikacja z sztabem i innymi jednostkami - czy wszystkie radiotelefony są przygotowane, czyste i zabezpieczone przed wilgocią

2. Broo i dodatkowe wyposażenie Strzelanie jest jednym z trzech podstawowych elementów działania piechoty, dlatego bądź pewny że sprawdziłeś:

- czy każda jednostka broni działa, jest czysta i wyzerowana - czy jest zapas amunicji do każdej jednostki broni i jest on odpowiednio zabezpieczony - czy są zapasowe smary i środki do czyszczenia broni - czy przyrządy optyczne działają (dzienne i nocne) - czy są zapasowe baterie do przyrządów optycznych

3. Żołnierze Żołnierze muszą byd sprawdzeni czy wiedzą co ze sobą niosą i po co.

- sprawdź czy mają odpowiednie ubranie i maskowanie - sprawdź czy żołnierze są napojeni i czy mają pełne manierki - sprawdź czy każdy posiada pakiet medyczny i czy jest on uzupełniony - sprawdź czy każdy ma nieśmiertelnik i kartę medyczną - sprawdź czy specjalny ekwipunek został spakowany (np. materiały wybuchowe itp.) - sprawdź czy żołnierze znają rozkazy i rozumieją intencje dowódcy - sprawdź czy żołnierze są przygotowani pod względem warunków pogodowych, oświetleniowych i terenowych

4. Dowódcy Dowódcy przeprowadzają inspekcje siebie nawzajem.

- sprawdź czy jest mapa, busola, GPS - sprawdź sprzęt C4I (Command, Control, Computers, Communications and

Intelligence sprzęt związany z dowodzeniem, komunikacją, zbieraniem i

przetwarzaniem informacji, w tym tabele kodowe i częstotliwości, radia itd.)

Może ciężko w to uwierzyd, ale wystarczy na przykład, że jeden z twoich ludzi zapomni poncha w zimny deszczowy dzieo i cała misja potrafi się walid. Masz człowieka z hipotermią. Musisz załatwid dla niego MEDEVAC i całe skryte działanie idzie w kanał. Pytanie ludzi o świadomośd spodziewanych warunków pogodowych, oświetleniowych i terenowych ma za zadanie pobudzid ich umysły do pracy. Aby sami zastanowili się czy to co spakowali jest wystarczające lub przesadzone w relacji do spodziewanych warunków. Każdy członek twojego zespołu niezależnie od swojej funkcji i pozycji w łaocuchu dowodzenia powinien zdawad sobie sprawę, że jeżeli będzie niezdolny do działania, niesienia swojego sprzętu staje się automatycznie krytycznym zagrożeniem – ciężarem dla reszty zespołu. Inspekcja przedbitewna ma za zadanie właśnie uniknięcie takich sytuacji.

5.9.2 Realizacja planu

W czasie prowadzenia działao taktycznych głównym celem bezpośrednio dowodzących jest zapewnienie

SITREP Situation Report – jest to meldunek przekazywany w górę łaocucha dowodzenia zawierający informacje o położeniu i stanie sił własnych

Strona | 23

wykonania decyzji podjętej przez głównodowodzącego. Cechą charakterystyczną dowodzenia w tym okresie będzie bardzo krótki czas, jakim dowódca i sztab związku taktycznego (oddziału) może dysponowad na wprowadzenie zmian w realizowanej decyzji lub wypracowanie nowej. Z tego też względu sposób dowodzenia będzie nieco inny w czasie działao taktycznych niż podczas ich przygotowania. Z chwilą rozpoczęcia działao taktycznych i w toku ich prowadzenia szczególnego znaczenia nabiera terminowe zbieranie i analizowanie informacji o położeniu, działaniu i stanie wojsk własnych i przeciwnika (tzw. SITREP i format SALUTE). Informacje te stanowią podstawę do przygotowania danych przez oficerów sztabu i szefów rodzajów wojsk do decyzji. W celu zachowania ciągłości dowodzenia zachodzi potrzeba otrzymywania od podwładnych informacji o sytuacji - w oddziale 2-3 razy, a w związku taktycznym 1-2 razy w ciągu godziny, przy założeniu że cykl zebrania i zameldowania danych o sytuacji trwa: w oddziale - 15 minut, a w związku taktycznym 20-30 minut. Istnieje zatem potrzeba precyzyjnego określenia: kto, od kogo, kiedy, przy wykorzystaniu jakich środków łączności i jakie informacje o sytuacji zbiera, opracowuje i melduje szefowi sztabu i dowódcy. Zasady te są zwykle opisane w instrukcjach operacyjnych (SOI standard operational instruction)lub przyjęte jako doktrynalne zasady danego związku taktycznego. Na podstawie uogólnionych wniosków z oceny sytuacji dowódca związku taktycznego (oddziału) nakazuje realizację wcześniej podjętej decyzji lub uaktualnia ją w skrajnie ograniczonym czasie. Niejednokrotnie krótki czas na podjęcie decyzji zmusza dowódcę do łączenia oceny sytuacji z jednoczesnym określaniem zadao i stawianiem ich wykonawcom. Wówczas nie przekazuje się wstępnych zarządzeo bojowych, lecz zarządzenia bojowe (rozkaz dla jednego wykonawcy), które są formą zadania bojowego.

6. AAR– After Action Report/Review Jedna z ważniejszych, a często niedocenianych umiejętności każdego dowódcy to umiejętnośd wyciągania wniosków z każdego niepowodzenia i przekuwanie ich na sukces. AAR (After Action Report/Review – raport/przegląd zdarzeo po akcji) to narzędzie służące właśnie do tego. Pomaga ono znaleźd co poszło źle albo co na przyszłośd trzeba dopracowad i trenowad oraz co zrobid jeżeli kiedyś znajdziecie się w podobnej sytuacji. Nie raz słyszałeś jak jakiś zespół ludzi wymienia się spojrzeniami, jeden z nich rzuca hasło w stylu „robimy jak wtedy!” i każdy z nich wie co robid jak w dobrze naoliwionej maszynie. Takie hasła rodzą się w czasie zespołowego AAR-u. To właśnie wtedy powstają IAD-y (procedury natychmiastowych zachowao – Instant Action Drills) każdego zespołu. Nie raz pozwalają one w krytycznych chwilach zaoszczędzid sporo czasu potrzebnego na przekazanie dowódcy swoich zamiarów i właśnie o ten czas wyprzedzid przeciwnika. AAR powinien byd spisanym raportem „po” akcji utworzonym przez dowódcę. Dokument ten powinien powstad jako dwiczenie wspólne członków zespołu. Stanowid zapis wniosków do których każdy z nich doszedł indywidualnie i stanowiących rozwiązanie na przyszłośd spraw, które poszły nie tak jak planowano lub w ogóle nie przewidziano, a wpłynęły one negatywnie lub pozytywnie na koocowy wynik. After Action Report to spisany dokument często przekazywany wyższej szarży i dla niej sporządzany.

SALUTE Jest to format meldunku kontaktu z przeciwnikiem: S – size (wielkośd) ilośd osób, pojazdów, itp. A – activity (aktywnośd) wykonywana czynnośd L – location (położenie) pozycja na mapie U – unit (jednostka, narodowośd) czyli kto T – time (czas) Czas kontaktu, obserwacji E – equipment (wyposażenie) zwłaszcza szczególne, wyróżniające lub niezwykłe

WAŻNE AAR nie ma byd, ani praniem brudów, ani myciem komuś głowy za to, że coś zawalił. Nie myli się tylko ten kto nic nie robi. Jeśli macie zdrowe układy w grupie to najważniejszy jest wspólny wysiłek. Jeśli zawala jedna osoba to wszyscy muszą jej pomóc w wytrenowaniu tego co nie idzie. W założeniach ma to byd wspólnym dojściem do wniosków w stylu „Panowie stało się. Co zrobid lub jak się zachowad na przyszłośd jeśli znajdziemy się znowu w takim G aby z niego wyjśd obronną ręką”.

Strona | 24

Na milsim-ach jest to sposób zdania relacji innym uczestnikom co jak się wydarzyło. Zwykle przy publikowaniu pomija się w nich częśd dotyczącą koocowych wniosków własnych. W US Army istnieje jeszcze PostOpRep (Post Operation Report) czyli raport pooperacyjny jednak nie znalazłem tego w FMach. After Action Review to proces, w którym wspólnym wysiłkiem w drodze wymiany poglądów wewnątrz oddziału/grupy dochodzi się jak co wyszło, co poszło źle, co dobrze i wyciąga się wnioski na przyszłośd tzw. Lessons Learned. Lepiej jest zrobid to zaraz po imprezie. Dobrze jeśli również zostanie potem przelany na papier, ale nie służy z założenia potrzebom innych. Podstawowe punkty AAR to:

opis planu (co miało się wydarzyd),

opis jego wykonania (jak w rzeczywistości to się wydarzyło),

zauważone problemy i pozytywne sprawy (tzw. Issues)

ich rozwiązania na przyszłośd (Lessons Learned) czyli wnioski własne

AAR jest podstawą podsumowania każdych manewrów i dwiczeo zespołu dobrze jest jednak sporządzid go również po każdym milsim-ie.

Fragment z tc_25-20 rodział 1 (tłum. własne) AAR jest zaplanowanym przeglądem lub uproszczonym procesem analizy, co się stało, dlaczego tak się stało i jak można to zrobid lepiej, przez uczestników oraz osoby odpowiedzialne za projekt lub zdarzenia. AAR w sensie formalnym zostały pierwotnie opracowane przez US Army, chociaż mniej zorganizowane odprawy „po” istniały od niepamiętnych czasów. Oficjalne AAR-y są używane przez wszystkie amerykaoskie służby wojskowej oraz wiele innych organizacji innych nacji i nie militarne. Ich stosowanie przeniesiono do biznesu jako narzędzie zarządzania wiedzą i sposobem budowania kultury odpowiedzialności. AAR ma swoje miejsce cyklu definiowania intencji lidera, planowania, przygotowania, działania i kontroli. AAR różni się od odpraw, ponieważ zaczyna się jasnym porównaniem tego co zaplanowano z rzeczywistym wynikiem zdarzeo. Różni się też mocno od czystego raportu post-factum ponieważ skupia się na własnych uczestnikach akcji - uczenie się od poprzez przegląd zdarzeo jest realizowane przez uczestników. Intencjonalnie wynikowe rekomendacje nie mają służyd innym osobą. Przy większych operacjach AAR mogą powstawad kaskadowo w dół na każdym poziomie organizacji i koncentrowad się na własnej skuteczności w szczególności dla danego typu zdarzenia lub projektu. Oficjalne spotkania AAR są zazwyczaj prowadzone przez moderatora, i mogą byd odtworzeniem chronologicznym lub mocno koncentrowad się na kilku głównych zagadnieniach wybranych przez lidera zespołu. Krótki cykl nieformalnych AAR-ów bywa zazwyczaj prowadzony przez lidera zespołu lub asystenta i są one przeprowadzane w bardzo szybkim tempie.

Strona | 25

7. Przykłady i ściągi z różnych opracowao

7. 1 PRZYKŁAD ZARZĄDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWÓDCY PLUTONU Około godz. 14.30 dnia dzisiejszego zaatakujemy wieś ZŁOTNIKI. Wydaje się, że przeciwnik przygotował kilka dobrze umocnionych pozycji obronnych w budynkach. Będziemy musieli je oczyścid. Możliwe, że we wsi znajdują się również czołgi przeciwnika. Wydad sześd granatów na żołnierza oraz po jednym granatniku KOMAR. Każda drużyna ma posiadad dziesięd 200 g kostek trotylu, spłonki, zapalniki, 50m lontu. Pomocnik dowódcy plutonu przekaże wam gdzie i kiedy pobrad te materiały. Cysterna będzie o godz. 11.30, zatankujcie pojazdy do pełna. Do godz. 11.45 muszę wiedzied, czy macie jakieś problemy z naprawami sprzętu, z którymi nie poradzicie sobie sami. Spotkamy się tutaj ponownie o godz. 12.00. W tym czasie przemieścimy się na wyniosłośd, pozwalającą zobaczyd wieś. Tam określę precyzyjnie sposób wykonania zadania.

7.2 PRZYKŁAD ZARZĄDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWÓDCY DRUŻYNY Dowódca plutonu powiedział mi właśnie, że dzisiaj o godz. 14.30 zaatakujemy wieś ZŁOTNIKI. Przeciwnik jest okopany, prawdopodobnie posiada czołgi, tak więc musimy byd przygotowani do oczyszczenia budynków oraz zniszczenia jego czołgów. Będziemy mieli dodatkowo - do naszego standardowego wyposażenia - sześd granatów i jeden granatnik KOMAR na każdego żołnierza. Pomocnicy broni zespołowej pobiorą ładunki wybuchowe. Pobierzcie dziesięd 200 g kostek trotylu, 10 spłonek, zapalniki, 50 m lontu. Przed wyruszeniem sprawdźcie czas palenia lontu. Szeregowy Lis pobrad sznur do wspinania się oraz kotwiczkę. Pomocnik dowódcy plutonu będzie tutaj za 20 minut i przekaże nam gdzie i kiedy możemy pobrad amunicję i wyposażenie. Cysterna będzie tutaj o godz. 11.30, starszy szeregowy Wilk zatankuj nasz wóz bojowy do pełna. Jeśli są jakieś problemy techniczne muszę wiedzied do 11.30. Idę teraz do dowódcy plutonu wysłuchad rozkazu, do mojego powrotu dowodzi st. szeregowy Nowak. Plan działania przedstawię po powrocie, w tym samym miejscu, wtedy też omówimy go w szczegółach.

7.3 PRZYKŁAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWÓDCY PLUTONU 1. SYTUACJA:

a) siły przeciwnika – pododdziały 1kz 2bz zorganizowały w naszym obszarze obronę systemem plutonowych i drużynowych linii obronnych. Ich prawdopodobne rozmieszczenie to najbliższa okolica wzgórza 301 (NB 782918). Ukompletowanie przeciwnika ocenia się na 80%, jego morale jest wysokie. Wyposażeni są w bojowe wozy piechoty oraz czołgi. Obronę prowadzid będą prawdopodobnie w oparciu o obecnie zajmowane pozycje.

b) siły własne – 1kompania atakuje 090600 października w celu opanowania wzgórza 309 (NB 783910) oraz wzgórza 301 (NB 782918),aby zapewnid kontrolę nad drogą łączącą obydwa te wzgórza. 2 Kompania w tym samym czasie wykonuje atak, w celu opanowania wzgórza 205 (NB 782937). Jednocześnie sąsiedni 1 pluton wykonuje atak, w celu opano-wania wzgórza 309 (NB 783910). Pluton moździerzy rozmieszczony będzie w rejonie wzgó-rza 258 (NB 762402). das (122mm) wspierał będzie działanie naszego batalionu. Główny wysiłek wsparcia ogniowego na korzyśd naszej kompanii.

c) zmiany w podporządkowaniu - brak.

Strona | 26

2. ZADANIE: 2 pluton o godz. 090600 październik wykona atak w celu opanowania wzgórza 301 (NB 782918). 3. REALIZACJA

a) zamiar działania - 2 pluton atak wykona w szyku pieszym, który zostanie przyjęty po prze-kroczeniu linii otwarcia ognia o godz. 0600. Linię otwarcia ognia przekroczymy w kolumnie marszowej, organizując obserwację okrężną. Ugrupowanie marszowe: 2 drużyna, SD dowódcy plutonu, 1 drużyna, 3 drużyna. Wozy bojowe ze wzgórza 294 (NB 780916) zabez-pieczą ogniem działanie plutonu. Po osiągnięciu strumienia - naszej linii ataku - w celu opanowania wzgórza 301 - obiekt Czerwony , rozwiniemy się w linię bojową posiadając: na lewo 1 drużynę, 2 drużynę w centrum jako kierunkową, 3 drużynę na prawo. Po opano-waniu obiektu „CZERWONY”, będziemy mogli kontrolowad wszelki ruch na drodze łączą-cej wzgórza 309 (NB 783910) i 301 (NB 782918). Dowódca kompanii uważa, że przeciwnik w wypadku wykonywania kontrataku będzie próbował wykorzystad tę drogę. Poprzez opanowanie wzgórza 309 - obiekt Niebieski - na naszym lewym skrzydle, 1 pluton będzie brał udział w zabezpieczeniu lewego skrzydła batalionu, w razie wyjścia kontrataku przeciwnika. 3 pluton podczas ataku przemieszczał będzie się za nami, w gotowości do kontynuowania natarcia, gdy wystąpi taka potrzeba. O godz. 0550 rozpocznie się 15-minutowe przygotowanie artyleryjskie. Główny wysiłek wsparcia ogniowego na korzyśd naszego plutonu. Cele jakie wybrałem pokazane są na moim szkicu. Upewnijcie się przed rozejściem, że dobrze je odrysowaliście.

b) zadania dla podległych pododdziałów (1) 1 drużyna - opanowad lewą częśd wzgórza; (2) 2 drużyna - opanowad środkową częśd wzgórza; (3) 3 drużyna - opanowad prawą częśd wzgórza; (4) wozy bojowe: (a) wsparcie ogniowe ze wzgórza 294; (b) przeniesienie ognia na komendę w kierunku płn. - wsch.: (c) ruch w kierunku obiektów ataku i dołączenie do plutonu - na rozkaz (sygnał).

c) wytyczne koordynujące: (1) 2 drużyna jest kierunkową w czasie natarcia; (2) godzina 1200 - kierunek wschodni; (3) maksymalna linia do której możemy się przesunąd w trakcie natarcia – 100 m za grzbiet wzgórza.

4. ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE: a) zaopatrzenie - w drużynach pobrad po 1/3 rdz na żołnierza. Każda drużyna pobiera

dodatkowo 600 sztuk amunicji kalibru 5.56 mm. Wozy bojowe zatankowad do godz. 2000, w zajmowanym rejonie.

b) zabezpieczenie techniczne – ewakuację sprzętu realizuje Patrol Rozpoznania i Pomocy Technicznej przemieszczający się na kierunku naszej kompanii.

c) zabezpieczenie medyczne –w drużynach uzupełnid ipp oraz opatrunki osobiste. Rannych ewakuowad w rejon drogi gruntowej.

5. DOWODZENIE I SYGNAŁY a) dowodzenie - moje miejsce za ugrupowaniem 2 drz, pomocnik dowódcy plutonu

znajdowad się będzie w środkowym wozie bojowym. Zastępca pomocnik dowódcy plutonu.

b) sygnały - częstotliwości oraz kryptonimy bez zmian. Sygnał do przeniesienia ognia dwie zielone gwiazdy lub na rozkaz. Na moim zegarku jest teraz godzina ........... .

Strona | 27

7.4 PRZYKŁAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWÓDCY DRUŻYNY Z rozkazu bojowego dowódcy plutonu wynika, że przed nami przeciwnik broniący się systemem plutonowych i drużynowych linii obronnych, posiada BWP. Nasz pluton o godz. 090600 października, wykona atak w celu opanowania wzgórza 301. 3 pluton w tym samym czasie wykonuje atak - na lewo od nas - w celu opanowania wzgórza 205; a 1 pluton w tym samym czasie wykonuje atak, w celu opanowania wzgórza 309. Zadaniem 1 drużyny - naszej - jest zaatakowanie i opanowanie lewej części wzgórza 301. Atakujemy w szyku pieszym, do linii strumienia - naszej linii ataku - przemieszczamy się w kolumnie marszowej, mając z przodu 2 drużynę i SD dowódcy plutonu, za nami 3 drużyna. Nasz wóz bojowy ze wzgórza 294 zabezpiecza ogniem działanie plutonu (wskazuje wzgórze w terenie). Po osiągnięciu linii strumienia - linii ataku - rozwijamy się w ugrupowanie bojowe: nasza drużyna na lewym skrzydle plutonu, 2 drużyna - kierunkowa, w środku ugrupowania, 3 drużyna na prawym skrzydle w celu opanowania wzgórza 301 - obiekt CZERWONY. Po opanowaniu obiektu ataku kontrolujemy tę drogę, pomiędzy nami a 1 plutonem na wzgórzu 309, w gotowości do zwalczania kontratakującego przeciwnika. O godz. 0550 rozpocznie się 15-minutowe przygotowanie artyleryjskie. Zadaniem drużyny jest - opanowad lewą częśd wzgórza, na prawo naciera 2 drużyna. Nasz wóz bojowy ze wzgórza 294, przemieszcza się na sygnał SKOK i dołączy do nas po opanowaniu obiektu ataku. Nikt nie może przesunąd się w trakcie natarcia dalej niż 100 m za grzbiet wzgórza. Bierzemy dwie racje żywnościowe na żołnierza oraz dodatkowo 600 sztuk amunicji kalibru 5.56. Wóz bojowy zatankowad do pełna do godz. 2000, w zajmowanym rejonie. Będę w ugrupowaniu pieszym, zastępca celowniczy karabinu maszynowego. Na moim zegarku jest teraz godzina ............ Częstotliwości oraz kryptonimy bez zmian. Sygnał do przeniesienia ognia dwie zielone gwiazdy lub na rozkaz. Czy są pytania?.

8. Planowanie – kilka informacji dodatkowo

8.1 MDMP (Military Decision Making Process) Military decision making process to procedura/narzędzie planowania, które zawiera: - techniki analityczne sytuacji i powierzonych zadao, - wypracowania, analizowania i wariantów zdarzeo zarówno ze sobą jak I z przyjętymi kryteriami powodzenia misji - wybrania optymalnych wariantów rozwoju sytuacji oraz na tej podstawie opracowania planu działania oraz rozkazów operacyjnych. Proces decyzyjny w NATO jest dośd jasno opisany jako proces polegający na: 1. dla każdej operacji zdefiniowaniu miejsca/sytuacji gdzie jesteśmy (np. PP present point)

oraz miejsca/sytuacji gdzie chcemy byd (np. EP expected point), 2. opracowaniu wszelkich niezbędnych kroków/czynności potrzebnych by dotrzed z PP do EP

poprzez mniejsze kroki w wyniku których osiągane są pośrednie cele, 3. ciągłego monitorowania i weryfikowania w trakcie osiągania EP Jest to proces przeprowadzany zarówno w skali makro całej operacji przez sztab generalny połączonych sił jak i w skali mikro przez dowódców poszczególnych drużyn i zespołów, nie pomijając wszystkich szczebli wojskowej hierarchii pomiędzy. TLP i IPB są elementami MDMP i jako standardy są zalecane do stosowania. Interesujące jest to, że cenna jest również improwizacja i myślenie niestandardowe (out of the box). Z wielu relacji z Iraku i Afganistanu można wyłowid komentarze odnośnie problemów żołnierzy amerykaoskich w sytuacjach dla których nie mają standardów postępowania oraz zalet m.in. naszych żołnierzy radzących sobie o wiele lepiej w takich sytuacjach, ale krytykowanych za

Strona | 28

brak procedur (co swoją drogą mija się z prawdą, bo działając w NATO przyjmujemy standardy i procedury NATOwskie).

Strona | 29

8.2 punkty kluczowe (decydujące) i środki ciężkości Środki ciężkości (Centre of gravity — COG) występują na poziomie strategicznym, operacyjnym oraz taktycznym i są charakteryzowane jako centra (ośrodki) siły i ruchu, od których wszystko jest uzależnione lub jako punkty, przeciwko którym powinny byd skierowane wszystkie wysiłki. COG stanowi tę charakterystyczną zdolnośd czy szczególne miejsce, z którego siły militarne, paostwo czy sojusz czerpią swą swobodę działania, fizyczną siłę lub wolę walki. Środek ciężkości sił przeciwnika jest aspektem jego szeroko rozumianej zdolności działania, który jeśli zostanie zaatakowany i zniszczony, wyeliminowany lub zneutralizowany — doprowadzi do nieuchronnej klęski lub spowoduje chęd strony przeciwnej do zawarcia pokoju na drodze negocjacji. I odwrotnie — zniszczenie, eliminacja lub neutralizacja jakiegoś własnego środka ciężkości prowadzi do własnej nieuniknionej klęski. COG może obejmowad: zgrupowanie sił przeciwnika lub ich strukturę dowodzenia, opinię publiczną narodową wolę walki oraz strukturę sojuszu czy koalicji. Sedno planowania działao leży w zdolności do skoncentrowanego połączonego oddziaływania przeciwko COG sił przeciwnika, przy równoczesnej ochronie własnych środków ciężkości. Punkty decydujące (Decisive points — DP, nazywane też Key points) stanowią klucz do osiągnięcia środków ciężkości. Kontrolowanie tych punktów zapewnia dowódcom przewagę nad silami strony przeciwnej i pozwała wpływad na przebieg działao. Punkty decydujące mogą obejmowad infrastrukturę lub te cechy terenu, które są istotne dla dalszego kontynuowania działao, czy też szybkiej zmiany kierunku działania i „otwierają drogę” dla posuwających się naprzód sil. Chod są to zwykle punkty geograficzne, mogą byd nimi także np. zdolności do określonego działania. Właściwe oddziaływanie na punkty decydujące pozwala dowódcom uzyskad inicjatywę, zachowad swobodę manewru, utrzymad tempo i inicjatywę. Zabezpieczanie punktów decydujących może dad dowódcy elastycznośd — możliwośd wyboru więcej niż jednej linii operacyjnej dla przyszłych działao. Zazwyczaj na obszarze działao będą występowały różnorakie punkty decydujące. Planistyczne komórki sztabu muszą przeanalizowad wszystkie potencjalne punkty decydujące i określid, które z nich oferują najlepsze możliwości do ewentualnego uderzenia na COG sił strony przeciwnej. Najważniejsze punkty decydujące stają się zwykle pośrednimi obiektami działania, do opanowania których wyznacza się niezbędne siły i środki. Działanie bezpośrednie pociąga za sobą liniowe, nieprzerwane podejście (na wprost. do przodu) przeciwko COG sił przeciwnika, często wzdłuż istotnych punktów decydujących. To bezpośrednie podejście może oznaczad zaangażowanie sil przeciwnika (zabezpieczających jego własne COG i punkty decydujące). W przypadku działao poślednich COG strony przeciwnej atakowany jest z niespodziewanych kierunków lub w nieoczekiwanym czasie. Przy działaniach pośrednich dąży się do wykorzystania słabych punktów strony przeciwnej, jednocześnie unikając mocnych. Przykłady stanowid mogą uderzenia na: skrzydła, obszary tyłowe, linie komunikacyjne lub elementy systemu dowodzenia.

FM 3-0, Operations Decisive operations are those that directly accomplish the task assigned by the higher headquarters. Decisive operations conclusively determine the outcome of major operations, battles, and engagements. Shaping operations at any echelon create and preserve conditions for the success of the decisive operations. Sustaining operations are operations at any echelon that enable shaping and decisive operations by providing combat service support, rear area and base security, movement control, terrain management, and infrastructure development.

Strona | 30

8.3 Warianty wydarzeń Opracowanie COA (wariantu rozwoju wydarzeo) 1. przeanalizowad relatywne potencjały bojowe 2. wygenerowad opcje 3. zestawid ze sobą siły 4. opracowad schematy manewrów 5. przypisad odpowiedzialności 6. przygotowad zestawienie COA i szkice na mapach (oleatach itp.)

8.4 Rozwiązywanie problemów

Steps of Problem Solving 1. Problem Definition 2. Information gathering 3. COA development 4. COA analysis 5. COA comparison 6. Decision 7. Execution and assessment COA – course of action To identify the root cause of a problem, Army leaders do the following:

Compare the current situation to the desired end state.

Define the problem’s scope or boundaries. Answer the following questions:

Who does the problem affect?

What is affected?

When did the problem occur?

Strona | 31

Where is the problem?

Why did the problem occur?

Determine how to eliminate or overcome the cause of obstacles between here (the current situation) and there

(the desired end state).

Write a draft problem statement.

Redefine the problem as necessary as new information is acquired and assessed.

Strona | 32

9. Na koniec trochę linków: Po polsku: Tak wygląda podręcznikowy nasz Polski rozkaz bojowy: http://pl.wikipedia.org/wiki/Rozkaz_bojowy Przykłady rozkazów można także zobaczyd na vortalu http://www.specops.pl Tu, po angielsku, opis TLP: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/troop-leading-procedures-3.shtml]army study guide - TLP opis OPORD: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/the-operation-order-opord.shtml]army study guide - OPORD i opis OCOKA: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/ocoka.shtml]army study guide - OCOKA