thuc pham chuc nang dr.dang

thùc phÈm chøc thùc phÈm chøc n¨ngn¨ng

thùc phÈm chøc thùc phÈm chøc n¨ngn¨ng

PGS.TS. TrÇn §¸ngPGS.TS. TrÇn §¸ng

côc an toµn vÖ sinh thùc phÈmcôc an toµn vÖ sinh thùc phÈm

**********

Hµ Néi - Hµ Néi - 20072007

I- §Þnh nghÜa: I- §Þnh nghÜa: 1. ThuËt ng÷ cã liªn 1. ThuËt ng÷ cã liªn quan:quan:

1)1) TThùc phÈm (Food): TÊt c¶ çc chÊt ®· hoÆc ch a chÕ biÕn nh»m sö dông cho con ng êi gåm ®å ¨n, uèng, nhai, ngËm, hót vµ tÊt c¶ çc chÊt ® îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt, chÕ biÕn hoÆc xö lý thùc phÈm, nh ng kh«ng bao gåm mü phÈm hoÆc nh÷ng chÊt chØ ® îc dïng nh d îc phÈm.

2)2) NNh·n (Label): ThÎ, dÊu hiÖu, h×nh ¶nh hoÆc mét h×nh thøc m« t¶ ® îc viÕt, in, ghi, kh¾c næi, kh¾c ch×m hoÆc g¾n vµo bao b× thùc phÈm.

3)3) NNh·n hiÖu hµng ho¸ (Trade Mark): Lµ nh÷ng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng ho¸ cïng lo¹i cña çc c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. Nh·n hiÖu hµng ho¸ cã thÓ lµ tõ ng÷, h×nh ¶nh hoÆc sù kÕt hîp çc yÕu tè ®ã ® îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc nhiÒu mÇu s¾c.

4)4)GGhi nh·n (Labelling): Dïng ch÷ viÕt hoÆc h×nh ¶nh ®Ó tr×nh bµy çc néi dung cña nh·n nh»m cung cÊp çc th«ng tin vÒ b¶n chÊt s¶n phÈm ®ã.

5)5)BBao b× (Container): VËt chøa ®ùng dïng ®Ó chøa thùc phÈm thµnh ®¬n vÞ ®Ó b¸n. Bao b× (bao gåm c¶ çc líp bäc) cã thÓ phñ kÝn hoµn toµn hoÆc mét phÇn thùc phÈm.

6)6)BBao gãi s½n (Prepackaged): ViÖc bao gãi tr íc thùc phÈm trong bao b× vµ s½n sµng ®Ó chµo b¸n cho ng êi tiªu dïng.

7)7)TThµnh phÇn (Ingredient): Çc chÊt cã trong thùc phÈm bao gåm c¶ phô gia thùc phÈm ® îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn thùc phÈm vµ cã mÆt trong thµnh phÈm cho dï cã thÓ ë d¹ng chuyÓn ho¸.

8)8)CChÊt dinh d ìng (Nutrient): c¸c chÊt ® îc dïng nh mét thµnh phÇn cña thùc phÈm nh»m:

a/a/ CCung cÊp n¨ng l îng, hoÆcb/b/ CCÇn thiÕt cho sù t¨ng tr ëng, ph¸t triÓn vµ

duy tr× sù sèng, hoÆcc/ c/ TThiÕu chÊt ®ã sÏ g©y ra nh÷ng biÕn ®æi

®Æc tr ng vÒ sinh lý, sinh ho¸.9)9)XX¬ thùc phÈm (Fibre): ChÊt liÖu thùc vËt

hoÆc ®éng vËt cã thÓ ¨n ® îc kh«ng bÞ thuû ph©n bëi c¸c men néi sinh trong hÖ tiªu ho¸ cña con ng êi vµ ® îc x¸c ®Þnh b»ng ph ¬ng ph¸p thèng nhÊt.

10)10) XX¸c nhËn (Claim): ViÖc ghi nh·n nh»m kh¼ng ®Þnh mét thùc phÈm cã nh÷ng chØ tiªu chÊt l îng riªng biÖt liªn quan ®Õn sù biÕn ®æi vÒ nguån gèc, thuéc tÝnh dinh d ìng, b¶n chÊt tù nhiªn, ®Æc ®iÓm chÕ biÕn, thµnh phÇn cÊu t¹o cña thùc phÈm ®ã.

2. Thùc phÈm chøc n¨ng:2. Thùc phÈm chøc n¨ng:CCho ®Õn nay ch a cã mét tæ chøc quèc tÕ

nµo ® a ra ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ vÒ thùc phÈm chøc n¨ng, mÆc dï ®· cã nhiÒu Héi nghÞ quèc tÕ vµ khu vùc vÒ thùc phÈm chøc n¨ng. ThuËt ng÷ “Thùc phÈm chøc n¨ng”, mÆc dï ch a cã mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt quèc tÕ, nh ng ® îc sö dông rÊt réng r·i ë nhiÒu n íc trªn thÕ giíi.+ CÇc n íc ch©u ¢u, Mü, NhËt: §§ a ra ®Þnh

nghÜa thùc phÈm chøc n¨ng lµ mét lo¹i thùc phÈm ngoµi 2 chøc n¨ng truyÒn thèng lµ: cung cÊp çc chÊt dinh d ìng vµ tho¶ m·n nhu cÇu c¶m quan, cßn cã chøc n¨ng thø 3 ® îc chøng minh b»ng çc c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nh t¸c dông gi¶m cholesterol, gi¶m huyÕt ¸p, chèng t¸o bãn, c¶i thiÖn hÖ vi khuÈn ® êng ruét…

+ HHiÖp Héi thùc phÈm søc khoÎ vµ dinh d ìng thuéc Bé Y tÕ NhËt B¶n, ®Þnh nghÜa: “Thùc Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm bæ sung mét sè phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm bæ sung mét sè thµnh phÇn cã lîi hoÆc lo¹i bá mét sè thµnh phÇn thµnh phÇn cã lîi hoÆc lo¹i bá mét sè thµnh phÇn bÊt lîi. ViÖc bæ sung hay lo¹i bá ph¶i ® îc chøng bÊt lîi. ViÖc bæ sung hay lo¹i bá ph¶i ® îc chøng minh vµ c©n nh¾c mét çch khoa häc vµ ® îc Bé Y minh vµ c©n nh¾c mét çch khoa häc vµ ® îc Bé Y tÕ cho phÐp x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña thùc phÈm ®èi tÕ cho phÐp x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña thùc phÈm ®èi víi søc khoÎ”.víi søc khoÎ”.+ VViÖn Y häc thuéc viÖn Hµn l©m Khoa häc quèc gia Mü, ®Þnh nghÜa: Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm mang ®Õn nhiÒu lîi Ých cho søc khoÎ, lµ bÊt cø thùc phÈm nµo ® îc thay ®æi thµnh phÇn qua chÕ biÕn hoÆc cã çc thµnh phÇn cña thùc phÈm cã lîi cho søc khoÎ ngoµi thµnh phÇn dinh d ìng truyÒn thèng cña nã.+ HHiÖp Héi th«ng tin thùc phÈm quèc tÕ (IFIC), ®Þnh nghÜa: “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm mang ®Õn nh÷ng lîi Ých cho søc khoÎ v ît xa phÈm mang ®Õn nh÷ng lîi Ých cho søc khoÎ v ît xa h¬n dinh d ìng c¬ b¶n”.h¬n dinh d ìng c¬ b¶n”.

+ óóc, ®Þnh nghÜa: “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ nh÷ng thùc phÈm cã t¸c dông ®èi víi søc khoÎ h¬n nh÷ng thùc phÈm cã t¸c dông ®èi víi søc khoÎ h¬n lµ çc chÊt dinh d ìng th«ng th êng. Thùc phÈm chøc lµ çc chÊt dinh d ìng th«ng th êng. Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm gÇn gièng nh çc thùc phÈm n¨ng lµ thùc phÈm gÇn gièng nh çc thùc phÈm truyÒn thèng nh ng nã ® îc chÕ biÕn ®Ó cho môc truyÒn thèng nh ng nã ® îc chÕ biÕn ®Ó cho môc ®Ých ¨n kiªng hoÆc t¨ng c êng çc chÊt dinh d ìng ®Ých ¨n kiªng hoÆc t¨ng c êng çc chÊt dinh d ìng ®Ó n©ng cao vai trß sinh lý cña chóng khi bÞ gi¶m ®Ó n©ng cao vai trß sinh lý cña chóng khi bÞ gi¶m dù tr÷. Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm ® îc chÕ dù tr÷. Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm ® îc chÕ biÕn, s¶n xuÊt theo c«ng thøc, chø kh«ng ph¶i lµ biÕn, s¶n xuÊt theo c«ng thøc, chø kh«ng ph¶i lµ çc thùc phÈm cã s½n trong tù nhiªn”çc thùc phÈm cã s½n trong tù nhiªn”.+ HHiÖp Héi nghiªn cøu thùc phÈm Leatherhead (ch©u ¢u): Cho r»ng khã cã thÓ ®Þnh nghÜa thùc phÈm chøc n¨ng v× sù ®a d¹ng phong phó cña nã. Çc yÕu tè “chøc n¨ng” ®Òu cã thÓ bæ sung vµo thùc phÈm hay n íc uèng. Tæ chøc nµy cho r»ng: “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm ® îc chÕ biÕn “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm ® îc chÕ biÕn tõ thøc ¨n thiªn nhiªn, ® îc sö dông nh mét phÇn cña tõ thøc ¨n thiªn nhiªn, ® îc sö dông nh mét phÇn cña chÕ ®é ¨n hµng ngµy vµ cã kh¶ n¨ng cho mét t¸c chÕ ®é ¨n hµng ngµy vµ cã kh¶ n¨ng cho mét t¸c dông sinh lý nµo ®ã khi ® îc sö dông”dông sinh lý nµo ®ã khi ® îc sö dông”

+ RRober Froid M.: T¹i Héi nghÞ quèc tÕ lÇn thø 17 vÒ dinh d ìng (ngµy 27-31/8/2001) t¹i Viªn (¸o) trong b¸o ço “Thùc phÈm chøc n¨ng: Mét th¸ch thøc cho t ¬ng lai cña thÕ kû 21” ®· ® a ra ®Þnh nghÜa: “Mét lo¹i thùc phÈm ® îc coi lµ thùc phÈm “Mét lo¹i thùc phÈm ® îc coi lµ thùc phÈm chøc n¨ng khi chøng minh ® îc r»ng nã t¸c dông cã chøc n¨ng khi chøng minh ® îc r»ng nã t¸c dông cã lîi ®èi víi mét hoÆc nhiÒu chøc phËn cña c¬ thÓ lîi ®èi víi mét hoÆc nhiÒu chøc phËn cña c¬ thÓ ngoµi çc t¸c dông dinh d ìng, t¹o cho c¬ thÓ t×nh ngoµi çc t¸c dông dinh d ìng, t¹o cho c¬ thÓ t×nh tr¹ng tho¶i m¸i, khoÎ kho¾n vµ gi¶m bít nguy c¬ tr¹ng tho¶i m¸i, khoÎ kho¾n vµ gi¶m bít nguy c¬ bÖnh tËt”.bÖnh tËt”.

+ BBé Y tÕ ViÖt Nam: Th«ng th sè 08/TT-BYT ngµy 23/8/2004 vÒ viÖc “H íng dÉn viÖc qu¶n lý “H íng dÉn viÖc qu¶n lý çc s¶n phÈm thùc phÈm chøc n¨ng” ®· ® a ra çc s¶n phÈm thùc phÈm chøc n¨ng” ®· ® a ra ®Þnh nghÜa: “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm ®Þnh nghÜa: “Thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm dïng ®Ó hç trî chøc n¨ng cña çc bé phËn trong c¬ dïng ®Ó hç trî chøc n¨ng cña çc bé phËn trong c¬ thÓ ng êi, cã t¸c dông dinh d ìng, t¹o cho c¬ thÓ thÓ ng êi, cã t¸c dông dinh d ìng, t¹o cho c¬ thÓ t×nh tr¹ng tho¶i t×nh tr¹ng tho¶i m¸i, t¨ng søc ®Ò kh¸ng vµ m¸i, t¨ng søc ®Ò kh¸ng vµ gi¶m bít nguy c¬ g©y gi¶m bít nguy c¬ g©y bÖnh”.bÖnh”.

+ NNh vËy, cã rÊt nhiÒu c¸c ®Þnh nghÜa vÒ thùc phÈm chøc n¨ng. Song tÊt c¶ ®Òu thèng nhÊt cho r»ng: Thùc phÈm chøc n¨ng lµ lo¹i thùc phÈm n»m giíi h¹n gi÷a thùc phÈm (truyÒn thèng - Food) vµ thuèc (Drug). Thùc phÈm chøc n¨ng thuéc kho¶ng giao thoa (cßn gäi lµ vïng x¸m) gi÷a thùc phÈm vµ thuèc. V× thÕ ng êi ta cßn gäi thùc phÈm chøc n¨ng lµ thùc phÈm - thuèc (Food-Drug). Tuy nhiªn, thùc phÈm chøc n¨ng (Functional Food) kh¸c víi thùc phÈm truyÒn thèng (Food) ë chç:1)1)§§ îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn theo c«ng thøc: bæ

sung mét sè thµnh phÇn cã lîi hoÆc lo¹i bít mét sè thµnh phÇn bÊt lîi (®Ó kiªng). ViÖc bæ sung hay lo¹i bít ph¶i ® îc chøng minh vµ c©n nh¾c mét c¸ch khoa häc vµ ® îc c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cho phÐp (th êng lµ ph¶i theo tiªu chuÈn).

2)2)CCã t¸c dông víi søc khoÎ nhiÒu h¬n (t¸c dông víi mét hay mét sè chøc n¨ng sinh lý cña c¬ thÓ) h¬n lµ çc chÊt dinh d ìng th«ng th êng. NghÜa lµ, thùc phÈm chøc n¨ng Ýt t¹o ra n¨ng l îng (calorie) cho c¬ thÓ nh çc lo¹i thùc phÈm truyÒn thèng (c¬ b¶n) nh çc lo¹i thùc phÈm g¹o, thÞt, ç…

3)3)LLiÒu sö dông th êng nhá, thËm trÝ tÝnh b»ng miligram, gram nh lµ thuèc.

4)4)§§èi t îng sö dông cã chØ ®Þnh râ rÖt nh ng êi giµ, trÎ em, phô n÷ tuæi m·n kinh, ng êi cã héi chøng thiÕu vi chÊt, rèi lo¹n chøc n¨ng sinh lý nµo ®ã…

+ Thùc phÈm chøc n¨ng kh¸c víi + Thùc phÈm chøc n¨ng kh¸c víi thuèc ë chç:thuèc ë chç:

1)1)NNhµ s¶n xuÊt c«ng bè trªn nh·n s¶n phÈm lµ thùc phÈm, ®¶m b¶o chÊt l îng vÖ sinh an toµn søc khoÎ, phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vÒ thùc phÈm. §èi víi thuèc, nhµ s¶n xuÊt c«ng bè trªn nh·n lµ s¶n phÈm thuèc, cã t¸c dông ch÷a bÖnh, phßng bÖnh víi c«ng dông, chØ ®Þnh, liÒu dïng, chèng chØ ®Þnh. Thuèc lµ nh÷ng s¶n phÈm ®Ó ®iÒu trÞ vµ phßng bÖnh, ® îc chØ ®Þnh ®Ó nh»m t¸i lËp, ®iÒu chØnh hoÆc söa ®æi chøc n¨ng sinh lý cña c¬ thÓ.VÝ dô: TTrµ b¹c hµ

NÕu ghi trªn nh·n: N íc uèng gi¶i nhiÖt, th× lµ: Thùc phÈmNÕu ghi trªn nh·n: ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ rèi lo¹n d¹ dµy, th× lµ: Thuèc.

2)2)CCã thÓ sö dông th êng xuyªn, l©u dµi nh»m nu«i d ìng (thøc ¨n qua sonde), bæ d ìng hoÆc phßng ngõa c¸c nguy c¬ g©y bÖnh… mµ vÉn an toµn, kh«ng cã ®éc h¹i, kh«ng cã ph¶n øng phô.

3)3)NNg êi tiªu dïng cã thÓ tù sö dông theo “h íng dÉn c¸ch sö dông” cña nhµ s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn kh¸m bÖnh kª ®¬n cña thÇy thuèc.

DrugDrug

No claimNo claimNo claimNo claim Health Health claimclaim

Health Health claimclaim

Drug claimDrug claimDrug claimDrug claim

Functional Food Functional Food Dietary suplement NutraceuticalDietary suplement Nutraceutical

Functional Food Functional Food Dietary suplement NutraceuticalDietary suplement Nutraceutical

Food Food

H×nh 1: Thùc phÈm chøc n¨ng, thùc phÈm vµ thuèc

II- vai trß cña “Thùc phÈm II- vai trß cña “Thùc phÈm chøc n¨ng”:chøc n¨ng”:

¶nh h ëng chÊt l îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm tíi søc khoÎ

ChÊt l îngChÊt l îngvÖ sinh attpvÖ sinh attp

Ngé ®éc cÊp tÝnh

Ngé ®éc m¹n tÝnh

BÖnh truyÒn quathùc phÈm

C¸c BÖnh kh¸c: HA, K (35%liªn quan ¨n uèng), sái mËt,

®¸i ® êng, x¬ gan, r¨ng miÖng, lo·ng x ¬ng...)

Gièng nßi

Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸

ThÓ lùc

BÖnh tËt

Chøc n¨ngHÖ thèng enzyme

®iÒu hoµ gen

T¹o h×nh

Tiªu ho¸

Tim m¹ch

ThÇn kinh

Bµi tiÕtH« hÊp

Sinh dôc

Mì

Vi khuÈn

Virus

Ký sinh trïng

Phô gia thùc phÈm

HCBVTV

Kim lo¹i nÆng

Kh¸ng sinh

Hormone

Vi sinh vËt

Ho¸ chÊt

Ngé ®éc thùc phÈm:Ngé ®éc thùc phÈm:

N§TP cÊp tÝnhN§TP cÊp tÝnh

N§TP m¹n tÝnhN§TP m¹n tÝnh

® êng

®¹m

®éng vËt cã chÊt ®éc

thùc vËt cã chÊt ®éc

®éc tè tù nhiªn

thøc ¨n h háng biÕn chÊt

Thùc phÈm vµ Thùc phÈm vµ

qu¸ tr×nh l·o ho¸qu¸ tr×nh l·o ho¸

thuyÕt gèc tù do(free radical theory of aging)

tÕ bµo n·o

ph©n tö protein

- « nhiÔm m«i tr êng- ¸nh n¾ng- ROH, thuèc l¸- thuèc, stress- tia, sãng

antioxydantao

gèc tù dofrgèc tù do

fr

- 1 tÕ bµo- 1 ph©n tö- 1 m¶nh ph©n tö

hµng rµo b¶o vÖ

cã mét e lÎ ®«i vßng ngoµi

- vitamin e,c,p,b- - caroten- chÊt mÇu trong th¶o méc, rau qu¶- Tanin cña trµ - ChÊt kho¸ng: K, Mg, Zn, Cu, Fe.- 1 sè axit h÷u c¬

Kh¶ n¨ng oxy ho¸ cao – lu«n muèn

kÕt ®«i chiÕm e tÕ bµo kh¸c

ph©n tö axit bÐo

vitamin

gen (10.000n/d )

tb vâng m¹c

vx®m

biÕn ®æi cÊu tróc

øc chÕ ho¹t ®éng men

ung th

parkinson

mï

- rau l¸ xanh: + muèng + ngãt + dÒn + ®ay + mång t¬i- Rau gia vÞ: + tái + hµnh + nghÖ + gõng- QU¶ chÝn

fr míi

tiÕp tôc chiÕm e tÕ bµo kh¸c

ph¶n øng l·o ho¸ d©y chuyÒn

e

Çc yÕu tè ¶nh h ëng tíi tèc ®é l·o ho¸:Çc yÕu tè ¶nh h ëng tíi tèc ®é l·o ho¸:

1) TÝnh ç thÓ.1) TÝnh ç thÓ.

2) §iÒu kiÖn ¨n uèng.2) §iÒu kiÖn ¨n uèng.

3) §iÒu kiÖn ë, m«i tr êng sèng.3) §iÒu kiÖn ë, m«i tr êng sèng.

4) §iÒu kiÖn lµm viÖc.4) §iÒu kiÖn lµm viÖc.

5) Hai yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh h ëng tíi qu¸ 5) Hai yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh h ëng tíi qu¸ tr×nh l·o ho¸:tr×nh l·o ho¸:

+ Sù gi¶m thiÓu hormone (néi tiÕt tè)+ Sù gi¶m thiÓu hormone (néi tiÕt tè)

+ Sù ph¸ huû cña çc gèc tù do (Free Radical)+ Sù ph¸ huû cña çc gèc tù do (Free Radical)

6) Çc chÊt bæ sung dinh d ìng cã t¸c dông lµm 6) Çc chÊt bæ sung dinh d ìng cã t¸c dông lµm chËm qu¸ tr×nh l·o ho¸.chËm qu¸ tr×nh l·o ho¸.

S¬ ®å l·o ho¸ vµ çc yÕu tè ¶nh h ëng l·o ho¸S¬ ®å l·o ho¸ vµ çc yÕu tè ¶nh h ëng l·o ho¸

Sinh

Tö

Qu¸ tr×nh l·o

ho¸

§K sèng, m«i tr êng

TÝnh ç thÓ

§iÒu kiÖn ¨n uèng

§iÒu kiÖn lµm viÖc

Gi¶m thiÓu hormone

Gèc tù do

Bæ sung çc chÊt DD

YÕu ®uèiMê m¾t, ®ôc TTT§i l¹i chËm ch¹pGi¶m ph¶n x¹Gi¶m trÝ nhíDa nh¨n nheo

BiÓ

u h

iÖn b

ªn

ngoµi

Khèi l îng n·o gi¶mNéi tiÕt gi¶mChøc n¨ng gi¶mT¨ng chøng, bÖnh:

-Tim m¹ch-H« hÊp-Tiªu ho¸-X ¬ng khíp, tho¸i ho¸-ChuyÓn ho¸…

BiÓ

u h

iÖn b

ªn tro

ng

Çc chÊt chèng «xy ho¸ chñ yÕu cã mÆt trong thùc phÈmÇc chÊt chèng «xy ho¸ chñ yÕu cã mÆt trong thùc phÈm

Stt ChÊt kh¸ng «xy ho¸ (AO)

Lo¹i thùc phÈm

1. Vitamin E thiªn nhiªn vµ çc ®ång ph©n

NhiÒu ë çc lo¹i rau qu¶, dÇu thùc vËt

2. -caroten vµ çc ®ång ph©n

GÊc, cµ rèt, bÝ ng«, xoµi, m íp ®¾ng

3. Lycopen Cµ chua, gÊc

4. Vitamin C NhiÒu lo¹i qu¶, rau, cam, chanh…

5. Polyphenol ChÌ

6. Phytoeostrogen §Ëu t ¬ng, s¾n d©y

7. Oryzanol Çm g¹o

8. Sesaminol Gõng

9. Curcumin NghÖ

10. Zingerol Gõng

Çc chÊt chèng «xy ho¸ chñ yÕu cã mÆt trong thùc phÈmÇc chÊt chèng «xy ho¸ chñ yÕu cã mÆt trong thùc phÈm

Stt

ChÊt kh¸ng «xy ho¸ (AO)

Lo¹i thùc phÈm

11.

Allixin Hµnh, tái

12.

Quercetin Hoa hoÌ

13.

Lutein Cóc v¹n thä

14.

Bioflavonoid Cam, chanh, quýt

15.

Proanthocyanidin H¹t nho, th«ng biÓn

16.

Anthocyanin Vá qu¶ nho

17.

Flavon, diflavon Ng©n h¹nh

18.

Silymarin Cóc gai

19.

Anthocyanosid Qu¶ viÖt quÊt

20.

Vitamin A Gan ç, gan ®éng vËt

(TiÕp)

Mét sè thùc phÈm cã chøa çc ho¹t chÊt chèng «xy ho¸ Mét sè thùc phÈm cã chøa çc ho¹t chÊt chèng «xy ho¸

StSttt

Thùc phÈmThùc phÈm Ho¹t chÊtHo¹t chÊt Ho¹t tÝnhHo¹t tÝnh

1. B¾p c¶i Isothiocyanat Ng¨n chÆn khèi u phæi vµ çc c¬ quan kh¸c

2. Rau sóp l¬ Toµn bé Ng¨n chÆn khèi u vó

3. Rau sóp l¬ xanh

Sulforaphan Ng¨n chÆn khèi u

4. Cam, chanh Quescetin Ng¨n chÆn dÞ øng vµ çc bÖnh tim

5. Hµnh vµ tái Allicin Lµm tan çc côc m¸u, h¹ huyÕt ¸p, b×nh th êng ho¸ hµm l îng cholesterol trong m¸u, ®iÒu chØnh nhÞp ®Ëp cña tim, øc chÕ khèi u phæi vµ çc khèi u kh¸c

6. Gõng Zingerol Gi¶m viªm khíp, chèng loÐt, lµm mau lµnh çc vÕt th ¬ng ë da vµ lµ mét chÊt chèng «xy ho¸

7. L¸ chÌ t ¬i Epigallo-catechingalla

t (EGCG)

ChÊt chèng «xy ho¸ ng¨n chÆn çc khèi u, lµm gi¶m hµm l îng cholesterol trong m¸u

8. L¸ Ginkgo biloba

Çc flavon B¶o vÖ tuÇn hoµn, lµm tan huyÕt khèi, gi¶m ®©u ®Çu, ng¨n chÆn çc bÖnh thÝnh gi¸c vµ liÖt d ¬ng

Mét sè thùc phÈm cã chøa çc ho¹t chÊt chèng «xy ho¸ Mét sè thùc phÈm cã chøa çc ho¹t chÊt chèng «xy ho¸

STT

Thùc phÈm Ho¹t chÊt Ho¹t tÝnh

9. Çc lo¹i t¸o gai mµu ®á

Çc flavonoid H¹ tû lÖ cholesterol vµ ng¨n chÆn dÞ øng

10. ít Canthaxantin ChÊt chèng «xy ho¸

11. C©y h ¬ng th¶o

Rosmarinic acid

Ng¨n chÆn çc khèi u vµ t¨ng c êng ho¹t ®éng cña tim

12. T¶o xo¾n Spirulla

Toµn bé Gi¶i ®éc m¸u vµ kÝch thÝch s¶n xuÊt çc ph©n tö SOD-superoxid dismutass – chÊt chèng «xy ho¸ cã ho¹t tÝnh cao.

13. Cµ chua Lycopen Ng¨n ngõa ung th phæi vµ u tuyÕn tiÒn liÖt

14. NghÖ Curcumin Gi¶m viªm khíp

15. Mét sè c©y thùc phÈm

Coumaric acid Ng¨n chÆn çc khèi u

16. NhiÒu lo¹i c©y thùc phÈm

Chlorophyll Gi¶i ®éc m¸u, lµm lµnh çc bÖnh ë da vµ ng¨n chÆn khèi u.

Çc chÊt bæ sung dinh d ìng:Çc chÊt bæ sung dinh d ìng:

1) Çc hormone vµ tiÒn hormone 1) Çc hormone vµ tiÒn hormone (prohormone):(prohormone):+ Çc hormone vµ prohormone sinh dôc:

- Hormone sinh dôc nam: Testosteron, Dihydrotestosteron vµ çc prohormone nam nh Dehydroepiandrosteron (DHEA) & Androstendion.- Hormone sinh dôc n÷: Estrogen, Progesterone.

+ Çc Estrogen thùc vËt (Phytoestrogen) + Çc th¶o d îc cã t¸c dông t ¬ng tù androgen + Hormone t¨ng tr ëng+ Melatonin

2) Çc chÊt thÝch øng (Adaptogen):2) Çc chÊt thÝch øng (Adaptogen):

Lµ chÊt gióp c¬ thÓ con ng êi thÝch nghi víi Lµ chÊt gióp c¬ thÓ con ng êi thÝch nghi víi çc hoµn c¶nh bÊt lîi cña m«i tr êng, cã t¸c dông çc hoµn c¶nh bÊt lîi cña m«i tr êng, cã t¸c dông kÐo dµi tuæi thä.kÐo dµi tuæi thä.

+ Nh©n s©m+ Nh©n s©m

+ Tam thÊt+ Tam thÊt

+ NÊm Linh chi (cßn gäi lµ nÊm Tr êng + NÊm Linh chi (cßn gäi lµ nÊm Tr êng thä) thä)

+ C©y nhµu (Noni) + C©y nhµu (Noni)

+ H¶i s©m (®Øa biÓn)+ H¶i s©m (®Øa biÓn)

+ YÕn sµo+ YÕn sµo

+ Ç ngùa+ Ç ngùa

+ MËt ong+ MËt ong

+ DÇu gan ç.+ DÇu gan ç.

3) Çc chÊt chèng stress vµ b¶o vÖ n·o: 3) Çc chÊt chèng stress vµ b¶o vÖ n·o:

ViÖc xö dông çc chÊt an thÇn cã t¸c dông lµm gi¶m t¸c h¹i cña çc stress vµ nh thÕ sÏ cã t¸c dông lµm t¨ng tuæi thä.

+ Sen+ Sen

+ T¸o ta:+ T¸o ta: cã t¸c dông an thÇn, trÊn tÜnh.

+ Cñ b×nh v«i:+ Cñ b×nh v«i: cã t¸c dông an thÇn, trÊn tÜnh.

+ RÔ Valerian:+ RÔ Valerian: rÔ c©y Valerian cã t¸c dông an thÇn, chèng çc stress, ®au ®Çu.

+ B¹ch qu¶:+ B¹ch qu¶: cã t¸c dông chèng l·o ho¸, ng¨n ngõa nhòn n·o do tuæi giµ.

4) 4) Çc chÊt bæ sung vitaminÇc chÊt bæ sung vitamin

Mét sè vitamin vµ nguån thùc phÈm Mét sè vitamin vµ nguån thùc phÈm

Vitamin Nhu cÇu (mg/ngµ

y)

T¸c dông Nguån trong thùc phÈm

B1(Thiamin)

1,0 – 1,8 CÇn thiÕt chuyÓn ho¸ gluxit, sinh tr ëng vµ ph¸t triÓn.T¸c ®éng chøc n¨ng çc m« thÇn kinh, tæng hîp chÊt bÐo

H¹t ngò cèc toµn phÇn (mÇm), thÞt n¹c, ç, thÞt gia cÇm, gan

B2(Riboflavin)

1,0 – 1,8 CÇn cho ph¶n øng tho¸i ho¸ gluxit ®Ó t¹o n¨ng l îng, cÇn cho sinh tr ëng vµ ph¸t triÓn, tæng hîp chÊt bÐo

§Ëu t ¬ng, çc h¹t cã vá, s÷a, fomat, lßng ®á trøng, phñ t¹ng

B3 (PP)(Niacin)

(Acid Nicotinic)

15,0 – 18,0

Vai trß ph©n gi¶i vµ tæng hîp çc gluxit, acid bÐo, acid amin

L¹c, thÞt n¹c, thÞt gia cÇm, ç, h¶i s¶n, ít ngät, gan

Vitamin tan trong n íc:Vitamin tan trong n íc:

Vitamin Nhu cÇu (mg/ngµ

y)


B5(Acid

Pantothenic)

7,0 – 10,0

Vai trß trong chuyÓn ho¸ ® êng vµ chÊt bÐo, lµ chÊt ®ång xóc t¸c trong nhiÒu qu¸ tr×nh tæng hîp (sterol, acid bÐo, hemoglobin)

NÊm kh«, gan, bÇu dôc, thÞt, trøng, ç, ngò cèc.

B6(Pyridoxin)

2,0 – 2,2 Vai trß trong chuyÓn ho¸ acid amin, lµ ®ång enzym trong kho¶ng 60 hÖ enzym

Men kh«, mÇm lóa m×, gan bß non, thÞt gµ, bét ng«, bét m×, thÞt, ç, rau qu¶, nÊm kh«

B8(Biotin,

vitamin H)

0,1 – 0,3 Lµ ®ång enzym cña çc enzym carboxylase, xóc t¸c qu¸ tr×nh s¸t nhËp khÝ CO2 trong çc chÊt nÒn, cÇn thiÕt tæng hîp acid bÐo vµ protein

NÊm kh«, gan, bÇu dôc, trøng, ®Ëu, thÞt, ç, s÷a, rau qu¶, b¸nh m×.

Vitamin tan trong n íc:Vitamin tan trong n íc: (tiÕp theo)

Vitamin Nhu cÇu (mg/ngµy

)


B9(Acid folic)

0,3 – 0,5 Tham gia vËn chuyÓn çc gèc monocarbon CH3, CHO, tham gia tæng hîp acid nucleic, AND vµ protein. ThiÕu B9 dÉn tíi thiÕu m¸u vµ bÖnh TK

NÊm kh«, gan, bÇu dôc, rau Epinard, c¶i xoong, ®Ëu, fomat, trøng, thÞt, ç, rau xanh

B12(Cobalamin)

3 – 4 g Tham gia chuyÓn ho¸ acid amin, tæng hîp AND, nh©n b¶n çc hång cÇu, t¹o çc TB míi

Gan, bÇu dôc, thÞt, trøng, fomat, s÷a, ç

C(acid

Ascorbic)

50 - 100 Cã vai trß tæng hîp 1 sè hormone chèng l·o ho¸, duy tr× søc bÒn çc tÕ bµo da, m¹ch m¸u, r¨ng, x ¬ng, gióp c¬ thÓ hÊp thu Fe vµ lo¹i bá KL ®éc nh Pb, Cd… kÝch thÝch ho¹t ®éng miÔn dÞch, h¹n chÕ ho¹t ®éng cña histamin

Rau, cñ, m¨ng t©y, b¾p c¶i, xóp l¬, ®Ëu, ít, tái, hµnh t©y, çc lo¹i qu¶ (cam, chanh, døa, chuèi, lª, nho, xoµi, ®µo, æi…) , thÞt, s÷a.

Vitamin tan trong n íc:Vitamin tan trong n íc: (tiÕp theo)

Vitamin Nhu cÇu

(mg/ngµy)


A(Retinol)

80 - 100g

Tham gia h×nh thµnh tÕ bµo vâng m¹c, ®æi míi líp biÓu b×, ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn ung th , t¨ng kh¶ n¨ng miÔn dÞch, chèng l·o ho¸, t¨ng tr ëng çc tÕ bµo.

DÇu gan ç, gan ®éng vËt, b¬, trøng, s÷a, cµ rèt, ®Ëu, rau Epinard, c¶i xoong, ç mßi

D(Calciferol)

10 – 15 g

KÝch thÝch ruét hÊp thu çc chÊt dinh d ìng cã canxi vµ phospho, t¨ng canxi trong m¸u, ë x ¬ng, lµm x ¬ng v÷ng ch¾c, kÝch thÝch ho¹t ®éng tÕ bµo da, ho¹t ®éng c¬ b¾p, tæng hîp insulin trong tuþ

DÇu gan ç, gan, ®éng vËt, lßng ®á trøng, fomat, b¬

Vitamin tan trong chÊt bÐoVitamin tan trong chÊt bÐo

Vitamin Nhu cÇu

(mg/ngµy)


E(Tocopherol

)

15 – 18 UI (1UI = 1mg vitamin E tæng

hîp)

Lµ chÊt chèng «xy ho¸, b¶o vÖ c¸c acid bÐo cña mµng tÕ bµo, ng¨n ngõa v÷a x¬ ®éng m¹ch

ChÊt bÐo ë mÇm lóa, dÇu cä, dÇu ®Ëu nµnh, dÇu ng«, b¬, qu¶ bå ®µo, trøng, c¸, ngò cèc, thÞt ®á (bß, ngùa), rau xanh

K(Phylloquin

on)

70 - 140 g

Tham gia qu¸ tr×nh cÇm m¸u

Gan, rau Epinard, xµ l¸ch, khoai t©y, c¶i b¾p, xóp l¬, thÞt, trøng

Vitamin tan trong chÊt bÐoVitamin tan trong chÊt bÐo (tiÕp theo)

5) C¸c vitamin kh«ng ph¶i lµ vitamin:5) C¸c vitamin kh«ng ph¶i lµ vitamin:

- Vitamin B4 (hay Adenin)

- Vitamin B10 (acid Paraaminobenzoic)

- Vitamin B11 (vitamin O)

- Vitamin B13 (acid Orotic)

- Vitamin B15 (Acid Pangamic)

- Vitamin B17 (Laetrile)

- Vitamin F

- Vitamin I (Inositol)

- Vitamin J (Choline)

- Vitamin P (Flavonoides)

C¸c bÖnh thiÕu vitamin:C¸c bÖnh thiÕu vitamin:

tt bÖnh triÖu chøng nguyªn nh©n

1. Phï thòng -Phï-LiÖt

ThiÕu vitamin B1

2. Suy nh îc toµn th©n

XuÊt huyÕt ThiÕu vitamin C

3. ThiÕu m¸u Suy yÕu søc khoÎ

ThiÕu vitamin B12

4. Lë loÐt da -Rèi lo¹n da-Rèi lo¹n t©m thÇn

ThiÕu vitamin PP

5. Kh« m¾t -Mê-Mï

ThiÕu vitamin A

6. Cßi x ¬ng -X ¬ng dÞ d¹ng-ChËm lín, cßi cäc

Thùc phÈm chÕ ®é ¨n vµ nguy c¬ bÖnh tim m¹chThùc phÈm chÕ ®é ¨n vµ nguy c¬ bÖnh tim m¹ch

CVDCVD

ChiÕm:ChiÕm:1/3 tæng sè 1/3 tæng sè ca tö vong ca tö vong toµn cÇu (15,3 toµn cÇu (15,3 triÖu ca)triÖu ca)

86% cña DALY86% cña DALY

CVDCVD

ChiÕm:ChiÕm:1/3 tæng sè 1/3 tæng sè ca tö vong ca tö vong toµn cÇu (15,3 toµn cÇu (15,3 triÖu ca)triÖu ca)

86% cña DALY86% cña DALY

1. Thùc phÈm giÇu acid bÐo no:ChÕ ®é ¨n nhiÒu thÞt, s¶n phÈm s÷a: cã nhiÒu acid Myristic vµ PalmiticMì ®éng vËt.2. KhÈu phÇn giÇu çc axit bÐo thÓ trans (dÇu cøng c«ng nghiÖp, dÇu mì hydrogen ho¸)3. KhÈu phÇn Natri cao4. KhÈu phÇn r îu cao5. Thõa c©n6. Cµfª luéc kh«ng läc7. Cholesterol khÈu phÇn8. ChÊt bÐo giÇu axit lauric

1. Thùc phÈm giÇu acid bÐo no:ChÕ ®é ¨n nhiÒu thÞt, s¶n phÈm s÷a: cã nhiÒu acid Myristic vµ PalmiticMì ®éng vËt.2. KhÈu phÇn giÇu çc axit bÐo thÓ trans (dÇu cøng c«ng nghiÖp, dÇu mì hydrogen ho¸)3. KhÈu phÇn Natri cao4. KhÈu phÇn r îu cao5. Thõa c©n6. Cµfª luéc kh«ng läc7. Cholesterol khÈu phÇn8. ChÊt bÐo giÇu axit lauric

T¨nT¨ngg

1. Tr¸i c©y 2. Rau3. Ç vµ çc lo¹i dÇu ç (EHA vµ DHA)4. Thùc phÈm giÇu kali.5. KhÈu phÇn r îu thÊp hoÆc võa ph¶i6. Thùc phÈm giÇu acid α - Linoleic vµ Oleic (thùc phÈm thùc vËt: dÇu ®Ëu nµnh, h íng d ¬ng).7. Ngò cèc toµn phÇn8. Thùc phÈm giÇu NSP9. Ho¹t ®éng thÓ lùc

1. Tr¸i c©y 2. Rau3. Ç vµ çc lo¹i dÇu ç (EHA vµ DHA)4. Thùc phÈm giÇu kali.5. KhÈu phÇn r îu thÊp hoÆc võa ph¶i6. Thùc phÈm giÇu acid α - Linoleic vµ Oleic (thùc phÈm thùc vËt: dÇu ®Ëu nµnh, h íng d ¬ng).7. Ngò cèc toµn phÇn8. Thùc phÈm giÇu NSP9. Ho¹t ®éng thÓ lùc

Gi¶Gi¶mm

Ghi chó:CVD (Cardio Vascula Disease): BÖnh tim m¹chDHA (Docosahexaenoic acid): axit DocosahexaenoicEPA (Eicosapentaenoic acid): axit EicosapentaenoicNSP (Non - starch polysaccharides): polysascharid kh«ng tinh bét.DALY (Diability - Adjusted Life Year): N¨m cuéc sèng ®iÒu chØnh theo sù tµn tËt.

Thùc phÈm, lèi sèng vµ nguy c¬ Thùc phÈm, lèi sèng vµ nguy c¬

bÖnh ®¸i ® êng type 2bÖnh ®¸i ® êng type 2

NIDDMNIDDM

Xu thÕ gia t¨ng theo sù ph¸t triÓn x· héi - kinh tÕ.T¨ng gÊp ®«i vµo n¨m 2025T¨ng lªn c¶ ë tÇng líp trÎ

NIDDMNIDDM

Xu thÕ gia t¨ng theo sù ph¸t triÓn x· héi - kinh tÕ.T¨ng gÊp ®«i vµo n¨m 2025T¨ng lªn c¶ ë tÇng líp trÎ

1. Thõa c©n, bÐo ph×2. BÐo bông

3. Kh«ng ho¹t ®éng thÓ lùc

4. §¸i th¸o ® êng bµ mÑ

5. KhÈu phÇn nhiÒu chÊt bÐo no

6. Qu¸ nhiÒu r îu

7. Tæng chÊt bÐo khÈu phÇn

8. ChËm ph¸t triÓn trong tö cung

1. Thõa c©n, bÐo ph×2. BÐo bông

3. Kh«ng ho¹t ®éng thÓ lùc

4. §¸i th¸o ® êng bµ mÑ

5. KhÈu phÇn nhiÒu chÊt bÐo no

6. Qu¸ nhiÒu r îu

7. Tæng chÊt bÐo khÈu phÇn

8. ChËm ph¸t triÓn trong tö cung

T¨ngT¨ng

1. Gi¶m c©n tù nguyÖn ë ng êi thõa c©n vµ bÐo ph× (duy tr× BMI ë møc tèt nhÊt)2. Ho¹t ®éng thÓ lùc 3. Thùc phÈm giÇu NSP4. Thùc phÈm giÇu acid bÐo n - 35. Thùc phÈm cã chØ sè ® êng huyÕt thÊp (h¹t ®Ëu…)6. §¶m b¶o khÈu phÇn chÊt bÐo no <7% tæng n¨ng l îng7. Ngò cèc toµn phÇn, ®Ëu, tr¸i c©y, rau.

1. Gi¶m c©n tù nguyÖn ë ng êi thõa c©n vµ bÐo ph× (duy tr× BMI ë møc tèt nhÊt)2. Ho¹t ®éng thÓ lùc 3. Thùc phÈm giÇu NSP4. Thùc phÈm giÇu acid bÐo n - 35. Thùc phÈm cã chØ sè ® êng huyÕt thÊp (h¹t ®Ëu…)6. §¶m b¶o khÈu phÇn chÊt bÐo no <7% tæng n¨ng l îng7. Ngò cèc toµn phÇn, ®Ëu, tr¸i c©y, rau.

Gi¶Gi¶mm

Ghi chó:NIDDM (Non - insulin - dependent diabetes mellitus): ®¸i th¸o ® êng type 2 - ®¸i th¸o ® êng kh«ng phô thuéc

Thùc phÈm, lèi sèng lµm t¨ng nguy c¬ ung th Thùc phÈm, lèi sèng lµm t¨ng nguy c¬ ung th

TT Thùc phÈm T ng nguy c¬ g©y ung th

1

Thõa c©n vµ bÐo ph×

Thùc qu¶n § ¹i trùc trµng Vó ë phô n÷ sau m¹n kinh Néi m¹c tö cung ThËn Tuþ

2

R îu

Khoang miÖng HÇu häng Thanh qu¶n Thùc qu¶n Gan Vó

3 Thùc phÈm cã ®éc tè vi nÊm (aflatoxin) Gan4 Ç muèi kiÓu Trung quèc Mòi

HÇu5 ThÞt b¶o qu¶n § ¹i trùc trµng6 Thùc phÈm b¶o qu¶n b»ng muèi D¹ dµy7 § å uèng vµ thùc phÈm rÊt nãng Khoang miÖng

HÇu häng Thùc qu¶n

8 ChÕ ®é n nhiÒu thÞt ®á, c c s¶n phÈm tõ s÷a,chÊt bÐo ®éng vËt

TiÒn liÖt tuyÕn

9 Çc chÊt bÐo ®éng vËt Çc amin kh c vßng Çc hydrocarbon th¬m nhiÒu vßng Çc Nitrosamin

HÖ tiªu ho


1

Thõa c©n vµ bÐo ph×

Thùc qu¶n § ¹i trùc trµng Vó ë phô n÷ sau m¹n kinh Néi m¹c tö cung ThËn Tuþ

2

R îu

Khoang miÖng HÇu häng Thanh qu¶n Thùc qu¶n Gan Vó

3 Thùc phÈm cã ®éc tè vi nÊm (aflatoxin) Gan4 Ç muèi kiÓu Trung quèc Mòi

HÇu5 ThÞt b¶o qu¶n § ¹i trùc trµng6 Thùc phÈm b¶o qu¶n b»ng muèi D¹ dµy7 § å uèng vµ thùc phÈm rÊt nãng Khoang miÖng

HÇu häng Thùc qu¶n

8 ChÕ ®é n nhiÒu thÞt ®á, c c s¶n phÈm tõ s÷a,chÊt bÐo ®éng vËt

TiÒn liÖt tuyÕn

9 Çc chÊt bÐo ®éng vËt Çc amin kh c vßng Çc hydrocarbon th¬m nhiÒu vßng Çc Nitrosamin

HÖ tiªu ho

Thùc phÈm, lèi sèng lµm gi¶m nguy c¬ ung th Thùc phÈm, lèi sèng lµm gi¶m nguy c¬ ung th


1 Tr¸i c©y Rau

Khoang häng Thùc qu¶n D¹ dµy § ¹i trùc trµng

2 ChÊt x¬ § Ëu nµnh Ç Acid bÐo n -3 Carotenoid Vi tamin B2, B6, folat, B12, C, D, E. Calci, kÏm, selen. Çc thµnh phÇn thùc vËt kh«ng

ph¶i chÊt dinh d ìng (c c hîpchÊt tái, flavonoid, isoflavon,lignan)

HÖ tiªu ho

3 Ho¹t ®éng thÓ lùc § ¹i trµng


1 Tr¸i c©y Rau

Khoang häng Thùc qu¶n D¹ dµy § ¹i trùc trµng

2 ChÊt x¬ § Ëu nµnh Ç Acid bÐo n -3 Carotenoid Vi tamin B2, B6, folat, B12, C, D, E. Calci, kÏm, selen. Çc thµnh phÇn thùc vËt kh«ng

ph¶i chÊt dinh d ìng (c c hîpchÊt tái, flavonoid, isoflavon,lignan)

HÖ tiªu ho

3 Ho¹t ®éng thÓ lùc § ¹i trµng

Mèi liªn hÖ gi÷a khÈu phÇn ¨n vµ ung th

Ghi chó: (+): ¡n nhiÒu g©y nguy c¬ cao (-): ¡n nhiÒu lµm gi¶m nguy c¬

++TP íp muèi, hun khãi

++++++ R îu

------Rau qu¶

----ChÊt x¬

+++++++ChÊt bÐo

D¹ D¹ dµdµyy

ThùThùc c

qu¶qu¶nn

KhoanKhoang g

miÖngmiÖng

Trùc Trùc trµntrµn

gg

Bµng Bµng quanquan

gg

TiÒn TiÒn liÖt liÖt tuyÕtuyÕ

nn

§¹i §¹i trµntrµn

gg

VVóó

PhPhæiæi

VÞ trÝ VÞ trÝ

ChÊt KChÊt K

bÐobÐo

Thùc phÈm vµ chøc n¨ngThùc phÈm vµ chøc n¨ng

sinh dôcsinh dôc

Thùc phÈm vµ chøc n¨ngThùc phÈm vµ chøc n¨ng

sinh dôcsinh dôc

Chøc n¨ng1. Sinh s¶n2. Khao kh¸t3. Kho¸i l¹c

Chøc n¨ng sinh dôc

4. Th«ng tin5. Thay ®æi (míi, l¹)6. Khö c¨ng th¼ng

T¸c

dôn

g

1. Th êng xuyªn ®¹t cùc kho¸i: gi¶m tØ lÖ chÕt = 1/2 ng êi kh«ng ®¹t nh trªn.

2. 3 lÇn/ tuÇn: gi¶m 1/2 nguy c¬ ®ét quþ tim.

3. Gi¶m c©n, fitness (QHTD = bµi tËp thÓ dôc: tiªu hao: 200 Kcal)

4. Ph¸t triÓn c¬: ®ïi, m«ng, chËu, c¸nh tay, cæ, ngùc.

5. KTSX Testosterone: khoÎ c¬, x ¬ng6. Gi¶m ®au (do t¹o: Endorphin Estrogen).7. Gi¶m trÇm c¶m cho phô n÷, gi¶m c¶m l¹nh, c¶m cóm (Immunoglobulin A t¨ng 30%)8. §iÒu khiÓn c¬ bµng quang khoÎ lªn.9. KhoÎ r¨ng-miÖng: Tinh dÞch nhiÒu Zn, Ca gi¶m s©u r¨ng vµ gi¶m ung th tuyÕn tiÒn liÖt

- Chã- Bß (80g protein bß méng cho 1g tinh trïng)- H ¬u- cõu

1. ThÞt ®éng vËt vµ s¶n phÈm ®éng vËt

Proteincao

Thùc phÈm t¨ng chøc n¨ng Sinh Dôc

- Trøng

- Tinh hoµn NhiÒu Arginin

Chøa chÊt cã trongtinh dÞch

- Rau c¸c lo¹i (b¾p c¶i, sóp l¬...)

2. Thùc vËt:

NhiÒu vitamin E

Thùc phÈm t¨ng chøc n¨ng sinh dôc

- Qu¶ kh« c¸c lo¹i (võng, l¹c, h íng d ¬ng)

NhiÒu Arginin

E (vitamin t×nh yªu): d©u t©y, gi¸, rau

C : uèng 4 ly cam v¾t/ngµy t¨ng kh¶ n¨ng t×nh dôc

B12 : T¨ng s¶n l îng

3. Thùc phÈm nhiÒu vitamin

A : kÝch thÝch vµ b¶o vÖ tÇng b× c¬ quan sinh dôc


R îu nhung h ¬u

r îu léc tiªn (c¬ quan sinh dôc ngoµi h ¬u ®ùc)r îu h¶i cÈu thËn (c¬ quan sinh dôc ngoµi h¶i cÈu ®ùc)

4. R îu:

r îu h¶i m· (c¸ ngùa)


r îu d©m d ¬ng ho¾c

5. ThÞt gia cÇm

* gµ trèng

* vÞt c¹n

*chim cót

* chim sÎ

* Bå c©u ®ùc


§Ëu nµnh (nitrofuran)

r îu liÒu cao: Lµm gi¶m s¶n l îng

Cafein : (T¨ng s¶n l îng tinh trïng bÊt th êng)

thùc phÈm gi¶m chøc n¨ng sinh dôc:

DÇu gan c¸ (lµm chËm ph¸t triÓn dôc t×nh, lµm tinh trïng co róm l¹i)

Tinh dÇu vá cam (Hesperridin)

IiI- T×nh h×nh ph¸t triÓn cña “Thùc IiI- T×nh h×nh ph¸t triÓn cña “Thùc phÈm chøc n¨ng”:phÈm chøc n¨ng”:

TTõ vµi thËp kû qua, thùc phÈm chøc n¨ng ph¸t triÓn nhanh chãng trªn toµn thÕ giíi. Chóng ta ®· biÕt, sù ph¸t hiÖn t¸c dông sinh n¨ng l îng vµ vai trß çc thµnh phÇn dinh d ìng thiÕt yÕu ®· gióp loµi ng êi tõng b íc hiÓu ® îc çc bÝ mËt cña thøc ¨n vµ kiÓm so¸t ® îc nhiÒu bÖnh tËt vµ vÊn ®Ò søc khoÎ liªn quan. Thùc phÈm cho ®Õn nay, con ng êi mÆc dï sö dông chóng hµng ngµy nh ng vÉn ch a hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ çc thµnh phÇn çc chÊt dinh d ìng trong thùc phÈm, vÒ t¸c ®éng cña thùc phÈm tíi çc chøc n¨ng sinh lý cña con ng êi. Çc ®¹i danh y nh Hypocrates, TuÖ TÜnh ®Òu quan niÖm “thøc ¨n lµ thuèc, thuèc lµ thøc ¨n”. Loµi ng êi ngµy cµng ph¸t triÓn, m« h×nh bÖnh tËt còng thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng êi, ®Æc biÖt tõ gi÷a thÕ kû XX ®Õn nay. Cïng víi sù giµ ho¸ d©n sè, tuæi thä trung b×nh t¨ng, lèi sèng thay ®æi, çc bÖnh m¹n tÝnh liªn quan ®Õn dinh d ìng vµ thùc phÈm, lèi sèng ngµy cµng t¨ng. ViÖc ch¨m sãc, kiÓm so¸t çc bÖnh ®ã ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò lín cho y häc, y tÕ vµ phóc lîi x· héi. Ng êi ta thÊy r»ng, chÕ ®é ¨n cã vai trß quan träng trong viÖc phßng ngõa vµ xö lý víi nhiÒu chøng, bÖnh m¹n tÝnh. §ã lµ h íng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cho mét ngµnh khoa häc míi, khoa häc thùc phÈm chøc n¨ng.

TThÞ tr êng thùc phÈm chøc n¨ng lµ mét trong nh÷ng thÞ tr êng thùc phÈm t¨ng tr ëng nhanh nhÊt. §èi víi nhiÒu quèc gia, t¨ng h¬n 10% hµng n¨m. Riªng Mü chiÕm tíi 1/3 thÞ tr êng thÕ giíi (23.170 tû USD). Ch©u ¢u ®¹t 19.920 tû, ch©u ¸ 6.150 tû, ch©u óc 850 tû, ch©u Phi 370 tû. NhËt B¶n ®¹t 10.360 tû, Canada 1.820 tû. Toµn thÕ giíi ®¹t 65.060 tû USD/n¨m. Hµn Quèc chiÕm 11% thÞ tr êng ch©u ¸.

VViÖc sö dông thùc phÈm ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ, phßng bÖnh vµ trÞ bÖnh ®· ® îc kh¸m ph¸ tõ hµng ngµn n¨m tr íc c«ng nguyªn ë Trung Quèc, Ên §é vµ ViÖt Nam. ë Ph ¬ng T©y, Hyphocrates ®· tuyªn bè tõ 2500 n¨m tr íc ®©y: “H·y ®Ó thùc phÈm lµ thuèc cña b¹n, thuèc lµ thùc phÈm cña b¹n”.

NNg êi ¸ §«ng ®· øng dông thuyÕt ¢m - D ¬ng vµ Ngò hµnh ®Ó chän vµ chÕ biÕn thùc phÈm. §Æc tÝnh “¢m” miªu t¶ thùc thÓ vËt chÊt nh çc chÊt dinh d ìng, ng îc l¹i, ®Æc tÝnh “D ¬ng” miªu t¶ chøc n¨ng nh n¨ng l îng. Çc nhµ khoa häc §«ng y còng ®· chia çc ®Æc tÝnh cña thùc phÈm nh vÞ, mÇu, çc ®Æc tÝnh cña khÝ hËu, mïa, h íng vµ çc néi t¹ng cña c¬ thÓ t ¬ng øng víi çc can cña Ngò hµnh (xem b¶ng 1 vµ 2).

B¶ng 1: Mèi quan hÖ mÇu, vÞ, khÝ hËu, mïa, h íng vµ ngò hµnh:

c¸c can c¸c can ngò ngò

hµnhhµnh

vÞvÞ mÇumÇu khÝ hËukhÝ hËu mïamïa h íngh íng

mécméc Chua Xanh Giã Xu©n §«ng

háaháa §¾ng §á Nãng H¹ Nam

thæthæ Ngät Vµng Èm H¹ muén Trung t©m

kimkim Cay Tr¾ng Kh« Thu T©y

thuûthuû MÆn §en L¹nh §«ng B¾c

B¶ng 2: Mèi quan hÖ çc t¹ng c¬ thÓ vµ ngò hµnh

çc can çc can ngò ngò

hµnhhµnh

t¹ng t¹ng ®Æc®Æc

t¹ng t¹ng rçngrçng

gi¸c gi¸c quanquan

çc m«çc m« TT××nh nh cc¶¶mm

mécméc Gan Tói mËt M¾t G©n GiËn

háaháa Tim (t©m)

Ruét non L ìi M¹ch Vui

thæthæ L¸ch (tú) D¹ dµy MiÖng C¬ Yªu

kimkim Phæi (phÕ)

Ruét giµ Mòi Da, tãc Khæ

thuûthuû ThËn Bµng quang

Tai X ¬ng Sî

TTõ çc mèi quan hÖ trªn, ®· ®Þnh h íng cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ sö dông thùc phÈm chøc n¨ng nãi riªng vµ thùc phÈm nãi chung. Tõ b¶ng trªn ta thÊy: VÞ chua thuéc vÒ “Méc”, sÏ nhËp vµo gan, mËt. VÞ ®¾ng thuéc “Ho¶” sÏ nhËp vµo t©m. VÞ ngät thuéc “Thæ”, nhËp vµo tú. VÞ cay thuéc “Kim”, nhËp vµo phÕ. VÞ mÆn thuéc “Thuû”, nhËp vµo thËn. VÒ mÇu s¾c cña thùc phÈm: mÇu xanh thuéc “Méc”, nhËp vµo gan mËt. MÇu ®á thuéc “Ho¶”, nhËp vµo t©m. MÇu vµng thuéc “Thæ”, nhËp vµo tú. MÇu tr¾ng thuéc “Kim”, nhËp vµo phÕ. MÇu ®en thuéc “Thuû”, nhËp vµo thËn.

CCã thÓ nãi, lý luËn §«ng y ph¸t triÓn nhÊt trªn thÕ giíi lµ ë Trung Quèc, mét n íc còng nghiªn cøu nhiÒu nhÊt vÒ çc lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng. Trung Quèc ®· s¶n xuÊt, chÕ biÕn trªn 10.000 lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng. Cã nh÷ng c¬ së ®· xuÊt hµng ho¸ lµ thùc phÈm chøc n¨ng tíi trªn 80 n íc trªn thÕ giíi, ®em l¹i mét lîi nhuËn rÊt lín. Çc n íc nghiªn cøu nhiÒu tiÕp theo lµ Mü, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Canada, Anh, óc vµ nhiÒu n íc ch©u ¸, ch©u ¢u kh¸c.

DDo khoa häc c«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm ngµy cµng ph¸t triÓn, ng êi ta cµng cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng phôc vô cho c«ng viÖc c¶i thiÖn søc khoÎ, n©ng cao tuæi thä, phßng ngõa çc bÖnh m¹n tÝnh, t¨ng c êng chøc n¨ng sinh lý cña çc c¬ quan c¬ thÓ khi ®· suy yÕu… B»ng çch bæ sung thªm “çc thµnh phÇn cã lîi” hoÆc lÊy ra bít “çc thµnh phÇn bÊt lîi”, ng êi ta ®· t¹o ra nhiÒu lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng theo nh÷ng c«ng thøc nhÊt ®Þnh phôc vô cho môc ®Ých cña con ng êi. Nhê cã khoa häc c«ng nghÖ, con ng êi ta ®· khoa häc ho¸ çc lý luËn vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm chøc n¨ng. Çc d¹ng thùc phÈm chøc n¨ng hiÖn nay rÊt phong phó. PhÇn lín d¹ng s¶n phÈm lµ d¹ng viªn, v× nã thuËn lîi cho ®ãng gãi, l u th«ng vµ b¶o qu¶n.

Iv- Ph©n lo¹i:Iv- Ph©n lo¹i:HHiÖn nay còng cã nhiÒu çch ph©n lo¹i thùc

phÈm chøc n¨ng, tuú theo b¶n chÊt, t¸c dông hoÆc nguån gèc…

Sau ®©y lµ çch ph©n lo¹i theo b¶n chÊt cÊu t¹o vµ t¸c dông cña thùc phÈm chøc n¨ng:

1. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng bæ sung 1. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng bæ sung vitamin vµ kho¸ng chÊt:vitamin vµ kho¸ng chÊt: LLo¹i nµy rÊt ph¸t triÓn ë Mü, Canada, çc n íc ch©u ¢u, NhËt B¶n… nh viÖc bæ sung iode vµo muèi ¨n, s¾t vµo gia vÞ, vitamin A vµo ® êng h¹t, vitamin vµo n íc gi¶i kh¸t, s÷a… viÖc bæ sung nµy ë nhiÒu n íc trë thµnh b¾t buéc, ® îc ph¸p luËt ho¸ ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng “n¹n ®ãi tiÒm Èn” v× thiÕu vi chÊt dinh d ìng (thiÕu iode, thiÕu vitamin A, thiÕu s¾t).

VÝ dô: NN íc tr¸i c©y víi c¸c mïi kh¸c nhau cung cÊp nhu cÇu vitamin C, vitamin E, -caroten rÊt ph¸t triÓn ë Anh SS÷a bét bæ sung acid Folic, vitamin, kho¸ng chÊt rÊt ph¸t triÓn ë Mü, Anh, NhËt B¶n, Hµ Lan, §øc, Ph¸p, ý, Braxin… BBæ sung iode vµo muèi ¨n vµ mét sè s¶n phÈm b¸nh kÑo ® îc ph¸t triÓn ë trªn 100 n íc. BBæ sung vitamin vµ kho¸ng chÊt vµo c¸c lo¹i n íc t¨ng lùc ® îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë Th¸i Lan, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Trung Quèc. BBæ sung DHA, EPA, -3… vµo s÷a, thøc ¨n cho trÎ…

2. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng d¹ng viªn:2. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng d¹ng viªn: §©y lµ nhãm phong phó vµ ®a d¹ng nhÊt. Tuú theo nhµ s¶n xuÊt, cã çc d¹ng viªn nang, viªn nÐn, viªn sñi, chøa çc ho¹t chÊt sinh häc, vitamin vµ kho¸ng chÊt.

VÝ dô:VÝ dô: Viªn C sñi. Viªn t¨ng lùc. Viªn ®Ò phßng lo·ng x ¬ng (cã nhiÒu canxi). Viªn ®Ò phßng tho¸i ho¸ khíp. Çc lo¹i thùc phÈm chøc n¨ng chèng «xy ho¸ do çc viªn cã chøa ho¹t chÊt sinh häc tõ th¶o d îc… Thùc phÈm chøc n¨ng chèng ung th . Thùc phÈm chøc n¨ng phßng ngõa, hç trî ®iÒu trÞ çc bÖnh cao huyÕt ¸p, bÖnh tim m¹ch, tiÓu ® êng, rèi lo¹n thÇn kinh vµ çc chøng, bÖnh m¹n tÝnh kh¸c.

3. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng “kh«ng 3. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng “kh«ng bÐo”, “kh«ng ® êng”, “gi¶m n¨ng l îng” bÐo”, “kh«ng ® êng”, “gi¶m n¨ng l îng” hay gÆp lµ: Nhãm trµ th¶o d îc:hay gÆp lµ: Nhãm trµ th¶o d îc: § îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Ó hç trî gi¶m c©n, gi¶m bÐo, phßng chèng rèi lo¹n mét sè chøc n¨ng sinh lý thÇn kinh, tiªu ho¸, ®Ó t¨ng c êng søc lùc vµ søc ®Ò kh¸ng (vÝ dô: trµ gi¶m bÐo, trµ s©m…) çc lo¹i thùc phÈm nµy dµnh cho ng êi muèn gi¶m c©n, bÖnh tiÓu ® êng…

4. Nhãm çc lo¹i n íc gi¶i kh¸t, t¨ng lùc:4. Nhãm çc lo¹i n íc gi¶i kh¸t, t¨ng lùc: § îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Ó bæ sung n¨ng l îng, vitamin, kho¸ng chÊt cho c¬ thÓ khi vËn ®éng thÓ lùc, thÓ dôc thÓ thao…

5. Nhãm thùc phÈm giÇu chÊt x¬ tiªu ho¸:5. Nhãm thùc phÈm giÇu chÊt x¬ tiªu ho¸: ChÊt x¬ lµ çc polysaccharide kh«ng ph¶i lµ tinh bét, lµ bé khung, gi¸ ®ì cña çc m«, tÕ bµo thùc vËt vµ cã søc chèng ®ì víi çc men tiªu ho¸ cña ng êi. ChÊt x¬ cã t¸c dông lµm nhuËn trµng, t¨ng khèi l îng ph©n do ®ã chèng ® îc t¸o bãn, ngõa ® îc ung th ®¹i trµng. Ng êi ta theo râi thÊy, khèi l îng ph©n nhá h¬n 100g mçi ngµy dÔ lµm t¨ng nguy c¬ ung th ®¹i trµng. Do ®ã cÇn cã khèi l îng ph©n lín h¬n 132g mçi ngµy. §iÒu ®ã cÇn l îng chÊt x¬ cÇn thiÕt lµ 17,9 g/ngµy. Ngoµi ra chÊt x¬ cßn cã vai trß ®èi víi chuyÓn ho¸ cholesterol, phßng ngõa nguy c¬ suy vµnh, sái mËt, t¨ng c¶m gi¸c no, gi¶m bít c¶m gi¸c ®ãi do ®ã hç trî viÖc gi¶m c©n, gi¶m bÐo ph×, hç trî gi¶m ®¸i ® êng.

NhiÒu lo¹i thùc phÈm giÇu chÊt x¬ ® îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn nh çc lo¹i n íc x¬, viªn x¬, kÑo x¬…

6. Nhãm çc chÊt t¨ng c êng chøc n¨ng ® êng 6. Nhãm çc chÊt t¨ng c êng chøc n¨ng ® êng ruét bao gåm x¬ tiªu ho¸ sinh häc ruét bao gåm x¬ tiªu ho¸ sinh häc (Probiotics) vµ tiÒn sinh häc (Prebiotics) ®èi (Probiotics) vµ tiÒn sinh häc (Prebiotics) ®èi víi hÖ vi khuÈn céng sinh ruét giµ:víi hÖ vi khuÈn céng sinh ruét giµ:+ CÇc vi khuÈn céng sinh (Probiotics) lµ çc vi khuÈn sèng trong c¬ thÓ, ¶nh h ëng cã lîi cho vËt chñ nhê c¶i thiÖn hÖ vi khuÈn néi sinh. Çc vi khuÈn nµy kÝch thÝch chøc phËn miÔn dÞch b¶o vÖ cña c¬ thÓ. Çc thùc phÈm chøc n¨ng lo¹i nµy th êng ® îc chÕ biÕn tõ çc s¶n phÈm cña s÷a, t¹o sù c©n b»ng vi sinh trong ® êng ruét. VÝ dô: Lactobacillus casein lµ 1 lo¹i vi khuÈn gram (+), kh«ng g©y bÖnh, sö dông réng r·i trong chÕ biÕn s÷a vµ ®· thÊy c¶i thiÖn miÔn dÞch tÕ bµo cña c¬ thÓ. Ng êi ta thÊy vi khuÈn nµy cã Ých ®Ó ®Ò phßng çc dÞ øng do IgE trung gian. Ng êi ta còng nhËn thÊy Bifidobacteria cã ho¹t tÝnh t¨ng c êng miÔn dÞch vµ kh¶ n¨ng t¹o ph©n bµo cao.

+ CÇc Prebiotics: Lµ çc chÊt nh Oligosaccharide ¶nh h ëng tèt ®Õn vi khuÈn ë ruét lµm c©n b»ng m«i tr êng vi sinh vµ c¶i thiÖn søc khoÎ. Çc thùc phÈm chøc n¨ng lo¹i nµy cung cÊp çc thµnh phÇn thùc phÈm kh«ng tiªu ho¸, nã t¸c ®éng cã lîi cho c¬ thÓ b»ng çch kÝch thÝch sù t¨ng tr ëng hay ho¹t ®éng cña mét sè vi khuÈn ® êng ruét, nghÜa lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho vi khuÈn cã lîi ph¸t triÓn, gióp c¶i thiÖn søc khoÎ.+ SSynbiotics: Lµ do sù kÕt hîp Probiotics vµ Prebiotics t¹o thµnh. Synbiotics kÕt hîp t¸c dông cña vi khuÈn míi vµ kÝch thÝch vi khuÈn cña chÝnh c¬ thÓ.

7. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng ®Æc biÖt:7. Nhãm thùc phÈm chøc n¨ng ®Æc biÖt:TThøc ¨n cho phô n÷ cã thai.TThøc ¨n cho ng êi cao tuæi.TThøc ¨n cho trÎ ¨n dÆm.TThøc ¨n cho vËn ®éng viªn, phi hµnh gia.TThøc ¨n qua èng th«ng d¹ dµy.TThøc ¨n cho ng êi cã rèi lo¹n chuyÓn ho¸ bÈm sinh: ng êi bÞ Phenylketonuri, Galactosemie…TThøc ¨n cho ng êi ®¸i ® êng.TThøc ¨n cho ng êi cao huyÕt ¸p.TThøc ¨n thiªn nhiªn: tái, trµ xanh, çc chÊt sinh häc thùc vËt…

NNgoµi çch ph©n lo¹i nh trªn, ë mét sè n íc cßn cã çc çch ph©n lo¹i kh¸c nhau. VÝ dô ë NhËt B¶n, b¶ng ph©n lo¹i hÖ thèng FOSHU (Food for Specific Health Use) nh sau:

Tuyªn bè vÒ søc Tuyªn bè vÒ søc khoÎkhoÎ

YÕu tè chøc nYÕu tè chøc n¨ngng Sè Sè ss¶¶n n

phÈmphÈm

Lo¹i thùc phÈm trªn thÞ Lo¹i thùc phÈm trªn thÞ tr êngtr êng

Thùc phÈm c¶i thiÖn ® êng tiªu

ho¸

Prebiotics: oligosaccharides, rafftinose, lactulose, arabinose.Probiotics: lactocillus, bifidobacterium.

336

N íc gi¶i kh¸t, yaourt, b¸nh biscuit, ® êng viªn, ®Ëu

nµnh ®«ng, dÊm, chocolate, soup bét, s÷a lªn men, miso soup, ngò

cèc

Thùc phÈm cho ng êi cã cholesterol

m¸u cao

§¹m ®Ëu nµnh, alginate, chitosan,

sitosterol ester28

N íc gi¶i kh¸t, thÞt viªn, xóc xÝch, s÷a ®Ëu nµnh,

b¸nh biscuit, magarin.

Thùc phÈm cho ng êi cã huyÕt ¸p cao

Chuçi acid amin 42N íc gi¶i kh¸t, soup, acid lactic, n íc uèng lªn men,

®Ëu nµnh.

Thùc phÈm cho ng êi cã triacyglycerol huyÕt thanh cao

Diaglycerol vµ sitosterol 9 DÇu ¨n

Thùc phÈm liªn quan hÊp thô vµ

chuyªn chë kho¸ng chÊt

Casein, calcium citrate isoflavone

17N íc gi¶i kh¸t, ®Ëu nµnh

lªn men (natto), møt.

Thùc phÈm Non-caloriogenic

Manitol, polyphenols, paltinose, xylytol

6 Chocolate, chewing gum.

Thùc phÈm cho nh÷ng ng êi quan t©m ®Õn ® êng

huyÕt

Bét m× albumin, tiªu ho¸ globin, polyphenol

4 KÑo, soup, n íc gi¶i kh¸t.

B¶ng 3: HÖ thèng ph©n lo¹i FOSHUB¶ng 3: HÖ thèng ph©n lo¹i FOSHU

V- Qu¶n lý thùc phÈm chøc V- Qu¶n lý thùc phÈm chøc n¨ng:n¨ng:1. Quan ®iÓm chung:1. Quan ®iÓm chung:CCã mét sè nhµ kinh doanh c¬ héi ®· lîi dông lßng tin cña ng êi tiªu dïng nªn ®· qu¶ng ço qu¸ ®¸ng chøc n¨ng cña thùc phÈm chøc n¨ng. Bëi vËy, Héi nghÞ quèc tÕ vÒ thùc phÈm chøc n¨ng ®· khuyÕn ço: CÇn cã mét hÖ thèng luËt ph¸p ®Ó kiÓm so¸t viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm chøc n¨ng. Nh÷ng quan ®iÓm thèng nhÊt chung lµ:

TThùc phÈm chøc n¨ng ph¶i lµ thùc phÈm, nghÜa lµ cÇn ph©n biÖt râ gi÷a thuèc vµ thùc phÈm chøc n¨ng, nhÊt lµ çc thùc phÈm chøc n¨ng nhãm bæ sung vitamin, kho¸ng chÊt vµ ho¹t chÊt sinh häc.

PPh¶i an toµn: çc thùc phÈm chøc n¨ng sö dông l©u dµi, cã tÝnh truyÒn thèng ® îc ®óc kÕt lµ hoµn toµn kh«ng ®éc h¹i. §èi víi thùc phÈm chøc n¨ng míi, cã thµnh phÇn míi, ®é an toµn ph¶i ® îc chøng minh trªn c¬ së khoa häc.

KKh«ng chÊp nhËn viÖc c«ng bè kh¶ n¨ng ch÷a trÞ bÖnh cña thùc phÈm chøc n¨ng, mÆc dï mét sè n íc c«ng nhËn kh¶ n¨ng ®ã. MMäi c«ng bè vÒ thùc phÈm chøc n¨ng ph¶i trung thùc, râ rµng, tr¸nh nhÇm lÉn. Çc c«ng bè vÒ t¸c dông cña çc chøc n¨ng cña thùc phÈm chøc n¨ng vµ çc thµnh phÇn cña nã ®· ® îc x¸c nhËn vµ c«ng nhËn réng r·i, ph¶i ® îc c¬ quan qu¶n lý thõa nhËn vµ ® îc x¸c nhËn trªn nh·n.

2. Qu¶n lý thùc phÈm chøc 2. Qu¶n lý thùc phÈm chøc n¨ng ë ViÖt Nam:n¨ng ë ViÖt Nam: DDo vÊn ®Ò “Thùc phÈm chøc n¨ng” ë ViÖt Nam cßn rÊt míi, míi c¶ vÒ tªn gäi, h×nh thøc, ph ¬ng thøc, míi c¶ vÒ qu¶n lý. V× vËy, míi tõ n¨m 2000 ®Õn 2004 ®· cã 3 v¨n b¶n thay thÕ nhau cña Bé Y tÕ ®Ó qu¶n lý thùc phÈm chøc n¨ng: TTh«ng t sè 17/2000/TT-BYT ngµy 27/9/2000 vÒ viÖc “H íng dÉn ®¨ng ký çc s¶n phÈm d íi d¹ng thuèc – thùc phÈm”. TTh«ng t sè 20/2001/TT-BYT ngµy 11/9/2001 “H íng dÉn qu¶n lý çc s¶n phÈm thuèc – thùc phÈm” TTh«ng t sè 08/2004/TT-BYT ngµy 23/8/2004 “H íng dÉn viÖc qu¶n lý çc s¶n phÈm thùc phÈm chøc n¨ng”.

2.1. §iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh lµ thùc phÈm chøc 2.1. §iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh lµ thùc phÈm chøc n¨ng:n¨ng:

NNh÷ng s¶n phÈm thùc phÈm cã bæ sung çc chÊt dinh d ìng nh vitamin, muèi kho¸ng vµ çc chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc nÕu ® îc Nhµ s¶n xuÊt c«ng ® îc Nhµ s¶n xuÊt c«ng bè s¶n phÈm ®ã lµ thùc phÈm chøc n¨ng; ® îc c¬ bè s¶n phÈm ®ã lµ thùc phÈm chøc n¨ng; ® îc c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cña n íc s¶n xuÊt hoÆc quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cña n íc s¶n xuÊt hoÆc n íc cho phÐp l u hµnh chøng nhËn phï hîp víi ph¸p n íc cho phÐp l u hµnh chøng nhËn phï hîp víi ph¸p luËt vÒ thùc phÈm vµ cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sauluËt vÒ thùc phÈm vµ cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sau th× ® îc coi lµ thùc phÈm chøc n¨ng:

1) 1) §§èi víi thùc phÈm bæ sung vi chÊt dinh d ìng: NÕu l èi víi thùc phÈm bæ sung vi chÊt dinh d ìng: NÕu l îng vi chÊt ® a vµo c¬ thÓ h»ng ngµy theo h íng dÉn îng vi chÊt ® a vµo c¬ thÓ h»ng ngµy theo h íng dÉn sö dông ghi trªn nh·n cña s¶n phÈm cã Ýt nhÊt 1 sö dông ghi trªn nh·n cña s¶n phÈm cã Ýt nhÊt 1 vitamin hoÆc muèi kho¸ng cao h¬n 3 lÇn gi¸ trÞ cñavitamin hoÆc muèi kho¸ng cao h¬n 3 lÇn gi¸ trÞ cña B¶ng khuyÕn nghÞ nhu cÇu dinh d ìng RNI 2002 B¶ng khuyÕn nghÞ nhu cÇu dinh d ìng RNI 2002 (Recommended Nutrient Intakes)(Recommended Nutrient Intakes), ban hµnh kÌm theo , ban hµnh kÌm theo Th«ng t nµy, th× ph¶i cã giÊy chøng nhËn cña c¬ Th«ng t nµy, th× ph¶i cã giÊy chøng nhËn cña c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cña n íc s¶n xuÊt hoÆc quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cña n íc s¶n xuÊt hoÆc n íc cho phÐp l u hµnh x¸c nhËn tÝnh an toµn cña s¶n n íc cho phÐp l u hµnh x¸c nhËn tÝnh an toµn cña s¶n phÈm vµ ph¶i ghi râ trªn nh·n hoÆc nh·n phô s¶n phÈm vµ ph¶i ghi râ trªn nh·n hoÆc nh·n phô s¶n phÈm (®èi víi s¶n phÈm nhËp khÈu) møc ®¸p øng phÈm (®èi víi s¶n phÈm nhËp khÈu) møc ®¸p øng RNI cña çc vi chÊt dinh d ìng ® îc bæ sung;RNI cña çc vi chÊt dinh d ìng ® îc bæ sung;

2)2) §§èi víi thùc phÈm chøc n¨ng cã chøa ho¹t chÊt sinh häc: NÕu c«ng bè s¶n phÈm cã t¸c dông hç trî chøc n¨ng trong c¬ thÓ ng êi, t¨ng søc ®Ò kh¸ng vµ gi¶m bít nguy c¬ bÖnh tËt th× ph¶i cã b¸o c¸o thö nghiÖm l©m sµng vÒ t¸c dông cña s¶n phÈm hoÆc tµi liÖu chøng minh vÒ t¸c dông cña thµnh phÇn cña s¶n phÈm cã chøc n¨ng ®ã hoÆc giÊy chøng nhËn cña c¬ quan nhµ n íc cã thÈm quyÒn cña n íc s¶n xuÊt hoÆc n íc cho phÐp l u hµnh cã néi dung x¸c nhËn c«ng dông cña s¶n phÈm ghi trªn nh·n.

3)3) NNéi dung ghi nh·n cña thùc phÈm chøc n¨ng ph¶i ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ nh·n vµ çc ®iÒu kiÖn sau: a/a/ NNéi dung h íng dÉn sö dông cho nh÷ng s¶n phÈm cã môc ®Ých sö dông ®Æc biÖt cÇn ph¶i ghi: Tªn cña nhãm s¶n phÈm (thùc phÈm bæ sung, thùc phÈm b¶o vÖ søc khoÎ, thùc phÈm chøc n¨ng, thùc phÈm ¨n kiªng, thùc phÈm dinh d ìng y häc), ®èi t îng sö dông, c«ng dông s¶n phÈm, liÒu l îng, chèng chØ ®Þnh, çc l u ý ®Æc biÖt hoÆc t¸c dông phô cña s¶n phÈm (nÕu cã); b/b/ §§èi víi thùc phÈm chøa ho¹t chÊt sinh häc, trªn nh·n hoÆc nh·n phô b¾t buéc ph¶i ghi dßng ch÷ “Thùc phÈm nµy kh«ng ph¶i lµ thuèc, kh«ng cã t¸c dông thay thÕ thuèc ch÷a bÖnh”;c/c/ TTrªn nh·n s¶n phÈm thùc phÈm chøc n¨ng kh«ng ® îc ghi chØ ®Þnh ®iÒu trÞ bÊt kú mét bÖnh cô thÓ nµo hoÆc s¶n phÈm cã t¸c dông thay thÕ thuèc ch÷a bÖnh.

4)4) §§èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã chøa vitamin vµ muèi kho¸ng ch a ® îc ®Ò cËp trong B¶ng khuyÕn nghÞ vÒ nhu cÇu dinh d ìng quy ®Þnh t¹i Kho¶n 1 cña Môc nµy, s¶n phÈm ® îc s¶n xuÊt trong n íc nh ng ch a râ lµ thùc phÈm hay thuèc, s¶n phÈm cã chøa c¸c chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc ch a ®ñ tµi liÖu chøng minh tÝnh an toµn vµ t¸c dông cña ho¹t chÊt ®ã, Côc An toµn vÖ sinh thùc phÈm cã tr¸ch nhiÖm chñ tr× vµ phèi hîp víi Côc qu¶n lý D îc ViÖt Nam vµ Vô Y häc cæ truyÒn - Bé Y tÕ xem xÐt ®Ó ph©n lo¹i vµ thèng nhÊt qu¶n lý.

2.2. Qu¶n lý ®èi víi thùc phÈm chøc n¨ng2.2. Qu¶n lý ®èi víi thùc phÈm chøc n¨ng1)1) TThùc phÈm chøc n¨ng cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i Môc II cña Th«ng t nµy sÏ ® îc qu¶n lý vµ thùc hiÖn theo çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thùc phÈm. Çc s¶n phÈm nµy ph¶i ® îc c«ng bè tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc phÈm t¹i Côc An toµn vÖ sinh thùc phÈm - Bé Y tÕ theo ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thùc phÈm tr íc khi l u hµnh trªn thÞ tr êng.2)2) VViÖc th«ng tin, qu¶ng ço, ghi nh·n s¶n phÈm ® îc coi lµ thùc phÈm chøc n¨ng ph¶i ® îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ th«ng tin, qu¶ng ço, ghi nh·n vµ ph¶i b¶o ®¶m trung thùc, chÝnh x¸c, râ rµng kh«ng g©y thiÖt h¹i cho ng êi s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ng êi tiªu dïng.

2.3. Tæ chøc thùc hiÖn 2.3. Tæ chøc thùc hiÖn 1)1) CCôc An toµn vÖ sinh thùc phÈm - Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc triÓn khai, chØ ®¹o, kiÓm tra, thanh tra vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn Th«ng t nµy. 2)2) SSë Y tÕ çc tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng, Y tÕ çc ngµnh cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc hiÖn, chØ ®¹o, thanh tra, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm chøc n¨ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc qui ®Þnh cña Th«ng t nµy. 3)3) CÇc ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn çc qui ®Þnh cña Th«ng t nµy.

Vitamin tan trong dÇuVitamin tan trong dÇu Vitamin tan trong n ícVitamin tan trong n íc

Ph©n Ph©n lo¹ilo¹i

Løa tuæi Løa tuæi (n(n¨m)m)

Vit. AVit. A(f) (g)(f) (g)((gRE/ gRE/ ngµy)ngµy)

Vit. DVit. D((g/ g/

ngµy)ngµy)

Vit. EVit. E(h)(h)

(mg (mg - - TE/ngµTE/ngµ

y)y)

Vit. KVit. K(l)(l)

((g/ g/ ngµy)ngµy)

Vit. CVit. C(d)(d)

(mg/ (mg/ ngµyngµy

))

Vit. Vit. B1B1


))

Vit. Vit. B2B2


))

NiacinNiacin(a) (mg (a) (mg NE/ngµNE/ngµ

y)y)

Vit. B6Vit. B6(mg/ (mg/

ngµy)ngµy)

PantothenPantothenateate

(mg/ngµy)(mg/ngµy)

BiotiBiotinn

((g/ g/ ngµyngµy

))

FolateFolate(c) (c)

((gDFE/ gDFE/ ngµy)ngµy)

Vit. Vit. B12B12((g/ g/

ngµyngµy))

TrÎ em < TrÎ em < 1 tuæi1 tuæi

0-6 th¸ng 375 5 2,7 (i) 5 (m) 25 0,2 0,3 2 (b) 0,1 1,7 5 80 0,4

7-11 th¸ng 400 5 2,7 (i) 10 30 0,3 0,4 4 0,3 1,8 6 80 0,5

TrÎ emTrÎ em 1-3 tuæi 400 5 5 (k) 15 30 0,5 0,5 6 0,5 2 8 160 0,9

4-6 tuæi 450 5 5 (k) 20 30 0,6 0,6 8 0,6 3 12 200 1,2

7-9 tuæi 500 5 7 (k) 25 35 0,9 0,9 12 1,0 4 20 300 1,8

Nam Nam thiÕu thiÕu niªnniªn

10-18 tuæi 400 5 10 35-65 40 1,2 1,3 16 1,3 5 25 400 2,4

NN÷÷ thiÕu thiÕu niªnniªn

10-18 tuæi 600 5 7,5 35-55 40 1,1 1,0 16 1,2 5 25 400 2,4

Ng êi tr Ng êi tr ëng ëng thµnhthµnh

19-65 tuæi (nam)

600 5 (19-50)

10 (51-65)

10 65 45 1,2 1,3 16 1,3 (19-50)

1,7 (51-65)

5 30 400 2,4

19-50 tuæi hµnh kinh

(n÷)

500 5 7,5 55 45 1,1 1,1 14 1,3 5 30 400 2,4

51-65 tuæi m·n kinh

(n÷)

500 10 7,5 55 45 1,1 1,1 14 1,5 5 30 400 2,4

Ng êi cao Ng êi cao tuæituæi

> 65 tuæi (nam)

600 15 10 65 45 1,2 1,3 16 1,7 5 30 400 2,4

> 65 tuæi (n÷)

600 15 7,5 55 45 1,1 1,1 14 1,5 5 30 400 2,4

Phô nPhô n÷÷ cã thaicã thai

800 5 i 55 55 1,4 1,4 18 1,9 6 30 500 2,6

Phô nPhô n÷÷ cho con cho con bóbó

850 5 i 55 70 (e)

1,5 1,6 17 2,0 7 35 600 2,8

Phô lôcB¶ng khuyÕn nghÞ nhu cÇu dinh d ìng RNI-2002 (Recommen®e Nutrient

Inntakes)(Ban hµnh kÌm theo Th«ng t sè 08 ngµy 23/8/2004 cña Bé Tr ëng Bé Y tÕ)

1. Nhãm Vitamin:

Ghi chó: VitaminNiacin:Niacin:(a) NE: TÝnh theo ® ¬ng l îng Niacin. TØ lÖ chuyÓn ®æi lµ 60 tryptophan 1 niacin(b) Niacin ® îc t¹o thµnh tr íc.Folate:Folate:(c) DFE: TÝnh theo Folate khÈu phÇn; sè g Folate cung cÊp = [sè g Folate thùc phÈm + (1,7 x sè g acid folic tæng hîp)].Vitamin C:Vitamin C:(d) RNI 45mg cho ng êi tr ëng thµnh (nam vµ n÷) vµ 55mg cho bµ mÑ cã thai. NÕu hµm l îng Vitamin C cao h¬n sÏ lµm t¨ng hÊp thô s¾t.(e) Bæ sung thªm 25mg lµ cÇn thiÕt cho bµ mÑ cho con bó.

Vitamin A:Vitamin A:(f) GGi¸ trÞ Vitamin A lµ l îng ¨n khuyÕn ço an toµn thay thÕ cho RNI. Møc ¨n nµy ® îc x©y dùng ®Ó phßng tr¸nh dÊu hiÖu bÖnh lý cña sù thiÕu vitamin A, cho phÐp ph¸t triÓn b×nh th êng, nh ng kh«ng sö dông trong çc giai ®o¹n dµi bÞ nhiÔm trïng hay çc bÖnh kh¸c.(g) LL îng ¨n khuyÕn ço an toµn t×nh theo g RE/ngµy; 1 g retinol = 1 g RE; 1 g -caroten = 0,167 g RE; 1 g carotenoids kh¸c = 0,084 g RE.

Vitamin E:Vitamin E:(h) CÇc sè liÖu kh«ng ®ñ ®Ó x©y dùng l îng ¨n khuyÕn ço bëi vËy ph¶i thay thÕ l îng ¨n vµo chÊp nhËn ® îc. Gi¸ trÞ nµy lµ íc tÝnh s¸t nhÊt vÒ nhu cÇu, dùa trªn l îng ¨n vµo chÊp nhËn ® îc hiÖn hµnh ®Ó cung cÊp çc chøc n¨ng ®· biÕt ®Õn cña lo¹i vitamin nµy.(i) KKh«ng cã bÊt cø sù kh¸c nhau vÒ nhu cÇu vitamin E gi÷a bµ mÑ cã thai vµ cho con bó víi nhãm ng êi tr ëng thµnh. T¨ng n¨ng l îng ¨n vµo ®èi víi víi bµ mÑ cã thai vµ cho con bó ®Ó ®¸p øng cho viÖc t¨ng nhu cÇu n¨ng l îng cho sù ph¸t triÓn cña trÎ vµ tæng hîp s÷a. Çc s¶n phÈm thay thÕ s÷a mÑ kh«ng ® îc chøa Ýt h¬n 0,3 mg - tocophenol qui ®æi (TE)/100ml s÷a ®· pha vµ kh«ng lín h¬n 0,4 mg TE/g PUFA. L îng vitamin E trong s÷a mÑ gÇn nh kh«ng ®æi ë møc 2,7 mg trong 850ml s÷a.

(k) CÇc gi¸ trÞ dùa trªn sù c©n ®èi víi l îng ¨n vµo chÊp nhËn ® îc cho ng êi tr ëng thµnh.

Vitamin K:Vitamin K:(l) RNI cho mçi nhãm tuæi dùa trªn l îng phylloquinone ¨n vµo hµng ngµy lµ 1 g/kg/ngµy. §©y lµ nguån vitamin K chñ yÕu trong thøc ¨n. (m) HHµm l îng nµy dïng cho trÎ hoµn toµn nu«i b»ng s÷a mÑ lµ kh«ng ®ñ. §Ó phßng tr¸nh ch¶y m¸u vµ thiÕu hôt vitamin K, tÊt c¶ trÎ nu«i b»ng s÷a mÑ nªn nhËn bæ sung vitamin K khi sinh tuú theo khuyÕn c¸o cña quèc gia.

Løa tuæi Løa tuæi CanxiCanxi(c)(c)

(mg/(mg/ngµy)ngµy)

PhotphoPhotpho(mg/ngµy)(mg/ngµy)

MagiªMagiª(mg/(mg/ngµy)ngµy)

S¾tS¾t(mg/ngµy)(mg/ngµy)

KÏmKÏm(mg/ngµy)(mg/ngµy)

IètIèt(o)(o)

((g/ngµy)g/ngµy)

SelenSelen((g/g/

ngµy)ngµy)

0-6 th¸ng0-6 th¸ng 300 (a)400 (b)

0-5 th¸ng: 300

26 (a)36 (b)

(k) 1,1(e)-6,6(g)

30(p) g/kg/ngµy

15(p) g/kg/ngµy

6

7-11 th¸ng7-11 th¸ng 400 6-12 th¸ng: 500

53 9 (l) 0,8(e)-8,3(h)

135 10

1-3 tuæi1-3 tuæi 500 800 60 6 2,4-8,4 75 17

4-6 tuæi4-6 tuæi 600 800 73 6 3,1-10,3 110 21

7-9 tuæi7-9 tuæi 700 7-10 tuæi: 800

100 9 3,3-11,3 100 21

10-18 tuæi 10-18 tuæi (nam)(nam)

1.300 (d) 11-24 nam: 1200

250 15 (10-14 tuæi)19 (15-18 tuæi)

5,7-19,2 135 (10-11 tuæi)

110 (12-18 tuæi)

34

10-18 tuæi (n10-18 tuæi (n÷÷))10 – 1410 – 1415 – 1815 – 18

1.300 (d)11-24 n÷:

1.200

230 14 (10-14 tuæi) (m)

33 (10-14 tuæi)31 (15-18 tuæi)

4,6-15,5 140 (10-11 tuæi)

100 (12-18 tuæi)

26

19-65 tuæi 19-65 tuæi (nam)(nam)

1.000 25-51T: 800 260 14 4,2-14 130 34

19-65 tuæi (n19-65 tuæi (n÷÷)) 25-51T: 220 3,0-9,8 26

19-50 tuæi hµnh 19-50 tuæi hµnh kinh (nkinh (n÷÷))

1.000 800 – 1.200 29 110

50-65 tuæi m·n 50-65 tuæi m·n kinh (nkinh (n÷÷))

1.300 11 110

> 65 tuæi (nam)> 65 tuæi (nam) 1.300 1.200 230 14 4,2-14 130 34

> 65 tuæi (n> 65 tuæi (n÷÷)) 1.300 1.200 190 11 3,0-9,8 110 26

Phô nPhô n÷÷ cã thai cã thai 1.200 1.200 220 (n) 3,4-20 200 28-30

Phô nPhô n÷÷ cho con cho con bóbó

1.000 1.200 270 48 4,3-19 200 35-42

2. Nhãm muèi kho¸ng:2. Nhãm muèi kho¸ng:

Ghi chó: Muèi kho¸ng(a) CCho trÎ nu«i b»ng s÷a mÑ(b) CCho trÎ nu«i bé.Canxi:Canxi:(c) SSè liÖu sö dông ®Ó x©y dùng RNIs cho canxi ® îc lÊy tõ çc n íc phÊt triÓn. Do ®ã vÉn cã sù tranh luËn vÒ sù phï hîp cña nã khi ¸p dông cho çc n íc ®ang ph¸t triÓn. L u ý nµy còng ®óng cho hÇu hÕt çc chÊt dinh d ìng nh ng c¨n cø trªn sù hiÓu biÕt hiÖn nay, ¶nh h ëng cña canxi cã vÎ lµ râ rÖt nhÊt.(d) §§Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nhanh.KÏm:KÏm:(e) CChØ cho trÎ nu«i b»ng s÷a mÑ(f) DDïng cho trÎ nu«i bé vµ kh¶ n¨ng sinh dông kÏm ë møc trung b×nh.

(g) DDïng cho trÎ nu«i bé, kh¶ n¨ng sinh dông kÏm thÊp v× trÎ ¨n s÷a lµm tõ ngò cèc giµu phytate vµ ®¹m thùc vËt.

(h) KKh«ng ¸p dông cho trÎ chØ bó s÷a mÑ.

S¾t:S¾t:(i) SSù hÊp thô s¾t t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ khi mçi b÷a ¨n cã chøa Ýt nhÊt lµ 25mg vitamin C vµ mçi ngµy trÎ ¨n 3 b÷a. §iÒu nµy ®Æc biÖt ®óng nÕu trong khÈu phÇn ¨n cã chøa c¸c chÊt øc chÕ hÊp thô s¾t nh tanin hoÆc phylate.(k) DDù tr÷ s¾t cña trÎ s¬ sinh lµ tho¶ m·n yªu cÇu vÒ s¾t trong 6 th¸ng ®Çu tiªn cho trÎ sinh ®ñ th¸ng. TrÎ sinh thiÕu th¸ng, thiÕu c©n cÇn bæ sung thªm s¾t.(l) TTrong giai ®o¹n nµy kh¶ n¨ng sinh dông s¾t cã trong khÈu phÇn biÕn ®æi nhiÒu.(m) CCho n÷ thiÕu niªn ch a hµnh kinh.(n) PPhô thuéc vµ t×nh tr¹ng dù tr÷ s¾t nªn bæ sung viªn s¾t cho phô n÷ tõ khi cã thai ®Õn sau khi ®Î 1 th¸ng: 60mg s¾t nguyªn tè/ngµy + acid Folic. NÕu thiÕu m¸u liÒu ®iÒu trÞ cao h¬n.

Ièt:Ièt:(o) SSè liÖu tÝnh trªn 01kg träng l îng c¬ thÓ th êng ® îc ®Ó dïng nhiÒu h¬n vµ sè liÖu nµy nh sau:

TTrÎ sinh thiÕu th¸ng: 30 mcg/kg/ngµyTTrÎ tõ 01-12 th¸ng tuæi: 19 mcg/kg/ngµyTTrÎ tõ 1-6 tuæi: 6 mcg/kg/ngµyTTrÎ tõ 7-11 tuæi: 4 mcg/kg/ngµyPhô n÷ cã thai vµ cho con bó: 3,5

mcg/kg/ngµy(p) RNIs tÝnh theo mcg/kg/ngµy do thÓ träng thay ®æi nhiÒu ë løa tu«i nµy.

thuc pham chuc nang dr.dang

Documents

thc phm c chbin

thc phm food

thc phm fibre

thc phm chcnngp

thc phm chc nng t

mt phn thc phm

thc phm chc nng khc

bt c thc phm noc thay