thirukkural in sanskrit

198
ततततततततततत - ततततततततततततत तततत-तततत ततत–त : ततततततततत: तततततत 00 to 0 0 1. तततततततततततत 2. ततततततततततत 3. ततततततततत 4. तततततततततततततत 5. तततततततततततत 6. ततततत 7. तततततततततततत 8. तततततत: 9. ततततततततततत: 10. तततततततत: तततततत 0 ११ to 0 0 11. तततततततत 12. तततततततततत 13. ततततततततततत 14. ततततततततततततत: 15. तततततततततततततत 16. ततततत 17. ततततततत 18. तततत: 19. तततततततततततततत ततततत 20. तततततततततततत: तततततत 0 २१ to 0 0 21. तततततततततततत: 22. ततततततततततत 23. ततततत 24. तततततत:

Upload: jagath-ratchakan

Post on 05-Mar-2015

260 views

Category:

Documents


20 download

TRANSCRIPT

Page 1: Thirukkural in Sanskrit

ति�रुक्कु� रळ् - सं�स्कु ��नु�वा�द

तिवाषय-सं�ची�

–भा�ग १: धर्म�कु�ण्ड: अधिधकु�र 00 १ to 0 १ 0

1. ईश्वरवान्दनुर्म

2. वा धि$र्मति%र्म�

3. यति�वा&भावार्म

4. धर्म�वा&शि($ ‌यर्म

5. ग�%�स्थ्यर्म

6. पत्‍‌नु�

7. प�त्रभा�ग्यर्म

8. प्री�ति�:9. अति�शि0संत्‍कु�र:10. र्मध�र�ला�प:

अधिधकु�र 0 ११ to 0 २ 011. कु �ज्ञ��

12. ��टस्थ्यर्म

13. तिनुग्र%(�ला��

14. संद�ची�रसं�पत्ति7:15. परद�रपर�ङ् ‌र्म�ख��

16. क्षर्म�

17. अनुसं�य��

18. अला;भा:19. पर;क्षतिनुन्द�वार्ज�नुर्म

20. वा 0�ला�पतिनुष=ध:

अधिधकु�र 0 २१ to 0 ३ 021. दुष्कुर्म�भा�ति�:22. ला;कु;पकु�रिर��

23. द�नुर्म

24. कुBर्ति�D:25. दय�

26. र्म��संवार्ज�नुर्म

27. �प:28. दुर�ची�र:29. चीEय�तिनुष=ध:30. संत्‍यवाचीनुर्म

अधिधकु�र 0 ३१ to 0 ३८31. क्रो;धतिवार्जय:32. अपकु�रत्‍य�ग:33. अवाध: 34. अतिनुत्‍य��

35. संन्य�सं:36. �त्‍वाज्ञ�नुर्म

37. तिनुर�(�

38. तिवाधिध

Page 2: Thirukkural in Sanskrit

–भा�ग २: अ0�-कु�ण्ड:

अध्य�य 0 ३९ to 0 ५ 0 39. र�र्जर्मति%र्म�

40. तिवाद्या�

41. तिवाद्यातिवा%�नु:

42. श्रवाणर्म

43. ज्ञ�नुसंम्पत्ति7:44. द;षषट्‍कुतिनुर�कुरणर्म

45. र्म%त्‍सं�ह्यं�

46. दु:सं�ङ्गत्‍यवार्ज�नुर्म

47. तिवार्म श्यकु�रिर��

48. बलापरिरज्ञ�नुर्म

49. कु�लापरिरज्ञ�नुर्म

50. स्थलापरिरज्ञ�नुर्म

अध्य�य 0 ५१ to 0 ६ 0 51. तिवाभा श्यतिवाश्वसंनुर्म

52. तिवार्म श्य कु�य�कुरणर्म

53. बन्धु�प्री�ति�

54. अतिवास्र्मरणर्म

55. नु�ति�परिरप�लानुर्म

56. अनु�त्‍य�प�लानुर्म

57. तिनुभा�यत्‍वानु

58. द�त्तिक्षण्यर्म

59. ची�रप्री=षणर्म

60. उत्‍सं�%संम्पत्ति7:

अध्य�य 0 ६१ to 0 ७ 0 61. आलास्य�भा�वा

62. प्रीयत्‍‌नु(�लात्‍वार्म

63. औत्‍सं�क्यर्म

64. अर्म�त्‍य:65. वा�ग्मिग्र्मत्‍वार्म

66. तिक्रोय�(�द्धि]

67. तिक्रोय�द�ढय�र्म

68. कु�य��चीरणप्रीकु�र:69. दEत्‍यर्म

Page 3: Thirukkural in Sanskrit

70. र�र्जसं=वा�

अध्य�य 0 ७१ to 0 ८ 0 71. इतिङ्ग�परिरज्ञ�नुर्म

72. संभा�स्वारूपर्म

73. संभा�कुम्पतिवा%�नु��

74. द=(:75. दुग�:76. अ0��र्ज�नु;प�य:77. सं&न्यप्रीय;र्जनुर्म

78. सं=नु�द�र्ढ्य�र्म

79. स्नु=%:80. स्नु=%अपर�क्ष�

अध्य�य 0 ८१ to 0 ९ 0 81. प्री�क्तनुस्नु=%:82. तिनुग��णर्जनुर्म&त्र�

83. आन्�रस्नु=%(�न्य��

84. र्मEर्ढ्यर्म

85. अल्पज्ञत्‍वार्म

86. भा=दब�]: 87. (त्र�तिनुण�य:88. तिवार;वा�त्त्वापरिरज्ञ�नुर्म

89. आन्�रवा&रर्म

90. र्म%�त्‍र्मतिनुन्द�तिनुर�कुरणर्म

अध्य�य ९१ to १ 00 91. भा�य��नु�वा��नुर्म

92. पण्य�ङ्गनु�

93. र्मद्याप�नुतिनुष=ध:94. द्या��:95. औषधर्म

96. कु� ला�नुत्‍वार्म

97. र्म�नुर्म

98. र्म%त्त्वार्म

99. तिवाशि($ग�णसंम्पत्ति7:100. अनु�सं त्‍य प्रीवा��नुर्म

अध्य�य १ 0 १ to १ 0 ८

101. तिनुर0�कु� तिवा7र्म

102. लाज्जा�(�ला��

103. कु� लागEरवारक्षणर्म

104. कु तिषकुर्म�

105. द�रिरद्र्यर्म

106. य�चीनु�

107. य�चीनु�भा�ति�:108. नु�चीत्‍वार्म

–भा�ग ३: कु�र्म-कु�ण्ड:

अध्य�य १ 0 ९ to १२ 0

109. द(�नु�तिवा�कु� श्च ति�रुक्कु� रळ्

110. भा�वापरिरज्ञ�नुर्म

111. संम्भो;गसं�खर्म

112. ला�वाण्यर्मति%र्म�

113. प्री=र्मप्रीभा�वाकु0नुर्म

114. तिनुला�ज्जा�त्‍वाकु0नुर्म

115. अपवा�दकु0नुर्म

116. तिवाय;गसं%नुर्म

117. तिवाय;गदु:ख�नु�भावा:118. नु�यकुदिददृक्ष�र्म लाकुख=द:119. वा&वाण्य�र्म�लाकुव्यसंनुर्म

120. तिवाय;गव्यसंनु�धिधक्यर्म

अध्य�य १२१ to १३३

121. अनु�भा �सं�ख� स्र्म त्‍वा

122. र;दनुर्म

123. दृ$स्वाप्नकु0नुर्म

124. सं�यङ् कु�लाद(�नु=नु ख=द:

Page 4: Thirukkural in Sanskrit

125. अवायवासंEन्दय�%�तिनु:126. र्मनुस्य=वा कु0नुर्म

127. ध&य�%�तिनु:128. कु�र्म�कुय;रन्य;न्यव्यसंनुर्म

129. अत्तिभाज्ञ�नुतिनुवा=दनुर्म

130. सं�भा;गत्‍वार�

131. र्मनुशिसं तिनुवाmद:132. तिवाप्रीलाम्भो:133. तिवाप्रीलाम्भोर%स्यर्म

134. तिवाप्रीलाम्भोसं�खर्म

अधिधकु�र १. ईश्वरवान्दनुर्म

१ अकु�र�द=वा तिनुय��ग्मिन्� संर्मस्��न्यक्षर�त्तिण ची । चीर�चीरप्रीपञ्ची;ऽय र्म�श्वर�द=वा र्ज�य�= ॥

२ ई(स्य ज्ञ�नुरूपस्य तिवानु� प�दतिनुष=वाणर्म । संन्त्‍वाध���तिनु (�स्त्रत्तिण नु �&रस्तिस्� प्रीय;र्जनुर्म ॥

३ भाक्त�नु�� र्म�नुसं�म्भो;र्जवा�शिसंनु= र्जगदsशि(��: । भार्ज��� प�दय�गला� र्ज�यन्�= तिनुत्‍यसंम्पद ॥

४ दय�ला;: संवा�धिर्मत्रस्य (रण�ग� संत्तिक्षण: । नुर्म��� प�दय�गला� नु स्य�द दु: ख� कुद�चीनु ॥

५ र्म�%�त्‍म्यर्मप्रीर्म=यस्य ज्ञ�त्‍वा� �� भार्ज��� नु ण�र्म । अज्ञ�नुर्म�लाकु� कुर्म� तिvतिवाध� ची�तिप नुश्यति� ॥

६ पञ्ची=द्धिन्द्र्य�त्तिण सं�र्म श्य ��न्य0wभ्य; तिनुवा��यनु । ईश्वर;क्त= नु र्म�गyण गच्छनु तिनुत्‍यसं�ख� भावा=� ॥

७ ई(� तिनुरुपर्म� तिनुत्‍य� य; वा& (रणर्म�त्तिश्र�: । सं एवादु: खरति%�; तिनुत्‍य� सं�खधिर्म%�श्‌नु��= ॥

८ धर्म�शिसंन्धु;: दय�र्म �y: नु�वा� चीरणरूतिपण�र्म । अलाब्ध्वा� दु:खर्जलाध=: प�र� गन्��� नु (क्य�= ॥

९ ग�ण�$कुय��=(स्य पद= य=नु नु वाद्धिन्द�= । दृ$य� तिवारति%�� चीक्ष�रिरवा �स्य शि(र; वा 0� ॥

१० नु�वा� भागवा�: प�दरूतिपण~ प्री�प्‍‌नु�वाग्मिन्� य= । �= �रग्मिन्� भावा�म्भो;धिधधिर्म�र&स्����र्मक्षर्मर्म ॥

अधिधकु�र २. वा धि$र्मति%र्म�

११ ला;कु;ऽय� र्ज�वाति� संद� य�; वाषmण %=��नु� ।

Page 5: Thirukkural in Sanskrit

ला;कुस्थिस्थति�कुर� वाषm ��;ऽर्म �धिर्मद� तिवादु: ॥१२ आ%�र�प=क्षला;कुस्य भा;ज्य� ध�न्य�दिदकु� बहु ।

पेपेपेपेपेपेपेपेपे पेपेपेपेपे पेपेपेपेपे पेपेपेपेपेपेपेपे पे॥१३ ची��र्भिभाD: सं�गर&: द=(= व्य�प्‍�=तिप क्ष�दिदय� स्थिस्थ�� ।

प्री�त्तिणनु; ब�ध�= र्म=घे= य0�कु�लार्मवाष�ति� ॥

१४ नु$�य�� वाष�सं�प7E ध�न्य;त्‍प�दनु�त्‍पर�: । ला�‌ङ्गला=नु भा�वा� नु&वा कुष�य=य�: कु ष�वाला�: ॥

१५ वाषm त्‍वावाष�� र्जग�~ नु�(धियत्‍वा� कुद�चीनु । पेपेपेपेपेपेपेपेपेपेपेपेपे पेपेपेपेपेपेपेपेपे पेपेपेपेपेपे पे॥

१६ र्जला�नु�� तिबन्दवा; र्म=घे�� नु प�=य�य�दिद त्तिक्ष�E । ला;कु= द्र्$� � नु (क्यन्�= %रिर��स्� णसंम्पद: ॥

१७ प�त्‍वा� र्जलातिनुधिंधD ला;कु= यदिद र्म=घे; नु वाष�ति� । अग�घे;ऽप्‍य�दधिधस्�=नु संर्म द्धि]रति%�; भावा=� ॥

१८ द=वा��र�धनु� तिनुत्‍य� तिवा(=ष�दुत्‍संवा�दिदकुर्म । ला;कु= नु&वा प्रीवा�m� र्म=घे; यदिद नु वाष�ति� ॥

१९ पर�0�धिर्म% यद्दा�नुर्म�त्‍र्म�0�ञ्ची=% य� �प: । अभाय� नु भावा=ल्ला;कु= यदिद द=वा; नु वाष�ति� ॥

२० र्जला�भा�वा= ला;कुय�त्र� संवाmष�र्म=वा द=ति%नु�र्म । नु स्य��; वाष� तिवानु� नु&��; संद�ची�र�दिदकु� �0� ॥

अधिधकु�र ३. यति�वा&भावार्म

२१ सं�न्य�शिसंनु�� संद�ची�र(�ला�नु�� तिवादिद��त्‍र्मनु�र्म । आर्मनुग्मिन्� संर्म= ग्रन्था�: र्म�न्य� र्म�%�त्‍म्यर्म�7र्मर्म ॥

२२ तिनुर�(स्य र्म�नु=: श्र&ष्ठयगणनु� 'र्ज�वायकु;टय: । कुति� र्ज��� र्म ��श्च=' ति� गणनु=नु संर्म� भावा=� ॥

२३ तिवाज्ञ�य र्म;क्षभावाय;: सं�भावा� सं�खदु:खय;: । सं�न्य�सं� भार्ज��� र्म�क्त्‍य& प्रीभा�वा; बहुर्मन्य�= ॥

२४ ध&य��ङ् कु� (=नु सं�यम्य गर्ज�नु पञ्ची=द्धिन्द्र्य�त्‍र्मकु�नु ।य: प�लायत्‍यय� र्म;क्षफलाकु vsर्जवाद्भवा=� ॥

२५ आ(�पञ्चीकुर्म�क्तस्य ग�य�= (शिक्तरु7र्म� । गE�र्म�द�7(�प;ऽत्र द=वार�र्ज; तिनुद(�नुर्म ॥

२६ संवाmद्धिन्द्र्यर्जय�ख्य�नु� कुर्म��न्य&दु�ष्कुर� र्जनु&: ।

Page 6: Thirukkural in Sanskrit

य= कु� वा�न्त्‍य�7र्म�स्�= स्य�: अन्य=त्‍वाधर्म र्मध्यर्म�: ॥

२७ रूपग�न्धुरसं�दsनु�� �न्र्म�त्र�ण�� तिवाध�� भा�तिवा । र्ज�नु�ति� य: प्रीपञ्ची;ऽय� वा(= �स्य भातिवाष्यति� ॥

२८ य�;क्तधर्म�तिनुष्ठ�नु�� य��नु�� र्मति%र्म�दिदकुर्म । र्मन्त्र�दिद संति%�&वाmदवा�क्य&र=वा तिनुरूप्‍य�= ॥

२९ ग�णपवा��र्म�रूढ�: र्म�नुय: कु� तिप�� यदिद । क्षत्तिणकु;ऽतिप सं दुवा��रफला: (�ग्मिन्�प्रीसं�दनु= ॥

३० संवा�भा��दय�सं�न्द्र्�: य= �� धर्म�पर�यण�: । � एवा ब्रा�ह्मण�: प्री;क्त�: य�य: सं�शि(�व्र�� ॥

अधिधकु�र ४. धर्म�वा&शि($यर्म

३१ धर्म��� संञ्जा�य�= कुBर्ति�D: धर्म��दुत्‍पघे�= धनुर्म । धर्म��दप्‍यधिधकु� वास्�� प्री�त्तिणनु�� किंकुD नु� घे���= ॥

३२ धर्म��नु�ष्ठ�नुतिवाभावा�� द=ति%नु�� आय�= सं�खर्म । धर्म��ण�र्मनुनु�ष्ठ�नु�दतिनुष्ठ� सं�भावा=दिद% ॥

३३ र्मनु;वा�क्कु�यकुरण&: धर्म�कु�यm य0�तिवाधिध । कु��व्य� ख्य�� य0�(शिक्त संर्मयस्य�नु�र;ध�: ॥

३४ य� कु �� (�]र्मनुसं� सं धर्म� इति� कुथ्य�= । %च्छ� द्धि]रति%�� कुर्म� कु= वाला�डम्बर�0�कुर्म ॥

३५ क्रो;ध; ला;भा: कुठो;र;शिक्तरसं�य=ति� ची��र्तिवाDध�नु । द;ष�नु तिवानु� कु �� कु�यm धर्म� इत्‍य�च्य�= ब�ध&: ॥

३६ पश्च�दिदति� भाकिं�D त्‍यक्त ‌वा� ब�ल्य= धर्मm तिवा�न्वा�: । सं धर्म� र्म त्‍य�कु�ला= ऽतिप स्थिस्थ�: सं�ह्यंकुर; भावा=� ॥

३७ शि(तिबकु�वा�%कु� %$वा� �त्रत्‍यञ्ची संर्मक्ष�: । धर्म�प्रीभा�वा= सं�ज्ञ=य= कु� �: (�स्त्र� कु� �: श्र�ति�: ॥

३८ अनु�स्य���य� धर्म�कु�यm र्जन्र्मतिनु य� कु �र्म । �� प�नुर्ज�न्र्मर्म�ग�स्य तिनुर;धकुशि(ला�य�= ॥

३९ यल्लाब्धं� धर्म�र्म�गmण �द=वा सं�खधिर्मष्य�= । अधर्म��vस्�� य� प्री�प्‍�� नु सं� कुBर्ति�D नु� �� सं�खर्म ॥

४० संत्‍कुर्म�वा संद� कु�य�र्म संवा�यत्‍‌नु=नु र्म�नुवा&: । अपवा�दकुर� ची�न्य� वार्ज�नु�य�य;च्य�= ॥

अधिधकु�र ५. ग�%�स्थ्यर्म ४१ त्रय�ण�र्मतिप वाण��नु�� स्वाधर्म�र्मनु�ति�ष्ठ��र्म ।

ग %स्थ; धर्म�तिनुर�; तिनुत्‍य� सं�ह्यंकुर; र्म�: ॥

Page 7: Thirukkural in Sanskrit

४२ य��नु र्म ��नु दरिरद्र्��श्च तिनुग���नु अति�0�नुतिप । ग %स्थ;ऽन्ना�दिदद�नु=नु स्वा�त्तिश्र��नुतिप रक्षति� ॥

४३ तिप� द=वा�ति�0�नु�� ची बन्धु�नु�र्म�त्‍र्मनुस्�0� । संत्‍कु ति�ध�र्म�र्म�गyण ग %स्थस्य वार� र्म�� ॥

४४ अपवा�दभाय�तिv7� संम्प�द्या संकुला&: सं% । भा�ञ्जा�नुस्य ग %स्थ�स्य तिनुदु�$� र्ज�वानु� भावा=� ॥

४५ ग�%�स्थ्यर्ज�वानु� य� स्य�� स्नु=%धर्म�संर्मग्मिन्वा�र्म । �द=वा सं�0�कु� ला;कु= �द्धि] ग�%�स्थ्यर्म�च्य�= ॥

४६ ग�%�स्थ्यर्ज�वानु� य=नु धम्यy र्म�गy प्रीवात्‍यm�= । किंकुD वा� प्रीय;र्जनु� �स्य वा�नुप्रीस्थ�दिदनु� प0� ॥

४७ धर्मmण वात्‍र्म�नु� यस्�� ग�%�स्थ्य र्म�पसं=वा�= ।र्म�ग�न्�र;पर्ज�तिवाभ्य: सं प्री(स्�; तिनुगद्या�= ॥

४८ कु�रधियत्‍वा� पर&ध�र्मm धर्म�र्म�ग��बलाम्बिम्बनु: । र्ज�वानु� ची ग गस्थस्य श्‌ला�घ्य�= यति�र्ज�वानु�� ॥

४९ सं एवा धर्म�(ब्द�0� यद्धि] ग�%�स्थ्यर्ज�वानुर्म । ग %स्थधर्म� एवा�त्र धर्म�(ब्द=नु कुथ्य�= ॥

५० धर्म�र्म�ग�र्मनु�ल्लाङ् घेय ग %स्थ; यदिद र्ज�वाति� ।द=वावात्‍प�द्धिर्ज�: सं;ऽत्र द=वाला;कु� ��; व्रर्ज=� ॥

अध्कु�र ६. पत्‍‌नु�

५१ दय�दिदग�णसंम्पन्ना� भा���र�य�नु�सं�र�: । कुर;ति� र्ज�वानु� य�ऽत्र सं&वा भा�यmति� कुथ्य�= ॥

५२ ग ति%ण� यस्य ग�%�स्थ्यग�ण�दिदरति%�� भावा=� । तिनुष्फला� र्ज�वानु� �स्य संत्‍स्वा=वा तिवाभावा�दिदष� ॥

५३ पत्‍‌नु� ची=द ग�णसंम्पन्ना� संर्म ]� �स्य र्ज�वानुर्म । वा&पर�त्‍य= संर्म�य��= (�न्यर्म=वा ति% र्ज�वानुर्म ॥

५४ प�ति�व्रत्‍य=नु सं�पन्ना� ग ति%ण� यदिद संङ्ग�� �स्र्म�दज्य�7� भा�ग्य� ग %स्थ�स्य नु लाभ्य�= ॥

५५ पति�र्म=वा %रिंरD र्मत्‍वा� प्री��य�� भार्ज�= ऽन्वा%र्म । त्‍वा� वाष�ति� ��य�ऽऽ(प्‍�; द=वा;तिप तिकुला वाष�ति� ॥

५६ प�ति�व्रत्‍य=नु भा���रर्म�त्‍र्म�नु� कुBर्ति�Dर्म=वा ची । य� प�लायति� धर्मmण सं&वा नु�र�ति� कुथ्य�= ॥

५७ दण्डनु�घे&स्�� नु�र�ण�� रक्षण= किंकुD प्रीय;र्जनुर्म । प�ति�व्रत्‍य�� स्वा�: स्त्र�ण�र्म�त्‍र्मरक्षणर्म�7र्मर्म ॥

Page 8: Thirukkural in Sanskrit

५८ प�ति�व्रत्‍य=नुसंति%��� पति�(�श्र�षण= र��र्म । ग %स्थ� ग ति%ण~ प्री�प्‍य स्वाग�ला;कु� भार्जग्मिन्� %= ॥

५९ प�ति�व्रत्‍यय(;%�नु�� भा�य�� य; लाभा�= नुर: । संग�वाm सिंसंD%वा� सं; ऽय� (त्र�र्मध्य= नु गच्छति� ॥

६० संञ्चीरिरत्रवा�� भा�य�� र्म�ङ्गल्य� र्ज�तिवा�स्य सं� । संत्‍प�त्र�ण�र्मवा�ग्मिप्‍��स्�� ��; भा�षणवाद्भवा=� ॥

अधिधकु�र ७. प�त्रभा�ग्यर्म

६१ (�स्त्र�नु�ग�ब�]sनु�� प�त्र�ण�� ला�भा एवा �� । लाव्धव्य=ष� र्म%द्भ�ग्यर्म अन्यन्ना=% प्री(स्य�= ॥

६२ तिनुदु�$ग�णसंम्पन्ना� प�त्र� प्री�प्न;ति� य; नुर: ।दु: ख�तिनु �� नु ब�धन्�= भा�तिवार्जन्र्मसं� संप्‍�सं� ॥

६३ �नुय=नु तिप��: स्वाग�ला;कु�0m द�नुकु�रण�� । प�त्र� स्वा�र्जिर्जD�तिवा7=नु संर्म� वा& र्मन्य�= तिप�� ॥

६४ द7� य� प�त्र %स्�=नु सं�र्म�न्यर्मतिप भा;र्जनुर्म । अर्म ��दधिधकु� �7� वा���= र्मध�र� तिप��: ॥

६५ प�त्रद=%परिरष्वाङ्ग; द=%�नुन्द� तिवावाध�य=� । र्जनुय=च्छ्रवाण�नुन्द� �=ष�� स्खशिला�भा�तिष�र्म ॥

६६ अस्प$र्मध�र� प�त्रभा�तिष�� श्र ण;ति� य: । सं एवा कु0य=� रम्य� वा�ण�वा=ण्वा�दिद वा�दिद�र्म ॥

६७ तिप�� तिवाद्या�प्रीद�नु=नु पस्थिण्ड��ग्र=संर� सं��र्म । यदिद कु� य���‌सं��स्य&�� र्म%� सं�ह्यंर्म�दsय��= ॥

६८ तिवाद्या�वान्�� सं��� दृ$वा� र्म;द�= नु तिप�� परर्म । अधिधकु� �=नु ��ष्यग्मिन्� संवाm भा��लावा�शिसंनु: ॥

६९ ' प�त्रस्�= ग�णवा�नु तिवाv�नु' इति� वा�क्य� र्म%�त्‍र्मनु�र्म । श्र�त्‍वा&वा र्जनुनु� �स्य र्जनुनु�दतिप ��ष्यति� ॥

७० किंकुDवा� �प: कु �� तिपत्र� प्री�प्‍��र्म=��दृर�� सं��र्म । इति� ला;कु& : स्���: प�त्र: तिप��: स्य�दुपकु�रकु:॥

अधिधकु�र ८. प्री�ति�:

७१ अग�ला� नु�स्तिस्� ति% प्री��=: प्री���नु�र्मश्र�तिबन्दवा: । प्रीकु�(यग्मिन्� संवाmष�� प्री�ति�र्मन्�: स्थिस्थ��र्मतिप ॥

७२ नुर: प्री=म्ण� तिवारति%�: संवा�र्म�त्‍र्म�0�धिर्मच्छति� । प्री=र्मवा�नु स्वा(र�र� ची पर�0�धिर्मति� र्मन्य�= ॥

Page 9: Thirukkural in Sanskrit

७३ संवा�त्र तिप्रीयभा�वा=नु कु� वा�नु र्ज�वानुर्म�त्‍र्मनु: । र्ज�वास्य द=%संम्बन्धुफला� प�ण�धिर्म%�श्‌नु��= ॥

७४ कुरु�= स्वार्जनुप्री=र्म संवा संE%�द�र्ज�वानुर्म । �द=वा वाध�य=� स्नु=%र्मधिधकु� संवा�र्जन्��ष� ॥

७५ प्री=र्म�द्र्�हृदय; यस्�� वा��सं= स्वा�यबन्धु�ष� । सं;ऽत्र कुBर्ति�D सं�ख� ची&त्‍य स्वाग�ला;कु= सं�ख� वासं=� ॥

७६ सं�धनु� धर्म�र्म�त्रस्य प्री=र्म=ति� कु0नु� वा 0� । अधर्म�वार्ज�नु=ऽप्‍य=�� सं�धनु� वास्���त्त्वा�: ॥

७७ तिनुरस्थिस्थकु�नु कुBटगण�नु आ�प; ब�घे�= य0� । र्ज�वा� प्री=म्ण� तिवारति%�� �0� धर्म�तिप ब�घे�= ॥

७८ र्म%�रु%स्य (�ष्कुस्य र्मरE पल्लावार्जन्र्मवा� । ग %=ष� हृदय= प्री=र्म तिवानु� र्ज�वानु र्म�च्य�= ॥

७९ द=%�न्�रङ्गभा��=नु प्री=म्ण� र्ति%D�द=ति%नु�र्म । ब�%य�ङ्गसं�र्मवा�य=नु फला� नु&वा भावा=द ध्रु�वार्म ॥

८० सं द=%; र्ज�वासंति%�: य: प्री=र्मवा(र्म�ग�: ।चीर्म��वा ��स्थिस्थकु ट: स्य�� प्री=म्ण� तिवारति%�स्�� य: ॥

अधिधकु�र ९. अति�शि0संत्‍कु�र:

८१ संम्भो�र�: संस्थिम्¤यन्�= य= ग %स्थ�श्रर्मवा�शिसंनु� । संवाm �= तिवातिनुय;क्तव्य�: संद&वा�ति�शि0प�र्जनु= ॥

८२ तिप्रीय�ति�शि0र्मसंम्र्म�न्य ग %= यvस्�� भा�ज्य�= । सं�क्ष�दर्म �र्म=वा�स्�� नु �च्छ ‌ला�घ्य� कुद�चीनु ॥

८३ स्वाग %प्री�प्‍�र्मति�सिं0D भाक्त्‍य� संत्‍कु� वा��: संद� । द�रिरद्र्यर्म नु भावा=� तिकुन्�� धनु� ची�प्‍यत्तिभावाध��= ॥

८४ (�]�ति�सिं0D वा=श्‌र्म ग�� सं=वार्म�नुस्य सं�दरर्म । नुरस्य ग=%= वासंति� प्रीसंन्ना� पद्मसंम्भोवा� ॥

८५ भा;र्जधियत्‍वा� ऽति�सिं0D प�वाm शि($� स्वा�कु त्‍य र्ज�वा�: । ब�र्ज�वा�प� तिवानु� क्ष=त्र= र्ज��न्�= संस्यसंम्पद: ॥

८६ �;षधियत्‍वा� ऽति�सिं0D प्री�प्‍�र्मन्य�नु अति�शि0सं7र्म�नु । य; ति% प्री��क्ष�= सं;ऽय� द=वा�नु�र्मति�शि0भा�वा=� ॥

८७ संद�र�धनुयज्ञस्य फला� वा�ची�र्मग;चीरर्म । अति�0=य�ग्य�� भा=द�� फलार्म=द; ऽतिप संम्र्म�: ॥

Page 10: Thirukkural in Sanskrit

८८ यस्य�ति�0�नु�� संत्‍कु�रयज्ञ= ब�द्धि]नु� र्ज�य�= । लाब्धं� वास्�� परिर¤$� भावा=दिदति� सं शिचीन्�य=� ॥

८९ दरिरद्र् एवा र्मन्�व्य; तिवा7= संत्‍यतिप प�ष्कुला= । भा�ति�थ्यद�नुतिवार्म�ख; य; भावा=द भा�वानु= र्जड: ॥

९० शि(र�षप�ष्पर्म�घ्रा�ण�� म्ला�नु� सं�र्ज�य�= य0� । �0�ऽति�0�नु�� वादनु� स्य�द ग %स्थ= पर�ङ् ‌र्म�ख= ॥

अधिधकु�र १०. र्मध�र�ला�प:

९१ य� कुथ्य�= धर्म�तिवाद्धिद्भ: संदय� प्री=र्मप�वा�कुर्म । वाञ्चीनु�रति%�� �त्‍‌�� भावा=न्र्मध�रभा�षणर्म ॥

९२ सं%षm ची दरिरद्र्=भ्य: कु ��� द�नु�दतिनुद्धिन्द��� । प्रीसंन्नावादनुस्य&�� श्र=ष्ठ� र्मध�रभा�षणर्म ॥

९३ दृ$ ‌वा� प्रीसंन्नार्मध�र� यv& हृदयप�वा�कुर्म । उच्य�= सं�ति%�� संत्‍य� सं धर्म�: परर्म; र्म�: ॥

९४ संवा�त्र र्मध�र� वा�क्य� प्रीय�क्त� सं�खवाध�कुर्म । संवा�द� दु: खर्जनुकु� द�रिरदय्रर्मतिप नु�(य=� ॥

९५ तिवानुय; र्मध�र�ला�प: vयर्म�भारण� नु ण�र्म । ��भ्य�� v�भ्य�� तिवा%�नुस्य तिकुर्मन्य&भा��षण&: फलार्म ॥

९६ अन्य=ष�र्म�पकु�र�0m य; व्र��= र्मध�र� वाची: । �स्य पप�तिनु नुश्यग्मिन्� धर्म� एवा�त्तिभावाध��= ॥

९७ पर;पकु�रर्जनुकु� र्म�ध�य�सं�ति%�� वाची: । वाक्त�र� सं�खिखनु� कु त्‍वा� प�ण्य� ची�तिप प्रीयच्छति� ॥

९८ परदु: ख�य य� नु स्य�: प्रीय�क्त� र्मध�र;क्तय: । ऐति%कु�र्म�स्तिष्र्मकु� संEख्य� प्रीय;क्त� र्तिवाD�रग्मिन्� ��: ॥

९९ र्मध�र;क्त्‍य� र्म%� संEख्य� भावा=दिदति� तिवादन्नातिप ।दु: खद� कुदिठोनु� वा�क्य� कु� �; वा� वाशिक्त र्म�नुवा: ॥

१०० कु0नु� कुदिठोनु;क्तBनु�� र्मध�र= वाचीशिसं स्थिस्थ�= । र्मध�र� फलार्म�त्‍सं ज्य कुष�यस्य�(नु� भावा=� ॥

अधिधकु�र ११. कु �ज्ञ��

१०१ अस्र्म�त्तिभारकु �= सं�ह्यं= यस्�� सं�%‌य� कुर;ति� नु: । ला;कुvयप्रीद�नु=ऽतिप �स्य नु�स्तिस्� प्रीति�तिक्रोय� ॥

१०२ संर्मय= रशिची�� सं�%‌य� स्वाल्प� स्य�� परिरर्म�ण�: । �द=वा कु�लार्म=द=नु र्म%� स्य�द भा�वानु�दतिप ॥

Page 11: Thirukkural in Sanskrit

१०३ अनु�ला;च्य प्रीति�फला� सं�%‌य� प्री=म्ण� तिवातिनुर्मिर्मD�र्म । तिवार्म $ सं� संर्म�द्र्�दप्‍यधिधकु� स्य�न्ना सं�(य: ॥

१०४ स्वाल्प� यवासं� सं�ह्यं� तिवार्म श्य बहु ला�भादर्म । ��लावा क्ष�दतिप र्म%� �न्र्मन्यन्�= नुर;7र्म�: ॥

१०५ कु �= ची प्रीति�कु��व्य� स्वा�य(क्तयनु�सं�र�: । प्री�प्‍�ला�भा�नु�सं�र=ण प्रीति�कु�र; तिवाग%‌य��= ॥

१०६ ज्ञ�नु�ची�रसंर्म=य�नु�� संम्बन्धु� नु&वा तिवास्र्मर=� । आपत्‍सं%�यभा��नु�� र्म&त्र~ नु&वा परिरत्‍यर्ज=� ॥

१०७ कु$कु�ला= संर्म�य��= उपकु� वा�ग्मिन्� य= नुर�: ।संन्�: स्र्मरग्मिन्� �न्र्म&त्र~ संप्‍�संप्‍�सं� र्जन्र्मसं� ॥

१०८ कु ��नु�र्म�पकु�र�ण�र्मधर्मm तिवास्र्म ति�भा�वा=� । तिवास्र्म ति�स्त्‍वापकु�र�ण�� संद्या; धर्म�: सं कुथ्य�= ॥

१०९ उपकु त्‍य प्री0र्म�: र्मरण�न्�कुर� यदिद । उपकु�र� अतिप कु ��: ला�यन्�= �त्र ची&वा �= ॥

११० धर्म��न्�रतिवा%�नु�नु�� तिवाद्या�= प�पर्म;चीनुर्म । कु �ज्ञ��धर्म�%�नु= नु�स्तिस्� वा& प�पर्म;क्षणर्म ॥

अधिधकु�र १२. ��टस्थ्यर्म

१११ (त्र�धिर्मत्र� ��य=ष� न्य�यर्म�ग��नु�सं�रिरण: । तिनुष्पक्षप����रूप; धर्मm य;ऽस्य फला� भावा=� ॥

११२ तिनुष्पक्षप�ति�नु; तिवा7� नु �� कु= वालार्म�त्‍र्मनु: । स्थिस्थर� संत्‍प�त्रपEत्र�दिद संन्��=: स्य�� सं�ख�वा%र्म ॥

११३ पक्षप���र्जिर्जD�� तिवा7� सं�ख� नु&वा प्रीयच्छति� । कुद�शिची� सं�खद� भा�य�द0�तिप परिरवार्ज�य=� ॥

११४ अय� र्म�ध्यस्थ्यवा�«ति� तिवापर��;ऽयधिर्मत्‍यतिप । संदसंत्‍प�त्रर्जन्र्मभ्य�� ज्ञ���� (क्य� तिवा(=ष�: ॥

११५ सं�खदु: ख= ति% सं�सं�र= कुर्म��ध�नु= भातिवाष्य�: । अ�; र्मध्यस्थवा त्ति7: स्य�� श्र=ष्ठर्म�भारण� सं��र्म ॥

११६ हृदय� पक्षप��=नु यदिद प�प� तिवाशिचीन्�य=� । �दुत्‍प�� इति� ज्ञ=य� भा�तिवानु�(स्य र्म�चीकुर्म ॥

११७ तिनुष्पक्षप�ति�नु; धर्म�(�लास्य संर्म�प�ग�र्म । द�रिरद्र्यर्मतिप र्मन्यन्�= भा�ग्यर्म=वा र्मनु�तिषण: ॥

Page 12: Thirukkural in Sanskrit

११८ र्मध्य= स्थिस्थ�� ��ला� द्र्व्य� न्य�य�स्��लाय=द्या0� । �0� तिनुष्पक्षप�ति�त्‍वा� र्म�ध्यस्थ� लाक्षण� सं��र्म ॥

११९ पक्षप��� तिवानु� शिची7� र्मध्यस्थ� ची भावा=द्याति� । वा�शिची र्मध्यस्थभा�वा;ऽतिप �द� नु�नु� भातिवाष्यति� ॥

१२० अन्य=ष�र्मतिप वास्��तिनु स्वाकुBय�नु�वा पश्य�� । तिक्रोय�= यत्‍‌�� वा�त्तिणज्य� �v�त्तिणज्यधिर्म��य��= ॥

अधिधकु�र १३. तिनुग्र%(�ला��

१२१ �नु;ति� तिनुग्र%; र्मत्‍य�र्म�7� द=वाप�द्धिर्ज�� । अतिनुग्र%; नुर� घे;र= नुरकु= प�यत्‍यतिप ॥

१२२ तिनुग्र%: (�श्व�� तिवा7धिर्मति� �� प�लाय=� संद� । तिनुग्र%�दधिधकु� श्र=य; र्म�नुवा�नु� नु तिवाद्या�= ॥

१२३ ज्ञ��व्य� �त्‍वा�; ज्ञ�त्‍वा� सं�यर्म� य; भावा=न्नार: । र्म%�त्‍र्मनु�� ग�ण�ज्ञ�नु�� कु पय� सं सं�ख� वासं=� ॥

१२४ संद� तिनुग्र%(�ला; य: स्वा�यर्म�ग��वालाम्बिम्बनु: । र्म%;न्ना�� स्थिस्थति� स्�स्य (&ला�दप्‍यधिधकु� भावा=� ॥

१२५ संद� तिनुग्र%(�लात्‍वा� संवाmष�र्म�7� र्म�र्म । �=ष� ची�प्‍यग्रगण्यस्य �द्भवा=दधिधकु� धनुर्म ॥

१२६ पञ्ची=द्धिन्द्र्य�त्तिण संम्यम्य तिवाद्यार्म�नुस्य कुर्म�वा� ।आत्‍र्मरक्षण(शिक्त: स्य�� संप्‍�स्वातिप ची र्जन्र्मसं� ॥

१२७ तिनुर;]व्य=ष� बहुष� द्धिर्जह्वां�� वा� र;ध्दुर्म%�ति� । अन्य0� (ब्दद;ष=ण र्ज�य�= दु: खभा�र्जनुर्म ॥

१२८ (क्‌�वा� कु� (ब्द� य;ऽन्यस्य कु� रु�= र्मनुसं; व्य0�र्म ।��त्‍कु ��श्च�न्यधर्म��: स्य�रतिनु$फलाद�यकु�: ॥

१२९ वाधि­र्ज: स्य�� व्रण�: (�न्�: शिची­र्म�त्र� नु (�म्यति� । वा�गखिग्नुर्जव्रणस्य=% नु&वा;प(र्मनु� भावा=� ॥

१३० अक्रो;ध: सं�यर्म� यस्�� तिवाद्याय� ची तिनुष=तिवा�: । स्वा� एवा संर्म�गम्य �� रक्ष=]र्म�द=वा�� ॥

अधिधकु�र १४. संद�ची�रसंम्पत्ति7:

१३१ संद�ची�र; र्मनु�ष्य�ण�� संवा�श्र=य��शिसं यच्छति� । प्री�ण=भ्य;तिप संद�ची�र: श्र=ष्ठ इत्‍य=वा प�लाय=� ॥

१३२ प्री=म्ण� परिरश्रर्म=ण�तिप संद�ची�र� �� प�लाय=� । संवा�धर्मm संद�ची�र: श्र=ष्ठ; र्ज�तिवा�सं�ह्यं�द: ॥

Page 13: Thirukkural in Sanskrit

१३३ य: संद�ची�रसंम्पन्ना: सं कु� ला�नु इ��य��= ।य: संद�ची�ररति%�स्त्‍वाकु� ला�नु: सं गण्य�= ॥

१३४ अध��तिवास्र्म �� वा=द� प्री�प्न;ति� पठोनु�� प�नु: । तिवाप्री; नुषकु� ला�ची�र: प�नुनु��प्न;ति� तिवाप्री��र्म ॥

१३५ असं�य�तिवा$र्मनु�र्ज; य0� तिवा7� नु तिवान्दति� । �0� कु� ला�ची�र%�नु; लाभा�= नु संर्म�न्नाति�र्म ॥

१३६ ध�र�: संद�ची�र%�नु�� दृ$ ‌‌वा� नु�चीकु� ला;द्भवार्म । नु र्म�ञ्चीग्मिन्� संद�ची�र� दुस्सं�धर्मतिप संवा�द� ॥

१३७ संद�ची�र=ण संवाmऽतिप लाभान्�= परर्म� य(: । संद�ची�रपरिरत्‍य�ग�दपवा�द; र्म�ध� भावा=� ॥

१३८ उपय;ला®कुय;: संEख्य� संद�ची�र=ण र्ज�य�= । �0� दु: ख दुर�ची�र�� प्री�प्‍य�= ला;कुय;v�य;: ॥

१३९ द;षय�क्त�तिनु वा�क्य�तिनु तिवास्र्म त्‍य�तिप प्रीर्म�द�: । �=ष�� र्म�ख�न्ना तिनुय��ग्मिन्� य= संद�ची�र(�शिलानु: ॥

१४० य= �� नु&वा प्रीवा��न्�= कु�लाद=(�नु�सं�र�: । अध��=ष्वातिप (�स्त्र=ष� ज्ञ�तिनुनु; नु भावाग्मिन्� �= ॥

अधिधकु�र १५. परद�रपर�ङ्‍मु°ख��

१४१ परपत्‍‌नु�संङ्गर्म=च्छ�द;षस्�=ष� नु तिवाद्या�= । धर्म��0�(�स्त्र �त्‍वाज्ञ� य= भावाग्मिन्� र्म%��ला= ॥

१४२ परपत्‍‌नु�लाम्पटनु�� र्मध्य= र्म ढ�र्म; ति% सं: । परद�र ग %v�र= कु�र्म��� य: प्री��क्ष�= ॥

१४३ र्ज�वान्नातिप र्म �प्री�य: सं �� सं�(य र्मन्�र� ।तिवाश्वस्�सं�हृद: पत्‍‌नु~ य; भा;क्‌��र्मत्तिभावा�ञ्छति� ॥

१४४ प�प� तिकुस्थिञ्चीदनु�ला;च्य परनु�र�र��त्‍र्मनु: । तिकुर्मन्य& र्तिवाDभावा&: प�ण²: सं दु: ख�न्ना तिवार्म�च्य�= ॥

१४५ संवा�सं�ध�रण� र्मत्‍वा� संङ्ग�: परवाल्लाभा�र्म । अपवा�द� स्थिस्थर� ध7= गर्ति%D�� �त्‍कु� ला� भावा=� ॥

१४६ अपवा�द; भाय� प�प� v=षश्च=ति� ची��र्तिवाDध�: । द;ष� नु&नु� तिवार्म�ञ्चीग्मिन्� य;ऽन्यभा�य�� तिनुष=वा�= ॥

१४७ धर्म� र्म�गmण ग�%�स्थ्यसं=वानु=नु=% र्ज�वा�: । अन्यदsय=ष� द�र=ष� र्मति�र=वा नु र्ज�य�= ॥

Page 14: Thirukkural in Sanskrit

१४८ परस्त्र�द(�नु= शिची7द�ढ0m यद्रू तिवाद्या�= सं��र्म । नु=द� �=ष�� धर्म�र्म�त्र� प�ण��ची�र;ऽतिप सं स्र्म �: ॥

१४९ घे;र�म्र्म;धिध वा �= ऽप्‍यस्तिस्र्मनु ला;कु= �= श्‌नु�वा�= सं�खर्म । पर�ङ्गनु�परिरष्वाङ्ग� कु�र्म���� य= नु कु� वा��= ॥

१५० त्‍यक्‌त्‍वा� धर्म� र्मधर्म�ण�� कु��� ची�तिप तिवा(=ष�: । श्‌ला�घ्य एवा भावा=दत्र परस्त्र�तिवार्म�ख; यदिद ॥

अधिधकु�र १६. क्षर्म�१५१ ध�रण�� खनुकुस्य�तिप धरण्य� इवा तिनु: संर्म� ।

स्वा�पर�धिधष� य� क्ष�ग्मिन्�: सं धर्म�: परर्म; नु ण�र्म ॥

१५२ अपकु�र: परकु �: सं;ढव्य: संवा�द� नुर&: । तिवास्र्म��� त्‍वापकु�रण�� ��; भा�तिवा र्म%�य�= ॥

१५३ दरिरद्र्=ष� दरिरद्र्: स्य�� ¤$स्त्‍वाति�शि0प�र्जनु�� । र्म�ढतिनुन्द� संति%ष्ण�स्�� संर्म0mष�7र्म; भावा=� ॥

१५४ आत्‍र्मनु; ग�णसंम्पत्त्य� तिवाख्य�किं�D यस्थिश्‌चीकुBष�ति� । �=नु क्षर्म�वा�� भा�व्यर्मपर�धिधर्जनु=ष्वातिप ॥

१५५ (त्र�ण�र्मपकु���र� संन्�; नु बहुकु� वा��= । अरिरष्वातिप क्षर्म�वान्�� स्वाण�वा� हृदिद कु� वा��= ॥

१५६ तिवार;धिधष्वापकु� �ण�� ति�ष्ठ=द=कुदिदनु� सं�खर्म । परद्र्;%संति%ष्ण�नु� य�वाज्जा�वा� भावाद्या(: ॥

१५७ पर&रनु0��� तिवाति%��� लाब्ध्वा�तिप र्मनुसं; व्य0�र्म । अधर्म��चीरण�स्थिञ्ची7 तिनुर;ध; ति% प्री(स्य�= ॥

१५८ कु� वा���र्म�त्‍र्मनु; द्र्;%� र्मनु;ऽ%ङ् कु�र कुरण�� । अकु त्‍वा&वा प्री��कु�र� र्ज=�व्य�: क्षर्मय&वा �= ॥

१५९ र्मय��द�� संर्मति�क्रोम्य तिनुन्दकु�नु कुदिठोनु;शिक्तत्तिभा: । क्षर्मय� य= सं%न्�=ऽत्र (�]�स्�= र्म�तिनुत्तिभा: संर्म�: ॥

१६० र्म%�नु=वा सं र्मन्�व्य: तिवानु�ऽन्ना� यस्�पस्यति� । परतिनुन्द�संति%ष्ण�स्�� ��;ऽतिप स्य�न्र्म%7र:

अधिधकु�र १७. अनुसं�य��

१६१ असं�य�%�नुशिची7=नु संन्र्म�ग²कु प्रीवार्ति�Dनु� । अनुसं�य� रक्षण�य� संद�ची�रसंर्म� संद� ॥

१६२ असं�य� यस्य नु भावा=� संवा�द� संवा�र्जन्��ष� । सं एवा भाग्यवा�नु ला;कु= संवा�भा�ग्य=ष� �vरर्म ॥

Page 15: Thirukkural in Sanskrit

१६३ पर;त्‍कुष�र्मसं;v&वा यस्त्‍वासं�य�पर; भावा=� । इ% तिवा7� पर= प�ण्यर्म�भाय� �स्य %�य�= ॥

१६४ असं�यय� भावा=द्दा°: खधिर्मति� र्मत्‍वा� र्मनु�तिषण: । अधर्मm नु&वा कु� वा�ग्मिन्� ह्यंसं�य�वा(र्म�ग��: ॥

१६५ असं�यय� संर्म: (त्र�वा����= नु र्म%��ला= । रिरपE कुद�शिचीच्छ�न्�=ऽतिप नु�नु� सं� कु� रु�= व्य0�र्म ॥

१६६ य; वा& नु सं%�=ऽन्यस्य तिवाभावा� संर्म�प�ग�र्म । बन्धुवा�स्�स्य नुश्यग्मिन्� वास्त्र�%�रतिवावार्जिर्जD��: ॥

१६७ दृ$ ‌वा� नुरर्मसं�य�ढ ‌य� र्मन्य�नु� संति%�� रर्म� । दद�ति� �स्य द�रिरद्र्यर्म स्वाय� ची�तिप तिवार्म�ञ्चीति� ॥

१६८ असं�यय� संर्म: प�प� तिवाद्या�= नु&वा भा��ला= । भा�ग्य� संवाm नु�(धियत्‍वा� कु� प0= ची नुय=न्नारर्म ॥

१६९ असं�य�संति%�= भा�ग्य� द�रिरद्र्य� संज्जानु=ष्वातिप । यदिद स्य�� कु�रण� �त्र तिकु स्य�दिदति� तिवाची�य���र्म ॥

१७० असं�य�वा�न्नार; ला;कु= नु प्री�प्न;ति� संर्म�न्नाति�र्म । असं�यय� तिवारति%�� नु र्ज%�त्‍य�न्नाति�नु�रर्म ॥

अधिधकु�र १८. अला;भा:

१७१ अधर्म��दन्य�वास्��तिनु य; ऽप%���र्मभा�च्छति� । कु� लानु�(� सं भार्ज�= द;ष� अतिप भार्जग्मिन्� �र्म ॥

१७२ अन्य�य�ल्लास्थिज्जा�� र्मत्‍य�� ला;भा=नु परवास्��ष� ।स्वाल्पला�भार्मभा�प्‍संन्�: तिनुतिष]� नु&वा कु� वा��= ॥

१७३ न्य�यर्म�ग��ग�� तिनुत्‍यसं�ख� य&: प्री�0��= नुर: । अल्पसंEख्य�� नु �= कु� य��: ला;भार्मन्य=ष्वाध�र्मिर्मDकुर्म ॥

१७४ द्धिर्जत्‍वा� पञ्ची=द्धिन्द्र्यग्र�र्म� �त्‍वाज्ञ�नुसंर्मग्मिन्वा��: । ज्ञ�त्‍वा�तिप स्वाकु द�रिरद्र्यर्मला�ब्धं�: परवास्��ष� ॥

१७५ परद्र्व्य�प%�र�0m तिनुद्धिन्द�� कुर्म� कु� वा��: । सं�क्ष्र्म=ण (�स्त्रज्ञ�नु=नु तिवाद्या�= किंकुD प्रीय;र्जनुर्म ॥

१७६ संवा�भा��दय�प�वाm ग�%�स्थ्यर्मनु�ति�ष्ठ�: परवास्��प्रीला;भा=नु ग�%�स्थ्यर्मतिप तिनुष्फलार्म ॥

१७७ परद्र्व्य�प%�र=ण लाब्धं� वास्�� परिरत्‍यर्ज=� । फलाप्रीद�नुवा=ला�य�� नु �च्छ्र=य: प्रीद�स्यति� ॥

Page 16: Thirukkural in Sanskrit

१७८ य; ऽन्यदsय� वास्��र्ज��र्मप%��� नु कु�ङ् ‌क्षति� । नु क्ष�य�= �स्य भा�ग्य� भा�य एवा�त्तिभावाध��= ॥

१७९ परद्र्व्य=ष्वाला�ब्धं� य= ज्ञ�तिनुनु; धर्म�तिवा7र्म�: । ��नु� वा�संय;ग्य�नु तिवाज्ञ�य �=ष्वा=वा रर्म�= रर्म� ॥

१८० परिरण�र्मर्मनु�ला;च्य परला�ब्धं; तिवानुश्यति� । अला�ब्धं; यस्�� वा�m� र�र्ज�= सं र्जय� भा�तिवा ॥

अधिधकु�र १९. पर;क्षतिनुन्द�वार्ज�नुर्म

१८१ अप्‍यनु�क्त्‍वा� धर्म�(ब्दर्मधर्म��ची�र �त्‍पर: । पर;क्षतिनुन्द�द;ष=ण रति%�श्‌ची=� प्री(स्य�= ॥

१८२ पर;क्ष= दूषधियत्‍वा� य� प्रीत्‍यक्ष= कुपटस्��ति�: । धर्म�%�नु=रधर्म�स्य कुरण�� प�पद&वा सं� ॥

१८३ पर;क्ष= दूषण�दग्र= स्��त्‍य� यज्जा�व्य�= र्म�घे� । ��;ऽतिप धर्म�न्ना$स्य (�स्त्र;क्त� संदनुति�भा�वा=� ॥

१८४ प्रीत्‍यक्ष= दूष्य��� संम्यकु तिवानु� द�त्तिक्षण्यर्म=वा वा� । परिरण�र्मर्मनु�ला;च्य पर;क्ष= नु �� दूषय=� ॥

१८५ वा�ची� धर्मm वाद=न्ना�र्म र्मनुस्�त्र नु तिवाद्या�= । इत्‍य=वा सं ति% र्मन्�व्य: पर;क्ष= यस्�� तिनुन्दति� ॥

१८६ य; तिनुन्दति� पर;क्ष=ऽन्य� �त्‍कु �=ष� बहुष्वातिप । द;ष=ष� सं�रर्मग्मिन्वाष्य �र्मन्य; दूषय=��र: ॥

१८७ य; वा� र्मध�रवा�क्य=नु स्नु=%र्मन्य&नु� वाघे�य=� । पर;क्षतिनुन्दकुस्य�स्य भार्ज=म्बिन्र्मत्रर्मधिर्मत्र��र्म ॥

१८८ तिवाश्‌वास्�धिर्मत्रद;षण�� पर;क्ष= सं�प्रीकु�(कु�: । उद�सं�नु र्मनु�ष्य=ष� नु कु� य��: तिकुधिर्मवा�तिप्रीयर्म ॥

१८९ ' र्मर्म�स्य भारण� धर्म�' इति� र्मत्‍वा� वासं�न्धुर� । पर;क्षतिनुन्द�संक्तस्य द=%भा�र� तिवाभार्ति�D तिकुर्म? ॥

१९० पर;क्षतिनुन्दकु: स्वा�यद;ष�नु अन्यकु ��तिनुवा । यदिद र्ज�नु�ति� �� नु&वा ब�धन्�= दु:खर�(य: ॥

अधिधकु�र २०. वा ��ला�पतिनुष=ध

१९१ र्ज�ग�प्‍सं�र्जनुकु� व्य0�भा�षण� र्जनुसं�संदिद । प्रीय�ङ्‍क्त= य: सं संवाmष�� पर�%�सं पद� भावा=� ॥

१९२ धिर्मत्र=ष्वातिनु$कुरण�दतिप पस्थिण्ड� र्मण्डला= । वा 0�प्रीला�प; तिवाज्ञ=य; र्म%�तिनु$फलाप्रीद: ॥

Page 17: Thirukkural in Sanskrit

१९३ अतिवानु�ति�पर: सं;ऽयधिर्मति� स्प$� प्री��य�= । तिनुर0�कु�तिनु वा�क्य�तिनु ब्रा��= यस्�� तिवा(=ष�: ॥

१९४ %�नुर्म0�ग�ण�भ्य�� य� वा�क्य� संवा�त्र कुथ्य�= । नु�त्‍य� तिवारति%�� �त्‍‌�� नु�(य=� संद‌ग�ण�नुतिप ॥

१९५ ब्रा�य�र्तिनुDर0�कु� वा�क्य� र्म%�स्थ�नुग�� यदिद । �द� कुBर्ति�Dप्रीति�ष्ठ�भ्य��भावाग्मिन्� रति%�� अर्म� ॥

१९६ तिनुर0�कु�नु�� वा�क्य�नु�� प्रीय;क्त� य: प�नु: प�नु: । नु नुर: सं ति% र्मन्�व्य; ऋर्ज�ष� स्य�न्नार=ष्वायर्म ॥

१९७ अधर्म�संति%�� वा�क्य� र्म%�न्�: कु0यन्त्‍वातिप । अप्रीय;र्जकुवा�क्य�तिनु वार्ज�नु�य�तिनु �&रतिप ॥

१९८ र्म;क्ष�द्या�7र्मला�भा�0m र्म�र्म��संन्�= धिर्म0स्�� य= । अल्पला�भाकुर� वा�क्य� नु �= ब्रा�य�र्म�नु�तिषण: ॥

१९९ अतिवाद्या�रति%��: संन्�: �त्‍वाज्ञ�नुसंर्मग्मिन्वा��: । तिवास्र्म त्‍य�प्‍य0�तिवाध�र� वा�क्य� नु&वा प्रीय�ञ्जा�= ॥

२०० वा�च्य� �द=वा वा�क्य=ष� यल्ला�भार्जनुकु� वाची: । त्‍य�ज्य� �द=वा वा�क्य=ष� यल्ला�भारति%�� वाची: ॥

अधिधकु�र २१. दुष्कुर्म�भा�ति�

२०१ दुष्कुर्म�तिनुर�� ला;कु�: प�प=भ्य; नु ति% तिबम्यति�। संत्‍कुर्म�तिनुर�� संन्� प�प�तिvभ्यति� संवा�द�॥

२०२ दुष्कुर्म�ण� दु: खर्म=वा यस्र्म�दुत्‍पद्या�= ��:। वा­=रप्‍यधिधकु र्मत्‍वा� र्म=�व्य� दु$कुर्म�ण:॥

२०३ �द�त्‍र्मक्ष=र्मर्जनुकुर्म�7र्म� ज्ञ�नुर्म�च्य�=।दु: ख�नु�त्‍प�दब�द्धि]य�� स्वा�पर�धिधर्जनु=ष्वातिप॥

२०४ परदु: खप्रीद� कुर्म� प्रीर्म�द=नु�तिप नु स्र्मर=�। अन्य0� स्र्मर�;ऽस्य&वा धर्म� नु�(� तिवाशिचीन्�य=�॥

२०५ ' अ%� दरिरद्र्' इत्‍य�क्त्‍वा� नु कु� य��त्‍कुर्म� तिनुद्धिन्द�र्म। नु ची=� दरिरद्र् एवा स्य�� भा�तिवार्जन्र्मसं� संप्‍�सं�॥

२०६ ' स्वाकु �� दुष्कु �� स्वास्य भा�तिवादु:खप्रीद�यकुर्म'। इति� शिचीन्�य��ऽन्य=ष�� नु कु�य�� दुष्कु ति�: संद�॥

२०७ इ�र&: (त्र�त्तिभार्ज���� र्म�च्य=�=%�तिप र्जन्र्मतिनु। दुष्कुर्म�नु�र्म� (त्र�स्�� ब�ध�= भा�तिवार्जन्र्मसं�॥

Page 18: Thirukkural in Sanskrit

२०८ नुरच्छ�य� य0� �स्य प�द�भ्य�� सं% गच्छति�। प्रीति�र्जन्र्म �0� य�न्�� दुष्कु ति�ब��ध�= नुरर्म॥

२०९ तिवानु� दु: ख� संद� य; वा& सं�ख� भातिवा��धिर्मच्छति�। ईषदप्‍यत्र दुष्कुर्म� नु कु� य��� सं परस्य ��॥

२१० अधर्मmण प0� गच्छनु अन्य=भ्य; दुष्कु ति� नुर:। यदिद कुत्तिश्चन्ना कु� रु�= �� दु: ख� दूर�स्त्‍यर्ज=�॥

अधिधकु�र २२ . ला;कु;पकु�रिर��

२११ र्म=घे�नु� वाष���� तिनुत्‍य� तिकु सं�ह्यं� कु� वा��= र्जनु�:। र्म=घे��ल्य� र्म%�न्�;ऽतिप तिनुष्कु�र्मर्म�पकु� वा��=॥

२१२ ला;कु;पकु� �त्तिभार्तिवाD7� प्रीयत्‍नु�� संर्म�प�र्जिर्जD�र्म। संत्‍प�त्र= दsयर्म�नु� सं� प्रीय;र्जनुकुर� भावा=�॥

२१३ ला;कु;पकु�रिर��ख्य=नु धर्मmण भा�तिवा र्ज�वानु��। संत्‍कु�य�र्म�7र्म� नु�स्तिस्� स्वागm वा� भा��ला=ऽतिप वा�॥

२१४ ला;कुनु�र्म�पकु��� य: शि($�ची�रपर�यण:। सं र्ज�वाति� (र�र=ण र्म �प्री�य; नुर;ऽपर:॥

२१५ र्जलाप�ण��ट�कु= नु भावाग्मिन्� सं�खिखनु; र्जनु�:। ला;कु;पकु�रिरण; भा�ग्य� ला;कुसंEख्य� प्रीयच्छति�॥

२१६ फलाभा�रनु�; वा क्ष: प्री�र्मर्मध्य� ग�; य0�। ला;कु;पकु�र� तिवा7�ढयस्�0� स्य�दुपकु�रकु:॥

२१७ संवा�भा�ग&य�0� वा क्ष: रुग्ण�नु�र्मEषध�य�=। ला;कु;पकु�रिरण; तिवा7� �0� संवा�पकु�रकुर्म॥

२१८ ला;कु;पकु�रर्म�%�त्‍म्य� र्ज�नुन्�; ज्ञ�तिनुसं7र्म�: स्वास्य द�रिरद्र्यकु�ला=ऽतिप पर=ष�र्म�पकुवा��=॥

२१९ ला;कु;पकु�रिरशिची7स्य द�रिरद्र्यधिर्मदर्म�च्य�=। नु (क्नु;म्यधिधकु� द���� द�रुद्र्यय=ति� यन्र्म�र्म॥

२२० ला;कु;पकु�र�� द�रिरद्र्यर्म र्ज�य=�=ति� वाद=� यदिद। भाप्‍य�त्‍र्मतिवाक्रोय=ण&�� द�रिरद्र्यक्रोयण� वारर्म॥

अधिधकु�र २३. द�नुर्म

२२१ अर्थि0Dभ्य;ऽप=त्तिक्ष�� य7� दsय�= द�नुर्म�च्य�=। इ�र�त्तिण �� द�नु�तिनु स्वा�0�र्म�ला�तिनु कु= वालार्म॥

२२२ र्म;क्षला�भा� भावा=� कु�र्म� य�चीनु� नु ति% सं�र्म�र्म। नुरकु= ऽतिप संर्म�य��= द�नु� संवा��त्‍र्मनु� वारर्म॥

Page 19: Thirukkural in Sanskrit

२२३ ' अ%� दरिरद्र्; द=%�' ति� वा�क्यश्रवाणर्मन्�र�। र्म%कु� लाप्रीसं��=ष� दृश्य�= द�नु(�ला��॥

२२४ य�चीकुस्य र्म�ख� द�नु�� प्रीसंन्ना� नु भावा=� यदिद। द�� त्‍वार्मतिप य�ञ्ची=वा र्ज�य�= दु: खद� संद�॥

२२५ अवा�रयनु क्ष�घे� भा;ज्य&यyग� �त्‍सं%नुक्षर्म:। ��र्म�प�कु� वा��;ऽन्ना�द्या& ग %स्थ�नु�धिधकु; र्म�: ॥

२२६ धनु� क्ष�घे� यद���स्य वा�रय=�, भा�तिवार्जन्र्मसं�। �द�त्‍र्मफला ला�भा�य स्थिस्थर� र्म�लाधनु� भावा=�॥

२२७ भा�क्तवान्�� सं%�न्य=नु लाब्धं� वास्�� तिवाभाज्य ��। क्ष�ण्ण�र्म�ऽय� र्म%�र;ग; दूरधिन्नात्‍य� तिवार्म�स्थिञ्ची�॥

२२८ अभा�क्त� स्वा=नु ची�न्य=भ्य;ऽप्‍यद7� यस्य वा& धनुर्म। क्ष�य�= तिकु नु र्ज�नु�ति� सं संEख्य� द�नुर्म�लाकुर्म? ॥

२२९ अदत्‍वा&वा पर=भ्य; यद‌भा�ज्य�= स्वा�र्जिर्जD�� धनुर्म। दरिरद्र्य�न्र्मरण�ञ्ची स्य� द%; कु$�र� ��: ॥

२३० नु�स्तिस्� र्म त्‍य�संर्म� दु:खर्म0�प्‍यर्थि0Dत्तिभार�स्तिप्‍सं�र्म। �=भ्य; द���र्म(क्तस्य र्म त्‍य�र=वा वार; र्म�: ॥

अधिधकु�र २४. कुBर्ति�D:

२३१ अर्थि0Dभ्य; वा�स्थिञ्छ�� दत्त्वा� कुBत्‍य�� सं% वासं=न्नार:। नुरस्य र्जन्र्मसं�फल्य� नु�स्तिस्� कुBर्ति�D तिवानु� भा�तिवा॥

२३२ य�चीकु= भ्य; द�रिरद्र्य=भ्य: स्वाल्प� वा�तिप प्रीयच्छ�:। कुBर्ति�Dर=वा संद� संद्धिद्भग«�� भावाति� (�श्‌वा��॥

२३३ बहुकु�लार्मत्तिभाव्य�प्‍य ति�ष्ठन्�~ कुBर्ति�Dर्मन्�र�। ला;कु= तिनुरुपर्म� तिनुत्‍यर्म=कु� वास्�� नु तिवाद्या�=॥

२३४ प शि0व्य�: स्थिस्थति�पय�न्��� कुBर्ति�D य; लाभा�= नुर: स्वाग�ला;कु;ऽतिप �� स्�Eति� नु �� ज्ञ�नुसंर्मग्मिन्वा��नु॥

२३५ स्थिस्थरकुBत्‍य�� ची र्मरण� य(: कु�य=नु र्ज�वानुर्म। र्म%��� ज्ञ�तिनुनु�र्म=वा लाभ्य� स्य�� नु�परस्य ��॥

२३६ यदs$� र्म�नु�ष� र्जन्र्म कुBत्‍य�� र्जनुनुर्म�7र्मर्म। अन्य0� र्म गर्जन्र्म&वा श्‌ला�घ्य�= र्मत्‍य�र्जन्र्मनु: ॥

२३७ अ(क्त; र्ज�तिवा��� कुBत्‍य�� नु v=$ ‌य�त्‍र्म�नुर्म�त्‍र्मनु�। तिकुन्त्‍वा�त्‍र्मतिनुन्दकु� v=धि$ किंकुD भावा=दत्र कु�रणर्म॥

Page 20: Thirukkural in Sanskrit

२३८ अनुवा�प्‍य य(; ला;कु= य= ति% र्ज�वाग्मिन्� र्म�नुवा�:। तिनुद्धिन्द�� र्ज�वानु� �=ष�धिर्मति� संद्धिद्भ: प्रीकुBत्‍य��=॥

२३९ य(सं� �� तिवा%�नुस्य कु�य� य� तिबभा य�न्र्म%�। तिनुदु�$ संस्यसंम्पत्ति7तिवा%�नु� सं� भावा=द ध�वार्म॥

२४० अपवा�द=नु रति%�; य; र्ज�वाति� सं र्ज�वाति�। र्ज�वान्नाप्‍यपवा�द=नु र्म �प्री�य; ति% गण्य�=॥

अधिधकु�र २५. दय�

२४१ दय�रूप� धनु� संवा�धनु�दु7र्म र्म�च्य�=। इ�र�त्तिण धनु�नु�% संग्मिन्� नु�चीर्जनु=ष्वातिप॥

२४२ संन्र्म�गmण पर�र्म श्‌य भातिवा�व्य� दय�वा��। संवा�(�स्त्र पर�र्म(mदय&कु� सं�ह्यं�कु�रिरण�॥

२४३ अन्धुकु�रर्मय� ध;र� नुरकु� नु भार्जग्मिन्� �=। य= वा& दय�द्र्हृदय� वा��न्�= संवा�र्जन्��ष� ॥

२४४ रक्षण�� संवा�र्जन्��नु�� दय�य�श्च प्रीद(�नु��। नुर; नु लाभा�= नु�नु� दुष्कुर्म� नुरकुप्रीदर्म॥

२४५ दय�द्र्�हृदय; भा�त्‍वा� दु: ख� नु�प्न;ति� भा��ला=। तिनुद(�नु� भावा=दत्र ला;कु;ऽय� प्री�त्तिणसंङ्‍कु� ला:॥

२४६ र्जनु�: प्री�त्तिणदय�%�नु�: प्री�त्तिणनु; किं%Dसंयग्मिन्� य=। धर्म�त्‍य�ग�ग�� र्जन्र्मदु: ख� नु�द्या�तिप �&: स्र्म �र्म॥

२४७ तिवा7%�नु; नु लाभा�= इ%ला;कु= य0� सं�खर्म। परला;कु= नु लाभा�= दय�(�‌न्य: सं�ख� �0�॥

२४८ संत्‍कुर्म�ण� दरिरद्र्;ऽतिप कुद�शिची]तिनुकु: सं�ख�। तिनुद�यस्य कु� �: संEख्य� नु कुद�तिप सं वाध��=॥

२४९ ज्ञ�नु(�न्य; य0� (�स्त्र�7त्त्वा�0m नु&वा तिवान्दति�।तिनुद�य: स्वाकु ��]र्म��70� नु लाभा�= फलार्म॥

२५० यद� कुरुणय� %�नु; किं%Dसंय=द‌दुब�लार्म �द�। स्वास्र्म�vला�यसं�र्मग्र= शिचीन्�य=� स्वाभायस्थिस्थति�र्म॥

अधिधकु�र २६. र्म�¹संवार्ज�नुर्म

२५१ प;षण�0m स्वाद=%स्य कु त्‍वा� य: प्री�त्तिणकिं%Dसंनुर्म।�न्र्म��संभाक्षणपर: सं दय�वा�नु कु0� भावा=�॥

२५२ धनुस्य�रक्षण�न्र्म�त्‍य� तिनुध�नु; र्ज�य�= य0�। �0� र्म��सं(नुपर; दय�%�नु: प्रीकुBत्‍य��=॥

Page 21: Thirukkural in Sanskrit

२५३ प्री�त्तिणर्म��संरसं�स्वा�द तिनुर्मग्नुस्य ति% र्म�नुसंर्म। घे��कुस्य�7श्स्त्रस्य शिची7वाधिन्नाद�य� भावा=�॥

२५४ अकिं%Dसं&वा दय� प्री;क्त� किं%Dसं=यर्मदय� र्म��। प्री�त्तिणभा��सं�(नु� ला;कु= प�पर्म�ख्य�य�=॥

२५५ र्म��सं%�र;त्तिभावा ]श्‌ची=� संद=%� प्री�त्तिणनु�धिर्म%। दुला�भा� स्थिस्थति�र=वा स्य�� नुरकुश्‌ची�तिप र्ज�य�=॥

२५६ र्म��सं�0m नु भावा=� प्री�त्तिण किं%Dसं� ची=दिद% भा�रिर(:। धनु�0m नु&वा वा�mरनु र्म��संतिवाक्रोधियण; नुर�:॥

२५७ र्म��सं�� नु भाक्षय=� प्री�ज्ञ:, तिक्रोयर्म�ण= तिवार्म(�नु=। व्रण; ति% प्री�त्तिणनु�� र्म��संधिर्मति� ज्ञ�नु� भावा=� य�:॥

२५८ तिनुदु�$ज्ञ�नु संम्पन्ना�म्बिस्त्रद;षण तिवावार्जिर्जD��:। (र�र� प्री�णरति%�� (वा� र्मत्‍वा� नु भा�ञ्जा�=॥

२५९ नु�नु�य�गतिवाध�नु=नु र्ज�यर्म�नु�� फला�दतिप।र्म��सं�%�रपरिरत्‍य�ग�च्छ्र=प: फलार्मवा�प्‍य�=॥

२६० प्री�त्तिणकिं%Dसं� तिवारति%�� तिवार्म�ख� र्म��संभाक्षण=। संवाm द=वा� नुर�श्‌ची&वा तिवानुर्मग्मिन्� नुर;7र्मर्म॥

अधिधकु�र २७. �प

२६१ उपवा�सं�दिददु: ख�नु�� सं%नु� र्ज�वासंन्7=:।दु: ख�नु�त्‍प�दनु� ची=ति� �प;लाक्षणर्म�च्य�=॥

२६२ र्जन्र्म�न्�र�प;भ्य�सं (�शिलानु; र्मनु�र्जस्य ��।�प: स्य�दत्र तिनुर्तिवाDघ्नु� तिवापर��= वा 0�श्रर्म:॥

२६३ आ%�र�दिदप्रीद�नु=नु प्री(स्��नु�� �पस्तिस्वानु�र्म।ग %स्थ�: सं�ह्यंधिर्मच्छन्�; तिनुवा 7�स्�पसं: तिकुर्म�॥

२६४ सं�ध�नु�� संङ्‍ग्र%= दु$र्जनु�नु�� तिनुग्र%=‌तिप ची।(शिक्त: स्र्मरणर्म�त्र=ण र्म%��� स्य�7प;बला��॥

२६५ �0&वा�भा�स्तिप्‍सं�� संवाm प्रीयत्‍नु�द्भ�र्जन्र्मसं�। लाभ्य�= ति% ग %स्थ=नु �प: कु���धिर्म% क्षणर्म॥

२६६ तिक्रोय�= य&स्�प: कुर्म� कु �कु त्‍य�स्� एवा ति%। आ(�प�(वा(� %न्� स्थिक्लाश्‌यन्� इ�र= र्जनु�:॥

२६७ असंकु vधि­संन्�प्‍�� सं�वाणm सं�ष्ठ� र�र्ज�=।�प: क्ला=शि(�कु�यस्य ज्ञ�नु� संम्यकु प्रीकु�(�=॥

Page 22: Thirukkural in Sanskrit

२६८ पश्यन्�र्म�त्‍र्मनु�ऽऽत्‍र्म�नु� �पस्यन्�� द्धिर्ज�=द्धिन्द्र्यर्म। संवाm नुर� नुर्मस्यग्मिन्� बहुर्म�नुप�रस्संरर्म॥

२६९ (�प=ऽप्‍यनु�ग्र%= ची&वा (शिक्तर्मन्�स्�पस्तिस्वानु:कु�लाप�(तिवातिनुर्म��क्त�: प्री�प्न�वाग्मिन्� पर�� गति�र्म॥

२७० ब%वास्�पसं� %�नु�:, तिवारला�स्�� �पस्तिस्वानु:। धतिनुकु�स्�=नु तिवारला� इ�र= ब%वा;ऽभावानु॥

अधिधकु�र २८. दुर�ची�र:

२७१ वाञ्चीकुस्य दुर�ची�र� �च्छर�रग��न्यतिप। पञ्ची भा���तिनु दृ$वा&वा र्मन्दर्मन्�%�संग्मिन्� ति%॥

२७२ अकु�य�धिर्मति� र्मत्‍वा�तिप कु� वा��: प�नुर=वा ��। आकु�(=नु=वा र्म%�� �प;वा=ष=ण किंकुD फलार्म?॥

२७३ र्मनुसं; तिनुग्र%� ति%त्‍वा� र्म�तिनुवा=षस्य वा��नुर्म। वा�आघ्राचीर्म�वा 7; घे=नु�: संस्य� चीरति� ची=�, �0�॥

२७४ �प;वा=षतिनुला�नु=नु परद�रपरिरग्र%:। ग�ल्र्मला�नुतिनुष�द=नु पत्तिक्षग्र%णवाद्भवा=�॥

२७५ ' अ%� तिवा�क्त' इत्‍य�त्‍क्वा� दुश्चय�� य; तिनुष=वा�=।' किंकुD कु �� किंकुD कु �� %=' ति� फलाकु�ला= सं खिखद्या�=॥

२७६ र्मनु;वा&र�ग्यर्मप्री�प्‍य तिवारक्त इवा य; नुर:। वा���= कुपट�ची�र: कुदिठोनु; नु�स्तिस्� �त्‍संर्म:॥

२७७ बति%ग��ञ्जा�संर्म�कु�र�: ब%वा; रक्तवा�संसं:। अज्ञ�नु र्मन्�र=�=ष�� ग�ञा�ग्र= श्‌य�र्म�� य0�॥

२७८ दु$शिची7�स्�पस्थिस्सं]� इवा स्नु�नु=नु कु= वालार्म। कुपट�ची�रसंञ्छन्ना� वाञ्चीकु�: संग्मिन्� भा�रिर(:॥

२७९ कु�दिठोन्यर्म�द�वा= ब�णवा�णर;: कुर्म�ण� ग्र0�। र्म�नु�वातिप �0� ज्ञ=य� नु वा=षस्�त्र कु�रणर्म॥

२८० ला;कुदूष्य= दुर�ची�रस्त्‍यज्य�=ची=� �पस्तिस्वात्तिभा:। कु� �; वा� र्म�ण्डनु� �=ष�� र्जट�भा�र=ण वा� तिकुर्म�॥

अधिधकु�र २९. चीEय�तिनुष=ध:

२८१ पर&रतिनुद्धिन्द�; ला;कु= य; वा& र्ज�तिवा��धिर्मच्छति�। तिवानु� वास्त्‍वाप%�र=च्छ�� �=नु रक्ष्य� संद� र्मनु:॥

२८२ तिनुतिष]स्र्मरण=नु�तिप द;ष: स्य�दिदति� कुथ्य�=। अज्ञ�त्‍वा&वा�प%��व्यधिर्मति� त्‍य�ज्य� र्मति�स्��:॥

Page 23: Thirukkural in Sanskrit

२८३ चीEय�दुप�र्जिर्जD�� तिवा7� प्रीवा ]धिर्मवा पश्‌य��र्म। भा�त्‍वा� न्य�य�र्जिर्जD�&र्तिवाD7&स्सं% पश्च�तिvनुश्‌यति�॥

२८४ चीEयmण परवास्��नु�� प्री� [ त्‍य� र्ज��; र्मनु;र0:। पश्च�त्‍कुर्मmपर�प�कु= दद्या�� दु: ख� ति% (�श्व�र्म॥

२८५ चीEय�र्म�चीरिर��� य�क्तकु�ला� यस्�� प[र��क्ष�=। संवा� भा��दय�य�� सं स्नु=%य�क्त; नु र्ज�य�=॥

२८६ ग्र= परद्र्व्यचीEयmष� लाम्पट�: संग्मिन्� र्म�नुवा�:। व्यय�कु त्‍य धिर्म�� तिवा7� र्ज�वाग्मिन्� नु ति% �= सं�खर्म॥

२८७ आत्‍र्म�नु�त्‍र्म तिवावा=कु�दE संर्म0��नु�� र्मनु�तिषण�र्म। चीEय� कु�रणर्मज्ञ�नु� र्ज�य�= नु कुद�चीनु॥

२८८ कु ��त्‍वातिवाची�रण�� हृदय= यति�धर्म�वा�। अभ्यस्� चीEय� तिवाद्या�नु�� शिची7= स्य�vञ्चीनु� स्थिस्थर�॥

२८९ य= चीEय�र्म�त्र� र्ज�नुग्मिन्� धर्म��न्ना�तिप तिवादग्मिन्� य=। अकु त्‍यर्मधिधकु� कु त्‍वा� संद्या; नुश्‌यग्मिन्� �= ध्रु�वार्म॥

२९० र्ज�वानु� स्प$र्म�कु त्‍य� ची;र�ण�धिर्म% दुला�भार्म। चीEय�कुर्म�तिवा%�नु�नु�� स्वागmऽतिप सं�लाभा�य�=॥

अधिधकु�र ३०. संत्‍यवाचीनुर्म

२९१ वाचीनु=नु प्रीय�क्त= नु कुस्यशिची� र्म�त्रय�ऽतिप ची=�।दु: ख�नु�त्‍प�दनु� ला;कु= संत्‍यलाक्षणर्म�च्य�=॥

२९२ असंत्‍य वाचीनु� ची�तिप यदिद स्य�� प्री�त्तिणनु�धिर्म%। अतिनुद्धिन्द�;पकु�र�य �� संत्‍यवाचीनु� र्म�र्म॥

२९३ असंत्‍यधिर्मति� र्मत्‍वा�तिप कु0यन्नानु �� वाची:। पश्च�7प्‍�र्मनु� भा�त्‍वा� ��; दु: ख� सं तिवान्दति�॥

२९४ संत्‍यर्म�गmण गच्छन्�� �0� हृदयप�वा�कुर्म। कु त्‍वा� र्मनुशिसं संवाmऽतिप प्री(�संग्मिन्� नुर;7र्म�:॥

२९५ र्मनु;वा�क्संर्मभा�वा=नु संत्‍यवा�दs नुर; भा�तिवा। �प;द�नुग�ण�र्ढ्य=भ्य; नुर=भ्य;प्‍य�7र्म: स्र्म �:॥

२९६ नु संत्‍यवाचीनु�दन्यतिvद्या�= कुBर्ति�Dवाध�कुर्म। कु�यक्ला=(� तिवानु� वाक्त� स्�� स्वाग�र्मतिप यच्छति�॥

२९७ अनु �� वा�क्य र्म�त्‍सं ज्य र्ज�वाद्भभा��तिवा र्म�नुवा&:। संर्म=ष�र्मन्यधर्म�ण�� त्‍य�ग;ऽतिप तिकुला संम्र्म�:॥

Page 24: Thirukkural in Sanskrit

२९८ ब�ह्यंद=%स्य सं�(�द्धि]: संशिलाला= स्नु�नु�; य0�। अन्�हृ�दयसं�(�द्धि]स्�0� स्य�� संत्‍यभा�षण��॥

२९९ ला;कु�न्धुकु�र� नु�द��� दsप�नु�� नु ति% दsप��। हृ7र्म;नु�(कु� संत्‍यवाचीनु� दsप उच्य�=॥

३०० संवा� (�स्त्रपर�र्म(��दिददर्म=कु� सं�तिनुत्तिश्च�र्म। य� संत्‍यवाचीनु�दन्य; धर्म� नु�स्तिस्� र्म%��ला=॥

अधिधकु�र ३१. क्रो;धतिवार्जय:

३०१ अ(क्त= कु;परति%�: द्धिर्ज�क्रो;ध इ��य��=। (क्त= क्रो;ध� र्जय�� वा� र्म� वा� सं तिवाषय: पर: ॥

३०२ (क्त= ष� कु;पकुरण�� दण्डदु:खधिर्म%�श्‌नु��=। अ(क्त= कु� तिप�; तिनुन्द�� प�प� ची लाभा�= vयर्म॥

३०३ तिवास्र्म त्‍य वार्ति�D�व्य� �� संवा�त्र क्रो;धर्मन्�र�। क्रो;ध�द्भवाग्मिन्� दु: ख�नु�� परिरण�र्म�स्त्‍वानु=कुध�॥

३०४ र्म�ख= तिवाकुसं� र्मनुशिसं ��धिं$D क्रो;ध; तिवानु�(य=�। �स्र्म�� क्रो;धसंर्म: (त्र�: कु; न्वास्तिस्� भा�तिवा द=ति%नु�र्म? ॥

३०५ य आत्‍र्मरक्षण= व्यग्र: सं कु;प� परिरवार्ज�य=�। अन्य0� (त्र� भा��;ऽसंE नु�(य=� कु;प(�शिलानुर्म॥

३०६ आश्रय� नु�(य=vधि­: कु;प�खिग्नु स्वा�त्तिश्र�&: सं%। ज्ञ�नु;पद=$नु दूरस्थ�नु द%=न्नाEकु�संर्म�नु ग�रूनु॥

३०७ वास्��नु� कु;परूप=ण स्वाप्रीभा�वा प्रीकु�(कु:। र्म%~ ��डय�= %स्� इवा नु नु� प्रीब�ध्य�=॥

३०८ चीण्डज्वा�ला�संर्म=��खिग्नुद�%=नु संदृ(~ व्य0�र्म। कु� वा�त्‍यतिप नुर= क्रो;ध; नु कु�य� यदिद (क्य�=॥

३०९ क्रो;ध� यस्�� र्म%�प्री�ज्ञ; र्मनुसं: सं�तिनुध�पय=�।वा�स्थिञ्छ��: संम्पद: संवा��: संद्या एवा�प्न�वाग्मिन्� �र्म॥

३१० नुर�: क्रो;धवा(� प्री�प्‍�� र्म �प्री�य� भावाग्मिन्� ति%। द्धिर्ज�क्रो;ध� नुर�: संवाm र्मन्यन्�= य;तिगत्तिभा: संर्म�:॥

अधिधकु�र ३२. अपकु�रत्‍य�ग

३११ य(: पद= र्म%�भा�ग्य= प्री�प्‍�=ऽतिप परकिं%Dसंय�। अपकु�रर्मकिं�D त्‍यक्त्‍वा� लाक्ष्य= र्ज�वाग्मिन्� सं�धवा:॥

३१२ तिवार;ध�दपकु���श्‌ची प्री�प्‍�=ऽतिप संर्मय�न्�र=। अपकु�रर्मकु त्‍वा&वा लाक्ष्य= ति�ष्ठग्मिन्� सं�धवा:॥

Page 25: Thirukkural in Sanskrit

३१३ कु�रण=नु तिवानु� द्र्;%� कु� वा���र्मतिप द=ति%नु�र्म। अपकु�र; नु कु��व्य;नु; ची=� दु: ख� सं तिवान्दति�॥

३१४ उपकु त्‍य�तिप श्त्र�ण� र्म�पकु�र�पकु�रय;:।तिवास्र्म ति�: सं�ध�त्तिभाद�7� दण्डनु� स्य�तिvर;धिधष�॥

३१५ परदु: ख� स्वादु: ख=नु संर्म� र्मत्‍वा�तिप �; र्जनु:। पर�न्ना त्र�य�= �स्य �त्‍वाज्ञ�नु=नु किंकुD फलार्म?॥

३१६ ' अनु=नु कुर्म�ण� दु: ख� प्री�त्तिणनु�� भातिवा�� ध्रु�वार्म'। इति� तिनुध��रिर��� कु�य��� संवा�द� तिवार�; भावा=�॥

३१७ संवा�त्र संवा�द� तिकुस्थिञ्चीदतिप दु:खप्रीद�यकुर्म। ब�द्धि]प�वाm नु कु��व्य� सं धर्म�: परर्म; र्म�:॥

३१८ ' र्मर्म=द� दु:खर्जनुकुधिर्म' ति� ज्ञ�त्‍वा�तिप ��दृ(र्म। प्री�त्तिणनु�धिर्म�र=ष�� ची कु� �; वा� कु� वा��= र्जनु�:? ॥

३१९ अपकु�र�नु य: कुर;ति� प�वा��ह्णे= परद=ति%नु�र्म। अपर�ह्णे= �� दु: ख�तिनु स्वा� एवा भार्जग्मिन्� �र्म॥

३२० पर�पकु�र; नु; कु�य�: तिनुदु�: ख� वास्��धिर्मच्छ��।परदु: खकुर� एवा दु: खवान्�; भावाग्मिन्� ति%॥

अधिधकु�र ३३. अवाध

३२१ प्री�त्तिणनु�र्मवाध=नु&वा संवा�प�ण्यफला� भावा=�। %नुनु�त्‍प्री�त्तिणवाग��ण�� संवा� प�पफला� भावा=�॥

३२२ लाब्धं� तिवाभाज्य भा�क्त्‍वा� �� यत्‍प्री�त्तिणपरिररक्षणर्म। (�स्त्रकु�र;क्त धर्मmष� प्री(स्�धिर्मदर्म�य��=॥

३२३ आद्या; तिनुरुपर्म; धर्म�: प्री�त्तिणनु�र्मवाध; र्म�: । तिवार्म $= संत्‍यकु0नु� तिv��य� स्थ�नुर्म%�ति�॥

३२४ अकु त्‍वा� प्री�त्तिणनु�� %त्‍य�� लाक्ष्यर्म�गm प्रीवा��नुर्म।र्म;क्ष�दिदला;कुर्जनुकु: संन्र्म�ग� इति� र्मन्य�=॥

३२५ अवाध�ख्य� वार� धर्मm य: संद� परिररक्षति�। सं�सं�रभा�त्‍य� संन्न्य�सं भा�द्धिर्जनु;ऽप्‍य�7र्म; ति% सं:॥

३२६ अवाध�ख्य= वार= धर्मm तिवाद्यार्म�नुस्य (�श्‌वा�र्म। र्ज�तिवा�=ऽग्रय= कु ��न्�;ऽतिप नु तिवा(=� प्री�णभाक्षकु:॥

३२७ आत्‍र्म�नु; र्मरण� वा�तिप र्ज�य��� प्री�त्तिणर्म�लाकुर्म। नु कु�य�� प्री�त्तिणनु�� %त्‍य� स्वा�त्‍र्मरक्षणधिर्मच्छ��॥

Page 26: Thirukkural in Sanskrit

३२८ र्ज�वानु�� %त्‍यय� श्र=ष्ठ� भा�ग्य� कु�र्म� भावा=द भा¼(र्म। वाधर्म�लाग��� भा�ग्य� संन्�: पश्‌यग्मिन्� ग�र्ति%D�र्म॥

३२९ वाधद;ष� तिवार्ज�नुन्�: संन्�; %त्‍य�कु�रनु र्जनु�नु। कु� ला�नु�नुतिप चीण्ड�लासंर्म�नु पश्‌यग्मिन्� कुर्म�ण�॥

३३० रुग्ण�नु दरिरद्र्�नु (�स्त्रज्ञ�: पश्‌यन्�; नु�वार्ज�वानु�नु।" इर्म= र्जन्र्म�न्�र= र्जघ्नु�: प्री�ण�" तिनुत्‍य=वा र्ज�नु�=॥

अधिधकु�र ३४. अतिनुत्‍य��

३३१ अतिनुत्‍य=ष� पद�0mष� तिनुत्‍य��य� तिनुरूपण��। र्मन्दब�द्धि]य�दिद भावा=� तिनुद्धिन्द�� �स्य र्ज�तिवा�र्म॥

३३२ आय�ग्मिन्� संम्पद; ला;कु� इवा नु�टकुर्मद्धिन्दरर्म। तिनुय��ग्मिन्� संम्पद; ला;कु� इवा�न्�= नु�टकु�लाय��॥

३३३ अस्थिस्थर� संवा�द� भा�ग्य� �द्भ�ग्य� यदिद लाभ्य�=। संद्यास्�=नु स्थिस्थर� धर्म��: कु��व्य� र्म;क्षधिर्मच्छ��॥

३३४ कु प�णसंदृ(; भा�त्‍वा� दिदवासं: �त्त्वातिवा7र्म�नु। तिवा(स्य क्रोर्म(: कु�ला= क्ष�णप्रीण�ण कुर;त्‍य%;॥

३३५ ऊध्वा�श्व�सं: स्वालास्थिज्जा­: र्म त्‍य�ब�ध�य��; यद�। नु भावा=त्त्वारय� प�वाm र्म;क्ष�0m धर्म�र्म�चीर=�॥

३३६ आसं�त्‍प�वा�दिदनु= कुत्तिश्वदद्या सं;‌ऽय� र्म �;ऽभावा�। इत्‍यस्थिस्थरत्‍वार्म�%�त्‍म्य पर��� ला;कुर्ज�तिवा�र्म॥

३३७ क्षत्तिणकु� र्ज�वानु� र्म�ढ� नु स्र्मरग्मिन्� कुद�चीनु। शिचीन्�यग्मिन्� पर� नु�नु� कु;दिट(; तिवाषय�नु वा 0�॥

३३८ तिvर्ज= ची�ण्ड� परिरत्‍यज्य व्य;र्मर्म�गm ग�= संति�। तिvर्जस्य�ण्ड=नु संम्बन्धु; य: सं स्य�ज्जा�वाद=%य;:॥

३३९ र्ज�वास्य र्मरण� ला;कु= तिनुद्र्य� संदृ(� भावा=�। पश्‌ची�� प्रीब;ध ��ल्य� स्य�� र्ज�वास्य, र्जनुनु� प�नु:॥

३४० र;ग�ध�नु(र�रस्य कु;ण= र्ज�वा: स्थिस्थ�;ऽधिधप&:। व्य�धिधत्तिभार्ति%Dशिसं�;ऽद्या�तिप किंकुD नु ला=भा= स्थिस्थर� ग %र्म?॥

अधिधकु�र ३५. संन्न्य�सं:

Page 27: Thirukkural in Sanskrit

३४१ आसंसिंक्तD कु� रु�= नु&वा यस्तिस्र्मनु यस्तिस्र्मश्व वास्��तिनु।�स्र्म�7स्र्म�vस्��नु: सं नु दु: ख� लाभा�= नुर:॥

३४२ यदsच्छशिसं सं�ख� वास्��� संत्‍स्वा=वा वाहुवास्��ष�। र्जति% ��तिनु र्म%त्‍संEख्य� �वा �=नु भावा=दतिप॥

३४३ आदE पञ्ची=द्धिन्द्र्यग्र�ह्यं�तिvषय�तिvर�; भावा=�। पश्च�त्‍संवा�पद�0mष� त्‍य�गब�द्धि]वा�र� र्म��॥

३४४ संवा�संङ्गपरिरत्‍य�ग�� सं�लाभा� वाध��= �प:। बन्धुनु�द्या;ग तिवा¤$स्त्‍वाज्ञ�नुवा(ग; भावा=�॥

३४५ सं�सं�र�न्र्म�शिक्तकु�र्मस्य द=%; भावाति� भा�रद:। �0� संत्‍यन्यद=%=नु कु� �: संम्बन्धुकुल्पनुर्म॥

३४६ र्म=र्म=दर्म%र्म=वा=ति� नु�नु�ज्ञ�नु तिवावार्जिर्जD��:। प्री�प्न�वाग्मिन्� र्मह्त्‍स्थ�नु� द=वानुर्मतिप दुला�भार्म॥

३४७ र्मर्मकु�र%�कु ति�भ्य�� तिवार्म�क्त; य; नु र्ज�य�=।दु: ख�न्यतिप नु र्म�ञ्चीग्मिन्� संवा�द� �� नुर�धर्मर्म॥

३४८ उ7र्म: सं ति% म्न्�व्य: संवाm त्‍य�र्जति� य: क्षण=। अज्ञ�नुवा(र्म�पन्ना� भावाग्मिन्� र्मनु�र्ज�: पर=॥

३४९ तिvतिवाध= बन्धुनु= य��= र्जन्र्मदु: ख� तिवार्म�च्य�=। अन्य0� र्जन्र्मर्मरण प्रीवा�%स्त्‍वानुवास्थिस्थ�:॥

३५० संवा�बन्धुतिवातिनुर्म��क्त= %रE बध्नु�ति� य; र्मनु:। संवा�स्र्म�द बन्धुनु�र्म�शिक्त: स्वा�स्�स्य भातिवाष्यति�॥

अधिधकु�र ३६. �त्‍वाज्ञ�नु

३५१ असंत्‍य� संत्‍यधिर्मत्‍य=वा पश्‌यद्धिद्भ¤�र्मर्म�ला�:। प्री�प्‍य�= र्जन्र्म ची�ज्ञ�नु�� गर्ति%D�� दु:खद�यकुर्म॥

३५२ अतिवाद्या�� संर्मति�क्रोम्य �त्त्वाज्ञ�नु तिनुष=वाण��।र्जन्र्मदु: खर्मलाब्ध्वा&वा प्री�प्‍य�= ब्राह्मण: पदर्म॥

३५३ असं�(यर्मध�त्‍य�� स्�त्त्वाज्ञ�नु र्म�प=य�ष�र्म। भा�ला;कु�दतिप दूरस्थर्मत्‍कु= स्य�ह्ब्राह्मण: पदर्म॥

३५४ इद्धिन्द्र्य�ण�द्धिन्द्र्य�0mभ्य: तिनुयम्य र्मनुसं; वा(=। स्थ�पनु=नु�तिप किंकुD कु�यm �त्त्वाज्ञ�नु� नु ची=द्भवा=�॥

Page 28: Thirukkural in Sanskrit

३५५ �=ष� �=ष� पद�0mष� पद�0��न्�र तिवा¤र्मर्म। तिवा%�य �त्त्वा�; ज्ञ�नु� �त्त्वाज्ञ�नुधिर्म��य��=॥

३५६ अध्य=�व्य� ग�रुर्म�ख�दध�त्‍य बहुध� बहु। �त्त्वा�0�ज्ञ�नु संम्पन्ना� य�ग्मिन्� र्म;क्षप0� स्थिस्थरर्म॥

३५७ श्र���0�स्य पर�र्म(��� �त्त्वार्म�घे� तिवार्ज�नु�:। र्जन्र्म�स्य प�नुरस्��ति� नु र्मन्�व्य� कुद�चीनु॥

३५८ र्जन्र्मब�ध�कुर�ज्ञ�नु र्म�क्तय= र्म�शिक्तदस्य ��। ब्राह्मण; द(�नु� य7� �त्त्वाज्ञ�नु� �दुच्य�=॥

३५९ ज्ञ�त्‍वा� ब्राह्म र्जग]=��� य�र्म�नुस्य र्म�क्तय=। र्जन्र्मर्म त्‍य�र्मय� दु: ख� नु र्ज�य=� कुद�चीनु॥

३६० कु�र्म: क्रो;धस्�0�ऽज्ञ�नुधिर्मति� द;ष�स्त्रय; हृदिद। नु�म्नु�तिप नु भावा=य�श्व=द्भवादु: ख� तिवानुश्यति�॥

अधिधकु�र ३७. तिनुर�(�

३६१ अनु�स्य��� प्रीवा 7स्य संवा�द� संवा�र्जन्��ष�। सं�सं�रर्मय दु: खस्य ब�र्जर्म�(=त्‍य�दsय��=॥

३६२ लाभ्य��� र्जन्र्मर�ति%त्‍य� लाब्धंव्य� तिकुस्थिञ्चीदस्तिस्� ची=�। �दतिप प्री�प्‍य�= संवा� वास्��नु&र�श्य ब�द्धि]�:॥

३६३ तिनुर�(�संदृ(� श्र=ष्ठ� तिवा7� नु�त्ति¿ र्जग7ला=। ला;कु�न्�र=ऽतिप �7�ल्य� वास्�� लाब्धं�� नु (क्र्य�=॥

३६४ आ(�तिवारति%��वास्थ� र्म;क्ष इत्‍य�च्य�= ब�ध&:। अवास्थ� सं�तिप �त्त्वास्य ब्राह्मण; भार्जनु�द्भवा=�॥

३६५ �= र्जन्र्मरति%�� ज्ञ=य� य= तिनुर�(�स्�� संवा��:। आ(�य���नु�� तिनु: (=ष� बन्धुर्म�शिक्तनु� र्ज�य�=॥

३६६ आ(� संर्मयर्म�लाक्ष्य प��य=� र्जन्र्मबन्धुनु=। तिनुर�(�रक्षण� �स्र्म�च्छ्र=ष्ठ; धर्म�: प्रीग�य�=॥

३६७ संवा�(�तिवार्जय= प्री�प्‍‌�= कु�य(;षण र्मन्�र�। लाभ्य�= र्जन्र्मर�ति%त्‍य� संवा� धर्म�: कु �; भावा=�॥

३६८ तिनुर�(�नु�� कु� �; दु:खर्म, आ(�प�(वा(�त्‍र्मनु�र्म। उपय��परिर दु: ख�तिनु संर्मय�ग्मिन्� तिनुरगmलार्म॥

Page 29: Thirukkural in Sanskrit

३६९ दु: ख=ष� परर्म� दु:खर्म�(�दु: ख� तिवार्म�ञ्ची�:। नु पर� ब्राह्मण; ला;कु= , सं�खर्मत्र�तिप (�श्व�र्म॥

३७० संद� दवा�यसं�र्म�(�� य; वा& र्जयति� संवा�द�। तिनुर्तिवाDकु�र�� �0� तिनुत्‍य� र्म�सिंक्तD संद्या: सं तिवान्दति�॥

अधिधकु�र ३८. तिवाधिध:

३७१ अ0��र्ज�नु= प्रीयत्‍नु: स्य�द0�प्री�पकुकुर्म�ण�। आलास्य� र्ज�य�= �स्तिस्र्मन्ना0� नु�(कुकुर्म�ण�॥

३७२ तिवादुष;‌ऽतिप भावा=न्र्मEर्ढ्य� अ0�नु�(कुकुर्म�ण�। र्म�ढस्य�तिप भावा=ज्ज्ञ�नु र्म0�प्री�पकुकुर्म�ण�॥

३७३ अध�� संवा� (�स्त्र&रप्‍य(�भा� कुर्म� य� कु �र्म। �द=वा संर्मय� प्री�प्‍य �त्त्वाज्ञ�नु� तिवानु�(य=�॥

३७४ एकु; भावाति� तिवा7�र्ढ्य; तिवाद्याय� संति%�;ऽपर:। कु�रण� तिवाधिधर=वा�त्र स्वाभा�वा; ला;कुसंम्र्म�:॥

३७५ अकु�ला=ऽप्‍य�प्न�य�तिv7 र्मनु�कु ला= तिवाधE संति�। कु�ला=ऽतिप �न्ना लाभ्य=� तिवापर��= तिवाधE संति�॥

३७६ सं�रत्तिक्ष�र्मतिप ¤श्य=� तिवाधिधर्म�लार्मनु�ग�र्म। अरत्तिक्ष�� ची ति�त्ति7ष्ठ= तिvधिधर्म�ला� यद�ग�र्म॥

३७७ कु;दिटसं�ख्य�य��� तिवा7� संम्प�दय�� वा;परिर। तिवाधिधनु� य�वाद�प्न;ति� भा;क्‌��� नु�ला� ��;ऽधिधकुर्म॥

३७८ दुष्कुर्म�वा(र्म�पन्ना� र्म%�भा�ग्य�� स्थिस्थ��दतिप।नुर�: सं�ख� नु तिवान्दग्मिन्� संन्न्य�सं� प्री�प्न�वाग्मिन्� ची॥

३७९ लाब्ध्वा� (�भा�र� कुर्म� हृ$; भावाशिसं संवा�द�। अ(�भा= �� संर्म�य��= वा 0� (;चीशिसं �� कु� �:?॥

३८० तिवाधिधनु� �� संर्म� वास्�� बलावान्ना=% तिवाद्या�=। तिवानु�श्य र्म�नु�ष� यत्‍नु� तिवाधिधर=वा र्जय=� संद�॥ अधिधकु�र ३९. र�र्जर्मति%र्म�

३८१ र�ज्यर्मग्मिन्त्रसं�हृत्‍सं&न्यदुग�कु;(&श्च षड‌तिवाध&:।

Page 30: Thirukkural in Sanskrit

अङ्ग: संर्मग्मिन्वा�; र�र्ज� र�र्जसिंसंD% इ��य��=॥

३८२ द�� त्‍वा� ज्ञ�नुसंम्पत्ति7: उत्‍सं�%; ध�र�� �0� । ग�ण&र=�&श्च��र्भिभाDय� तिनुत्‍यय�क्त: सं प�र्थि0Dवा: ॥

३८३ पEरुष� र्ज�गरूकुत्‍वा� तिवाद्या� ची=ति� त्रय; ग�ण�: । र�ज्यभा�रतिनुय�क्त�नु�� र�ज्ञ�� स्वा�भा�तिवाकु� र्म��: ॥

३८४ अधर्मmन्र्म�लानु� स्वा�यधर्म��चीरण(�ला�� । दुर%ङ् कु�रर�ति%त्‍य� तित्र�य� नु पलाक्षणर्म ॥

३८५ कु� य��]नु�र्ज�नु;प�यर्म�र्ज�य=� प�लाय=]नुर्म । रत्तिक्ष�� ची य0�(�स्त्र� दद्या�� प�त्र=ष� भा�धिर्मप ॥

३८६ तिवार्म�ख: क्रो� रवा�क्य�नु�� र�र्ज� सं�लाभाद(�नु:। य; भावा=� �स्य सं�म्रा�ज्य� संवा�श्ला�घ्य� भातिवाष्यति� ॥

३८७ य; दद�ति� र्जनु�नु प�ति� तिप्रीयभा�षणप�वा�कुर्म । �स्य र�ज्ञ: स्थिस्थर� कुBर्ति�Dर्म0��श्च तिवा�र=न्र्म%� ॥

३८८ धर्म�नु�त्‍यनु�सं�र=ण प�लायनु संकुला�: प्रीर्ज�: ।प�र्थि0Dवा: श्ला=घ्य�= संवाÃ: र्जग��� पति�रिरत्‍यसंE ॥

३८९ कुदिठोनु� ची�तिप र्म%��� वा�क्य� पश्च�द्धि]�प्रीदर्म । श्र�त्‍वा� य: सं%�= र�र्ज� ति�ष्ठ=7स्य वा(= र्म%� ॥

३९० द�नु� दय� दण्डनु�ति�: दsनुरक्ष=ति� संद‌ग�ण&: ।ची��र्भिभाD: संङ्ग�; भा�प; दsपवा� स्य�न्र्म%�त्तिक्ष��र्म ॥

अधिधकु�र ४०. तिवाद्या�

३९१ अध्य=�व्य�: संर्म= ग्रन्था�: तिनुस्संन्द=%� य0�0��: । अध��ग्रन्थादृ$yनु प0� य�क्त� प्रीवा��नुर्म ॥

३९२ न्य�यव्य�कुरण�ख्य= v= (�स्त्र= र्म�ख्य= नु ण�धिर्म% । उभा= ति% चीक्ष�ष� स्य���धिर्मति� संद्धिद्भरुदsय��= ॥

३९३ चीक्ष�ष्र्मन्�स्� एवा स्य�: ज्ञ�नुचीक्ष�य����स्�� य= । इ�र=ष�र्म�भा= नु=त्र= व्रण= स्य���� र्म�ख;स्तिÄ�= ॥

३९४ यत्‍संङ्गनु र्जनु�स्��$�: भावा=य�:, संङ्गर्म� प�नु: । तिवाय;गकु�ला= वा�ञ्छ=य�: सं भावा=त्‍पस्थिण्ड�;7र्म: ॥

Page 31: Thirukkural in Sanskrit

३९५ रिरक्तवा]तिनुकुस्य�ग्र= तिवानु��� ग�रुसंधिन्नाधE । भा�त्‍वा� पठोग्मिन्� य= तिनुत्‍य� शि($�स्�= तिनुद्धिन्द��: पर= ॥

३९६ तिवाद्याभ्य�सं�नु�सं�र=ण नु ण�� ज्ञ�नु�� प्रीवाध��= । खनुनु�नु�ग�ण� �;य� वाध��= सं&कु�= य0� ॥

३९७ संवाm द=(�: संर्म= ग्र�र्म�: स्वा�य�: स्य�र्तिवाDदुष�� भा�तिवा । �0� संति� कु� �: कु& त्तिश्च� तिवाद्या� नु�ध�य�= संद� ॥

३९८ एकुर्जन्र्मन्यधिधग�� तिवाद्या� नु नु� ति% कु= नुशिची� । संप्‍�र्जन्र्मस्वानु�ग�� �स्य सं�ह्यंकुर� भावा=� ॥

३९९ तिनुर्ज�नुन्दकुर~ तिवाद्या�� पर=ष�� तिनुर्जर्म�ला�: । आनुन्दद�त्र~ तिवाज्ञ�य ��� प्री�ज्ञ� बहुकु� वा��= ॥

४०० तिवाद्या�धनु� स्थिस्थर� श्र=ष्ठर्म=कुर्म=वा धनु� भावा=� । धनु�न्यन्य�न्यस्थिस्थर�त्तिण वास्���; नु धनु�तिनु ति% ॥

अधिधकु�र ४१. तिवाद्या�तिवा%�नु:

४०१ अनुध�त्‍य&वा संद‌ग्रन्था�नु संद‌ग;ष्ठय�� य: प्रीभा�ष�= । तिवानु� रङ्गस्थला�र्मक्षप्रीय;क्त्र� सं भावा=� संर्म: ॥

४०२ अपस्थिण्ड�स्य तिवादुष�� प�र�; भा�षण= र्मति�: ।नु�य�: कु� ची�भ्य�� %�नु�य�: स्त्र�त्‍वाकु�ङ् क्ष=वा तिनुष्फला� ॥

४०३ तिवाद्या�तिवा%�नुर्मनु�र्ज�: संर्मक्ष� ज्ञ�नु(�शिलानु�र्म । र्मEनुर्म�लाम्ब्य ति�ष्ठन्�: भार्जन्�= नु;प%�स्य���र्म ॥

४०४ तिवाद्या�भ्य�सं� तिवानु� ज्ञ�नु� तिवान्द�= स्वायर्म=वा य: । तिनुदु�$र्मतिप �द ज्ञ�नु� नु श्र्ला�घेन्�= ब�ध;7र्म�: ॥

४०५ धिर्मथ्य�त्तिभार्म�नु; र्म�ढस्य तिवाद्या�%�नुस्य कुस्यशिची� । ब�ध&भा��षणवा=ळ्�य�� स्वाय� तिवालायर्म=ष्यति� ॥

४०६ ऊषरक्ष=त्रसंदृ(� तिवाद्या�%�नु� नुर� भा�तिवा । कु= वाला� र्जतिनुर्मन्�स्�= नु �=ष�� सं7य� फलार्म ॥

४०७ सं�क्ष्र्म(�स्त्र�0�तिवाज्ञ�नुर्मन्�र� द=%प�धि$�: । किंकुD वा� प्रीय;र्जनु� नु ण�� र्म ण्र्मय� प्रीति�र्म&वा �= ॥

४०८ पस्थिण्ड��त्तिश्र�द�रिरद्र्य�� तिनु�र�� ख=दद�धियनु� । भावा=न्र्म�ढ�त्तिश्र�� संम्प� नु�त्र कु�य�� तिवाची�रण� ॥

Page 32: Thirukkural in Sanskrit

४०९ अस्�� तिवाद्या�तिवा%�नु�नु�� कु� ला� श्र=ष्ठर्म���धर्मर्म । र्मति%म्नु� नु�धिधर;%ग्मिन्� �= ��ला�� ब�धसं7र्म&: ॥

४१० र्म ग�ण�� र्म�नुवा�नु�� ची य0�स्तिस्� र्म%दन्�रर्म । �0� तिवाद्या�तिवा%�नु�नु�� सं��� ची ग्रन्थासं=तिवानु�र्म ॥

अधिधकु�र ४२. श्रवाणर्म

४११ श्र�त्‍वा� यद ज्ञ�य�= �त्त्वा� �दप्‍य;कु� भावा=� । संत्‍सं� तिवा7=ष� बहुष� र्म�ख्यर्म=�तिvभा�व्य�= ॥

४१२ श्र;त्र� श्रवाणरूप�न्नातिवा%�नु� स्य�द्याद� �द� । द=य� द=%स्य ची�प्‍यन्ना� श्र;त्र�भा�वा= कुय� श्र�ति� ॥

४१३ श्र;त्र&: श्रवाणरूप�न्नासं=तिवानु; भा�ग�� अतिप । %तिवाभा��स्तिग्भारर्मत्‍यÃस्�� भावा=य�: संदृ(� नुर�: ॥

४१४ यदिद नु�ध्ययनु� सं�ध्य� श्र�त्‍वा� वा� ज्ञ�नुर्म�प्न�ति% । �द ज्ञ�नु� सं�ह्यंद� ख=द= कुरयधि$संर्म� �वा ॥

४१५ वाची��स्य�ची�र(�ला�नु�� सं�ह्यंद�तिनु संद� नु ण�र्म । पङ् कुद=(= तिवाचीर�; %स्��लाम्बनुदण्डवा� ॥

४१६ कुण(; वा�तिप �त्त्वा�0�: श्र=�व्य�: संर्मय= संति� । असंकु � श्रवाण�� �त्त्वा� ज्ञ��� सं� प�ण���� व्रर्ज=� ॥

४१७ बहुश्र��� बहुज्ञ�श्च संन्�; र्म;%वा(�� कुशिची� । अर्ज�नुन्�;ऽतिप य�0�थ्यm नु ब्रा�य�र्म�%द� वाची: ॥

४१८ (�स्त्रश्रवाणर्म�त्र=ण श्र;त्र� भावाति� सं�0�कुर्म । ग्र�%कु� त्‍वान्य(ब्द�नु�� श्र;त्र� ब�धिधय�वान्र्म�र्म ॥

४१९ अप�वा�सं�क्ष्र्म(�स्त्र�0�श्रवाण� य&: संद� कु �र्म । �= तिवानु��वाची;य�क्त� भावा=य� नु� �0� पर= ॥

४२० श्र;त्र&नु�वारसं�स्वा�दर्मकु त्‍वा� द्धिर्जह्वांय� परर्म । षड‌सं�स्वा�दची��र� र्ज�वान्�;ऽतिप र्म �&: संर्म�: ॥

अधिधकु�र ४३. ज्ञ�नुसंम्पत्ति7:

Page 33: Thirukkural in Sanskrit

४२१ अनु0�न्र्म�लानु= र्म�लासं�धनु� ज्ञ�नुधिर्मष्य�= । रिरप�ण�� दुष्प्रीवा=(� �दन्�: प्री�कु�रवाद्भवा=� ॥

४२२ तिनुग ह्यं चीञ्चीला� शिची7� दुष्कु त्‍य�तिvतिनुवात्‍य� �� । तिनुय;र्जनु� ची संत्‍कु�यm ज्ञ�नुप्री�प्‍�=: फला� भावा=� ॥

४२३ बहुभ्य; तिवाषय�नु श्र�त्‍वा� �=ष� य: क्ष=र्मद�यकु: । तिवार्म श्य �स्य तिनुश्कुषm सं�धनु� ज्ञ�नुर्म�च्य�= ॥

४२४ स्प$�0�कु� सं�तिवाज्ञ=य� ज्ञ�नु� वा�क्यर्म�दsरय=� । श्र�त्‍वा�ऽन्यवाचीनु� स्थिक्ला$र्मतिप तिवाद्या�तिvर्म श्य ची ॥

४२५ व्यस्नु= ची सं�ख= म्बिस्नुग्ध�नु संर्मभा�वा=नु पश्यति� ।र्म%द्धिद्भ: स्नु=%र्म�प्न;ति� ज्ञ�नुवा�नु ज्ञ�नुसं�धनु�� ॥

४२६ संद�ची�रपर� ला;कु�: य=नु य�ग्मिन्� प0�ऽतिनु(र्म । प्रीवा��नु� �र्म�लाम्ब्य ज्ञ�नु(�लास्य लाक्षणर्म ॥

४२७ प�वा� भा�तिवाफला� ज्ञ���� संर्म0�� ज्ञ�तिनुनु; र्म��: । �द ज्ञ���र्मसंर्म0��स्�� र्मन्�व्य� ज्ञ�नुवार्जिर्जD��: ॥

४२८ य= नु तिबभ्यति� �= र्म�ढ� दुष्कु त्‍य�� प�पभा�ति�द�� । भा�रु�� प�पकु त्‍य=ष� ध�र्म��� प्रीकु ति�भा�वा=� ॥

४२९ भा�तिवा(;कु;न्र्म�लानु&कुदक्ष�ण�� ध�र्म��� प�र� । शिची7क्ष;भाकुर� दु: ख� नु कुद�शिचीद्भतिवाष्यति� ॥

४३० तिवानु�न्य&: संकुला&ज्ञ��नुर्म�त्र�� संवा��0�वा�न्नार: । ज्ञ�नु�भा�वा= संवा�%�नु; भावा=� संवा��0�वा�नुतिप ॥

अधिधकु�र ४४. द;षषट‌कुतिनुर�कुरणर्म

४३१ कु�र्मर्म;%क्रो;धला;भार्मदर्म�त्‍संय�सं�ज्ञकु& : ।द;ष&: षड‌भा: तिवा%�नुस्य संम्प� श्ला�घ्य� स्थिस्थर� भावा=� ॥

४३२ द��व्य=ष्वाप्रीद�नु� ची प�र्जनु�य=ष्वाप�र्जनुर्म । अस्थनु= %ष� इत्‍य=�= र�ज्ञ; द;ष�: प्रीकुBर्ति�D��: ॥

४३३ स्वाल्प= द;ष;ऽतिप संम्प्रा�प्‍�= �� र्मत्‍वा� सं�र्म%7रर्म । र्म%�न्�; र्ज�गरूकु�: स्य�: र्जनुतिनुन्द�भाय�कु� ला� ॥

Page 34: Thirukkural in Sanskrit

४३४ द;ष; एवा र्जनुनु�� स्य�: (त्रवा; नु�(कु�रकु�: । द;ष����&र्ज�नु&भा��व्य� द;ष�भा�वा; ग�ण�: खला� ॥

४३५ आद�वा=वा नुर; द;ष�नु य: प्री�प्‍��नु नु तिनुवा�रय=� । तिवानुश्य=� र्ज�तिवा�� �स्य � ण� वाधि­ग�� य0� ॥

४३६ ज्ञ�त्‍वा� स्वाद;ष�नु ��नु ति%त्‍वा� परद;षतिनुवा�रण= । य�र्म�नु; र्म%�प�ला: कु0� स्य�द द;षभा�र्जनुर्म ॥

४३७ अदत्‍वा� धर्म�कु�य��0�र्मभा�7वा� ची स्वाय� धनुर्म । रक्ष�; ला;त्तिभानु; नुश्य=� प�रुष�0�त्रय� वा 0� ॥

४३८ द��व्य=ष्वाप्रीद�नु�ख्य; य; द;ष; ला;भानु�र्मकु: । नु�य� सं�ध�रण= द;ष: षड‌द;ष=ष्वाग्रण�: तिकुला ॥

४३९ आत्‍र्मश्ला�घे�पर; नु स्य�� कु�रण= संत्‍यतिप स्वायर्म । तिनुष्फला�तिनु ची कु�य��त्तिण र्मनुसं�ऽतिप नु सं�स्र्मर=� ॥

४४० यदवा�प्‍��� वा ण�ष= त्‍वा� एकु�न्�= भार्ज भा�ङ् ‌क्ष्वा �� । नु; ची=� त्‍वादsयलाक्ष्यस्य तिवाघ्नु� कु� य��र्तिवाDर;धिधनु: ॥

अधिधकु�र ४५. र्म%त्‍सं�ह्यंर्म

४४१ वाय;वा ]&ध�र्म�तिवाद्धिद्भ: ब�द्धि]र्मद्धिद्भर्म�%�त्‍र्म�त्तिभा: । कु� य��न्र्म&त्र~ र्म%�प�ला; तिवार्म श्य बहुध� बहु ॥

४४२ प्री�प्‍�� दु: ख� तिनुर�कु त्‍य भा�तिवादु: खतिनुवा�रण= । र्जगरूकु= ण तिवादुष� स्नु=%� कु� य��च्च सं=वाय� ॥

४४३ र्म%�त्‍र्मनु: संर्म�त्तिश्रत्‍य स्वावा(= ��नु कुर;ति� य: । र्म%च्भा�ग्य� �द=वा�स्य तिकुर्मन्य&भा��ग्यकु;दिटत्तिभा: ॥

४४४ आत्‍र्मनु;ऽतिप वारिरष्ठ�नु�� र्म%��� पशि0 वा��नुर्म । र्म%द बला� भावा=द र�ज्ञ�� ची��रङ्गबला&: तिकुर्म� ॥

४४५ तिवार्म श्य संशिचीवा; ग्र�ह्यं; नु=त्र��ल्य; नु प=ण �� । य�;ऽर्म�त्‍य; र�ज्यभा�र� वा%नु र�ज्ञ: सं%�यकु � ॥

४४६ ज्ञ�तिनुनु�� वाचीनु� श्र�त्‍वा� स्वाब�]य� �दिदर्म श्य ची । प�लायनु प शि0वा�प�ला: (त्र�त्तिभानुÃवा ब�ध्य�= ॥

४४७ स्ख�शिलात्‍य= कुदिठोनु&वा��क्य&: दण्डयन्�� सं�र्मग्मिन्त्रणर्म । य; र�र्ज� लाभा�= �स्तिस्र्मनु तिनुवा«य��: तिकुला (त्रवा: ॥

Page 35: Thirukkural in Sanskrit

४४८ संर्मय= शि(क्षकु& : संद्धिद्भ: सं�ङ्गत्‍यरति%�; नु प: । (त्र�ब�ध�तिवा%�नु;ऽतिप स्वायर्म=वा तिवानुश्यति� ॥

४४९ तिवानु� र्म�लाधनु� ला�भा; व्य�प�र= नु&वा लाभ्य�= । र्मह्त्‍सं�ह्यं� तिवानु� र�ज्ञ�� �0� स्थ&य� सं�दुला�भार्म ॥

४५० अनु=कु(त्र�ब�ध��; दु: ख� द(ग�ण�ग्मिन्वा�र्म । भा�प; तिवान्द=� संत्‍संङ्ग� प्री�प्‍�� य: संन्त्‍यर्ज=न्ना प: ॥

अधिधकु�र ४६. दु:सं�ङ्गत्‍यवार्ज�नुर्म

४५१ र्म%�न्�; दु$सं�ङ्गत्‍य�� भा���स्तिस्�ष्ठग्मिन्� दूर�: । दु$�नु बन्धु�संर्म�नु कु त्‍वा� नु�ची�स्��ष्यग्मिन्� �&: सं% ॥

४५२ भा�ग�� संशिलाला� भा�धिर्मभा=द�द त्तिभान्नारसं� य0� । �0� नुर: संङ्गभा=द�द त्तिभान्नात्तिभान्नार्मति�भा�वा=� ॥

४५३ सं�र्म�न्यज्ञ�नुर्जनुनु= र्मनु: कु�रणधिर्मष्य�= । अय� य;ग्य; नु वा=त्‍य=�द ज्ञ�नु� सं�ङ्गत्‍य%=��कुर्म ॥

४५४ तिवा(=ष(=र्म�ष� भा�य�द�दE शिची7तिनुबन्धुनु� । तिवार्म(m सं�तिप सं�ङ्गत्‍यर्म�ला&वा=ति� स्थिस्थति�ध��वा� ॥

४५५ शिची7(�द्धि]: कु�य�(�द्धि]रिरत्‍य=�दुभाय� नु ण�र्म । संत्‍सं�ङ्गत्‍यवा(�द=वा भावा=दिदति� तिवाभा�व्य��र्म ॥

४५६ ला;कु= (�]र्मनुस्कु�नु�� (�]� स्य�द भा�तिवासंन्�ति�: । संत्‍सं�ङ्गत्‍यसंर्म=��नु�� र्ज�य�= संकुला� (�भार्म ॥

४५७ प्रीत्तिणनु�� शिची7सं�(�]य� संम्प� संञ्जा�य�= ध्रु�वार्म ।संत्‍सं�ङ्गत्‍य�न्र्मनु: (�]य� सं% कुBर्ति�Dरतिप ध्रु�वा� ॥

४५८ र्मनु:(�द्धि]: प�ण्यकु त्‍य�� स्वाय� र्ज�य=� कु= ष�शिची� । संत्‍सं�ङ्गत्‍य� शिची7(�द्धिं]D वाध�य=� ��दृ(=ष्वातिप ॥

४५९ आर्म�स्तिष्र्मकु� सं�ख� शिची7(�]य� र्मन्प्री�प्‍य�= नुर&: ।संत्‍संङ्गति�: सं�खस्य�स्य प्री�प्‍�E तिवाघ्नु� तिनुवा�रय=� ॥

४६० संत्‍संङ्गति�संर्म� धिर्मत्र� नु भावा=� सं�खसं�धनुर्म ।दुसंङ्गति�संर्म: (त्र�रपकु��� नु तिवाद्या�= ॥

Page 36: Thirukkural in Sanskrit

अधिधकु�र ४७. तिवार्म श्यकु�रिर��

४६१ व्ययर्म�दE ��श्च�य� ��; ला�भा� ची (�श्व�र्म । कु�य�रम्भो= तिवार्म श्य�0 कु�य�र्म�रभ्य��� ब�ध&: ।

४६२ पर�क्ष्य सं�ग %��=नु संम्बिन्र्मत्र=ण तिवार्म श्य ची । स्वाय� ची�ला;च्य य: कु� य��दसं�ध्य� �स्य किंकुD भावा=� ॥

४६३ भा�तिवाला�भा=च्छय� %स्�= स्थिस्थ�� र्म�लाधनु� बहु । ब�द्धि]र्म�न्�; नुर� नु&वा व्यय�कु� वा�ग्मिन्� संवा�द� ॥

४६४ "इय�¹ला�भा" इति� स्प$र्मज्ञ�त्‍वा� कुर्म�त्तिण प्रीर्ज�: । सं%सं� नु प्रीवा��न्�= र्म�नु%�तिनुभाय�र्दिदD��: ॥

४६५ कु�ला� द=(� बला� (त्र;रज्ञ�त्‍वा� संर्मर�ङ्गणर्म । प्रीतिवा(नु प�र्थि0Dवा: (त्र�वाध�कु: स्य�न्ना घे��कु: ॥

४६६ अकु��व्यस्य कुरण� कु��व्यस्य तिवासंर्ज�नुर्म । इत्‍य=�दुभाय� नु ण�� तिवानु�(�स्पदधिर्मष्य�= ॥

४६७ कु�य�तिनुवा�%ण;प�यर्म�दE ज्ञ�त्‍वा� तिक्रोय�� कु� रु । प्रीतिवाश्य कु�यm नु;प�यशिचीन्�नु� कु�य�सं�धकुर्म ॥

४६८ बहूनु�� सं�ह्यंर्म�प्‍य�तिप सं कु�य� नु ति% सं�धय=� । उप�य��श्च��र; यस्�� नु प्रीय�ङ् ‌क्त= य0�य0र्म ॥

४६९ पर=ष�� ची ग�ण�नु संम्यकु ज्ञ�त्‍वा� �=ष� य0�ग��नु । नु�चीर=द्यास्�� �स्यस्य�य�त्‍नु� द;षसंर्मग्मिन्वा��: ॥

४७० तिनुर्जस्थिस्थत्‍यनु�र;ध=नु कु� रु संवा� तिवार्म श्य ची । नु ची=धिन्नान्द=� त्‍वा�� ति% ला;कु: तिक्रोय��� ला;कुसं�ग्र%: ॥

अधिधकु�र ४८. बलापरिरज्ञ�नुर्म

४७१ बला� स्वा�कु �कु�य�स्य बला� स्वास्य रिरप;ब�लार्म । बला� vय;: पक्षय;श्च पर�र्म श्य प्रीवा��य ॥

४७२ कु�य�स्य सं�ध्य��� �vदुप�य�नु�� बशिलाष्ठ��र्म । र्ज�नुनु द7�वाध�नु; य: �=नु संवा�र्मवा�प्‍य�= ॥

Page 37: Thirukkural in Sanskrit

४७३ " स्वाबला� स्वाल्पधिर्म" त्‍य=�द तिवास्र्म त्‍य;त्‍सं�%ची;दिद��: । कु�य�र्म�रभ्य र्मध्य= �� तिवाम्बिघ्नु�� ब%वा; भा�तिवा ॥

४७४ अकु त्‍वा� ची पर&: स्नु=%र्मज्ञ�त्‍वा� बलार्म�त्‍र्मनु: । आत्‍र्मश्‌ला�घे�पर� ला;कु= नु�(� (�घ्रार्मवा�प्न�य�: ॥

४७५ लाघे�तिपञ्छ� भा�रवास्�� भावा=न्ना�त्र तिवाची�रण� । भा�रप�णm �� (कुट= भावा=दक्षस्य भाञ्जानुर्म ॥

४७६ वा क्ष(�ख�ग्रर्म�स्थ�य ��;ऽप्‍य�र;ढ�र्म�ध्वा��: ।उद्या�: (�खय� सं�कु� भाग्नुप्री�ण;प्‍यध: प�=� ॥

४७७ स्वा(शिक्तर्मनुति�क्रोम्य धर्म�र्म�ग��नु�सं�र�: । द�नु(�लास्य किंवाD7 �� नु कुद�तिप तिवानुश्यति� ॥

४७८ आय: स्वाल्प; यदिद भावा=� नु द;षस्�त्र तिवाद्या�= । आय�द व्ययस्य ची�धिधक्य= र्म%�नु द;ष: प्रीसंज्य�= ॥

४७९ व्यय�कुर;ति� किंवाD7 य: स्वा�र्जिर्जD��दधिधकु��(�: । र्ज�तिवा�= �स्य संम्पत्ति7र�भा�सं� नु �� (�श्व�� ॥

४८० आयर्म�ग�र्मनु�ला;च्य पर=ष�र्म�पकु� वा��: । र्ज�तिवा�= �स्य संम्पत्ति7: क्ष�य�= झदिटति� स्वायर्म ॥

अधिधकु�र ४९. कु�लापरिरज्ञ�नुर्म

४८१ उला�कु; बलावा�नुधि­ कु�कु= नु�ल्प=नु र्ज�य�= । र्जय&तिषणस्�0� र�ज्ञ: कु�ला: ख्रला� तिनुर�क्ष्य�= ॥

४८२ कु�ला= कुर्म� संर्म�रब्धं� तिवाची�य� ची कु �� प�नु: । अस्थिस्थर�र्मतिप संम्पत्तिं7D बघ्नु�त्‍य=कुत्र सं�स्थिस्थर�र्म ॥

४८३ तिक्रोय;पय�क्तकुरण&: कु�य� कु�ला= कुर;ति� य: । सं�ध्य�= सं�लाभा� �=नु नु�सं�ध्य� भा�तिवा तिकुञ्चीनु ॥

४८४ कु त्‍स्नु�र्मतिप र्म%~ भा;क्‌��� सं (क्नु;ति� र्म%��ला= । कु�ला= द=(= ची कुर्म��त्तिण य: कुर;ति� संर्म�ति%�: ॥

४८५ कु त्‍स्नुस्य र्जग�; वा�ञ्छ� यदिद स्य�� तिकुन्ना� शिचीन्�य� । य�क्तकु�ला� प्री��क्षस्वा तिनुम्बिष्क्रोयस्त्‍वा� भार्ज क्षर्म�र्म ॥

४८६ र�ज्ञ: कु�ला�र्थि0Dनु; र्मEनु�द वा��नु� य�]र्मन्�र� ।

Page 38: Thirukkural in Sanskrit

र्म=षस्य य�]�: प ष्ठगर्मनु=नु संर्म� भावा=� ॥

४८७ (त्र;रग्र= ब�ध�: क्रो;ध� तिवासं र्ज=य��नु वा& वाति%: । अन्�र्तिनुDग�ह्यं �= कु;प� कु�ला= स्य�: कु�य�सं�धकु�: ॥

४८८ नु�(कु�ला= संर्म�य��= रिरप;: (�ष�र्मघे: प�=� । ��वा�� र्मEनुर्म�स्थ=य� क्षर्मय� र्जयकु��त्तिक्षण� ॥

४८९ कु�ला=ऽनु�कु� ला= संम्प्रा�प्‍�= �र्मलाभ्य� तिवाभा�व्य ची । �द&वा कु� रु कु��व्य� �� कु�ला� नु ति% द्र्क्ष्यशिसं ॥

४९० कु�य�सं�धनुपय�न्�� बकुवात्ति7ष्ठ तिनुम्बिष्क्रोय: । कु� रु कु�य� क्षण�� कु�ला= चीञ्च्वा� र्म�नु� बकु; य0� ॥

अधिधकु�र ५०. स्थलापरिरज्ञ�नुर्म

४९१ संर्मर= तिनुर्जसं&न्य�नु�� स्थपनु�%�स्थला~ स्थिस्थर�र्म । अतिनुत्तिश्चत्‍य नु कु� वा«� य�] (त्र�� नु vषय=� ॥

४९२ सं�रत्तिक्ष�स्थलास्थ=नु तिवाशि($बला(�शिलानु� । य; र्जय: प्री�प्‍य�= र�ज्ञ� सं �� संवा��0�सं�धकु: ॥

४९३ लाब्ध्वा� सं�रत्तिक्ष�� द=(र्म�त्‍र्म�नु� ची�तिप प�लायनु । रणभा�धिंर्मD तिवा(नु र�र्ज� दुब�ला;ऽतिप बला� भावा=� ॥

४९४ ज्ञ�त्‍वा� य�क्तस्थला~ �त्‍नु स्थिस्थत्‍वा� संर्मरकुर्म�त्तिण । य; तिवा(=द भा�पति�स्�स्य नु$�(�: स्य�र्तिवाDर;धिधनु: ॥

४९५ अग�धसंशिलाला�वा�सं; नुक्नु: संवा��नु र्जय=द ध्रु�वार्म । सं एवा ��रर्म�पन्ना; %न्य�= दुब�ला&रतिप ॥

४९६ र्म%�न्�; दृढचीक्रो�श्च नु य�न्त्‍यम्ब�तिनुधE र0�: । र्म%��ला= नु प्रीय�ग्मिन्� नुEकु� र्जलाधिधग�धिर्मनु: ॥

४९७ तिवार्म श्य तिवातिवाध;प�य�नु स्थला= य�क्त�र्म= वार= । कु�य�र्म�चीर�; र�ज्ञ: शिची7ध&य�र्मला� र्जय= ॥

४९८ अल्पसं&न्यवा�; र�ज्ञ; ग�प्‍�स्थलार्म�प=य�ष: । संर्मक्ष� बहुसं&न्य�नु�र्म�(;ऽतिप लायर्म�प्न�य�� ॥

४९९ दुग�स्थलातिवा%�नु;ऽतिप प्रीभा�वारति%�;ऽतिप ची । र्ज=��� नु (क्य; भा�प�ला: स्वास्थला= तिनुवासं=द्यादिद ॥

Page 39: Thirukkural in Sanskrit

५०० (�ला%स्�र्म%�वा�र%न्� दन्�य��;ऽतिप संनु । पङ् कु� तिवा(नु र्मदगर्ज: सं ग�ला=नु�तिप %न्य�= ॥

अधिधकु�र ५१. तिवार्म श्यतिवाश्वसंनुर्म

५०१ धर्म�कु�र्म�0�भा�त्‍य�द्या&: उप�य&: सं�पर�क्ष्य ��नु । लाब्धंप्रीत्‍ययवा�नु भा�प: कु�यm ¤�त्‍य�नु तिनुय;र्जय=� ॥

५०२ तिनुद�तिषत्‍वा� कु� ला�नुत्‍वा� लाज्जा� प�प=ष� भा�रु�� । ए�&ग��ण&��नु र�र्ज� तिवाश्वसं=धिन्नार्जसं=वाकु�नु ॥

५०३ प�वा�क्तद;ष(�न्य=ष� पस्थिण्ड��ग्र=संर=ष्वातिप । तिवाची�य�र्म�ण=त्‍वाज्ञ�नु� नु�नु� द्र्ष्‌ट�� ति% (क्य�= ॥

५०४ द;ष� ग�ण� वा� कुस्तिस्र्मत्तिश्च� स्थिस्थ�� तिवाज्ञ�य �त्त्वा�: ।ग्र�ह्यं: स्य�द ग�णभा�धियष्ठ: त्‍य�ज्य; तिवातिवाधद;षभा�कु ॥

५०५ र्म%त्‍वा� कुस्यशिची� प��सं; नु�चीत्‍वार्मपरस्य ची । ज्ञ���� �य;वा �त्ति7र=वा तिनुकुष;पला��� व्रर्ज=� ॥

५०६ नु कु� य��त्‍प्रीत्‍यय� बन्धु�किंवाD%�नु=ष� र्जनु=म्बिष्वा% । बन्धु�बन्धुतिवा%�नुत्‍वा�� नु तिनुन्द�� गणयग्मिन्� �= ॥

५०७ कु त्‍वा� प्रीत्‍ययर्मज्ञ=ष� �=ष�� कु�यm तिनुय;र्जनु�� । नु कु= वाला� कु�य�%�तिनुरज्ञ��� तिवान्द�= नु प: ॥

५०८ उद�सं�नु�नु प्रीत्‍यय=नु य: कु�यmष� तिनुय;र्जय=� । नु कु= वालार्मय� नुश्य=� तिकुन्�� भा�तिवापरम्पर� ॥

५०९ तिवार्म श्य तिवाश्वसं=� संवा��नु तिवाची�र�नुन्�र� प�नु: । अतिवाश्व�सं� तिवानु� �=ष�� य�क्त� कु�यmष� य;र्जनुर्म ॥

५१० अतिवार्म श्य&वा तिवाश्व�सं: तिवार्म $स्य परिरग्र%= ।अतिवाश्व�सं: इ��त्‍य=�दुभाय� ख=दद�यकुर्म ॥

अधिधकु�र ५२. तिवार्म श्य कु�य�कुरणर्म

५११ (�भा�(�भा= पर�र्म श्य (�भाकु�यÃकुकु�रिरणर्म । प�रुष� य;र्जय=� कु�यm तिनुभा�य� प शि0वा�पति�: ॥

५१२ आयर्म�ग� पर�र्म श्य धनु� संम्प�द्या भा�रिर(: ।

Page 40: Thirukkural in Sanskrit

�द्र्क्षकु; तिवानु� तिवाघ्नु� र�र्जकु�यm तिनुय�ज्य��र्म ॥

५१३ ज्ञ�नु� प्री�ति�रकु�ला�ष्य� तिनुर�(� धनुसंञ्चीय= ।ग�ण&र=�&: संर्म�य�क्त; र�र्जकु�यm तिनुय;ज्य��र्म ॥

५१४ द्धिर्ज�� ग�णपर�क्ष�य�� ��: स्थ�नु= तिनुयग्मिन्त्र��: । अन्�= कु= शिची� स्थ�नुद;ष�� र्ज�यन्�= दु$ब�]य: ॥

५१५ ब�ध्वा;प�य� तिवाघ्नुर�शि(र्मप;ह्यं कु ति�सं�धनु= । संर्म0�र्मन्�र� नु�न्य� र�र्जकु�यm तिनुवा=(य=� ॥

५१६ कु���ग��ण� तिक्रोय��त्त्वा� कु�लास्य�प्‍यनु�कु� ला��र्म । संम्यखिग्वाज्ञ�य कु�यmष� नुर; य;ज्य; नुर�धिधप&: ॥

५१७ अनु=नु %=��नु� कु�य�र्म=�� कु���र्मय� क्षर्म: । इÄर्म�ला;च्य �त्‍कु�यm सं एवा प्री=य���� नु प&: ॥

५१८ स्वाकु�य�सं�धनु�%�श्च=� कु�त्तिश्च7स्तिस्र्मनु तिक्रोय�भारर्म । तिनुत्तिक्षप्‍य र�ज्ञ� द��व्य� स्वा��न्त्र्य� कु�य�सं�धनु= ॥

५१९ बन्धु�वा� स्वा�कु �� कु�य� कु� वा�न्�� प्री=र्मप�वा�कुर्म । दूर�कुर;ति� दुवा��ध�� यस्�� �� तिवासं र्ज=द्र्र्म� ॥

५२० � प्‍�=ष� कुर्म�कु�र=ष� ला;कु: स्य�� क्ला=(वार्जिर्जD�: । �7प�णतिवाधE र�ज्ञ� यत्‍नु: स्वा�तिक्रोय��� संद� ॥

अधिधकु�र ५३. बन्धु�प्री�ति�

५२१ नु$�य�र्मतिप संम्प7E संम्बन्धु� प�वा�कु�शिलाकुर्म । स्र्म त्‍वा&वा श्ला�घेनु� ला;कु= बन्धु�लाक्षणर्म�च्य�= ॥

५२२ प्री=र्मप�वा�कुब�न्धुव्य� कुस्यशिचील्लाभ्य�= यदिद । �द=वा संम्पद: संवा��: �स्र्म& यच्छ=� संद��नु� ॥:

५२३ प्री=र्मप�वा�कुब�न्धुव्यरति%�स्य ति% र्ज�वानुर्म । र्जलाप�ण��ट�कुस्य ��र�भा�वासं� भावा=� ॥

५२४ बन्धु�सं�ह्यंकुर; यस्�� संद� बन्धु�त्तिभार�वा �: । �=नु संम्प�दिद�� तिवा7� प्रीय;र्जनुकुर� भावा=� ॥

५२५ बन्धु�नु�� धनुद���र� तिप्रीयभा�षण�त्‍परर्म । �� संवा�द� बन्धु�वाग��स्तिस्�ष्ठग्मिन्� परिरवा=धि$��: ॥

Page 41: Thirukkural in Sanskrit

५२६ प शि0व्य�� द�नु(Eण्डस्य द्धिर्ज�क्रो;धस्य भा�प�=: । वा(�वाद� संद� ति�ष्ठ=� संकुला� बन्धु�संन्�ति�: ॥

५२७ कु�कु: स्वा�य�नु संर्म�हूय भाक्षय=द�र्जिर्जD�� ची �&: । स्वा�र्जिर्जD�� बन्धु�त्तिभा: सं�कु� भा��ङ् ‌क्ष्वा संम्पस्थित्‍स्थर� भावा=� ॥

५२८ सं�म्यब�द्धिं]D तिवानु� र�र्ज� य;ग्य��भा=दर्म�लाकुर्म । तिवाभाज्य संवा��नु य: पश्य=� �स्य स्य�ब��न्धुवा�: संर्म= ॥

५२९ स्थिस्थ�� ब�न्धुव्यर्म�दE यद %=��नु� कु= नुशिची� स्वा�: । शिछन्ना� �द %=��नु�न्य=नु प�वा�वा� प�नुर=ध�= ॥

५३० स्नु=%� शिछत्‍वा� ग�� पश्च�द�ग�� स्वा�य�कुरण�� । अला;च्य �� �� ग ह्णेsय�दुपकु त्‍य र्म%�पति�: ॥

अधिधकु�र ५४. अतिवास्र्मरणर्म

५३१ सं�खभा;ग�संक्त�य� कु��व्य�0�स्य तिवास्र्म ति�: ।चीण्डकु;प;द्भवा�नु0���, अधिधकु�तिनु$द� भावा=� ॥

५३२ नुरस्य तिनुत्‍यद�रिरद्र्य� य0� ब�द्धिं]D तिवानु�(य=� ।तिवास्र्म ति�: संर्मय= �vनु�(य=� प्रीशि0�� य(�: ॥

५३३ प�रुष�0�ची��ष्कु�प्‍‌त्‍य& यत्‍नुर्म�चीर��र्मतिप । नु �= शिसंध्यग्मिन्� तिवास्र्म त्‍य� नु=द� प�र्थि0Dवार्म�त्रकुर्म ॥

५३४ ब�ह्यंदुगÃनु��स्तिस्� ला�भा; भाय= �� हृदय= स्थिस्थ�= । स्थिस्थ�;ऽतिप तिवाभावा; व्य0� यदिद स्य�तिvस्र्म ति�नु�र= ॥

५३५ प्री0र्म� तिवापद� प्री�प्‍��� तिवास्र्म त्‍य� त्‍वातिनुवा�रयनु । ख=द= संर्म�पर्म�य��= पश्च�दुतिvर्ज�= नुर: ॥

५३६ अतिवास्र्म ति�संर्म�रव्य=नु ग�ण=नु संदृ(� वारर्म । संवा�त्र संवा�कु�ला=ष� नु ति�ष्ठ=� क्ष=र्मद�यकुर्म ॥

५३७ असं�ध्यधिर्मदधिर्मत्‍य=�� �स्य नु�स्तिस्� कुद�चीनु । अतिवास्र्म त्‍य� सं�धनु�य� कुर्म� कु��� य�=� य: ॥

५३८ श्ला�धिघे�� नु�ति�(�स्त्रज्ञ&: तिक्रोय��� कुर्म� सं�दरर्म । अकु� वा��णस्य तिवास्र्म त्‍य� संप्‍� र्जन्र्म वा 0� भावा=� ॥

५३९ संन्�;षकु�ला= गवाmण कु��व्य� यस्�� तिवास्र्मर=� । स्र्म��व्य�स्�=नु तिवास्र्म त्‍य� प�र� नु�(वा(�ग��: ॥

Page 42: Thirukkural in Sanskrit

५४० शिचीकुBर्तिषD�र्मतिवास्र्म त्‍य र्ज�गरूकु�य�ऽतिनु(र्म । �त्‍प्री�प्‍‌त्‍य& य�र्म�नु=नु वा�स्थिञ्छ�� सं�ध्य�= ध्रु�वार्म ॥

अधिधकु�र ५५. नु�ति�परिरप�लानुर्म

५४१ पक्षप��� तिवानु� र�ज्ञ� र्म�ध्यस्थ्यर्मवालाम्ब�� । य0�(�स्त्र� दण्डद�नु� नु�ति�प�लानुर्म�च्य�= ॥

५४२ ला;कु= र्ज�वागण�: संवाm वा��न्�= वा धि$कु��क्ष�ण: । द=(= र्जनु�स्�0� र�ज्ञ: कु��क्षन्�= नु�ति�प�लानुर्म ॥

५४३ तिवाप्रीप्रीवार्ति�D�� वा=द� धर्म� वा=द=ष� ब;धिध�र्म । लाक्ष्य�कु त्‍य न्य�य्यर्म�गm रक्षण� र�र्जलाक्षणर्म ॥

५४४ स्वावा(= र्म�नुवा�नु कु त्‍वा� रक्षन्�� न्य�य्यवात्‍र्म�तिनु । र्म%�पकिं�D प्रीर्ज�: संवा��: प्री=क्षन्�= प्री�ति�प�वा�कुर्म ॥

५४५ नु�ति�(�स्त्र�नु�र;ध=नु रक्ष�; धर्म�वात्‍र्म�नु� । र�ज्ञ; द=(= कु�लावा धि$: संस्य�वा द्धि]श्च र्ज�य�= ॥

५४६ (�लार्म�त्र=ण भा�प�ला; र्जय� य�]= नु तिवान्द�= । लाभा�= नु�ति�दण्ड=नु र्जय�, दण्ड; ऋर्ज�य�दिद ॥

५४७ नु�ति�दण्ड=नु संकुला� र्जगद्या: प�ति� प�र्थि0Dवा: । सं एवा नु�ति�दण्डस्�� प�लाय=न्ना�त्र सं�(य: ॥

५४८ र्जनु�नु�� सं�लाभा; भा�त्‍वा� �=ष�� श्र�त्‍वा� ची वा�स्थिञ्छ�र्म । अयच्छनु प�र्थि0Dवा; नु�किं�D सं�पवा�द; तिवानुश्यति� ॥

५४९ (त्र�भ्य; रक्षण� नु ण��, दण्डनु�दपर�धिधनु�र्म ।प�प�पनु;दनु�, र�ज्ञ�� धर्म� एवा नु प�पदर्म ॥

५५० र्म ति�दण्डप्रीद�नु� �� प�तिपनु�र्म����धियनु�र्म । � ण�तिनुर्म��लानुसंर्म� रूढसंस्य�त्तिभावा ]य= ॥

अधिधकु�र ५६. अनु�त्‍य�प�लानुर्म

५५१ र्जनुकिं%Dसं�पर; र�र्ज� न्य�य����पद�नु�ग�: । तिनुघे��ण�द घे��कु�च्च�तिप भा�तिवा क्रो� र�र्म; र्म�: ॥

Page 43: Thirukkural in Sanskrit

५५२ नु�त्‍य� प�लाय�� र�ज्ञ� प्रीर्ज�भ्य; तिवा7य�चीनुर्म । ची;र=ण (�शिलानु� प�न्था�� तिवा7चीEय�संर्म� र्म�र्म ॥

५५३ द=(= दिदनु= दिदनु= र्ज���नुनु0��नु तिवार्म (नु नु प: ।परिर%�रर्मकु� वा��ण: क्ष�णर�ज्य: क्रोर्म�द्भवा=� ॥

५५४ भा�व्यनु0�र्मनु�ला;च्य न्य�य्यर्म�ग�तिवार;ध�: । भा�पस्य रक्ष�; तिवा7� नुश्य=� �=नु प्रीर्ज� अतिप ॥

५५५ अधर्म�प�लानु;द्भÐ�क्ला=(भा�र्ज�� नु�ण�� भा�तिवा ।अश्र�प��: त्तिश्रय� र�ज्ञ; नु�(य=द�य�ध�त्‍र्मनु� ॥

५५६ तिवान्द�= सं�स्थिस्थर�� कुBर्ति�D भा�प; धर्मmण प�लायनु । अनु�त्‍य� प�लायनु र�र्ज� नु$कुBर्ति�Dभा�तिवाष्यति� ॥

५५७ दय�ध�न्यर्म%�प�लाप�ल्यर्म�नुनु ण�� स्थिस्थ�र्म । वा धि$%�नुप्रीद=(स्थर्जनु�स्थिस्थति�संर्म�� तिवादु: ॥

५५८ धर्म�र्म�ग� संर्म�ल्ला�घ्य रक्ष�: प शि0वा�प�=: । द=(= सं��� �� द�रिरद्र्य�� संम्पत्‍क्ला=(�य कुल्प�= ॥

५५९ पय;धर� नु वाष�ग्मिन्� कु�ला= वा धि$श्च तिनुष्फला� । धम्य� पन्था�नुर्म�ल्ला�घ्य नु प= (�संति� र्म=दिदनु�र्म ॥

५६० अरक्षति� भा�वा� भा�प= प0� न्य�य�नु�र;धिधनु� ।तिवाप्री�: क्ष�किं�D तिवास्र्मर=य�: नु दद्या�: प(वा: पय:

अधिधकु�र ५७. तिनुभा�यत्‍वार्म

५६१ दु$ तिवाची�य� ��टस्थ्य�� प�नुस्�� द;षकुर्म�ण: । तिनुवा�रयनु प�लाय=द य: सं भा�प�ला इ��य��= ॥

५६२ दण्डय=ष� कुदिठोनु; भा�त्‍वा� दण्डनु�वासंर= संति� । लाघे� दण्डय�; र�ज्ञ: संम्पत्ति7ष्ठ=दचीञ्चीला� ॥

५६३ अधर्म�प�लानु�द्यास्य प्रीर्ज�: स्य�भा�य�तिवाह्वांला�: । अशिचीर�द=वा भा�प�ला: सं लाय� य�स्यति� ध्रु�वार्म ॥

५६४ " अस्र्म�कु� प�र्थि0Dवा: क्रो� र" इति� द=(र्जनु=रिर�र्म । य ए�च्छ� ण�य�v�क्य> क्ष�ण�य�: सं तिवानुश्यति� ॥

५६५ अप्रीसंन्नार्म�ख; नु ण�र्मगम्य: सं�लाभा=नु य: ।

Page 44: Thirukkural in Sanskrit

र्म%�प�लास्�स्य तिवा7� भा���तिवा$धिर्मवा वा 0� ॥

५६६ द�त्तिक्षण्यग�ण%�नुस्य कुट�वा�क्यप्रीय;तिगण: । भा�पस्य तिनुखिखला� तिवा7र्मस्थिस्थर� क्ष�य�= क्षण�� ॥

५६७ कुट�वा�क्यर्मधर्मmण प�लानु� ची र्म%�भा�र्ज�र्म । अरिरतिवाध्वा�संनु�प=त्तिक्षसंत्त्वातिनुर्म��ला%=��कुर्म ॥

५६८ अनु�ला;च्य&वा संशिचीवा&: कु �= कु�यm ची तिवाम्बिघ्नु�= ।य: कु� प्‍य=� संशिचीवा�नु र�र्ज� क्ष�यन्�= �स्य संम्पद: ॥

५६९ प�वा� दुग�र्मतिनुर्म��य र�र्ज� य�]भा�वा� ग�: ।तिवार्म=क्त;ऽनु�चीर&: संवाÃभा«�: संनु क्षयर्म�प्न�य�� ॥

५७० तिनुय�ज्य तिवाद्या�रति%��नु र्म�ख्यस्थ�नु=ष� भा�पति� । प�लाय=द्या�दिद �ह्यंm�&: भा�र्म=भा��र; तिनुर0�कु: ॥

अधिधकु�र ५८. द�त्तिक्षण्यर्म

५७१ �द&वा भातिवा�� ला;कु= प्रीर्ज�नु�� सं�खर्ज�वानुर्म ।द�त्तिक्षण्यग�णसंम्प�र्ति�D: यद� स्य�� प थ्वा�प�E ॥

५७२ ला;कु; र्ज�वाति� द�त्तिक्षण्य�� �तिv%�नुनुर� भा�तिवा । यदिद र्ज�वाग्मिन्� �&भा��र्म=: भा�र एवा नु सं�(य: ॥

५७३ सं�ति%त्‍य=नु तिवानु� ग�नु� य0� स्य�न्ना र्मनु;%रर्म । द�त्तिक्षण्यवार्जिर्जD�� कु� त्‍स्नु� र्जग7vधिन्नार0�कुर्म ॥

५७४ द�त्तिक्षण्यग�ण%�नुस्य किंकुD नु=त्र�भ्य�� प्रीय;र्जनुर्म । �= ह्यंला�कु�ररूप=ण लासं�: कु= वाला� र्म�ख= ॥

५७५ नु=त्रस्य�ला�कुरण� प��सं�� द�त्तिक्षण्यग�ण इष्य�= । �तिv%�नु� �� नुयनु� ध7= व्रणसंर्म�नु��र्म ॥

५७६ स्थिस्थ�=ऽतिप नु=त्र= द�त्तिक्षण्यग�ण%�नु; भावा=द्यादिद । अचीञ्चीलार्म%�रूढ�रुर=वा सं र्म�नुवा: ॥

५७७ द�त्तिक्षण्यवार्जिर्जD�� र्मत्‍य�� नु=त्र%�नु� र्म�� भा�तिवा । कु= शिचीन्नायनुवान्�;ऽतिप संग्मिन्� द�त्तिक्षण्यसं�य���: ॥

५७८ द�त्तिक्षण्यग�ण(�लास्य गच्छ�; न्य�य्यवात्‍र्म�तिनु । प�र्थि0Dवास्य वा(= कु त्‍स्नु� र्जगv�m� सं�स्थिस्थरर्म ॥

५७९ कु ��पर�धिधतिनु र्जनु= द�त्तिक्षण्य� संम्प्रादश्य� ची ।

Page 45: Thirukkural in Sanskrit

�द्दा=षसं%नु� र�ज्ञ�� भावा=� स्वा�भा�तिवाकु; ग�ण: ॥

५८० सं�हृद्दा7� तिवाष� ची�तिप प�त्‍वा� प्रीत्‍ययकु�रण�� । र्म&त्र~ ची �=नु कु� वा�ग्मिन्� द�त्तिक्षण्यग�णकु��त्तिक्षण: ॥

अधिधकु�र: ५९. ची�रप्री=षणर्म

५८१ प�र्थि0Dवाश्च�रप�रुष� नु�ति�(�स्त्र� �0;7र्मर्म । इर्म= नु=त्रसंर्म= कु त्‍वा� प�लाय=दतिनु(� भा�तिवा ॥

५८२ संवा�कु�ला= संवा�द=(= प्रीवा 7�नु तिवाषय�नु संर्म�नु । ब�ध्वा� (�घ्रा� ची�रर्म�ला�द्र्क्षण� र�र्जलाक्षणर्म ॥

५८३ सं (त्र�वा(र्म�पन्ना: प�र्थि0Dवा: क्षयर्म�प्न�य�� । ब�ध्वा�तिप तिवाषय�नु ची�रE: य: प�वा� नु तिवाची�रय=� ॥

५८४ सं=वाकु�नु ब�न्धुवा�नु (त्र�नु संवा��नु वा�ची� ची कुर्म�ण� । तिवार्म श्य र�ज्ञ= तिवाषयद��� ची�र इति� श्र��: ॥

५८५ परदुज्ञmयतिवाषय�नु तिनुभा«�: (त्र�संधिन्नाधE ।ग�ढ�0�ग;पनुपट�: ची�र इत्‍यत्तिभाध�य�= ॥

५८६ (�स्त्र�ग�र�दिदकु� त्तिक्षक्ष�वा=ष; गत्‍वा� तिवाची�य� ची । ज्ञ��;ऽतिप (त्र�त्तिभाध«र; य: स्य�च्च�र: सं गण्य�= ॥

५८७ अनु=कुग�प्‍�तिवाषय�नु बति%र�नु�य्य र्म=धय� । ज्ञ�त्‍वा� य0�वाद भा�प�य कु0नु� ची�रलाक्षणर्म ॥

५८८ ची�रण&कु= नु कुशि0�र्मन्यची�र=ण ची=रिर�र्म । एकु�0�कु� यदिद भावा=� ग ह्यं��� �� त्‍यर्ज=�रर्म ॥

५८९ परस्परर्मसं�वा=द्या�नु त्रयश्च�र�नु तिनुय;ज्य �� । तित्रत्तिभारुक्त;ऽतिप तिवाषय: संर्मश्च=द ग ह्यं��र्मयर्म ॥

५९० ची�र�य द=य� संन्र्म�नु� र�ज्ञ� ग�प्‍�� नु �द बति%: । नु; ची=द ग�प्‍��0�तिवाषय: संवाÃश्च तिवादिद�; भावा=� ॥

अधिधकु�र: ६०. उत्‍सं�%संम्पत्ति7:

Page 46: Thirukkural in Sanskrit

५९१ उत्‍सं�%ति%�; ला;कु= संम्पन्ना इति� कुथ्य�= । �दभा�वा= भावा=दिद्र्क्त इ�र&: संति%�;ऽतिप सं: ॥

५९२ उत्‍सं�%संदृ(� तिवा7� स्थिस्थर� ला;कु= नु वा���= । धनुर्मन्यत्‍क्रोर्म�च्छsघ्रा� ध्रु�वा� तिवालायर्म=ष्यति� ॥

५९३ नुष्��य�र्मतिप संम्प7E सं �� ख=द� नु तिवान्द�= । उत्‍सं�%रूपसंम्पत्त्य� संद� य: संति%�; भा�तिवा ॥

५९४ अनु�हू��तिप लाक्श्र्म�स्�� स्वायर्मग्मिन्वाषय तिवान्द�= । यस्तिस्र्मन्नाकु� म्बिण्ठो�;त्‍सं�%; तिवाद्या�= संवा�द� नुर= ॥

५९५ द&घ्य� प्रीसं�नुनु�लास्य नु�र�ग�धतिनुबन्धुनुर्म । �0� र्ज�तिवा�वा द्धि]श्र स्य�दुत्‍सं�%तिनुबन्धुनु� ॥

५९६ भा�प=नु शिचीन्त्‍य��� स्वा�यर्मEन्नात्‍य� प्रीति� संवा�द� । कु�य� भावा�� वा� र्म� वा� श्ला�घ्य�= यत्‍नुवा�न्नार& ॥

५९७ औन्नात्‍य� नु तिवार्म�ञ्चीग्मिन्� ब�णतिवा]� अतिप तिvप�: । �vदुत्‍सं�%वान्�;ऽतिप नु तिवाघ्नु�तिvरर्मग्मिन्� ति% ॥

५९८ उत्‍सं�%वार्जिर्जD�नु प� " वाय� द�नु�ग�ण�ग्मिन्वा��: " इति� र्मत्‍वा� नु वा& द;षर्म�प्न�वाग्मिन्� कुद�तिप �= ॥

५९९ र्म%�कु�यसंर्म�य�क्त: क्रो� रदन्�संर्मग्मिन्वा�: । गर्ज=ऽतिप व्य�घ्रार्म�ला;क्य भा��: संद्या: पला�य�= ॥

६०० नुर�ण�� बलार्म�त्‍सं�%: �तिv%�नुनुर� द्रुर्म�: । आकु�र=ण&वा �= वा क्ष�: तिनुष्फला�श्च तिनुर0�कु�: ॥

अधिधकु�र: ६१. आलास्य�भा�वा:

६०१ कु� लादsप� प्रीभा�य�क्तर्म�लास्य�त्तिभाकिं%D� �र्म: । क्रोर्म=ण संर्मत्तिभाव्य�प्‍य (र्मय=� प्रीभाय� तिवानु� ॥

६०२ आलास्यवा(र्म�पन्ना; य: प्रीयत्‍नुतिवावार्जिर्जD�: ।कु� लागEरवा%�तिनु: स्य�द द;ष�: स्य�स्�स्य र्ज�तिवा�= ॥

६०३ अनु0�कुरर्म�लास्य� र्जड; य: कु� रु�= वा(= । �न्ना�(�त्‍प�वा�र्म=वा�स्य कु� ला� तिवालायर्म�प्न�य�� ॥

६०४ य; वा�ऽऽलास्यग�ण�तिवा$: (�]यत्‍नुतिवावार्जिर्जD�: । �स्य द;ष�: संम्भोवाग्मिन्� ला�य�= ची कु� ला;न्नाति�: ॥

६०५ दsघे�तिनुद्र्�दsघे�सं�त्रतिवास्र्म त्‍य�लास्यसं�य���: ।

Page 47: Thirukkural in Sanskrit

नुEकु�� र्मग्नु;न्र्म�ख�� प्री�प्‍�� इवा नुश्यग्मिन्� �= ध्रु�वार्म ॥

६०६ स्वाय� र्म&त्र� भावा�� वा� र्म%द्धिद्भ: चीक्रोवार्ति�Dत्तिभा: । नु कु;ऽतिप ला�भास्�=नु स्य�� आलास्यग�णवा�नु यदिद ॥

६०७ तिवा(=षयत्‍नुरति%��: कु�यmष्वा�लास्यभा�ग्र्जनु�: । क्रो� रवा�क्य&र्तिवाDतिनुन्द्या�स्�= भावाग्मिन्� सं�हृद�� प�र: ॥

६०८ आलास्य�त्तिभाति%�; द;ष: संत्‍कु� ला= र्जनु�ष� नुरर्म । यद्या�प्न;ति� झ�तिडत्‍य=ष: (त्र�ण�� वा(र्म�नुय=� ॥

६०९ कु� ला�नुत्‍वा� पEरुष� ची �स्य स्य�द्दा;षवार्जिर्जD�र्म । आलास्यरूपद;ष=ण य; भावा=न्ना वा(�कु �: ॥

६१० तिवाष्ण�म्बिस्त्रतिवाक्रोर्म; भा�त्‍वा� धिर्म�वा�नु यज्जागत्‍त्रयर्म । तिवान्द=� �ज्जागत्‍संवा�र्म�लास्यरति%�; नु प: ॥

अधिधकु�र: ६२. प्रीयत्‍‌नु(�लात्‍वार्म

६११ सं�ध्यधिर्मदधिर्मत्‍य=��� र्मकिं�D त्‍यक्त्‍वा� प्रीयत्‍य��र्म । सं एवा यत्‍‌नुस्�= दद्या�� बला� कु�य�संर्म�पनु= ॥

६१२ र्ज%�ति� �� नुर� ला;कु; य: कु��व्य� परिरत्‍यर्ज=� । �स्र्म�� प्रीयत्‍‌नु(�न्यत्‍वा� र्म�ञ्ची कु��व्यकुर्म�सं� ॥

६१३ पर;पकुरण= ब�द्धि]स्�=ष�र्म=वा प्रीवा���= । अकु� म्बिण्ठो�प्रीयत्‍‌नु�रव्यग�ण=नु संति%��स्�� य= ॥

६१४ पर;पकु�र� कु��� नु (क्नु�य�द्यात्‍नुवार्जिर्जD�: । कुरवार्ति�Dकु प�ण;ऽतिप भा�रु: किंकुD कु���र्म%�ति� ॥

६१५ य: सं�ख=च्छ�� परिरत्‍यज्य कुर्म�ण्य=वा कु ��दर: । सं �� स्वा�यर्जनुक्ला=(� वा�रय=� स्�म्भो��� ग�: ॥

६१६ संम्पद� संवा�द� दद्या�� व्यवासं�य; र्म%�भा�र्ज�र्म । द�रिरद्र्य� �स्य र्जनुय=� व्यवासं�यतिवा%�नु�� ॥

६१७ अलाक्ष्र्म�: स्ग्य�र्मला� ज्य=ष्ठ� तिनुवासं=दलासं�त्तिश्र�� । आलास्यवार्जिर्जD�= प��शिसं वा���= पद्मसंम्भोवा� ॥

६१८ ज्ञ�त्‍वा� य0�वाक्त�यmष� यत्‍‌नु: स्वा�तिक्रोय��� त्‍वाय� । तिवाधिधनु� तिनुष्फला= यत्‍‌नु= नु तिनुन्द्यास्त्‍वा� भातिवाष्यशिसं ॥

६१९ तिवाधE �= प्रीति�कु� ला=ऽतिप र्म� यत्‍नु� त्‍यर्ज संवा�द� ।

Page 48: Thirukkural in Sanskrit

अलाब्धं=ऽतिप फला= कु�यक्ला=(; नु&वा वा 0� भावा=� ॥

६२० तिवानु�लास्य� कुर्म�ला;पर्मन्�र� यत्‍‌नुवा�नु नुर: । प्रीति�कु� ला� तिवाधिंघेD ची�तिप सं कुद�शिचीतिvर्ज=ष्यति� ॥

अधिधकु�र: ६३. औत्‍सं�क्यर्म

६२१ प्री�प्‍�=ऽतिप व्यसंनु= ख=द� त्‍यक्तवा;त्‍सं�%पर; भावा । ख�पनु;दनुपट�रुत्‍सं�%�नु�स्तिस्� कुश्चनु ॥

६२२ तिनुरग�ला�ग�� दु: कुप्री�वा�%� ब�द्धि]र्म�न्नार: । हृदय= सं�खरूप=ण र्ज�नुनु दु: ख�तिvर्म�च्य�= ॥

६२३ दु: ख=ष्वाचीञ्चीला; भा�त्‍वा� नुर; ध&य�ग�ण�ग्मिन्वा�: ।दु: खस्य दु: ख� र्जनुयन्ना�रब्धं� कुर्म� सं�धय=� ।

६२४ वा षभा: (कुट= ब]; यत्‍‌नु�ल्लाक्ष्य> य0� व्रर्ज=� । व्यवासं�यपरस्�vद दु: ख� दूर�कुर;त्‍य%; ॥

६२५ उपय��परिर दु: ख=ष� प्री�प्‍�=ष्वातिप र्मनु;ध ति�र्म । य; तिवान्द�= सं वा& र्मत्‍य� दु: ख� दु: खस्य यच्छति� ॥

६२६ धनु= लाब्धं=ऽतिप �ल्लाब्धंधिर्मति� यस्�� नु ��ष्यति� । द�रिरद्र्य= नु$धिर्मत्‍य�क्त्‍वा� व्यसंनु� नु सं तिवान्द�=

६२७ दु: ख�श्रय; द=%' इति� ज्ञ�त्‍वा� �त्त्वातिवाद�� वार�: ।दु: खकु�ला= संर्म�य�= नु र्म�ञ्चीग्मिन्� र्मनु;ध ति�र्म ॥

६२८ अनु�दृत्‍य सं�ख� प्री�प्‍�� 'दु: ख� स्वा�भा�तिवाकु� नु ण�र्म' । इति� भा�वाय�; दु: ख� स्वाप्रीयत्‍‌नु�न्ना र्ज�य�= ॥

६२९ सं�ख�नु�भावावा=ला�य�� र्मनुसं� य; नु �त्‍स्प (=� ।दु: ख�नु�भावावा=ला�य�� दु: ख� �� नु&वा ब�ध�= ॥

६३० (त्र�ण�तिप श्लाघेनु�यर्मEन्नात्‍य� प्री�प्न�य�दयर्म ।दु: खर्म�पति��� यस्�� सं�खरूप=ण भा�वाय=� ॥

अधिधकु�र: ६४. अर्म�त्‍य:

६३१ उशिची�: संर्मय:, कु�य�सं�धिधकु= सं&न्यसंम्पदE ।

Page 49: Thirukkural in Sanskrit

तिक्रोय�प्रीकु�रस्�च्छ्र&ष्ठ्यधिर्मर्म= र्मग्मिन्त्रग�ण�: स्र्म ��: ॥

६३२ सं�र्मथ्य� यत्‍‌नु(�लात्‍वा� कु� ला�नुत्‍वा� र्मनु;ध ति�: । तिवाद्या=ति� पञ्चीत्तिभाश्च&�&: संति%�: संशिचीवा; र्म�: ॥

६३३ रिरप�पक्षर्जनुत्‍यक्त� स्वापक्षर्जनुरक्षकु: । ग���नु�� प�नुर�नु=�� भावा=� संशिचीवासं7र्म: ॥

६३४ सं%=��कु� तिक्रोय�कु��� कु��व्य�0�तिवार्म(�कु: । भा�वा�तिवाष्कुरण= ध�र: संशिचीचीश्र=ष्ठ उच्य�= ॥

६३५ र�र्जधर्मm ची तिनुप�ण: स्वा(�स्त्र�0�तिवा(�रद: ।कु�ला;शिची�र्मति�: कु�यm भावा=� संशिचीवासं7र्म: ॥

६३६ यस्य स्वा�भा�तिवाकु� ज्ञ�नु� (�स्त्र्ज्ञ�नु=नु संङ्ग�र्म । र्मग्मिन्त्रणस्�स्य प�र�: किंकुD कु� य��: (त्र�वाञ्चीनु�: ॥

६३७ नु�ति�(�स्त्रप्रीकु�र=ण नु य�क्त� कु�य�सं�धनुर्म । द=(कु�ला�नु�र;ध=नु कु�य�सं�धनुर्म�7र्मर्म ॥

६३८ अ( ण्वा�: सं��� वा�क्य� स्वाय� �त्त्वार्मर्ज�नु�: । नु पस्य संर्मय= �त्त्वाकु0नु� र्मग्मिन्त्रलाक्षणर्म ॥

६३९ कु� र्म�ग�ब;धकु�र्म�त्‍यतिनुकुट= वा��नु�दतिप । कु;दिटसंप्‍�ति�(त्र�ण�� र्मध्य= वा�सं;ऽतिप सं�म्प्रा�र्म ॥

६४० स्र्म त्‍वा� य0�वात्‍कु�य��त्तिण संम्यकु� �त्‍कु���र्म�द्या�: । नु&��तिनु प�ण���� य�ग्मिन्� सं�र्मथ्य� नु भावा=द्यादिद ॥

अधिधकु�र: ६५. वा�ग्मिग्र्मत्‍वार्म

६४१ वा�ग्मिग्र्मत्‍वाग�णसंम्प�त्‍य�� संशिचीवा: श्र=ष्ठ्यर्म�प्न�य�� । ग�णर्मध्य= तिवा(=ष=ण वा�ग्मिग्र्म�� र�र्ज�= य�: ॥

६४२ वाक्त� वा�चीनुभाङ्गय&वा य�: स्य���� (�भा�(�भा= + आला;च्य सं�वाध�नु=नु �स्र्म�v�क्य� प्रीर्ज�ज्य��र्म ॥

६४३ यvची: श्र��र्म�त्र=ण र्जनु�नु�वार्ज�य=द ग�ण&: । अश्र���नु�� ची (�श्र�ष� भावा=� �7�स्तित्त्वाकु� वाची ॥

६४४ वाक्‌� श्र;त्र;र्म�नुस्�त्त्वा� ज्ञ�त्‍वा� वाचीनुर्म�च्य��र्म ।��दृग्वाची: प्रीय;ग=ण धर्म��0® भा�तिवा शिसं]य�: ॥

६४५ तिवावाक्ष� �= यदिद भावा=दुच्य��� ��दृ(� वाची ।

Page 50: Thirukkural in Sanskrit

इ�र=ष�� वाची;त्तिभाश्च यज्जा=��� नु&वा (क्य�= ॥

६४६ र्मनु;ऽनु�कु� लार्मन्य=ष�र्म�क्तवा� �=ष�� वाचीस्यतिप । त्‍यक्तवा� द;ष�नु भा�वार्म�त्रग्र%ण� र्मग्मिन्त्रण�� ग�ण: ॥

६४७ वा�द= कुस्�� र्ज=��धिर्म(: परर्म�नुसंरञ्जाकुर्म । तिवास्र्म त्‍य� रति%�� ध�र� वा�क्य� य: संर्म�दsरय=� ॥

६४८ नु�नु�0��नु�नु�प�व्यmण संग्रथ्य र्मध�र� वाची: । प्रीय�ञ्जा�नुस्य वाचीनु� ला;कु; ग ह्णे�ति� सं�दरर्म ॥

६४९ तिनुदु�$� सं�0�कु� वा�क्य� य= नु र्ज�नुग्मिन्� भा�तिष��र्म । वा�क्यर्ज�लार्मनु�स्य��� वाक्‌��र्म=वा ति% �= क्षर्म�: ॥

६५० अध��ग्रन्थार्मन्य=ष�� य= ब;धधिय��र्मक्षर्म�: ।तिनुग�न्धुफ� ल्लाकु� सं�र्म&: �= भार्जन्�= संर्म�नु��र्म ॥

अधिधकु�र: ६६. तिक्रोय�(�द्धि]

६५१ संर्म�ची�नु=नु सं�ह्यं=नु संम्प� कु= वालार्म�प्‍य�= । यदिद कुर्म� भावा=� सं�ष्ठ� संवा� �=नु ति% शिसंद्ध्यति� ॥

६५२ इ% कुBर्ति�D: पर= प�ण्य� नु शिसं]य=द्या=नु कुर्म�ण� । संवा�द� �न्ना कु��व्य� र्मग्मिन्त्रण� भा�ति�धिर्मच्छ�� ॥

६५३ उपय��पय��त्‍र्मवा द्धि]कु��क्ष�य�� यत्‍‌नुर्म�स्थिस्थ�&: । त्‍यज्य��� ��दृ(� कु�य� यद्गौEखतिवाध��कुर्म ॥

६५४ प्री�प्‍�;ऽतिप व्यसंनु= �स्य तिनुर्म��लानुकु �=ऽतिप वा� । तिनुन्द्या� कु�य� नु कु� वा�ग्मिन्� तिवा(�]र्म�य; र्जनु�: ॥

६५५ पश्च�7�पकुर� कु�य� नु कु� वा«� कुद�चीनु । प्रीर्म�द=नु कु �= ची�तिप पश्च���पर्मकिं�D त्‍यर्ज ॥

६५६ र्म���ब��भा�क्ष�(र्मनुसंङ् कुट=ऽतिप संर्म�ग�= । संद्धिद्भर्तिवाDगर्ति%D�� वाज्य� कु�य� नु ति% संर्म�चीर=� ॥

६५७ तिवाध�य तिनुद्धिन्द�� कु�य� सं�पवा�द� धनु�र्ज�नु�� । तिवादु�$कुर्म�र्जतिनु�द�रिरद्र्य� ति% सं��� वारर्म ॥

६५८ नु कु� य��धिन्नाद्धिन्द�� कुर्म� �� प्रीर्म�द�� तिक्रोय=� ची=� । कु�य�वासं�नुवा=ला�य�� दु: खर्म=वा भावा=� ��: ॥

६५९ परकिं%Dसं�बला�ल्लाब्धं� तिवा7� र्म�ञ्ची=� �र्म�त्तिश्र�र्म ।

Page 51: Thirukkural in Sanskrit

क्रोर्मप्री�प्‍�धनु� नु$र्मप्‍यन्�= र्म�दर्मप�य=� ॥

६६० वाञ्चीनु�र्म�ग�संम्प्रा�प्‍�तिवा7रक्षणकुर्म� �� । अपक्कु�र्मघेटत्तिक्षप्‍�र्जलारक्षणवाद्भवा=� ॥

अधिधकु�र: ६७. तिक्रोय�द�र्ढ्य�र्म

६६१ कु���र्म�नुशिसं यद्दा�र्ढ्य� �खित्‍क्रोय�द�र्ढ्य�र्म�य��= । सं&न्यदुग��दिदद�र्ढ्य� �� नु�त्र द�र्ढ्य�पद=रिर�र्म ॥

६६२ तिनुतिष]कुर्म�णस्त्‍य�ग; द&वा�7स्तिस्र्मनु कु �=ऽतिप ची । शिची7द�र्ढ्य��परिरत्‍य�ग इ��र्मE प्रीकु �= र्म�E ॥

६६३ कुर्म��रब्धंधिर्म��त्‍य=�दन्�= ची=ज्ज्ञ�य�= पर&: । दृढ� भावाति� ��, र्मध्य= ज्ञ��� ची=द दु: खर्म�प�=� ॥

६६४ एवा� कु��व्यधिर्मत्‍य=�vक्त�� (क्त�: संर्म= भा�तिवा । य0;क्त� कु�य�कुरण= संर्म0� नु�स्तिस्� कुश्चनु ॥

६६५ कु�य�सं�धनु(�लास्य तिक्रोय�द�र्ढ्य� �� र्मग्मिन्त्रण: ।र्म%त्‍वार्जनुनु�द्र्�ज्ञ: संवाÃरतिप र्म%�य�= ॥

६६६ शिचीकुBर्तिषD�प्रीकु�र=ण य= ध�र�: कु�य�सं�धनु= । शिचीकुBर्तिषD�� फला� ची�तिप प्री�प्न�वाग्मिन्� �0&वा �= ॥

६६७ र्म%�र0�क्षक्ष�द्र्�ऽऽत्तिणसंर्म�: संन्�; दृढतिक्रोय�: । र्म%त्‍वा= नु�कु ति�%m��: द�र्ढ्य� स्य�7त्र कु�रणर्म ॥

६६८ प्रीसंन्नार्मनुसं� कु�यm प्रीवा 7=नु फला=च्छय� । आलास्यदsघे�सं�त्रत्‍वार्मन्�र� �तिvध�य��र्म ॥

६६९ अन्�= सं�खप्रीद� कु�य� कु�यक्ला=(=ष� संत्‍स्वातिप । अवाश्यर्म=वा कु��व्य� दृढशिची7संर्मग्मिन्वा�&: ॥

६७० द�र्ढ्यm स्थिस्थ�=ऽप्‍यन्यकु�यm स्वा�कु �= प��कुर्म�त्तिण । र्मनु;द�र्ढ्य�तिवा%�नु��स्�� र्म�नुयग्मिन्� नु र्म�नुवा�: ॥

अधिधकु�र: ६८. कु�य��चीरणप्रीकु�र:

६७१ अतिनुवा�य�धिर्मद� ची=ति� तिवार्म(�धिन्नाण�य= संति� ।

Page 52: Thirukkural in Sanskrit

आलास्य� नु&वा कु��व्यर्मन्य0� व्यसंनु� भावा=� ॥

६७२ यद�लास्य=नु कु��व्य� �त्र�लास्य प्रीदश्य���र्म । त्‍वारय� कुरण�य� य� �त्र�लास्य� नु (;भानु�र्म ॥

६७३ लाब्धं=ऽवाकु�(; संवा�त्र कु त्‍वा� कु�य� संर्म�प्‍य��र्म । �दभा�वा= यद� य7� सं�ध्य� �� �त्र सं�ध्य��र्म ॥

६७४ आरब्धंकु�यm यस्थिच्छ$� शि($� य]�(त्र�ष� । vय� ग�ढ� संदन्�= �� द%=स्थिच्छ$स्फु� शिलाङ्गवा� ॥

६७५ द्र्व्यकु�लातिक्रोय�%=��स्थला�नु�र्मनु�कु� ला��र्म । पञ्ची�नु�र्मतिप तिवास्पष्ठ� ब�ध्वा� कु�य� तिवाध�य��र्म ॥

६७६ तिक्रोय�संम्बम्बिन्धुनु; यत्‍‌नु�नु तिवाघ्नु�नु संम्भो�तिवा��नु �0� । अन्�= र्म%�फलाप्री�प्तिंप्‍�D त्रय� ब�ध्वा� तिक्रोय�� कु� रु ॥

६७७ कु�यm प्री�प्‍�= तिक्रोय��त्त्वा� ब�ध्वा� प�वा� �� सं� तिक्रोय� ।य&: कु �� भा�वार्म=ष�� ची ज्ञ�त्‍वा� कु�यm र्मकिं�D कु� रु ॥

६७८ र्म7=भार्म=कु� संम्प्रा=प्‍य य0न्य; ग ह्यं�= गर्ज: । कु �=नु&कु= नु कु�यmण �0�न्यदतिप सं�ध्य��र्म ॥

६७९ सं�हृद�� सं�ह्यंकुरण� नु र्म�ख्य� कु� रु �च्छनु&: । अतिप्रीय� य= स्वा(त्र;स्�&: संख्य� प्री0र्म�: कु� रु ॥

६८० दुब�ला�: स्वा�त्तिश्र�र्जनुत्र�संतिनुर्म��लानु=च्छय� ।बशिलाष्ठ&: सं% संम्बन्धु� कु� य��र0� प्रीद�य वा� ॥

अधिधकु�र: ६९. दEत्‍यर्म

६८१ बन्धु�प्री�ति�: कु� ला�नुत्‍वा� र�र्जवा�स्थिञ्छ�संद्गौ°ण�: । अ�&र्तिवाD(=षण&य��क्त; दू�; भातिवा��र्म%�ति� ॥

६८२ तिवार्म श्य वा�क्यकु0नुप�टवा� ज्ञ�नुर्म�र्ज�वार्म । र�र्जप्री�ति�रिरर्म= दू�; त्रय: स्वा�भा�तिवाकु� ग�ण�: ॥

६८३ तिनुर्जर�र्जर्जय;प�यकु0नु� परभा�प�E । दू�स्य लाक्षण� नु�ति�(�स्त्रज्ञत्‍वा� तिनुगद्या�= ॥

६८४ तिवार्म(�संति%�� तिवाद्या� रूप� स्वा�भा�तिवाकुB र्मति�: । ए�म्बित्‍त्र�यसंम्पन्ना; दEत्‍यकुर्म� संर्म�चीर=� ॥

६८५ ग्र0धियत्‍वा� बहूनु (ब्द�नुप(ब्द�नुप;ह्यं ची ।

Page 53: Thirukkural in Sanskrit

पत्‍य�एर्मनु;ऽनु�कु� ला� य; वाशिक्त दू�: सं कुथ्य�= ॥

६८६ तिनु��ज्ञ�: स्फु� टवाक्त� ची ध&य�वा�नु रिरप�संधिन्नाधE । कु�ला�नु�कु� लाप्रीज्ञ�वानु दू�: स्य�� (�स्त्रसंम्र्म�: ॥

६८७ कु��व्य�0�परिरज्ञ��� �त्‍कु �E द=(कु�लातिवा� । तिवार्म श्य कु0नु�य�0�वाक्त� स्य�द दू�सं7र्म: ॥

६८८ अ0�कु�र्म;ष्वानु�संशिक्त: संवा�द� सं�ह्यंकु�रिर�� । र्मनु;द�र्ढ्य� ची दू��नु�� लाक्षण� प्री;च्य�= ब�ध&: ॥

६८९ द=%वा�क्य� प्रीर्म�द्या�तिप नु ब�य;द्या;ऽरिरसंधिन्नाधE । र�र्जवा����र्मन्यर�शिज्ञ वाक्त�� य�क्त: सं एवा ति% ॥

६९० (त्र�ब�ध�र्मवा�प्‍�;ऽतिप तिनुभा�य: (त्र�र्मधिन्नाधE । प्रीति�प्रीभा�वावाक्त� य: �� दू�� ब्रा�वा�= ब�ध�: ॥

अधिधकु�र: ७०. र�र्जसं=वा�

६९१ संशिचीवा; नु�ति�दूर= स्य�� र�ज्ञ; नु�त्‍यन्�संधिन्नाधE । (&त्‍यब�ध�तिनुवा त्त्य0� य0�खिग्नुकुट� ग�: ॥

६९२ र�र्जवा�स्थिञ्छ�वास्��तिनु स्वाय� लाब्धं�र्म�तिनुच्छ�= । र्म�ग्मिन्त्रण= प�र्थि0Dवा; दद्या�दखिखला� �=नु वा�स्थिञ्छ�र्म ॥

६९३ आत्‍र्मरक्षणवा�ञ्छ� ची=� र�र्ज�प्री�किं�D �� र्म� भार्ज । अप्रीसंन्ना= र्मति%प�ला= नु (क्य� �स्य सं��त्‍वानुर्म ॥

६९४ र�शिज्ञ पश्यति� ची�न्य=ष�� श्र;त्रय;ग��प्‍�भा�षणर्म । सं%�न्य&%��स्यवाचीनु� प्रीय;क्तव्य� नु र्मग्मिन्त्रण� ॥

६९५ र%स्य� भा�ष�= र�र्ज� यद्यान्य=नुÃवा �च्छ� ण� । प्रीश्नं� नु कु� य��� किंकुD वा=ति� �=नु;क्त� ची=� �द� श्र ण� ॥

६९६ ज्ञ�त्‍वा=तिङ्ग�� ची कु�ला� ची भा�प�=य�त्‍‌�� वा�स्थिञ्छ�र्म । अतिनुर�कुरण�य� �� र्मन्त्र� ब�य�न्र्मनु;%रर्म ॥

६९७ प $;ऽप्‍य0�संम्य�क्त� वा�क्य� ब�य�न्र्म%�प�E । प $;ऽतिप व्य0�वाचीनु� नु वाद=� संशिचीवा : स्वायर्म ॥

६९८ ' कुतिनुष्ठ; वायसं� बन्धु�भा��;ऽय' धिर्मति� भा�प�E । तिनुला�क्ष्यभा�वार्म�त्‍सं ज्य दsय��� स्थ�नुगEरवार्म ॥

६९९ र�र्जतिवाश्व�संप�त्र;ऽ%धिर्मत्‍यनु=नु&वा %=��नु� ।

Page 54: Thirukkural in Sanskrit

अतिनु$� भा�प�=नुÃवा कु� य��न्र्मन्त्र� तिवा(�]ध�: ॥

७०० ' शिचीर�� परिरशिची�; र�र्ज� र्मर्म=' ति� र्मर्म��पर: । र्मन्त्र� स्वा��न्त्र्यर्म�लाम्ब्य नु�तिनु$� कु�य�र्म�चीर=� ॥

अधिधकु�र: ७१. इतिङ्ग�परिरज्ञ�नुर्म

७०१ र्म�खनु=त्रग�&भा�वा&: अनु�क्त� ची�न्�र�श्यर्म । य; वा=त्ति7 संशिचीवा; ला;कुभा�षण� सं भावा=द ध्रु�वार्म ॥

७०२ परिरचीग�� भा�वाधिर्मतिङ्ग�&: सं�(य� तिवानु� । ज्ञ���� संर्म0� द&वा=नु ��ल्य एवा तिवाभा�व्य��र्म ॥

७०३ र्म�खनु=त्रस्पन्दनु�दिदब�ह्यंशिची­=: पर�(यर्म । य; वा=त्ति7 �स्र्म& तिवा7�दिद दत्‍वा� �� स्वावा(= कु� रु ॥

७०४ परभा�वापरिरज्ञ��� ची=तिङ्ग�&भा��षण�दृ�= । आकु�र&रन्य��ल्य;ऽतिप ज्ञ�नु=नु�य� तिवाशि(ष्य�= ॥

७०५ र्म�खनु=त्रग�� शिची­� दृष्‌टवा�न्यस्य र्मनु;गति�र्म । अर्ज�नु��� वा 0� नु=त्र= द(�नु&कुप्रीर्ज;र्जनु= ॥

७०६ वाण�भा=द� वास्तिस्�तिनुष्ठ� स्फुदिटकु; द(�य=द्या0� । र्मनु;ग�� भा�वाभा=द� र्म�ख� �v� प्रीद(�य=� ॥

७०७ ' र्जड� र्म�ख� ज्ञ�नु(�न्य' धिर्मति� वा�द; नु य�ज्य�= । प�रुषस्य सं�ख� दु: ख� ज्ञ�त्‍वा� स्वा=नु प्रीकु�(नु�� ॥

७०८ इतिङ्ग��द्भवा�वाज्ञ���रग्र= त्‍वा�गत्‍य ति�ष्ठ�: । य; वा=त्ति7 हृदय� �स्तिस्र्मनु दु: खस्य कु0नु� वा 0� ॥

७०९ नु=त्रदृष्ट्या�ऽऽ(यज्ञ��� र्मन्त्र� यदिद वा(= भावा=� । संदसंद्भ�वार्मन्यस्य �=नु र्ज�नु�ति� भा�पति�: ॥

७१० ' परभा�वापरिरज्ञ�नु= वाय� तिनुशि(�ब�]य:' । इति� वाक्त�� सं (क्त: स्य�� दृष्ट्या� य; वा=द ची�(यर्म ॥

अधिधकु�र: ७२. संभा�स्वारूपर्म

७११ संर्म�स्वारूप� तिवाज्ञ�य वाक्तव्य�0� तिवाची�य� ची । संभा�य�� (ब्दर्ज�लाज्ञ&: वाक्तव्य� संद्गौ°ण�ग्मिन्वा�&: ॥

Page 55: Thirukkural in Sanskrit

७१२ सं�त्तिभाकु�नु�� रुसिंचीD ब�द्‍ध्वा� द;ष: (ब्दशि0य;य�0� । नु ज्ञ�य=� �0� स्प$� संभा�य�र्म�च्य��� वाची: ॥

७१३ संत्तिभाकु�नु�� �� र�शिसंक्यर्मज्ञ�त्‍वा� भा�षण;द्या��: । असंर्म0��श्च कु0नु= तिनुर्तिवाDद्या�श्च र्म��: संर्म&: ॥

७१४ पस्थिण्ड��नु�� संभा�र्मध्य= स्वाप�स्थिण्डत्‍य� प्रीदश्य���र्म । र्म�ढ�नु�� प�र�; य�क्त� नु प�स्थिण्डत्‍यप्रीद(�नुर्म ॥

७१५ ज्ञ�तिनुनु�� भा�षण�त्‍प�वा� संभा�य�� स्वा��भा�षणर्म । अनु�रभ्य तिवानु��=नु स्थिस्थति�: स्य�दु7र्म; ग�ण: ॥

७१६ (�स्त्रज्ञ�नु�� संभा�य�� य; दु$(ब्द�नु�दsरय=� । र्म�शिक्तर्म�ग�च्य��=नु�संE ��ल्य; दुष्यत्‍वार्म�प्न�य�� ॥

७१७ (ब्द�त्त्वापरिरष्कु�रध�र�ण�नु�� संभा�ग्र�: । अध��(�स्त्रग्रन्था�नु�� तिवाद्या� तिवा¤�र्ज�= भा (र्म ॥

७१८ स्वा�;ऽ0�ग्र�ति%ण�र्मग्र= पस्थिण्ड�;7र्मभा�षणर्म । रूढसंस्य= त्‍वा�लावा�ला= र्जलासं=चीनुवाद्भवा=� ॥

७१९ तिवाvत्‍संभा�य�� सं�श्प$� �त्त्वा�0�कु0नु= पट�: । प्रीर्म�द्या�तिप नु भा�ष=� कु� पस्थिण्ड�संभा�ङ्गण= ॥

७२० स्वा��ल्यज्ञ�तिनु(�न्य�य�� संभा�य�� ज्ञ�तिनुभा�षणर्म । अ(�]र्जलाध�र�ग्र(�ण��र्म �संर्म� भावा=� ॥

अधिधकु�र: ७३ संभा�कुम्पतिवा%�नु��

७२१ संभा�स्वाभा�वातिवादुष�� भायनु�तिप संभा�ङ्गण= । नु स्य�� स्ख�शिलात्‍यर्म=�=ष�� (ब्द�त्त्वातिवाद�� नु ण�र्म ॥

७२२ पस्थिण्ड�=ष्वाग्रगण्य�स्�= श्‌ला�घ्यन्�= संकुला&रतिप । अध��� तिवादुष�र्मग्र= तिवास्प$� य&र्तिनुDरूप्‍य�= ॥

७२३ प्री�ण�नु त्‍यक्‌��� संग्मिन्� संज्जा� ध&यmण ब%वा; य�धिध । तिवाvत्‍संदशिसं ध&यmण वाक्त�र; तिवारला�: तिकुला ॥

७२४ यदध��� त्‍वाय� (�स्त्र� स्प$� संदशिसं �vद । अज्ञ��� (�स्त्रर्मन्य=भ्य; ज्ञ�तिनुभ्यस्त्‍वा� भार्ज स्वायर्म ॥

७२५ (ब्द(�स्त्र� पदिठोत्‍वा�दE, अ0�(�स्त्र� ��: पठो । संभा�य�र्म�7र� वाक्‌��� �]&य� र्जनुय=� �वा ॥

Page 56: Thirukkural in Sanskrit

७२६ र्मनु;ध&य�तिवा%�नुस्य कु प�ण; य�धिध तिनुष्फला: । भा��स्य तिनुष्फला� (�स्त्र� सं�क्ष्र्मज्ञ�तिनुसंभा�ङ्गण= ॥

७२७ संभा�भा�रुर्जनु�ध��(�स्त्र� संदशिसं तिनुष्फलार्म । कु प�ण; य�]भा�धिर्मस्थनुप��संकुकुर= य0� ॥

७२८ संत्‍संभा�य�र्मनु=कु�0�कु0नु= भा�रुण� स्फु� टर्म । अध���स्वातिप तिवाद्या�सं� संकुला�सं� वा 0&वा ��: ॥

७२९ अध��ज्ञ��तिवाद्या��स्��नु तिवाvद्गौ;ष्ठय�� ची भा�तिष��र्म । भा���नुज्ञ��तिवाद्या;भ्य;ऽप्‍यधर्म�नु र्मन्य�= र्जनु: ॥

७३० अध��तिवाद्या�नु संद्गौ;ष्ठय�� स्फु� ट� वाक्त�� चीकु��र�नु । र्ज�वा�;ऽतिप र्म �प्री�य�नु ला;कु; र्ज�नु�ति� कु= वालार्म ॥

अधिधकु�र: ७४. द=(:

७३१ कु तिषकुर्म�तिवाद�� श्र=ष्ठ&: स्वाधर्म�तिनुर�&: संद� ।धनु�र्ज�नुपर&वाÃश्य&: य�क्त; द=( इ��य��= ॥

७३२ ईति�ब�ध�तिवारति%�� नु�नु�वास्��संर्मग्मिन्वा�र्म । द=(�न्�रर्जनुश्ला�घ्य� द=(र्म�हुर्म�नु�तिषण: ॥

७३३ द=(�न्�र�द�ग��नु�� र्जनु�नु�� वा%नु�� स्वायर्म । वास्��न्य�त्‍प�ध र�ज्ञ= ची द�नु�द द=( इति� स्र्म �: ॥

७३४ घे;रव्य�धिधब�भा�क्ष�दिदरति%�� रिरप�ब�धय� । तिवार्म�क्तर्म=धर्म�नु� ची ब्रा�वा�= द=(सं�ज्ञय� ॥

७३५ त्तिभान्नालाक्ष्यवा��� संङ् घेरन्�स्थिश्छद्र्&रनु0�द&: ।घे��कु& : क्ष�द्र्भा�प&श्च र्म�क्त; द=(: सं कुथ्य�= ॥

७३६ पर&रनु�श्य: सं��� क्कुशिची� प्री�प्‍�;ऽतिप नु�श्य��र्म । संर्म द्धि]संति%�; द=(; द=(=ष�7र्म��� व्रर्ज=� ॥

७३७ �ट�कु& दृ�ढदुगÃश्च पवा��&र्तिनुDझर&स्��: ।नुदsधिर्म: पञ्चीत्तिभाश्च�ङ्ग: य�क्त� द=(� प्रीचीक्ष�= ॥

७३८ संम्पन्ना�र;ग��ध�न्यसंर्म द्धि]: सं�खर्ज�वानुर्म । दुग�श्च पञ्ची द=(स्य र्मण्डनु�तिनु भावाग्मिन्� ति% ॥

७३९ यत्‍‌नु� तिवानु� स्वा�; वास्��द��� स्य�द द=(सं7र्म: । अग्मिन्वाष्य य�र्म�नु;भ्य; द��� द=(; नु ची;7र्म: ॥

Page 57: Thirukkural in Sanskrit

७४० उक्तसंवा�ग�ण�ढय=ऽतिप द=(= नु�स्तिस्� प्रीय;र्जनुर्म । यदिद र�ज्ञ: प्रीर्ज�नु�� ची धिर्म0: प्री�ति�नु� वा���= ॥

\अधिधकु�र: ७५.दुग�:

७४१ संर्म0��नु�� य�य�त्‍सं�नु�� र�ज्ञ�� दुग�: सं%�यद: ।त्रस्��न्�: स्थिस्थ�र�ज्ञ�� ची दुग� भावाति� प�लाकु: ॥

७४२ संशिलाला=नु तिवा(�]=नु र्मरुभा�म्य� नुग=नु ची । सं�च्छ�य�ढयनु=नु�तिप वा �; दुग�: संर्म�य��= ॥

७४३ औन्नात्‍यद&घ्य�तिनुभाmदस्थ&यÃय��क्त� ची��र्तिवाDध&: । प्रीकु�र� दुग�(ब्दएनु ब्रा�वा�= (�स्त्रवा=दिदनु: ॥

७४४ तिवा(�लाप्री�न्�द=(=नु रक्ष्यक्ष�द्र्प0� य��: । प्री�प्‍��रिरध&य�%न्�� ची दुग�(ब्द=नु कुथ्य�= ॥

७४५ अप्री�प्‍य: (त्र�ब न्द�नु�� नु�नु�%�रसंर्मग्मिन्वा�: । म्वाग��नु�� सं�खवा�संप्रीद;दुग�: प्रीकुBत्‍य��= ॥

७४६ संर्मय= सं�ह्यंद� य�]वा�र�: स्य�य�त्र संवा�द� । संवा�वास्��संर्म द्धि]श्च पत्र�संE दुग�सं�ज्ञकु: ॥

७४७ सं�क्ष�त्‍सं&न्यप्रीवा=(नु परिर�: ऐन्यवा=$नु�� । कु& �वा=नु�तिप दुष्प्री�प; दुग� इत्‍यत्तिभाघे�य�= ॥

७४८ पर&र�वा=धि$�= दुगm स्वास्थ�नु&कुपर�यण&: ।रिरप�वा�रणकु vsर&: वा �; दुग�: सं कुथ्य�= ॥

७४९ स्थिस्थत्‍वा&वा�न्�: पर�नु य�]= र्ज=��� (क्त& भाट;7र्म&: । प्री�प्‍�; र्म%त्त्वा� ख्य��श्च दुग� भावाति� सं�0�कु: ॥

७५० पवा�क्तग�णय�क्त;ऽतिपदुग�: किंकुD वा� कुरिरष्यति� । य�द्दा;प�यसंर्म0��नु�� सं�धिन्नाध्य� नु भावा=द्यादिद ॥

अधिधकु�र: ७६.अ0�र्ज�नु;प�य:

७५१ अनु%��नुप्‍य%��र्म�नु कु��� य=नु धनु=नु= �� । (क्य�= ��दृ%�दशिची7��, अन्य� किंकुD सं�0�कु� भावा=� ॥

Page 58: Thirukkural in Sanskrit

७५२ ग�त्तिणनु� ची�प्‍य0�%�नु� दूषयग्मिन्� नुर� भा�तिवा । तिनुग��ण� ची�प्‍य0�वान्�� र्म�नुयग्मिन्� र्जनु�: संद� ॥

७५३ अ(�म्य; धनुदsप;ऽय� गत्‍वा� संवा�त्र संवा�द� । स्वा�त्तिश्र��नु�� तिवार;ध�ख्यर्मन्धुकु�र� तिवानु�(य=� ॥

७५४ य�क्तर्म�गmण नु�त्‍य� ची य]नु� संर्म�प�र्जिर्जD�र्म । �7स्य धर्म� कु�र्म� ची प्रीदद�ति� नु सं�(य: ॥

७५५ दय�प्री��� परिरत्‍यज्य तिक्रोयर्म�ण� धनु�र्ज�नुर्म । नु&वा�नुन्दकुर� भा�य�दिदति� र्मत्‍वा� परिरत्‍यर्ज=� ॥

७५६ नु�0%�नु� धनु� घेट्ट(�ल्कुर्म�ला�ग�� धनुर्म । द्धिर्ज��रिरसंतिवाध�वा�प्‍�कुर; र�ज्ञ�� धनु� भावा=� ॥

७५७ आतिकुश्चनु= र्ज�यर्म�नु� दय�रूप� शि((�� स्वायर्म । धनुरूप;पर्म��� �� वाघे�य=� प;षय=दतिप ॥

७५८ प्रीतिवा(=� स्वा�कु �= कु�यm तिनुभा«�; धनु%स्�वा�नु । गर्जय�]� नुग�रूढ; य0� तिनुर्म�यर्म�क्ष�= ॥

७५९ क्रो� र�य�ध; तिवा7संर्म: (त्र�गवा�तिवानु�(कु: । द्र्ष्‌ट�� नु (क्य�= ला;कु= �स्र्म�]नुर्म�प�र्ज�य ॥

७६० संम्प�द्या प�ष्कुला� तिवा7� धर्म�र्म�गmण ति�ष्ठ�: । अ0�कु�र्मE स्वा�स्�स्य शिसं]य�: प शि0वा��ला= ॥

अधिधकु�र: ७७. सं&न्यप्रीय;र्जनुर्म

७६१ ची��रङ्गसंर्म�य�क्त� र्म ति�भा�ति�तिवावार्जिर्जD�र्म । सं&न्य� र्जयप्रीद� र�ज्ञ�र्म�7� भा�ग्यर्म�च्य�= ॥

७६२ तिवापत्‍कु�ला= स्वाय� (�ण� भा त्‍वा�तिप ध ति�र्म7य� । स्थ���� (क्नु;ति� �� सं&न्य� यन्र्म�लाबलासं�शिज्ञ�र्म ॥

७६३ र्म षकु� धिर्मशिला��: (ब्द� कु� वा�न्�� भा�र्जग�ग्मिन्�कु= । वा 0� �द भा�र्जग;च्छवा�संस्प(��न्नाश्यग्मिन्� �= क्षण�� ॥

७६४ अप्रीधष्य�� पर&नुÃवा (क्य� वाञ्चीधिय��� पर&: । परम्पर�ग�� ध&य�य��� सं=नु=ति� कुथ्य�= ॥

७६५ य�]� कुर;�� कु� तिप�: स्वायर्म�गत्‍य ची�न्�कु: । स्थ���� ध&यmण �स्य�ग्र= य� (क्त� सं&वा वा�ति%नु� ॥

Page 59: Thirukkural in Sanskrit

७६६ वा�य� र्म�नु� �0� प�वा�वा�र�ण�� र्म�ग�ग�धिर्म�� । र�र्जतिवाश्वसंप�त्रत्‍वा� चीत्‍वा�र: सं&न्यग� ग�ण�: ॥

७६७ प्री�प्‍��रिरवा�रण;प�य� ब�दध्वा� व्य�%� तिवाद्या�य ची । रिरप�सं&न्यतिवानु�(�य प्रीस्थ�नु� सं&न्यलाक्षणर्म ॥

७६८ पर�त्तिभाघे��सं%नु� य�]कुर्म�प्रीवा�ण�� । अभाय� र्म�स्�� वा� व्य�%र्म�त्र�� सं=नु� वार� भावा=� ॥

७६९ यर्जर्म�नु=ष्वातिवाश्व�सं; द�रिरद्र्यर्मधिधकु� �0� । vय� नु स्य�द्या�दिद �द� स्वाल्प� सं=नु�तिप र्ज=ष्यति� ॥

७७० शिचीर�नु�भावा(�ला&श्च वा�र&य��क्त�तिप वा�ति%नु� । सं=नु�पति�तिवा%�नु� सं� र्मति%र्म�नु� नु तिवान्द�= ॥

अधिधकु�र: ७८. सं=नु�द�र्ढ्य�र्म

७७१ ब%वा;ऽस्र्मत्‍प�=रग्र= %��: प�ष�ण��� ग��: । अस्र्मद‌भा�पप�र; नु&वा स्थ��व्य� भा;श्च (�त्रवा�: ॥

७७२ अर्म;घे� ब�णर्म�त्‍सं ज्य ((= प्री�प्‍�; र्जय; वा 0� । गर्ज= प्रीय�क्तब�णस्�� र्म;घे;ऽतिप स्य�ज्जाय�वा%: ॥

७७३ अरिरत्तिभास्सं% तिनुभा«त्‍य� य;धनु� वा�रलाक्षणर्म । प्री�प्‍�= ख=द= रिरप;: सं�ह्यंकु��� वा�य�वा��� वार: ॥

७७४ स्थिस्थ�� (�ला� गर्ज= र्म�क्त्‍वा� संर्म�पस्थ= गर्ज�न्�र= । अन्वा=$�ऽन्यस्य (�लास्य वाक्ष: स्थ� प्री�प्‍य ��ष्यति� ॥

७७५ रिरप�(�ला�गर्म� र;ष�� पश्य�; नुय�नुvयर्म । संतिनुर्म=ष� यदिद भावा=� �� पर�र्जयलाक्षणर्म ॥

७७६ तिनुर्ज;रशिसं र्म�ख= ब�ण��डनु� त्‍वानुवा�प्‍य �� । अ����नु दिदवासं�नु य�]= वा�र; व्य0��नु ति% र्मन्य�= ॥

७७७ स्थिस्थरकुBर्ति�Dकु �= य�]= प्री�ण�नुतिप तिवार्म�ञ्ची��र्म । प�दब]� ( ङ् खला� स्य�� अलाङ् कु�रप्रीय;र्जनु� ॥

७७८ प्री�ण�नु � णसंर्म�नु र्मत्‍वा� प्रीतिवा(न्�; रण�ङ्गणर्म । वा�र� भा�प&वा��रिर��श्च तिवारर्मग्मिन्� नु �= ��: ॥

७७९ स्वाप्रीति�ज्ञ�भाङ्गत्तिभाय� संर्मर= र्म���धिर्मच्छ�: । वा�रस्य दण्डनु� द���� कु; वा� (क्त; भावा=द भा�तिवा ॥

Page 60: Thirukkural in Sanskrit

७८० स्वा�य� भा�प� ची�श्र�प��पवा�कु� (=दयनु भाट: । र्म �श्च� प्री�0�नु�प�वा� र्म ति�नु�नुर्मवा�प्‍य��र्म ॥

अधिधकु�र: ७९. स्नु=%:

७८१ आर्ज�नु�य� स्नु=%संर्म� श्र=ष्ठ� वास्�� नु तिवाद्या�= । (त्र�भ्य; रक्षकु� वास्�� स्नु=%�दन्यद भावा=� तिकुर्म� ॥

७८२ स्नु=%; ब�द्धि]र्म�� सं�कु� वाघे��= प�ण�चीन्द्र्वा� ।ब�द्धि]%�नु&: कु �: स्नु=%: क्ष�य�= क्ष�णचीन्द्र्वा� ॥

७८३ ग�त्तिणत्तिभास्�� कु �: स्नु=%: क्रोर्म=ण�नुन्दद�यकु: ।संद0�: प0नु�द्याv� क्रोर्म(; र्म;दद�यकु: ॥

७८४ परस्परकु �� र्म&त्र� नु ति% �;ष�य कु= वालार्म । स्ख�शिलात्‍य= सं�हृदस्�स्र्म�द वा�रण� संख्यर्म�च्य�= ॥

७८५ र्म&त्र्य�: परिरचीय; %=��: नु�तिप सं=(&कुवार्ति�D��। उभाय;भा��वासं�म्य� �� र्म&त्र�र्म�त्‍प�दय=� �य;: ॥

७८६ र्म&त्र� र्म�खतिवाकु�सं=नु कु= वाला� नु ति% र्ज�य�= । हृदयस्य तिवाकु�सं;‌तिप र्म&त्र्य�� र्म�ख्यर्मप=क्ष्य�= ॥

७८७ तिनुवात्‍य� तिनुद्धिन्द��� र्म�ग��� संन्र्म�गm �� प्रीवा=श्य ची ।दु: ख= प्री�प्‍�= ��ल्यभा�गभा�तिग�� स्नु=%लाक्षणर्म ॥

७८८ स्त्रस्�� वास्त्र� स्वा�; गत्‍वा� य0� ग Ûण�ति� वा& कुर: । �0� दु: ख= स्वाय� सं�ह्यंकुरण� संख्यर्म�च्य�= ॥

७८९ संवा�द� संवा�र्म�गmण ची&कुरूप�य� र्म�द� । सं�ह्यं� कु त्‍वा� रक्षण� �� र्म&त्र्य�: कु;ष्ठति� कुथ्य�= ॥

७९० ' इय�नु स्नु=%स्�स्य र्मधिय, �0� �स्तिस्र्मनु र्मर्म�तिप ची' । एवा� तिवाशि(ष्य कु0नु�� स्नु=%= नु�स्तिस्� तिवाशि($�� ॥

अधिधकु�र: ८०. स्नु=%पर�क्ष�

७९१ स्नु=%= कु �= प�नुस्�स्य परिरत्‍य�ग; नु य�ज्य�= । �स्र्म�दनु�ला;च्य र्म&त्र�कुरण� र्जनुय=� व्य0�र्म ॥

Page 61: Thirukkural in Sanskrit

७९२ असंकु ह्बहुध� चीची��र्मकु त्‍वा� कु �धिर्मत्र�� । र्मरण�न्�कुर� दु: खर्म�न्�� �स्र्म& प्रीयच्छति� ॥

७९३ कु� ला�नुत्‍वा� ग�ण� द;ष� बन्धु�प�लानु(�ला��र्म । तिवार्म श्य संम्यकु ज्ञ�त्‍वा�ऽ0 र्म&त्र~ कु= नुशिचीद�चीर ॥

७९४ कु� ला= र्म%ति� संम्भो �र्मपवा�दभाय�ग्मिन्वा�र्म । कु� रु धिर्मत्र� वा�स्थिञ्छ��0�प्रीद�नु=नु�तिप संवा�द� ॥

७९५ कुट�वा�क्य� प्रीय�ज्य�तिप दुर्म��ग��द य; तिनुवा�रय=� । ला;कुज्ञ�नुवा�� �=नु तिवार्म श्य स्नु=%र्म�चीर ॥

७९६ स्नु=%�त्त्वा� परिरज्ञ���� ख=द: स्य�न्र्म�नुदण्डवा� । �स्र्म�� दु: खस्य संम्प्रा�ग्मिप्‍�रतिप क्ष=र्म�य कुल्प�= ॥

७९७ प्रीर्म�द�द ब�द्धि]%�नु=नु सं�कु� स्नु=%स्य संम्भोवा= । ज्ञ�त्‍वा� �स्य परिरत्‍य�ग�� अन्य; ला�भा; नु वा���= ॥

७९८ उत्‍सं�%र्जनुकु�� कु�य;दन्यकु�यm तिवार्म�च्य��र्म । �0� र्म&त्र� नु कु��व्य� ख=द= सं�ह्यंर्मकु� वा��� ॥

७९९ उपकु�र� तिवापत्‍कु�ला=ऽप्‍यकु� वा��णस्य धिर्मत्र�� । स्र्म �� र्मरणकु�ला=ऽतिप तिनुद�%=स्थिच्च7र्म�ग्र�: ॥

८०० तिनुदु�$प�रुष&: सं�कु� नु�नु� र्म&त्र� तिवाध�य��र्म । ग�ण%�नुनुरस्नु=%� दत्‍वा�ऽ0� वा� परिरत्‍यर्ज ॥

अधिधकु�र: ८१. प्री�क्तनुस्नु=%:

८०१ शिचीरम्बिस्नुग्ध=नु संE%�द�� कु �� द;ष� ग�ण� �0� । सं;ढ्‍वा� �0&वा स्वा�कु�र: शिचीरस्नु=%स्य लाक्षणर्म ॥

८०२ य0=च्छ� धिर्मत्ररशिची�� स्नु=%स्य�ङ्ग� �दिदष्य�= । �स्र्म�� �त्‍कु �कु�य�स्य स्वा�कु ति�र्म�%��� ग�ण: ॥

८०३ स्वान्त्र्य�� धिर्मत्ररशिची�� कु�य� नु�ङ्गsतिक्रोय=� ची=� । �=नु सं�कु� कु �� र्म&त्र� �द� व्य0�� भातिवाष्यति� ॥

८०४ स्वावा�स्थिञ्छ�� ची स्वा��न्त्र्य�� सं�हृ� कु� य��द्यादिद स्वायर्म । अङ्गsकु त्‍य ची �त्‍कु�य�श्ला�घेनु� र्म%��� ग�ण: ॥

८०५ स्वा��न्त्र्यर्म0वा� ऽज्ञत्‍वा� वाक्तव्य� �त्र कु�रणर्म । स्वावा�स्थिञ्छ�तिवार;ध=नु सं�हृ� कु�य� कुर;ति� ची=� ॥

८०६ प�र� परिरशिची�� धिर्मत्र� ख=द= प्री�प्‍�=ऽतिप �त्‍कु �= ।

Page 62: Thirukkural in Sanskrit

नु कुद�शिचीतिvर्म�ञ्चीग्मिन्� स्नु=%धर्म�वा(�ग��: ॥

८०७ प्री=म्ण� शिचीर�� स्नु=%वाद्धिद्भ: कुद�शिची� ख=दद�यकु= । कु�यm कु �=ऽतिप सं�हृद�� �=ष� प्री�र्ति�Dनु %�य�= ॥

८०८ प�वा�धिर्मत्रकु �� द;षर्म�च्यर्म�नु� पर&रतिप । अश्र�ण्वा�; धिर्मत्रकु �; द;ष: सं�दिदनु��� व्रर्ज=� ॥

८०९ स्वा��न्त्र्य=ण शिचीर�न्र्मत्र~ कु� वा��� कु= नुशिची� सं% । संE%�द� नु त्‍यर्ज=द्यास्�� ला;कुस्�� बहु र्म�नुय=� ॥

८१० कु �=ऽतिप द;ष= संE%�द�� सं;ढ्‍वा� �� सं�हृद: स्वायर्म ।य: स्य�च्छ्र=ष्ठग�ण;प=�: श्ला�घ्य�= रिरप�ण�तिप सं: ॥

अधिधकु�र: ८२. तिनुग��णर्जनुर्म&त्र�

८११ दुग��ण�: प्री�ति�संम्पन्ना� इवा कु� य��श्च धिर्मत्र��र्म । त्‍य�ग; दुग��णर्म&त्र्य�स्�� वार: स्य�� �स्य वाध�नु�� ॥

८१२ स्वा�0��य कु� वा��: स्नु=%� कु�य�न्�= �तिvर्म�ञ्ची�: । असंर्म0स्य संE%�द� संवा�द� तिनुष्प्रीय;र्जनुर्म ॥

८१३ धनु&कुलाक्ष्य� गत्तिणकु�: �स्कुर�: परवाञ्चीकु�: ।ला�भाEकुलाक्ष्य�: म्बिस्नुग्ध�श्च त्रयस्��ल्यग�ण�ग्मिन्वा��: ॥

८१४ पकिं�D भा�र्मE प��धियत्‍वा� ध�वा�� वा�द्धिर्जनु� संर्मर्म । सं�हृ� सं�%य� नु कु� य��च्च=� ऐकु�न्त्‍य� वारधिर्मष्य�= ॥

८१५ अप्रीय;र्जकुर� नु�चीर्जनुर्म&त्र� तिवागर्ति%D�� । ��दृ(स्नु=%कुरण�� स्नु=%भा�वा; वार: तिकुला ॥

८१६ र्म�ढ&: सं�कु� दृढस्नु=%कुरण��, ज्ञ�तिनुत्तिभा: सं% ।तिवार;ध: कु;दिटसं�ख्य�कुला�भा� नु�नु� प्रीयच्छति� ॥

८१७ वाति%%��स्यपर&: सं�कु� र्म&त्र्य�� यज्जा�य�= सं�खर्म । रिरप�र्म�लासं�ख� �स्र्म�� द(कु;दिटग�ण�धिधकुर्म ॥

८१८ सं�सं�ध्यकु�यm दुस्सं�ध्यधिर्मवा य: सं�हृद�चीर=� । �=नु सं�कु� स्थिस्थ��� र्म&त्र�र्मनु�7वा&वा परिरत्‍यर्ज ॥

८१९ उक्त्‍वा&कु� वाचीसं� कु�य�र्मन्य� कु;य=नु कु� वा��� । र्म&त्र� कु �� �� स्वाप्न=ऽतिप व्यसंनु� र्जनुधियष्यति� ॥

८२० ग=%= र%शिसं सं�स्��त्‍य संभा�य�� र्जनुर्मण्डला= ।

Page 63: Thirukkural in Sanskrit

र्म&त्र� तिनुन्दय�� सं�कु� संवा�0� नु तिवाध�य��र्म ॥

अधिधकु�र: ८३. आन्�रस्नु=%(�न्य��

८२१ %�द�स्नु=%तिवा%�नुस्य ब�ह्यंस्नु=%� तिवा�न्वा�: । र्म&त्र� भाग्नु� भावा=� स्वाण�र्मय: खण्डग�� य0� ॥

८२२ शिची7= संE%�द�%�नुस्य धिर्मत्रवान्नाट�; बति%: । संE%�द�र्मङ्गनु�शिची7संर्म� परिरण�� भावा=� ॥

८२३ अध��=ष्वातिप (�स्त्र=ष� %�द�र्म&त्र्य� प्रीवा��नुर्म । नु&वा सं�ध्य� भावा=7=ष�� य= भावाग्मिन्� तिवार;धिधनु: ॥

८२४ बति%%��स्यर्म�ख; भा�त्‍वा� शिची7= द्र्;%� शिचीकुBष��: । वाञ्चीकुस्य �� संE%द� दूर= कु� रु भाय�ग्मिन्वा�: ॥

८२५ कु त्‍वा�न्यभा�वा� र्मनुशिसं स्नु=%र्म�चीर�; बति%: । श्र�त्‍वा� वा���� ची कु�यmष� प्रीवा त्ति7नु� वार� र्म�� ॥

८२६ तिवार;धिधनु; धिर्मत्रसंर्म� ति%�� वा�क्य� ब्रा�वान्�� वा� । अ0�तिप �vची;भाङ् ग्य� �त्त्वा� ज्ञ�य=� (�घ्रा�: ॥

८२७ प्री�प्‍य�तिप नुम्रा��� ची�प: स्वाभा�वा�द दु: खद; य0� । तिवानुय�र्ढ्य� (त्र�वा�क्य� �0�नु0�कुर� भावा=� ॥

८२८ (त्र;रञ्जाशिलार्मश्य=ऽतिप छन्ना: स्य�� कुदिठोनु�य�ध: । �0� (त्र;रश्र�प��: क्रो� र�य�धसंर्म; भावा=� ॥

८२९ भा�त्‍वा� बति%: म्बिस्नुग्धसंर्म; दूषय=द हृदय=नु य: । �र्म=वा र्म�ग�र्म�त्तिश्रत्‍य �स्य र्म&त्र~ तिवानु�(य ॥

८३० (त्र�त्तिभा: सं% र्म&त्र्य�� ची प्रीसंक्त�य�� र्म�ख= परर्म । प्रीसंश्य� र्म&त्र~ %�द�� ��� र्म&त्र~ शिछम्बिन्धु तिनुरन्�रर्म ॥

अधिधकु�र: ८४. र्मEर्ढ्यर्म

८३१ क्ष=र्मद�यकुकु�य�स्यपरिरत्‍य�गस्�0&वा ची । अनु0�प्रीदकु�य�स्य स्वा�कु�र; र्मEर्ढ्यलाक्षणर्म ॥

८३२ नु�नु�तिवाध=ष� र्मEर्ढ्य=ष� र्मEर्ढ्य� �स्थिच्छखर�य�= । यच्छ�स्त्रतिनुद्धिन्द�= %=य= दुर�ची�र= �� भा;ग्यध�: ॥

Page 64: Thirukkural in Sanskrit

८३३ लाज्जा�तिवा%�नु�� प्री=र्म(�न्य�� श्र=ष्ठवास्��तिनु । नु&र�श्य� तिनुर्तिवाDवा=कुत्‍वाधिर्मर्म= र्मEर्ढ्यग�ण� र्म��: ॥

८३४ (�स्त्रण्यध�त्‍य �त्त्वा�0��नु ब�ध्वा� ची;क्त्‍वा� पर�नु प्रीति� । यस्�� नु�चीर�= �=नु संर्म; र्म�ढ; नु तिवाद्या�= ॥

८३५ यत्‍य�प� नुरकु� दद्या�� भा�तिवा संप्‍�सं� र्जन्र्मसं� । �त्‍प�पर्मखिखला� म्ढ: कुर;त्‍यत्र&वा र्जन्र्मतिनु ॥

८३६ अर्ज�नु�� तिक्रोय��त्त्वा� र्म�ढ=नु�रब्धंकुर्म� �� । तिवाम्बिघ्नु�� नु&ति� प�ण�त्‍वा� कु���रर्मतिप नु�(य=� ॥

८३७ र्म�ढस्य यदिद लाभ्य=� धनु� �=नु पर= र्जनु�: ।प्री�प्न�य�: संकुला� संEख्य� नु ला�भा; बन्धु�धिर्मत्रय;: ॥

८३८ र्म�ढ; धनु� प्री�प्न�य�च्च=� तिप7स्य तिपब�: सं�र�र्म । य� ��न्र्म�दकुर�वास्थ� र्म�ढ: प्री�प्न;ति� ��� द(�र्म ॥

८३९ र्म�ढ&: सं�कु� तिवाय;ग=नु दु: ख� कुस्य�तिप नु;द्भवा=� । �स्र्म�न्र्म�ढ=नु र्म&त्र� �� भावा=द�नुन्द�धियनु� ॥

८४० अर्म=ध्यस्प $प�दस्य पय�ङ् कु= क्ष�लानु� तिवानु� ।तिनुक्ष=प��ल्य�, र्म�ढस्य तिवाvद्गौ;ष्ठ�प्रीवा=(नुर्म ॥

अधिधकु�र: ८५. अल्पज्ञत्‍वार्म

८४१ तिवाद्यार्म�नु=ष्वाभा�वा=ष� ज्ञ�नु�भा�वा; व्य0�कुर: । अन्य�भा�वा�नु वा=त्ति7 ला;कु; ण�भा�वात्‍वा=नु संवा�द� ॥

८४२ अल्पज्ञ: प्री�ति�सं�य�क्त; धनुर्मप�यनु�ति� य� । नु �त्र�न्य� कु�रण� स्य�द ग %���: प�ण्यर्मन्�र� ॥

८४३ य�वा�नु ख=द: (त्र�वागÃरुत्‍पद्या=� ��;ऽधिधकुर्म ।प्री�प्न�य�: ख=दर्मल्पज्ञ�: स्वा�य�ज्ञ�नुबला�� स्वायर्म ॥

८४४ 'ज्ञ�नुवा�नु%र्मस्र्म�' ति� य; वा�ज्ञ�नुकु �; र्मद: । सं एवा�ल्पज्ञ(ब्द=नु प्रीकु �= संम्प्राकुBत्‍य��= ॥

८४५ अल्पज्ञ; यदिद �� ब्रा�य�दनुध��र्मध��वा� । �द� क्ष�ण्णर्मध��=ऽतिप तिवाषय= सं�(य; भावा=� ॥

८४६ स्वाद;षवारण= यत्‍नु%�नु: स्वाल्पर्मति�नु�र: । र्म�ख्य� ग;प्‍य� स्थला� त्‍यक्त्‍वा� य0�न्य�च्छ�दकु; भावा=� ॥

Page 65: Thirukkural in Sanskrit

८४७ पर;क्तग;पनु�य�0��नु प्रीर्म�द�दsरयनु बति%: ।अल्पज्ञ: स्वास्य नु�नु0��नु स्वायर्म=वा संर्म�नुय=� ॥

८४८ संत्‍कु�य� य: पर&रुक्त� नु कु� य��v=त्ति7 नु स्वायर्म ।�स्य�ल्पब�]=: प्री�ण�: स्य�: आन्�र्म�र्मयरूतिपण: ॥

८४९ अल्पज्ञस्य;पद=$� �� स्वायर्मल्प; भावा=न्नार: । अल्पज्ञ; र्म�ढतिवाश्व�सं�द भा�सं�= ज्ञ�नुवा�तिनुवा ॥

८५० अस्��ति� संद्धिद्भरुक्त�0��नु नु�स्��त्‍य=वा वाद=ञ्ची य: । र्मत्‍य�रूप�ग�� भा��� �� र्मन्यन्�= नुर� भा�तिवा ॥

अधिधकु�र: ८६. भा=दब�द्धि]:

८५१ संर्म=ष�� प्री�त्तिणवाग��ण�धिर्म�र&: प्री�त्तिणत्तिभा: सं% । दुग��ण� र्म=लानु�भा�वारूप� र्म=द; तिवावाघे�य=� ॥

८५२ अतिनुच्छनु संङ्गर्म� कुत्तिश्च� कुर;त्‍वान्यस्य ची�तिप्रीयर्म ।�स्य�प्‍यतिनु$कुरण�धिन्नावा त्ति7: श्ला�घ्य�= नु ण�र्म ॥

८५३ हृदय�द्भ=दभा�वा�ख्यर;ग� दु: खप्रीद�यकुर्म । बति%र्तिनुDष्कु�संयनु कुत्तिश्च� (�श्व�~ कुBर्ति�Dर्मश्‌नु��= ॥

८५४ दु: ख�नु�र्म�दिदर्म� दु: ख� भा=दज्ञ�नु�त्तिभाध� नुर: । नु�(यनु स्वायर्म�प्न;ति� सं�ख�नु�र्म�7र्म� सं�खर्म ॥

८५५ र्म=दज्ञ�नु�ख्यद;ष=ण य= भावा=य�नु� दूतिष��: । ��नु र्ज=��� भा�तिवा (क्त�: स्य�: कु= वा�ऽस्तिस्र्मनु धरण��ला= ॥

८५६ भा=दब�द्धिं]D संर्म�लाम्ब्य वा��नु� वारधिर्मत्‍यतिप । ति�ष्ठ�; र्ज�तिवा�= संम्प� क्ष�य�= नुश्यति� स्वायर्म ॥

८५७ भा=दज्ञ�नु�ख्यदुब��द्धि]संर्म=�� र्जयद�यकु�नु । नु�ति�(�स्त्र;क्त�त्त्वा�0��नु ज्ञ���� नु प्रीभावाग्मिन्� �= ॥

८५८ भा=दब�द्धिं]D य= त्‍यर्जग्मिन्� �=ष�� भा�ग्य� तिवावाघे��= । वा(� य= भा=दभा�वास्य �= त्‍वानु0��नुवा�प्न�य�: ॥

८५९ श्र=य: संम्प्रा�ग्मिप्‍�वा=ला�य�� नु स्र्म=र=द्भ=दभा�वानु�र्म ।अश्र=य: प्री�ग्मिप्‍�वा=ला�य�� भा=दब�द्धिं]D ध्रु�वा� त्‍यर्ज=� ॥

८६० भा=दज्ञ�नु=नु ची&कुस्य बह्वांनु0�� भावाग्मिन्� ति% । संE%�द��धिन्नाति�रूप�ख्यभा�ग्य� र्ज�य=� कुस्यशिची� ॥

Page 66: Thirukkural in Sanskrit

अधिधकु�र: ८७. (त्र�तिनुण�य

८६१ आत्‍र्मनु;ऽतिप बला�र्ढ्य&स्�� वा&रभा�वा; तिवार्म�च्य��र्म । नु त्‍य�ज्य� संवा�द� वा&र� स्वास्र्म�दल्पबला�ग्मिन्वा�&: ॥

८६२ स्वा�त्तिश्र�=ष� प्री�ति�%�नु; सं&न्य�दिदबलावार्जिर्जD�: । स्वाय� ची बला%�नुश्‌ची=� कु0� (त्र�नु तिवार्ज=ष्यति� ॥

८६३ भा=�व्य= भाय%�नुस्य ज्ञ��व्य� ची�प्‍यर्ज�नु�: । अद���र्मिर्मDत्र%�नुस्य सं�लाभा� (त्र�वाश्य�� ॥

८६४ संवा�त्र संवा�द� संवाÃ: सं र्ज=��� सं�लाभा; भावा=� ।य: क्रो;धवा(र्म�पन्नास्त्‍वा(क्तस्थिश्‌ची7तिनुग्र%= ॥

८६५ अज्ञ�� नु�ति�(�स्त्र�ण�र्मकु��� (�स्त्रकुर्म�ण�र्म । अभा�रुरपवा�द�नु�� तिनुग��ण: स्य�दिद्र्प;वा�(= ॥

८६६ स्वापरज्ञ�नुतिवाध्वा�संकु�रणक्रो;धसं�य��: ।तिवार्ज म्भोत्‍कु�र्मतिनुचीय�क्त: क्ष�य=� संत्‍वारर्म ॥

८६७ स्वा�रब्धंस्य&वा कु�य�स्य तिवारु]� कु� रु�= ची य: । वा&र� संम्प�द्या��� �=नु सं�कुर्म0� प्रीद�य वा� ॥

८६८ अग�ण� द;षभा�ङ् र्म&त्र~ नु कु= नु�तिप सं तिवान्द�= । �द=वा र्म&त्र�र�ति%त्‍य� रिरपण�� र्जयद� भावा=� ॥

८६९ अज्ञ��नु�ति�(�स्त्र�0Ã: कु�य�सं�धनुभा�रुत्तिभा: । रिरप�र्भिभाDय�]कु��� �� द्धिर्जत्‍वा� श्र=ष्ठसं�ख� व्रर्ज=� ॥

८७० अज्ञ��नु�ति�(�स्त्र&स्�� सं�कु� वा&र� फलाप्रीदर्म । �0� कु���र्म(क्त; यस्�स्य कुBर्ति�Dनु� शिसंध्यति� ॥

अधिधकु�र: ८८.तिवार;ध�त्त्वापरिरज्ञ�नुर्म

८७१ वास्���: परिर%�सं�0�र्मप्‍यनु0�प्रीद�यकु: । तिवार;धस्�� नु कु= नु�तिप नु कुद�शिचीस्थिच्चकुBष्य���र्म ॥

८७२ ची�प�ख्यला�ङ्गलाकुर&: वा�र&वाÃर� नु दु: खदर्म । वा�ग�ख्यला�ङ्गलाकुर&ब��ध&वाÃर� नु सं�म्प्रा�र्म ॥

८७३ नु�नु�र्जनुतिवार;ध� य; बन्धु�धिर्मत्रतिवावार्जिर्जD�: ।

Page 67: Thirukkural in Sanskrit

उन्र्म7प�रुष�च्च�तिप ज्ञ�नु%�नु: सं गण्य�= ॥

८७४ वा&रिरण;ऽतिप सं�हृद‌भा���नु कु� वा�नु श्ला�घ्यग�ण�ग्मिन्वा�: । य; भावा=� �त्‍प्रीभा�वास्य वाश्य� स्य�� संकुला� र्जग� ॥

८७५ एकुस्य तिनुस्सं%�यस्य यद्या�भाE �� तिवार;धिधनुE । संन्भावा=��� �य;र=कु� धिर्मत्र� कु� वा«� �त्‍क्षण�� ॥

८७६ त्‍वाय� रिरप�भा�वा=द ज्ञ��स्त्‍वाज्ञ��; वा� प�र� भा (र्म । क्ला=(= प्री�प्‍�= �� र्म�ध्यस्थ्यभा�वार्म�लाम्ब्य पश्य �र्म ॥

८७७ नु�त्‍नुधिर्मत्रस्य संतिवाध= स्वादु: ख� नु तिनुवा=दय=� । (त्र�ण�� संधिन्नाधE स्वा�यदEब�ल्य� नु प्रीकु�(य=� ॥

८७८ स्वासंत्त्वावाध�कु: कु�य��त्त्वाज्ञ; तिनुर्जरक्षकु: । यदिद कुत्तिश्चद्भवा=7स्य (त्रवा; लायर्म�प्न�य�: ॥

८७९ ब�लाकुण्टकुवा क्षस्य छ=दनु� सं�लाभा� भावा=� । सं एवा वा ]स्थिश्छन्नाश्च=� छ=7�स्थिश्छन्ना; भावा=त्‍कुर: ॥

८८० गवा� रिरप�ण�र्म�दE नु %न्य�= कु= नुशिचीद्यादिद । श्व�संग्र%णकु�ला� ची नु (क्य� �=नु र्ज�तिवा��र्म ॥

अधिधकु�र: ८९. आन्�रवा&रर्म

८८१ र;गप्रीद= यदिद र्जलाच्छ�य= त्‍य�ज्य= य0� र्जनु&: । ज्ञ��य; दु: खद�स्�v� त्‍यज्य� ह्यं�न्�रवा&रिरण: ॥

८८२ अशिसं��ल्य�नु व्यक्त(त्र�नु दृष्ट्‍वा� भा�ति�: कु� �; वा 0� । बन्धु�वा=ष�नु ग�ढ(त्र�नु दृष्ट्‍वा� र्म=�व्य र्म=वा ति% ॥

८८३ ग�ढ(त्र�भाय�द�त्‍र्मरक्षण� य�ज्य�= संद� । अन्य0� नु�(र्म�प्‍‌नु;ति� सं�ची�स्थिच्छन्नाघेट; य0� ॥

८८४ असं�स्कु �र्मनुस्कु= नु ग�ढवा&र� भावा=द्यादिद । बन्धु�नु�(कुर�नु द;ष�नु �द� प्री�प्‍‌नु;त्‍यय� र्जनु: ॥

८८५ ब�न्धुव्यर्म�लाकु� ग�ढवा&र� भावा=द्यादिद: । र्मरण�न्��तिनु दु: ख�तिनु लाभा�= �� एवा सं: ॥

८८६ स्वा�त्तिश्र�=ष्वा�न्�र� वा&र� य: कुत्तिश्चत्‍कु� रु�= यदिद । नु �स्य र्मरण�भा�वा; भातिवाष्यति� कुद�चीनु ॥

८८७ बति%य�0� ��म्राखण्डE य�क्तE स्य���� नु ची�न्�र� ।

Page 68: Thirukkural in Sanskrit

�0�ऽन्�: (त्रवा;ऽन्य;न्य� बति%य��क्तE नु वा& हृद� ॥

८८८ अन्�र्तिवाDर;धिधनु�� वा�(; बला%�नु: क्रोर्म�द भावा=� ।अय:तिपण्ड: कु प�ण=नु घे $; नु�(� व्रर्ज=द्या0� ॥

८८९ स्वाल्पर्मप्‍य�न्�र� वा&र� ला;कु= भाग्नुति�ला;पर्मर्म । कु� लानु�(कुर�तिनु$� र्म%�न्�� र्जनुय=� तिकुला ॥

८९० ला;कु= त्तिभान्नार्मनुस्�त्त्वा&र्म��नुवा&स्सं% र्ज�वानुर्म । एकुत्र&वा ग %= संपÃ: सं%वा�संसंर्म� भावा=� ॥

अधिधकु�र: ९०. र्म%�त्‍र्मतिनुन्द�तिनुर�कुरणर्म

८९१ आत्‍र्मरक्ष�सं�धनु=ष� श्र=ष्ठ� �� �� प्रीकुBत्‍य��= ।यत्‍कु�य�सं�धनुपट;: सं�र्मथ्य�स्य परिरग्र%: ॥

८९२ र्म%�त्‍र्मनु�� �� तिवाषय= तिक्रोयर्म�ण� ति�रस्कु ति�: । कुस्यशिचीत्‍संकुला� दु: ख� प्रीदद�ति� नु सं�(य: ॥

८९३ (त्र�तिनुर्म��लानुकु ति�धिर्मच्छ�र्म�त्र=ण कु� वा��� । र�ज्ञ� सं% कु� रु v=ष� यदिद त्‍वा� नु�(धिर्मच्छशिसं ॥

८९४ संर्म� बलावा�� वा&र� तिक्रोय�= यद्धि] दुब�ला&: । %न्��य�र्मस्य %स्��भ्य�र्म�ह्वां�नुसंदृ(� ति% �� ॥

८९५ क्रो� रसंत्त्वासंर्म�य�क्तभा पक्रो;धवा(� ग�: । आत्‍र्मनु; रक्षण� �स्र्म�� कु� त्र गत्‍वा� कुरिरष्यति� ॥

८९६ दग्ध;ऽतिप वाधि­नु� कुत्तिश्च� कुद�शिचीज्जा�तिवा��� क्षर्म: । र्म%���र्मपकु�र� �� र्ज�तिवा��� नु भावा=� क्षर्म: ॥

८९७ र्म%�त्‍र्म� सं��प:(�ला: कु� प्‍वा=द्यादिद र्म%�पति�र्म । �स्य भा¼पस्य तिवा7=नु सं�म्रा�ज्य=नु�तिप किंकुD फलार्म ॥

८९८ र्म%द्धिद्भ: (&लासंदृ(&: (प्‍�� य= भा�तिवा प�र्थि0Dवा�: ।स्थिस्थरप्रीति�ष्ठ�: संन्�;ऽतिप क्ष�यन्�= �= संब�न्धुवा�: ॥

८९९ नु�नु�व्र�पर�: संन्�: कु� प्‍यग्मिन्� तिकुला य� प्रीति� । द=वा=न्द्र्; वा� भावात्‍वा=ष: स्थ�नु�द¤$: प�त्‍यध: ॥

९०० नु�नु��प;बलावा��� प्री�प्‍�� य= कु;पप�त्र��र्म । भा�प�स्�= बलावान्�;ऽतिप लाभा=रनु तिवालाय� क्षण�� ॥

अधिधकु�र: ९१. भा�य��नु�वा��नुर्म

Page 69: Thirukkural in Sanskrit

९०१ भा�य��वाचीनुकु�र� नु लाभा�= फलार्म�7र्मर्म । भा�य��नु�संरण� लाक्ष्यसं�धनु= ब�धकु� भावा=� ॥

९०२ लाक्ष्यर्म�त्‍सं ज्य कु�र्म�0� भा�य��वाचीनुकु�रिरत्तिभा: । लाब्धं� तिवा7� भावा=7=ष�� नु�नु� लाज्जा�प्रीद�यकुर्म ॥

९०३ आत्‍र्मगEरवार्म�त्‍सं ज्य य: पत्‍न्य�� भा�ति�र्म�नु भावा=� । अ�0�भा��र्म%��र्मग्र= लाज्जा�� सं तिवान्द�= ॥

९०४ भा�य��भा�रुनु� लाभा�= ला;कु�न्�रसं�ख� स्थिस्थरर्म । कु�य�तिनुवा��%सं�र्मथ्य� नु �स्य श्‌ला�घ्य�= ब�ध&: ॥

९०५ भा�य��भा�रुर्म�%�त्‍र्मभ्य; बहुभ्यश्च तिनुर्ज=च्छय� । सं �� स्वा�यधनु� ची�तिप द���� भा�ति�र्मवा�प्‍‌नु�य�� ॥

९०६ द=वाभाÝगर्मवा�प्‍य�तिप नु�य� प्री�प्‍‌नु;ति� गEरवार्म । रम्य%स्�य���� भा�य�� दृ$वा� य: कु��र; भावा=� ॥

९०७ भा�य��य�� द�स्यकु त्‍य=नु र्ज�वा��� पEरुष�दतिप । स्त्र�ण�� लाज्जा�संर्म=��नु�� स्त्र�त्‍वार्म=वा तिवाशि(ष्य�= ॥

९०८ भा�य��वाचीनुकु��� �� स्वाधिर्मत्र=भ्य;ऽतिप कु��त्तिक्ष�र्म । नु स्य�त्‍प�रधिंयD�� (क्त: कु� य��]र्म��नु नु (�श्व��नु ॥

९०९ धर्म�कु�य� �धिन्नाध�नुतिवा7�र्ज�नुतिवाधिंधD �0� । कु�म्यकुर्म��त्तिण कु��� ची पत्‍‌नु�द�सं; नु (क्‌नु�य�� ॥

९१० ऋर्ज�प��र्मनुस्कु�नु�� श्र=ष्ठस्थ�नुर्म�प=य�ष�र्म । पत्‍‌नु�द�स्यकुर�ज्ञ�नु�� संवा�0� नु भातिवाष्यति� ॥

अधिधकु�र: ९२. पण्य�ङ्गनु�

९११ %�द�प्री=र्म तिवानु� तिवा7%=�;: प्री�किं�D कुर;ति� य� । द�स्य�स्�स्य� रम्यवा�क्य� दद्या�द व्यसंनुर्मन्��:

९१२ धनुला�भा�नु�संर=ण ब्रा�वा��नु�� तिप्रीय� वाची: । स्‌नु=%� तिनुग��णदसं�नु�� तिवार्म श्य तिवासं र्ज=न्नार: ॥

९१३ पण्यस्त्र�ण�र्म0�%=�;: कु तित्रर्म�शिलाङ्गनु� �� य� । �र्म;वा �स्थला= नु�त्‍‌नुप्री=��शिलाङ्गनुवाद्भवा=� ॥

Page 70: Thirukkural in Sanskrit

९१४ अ0�र्म�त्र&कुलाक्ष्यण�� द�सं�नु�� कुपट� सं�खर्म । नु�दिद्र्यन्�= धर्म�र्म�ग�तिवार्म(�नुपर� ब�ध�: ॥

९१५ स्वाभा�वाज्ञ�नुसंति%��: (�स्त्रज्ञ�नु=नु ची�ग्मिन्वा��: । संवा�स्वा�म्य�ङ्गनु�भा;ग� कु तित्रर्म� नु ति% वा ण्वा�= ॥

९१६ पण्यस्त्र�ण�� छला� प्री=र्म यच्छन्��नु�� र्जनु�नु प्रीति� । भा�र्जE रूपर्मद�न्धु�नु�� नु स्प (=य�ग��ण&तिषण: ॥

९१७ कु त्‍वा�ऽन्य� हृदिद कु�य=नु यच्छन्��नु�� स्वासंङ्गर्मर्म । वा�रस्त्र�ण�� भा�र्जE शिची7द�र्ढ्य�%�नु�: स्प (न्त्‍य%; ॥

९१८ कु� लाट�त्तिभावा�स्थिञ्चीकु�त्तिभा: सं%�शिलाङ्गनुकुर्म� �� । नु ण� तिवावा=कु(�न्य�नु�� भा��� प्री�ण%र� भावा=� ॥

९१९ ची�रिरत्र्यर्म�त्र(�न्य�नु�� द�सं�नु�� र्मध�र; भा�र्ज: । र्म�ढ�धर्मर्जनुप्री�प्‍यतिनुरय=नु संर्म; भावा=� ॥

९२० तिvर्मनुस्कु� वा�रनु�र� द्या��; र्मद्या� र्मदप्रीदर्म । तित्रत्तिभार=�&य���� र्मत्‍य� तिवार्म�ञ्ची=� पद्मसंम्भोवा� ॥

अधिधकु�र: ९३. र्मद्याप�नुतिनुष=ध:

९२१ र्मद्याप�नुतिप्रीय�नु दृ$� नु तिबभ्यति� तिवार;धिधनु: । �0� �&र�र्जिर्जD�� कुB�«: अशिचीर�� क्ष�य�= भा�तिवा ॥

९२२ र्मद्या� नु प=य� तिवादुष� कुत्तिश्च� प���� वा ण;ति� ची=� । र्म%�द्धिद्भर्म��नुनु�य;ऽसंE नु कुद�शिचीद्भतिवाष्यति� ॥

९२३ र्जनुन्य�: प�र�; र्मद्याप�नु� क्ला=(प्रीद� यदिद । प�नु� र्म%�त्‍र्मनु�र्मग्र= तिकुयदु: खकुर� भावा=� ॥

९२४ अति�%=यसं�रप�नुरूपद;षर्ज�ष�� प�र: । लाज्जा�ख्यरर्मण� स्थ���र्म(क्त� दूर�; व्रर्ज=� ॥

९२५ धनु� दत्‍वा� सं�र�� प�त्‍वा� ची;न्र्म�द�वास्थय� स्थिस्थति�: इति�कु��व्य��र्म�ढरूप�ज्ञ�नुतिनुरूतिपकु� ॥

९२६ ज्ञ�नु�भा�वा�न्ना भा=द;ऽस्तिस्� तिनुद्र्�णस्य र्म �स्य ची । तिवाषप�य� सं�र�प�य� v�धिर्मवाE ची �0� संर्मE ॥

९२७ सं�र�� र%शिसं सं�सं=व्य नु$प्रीज्ञ�नु र्मद�ग्मिन्वा��नु । ग्र�र्म�ण� %=��त्तिभास्�त्त्वार्म�ह्यं नु�नु� %संग्मिन्� ति% ॥

Page 71: Thirukkural in Sanskrit

९२८ सं�र�� प�त्‍वा�तिप ' नु; प��� र्मय= ति� कु0नु� त्‍यर्ज । प�नुर्म�त्र=ण शिची7स्थसंत्‍य� तिकुला तिवातिनुस्संर=� ॥

९२९ सं�रय� स्र्म ति�%�नुस्य ज्ञ�नुद�नु� सं%=��कुर्म । दsपसं�ह्यं�न्ना�रर्मग्रवास्त्‍वान्वा=षणवा�द वा 0� ॥

९३० अप��र्मदिदर: कुत्तिश्चद दृ$वा� प�नुर्मद�ग्मिन्वा�र्म ।' इय� द(� र्मर्म�तिप स्य�� प�नु=नु' ति� किंकुD स्र्मर=� ॥

अधिधकु�र: ९४. द्या��:

९३१ नु कु� य��ज्जाय(�ला;ऽतिप द्या���, नुश्य=स्थिज्जा�� धनुर्म । र्मक्ष्य�(य� र्म�नुभा�क्तर्जला;द्गौ�रसंर्म� भावा=� ॥

९३२ प्री�प्‍यEकु��(� (���(�नु�� त्‍यक्त� द्या��;पसं=वाकु: । धर्म�कु�र्मप्री�ग्मिप्‍�र्म�ग� नु लाभा=� कुद�चीनु ॥

९३३ अक्ष=ण ¤र्मण�%mण ला�भा�0� द्या��कु�रिरत्तिभा: । संस्थिञ्ची��0�स्�0� ला�भा; रिरप�ण�� संतिवाध� व्रर्ज=� ॥

९३४ स्वा�त्तिश्र��नु�� बहुक्ला=(प्रीद�नु�� कुBर्ति�Dनु�(नु�� । द�रिरद्र्यद�यकु� द्या��संदृ(� नु�स्तिस्� तिकुञ्चीनु ॥

९३५ सं �� संवा�संर्म0�ऽतिप भावा=न्ना�नुर्मतिकुञ्चीनु: । अक्ष� द्या��स्थला� द्या��कु त्‍य� य: सं=वा�= संद� ॥

९३६ द�रिरद्र्यद=वा�� द्या��नु�म्नु� य� �� संर्म�श्रय=� । इ% संवा�सं�ख&र्म��क्त: सं पर= नुरकु� व्रर्ज=� ॥

९३७ तिपत्र�र्जिर्जD�धनु� �स्य संद्गौ°ण;ऽतिप तिवानुश्यति� । द्या��क्रोBड�ङ्गण= य=नु संवा�: कु�ला;ऽतिप य�प्‍य�= ॥

९३८ असंत्‍यभा�षण� तिवा7नु�(: कु�रुण्यवार्ज�नुर्म । संवा�तिनुर्म�नुनु0��श्च द्या��कुर्म� प्रीयच्छति� ॥

९३९ धनुतिवाद्या�य(;वास्त्रभा;र्जनु�नु�� ची पञ्चीकुर्म । �� तिवा%�य तिवातिनुय��ति� सं=वा�= द्या��कुर्म� य: ॥

९४० असंकु न्ना$7;ऽतिप द्या��� कु� य��द्या0=पस्य� । र;ग���ऽप्‍यसंकु 7vन्र्मत्‍य� वा�ञ्छति� र्ज�तिवा��र्म ॥

अधिधकु�र: ९५. औषधर्म

Page 72: Thirukkural in Sanskrit

९४१ वा��तिप7श्ला=ष्र्मरूपत्रय�ण�� तिवाषर्म�� स्थिस्थति�र्म । आय�वाmददतिवाद; व्य�धिध(ब्द=नु ब्रा�वा�= ब�ध�: ॥

९४२ भा�क्त� र्ज�ण�र्मभा�v=ति� तिवार्म(�नुन्�र� प�नु: । भा�ञ्जा�नुस्य (र�रस्य वा 0� भावाति� भा=षर्जर्म ॥

९४३ भा�क्त= ऽन्ना= र्ज�ण���� प्री�प्‍�= भा�ञ्जा�नु: परिरर्म�ण�: । शिचीर� ची�नु=नु द=%=नु कु�ला� नुयति� र्म�नुवा: ॥

९४४ भा�क्तस्य र्ज�ण���� ब�ध्वा� ब�भा�क्ष�नुन्�र� नुर: । आ%�रतिनुयर्म;प=�; भा�स्थिञ्जाय�च्छ�स्त्रवात्‍र्म�नु� ॥

९४५ य0�(�स्त्र� य0�र्म�नु� स्वाल्प�न्नास्य तिनुष=वाण�� । र्मत्‍य� प्री�ण%र; व्य�धिध: य�वाज्जा�वा� नु ब�ध�= ॥

९४६ धिर्म��%�रपर= संEख्य� (�श्व�� तिवाद्या�= य0� । तिनुत्‍यर;ग; भावा=7स्तिस्र्मन्नाधिर्म��%�रसं=वाकु= ॥

९४७ र्ज�ण�(शिक्तर्मति�क्रोम्य य0�वादतिवार्म श्य ची । भा�रिर भा�क्तवा�; नु�नु�र;ग�: प्रीदुभा�वान्त्‍य%; ॥

९४८ र;ग�त्‍वा� पर�र्म श्य ज्ञ�त्‍वा� र;गस्य कु�रणर्म । (र्मनु;प�यर्म�ला;च्य वा&द्या: कु� य��धिन्नावा�रणर्म ॥

९४९ र;ग����नु�� वाय;र्म�नु�� कु�ला� र;गप्रीर्म�ण��र्म । आला;च्य वा&द्या(�स्त्रज्ञ: शिचीतिकुत्‍सं�� संम्यग�चीर=� ॥

९५० रुग्ण; त्तिभाषग्भा=षर्ज� ची संर्मय= भा=षर्जप्रीद: । ए�च्च��ष्कुसं�य;गत्तिश्चतिकुत्‍सं;ति� प्रीकुBत्‍य��= ॥

अधिधकु�र: ९६. कु� ला�नुत्‍वार्म

९५१ असंत्‍कु� लाप्रीसं��=ष� र्मनु�ष्य=ष� स्वाभा�वा�: । लाज्जा�र्म�ध्यस्थ्यनु�र्म�नुE स्य���� नु संङ्ग�E ॥

९५२ लाज्जा�ची�रिरत्र्यसंत्‍य�ख्यग�ण�नु�� तित्र�य� भा�तिवा । ति�ष्ठ=� संत्‍कु� लार्ज��=ष� तिवाद्या�तिवारति%�=ष्वातिप ॥

९५३ प्रीसंन्नावादनु� द�नुर्मतिनुन्द� रम्यभा�षणर्म । इ��र्म= सं�ग�ण�: (�]कु� ला�नु= सं%र्ज� र्म��: ॥

९५४ अनु=कुकु;दिटसं�ख्य�कुधनुला�भाकु �=ऽतिप �= । नु कु� य��: संत्‍कु� ला;त्‍पन्ना� द;ष� कु� लातिवाद्या��कुर्म ॥

Page 73: Thirukkural in Sanskrit

९५५ प्रीशिसं]संत्‍कु� ला;त्‍पन्ना; द�रिरद्र्य=ण य��;ऽप्‍ययर्म । पर;पकु�रकुरण�न्ना कुद�शिचीधिन्नावा���= ॥

९५६ 'तिनुदु�$कु� लाची�रिरत्र्यसंति%��: स्य�र्म संवा�द�' । इत्‍य� दृढप्रीति�ज्ञ�स्�� तिनुद्धिन्द�� नु तिवा�न्वा�= ॥

९५७ र्म%�कु� लाप्रीसं��=ष� स्थिस्थ�: स्वाल्प;ऽतिप दुग��ण�: । व्य;र्मचीन्द्र्कुलाङ् कु= नु संर्म� दृश्य=� सं�स्फु� टर्म ॥

९५८ कु� ला;शिची�ग�ण�र्ढ्य;तिप य; वा� प्री�ति�तिवावार्जिर्जD�: । �0�तिवाध= कु� ला�नुत्‍वासंन्द=%; र्ज�य�= नु ण�र्म ॥

९५९ प�रढ�ङ् कु� रर्म�ला�द्धि] भा��त्‍वा� ज्ञ�य�= य0� । �0� वा�क्यप्रीय;ग=ण कु� ला� ज्ञ�य=� कुस्यशिची� ॥

९६० श्र=य;ऽत्तिभाला�तिषण�� लाज्जा�वात्‍वा� नु�नुर्मप=क्ष्य�= । तिवानु��=नु संद� भा�व्य� कु� लागEरवाकु��त्तिक्षण� ॥

अधिधकु�र: ९७. र्म�नुर्म

९६१ कु= नुशिचीद्र्शिची�� कु�य� भावा=दतिप र्म%7रर्म । कु� लागEरवानु�(�य यदिद �� स्य�तिvसं ज्य��र्म ॥

९६२ पEरुष� य(सं� सं�कु� लाब्धं�र्म�(�संर्मग्मिन्वा�: ।य(: कु �= कु� लाश्र&ष्ठ्यघे��कु� कुर्म� नु�चीर=� ॥

९६३ संम्पत्‍संर्म द्धि]वा=ला�य�� तिवानुय: संवा�द� वार: । संम्पनु�(= पEरुष� �� वार� स्य�तिvनुय�दतिप ॥

९६४ संम्भो��� अतिप संv=(� ला;कु= श्र=ष्ठपदच्य���: । उ7र्म�ङ्गपरिर¤$कु= (��ल्य� भावाग्मिन्� �= ॥

९६५ र्म%�धरसंर्म�: संन्�: स्वाल्प� ग�ञ्जा�फला;पर्मर्म । प�नु;न्र्म�खकु�य� ची कु� वा�न्�स्�= प�न्त्‍य्ध: ॥

९६६ ति�रस्कु���: प�र;भा�ग= स्थिस्थति�: पEरुषर्मन्�र� । नु=% कुBर्तिं�D पर= स्वाग� नु यच्छ=� किंकुD प्रीय;र्जनुर्म ॥

९६७ ति�रस्कु���रर्म�त्तिश्रत्‍य संला�भा� र्ज�वानु�दतिप ।' �दकु त्‍वा� र्म किं�D प्री�प' दिदति� कुBर्ति�Dर्तिवाDशि(ष्य�= ॥

९६८ कु� ला�नुत्‍वा� पEरुष� ची यद� नु�(;न्र्म�ख� भावा=� । र्ज�वानु� द=%रक्ष�0� �द� किंकुD स्वाग�द�यकुर्म ॥

Page 74: Thirukkural in Sanskrit

९६९ र;र्मEकुर्म�त्रप�नु�� चीर्मर; र्मरण� व्रर्ज=� । र्म�नुनु�(; प्रीसंक्त= �� नु र्ज�वाग्मिन्� कु� ला;द्भवा�: ॥

९७० र्म�नु%�न्य� तिवानु$�नु�� र्म�तिनुनु�� र्मति%�� य(: । य(स्य बहुध� ला;कु; र्म�नुय=� प शि0वा��ला= ॥

अधिधकु�र: ९८. र्म%त्त्वार्म

९७१ ला;कु= कुस्यशिचीदुत्‍सं�%; र्म%त्त्वाधिर्मति� कुथ्य�= । तिवानु;त्‍सं�%� र्ज�वानु=च्छ� र्म%त्‍वा�भा�वा उच्य�= ॥

९७२ ��ल्य�: स्य�र्ज�न्र्मनु� संवाm तिकुन्�� कुर्म�तिवाभा=द�: । र्म%त्त्वा�द�भा�वाE �� त्तिभान्नाE र्ज�वा=ष� ति�ष्ठ�: ॥

९७३ श्र=ष्ठकुर्म� तिवानु श्र=ष्ठकु त्‍य�� सं�र्म�न्य;ऽतिप र्म%�नु भावा=� । तिवानु� स्थ�नु�� श्र=ष्ठकु त्‍य�� सं�र्म�न्य;ऽतिप र्म%�नु भावा=� ॥

८७४ यस्त्‍वा�त्‍र्म�नु� संद्गौ°ण�द्या&: रक्षनु र्ज�वाति� र्म�नुवा: । र्मति%र्म�नु� सं तिवान्द=� दृढशिची7� सं�� य0� ॥

९७५ र्म%त्त्वाग�णसंम्पन्ना�: कु��व्य� कु�य�र्म�7र्मर्म । तिवाति%�=नु प0� कु��� भावा=य�: (शिक्त(�शिलानु: ॥

९७६ "र्म%�त्‍र्मनु: प�रस्कु त्‍य य�र्मस्�द्गौ�वात्‍र्म�नु�" । इति� नु स्य�न्र्मति�नु«ची=ष्वा�त्‍र्मश्ला�घे�पर=ष� ची ॥

९७७ संज्जानु�%�र्म%त्‍वा�ख्यग�ण; तिवाद्या�दिदवार्जिर्जD�र्म । अस्थ�नुप�रुष� प्री�प्‍य �� कु� य��द गवा�प�रिर�र्म ॥

९७८ र्म%त्‍वाग�ण(�ला�स्�� भावाग्मिन्� तिवानुय�ग्मिन्वा��: । �तिv%�नु� तिनुर्जस्�;त्रकुरण&कुपर�यण�: ॥

९७९ ग�वा�भा�वा; र्म%त्त्वास्य लाक्षण� संति� कु�रण= । तिनुष्कु�रणर्म%ङ् कु�रवा7� नु�चीत्‍वालाक्षणर्म ॥

९८० र्म%�न्�: परद;ष�ण�� द(�नु= तिवार्म�ख�: तिकुला ।अधर्म�: परद;ष&कुद(�नु= तिनु�र�� तिप्रीय�: ॥

अधिधकु�र: ९९. तिवाशि($ग�णसंम्पत्ति7:

Page 75: Thirukkural in Sanskrit

९८१ य�क्तर्म=�दिदति� ज्ञ�त्‍वा� तिवाशि($ग�ण(�शिलानु�र्म । सं%र्ज�स्�द‌ग�ण�स्�=ष�� भावा=य�रिरति� (�म्बिस्त्रण: ॥

९८२ आन्�र� ग�णसंEन्दय� स्य�त्‍संEन्दय� र्म%�त्‍र्मनु�र्म । ब�ह्यं� (र�रसंEन्दय� नु संEन्दय�पद=रिर�र्म ॥

९८३ उपकु�रप्री�ति�लाज्जा�संत्‍यद�त्तिक्षण्यधिर्मत्‍यतिप ।ग�ण�: पञ्ची स्�म्भोरूप�: श्र=ष्ठ्यभा�रसंर्म�वा%�: ॥

९८४ अकिं%Dसं�धर्म�र्म�त्तिश्रत्‍य �पस्तिस्�ष्ठति� र्म�ख्य�: ।पर�पकु�रवा&र्म�ख्यग�ण: श्र=ष्ठ्यर्म�प�श्रय=� ॥

९८५ कु�य�शिसंद्धि]संर्म0��नु�� सं�र्मथ्य� तिवानुय; र्म�: । (त्र�नु स्वावा(र्म�नु=��� तिवानुय: कु�रण� भावा=� ॥

९८६ असं�र्म�नु=ष� नु�ची=ष� वा��नु� तिवानुय=नु य� । �न्र्म%त्त्वा� परिरज्ञ���� तिनुकुष;प�ला��� व्रर्ज=� ॥

९८७ अपकु���नु�रस्य�तिप सं�ह्यं� नु तिक्रोय�= यदिद । र्म%त्‍वाग�णवा7तिप �द� व्य0�� भावा=� सं��र्म ॥

९८८ र्मगत्‍वारूपसंत्त्वा=नु संति%��नु�� र्म%�त्‍र्मनु�र्म । लाब्धं� द�रिरद्र्यर्मप्‍य=ष�� नु�पकुष��य र्ज�य�= ॥

९८९ र्म%त्‍वाग�णरूप�स्तिब्धं��र��ल्य; र्म%�नु भा�तिवा । प्री�प्‍�= प्रीलायकु�ला=ऽतिप (Eशि0ल्य� नु ति% तिवान्द�= ॥

९९० र्म%�त्‍र्मनु�� र्म%त्‍वा�ख्यग�ण; यदिद लाय� व्रर्ज=� । सं�तिवा(�ला� र्म=दिदनु�य� भा�र� वा;ढ� नु (क्‌नु�य�� ॥

अधिधकु�र: १००. अनु�सं त्‍य प्रीवा��नुर्म

९९१ संEलाभ्य=नु संर्म&: सं�कुर्मनु�सं त्‍य प्रीवा��नु�� ।तिवाशि($ग�णसंम्प्रा�ग्मिप्‍�: सं�लाभा=ति� सं��� र्म�र्म ।

९९२ प्री=म्ण� प्रीवा��नु� (�]तिवाख्य��कु� लार्जन्र्म ची । vयर्म=�न्र्म%त्‍वा�ख्यग�ण� यच्छति� कुस्यशिची� ॥

९९३ र्जनु&: सं�कु� द=(सं�म्य�न्ना भा=दनु�वा��नुर्म । ग�ण=नु सं�म्यर्म=त्तिभास्�� भावा=च्छन्द�नु�वा��नुर्म ॥।

९९४ नु�ति�धर्म�संर्म=��नु�� पर;पकु ति�(�शिलानु�र्म । र्म%�त्‍र्मनु�� ग�ण� ला;कु�: प्री(�संग्मिन्� र्मद�ग्मिन्वा��: ॥

Page 76: Thirukkural in Sanskrit

९९५ परिर%�सं=‌ऽप्‍यन्यतिनुन्द�कुरण� दु: खर्म�वा%=� । पर�नु�संरण�दज्ञ� भावाग्मिन्� सं�ग�ण�ग्मिन्वा��: ॥

९९६ तिवाशि($ग�त्तिणनु�� संत्त्वा�ल्ला;कु;‌द्या�तिप प्रीवा���= । �दभा�वा= प्रीपञ्ची;ऽय� भा�तिवा र्मग्नु; भावा=� तिकुला ॥

९९७ संज्जानु�%�ग�ण&%«नु�: ��क्ष्ण�शिसंसंर्म(=र्म�ष�र्म । लाब्ध्वा�तिप प�दपसंर्म� र्मन्यन्�= र्म�नुवा&: संर्म&: ॥

९९८ तिवानु� र्म&त्र~ तिवार;ध� ची कु� वा���� तिवाषय=ऽतिप य: । ग�णवा�न्ना प्रीवा�m� द;षय�क्त: सं गण्य�= ॥

९९९ स्नु=%�त्त्वा� संर्म�लाम्ब्य प्रीवा��नुर्मर्ज�नु��र्म । दिदवासं;ऽतिप प्रीभा�य�क्त; दृश्य=� �र्मसं�वा �: ॥

१००० तिनुग��ण=नु�र्जिर्जD�� तिवा7� नु;पय;गकुर� भावा=� । य0� स्य�� प�त्रद;ष=ण पय; र्म�ध�य�वार्जिर्जD�: ॥

अधिधकु�र: १०१. तिनुर0�कु� तिवा7र्म

१००१ अभा�क्त्‍वा� स्वा�र्जिर्जD�� तिवा7� ग %प�ण� सं�प�ष्कुलार्म । र्म किं�D प्री�प्‍�वा�स्�स्य किंकुD तिवा7=नु प्रीय;र्जनुर्म ॥

१००२ ' तिवा7=नु सं�ध्य�= संवा�धिर्म' ति� ब�]य� ह्यं°प�र्जिर्जD�र्म । य; नु दद्या�द ज्ञ�नु(�न्य: सं नु�ची� र्जन्र्म तिवान्द�= ॥

१००३ धनु�र्ज�नु&कुलाक्ष्य� य= कु त्‍वा� द�नु�दिदसंखित्‍क्रोय�र्म । नु�र्ज�यग्मिन्� पर�� कुBर्तिं�D भा�र�यन्�= भा�वास्�� �= ॥

१००४ संवाÃरस्प %ण�यस्य द�नुकु त्‍यर्मर्ज�नु�: । किंकुD वा�वाशि(ष्य�= �स्य र्मरण�नुन्�र� भा�तिवा ॥

१००५ द�नु� पर=भ्य: स्वा=नु�तिप भा;गश्च=त्‍य�भाय� नु ण�र्म । यदिद नु स्य�� कु;दिटसं�ख्यधनुप�ञ्जा=नु किंकुD फलार्म ॥

१००६ संत्‍प�त्रद�नुरूप=ण ग�ण=नु रति%�; नुर: । स्वाय� भा;क्त� र्मतिनुच्छ�श्च र;ग: स्य�� स्वा�यसंम्पद�र्म ॥

१००७ अदत्‍वा&वा दरिरद्र्=भ्य; रत्तिक्ष�� कु= नुशिची]नुर्म । अनु�ढसं�न्दर�प्री�प्‍�वा�ध�कु= नु संर्म� भावा=� ॥

१००८ ग्र�र्मर्मध्य= फला&: प�ण� य0&वा तिवाषप�दप: ॥

१००९ अभा�क्त्‍वा&वा स्वाय� धर्म�कु त्‍वा� प्री�ति�र्मन्�र� । रत्तिक्ष�� कु= नुशिचीतिv7� लाब्ध्वा�‌न्य: सं�खर्म�प्‍‌नु�य�� ॥

Page 77: Thirukkural in Sanskrit

१०१० वा $र्म=घे: प�नुनु«रला�भा�द वा द्धिं]D य0�श्‌नु��= । संर्म ]नु�� ची द�रिरद्र्य �0� ��त्‍कु�शिलाकु� भावा=� ॥

अधिधकु�र: १०२. लाज्जा(�ला��

१०११ अकु त्‍यकुरण;त्‍पन्नालाज्जा� लाज्जा=ति� कुथ्य�= । नु�र�ण�� सं%र्ज� लाज्जा� ��; त्तिभान्ना&वा दृश्य�= ॥

१०१२ अन्ना� वास्त्र� �0�न्य�तिनु संर्म�तिनु स्य�नु �ण�� भा�तिवा । सं��� लाज्जा�तिवाशि($त्‍वा� तिवा(=षग�ण उच्य�= ॥

१०१३ य0� (र�रर्म�लाम्ब्य वा��न्�= र्ज�वार�(य: । लाज्जा�र्म�त्तिश्रत्‍य वा�m� र्म%त्‍वा�ख्यग�णस्�0� ॥

१०१४ लाज्जा&वा�भारण� ला;कु= ग�णज्ञ�नु�� र्म%�त्‍र्मनु�र्म । गभा�रगर्मनु� �=ष�� लाज्जा�भा�वा= नु (;भा�= ॥

१०१५ अन्य&: प्री�प्‍��पवा�द� ची स्वा=नु प्री�प्‍�र्मभा�दिदति� । र्मत्‍वा� य; लाज्जा�= लाज्जा�स्थ�नु� �� र्मन्य�= र्जनु: ॥

१०१६ तिनुर्ज�त्‍र्मरक्षण;प�यलाज्जा�र्मप्री�प्‍य संज्जानु�: । तिवाप�ला�� प शि0वा~ ची�तिप लाब्धं�� नु=च्छग्मिन्� संवा�द� ॥

१०१७ लाज्जा�य��� नुर�: प्री�ण�नु लाज्जा�0� तिवासं र्जन्त्‍यतिप । प्री�णरक्ष�कु �= लाज्जा�� नु र्म�ञ्चीग्मिन्� कुद�तिप �= ॥

१०१८ यदsयकु त्‍य� दृ$�न्य= भावा=य�व्र«डय�ग्मिन्वा��: । स्वाय� नु लास्थिज्जा�; भा�य�� �� धर्म� व्र�डय� त्‍यर्ज=� ॥

१०१९ ची�रिरत्र%�तिनु: कुस्य�तिप नु�(य=� कु� लागEरवार्म । कुस्यशिची� संकुला� श्र=य; लाज्जा�भा�वा; व्यप;%ति� ॥

१०२० लाज्जा�%�नुर्मनुस्कु�नु�� प्री�ण=नु सं% र्ज�वानुर्म । सं�त्रब]चीलाद्दा�रुप्रीति�र्म��Eल्यर्म�वा%=� ॥

अधिधकु�र: १०३. कु� लागEरवाक्षणर्म

१०२१ " कु� लागEरवातिनुर्म��णकु त्‍य�द¤$; नु ची�स्म्य%र्म" । इत्‍य=वा� कु0नु�दन्यन्र्म%त्त्वा� नु�स्तिस्� कुस्यशिची� ॥

Page 78: Thirukkural in Sanskrit

१०२२ प�ण�ज्ञ�नुप्रीयत्‍‌नु�भ्य�� य�क्त= नु�कु� म्बिण्ठो�=नु ची । कुर्म�ण� कुस्यशिचीv�(गEरवा� बहु वाध��= ॥

१०२३ वा�(Eन्नात्‍यकुर= कु�यm संद� प्रीय���� नु ण�र्म । बद‌ध्वा� वास्त्र� दृढ� कुट��� सं�ह्यं� कु� य��तिvधिध: स्वायर्म ॥

१०२४ स्वाकु� लाEन्नात्‍यशिसं]य0� त्‍वारय� य���� नु ण�र्म । तिवार्म(�र्मन्�र� कु�य� तिनुर्तिवाDघ्‌नु� सं=त्‍स्यति� क्षण= ॥

१०२५ वा�(प्रीभा�वा� सं�रक्ष्य र्ज�वा�� (�स्त्रवात्‍र्म�तिनु । �=नु ब�न्धुव्यधिर्मच्छ�स्�� ला;कुस्�र्मनु�वा���= ॥

१०२६ स्वा;त्‍पन्नाकु� लातिनुवा��%(सिंक्तD सं�प�द्या र्ज�वानुर्म । ��स्तित्त्वाकु� पEरुष� ��द्धि] प�रुष�ण�� प्री(स्य�= ॥

१०२७ ध�र; वा%=द्या�]भा�र� य0� बहुष� संत्‍स्वा�तिप । (क्तस्�0� वा%=v�(भा�रर्मन्य=ष� संत्‍स्वा�तिप ॥

१०२८ कु� लागEरवारक्ष�0� कु�ला; नु�त्र प्री��क्ष्य��र्म । आलास्य�� कु�लाकु��क्ष�य�� %�य�= कु� लागEरवार्म ॥

१०२९ कु� लासं�भा�तिवा��नु�0�वा�रण= यत्‍‌नु(�शिलानु: । (र�र� कुस्यशिचीत्किंत्‍कुDनु� दु: खर्म�त्र&कुभा�र्जनुर्म ॥

१०३० यस्तिस्र्मनु कु� ला= भा�तिवादु:खकु� ठो�र�त्तिभा%�: प�=� ॥

अधिधकु�र: १०४. कु तिषकुर्म�

१०३१ नु�नु�कुर्म�कुर; ला;कु: कु तिषर्म�त्र=ण र्ज�वाति� ।अ�: क्ला=(कुर� ची�तिप कु तिषकुर्म� प्री(स्य�= ॥

१०३२ अन्यकुर्म�कुर�ण� ची संर्म=ष�� र्ज�वाध�रण�� । र्जनु�नु�� कुष�कु�: संवाm ति�ष्ठन्त्‍यक्ष�त्तिणवाद भा�तिवा ॥

१०३३ र्ज�वा��� कु तिषकु�यmण भावा=दु7र्मर्ज�वानुर्म । पर�नु सं�स्��त्‍य र्ज�वान्�: पर= संवाm पर�श्रय�: ॥

१०३४ ध�न्यसंम्पत्‍संर्म ]�श्च दय�वान्�: कु ष�वाला�: । अन्यर�ज्ञ�� भा�वा� स्वा�यर�र्ज�ध�नु� तिवा�न्वा�= ॥

१०३५ कु किंषD कुर=ण सं�वाध्य� भा�ञ्जा�नु�स्�= कु तिषवाला�: । नु य�चीन्�= पर�नु, तिकुन्�� यच्छन्त्‍यल्पर्म0�र्थि0Dनु�र्म ॥

Page 79: Thirukkural in Sanskrit

१०३६ कु तिषवा�ला�नु�� %स्��स्�� कु तिष%�नु; भावा=द्यादिद । तिवारक्त�नु�� य��नु�� ची र्ज�वानु� दुला�भा� �द� ॥

१०३७ कु $� प�द��(�: (�ष्कु� कु त्‍वा� ब�र्जस्य प��नु�� । द;%द� र्म�धि$र्म�त्र� ची तिवानु� भा�: स्य�� फलाप्रीद� ॥

१०३८ कुष�ण�द द;%द� श्र=ष्ठ� vय� कु त्‍वा� ��स्� णर्म । तिनुष्कु�स्य रक्षण�द्भÐर्म=: नु र्म�ख्य� र्जलासं=चीनुर्म ॥

१०३९ कु= द�रर्मतिनु(� गत्‍वा� स्वा�र्म� यदिद नु पश्यति� । भा�धिर्मरप्री�ति�पत्‍नु�वा तिवारक्त� �� परिरत्‍यर्ज=� ॥

१०४० ' दरिरद्र्� वायधिर्म' त्‍य�क्त्‍वा� कु तिषकुर्म�पर�ङ् ‌र्म�ख�नु । ��नु संर्म�क्ष्य�0 भा�द=वा; %सं=दज्ञ�नुसं�य���नु ॥

अधिधकु�र: १०५. द�रिरद्र्यर्म

१०४१ द�रिरद्र्य=ण संर्म� ला;कु= किंकुD भावा=द दु: खद�यकुर्म । इति� प्रीश्नंस्य द�रिरद्र्य=र्म=वा=त्‍य�7रर्म�च्य��र्म ॥

१०४२ लाभा=� सं%वा�सं� य; द�रिरद्र्य�त्तिभाधप�तिपनु� । ऐति%कु�र्म�स्तिष्र्मकुसं�ख� नु तिवान्द=� सं र्म�नुवा: ॥

१०४३ द�दिदद्र्यसं�शिज्ञकुB त्‍वा�(� यर्म�त्तिश्रत्‍य वासं=न्नारर्म । कु� लाश्र&ष्ठ्य� ची कुBर्ति�Dश्च �� तिवा%�य तिवातिनु: संर=� ॥

१०४४ र्म%�कु� लाप्रीसं���नु�र्म�7र्म�नु�� वाचीस्य�तिप । नु�चीवा�क्यप्रीय;ग�ख्यद;ष; द�रिरद्र्य�; भावा=� ॥

१०४५ द�रिरद्र्यदु: ख�प्‍��नु�� नु ण�� �=नु&वा %=��नु� । त्तिभान्नात्तिभान्ना�न्यनु=कु�तिनु दु: ख�तिनु प्रीतिवा(ग्मिन्� ��नु ॥

१०४६ द�रिरद्र्�: (�स्त्र�त्त्वा0�ज्ञ�नुवान्�;‌ऽतिप �vची: । नु कु;ऽतिप श्र�ण�य�ल्ला;कु= व्य0�र्म=वा भावा=vची: ॥

१०४७ अधर्म�%=��द�रिरद्र्यसंर्म�तिवा$� नुर� भा�तिवा । र्जनुनु� �र्म�द�सं�नु� र्मत्‍वा� दूर�कुर;त्‍य%; ॥

१०४८ र्मरण�न्�कुरक्रो� रद�रिरद्र्य�नु�भावाव्य0� ।श्च: प�नु: किंकुD भावा=v=ति� दरिरद्र्: शिचीन्�य=� संद� ॥

१०४९ कुत्तिश्चन्र्मन्त्रबला�दग्‌नुE सं�ख� स्वाप्‍��र्मतिप क्षर्म: । पर� दरिरद्र्�वास्थ�य�� स्वाप्‍��� कु; वा� भावा=� क्षर्म: ॥

Page 80: Thirukkural in Sanskrit

१०५० भा;ग्य�0�वास्��रति%�दरिरद्र्� र�गवार्जिर्जD��: । यवा�ग�लावाण�0� �&र्भिभाDक्ष�त्‍वा� नु�प्‍यग ह्यं� ॥

अधिधकु�र: १०६. य�चीनु�

१०५१ द���द�(�नुवा=ला�य�� �स्तिस्र्मनु य�क्त� ति% य�चीनुर्म । द���नुmति� वाचीस्�स्य द;ष�य स्य�न्ना ची�र्थि0Dनु�र्म ॥

१०५२ य�चीकु; वा�स्थिञ्छ�� वास्�� लाभा=� द��रिर । य�चीनु�तिप �द� �स्य र्म;दद� नु �� दु: खद� ॥

१०५३ वाञ्चीनु����शिची7�नु�� धर्म�ज्ञ�नु�� संर्मक्ष�: । अर्थि0Dनु�� य�चीनु� ची�तिप नु�नु� श्र=ष्ठ्य�य भा�य�= ॥

१०५४ स्वाप्न=ऽतिप कुपट� वा�क्य� प्रीय;क्त� र्मतिवार्ज�नु�: । द���रग्र= य�चीनु�तिप द�नु=नु सं�दृ(� भावा=� ॥

१०५५ नु=त्‍यनु�क्त्‍वा� स्थिस्थ�� वास्�� द���धिर्म$स्य कुस्यशिची� । अद्या�तिप संत्‍वा�द्दा�� ण�र्मग्र= ति�ष्ठग्मिन्� य�चीकु�: ॥

१०५६ तिवा%�य कुपट� �त्त्वावाक्त� द����र्ति%D द(�नु�� । य�चीकु�नु�� सं�द�रिरद्र्यदु: ख� नुश्य=त्‍स्वा�;ऽखिखलार्म ॥

१०५७ प्री�ति�प�वा� गEरवा=ण य�चीकु= भ्य: प्रीयच्छ�: । द�� नु दृ$वा� य�चीकुस्�� र्मनुस्यन्�: प्रीर्म;द�= ॥

१०५८ य�चीकु�नु�र्मभा�वा= �� नुर�ण�� भा�तिवा र्ज�वानुर्म । सं�त्र�कु $चीलाद्दा�रुतिबम्बवा� कु तित्रर्म� भावा=� ॥

१०५९ द�� ण�र्मग्मिन्�कु� गत्‍वा� द�रिरद्र्� य�चीकु� भा�तिवा । नु य�चीन्�= यदिद �द� र्मति%र्म� स्य�� कु0� प्रीभा;: ॥

१०६० अर्थि0Dत्तिभार्तिवाDद्धिर्ज�क्रो;ध&भा��व्य� क्ष=र्म�र्थि0Dत्तिभा: संद� । द�रिरद्र्य� स्वाग�� स्वास्य भावा=द ज्ञ�नुप्रीद�यकुर्म ॥

अधिधकु�र: १०७. य�चीनु�भा�ति�:

१०६१ कु�पट्यर्मन्�र� %ष�प�वा�कु� द�र्मतिकुरणर्म । अग्र=ऽतिप य�चीनु�भा�वा: श्र=ष्ठ: कु;दिटग�ण; र्म�: ॥

१०६२ कु= ष��शिचीद्या�चीनु�वा त्ति7र्म�(: शि(रशिसं ची=स्थिल्लाख=� ।

Page 81: Thirukkural in Sanskrit

ला;कुकु��� तिनुद�य;ऽसंE स्वाय� भावा�� य�चीकु: ॥

१०६३ द�रिरद्र्य� य�चीनु�न्नाश्य=दिदति� तिनुण�यकु�रिरण� । यत्‍‌नु(�न्य=नु संदृ(; र्म�ख� नु�स्तिस्� व्य0�कुर: ॥

१०६४ द�रिरद्र्यप्री�ग्मिप्‍�कु�ला=ऽतिप य�च्ञा�कु�य�र्मकु� वा���र्म । र्म%त्‍वा� संकुला�� प थ्वा~ संर्मत्तिभाव्य�प्‍य र�र्ज�= ॥

१०६५ स्वाप्रीयत्‍‌नुबला�वा�प्‍�यवा�ग�र्जलावास्��नु: । प�नु�दप्‍यधिधकु; र्म;दद�यकु; नु�स्तिस्� कुश्चनु ॥

१०६६ प(�रक्षणध�र्म��0� र्जलाय�चीनुरूपकुर्म । कुर्म��तिप य�चीनु�कु���: द्धिर्जह्वां�य� द;षद� भावा=� ॥

१०६७ य�चीनु�य� यदिद भावा=द्दा���: कुपदिटनु: प�र: । नु कु�य�� य�चीनु=त्‍य�क्त्‍वा� य�ची=‌ऽ%� य�चीकु�नु प्रीति� ॥

१०६८ द�रिरद्र्य�म्ब�धिधसंन्��र%=��य�चीनुनु�तिवाकु� । कु�पट्य�ख्यशि(ला�भा�म्य� घेर्तिषD�� शि(शि0ला� भावा=� ॥

१०६९ य�च्ञा�व्यसंनुसं�स्र्म त्‍य� शिची7� नु�नु� द्र्वा�भावा=� । कु�पट्यद;षस्र्मरण= नु द्र्वा=�, तिकुन्�� नुश्यति� ॥

१०७० नु=ति� श्रवाणर्म�त्र=ण प्री�ण; गच्छति� ची�र्थि0Dनु�र्म । स्थिस्थ�=ऽ‌तिप नु=ति� ब्रा�वा��� प्री�णश्छन्ना; वासं=� तिकुर्म� ॥

अधिधकु�र: १०८. नु�चीत्‍वार्म

१०७१ आकु�र=ण संर्म&: सं�कु� नु�ची�नु�र्मस्तिस्� ��ल्य�� । इद� सं�म्यन्त्‍वान्यवास्��तिvकु= द्र्$� � नु (क्य�= ॥

१०७२ तिवावा=कुज्ञ�नुवाद्भय;ऽतिप नु�ची�: स्य�भा��ग्य(�शिलानु: ।य�स्�&: संदसंस्थिच्चन्�� कु�तिप नु तिक्रोय�= तिकुला ॥

१०७३ ला;कु= नु�चीस्�0� श्र�( इ��र्म& भावा�: संर्मE । स्वा=च्छय� वा�स्थिञ्छ�� कु�य�र्म�भा�भ्य�� तिक्रोय�= य�: ॥

१०७४ भा�तिवा नु�चीर्जनु�: स्वास्र्म�दतिप नु�ची�नु संर्म�क्श्य �� ।' �स्र्म�दतिप वाय� श्र=ष्ठ�' इति� स्य�र्म�र्म��पर�: ॥१०७५ र�र्जदण्डभाय�न्ना�ची� भावाग्मिन्� ग�ण(�शिलानु: ।संच्च�रिरत्रसंर्म=��: स्य�स्�= लाब्धं�� वा�स्थिञ्छ�� क्कुशिची� ॥१०७६ श्र���नु=कुर%स्य�नु�� स्वाय� गत्‍वा� बहुस्थ�ला�र्म ।

प्रीसं�रण�� प्रीची�र�0�पट%�: संग्मिन्� दुर्ज�नु�: ॥१०७७ बदध्वा� कुण्ठो= कुर� ब�ध�कु�रकु�नु घे��कु�नु तिवानु� ।

Page 82: Thirukkural in Sanskrit

पर=ष�र्मधर्म; भा�क्तशिसंक्त%स्�� नु द(�य=� ॥१०७८ दु: खश्रवाणर्म�त्र=ण संन्�: स्य�रुपकु�रिरण: ।नु�ची�: स्य�रिरक्ष�वाग्मित्‍प$� भावाग्मिन्� सं%कु�रिरण: ॥१०७९ अन्नावास्त्र�दिदसंम्पन्ना�नु र्जनु�नु�vsक्ष्य य�चीकु�: ।

असं�यय� र्म ष�द;ष�नु संद� (�संग्मिन्� �=ष्वातिप ॥१०८० आत्‍र्म�नुर्मतिप नु�ची�स्�� तिवाक्रो= ��� व्यसंनु�गर्म= ।

संज्जा� भावा=य�:, संत्‍कुर्म� नु�न्य� �&: कु���धिर्मष्य�= ॥

अधिधकु�र १०९. द(�नु�तिवा�कु� श्च ति�रुक्कु� रळ्

१०८१ रम्यकु= (वा�� ची=य� र्मय�र� तिकुर्म� द=वा�� । अ0वा� र्म�नु�ष�त्‍य=वा� प्री�प्न;ति� र्म= र्मनु: ॥

१०८२ र्मय� दृ$� रर्मण� यत्‍प�नुर्म�� ची पश्यति� । सं&न्य=नु सं% र्म�� य;द‌ध�� तिकु प्री�पदिदति� �vभाE ॥

१०८३ अन्�कु; नु र्मय� प�वा� दृ$:, पश्य�धिर्म संम्प्राति� । क्रो� र�क्षश्च�ङ्गनु�रूप; र्ज�वात्‍य=ष नु सं�(य: ॥

१०८४ नु�र�ग�णसंर्म=��य�स्�स्य�स्�= क्रो� रचीक्ष�ष� । द्र्$ण�� प्री�णनु�(�0�र्म�द्या�क्त= ति�ष्ठ�: संद� ॥

१०८५ किंकुD वा�न्�कु: तिकुर्म� र्म ग� तिकुन्�� स्य�न्ना=त्रर्म=वा वा� । त्रय�ण�र्मतिप संदृश्य� दृ$य�र्मस्य�स्�� दृश्य�= ॥

१०८६ ¤रस्य�स्त्‍वा�र्ज�वा� प्री�प्‍य वाक्रो��� यदिद र्म�ञ्चीति� । �स्य�स्�द� दृधि$प��� सं� नु�नु� र्मधिय वा�रय=� ॥

१०८७ प्रीङ्गनु�धनुवाक्ष�र्जच्छ�दकु पट्टवास्त्रकुर्म । प्री7=भाकु�यसं�च्छन्नार्म�खवास्त्रसंर्म� भावा=� ॥

१०८८ संर्मर= (त्र�तिवात्र�सं%=��भा �� बला� र्मर्म । रर्मण�रम्यफ�ला=नु नु नुर्म�सं�� पर�द्धिर्ज�र्म ॥

१०८९ %रिरण�दृधि$संदृ(दृ$य� प्रीकु ति�लाज्जाय� । संति%��य� रर्मण्य�स्�� र्मण्डनु&र्म�ण्डनु� वा 0� ॥

१०९० कु�र्म; य0� स्वाद्र्$ण�� तिवाषय;ऽतिप र्म�द�वा%: । नु �0� र्मदिदर�, तिकुन्�� र्म;दय=� प्री�धियनु� परर्म ॥

अधिधकु�र ११०. भा�वापरिरज्ञ�नुर्म

Page 83: Thirukkural in Sanskrit

१०९१ अय�स्�� स्वाञ्जानु= नु=त्र= दृधि$द्व्यसंर्मग्मिन्वा�= । र्मह्यं� र;ग� दद�त्‍य=कु� श्र्मयत्‍यपर� �� �र्म ॥

१०९२ �स्य�: क्षत्तिणकुदृधि$य�� संकु� �� प्री=रिर�� र्मधिय । नु सं� कु�र्म�घे�भा�ग� स्य�� ��;ऽतिप र्म%�� तिकुला ॥

१०९३ सं� र्म�� दद(�, दृ$� सं� र्मय� र्मन्रा�नुनु�ऽभावा� । �द=� प्री=र्मवा ]य0� रशिची�� र्जलासं=चीनुर्म ॥

१०९४ र्मधिय पश्यति� सं� भा�धिंर्मD पश्य=न्नाम्रार्म�ख� स्थिस्थ�� । र्मय्यपश्यति� र्म�� दृष्ट्‍वा� कु� य��न्र्मन्दस्तिस्र्म�� �� सं� ॥

१०९५ यद्याप्‍य;ष� नु र्म�� सं�क्ष�� पश्यत्‍यत्र नु सं�(य: । अ0�तिप र्म�शिला��क्ष�वा भा त्‍वा� र्मन्द� %सं=दिदयर्म ॥

१०९६ अप्री��वा�क्यसंदृ(� ब्रा�य�त्‍सं� कुदिठोनु� बति%: । परन्�� हृदय= क्रो;ध; नु�स्��ति� ज्ञ�य�= क्षण�� ॥

१०९७ वाची: क्रो� र� तिनुष्कुपटर्मरिरवाद्दा(�नु� ची य� ।�दन्�: प्री�ति�य�क्त�नु�� लाक्षण� प्री;च्य�= ब�ध&: ॥

१०९८ र्मधिय पश्यति� �द दृष्ट्‍वा� प्री��� र्मन्द� %सं=दिदयर्म । �स्य�श्चलान्त्‍य�स्�त्‍कु त्‍य रर्मण�य� प्री�कु�(�= ॥

१०९९ उद�सं�नु&: संर्म� ब�ह्यं= यदन्य;न्यतिनुर�क्षणर्म ।अन्�: स्थिस्थ��� प्री�ति�र्म=वा �द व्यनुशिक्त �य;स्�द� ॥

११०० ला;कु= कु�र्म�कुय;नुyत्र= यदिद प्री=म्ण� परस्परर्म ।पश्य=���, �किं%D वाचीसं� भा�षण= किंकुD प्रीय;र्जनुर्म ॥

अधिधकु�र १११. संम्र्म;गसं�खर्म

११०१ नु�सं�नु=त्रश्र;त्रद्धिर्जह्वां�घ्रा�णत्‍वाक्पञ्चीकु= द्धिन्द्र्य&: । र्ज�यर्म�नु� भा;गर्म=कु� दद�ति� वालाय�ज्ज्वाला� ॥

११०२ स्वार;ग(�र्मकु� वास्�� स्वा=�र� दृश्य�= भा�तिवा । स्वा=नु;त्‍प�दिद�र;गस्य तिकुन्त्‍वाय� भा=षर्ज� स्वायर्म ॥

११०३ तिप्रीय�रम्यस्कुन्धुलाभ्यतिनुद्र्�सं�खसंर्म� सं�खर्म । पङ् कुर्ज�क्षर्म%�तिवाष्ण;वा²कु� ण्ठो= ऽतिप नु लाभ्य�= ॥

११०४ कु�र्म�खिग्नु नु��नुधिर्मर्मर्म=ष� प्री�प्‍�वा�� कु� �: ? ।य;ऽखिग्नु: संधिन्नाति%�: (��; दूरस्थ: प्रीद%त्‍ययर्म ॥

Page 84: Thirukkural in Sanskrit

११०५ वा�स्थिञ्छ��नु=कुवाम्��नु�र्मवा�प्‍त्‍य� यत्‍सं�ख� भावा=� । प्रीसं�नुकु� न्�लाभारनु�र�स्कुन्धु; दद�ति� �� ॥

११०६ नु$: प्री�ण: प�नुय�स्य स्प(�र्म�त्र=ण र्ज�वाति� । �=नु�र्म �=नु रशिची�E �स्य�: स्कुन्धु�तिवाति� ध्रु�वार्म ॥

११०७ स्वाग=%= स्वा�र्जिर्जD�� ची�न्य&: तिवाभाज्य�(नुकुर्म�वा� ।रम्यवाण��ङ्गनु�कु�यपरिरष्वाङ्ग: सं�ख�वा%: ॥

११०८ वा�य�गम्यस्थला=नु�तिप र्मध्य= व्यवाधिधर्मन्�र� ।प्री�ति�कु�र्म�कु�;रङ्गपरिरष्वाङ्ग: सं�ख� वा%=� ॥

११०९ तिवाप्रीय;ग: संर्म�ध�नु� संम्र्म;ग इति� �� त्रयर्म । प्री;च्य�= परर्म� भा�ग्य� प्री=र्मलाक्ष्य&कुर्ज�तिवानु�र्म ॥

१११० असंकु द ग्रन्थापठोनु�दज्ञ�नु� शि(ष्य�= प0� ।अनु�स्य���ङ्गनु�भा;र्म�दर्म;ग: शि(ष्य�= ��: ॥

अधिधकु�र ११२. ला�वाण्यर्मति%र्म�

११११ सं�र्म=ष� र्म दु त्‍वा ति% शि(र�ष! तिवार्जय� र्मवा । वा7;ऽतिप र्म�द�वाय��� र्मग्मित्‍प्रीय�, गवा�र्म�त्‍सं र्ज ॥

१११२ तिनुकुदृश्ग्टकु� सं�र्मसं�म्यर्मस्य�स्�� नु=त्रय;: । वास्��ति� किंकुD धिधय� शिची7! दृष्ट्‍वा� प�ष्प�त्तिण र्म�ह्यंशिसं ॥

१११३ द=%स्�� शिचीकु� रस्�स्य�: चीक्ष�ष� (�लारूतिपण� । र्म�क्त� दन्��श्च�रुगन्धु: कुरE वा�(�नु�कु�रिरणE ॥

१११४ अस्य�स्�� चीक्ष�ष� सं�म्य� नु लाब्धंधिर्मति� लाज्जा य� । नु�� कु� वालाय� भा�धिंर्मD दश्य=द, दृधिं$D लाभा=� ची=� ॥

१११५ र्म दुकु�य= नु�लाय�क्‌�� सं� शि(र�पर्मध�रय� । नु�ला�भा�र�द्भग्नुर्मध्यर्मभा�द(�भानु�दनुर्म ॥

१११६ नु�र�र्म�खतिनु(�नु�0र्म=दज्ञ�नुतिवावार्जिर्जD��: । दिदतिवा ��र�: स्वाप्रीद=(�द ¤�न्��: तिकुन्�� ¤र्मन्त्‍य%; ॥

१११७ आदE नु$कुलाश्चन्द्र्: प�नु: प्री�प्न;ति� य: कुला�: । कुलाङ् कुस्�द‌ग�; नु�र�वादनु= तिकुन्�� वा���= ॥

१११८ यदिद त्‍वा� र्म�खवात्त्वास्य�: (;भा�� चीन्द्र्! वा%=स्�द� । र्मत्‍प्री�ति�प�त्र� त्‍वा� र्म�य�: संवा�द� तिवार्जय� भावा ॥

Page 85: Thirukkural in Sanskrit

१११९ अस्य�: कु� सं�र्मनु=त्र�य� र्म�खसं�म्य� यदsच्छशिसं । %= चीन्द्र्! संवा�दृश्यस्त्‍वा� �द� र्म� ति�ष्ठ संवा�द� ॥

११२० शि(र�षकु� संर्म� %�संपक्षE ची=त्‍य�भाय� भा�तिवा । स्त्र�प�दर्म�द�वा= दृ$= नु�नु� स्य�त्‍यण्टकु;पर्मर्म ॥

अधिधकु�र ११३. प्री=र्मप्रीभा�वाकु0नुर्म

११२१ अस्य�स्�� र्म दुभा�तिषण्य�: श्व=�दन्�;द्भवा� र्जलार्म । र्मध�सं�धिर्मत्तिश्र�� क्ष�रधिर्मवा�ति�र्मध�र� भावा=� ॥

११२२ र्ज�वास्य द=%संम्बन्धु; य�दृ(; दृश्य�= भा�तिवा । स्नु=%बन्धु; र्मर्म�प्‍यस्य�� वा���= ��दृ(; दृढ: ॥

११२३ र्मन्ना=त्रकु ष्ण��र=! त्‍वा� त्‍यक्त्‍वा� स्थ�नुधिर्म�; व्रर्ज । नु; ची=न्र्मग्मित्‍प्रीयय� �स्��र्मत्र नु&वा ति% (क्य�= ॥

११२४ सं�य;ग= भा�षण�ङ्गsय� र्मर्म र्ज�वानुद�धियनु� । तिवाय;ग= सं&वा र्म= नु�नु� भावा=न्र्मरणद�धियनु� ॥

११२५ यदिद स्य�र्तिवाDस्र्म �� ला;कु= क्रो� र�क्ष्य�स्�= ची संद्गौ°ण�: । �द&वा स्र्मरण� य�क्त� , नु र्मय� तिवास्र्म �� ग�ण�: ॥

११२६ नु�पय�ति� तिप्रीय; नु=त्र�धिन्नार्म=षसंर्मय;ऽतिप सं: । नु&ति� ख=द�, य�;ऽन्य=ष�र्मदृश्य: सं�क्ष्र्मरूपध � ॥

११२७ र्मन्ना=त्रस्थ; र्म�ग्मित्‍प्रीय;ऽसंE छन्ना: स्य�दिदति� (ङ् कुय� । अञ्जानु�द्या&रलाङ् कु�र; नु=त्रय;नु� तिवाध�य�= ॥

११२८ य्ष्णवास्त्‍वा(नु=नु�संE हृदयस्थ; र्मर्म तिप्रीय : ।दग्ध: स्य�दिदति� भा�त्‍य�, �दुष्ण� वास्�� नु भा�ज्य�= ॥

११२९ नु=त्रस्पन्द= कु �= नु=त्र�� तिप्रीय;ऽन्�ध��नुर्म=ष्यति� । ज्ञ�त्‍वाद� तिनुर्तिनुDर्म=ष� �� कुदिठोनु ब्रा�वा�= र्जनु�: ॥

११३० हृदय=ऽस्तिस्� तिप्रीय; तिनुत्‍य� �दज्ञ�त्‍वा� र्जनु� भा�तिवा ।तिनुन्दग्मिन्�, " प्री�ति�%�नु;ऽय� तिवाय;ग� ब%��" ति� ची ॥

अधिधकु�र ११४. तिनुला�ज्जा�त्‍वाकु0नुर्म

Page 86: Thirukkural in Sanskrit

११३१ अनु�भा�य तिप्रीय� पश्च�� तिवाय�ज्य बहुखिखद्या�: । तिप्रीयस्य ��ला��रग�र;%ण�न्ना�स्तिस्� रक्षकुर्म ॥

११३२ तिवाय;गदु: ख� सं;ढ�� यE प्री�णद=%E नु (क्नु��: । �E लाज्जा�� ची परिरत्‍यज्य ��रग�र= %ण;द्या�E ॥

११३३ प�स्त्‍वालाज्जा= प�र� प�णm र्मस्य�स्��� अद्या �= तिवानु� । कुर;धिर्म ��ला��रग�र;%ण� कु�र्म�कु; य0� ॥

११३४ कु�र्मनु�र्म�ति�वा=ग;ऽय� प्रीवा�%; र्मधिय सं�स्थिस्थ�E । लाज्जा�प�स्त्‍वा�त्तिभाधE प;�E वा=ग=नु नुयति� क्षण�� ॥

११३५ सं�यङ् कु�ला;द्भवा� दु: ख� कु तित्रर्म�श्च�धिधर;%णर्म । vयर्म=�दद�न्र्मह्यं� र्म�ला�कु� लाकुर� तिप्रीय� ॥

११३६ तिप्रीय�तिवाय;ग�न्ना; तिनुद्र्�� लाभा=�= र्मर्म चीक्ष�वा� । �=नु�घे�र�तित्रकु�ला=ऽतिप कु तित्रर्म�श्च� स्र्मर�म्य%र्म ॥

११३७ पय;धिधसंर्मकु�र्म�धिधर्मनु�भा�य�तिप ची�ङ्गनु�: । ��ला�श्च�न्ना�धिधर;%ग्मिन्� स्त्र�र्जन्र्म��; तिवाशि(ष्य�= ॥

११३८ '(;च्य=य�, ध&य�%�नु=य' धिर्मत्‍य=�दतिवाची�य� ची । स्त्र�ण� कु�र्म; तिवातिनुष्क्रोम्य' तिवा0�पग�न्�र्म�ययE ॥

११३९ ' ए��वा�� र्जनु�: संवाm र्ज�नुन्त्‍र्मन्�र्ति%D�� नु र्म�र्म' । इ��वा र्मर्म कु�र्म;ऽय� वा�थ्य�� ¤र्मति� र्म;ति%�: ॥

११४० ' अस्र्मस्संर्मसंख�त्तिभास्�� नु प्री�प्‍�� व्यसंनु� प�र�' ।(Text missing)

अधिधकु�र ११५. अपवा�दकु0नुर्म

११४१ कु�र्मसंम्बम्बिन्धुवा����य�: प्रीसं�र�ज्जा�व्य�= र्मय� । स्थिस्थति�र्म=नु�� नु र्ज�नुग्मिन्� र्जनु�: प�ष्यवा(�द%; ॥

११४२ दुस्सं�ध्य� कु� सं�र्म�क्ष�यधिर्मत्‍य=न्नागर= र्जनु�: । अज्ञ�त्‍वा� दुष्प्रीची�र=ण र्मर्म सं�ह्यं� तिवा�न्वा�= ॥

११४३ दुष्प्रीची�र; ला;कुकु �; र्मर्म सं�ह्यंप्रीद;ऽभावा� । दुस्सं�धञ्ची सं�सं�ध� र्म= भातिवा�� दुष्प्रीची�र�: ॥

११४४ र्मर्म कु�र्म: प्रीर्ज�नु�� �� प्रीची�र=ण प्रीवार्मिधD�: ।कु�र्म: प्रीची�ररति%त्‍य= नु�नु� संङ् कु� शिची�; भावा=� ॥

Page 87: Thirukkural in Sanskrit

११४५ प्रीची�र�द बहुत्तिभाज्ञ���: कु�र्म: स्य�न्र्म;दद�यकु: । र्म;द� र्म;द� र्मद्याप�य� सं=वा�= �द्या0� प�नु: ॥

११४६ तिप्रीय; दृ$स्त्‍वा=कुवा;र�, अपवा�दस्�द;स्तिÄ�: । संपmण चीन्द्र्ग्र%णवा��mवा प्रीसं �;ऽभावा� ॥

११४७ वावा ध= कु�र्मर;ग;ऽयर्मपवा�द�ख्यद;%द�� । र्म�� क्रो;धवाची;रूपसंशिलाला=नु�तिप प;तिष�: ॥

११४८ दुष्प्रीची�र=ण कु�र्मस्य तिनुर;ध; नु ति% (क्य�= । य0� घे �=नु वा­=स्�� (र्मनु� दुष्कुर� भा�तिवा ॥

११४९ दत्‍वा�ऽर्मयवाची; र्म�� �� तिनुला�ज्जा� त्‍यक्तवा�नु तिप्रीय: । �0� संत्‍यपवा�द�0� नु तिवाभा=धिर्म कुद�चीनु॥

११५० अपवा�द� र्मर्म�भा�$� ग्र�र्म�ण� ब्रा�वार= य�: । कु�र्म�कु& वा��स्थिञ्छ�� संवा� सं�ध्य�= �7� �&स्��: ॥

अधिधकु�र ११६. तिवाय;गसं%नुर्म

११५१ तिवा�;ग�भा�वातिवाषय; यदिद स्य�द ब्रा�ति% �न्र्मर्म। तिवाय�ज्य�गर्मनु� ची=7� वाद �� सं%��� नु ण�र्म ॥

११५२ �दsयदृधि$: प�वा� र्म= वाभा वा�नुन्दद�धियनु� । तिवाय;गभा�किं�D र्जनुय=� अद्या, र्ज��;ऽतिप संङ्गर्म: ॥

११५३ स्य�तिvय;ग: क्कुशिची� सं�कु� तिवाश्वस्�=नु तिप्रीय=ण ची । �स्र्म�� तिप्रीय=ण रशिची��� प्रीति�ज्ञ�� नु&वा तिवाश्वसं=�॥

११५४ प्री=र्मप�वा� नु र्म=�व्य धिर्मत्‍य�क्तवा�तिप तिवाय�ज्य�: । तिप्रीयस्य वाचीनु� वाक्त� द�ष�य स्य��, नु श्र ण्वा�: ॥

११५५ य0� तिप्रीय=ण तिवार%; नु स्य�त्‍कु�य� �0� त्‍वाय� तिवाय;ग= प्री0र्म� प्री�प्‍�= संङ्गर्म; दुला�भास्��: ॥

११५६ तिवाय;गतिवाषय� वाक्त�� य; भावा=धिन्नाद�य: तिप्रीय: । प्रीत्‍य�गत्‍य प�नु: प्री�किं�D सं कु0� द(�य=� त्‍वाधिय ॥

११५७ कु (%स्�प्रीकु;ष्ठ�भ्य�� तिनुस्सं �� वालाय�लाय: । किंकुD नु�यकुतिवाय;ग� नु कु0य=य�र्ज�नु�नु प्रीति� ॥

११५८ म्बिस्नुग्धची=टsतिवार%�ग्र�र्मवा�सं; व्य0�कुर: । तिप्रीयनु�यकुतिवाश्‌ला=षस्��;ऽतिप व्यसंनुप्रीद: ॥

Page 88: Thirukkural in Sanskrit

११५९ अग्मिन्�कुस्थिस्थति�र्म�त्र=ण द%=� सं�ध�रण;ऽनुला: । कु�र्मर;गसंर्म�नु;ऽय� नु द%=द दूरवात्‍यतिप ॥

११६० अङ्गsकु � ची तिवाश्‌ला=षर्मनुवा�प्‍य ��; व्य0�र्म । सं;ढवा� तिवाय;ग� र्ज�वान्त्‍य: संन्त्‍यनु=कु�: म्बिस्त्रय; भा�तिवा ॥

अधिधकु�र ११७. तिवाय;गदु:ख�नु�भावा:

११६१ लाज्जाय� कु�र्मर;ग� �� छ�दय�धिर्म, नु (�म्यति� । तिनुग��= तिनुग��= वा�रिर वाध��= स्त्र;�सं; य0� ॥

११६२ नु&वा च्छ�दधिय��� (क्त� कु�र्मर;गर्म%� बला�� । र;गद�त्र= नु�यकु�य वाक्त�� लाज्जा� �� र्ज�य�= ॥

११६३ ख=द� सं;दुर्म(क्तऽस्तिस्र्मनु (र�र= प्री�णनु�र्मकुर्म । यधि$र्म�लाम्व्य लाम्ब=�= लाज्जा�कु�र्मE �� प�श्व�य;: ॥

११६४ कु�र्मर;गर्मर्म�ख्य ऽय� र्म%�नुस्तिस्� पय;धर: । �7�त्‍वा�� गन्��र्म�शिची�; दृढ: प;�; नु तिवाद्या�= ॥

११६५ सं�खप्रीद�य�� र्म&त्र्य�� य= दु:ख;त्‍प�दनु�त्‍पर�: । ख=दप्रीदतिवार;धस्य तिनुर�सं= �= कु0� क्षर्म�: ॥

११६६ कु�र्म; यद� सं�ख� दद्या�� �त्‍सं�ख� शिसंन्धु�वान्र्म%�। तिवाय;ग�द दु: खद= कु�र्म= �द दु: ख� र्जलाध=र्म�%� ॥

११६७ कु�र्मप्रीवा�%= ��णmऽतिप प�र� र्म= नु&वा दृश्य�= । ग�ढ�न्धुकु�रर�त्र्य�� �� वासं�म्य=कु�तिकुनु� ह्म%र्म ॥

११६८ संवा�ला;क्र्जनु�नु तिनुद्र्�वा(�नु कु त्‍वा� �� र्म�� परर्म । सं%�य� प्री�प्‍य ति�ष्ठन्�� य�धिर्मनु� (;च्य��� ग�� ॥

११६९ तिवाय;गकु�ला= य�धिर्मन्य; वाध�न्�= य�: सं�दsघे��: । तिवाय�क्तनु�यकु�च्च�तिप ��: क्रोर�: तिकुला भा�ग्मिन्� र्म= ॥

११७० तिप्रीयसं�र्म�प्‍यगर्मनु(शिक्तनुmत्रस्य शिची7वा� । यदिद स्य�� �र्ति%D र्मन्ना=त्र= नु स्य���� संशिलाला�कु� ला= ॥

अधिधकु�र ११८. नु�यकुदिददृक्ष�र्म लाकुख=द:

Page 89: Thirukkural in Sanskrit

११७१ त्‍वार्म=वा प्री0र्म� नु=त्र! र्मह्म� तिप्रीयर्मद(=य: । कु�र्म�धिधवा�वा ध= �=नु कुम्र्म�� त्‍वा� रुदशिसं वा 0� ॥

११७२ अतिवाची�य� प�र� दृ$ ‌‌वा� तिप्रीय� प्री�ति�प�रस्संरर्म । अद्या�ज्ञ�नु�� कु� �; नु=त्र= खिखद्या=�= प्री�ति�सं�य��= ॥

११७३ नु=त्र= प�वा� स्वाय� गत्‍वा� �� नु�यकुर्मपश्य��र्म ।रुद�: स्वायर्मद्या�त्र, पर�%�संपद� ति% �� ॥

११७४ अतिनुवा�य� कु�र्मर;ग� (�श्व�� र्मर्म चीक्ष�ष� । र्मह्म� दत्त्वा� क्रोद्धिन्द��� �= ह्यं(क्त= नु�रवार्जिर्जD�=

११७५ र्मन्ना=त्र= य= प�र� कु�र्मर;ग� सं�गरसंधिन्नाभार्म । अयच्छ��धिर्मद�नु~ �= खिखद्या=�= तिनुद्र्य� तिवानु� ॥

११७६ कु�र्मर;गप्रीद�भ्य�� र्म= नुयनु�भ्य�� यदद्या �� । ��ल्प;ऽनु�भा�य�= ख=द: �7स्य खला� य�ज्य�= ॥

११७७ प्री=म्ण� सं%ष� य= नु=त्र= तिप्रीय� प�वा�र्मपश्य��र्म । तिनुर्तिनुDद्र्= �=ऽद्या ख=द=नु स्य���र्मश्र�तिवावार्जिर्जD�= ॥

११७८ %�द� प्री=र्म तिवानु� वा�क्यर्म�त्र�� प्री=र्मद(�कु: । अस्तिस्� कुत्तिश्रददृष्ट्‍वा� �� नु नु=त्र= (�ग्मिन्�र्म�प��: ॥

११७९ आग�= नु�यकु= �v�, अप्री�प्‍�=ऽतिप ची नु�यकु= । नु�य�ति� तिनुद्र्� �स्र्म�न्र्म= तिवाषण्ण= नुयनु= भा (र्म ॥

११८० ग�ह्यंप्रीकु�(पट%��ल्यनु=त्रय��� वायर्म । अ�;ऽस्र्मन्नायनु= दृष्ट्‍वा� र%स्य� र्जनु�: ॥

अधिधकु�र ११९. वा&वाण्य�र्म�लाकुव्यसंनुर्म

११८१ (Text missing) ङ्गयकु�रिर (Text missing) ��;ऽभा�न्र्मधिय वा&वाण्य� कुस्र्म& �त्‍कु0य�म्य%र्म

११८२ ' नु�यकु= नु�र्तिपD�� ची=दधिर्म' ति� संन्�;ष%=��नु� । वा&वाण्य� र्मर्म द=%=ऽस्तिस्र्मनु व्य�प्‍य संवा�त्र वा���= ॥

११८३ वा&वाण्य� कु�र्मर;ग� ची दत्‍वा� र्मह्यं� सं नु�यकु: ।र्म7: संEन्दय�लाज्जा= �� प्रीत्‍यग ह्णे�न्र्म�द�ग्मिन्वा�: ॥

११८४ स्र्मर�धिर्म नु�यकु= नु;क्त� �vsय� ची वाद�म्य%र्म । अ0�तिप र्ज��� वा&वाण्य�, नु र्ज�नु= वाञ्चीनु�धिर्मर्म�र्म ॥

Page 90: Thirukkural in Sanskrit

११८५ र्मर्म तिप्रीय; र्म�� तिवाय�ज्य य�ति� त्‍वा� पश्य �त्र �� । पश्य�त्र संद्या; वा&वाण्य� र्मर्म द=%र्म�प�गर्म� ॥

११८६ य0� दsपति�र;ध�नु� प्री��क्षv���= �र्म: । �0�ऽऽशिलाङ्गनुतिवाच्छ=द� वा&वाण्य� संम्प्रा��क्ष�= ॥

११८७ परिरष्वाज्य तिप्रीय� प�श्चm यद�ऽ%� परिरवार्ति�D�� । अत्र�न्�र= �� वा&वाण्य� र्मद्दा=%= व्य�प �� वाभाE ॥

११८८ ' वा&वाण्य� प्री�पद=ष=' ति� वाक्त�र: र्मग्मिन्� भा रिर(: ।' तिप्रीय; ययE तिवाय�ज्य&नु�धिर्म' ति� वाक्त� नु तिवाद्या�= ॥

११८९ तिवाय;ग= संम्र्म��� र्म�� ची य;ऽकुर;� सं;ऽतिप सं7र्म: । यदिद स्य�7र्ति%D र्मद्दा=%वा&वाण्य��न्ना�स्तिस्� र्म= व्य0� ॥

११९० तिवाय�क्त र्मर्म संम्र्मत्‍य� तिप्रीय� खिखन्ना र्जनु� यदिद । नु तिनुन्द=य�स्�द� श्ला�घ्य� तिवावाणmयधिर्मति� प्री0� ॥

अधिधकु�र १२०.तिवाय;गव्यसंनु�धिधक्यर्म

११९१ वा �: स्वा=नु तिप्रीय: स्वा�� ची कु�र्मय=द्या�द तिप्रीय� । ब�र्ज�वा�प� तिवानु� लाब्धंफला� स्य�ल्लाक्ष्यर्ज�तिवा�= ॥

११९२ स्वा�नु�रक्त�सं� नु�र�ष� नु�यकु& : प्री=र्मद(�नुर्म । र्जन्��नु�� तिवाषय= र्म=घेकु �वा धि$संर्म� भावा=� ॥

११९३ नु�यकु�संक्तनु�र�ण�� ख=द= तिवाश्ला=षर्म�लाकु= । र्ज��=ऽतिप संङ्गर्म; भा�य�दिदति� गवा�य���स्�� ��: ॥

११९४ स्वावा�स्थिञ्छ�तिप्रीय�र्म; यस्य�� प्री�किं�D नु द(�य=� । अन्य=ष�� स्प %ण�य�� ची भा�ग्य%�नु�� ति% ��� तिवादु: ॥

११९५ अङ्गनु�प्री�ति�प�त्र� य: कु�र्म�कु: प्री=र्म ��सं� ची । नु कु� य�च्च=� �द� स्त्र�ण�� किंकुD �&रस्तिस्� प्रीय;र्जनुर्म ॥

११९६ एकुपक्ष�नु�र�ग�स्�� र्जनुय=द्यासंनु� र्म%� । कु�र्मस्��ला�भा�रसंर्म; तिvपक्षस्थ: सं�खप्रीद: ॥

११९७ रक्तकु�र्म�कुय;र्म�ध्य= वासंन्ना=कुत्र कु= वालार्म ।र्मदsयदु: खवा&वाण्यm र्ज�नु�य�न्र्मदनु: कु0र्म ॥

११९८ स्वा�नु�रक्ततिप्रीय=ण;क्तर्मश्र�त्‍वा� र्मध�र� वाची: । तिवाय�ज्य भा�तिवा र्ज�वान्त्‍य; भावाग्मिन्� क्ला=(भा�र्जनुर्म ॥

Page 91: Thirukkural in Sanskrit

११९९ वा�स्थिञ्छ�: कु�र्म�कु: प्री�किं�D र्मधिय नु&वा कुर;�� वा� । �त्‍कुBर्ति�Dश्रवाण� नु�नु� श्रवाण�नुन्द� र्मर्म ॥

१२०० प्री=र्म%�नु= �� प�रुष= %= शिची7! वादशिसं व्य0�र्म । नु �=नु �वा ला�भा;ऽस्तिस्� र्जलाघे=ग�पनु� य0� ॥

अधिधकु�र 121. अनु�भा �सं�ख� स्र्म त्‍वा� र;दनुर्म

1201 प�नुकु�ला= पर� नु ण�� र्मद्या�न्र्म;दप्रीद�यकु�� । स्र्म �र्म�त्र=ण ची�नुन्दद��� कु�र्म; तिवाशि(ष्य�=

1202 तिवाश्ला=प=ऽतिप तिप्रीय: स्वा�यतिप्रीय�� शिची7� यदिद स्र्मर=�। �द=वा वा�रय=� ख=द�, संवा�द� र्म;दद: स्र्मर: ॥

1203 क्ष��� प्री�ङ् ‌‌तिनुस्सं=रद�स्य�� स्थतिग�� �द्भवा=7�: । ज्ञ�य�= �=नु र्म�� स्र्म त्‍वा� तिप्रीय; व्यस्र्मरदिदप्‍यतिप ॥

1204 वा�सं� कुर;ति� र्मस्थिच्च�= संवा�द� तिप्रीयकु�र्म�कु: । �0� �दsयशिची7=ऽतिप वासं�धिर्म तिकुर्म%� नु वा�? ॥

1205 र्मर्म वास्��� स्वाशिची7= नु स्थ�नु� यच्छति� य: तिप्रीय: । हृदय= र्मर्म तिनुला�र्ज� कु0� तिनुत्‍य� वासं=दसंE ॥

1206 तिप्रीय=ण भा�क्तदिदवासं�नु स्र्म त्‍वा� र्ज�वा�धिर्म संम्प्राति� । �दभा�वा= र्ज�वानु� र्म= संवा�द� दुला�भा� भावा=� ॥

1207 तिप्रीय= स्र्म �=ऽतिप र्मस्थिच्च7� दग्ध� तिवाश्ला=षदु:ख�: । यद्या%� �� तिवास्र्मर=य� नु र्ज�नु= किंकुD भावा=दिदति� ॥

1208 तिप्रीय� स्र्मर�म्य%;र�त्र� �द0� नु सं कु� प्‍य�तिनु । र्म%;पकु�र� र्मन्य=ऽ%धिर्मद� �=नु कु �� र्मर्म ॥

Page 92: Thirukkural in Sanskrit

1209 'आवा�र्मत्तिभान्ना�तिवा' त्‍यक्तवा� तिवानु� प्री=र्म प्रीवा���= ।(Text missing.....) �त्‍कु त्‍य� (Text missing....)

1210 तिप्रीय; र्मय� सं% स्थिस्थत्‍वा� तिवाय�ज्य�द्या र्जग�र्म ।(Text missing .... missing.......) च्न्द्र्र्म�: ! ॥

अधिधकु�र 122. दृ$स्वाप्नकु0नुर्म

1211 तिप्रीय�न्द=(संति%�: स्वाप्न; य: संर्म�प�ग�: । तिनुद्र्�य�� �स्य ची�ति�थ्य� कुBदृ(� कुरवा�ण्य%र्म ॥

1212 नु=त्र= तिनुद्र्�वा(� प्री�प्‍�= स्वाप्न= प्री�प्‍�� तिप्रीय� प्रीति� । कु0� ' कु च्छ=ण र्ज�वा�र्म�' त्‍य=�द ब्रा�य�� तिवा%=ष�: ॥

1213 र्ज�ग्रद्दा(�य�� य; नु&वा र्मधिय प्री�किं�D व्यध�� तिप्रीय: । स्वाप्न= वा� द(�नु�7स्य र्ज�वा�म्यत्र कु0ञ्चीनु ॥

1214 र्मधिय र्ज�ग्रति� य: प्री�किं�D कु�र्म�कु; नु�कुर;न्र्मधिय । स्वाप्न=नु सं संर्म�नु��स्�त्‍नु प्री�किं�D कुर;म्य%र्म ॥

1215 र्ज�ग्रद्दा(�य�� यद दृ$� �द�सं�� क्षत्तिणकु� सं�खर्म । अद्या स्वाप्नग��नुन्द; य: सं;ऽतिप क्षत्तिणकु;ऽभावा� ॥

1216 भा�तिवा र्ज�ग्रदवास्थ=य� संवा�द� नु भावा=द्यादिद । �द� तिप्रीय: स्वाप्नदृ$; र्म�� तिवाय�ज्य नु य�स्पति� ॥

Page 93: Thirukkural in Sanskrit

1217 र्मधिय र्ज�ग्रति� सं�य�ज्य य: क्रो� र; नु�कुर;� तिप्रीयर्म । स्वाप्न; पर� संर्म�गत्‍य र्म�� कु� �; व्य0यत्‍यसंE ॥

1218 र्मत्‍स्वाप्न= कु�र्म�कु: प्री�प्‍य स्कुन्धुर्म�रुह्यं वा���= । तिनुद्र्�न्�= प�वा�वात्‍सं;ऽय� र्मर्म र्म�नुसंर्म�तिवा(=� ॥

1219 अदृश्य� स्वाप्नवा=ला�य�� �0� र्ज�ग्रद्दा(�स्वातिप । तिप्रीय� प्री�ति�र्मकु� वा�न्�� स्र्म त्‍वा� ख=दय���: म्बिस्त्रय: ॥

1220 ' त्‍य�क्तवा�ऽस्र्म�नु नु�यकु: प्री�य�दिद' ति� तिनुन्दग्मिन्� य�: म्बिस्त्रय: । अतिवाभा�वान्�� स्वाप्न= �� नु तिनुन्दग्मिन्� ति% ��: तिकुर्म� ॥

अधिधकु�र 123. सं�यङ् कु�लाद(�नु=नु ख=द:

1221 सं�य�ज्य�0 तिवाय�क्त�नु�� नु�र;ण�� कु�र्म�कु& : सं% । प्री�णभा�ग्यर्मरूपस्त्‍वा� सं�यङ् कु�ला ! तिवाभा�शिसं र्म= ॥

1222 सं�य�संन्ध्य= ! अधिय ¤�न्�= ! खिखन्ना� त्‍वा� दृश्यसं=ऽध�नु� । �वा तिप्रीय; र्मग्मित्‍प्रीयवाद दय�(�न्य;ऽभावा� तिकुर्म�?

1223 सं�(��ला� प्रीसंन्ना� य� सं�य� संन्ध्य� प�र� बभा& । सं&वा�द्या र्मर्म नु&र�श्यर्म लाकु� ख=दर्म��नु;� ॥

1224 तिप्रीय= दूर� ग�= वाध्यस्थला� घे��कुवा� स्वायर्म ।सं�यङ् कु�ला: संर्म�गत्‍य र्मर्म प्री�ण�नु %रत्‍ययर्म ॥

1225 प्री��: कु�ला=कु �= कु;ऽयर्म�पकु�र; र्मय� कु �: । सं�यङ् कु�लाकु �= कु;ऽयर्मपकु�र; र्मय� कु �: ॥

Page 94: Thirukkural in Sanskrit

1226 कु�र्म�कु= नु यद�ऽ%� �� न्यवासं� प्री=र्मप�वा�कुर्म । सं�यङ् कु�ला; व्य0�� कु� य�दिदत्‍य=�न्ना�तिवाद� प�र� ॥

1227 कु�र्मर;ग�ख्यकु� सं�र्म� प्री��: कु;रकु��� ग�र्म । र्मध्य�­= पक्कु��� प्री�प्‍य सं�य� तिवाकुसंति� स्वायर्म ॥

1228 सं�यङ् कु�लास्य ��क्ष्णस्य दू�; भा�त्‍वा� स्वाय� तिकुला । ग;प%स्�ग�; वा=ण�र�य�ध�त्‍र्म� ति%नुस्तिस्� र्म�र्म ॥

1229 शिची7क्ष;भाकुर= �स्तिस्र्मनु सं�यङ् कु�ला= संर्म�ग�= । य0�ऽ%� �vदन्य=ऽतिप ग्र�र्म�ण�: ख=दर्म�प्न�य�: ॥

1230 पत्‍य�र्तिवाDय;गकु�ला=ऽतिप स्थिस्थ��: प्री�ण�:, धनु�त्‍यय= । ग�� तिप्रीय� तिवाशिचीन्त्‍य�द्या सं�य� तिनुय��ग्मिन्� द=%�: ॥

अधिधकु�र 124. अवायवासंEन्दय�%�तिनु:

1231 तिवाय;गख=द� दत्‍वा� र्म= दूरद=(� ययE तिप्रीय: । �� स्र्म त्‍वा� र;दनु�न्ना=त्र= प�ष्प&: स्य���� द्धिर्ज�=ऽध�नु� ॥

1232 (Text missing.... missing...) कुर;दिदति� ॥

वा����र्मश्र�तिनुभा�न्ना=त्र= तिवावाणm वाद�: तिकुर्म� ॥

1233 पति�सं�य;गसंर्मय= स्र्मन्धुE र्म;द=नु वार्मिधD�E । कु (E भा�त्‍वा�द्या तिवाश्ला=ष� वा;धयन्��तिवावा स्थिस्थ�E ॥

1234 स्कुन्धुE नु�यकुतिवाश्ला=ष�� क्ष�णE (;भा�तिवावार्जिर्जD�E ।

Page 95: Thirukkural in Sanskrit

�द0� क्ष�ण%स्�भ्य�� बभा�वा�वा�लाय�श्‌च्य���: ॥

1235 स्कुन्धुE तिवा¤$वालायE %�नु(;भाE �0�तिवार्मE । तिनुद�यस्य तिप्रीयस्य�स्य कु�दिठोन्यग�णर्म�ची��: ॥

1236 स्कुन्धुक्षय� ��; ¤(� वालाय�नु�� तिनुर;क्ष्य ची । तिप्रीय� तिनुन्दग्मिन्� कुदिठोनु� र्जनु�:, खिखन्नास्��;ऽस्म्य%र्म ॥

1237 %= शिची7 ! भा�र्जय;: कु�श्य� तिनुद�य�य तिप्रीय�य र्म= । तिवातिनुवा=द्या ��; र्ज��� र्म%त्त्वा� प्री�प्‍य��� त्‍वाय� ॥

1238 परिरष्यवाज्य तिप्रीय� %स्�; यद� �� शि(शि0ला�कु �: । �द� वालाय%स्��य�: फ�लार्म�शिसं7� तिनुष्प्रीभार्म ।

1239 आशिलातिङ्ग��य�� कु�धिर्मन्य�� र्मध्य= वा�य�र्तिवाD(=द्यादिद । �स्य�स्�द� (��नु=त्र= स्य���� वा&वाण्य�सं�य��= ॥

1240 तिप्रीय�य�: फ�लाद=(स्थवा&वाण्य� संर्म�दsक्ष्य �� । �दsयनुयनु�क्रो�न्�वा&वाण्य� प्री�प खिखन्ना��र्म ॥

अधिधकु�र 125. र्मनुस्य=वा कु0नुर्म

1241 दु: खरूप�र्मय� %न्��र्म=कु� भा=षर्जर्मस्तिस्� ची=� । %= शिची7 ! संम्यग�ला=च्य नु ब्रा�य�: तिकुन्�� �7� र्म= ॥

1242 कु�र्म�कु= र्मधिय ची�प्री��= %= शिची7 ! त्‍वा� पर� कु� �: ? । स्र्म त्‍वा� �� दु: खर्म�प्न;तिष ¤�न्�स्त्‍वा� तिवार्जय� भावा� ॥

Page 96: Thirukkural in Sanskrit

1243 %= शिची7 ! र्मय्य�तिषत्‍वा� त्‍वा� स्र्म त्‍वा� �� खिखद्यासं= कु� �: ।ख=दप्रीद: तिप्रीय; र्म�� �� स्र्म त्‍वा� नु�य�ति� ची�ग्मिन्�कुर्म ॥

1244 %= र्म�नुसं ! तिप्रीय� (Text missing) $� � र्मन्ना=त्र= इर्म= नु=त्र= त्‍वाय� सं�कु� नु�त्‍वा� गच्छ �दग्मिन्�कुर्म ॥

1245 कु�र्म�कु; वा�स्थिञ्छ�;ऽस्र्म�त्तिभा:, अस्र्म�न्ना�संE वा ण=�� वा� । %= शिची7 ! कु0र्मस्र्म�त्तिभारय� त्‍यक्त�� ति% (क्य�= ॥

1246 त्‍वाग्मित्‍प्रीयस्त्‍वा�� तिवाय�ज्य�0 धिर्मला=द्यादिद �द� प�नु: । रकिं�D नु कु� रुष= ध&य��� पश्च�त्‍कु� प्‍यशिसं %= र्मनु: ! ॥

1247 संस्थिच्च7 ! त्‍यर्ज कु�र्म� वा� लाज्जा�� वा� त्‍वा� परिरत्‍यर्ज । �द=�दुभाय� सं;ढ�र्म=कुद� नु&वा (क्नु�य�र्म ॥

1248 तिवाय;गसंर्मय= नु�0; नु�कुर;� प्री�ति�धिर्मत्‍य�: । खिखन्नास्�र्मनु�सं त्‍य त्‍वा� शिची7 ! य�शिसं कु� �; ¤र्म�� ॥

1249 र्मन्र्म�नुसं ! त्‍वाधिय संद� तिप्रीय= ति�ष्ठति� र्म�र्मकु= । �र्मग्मिन्वाष्य बति%: कुस्र्म�� वा 0� गच्छशिसं कु� त्र वा� ॥

1250 त्‍यक्त्‍वा�ऽस्र्म�नु ग�वान्�� �� तिप्रीय� शिची7= तिनुवा=श्य । स्र्म त्‍वा� द=%: कु (= भा�त्‍वा� (;भा�तिवारति%�;ऽभावा� ॥

अधिधकु�र 126. ध&य�%�तिनु:

1251 लाज्जा�रूप�ग�ला;प=�� कुवा�ट� ध&य�नु�र्मकुर्म । कु�र्मनु�र्मकु� ठो�र;ऽय त्तिभानुत्ति7 (�ध� तिकुला ॥

Page 97: Thirukkural in Sanskrit

1252 कु�र्मनु�त्‍र्मकुवास्त्‍वा=��, नु�नु� द�त्तिक्षण्यवार्जिर्जD�र्म । य�; र्मदsय� शिची7� �द्र्�त्र�वातिप तिनुय;र्जय=� ॥

1253 कु�र्मर्मन्�श्छ�दधिय7�� र्मदsय� प्रीय�= बहु । र्म�र्म��त्‍य �� �v=ग�� तिनुय��ति� क्ष��वाद्बति%: ॥

1254 ध&य�वा�नु%धिर्मत्‍य�सं�दद्या�वाधिध र्मति�र्म�र्म ।तिकुन्त्‍वाद्या�न्�: स्थिस्थ�: कु�र्म; तिनुष्क्रोम्य प्री�तिवा(� संभा�र्म ॥

1255 तिप्रीयस्य तिवाप्रीय�क्तस्य पद�नु�गर्मनु� तिवानु� । स्थ���� ध&यmण कु�धिर्मन्य; नु र्ज�नुग्मिन्� कुद�तिप ��: ॥

1256 र्मद्गौ�: कु�र्मर;ग;ऽयर्मवा�च्यर्मति%र्म�ग्मिन्वा�: । तिवारक्तस्य तिप्रीयस्य�नु�गर्मनु� र्म= य�; र्म�र्म ॥

1257 तिप्रीय: प्री=म्ण� संर्म�गत्‍य कु� य��न्ना: प्री�र्थि0Dनु� यदिद । �र्ति%D लाज्जा�त्तिभाध� वास्�� नु&वा ज्ञ�नु� भावा=न्र्मर्म ॥

1258 स्त्र्वार्ति�Dध&य�सं�ज्ञ�कुप्री�कु�रस्य तिवाभा=दनुर्म । वाञ्चीकुतिप्रीयनुम्रा;शिक्तरूपसं&न्य=नु (क्य�= ॥

1259 तिप्रीय= संर्म�ग�= त्‍यक्त्‍वा� �र्मन्यत्‍नु�गर्म� क्रो� ध� । र्मस्थिच्च7= �=नु सं�य�क्त= त्‍वालाभा= �=नु संङ्गर्मर्म ॥

1260 अखिग्नुलाग्रवासं���ल्य� तिप्रीयलाग्नु� द्र्वा=न्र्मनु: । ��दृस्थिक्ची7य��� नु�य� तिवाय�क्त�: स्य�: कु0� तिप्रीयर्म ॥

Page 98: Thirukkural in Sanskrit

अधिधकु�र 127. कु�र्म�कुय;रन्य;न्यव्यसंनुर्म

1261 तिप्रीयगर्मप0� प्री=क्ष्य नु=त्र= स्य��� ची तिनुष्प्रीभा= । ग���­�� गणनु�� स्त्र�ण�र्मङ्ग°ल्य: क्ष�ण��� ग��: ॥

1262 त्‍यक्त्‍वा� ग�� तिप्रीय� ची�%� तिवास्र्मर=य यदिद तिप्रीय= ! । स्कुन्धु�भ्य�� %�नु(;भा�भ्य�� स्त्रस्��: स्य�वा�लाय�स्�द� ॥

1263 र्जय&ष� ध&य�सं�ह्यं=नु तिप्रीय; द=(�न्�र� ययE । अ%र्मद्या�तिप र्ज�वा�धिर्म �द�गर्मनुकु��क्ष्य� ॥

1264 ' अस्र्म�नु तिवा%�य ग�वा�नु प्रीत्‍य=गच्छ=� तिप्रीय;ऽद्या सं: । इति� र्मत्‍वा� र्मनु; वा क्ष(�ख�र्म�स्थ�य पश्यति� ॥

1265 पश्य=य� �� य0=च्छ� �� तिप्रीय= प्रीत्‍य�ग�= संति� । �द� क्ष�णभा�र्ज�भ्य�� �� वा&वाण्य�र्मपय�स्यति� ॥

1266 एकुद� र्म�� संर्म�गच्छ=� र्मग्मित्‍प्रीय:, �दनुन्�रर्म ।दु: खव्य�धिधय�0� नुश्य=� तिपब=य� �त्‍प्रीभा�� �0� ॥

1267 नु=त्र��ल्य: कु�र्म�कु; र्म= यद्या�गच्छ=न्र्मदग्मिन्�कुर्म । आशिलाङ्गनुर्म�� त्‍य�ग; संम्भो;ग; वा� �द� भावा=� ॥

1268 संर्म�प्‍�संङ्गर; र�र्ज� र्जय��� (त्र�र्मण्डलार्म । संपत्‍‌नु�कु� वाय� कु� र्म�: सं�य� संन्ध्य�र्मलाङ् कु ��र्म ॥

1269 प्रीत्‍य�गन्��� यदिद्दानु� �� तिनुर्दिदD(=� प्री;तिष�: तिप्रीय: । तिवाय�क्त�य�स्�द=कु� �� दिदनु� संप्‍�दिदनु� भावा=� ॥

Page 99: Thirukkural in Sanskrit

1270 भाग्रशिची7� कु�र्म�कुB सं� र्ज�तिवा��न्�� व्रर्ज=द्यादिद । तिप्रीय�गर्म=नु नु; ला�भा: सं�श्ला=ष; वा� भावा=� कु0र्म? ॥

अधिधकु�र 128. अत्तिभाज्ञ�नुतिनुवा=दनुर्म

1271 ग�प्‍�=ऽतिप तिवाषय=ऽ��त्‍य तिनुय���= �वा चीक्ष�ष� । अन्�ग��� र%स्य�0�र्मशिचीर�न्र्मर्म वाक्ष्य�: ॥

1272 वा�(���ल्यकुर� य� �� प�ण�संEन्दय�(�शिलानु� । �स्य� तिप्रीय�य�� लाज्जा�ख्यस्त्र�धर्म�: प�ण���� ग�: ॥

1273 आब]र्मत्तिणरन्ध्रा�न्�: प्रीसंरत्‍सं�त्रवाद ध्रु�वार्म । तिप्रीय�ला�वाण्यर्मध्य=ऽतिप स्य�दत्तिभाज्ञ�नुर्म�7र्मर्म ॥

1274 प्रीसं�नुकु� ट्‍र्मला�न्�: स्थसंEरभा=ण संर्म� भा�तिवा । कु�धिर्मनु�%�स्यर्मध्य=ऽतिप सं�चीनु� भा�ति� कु�चीनु ॥

1275 र्म�र्म�दिद्दाश्य �� कु�धिर्मन्य� संङ् कु= �; य: प�र� कु �: । सं �� र्मद्यासंनु�धिधक्यवा�रकुEषधग�र्भिभाD�: ॥

1276 प्री=र्म�धिधक्य=नु ची�दE यन्र्म=लानु�, �दिद�: परर्म । तिवाय;गर्म�लाकुप्री=र्मत्‍य�गशिची­तिनुद(�नुर्म ॥

1277 तिप्रीय: कु�य=नु ब];ऽतिप तिवाश्ला=ष� र्मनुसं� ययE । ज्ञ�त्‍वा=द� वालाय�: प�वा� र्मर्म %स्��तिvतिनुस्सं ��: ॥

1278 र्म�� तिवाय�ज्य तिप्रीय: प�वा�दिदनु एवा र्जग�र्म सं: । र्मत्‍कु�य= तिकुन्�� वा&वाण्य�र्मभा�� संप्‍�दिदनु�त्‍प�र� ॥

Page 100: Thirukkural in Sanskrit

1279 स्वा�यस्कुन्धुE स्वावालाय�नु स्वाप�दE यद्दाद(� सं� । �द=�द भा�तिवातिवाश्‌ला=षतिनुरूप कुतिनुद(�नुर्म ॥

1280 कु�र्मर;ग� स्वानु=त्र�भ्य�र्म�क्तवा� स्त्र�त्तिभाश्च य�चीनुर्म । भावा=� स्त्र�त्‍वाग�णस्य�तिप स्त्र�त्‍वाधर्म�प्रीकुल्पनुर्म ॥

अधिधकु�र 129. सं�भा;गत्‍वार�

1281 ��धिं$D द(�नुर्म�त्र=ण र्म;द� ची स्र्मरण�� ��: । कु�र्म��� लाभा�= ला;कु= नु सं�र�सं=वाकुस्�0� ॥

1282 ��लाप�दपवा� कु�र्म; वा ]= संति� तिवा(=ष�: । तिवाधियग; यवावात्‍स्वाल्प;ऽप्‍यकु�य�: कु�र्म�कु& : सं% ॥

1283 वाक्कु त्‍य (Text missing...... missing.........) अ0�तिप �र्मदृष्ट्‍वा� र्म= नु=त्र= नु�वा�प��र्म��दर्म ॥

1284 तिवाय�ज्य �� तिप्रीय गन्��र्म&च्छर्म�दE संखिख तिप्रीय= ! । र्मन्र्मनुस्�7 तिवास्र्म त्‍य रन्��� �=नु सं%�गर्म� ॥

1285 तिप्रीय= दृधिं$D ग�= द;ष�नु �दsय�नु तिवास्र्मर�म्य%र्म । अञ्जानु�लाङ् कु �� नु=त्र� (ला�कु�� तिवास्र्मर=द्या0� ॥

1286 तिप्रीय= दृधि$प0� य��= द;षस्�स्तिस्र्मन्ना दृश्य�= । तिप्रीय�ऽद(�नुवा=ला�य�� ग�णस्�स्तिस्र्मन्ना दृश्य�= ॥

Page 101: Thirukkural in Sanskrit

1287 ब�ध्वा�तिप यत्‍‌नुवा&फल्य� तिवाप्रीला�भा� कुर;ति� सं� । प्रीवा�%�कुष�णग�ण� ज्ञ�त्‍वा�ऽप्‍य=नु� तिवा(=द्या�� ॥

1288 सं�र�प�नु�द भावा=]�तिनुरिरति� ज्ञ�त्‍वा�तिप र्म�नुवा: । %ष��� तिपब=द्या0� �v� �वा वाक्ष: प�नुवा �ण= ॥

1289 ला;कु= कु�र्मसं�ख� प�ष्प�दतिप र्म�दवासंम्य��र्म । ब�ध्वा� �त्त्वाधिर्मद� कु= शिची�, लाभान्�= फलार्म�7र्मर्म ॥

1290 स्वाय� प�वा� संर्म�गत्‍य परिरष्वाङ्ग ची कु��क्ष�� । यत्‍र्मय� सं�ग�� �च्च तिवास्र्म त्‍य कुला�ष�कु �� ॥

अधिधकु�र 130. र्मनुशिसं तिनुवाmद:

1291 तिवास्र्म � नु: तिप्रीय�ध�नु� वा���= �स्य र्म�नुसंर्म । स्थिस्थत्‍वा� त्‍वा� र्म](= शिची7 ! नु सं�ह्यं� कु� रुष= र्मर्म ॥

1292 कु�र्म�कु; नु वा ण;त्‍यस्र्म�तिनुति� ज्ञ�त्‍वा�तिप %= र्मनु: । नु सं कु� प्‍य=दिदति� धिधय� त्‍वा� प्रीय�शिसं �दग्मिन्�कुर्म ॥

1293 र्म�� तिवा%�य य0=च्छ� ति% प्रीय�शिसं त्‍वा� तिप्रीय� प्रीति� । नु संग्मिन्� धिर्मत्र�ण्य����नु�धिर्मति� किंकुD र्मन्यसं= र्मनु: ! ॥

1294 तिवाप्रीलाम्भोर्मकु त्‍वा&वा �=नु भा;ग� �� वा�ञ्छशिसं । शिची7 ! कु; वा� त्‍वाय� सं�ध� तिवाची�र� कु���र्म�%�= ॥

1295 अप्री�प्‍�= नु�यकु= �स्य प्री�प्‍‌त्‍य0�, प्री�प्‍‌त्‍यनुन्�रर्म ।

Page 102: Thirukkural in Sanskrit

तिवाय;गभा�त्‍य� ची=त्‍य=वा� संवा�द� खिखद्या�= र्मनु: ॥

1296 तिवाय�क्ततिप्रीयद;ष�ण�� स्र्मरण�वासंर= संति� । र्म�� भाक्षयति� किंकुD शिची7धिर्म��वा व्यसंनु� र्मर्म ॥

1297 तिवास्र्म��� कु�र्म�कु; य=नु र्मनुसं� नु&वा (क्य�= । ��दृङ्‍मुÐढर्मनु;य;ग�� लाज्जा�� तिवास्र्म �वात्‍य%र्म ॥

1298 अप्री��नु�यकु;प=क्ष� नु य�क्त= ति� तिवाशिचीन्त्‍य �� । र्ज�वानु�(�य��� शिची7� संद� ध्य�यति� �द्गौ°ण�नु

1299 स्वास्य दु: ख= संर्म�य��= स्वा�ध�नु� स्वा�यर्म�नुसंर्म । स्वास्र्म& सं�ह्यं� नु कु� य��च्च=� कु= वा�न्य= सं�ह्यंकु�रिरण: ॥

1300 स्वा(स्थ� स्वा�यशिची7� बन्धु���� ची=न्ना प�लाय=� । बन्धुत्‍वाप�लानु�भा�वा; ह्यंन्य=ष�� य�ज्य�= तिकुला ॥

अधिधकु�र 131. तिवाप्रीलाम्भो:

1301 तिवाय�क्तकु�र्म�कुप्री�प्‍�दु: ख� द्र्$�र्म%� वा ण� । �स्र्म�� �र्मपरिरष्वाज्य तिवाय�क्त� भावा र्मग्मित्‍प्रीय= ! ॥

1302 व्य0�ऽधिर्म�तिवाय;ग: स्य�� लावाण�धिर्म�भा;ज्यवा� । धिर्म�; तिवाय;ग: स्वा�द्या: स्य�� धिर्म�� ची लावाण� य0� ॥

1303 तिवाय;गदु: ख�दुन्र्म;च्य य: म्बिस्त्रय� नु परिरष्वार्ज=� ।दु: खिख�स्य प�नुदु�: खद�त्र� ��ल्प; भावा=दयर्म ॥

Page 103: Thirukkural in Sanskrit

1304 ग���� म्बिस्त्रय� संर्म�श्व�स्य र्म=लानु� नु तिक्रोय=� ची=� । स्वा�; म्ला�नुला��य�स्�न्र्म�लातिवाच्छ=दवाद्भवा=� ॥

1305 ग�ण(�लानुर�ण�� �� �द्धि] ला�वाण्यर्म�च्य�= । कु� सं�र्म�क्ष्यङ्गनु�शिची7= य� तिवाश्ला=षतिवा(=ष�� ॥

1306 तिवानु� सं�श्ला=षतिवाश्ला=षE कु�र्म: स्य�द्र्संवार्जिर्जD�: । अति�पक्कु�पक्वाफला= दृश्य=�= तिवारसं= य0� ॥

1307 किंकुD सं�गर्मसं�ख पश्च�� स्य�न्ना वा=ति� तिवाशिचीन्�नु�� । सं�खर्म�लातिवाय;ग=ऽतिप दु: खर्म=कु� प्रीदृश्य�= ॥

1308 अस्र्मत्‍कु �= तिप्रीय: खिखद्या=दिदति� र्मत्‍वा�तिप य� तिप्रीय� । नु खिखद्या=7�दृ(स्त्र�ण�� तिनुन्दय� किंकुD प्रीय;र्जनुर्म ॥

1309 छ�य�र्म�त्तिश्रत्‍य य� ति�ष्ठ=� �ज्जाला� रसंसं�य��र्म ।प्री=र्मप�ण�नुर&: सं�कु� तिवाप्रीलाम्भो; रसंप्रीद: ॥

1310 तिवाय;ग=नु कु (�� नु�र~ य; तिनुर�कु� रु�= तिप्रीय: । �=नु�तिप संङ्ग� शिची7र्म�(य� वा�ञ्छति� ध्रु�वार्म ॥

अधिधकु�र 132. तिवाप्रीलाम्भोर%स्यर्म

1311 त्‍वाvक्ष: संकुलास्त्र�त्तिभा: स्वानु=त्र�भ्य�� य0=च्छय� । य�; दृष्‌ट्‍वा�ऽनु�भा��� ��, नु�%� भा;क्‌��� वा ण= तिप्रीय= ! ॥

1312 दsघे��य�ष्र्म�तिनुति� वाची: क्ष���दE कुथ्य�= र्जनु&: । श्र;��र्म�(�वा�ची; र्म7: तिप्रीय: क्ष��र्म0�ऽकुर;� ॥

Page 104: Thirukkural in Sanskrit

1313 ' प्रीद(�नु�0�र्मन्य�सं�� त्‍वाय&�न्र्मण्डनु� कु �र्म' । इति� र्म�ला�भा�तिष��ङ्ग तिप्रीय� दृष्‌ट्‍वा� ची�कु;प सं� ॥

1314 " संवा�स्र्म�दप्‍य%� प्री�ति�तिवा(=ष� त्‍वाधिय ची न्यध�र्म" । इति� तिप्रीयवाची: श्र�त्‍वा� कु� वा�ऽन्य=ति� ची�कु;प सं� ॥

1315 ' इ% र्जन्र्मतिनु तिवाश्ला=ष; नु स्य�दिद' त्‍यवाद� तिप्रीय�र्म ।' भा�तिवार्जन्र्मतिनु तिवाश्ला=ष; भावा=v=' त्‍यरुद� तिप्रीय� ॥

1316 ' त्‍वा� र्मय� �� स्र्म �=' त्‍य�क्त, ' तिवास्र्म �स्य ति% सं�स्र्म ति�: । �=नु र्म�� तिवास्र्म �;ऽशिसं त्‍वाधिर्म' ति� �त्‍य�र्ज र्म�� तिप्रीय� ॥

1317 क्ष��� कु �� र्मय�, संद्या आशि(ष� प्री�% र्म�� तिप्रीय� ।' कु�� स्र्म त्‍वा� क्ष��र्म�य��' धिर्मति� क्रो� ]� रुर;द सं� ॥

1318 ' कु�� त्‍वा�� स्र्म �वा��त्‍य�(; नु ज्ञ��: स्य�द्या0� र्मय� । �0� कु��� क्ष��� रुद्र्� वा�य' त्‍य�क्त्‍वा� रुर;द सं� ॥

1319 तिवाय;ग=ऽतिप संर्म�श्व�स्य कु �� प्री��� र्मय� तिप्रीय� ।' स्त्र्यन्�र=ऽतिप त्‍वाय� ची=Ä� कु �धिर्म' त्‍यरुद� तिप्रीय� ॥

1320 तिप्रीय�ङ्ग(;भा�वा&शि($य� संम्यक्पश्य�म्य%� यद� ।' र्मय्य�क्षसं= कुय� सं�म्यधिर्म' ति� क्रो� ]य=� �द� तिप्रीय� ॥

अधिधकु�र 133. तिवाप्रीलाम्भोसं�खर्म

Page 105: Thirukkural in Sanskrit

1321 तिनुदु�$=नु तिप्रीय=ण�तिप तिवाप्रीलाम्भो; भावा=द्याति� । �दस्र्म�सं� तिवा(=षण प्री=र्म�धिधक्यप्रीद�यकुर्म ॥

1322 तिवाप्रीलाम्भो=नु संञ्जा��र्मत्‍यल्प� व्संसंनु� भा�तिवा । नु�यकुप्री=र्मतिवाच्छ=दकु�रकु� ची�तिप संम्र्म�र्म ॥

1323 र्जला� भा�म्य� य0� (;ला$� �0� म्बिस्नुग्धतिप्रीय&: सं% ।र्ज���तिvय;ग�दन्य: किंकुD द=वाला;कु; भावा=दिद% ॥

1324 दृढभा�तिवापरिरष्वाङ्ग%=��तिवाश्ला=षकुर्म�त्तिण । र्मन्र्मनु;भास्थिञ्जाकु� कु�शिची� सं=नु� संञ्जा�य�= तिकुला ॥

1325 अकु�रण� तिवाय�क्तस्य कु�धिर्मनु�र्म दु%स्�य;: । स्प(�भा�ग्यतिवा%�नुस्य %ष�: कु�त्तिश्चद भावा=द ध्रु�वार्म ॥

1326 कु�र्म�कुस्य �� तिवाश्ला=ष: सं�श्‌ला=ष�दतिप र्म;दद: । भा�क्त� र्ज�ण� सं�ख� दद्या�� य0� वा& भा�तिवाभा;र्जनु�� ॥

1327 पर�द्धिर्ज�; तिवाप्रीलाम्भो= य: स्य�नु र्म तिवार्जय� र्म�: । भा�तिवासं�श्‌ला=षवा=ला�य�� �त्त्वार्म=�� स्फु� ट� भावा=� ॥

1328 फ�लास्वा=दकुर� भा;ग कु त्‍वा� य� सं�खर्मन्वाभा�� । तिवाय�ज्य�नुय� सं�ख �v� तिकुर्म% प्री�प्न�य�� प�नु: ॥

1329 तिवाप्रीलाम्भो� प�नु: (;भा�य��=य� कु� रु��� तिप्रीय� । संम्प्रा�थ्य� ? � कु;प(�न्त्‍य& र्मर्म र�तित्रर्तिवाDवाध���र्म ॥

1330 तिवाप्रीलाम्भो�� कु�र्मभा;ग: सं�ख प्री�प्न;ति� भा��ला= । ��; र्ज���च्च सं�श्‌ला=ष�� तिवाप्रीलाम्भो: सं�ख� व्रर्ज=� ॥

Page 106: Thirukkural in Sanskrit