the impact of working capital management on listed companies profitability...

مالی مینأت و دارایی مدیریتپژوهشی -فصلنامه علمی

......شماره پیاپی ، .....، شماره .....سال

6/3/96: تاریخ پذیرش 82/8/95: تاریخ دریافت

: صص

نویسنده مسؤول *

The impact of working capital management on Listed companies profitability in business cycles based on the output

gap

Somayeh Iskandarnejad1, Rassoul Hassanzadeh Baradaran2*, Hasan Taheri3

1- Master of Accounting, Department of Accounting, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

[email protected]

2- Associate Professor, Department of Accounting, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

[email protected]

3- Coach, Department Of Economics, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

Abstract: This study aims to determine the impact of working capital management on profitability in business cycles based on the

output gap in companies listed inTehran stock Exchange. In this study, the combination of panel data is used. For evaluating

hypotheses, Factors such as Return on total Assets (ROA), Return of owner’s Equity (ROE), Return Operating profit (OP)

Were applied to evaluate corporate profitability. Moreover factors such as cash conversion cycle (ccc), Inventory Turnover

In Day (ITID), Average collection period (ACP), Average payment period (APP), were utilized as criteria for evaluating

working capital management. The business cycle has used been to evaluate output gap In this study, 85 companies during the

period 2005 to 2014 is considered as the sample. The results show that the cash conversion cycle and accounts receivable

collection period in boom period has a significant and negative impact on operating profit.

Keywords: Working capital management, profitability, Business Cycles

های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سرمایه در گردش بر قابلیت سودآوری شرکتتاثیر مدیریت

های تجاری مبتنی بر شکاف تولید چرخه

3، حسن طاهری*2زاده حسن رسول برادران ،1سمیه اسکندرنژاد

گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسالمی، تبریز، ایران ارشد کارشناسی [email protected]

گروه آموزشی حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسالمی، تبریز، ایران، دانشیار [email protected]

واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسالمی، تبریز، ایران اقتصاد،گروه آموزشی مربی -3

چکیده

در شرایط رکود . ها داشته و سودآوری آنها را تحت تاثیر قرار دهد تواند آثارمتفاوتی بر سرمایه در گردش شرکت شرایط اقتصادی می

رود ها کاهش یابد و در رونق اقتصادی انتظار می ها و سرمایه گذاری شرکت رود میزان رشد فروش، حاشیه سود شرکت اقتصادی انتظار می

ها در پژوهش حاضر با هدف تعیین چگونگی تاثیر مدیریت سرمایه در گردش بر قابلیت سودآوری شرکت. دهد عکس این موضوع رخ

در این پژوهش ارزیابی مدیریت سرمایه در گردش از دوره تبدیل وجه نقد، دوره . های تجاری مبتنی بر شکاف تولید انجام شده است چرخه

ها، بازده حقوق صاحبان سهام ش موجودی کاالو سنجش قابلیت سودآوری از بازده داراییوصول مطالبات، دوره پرداخت بدهی و دوره گرد

های تجاری از های ترکیبی و همچنین جهت ارزیابی چرخه از الگوی پانل با داده 1321 – 1393شرکت در طول دوره 25و بازده سود عملیاتی

های دار منفی بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و سودآوری در شرکت معنیبروجود تاثیر نتایج عالوه . شکاف تولید استفاده شده است

.ها دارد دهد که در دوره رونق اقتصادی نسبت به رکود، اجزای مدیریت سرمایه در گردش تاثیر بیشتری بر بازده دارایی ایرانی نشان می

.های تجاری مدیریت سرمایه در گردش، سودآوری، چرخه :های کلیدی واژه

------شماره پیاپی، -----، شماره ---سال ، مالی مینأت و دارایی مدیریت/ 8

مقدمه

هاای مها ش یکی از حوزهگردرد سرمایه مدیریت

طور مساتقی ، زیرا بهآید ب میحسادر مدیریت مالی به

هاا را تحات تااثیر قارار ی شارکت ساودآور نقدینگی و

هایی کاه در دهد، احتمال ورشکستگی برای شرکت می

معرض مدیریت نادرسات سارمایه در گاردش حتای باا

مدیریت سرمایه در . وجود سودآوری مثبت وجود دارد

. هاای جااری ساروکار دارد ها و بادهی دارایگردش با

های جاری یک شرکت قسمت قابال تاوجهی از دارایی

ساطو بایش از . دهاد های آن را تشکیل می کل دارایی

تواناد منجار باه تحقاق باازده های جاری مای حد دارائی

با وجود ایان، . گذاری کمتر از حد متعارف شود سرمایه

دارند درروناد های جاری کمی هایی که دارایی شرکت

عااادی عملیااات کمبودهااا و مشااکالتی خواهنااد داشاات

[86] .

گاذاری بنگااه در به سرمایه 1واژه سرمایه در گردش

های جاری، وجوه نقاد، اوراق های جاری، بدهی دارایی

هاای دریاافتنی و موجاودی بهادار کوتاه مدت، حسااب

شاود کاه در ایان میاان، تصامی گیاری کاال مربوط می

هاای دریاافتنی و گذاری در حساب ان سرمایهدرباره میز

های موجودی کاال و همچنین، میزان تامین اعتبار، مولفه

اصاااالی ماااادیریت ساااارمایه در گااااردش را تشااااکیل

تواند تاثیرات متفااوتی شرایط اقتصادی می. [11]دهد می

های ماالی را تحات ها داشته باشد و رفتار داده بر شرکت

رود در شارایط انتظاار مای بارای نموناه، . تاثیر قرار دهد

رکااود اقتصااادی رشااد فااروش، حاشاایه سااود و میاازان

ها کااهش و بارعکس، در دوران گذاری شرکت سرمایه

تاوان در نتیجاه، مای . رونق عکس این موضوع رخ دهاد

رود شرایط اقتصاادی تااثیر متفااوتی بار گفت انتظار می

بناابراین، آگااهی از تیییار . های ماالی داشاته باشاد داده

1. Business cycle

هاای تجاااری هاای مااالی باا توجاه بااه چرخاه تاار داده رف

گااذارن و سااایر تصاامی گیرناادگان توانااد ساارمایه ماای

هاای ماالی تار داده بازارهای مالی را در پیش بینای دقیاق

. آتی یاری رساند و سبب تخصیص کاراتر منااب گاردد

هاای تجااری بار متییرهاای از سوی دیگر، تااثیر چرخاه

هاا ممکان خاا شارکت هاای مالی با توجه به ویژگی

.[81]است متفاوت باشد

هاای دوران در ماورد سیساتماتیک مطالعاات اولین

.اسات گرفتاه صورت ( 1916) 8میچل توسط اقتصادی

NBER 3اقتصادی تحقیقات ملی دفتر گذار بنیان میچل

است تعریف کرده گونه بدین را تجاری ادوار است که

اکثاار در رونااق دوره شااامل تجاااری دوره یااک

و رکاود هاای دوره کاه اسات اقتصاادی هاای فعالیات

رکاود دوران در. دارد دنباال باه را حیاات تجدیاد

منااب قیمات ساهام،کاهش کااهش شااهد ما اقتصادی

کااهش تولیاد، کااهش اشاتیال، کااهش گذار، سرمایه

در وسای کااهش کال در و درآماد، تنزیال مصارف

دوران ایان در .باود خاواهی اقتصاادی هاای فعالیات

در چنانچاه بعادا ولای یاباد مای افازایش موجودی انبار

ساط آن مساتمر طاور باه شاده مشاهده رکودها اغلب

گذاری سرمایه کاهش منزله به خود که یابد می کاهش

بسیار کاهش و ای کاالهای سرمایه تولید کاهش .است

تعادادی بخش، بیکااری این در گذاری سرمایه سریعتر

کااهش موجاب خاود کاه شاده منجار کارکناان را از

متییار . [11]گاردد مای خریاد قادرت کااهش و درآمد

کالن اقتصادی که دراین پاژوهش اساتفاده شاده اسات

.است 1نرخ رشد تولید ناخالص داخلی

2. Micheal

3. The national bureau of economic research

4. Growth rate of gross domestic prodact (GDP)

3/ ... در تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته های شرکت سودآوری قابلیت بر گردش در سرمایه مدیریت تاثیر

ای با موضوع مدیریت سارمایه های گسترده پژوهش

هاای ماالی در گردش و ساودآوری در حاوزه پاژوهش

رت گرفته های صو در پژوهش. تاکنون انجام یافته است

هاا بارای ارزیاابی ساودآوری قبلی بیشتر از بازده دارایی

در ایاان پااژوهش از بااازده حقااوق . اسااتفاده شااده اساات

صاحبان و باازده ساود عملیااتی نیاز باه عناوان شااخص

لااایکن براسااااس . ساااودآوری اساااتفاده شاااده اسااات

های انجام شده پژوهشی که با رویکارد پاژوهش بررسی

دیریت سرمایه در گردش بر حاضر که به بررسی تاثیر م

های تجااری مبتنای قابلیت سودآوری شرکت در چرخه

بر شاکاف تولیاد پرداختاه باشاد، تااکنون انجاام نشاده

خواهاد باه ایان ساوال پاساخ پژوهش حاضر مای . است

دهد که تااثیر مادیریت سارمایه در گاردش بار قابلیات

های تجاری چگونه است؟ سودآوری شرکت در چرخه

مبانی نظری

ها هدف اصلی از اقدامات مادیریت در تمام شرکت

های حیاتی، کنترل عملکارد شارکت مالی، کنترل بخش

هاای یکای از بخاش . و امید به پیشارفت عملکارد اسات

اصلی که نیاز به کنترل و مدیریت صاحی دارد، بخاش

طور کلی مدیریت به. های جاری است ها و بدهی دارایی

هاا و تصامیماتی اسات سرمایه در گردش بیانگر سیاست

که در بخش سرمایه در گردش به منظور تیییر در اناواع

های جاری و مناب تامین مالی کوتاه مدت اعمال دارایی

در اداره امااور ساارمایه در گااردش یااک . ]11[شااود ماای

های گوناگونی وجود داردکه از واحد تجاری استراتژی

هاااای جااااری و اساااتراتژی تلفیاااق اساااتراتژی دارایااای

مادیریت سارمایه در . شاود های جاری حاصل می بدهی

گاااردش واحاااد تجااااری در شااارایط مختلاااف بایاااد

های مناسبی را برای شارکت انتخااب کناد تاا استراتژی

هااای جاااری و قااادر باشااد بااه نحااو کارآماادی دارایاای

.]1[های جاری را اداره نماید بدهی

، ارتباط باین مادیریت سارمایه در (8113) 1لوف دی

ی شرکت را برای یک نمونه متشکل گردش و سودآور

نتایج این بررسی . شرکت بلژیکی بررسی نمود 1119از

توانند سودآوری واحد تجااری نشان داد که مدیران می

هاای دریاافتنی را از طریق کاهش دادن روزهای حساب

طاور مشاابه کا ها افزایش دهند و باه معوق و موجودی

ساودآوری نمودن چرخه تبدیل وجه نقد باعث افزایش

، (8116) 8الزاریادس و تریفونادیس . گاردد شرکت می

. در یونان انجام شد( 8113)لوف در راستای پژوهش دی

نتایج حاکی از این بود که رابطه معکوس معناداری باین

هاا وجاود چرخه تبدیل وجه نقاد و ساودآوری شارکت

توانند با نگهاداری ساط مطلاوبی از دارد و مدیران می

نقد و اجزا آن سودآوری شارکت را چرخه تبدیل وجه

، (8111) 3گارسیا ترول و همکارانش. [11]افزایش دهند

ای از بااا تجزیااه و تحلیاال داده هااای مربااوط بااه نمونااه

های کوچک و متوساط اسانانیایی دریافتناد کاه شرکت

مااادیران باااا کااااهش دورا وصاااول مطالباااات و دوره

طاور کلای باا کااهش دورا هاا و باه نگهداری موجودی

هاای توانند ساودآوری شارکت خه تبدیل به نقد، میچر

تحت مدیریت خود را بهبود بخشاد و بارای ساهامداران

) 1ساااامیلو و دیمااارنس . [2]ارزش آفرینااای کنناااد

، مطالعه صورت گرفته توسط ایشان بر روی یک (8112

منظاور بررسای ای به های تولیدی ترکیه نمونه از شرکت

مایه در گاردش ارتباط باین ساودآوری و مادیریت سار

های دریافتنی، دوره موجودی نشان داد که دوره حساب

هاا بطاور منفای و باا اهمیتای بار ساودآوری کاال و اهرم

در )در حالیکاه رشاد شارکت . گاذارد شرکت تاثیر می

1. Deloof

2. Lazaridis & Tryfonidis

3. Garcia Teruel et al

4. Samiloglu & Demirgones


بطور مثبات و باا اهمیتای بار ساودآوری ( غالب فروشها

، (8119) 1نظیار وهمکااران . [13]گذارد شرکت تاثیر می

ان راهباارد ماادیریت ساارمایه در گااردش و ارتباااط میاا

811هاااای سااودآوری شااارکت را بااا اساااتفاده از داده

شرکت غیر مالی پذیرفته شاده در باورس اوراق بهاادار

نتاایج نشاان داد کاه . کراچی، مورد بررسی قارار دادناد

ارتبااط معکوسای میاان ساودآوری و راهبردهاای ماالی

انه هایی کاه راهبارد جساور شرکت وجود دارد، شرکت

هایی که راهبرد محافظاه کنند نسبت به شرکت اتخاذ می

کننااد، ناارخ بااازدهی کمتااری باارای کارانااه اتخاااذ ماای

، (8111) 8محماد و سااعد . [19]کنناد شرکت ایجاد مای

تاثیر مدیریت سارمایه در گاردش بار عملکارد و ارزش

های پذیرفتاه شاده در بازار شرکت را در جامعه شرکت

نتاایج پاژوهش . بورس مالزی مورد بررسی قارار دادناد

حاکی از وجود ارتباط معکوس میان چرخه تبدیل وجاه

. [16]نقد و اجزای آن با عملکارد و ارزش شارکت باود

ای به بررسی ، در مطالعه(8118) 3ناوگاندیپ و همکارا

تاثیر مدیریت سارمایه در گاردش بار عملکارد و ارزش

های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیجریاه شرکت

با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون خطای، . پرداختند

نتایج مطالعه آنها نشان داد که ارتباط منفای و معنااداری

ارزش باازار و عملکارد میان چرخه تبادیل وجاه نقاد و

هاای آناان نشاان داد همچنین یافتاه . شرکت وجود دارد

که نسبت بدهی ارتباط مستقیمی با ارزش بازار و ارتباط

، باه (8118) 1ام واال. [81]منفی با عملکرد شارکت دارد

بررسی تاثیر راهبردهای مدیریت سرمایه در گاردش بار

رس هاای پذیرفتاه شاده در باو عملکرد و ارزش شرکت

نتاایج نشاان دادکاه اتخااذ . اوراق بهادار عمان پرداخت

راهبرد محافظه کارانه تااثیر مثبتای بار عملکارد و ارزش

1. Nazir et al

2. Mohamad & Saad

3. Ogundipe et al

4. Mwall

شرکت دارد و همچناین، اتخااذ راهبارد جساورانه تااثیر

. [12]منفاااای باااار عملکاااارد و ارزش شاااارکت دارد

، به بررسی ارتباط باین (8111)و همکاران 5اینکوویست

هاای و ساودآوری شارکت مدیریت سرمایه در گردش

های مختلف تجاری پرادختند، نتاایج فنالندی در چرخه

های تجاری بار رابطاه این پژوهش نشان داد تاثیر چرخه

هااا در بااین ساارمایه در گااردش و سااودآوری شاارکت

هاای روناق های رکود اقتصادی در مقایسه باا دوره دوره

، باه (8115) 6سلمان و همکاران.]5[اقتصادی بیشتر است

رسی رابطه بین اهرم مالی و سودآوری بخش سیمان در ب

تولید کنناده از 12برای این منظور . اندپاکستان پرداخته

-8115ساله 6تولید کننده در این مطالعه برای دوره 81

دهد کاه مورد بررسی قرار گرفت، نتایج نشان می 8111

داری بااا سااودآوری اهارم مااالی تاااثیر معکااوس و معناای

، به بررسای تااثیر نقادینگی و (8116) 1یاتده. ]3[دارد

باناک اردنای در 15توان پرداخت بدهی بر ساودآوری

پرداخته است، نتایج وی نشان 8118-8111دوره زمانی

ای رابطاه منفای باا داد که نقدینگی بطور قابال مالحظاه

، در پژوهش (8116) 2وینتیال و نینو. ]1[سودآوری دارد

های رومانیایی ی شرکتخود رابطه نقدینگی و سودآور

بررسی کردند، نتایج پژوهش آنهاا 11را در دوره زمانه

داری بااا نشااان داد کااه نقاادینگی رابطااه منفاای و معناای

، در پژوهشای باا (8111) 9آل دالین. ]9[سودآوری دارد

عنوان تااثیر مادیریت سارمایه در گاردش و ساودآوری

واقعی در صنعت امالک و مستیالت اردن به این نتیجاه

دست یافت که تاثیر قابل تاوجهی از مادیریت ساود در

هااای فعااال در گااردش باار سااودآوری واقعاای شاارکت

، در پژوهشای (8111) 11صاادق . ]1[امالک وجود دارد

5. Enqvist

6. Salman et al

7. Dahiyat

8. Nenu

9. Al Dalayeen

10. Sadiq


عنااوان تاااثیر ماادیریت ساارمایه در گااردش باار عملکاارد

های کوچک و متوسط نیجریه نشان داد، چرخاه شرکت

ثبتی بر عملکرد تبدیل نقدی و چرخه تجاری خال، اثر م

همچنین دوره وصاول مطالباات و دوره . ها داردشرکت

هاا گردش موجودی ارتبااط منفای باا عملکارد شارکت

، در پژوهشای باا (8111)کوثری و شورورزی.]83[دارد

عناااوان ارتبااااط باااین مااادیریت سااارمایه در گاااردش،

هاای پذیرفتاه محدودیت های مالی و عملکارد شارکت

تهران نشان دادناد کاه نارخ شده در بورس اوراق بهادار

ها تاثیر منفی بر مدیریت سرمایه در گردش بازده دارایی

هاای ماالی بار ارتبااط باین در حالیکه محادودیت . دارد

مدیریت سرمایه در گردش و نرخ بازده دارایی ها ماوثر

مدیریت بهتر سرمایه در گردش می تواند شرکت . است

ریت سارمایه از سویی دیگار، تااثیر مادی . را بهبود بخشد

هااا در مااواقعی کااه بااا در گااردش باار عملکاارد شاارکت

.]8[یابداند، افزایش میمحدودیت مالی مواجه

، به بررسی تاثیر مدیریت (1321)ستایش و همکاران

هاای پذیرفتاه سرمایه در گردش بر ساودآوری شارکت

نتااایج . شااده دربااورس اوراق بهااادار تهااران پرداختنااد

بااط معکاوس ومعنااداری پژوهش آنان نشان دهناده ارت

میان چرخه تبدیل وجاه نقاد ، دوره وصاول مطالباات و

. [85]هااا بااا سااودآوری بااود دوره گااردش موجااودی

، باه بررسای و تبیاین (1321)رهنمای رودپشتی و کیاائی

هاای راهبردهای مدیریت سرمایه در گردش در شارکت

. پذیرفته شده در باورس اوراق بهاادار تهاران پرداختناد

از آن است که میان ناوع راهبارد مادیریت نتایج حاکی

سرمایه در گاردش باا تاوان نقادینگی و تاوان پرداخات

بدهی، رابطه معناداری وجود دارد، ولی رابطه معناداری

میان نوع راهبرد مدیریت سرمایه در گاردش و باازدهی

، تاااثیر (1329)رضااا زاده و حیاادریان. [1]وجااود ناادارد

هاای وری شارکت مدیریت سرمایه در گردش بر ساودآ

های مطالعه آناان یافته. ایرانی را مورد بررسی قرار دادند

توانااد بااا کاااهش میاازان نشااان داد کااه ماادیریت ماای

هاا و تعاداد روزهاای دوره وصاول مطالباات، موجودی

تاار همچنااین کوتاااه. باارای شاارکت ارزش آفریناای کنااد

ساااختن چرخااه تباادیل وجااه نقااد نیااز موجااب بهبااود

ایااازدی نیاااا و . [18]شاااود ساااودآوری شااارکت مااای

، تاااثیر ماادیریت ساارمایه در گااردش باار (1329)تاااکی

هاای پذیرفتاه شاده در باورس قابلیت سوددهی شارکت

نتایج پژوهش آناان نشاان . اوراق بهادار تهران پرداختند

هاا، داد که میان چرخه تبدیل وجه نقاد و باازده دارایای

همچاااین، . رابطاااه معکاااوس و معنااااداری وجاااود دارد

هاای ری زیااد در موجاودی کااال و حسااب گذا سرمایه

[11]شاود دریافتنی منجر به پایین آمادن ساوددهی مای

، تاااثیر راهبردهااای ( 1391)پورحیاادری و همکاااران .

هاای سرمایه در گردش بر ساودآوری و ارزش شارکت

. پذیرفته شده در باورس اوراق بهاادار تهاران پرداختناد

نتاااایج حااااکی از آن اسااات کاااه میاااان ناااوع راهبااارد

جسورانه باا ساودآوری و /گذاری محافظه کارانه سرمایه

راهباارد . ارزش شاارکت ارتباااط معناااداری وجااود دارد

تااثیری ( تار جساورانه )تار گذاری محافظه کارانه سرمایه

بار ( مثبات )بر سودآوری و تااثیری منفای ( منفی)مثبت

افزون بر ایان، نتاایج حااکی از آن . ارزش شرکت دارد

رد تاامین ماالی محافظاه کاراناه بود کاه میاان ناوع راهبا

بااا ساااودآوری و ارزش شاارکت ارتبااااط ( جسااورانه )

راهباارد تااامین مااالی جسااورانه . معناااداری وجااود دارد

بر ساودآوری و ( مثبت)تاثیر منفی ( تر محافظه کارانه)تر

باه ( 1391)مرادی و همکاارن . [81]ارزش شرکت دارد

بررسی رابطه مادیریت سارمایه در گاردش و معیارهاای

هاای پذیرفتاه شاده در عملکرد مبتنی بر ارزش شارکت

نتایج پژوهش نشان . بورس اوراق بهادار تهران پرداختند

دهد که افازایش دوره وصاول مطالباات باه افازایش می


ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار و همچناین

افزایش دوره تبدیل موجودی کااال موجاب کااهش دو

زش مزباااور منجااار شااااخص عملکااارد مبتنااای بااار ار

گلای ایان پاژوهش در راساتای پاژوهش . [11]شاود می

که به موضوع ارتبااط باین مادیریت ( 1391)وهمکاران

و ارتبااط باین . هاا پرداختناد سرمایه در گردش شارکت

اجزای چرخه نقدینگی و سودآوری را گزارش نمودناد

تار از دوره به طوریکه این ارتبااط در دوره روناق قاوی

، قصد دارد باه هماین موضاوع البتاه باا [15] رکود است

لحاظ نمودن معیارهای جام تری از عملکرد ماالی و باا

باا توجاه باه مباانی .لحاظ نمودن شکاف تولید بناردازد

های صورت گرفتاه در نظری و پیشینه پژوهش، پژوهش

ایران در رابطاه باا سارمایه در گاردش، تنهاا باه بررسای

و تاثیر . ا استه سرمایه در گردش بر سودآوری شرکت

های تجاری مختلف بر این رابطه را نادیده گرفتاه چرخه

رود شرایط اقتصادی تاثیرات متفااوتی اند؛ لذا انتظار می

ها داشته و سودآوری آنهاا بر سرمایه در گردش شرکت

درشرایط رونق اقتصادی انتظاار . را تحت تاثیر قرار دهد

نتیجاه می رود چرخه تبدیل وجه نقد کاهش یاباد و در

آن سااودآوری شاارکت هااا افاازایش یابااد و در شاارایط

رکااود عکااس ایاان موضااوع رخ دهااد، بنااابراین فرضاایه

اصلی اول و فرعی اول، دوم و سوم بشار زیار تادوین

.گردیده است

چرخه تبدیل وجه نقد بر قابلیت سودآوری شارکت

.های تجاری تاثیر دارد با لحاظ نمودن چرخه

یل وجاه نقاد بار ساود چرخه تباد : فرضیه فرعی اول

.های تجاری تاثیر دارد عملیاتی با لحاظ نمودن چرخه

چرخه تبدیل وجاه نقاد بار باازده : فرضیه فرعی دوم

های تجااری حقوق صاحبان سهام با لحاظ نمودن چرخه

.تاثیر دارد

چرخه تبدیل وجه نقاد بار باازده : فرضیه فرعی سوم

.تاثیر داردهای تجاری ها با لحاظ نمودن چرخه دارایی

درشاارایط رونااق اقتصااادی انتظااار ماای رود دوره

پرداخت حسابهای پرداختنی کاهش یابد و در نتیجه آن

سودآوری شرکت ها افزایش یاباد و در شارایط رکاود

عکس این موضوع رخ دهد، بنابراین فرضیه اصالی دوم

و فرعی چهارم، پنج و شش بشر زیر تدوین گردیده

. است

هااای پرداختناای باار قابلیاات حسااابدوره پرداخاات

هاای تجااری سودآوری شرکت با لحاظ نمودن چرخاه


هاای دوره پرداخات حسااب : فرضایه فرعای چهاارم

هاای پرداختنی بر سود عملیاتی با لحااظ نماودن چرخاه

.تجاری تاثیر دارد

هااای دوره پرداخاات حساااب: فرضاایه فرعاای پاانج

ام با لحااظ نماودن پرداختنی بر بازده حقوق صاحبان سه

.های تجاری تاثیر دارد چرخه

هااای دوره پرداخاات حساااب:. فرضاایه فرعاای ششاا

هاای پرداختنی بر بازده دارایی ها با لحاظ نمودن چرخاه



وصول حسابهای دریاافتنی کااهش یاباد و در نتیجاه آن

افزایش یاباد و در شارایط رکاود سودآوری شرکت ها

عکس این موضوع رخ دهد، بنابراین فرضیه اصلی ساوم

و فرعی هفت ، هشت و نه بشار زیار تادوین گردیاده

.است

هااای دریااافتنی باار قابلیاات دوره وصااول حساااب

هاای تجااری سودآوری شرکت با لحاظ نمودن چرخاه



هااای دوره وصااول حساااب : فرضاایه فرعاای هفاات

هاای افتنی بر سود عملیاتی باا لحااظ نماودن چرخاه دری


هااای دوره وصااول حساااب : فرضاایه فرعاای هشاات

دریافتنی بر بازده حقوق صاحبان سهام باا لحااظ نماودن

.های تجاری تاثیر دارد چرخه

های دریافتنی دوره وصول حساب: فرضیه فرعی نه

هاای تجااری ها با لحااظ نماودن چرخاه بر بازده دارایی



گااردش موجااودی کاااال کاااهش یابااد و در نتیجااه آن

سودآوری شرکت ها افزایش یاباد و در شارایط رکاود

عکااس ایاان موضااوع رخ دهااد، بنااابراین فرضاایه اصاالی

چهارم و فرعای دها ، یاازده و دوازدها بشار زیار

.تدوین گردیده است

گردش موجودی کاال بر قابلیت سودآوری باا دوره

.های تجاری تاثیر دارد لحاظ نمودن چرخه

دوره گردش موجاودی کااال بار : فرضیه فرعی ده

هاای تجااری تااثیر سود عملیاتی با لحاظ نمودن چرخاه

.دارد

دوره گاردش موجاودی کااال : فرضیه فرعی یازده

های بر بازده حقوق صاحبان سهام با لحاظ نمودن چرخه

.تجاری تاثیردارد

دوره گردش موجودی کااال : فرضیه فرعی دوازده

هاای تجااری ها با لحااظ نماودن چرخاه بر بازده دارایی


روش پژوهش

هااای مااورد نیاااز باارای تجزیااه و تحلیاال، از داده

هاای ماالی حسابرسای شاده و ساایت اطالعات صورت

ررسای جامعاه ماورد ب .بانک مرکزی استفاده شده اسات

های پذیرفته شده در بورس اوراق بهاادر تهاران شرکت

پااژوهش از بااین . اساات 1393تااا 1321طاای سااالهای

هاای اعضای جامعه آماری با شارایط کاه کلیاه شارکت

در بورس پذیرفته شده 1321مورد بررسی تا قبل از سال

ها منتهای باه پایاان اسافند باشند، پایان سال مالی شرکت

های مورد نظر به طالعه سهام شرکتماه باشد، در دوره م

3وقفه معامالتی بایش از )طور مستمر معامله شده باشند

گاذاری و هاای سارمایه ، جاز شارکت (ماه نداشته باشاند

هاا و هاای هلادینب باناک گری مالی و شارکت واسطه

ها نباشند، اطالعاات ماورد نیااز جهات محاسابه لیزینب

ل دوره هاا، در طاو متییرهای پژوهش در ماورد شارکت

هاای باا داده هاای شارکت پژوهش در دساترس باشاد،

. دهای نمونه حذف شدن غیرمعمول از لیست شرکت

بااارای . متییااار ساااودآوری متییااار وابساااته اسااات

گیااری سااودآوری از معیارهااای زیاار اسااتفاده اناادازه

:شود می

کاه مطااابق باا پااژوهش 1( ROA) هااا باازده دارایای

هااا ر بااازده دارایاای، از معیااا(1329)ایاازدی نیااا و تاااکی

این متییر برابر اسات باا ساود قبال از . استفاده شده است

هااای و سااود تضاامین شااده وام 8( EBT) کساار مالیااات

حاشایه . 1( TA) هاا تقسی بار کال دارایای 3( I) بانکی

سااود عملیاااتی کااه از تقساای سااود عملیاااتی بااه فااروش

مطااابق بااا پااژوهش . خااالص شاارکت بدساات ماای آیااد

، از معیاار حاشایه ساود عملیااتی (8111)رحمان و نصار

باازده حقاوق صااحبان ساهام کاه از . استفاده شده است

تقسی ساود خاالص بار حقاوق صااحبان ساهام بدسات

مطااااابق بااااا پااااژوهش اوگاناااادیپ و . آیااااد ماااای

، از معیار بازده حقاوق صااحبان ساهام (8118)همکاران

.استفاده شده است

1. Return on assets

2. Earnings before Tax

3. Interest

4. Total Assets


و (1992)سااونیینهااای شااین و مطااابق بااا پااژوهش

، متییرهااای چرخااه (8116)الزاریاادس و تریفوناادیس

تبدیل وجه نقد، روزهای دوره وصول مطالباات، تعاداد

روزهااای نگهااداری موجااودی کاااال و تعااداد روزهااای

هاا باه عناوان متییرهاای مساتقل در نظار پرداخت بدهی

گرفته شاده اناد کاه هریاک از آن هاا باه صاورت زیار

:شود محاسبه می

برابر است با مجموع 1(CCC)بدیل وجه نقدچرخه ت

و تعداد روزهای 8(AR)تعداد روزهای وصول مطالبات

منهای تعداد روزهاای 3(INV)نگهداری موجودی کاال

هر چاه چرخاه تبادیل باه نقاد 1(AP)ها پرداخت بدهی

تر باشد ، نشان دهنده آن است که زمان بیشاتری طوالنی

خریااد کشااد تااا وجااه نقاادی کااه صاارف طااول ماای

هااا شااده اساات و ساانس از طریااق فااروش بااه موجااودی

های دریافتی منتقل شده اسات، دوبااره باه وجاه حساب

( AR)روزهاای دوره وصاول مطالباات .نقد تبدیل شاود

متوسط حسابهای دریافتنی تجاری ضربدر )برابر است با

نتیجاه ایان محاسابه حااکی از . تقسی بار فاروش ( 365

مبلغ فروش از مشتریان تعداد روزهایی است که طی آن

هر چه تعاداد ایان روزهاا بیشاتر باشاد . شود دریافت می

هاای گذاری بیشتر شارکت در حسااب حاکی از سرمایه

تعااداد روزهااای نگهااداری موجااودی .دریااافتنی اساات

ی تعداد روزهایی است که کااال دهنده نشان( INV)کاال

درساط معینای از . شاود در انبار شرکت نگهاداری مای

هاار چااه تعااداد روزهااای نگهااداری کاااال ناازد فعالیاات

گاذاری بیشاتر ی سرمایه دهنده شرکت بیشتر باشد، نشان

متوساط )این متییر برابر است با . در موجودی کاال است

تقسی بر بهاای تماام شاده ( 365موجودی کاال ضربدر

هاا کاالی فاروش رفتاه تعادادروزهای پرداخات بادهی

1. Cash Conversion Cycle

2. Accounts Receivable

3. Inventories

4. Accounts Payable

(AP) هاا را نشاان دهی، مدت زماان ایجااد تاا تصافیه با

بر عکس دو متییر قبلی، هر چه تعداد روزهاای . دهد می

ها بیشتر باشد حاکی از انتخااب سیاسات پرداخت بدهی

متوسااط ) ایاان متییربراباار اساات بااا . جسااورانه اساات

تقساای باار ( 365حسااابهای پرداختناای تجاااری ضااربدر

.خرید

مطااابق بااا پااژوهش جولیااوس انکااویس و همکاااران

گار های تجاری به عناوان متییار تعادیل هاز دور( 8111)

.[5]استفاده شده است

Dهااای تجاااری دوره هااای تجاااری، شاااخص دوره

شکاف تولید در نظر گرفتاه شاده اسات کاه از تفاضال

. آیاد تولید ناخالص داخلی و تولید بالقوه باه دسات مای

ی قرار داشتن اقتصااد مقادیر مثبت شکاف تولید به مثابه

فای باودن آن باه مفهاوم در رکاود در شرایط رونق و من

بودن و یا حداقل در شرایط کمتر استفاده کردن اقتصااد

.از مناب تولیدی است

های متفاوتی استفاده برای محاسبه تولید بالقوه روش

ها روش فیلتریناب هاا ترین آن اما شاید مناسب. شود می

منطق اساتفاده از ایان روش آن . در یک پرسکات باشد

های مشاهده شاده را باه اجازای توان تکانه است که، می

. تفکیاااک کااارد(تقاضاااا) و ماااوقتی(عرضاااه ) دائمااای

های عرضه اثرات دائمی برمتییرهای واقعی دارناد؛ تکانه

. های تقاضا صرفا اثرات موقت دارناد در حالی که تکانه

از yبا حداقل کاردن مجاذور انحاراف متییار HPفیلتر

:می آیدروند آن مطابق رابطه زیر به دست

Min

1 ]2

درجه هموار بودن λتعداد مشاهدات و Tکه در آن

پرسااکات و کیدلنااد در سااال . کنااد رونااد را تعیااین ماای

های فصلی و ساالنه را برای آزمون λمقادیر بهینه 1991


ایان فیلتار دو . اناد در نظر گرفتاه 111و 1611به ترتیب

طرفااه و قرینااه اساات، کااه مشااکل تیییاار فاااز را از بااین

در شرایط رکود اقتصادی برابر باا : D. [86]، [13]برد می

. در شرایط رونق اقتصادی برابر با یک: D، صفر

نرخ رشد تولید ناخالص داخلی هار کشاوری ارزش

کااااال و خااادمات نهاااایی اسااات کاااه در داخااال آن

ظار ازاینکاه توساط چاه کشورتولیدشده است، صارف ن

درایاان پااژوهش باارای .[11]ملیتاای تولیااد شااده اساات

روش تولیاد باه ) محاسبه این نرخ از روش ارزش افزوده

استفاده خواهد شد، ایان روش باا فرماول (قیمت عوامل

:شود زیر محاسبه می

ارزش = تولیااد ناخااالص داخلاای بااه قیماات عواماال

زوده ارزش افا + ارزش افزوده نفت + افزوده کشاورزی

کااارمزد –ارزش افاازوده صاانعت و معاادن + خاادمات

احتسابی

، الزاریادس (8113)های دی لاوف مطابق با پژوهش

، (8112)و آزادگاااان و پااااای (8116)و تریفوناااادیس

متییرهای اندازه شرکت، نسبت جاری ونسبت بدهی باه

اند کاه انادازه عنوان متییرهای کنترل در نظر گرفته شده

یت تعداد سهام، نسبت جااری شرکت برابر است با لگار

هاای هاای جااری تقسای بار بادهی برابر است با دارایی

هاای دار که برابر اسات باا وام جاری و نسبت بدهی بهره

.های بلند مدت تقسی بر کل دارایی وام+کوتاه مدت

دراین پژوهش به پیروی از ساخنار الگوهای مورد

و ، الزاردیس ( 8113)استفاده در پژوهش دیلوف

الگوی (. 8111)واینکوویست ،(8116)تریفوندیس

رگرسیون زیر به منظور بررسی تاثیر چرخه تبدیل وجه

:نقد بر سودآوری استفاده شدهProfitability = β0 + β1CCC + β2CR +

β3DEBT + β4SIZE + β5D + β6(D*CCC) + u

نسابت CR چرخه تبدیل وجه نقاد، CCCکه در آن

Dاندازه شارکت و SIZEنسبت بدهی، DEBT جاری،

ساااودآوری شااارکت . هاااای تجااااری اسااات چرخاااه

(Profitability ) بااا اسااتفاده از سااه معیااار ناارخ بااازده

و بااازده ( op)، بااازده سااود عملیاااتی(ROA)هااا دارایاای

همچنین . گیری شد ، اندازه(ROE)حقوق صاحبان سهام

منظاور آزماون معادله رگرسیونی تشری شده در باال باه

اثیر هر یک از عناصر چرخه تبدیل وجه نقد بر هار ساه ت

گیااری سااودآوری معیااار تشااری شااده باارای اناادازه

بااه بیااان دیگاار، در . هااا مجااددا باارآورد شااد شاارکت

) CCC های بعدی طی سه مرحله، هار باار متییار برازش

باا یکای از ساه عنصار آن یعنای ( چرخه تبدیل وجه نقد

ول مطالبااات ، دوره وصاا(AP)هااا دوره پرداخاات باادهی

(AR ) و دوره گردش موجودی کاال(INV ) جاایگزین

شده و الگوی اصلی پاژوهش ساه مرتباه دیگار بارازش

.شد

یافته هاهاا، به منظاور بررسای و تجزیاه و تحلیال اولیاه داده

های تجاری که برای مشاهدات مربوط به فراوانی چرخه

در نظاار 1هااای روناق براباار و دوره 1دوره رکاود براباار

هااای رونااق تجاااری فتااه شااده اساات، باارای دوره گر

باه 51و برای دوره رکاود نیاز برابار 51ها برابر شرکت

منظااور شااناخت بهتاار ماهیاات بااه. دساات آمااده اساات

ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتاه اسات جامعه

و آشنایی بیشتر با متییرهاای پاژوهش، قبال از تجزیاه و

هاا توصایف این دادههای آماری، الزم است تحلیل داده

ها، گاامی در جهات همچنین توصیف آماری داده. شود

ای بارای تبیاین هاا و پایاه تشخیص الگوی حااک بار آن

روابااط بااین متییرهااایی اساات کااه در پااژوهش بااه کااار

ایان . است 11/5میانگین چرخه تبدیل وجه نقد . رود می


طاور متوساط لگااریت مطلب نشانگر ایان اسات کاه باه

11/5ها باه وجاه نقاد برابار ای تبدیل حسابتعداد روزه

هاای ماورد بررسای، همچنین در بین شرکت. روز است

هااا، دوره هااای پرداخاات باادهی میااانگین لگاااریت دوره

های دریاافتنی و دوره گاردش موجاودی وصول حساب

روز باوده 21/1روز و 88/1روز، 11/3کاال باه ترتیاب

.است

میانگین متییرها در دو دوره رکاود و ( 1)در جدول

اگار ساط معنای داری . رونق با ه مقایسه شاده اسات

شود که باشد این نتیجه حاصل می 15/1کمتر از tآماره

داری باا توجاه باه ساط معنای . ها برابار نیساتند میانگین

هاا چون همه متییرها به جز متییر باازده دارایای tآزمون

باشاد بناابراین می 15/1داری باالتر از نیدارای سط مع

هاا در دو دوره رکاود و روناق در فرض برابری میانگین

دارای ROAشااود امااا متییاار درصااد رد نماای 5سااط

.باشد میانگین برابر در دو دوره رکود و رونق نمی

آزمون مقایسه میانگین( 1) جدول

متغیرها میانگین

tسطح معنی داری آماره tآماره رونق رکود

AP 51/3 11/3 116/1 311/1

CCC 15/5 11/5 152/1- 891/1

INV 28/1 19/1 668/1 512/1

OP 81/1 19/1 288/1 169/1

ROA 96/1 96/1- 211/8 115/1

ROE 31/1 36/1 111/1 632/1

AR 11/1 31/1 931/1- 153/1

هاای نتایج حاصال از آزماون فرضایه ،(8)در جدول

طبااق نتااایج . فرعاای اول، دوم و سااوم ارائااه شااده اساات

درصاد 19برابار باا فرعای اول در فرضایه ضریب تعیین

19باشد، که بیانگر این مطلب است که متییر وابساته می

باوده درصد به متییرهای مستقل موجود در مدل وابساته

باشد که در مادل درصد به سایر متییرها وابسته می 51و

گیری بارای رد مبنای تصمی .اند فوق در نظر گرفته نشده

داری متییار اثار یا قبول فرضایه فرعای اول ساط معنای

هاای تجااری تعاملی چرخه تبادیل وجاه نقاد باا چرخاه

11/1باشااد چااون میاازان سااط معناای داری براباار ماای

کمتاار اساات بنااابراین فرضاایه اول 15/1باشااد کااه از ماای

گیرد اثار درصد مورد تایید قرار می 5پژوهش در سط

هاای تجااری بار تعاملی چرخه تبدیل وجه نقد با چرخاه

باشاد یعنای سود عملیاتی دارای تاثیر معنادار و منفی می

باا افازایش چرخاه تبادیل وجااه نقاد باا در نظار گاارفتن

ضریب .یابد یهای تجاری سود عملیاتی کاهش م چرخه

متییر چرخه نقد در فرضیه فرعی اول مثبات شاده اسات

که بیانگر این است که وجه نقد به موجاودی کااال و یاا

های دریاافتنی بلوکاه شاده اسات کاه حااکی از حساب

شرایط رکاود تاورمی کساب و کاار در شارکت ایاران

چرا که در این شرایط معماوال مشاتریان متقاضای . است

هااا باارای ارائااه و ناچااارا شاارکت خریاادهای نساایه بااوده


هاای اعتبااری روی شاوند باه فاروش فعالیت مجبور مای

های دریافتنی متورم و باال رفاتن در نتیجه حساب. آورند

چرخه تبدیل وجه نقاد را باه هماراه خواهاد داشات، از

دلیل واهمه داشتن از تیییرات نرخ سوی دیگر شرکت به

ام باه خریاد ماواد باا موق ماواد اولیاه اقاد ارز و تأمین به

نماید که این موضوع نیز موجب افازایش مقادیر باال می

در نهایات نتاایج ایان . چرخه تبدیل وجه نقد شده است

های ایرانی را نشاان های تجاری شرکت پژوهش واقعیت

.دهد می

نتایج آزمون فرضیه های فرعی اول، دوم و سوم( 2) جدول

سوم دوم اول فرضیه فرعی /متغیر

چرخه تبدیل وجه نقد18/1

*(13/5)

11/1- *(13/8-)

11/1- *(81/3-)

تجاری چرخه11/1

(12/1)

11/1

(36/1)

12/1

(81/1)

اثر تعاملی چرخه تبدیل وجه نقد و چرخه تجاری11/1-

*(18/8-)

1011-

(66/1-)

11/1-

(11/1-)

نسبت جاری13/1

*(11/5)

11/1 *(16/8)

11/1 *(31/1)

نسبت بدهی11/1-

(62/1-)

18/1- *(11/8-)

13/1

(51/1)

اندازه شرکت18/1-

*(26/8-)

12/1- *(85/1-)

11/1- *(31/8-)

عرض از مبدا11/1

*(31/5)

95/1 *(38/18)

39/1

(58/1)

16/1 56/1 19/1 ضریب تعیین

58/1 51/1 93/1 آماره دوربین واتسن

های فرعی دوم و سوم نتایج حاصل از آزمون فرضیه

داری اثار ارائه شده است، سط معنی( 8)که در جدول

هاای تجااری، تعاملی چرخه تبدیل وجاه نقاد باا چرخاه

اسات، کاه ( 15/1)بیشتر از سط خطای مورد پاذیرش

متییر دار نبودن کل مدل و عدم تاثیر این امر بیانگر معنی

باه ایان معنای کاه . مستقل بر متییرهای وابسته می باشاد

فرضیه های فرعی دوم و سوم مبنی بر تاثیر چرخه تبدیل

وجه نقاددر تعامال باا چرخاه تجااری بار باازده حقاوق

هماان .صاحبان سهام و بازده دارایای هاا، رد مای شاوند

در فرضایه فرعای دوم مشااهده ( 8)گونه که در جادول

چرخه تبدیل وجه نقد بدون اعمال متیییر کنی متیییر می

چرخااه تجاااری معناای دار اساات و بااا ورودآن معنااادار

براساااس یافتاه هااای پاژوهش، نتااایج حاصاال از . نیسات

ها در دوره روناق و رکاود بیاانگر برابری میانگین متیییر


بناابراین . باشاد عدم تاثیر گذاری در چرخه تجااری مای

تجاری عامل موثری در توان نتیجه گرفت که چرخه می

.های ایرانی ندارد تبیین سودآوری شرکت

هاای فرعای چهاارم، نتایج حاصل از آزماون فرضایه

ارائااه شااده اساات، سااط ( 3)پاانج و ششاا در جاادول

هااای داری اثاار تعاااملی دوره پرداخاات حساااب معناای

های تجااری، بیشاتر از ساط خطاای پرداختنی با چرخه

دار ن امر بیاانگر معنای است، که ای( 15/1)مورد پذیرش

نبودن کل مدل و عدم تاثیر متییار مساتقل بار متییرهاای

هاای فرعای باه ایان معنای کاه فرضایه . باشاد وابسته مای

های چهارم، پنج و شش مبنی بر دوره پرداخت حساب

پرداختنی در تعامل با چرخه تجااری بار ساود عملیااتی،

هااا، رد بااازده حقااوق صاااحبان سااهام و بااازده دارایاای

.شوند می

نتایج آزمون فرضیه های فرعی چهارم، پنجم و ششم( 3)جدول

ششم پنجم چهارم فرضیه فرعی/ متغیر

های پرداختنی دوره پرداخت حساب11/1-

*(23/8-)

13/1- *(36/3-)

15/1- *(15/5-)

چرخه تجاری11/1

(31/11)

15/1

(61/1)

13/1

(15/1-)

های پرداختنی با چرخه تجاری تعاملی دوره پرداخت حساباثر 119/1-

(83/1-)

18/1-

(15/1-)

13/1-

(23/1-)


*(36/1)

11/1

(18/8)

15/1 *(68/5)


(15/1-)

11/1- *(81/3-)

18/1

(15/1)


*(31/8-)

19/1- *(16/1-)

19/1- *(12/1-)


*(88/2)

125/1 *(61/6)

85/1

(68/1)

21/1 61/1 12/1 ضریب تعیین


نتایج حاصل از آزمون فرضایه فرعای ( 1)در جدول

گیاری بارای رد یاا مبناای تصامی . هفت ارائه شده است

داری متییار اثار تعااملی قبول فرضیه هفات ساط معنای

هااای دریاافتنی بااا چرخااه تجاااری دوره وصاول حساااب

کمتار اسات 15/1میازان ساط معنای داری از . باشد می

گیارد بنابراین این فرضیه پژوهش ماورد تاییاد قارار مای

ایش یعنی باا افاز . همچنین این تاثیر در جهت منفی است

های رونق ساود عملیااتی دوره وصول مطالبات در دوره

.یابد شرکت کاهش می


نتایج آزمون فرضیه های فرعی هفتم، هشتم و نهم( 4)جدول

نهم tهشتم هفتم فرضیه فرعی/ متغیر

های دریافتنی دوره وصول حساب18/1-

*(31/6-)

11/1-

(11/3-)

11/1- *(1082-)

چرخه تجاری13/1

(33/1)

81/1

(1016)

18/1

(51/1)

های دریافتنی با چرخه تجاری اثر تعاملی دوره وصول حساب119/1-

*(15/8-)

11/1-

(33/1-)

16/1-

(38/1-)


*(88/5)

11/1

(56/1)

15/1 *(12/5)


(21/8-)

83/1

(62/1)


*(11/3-)

19/8-

(8019-)

88/1- *(95/1-)


*(36/13)

11/1

(32/3)

66/1

(61/1)

65/1 13/1 19/1 ضریب تعیین


هاای فرعای با بررسی نتایج حاصل از آزمون فرضایه

ارائاه شاده اسات، ساط ( 1)هشت و نه که در جدول

های دریافتنی داری اثر تعاملی دوره وصول حساب معنی

هااای تجاااری، بیشااتر از سااط خطااای مااورد بااا چرخااه

دار نباودن است، که این امر بیانگر معنی( 15/1)پذیرش

کل مدل و عدم تاثیر متییر مستقل بار متییرهاای وابساته

نها های فرعی هشات و به این معنی که فرضیه. باشد می

های دریاافتنی در تعامال باا مبنی بر دوره وصول حساب

چرخه تجاری بر باازده حقاوق صااحبان ساهام و باازده

.شوند ها، رد می دارایی

هاای فرعای با بررسی نتایج حاصل از آزمون فرضایه

ارائاه شاده ( 5)ده ، یازده ودوازده کاه در جادول

داری اثاار تعاااملی دوره گااردش اساات، سااط معناای

هاای تجااری، بیشاتر از ساط موجودی کاال باا چرخاه

است، کاه ایان امار بیاانگر ( 15/1)خطای مورد پذیرش

دار نبودن کل مدل و عادم تااثیر متییار مساتقل بار معنی

هاای به این معنای کاه فرضایه . باشد متییرهای وابسته می

فرعی دها ، یاازده ودوازدها مبنای باردوره گاردش

رخااه تجاااری باار سااود موجااودی کاااالدر تعاماال بااا چ

هاا، عملیاتی، بازده حقوق صاحبان سهام و بازده دارایای

.شوند رد می


نتایج آزمون فرضیه های فرعی دهم، یازدهم و دوازدهم( 5)جدول

دوازدهم یازدهم دهم فرضیه فرعی/ متغیر

دوره گردش موجودی کاال11/1

*(26/3)

18/1-

(22/1-)

19/1-

(91/1-)

های تجاری چرخه119/1-

(89/1-)

19/1

(51/1)

11/1-

(62/1-)

اثر تعاملی دوره گردش موجودی کاال با چرخه تجاری111/1-

(85/1-)

11/1-

(11/1-)

15/1

(18/1)


*(11/5)

13/1

(11/1)

11/1 *(51/5)


(81/1-)

81/1- *(82/8-)

88/1

(61/1)


(69/1-)

11/1- *(16/8-)

81/1-

(21/1-)


(19/1)

61/1 *(52/3)

51/1

(11/1)

61/1 11/1 19/1 ضریب تعیین


نتایج و پیشنهادها

هاا تواند آثار متفاوتی بر شرکت شرایط اقتصادی می

داشته باشد و رفتار داده هاای ماالی را تحات تااثیر قارار

رود چرخاه برای نمونه، در شرایط رونق انتظار می. دهد

تبادیل وجاه نقااد کااهش و بارعکس، در دوران رکااود

در نتیجاه، . رود عکس ایان موضاوع رخ دهاد انتظار می

رود شارایط اقتصاادی تااثیر یتاوان گفات انتظاار ما می

نتایج عالوه بر بیان . های مالی داشته باشد متفاوتی برداده

وجود تاثیر منفی بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش

دهد کاه باا های ایرانی نشان می و سودآوری در شرکت

رابطاه معنااداری باین اجازای ورود متییر چرخه تجاری

هااا شاارکتماادیریت ساارمایه در گااردش و سااودآوری

هاای متییرهااای نتاایج بدساات آماده از میااانگین . نیسات

حسابداری مورد استفاده نشان داد که در شارایط رکاود

هاا و رونق میانگین در هر دو به جز متییار باازده دارایای

یعنی در اقتصاد ایران برخالف انتظار شرایط . برابر است

رکود و رونق تاثیری بر متییرهای مورد اساتفاده در ایان

نتایج این پژوهش موافاق باا یافتاه هاای .پژوهش نداشت

که نشان داد در دوره رونق اقتصادی ( 1393)سعدآبادی

نسبت به رکود، اجزای مدیریت سرمایه در گردش تاثیر

.ها دارند بیشتری بر بازده دارایی

نتایج حاصل از تخمین مدل رگرسیونی برای فرضیه

ه نقاد در دهاد چرخاه تبادیل وجا اصلی اول، نشاان مای

دوره رونق بر سود عملیاتی دارای تاثیر معناادار و منفای

باشااد و باار بااازده حقااوق صاااحبان سااهام و بااازده ماای


براسااس ایان . باشاد ها دارای تااثیر معناادار نمای دارایی

توان گفت با افزایش چرخه تبدیل وجه نقد در نتایج می

بااه .دوره رونااق سااود عملیاااتی کاااهش خواهااد یافاات

هایی که در دوران روناق چرخاه تبادیل رکتعبارتی ش

کنادی وجه نقد باالیی دارند یعنی سرمایه در گردش باه

در شاارکت گااردش دارد، سااودآوری پااایین از لحاااظ

نتایج حاصال از فرضایه اصالی . عملیاتی خواهند داشت

هاای پرداختنای دهد دوره پرداخت حساب دوم نشان می

وق صااحبان در دوره رونق بر سود عملیااتی، باازده حقا

. باشاد هاا دارای تااثیر معناادار نمای سهام و بازده دارایی

دهاد دوره نتایج حاصل از فرضیه اصلی ساوم نشاان مای

هاای دریاافتنی در دوره روناق بار باازده وصول حسااب

هااا دارای تاااثیر حقااوق صاااحبان سااهام و بااازده دارایاای

باشد و بر سود عملیاتی دارای تاثیر معنادار و معنادار نمی

تاوان گفات باا براسااس ایان نتاایج مای . باشد منفی می

هااای دریااافتنی در دوره افاازایش دوره وصااول حساااب

باه عباارتی . رونق سود عملیااتی کااهش خواهاد یافات

هاااایی کاااه در دوران روناااق دوره وصاااول شااارکت

هایی دریافتنی باالیی دارند یعنی اعطای اعتبار نه حساب

مادیریت نادرسات تنها باعث افزایش فروش نشده بلکه

هاای هنگفات های دریافتنی عامل تحمیال هزیناه حساب

شاود یعنای عماال اعطاای اعتباار مطالبات الوصاول مای

هزینه شرکت را افزایش داده، سودآوری پایین از لحاظ

نتایج حاصال از فرضایه اصالی . عملیاتی خواهند داشت

دهاد دوره گاردش موجاودی کااال در چهارم نشان مای

سود عملیاتی، بازده حقوق صاحبان ساهام دوره رونق بر

. باشد ها دارای تاثیر معنادار نمی و بازده دارایی

هاای پاژوهش باه مادیران پیشانهاد ا توجه باه یافتاه ب

شااود کااه باارای ماادیریت ساارمایه در گااردش در ماای

های رونق سعی کنناد چرخاه تبادیل وجاه نقاد را دوره

ین همچنا . کاهش دهند تاا ساودآوری را افازایش دهناد

مااادیران در شااارایط روناااق اقتصاااادی دوره وصاااول

های دریافتنی خود را کاهش دهند تا ساودآوری حساب

البتاه چاون در ایاران تاورم اسات و در . را افزایش دهند

اقتصااادهای تااورمی بااه طااور معمااول فعاااالن اقتصااادی

تمایل دارند پرداختهای تجاری را با تاخیر انجاام دهناد،

یط روناق اقتصاادی نیاز که ایان موضاوع حتای در شارا

آوری مطالباات و همچناین ها را با مشکل جما شرکت

تاارین زمااان مواجااه هااا در کوتاااه بازپرداخاات باادهی

.سازد می

شود در تحقیقاات آتای تااثیر متییرهاای پیشنهاد می

کالن اقتصاادی در ادوار تجااری، تاورم، بهاای نفات و

نااارخ ارز بااار روی مااادیریت سااارمایه در گاااردش و

هاااا انجاااام گاااردد، و همچناااین رکتساااودآوری شااا

های دیگر محاسبه های تجاری با استفاده از روش چرخه

همچنین پیشنهاد می شاود تحقبقاات دیگاری در . گردد

این حوزه با در نظر گرفتن معیارهای عملکرد اقتصاادی

، ارزش (EVA)بنگاااه ماننااد ارزش افاازوده اقتصااادی

ی ، و ارزش افااازوده حساااابدار(MVA)افااازوده باااازار

(AVA )انجام پذیرد.

منابع[1] Dahiyat, A. (2016). "Does Liquidity and

Solvency Affect Banks Profitability?

Evidence from Listed Banks in Jordan",

International Journal of Academic

Research in Accounting , Finance and

Management Sciences Vol. 6, No.1,

January 2016, pp. 35–40

[2] Kowsari1, A. and Shorvarzi, M.R. (2017).

"The Relationship between Working

Capital Management, Financial

Constraints and Performance of Listed

Companies in Tehran Stock Exchange",

Journal of Politics and Law; Vol. 10, No.

2.

[3] Salman, A.; Ahmad, N. and Shamsi, A.

(2015). "Impact of Financial Leverage on

Firms' Profitability: An Investigation

from Cement Sector of Pakistan",


Research Journal of Finance and

Accounting www.iiste.org ISSN 2222-

1697 (Paper) ISSN 2222-2847 (Online)

Vol.6, No.7.

[4] Dalayeen, B. (2017). "Working Capital

Management and Profitability of Real

Estate Industry in Jordan: An Empirical

Study", Journal of Applied Finance &

Banking, vol. 7, no. 2, 49-57 [5] Enqvist , J. ; Graham , M . and Nikkinen ,

J. (2014 ) . “ The impact of Working

Capital Management on firm profitability

in different business cycles ”.

International Business and Finance 32

(2014 ) 36-49. [6] Fatemeh Rahmani; Seyed Ali Vaez; Nasrin

Ghanavati; Mohammad Hosein

Ghalambor.(2014). The relationship

between ownership concenterration and

board structure with working capital

management efficiency.11(4): 113-128

[7] Fereidoon Rahnamye Roodposhty . Ali

kinaei (2008) , Esamining and clearing

working capital management startegies

infirms adapted in stock Exchange of

Tehran , Accounting Knowlage and

Research No.13 P 6-13 [8] Garcia – Teruel p . J ., and P . M. Solano,(

2007 ) ,’’Effects of Working Capital

Management on Profitability ‘’ ,

International Journal of Managerial

Finance, Vol. 3 No. 2, 2007 pp. 164 –

177 [9] Vintilă, G. and Alexandra Nenu, E.

(2016)." Liquidity and Profitability

Analysis on the Romanian Listed

Companies", Journal of Eastern Europe

Research in Business & Economics

http://www.ibimapublishing.com/journals

/JEERBE/jeerbe.html Vol. 2016, Article

ID 161707, p.8. [10] Hamideh Mousavi (2014) , Accrulas

Quality , Stock Returns , and

Macroeconomic conditiond , Master's

Thesis of Tabriz Azad Univercity [11] Izadinia Naser and Taki, A.A. 2010. “the

effect of working capital management on

profitability of the companies in Tehran

stock exchange”. Financial Accounting, 2

(5): 120-139. [12] Javad Rezazdeh , Jafar Heidarian (2012) .

A survey of the impact of Corporation

Governance on Income Smoothing of

Thehran Stock Exchange Member

Compains

[13] Karim Emami; Mitra Olia. 2012.

Estimating Output Gap and the effects on

inflation Rate in IranArticle 3, 12(1):59-

85 [14] Lazaridis, J . and Tryfonidis, D. (2006 ) .

“Relationship between Working Captial

Management and Profitability of Listed

companies in the Athens Stock

Exchange’’ Journal of Financial

Management and Analysis, Vol. 19 . pp:

26-35. [15] Mitra Goli, Masoud Fouladi ,

Mohammadreza Akbari Samani (2015) ,

The relationship between working capital

management and profitability in different

business cycles. "The first international

conference on applied economics and

trade, science-based company Artakhh [16] Mohamad, B.N.E. A. and Saad, N.B.M. (

2010 ). Working Capital Management:

The Effect of Market Valution and

Profility in Malaysia. International

Journal of Business and Management, 5 (

11 ), 140-147. [17] Mostafa Ezadpour., Mostafa Najjar.,

Mohammad ali moradi (2014). ”The

relation between working capital

management and criterions for value-

based performance of the companies

listed in Tehran stock exchange” Article9

, 97-114 [18] Mwall, M. A. ( 2012 ) . The Impact of

Working Capital Management Policies on

Firm s’ Profitability and Value: The Case

of Jordan. International Research Journal

of Finance and Economics, Issue 85. [19] Nazir, M, Sajid and Afza, T . (2009 ).

Impact of Aggressive Working Capital

Management Policy on Firm s’

Profitability . The IUP Journal of Applied

Finance, 15( 8 ), 19-30. [20] Ogundipe, S .E.; Idown, A. and

Ogundipe, L. O. ( 2012). Working

Capital Management, Firm s’

Performance and Market Valuation in

Nigeria. International Journal of Social

and Human Sciences , 6, 143-147. [21] Pour haydari Omid , Alipour Dariyush ,

The relationship between accounting data

with the business cycle in Tehran Stock

Exchange , Journal of Financial

http://www.iiste.org/

http://www.ibimapublishing.com/journals/JEERBE/jeerbe.html

http://www.ibimapublishing.com/journals/JEERBE/jeerbe.html


Accounting, Issue II , No 8 , Summer P 1-

16 [22] Raheman and Nasr, 2007 ,’’ Working

Capital Management And Profitability –

Case of Pakistan Firm s’’ International

Review of Business Reserch Papers , Vol

. 3 ,Pp . 279 – 300 . [23] Raji, S. (2017). "Impact of Working

Capital Management on Small and

Medium Enterprises' Performance in

Nigeria", Arabian Journal of Business

and Management Review, 7:1. [24] Samiloglu , F. and DemirgOnes , k . (

2008 ) . “ The effect of Working Capital

Management on Firm’s Profitability :

Evidence from Turkey ” The

International Journal of Applied

Economics and Finance , Vol . 2 .pp :44-

50 . [25] Setayesh,M.H., Kazemnejad., M.,

zolfaghari, M. (2008).“The effects of

working capital management on the

profitability of the firms listed in Tehran

Stock Exchange” Accounting Studies

.6(23):43-65.

[26] Sharifazadeh. M.R., Kaghazian.s(2008).

“The evaluation of effective factors on

business cycles in irans economy”.

Journal of economic essays.5(9):199-236.

the impact of working capital management on listed companies profitability...

Documents