1

รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร เพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา ประเทศไทย The Human Resource Development in Learning Organization Model to enter the ASEAN Community of Secondary School, Chachoengsao Province, Thailand

วชต แสงสวาง1, นวสนนท วงศประสทธ2 Wichit Saengsawang1, Nawasanan Wongprasit2

บทคดยอ

การวจยนมจดประสงคเพอศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา โดยวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เกบขอมลโดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผวจยไดสรางแบบสมภาษณขนเอง ผใหขอมลหลกไดแก ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา ซงยนดใหขอมล จ านวน 12 คน ใชวธ เลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยพ จารณาจากคณ สมบตท ตรงกบวตถประสงคการวจย และแบบลกโซ (Snowball Sampling) โดยการบอกตอจากผใหขอมล วเคราะหขอมลโดยวธสรปความและเทยบเคยงกบทฤษฏการพฒนาทรพยากรมนษยและองคการแหงการเรยนร

ผลการศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา เสนอเปน

1 อาจารย คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร ฉะเชงเทรา

2 อาจารย และ กรรมการหลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาการจดการเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร ฉะเชงเทรา 1 Lecturer, Department of Education Administration, Faculty of Education, Rajabhat Rajanagarindra University, Chachoengsao

2 Lecturer and Committee of Philosophy of Doctor ( Management for Development), Faculty of Graduated School, Rajabhat Rajanagarindra University, Chachoengsao

2

POT MODEL (Tentative) หรอ (ราง) รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา โดยมองคประกอบหลก 3 มต ดงนคอ 1) มตดานคน (P = People Dimension) 2) มตดานองคการ (O= Organizational Dimension) และ 3) มตดานเทคโนโลย (T = Technology Dimension) ปญหา อปสรรคทพบมากทสด ไดแก การขาดการน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจดการความรและพฒนาองคการแหงการเรยนรอยางเปนระบบ รองลงมาไดแก ปญหาการบรหารครทมความแตกตางระหวางวย ใหสามารถท างานรวมกนไดอยางราบรน และสดทายไดแกปญหาการขาดแคลนงบประมาณการจางครสอนภาษาองกฤษในโรงเรยนทไมมรายไดอนๆสนบสนนเพอเตรยมการเขาสอาเซยนท มประสทธภาพ ขอเสนอแนะจากการวจย ควรเสนอใหกระทรวงศกษาธการจดสรรงบประมาณดานการเตรยมพรอมเขาสอาเซยนใหโรงเรยนทกแหงอยางเปนธรรมตามความตองการแทจรงของโรงเรยน และชวยจดหาครภาษาองกฤษมาจากสวนกลางแทนทจะใหโรงเรยนจดหาเอง ค าส าคญ: การพฒนาทรพยากรมนษย/ การเปนองคการแหงการเรยนร/ ผอ านวยการโรงเรยนมธยมศกษา/ จงหวดฉะเชงเทรา ประเทศไทย

Abstract The purpose of this study was to identify a Human Resource Development in Learning Organization model to enter the ASEAN Community of Secondary School, Chachoengsao Province in Thailand. A qualitative research design, with an in-depth interview technique was used in this study. The interview guide was created by researcher follow by Patton Guide. The participants were 12 secondary school directors who available for provide data. Data were collected through purposive sampling, using a snowball technique. The data was classified and interpreted before being concluded based on the Human Resource Development and Learning Organization theory. The findings of the study indicated that POT model (tentative) there were three dimensions of the Human Resource Development in Learning Organization model to enter the ASEAN Community of Secondary School: 1) people dimension; 2) organization dimension; and 3) technology dimension. These results were presented as a

3

draft guideline for a Human Resource Development in Learning Organization model to enter the ASEAN Community of Secondary School, Chachoengsao Province. Obstacle of this study were; 1) lack of applied technology for HRD in LO; 2) team management in staff who different generation; and 3) lack of budget for recruitment English teacher for AEC in ERA. Recommend from result study, in case of prepare AEC in Era, the Ministry of Education should be allocated budgets for secondary school in stead of responsibility by them self. Keyword: Human Resource Development/ Learning Organization/ Secondary school director/ Chachoengsao Province, Thailand ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในยคแหงการเปลยนแปลงอนเปนผลมาจากการกาวกระโดดของวทยาการและเทคโนโลยสารสนเทศและขอมลขาวสารทพฒนาอยางตอเนอง รวมทงความซบซอนของระบบเศรษฐกจและสงคมของโลก สงผลกระทบใหมการปรบตวทงภายในและภายนอกองคการ ท าใหเวทการแขงขนทเคยจ ากดอยในวงแคบๆ ขยายขอบเขตออกไป ดงจะเหนไดจากประเทศไทยและประเทศในอาเซยน (ASEAN) ไดรวมลงนามในปฏญญาวาดวย ความรวมมออาเซยนจดตง ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community)ขน โดยการรวมตวเปนประชาคมเดยวกนภายในป 2558 ซงผลจากการรวมกลมประชาคมอาเซยนจะท าใหเกดการขยายตวดานการคาและการลงทน และกลายเปนตลาดการคาขนาดใหญทมประชากรรวมกนถงประมาณเกอบ 600 ลานคน(กรมอาเซยน, 2558, หนา 3) จงมความจ าเปนทจะตองเตรยมพรอมใหประชากรของแตละประเทศ มความร ทงทางดานเศรษฐกจ การตลาด ภาษา วฒนธรรม ตลอดจนทกษะการแลกเปลยนและเรยนรพฤตกรรมซงกนและกน เพอทจะสนองตอบตอความตองการของตลาดแรงงานใหมประสทธภาพและเปนทยอมรบในวงกวางเพอเขาไปสการแขงขนในประชาคมอาเซยนระดบสากลได

จะเหนวาความรจงเปนปจจยส าคญในการพฒนาองคการ และเปนตวขบเคลอนหลกใหเกดการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมอยางมประสทธภาพ สงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจฐานความร คอการพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development) เนองจากทรพยากรมนษยเปนกญแจส าคญทจะสงผลใหองคการประสบความส าเรจ (Urick, 2011) สอดคลองกบ ไว จามรมาน (2549) ทกลาววา ทรพยากรมนษยเปนทรพยากรทส าคญทสดของประเทศถาประเทศใดมทรพยากรมนษยทมคณภาพจะสงผลใหพฒนา

4

ประเทศไดด ฉะนนองคการตางๆจงจ าเปนตองพฒนาทรพยากรมนษยใหไดคณภาพเพอจะสงผลใหมผลประกอบทดและรองรบการขยายตวและการเปลยนแปลงทเกดขนดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ Swanson และ Holton (2001) ทกลาววา การพฒนาทรพยากรมนษยเปนกระบวนการเพอการพฒนาและปลดปลอยความเชยวชาญของมนษย เพอวตถประสงคของการปรบปรงผลการปฏบตงาน ประกอบดวยสามองคประกอบหลกไดแก1) การฝกอบรมและพฒนา หมายถง กระบวนการพฒนาความรความเชยวชาญ (Expertise) ของบคคลแตละคนอยางเปนระบบ 2) การพฒนาองคกร หมายถง กระบวนการใน การปฏบตการเปลยนแปลงองคกรโดยมจดประสงคเพอการปรบปรงผลการปฏบตงาน(performance) ขององคการและ 3) การพฒนาอาชพทงระดบบคคลและระดบองคกรทเหมาะสม

เพอรองรบการเปลยนแปลงขางตนการพฒนาองคการในศตวรรษท 21 จ าเปนตองพฒนาแนวคดใหมๆ ทควรน ามาปรบแกระบบการบรหารองคการแบบเกาทเนนการรวมศนยอ านาจทผบรหาร ควรเปลยนมาใหทกคนในองคการชวยกนคดและชวยกนท าองคการจงจะอยรอดและเจรญกาวหนาตอไปได สอดคลองกบ อ านาจ ศรพนสข (2551, หนา 7) กลาววา องคการทใหความส าคญกบการเรยนรของบคลากรและมบคลากรท เรยนรตลอดเวลาและเรยนรรวมกนจะเปนองคการทรเทาทนกบสถานการณการเปลยนแปลงตางๆ ทไมอาจคาดเดาได และสามารถปรบตวอยรอดและประสบความส าเรจมากกวาองคการทไมสามารถปรบตวเขากบสถานการณได ซงกญแจสความส าเรจในเปาหมายของวสยทศนองคการดงกลาว คอ การพฒนาองคการแหงการเรยนร (learning organization) (อดศร ไชยคปต, 2549 หนา 15)

Senge (1990, p 3) กลาววา องคการแหงการเรยนร คอ สถานทซงทกคนสามารถขยายศกยภาพของตนเองไดอยางตอเนอง สามารถสรางผลงานตามทตงเปาหมายไว เปนทซงเกดรปแบบการคดใหมๆหลากหลายมากมาย ทซงแตละคนมอสระทจะสรางแรงบนดาลใจ และเปนทซงทกคนตางเรยนรรวมกน และไดเสนอแนวความคดวนย 5 ประการพนฐานองคการเรยนร (The fifth disciplines) ซงเปนแนวทางหลกในการผลกดนและสนบสนนใหเกดองคการแหงการเรยนรขน ไดแก 1) บคคลมความเปนเลศ (Personal Mastery) คอ ลกษณะการเรยนรของคนในองคการซงจะสะทอนใหเหนถงการเรยนรขององคการ โดยสมาชกจะมลกษณะสนใจและใฝหาทจะเรยนรสงใหมๆ อยเสมอมความปรารถนาทจะเรยนรเพอเพมศกยภาพของตน มงส จดหมาย และความส าเรจทไดก าหนดไว การทจะไปสองคการแหงการเรยนร จะตองเรมตนทบคลากรในองคการนนเปนอนดบแรกบคคลทมความตองการจะเรยนรเพอยกระดบความสามารถของตนเอง 2) รปแบบวธการคด (Mental Model) คอ แบบแผนทางจตส านกของคนในองคการซงจะตองสะทอนถงพฤตกรรมของคน

5

ในองคการแหงการเรยนรจะเกดขนได เมอสมาชกในองคการมแบบแผนทางจตส านกทเออตอการสะทอนภาพทถกตองชดเจน และมการจ าแนกแยกแยะโดยมงหวงทจะปรบปรงประสทธภาพเพ อการตดสนใจไดอยางถกตองหรอหาวธการทจะตอบสนองความเปลยนแปลงทปรากฏอยไดอยางเหมาะสม 3) การมวสยทศนรวมกน (Shared Vision) คอ การมวสยทศนรวมกนของคนทงองคการ เพอการเปนองคการแหงการเรยนรโดยผน าเปนผมบทบาทในการสรางวสยทศนรวมขององคการใหเกดขน จะตองเปนองคการทสมาชกทกคนไดรบการพฒนาวสยทศนของตนใหสอดคลองกบวสยทศนร วมขององคการซงจะสนบสนนใหเกดการรวมพลงของสมาชกทมความคาดหวงตอความเปลยนแปลงและความกาวหนาตอไป 4) การเรยนรรวมกนเปนทม(Team Learning) คอ การเรยนรรวมกนของสมาชกในองคการโดยอาศยความรและการแลกเปลยน และพฒนาความฉลาดรอบรและความสามารถของทมใหบงเกดผลยงขน เรยกวา การอาศยความสามารถของสมาชกแตละบคคล และ 5) การคดอยางเปนระบบ (Systems Thinking) คอ กระบวนการคดอยางเปนระบบ เปนกระบวนการในการหาความสมพนธของสงตางๆ ทเกดขนเหนแบบแผน เหนขนตอนของการพฒนา ทง 5 ขอทกลาวมาขางตน จะหลอหลอมองคการใหประสบความส าเรจไดขนอยกบการคดเชงระบบซงเปนการใชทมแหงการเรยนรน ามาใชกระบวนการทางความคดท เปนรปแบบ หรอโมเดลของความคดเพอน าไปสการบรรลวสยทศนรวมขององคการตอไป จะเหนวาองคการแหงการเรยนรเปนแนวคดทใหความส าคญกบคน ดวยการใหคณคากบการพฒนาการเรยนรของปจเจกบคคลและการเรยนรรวมกนเปนทม และมงสรางใหคนในองคการเกดการน าความรไปวเคราะหวนจฉยปญหาในลกษณะทเรยกวา เปน ความคดทเปน ระบบ สอดคลองกบ แนวคดทางการพฒนาทรพยากรมนษยทใหความส าคญกบการเรยนรของคนเพอการปรบปรงประสทธภาพองคการดวยการท างานอยางเปนระบบและตอเนอง โดยการฝกอบรมและพฒนาคน การพฒนาองคการเพอเออตอการพฒนาทรพยากรมนษยและการการเตบโตขององคการ ดงนน การพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร ในการศกษาน จงหมายถง การพฒนาทรพยากรมนษยทบรณาการทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษยและทฤษฎการเปนองคการแหงการเรยนรเพอใหบรรลวตถประสงคของการบรหารโรงเรยนระดบมธยมศกษา เปนททราบทงไปวา สถานศกษาเปนองคการทมบทบาทและหนาทส าคญในการจดใหความรหรอบรการทางการศกษาทกระบบแกประชาชนตงแตวยเดกจนโต ไมวาจะเปนการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ใหบรรลจดมงหมาย ทมงพฒนาศกยภาพของคนไทยใหมความพรอมทกาวสสงคมแหงการเรยนร ตลอดจนพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ปญญาและจรยธรรมของบคคลและสงคมไปสประชาคมอาเซยนอยางสนตสข

6

ดงนน สถานศกษาจงเปนองคการส าคญในการผลกดนตนเองใหเปนองคการแหงการเรยนร เพอใหเปนผผลต ผร ผเสรมสรางความรและองคความร และสรางคลงแหงความรททนสมยและสามารถชน าสงคม แกปญหาใหแกสงคมและประเทศชาตได แตจาการศกษาของ พรชล อาชวบ ารง (2543, หนา 2-5) ท ไดศกษาระดบการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษา ซงวเคราะหจากระดบความคดเหนของบคลากรทเปนขาราชการในสถานศกษา พบวา สถานศกษามระดบการเปนองคการแหงการเรยนร อยในระดบปานกลาง โดยมการด าเนนการดานการเรยนรมากกวาดานอน และมการด าเนนการดานการจดการความรนอยกวาดานอน (ศนสนย จะสวรรณ , 2550, หนา 200) ดงนนจงควรใหความส าคญตอการพฒนาสถานศกษาใหเปนองคการแหงการเรยนรใหมากขน

โรงเรยนระดบมธยมศกษาในจงหวดฉะเชงเทรา มจ านวนทงสน 30 โรงเรยนเปนหนวยงานทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวง ศกษาธการ (ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 6, 2556, หนา 2) ทมนโยบายดานการสงเสรมใหโรงเรยนบรหารจดการใหเปนองคการแหงการเรยนร โดยมผบรหารระดบสงในโรงเรยนไดแก ผอ านวยการโรงเรยน รองผอ านวยการเปนผรบผดชอบน านโยบายลงสการปฏบตใหมประสทธภาพมากทสด อกทงจงหวดฉะเชงเทราเปนจงหวดหนงทมพนทใกลเคยงกบประเทศในอาเซยน ซงหากเปดประชาคมอาเซยนจะมโอกาสดงดดนกเรยนของประเทศใกลเคยงมาเรยนไดหากโรงเรยนมคณภาพทางการศกษาและการจดการเปนองคการแหงการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

จากการศกษางานวจยทเกยวของยงไมพบการศกษาทเกยวของกบรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอการกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา กอรปกบทมผวจยซงเปนอาจารยดานการบรหารการศกษาของมหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร ซงเปนมหาวทยาลยทมพนธกจใหความส าคญตอการพฒนาทองถนและการมสวนรวมของชมชน จงมความสนใจศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร เพอการกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา เพอเปนแนวทางในการวางแผนการพฒนาองคการเพอการเปนองคการแหงการเรยนรรองรบการกาวสประชาคมอาเซยนอยางมประสทธภาพ และคาดวาจะเปนประโยชนตอการพฒนาหลกสตรบรหารการศกษาของมหาวทยาลย และขยายองคความรใหมๆรวมทงสามารถน าไปประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทสงคมไทยไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และจะกอใหเกดประโยชนโดยตรงตอองคการทางการศกษาทสามารถพฒนาสการเปนองคการแหงการเรยนร เพอทจะมศกยภาพในการพฒนาใหบรรลตามวตถประสงคของการพฒนาประเทศและมศกยภาพในการแขงขนไดในระดบสากลตอไป

7

ค าถามการวจย

1.รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษย ในการเปนองคการแหงเรยนร ของโรงเรยนมธยมศกษาเพอกาวสประชาคมอาเซยน ในจงหวดฉะเชงเทรา เปนอยางไร

วตถประสงคการวจย

1.เพอศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงเรยนรของโรงเรยนมธยมศกษาเพอกาวสประชาคมอาเซยน ในจงหวดฉะเชงเทรา 2.เพอศกษาปญหา และอปสรรคทพบ

ขอบเขตการวจย

1.เปนการศกษาเฉพาะโรงเรยนมธยมศกษา ในจงหวดฉะเชงเทราเทานน วธการด าเนนการวจย การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ แบบสรางทฤษฎจากรากฐานขอมล (Grounded Theory) ซงการวจยแบบสรางทฤษฎจากขอมล เปนการวจยเชงคณภาพทนกวจยจะสรางทฤษฏหรอความรใหมขนมาจากขอมลจรงทไดจากการศกษาปรากฏการณทางสงคม เปนทฤษฏทมคณลกษณะเฉพาะทถกสรางขนมาจากขอมลทเปนไปตามปรากฏการณจรง

การเกบขอมลและเครองมอทใชในการเกบขอมล โดยการสมภาษณเชงลกใชแบบสมภาษณ (In-depth interview using interview

guide)ผวจยสรางแบบสมภาษณตามแบบของ Patton (1990) ใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง(Purposive sampling) ไดแกผอ านวยการโรงเรยนมธยมศกษาของจงหวดฉะเชงเทรา จ านวน 12 คน เกบขอมลตงแตวนท 1 มกราคม 2558 ถง วนท 4 เมษายน 2558 และมการเกบขอมลโดยวธการอนรวมดวย เชน การสงเกตแบบไมมสวนรวมและ การจดบนท ก (Direction observation and field note) การบ นท กสะท อนความค ด(Reflexive note) หลงการเกบขอมลเพอบนทกแนวคด ความเชอตามขอมล และความเชอมโยงทพบในการเกบขอมล เพอน าไปใชในการวเคราะหขอมลไดครบถวนและถกตอง และการวเคราะหเอกสารท เกยวของ (Document analysis) และผวจยมการสงขอมลยอนกลบไปใหผใหขอมลตรวจสอบอกครงวาถกตองหรอไม (Member Checking) ตามแนวทางของ Lincon และ Guba (1985) เมอคนหาขอมลและมโนทศนทจากทไดจากการ

8

เกบขอมลแตละครงมาแลวจนกระทงไมมความรใหมเกดขนแลวจงหยดเกบขอมล(Theoretical saturation)

การจดการขอมล (Data management) ผวจยจดเกบขอมลโดยการบนทกขอมลเสยงลงทงในคอมพวเตอรและ CD จากนน

ไดถอดเทปขอมลและพมพขอมลบนทกลงในคอมพวเตอร และ CD ขอมลของผใหภาษณทงหมดจะเกบเปนความลบและไวในตสวนตวของผวจยมกญแจปด ปองกนผอนน าไปใชประโยชนโดยไมไดรบอนญาต

การวเคราะหขอมล(Data analysis) ใชวธการแบบสรางขอสรปจากขอมล แลวสรางมโนทศนขนโดยอาศยความไวทาง

ทฤษฏ โดยเทยบเคยงกบทฤษฏการพฒนาทรพยากรมนษยของ Swanson และ Holton (2001) ทฤษฏระบบ และทฤษฎการเปนองคการแหงการเรยนรของ Senge (1990) และใชโปรแกรมคอมพวเตอร Atlas Ti รน 6.2 ชวยในการจดระบบการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลม 3 ขนตอนตามล าดบดงน (Strauss and Corbin, 1998)

1.ขนการเปดรหส (Open coding) เปนการวเคราะหหาความสอดคลองสะทอนประเภทหรอแกนในขอมลทไดจากการสมภาษณ โดยพจารณาเปดรหสชนดอานทละบรรทดหากมขอความใดทบงบอกถงรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรตามวตถประสงคการวจยกจะท ารหสไว

2.ขนการหาแกนของรหส (Axial coding) ทเปนการสรางความสมพนธระหวางขอมลหรอชบงลกษณะของขอมลทบงบอกถงรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรตอจากการเปดรหส

3.ขนการเลอกรหส (Select coding) เปนการน าเอาประเภทและความสมพนธหรอแกนของอขอมลมาอธบายบรบทหรอปรากฏการณของรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรทคนพบ สรปผลการวจย

จากการศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรโดยการสมภาษณผอ านวยการโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดฉะเชงเทรา จ านวน 12 คน ผลการศกษารปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรผวจยใครขอน าเสนอโดยเทยบเคยงจากทฤษฏการพฒนาทรพยากรมนษยของ Swanson และ Holton (2001) ทกลาววา การพฒนาทรพยากรมนษยเปนกระบวนการเพอการพฒนาและปลดปลอยความเชยวชาญของมนษย โดยผานการพฒนาองคการ การฝกอบรมและพฒนา

9

บคคล เพอวตถประสงคของการปรบปรงผลการปฏบตงาน และทฤษฎการเปนองคการแหงการเรยนรของ Senge (1990) ทกลาวถงวนย 5 ประการทจะผลกดนและสนบสนนใหเกดองคการแหงการเรยนร ไดแก 1) บคคลมความเปนเลศ 2) รปแบบวธการคดทด 3) การมวสยทศนรวมกน 4) การเรยนรรวมกนเปนทม และ 5) มการคดอยางเปนระบบ นอกจากนผวจยไดประยกตกบวรรณกรรมทเกยวของ สามารถน าเสนอ องคประกอบของรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา ในจงหวดฉะเชงเทรา ไดเปน 3 มต ดงน

1.มตดานคน (People Dimension) เปนการพฒนาทรพยากรมนษยขององคการเพอใหเปนผมความรอบรทงความรในงานเฉพาะ ความรทเกยวของ และความรรอบทวไปเพอใหการปฏบตงานมประสทธภาพสงสด ในมตนประกอบดวยปจจยทส าคญ 2 ปจจย ไดแก

1.1 ดานผบรหาร (Administrator development) เปนการพฒนาในการสรางวสยทศนและวสยทศนรวมของโรงเรยนโดยผบรหาร ในการเหนความส าคญของการพฒนาทรพยากรมนษยเพอการเปนองคการแหงการเรยนร เปนตนแบบทดเพอการพฒนาผอน มความมงมนฝกฝนใหบคลากรรวมถงนกเรยนใหมการพฒนาตนเอง เพอบรรลเปาหมายองคกร

จากการศกษาพบวา ผบรหารโรงเรยนใหความส าคญตอการสรางวสยทศนและถายทอดวสยทศนในดานการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเปนองคการแหงการเรยนร ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ถงแมเราจะเปนโรงเรยนเลกนะ แตนโยบายของเราทนจะบอกเลยวา เราจะตองมการจดสรรงบประมาณนะคะ ในสวนหนงนะ ทตองพฒนาครกอน กอนทเราจะตองลงถงตวเดกนะ”(P.12)

บางแหงผบรหารมวสยทศนในการพฒนาตนเองโดยจะประพฤตตนเปนตนแบบทด ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ผมเหนขยะทโรงเรยนแหงหนงเยอะผมจะกมลงเกบขยะไปทงถงถาเหน ครคนหนงมาถามผม ผอ .คะ ผอ.ไปเกบขยะท าไม เปนผอ.ท าไมตองเกบขยะ…ผมบอกวาถาผมกมเกบขยะสก 1,000 ครง แลวผมไดเดกทปฎบตตามผมมาคนหนง เขาไมทงขยะ หรอเอาขยะใสถง ผมวาผมก าไรแลวนะ และถาผมกม 10,000 ครงผมได 10 คนนาจะเปนตนแบบทดใหเดกและครได” (P.10)

นอกจากนพบวาผบรหารตองมวสยทศนกวางไกล ทนตอการเปลยนแปลงของสงคม สงแวดลอม เหมาะสมตามบรบทโรงเรยน รปญหาจรง สามารถวเคราะห สงเคราะหและน ามาสการปฏบตได ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “มนเหมอนกบถาเราจะตองใหสงคมเปนอยางไร เรากตองท าใหมนเปนอยางนนใชไหมครบ ตองใหเคา

10

แขงขนกน ตองสงไปประกวดแขงขนภายนอกโรงเรยนเขาจะไดตนตว กระตอรอรนและพฒนาตนเอง” (P.10) สอดคลองกบ ผ ใหสมภาษณท านหน งท กล าววา “เดกท นประกอบดวยสองสวน ถาเดกเมองเลยคอจะไดเดกเกง เดกตงใจ ผปกครองทตงใจ จะไดเดกทดๆไป เดกของเราทนเปนเดกทขาดโอกาส คอไมมโอกาสทพอแมจะสงไปเรยนทดๆ ไปอย กบเดกทไมสามารถเขาไปกจะอยกบเรา เราจะเอาเนอหาการเรยนการสอนอดแนนขนาดไหนกเปนไปไดยาก สงทผมท าอยขณะน บรบทแบบนคอ พยายามฝกใหเดกเปนคนด มวนย มความรบผดชอบ มความอดทน เพอใหสกบชาวตางชาตได ท าใจใหได ถาไมฝกความอดทน อนาคตกล าบาก ท างานไมเปน”(P.4)

1.2 ดานบคคล (Personal development) เปนความตองการอยางแรงกลาในการพฒนาตนเองของบคลากร เพอใหเปนผมความรอบร มการแสดงออกถงพฒนาตนเองทงดานความร ทกษะและการปฏบตเพอการเรยนรอยางตอเนองและทนตอการเปลยนแปลง การพฒนาทรพยากรมนษยนนมหลากหลายวธการการจะเลอกใชวธใดขนอยกบความเหมาะสมของบรบทในแตละแหง

จากการศกษาพบวา ผบรหารโรงเรยนทกแหงไดใหความส าคญตอการพฒนาทรพยากรมนษยอยางตอเนอง โดยการสงเสรมใหบคลากรไดมการพฒนาตนเองดวยวธการทหลากหลายตามบรบทของโรงเรยน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ใชวธการพฒนาทกอยางใกลๆเคยงกนเลย กจะหลดหลนกนไป กคอไมไดมอนไหนทมาก อยางอบรมทกคน 100% ในโรงเรยนนตองอบรม ไมวาจะมากจะนอย กตองม แลวแตชวโมงของการทจะไปอบรม ครโรงเรยนนทกคนตองอบรม 100% แลวกอยางนเทศเรากจะมแลกเปลยนการนเทศ ระหวางครผสอนดวยกน แลวกฝายวชาการกจะลงไปนเทศดวยคะ การ Coaching กจะมบาง”(P.7) บางแหงใชวธการใหค าปรกษา ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “วธทผมใชประจ าคอนงคยกน…ผมอาศยหลกการเปนพนองกน” (P.4)

บางแหงใชวธการ Coaching ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ทนจะใชในลกษณะของ coaching มาก เพราะวาเราพฒนาครกเนนทางดาน coaching แต coaching ของเรานจะเปนในลกษณะของในหมวด ในกลมนะคะ” (P.2)

ส าหรบบคลากรครใหมบางแหงใชวธการCoaching แบบใกลชดแตตองใหเวลา ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ส าหรบคนใหมทมาใหม สงทเราตองท าใหเคากคอ ตองก ากบตดตามเคาใกลชดนดหนง แตไมไดหมายความวาใกลชดเขามากจนเขาคดวาไปจบผดเขา แตพอผมเจอวามปญหาอะไร ผมกจะเรยกเคามาคย ผมกจะเรยกเคามาแก คอกวาจะเขาไดกสองปนะ ปแรกเดนผานบอยๆ ปตอมากบอก อม แวะเขาไปดนดหนง

11

แลวปตอมา บอกเลยวาจะเขาไปนเทศ ผมไปสงเกตการสอน ตอนสงเกตการณสอน ผมกไดรจกครเขามากขนดวย” (P.10)

ปจจยทท าให Coaching ประสบความส าเรจในบางแหง พบวา ตองหาคทไวใจกน และหาตนแบบทดและการเปดใจกนและกนโดยผน าตองจงใจกอน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงกลาววา “ตองคนทเขาไวใจ คอเคากลาคยกนไงคะ …เพราะฉะนนเคาจะรวาในกลมของเคา มใคร แตเราตองหานะคะ หาคนทพอจะเปนแมแบบใหเคาได คนทเปนทยอมรบ คนทไดรบการนบถอ อยางนแลวเราคด คดวาคนนนนาจะได เรากคยเปนการสวนตว โนมนาวเคากอน แลวพอครคนนสามารถทจะไปจงใจครคนโนนได เคากคลอยตามกน แตจดส าคญคอตองพดคยเปดใจ คอทงหมดเนยตองเปดใจซงกนและกน.” (P.2)

บางแหงครสนใจการพฒนาตนเองดวยตนเอง มความเตมใจทจะเรยนรและพฒนางานสอนโดยไมตองใหผบรหารสงการ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงกลาววา “สงหนงกคอ เคาตองการดวย สงแรกเลย ทผานมานะคะ บคลากรสถานศกษาโดยเฉพาะผทตองการทจะไปอบรมเนย เคากตองไปทางสายทเคาถนดทเคาสอนอยแลว เคาจะขอไปเอง” (P.12)

2. มตดานองคการ (Organization Domain) เปนการจดระบบองคการใหมความพรอมเพอสนบสนนใหมการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร อยางมประสทธภาพ ในมตนประกอบดวย 4 ปจจย

2.1 การพฒนานโยบาย (Policy Development) เปน รปแบบการคดทถายทอดมาเปนการก าหนดนโยบายจากหนวยงานสงสดของโรงเรยนมธยมศกษา ทตอบสนองตอความกาวหนาของประเทศและเออตอการน ามาปฏบตไดของโรงเรยนทกขนาด โดยมความตอเนองทนสมย มระบบตดตามประเมนผลทรวดเรวและยตธรรม

จากการศกษาพบวา โรงเรยนสวนใหญไดใหความเหนตรงกนวา การเปลยนแปลงนโยบายและการเมองบอยครงมผลใหการท างานไมตอเนอง ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “เพราะวาภาระงานมนเยอะอยแลวในโรงเรยนน คอวาเคาไมไดปลอยใหเราท าตามภาระงาน กจะมงานพเศษเขามาเรอยๆ มอะไรๆ ใหมๆ เชนการเปลยนแปลงของนโยบาย…มนท าใหโรงเรยน งงวา ตกลงนโยบายนจะยนยาวไหม จะท านานอกเทาไหร ” (P.1)

บางแหงใหความเหนวานโยบายการศกษาไทยมาผดทางเนองจากมงเนนไปทครผสอนมากกวานกเรยน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “วนนผมวาการศกษาไทยเราผดทาง เรามงไปทครเราพยายามใหครท าอยางไร ใชเทคโนโลยอยางไร ท าอยางไรเดกถงจะเรยน แตลมคดถงคนทจะรบ ลมคดถงเดก เดกเคาไมไดรบ วนนเอาใจ

12

เดกมากไป เดกตกกไมได เดกตดยาเสพตดกตองเอาไว เอามาแกปญหา รไหมวาเดกตดยาเสพตด 1 คน ใชครกคนไปแกปญหา เรามวแตแกปญหาคนหนงคน คนอกหาสบคนไมไดดแลเลย เราเอาครหนงคนวงไปตามเดกตดยาเสพตด ไอคนทอยทางนหาสบคนไมไดรบการสอน ผมวาเราท าผดทางแลวหละ ถกไหมครบ” (P.10)

บางแหงพบวา นโยบายดานการจดสรรงบประมาณใหโรงเรยนตามจ านวนนกเรยนและตวชวดบางตวทไมเหมาะสมกบโรงเรยนขนาดกลางและเลก และเหนวาควรปรบเปลยน ทบทวนนโยบายใหมใหตรงกบปญหาและความตองการของโรงเรยนทกแหงอยางแทจรง ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ผมดแลโรงเรยนขนาดกลางซงตองใชตวชวดตวเดยวกนกบทางโรงเรยนขนาดใหญ แตผมมครและบคลากรนอยกวา ดงนนท าอยางไรกไมสามารถท าผลงานไดเทากบโรงเรยนขนาดใหญ ขนาดมอบหมายใหครทกคนมงานกนคนละสองสามหนาทแลวกตาม ขณะเดยวกนงบประมาณทใหมากตามจ านวนนกเรยนซงมนอยกวา แตมตกเทากน คาไฟในตกกตองจายเทากบโรงเรยนทมจ านวนนกเรยนมมากวา จงเปนปญหามาก อยากใหทบทวนนโยบายใหมใหตรงกบปญหาและความตองการของโรงเรยนทกแหงอยางแทจรง”(P.8)

2.2 นโยบายดานการเตรยมพรอมเขาสอาเซยน (Prepare for ASEAN in ERA Policy) เปนการพฒนานโยบายดานการเตรยมตวเขาสอาเซยนของโรงเรยน การเตรยมความร ความเขาใจและความพรอมของบคลากร นกเรยน ชมชนและเครอขายตางๆเกยวกบอาเซยน พบวาโรงเรยนทกแหงมนโยบายและการด าเนนการทกแหงตามนโยบายกระทรวงศกษาธการ มการจดบธประเทศอาเซยน แสดงธงชาตสญลกษณของประเทศในอาเซยนเปนพนฐาน ปรบหลกสตรการเรยนการสอนใหครอบคลม

บางแหงเนนการสอนดานวฒธรรมไทยไปพรอมๆกบการเตรยมตวสอาเซยน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ตอนนเรองของวฒนธรรมอกอยางหนง สงทจะไปควบคกน ความเปนสงคมและวฒนธรรมตางๆ ตอนนทกโรงเรยนไมใชเฉพาะทน รบนโยบายของรฐบาลทตองการใหเดกนกเรยน เรยนรหนาทพลเมองของความเปนไทยเราบวกไปกบความเปนอาเซยน เรยนรวฒนธรรมอาเซยน โรงเรยนเรากใชครสงคมเปนทปรกษา เปนในเชงวชาเกยวกบทางดานวฒนธรรม ความเปนสงคมอาเซยน กมการเรยนอาเซยนทกชนป เพอใหเดกไดรจกความส าคญของอาเซยน”(P.9)

บางแหงมการปรบหลกสตรการเรยนการสอน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “เราเปนหนงในประเทศอาเซยนโฟกส กคอจบเฉพาะ เพราะเคามองวาคนในอาเซยนตอไปจะตองเปนพลเมองของอาเซยน เหมอนยายกนไปมาเนย ตองเรยนรอะไรบาง ตอนนเราเรมสอดแทรกเนอหาสาระทส าคญ ภายในกลมสาระแลวนะครบทกกลมเลย การงานอาชพ กจะไปมองถงอาชพ อาชพเกง อาชพหลก ซงสามารถจะใชโอนโยกยายกนได ”

13

(P.3) ดานการพฒนาครเพอรองรบการเปดประชาคมอาเซยน ไดมการสงเสรมครสอน

ภาษาองกฤษใหไปอบรมเพมเตม และบางแหงไดพยายามสงเสรมการเรยนภาษองกฤษและการสอนโดยใชภาษาองกฤษผสมผสานกบภาษาไทยเพอใหเกดความคนเคยแตยงไมเปนระบบทชดเจนและเตมรปแบบ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงกลาววา “การพฒนาครดานภาษาองกฤษนน ครเราเองจะเรมตนจาก สอนวชาทางดาน คณตศาสตร วทยาศาสตร กบคอมพวเตอร เปนหองเรยนในรปแบบ EIS(English International Standard) คอ เรยนโดยใชสอภาษาองกฤษ เปนสอการสอน ท งคณตศาสตร วทยาศาสตร กบคอมพวเตอร เรยนรจากสอทเปนภาษาองกฤษ เรากจะมองวารปแบบการสอนแบบนนาจะเหมาะทสดกบโรงเรยนทวๆไปทแขงขนสงนะ เราจะเรมตนจาก EIS ตอนน สอ โครงงานตางๆ กยงไมไดสอน EIS เตมตว แตไดพยายามเอาสอมาใหผานหผานตา สก 10 นาท หรอ 15 นาท ของชนเรยน กอนทจะเขาเนอหาจรงๆ ของเดกภาคภาษาไทย”(P.9)

2.3.ดานการท างานเปนทม (Team Spirit Development) เปนความรวมแรงรวมใจรวมคด ในการท างานเปนทม เพอมงบรรลเปาหมายโรงเรยนเปนหลก ใหความส าคญในความคดเหนของทมทเกยวของ ในการตดสนใจ การประชมและท างานรวมกน และ การชนชมยนดในผลงานรวมกน

จากการศกษาพบวา โรงเรยนมระบบการท างานเปนทมและเปนระบบบงคบบญชาชดเจนตามเกณฑและผงการบรหารโรงเรยนของกระทรวงศกษาธการ และใชวธการประชมเปนวธการพนฐานในการระดมสมองขอความเหนในการท างาน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “คราวประชมงวดทแลวกนงคยกน วาท ายงไงทมงานเราถงจะไปได กเนองจากการรายงานทางธรกจ ความโปรงใสของการบรหาร กจกรรมสาระ กจะอธบายบอกวา งานทง 4 งาน กมความส าคญไมยงหยอนไปกวากน คณจะตองร รแลวกตองวางแผน รจกคด มปญหาอะไรบอก อะไรทผมชวยได แกได จะแกให จะชวยตดตามดให ”(P.4) สอดคลองกบผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ครบท างานเปนทม อยางทชมรมทเพงเปดเมอปทแลว แลวประสบความส าเรจ ทเพงเปดใหมทมทมงานมาเกยวของหลายสวน คอ ชมรมถนนปลอดภยในสถานศกษา ชมรมนเพงกอตงมาไดเมอตนปทแลว แลวกไดรบการสนบสนนจากบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ แลวกส านก คปภ.ทจงหวด กชวยกนท า เดกกเรยนรกจกรรมสนก แลวกสงผลงานวชาการ เอาครทปรกษา ครท มความเชยวชาญทางเนยะ ไปน าเสนอผลงานวชาการระดบประเทศโรงเรยนกสงไปกภมใจ ไดอนดบ 4 ของประเทศมา จาก 97 คอ ใชแนวความคด ใหครเปนทปรกษาแคนน เคาตองคดกจกรรม คดอะไรขนมาเพอพฒนาการท างานเปนทม”(P.9)

2.4 กระบวนการท างานอยางเปนระบบ (Systemic Process of Work) เปน

14

กระบวนการท างานทใหฝกคดอยางมเหตมผล ใชหลกการทางวทยาศาสตร มการน าขอมลจรง มาวเคราะหปญหา หาทางแกปญหา ลงมอด าเนนการ สรปประเมนผลและปรบปรงใหดขนเรอยๆโดยน าขอมลสะทอนกลบมาปอนเขากระบวนการแกปญหาอยางเปนระบบเปนวงจรจนกวาจะแกปญหาส าเรจ จากการศกษาพบวาโรงเรยนสวนใหญไดใชระบบการท างานอยางเปนระบบตามหลกการของการประกนคณภาพการศกษา ทก าหนดใหใชแบบฟอรมในการรายงานขอมลการด าเนนงานทางการศกษา ตามแผนการด าเนนงานทงแผนระยะสน ระยะยาว และแผนประจ าปซงจะมขอมลครบทงปอนเขา กระบวนการและผลลพธ

แตมบางแหงทใหความส าคญในการปรบปรงคณภาพการด าเนนการอยางตอเนองโดยมกระบวนการน าขอมลสะทอนกลบ มาปอนเขาเพอแกปญหาอยางเปนระบบอกครงเพอพฒนาใหดขนเรอยๆ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “เรามการใหเดกแสดงความคดเหนนะคะ โดยใหเดกเคาเขยนมา กคอนขางทจะดเนองจาก ดานทมปญหาเคายงเขยนมาใหเราเหน สะทอนออกมาวาเรายงดไมถงทเคาตองการ ดงนนเราจะสงครไปอบรมเมอกลบมากยงคงตองไปดแลลกศษยตอเพอแกปญหาทเคาสะทอนมาจนกวาจะดขน” (P.2) บางแหงไดน าระบบการวเคราะหจดแขงจดออน มาคนหาขอมลกอนวางแผนการบรหารจดการอยางเปนระบบ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ในเรองของการเรยนรของโรงเรยน สงทโรงเรยนท าอยางแรกเลยกคอใหครเคาวเคราะหตวเองกอนวาจดเดน หรอจดแขงของตวเองคออะไร แลวเรากคยกน ผมกบผอ านวยการ เรากคยกนวาครคนนมจดแขง ซงเปนขอด เรากเอาจดแขงของครคนเนยะไปใชในการพฒนาครคนน อยางเชน ในกลมสาระดวยกนเอง เชนภาษาองกฤษๆ ครภาษาองกฤษไมไดเกงดวยกนทกคน เรากเอาครภาษาองกฤษทเปนแกนน า คนนเกงเรองทกษะการฟงกบการพด เคามเทคนคอยางไร เคาท ายงไง แลวเคาสอนยงไงเดกเคารเรองเคาชอบ เอาอนนนไปใช ถายทอดกนเองในกลมกอน หรอมครเยอรมนมาเนย เคาทกษะเรองการฟงการพดเคาด แตทกษะเรองของการอาน การเขยนเคาไมด เรากมครไทยของเราเนยชวยกนสอน เออ ครเยอรมนมาสอนทกษะการอานการเขยน เดกเราเนยยงไปไมคอยได เรากตองเอาครไทยเรา ซงเปนครพเลยงไปประกบ เพอเดกตองเรยนรไดทงพดทงเขยน ชดเจน”(P.9)

2.5. ดานการมสวนรวมของชมชน (Community Participation Development) เปนการพฒนาการสรางปฏสมพนธทดเพอน าชมชนทเกยวของทกภาคสวน มามสวนรวมในการบรหารและพฒนาโรงเรยนอยางเปนระบบและยงยน

จากการศกษาพบวาโรงเรยนเหนความส าคญของการมสวนรวมของชมชนและยอมรบวาเปนปจจยทผลกดนใหพฒนาองคการ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ถาเราไมเปนทยอมรบสงคมของผปกครองของเดก เดกไมคอยมาเรยนเราจะ

15

ล าบาก ตองรกษาไว ตองพฒนาตวเอง แลวผมกจะไมยอมนะ ถาคะแนนไมขน หรอคะแนนมปญหาดงลง ตองนงคยกน วาท าไมสาระน เปนอยางน”(P.4)

บางแหงบรหารโดยค านงถงทนสงคมในชมชนมามสวนรวมโดยใชวธดงศษยเกามาเปนอาจารยเพอใหรสกรกถนฐานบานเกดและคงอยนานไมยายไปทอน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ตรงนนานแลว คอจะพยายามดงมาถาไดศษยเกาเยอะเนย อยางนอยเคากตองมองวา โรงเรยนของเคาบาง บานของเคา… คอพนอง ระบบพและนอง คอเราเอาจดตรงน วฒนธรรมองคกรตรงนทเรามอยแลวดงเดมเนย ทถอวากเปนทน เปนทนเดมของทนแลว แลวกตรงนเรากพยายามปลกฝงลกษณะอยางนตอไป”(P.2)

บางแห งสรางปฏสมพนธกบชมชนดและชมชนมความพรอมจงสนบสนนงบประมาณโรงเรยน เพอบรหารจดการไดมประสทธภาพมากขน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “จดแขงของโรงเรยนตรงน โรงเรยนอยใกลชมชน ชมชนขางนอก ใหความรวมมอในทกๆ เปนชมชนทสนบสนนเรองงบประมาณ การเงน วสดอปกรณตางๆ จงมรายไดจางครมาสอนภาษาองกฤษได เรามเรยนทกเยน ตามความสมครใจของครเพอพฒนาครใหเกงภาษาองกฤษ”(P.9)

บางแหงไดน าชมชนมามสวนรวมในการเรยนการสอน เชนนมนตพระมาอบรมดานศาสนา สาธารณสขมาอบรมเรองโรค เพอใหใดเรยนรจากผรโดยตรงและปลกจตส านกรกชมชน ดงค ากลาวของผ ใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ชมชนใหความรวมมอด สนบสนนวทยากรตางๆ มการอบรมโดยนมนตพระทวดนแหละคะ มาอบรม กลอมเกลา ทางดานจตส านก องคการภายนอกกมนะคะ สาธารณสขอ าเภอ สถานต ารวจเคากจะสงวทยากรมาชวยอบรมนกเรยน” (P.12)

3. มตดานเทคโนโลย (Technology Dimension) เปนการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรอยางเปนระบบ มการจดการความรอยางเปนระบบ ก าหนดประเภทขอมล ขาวสาร ความร งานวจย เนอหาสาระการเรยนการสอน และการประเมนผลทตรงกบบคคลทควรเรยนรอยางเหมาะสม ในมตนประกอบดวย 3 ปจจย ไดแก

3.1 ดานเทคโนโลยสารสนเทศ เปนกระบวนการจดการความรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยการจดระบบสารสนเทศ มการจดท าขอมลครในหมวดตางๆ ขอมลผลการเรยน การจดแผนการเรยน/ชนเรยนอปกรณการสอน แหลงขอมลเรยนร ระเบยบสะสม ตารางสอน โดยเฉพาะสถานศกษาขนาดใหญมการจดท าเปนระบบและครอบคลม บคลากรทมอยมความรความสามารถในการจดท าสารสนเทศ ปญหาการใชระบบสารสนเทศในการบรหาร คอ ขาดแคลนบคลากรทมความรเครองมอลาสมย สารสนเทศเพอการบรการไมเปน

16

มาตรฐาน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “มเทคโนโลย เหมาะสมเตมทเลยคะ เพราะวามหอง เคาเรยกอะไรนา หอง Smart class room” (P.1)

3. 2 ดานเทคโนโลยพนฐานของการเรยนร เปนการเรยนร ความรใหมๆ และฝกความสามารถ ทกษะใหมๆ ระบบการท างานของคอมพวเตอร เรยนรจนสามารถใชระบบคอมพวเตอรได ท าระบบขอมลสารสนเทศเปน สอสารขอมลทางไกลผาน Email และ Internet และเปนการน าคอมพวเตอรอนทนสมยเขามาสนบสนนการปฏบตงานใหเกดการเรยนร เพราะเทคโนโลยทเหมาะสมจะชวยในการปฏบตงานทมการเรยนรอยางทวถง บคลากรสามารถในการเรยนรการใชคอมพวเตอรและเทคโนโลยอน ๆ ทเหมาะสม ใชสอเทคโนโลย เชน ใชคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) เรยนรทกษะใหม ๆ ทางโทรทศนทสงผานดาวเทยม การคนควาเรองทสนใจผาน Internet โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยอนเทอรเนตทชวยใหการแสวงหาความร การกระจายความร การถายทอดความรสามารถด าเนนการไดรวดเรวและมประสทธภาพ องคการตางๆ สรางองคความรและมการเผยแพรขอมลสารสนเทศทเปนพนฐานองคความรขององคการ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “กอยางเชนวา เราพยายาม เราท าในโรงเรยน เราใหบรการทางอนเตอรเนททงหมดเลยนะคะ ไมวาจะนงอยทไหน Wi-Fi ใชไดหมด ทงเดกทงคร เดกกจะมรหสของเคา ครกมของคร เพราะฉะนนใหสบคนไดโดยตลอด” (P.2)

3.3 ดานระบบอเลกทรอนกสทสนบสนนการปฏบตงาน เปนการน าวทยาการคอมพวเตอรอนทนสมยเขามาสนบสนนการปฏบตงานอยางทวถง มการเกบขอมล และประมวลผลขอมล ซงจะชวยท าใหมการกระจายขอมลขาวสารไดอยางถกตอง และรวดเรวมากขน การใชสารสนเทศในการบรหารวชาการ สวนใหญมการจดท าขอมลครในหมวดวชาตางๆ การวดผลประเมนผลการเรยน ความหลากหลาย ในวธและการใชเครองมอประเมน การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยน น าไปพฒนาผเรยน การพจารณากจกรรมแนะแนว กจกรรมพฒนาผเรยน การวจยในชนเรยน

พบวาสวนใหญยงไมมระบบการจดการความรเพอการเปนองคการแหงการเรยนรทชดเจน ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ไมไดม เราไมไดมโครงการของ KM (Knowledge Management) มาโดยเฉพาะ แตวาถามวามมาแลวเคาเกบไวไหม หรอจด คอมนมมาวา ถาแผนปฏบตการใด คอ โครงการนนเอง โครงการใดทท าเสรจเรยบรอยแลว เคากจะมรายงานท าเปนเลมไว ซงๆ เราใชประโยชนจากสงเหลานบอยมาก นะคะ” (P.1) สอดคลองกบผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ไมมกรณพเศษ เพอสรางระบบของการจดการความรโดยเฉพาะ…กอยางทบอก ไมชดเจน ไมชดเจนสกเทาไหร ท าในงาน แตอาจจะไปสนองตอบการจดการความรไหม กไมทราบ” (P.7)

17

ปญหาและอปสรรคทพบ

1.การใชเทคโนโลยชวยในการจดการความรอยางเปนระบบ จากการศกษาพบวายงขาดการน าเทคโนโลยมาใชในการจดการความรอยางเปนระบบ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ทนในขนแรกของการนเทศคะ กอนทผบรหารจะลงไป เคาจะใหหวหนาหมวด หวหนากลมสาระ เปนคนไปลง แตวาในหลกความเปนจรง เวลาเคานเทศ เคากแคไปนงดแคชวโมงหนง หลงจากนนกจะมา Comment กน แตวาไอการทวาจะถายทอดเปนเรองเปนราวเปนกจจะลกษณะไมคอยม อยางเกงกบอกวาหนตองไปเตมตรงนมานะ เพมตรงนมา” (P.11) สอดคลองกบผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ตรงนเรายงไมไดมคะ…เอามาเกบขอมลไวเนย วาท าไมครเคาถงสอนดจงเลย เคามเทคนควธการอะไรเรากไปดงเอาความรทเปน Tacit knowledge ของเคาเอามา แลวกมาท าเปน Explicit knowledge เพอจะรวบรวม ใครชอบครคนเนยะ” (P.2)

2.งบประมาณ สนบสนน จากการศกษาพบวาอปสรรคในการพฒนาการทรพยากรมนษยในการเปนองคการ

แหงการเรยนรของโรงเรยน คองบประมาณ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “อปสรรค ถาถามคอ เรองเงน เงนนคอ ปหนงเราไดลานหนง ลานกระทงคาไฟเรากเยอะแลว สมมตวาเราจะจดอะไรขนมาเนย จะจดชดเทคโนโลยของสาระนขนมา แลวทมไปของสาระนหมดเลย จะเปลยนเครองคอมพวเตอรชดใหมมา โอวหลายตง เงนเราถกใช บางทเราทมมากเกนไป ท าใหองคกร เรากตองจางครเขามาชดเชยอกสวนหนง ครกอกหลายตงกคงไมพอ” (P.4) 3. ปญหาความแตกตางระหวางวยของคร

จากการศกษาพบวา โรงเรยนสวนใหญพบปญหาเรองการบรหารความแตกตางของวยของบคลากรครในโรงเรยนท าใหบรหารการท างานเปนทมหรอการเรยนรระหวางกนเพอการเปนองคการแหงการเรยนร เปนอปสรรค ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ถาพฒนาคนกโรงเรยนมความแตกตางของวยของครเปนปญหาตวหลกส าคญเลยคอ วย” (P.7) สอดคลองกบผใหสมภาษณอกทานหนงทกลาววา“ปญหาเรองการบรหาร ครเกา ครใหม มนมอยสองอยาง นะครบ คอ ครเกาของเราบางสวนกโอเคยงท างานไดเตมท แตบางสวนของเรารอวนเกษยณ ครใหมบางคนมากไฟแรง เรยนรท างาน ท าแผนการเรยนการสอน อะไรอยางด ประเมนผลสมฤทธของเดกอยางด ทกอยางเปนไปตามล าดบทด แตบางคนมากไปกลนกบวฒนธรรรมของครเกาบางอยาง อะไรอยางน”(P.9) 4. นโยบายผบรหารและตวบคคล

18

บางแหงพบวาผบรหารยงไมมวสยทศนทชดเจนในดานการพฒนาทรพยากรมนษย ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “อยทวสยทศนทานผบรหาร..อยางเชนปนเรายงไมมการไปพฒนาคร คอพาครไปศกษาดงาน อะไรอยางนกไมม…“ปญหาอปสรรค หลกๆ ส าคญเลย ทส าคญ กคอ นโยบายดานการบรหารของผบรหารนะคะ คดวามสวนส าคญ ถาสมมตวาผบรหารไมมนโยบายทจะใหครพฒนาตวเอง ใหองคกรของตวเองเปนองคกรแหงการเรยนร หนวาตรงนโอกาสทมนจะพฒนาไป มนกนอย สวนทสองกจะเปนในเรองของตวบคคลเองวาจะใหความรวมมอ” (P.11)

5.ขาดงบประมาณจางครภาษาองกฤษและขาดครเกงภาษาองกฤษ จากการศกษาพบวาสวนใหญยงไมมความพรอมในการเขาสอาเซยนในดานการ

สอนภาษาองกฤษเนองจากขาดงบประมาณในการจางครสอนภาษาองกฤษ และขาดครเกงภาษาองกฤษ ดงค ากลาวของผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ถามวาอาเซยนกบโรงเรยนเราผมดวา โรงเรยนชนบทกบบคลากรทเราไดน มนไมพอ ไมสามารถเอาครตางชาตมาสอนไดเพยงพอ ถามองคการบรหารสวนต าบล (อบต)แลว บอกไมมทจะมาลง แตเราจะใชเงนอดหนนเราไปจาง คาแรงเคาสง สมมตวาจางเคาสามหมน จางคนไทยไดตงสองคน สองคนครง เพราะฉะนนตองลงทนครบ แลวกความทมนไมคมคากบเราคอ เงนมนจะหมดไปกบการจาง อนตอมา คอเรามองวาเดกทอยแบบเราเนย เราพยายามท าในเชงวชาการทมอยใหดทสด พอแลว เดกอยากเรยนภาษาจน กไปทางโนน ภาษาอะไรนะ ภาษาอะไรทตองการ ภาษาญปน ภาษาอะไรกเชญโรงเรยนดๆทมของเรากพยายามรกษาระดบของคนในชนบท” (P.4) สอดคลองกบผใหสมภาษณทานหนงทกลาววา “ทส าคญคอ ครเราเกงภาษาองกฤษนอยมาก สวนใหญครทพดภาษาองกฤษได คอครภาษาองกฤษ สวนครเอกอนพดไดนอยมากเลยคะ ไมคอยได…โชคดตอนนเรามเดกกมพชาเขามาเรยนนะคะ แตทนเดกเคาพดภาษาไทยได แตถาเปนเดกทไมสามารถพดภาษาไทยไดเลย กคดวาโรงเรยนกตองรบศกหนก” (P.11)

โดยสรปจากขอคนพบและการวเคราะหขอมลขางตน ผวจยสรปผลการวจยเกยวกบรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา เปน POT MODEL (Tentative) หรอ (ราง) รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา โดยมองคประกอบหลก 3 ม ต ด งน ค อ 1) ม ต ด าน ค น (P = People Dimension) 2) ม ต ด า น อ งค ก า ร (O= Organizational Dimension) และ 3) มตดานเทคโนโลย (T = Technology Dimension) ดงภาพท 1.1 ขางลางน

19

ภาพท 1.1 POT MODEL หรอ (ราง) รปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร เพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา โดย: ดร.วชต แสงสวางและ ดร.นวสนนท วงศประสทธ, 2558

จากภาพท 1.1 POT MODEL เปนโมเดลทสรางขนจากผลการวจยในเรอง “รปแบบ

การพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร เพอกาวเขาสประชาคมอาเซยนของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา” ซงมนยแหงการก าหนดรปแบบดงน สวนท 1 ฝาหมอ คอ P = People Dimension เปนสวนทส าคญในการควบคม ดแล อณหภมภายในหมอใหเหมาะสม ท าใหอาหารสก รสชาดด สะอาด ปลอดภย และยงปองกนอนตรายทอาจเกดขนกบอาหารได เปรยบเสมอนวามตดานคน ซงประกอบดวยผบรหาร และบคคลทเกยวของไมวาจะเปนคร

มตดานองคการ (Organizational Dimension)

- ดานนโยบาย (Policy Development)

- ดานนโยบายดานการเตรยมพรอมเขาสอาเซยน (Prepare for ASEAN in ERA Policy)

- ดานการท างานเปนทม (Team Spirit Development)

- ดานการกระบวนการท างานอยางเปนระบบ (Systemic Process of Work)

- ดานการมสวนรวมของชมชน (Community Participation Development)

O

T

- ดานผบรหาร (Administrator Development) - ดานบคคล (Personal development spirit Domain)

มตดานเทคโนโลย (Technology Dimension)

- ดานเทคโนโลยสารสนเทศ - ดานเทคโนโลยพนฐานของการเรยนร - ดานระบบอเลกทรอนกสทสนบสนนการปฏบตงาน

P O T

M O D

E L

รปแบบ

การพฒนา

ทรพยากร

มนษย

ในการเปน

องคการ

แหง

การเรยนร

เพอกาวส

ประชาคม

อาเซยน

ของ

โรงเรยน

มธยมศกษา

จงหวด

ฉะเชงเทรา

P มตดานคน (People Dimension) Dimension)Dimensi

on)

20

อาจารย และนกการ ซงเปนตวจกรส าคญทควบคม ดแลการปฏบตงานทผบรหารมอบหมายงานใหบคคลทเกยวของรบผดชอบตามความเหมาะสมกบความสามารถของบคคลนนๆ และยงรวมมอกนบรหารจดการแกไขปญหา อปสรรคตางๆ เพอใหงานบรรลตามเปาหมาย แตจะบรรลตามเปาหมายไดนน ผบรหาร และบคคลทเกยวของจะตองเหนความส าคญของการพฒนาตนเองให เปนคนท มคณภาพ คอเปนผ มความรอบ ร ความสามารถ มปฏสมพนธทดตอกน ทจะน าพามตดานองคการไปสการเปนองคการแหงการเรยนร และสามารถกาวสประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพ ในมตนประกอบดวย 2 ปจจย ไดแก

1.1 ดานผบรหาร (Administrator development) เปนการพฒนาดานการสรางวสยทศนรวมของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมการพฒนาทรพยากรมนษยและองคการแหงการเรยนรอยางตอเนองและยงยน เปนตนแบบทดเพอการพฒนาผอน มความมงมนฝกฝนใหบคลากรรวมถงนกเรยนใหมการพฒนาตนเอง เพอบรรลเปาหมายองคกร และเปนคนดของสงคม

1.2 ดานบคคล (Personal development) เปนความตองการอยางแรงกลาในการพฒนาตนเองของบคลากรในโรงเรยนมธยมศกษา เพอใหเปนผมความรอบร มการแสดงออกถงพฒนาตนเองทงดานความร ทกษะและการปฏบตเพอการเรยนรอยางตอเนอง เพอใหทนตอการเปลยนแปลง การพฒนาตนเองนนมหลากหลายวธการการจะเลอกใชวธใดขนอยกบความเหมาะสมของแตละบคคล สวนท 2 ตวหมอ คอ O = Organizational Dimension เปนสวนของอาหารทถกปรงแตงโดยมสวนประกอบตางๆ ทเปนประโยชนตอผบรโภค อาหารกเปรยบเสมอน มตดานองคการ ทเปนสวนทส าคญอกสวนหนงในการบรหารจดการใหโรงเรยน นกเรยนมคณภาพ กตองอาศยความรวมมอของมตดานคน คอผบรหารและบคลากรในโรงเรยนทกคน รวมไปถงผปกครอง ชมชน และหนวยงานอน ด าเนนการวางแผนก าหนดนโยบาย กลยทธ การท างานเปนทม โดยมกระบวนการท างานอยางเปนระบบ ด าเนนการใหมตดานองคการมคณภาพเปนองคการแหงการเรยนรมความพรอมทสามารถกาวเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางเตมภาคภม ในมตนประกอบดวย 4 ปจจย

2.1 ดานนโยบาย (Policy Development) เปน รปแบบการคดทถายทอดมาเปนการก าหนดแนวทางปฏบตจากหนวยงานสงสดหรอผน าสงสดของโรงเรยนทตอบสนองตอความกาวหนาของประเทศและเออตอการน ามาปฏบตไดของโรงเรยนทกขนาด มการตดตามประเมนผลทเปนระบบ รวดเรวและยตธรรม

21

2.2 นโยบายดานการเตรยมพรอมเขาสอาเซยน (Prepare for ASEAN in ERA Policy) เปนการพฒนานโยบายดานการเตรยมตวเขาสอาเซยนของโรงเรยน การเตรยมความร ความเขาใจและความพรอมของบคลากร นกเรยน ชมชนและเครอขายตางๆเกยวกบอาเซยน พบวาโรงเรยนทกแหงมนโยบายและการด าเนนการทกแหงตามนโยบายกระทรวงศกษาธการ มการจดบธประเทศอาเซยน แสดงธงชาตสญลกษณของประเทศในอาเซยนเปนพนฐาน ปรบหลกสตรการเรยนการสอนใหครอบคลม

2.3 ดานการท างานเปนทม (Team Spirit Development) เปนความรวมแรงรวมใจรวมคดและรวมท างานเปนทม เพอมงความส าเรจตามเปาหมายโรงเรยนเปนหลก ใหความส าคญในความคดเหนของทมทเกยวของ ในการตดสนใจ การประชมและท างานรวมกน และ การชนชมยนดในผลงานรวมกน

2.4 ดานการกระบวนการท างานอยางเปนระบบ (Systemic Process of Work) เปนกระบวนการท างานทใหฝกคดอยางมเหตมผล ใชหลกการทางวทยาศาสตร มการน าขอมลจรง มาวเคราะหปญหา หาทางแกปญหา ลงมอด าเนนการ สรปประเมนผลและปรบปรงใหดขนเรอยๆโดยน าขอมลสะทอนกลบมาปอนเขากระบวนการแกปญหาอยางเปนระบบเปนวงจรจนกวาจะแกปญหาส าเรจ 2.5 ดานการมสวนรวมของชมชน (Community Participation Development) เปนการสรางปฏสมพนธทดกบชมชนทเกยวของทกภาคสวน เพอใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารและพฒนาโรงเรยนอยางเปนระบบและยงยน จนกระทงชมชนมความรสกรกและภาคภมใจในโรงเรยนของตน สวนท 3 ฐานหมอ คอ T = Technology Dimension เปนสวนทส าคญทจะสรางความมนคงใหฝาหมอและตวหมอด ารงอยไดอยางเขมแขง เปรยบเสมอน มตดานเทคโนโลย เปนการใชเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยพนฐานในการเรยนการสอน และใชระบบอเลกทรอนกสทสนบสนนในการปฏบตงาน เปนเครองมอทชวยสงเสรมสนบสนน และเปนรากฐานส าคญในการพฒนาคนและองคการในการบรหารจดการองคการ การเรยนการสอน ใหด ารงอยไดอยางมคณภาพและมประสทธภาพ ในมตนประกอบดวย 3 ปจจย ไดแก

3.1 ดานเทคโนโลยสารสนเทศ เปนกระบวนการจดการความรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยการจดระบบสารสนเทศ มการจดท าขอมลครในหมวดตางๆ ขอมลผลการเรยน การจดแผนการเรยน/ชนเรยนอปกรณการสอน แหลงขอมลเรยนร ระเบยบสะสม ตารางสอน โดยเฉพาะสถานศกษาขนาดใหญมการจดท าเปนระบบและครอบคลม บคลากรทมอยมความรความสามารถในการจดท าสารสนเทศ ปญหาการใชระบบสารสนเทศในการ

22

บรหาร คอ ขาดแคลนบคลากรทมความรเครองมอลาสมย สารสนเทศเพอการบรการไมเปนมาตรฐาน

3. 2 ดานเทคโนโลยพนฐานของการเรยนร เปนการเรยนร ความรใหม ๆ และฝกความสามารถ ทกษะใหมๆ ระบบการท างานของคอมพวเตอร เรยนรจนสามารถใชระบบคอมพวเตอรได ท าระบบขอมลสารสนเทศเปน สอสารขอมลทางไกลผาน Email และ Internet และเปนการน าคอมพวเตอรอนทนสมยเขามาสนบสนนการปฏบตงานใหเกดการเรยนร เพราะเทคโนโลยทเหมาะสมจะชวยในการปฏบตงานทมการเรยนรอยางทวถง บคลากรสามารถในการเรยนรการใชคอมพวเตอรและเทคโนโลยอน ๆ ทเหมาะสม ใชสอเทคโนโลย เชน ใชคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) เรยนรทกษะใหม ๆ ทางโทรทศนทสงผานดาวเทยม การคนควาเรองทสนใจผาน Internet โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยอนเทอรเนตทชวยใหการแสวงหาความร การกระจายความร การถายทอดความรสามารถด าเนนการไดรวดเรวและมประสทธภาพ องคการตางๆ สรางองคความรและมการเผยแพรขอมลสารสนเทศทเปนพนฐานองคความรขององคการ

3.3 ดานระบบอเลกทรอนกสทสนบสนนการปฏบตงาน เปนการน าวทยาการคอมพวเตอรอนทนสมยเขามาสนบสนนการปฏบตงานอยางทวถง มการเกบขอมล และประมวลผลขอมล ซงจะชวยท าใหมการกระจายขอมลขาวสารไดอยางถกตอง และรวดเรวมากขน การใชสารสนเทศในการบรหารวชาการ สวนใหญมการจดท าขอมลครในหมวดวชาตางๆ การวดผลประเมนผลการเรยน ความหลากหลาย ในวธและการใชเครองมอประเมน การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยน น าไปพฒนาผเรยน การพจารณากจกรรมแนะแนว กจกรรมพฒนาผเรยน การวจยในชนเรยน

โดยสรปรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนร เพอกาวสประชาคมอาเซยนของโรงเรยนมธยมศกษา ในจงหวดฉะเชงเทรา ททมผวจยน าเสนอนนจะเนนใหเหนแนวทางการพฒนาทสามารถปฏบตไดโดยรวมและจ าเปนตองพฒนาใหเกดขนอยางเปนรปธรรมเนองจากความส าคญของการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรทแทจรงนนคอการน าความรมาปฏบตและเรยนรในสงทเกดขนและปรบปรงตอใหมประสทธภาพสงสดตามเปาหมายองคการ นอกจากนยงสามารถทจะเรมด าเนนการในมตทโรงเรยนมความพรอมกอนกไดหรอหากโรงเรยนใดมความพรอมทกมตกสามารถด าเนนการไปพรอมกนได

23

อภปรายผล จากผลการวจยรปแบบการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการ

เรยนร เพอกาวสประชาคมอาเซยน ของโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดฉะเชงเทรา ทมผวจยสามารถน าปญหาและอปสรรคมาอภปรายได 2 ประเดนใหญๆ ดงน

1.ประเดนการขาดการน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจดการความรและพฒนาองคการแหงการเรยนรอยางเปนระบบ

จากการศกษาพบวาทกโรงเรยนมระบบเทคโนโลยสารสนเทศพนฐาน ท งหองปฏบตการคอมพวเตอร เพอใชในการจดการเรยนการสอน ระบบ INTERNET WIFI ซงมความพรอมสมบรณแตกตางกนบางตามขนาดของโรงเรยน โดยในโรงเรยนทมขนาดใหญมการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการเรยนรอยางเตมประสทธภาพ เนองจากมศกยภาพสง ทงดานงบประมาณ วสด อปกรณ หองปฏบตการและบคลากรดานIT แตกพบวาทกแหงขาดการน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการจดการความร (knowledge management) ประกอบดวย1) การแสวงหาความร 2) การสรางความร 3) การจดเกบความร และ4) การถายโอนความรเพอน าไปสการเปนองคการแหงการเรยนรอยางเปนระบบ ทงนอาจเนองมาจากผบรหารทางการศกษายงไมใหความส าคญอยางเพยงพอในเรองของการน าระบบเทคโนโลยมาใชเพอการเปนองคการแหงการเรยนรอยางเปน ระบบ สอดคลองกบการศกษาของ ดวงใจ เปลยนบ ารง, นตยา ภสสรศร, ชชาต พวงสมจตร และ ดเรก วรรณเศยร (2555, น, 104-109) ; วชต แสงสวาง (2555, น, 131-149) และอภชา ธานรตน สรยะ เจยมประชานรากร และ อรทย ทองอย(2012, pp: 138-151) ทพบวา ภาวะผน าของผบรหารและการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหเออตอการ เรยนรเปนองคประกอบและกลยทธทส าคญทจะท าใหการพฒนาเปนองคการแหงการเรยนรประสมความส าเรจถงแมวา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2552 แกไขเพมเตม (ฉบบท2) พ.ศ.2554 และ(ฉบบท 3)พ.ศ.2553 หมวด 9 มาตรา 65 (ราชกจจานเบกษา เลม 116/ตอนท74ก/หนา1/19 สงหาคม 2552) จะมการก าหนดใหรฐมการพฒนาบคลากรทงดานผผลต รวมทงการใชเทคโนโลยทเหมาะสม มคณภาพและประสทธภาพกตาม แตยงขาดการสนบสนนและการตดตามผลลพธดานการน านโยบายไปปฏบตยงสถานศกษาตางๆอยางเปนรปธรรม จงยงไมพบเหนการจดตง ทมงานเพอนการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาหรอคณะกรรมการทเกยวของกบการจดการเทคโนโลยเพอการเปนองคการแหงการเรยนรและอกเหตผลหนงทงนอาจเนองมาจากโรงเรยนมธยมศกษาสวนใหญขาดแคลนครผสอนในดานเทคโนโลยสารสนเทศและสาขาวชาคอมพวเตอรหรอสาขาวชาทเกยวของดวย จงขาดความรความเขาใจตอการน าเทคโนโลยมาใชอยางมประสทธภาพและทวถง จงพบเหนเพยง

24

การใชคอมพวเตอรพมพงานเอกสาร สอนหนงสอ ตดตาม INTERNET หรอการใชงานทวไปเทานน สวนโรงเรยนบางแหงทมครผสอนดานคอมพวเตอรซงมจ านวนนอย โรงเรยนมการพฒนาระบบ E-Learning ในบางวชาเทานนและยงไมมทมงานด าเนนการอยางจรงจง ซงหากผบรหารโรงเรยนใหความส าคญตอการน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการพฒนาเปนองคการแหงการเรยนรอยางจรงจงควรมการก าหนดเปนวสยทศนและพนธกจทชดเจน สอสารใหทมงานรบรและจดตงคณะท างานดานนโดยใหครสอนคอมพวเตอรหรอเทคโนโลยสารสนเทศเปนแกนน าเพอสรางการท างานเปนทม เรยนรรวมกน และคนหาคนทตองการพฒนาและฝกอบรมเพอปรบปรงประสทธภาพขององคการ ซงสอดคลองกบทฤษฎองคการแหงการเรยนรของ Senge (1990, p:3) และแนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยของ Swanson and Holton (2001)

2.ประเดนปญหาการบรหารครทมความแตกตางระหวางวย ใหสามารถท างานรวมกนไดอยางราบรน

จากการศกษาพบวา โรงเรยนสวนใหญพบปญหาเรองการบรหารความแตกตางระหวางวยของบคลากรคร ในโรงเรยนท าใหการถายโอนความรจากครรนกอนหรอ Generation X และ Baby Boomers ไปสครรนหลงหรอ Generation Y มอปสรรค โดยพบปญหา 2 ประเภท ประเภทแรก ครเกาบางสวนกยงท างานไดเตมท แตบางสวนท างานแคเพยงรอวนเกษยณ ประเภททสอง ครใหมบางคนมาท างานไฟแรง เรยนรท างาน ท าแผนการเรยนการสอนอะไรทกอยางด ประเมนผลสมฤทธของเดกอยางด ทกอยางเปนไปตามล าดบทด แตบางคนมากไปกลนกบวฒนธรรรมของครเกา ท าใหการพฒนาองคการไปไดแคเพยงประมาณ 60-70% ทงนอาจเนองจากความแตกตางกนของธรรมชาตความเปนอยของคนในอดต กบความเปนอยของคนในยคสมยทเปลยนแปลงไป และความเปนปจเจกบคคลของบคลากรในแตละวย เนองจากคนกลม Generation Y ซงเปนกลมทเกดระหวางป ค.ศ. 1980-2000 (Meire et al. 2010, pp: 68-78) หรอขณะนมอายระหวาง15-35 ป เปนกลมคนทเกดมาทามกลางความเจรญทางเทคโนโลย และก าลงเขาสวยท างานเปนสวนใหญในปจจบน นบเปนคนวยท างานทไดรบการเลยงดจากพอแมอยางด ธรรมชาตของกลมน จะพอใจอยางมากถาสามารถเลอกเวลาท างานตามความสะดวกของตนเอง หรอท างานจากสถานทอนได เชน ทบ านหรอนอกสถานทท างาน โดยยดผลงานตามก าหนดเวลา สงทพวกเขาไมชอบอยางมาก คอ ระเบยบวนยทมากเกนไปเหมอนในทท างานสวนใหญในปจจบน (Armour, 2005) เชน หามใชโทรศพทมอถอระหวางท างาน หามใชคอมพวเตอรในเรองสวนตว หามพดจาไมไพเราะ หามเลนเกมส เปนตน สอดคลองกบการศกษาเกยวกบความคดเหนของ Generation Y ตอบรรยากาศการชอบในการท างานของบรษ ท Johnson Controls (2010, pp: 7-12) พบว า Generation Y จ านวน 96%

25

ตองการทท างานท มสภาพแวดลอมสะดวกสบาย 56% ชอบท างานท มความยดหยนมากกวางานทมกฏระเบยบขอบงคบมาก 79% ตองการโทรศพทมอถอมากกวาโทรศพททโตะท างาน 40% ตองการเดนทางโดยรถสวนตวไปท างาน 20%ตองการไปรถสาธารณะ และเพยง 18% ตองการเดนเทาไปท างาน ดงนนในการบรหารคนกลมนในองคการผบรหารจงควรค านงถงธรรมชาตและความตองการของเขาจงจะสามารถบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ นวสนนท วงศประสทธ (2558) กลาววา แนวทางการบรหารกลม Gen Y คอ 1) ผบรหารควรมอบหมายงานทตองใชเทคโนโลยหรอใชความคดสรางสรรคและใชระยะเวลาสนๆในการผลตผลงานเพอใหเขาไดใชความสามารถเตมทแลวพวกเขาจะรสกภาคภมใจ 2) ควรออกแบบความกาวหนาในอาชพใหพนกงานกลมนใหชดเจนส าหรบองคกรวาเมอพวกเขาอยทน แลวจะมโอกาสกาวหนาอยางไรและตองมโปรแกรมอะไรบางจ านวนกปและรายไดทก าหนดเปนอยางไร เพอท าใหพวกเขาพงพอใจและรสกมนคงในคาตอบแทน (Berger & Berger, 2011, p :3) ควรเปดโอกาสใหพนกงานกลมนแสดงความสามารถใหองคการเหน เชน ใหมการน าเสนอผลงานท ถนด เปนตน เพอใหรสกภาคภมใจและมคณคาในองคการ 4) ควรสงเสรมการศกษาตอ หรอ เรยนรเพมเตมใหกบพนกงานวยนทงภายนอกองคการและภายในองคการเปนตวกระตนการท างาน อาจจดเปนสวนหนงของสวสดการองคกรหรอสวนหนงของแผนความกาวหนาในอาชพกได 5)เนองจากกลมนสวนใหญไดรบการดแลทดจากพอแม ดงนนผบรหารควรจดพเลยงทเปนตนแบบทดมแนวคดเชงบวกตอองคกรมาเปนผคอยชวยเหลอพนกงานวยนในระหวางเขามาท างานใหม การบรหารกลมนใหประสบความส าเรจตองพยายามดแลใหเหมอนพอแมดแลเขา และ 6) ควรเนนอสระในการท างาน ผบรหารไมควรเขาไปควบคมก ากบใกลชดหรอเนนกฎระเบยบมากเกนไปแตคอยตดตามงานผานทางเทคโนโลยเชน Intranet, Internet report เปนตน

ส าหรบบคลากรกลมทมอาย 35-50 ปขนไปหรอ เรยกวา Generation X กลมนเกดระหวาง ค.ศ. 1965-1980 และ กลมทมอาย 50 ป ขนไป หรอ เรยกวา Baby Boomers คอกลมทเกดระหวาง ค.ศ.1946-1964 ซงในบทความนขอเรยกทงสองกลมรวมกนวา บคลากรวย 50 ปขนไปพกกลมนมความส าคญตอองคการเนองจากเปนผทท างานกบองคการมานานอาจเปนตวแทนของบคลากรจ านวนมากและวยนมคณคาทางปญญาตอองคการสงโดยเฉพาะองคการโรงเรยนทท างานดวยคน ยงคนท างานนานมประสบการณสงกยงมความเชยวชาญสงถอวาเปนตนทนทางปญญาทควรรกษาไวและใชงานใหถกตองและองคการ แนวทางการบรหารพนกงานวย 50 ปขนไป ไดแก1) ควรบรหารแบบมสวนรวม ใหพยายามถามความคดเหนของพวกเขากอนปรบเปลยนวธการบรหารใดๆใหมทแตกตางไปจากเดมเพอปองกนการตอตาน 2) ควรซกถามเกยวกบสวสดการทตองการของวยน ยดหยนใหบาง

26

จะเปนทพงพอใจมากเนองจากกลมนอายใกลเกษยณจะตองการสวสดการดานสขภาพระยะยาวมากกวา สอดคลองกบงานวจยของ พศาล ไมเรยง (2555) ทเสนอใหองคกรควรมการดแลสขภาพบคลากรทมอาย 50 ปขนไปเพอสงเสรมใหผลการปฏบตงานดขน 3) ควรมเวทยกยองชมเชยใหการยอมรบบคลากรทท างานใหองคการนานโดยเฉพาะบคลากรทมผลงานเดนเปนทยอมรบของทมงาน เชน จดงานพนกงานทสรางคณคาใหองคกรเพอเปนตนแบบทด และมแรงจงใจแบบทเปนตวเงนทเปนรายไดโรงเรยนสามารถหาได เงนพเศษตามอายงาน หรอ ใหบตรทองเทยวพกผอนสถานทและมลคาตามแตคณะกรรมการก าหนด เปนตน และแรงจงใจแบบทไมเปนตวเงน เชน ประกาศนยบตร หรอประกาศเกยรตคณชนชมความด ความชอบตางๆ เปนตน 4) อาจเสนอโปรแกรมคาตอบแทนหลงเกษยณเปนพเศษทเปนตวเงนจ านวนหนงซงโรงเรยนออกแบบเองโดยไมเกยวกบสงทควรไดตามกฎหมายก าหนด ส าหรบผทท างานกบองคกรนานและมคาความผกพนตอองคกรสงในกรณนองคกรควรก าหนดเกณฑการวดคาความผกพนตอองคกรเปนรายบคคลไวและเกบในประวต เพอเปนขอมลในการใหคาตอบแทนหลงเกษยณ เพอเปนการจงใจ การบรหารแบบนเหมาะกบบางกลมทตองการเหนความมนคงในวยหลงเกษยณ

นอกจากนจากลกษณะขององคการแหงการเรยนร ของ Senge (1990 ) ทกลาววา องคการแหงการเรยนรเปนทซงเกดรปแบบการคดใหม ๆ หลากหลายมากมาย ทซงแตละคนมอสระทจะสรางแรงบนดาลใจ และเปนทซงทกคนตางเรยนรวธการเรยนรรวมกน ดงนนจงควรสรางใหโรงเรยนเปนสถานทซงทกคนสามารถขยายศกยภาพของตนเองไดอยางตอเนอง สามารถสรางผลงานตามทตงเปาหมายไว โดยผบรหารอาจพจาณาหลกการบรหารแบบยดผลการปฏบตงาน(Performance Management System) และการบรหารคนเกง (Talent Management) มาประยกตใช เนองจากธรรมชาตของบคลากรทางการศกษาโดยเฉพาะครทมอาชพสอน จะเปนคนทชอบศกษาหาความร ชอบเรยนรและมโอกาสท างานทตองใชความรเพอสอนนกเรยน นกศกษามากกวาอาชพอน โรงเรยนจงเปนสถานททควรเปนองคการแหงการเรยนรอยางแทจรง โดยควรพจารณาความดความชอบตามผลงานของบคลากรเปนเกณฑ ไมค านงวาจะเปนบคลากร Generation ใดๆแตถาสามารถปฏบตงานบรรลเปาหมายเกดความเชยวชาญและเปนทยอมรบไดในองคการ สามารถผานเกณฑการประเมนผลงานทก าหนดได มขอมลสนบสนนเพยงพอและถกตอง บคลากรกลมนนกจะไดผลตอบแทนทดกวากลมทไมสามารถมผลงานไดตามเกณฑทก าหนด ซงบางแหงกจะพจารณาเปนบคลากรหยอนสมรรถภาพตองมแผนใหปรบปรงตว ถาหากไมปรบปรงผลงานภายใน 1 ป องคการสามารถใหออกได ในทางตรงกนขามกนหากบคลากรใดทสามารถปฏบตงานจนมผลงานเดนเกนเกณฑปกต บคลากรกลมนเปนผมผลงานโดดเดนจะถกจดเขากลมคนเกงขององคการ (Talent Pool) และองคการควรเหน

27

ความส าคญ สนบสนน สงเสรมใหกลมนเตบโตในหนาทหรอเตบโตตามความถนดใหมากทสดเนองจากเปนกลมคนทจะผลกดนหรอพฒนาองคการใหเตบโตและกาวหนา รวมทงสรางสรรคกลยทธเพอเอาชนะคแขงในตลาดและท าใหผถอหนไดรบผลตอบแทนมากกวากลมอน ถง 22 % (Michaels et al., 2001) ซงเกณฑการประเมนผลงานแบบนนยมใชในองคการธรกจทตองการคนเกงและสามารถสรางผลผลตใหองคการเตบโตและอยรอดทามกลางการแขงขนได ซงโรงเรยนมธยมศกษากก าลงเขาสการแขงขนในเวทประชาคมอาเซยน หากโรงเรยนพฒนาจนมชอเสยงโดงดง สอนภาษองกฤษเปนสากล ตอไปอาจมเดกในอาเซยนเดนทางมาเรยนทประเทศไทยเปนการเพมรายไดใหโรงเรยนและประเทศไทย ขณะเดยวกนหากโรงเรยนบรหารไมมประสทธภาพคนไทยเองอาจเดนทางไปเรยนตางประเทศแทนทจะเรยนในประเทศกเปนได ดงนนจงถงเวลาแลวทตองใหความส าคญตอการพฒนาทรพยากรมนษยในการเปนองคการแหงการเรยนรเพอสามารถชวยใหองคการอยรอดไดทามกลงการแขงขนและเตบโตไดอยางยงยน ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช 1.1 ขอเสนอแนะในระดบนโยบาย

1.1.1 จากผลการศกษาพบวาโรงเรยนขนาดกลางและขนาดเลก ประสบปญหาการขาดแคลนงบประมาณ ในการบรหารเนองจากกระทรวงศกษาธการมนโยบายใหงบประมาณตามจ านวนนกเรยน กระทรวงศกษาธการควรก าหนดแนวทางการใหงบประมาณส าหรบโรงเรยนมธยมศกษาอยางเปนธรรมโดยค านงถงสภาพความเปนจรง โดยไมแบงตามขนาดของโรงเรยนส าหรบงบประมาณทคงท เชน คาน า คาไฟ ควรมวธการค าณวนทถกตอง เหมาะสมเนองจากไมสอดคลองกบจ านวนนกเรยน

1.1.2 จากผลการศกษาดานเตรยมตวเขาสประชาคมอาเซยน พบวาโรงเรยนขนาดกลางและขนาดเลก ประสบปญหาการขาดแคลนงบประมาณจงไมมเงนรายไดเพยงพอทจะจางครสอนภาษาองกฤษ จงเสนอใหทางสวนกลาง เชน กระทรวงศกษาธการ หรอส านกงานเขตมธยมศกษา เปนผรบผดชอบจดสรรหาครสอนภาษาองกฤษใหกลมโรงเรยนดงกลาว โดยบรหารจดการเรองจ านวนครและเวลาสอนทเหมาะสมตามบรบทตอไป

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 2.1ควรท าวจยเชงลก เรอง การบรหารการศกษาดานงบประมาณ และการวดผล

การปฏบตงานทเปนธรรมของโรงเรยนมธยมศกษา โดยศกษาเปน กรณศกษาเพอจะไดขอมลเชงลกและน ามาเปนตนแบบในการสรางโมเดลทเปนลกษณะเฉพาะของการบรหาร

28

การศกษา ของโรงเรยนมธยมศกษา ของประเทศไทยและควรศกษาแยกตามขนาดของโรงเรยนใหชดเจน เชน ขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ เนองจากมความแตกตางในดานงบประมาณและรายไดของโรงเรยน ซงอาจสงผลตอนโยบายการบรหารงบประมาณและวดผลการปฏบตงานของโรงเรยนได

2.2 ควรมการศกษาเชงกงทดลอง เรอง การน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศและระบบ E-Education มาใชในการพฒนาโรงเรยนใหเปน องคการแหงการเรยนร โดยศกษาเปนกรณศกษา และแยกตามขนาดโรงเรยน เพอเปนแนวทางในการสรางรปแบบการน าไปใชบรหารโรงเรยนเพอการเปนองคการแหงการเรยนรทอนๆตอไป

เอกสารอางอง

กรมอาเซยน กระทรวงตางประเทศ. (2556). เราคออาเซยนสประชาคมอาเซยน 2558. ดวงใจ เปลยนบ ารง, นตยา ภสสรศร, ชชาต พวงสมจตร, และ ดเรก วรรณเศยร. (2555).

กลยทธการพฒนาสองคการแหงการเรยนร ส าหรบวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. วารสารวจย มข. ปท2, ฉบบท 1 มกราคม- มนาคม 2555 หนา 94-114

นวสนนท วงศประสทธ. (2558). ความผกพนตอองคกร: ความทาทายในการบรหาร ทรพยากรมนษยทมความหลากหลายของโรงพยาบาลเอกชนในประเทศไทย. วจยชมชนเพอพฒนาทองถน. ปท 8, ฉบบท 1 มกราคม- มถนายน 2558

นวสนนท วงศประสทธ.โมเดลสมรรถนะผน าของผอ านวยการโรงพยาบาลเอกชนในประเทศ ไทย (วทยานพนธดษฎบณฑต สาขาการพฒนาทรพยากรมนษย) คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยบรพา; 2555

พรชล อาชวอ ารง. (2543). แนวทางการปฏรปโครงสรางและการบรหารจดการอดมศกษา: รปแบบการจดกลมอดมศกษาทสอดคลองกบศกยภาพปจจบน. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ราชกจจานเบกษา, พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2552 แกไขเพมเตม(ฉบบท 2) พ.ศ 2554 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 หมวด 9 มาตรา 35

วชต แสงสวาง.(2555). การพฒนารปแบบองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลยราชภฏ โดยวธการวเคราะหองคประกอบโครงสรางเชงเสน. สทธปรทศน. ปท 26 ฉบบท 76 (พ.ค – ส.ค 2555)

ศนสนย จะสวรรณ. (2550). การพฒนารปแบบองคการแหงการเรยนรของมหาวทยาลย ราชภฏ.วทยานพนธ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.

29

อดศร ไชยคปต . (2549). ธนวาคม 12. ไดก าหนดยทธศาสตรไวหลายดานและใน ยทธศาสตรดานท 4 (ออนไลน) เขาถงไดจาก www.oja go.th./education/data/humanadminl. doc

อภชา ธานรตน , สรยะ เจยมประชานรากร และอรทย ทองอย. (2012). รปแบบการเปน องคการแหงการเรยนรของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎในกรงเทพมหานคร. SDU Res. J. 8(2) May-Aug 2012

อ านาจ ศรพนสข. (2551) "องคการแหงการเรยนรและการจดการความร" ใน เอกสารการ สอนชดวชาการพฒนาทรพยากรมนษย หนวยท 13 หนา 1-56 นนทบร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาวทยาการจดการ

Armour,S. ( 2005, June 11). Generation Y: They’ve arrirved at work with a new attitude. USA TODAY. Retrived April 14, 2015, from http://usatoday30.usatoday.com/money/workplace/2005-11-06-gen-y_x.htm

Berger, L.A., & Berger, D.R. (2011). The talent management handbook (2nd ed.).

New York: McGraw-Hill.

Cresswell J.C. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.

Johnson Controls. (2010). Generation Y and the Workplace Annual Report 2010. Haworth and IDEA.

Guba, E.G., & Lincoln, Y.S. (1989). Fourth general evaluation. Newbury Park,

CA: Sage.

Marquardt, M and Reynolds. (1994). The Global Learning Organization. BurrRidge, IL: Irwin Professional Publishing.

Michaels, E. H. field-Jones, H. and Axelrod, B. (2001). The war for talent. McKinsey & Co Inc, Massachusetts.

Patton QM. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (2nd ed). Newbury Park: CA: Sage; 1990.

Peter M. Senge (1990:3) Senge, Peter M. (1990) . The Fifth Discipline : The Art and Practice of The Learning Organization . New York : Doubleday Currency

Strauss A, and Corbin J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage; 1998.