tepida - universitat de barcelonadiposit.ub.edu/dspace/bitstream/2445/13141/2/b18465420...ginosa;...

31
( 40 ) Vitia 160. Ardor, seu calor morbosus á caloricitate citistis. excedente, indicat refrigerationem , plana praestant, si verus est et therinometricus , tegumentorum de tractio ; situs supra lecturn , erectus , in sellá ; aér pu rus , subfrigidiusculus , renovatus; aquosa , subacida, mellita , nitrosa, laxantia , formá potús , fotús, balnei, clysmatis , gargarismatis , tepida , frigidiuscula , frigida, glacialia ; sales neutri multá aquá diluti ; fructus acidi, aqueo, ve! acido-dulces ; seruni lactis ; quies corporis et animi; evacuationes sanguineae, aliae: si verá untura ad sensum et ncrvosus magis est , vel eadem auxilia, praeter evacuationem sanguinis , cautiús applicata , vel saepiús antispasmodica , sedantia , opium ; illa , quae causam calorificam nervos praecipué afficientem abi gunt , corrigunt. 161. A lgor , seu frigus morhosum á caloricitate deficiente, indicat calefactionem , guaita efficiunt te gumentorum densiorum , calidorum additio; cubiculi calefactio ; potus aquosus calidus , aromaticus ; spiri tuosa , calida , stimulantia omnia , interné , externé adhibita ; frictiones , vapores, fotus, banca calida; later calens pedibus appositus ; motus et agitatio corporis. Vitia 162. Hyperabsorptio , sea excessus absorptionis vis absorbeutis. aut vis absorbentis vasorum huic actioni dicatorum, indicat sui decrementurn , quod obtinebitur vim ab sorbentem exhauriendo per potum copiosum , tem perantia , emollientia diluentia b ilneo , fotu, iniectu, &e., applicata; vias absorptionis occludendo per oleosa et unguinosa; actionem exhalationis contrariam deter minando per sudorifera et cutirn excitantia ; energiam kystematis arteriosi , per stimu los eius proprios, ex

Upload: others

Post on 16-Feb-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • (40 )Vitia 160. Ardor, seu calor morbosus á caloricitate

    citistis.excedente, indicat refrigerationem , plana praestant,si verus est et therinometricus , tegumentorum detractio ; situs supra lecturn , erectus , in sellá ; aér pu

    rus , subfrigidiusculus , renovatus; aquosa , subacida,mellita , nitrosa, laxantia , formá potús , fotús, balnei,clysmatis , gargarismatis , tepida , frigidiuscula , frigida,glacialia ; sales neutri multá aquá diluti ; fructus acidi,aqueo, ve! acido-dulces ; seruni lactis ; quies corporiset animi; evacuationes sanguineae, aliae: si verá unturaad sensum et ncrvosus magis est , vel eadem auxilia,praeter evacuationem sanguinis , cautiús applicata , velsaepiús antispasmodica , sedantia , opium ; illa , quaecausam calorificam nervos praecipué afficientem abigunt , corrigunt.

    161. A lgor , seu frigus morhosum á caloricitatedeficiente, indicat calefactionem , guaita efficiunt tegumentorum densiorum , calidorum additio; cubiculicalefactio ; potus aquosus calidus , aromaticus ; spirituosa , calida , stimulantia omnia , interné , externé

    adhibita ; frictiones , vapores, fotus, banca calida; latercalens pedibus appositus ; motus et agitatio corporis.

    Vitia162. Hyperabsorptio , sea excessus absorptionisvis

    absorbeutis. aut vis absorbentis vasorum huic actioni dicatorum,indicat sui decrementurn , quod obtinebitur vim absorbentem exhauriendo per potum copiosum , temperantia , emollientia diluentia b ilneo , fotu, iniectu,&e., applicata; vias absorptionis occludendo per oleosaet unguinosa; actionem exhalationis contrariam determinando per sudorifera et cutirn excitantia ; energiamkystematis arteriosi , per stimulos eius proprios, ex

  • ( 41 )suscitando, ut illam systematis absorbentis superet.

    163. Anabsorptio seu defectus absorptionis indieat excitationem vis absorbentis quae poterit procurad per medicamenta absorptiva directa , quorumpraecipua recenseri solent sales neutri , barytici,aurei , plantae saponaceae , alcalia , sulphurea , antimonialia , mercurialia, digitalis purpurea , aconitutn,cicuta, &c., alia ab aliis , sed incerta feré omnia ; perexcitantia varia, si status corporis vel partis aegraeadynatnicus est , vel debilitantia , si ipse hypersthenicus.

    164. Vitia vis plasticae aut formativae diversimodéVitiavis pla-indicant , prout diversae sunt alterationes actionis vita-

    sticae.

    lis varia phoenomena assitnilationis et nutritionis , secretionis , generationis, atque formationis partium corporis humani , tum naturalium , turn praeternatura-,lium , producentis , uti hypertrophia , atrophia, excrescentiae , exostoses , degenerationes et metamorphosespartium corporis priorum , formationes novarurn , hydatides , cysti , tubercula , scirrhi , cancer , melanosis,encephaloides , hermaphrodismus , monstrositas alia,entozoa , &c., 8z,.; cpiarum affeetiontun saepiús gravissimarum actionis plasticae corporis humani curationemtradet specialis Therapia.

    INDICATIONES SOLIDORUM.

    165. Rigiditas fibrarum , seu excessus cohaesionis Vitia cohaereatiae.partium solidarum simplicium , indicat laxationetn

    earundem, quae obtiuetur fotu, balneo, potu, iniectu,6

  • Vitia elasticitatis.

    Vitia voluminio.

    Vi tia orgamica.

    ( 42)vapore aquae tepidae , decocti etnollientium vegetabiliutn , mollis olei , pinguedinis , rnucilaginis , lactis;aére tepido et humido ; longá requie et ignaviá , velmoderato, saepé renovato , motu; purgantibus laxantibus , salinis.

    166. Laxitas fibrarum , seu defectus cohaesionis,indicat adstrictionem earundem, quae paratur feré pereadem opposita atoniae ( n. 156.).

    167. ribratilitas fibrarum , seu elasticitas excedens , indicat eadem ac hypertonia (n. 155.), cum quáita facilé est confundenda.

    168. Inertia fibrarum , seu elasticitas deficiens, indicat eadem ac atonia ( n. 156. ) plerumque, sed quandoque eadem ac torpor ( n. 158. ), cum quo potestetiam confundí, vel sociari.

    169. Crassitudo fibrarum nimia ( hypertrophia )indicat earumdem extenuationem per cibum parciorem , exsiccantetn ; exercitiutn assiduum , validum;

    somnum moderatum; resolventia , diluentia , laxantia,

    vel etiam roborantia , adstringentia ; excretiones copiosiores ; fugam lacteorum , torpentium , incrassantium.

    17o. Exiiitas fibrarum nimia ( atrophia ) indicatearundem incrassationem per eibum eopiosum , eupeptum , humidum ; exercitium lene ; somnum protra

    ctum ; aérem rusticanum ; gelatinosa, lactea , mucilaginosa; nervina , roborantia; excretiones parciores ; fu-rroarn validorum irritantium.

    171. Morbi partium solidarum organicarum haerentes in numero, magnitudine, situ, nexu praetercousiderationem et medelain vitiorum actiouis plasticae

  • (43 )(n. 164.), indicant plerumque auxilia Chirurgiae, quaetota occupatur, ut per suas operationes manu artifice,eum vel sine aptis instrumentis , peractas, vel per sua

    remedia applicata , peragat haec quinque, aut ablationem destruentis vel laedentis externi , aut adunatio

    netn partium morbosé separataruni , vel separationempartiurn morbosé unitarum , aut ablationem superflui,vel den!que supplementum defiCientis.

    172. Speciatim veró, unitas soluta indicat I.° abla- Solutio contionem rei peregrinae, ve! mortuae , interpositae inter

    partes separatas ; 2.° harum adductionem ad se mutiló

    tinui.

    usque in situm naturalem; 3•0 quietem non turbatamin hac ipsá adunatione ; 4.0 conservationem in naturalisuá humiditate , calore , mollitie ; 5.° conglutinationemiterum naturalem ope advecti , applicati , moderati,sani liquidi nutritii.

    173. Tria priora efficit dextra Chirurgi ; quartoconducunt unguenta , olea , mollia , blanda, aromatica,putredini contraria , variis principiis medicamentosis,secundúm variam rnorbi indolem et statum , imbuta;quinto satisfit praescriptione requisitae in aegro diaetae(n. 39. et seq. ).

    174. Amplitudines morbosae partium solidarum Vitiaindicant canalium, cavorum , ostiorum corporis nimis tri.

    amplorum angustationem per roborantia , adstringentia , intús, extús, formá fotris , iniectionis , clysteris,suppositorii, pessarii , adhibita ; per resolutionem , resorptum , expulsionem aéris , humoris , corporis heterogeuei canales, cava ampliantis ; per medelam extravasationis ( n. 196. ), secretionis nimiae. ( El. 195.); perablationem causae multiplicis distrahentis , dilatantis;

  • (44 )per imminutionem totius massae fluidorum; per medelam mollitiei (n. 179.).

    175. Angustiae morbosae indicant canalium , cavorurn , ostiorum corporis ninnis angustorinn ampliationem per emollientia , vario modo adhibita ; per deobstruentia varia; per resolutionein , resorptum , expulsionem humoris , corporis heterogenei canales re,plentis; per ablationem causae arctantis , comprimentis , mechanicae saepé, vel quocumque modo partiumcollapsum , concretionem efficientis ; per correctionernirritationis , spasmi, atoniae partium contractarum; persectionem , incisionem chirurgicam; per caustica; permedelarn indurationis (n. 178. ).

    Vitiamagni- 176. Protuherantia morbosa indicat sui depressiotudiais. nem per medelam amplitudinis nimiae ( n. 17í. ),

    crassitudinis ( n. 169.). plethorae variae ( n. 182.); omnis denique tumoris, excrescentiae, herniae, prolapsús,auxiliis chirurgicis plerumque.

    a77. Depressio morbosa indicat sui elevationem permedelam angustationis nimiae (n.175.), exilitatis (u. 70.),inanitionis variae ( u. 283. ); oninis denique vacuitatis , exsiccationis , marcoris , conformatione nativá,ictu , paralysi , anchylosi , aliá causá accidentis.

    Vitia consi-• Durities morbosa indicat sui emollitionemstentiae.

    per emollientia et laxantia ; per resolventia diu continuata ; per stimulantia , quae suo irritainento , etiamad novarn inflammationem adaucto staguantem mate,riam fundant et in circulum iterum , vel in pus reducant, canté Lamen adhibita, ne, ut saepé contiugit. pu'lis induratae vex dio perversa:» , cancrosain ipsi natu,ram conciliet ; per cereolos simplices et compusitos,

  • (45 )spongiam praeparatam ; per correetionem vitii plasticiaut specifici indurationem solidorum callosam, fungosam aliam , efficientis.

    179. Moliities morbosa indicat sui indurationem

    per remedia laxitatis ( n. 166 ), inertiae ( n.168.), ato

    niae (n. 156.); per correctionetn vitii plastici aut specifici partes solidas saepé emollientis.

    180. Caetera vitia organica , si speciatim etiam con

    siderari velint, praebent indieationes , vel ex !am dietis

    sat eruendas , vel non nisi in speciali Therapiá investigandas.

    INDICATIONES FLUIDORUM.

    18t. Humores in morbis peceantes perspecti 1ndi Tres indicationes genera

    cant generatim su' immutationem , vel evacuationemaestaamorum

    vel etiam augmentum , cum munes vcl qualitate , velquantitate maiori minorbe debeant peccare.

    182. Picthora, , set, copia exub,Tans fluidorum, vitia quantimaximé sanguinis ( polyaemia ), indicat diaetam te- t's.

    nuern , vegetabilem; serum lacti.:; acida vegetabilia diluta ; antiphlogistica , diluentia, laxantia; copiosas evacuationes, sanguineas , alias ; pediluvia tupida ; labores,

    fugam aerium , irritantiutn , calefacientium;omissionem evacuationum consuetarum sensim intro

    duelan,.

    183. Inanilas , seu topia ddiciens fluidorum,praesertint saoguinis ( anaemia ), intlicat diaetana plenant , carneam, lacteam; analeptica, roborautia, maxi«smé stornachica ; ferruginosa ; adstringentia; suppres.vionem evacuationum dLpleutium; quieteui corporis et

  • (46 )animi , somnum , vel etiam moderatum exereitium; fugan-, debilitantium.

    Vitía (mali-tos. 184. Spissitudo et coagulatiO humorurn indicant

    attenuationem, quae procuratur victu ex cihis inprimisfluidis et levibus ; diluentibus vario modo adhibitis,per calorem , motum , frictionem adiutis ; resolventibus salinis , saponaceis , mcrcurialibus ; quandoquestimulantibus ; ablatione causarum gluten humorumnaturale adaugentium , vel ipsos coagulantium.

    185. Tenuitas et dissolutio humorum indicantinspissationem , quae adquiritur victu gelatinoso exanimalibus et vegetantibus ; mucilaginosis, lacteis, demulcentibus ; adstringentibus ; roborantibus ; motu,exercitio; oppositis acredini et alcalescentiae hutnorurn;remotione causarum gluten humorum naturale aufe-.rentium , vel ipsos dissolventium.

    186. Aeredo humorum indicat sui correctionem,obtusionem , aut reductionein ad debitam blanditiem,quae paratur victu assiduo ex alimentis farinaceis,gelatinosis, blandé oleosis , dulcibus; lacte eiusque sero;fructibus horaeis suavibus , perfecté maturis; mucilaT:ginosis, potu aquae , diluentibus aquosis , emollienti-,bus blandis , quae fiunt specie ptisanae , emulsionisfomenti , balad , hausttls , clysmatis , iniecti ; succisplantarum saponacearum depurantibus dictis; quieteanimi et corporis ; opiatis et anodynis ; devitationeillorum quorumlibet quae acritatem humoribus conciliant.

    187. Aeria speeillea dicta , uti rheumaticum,herpeticum , syphiliticum , &c., indicant ea quae ge-1neralis acredo humorum , si huius symptomatihue

  • ( )stipantur ; sui expulsionem per varia evacuantia , velcorrectionem per remedia specifica , aut cuilibet acripropriora; medelarn symptomatum graviorum , quaetatuen per eadem remedia solent curan.

    188. Acescentia humorum indicat acidi absorptio

    nem , correctorium , aut impedimentum ne ampliusgeneretur,, quae fiunt absorbentibus; alcalinis; victu

    animali , praecipué ex piscibus , avibus , feris , ovis;

    potu spirituoso ; amaris , roborantibus , aromaticis,

    acribus ; rhabarbarinis ; exercitio vario; abstinentiá ab

    acescentibus , á vinis aeidulis , acidis.

    189. Aicatescentia humorum indicat sui correctio

    nem , aut cohibitionem proclivitatis ad putredinem,quae obtinentur acidis , acescentibus , maximé vegeta

    bilibus ; antisepticis ; antiscorbuticis ; adstringentibus,roborantibus , cortice peruviano; diaetá ex lacte, fru

    ctibus horaeis, farinosis aeidis, vel facilé acescentibus;

    potu aguoso, farinoso , subacido , vel fermentato levio

    ri ; quiete; frigore moderato ; bilis abundantioris eva-,

    cuatione.

    190. Dyscrasiae aliae humorum , si forté cognitae,secundúm varium principium in ipsis aut in sanguineredundans , serosum , fibrosum , albuminosum , sali

    num , terrestre. , varia indicant auxilia ad expulsionem, correctionem, impedimentum eiusdem opportuniora , ex hucusque dictis facilé deducenda, vel inTherapiá speciali consideranda.

    191. Saburrae variae indicant sui evacuationem

    per vomitoria, va purgantia; dilutionem per emollienrtia , laxantia , blanda salina ; immutationem per variaremedia variae ipsarum indoli contraria ; tnedelam ir

  • ( 48 )ritationis illas suppeditautis , vel comitantis ; fugatnnutrimenti illas foventis ; diaetaib tenuem pie rumque;roborationem viscerum digestivorum debiliutn easducentiu

    Vitia fluido- 192. Ve€ocjt,g humorum , seu motus eorum niruin inaiorirespecta ad tintiS ( orgasmus ) indicat sedationem eius , quae fitO ida.

    ablato illo singulari stimulo , qui fibras irritans motumillum excitat, aut et correctioue eius per sua contraria,imprinais per ea quae acredini ( n. 186. ) adversantur;imminutione totius massae fluidorum ; quiete corporiset animi, etiam inductá per opiata et anodyna; diluená:tibus , refrigerantibus.

    193. larditas humorum, sexi motus eorum nimisimminutus ( stasis ) indicat excitationem maioris impetús , qui produci potest ablato impedimento per remedia corrigentia , ve! auferentia ; humores attenuando , si tarditas est ab corita' spissitudine , ve! imminuendo , si ab exuberantiá ; solida incitando, si á de,tbilitate, atoniá , torpore.

    194. Con,gestio et stagnatio humorum indicant medelam irritationis, fluxionis , alterius vitii virium vitalium aut solidorum , humores congerentis , retinewtis; revulsionem , derivationem; materiae stagnantis resolutionem, vel conversionem in pus, vel !am conversae eductionem é corpore , per auxilia varia, interna,externa.

    195. Secretio et excretio humorum morbosae indicant curationem vitii eorundem , ve! solidorum , velvirium vitalium, talem secretionem . excretionemducentis ; abiationem sollicitam stimuli communis,specifici , organo secernenti , excernenti appliciti ,

  • (49 )causae alterius multiplicis , functiones illas adaugentis,impedientis , depravantis ; copiosa diluentia ; variaevacuantia ; sedationem per narcotica ; revulsionem;

    considerationem assuctudinis; medelam sequelarum.196. Extravasatio humorum morbosa indicat

    eorundern reductionem in circulum absorptione pro

    motá ( n. t63. ), resolventium usu, vol eductionem é

    corpore diureticis , purgantibus , evacuantibus aliis,incisione , punctione, ulcere artificiali ; correctionemstatús morbosi corporis , vol partium extravasantium;remotionem causarum talem staturn itiducentium.

    197. Reten,tio humorum morbosa indicat medelam

    extravasationis , secretionis nimiae , excretionis co

    hibitae ; ablationem causarum , saepé organicarum,obstructione , compressione , coalitu , alio modo , retinentium.

    198. Resorptio humorum morbosa indicat medelam extravasationis, retentionis ; correctionem humo

    ris putridi , ichorosi , purulenti , acris , venenosi, Mitas,iam resorpti, per antiseptica , alcalescentiam et acredinem corrigentia , antidota ("n. 98. et seq. ) , alia , humoris indoli adaptata; curationein malorum inde promanantium.

    T99. Sed curatio evacuans fluida postulat singularem expositionem.

    200. Morbi materia, vol id, quod ad levamen eius Evacuatipeducendum ars indicat, evacuatur equidem per du-plicem viam ; t.° per naturatia, ernunctoria et spira-

    nprenilt,naturali

    et

    cula totius cutis externae , narium , oris , faucium, artificiali.

    tracheae, oesophagi , ventriculi, intestinorum , vesicae,7

  • ( 5o)urethrae ; 2.° per artificio/tia in vasis sanguiferis perphlebotomiam , arteriotomen , scarificationes , hirudines ; in ipsis quoque , sed praecipué in omnibus vasculis exhalantibus et textu celluloso per ulcera vesicatoriis , causticis potentiali ve! actuali , fonticulis , setaceis aperta.

    Evacuatio 201. Ifinc prima distinctio evacuationum habeturconsiderandoquoad viain á diversitate emunctorii, per quod educitur materia

    et

    quood mate_1110110sa aut evacuan& ; altera petitur á diversitatemateriae, quae per singulas quasque partes educitur.

    Evacuatiotri- 202. Dein evaeuationes vix non omties tripliciterdiscriminani solent , in evacuatorias simpliciter, derivatórias , et revulsorias , prout triplici fine instituuntur , evacuandi nempe , derivandi , aut revel,

    lendi.

    2o3. Primó itaque per cutim educitur ex corporeEvacuatio su- sudor per sudorifera , et materia perspirabilis per di

    doris. aphoretica ; quorum quidem remediorurn non adeómagna est differentia , utpoté solo gradu actionis diversa.

    204. Sunt autem tafia omnia , quae humores vali-

    Auxilia. diús movent per totum corpus , eorurn secretiones

    promovent , atque vasorum exhalantium actionem adaugent ; quae humores aguoso vehiculo inundant , siegue materiam secretionurn augent; quae iinminuuntresistentiam et constrictionem in vasis exhalautibus

    circa cutim.

    205. Prius illud efficitur aromaticis , acribus , sti

    mulantibus , internis et externis; ernetkis , subeineticis , vel solis, vel cum opio ivactis; antiinonialibus;valido exercitio.

  • (51)206. Secundum fit potu copioso aquae purae , sac

    charatae , acido quodam vegetabili , aceto , aut oxymelle imbutae , theatae , coffeanae , tepidae , calidae,vel etiam quandoque frigidae ; decoctis diluentibus,sarsaparillae , bardanae, dulcamarae.

    207. Posterius vertí obtinetur mundatione accura

    tá totius cutis per vapores, lotiones , balnea , frictiones;

    laxatione ipsius per thermas varias, balneum vaporis,teporem lecti et atmosphaerae , vestitum densiorem,rnaximé laneum.

    208. Praeparatur corpus ad faciliorem sudorisexercitationem, si id requiritur, humores diluendo etattenuando ( n. 184.); irritationem , hypertoniam, erethismum, rigiditatem solidorum corrigendo.

    209. Sudor et diaphoresis indicantur in morbis ápraesentiá incipientis sudoris critici solventis , vel levantis morbum ; á naturali perspiratione suppressá ; ámiasmate morbifico , ab acri quolibet, uti rheumatieo,catarrhali , per cutem expellendis ; á temperie singulan ipsius aegri ; á tempestate anni frigidá ; á constitutione epidemicá cognitá; á vitiis , cum vel sine febre,•abitús cutanei; ab hydrope ; á necessitate invertendiimmodicas alias evacua tiones.

    210. Sudor contraindicatur á debilitate , atoniá,

    sensilitate nimiis ; á morbis consumptivis , suppuratoriis , nervosis generatim ; á stadio irritationis, maxinaéper calefacientia , stimulantia promotus ; ab infarctuprimartim viarum ; ab evidenti molimine naturae adhaemorrhagiam , vel aliam evacuationem tunc utiliorem.

    211. Sudor nimius coltibetur cauta fugá sudorife-

  • (52 )rorurn ( u. 204. et seq. ); roborantibus ; adstringentibus externis ; aére libero, puro, frigidiusculo ; refrigerantibus; latentis saburrae evacuatione ; irritationis,causarum irritantium correctione; antispasmodicis.

    E. Inud na- 212. In Nares se evacuant omnes partes membradual.

    nae mucosae pituitariae , quae ingens , et per variacava distributa est , et secernit mucum, falso pro pi-.tuitá cerebri habitum , saepé liquidum , aliás crassiorem ; hítc et materia humida oculorum, tam naturalis , quam lachrymosa ; adeoque ingens hic copia bumorum evacuad potest , tam vi naturae in morbis,quam et per medicamenta, tum erritina, tum ptarmica sive sternutatoria.

    213. Indicatur haec evacuatio instituenda á de

    fectu aut nimiá spissitate muci narium ; á morbis catarrhalibus , oculorurn , partium naribus vicinarum ; átemperie aegri multum levamen capientis ab huiusmodi evacuatione; á revulsione faciendá á pulmonibus,capite in horum morbis; á torpore per sternutamentaexcutiendo , congestionibus lytnphaticis seu mucosis,partu tardiore.

    214. Contraindicatur á debilitate , laxitate , sensilitate nimiis; morbis nervosis ; á congestionibus sanguineis , maximé capitis , pulanonum , per sternutationem adaugendis. Quod si Mutis exercetur haec evacuatio , damnosá consuetudine huc derivat assiduóhumores.

    215. Exeitatur fotu , vapore , vel deeocto per nares attracto aquae calidae curn etnol.tentthus coctae,eiusdem mellitae aut saccharatae ; &codo malito exherbis aromaticis ; ipsis his herbis viridibus couturtis,

  • ( 53 )

    siegue in nares inditis ; omui stiinulo acri, uti 'pulvere tabaci.

    216. Sistitur, si nimia sit , maximé si fortis sternu

    tatio comitatur, et destillatio acris , lacte recenti, tepi

    do, malvaceo , naribus attracto; sutlimigiis blandis; re

    vulsione; narcoticis.

    217. Quum veró per Os et in illud se evacuent E. "ci oris.

    nares , ductus salivosi, tonsillae , et membrana pitui

    taria, hinc primó hic est indicatio , medela , remedia,

    cautela, nl ( n. 2 13. et seg.): quare et hic collutiones

    oris , seu apophlegmatismi, et gargarismata.218. Evacuatio salivae indicatur á crisi taui ; á na- E. sa1iv4te.

    turá morbi epidemici ; á defectu , spissitate humorum

    oris ; á variis morbis dentes , os , linguam , fauces,

    guttur , vichiasque glaudulas occupantibus ; á congestionibus capitis pituitosis , serosis.

    219. Contraindicatur á debilitate, praecipué ventriculi; á contraindicantibus aliis generalibus evacuationum.

    220. Excitatur collutionibus oris ; manducatione

    lentá, continuá materiae tenacis , acris , stimulantis;

    hauriendo vapores acres , irritantes , plantarum aromaticarum , tabaci ; nauseautibus, emeticis; hydrargyripraeparatis.

    221. Nimia salivatio minuitur , vel sistitur , aut

    saltem emollitur largo, assiduo usu potils tepidi blandissirni , dulcis , malvacei , mucilaginosi , lactei ; sedando impetum per emulsiones blandas , oleosas, anodynas , additis prudenter opiatis ; collutoriis subadstring,uitibus ; revendido in alias partes, maximé perevacuatiunem guanicumque magnum: sed tunc summá

  • 5rtprudentiá opus est , ne irritatio et fluxus ruant in aliaspartes, praecipué alvtini , maiori cum periculo; quarequi hic bené divida , is tutti imperat.

    Expectoratio. 222. Expectoratio, seu exscreatio humorum á pulmone el asperá arteriá indicatux á muco spisso ettenaci , vel tenui et acri , sanguine, pure , aquá , &c.,in pulmonibus, bronchiis, tracheá, faucibus accumulatis, effusis; á crisi , vel levamine per hanc excretio11011 obtinendo.

    223. Excita tur hauriendo vapores aquae, emollientium , aceti , aromaticorum , fumum balsamicorum;dulcibus, demulcentibus; stimulantibus ; nauseosis etemeticis refractá dosi , scilliticis, sulphureis stibiatis;balsanncis el resinosis ; gummi ammoniaco ; vesicantibus ; antispasmodicis.

    224. Sistitur nimia , aut minuitur, sedando irritationern per emollientia , oleosa , mucilaginosa, 'actea;solvendo spasmum nervosum per antispastica , opiata;corrigendo debilitatem , atoniam , laxitatem per roborantia , adstringentia , fumigationes aromaticas ; revellendo per alias evacuationes , balnea el frictionesextreniitatum inferiorum , vesicans, ulcus artificiale.

    225. Vomitus indicatur á foeditate matutiná oris,Vomitas.eius amarore , ructu, nauseá, morsu ventriculi , appe

    titu lente ablato , sine febre concomitante vel causá;ab initio febris gastricae , biliosae , pituitosae , verminosae, maximé si cons( ntit genius constitutionis ; áspontaneo vomitu inducto ex copia aut stimulo materiae contentae in ventriculo; á naturá eiusdem mate-.riae , heterogeneae , noxiae , adeoque expellendae ; áloco repleto supra diaphragma ; á naturá generali mor

  • ( 55 )bi , vel epidemia; á constitutione anni; á necessitateaut utilitate spasmos per alienas impressiones solven

    di, corpus concutiendi , indeque secretiones et absor

    ptiones promovendi, ventriculum ad medicaminumactionem meliús percipiendam disponendi.

    226. Contraindicatur á contrariis horum (n.225 );á magná corporis , praecipué ventriculi , irritatione,hyperaesthesiá , erethismo ; á spontaneo vomitu ex nimiá sensilitate , dolor° ventriculi, vel eiusdem sy tupa

    thiá cum alterá parte affectá ; á difficultate magnávomendi ; á nimiá debilitate corporis ; á proclivitatein haemorrhagias , graviditate, menstruatione , herniá,tempore hyemali, generatiin.

    227. Praeparatur corpus aegri ad faciliorem, tu

    tumque vonaitum , reddendo materiein mobilem di

    luendo , attenuando , resolvendo , quod etiam guandoque emeticis validioribus poterit obtineri ; vias laxando, lubricando , per emollientia , oleosa, blanda ; priusmittendo sanguinem, si corpus es! plethoricuna , autnimis robustum , simulque validissimé agitatum.

    228. Exeitatur oblatá ida maximam nausearn

    producente , aut agitatione quadam .non consuetá, innavi, rhedá , quae fit vertiginosa ; irritando fibrasfaucium penná oleo madidá , aut sirnili quadam re;

    copiá inagná ingestá aquae insulsae cum oleo, melle,saccharo , et siuiilibiis tepidis; otnni acri valdé , et simul viscoso, ingrato, nauseoso ; ipecacuanhá , antimoniatis variis.

    229. Horum Tilden] delectus, dosis, formula, temtpestivitas indicantur ab. aetate, sexu , temperie , annitempestate , ida morbi et rnateriae educcndae.

  • Purgatio.

    (56)230. Promovetur potu copioso leni aguoso, melli

    to , tepido , post singulos quosque vomituurn paroxysmos affatim ingesto, reie( to . repetito.

    231. Sedatur iisdem ( n. 230.); hatisto oleo blando; antiphlogisticis , temperantibus , demulcentibus;opiatis; aromatibus ; acidis gratis , corroborantibus ingestis , aut externé applicatis ; carbonate potassae comacido limoniorum effervescente; cucurbitis epigastrioadmotis; revulsione.

    232. In Intestina pluritna evacuan i queunt, adeoque [tac viá educi ex corpore saliva , mucus oris , faueium , oesophagi , ventriculi , intestinorum , bilis duplex, suecos gastricus et pancreaticus , reliquiae alimentorurn , yermes , sanguis stagnans et corruptos,foeces , alia , tum purulentia quaelibet ex abscessttquocumque critico, symptomatico, morboso.

    253. Hace evacuatio per alvum, seu purgatio , velcatharsis indicatur á loco repleto, vel obstructo subdiaphragmate; á ponderis sensu et molesta tensioneabdorninis, praecipué hypochondriorum, borborygtnis,flatibus; ab alvo siccá , vel parca , excrementis durio,ribus ; á saburris , vermibus , venenis , heterogeneisaliis primarum viarum, per vomitunt haud eliminandis;á necessitate minuendi humorum copiam, prornovendiabsorptiones eurum , intestina ad vividiorem medicamintun actionem disponendi ; á fluxu alvi spontaneoindocto ex copia aut stimulo materiae contentae inprimis viis , vel ex harum erethismo; á natura singulari , generali, epidemicá morbi ; á constitutione anni;á revulsione et derivatione ; á signis coctionis; á statuaegri.

  • (57 )234. Vetatur á contrariis ; ah irritatione , dolore,

    sensilitate summis ventriculi et intestinorum; ab eorundem scirrho, vel cancro ; á magná debilitate corporis;á fluxu alvi colliquativo ; 5 graviditate , puerperio,menstruatione , maximé per purgantia fortiora.

    235. Excitatur diluentibus , simulque leniter stimulantibus , magná copiá , ieiuno corpore , in frigoremodico haustis , uti sunt aquae minerales salinae, sulphureae , ferratae ; sero lactis ; suceis horaeorum maturis et recentibus; emollientibus, oleosis, dulcibus, acidis; salibus neutris ; acribus vario stimuli gradu donatis ; frictione abdominis praesertim cum purgantibusacrioribus ; emeticis refractá dosi.

    256. Horum delectus , dosis , formula , praeparatio , opportunitas indicantur,, ut de vomitoriis dictumest ( n. 229. ),

    237. Promovetur potu aguoso , mellito ; iusculosalito , pingui , butyrato ; sero lactis recentis el similibus; deambulatione , motu Apto , situ corporis verticali.

    238. Sistitur potu olei , oleosis blandis ; acidis;temperantibus , demulcentibus ; opiatis ; spirituosis;roborantibus, adstringentibus; revulsione in alias partesquascumque.

    239. Cavendum est in emeticis et purgantibus pro*pinandis , iterandis , ne signa siburrae fallacia habeantur pro veris : quippe continuato usu emeticorum etpurgantiuin sordes , mucus, inappc tentia , &c., saepeaugentur ab humorum salivalium , oesophagei , gastrici , enterici , biliosi , auctá secretione oh stimulumorganis harum secretionum et excretionum applicatum.

    8

  • ( 58 )Clysinata. 240. Fít et evacuatio alvi per Clysmata, seu iniectio

    nes in anum ; quae promptius , certius , et mitiusauxilium , quarn purgatio , sistere solent ; quaequeindicantur ab intestinis, maximé crassis , organisqueabdominalibus irritatis. inflammatis , valdé dolentibus,obstructis , aliter affeetis ; ab excrementis durioribus

    ita molliendis ; á viribus attritis aegri , eiusve temperiesummé simulque urgente netessitate evacuationis ; á siccitate , calore , motu nimio hurnorum jaacutis; á conciliandis turn revulsione, mur leniminerequisito in fibris et humoribus acribus.

    241. Clysmata itaque varia sunt : Diluentia exaquá, sero laetis : Emollientia et lenientia simul exjure pingui , oteo, farinosis decoetis ; decoetis emollientibus, lacte, saccharo, melle: Stimulantia leviora, aguasalsa , nitrosa , saponacea , decocta purgantium leniorum , urina : Acria ex decoctis purgantium acrium , exfumo iniecto tabaci.

    Suppositoria. 242. Atque bine Suppositoria , seu corpora solidaorificio ani applicata , moventia , stimulantia , acriaintelliguntur. Corpora dura uncta , mel coctu spissum,sapo praebent cm-u acribus haec cuneta.

    243. In bis iterum observanda eadem ac in vomituet in purgatione ( n. 229. 256 ).

    Diuresis.244. Diuresis , seu evacuatio per vias urinae indi-

    catur á sigui s coctionis ; á fluxu critico tnateriae morbosae per renes; á materie acri qualibet , heterogeneá,calculo,á , purulentá per dictas vias evacurindá ; áloco affecto ; ab hydrope ; á constitutione epidemicá;á temperie aegri auscultante huie evacuationi , ve!assuetá.

  • ( 59 )1145. Vetatur á contrariis.246. Exeitatur usu aquae copiosae, aquosorutn,sett

    diluentium ; salibus ; acidis levibus vegetabilibus , mineralibus alcoholisatis dilutis ; vinis tenuibus; acribus,

    maxirné volatilibus , resinosis , balsamicis ; nonnullis

    vegetabilibus vi diureticá praeditis ; frictione ven..tris curn dictis , cutn oteo; frigore corporis superficieiapplicato.

    247. Juvatur vacuo stomacho; digestione praegressá ; tnotu corporis letti ; aére frigidiusculo , calidis interim lumbís, hypogastrio , pube, perinaeo.

    248. gistitur, aut sedatur tnucilaginosis , farinosis,.gelatinosis ; roborantibus , adstringentibus ; opiatis;deterrninatione in alia loca, ioprimis autem sudoreper moturn aut sudorifera excitato , ct aliquamdiucontinuato.

    2:'i9. Evacuatio sanguinis menstrui , ve! puerperii Cataffulenlaet

    per literam indicatur ab aetate pubertatis; á plethorá Lochia.univ, rsali , vel loe ali uteri ; á morbo quocunque exillitts evacuationis defectu penciente , eiusque sympto,matibus , ut inprimis in puerperio.

    250. Exereetur fometttis, balneis , pedum crurumque ; frictionibus saepé exercitatis in pedibus, cruribus , femoribus, hypogastrio; cucurbitis ad femora etcrura superiora appiIcatis , saepe renovatis ; missionesanguinis ex venis pechttn ; laxantibus; emplastris €xgummi foetidis umbilico, femoribus , cruribus adhibitis; electrieitate ; ferruginosis; aristolochieis et emmenagogis dictis p‘erunique infidis ; demum remediischirurgicis , diaeteticis , phartnaceuticis , quae contta,ria 51.1111 impedimento singulari evacuationis; quae tan

  • (Go )tum inveniri possunt singularibus signis in qualibetspecie propriis.

    251. Contraindicatur praecipue' ab ornni graviditatis suspicione.

    252. Sistitur, si nimia fuerit , revulsione , uti pervenaesectionern iii braehiis, ligaturas in iisdem, in digitis , cucurbitulas mannuis admotas; adstringentibus,roborantibus; linteis agua frigidá, aceto madidis, lumbis , pubi , perinaeo appositis; opiatis; secundinarumeductione.

    Sanguinis 253. Missio sanguinis intra terminum , quo viresnaissio.

    non nimis imininuuntur , minuit copiam humorumarteriosorum et venosorum , adeoque vasorum plenitudinem et distensionem ; istorum vires, uti et solido

    rum omnium , praecipué musculorum , infirmat; irritationem temperat , ciusque noxios cffectus cohibet;congestiones et obstructa inflamrnatoria expedit; pulsus debiliores aut etiam expeditiores reddit; circuitum,secretionem , excretionem promovet ; vires oppressascrigit ; revellit; derivat; laxat ; refrigerat.

    254. Hine morbos quampluriinos , eosque variosadmodum , tollit ; simul tatuen rnutationes miras

    profert.255. Indicatur á copia nimia hurnorum , maximé

    sanguinis, nimiáque inde resistentiá cordi, vasis , pulmonibus nata' ; á plethorá etiam spuriá quandoque,vel relativá ; á motu inde suffocato, spirandi diffieultate , aestu, et anxietate magnis ; á morbis inflammatoriis , congestionibus sanguineis , doloribus summis,secretionum et excretionum suppressione inde promanante; á motu nimio hurnorum , aut etiam á motu

  • ( 61 )tardiori eorundem orto ex dictis ; á pulsu pleno, magno, duro ; á calore nimio per ornnia vasa ; á nimio

    impetu sanguinis moti in unarn partem, ut in haemorrhagiis et fluxionibus; ab otuni feré partis cuiusli

    bet irritatione, nimioque virium vitaliutn incitamento;

    ab epidemicis cognitis ; ab aetate , sexu , victu , vitae genere, temperie , climate , anni tempore , consuetudine.

    256. Optinia fi t lato vulnere secando inflicto; in Phlebotomia.venti liberá , magná, facilé detegendá, remotá ab arte.,rus, nervis , teudine; accelerando velocitatem sangui

    nis , durn fluit , respiratione forti , tussi, motu musculorum circa venam apertam ; iacenti aegro ; nunaquam usque ad animi deliquit&m.

    257. Praeparatio fit , ad feliciorem eius administrationem, frictione , fomento.

    258. Quantitas et numerus indicantur á magnitudine morbi; ab aegri temperie et robore; ab effectibus prioris detractionis; á recrudescentiá symptomatum ; á sanguine ruberrirno et crasso , crustá albá ettenace maximé obducto , si 'loe signum caetera comitantur.

    259. In casibus dubiis sanguis cauté semper mittendus est , exiguam eius detractionem priús experiundo.

    260. Vetatur á viribus debilibus , non apparen

    ter talibus ; á plurimis morbis chronicis ; á nervosiset caehecticis , contagiosis et putridis plerumque ; ádeclinatione aentortnn ; á stadio frigoris et sudoris febrium intermittentinin ; á cognitá naturá epidemici,'va eudemici morbi; á crisi iam factá alibi; á pulsa

  • (62)parvo, debili, intermittenti, qui talis á vasorum et virium oppressione non fit ; á genio, primáque infantiá;á temperie infirmá, sensili , molli , obesá ; saepiús árecenti statu puerperii.

    261. Unde patet quanto humani generis damnohoc remedium , ve! semper,, vel numquam , aut ferénumquam adhibendum censeatur,, ut in doctriná quorundam Medicorum , tum veterum , tum recentium,videri potest.

    Arteriotomia. 262. Sectio arteriae non nisi raró et eauté instituenda ob pericula ipsam insequentia.

    Evacuatio 263. Sanguis educendus ex vasis Haemorrhoidalibushacino'. rhoi- .

    dz nclzs. tentur á temperie atrabiliaria; á morbis cum phantasiá laesá frequenter; á consuelo fluxu eorum vasorumiam suppresso; ab eruptione sanguinis per novas iamvias , qui olim feliciós per haemorrhoides evacuabatur ; á plurimis morbis viscerum abdominalium ; árevulsione.

    264. Elicitur emolliendo haec vasa fomento molli,calido , ex aquá, oleo , melle, emolfientibus , specieclysmatis , vaporis , fomenti applicatis ; aperieudo perfrictum cum asperis , aut per hirudines ; usu aloetildcorum , aut alioruin etiam purgantium.

    Scarificatio. 265. Scarificationes , seu incisiones lanceolá in cuteperactae , tum solae , tum per cucurbitulas adiutae,agunt stimulando et evacuando.

    Hirudines. 266. Hirudinum cuti priús aut ab ipsis incisae ad-motarum et sanguinem sugeulium actio et hinc benéintelligitur.

    Ulcera 267. Ulcera artificialia in cute , vesioatoriis , eatsartificialia.stiois, fontioulis, setaccis aperta • dolore leniure sti

  • ( 63 )mulant ; irritationem localem inducunt ; nervos exci

    tara, totumque inde systetna nervosurn afficiunt; spas

    mos solvtint; stimulos morbosos , maximé inveteratos,

    per suum invertunt ; nimiae repletioni , etiam longinquae , exittom dant ; humores acres , alios , evacuant; derivant; revellunt.

    268. Morhi incogniti , vel indeterminati adhuc , vel Morbi hicogniti.novi(n.‘42.), tum febriles praecipué et epidemici , tum

    alii, petunt methodunt initio indirectam ( n. 28. ), quaein generali soltím cornmunium remediorum applicatione subsistens, generaíis , aut in curandis urgentioribus symptomatibus occupata , symptoinatica audit : necessaria semper in novi morbi ingressu , autin morbo cognito , praecipué febre , sed mediratrice,aut quotiescunque iustum febris moderamen adest,medico spectatorem agente.

    269. Interea opera danda est , ut morbi ignoti in- Quomodo.ecigitosecul.doles innotescat , 1.0 ex ipsius solis naturae viribusrelicti solutione ; 2.0 iuvantium et nocentium observatione; 3.° cognitione corregentiuln morborum.

    nO. Methodus indirecta scopum suum attingit, Media meth.indirectae.duo haec praestando quammaximé : consulit vitae vi

    ribusque vitalibus per auxilia methodi conservatoriae( n. So. et seq. ), et curat symptomata graviora perauxilia methodi palliativae !am sequentis.

  • (61)

    METHODUS PALLIATIVA.

    Obieetunt 271. Methodus palliativa satisfacit indicationimeth.palliat.palliativac , mitigatoriae , symptomaticae , seu ur-eQauid sit idi-

    tio sn

    ytupto- Ye", quae exposcit mitigationem et curationem sinuntica. gularem symptomatum urgentiorum , separatim á en

    ratione morbi principali.272. Mitigando symptomata semper etiam aliquid

    de morbo primario tollitur: unde omnia sanans symptomata simul, totum feré morbum sanat.

    Quaenam 273. Primaria autem hic considerata sunt sitis,symptomataprampue mi- tuSSiS , dolor , anxietas , nausea , calor , frigus , deli

    tiganda..

    rium, sopor , vigiliae nimiae , spasnaus et convulsio,excretiones irnmodicae , lipothymiae.

    274. Quae omnia orta ex morbo, ut suft causá, 110eablato cessabunt , adeoque , si ferri queunt tam diusine periculo vitae , singularena curationern vix requirunt.

    275. Quin saepe oriuntur ex conato et reactionevis vitae molientis crisin , vel materiae criticae dictae

    excretionem; tum hanc praecedunt , comitantur,, sequuntur,, nec turbani debent.

    276. Si veró intempestiva , nimis saeva , quam utferri possint á vitá , aut ab aegri patientiá , vel aliudgravius malum productura sunt , turn singula sunt lenienda suis remediis propriis, habitá semper rationecausae et statüs morbi ipsius.

    277. At princ,eps canon esto : medendum sytnptomati sine dispendio virium vitalium , nisi illud

  • ( 65 )ab harum excessu pendeat , ut effectus á suácausá.

    278. Sitis á siccitate , aeredine , irritatione totiuscorporis sedatur potu largo, continuato, tepido , guaudoque frigido , aguoso, nitrato, mucilaginoso , paucisacidis admistis, vel et aromaticis, aut spirituosis apuddebiliores grato; sero lactis ; hydrogalá; iusculo pullitenuiori. Balnea, fomenta, clysmata hic etiam in usumvocata prosunt.

    279. Sitis á siccitate , acredine, irritatione partissingularis , ut oris , linguae, faucium , oesophagi , levatur usu praecedentium ; colluendo et gargarisandosaepe per eadem ; emolliendo glandulas et meatus salivales per epithemata et fomenta ex laxantibus et diluentibus.

    280. Tussis sedatur diluentibus , emollientibus; de- Tussi s.nuilcentibus variis ; laxantibus ; antispasmodicis , narcoticis ; pediluviis, aliis revellentibus.

    281. Dolor, ut symptoma , sedatur acre diluendo, Dolor,demulcendo , corrigendo ( n. 186. 187.); fibras nimisirritatas laxando potu , vapore, fotu , balneo , iniectudiluentium, ;laxantium , demulcentium, anodynorurn;motum humorum cornpescendo ( U. 192.); obstructareserando (n. 175. i94. ) ; spasmos solvendo per antispasmodica ; calorem temperando per refrigerantia;sensum obtundendo stupore inducto per narcotica interné exhibita , vel applicata externé.

    282. Anxietas nimia levatur per eadetn feré , qui- Anxictabus dolor ; praeterea acre irritans , saburras, fiatusexpeliendo per vomitoria, purgantia, carminativa, alia;sedando anirni affectum.

    9

  • Nausea.

    Caloret frigu s.

    DeliTiranet

    v

    ( 66)283. Nausea tollitur abstiuentiá á cibis; vomitoriis,

    purgantibus; diluentibus, acidulis , dulcibus; oblivioneet vitatione illorum quae nauseas creaverint ; quiete;aquá frigidá ; antispasmodicis , narcoticis , roborantibus , internis , externis epigastriorneticis.

    284.ea quae

    285.

    ipsumsopiuntur ,cephalico.

    286. Si oriuntur á siccitate , calore ,

    nimiis , compescuntur victu , foto, babeo , iniectu ex

    aquosis , mucilaginosis, emollientibus, laxantibus , aci,dis , multnin diuque usurpatis.

    287. Si oriuntur ab acri quocunque, curatione acris( n. 186. 187.) tolluntur.

    288. Si veró inde fiunt , quod humores et motusrapiuntur nimis in cerebrum , curatio absolvitur varus auxiliis , quae constituunt eadein ( n. 192.); fomenta , balnea , epispastica , applicata inferioribus;cruoris ex pede emissio , haemorrhoidum solutio,menstruorum laxatio ; capillorum abrasio; hirudines,cucurbitulae ad tempora , occiput , retro aures ; scarificatio cruenta nuchae ; sectio venae iugularis ; medicamenta ad caput emollientia , sedantia , subinde

    actu frigida , uti acetum simplex , rosaceum , oxycratum, otea anodyna; quies corporis et mentis , tenebrae,

    absentia obiectorum excitantium ; frigus modicum.

    89. Si denique proveniunt á sensilitate nervosá

    Calor et frigus immoderatum( n. 16o. 161. ).Delirium et Vigiliae niiniae ,

    applicatis ; antie

    mitigantur per

    ex malo, quodcerebrum infestat , ortae , difficulter admodum

    et vix nisi extirpato priús morbo hoc

    irritatione

  • ( 67 )nitniá , spasmis , debilitate , atoniá , tunc auferunturopiatis, vino, diffusivis , antispasmodicis , roborantibus,accommodatioribus.

    290. Sopor , qui potest induci ab iisdem causis Sopor.delirii , per eadem quoque auxilia excutietur.

    291. Spasmus et Convulsio sanantur , pro variis ip• Spasrnussorum causis , emollientibus ; purgantibus saburras, etConvulsioacria , yermes; antipbilogisticis ; antipasmodicis; narco»ticis; epispasticis; revellentibus ; internis, externis.

    292. Excretiones nimiae sedantur per ea , quac in Excretianes

    pertractatione evacuantium nimis agentium dicta sunt(n. 203. et seq. ).

    293. Nimia excretio cruoris per laesas arterias, venasve maiores sedatur compressu , ligaturá, combustione vasis , inspissatione fluidi , contractione solidi ; ubiIgaricus , spongia marina , alcoholia , spirituosa , glu

    tinosa , adstringentia , vario modo secundúni variam

    mali sedem adltibita, sunt praestantia.294. Lipothymiac ortae ab anxietate febrili , ab ir- Lipothymiae.

    ritatione systematis circulatorii , maximé cordis vasorumque maiorum , á materiá ventriculum praegravan

    te, sanantur diluendo, refrigerando, laxando, evacuando, anxictatem et irritationem illas corrigendo (n. 282.148. i5o.): Si autem á vitio sensibilitatis nervosae , tumstimulantibus , diffusivis , nervinis , antispasmodicis:Si ab evacuatione , per nutrientia eupepta , diffusiva:Si á suffocatione hystericá , tum per letal& antihysterica.

  • Axiontatainedeutemdirigeutia.

    (68 )

    AXIOMATA THERAPEUTICA.

    295. Quoniatn veró frequenter contingit contrariasimul in aegro occurrere Medico, isteque, praesertimiunior et parutn exercitatus , variis in casibus ancepshaeret , licet doctrinam therapeuticam hucusque traditatu optimé sciat , quaedam communia axiomatapraestó sunt • quae determinant quid eligendumsit ex dubiis , quaeque debent considerani tanquamcanoncs therapcutici et praecepta quaedam , seu monita generalia medentibus difficultates saepiús tollentia.

    Praeciptia sunt hace:1. Quidquid in aegro indicat , secundúm vel contra

    naturam est , ac pritnum sui conservationem , alterumablationem semper requirit.

    2. Conservatio sirnilibus, curatio plerumque contrariis absolvitur.

    5. Quó natura bené vergit , eó ducendum , ideoquesalutares naturae motus adiuvandi , eiusque actionumquam medicamentis perturbanda.

    4. Causa curans per remedia morbos est vis vitaesuperstes , ideoque ubi aequé urget indicatio vitalis etsimul alia quaelibet , satisfaciendum est vitali , quaesemper inde est primaria.

    5. Sed ubi imlicatio impar simul urget , tum semper erit satisfaciendum maximae , seu urgentiori.

    6. Si Indicatio obscura et clubia fuerit, é rationemorborum sitnilium cruatur ; indicata atitein et electa

    hac ratione remedia cauté tentanda sunt.

  • ( 6g)7. Si tentata nocuerint , contraindicantia sunt,

    ideóque reiicienda.8. Si tamen indicatio certa et evidens fuerit , tenta

    ta sunt continuanda , quarnquam non illicó iuvent, vel

    etiam videantur nocere.

    g. Si tentata iuvent, indicationem dubiam confir

    mant, atque continuanda sunt.

    to. Si in obscura et dubiá indicatione indicata vi

    tae periculum non inferunt , omnino teutanda sunt,quia praestat anceps experiri remedium quam nullum;sed. periculo ex lis vitae imminente , nihil temeré urgendum , cum melius sit sinere mori guano occidere,licet quandoque quos consilium non restituit , temeritas adiuvat.

    1. Cum in medicina maioris momenti sit non no

    cere quam prodesse , frequenter solúm licet negativamedicatione uti : itaque , indicatione incertá , vel morbo nondum determinato , ab usu remediorurn

    corum abstinendurn est , utendumque methodo solúmindirectá et generali.

    12. Si dubitet medicus de evacuatione instituen

    dá , animadvertat tunc , eam plerumque plus nocerepraeter rem factam, quam omissam , ubi fuerat indicata.

    13. Si tatuen dubitet de evacuatione instituendá,evacuationes flant expioratoriae , per enemata , laxantia, exiguas phlebotomias, &c.; inde enim indicationum certitudo eruitur non raró.

    14. In summis et urgentibus malis citó et semeltentanda summa remedia.

    15. In leviori malo sensim et repetendo danda re

  • (70 )media leniora , á quibus ad validiora , si dein opusfuerit, tutius progredimur.

    t6. In omni feré morbo , praesertim febrili , autprodest , aut saltem non nocet , curam á methodo plusminus antiphlogisticá auspicari.

    17. In omni phlogoseos concursu cum aliis vitiisquibuscumque prima ratio habenda est inflammationis.

    18. Optima remedia , idiosyncrasiae , vel consuetudini , vel etiam gustui contraria , nocere solent , etsialiis saepiús utilia fuerunt.

    19. Cum eadem syrnptomata tnorbi non omninoidern significent , si non sit eadem constitutio temporis , inde maximi momenti lex sequitur, ut eidem adspeciem morbo sub differentis constitutionis annuaedominio non eandetn medicinam faciamus.2

    o. Non est persistendum in unius morbi ideá , utsit-nus immemores complicationis , aut transitús inMiura, sed perattenti et cauti in diversorum morborumdiferentes methodos requirentium commixtione.

    ...L., 1,111'..1(111.(‘ r'^—

    . f's,./*N..-b •-.4 t '1'

    Ifi 7:: ' ••¦-•-•-: • , .71.1.`k: .-;,-!. s ~...,,,,,. • ..-7;,„,..!......, . ',. __ v • ,--tkr2 1 1vr. ';.:9-4