tedim baptist church - yangon khuavak, 2013 april tedim khuavak, 2013 april tedim baptist church -...

26
Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April Hih laibu sungah: Editorial 1 Hanthotna Church Pastor Na Gam hong piang tahen! 3 Honorary Pastor Khristian-te le Leitung 7 Rev. Ngul Cin Thang Kum Sim Dan 10 Assist.PastorZenDotMang Messiah Kumpi Ukna le Zogam 14 Rev. Dr. JM Paupu Gualzawhna Khutte Domsak Ni 18 Khualzinna Associate Pastor Australia Khualzinna 32 Rev. Go Van Mung Yangon pan tawmvei Yonsei ah 35 Cidamna Sm. Niang Hen Cing Teekna hong dal Singgah tuite 42 Pawlpi sung nasepna Biakinn Thupulaakna 25 E&M Committee 26 Pawlmi Lainatpih Committee 26 Oneplus 29 Topa hong zeeksak kumsim thuphate (2007 pan) 17 Atuamtuam Computer tawh kisai theihhuai thute 44 Yangon ah sihna na tuah leh... 48 Kumsim Thubulphuhte Matthai Lai Siangtho tom-et pakna Tedim Baptist Church - Yangon pan kihawmkhia hi. April 2013 I Topa’ kum 2013, July 7 (Nipi Ni) in Tedim Baptist Church - Yangon kum (16) cin Pawlpi Suahni le No. 156, Baho Road, Kyuntaw(S) Ward,Sanchaung aa Biakinnpi Hon pawi kinei ding ahih manin khual le tual aa om i mipihte khempeuh tungah itna le ngaihna tawh kong theisak uha nong uappih tek nadingun kong kho uh hi. Celebration Main Committee TBC-Y

Upload: dangnhi

Post on 10-Mar-2018

243 views

Category:

Documents


13 download

TRANSCRIPT

Page 1: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Hih laibu sungah:Editorial 1HanthotnaChurch Pastor Na Gam hong piang tahen! 3Honorary Pastor Khristian-te le Leitung 7Rev. Ngul Cin Thang Kum Sim Dan 10Assist.PastorZenDotMang Messiah Kumpi Ukna le Zogam 14Rev. Dr. JM Paupu Gualzawhna Khutte Domsak Ni 18KhualzinnaAssociate Pastor Australia Khualzinna 32Rev. Go Van Mung Yangon pan tawmvei Yonsei ah 35CidamnaSm. Niang Hen Cing Teekna hong dal Singgah tuite 42Pawlpi sung nasepnaBiakinn Thupulaakna 25E&M Committee 26Pawlmi Lainatpih Committee 26Oneplus 29Topa hong zeeksak kumsim thuphate (2007 pan) 17AtuamtuamComputer tawh kisai theihhuai thute 44Yangon ah sihna na tuah leh... 48

Kumsim ThubulphuhteMatthai Lai Siangtho tom-et pakna

Tedim Baptist Church - Yangon pan kihawmkhia hi.

April 2013I Topa’ kum 2013, July 7

(Nipi Ni) inTedim Baptist Church - Yangon

kum (16) cin Pawlpi Suahnile

No. 156, Baho Road,Kyuntaw(S) Ward,Sanchaung

aaBiakinnpi Hon pawi kinei ding

ahih maninkhual le tual aa om i mipihte

khempeuh tungahitna le ngaihna tawh kong

theisak uhanong uappih tek nadingun

kong kho uh hi.

Celebration Main CommitteeTBC-Y

Page 2: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGONMotto: Khazih le Minam AdingKUMSIM THUBULPHUHTE

1997 Nang Nong paipih kei ding leh….(Paikhiatna 33:15)1998 Kei hong thahatsak Khrih hangin na khempeuh

ka hih thei hi (Fil. 4:13)1999 Asia ding honkhia in (Luka 19:10)2000 Nang kong ompih den hi (Isaiah 41:10)2001 I Tunna peuhpeuh pan mainawt ni (Fil. 3:16)2002 Lau kei inla hang in (Joshua 1:9)2003 A sangzaw ah (Hab. 3:19)2004 Khat le khat na ki-it un (Johan 15:12)2005 Khrih laitaak Khristian innkuan (Luka 19:6)2006 Kha Siangtho Makaih Nuntakna (Johan 16:13)2007 Teci Pangkhia Pawlpi (Matt. 28:18, Sawl. 1:8)2008 Khrih Sungah Adim Nuntakna (Johan 10:10)2009 A Piakhia Pawlpi (Malakhi 3:10)2010 Jesuh Khrih Eite’ Thahatna

(Isaiah 40:31, Hab. 3:19, Fil. 4:13)2011Pasian’ Kammal: I Nuntakna (Isaiah 55:10-11; Heb. 4:12)2012Tukhang Ading A Nungta Pawlpi(Efesa 1:22-23,4:15-16)2013 Na Gam Hong Piang Tahen (Matthai 6:10)

MATTHAI LAI SIANGTHO TOM-ET PAKNANGIMNAJESUH IN Jewte tangthu le lametna sunga a kiciam kholsa MESSIAH(Khrih) ahi hi. Amah mah TAWNTUNG KUMPIPA hi a, ThuciamLui kamciamnate a tangtunna pa ahi hi.

Thukhilna (Theme verse) 35:17 “Moses Thukham le kamsangte’ thuhilhnate a phiat dingin hong

pai hi, ci-in hong ngaihsun kei un. Tuate a phiat dingin a hongpai hi loin, a kicingsak dingin a hong pai ka hizaw hi.”

2:2 “Jew mite’ kumpi ding ahi naungek a hong suak pen koi lai-ahom ahi hiam? Nisuahna lam pan ama aksi hong suah ciangin kamu uh a, amah a bia dingin a hong pai ka hi uh hi,” a ci uh hi.

4:17 Tua hun a kipan Jesuh in thuhilh ding kipan a, “Vantung ki-ukna hong naita ahih manin kisikin na omzia uh kheel un,” ci-in thu a hilh hi.

KUA ADINGA bulpi in: JEW MINAMTE ADINGDeidan loin: MI KHEMPEUH ADING Mat 28:19“Tua ahih ciangin note pai unla, midang khempeuh, keima nungzuimi suaksakin, Pa min, Tapa min, le Kha Siangtho min tawh tui sungahna phum un”

Mathai laibu kilamziaKUMPIPA hong kilang (1-10)KUMPIPA kilangpan (11-13)KUMPIPA mipi muhna ah kilaak nuam lo 14-20)KUMPIPA kinial-in kithat (21-27)KUMPIPA thokik (28)

MATTHAI KAMMAL THUPI 2PAWLPI (3 VEI); GAM (UKNA)

NA GAM HONG PIANG TA HEN! (Mat 6:9-10)‘Vantunga om kote’ Pa aw,Na min siangtho kizahtak hen.Na ukna hun hong tung hen la, (Na gam hong pia ta hen)Vantung bangin leitungah zongNa deih bangin kigamta hen.

MATTHAI LUNGDAMNA thu in

Jew mite le Gentail mite a kibangin a nuaia bangin, lasa khawmdingin hong zawn hi!Ka kumpi na hita tun nang,vang liatna teng tangin,Ling na khuk ka mangngilh loh nang,Kalvary ah hong kha in.

>>>: laibu tuamna sunglam ah

>>>Laibu tuamna sunglam pan azom...

Page 3: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Tukum TBC-Y pawlpi’ thubulphuh pen Topa Jesuh hong hilhthungetna sunga “Na gam hong piang ta hen! (Thy KingdomCome)” ahihi. “Na gam” cih kammal pen Greek kammal “basileia”(Hebrew, “malkut”) a kiletkhia hi-a, “kumpi thuneihna” (royalreign) ahih kei leh “kumpi gam” (king’s domain) cihna ahihi. LaiSiangtho sungah hih kammal pen Messiah ii kumpi gam (thekingdom of Messiah) a genna ah kilimzat penpen hi.

Pasian ukna gam tawh kisai Thuciam lui hunin muhna nakikhel toto hi. BC kumzalom 9 lai-in Pasian ukna gam pen a biamite teenna gamgi tawh kiciangtan hi. Gentehna-in, TOPA Pasian(Yahweh Elohim) ukna gam pen Israel gam ci-in kiciamteh hi (1Khang 28:5). Moab mite biak Chemosh pasian ii ukna gam penMoab gamsung teng hipah a, Ammon mite biak Molech pasian iiukna gam pen Ammon gamsung teng hipah hi (1 Kum 11:7).Kamsangpa Elisha in Syria galkap mangpa Naaman phaaknatnapan damna a piak ciangin, Naaman in Israelte biak TOPA Pasianna umin Syria gamah tua Pasian a biak theihna dingin Israelte’leitang la-sakol nih puakkhop na ngen ngei hi (2 Kum 5:17). Hihbang a ngetna pen Israel mite’ Pasian ii ukna gam pen Israel leitangtungah om hi, cih upna a om man hi (cf. Micah 4:5).

BC kumzalom 8 hun ciangin Amos in Israel mite biak TOPAPasian pen, vantung leitung a bawl Pasian ahihna (Amos 4:13; 5:8),minam khempeuh tungah ukna a nei Pasian ahihna (Amos 1:2-2:16), minam khempeuh ii tangthu a nei a ukpa ahihna (Amos 9:7)na gen hi. A tomin genleng, anungta Pasian’ ukna gam pen Israelmite leitang bek huamlo in, leitung vantung a huam ahihna hongmusak hi. Kamsangpa Hosea in Pasian pen a pualam panin mihingtea uk Pasian hi beklo-in, mihingte tawh a om khawm a SiangthoPasian ahihna na gen hi (Hosea 11:9). Kamsang Isaiah in TOPAPasian in Zion ah minam khempeuh kaikhawmin galhiamkhempeuh phiat-a daihna tawh uk ding ahihna (Isai 2:3-4), Pasianmahmah mihingte tawh hong omkhawm Pasian “Immanuel” ahihnana tangko hi (Isai 7:14).

148

EDITORIALYANGON AH SIHNA NA TUAH LEH...

1. Death Certificate kisam...- Zatopi ah i sih leh Siavuante kiang pan kila thei pah hi.- A pualam zato le inn ah i sih leh Siavuan khat peuh tung

pan nget kul hi.

2. kisamA kingah theih nadingin Death Certificate,

- Zato pi ah i sih leh, zato pan kila pah thei hi.- A pualam zato le inn ah i sih leh,

ah kila hi.

3. puakna (01-637347)- ngah zawh ciang han mawtaw samin

ah puak ding. Innkuanpih khat in zuih kul hi.

4. Tapidaw Han - Yewei (01-701123; 09-73031273)- Han ah pai ahih keileh phone set ding. Misi vui nop ni le

ahun amau tawh geelkhawm pah ding.- Original le Pawlpi kem siate vuina lai kisam- Lei ah i phum leh Ks. 5000 + Hall sap man- Mei tawh i hal leh sum bei lo- i bawl leh, Ks. 250,000 + hall sapman- Hankuang man Ks. 25,000 pan Ks. 100,000

5. Newspaper ah suahsakna- Misi ii tangthu le tawh- Zum hun ah kisuaksak theipah hi.- Ks. 10,000 kiim bang bei thei hi.

Page 4: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Thuciam thak hun ah, tanglai kamsangte genna mah banginPasian’ ukna gam leh Pasian mahmah mihingte lakah hongtengdenna thu pen Topa Jesuh’ hong suahna, nuntakna, sihna lehthawhkikna ah hong kicing hi (John 1:1-14). Thuciam thak sungahPasian ukna gam tawh kisai tangzai takin na kigelh a, tuate a nuai-a bangin kitomlak thei hi. Topa Jesuh genna ah, Pasian ukna gampen Jesuh mimal tungtawnin hong kiphut khin hi (Matt 12:28; Luk11:20); ahizongin hong kicing na dingin thunget ding kisam hi (Matt6:10). Paul genna ah, Pasian ukna pen hong tung khinsa hi-a, KhaSiangtho hangin i ngaih Pasian’ deih bangin gamtatna, kilemna lehlungdamna cihte ahihi (Rom 14:17); tua Pasian ukna gam pen cileh sa deihna tawh a nungtate in luah theilo ding hi (1 Kor 6:9-10;Gal 5:21). Tua banah, Paul in Pasian ukna a kicingin hong tun dingpen mailam thupiang dingin na gen-a, tua ni ciangin vangtung,leitung leh leinuai-a om mi khempeuh Jesuh mai ah khukdin dinga,“Jesuh Khrih in Topa hi” ci-in tangko ding uh hi (Filippi 2:10-11).Tua hi-a, Pasian ukna gam pen khanuntakna (spirituality) bek hilo-in vangtung leh leitung na khempeuh tawh kisai (universality)ahihna kimu thei hi. Mangmuhna sung i sim ciangin Pasian’ uknagam pen kha thu bek hilo-in, leitung ki-ukna sungah tung taktakding (political reality) ahihna zong kimu thei hi (Mang 11:15). Johangenna ah Pasian ukna pen thakhat in hong tung dinga, galkidona(Mang 9:1-12), gimna lianpi tunna (Mang 9:13-19) cihte hong omding hi. Leitung mite in pawlnih in kikhen ding uh a, Satan leh apawlte meilipi sungah kikhia dinga (Mang 20:7-15), tuuno pawlteahih leh vanthak leh leithak luah ding uh hi (Mang 21).

Leitung mihingte tangthu a nei a uk TOPA Pasian hi-a,Pasian ukna pen Jesuh Khris tungtawnin hong kiphut khin ahihi.Tua Pasian’ ukna gam leitung tangthu mahmah ah hong kicing dinghi-a, mihingte kha nuntakna (Pasian leh mihing, mihing leh mihingkizopna) dapphah in vantung leh leitung tangthu ah hong mualsuakding ahihi. Tua ahih manin Topa Jesuh hong sawl “Na gam hongpiang ta hen!” cih thungetna pen mimal Khristian nuntakna, pawlpikalsuanna, minam kalsuanna leh leitung tangthu adingin thu laigilthu mungpi ahihi. Tuni-in hih thungetna I nget ciangin “Na gamhong piang ta hen! Kei mimal nuntakna ah, ko innkuan sungah, kopawlpi sungah, ko khua sungah, ko gam sungah, …” ci-in i ngetding ahihi.

2 47

manlang hi. Window XP version tawh kibang Microsoft’ a nunungpen operating system a hi Window 8 ah zong lemtak in a kizangthei a hi web browser khat zong a hihi.Hun bei zong tawm in akisam thu tuamtuam zong nawh tak in kizang thei hi.

IT tawh kisai eBook te a khong in ngahtheih nahttp://it-ebooks.info/

Hih website ah IT tawh kisai eBook(electronic laibu) te a khongin kingah thei hi.Laibu zong kim mahmahin, hih website tung aom eBook te a khong in kikai ( download ) thei hi.eBook deihpenpen ii teeltheih na ding lim tawh zong kilak pah hi.A kikoihthak (upload) te zong ki-en thei hi.Laibu te, ii teel ciang a bawlkhiate, bawl kum , a kizang pau, Download hih theih File golzah cihte zong ki en thei hi.

Gamsung ah nasep zong te a dinghttp://www.myanmarjob sdb.com Kawlgam sung ah nasep zong te a ding in Myanmar Job DB akici website khat hi-in, hih website tung ah ii deih nasep nam teleh za, sep nopna mun te gelh le hang hun tawmno sung inhongzong sak ding hi.Hih website ii amai pen laimai ah zongtulaitak in a kisam nasep leh nasep tawh kisai a kisam tuamtuamleh nasep om na mun te zong kilak hi.Tua bek hi lo in, nasepsap a kisang nitawp ni (deadline) zong ki-gelh pah hi.Khua,mun tawh kisai i deih nasep te zong kizong thei hi.Ii deih nasepii muhnai kei leh zong CV form kikoih thei hi.

Page 5: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

1997 kum pan kipan TBC-Y in “Khazih le Minam Ading” cihngimna tawh i kalsuan toto hi. Akumkum-in thubulphuh kinei-a2012 kum i thubulphuh in “Tukhang Ading Anungta Pawlpi”cih a hihi. Tukhang cih ciangin a bei thei nawn lo ding hun akawk nuam a hihi. Tukum leuleu ciangin MBC in Judson hongtunzawh kum (200) hong cing ding hi-a thu bulphuh dingin “NaDeihna Kawlgam ah hong kicingsak in” ci-in nei uh hi. Tua dungzui-in ei in zong “Na Gam hong piang tahen!” ci-in i teel hi.

Gualzawhna, thuneihna, liim le vaang cihte pen mihingtenuntakna ah a kisam pen khat na hi mawk hi. 1949 pan 1976dong Sen gam a uk Mao Tse Tung in “Power is with bullet” ci-inkum 27 sung gam-uk makai-in om hi. Ama zawh ciang TingShaong Feng in luahsuk a “Power is in the wallet” ci-in taangkoleuleu hi. Tua hileh liim le vaang taktak koi pan hong pai hi dinghiam, cih i kikum ding hi.

I Lai Siangtho sungah Jesuh Khris in Amah a bawlsiate,a that nuam aa om mipite en-in kiko a, “Pa aw, amaute’n bangbawl cih thei lo uh ahih manin a mawhna uh na maisak in” ci hi.Ei dingin kingaihsun leng, “Ka Nipi, ka Khapi, Ka Pasian, KaLungzai aw, na thei in. Hih teng hi ei kei hong bawlsiate” cikhading hihang. Topa Jesuh in thuneihna pen thautang ah om kei,sumbawm ah lah om kei! Thuneem tawh zawhna ah vaangliatnaom hi, ci hi. Mi’ muhna ah amah pen hon ding nei lo bang ahihhang, van galkap a kuan akuanin a vaikhak theipa hi. Mihingmuhna panin mi guallel, mi meidawite’ kampau hi, ci-in mawhsaktheih ngel a hihi.

346

Keyboard tungah PrtSc/SysRq zong in. Na muh ciangin meekin. Tua khit ciangin Window + R meekin mspaint cih gelh inlaEnter meek in. Paint file hong kihong dinga tua sungah Ctrl + vmeek in. Den aa na muh bangbang a maan tawh hong suak dinghi. Ctrl + s meek inla Save as type sung pan .jpeg teel inla tuatawh save in. (PrtSc/SysRq sunga na koih pen zong Photoshopah kipuak thei hi).

Desktop Background a kikheel theilo-in bawl dan ding...Na deih penpen khat na guan khit ciangin midang kuamah

in a kheel theih nawn loh nadingin Run Box (Window Key + R)meekin gpedit.msc gelh inla Enter meek in. Local Group PolicyEditor sung pan User Configuration nihvei meekin AdministrativeTemplates teel in. Tua nuai-a Control Panel meek inlaPersonalization pen teelin anuai ensuk lecin Prevent ChangingDesktop Background mu ding hi teh. Na muh ciangin Right Clickinla Edit hong lecin Prevent Changing Desktop Background mintawh Window khat hong kihong ding hi. Enabled a cih pen teelinla Apply > OK meek in.

Internet tungpan a khong in kingahthei Website tuamtuamte

Mozilla Firefox PortableSoftware nam - Web BrowsersAkibawl khia version nam - 19.0.1File golzah - 21.54MBAkizang thei OS - Windowx XP/ Vista/7/8

Feature tuamtuam kihel in, a kinawh mahmah khat a hi Mozillabrowser pen portable (ki pua kawikawi thei) version tawh kizangthei hi.Pop-up blocking, tab browsing leh Google Search te zongkihel in, baih takin kikem thei a streamline browser window zongkizang thei hi. Feature zong kimtakin kihel a, zat ciang zong

NA GAM HONG PIANG TAHEN!Church Pastor

Page 6: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April4 45

User Configuration nuai-a Administrative Templates pen nihveimeek in. Hong dawk Menu sung pan System pen nihvei mahmeek in. Ctrl + Alt + Del Options meek inla, a taklam mun khatah Remove Task Manager om ding hi. Tua zong nihvei mah meekin. Window thak khat hong kihong ding hi. Not Configured,Enabled, Disabled namthum lakah Enabled a kicih leh, NotConfigured teel inla, Apply >> OK meek in. Khat veivei tua bangna cih hangin hong suah tuan keileh, Enabled teel inla Applymeekin, Not Configured cikik-in, Apply >> OK meek kik in. Tuahileh Task Manager kihong thei ta ding hi.

Hardware hatsak zawk nading...Task Manager hong in. Menu sung pan View meek in.

Upade Speed kawk lecin High, Normal, Low, Paused cihte kimu-in High, Normal, Low, Paused cihte lakah na teel bangbang NaComputer ii nasepzia speed le Networking speed hong kikheelding ahi hi.

Khak theih loh khat khak nop ciang...Software khat peuhpeuh na hon laitak nasem nawnlo-in

hong om ciang, Task Manager hong inla Performance tab teel in.F5 meek zelzel in. Tawmvei khit ciang nasep hong kipan pian tading hi. A zenzen-in Application khat peuh na khak nop hang akingah loh ciangin tua na khaknop min pen zong in. Na muhciangin Right Click meekin End Task teel in. Hong kikhak dinghi. Tua bang a ut keileh End Task meek lo-in Go to process teellecin na khaknop pen vanmeel tawh kihighlight dinga tuatungahRight click kikin End Process lecin zong kingah hi.

Computer Screen tunga kimu peuhpeuh photo (man) tawhsuaksak ding...

I computer bangci siat cih i gen theihloh hun tamveipiom thei hi. Tua bang hun ciangin maan tawh zaih-in a banban-ingenkik theih ding kisam hi. Tua banga a kingah theih nadingin

Tua bek hilo-in, Sawltak 7 sungah Khristian biakna hangaa kithat masa penpen Stephen thu zong i enbeh nuam lai hi. Amahpen Judah biakna makaite in suang tawh a deen laitak mahin vanento a, Pasian taklam ah Topa Jesuh atu mu aa, amah zongkhukdin sukin “Pa aw, amaute’n bang ahih uh cih thei lo ahihmanin amau’ mawhna na maisak in” ci leuleu hi. Tua bangthupiang teng a encik gige khat na om aa amah pen Judah laigelhsiamte’n “The Lion of Judaisim” a cihpa “Judah biakna ii humpineelkaai” kici Saul zong kihel hi. Saul in tua bang thupiang tengamuh ciangin lamdang sa-a a lungsim sungah “Ee, hi pa a Pasiantungah lah ko tuan lo. Amawhna na maisak in peuh cimawkmawk. Kei bang siamna pilna bucing nei ding zong hi lonapi picing sa si ing. Kei’ neih loh bang nei tuan ahi tam? Kei kakidiksak mahmah hang amah banzo kei mawk veng” ci-in amahle amah kidong thapai hi. Tua dotnate lah kidawng tuan lo ahihmanin Khristian-te bawlsia dingin hahkat veve aa, Damascuskhua paina lampi panin Topa’n na hopih hi. “Saul, Saul aw bangdingin kei hong bawlsia na hiam?” ci-in Topa’n na dawng kik hi.A beisa huna a lungsim sunga adotdot khat pen tu-in a dawnnangah pan mawk hi. Saul’ pianthakna pen Damascus khua lampihi phing lo-in nidang aa a zak ngei Stephen’ thungetna panin alungsim buai-in a kikheel na hizaw hi.

1563 kum tak ciangin Lai Siangtho bu kampau dang tawhteikhiat ding a kikham laitak England gam mi William Tyndalein Manglai tawh teikhia masa hi. Amah pen “The Father ofEnglish Bible” (Mang LaiSiangtho’ Pa) kici hi. Tua bang a ateikhiat kumpipa le biakna makaite in thei uh ahih manin angawng hekin, thah ding bekin a om laitak, thugen khuan khatpia hi. Amah’n zong thungen a, “Maw Pasian, England kumpipa’mit na honsak in” ci hi. (Open the eyes of the king of England).That lumin haltum uh hi. Ahi zongin a thungetna kammal penPasian in damdam-in dawngkik aa 1603 kum ciangin Scotlangpan hong khangkhia King James in Lai Siangtho a kiteikhia sate

Page 7: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

puahpha sakin King James Version (KJV) ci-in Lai Siangthomanpha mahmah hong piangkhia hi. Tuni dong ahoih pen dinginkigen hi.

1907 kumin Zogam, Falam uk sung Bualkhua ah Tapidawtung hi. Cong Kham in sang masa ahih manin a khua hausapa insama, “Cong Kham, nang Khristian suak lecin i khuasiam in, ikhuazangin hong netum ding hi,” ci-in khaam hi. Cong Kham inmang tuanlo ahih manin a loteng laksakin, a zi zong sal dinginsut lailai hi. Cong Kham khawl tuanlo ahih manin khua tangvaltemansakin a khua lai tual-ah 45 vei ciangpum tawh sat ding danpiahi. A khuazangin kikaikhawm uha Bualkhua tangval hat (5) in abanbanin a sat laitak thuak zo nawn lo ahih manin hausapakiangah thugen khuan ngen hi. Hausapa’n zong, “a lungsimkikheel hi ding hi,” ci-in ngaihsun a satsak nawn lo hi. CongKham in thungen a, “Pasian aw, khua hausapa’ mawhna namaisak in” ci hi. Tua thungetna hangin hausapa in satzom saknawn lo-in a liammate’ bawldam sak kik hi. Lumbang paninKhristian masa Thang Tsin zong a veh dingin hong pai lai hi.Tua thungetna hangin Bual khua pen Zogam ah khuazang bupaTapidaw a suak masa pen khua hipah hi. Etteh taak muanhuaimakai tampi tak zong piangkhia hi. 1982 Diamond Jubilee ahthugen dingin hong sap tak uh ciangin ka pai a, a mun le mual kava ena, ka dipngeek hong zen mahmah hi. Pasian in tua bangkammalte maimang sak lo-in, tua kammalte vaang pia-in nalianpipi semkhia theizaw lai hi.

Tukum zong “Na gam hong piang tahen” ci-in TBC-Y inthubulphuh in i neih ciangin i mimalin, i innkuan-in, i minam-inPasian’ gam hong pianna ding thungente suak ciat ni. SawltakPaul in “Gitlohna pen gitlohna tawh lel loin, thuhoih thupha tawhna zo un” ci-in hong vaikhak hi. “Amaute in bang hih cih thei louh ahih manin amawhna uh na maisak in” cih thungetna ingitlohna a zung panin botkhia hi. Asiate a pha tawh thuh tum dihni. Tua in gitlohna zungkalh a Pasian’ gam hong piang taktakding hi.

5

COMPUTER

Task Manager a kikhak ciang koici honkik ding...Task Manager i cih ciangin Computer khat ii nasep teng, bangprogram teng kihong, tua program-te ii Memory Ram, CPUbangzah kizang, bang User teng om cih a kimuh theihna munahi hi.

Task Manager hon dan ding...Ctrl + Shift + Esc athum-in mekkhawm ding; ahih keileh Startbutton tawh hong suakkhawm (screen ii a taw aa) apaiphei pitungah mouse Right click ding in hong dawk Menu sung panStart Task Manager (Task Manager) teel ding; ahih keilehWindow Key + R mekkhawm-in taskman cih laimal gelh ding inOK ci ding.

Task Manager hong suah kei leh...Khat veivei Task Manager a kizat theihloh nadingin kikhak theihi. Tua bang hun ciangin na computer ah bang program tengkihong cih na theithei kei ding hi. Tua program-te na muh lohciang na computer ading lauhuai thei hi. Tua bang ahih cianginna honkik nop leh, Window Key + R meek inla tua khit ciangingpedit.msc gelh in, Enter meek in. Local Group Policy Editorcih Window hong suak ding hi.Tua nuai-ah (1) Computer Configuration, (2) User Configurationhong suak dinga,(1) Computer Configuration sungah (a) Software Settings, (b)Windows Settings, (c) Administrative Templates cih nam thumom ding hi.(2) User Configuration sungah (a) Software Settings, (b)Windows Settings, (c) Administrative Templates cih teng mahom ding hi.

44

Page 8: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

1960 kum kiimin America gamah Mivom Mikaangkideidan hunlai-in Mivom makai nih khangkhia khawm hi.Malcolm X pen Muslim upna khangkhia ahih manin a khauhte akhauh mah tawh thuhkik ding thugenin nei hi. Ahi zonginTuiphum makai Martin Luther King, Jr. in ahih leh “eite’ muhdahin Mangkang, cikaangte hi lo-in tuate sunga om siatna (the evilinside) pen hizaw hi” ci-in gen hi. Ngongtat loh ding a mite pantahaa gualzawh pih hi. Agah zong tuni ciang dong kimu toto lai-aPresident Barack Obama (mivom) zong khatin kihel hi.

1860 kum kiim a Abraham Lincoln zong a lawmte inhawmthawh den uh hi. Makaihna lam-ah zong picing sa loinzekai sa den uh hi. Amah in “Gal beina dingin ka gal khempeuhka gual dingin nei zo leng” ci-in dawng kik hi. Kumpi a suahciangin tua a galte mah zong amuanhuai mun lianpi mah-ahmapangsak hi. Thunem thunip tawh siatna zung lot hi.

Lawmta nih om hi. Vengta ahih manun a lawmpa inakhatpa’ huan lamah niinbua phei pahpah hi. A lawmpa’n zonga gen ding kisuang sim ahih manin thu khat geel a, dum khat to-in tua sungah tua niim lomte khol hi. Mai tang tuh-in hong po a,limci mahmah laisop hi. Ahun hong tun ciangin a maigah lo-in aveengpa va khol phei hi. Alawmpa kiangah, “Lawm, i maigahhong khol ing ei” ci-in a gen ciangin a lawmpa in lamdang sa hi.A lawmpa in a thu teng genkik a, tua ciangin a gennop thei hi.Tua ni aa kipan niin va lawnphei nawn loin hoih tak kaikhawmhi, cih thugentehna in thu tampi hong hilh hi.

Tua bang gamtatna tawh “Na gam hong piang tahen!”ci-in kal masa i suanna ah thusia thuhoih tawh zawh tum-in,thuhoihlote zung bawhkhia ding hihang. Tua bang i sep zawhnadingin ei’ thahatna muang loin tha hong guan ding Topa’ KhaSiangtho tha i muang den zaw ding hi.

Rev. Simon Pau Khan En, Ph.DChurch PastorTBC-Y

6

(6) Vun hoih nading, (huai) guai loh nading ()

Be nawi dawn in ( )(7) Muscle khauhna ding ( )

Bawng nawi dawn in ( )(8) Lungpil nading ( )

Monla-uh naipaak tui dawn in ()

(9) Vun cancer dalna ding ( )Coffee dawn in ( )Ni khat coffee hai khat ta dawn lecin vun cancer dal hi.

(10) Kamsung namsiat loh nading ( )Tui dawn in ( )Tui dawn lecin na tawl sung le na kam sung teng

kawtsakin dangkeu sak lo hi. Dangkeu leh kamsung namsia sakhi.

(11) Mit cidamna ding ( )Lingmaw tui dawn in ( )Lingmaw tui sunga vitamin (anhoxydent) in natna a pian

loh nadingin dal hi.

Ref: Good Health

43

Page 9: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Siampi 25:23“Leitung in keima aa ahih manin neihsuak dingin leitang kizuaklo ding hi. Bang hang hiam cihleh, note in kei tawh a omkhawmmikhual le peemtate na hi uh hi.

Johan 16:33Keimah tawh nong kipawlna uh hangun, lungnopna na neihtheihna dingun hih thu a hong gen ka hi hi. Leitung gimna nathuak ding uh hi. Ahi zongin keimah in leitung nate zokhinta kahih manin lungnuamin om un, aci hi.

I Zomite paunak ka zak ngei khat-ah, “Bual khuate in a khuazangbupin vakhu khat sa kham hi” kici ngei hi. Ahang pen, khat pa invakhu mana amau innkuan in ne leh kham zo lo ding cih theiahih manin a inntungte va khol uh hi. Inn tungte in tua vakhu amuh ciangin amau bek neek ding ki-awi lo uh ahih manin amau’inn tungte va khol sawnsawn uh hi. Tua bang tawh inn khat khitinn khat ban pai kawikawi-a athu a kan uh ciangin “Inn nuaite’itna le neekngaihna hi” ci-in mukhia uh hi. Tua bang kikhualnatawh a nungta a khuasa Zomite i hihi.

Khristian-te in i leitung bangci i muh hiam? I duh, i deih,i tatzia, i heekzia kilamdang mahmah hi. Leitung dan i theih lehi tatdan nuam hi. Kawlte in leitung pen nam thum pha sak uh hinapi’n, kua in bawl, cih om lo citciat hi. A bawl om lo ahihmanin “A kipatcil-in Pasian in vantung le leitung a piangsak hi”

7

Teekna cih pen pel lo a, i tuah khak ding thu ahi hi. Ahi zonginmihingte bangtan nungta cih tungtawnin i teekna zong kikhelnaom hi. Khansau theihna, teek hakna thu tampi lak-ah neek ledawn teel theih ding zong thupi mahmah hi. Teek hakna dinginanuai-a singgah tui, le tui tuamtuamte dawn ciat ni.

(1) Ci le sa hoihna ding ( ) Grape Fruit singgah tui ( ) dawn in.(2) Mangngilh baihna dalna ding (

)Wine dawn in ( )Numeite ni khatin hai khat, pasalte ni khatin hai nih dawn

ding hoih bek hi. Tam na dawn leh na khuak cell-te kisia ding hi.(3) Lungtang cidamna ding ( )

Coco singgah tui dawn in ( )(4) Naupang lungsim bat kikna dalna ding (

)Monla-uh san tui dawn in ( )

(5) Cibawk dalna ding ( )Niangteh eng niangphan dawn in ()

42

KHRISTIAN-TE LE LEITUNG

Rev. Khoi Lam ThangHonorary Pastor

Sm. Niang Hen Cing

TEEKNA HONG DALSINGGAH TUI-TE

Page 10: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

(Piancil 1:1) cih Lai Siangtho in amau’ ngaihsutna kikheelsak zohi. Sayadaw Nyan Lyinn in “A kipatcil-in thu oma, tua thu Pasiantawh a omkhawm hi” cih thu a theih ciangin a nuntakna kikheelhi. Tua thu in mihingte lungsim hong kheel hi. Tuni dong nahong semsem lai hi.

Nidang Hebrew mite in leitangh tawh kisai-in bangcingaihsut uh cih i Lai Siangtho sungah kimu thei hi. Pasian in“Leitung pen keima’ aa hi-a, kuamah in neih suak dingin zuakthei lo ding hi” ci hi. Jubilee kum a tunsimin mawhna kimaisakin,leitanghte aneite tung kipiakik hi. Israel-te ngeina ah Jubilee kumtun ciangin leitangh pen man ol mahmah ci hi. Jubilee khit cianginleitangh manpha mahmah leuleu, ci hi. Tuni-a i leitangh pen ei-a hilo hi, cih ngaihsutna ahi hi.

Greek-te ngaihsutna (Sawltak 18:17) sungah Epicureanle Stoic-te tungtawnin kimu thei hi. Amau’ ngaihsutna-ah,zingcianga hanmual zuan ding lelte i hih manin tuni-in ne ding,dawn ding, lungnuam takin om ding ci hi (Eat, drink, and bemerry, for tomorrow we will die). Tua bek hilo, Pasian pensiangtho lua ahih manin hih leitung mihingte pen kiniin lua ahihmanin, mawhna tawh a kidim mite hi uh hi, ci-in ngaihsun uh hi.Jesuh, Pasian’ Tapa takpi hih leitung ah hong paisukna pen amau’ngaihsutna a kilumletsak thu khat ahi hi.

Tuate kawmkal ah Pasian in Ama’ gam a phut ding le ataangzai sak dingin hong sawlte ihi hi. I lam-etet vangam penhih leitung ah kiciamkhol theita hi, cih ei Khristian-te upna ahihi. I thubulphuh Topa’ Thungetna, “Vantung aa om kote’ Pa aw,Na gam hong piang tahen!”

Ei Khristian-te ading leitung bangci bang hiam? Bangcimuh ihi hiam? Leitung i cih pen i khamtung ngaihsutna ah“nuntakna” hipah hi. Leitung pen khuaneu khat bangin tulaikhantohna huhau-in khuaneuno khat hilel hi, kici hi. Leitung pennidang sangin lianzaw, neuzaw hi zenzen tuan lo hi. Khatveivei,

8

kah uh hi. Full scholarship ngah uh hi. Manglai tawh sin uh hi.Ahi zong Korea pau theih kul hi.

6. Law SchoolLaw School zong hoih mahmah hi. Asinhuai sang khat

mah ahi hi. Undergraduate leh Graduate School om hi.

7. Medical College/Dentistry College/Nursing CollegeKorea gam ah sang hoih pen in kigen hi. Yonsei University a

kipatkhiatna Medical College ahih mah bangin minthang mahmahhi. Severance Hospital of Yonsei University ci-in zatopi khat neipah uh hi. Gam makai uliante ii zuatna zatopi ahih manin nakhempeuh hoih kim mahmah hi. Cancer research center zongnei thak uh hi. Korea pau bulphuh in lai kisin hi.

Yonsei University panin kal 2 ka om sungin ka muh pakteng hong at ka hihi. Gen ding tampi om lai-a, ahi zong hi zahtawh kong khawl bawl phot ding hi. Mai lamah hun I ngahlehYonsei University tawh kisai thu tuamtuam kong at nuam lai hi.Tu-a bangin Yonsei tawh kisai thu kong sunkhiatna pen a simkha1 le 2 bang peuh mah in phattuamna a ngah na ding, cihngaihsutna tawh ahi hi.

41

Page 11: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

i innkuan nuntakna zong leitung hipah hi. I pawlpi zong eiteadingin leitung mah hipah thei hi.

Guta-te adingin Palik a muh ciangin lau-in linglawng denhi. A leitung uh toi mahmah hi. A leitung maban ah khamuannaom thei lo hi. Ahi zongin midikte-a dingin Palik cih pen ei honghu ding, cih lungmuanna hong piate hizaw uh hi. Lung nuamtakingamta, nungta thei uh hi. A leitung uh nuamsa hi. I Lai Siangthosungah, “Leitung zo khin ka hih manin lungnuam-in om un”(Johan 16:33) Jesuh in ci hi.

England gam khanlawhna-ah a makai John Wesley (1707-1788) in, “Hih leitung pen ka Pasian’ nasepna hi” ci hi (Thisworld is my parish). Sakol tung tuangin Pasian’ nasem dinginzinkawikawi hi. Na lian tampi semzo hi. Khat lam leuleu-ah,Jim Reeves (1923-64) in, “Hih leitung pen ka inn hi kei, kakantanna pakna mun hi” ci hi (This world is not my home, I’mjust a passing through). Tomkha sung kantanin i om laitak, eitein Topa ading bang sepsawm i hiam?

Nang, na upna tawh leitung na zozo hiam? Upna inzawhna hi, ci-in la-in i sa hi. Leitung nate masuan-in na buailaitak, na neuno khat ultung sakin tua sila-in na om khak leh iTopa Jesuh in nang khatvei tha hong piakik nuam lai hi.

Na guallelhna hih leitung ahih khakleh, a beisa hunte naguallelh hun ahih leh, tuni-in i Topa Jesuh in leitung zokhin tahi.

9

i. International Cooperation (Master of Global Affairs &Policy)

ii. International Trade, Finance & Management ( Master ofGlobal Economy & Strategy)

iii. International Cooperation (PhD)iv. International Trade & Finance (PhD)v. International Management (PhD) om hi.

Theihding: IUC leh GSIS ah laihilhsia 80% pen gamdangmi vivehi. North America leh Britain pan hi zaw deuh uh hi. Europe lehAustralia pan in zong om hi.3. College of Social Sciences/Graduate School of Social Sciences

College of Social Sciences zong a deihhuai department khatmah hi. Degree program 6 nei uh hi. Tuate zong ahoih vive mahhi. Hi programte ah international sangnaupang tampi mah omhi. Ahi zongin theih ding khat ah, Subject-te pen 40% Korea pautawh sin ding hi ding hi. Korea pau tawh sin ding hi bek a, manglaitawh paper kibawl thei hi.

i. Political Science & International Studiesii. Public Administrationiii. Social Welfare

4. Business SchoolNasialua, cih ding hi. Korea gam ah Business tawh kisai sang

ahoih pen pawl hi ding hi, ci uh hi. Korea gammi sanginGamdangmi sangkah tam zaw hi. Bachelor pan in PhD dong omhi. Manglai, mangpau hi zaw hi.

5. College of Engineering/Graduate School of EngineeringEngineering sang pen a minthang khat ahi hi. Amau gammite

mahmah zong a kahnuam mahmah uh hi. Admission ngah dingbaihlo dann hi. Laisiam mahmah kisamh dann hi. Ka meeltheihIran pan in 2, Vietnam pan in 2, Sen pan 1, USA pan 1 cih bangin

40

Page 12: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Late 90:10-12Kote nuntak hun kum 70 bang hi-a, cidam le ung kum 80 banghithei hi. Ahih hangin tua hun sung nangawn gimna le haksatnahi a, tua hunte bei pakin kote ka maimang uh hi. Nang hongkizahtak nadingin na sinsona vangliatna kua in thei a, na hehnahusiatna kua in thei ahi hiam? Tua ahih ciangin pilna lungsimka ngah theih nadingun ka nuntak hun uh a tomlam ka theihnadingun hong hilh in.

Luka 3:1-3“Gam tampi a uk Sisar Tiberius in a ukzawh a kum sawm lengana, Pontias Pilat in Judea gam ukin, Herod in Galilee gamukin, a nau Filip in Iturea gam le Trakhonitis gam ukin, Lysaniasin Abilene gam uka, Annas le Kaiafas in siampi lianpen a seplaitakin sehnel gamah a om, Zekhariah’ tapa Johan’ tungah,Pasian’ thu hong tung hi. Tua ahih ciangin Jordan Gun kiimgam khempeuh ah Johan pai kawikawi a, kamsang Isaiah in LaiSiangtho sungah a gelh mah bangin, “Na mawhna panun kisikunla tui kiphum un. Tua hileh Pasian in na mawhnate uh hongmaisak ding hi” ci-in thu a hilh hi.

ThupatnaTuni dong lam hong pi i Pasian’ tungah lungdamko

phapha hang. Kei ka pa’ suahkumin Tualzang khua kisat hi.Khuata pan khangkhia i hih manin khuasat kum tawh kumkisimtoto hi. Kei ka suah hun pen Japan galpi zawh ciang hi, ci-

10

1. International Underwood CollegeSangmin pen Yonsei University a pankhia ahi, Horace Grant

Underwood phawkna in International Underwood College (IUC)ci-in min apua sak uh ahi hi. IUC pen high school graduate-tekahna ahi hi. Eipau in cilehang University degree lak masak penprogram ahi hi. Tann 12 a zote kisang hi. Tu tadih Myanmar gampan tawmkhat a buaihuai na ding ah tann 11 ciang hi vet se hi.Tua hi in, sangnaupang pawlkhat University ah kum 1 khawngkah beh in tua kum khatna a zawh khit ciangun gamdang sangkahuh hi. Liberal Arts Program, MIT pan in tua bangin sangkah tampiom khin zo hi. IUC ah kum 1 mi 300 sang uh hi.

Ahoihna khat ah, gamdang panin pilsin ding-a hong paisangnaupangte masak uh hi. Gammite ahihleh IUC pan inmibangzah hi ding, cih sehsa in nei uh a tua zah bek mah la uhhi. IUC ah pen mangpau leh manglai lian bek tawh lai kihilh inlai kisin hi. Major lak theih ding 11 om hi. Tuasung ah:

i. International Studiesii. Political Science and International Relationsiii. Asian Studiesiv. Culture and Design Management, cih bang teng hi.

International sangnaupangte a dingin full scholarship om hi.Toefl/Ielts leh Tann 11, 12 grade hoih leh ngah ding lametnatampi om hi.

2. Graduate School of International StudiesGraduate School of International Studies (GSIS) ahih mah

bangin leitung kimaihzia, kizopzia tawh kisai pilsinna hi zawdeuh pah hi. Degree khat peuh mah neihkul hi. Grade hoih dingzong kisamh a, TOEFL leh IELTS hoih ding zong kisamh hi.Manglai & Mangpau bek tawh kisin hi. Scholarship hoih hi. Zomikhangnote a dingin ahoih khat hi dingin ka ngaihsun hi. Myanmargamah ciahkik ding bang hilehang zong kumpisung na ngawhah nasep lianpi a kingah thei nam pilsinna hi.

39

KUM SIMDANRev. Ngul Cin Thang

Page 13: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

in ka nu ka pate in hong gen uh hi. I pu i pate in lokhawhna muntawh zong kumsim thei uh hi.

Leitung kumpite a kilaih ciangin kum khat a thakin kipanzelzel hi. Nidang lai-in Calendar tampitak na om ngei hi. Greek-te in ni le kha, khuahun tawh ni na sim uh hi. January 1 nipenDecember 25 pan simtoto lehang Judah ngeina bangin vun-atpawi a hihi. Leitungbup kumsimna bek hilo-in i Topa’ kum asim toto i hihi. Russia le France-te in March 1 ni kum thak hun ciuh hi. Europe gamah Byzantium uk sungah September kha sunginkum thak ci uh hi.

Lai Siangtho sungah kum (25) a cin simin pawi bawlnatawh a beisa kum sung teng khempeuh nulmai hi, ci hi. Leiba,logam, kileitawi, amau aa ahi lo khempeuh piakkikna, cihtekivaihawm hi. Eite in tua pen Jubilee ci-in i tel a, ahi zongin vokle bawng gawh zawh ding ciang bek i ngaihsun zo hi.

Constantine Emperor in AD 313 kumin Christiansuahtakna (2013 kum ciang 17th Anniversary). 1962-65 sungin1966 kum ciangin Pope Paul VI in Vatican Council ah leitungbuppi mawhmaisakna a kam panin pusuak hi. Tua tawh zongkum kisim hi.

AD 274 kumin December 25 ni-in Christmas ni dinginna ciangtan uh hi. Tua ma-in December 6 pan January 6 kikalinbawl uh hi. Tudong mah Orthodox Pawlpite in January 6 niChristmas in ciamteh uh hi.

Tanglai mi siangthote zong amu’ ni ding na kiciamtehuha, kum khat bupin mi siangtho ni a kivawh lo ni om nawn lohi, kici hi. French le Germany-te pen minampi hi uh ahih maninCalendar thoh tek uh hi. Pope Gregory VIII in Julius Caesar’bawlsa Calendar pan ni (10) phiat uha, 1582 February 24 nipankipanin zang uh hi. Tua Calendar pen tu zawh kum 20,000 khitciangin ni khat kipelh ding hi, kici hi. Calendar athak bawlkikkul ding hihtuak hi. Maya minamte in zong December 21 ni-in

11

I phawk gige ding khat in, gamdang ah sang I kah noplehminamdangte dann in ei-le-ei a kisikzo ding pawlkhat I om samhangin kitam nai hetlo hi. Gamdang sangkah ding I kithawi naklehei neihsa tawh kah ding dann hiphalo hi. Midangte neihsa tawh akah ding ihi hi. Tua ahih manin midangte in “pattahhuai hi,pattahtak hi, pantah lehang supna omlo ding hi” hong cih zahkhop dingin kithawi kul leuleu hi. Tua bang ahi dingin manglaiTOEFL ahihkeileh IELTS score hoih neih ding kisamh hi. HihTOEFL & IELTS mualpi pen kantanloh phamawh hi.

Korea gamah biakna lam tawh kisai in Conference kahding, Lai siangtho sangkah ding leh sum thalawh dingin Zomitekipai zaw deuh hi. Ahi zongin University education tawh kisaiin a kah taktak kitam nailo hi (education min vawhna tuamtuamtezangh nuamlo kahih manin University pilsinna sang cih a kizanghi). Tua ahih manin Korea gamah a om University sang lianpipiteah pilsin ding pen lim ngaihsut ding thupi ka sa hi. Banghanghiam cihleh:

1. Sangkah ding tawh kisai-in Korea kumpi in tu laitakkongkhak hong ka sa hi.

2. A khangtogamte (developing countries) hong deihsakveve uh hi.

3. International sangnaupangte a dingin Scholarship atawmatam om hamtang hi.

4. Manglai tawh pilsinna department tampi mah om ta hi.5. Manglai tawh lai I sinkawm in Korea’ pau le lai kithei

ding hi. (Hamphatna ah pau nam 2 theih khat in a kitheiding ahi hi.)

Yonsei University ah Zomi khangnote a’ding ProgramPawlkhatYonsei University ah a tungah i gensa mah bangin program tampiom a, ahi zongin Zomi khangnote a dingin a lem zaw deuh ding,ci-a ka ngaihsut pawlkhat hong gelh ka hihi.

38

Page 14: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

leitung bei ding, ci uh hi. Leitung abei hilo-in amau Calendarathak bawlphat a kul ahi hi.

Late 90:10-12Late bu nga kikhen lakah bu (1-41, 42-72, 73-89, 90-106,107-150) ci-in bu nga-in kikhen a, a bu tom pen zong hipah hi. Moses’thungetna kibulphuh hi. Laphuak siamte in mi minthang khatpeuhvawhin om uh hi. Tua hunlai-in Kumpite ading zong la kiphuaktampi om hi.

Manglai-in simkik lehang “score” cih na kizang hi.Nidang pek pana kipan nambat simna-ah 20 ciangin score khatkici hi. Mihing khan kum pen score (3) le 10 bang hi-a, a khantotescore (4) ci hi. Ahi zongin tua hun sungah nuamsi ee, cih dingom lo hi. Tua bang gen thei haksatna i thuak khakna, Pasian’deih na thei lo, zui zo lo-in i omkha hiam?

Pasian’ deihna tawh kituak lungtang ka neih theihnadingin pilna hong pia in. Lungsim pilna ka neihpah na dingun,ci-in a kiteikhiatna mundangte ah i mu thei hi. Pilna cih penPasian tawh kikopa, Pilna pen Pasian aa a hihi.

Tuiphumpa Johan’ khan kum le a thugente ciapteh huaile ngaihsut phat huai ahih manin kum na kisim hi. Kumpi SisarTiberius in gam a uk laitak, Siampi lian Annas le Kaiafas in asep laitakin Johan in, “Mawhna pan kisikin, kituiphum ding; tuahileh Pasian in i mawhnate hong maisak ding” ci-in taangko hi.

Tu’n ei zong kum thak ni manphate ah a kalsuan toto-tai hihi. A beisa kum sung i kumsim dan ding ngaihsun phakik ni.Thupha tawh kum a sim om ding hanga, dahna tawh a sim omding hihang. Late laphuak pa bangin ka damlai nite hong simsiamsak in, ci-in i thungetna ah ki-ap ding hihang. Pawlpi mi khat ihih buangin a beisa nite bangci sim ding? Jesuh’ kum simdantawh i tehkak theih nading anuai-a Lai Siangtho i lungngai phading hi.

12

a omlo zah dong dingin van kimsitset hi. Computer tam mahmaha, computer tawh zat khop ding van tuamtuam zong kicing sakuh hi. Kumtawmno lai khangno thahat lai in sang a kahte hamphaka sa mahmah hi.

Zomite leh Pilna sang sinnaZomite in pilna a thupina I theih sawt simta ahih hangin

pilna kideih zo nai taktak lo hi, ci lehang kikhiallo ding hi.Sangkahna khat peuh nei lehang zong, a tamzaw pen ahun a cinciangin sangzo dingin sangzawhna letmat (certificate) nei dingcih ciang hi zaw deuh hi. Tua zong khial hi, kici thei tuan samlohi. Nasep khat peuh deih lehang certificate cih khawng mah hongkisam zel ahih man zong ahi hi. Ahi zongin, pilna a deih tentanzong tampi mah ki om veve hi. Pilna thupi ngaihsut in I deihbawlding khangthakte hanthot na kawm in Yonsei tawh kisai atheihhuai thu pawlkhat kong gen nuam hi.

Pilna pen man tam piakkul ta hi. Mundang tam ka theihlohhangin Myanmar Institute of Theology, Insein na ngawn penbiakna sang hi na pi-in kumkhat in sangkahna a bei pen atawmpen in cilehang then1 (1,000,000 kyats) bang tung veve hi. Kum3 kahte pen then 3 bang bei pah ding a, kum 4 kahte pen then 4bang bei pah ding hi. Tua mah bangin gamdang ah zong pilna Izon nopleh tampi mah man hi. Tua ahih manin Zomi khangnotein I ngaihsut ding thu hong omto hi. Pilna I deihleh, man piakkulta hi. Hi theileh man piak ding veve, pawlkhat hanciam in gamhaugam minthangte ah pilna sin lehang hoih ding hi.

Tu laitak lian bangbel, Myanmar pen gam tuamtuam inhong hel laitak ahi hi. Tua mah bawhthei in hamphat lak lehangI lametloh thu tampi hong piang ding hidihzen hi. Kei phawkkhakciangciang ah gam lianpipi in zong amau’ gamah pilna sin dinginMyanmar panin khangno tampi mah deih uh hi. Hi thu mah tawhkizom in Korea gam laitansang pilsina thu a gennuam I hi hi.

37

Page 15: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Luka 4:18-19“Gimna a thuak mite tungah lungdamna thu a hilh dingin

Topa in kei hong sehkhin ahih manin keima sungah Topa’ khahong om hi. Salin a kimante tungah suahtakna thu a gen ding,mittawte in khua a muhkik theih nading, a kinengniamte asuaktasak ding le Topa in a mite a hotkhiat ding kum a pulakdingin kei hong sawl hi”Topa’ lungdamna thupha kum, eima’ kam tawh i gen hiam, ithatang tawh i sem hiam? Kam tawh a gente i huh hiam? Thatangtawh a semte i panpih hiam? Kei’ muhna ah i Topa kum 2013kumin anuai-a bangin kumte sim thei leng, ci-in Pawlpi mitekong zawn nuam hi.

1. Biakinn thak hon pawi tawh kum sim ni.2. Mission field nasepna le i Pastor-te ading bang ciang

ngaihsut sakzo ding hi hiam? Cih tawh kum sim ni.3. I phungpi MBC, TBC, ZCLS cihte tawh koici ciang

mapang khawmzo ding, cih tawh kum sim ni.Mimalin bangtan ciang i kihelzo diam? Kum sim siamteahi zo dingin Topa’n hong hehpih tahen!

13

(certificate) nei ding, cih ciang hi phalo in theih sawm tentan uhhi. Hanciam uh hi. Kan uh hi. Zong uh hi. Tua mah zong Zomitein I etteh dingin hoih ka sa hi.

Yonsei University(Motto: The truth will set you free – Thuman in hong suakta sakding hi. Jn 8:32 )

1885 kumin sang kiphuan hi. Korea gamah Khristiansangmang nasem dingin hong paite phuatkhiat ahi hi. Korea gamsungah pilsinna laitannsang sin na dingin a neih masakte lak uhah zong khat in a kihel ahi hi. Tu laitak lian in, Yonsei Universitysungah Under Graduate College 22 nei uh a, Graduate Schoool18 nei uh hi. Under Graduate program ah sangnaupang 28,000val pha a, Graduate program ah sangnaupang 12,000 bang phahi. International sangnaupang pen 4000 bang pha hi. Korea gamahinternational sangnaupang a tampenna mun pen Yonsei Universityahi hi. Tualo program tuamtuam ah pilsin a nei tampi mah om laihi. Sangnaupang 40,000 kim hi dingin kiseh thei hi.

CNN in leitung ah sangmun ahoih mahmah atelna sunguh ah Yonsei song kihel hi. Yonsei sang a kingakh-na pen hoihmahmah citciat hi. Mualdung khat leh, mualkuamsung tengahkinga hi. Tua in etlawm sak hi. Singkung lopate zong hoih hi.Sang masapawl ahih mah bangin tang’inn (kum zalom 19 lai-ainnte ) leh khangthak innte nei khawm hi. Lamdang kasak kaphawkthak khat in, sanginnte leitungah a kidawk bek hiloinleinuai ah zong (basement) laisin na ding, seminar room leh halltuamtuam zong neikim tek hi. Leinuai zatsiam ding ahanciammahmah dann in mu ingh.

Campus mun 2 nei uh-a, zat cing sak mahmah uh hi.Hawmthawh ding omlo hi. Tu laitak leitung ah informationtechnology lamah a hat pente ahih mah bangun vanzatte pen sangthei mahmah hi. Laisinna khan sungah zong vanzat a kimsitsetin om kim hi. Tualo library pai lehang, “tua hi zawleh” cih ding

36

Page 16: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

1 Korin 4:20Bang hang hiam cihleh, Pasian’ ukna thu i cih pen kampi bektawh genna hi lo a, Pasian’ vang tawh nungta-in gamtatna ahihi.

Laikawi pai khat zong a thei lo, puansilh niikteen dan asiam lo minamte, mualkawm, guamkawm aa bu minamte ihi ngeihi. Ahi zongin a nungta Topa Pasian i thei-a, nam dangte i demzokei phial zongin a banzo dingin Topa’n thupha hong pia hi. Ama’min i phat hi.

Zomite’ teenna mun ah Messiah in ukna aana hong neihenla, Messiah Ukna tawh a kidiim Zogam cih thulu tawh a kikumnuam i hihi. Tuni aa kipan Pasian’ ukna dim Zogam hong piangtahen, cih keima’ thungetna ahi hi.

I Pawlpi in tukum 2013 kum adingin “Vantung ki-ukna,Pasian’ ukna hih munah hong piang tahen” cih thubulphuh-in iteel hi. Pasian’ gam tawh kisai-in Thuciam Thak Lai Siangthosungah 68 vei bang akizang lakah 32 vei bang LungdamnaMatthai bu sungah kimu-a “Vantung ki-ukna” ci-in na zang hi.Pasian’ min lawh ding Judah’ kammal sungah zeksak uh ahihmanin Vantung Gam ci-in a zang hizaw uh hi. Judah mite simding laibu kibawl ahihna hang ahi hi.

Pasian’ UknaThu ngaihsutna nam nih oma, Jesuh mahmah in “Pasian’

ukna pen tu mahmah-in hong tung khin hi” ci hi. Hih lei nuntaknatawh a kiluah thei lo “kha” nuntakna tawh a kiluah thei bek hi,cih ngaihsutna zong om hi.

14

Yangon vanlengtual panin Korea gam Seoul khuapi ah aom ahi Yonsei University ah sangkah dingin March 07, 2013 ni-in ka lengkhia hi. March 08, zingsang 6:55 (Korea hun) in Incheonvanlengtual ah ka tu uh hi. Abeisa kum 7 kizomin leitung ahvanlengtual hoih pen in a kiciamteh khat ahi hi. Tua ahih zahkhat in thupi hi, cih ding hipah hi. Vanlengtual tat dann khatnopna khat nei hi. Immigration ah thuneite zong khangno theiuh hi. Mihopih uh zong siam uh a, Korea pau atheilo, Mangpauatheilo khuazinte a dingin zong lunghimawh a om lo dinginvaihawm uh hi.

Vanlengtual pan in khuasung zuatna meileng zong nuamhi. March 08, ni tawlnga cih bang om theilo in sang lam mah kazuan pah uh hi. Sang ah sep ding teng kasep khit uh ciangin, kaom na ding mun hostel (sangnaupangte omna) ah ka tawlnga hi.Khualzin tungphet ka hih hang leh pauleham tel meelloh tawhtuni sun ka sep teng uh bang teng taktak hiam, cih ka ngaihsunphakik hi. Nitaak ciangin Yangon phone tawh hopih in cidam inSeoul ka tun na thu leh sun-a ka septeng uh ka gen thei hi.

Sani (Saturday) leh Nipi(Sunday) in hong hal ahih maninsanghuang sung na ngawn ka khuadak man nai kei hi.Nipikhuavak (Monday), 11th March 2013 ni -a kipan sangkah kakipan-a, sanghuang sung zong ka khuadak man zota hi. Tuabangin ka khuadakna pan ka muhkhak a thupi mahmah khat inbang ahiam cihleh: “Korea khangnote in pilna deih mahmahuh hi,” cih ahi hi. Sangman photphot dingin sangzawhna letmat

35

MESSIAH KUMPIUKNA LE ZOGAM

Assistant Pastor Zen Dot Mang

YANGON PANTAWMVEI

YONSEI AH

Go Van Mung Yonsei University

Page 17: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Tua munah a kumpi ding pen Messiah hi-in “Sathau kinilhpa” (Isa. 9:6). Hih Messiah kumpi uk hun hong tun ding penJudah mite’ ngaklah den ahi hi. Tua kumpi hong maan ciangin“Mizawngte tungah lungdamna thu, lungsim kitamzantedamsakin, a kihen mite suahtakna ngah ding” (Luka 4:16-18)cih thuphate tawh kinungzuih hi.

Koi munah: Luka 17:20ff Pasian’ ukna gam pen a munding hih mun, tua mun ah om cih bangin kiciantakin kikawktheilo hi. Jesuh in Farisee-te tungah “Note lakah hong tung khintahi” ci hi. Farisee-te’ lungtang sungah a om khinta hi, acih nopnahipah sam lo-in tu-a a kampau Jesuh mahmah zong tua ukna hi,cih akigen nuam hizaw hi.

A mipi: Judah minamte in amau bek hih ukna sungah aom dingin kingaihsun kha uh hi. Tua sungah Gentail-te, peemta-te, minam tuamtuamte kihel uh hi.

A ki-ultung sak ding nate: Piansak na khempeuh insuahtakna ngah ding uh hi. Eden huan sunga a kimansuahhamphatna khempeuh ngah kik ding uh hi, ci hi. Numei pasalkideidanna, tualsung le khualmi kikhen tuamna cihte om lo dinghi. Keivom le tuuno in anne khawm ding hi. Thumanna paakbangin palhkhia ding a, guntui bangin luang den ding hi. Gammite in nuamsa den ding uh hi, ci hi.

A kitangsam: Tuiphumpa Johan in (1) Mawh kisiklungtang (Matthai 3:2): Vantung ki-ukna lut theihna dingin akitangsam penin kisikkikna lungtang a kisam ahi hi.Kiniamkhiatna lungtang Suang lungtang lakkhiat sakin mihinglungtang kibulh ding hi (Ezekiel 11:19). Messiah ukna penlungtang sungah tua gam kiphut masa hi.

Pasian aw na saan theih lungtang pen a kitamzan lungtanghi. Tua lungtangte na nawlkhin kei ding hi (Late 51:19) ci hi.Tua lungtang a kheel thei pen Kha Siangtho nasepna bek hi.“Mihing’ lungtang a khel thei Pasian’ kha bek hi” John 6:63.Kisikna in Kha Siangtho nasep hi-a, mihingte’ geel tawm theih

15

- Kumpi sang & Primary tan 6 dong kumpi’n sik. Privatesangkah ding leh tuition lak haksa sa uh. University kahleh kumpi in sum leitawi pia

- Khuahun siatna hang mei, tui kisia leh kumpi in sum-inpiakik

Hamphatna- Huh ngenin a pai kimlai, khawmpi, Zomi Nam Ni,

Combine Service-te ah Guest of Honor dinmun panhunzatna nei thei

- Eimi Pawlpi omna teng le inn tampi ah hun zang thei- Hun awng kalin mun thupi pawl khat va pai thei- Mipihte itna tampi sang kha

Thu khupnaLam-et ngam loh zah dongin Biakinn huhna sum thupha

i saan manin i Biak Pasian tung leh thu le la hong vanpihkhempeuh, thugenna, piakkhiatna tawh mapang khempeuhtungah Pawlpi’n lungdamna i ko hi.

34

Page 18: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

hi lo hi. Tunglam panin nasepna hong hita mawk hi. Pasian phawktheihna lungtang ka guang ding, Topa’n ci hi.

Vantung ki-ukna pen mimal khat tawh kipanin ankamtang, tang khat panin a tam semsem bangin, i kiim le paam ahkizeel toto-a, teh theih tawp lohin hong khangtoto ding hi.

Thukhun hoih nono hong om kha mah dinga, tuate tungaha thunei pen Vanglian Pasian ahih manin Messiah’ vangliatnabek in nasemzo bek ding hi. Leitung kumpi ki-ukna gamte enkiklehang, Persia ukna, Greek ukna, Germany gam Hitler kumpicihte ngaihsun in. Kumpi gam kip lo hi. Greekmi Alexander theGreat pen a suah laitakin na lamdang tuamtuam piang kici-a,Greek pasian ii sawltak dingin kingaihsun hi. Khangno mahmahhunlai-in si hi. Democracy gam deihluatna hangin lungphonatampi om hi. Suahtakna a ki-ultung sak ciangin mite in thau tawi-in, a ut-ut un gamta uh hi. American kumpi a sawmthum le kuanaJimmy Carter in “Pasian kihel lo ki-ukna pen vai haksa mahmahding hi” ci-in Billy Graham Crusade khat ah genkhia ngei hi.

Zogam zong Lungdamna thu hong tunzawh kum (100) acingkhinsate ihi hi. Zomite nuntakna enkik pak lehang, khantohlam a manawh ihih manin i gam le i lei keumahmah ta hi.Singkung te kiphuk bek hilo-in a bul sum, a zung nangawn kilahi. I singkung i lopate in suahtakna lunggulh mahmah uhhi.Messiah kumpi ukna sungah nisim khamkhop ding an neiciat uhhi. Jesuh’ thu gen thei tek hinapi hang in Messiah’ meel kilang lomawk hi. Bang in tuamcip hi ding hiam?

Duhhopna le angsung ngaihsutna, ci le sa lunggulhnatein i gam hong tuamcip hi. I gam i lei i taisan khak ding, sumbawl van lei dingin mun dang kimanawh ta hi. Midang gamtetawh tehkak lehang ei thupha sang lo deuh tawh i kibang hi.Pentecost Kha Siangtho in eite hong to hi. Kisikkik-in Topa’ maii zon ding kisampha mahmah hi hang. A thupi le a bulpite kimangngilh, kinelhsiah kha-in a nengneng peuh tawh i buaikha luahiam?

16

na kipawlin Wollongong Burmese Christian Fellowship na neihi.

Perth: Sanggam Sihzangte phualpi leh Hakate zong a tamna munna hi. Kings Park le tembaw khawlna munte thupi mahmah hi.

Melbourne: Sydney tawh a thupitna kibang ci uh hi. Eimi (TedimBaptist Church - Yangon ) Pawlpi 10 bang na om hi. SanggamHaka lam zong na pawlcing mahmah hi. ZCF in innteek dinmunla-in vai hong hawmpih hi. Sky Deck (dawl 88), Sky High,ganhing khawina, ngasa khawina, kangaroo hon omna munte milunglut mahmah hi.

Eimite’ omzia- Refugee tawh atung kitam pen- Kumpi in sangkahsa- Nasep haksa, Certificate kisam. A simthamin lokuan-in

sum thalawh thei hi.- Minam it. Huhna pia nuam. Amau ading cil mahmah (eg.

Phone bang sum bei dingin zang lo)- Inn nei tawm, inn saap man tam- Mawtaw kisapna hangin a nei tamzaw tham- Khangno, naupangte’n Mangpau/lai zang theipah uh hi.- A Pawlpi ciat ah hanciam, phatna le biakna thupisak uh.- Ka innnuai-ah akkhuang, kelham phawk mahmah ing,

ci-in a lungleng a om hang nuam asa tamzaw veve tham.

Kumpi Hoihna- Gam mite kin mahmah hi. Gilkial om lo dingin koih.

Mite suakta sak mahmah hi.- Nausuakte $ 5000 tawh huh, a moi pen pan a ham pen

dong nasep nei lo khempeuh huhna sum pia- Kum 65 ciang pension pia

33

Page 19: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April

Martin Luther King Jr. in mipite mai-ah; “Thumanna paakbangin hong palh tak ciangin, sanggam cikangte le sanggamcivomte tuuno le keivom bangin tukhawm ding hi” ci hi. Tua asunmang tu-in Barack Obama tawh kimu thei ta hi.

Ka sunmang ah Kawlgam sung i sungtanna hong suakdinga, gam khantohna ding thu vaihawmna sabuai kiimah Zosuantate in mun la ding uh hi. Laibu le na a kisep ciangin suakta takinna kisem theita ding hi. Kumpite in zat loh theih loh, kuppih lohtheih loh a phamawh mite i suakta ding hi. Numei le pasalkideidan lo-in gam le go luah khuan a kikim-in nei ding uh hi.

Messiah ukpipa in na lungtang sungah mun hong la dinga,na kiim na paam, i gampi thu vaihawmna sabuai kiim ah mun la-in nang na tu ta ding hi. Zomi khempeuh tuntunna Messiah kumpiukna gam suak henla, Zomi khempeuh Topa’n thupha hong piatahen!

Pasian hehpihna tawh Biakinn lam na’ng huh ngen dingin Pawlpitangin January 25, 2013 ni-in Australia ka tunga 15 March 2013ni-in Yangon ka tungkik hi. Khualzinna tungtawnin theihhuaipawlkhat a kong hawm sawn hi.

Tunkhakna khuapiteBrisbane: Queensland State ii khuapi hi-in Zomi ChristianFellowship Australia min tawh a masa pen Khawmpi a kibawlnamun hipah hi. Zomi Christian Church le Emmanuel Church ci-in eimi Pawlpi nih na om hi. Kumpi lam pan leh mihaute’n ahaksa deuh-te’n a mawkna-in a lak theih ding anneek tuidawn,mehteh mehgah, sa namkim koihsak hi.

Coffs Harbour: Maymyo (Pyin Oo Lwin) danin mihautetawlngakna khuapi nuam mahmah khat hi. Vasa mual cih mun-ah singkung om lo-in leilak khaugui zam kawm-ah vasa namkimin butom, tui, suak, gamdang mite a lunglutna mun ahi hi. EimiPawlpi in na om zolo-in, inn kikhopin biakpiakna na zang uh hi.

Sydney: Aussie khuapi Canberra ahih hang, a khuapi lian peninkiciamteh hi. Eimi na citawm mahmah a, Hill Song Phualpi lehmun minthang tampi omna ahih man thupi mahmah hi.

Wollongong: Syndney pan mawtaw tawh nai 3-4 bang kipai hi.Khuapi neu khat ahih hang tembaw khawlna mun thupi mahmahkhat a hihi. Beach hoih mahmah. Eimi a om teng (Haka, Falam..)

32

AUSTRALIA KHUALZINNA

Rev. Cin Sian Pau

(2007 to 2013)BUDGET, INCOME AND PAYMENT

TOPA HONG ZEEKSAK KUMSIM THUPHATE

Church Secretary’ pulaakna pan

Page 20: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

Israel minamte a’dingin go lian aneih pen uh “biakpiakna”hi. Amau minam nuntakna khempeuh Pasian tawh vaihawmkhawm uh hi. Pasian tungah kinga minam (theocratic) suak uhhi.

Ministers’ Sunday cih tawh kizui-in tawmkha ikihawmsawn nuam hi.

Minam dangte in Ministers’ Sunday bangci bawl?A khatna-ah, nitumna gam khawngah Ministers’ Appre-

ciation Sunday a kicih ciangin biakpiakna-ah siate khempeuhlocal Church panin pawlpi mite in mimal-in ahi zong, ahih keilehinnkuan nih leh thum kipawlkhawmin siate innkuan bup mawtawtawh dawnin amau utna penpen ah an nesak uh hi. Tua banginsiate innkuan bup, a siapa bek hilo, a innkuanpihte zong sam uhhi. Sia i cih ciangin pulpit tung ding teng bek sia i sak zenzenleh, ko bang ka zite khawng om keileh a cimawh mahmah dingvive. Amau thu hong ngetsak, pawlpi nawngkai ciangin i zitelungkham baihzaw hi. Khat veivei bang kigen ngam lo phial hi.Siate’ innkuanpihte zong na ngaihsutsak un. Anihna ah WilliamCarey Sunday, India leitaw lam khuapi khat ah thugen dinginTelugu Pawlpite’n hong sam uh hi. Tua khua pen lum mahmahahih ciang ci-in puan bantawng nih tawh ka paisuk hi. Khatveithu gen ding hi lel ing, ci-in khutkhai neu mahmah khat ka tawihi. Amau William Carey’ khekhap zuihna ci-in Pasian’ nasemtepahtawina khat na vaihawm uh hi. Mawtaw tawh hong paipih-asai khat ah hong paipih-in “Siapa, na deih khat teel phot o” hongci hi. Kei’n zong ka teel paha, puansilh, puan-ak khawng teelbaih mahmahin ahih hangin coat pen teel hak mahmah citciat hi.I zite khawng mah om henla, hong teelsak leh i kituak thei panhi. Khedap (shoes) khat teel in, hong ci leuleu hi. Tua zawh ciang

18

manin hau semsem hi. Na sep zong tam semsem a, mun tampipanin sum lut ziahziah ta hi. Tua hunciangin na deihdeih lei-inna sumpen a sila suakta, ci hi. Sum’ sila na suahleh na hau ngeikeiding a, sumin nang pen hong sawlsuk hong sawlto ding hi. Sesumsila suakliang ta maw.

Tua bangin na sumte a no suakin a note in nonei in tua anote in no neithuah lai leh sum lutna “income” cih bek na neitading hi. Tua hun ciangin na ut bangbang na semthei ta ding hi.Pasian nasepna ah zong hunbit in kha sum sanglo in na kipiazota ding hi. Midangte khantohna ding zong na lunggulhnazahzah, na veina zahzah tawh na semthei ta ding ci hi.

Tuhun pen kipawl khop hun hita a, khatbek hanciamnatawh hauh ding ol nawnlo kici hi. Tua hi a, a kipawlsa kaihkhoptawmtawm a kul nawnlo Pawlpi pen Pasian thu bek hilo in leitungsumlepaai zonna lamah zong mapang khawm lehang Companylianpipi te mah bangin na lianpipi i semzo ding hi. Tua bang ihcih ciangin Oneplus in a ngimtawpna pen mimal kimin missionsemding, a sumlepaai semsak ding, sum zonna tawh a hunbeinawn lo-in hunbitin khasum lalo in mission a semzong tampiki om toto ding cih ngimna hi.

Tua kungdong i tunzawhna ding in kum sawmta, kumsawmta-in khen in ngimna koihin semtoto lehang hun hong cingpaklel ding hi. Abeisa kum sawm pen “I mang bang ei, tommahmah in hong beiziau ei,” ci-in tom i sak mah bangin mai lamkum sawmzong sauzaw tuanlo ding a, hong tomzaw theilai dinghi. A kibanglo ih siamnate a ma munmun ah gawmkhawminEngineerte, Doctorte, innlam siamte, lai siamte, van zuaksiamte,makaih siamte, ganno a khawitheite, cih bangin Department tampinei in TBC-Y bank, TBC-Y factory, TBC-Y industry cih banginna sem theitek hile hang, Pawlpi khangto in mimal khangto dinga, Pasian min a thang semsem ding hi.

31

Ministers’ Sunday Ni-a Hanthotna

GUALZAWHNA KHUTTE DOMSAK NI(Paikhiatna 17:8-13)

Rev. Dr. Jamang Ngul Khan Pau

Page 21: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

ngawng-awh, mawza nangawn hong teelsak hi. Kei puan-ak abantawng nih tawh a paipa pen van khop mahmahin ciah-kikhing. A thumna ah, Korea gamah bang dingin pawlpi hibanglawmlawm-in khang hiam? Kha khanlawhna hang hipen hi. Tuaban-ah a kihel gige khat pen pawlpi mite’n mawtaw thak ompeuhleh, a gen masak penpen uh, ‘Ke’n lei ning’ ci ngeilo uh hi. Isiapa a’dingin lei masa ni, ci hamtang uh hi. Zomite a’dinginzong Pasian’ teel minam i hih leh i siampite i minam go hi uhhi.Minam dangte in hong deih gawh mahmah sia tampi i nei hi.

Siate na huh nopleh....I Siate i huh theih nading thute i kikum nuam hi.

Siapa na huh nopleh Pasian tawh kizopna nei masa in: Pasiantawh kizopna neilo mi pen kep hak mahmah hi. Gentehna-inzukham khawngin tuahsia-in sihna vaihna a tuak khat peuh, siatelam pan gen ding thuhoih, thu kilawm tawm mahmah aive.Lawpna khempeuh beihiau hi. Thawhkikna thu i gen ciang zongkidawm mahmah hihang. “Pasian kiangah” i cihsam hanginPasian kiang hikhol lo mai thei hi. Tua ahih ciangin Sianu/siapana huhnop leh, Pasian tawh kizopna nei mimal, mipum, innkuantehi un.

Na thugen hoihsa mahmah ing, na ci zel un: Siste’ thuhilhnakhat pen ngai-in tua zawh phetin, inn lam i ciah vingvengtheimawk uh hi. Siate tha na piak nop uh leh, nong thugenthangah mahmah ing, ci le uh teh ahih keileh, “Siapa aw, sianuaw, tuni na thu gen nuntakpih ingh,” na cih uhleh, vitamin bungpikhat i leisak sang tha ngahzaw uh hi. A innkuanpihte kiangah, adiakdiakin zi/ pasal nei ahih leh “Tukal sunga, i siapa/sianu thugenpen ko innsung, ko a’ding mahmah a ci hi ung,” ci-in a innkuanpihkhat peuhpeuh tungah na gen leh, siate innkuan lungdam khawmuh hi. Khat veivei i tate khawngin, “Pa, tuni na thugen, kei’nzong zaknopsa lo” hong cih ciangin upapa’ gen sang na kisa zawhi. Tua ahih manin innkuan tungtawnin kihuh thei leng hoih hi.

Siamna a neih lohte uh theih siam ni: Siate in kha letsongsiamna khempeuh nei kimlo hi. A neih lohte uah zong lam-en

19

hi. Tua mihaupa in zong “Khangno khat hih zahtak a, a hau nuam,hilhtaak mah ei,” ci-in a thusim nahilh pah hi. Hauhna penlungsim tawngpan kipan hi. Na lungsimah hauhnopna lungsimna neihtheih naikei leh zawnding mah hiphot lel hi. Hoihtak inkingaihsun tek lehang mi a tamzaw pen kihaunuam taktak lo hi.Hauhzawhna ding lungsim khauh kineilo mawk hi. Tuni haunuam mahmah pak napi-in den ciangin “sungpai a, a lua” bangphialin lungsim tha nemsuk pak zel hi.

Tuzawh kum khat, tu zawh kum 10 ciangin sum bangzahneita ning, inn bang zah man khat, neita ning ci-in a gelgel, laitawh a gelhgelh kitawm mahmah ding hi. Ngimna gina kineilohi. Hauna ding lampi kitawn kha vetlo hi. Yangon ah mihaute inbang semin bangci hau cih zong kikan nuam khollo lel hi. Tutmunpanin tapkual han in, “Mite, hau mawk mah ei,” cici ponglel in bang mahmah kigello hi. ‘Gel ing‘ a ci sunsun te’n zong“gel mah ing” a cih theihna ding ciangbek mah in gel hi. Ngimnakinei lo hi.

Laibu sung a, tangval pa-in mihaupa hilh bangin kha suma ngah ciangin sawmah khat khol pah hi. Kumkhat sung khol hi.Hau nuam in ngimna nei a hih manin kholzo hi. Kholding phawkhi. Amah leh a mah kikhemlo in thuman takin khol hi. A kholsasumte sawkkiklo in zangkikzel lo hi. Tua bangin kumkhat a cihciangin Lokho mi, a lawmpa khatin gamdang ah suangmanphavalei ning ci a hih manin suang manpha leina dingin tua asumkholteng khak hi. Lokho pa pen suang bawlpa hilo a, suangmahpha tawh kisai bangmah theilo a hih manin mite in na khema, a sumteng beisiang hi. Kumkhat sung a kholsa teng a mawknasuak hi.

Tangval pa zong lungkia lo-in a nihveina kholkik a,kumkhat sungmah kholkik ci hi. Kumkhat a cin kik ciangin tuahun in Babylon ah sik omlo a, khuadang panin leikul a hih manintua siklei in khol a, Babylon ah sik a kisap hun ciangin a makhutsung hita a, a deihzahzah sa in zuak hi. Sumkhol zawngsangin khawnglo in kholtoto a, summet bawlzong siam semsem ahih

30

Page 22: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

kei ni. Tua pen zong gensiatna-in zang kei ni. Siapa/sianu inngiimna khat vision hong gen ciangin, tha pia ni. Tua pen matpihphot ni in, thunget pih ni. Siapa/nu in tawlngak hun (Sabbath)ding a neih ni pen zahtaksak ni. Nipini kimanlah ciat a, NipiKhuavak ni zong vai khempeuh sem ding, siate a kilamet ciangingim mahmah ahih manin a Sabbath ni pen zahtak sakin amahtawlnga sak in. Kum nih sung ka nupa-un America gamahSabattical hun va zang hi ung. Tua mun-ah Development Asso-ciation International (DAI) in hunbit-in hong sem vet in, ci-inhong zol hi. Ahih hang kei’n, “Hunbit a sep vet ding bel lemmahmah. Ahih hang kum 24 tawntung Pasian’ na ka sepna-ah,tawlnga lo a sem ka hih manin a tawlnga ding ngiat a hong paihi’ng” ka ci hi. Siate’ tawlngak hun ding kum khat peuhmahvaihawmsak thei leng hoih hi. Lawi zat, bawng zatin zang loinkum guk zawh kum sagihna pen ama’ ut khat sem sakin, a khasumpiak kawmin atawlnga sak thei hileng siate’n thathak hong ngahding uh hi. Na kimuhna peuhah pawlpi vai kuppih kei in. Adiakdiak a pawlpi vai a nawngkai khawng, anne ding kimlai hongkigen ciang i ankam zong lim nawn lo hi. Tua ahih manin kimuhnakhempeuh ah gen ding a kilawmte bek gen ding hi. Siate innkuanading thungetsak in. Amaute thapia in. “Sia aw bang na ci hiam?”ci-in dongzel in.

Gualzawhna khutte dompih niLai Siangtho sung kikumkik lehang, gualzawhna dingin

makaipi Moses in Joshua kiangah, “Gal do un. Kei’n zong hongdopih ning” ci hi. Pawlpi buppi pen galdo khawm hi hang. Doding gal khat bek nei hanga, tua pen Satan hi. Khat veivei pawlpisung khawngah gal tampi a neidan-in i ki-ummawh kha hi. Galkhat bek om a, amah tawh a kido hihang.

Amasa ah, khut sansak (high hands) ding kisam hi.Khut pen sansak ding kisam a, tua pen Moses’ khut ahi hi. Siatekhut pen sansak ding kisam a, thungente khut sansak ding kisamhi. Moses in ama’ khut a sansak ding ama’ tavuan hi. Ahih hangina dompih ding tavuan mipi in nei hihang. Tuni-in siapa/sianu inkhut hong sangsak dinga, eiteng khempeuh in i khutte koihsuk

20 29

Oneplus2009 kum ciangin PLC in sumkhol kipan in a min

“Oneplus” ci-in PLC nasep thakkhat ma pankhia hi. Sen minamJetli in na lianpi a sepna dingin mikhat Yuan khatta dong a, sentemillion tampi a hih manin sum million tampi ngah ci hi. Tua ziasinsak in a min Oneplus ci-in a kiphuak a hihi.

Pawlpi pen mi 1000 val pha a, mikhat in khakhat 1000ta khol in mitul in kholden lehang khakhat in 1,000,000 phapahin kum khat a cin ciangin 12,000,000 phata ding hi. Tua sumlompen a met ngahtheih nading in sumkholteng mahin hoihtak ingeelin vaihawm thei hi lehang a sawtlo in Company lianpi khathong piang theikha ding hi.

Tu laitak in Oneplus member 130 pha a, tua sungahmantak in sum a kholzo mi 10 phalo hi. A sum 1000 haksa kisalo hi. Sumkholding ki phawkkha lo a hih manin kikholkha loa, kizangbei khazaw hi. 2009 kumin sumkhol kipanlo hileng, tu-in 4,000,000/- om nailo ding hi.

Hih 2009 hun madeuh tengin “Babylon mihaupa” cihlaibu khat Tedim laitawh suak hi. Tua laisungah a thubul pen‘sumkhol in’ cih thu hi a, na thalawhsa sum khempeuh tawhNeekledawn silhleteen na lei kul in, ansaite, puansaite na piakkula, nang neih taktak ding pen na kholthei leh ombek ding hi. Tuana khol nangawn, thuman citak takin na zeek theih kei a, nasawkkik zelzel leh a khollo mahtawh na kibang ding ci hi. Tuana sumkholte pen neektawm zattawm leina ding hilo a,summetbawl na ding cilai hi. Tua hi a, khangno khatin sumkholkipan baihleh sumneih baihzaw ding hi. Nulepa in a tate a neulaiin kholsak pah thei leh sang a kah hun ciangin sum pawlkhatneita ding hi. Tua banah limtakin a kholsiam mikhat in a hamkhit,a teekkhit, na a sepzawhloh hun ciangin zong a mah leh a mahpension a kipia suak ding cilai hi.

Tua sungah a hau nuam mahmah mizawng tangval khat ithu kigelh hi. Hau nuam mahmah a hih manin Babylon mihaupakhat kiangah, “Na hauhna thusim kei hong hilh in,” ci-in kunkun

Page 23: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April

ni, i cih leh gallel ding hihang. Joshua le alawmte khempeuh inzong akhutte uh manlahsak mahmah uh hi. Tuni-in khut sansaknading thapiakna, sum le paai, huhna tuamtuam tawh kisangsakthei hi.

Korea ka lawmpa khat in India ah sia khasum bangzahkipia, ci-in hong dong hi. Ka khasum ka gen hi. Amah’n banghong genkik hiam cih leh ko kiangah kha guk bekbek hong pailecin zong na mawtaw lei nang tawh ciah niteh, hong ci hi. Pasian’nasemte Pasian ka bat kei uh leh, Pasian in ko tungah dan hongtat ding hi. Leitung thu bekbek, sum bekbek kong zon uhlehPasian in ko tawh vai hong nei ding hi. Khut kidompih ni. Kakhutte uh zaw thei hi. Ka khukte uh zaw thei hi. Ko zong kalungsim uh neem thei hi. Innsung nawngkaina in ka khut uh hongkhamsak hi.

Topa’ ading na nasepna, na siapa/nu tungah teci pang in.Tua bang thu hoih a zak ciang siate pen lungdam lua-in ihmutheilo phial uh hi. Pasian’ min tawh sepna munmunah a dingngam ding khangno, pilna siamna nei nungak tangval tampi hongpiantak ciangin nuntak man/nuntak taak kisa uh hi. Ahih hanginnungak tangval a ginalo amuh ciangun nuntak taak kisak lohnatam mahmah hi. Tua bang hun ciangin a mit uh pua zolo uh hi.Tua hangin tua khutte ahi thei bangin dompih ta ni!

Anih na-ah, Moses a khut kham (heavy hands) hi. Khuta kisansak ciangin sawtvei leh a kham ngeina hi. Leitung nuntaknaah, i phutkhak vangik abulpi-in kibang hi. No zong na ci uh nathei hi. Ko zong ka ci uh na veve hi. Pasian in a simtham in sumhong khiat tuanlo hi. A lamdangpi hi. I siapa pen a tuamin piaksimnei tuan lo hi. No nong piak uh simloh Pasian in a dang hong piatuanlo hi. Nidang in America ka pai simun Mikang pawlpi viveah thugen hing. Tu kum nih pen leuleu ciangin Mikangte kiangahthugen hun a om hang, Zomite kiang bekbek ah pai hi ungh.Mikangte’n hong sap ciangin ei Zomite tawh a kituah lehMikangte pen a huh ding om lua lel ahih ciangin Zomite kiangbekbekah pai hi ungh. Pasian in hong phawksak khat pen Namite mah in hong vak ding hi, cih pen ka lungsim sungah ka telmahmah hi. “Mikang sum lamen ke’n. Zomite khua-ul mah tawh

2128

bek kivei zaw thei hi. Tua khengin mizawngte a veizo te-in semleha lawhcing zawdeuh ding a hihi.

Leitawi a la mite mahmahin zong bang lungsimpua cihtheihhuai mahmah hi. Kumpi in vaihawm lel inteh, maisak lelinteh, Pawlpite’n vaihawm lel inteh cih lungsim a omleh sumleitawi kiloh ngeilo ding hi. Hunkhat lai in Tedim ah kumpitungah leitawi la-in lohkik lo a, mi tampi mah newspaper hongsuak ngei hi. Bangbang ahi zongin buan sung a tum tawh a kibangmizawngte pen lampi tuamtuam zong in, kaihkhiat ding honkhiatteitei ding pen pawlpi vaipuak a hihi.

Mizawng pawlkhatte pen a lungsim uh a bulpi mahmahpanin zawng uh ci hi. Khut sungah bang mah omlo a, mai lamahna lianpi a piangding in zong ngaihsut in nei ngamlo, nei theiloin mukhol theilo uh ci hi. A mah leh a mah a zawngngiat ding a,Pasian bawl bangkeek in a kingaih sunsunzong om tuak hi.Lungsim suahtakna pan in sumlepaai, neihlelam hauhna,suahtakna hong piang theipan ding hi. Tua a hih manin sumleitawizong thupi a, lungsim sungtawng panin Hauhna leitawi photphotding zong thupi masa hi. A mah leh a mah a ngaihsun tawmtheilo te, lungsim tawngah lawpna a ngahzolo te tungah Pasianthutawh kopin lunglawpna i guatding pen pawlpi sepding vaipuakliankhat mah hikha ding hi.

Tua bang hileh leitawi piak tawh mizawngte ki hausakzolo mawk a hih leh bang cih nawn ding? Bang mah semlo inomlel theih lah hituan lo hi. I ngaitsutna gawmkhawmin kikuminlemtotoleng a hoihpen hong suakding hi. Tua a hih manin seplehgeel thuakin a hoihpen lamah manawh in PLC in Pawlmite panpihin hauhpih zawh dongin Pasian in hong huhta hen.

Page 24: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April22 27

hong kivak ding hi,” cih thu hong phawksak hi. Khut gik pawlkhat hong om ding hi. Tuate ah tha i kipiak ding, khut i kidompihding kisam mahmah hi. I tate cina khawm ee, i tate laivuan khawmee, i tate’n akisap uh kibang veve hi. Laikung a kisap hun uhkibang veve hi. Ka khutte uh a kham hun hong tam mahmahding hi. Siapa thugen pen a lawpzia hong kibang khinlo ding hi.Nipi khenkhat pen siapa in tha a ngahloh hun hong tam mahmahding hi. Lai Siangtho bu sungah gen ding thu a tam mahmahhangin siapa in a gen ding thu tawm a sak mahmah hun hong omding hi. A khut kham mahmah cihna hi. Tua hun tak ciangin e’nbang i cih tam? E’n bang Topa mintawh vai i hawm thei diam?

Athumna ah, khutte domtohsak (helping hands):Moses’ khut pen khamkhinzo kidom zolo ding ahih maninthuakzo nawn lo a, akiamsuk peuhpeuh ciang Israel-te’n gal leluh hi. Thu hong ngetsak zawh loh uh ciang gal kilel, hangsantaka thu hong gen zawh nawn loh uh ciang gal kilel, mawhnahong tai ngam nawnloh uh ciang gal kilel, i minam hong tai ngamnawnloh uh ciang gal kilel ding hi. Hong phatphat lel-in, phattakloh ihih khak ding, Pasian’ mai-a, lamkhial pi lamman hong totsakzawh loh uh ciangin gal kilel ding hi. America Zomite kiangahka gen khat pen, “Khanlawhna Zogam ah hong tun tuung a kipanKawlgam, Vaigam, tuipi galah i tualsuak la teng mah kisasa hi.Neek le taak haksatna mun khawngah Pasian bek mah i muangtentan hi. La kiphuak-te zong haksatna bulompi akiphul zawhciang bekin kiphuak leh hoih pan hi. Pasian in sathau a nilh latehong suak hi. Gamdang ah nuamsa-in airconditioned innsungkhawng ah teengin, aksa pumkhat mikhat in ne leh, laphuah dingkithei nawnlo pah hi.” “Na luah nading gam uh pen nopsaknanamkim omna mun hi ding...” (Thuhilhkikna 8:8) ci hi. Tua ahihmanin Yangon tung sukin Pasian mangngilh na om zenzen uhleh.... khatvei sum bawlin tuahpha mahmah-in Pasian mangngilhpah i om leh.... I zawn khinkhian pen mah Topa longal i belhding om lo cih i cih pen mah ahoihzaw tam? Ahi hang i hauphial zong, i inn mai-ah mawtaw koih nading om kei phial lehzong, Pasian loin i cih veve leh tunglam a Pa in hong pia zo luahi. Taihinn sungah Zomi khempeuh hong teng sak le zongtunglam a sum bei lo ahih tak ciang, kanglo ahih tak ciang, Topa

pawlmi te tungah leitawi kikding in (Micro lending) kingaih sunhi. Tua a hihmanin huhna sum tulza sawmlenih (1,200,000/-Ks)temikhat tulza khat (100,000) a met khakhat za-ah nih (2%) tawhmi 12 tungah kumkhat sung a lohkik dingin leitawi kipia hi.Committee in sumzonna (business) kipatna dingin ngaihsun inleitawi a pia hi a, a hizongin nektawm zattawm dingin zatlohphamawh cih tawh sumteng zangbeipah a, kumkhat sungin amet 2% tawh lohding cih ngimna tangtungzo tak lo hi. Sumzonnading in vok lei-in a hanciam khatlenih om a, vok natgual hanginlametna tampi kisia in lungkiatna zong kibehlah zaw phial hi.Tua ciangin leitawi a late zong a lunguh nuamlo a, leitawi a piatezong lungnuamlo a hih manin khatlekhat maitang kimuh dingnangawn a haksa hun om thei hi. Nuntakna lamsang ding,pawlsung ah maingal tak a, Pasian a ding mapang khawm dingcih lungsimtawng ngimna pen a lehlam suak dekdekzel hi.

Hih bang a, Sum leitawi piak (microlengding) nasep penzawnna panin mizawngte a kaikhiazo dingin a kingaihsun hi a, ahizongin a kisep taktak ciangin ngimna sukhalo mawk ci hi. “Howmicro lending lost its way and betrayed the poor?” ci-in EcoEchoJournal (February 16-28, 2013) ah thului khat suak a, tua sungahleitung bup huam microfinance nasep ii a thanemna tampi kigelhhi. Leitawi la-in a met tawh a lohkik (ding) pen mizawngte hi a,leitawi a pia, a met a ngah (ding) pen mihaute hi. “Confessionsof a Microfinance Heretic,” ki ci laibu sungah laigelh pa “HughSinclair” in sepna tawh a tuahkhak Microfinance tawh kisai-in,“Leitawi piakna (microcredit) in, mizawngte zawngsak zaw,” cihi.

Micro finance pen a hoihlo hi lo hi. Tua nasep a sem mitein bangci sep, bang lungsim pua, bang ngimna nei cih thute tungahtampi kinga ci hi. Hih nasep pen NGOs te leh kumpite tawh akisem khawm diak hi a, nasem thu vaihawmte in tua mizawngtebang zahtak in vei a, bang zahtak in deihsak hiam cih pen angaihsut huai mahmah thu a hihi. Nasemte aituam phattuam ding

Page 25: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April 2326

buailo hi. Ei buaihuai zaw ihih man a, hong lamto thei nailohizaw hi. Laptheih minam ihi hiam? Thupha saantaak, kemtaak,zeektaak-te ihi hiam? Zomite i tamzawk ciang, minam dangkhawng i simmawh bawlpah nuam hi. Tu-in Delhi ah Zomi hongtampian-in Delhi khuapi sung munkhat-ah sumbuk akipan vanzuak nasep tuamtuam Zomi vive hi. A sawtsawt ciangin, “I vengahKalate tam luata” hong kici vial uh hi. Kalate’ veenga teng higige napi, Zomite pen i pau kidop huai mahmah hi. Mun danggam dang ah i va peem a, tua munah a teengte sangin inn hoih, lohoihzaw ah i teeng nuam pianpah mawk hi. Ei’n mi’ sep ngaploh teng va sem hive hang. Ei pen haksatna gam pan paimawk ihih ciang a, dollar ngah nading ahih peuh leh sep ngaploh neilo,sep ngap loh hun zong neilo hive hang. Tua bang kawmkal-ahMikangte’n khatvei beek hong simmawh lo, ka pau na thei uhhia zong hong ci ngei vet lo, kam dong leng hoih taka hongdawng setset uh hi. Tua bang lungsim, tua bang ngaihsutna pen ineih ni a kipan ei zong minam lian suak ding hihang. I Topa inninphual pan hong lamto bek hilo-in buannawng lak pan honglamto hi.

Domtoh ding na muh peuhpeuh domto in. I minam bupa’dinga mi manphate hi uh hi. I siate a nuntakna uh keppih un. Acidamna uh keppih un. I siate kem zo leng, a cinat lai-un kem zoleng, ci-in i kisikpih tampi tak omta hi. Amau’ kibawl nadingahuhzo ding Pasian’ thupha piak Zomi tampi tak omkhin hihang.Amaute pen i minam bup sumgum hi uhhi. Tua hangin dom theihdingte dom ni. Joshua le a lawmte in Moses’ khut dompih gigeuh ahih manin nitum tan kidom suaka, atawpna-ah gualzawhnangah takpi uh hi. Ni khat ni ciangin gualzo khawm ding hanga,Moses zawh hong hi tuan lo ding hi. Joshua zawh hi tuan loding hi. I vekpi zawhkhop hi ding hi. Tua gualzawhna pen ivekpi ading ahi hi.

America President khat sabeng uk mahmah-in sabengdingin Africa gamah thau hoih mahmah tawh sabeng-in kuan hi.Ni (21) bang sabengin thapai hi. Tua President pa a ciah ciangintembaw zui sese hi. New York tembaw khawlna a tunkuan cianginnasia takin mipite in dawn uh hi. Tua tembaw sungah mission-ary a sem nupa zong tuang uh hi. Amau zong Africa gamah kum

Evangelism and MissionThanlyin Ayethitsa khua-ah Rev. Kam Do Thang in phual

ngakin mission nasem hi. Zat tangzang dingin Ks. 430,000 manmotorcycle khat zong Pawlpi mimal le Homecell-te hanciaminkilei hi. Myaungtaka khua-ah zong Sya Gin Khan Mang in phualngakin mission nasem hi. Mission innmun 40’x60' azai khatinnmun khat Ks. 2,450,000 tawh kilei aa Pawlpi mite sum lepaai kigawm Ks. 3,132,910 man inn khat kilamzo hi. Topa’nhong mainawtpih toto lai ding hi.

Pawlmi Lainatpih Committee (PLC)2008 kum nipi masa pen ni, “kumthak hanthotna” ah

Pawlpi kem Syapa in, “Pawlpi in do ding gal tampi a neih lakah“zawnna” pen gallian khat,” ci hi. Hih thu sinsak in 2008 kum,a masa pen Pawlpi EC meeting ah “zawnna” a do dingCommittee khat neihding in thu kisung hi. Zawnna do ding cihhi a, zawndo committee cih dingin thu a sung ki om a, pawlkhatin zawnna cih kammal zat loh ding in kuppih hi. Zawnna cih pena Kammal limlim in mihing lungsim neusakin zawng sak zawhi,ci hi. Pawlkhat leuleu in Lainatna cih kammal, lapsangna cihkammalte hoihsa a, hih kammalte in zong mihing’ ngaihsutnalamsang zolo hi. Zawnna, lainatna, hehpihna cih kammalte inmihing lungsim lawpsak lo in thanem sakzaw a, negative vai luaci-in hoih a salo ki om hi. NGOs kici, kipawlna tuamtuam te-intua bang kammalte zanglo in World Vision, I Love Myanmar etc.,cih bangin zang zaw a, lainatpihna, hehpihna tawh zawnna a domah ahi uh hi ci-in a kikuppih zong ki-om hi. Bangbang ahizongin Pawlmi Lainatpih Committee ci-in kikipsak a, a tominPLC kici hi.

Committee thak a hizah khatin PLC pen kilawp mahmahtek a, Syate leh Upa makai te-in ngaihsutna, tha le ngal leh, hunbek hilo in Pawlmi te nuntakna lapsang theihna dingin sum lepaai tawh mapang uh hi. A kingah huhna sumte sumbul a suahding“revolving fund” ngaihsutna tawh a met tawmno khat la-in

Page 26: Tedim Baptist Church - Yangon Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April TEDIM BAPTIST CHURCH - YANGON Motto: Khazih le Minam Ading KUMSIM THUBULPHUHTE 1997 Nang Nong paipih kei

Tedim Khuavak, 2013 April Tedim Khuavak, 2013 April24 25

25 sung Pasian’ nasem a, khuan la-in hong ciah uh ahi hi. Gun-gei a tembaw khawlna hong naih tektek ciang galkapte kigualdiudeu-in tumging tum ziahziah uh hi. Uliante in zong dawn uhhi. “Ei zong a ciah hihang a, ei hong dawn ding om lo. Hih presi-dent pa pen ni (21) sabeng hong paipak khat hici lawmlawm akimuak” ci-in Missionary pa’ zi in lungkia takin gen hi. Alawmpain, “I President pa pen ama kumpi gamah atung hi a, ei pen ikumpi gam tung nai lo hihang” ci hi. I President pa pen thamansanna ding phual atung hi ta a, ei pen i phualpi tung nailo hihang. I san ni tak ciangin vantung mite’n tumging nasia tak tawhhong dawn ding uh hi. Tua tak ciangin Jesuh’ khut tektek panina tul ngeilo ding thaman ngah ding hihang,” ci-in a pasal inhehnem hi. I Topa en ni. Nikhat ni ciangin Amah in ‘Pha hi, kanasem pa aw,’ hong cihna kammal i zaktak ciangin leitung a igimna khempeuh kimangngilh ding hi. Topa’ min tawhgualzawhna dingin khut kidomsak ciat ni.

TBC-Y BIAKINN THU PULAAKNA

2009 July 28 ni-a lamkhuan kingah i Biakinn pen 2009 August29 ni-in khuambul phutin adung pi (100), a vaai pi (60), dawl (4)apha khat lam i kipan hi. Pawlpi Siate, upa vaihawmte makai-inmun tuamtuam-ah zin kawikawi-in Biakinn lam nading kidiangkhengkhang hi. Gamdang aa om Pawlpi mite zong om mawktuan lo uha, amau omna ciat panin ma na pang tek uh hi. Tua bekhilo Associate Pastor ii Malaysia le Singapore, Japan, Australiaa vazinna ah zong Pawlpi a it mipihte in na dinpih uh hi. AssociatePastor Zam Khen Khai zong Malaysia le Singapore mah-ahkhatvei va kithawi kik-in Topa’ thupha tampi hong lawhsak mimaltungah lungdamna tampi kinei hi. Biakinn lam nading hanciamna-ah piakkhiatnate enpak hi lehang:1. Pawlpi mite tungah a masa pen sehtan sehna2. Pawlpi mite tungah upna kamciam lakna3. Gamdang aa omte in amau hanciamna ciat tawh hong khak

sum le paai4. Kawlgam sung bek hilo, gampua lamah huhna sum dongin

fundraising bawlna5. Pawi bawlna le lam tuamtuam zangin huhna sum donna6. Pawlpi mi khasum le pension sangte tung pan anpal, citpiak7. A nunung dongtuak huhna sum (Sehtan thak)8. Lampi tuamtuam pan huhna kici khempeuh tawh ma kipang

hi.Biakinn Sumbei dingzah leh beina1. Nasep ap ni (20%) Ks. 99,000,000/- (piazo)2. Foundation man ni (10%) Ks. 49,500,000/- (piazo)3. Dawl (1) na sual zawh ni (10%) Ks. 49,500,000/- (piazo)4. Dawl (2) na sual zawh ni (10%) Ks. 49,500,000/- (piazo)5. Dawl (3) na sual zawh ni (15%) Ks. 74,250,000/- (piazo)6. Atung khuh zawh ni (15%) Ks. 74,250,000/- (piazo)7. A zawh siang ni (15%) Ks. 74,250,000/-

(April kha kipat dong piak dingKs. 44,250,000/- om lai)8. Tui/mei a man siang ni (5%) Ks. 24,750,000/-

Biakinnpi a lamna ding Ks. 495,000,000/- sung paninKs. 396,000,000/- kipiazo hi.