taller de pie 2015 modificaciones -1 - aragon.es · pie diabÉtico mª luisa ... microsoft...
TRANSCRIPT
PIE
DIA
BÉTI
COM
ª LU
ISA
LO
ZAN
O
Mª
JOSÉ
ARM
ALÉ
Enfe
rmer
a de
l Cen
tro
de S
alud
“Las
Fue
ntes
Nor
te”
PIE
NO
RMA
LPI
E N
ORM
AL
•El
que
tien
e ar
mon
ía
y re
laci
ón
entr
e to
dos
los
elem
ento
s qu
e lo
s co
nsti
tuye
, in
depe
ndie
ntem
ente
de
su
mor
folo
gía,
pe
rmit
iénd
ole
cum
plir
la
s fu
ncio
nes
que
le
son
prop
ias.
PIE
DIA
BPI
E DIA
B ÉÉTI
CO D
EFIN
ICI
TICO
DEF
INIC
I ÓÓNN
SEACV
: Es
una
alter
ación
clínica
de b
ase
etiopa
tóge
nane
urop
ática
e indu
cida
por
la
hipe
rgluce
mia
man
tenida
,en
la q
ue c
on o
sin
existe
ncia d
e pr
oblema
vasc
ular
, y
prev
io d
esen
cade
nant
e tr
aumát
ico,
pro
duce
les
ión
y/o
ulce
ración
del p
ie.
Entr
e el
20-
40%
tie
nen
neur
opat
ía y
/o e
nfer
med
ad
vasc
ular
per
ifér
ica.
El 1
5% d
e lo
s di
abét
icos
des
arro
llan
prob
lem
as e
n pi
e du
rant
e su
evo
luci
ón, d
e la
s cu
ales
ser
án
úlce
ras
en p
ie d
iabé
tico
: 4-1
0%.
ALG
UNOS
DATO
S...
ALG
UNOS
DATO
S...
EPID
EMIO
LOG
EPID
EMIO
LOG
ÍÍ A S
ENSI
TIVO
A S
ENSI
TIVO
-- MO
TORA
M
OTO
RA
DIA
BD
IAB ÉÉ
TICA
(PN
PD)
TICA
(PN
PD)
-La
pre
vale
ncia
de la
PN
PD e
s de
13%
en
DM
1 y
del 2
4%
en D
M2.
-Co
mpl
icac
ión
crón
ica
frec
uent
e.
-Pu
ede
ser
1ªm
anif
esta
ción
clín
ica
de D
M2.
-Re
laci
onad
o co
n co
ntro
l m
etab
ólic
o, e
dad
y añ
os d
e ev
oluc
ión
de D
M.
-H
bA1c
< 7%
, red
uce
un 3
0% s
u pr
ogre
sión
.
CARA
CTER
CARA
CTER
ÍÍ STI
CAS
CLST
ICAS
CLÍÍ N
ICAS
DE
NIC
AS
DE
LA P
NPD
LA P
NPD
-Bi
late
ral,
sim
étri
ca, d
ista
l.
-M
iem
bros
infe
rior
es
-In
sidi
osa
-Cu
rsa
con:
-Sín
tom
as p
osit
ivos
(70%
de
los
paci
ente
s):
pare
stes
ias,
dis
este
sias
, pér
dida
de
fuer
za.
-Sí
ntom
as n
egat
ivos
: hip
oest
esia
o an
este
sia
-RO
T ab
olid
os, s
ensi
bilid
ad, a
trof
ia m
uscu
lar
¿¿ DE
QU
DE
QU
ÉÉSE
QU
EJA
EL
PACI
ENTE
?SE
QU
EJA
EL
PACI
ENTE
?-
¡Ten
go d
olor
!-
¡No
sien
to n
ada!
Ane
stes
ia.
-Pa
rest
esia
s:-
Cans
anci
o, c
alam
bres
, dol
or.
-Q
uem
azón
, ado
rmec
imie
nto,
hor
mig
ueos
.-
Se a
grav
an p
or la
noc
he.
-D
ises
tesi
as.
Tras
am
puta
ción
de
extr
emid
ad in
feri
or, l
a in
cide
ncia
de
ampu
taci
ón c
ontr
alat
eral
a lo
s 5
años
es
del 5
0%.
Tras
una
am
puta
ción
el r
iesg
o de
mor
talid
ad a
los
3-5
años
es
del
50%
.
El
El 5
0%50%
de la
s de
las AM
PUTA
CIONES
AM
PUTA
CIONES
se p
odr
se p
odr íí
an r
educ
ir s
i:an
red
ucir
si:
•Ins
pecc
ión
peri
ódic
a de
l pie
y c
alza
do
•Cui
dado
s pr
even
tivo
s de
l pie
y c
alza
do
•Enf
oque
mul
tidi
scip
linar
y m
ulti
fact
oria
l
•Dia
gnós
tico
pre
coz
de e
nfer
med
ad v
ascu
lar
•Seg
uim
ient
o de
pac
ient
es c
on ú
lcer
as e
n pi
e
FACT
ORE
S SO
CIALE
S Y
ECON
FACT
ORE
S SO
CIALE
S Y
ECONÓÓM
ICOS
MIC
OS
•Las
com
plicac
ione
s de
l pie
son
cara
s
•Es
más
ren
table
el c
uida
do d
el p
ie
•El ob
jetivo
es
la c
alidad
de
vida
60.0
00 e
uros
60.0
00 e
uros
EL
EL
TRAUM
ATI
SMO
TRAUM
ATI
SMO
DEB
IDO
AL
DEB
IDO
AL
CALZ
ADO
CALZ
ADO
ES E
L D
ESEN
CAD
ENA
NTE
ES E
L D
ESEN
CAD
ENA
NTE
MA
S FR
ECU
ENTE
DE
MA
S FR
ECU
ENTE
DE
LESI
ONES
EN E
L PI
ELE
SIONES
EN E
L PI
E
CLASI
FICA
CIÓN D
E PI
E DIA
BÉTI
CO S
EGÚN
CLASI
FICA
CIÓN D
E PI
E DIA
BÉTI
CO S
EGÚN
RIES
GO D
E AM
PUTACI
ÓN (
RIES
GO D
E AM
PUTACI
ÓN (Arm
stro
ngArm
stro
ng)
100%
100%
50%
50%
Infe
cció
n +
Infe
cció
n +
isqu
emia
isqu
emia
100%
25%
25%
20%
Isqu
emia
Isqu
emia
92%
28’6
%12
’5%
8’5%
Infe
cció
nIn
fecc
ión
Ries
go 0
%Ri
esgo
0 %
Ries
go 0
%Ri
esgo
0 %
Ni i
nfec
ción
Ni i
nfec
ción
Ni i
sque
mia
Ni i
sque
mia
GRADO 3
GRADO 3
Úlc
era+
Ú
lcer
a+
afec
taci
ón
afec
taci
ón
hues
o o
hues
o o
arti
cula
ción
arti
cula
ción
GRADO 2
GRADO 2
Úlc
era
Úlc
era
+afe
ctac
ión
+afe
ctac
ión
tend
ón o
te
ndón
o
cáps
ula
cáps
ula
GRADO 1
GRADO 1
Úlc
era
Úlc
era
supe
rfic
ial
supe
rfic
ial
GRADO 0
GRADO 0
Lesi
ónLe
sión
epit
eliz
ada
epit
eliz
ada
PREV
ENCI
PREV
ENCI
ÓÓN
DE
LA
N D
E LA
ÚÚ
LCER
A N
EURO
PLC
ERA
NEU
ROP ÁÁ
TICA
TICA
-Des
calz
ar y
exp
lora
r
-Edu
caci
ón
-Elim
inar
zon
as d
e pr
esió
n
-Acu
dir
al p
odól
ogo
-Cal
zado
PREV
ENCI
PREV
ENCI
ÓÓN D
E LA
N D
E LA
ÚÚLC
ERA
LCER
A
NEU
ROP
NEU
ROP ÁÁ
TICA
. SE
GUIM
IENTO
TICA
. SE
GUIM
IENTO
GR
AD
OD
EFIN
ICIÓ
NTR
ATA
MIE
NTO
VISI
TAS
0N
o P
NP
D, n
i VP
, ni
defo
rmid
adE
duca
ción
tera
péut
ica
AN
UA
L
1P
NP
D ±
defo
rmid
adE
duca
ción
tera
péut
ica
Cal
zado
, des
carg
as,
corr
ecci
ón Q
x
6 M
ES
ES
2V
P ±
PN
PD
Edu
caci
ón te
rapé
utic
a
Cal
zado
, des
carg
as
Trat
amie
nto
VP
3 M
ES
ES
(e
spec
ializ
ada)
3A
ntec
eden
tes
de
úlce
ra o
am
puta
ción
Edu
caci
ón te
rapé
utic
a C
alza
do, d
esca
rgas
, co
rrec
ción
Qx
Rh
bilit
ió
1-3
ME
SE
S
(esp
ecia
lizad
a)B
oulto
nA
JM e
t al.
Dia
bete
s Car
e20
08
PACI
ENTE
DIA
BÉTI
CO E
N P
RO
GRAM
APA
CIEN
TE D
IABÉ
TICO
EN
PRO
GRAM
A
ANAM
NES
IS E
IN
SPEC
CIÓ
N
DE
FACT
ORES
DE
RIE
SGO
Hig
iene
, cal
zado
, uña
s, c
alce
tines
, es
tado
y c
olor
de
la p
iel
EXPL
ORAC
IÓN
M
onof
ilam
ento
de 1
0 gr
sPu
lsos
D
oppl
ersi
pro
cede
¿Cal
losi
dade
s o
defo
rmid
ades
en
el p
ie?
¿Exp
lora
ción
al
tera
da?
¿Fac
tore
s de
rie
sgo
pres
ente
s?
VALO
RAC
IÓN
CO
NSU
LTA
MÉD
ICA
REH
ABIL
ITAD
OR
Y/O
PO
DÓ
LOG
O
REV
ISIÓ
N S
EGÚ
N R
IESG
O
REV
ISIÓ
N
ANU
AL
SI
SI
SIN
O
NO
NO
TRA
TAM
IEN
TO D
E LA
IN
FECC
ITR
ATA
MIE
NTO
DE
LA I
NFE
CCI ÓÓ
NN
-25%
de
hosp
italizac
ión
es p
or inf
ección
en
part
es b
land
as
-Des
bridam
ient
o qu
irúr
gico
agr
esivo
y ur
gent
e (p
rimer
as 2
4-48
h)
-Ant
ibiote
rapia
guiada
por
cultivo
s ós
eos
-Des
cont
aminac
ión
loca
l co
n plat
a
EL M
EJOR
ANTI
BIEL
MEJ
OR
ANTI
BIÓÓTI
CO E
S LA
HOJA
DE
BIST
UR
TICO
ES
LA H
OJA
DE
BIST
UR ÍÍ
TIPO
S D
E D
ESCA
RGA
TIPO
S D
E D
ESCA
RGA
Dis
posi
tivos
de
ayud
a pa
ra la
mar
cha
Rep
oso
rela
tivo
Yes
o de
des
carg
a to
tal
(TC
C)
Bot
as d
e de
scar
ga(c
astw
alke
rs)
Zapa
tos p
osqu
irúrg
icos
Fiel
tro d
e de
scar
ga(f
elte
dfo
am)
Orte
sisd
e si
licon
a
““ LA E
NFE
RMED
AD N
O
LA E
NFE
RMED
AD N
O
DES
TRUYE
AL
INDIV
IDUO,
DES
TRUYE
AL
INDIV
IDUO,
SINO Q
UE
LO M
ODIF
ICA
SINO Q
UE
LO M
ODIF
ICA””
M.
M. M
orla
usM
orla
us
“Las
úl
cera
s po
r pi
e di
abét
ico
inde
pend
ient
emen
te
de
su
etio
logí
a y
loca
lizac
ión
prec
isan
dis
min
uir
el e
stré
s m
ecán
ico.
”
Cons
enso
Int
erna
cion
al d
e Pi
e D
iab
Cons
enso
Int
erna
cion
al d
e Pi
e D
iab éé
tico
201
1ti
co 2
011
Man
ejo
clM
anej
o cl
íí nic
o en
Ate
nci
nico
en
Ate
nci óó
n Pr
imar
ian
Prim
aria
ÚÚlc
era
lcer
a ne
urop
neur
opáá t
ica
tica
SIN
IN
FECC
IÓN
Des
carg
aCu
ra lo
cal (
húm
eda)
Educ
ació
n
INFE
CCIÓ
N L
EVE
Des
carg
a y
cura
loca
l (s
eca)
Cult
ivo
Tto
anti
biót
ico
Rxsi
mpl
eEd
ucac
ión
Revi
sión
cad
a 3-
5 dí
as
INFE
CCIÓ
N M
OD
ERA
DA
O G
RAVE
Ingr
eso
hosp
ital
ario
Tras
el a
lta:
rev
isió
n y
educ
ació
n
Ulc
era
en p
ie d
iabé
tico
. Exp
lora
ción
in
icia
l Si
gnos
infla
mat
orio
s
Sign
os d
e in
fecc
ión
Exam
en n
euro
lógi
co
Ede
ma
Indu
raci
ónE
ritem
a
D
olor
D
iste
nsió
n
Cal
or
>ó=
2 si
gnos
infla
mat
orio
sC
elul
itis
Cre
pita
ción
Sup
urac
ión
Tej
idos
fria
bles
U
lcer
a pr
ofun
da
O
lor f
étid
o
Sond
a qu
e lle
ga a
l hue
so
>ó=
1E
valu
ar
grad
o de
in
fecc
ión.
(Cla
sific
ació
n ID
SA
)
Sens
ibilid
ad
(mon
ofila
men
to/d
iapa
són/
mar
tillo
)D
efor
mid
ades
Pul
sos
pedi
o y
tibia
l pos
terio
r
Si
ause
ncia
de
am
bos
rem
itir a
C.
Vas
cula
r
POBL
ACI
POBL
ACI
ÓÓN D
E RI
ESGO
N D
E RI
ESGO
Por
pade
cer
neur
opat
ía y
/o a
rter
iopa
tía:
Fumad
ores
Evoluc
ión
Hem
oglobi
na g
licad
a
Complicac
ione
s mac
ro y
micro
vasc
ular
es
Por
favo
rece
r la
infe
cció
n:Higiene
def
icient
e
Aislamient
o
Bajo
nivel s
ocial
PIE
DE
RIES
GOPI
E DE
RIES
GO•A
nomalías
en p
iel y
muc
osas
•Alter
acione
s bi
omec
ánicas
•Pér
dida
s de
sen
sibi
lidad
•Art
eriopa
tía
perifé
rica
•Ant
eced
ente
s de
úlcer
as o
ampu
tacion
es
Educ
aci
Educ
aci óó
n de
l pac
ient
e y
cuid
ador
esn
del p
acie
nte
y cu
idad
ores
Info
rmac
iIn
form
aci óó
n so
bre
frec
uenc
ia y
for
ma
de a
sear
el
n so
bre
frec
uenc
ia y
for
ma
de a
sear
el
pie.
pie.
CC óóm
o y
cum
o y
cuáá n
do d
ebe
cort
ar la
s u
ndo
debe
cor
tar
las
u ññas
.as
.
Real
izac
iRe
aliz
aci óó
n de
insp
ecci
n de
insp
ecci
óó n f
recu
ente
en
busc
a de
n
frec
uent
e en
bus
ca d
e le
sion
es.
lesi
ones
.
Los
pelig
ros
de c
amin
ar d
esca
lzo.
Los
pelig
ros
de c
amin
ar d
esca
lzo.
Tipo
de
calz
ado.
Tipo
de
calz
ado.
Ant
e qu
e si
gnos
o s
Ant
e qu
e si
gnos
o s
íí nto
mas
deb
e co
nsul
tar
ntom
as d
ebe
cons
ulta
r ur
gent
emen
te.
urge
ntem
ente
.
Ries
gos
que
conl
leva
la a
pari
ciRi
esgo
s qu
e co
nlle
va la
apa
rici
óó n d
e un
a n
de u
na úú
lcer
a.
lcer
a.
AUTO
CUID
ADOS
DE
PIES
AUTO
CUID
ADOS
DE
PIES
•Rev
isar
los
pies
diar
iamen
te•L
avar
los
pies
diar
iamen
te•U
sar
calcet
ines
siempr
e•R
evisar
el ca
lzad
o•R
ecor
tar
las
uñas
rec
tas
•No
cort
arse
uno
mismo
las
callo
sida
des
•Evita
r la p
iel se
ca•N
o ca
minar
des
calzo
•No
expo
ner
los
pies
a t
empe
ratu
ras
extr
emas
•Cam
inar
30
minut
os a
l día
•Dej
ar d
e fu
mar
y c
ontr
olar
la
gluc
emia
•Ant
e cu
alqu
ier
cambi
o de
color
ación
o he
rida
.
NO C
IRUGÍ
A D
E CU
ART
O D
E BA
ÑO
PAUTA
S DE
ACT
UACI
PAUTA
S DE
ACT
UACI
ÓÓNN
INSP
ECCI
INSP
ECCI
ÓÓNN
Higiene
Higiene
Color
Color
Def
ormidad
Def
ormidad
Piel
Piel
Callo
sida
dCa
llosida
d
UUññ a
sas
Zapa
tos
y med
ias
Zapa
tos
y med
ias
EXPL
ORA
CIEX
PLORA
CIÓÓNN
Dop
pler
Dop
pler
Mon
ofila
men
toM
onof
ilamen
to
Diapa
sDiapa
s óónn
Palpac
iPa
lpac
i óónn
Reflej
os
Reflej
os a
quaqu ííleos
leos
Sens
ibilida
d t
Sens
ibilida
d t éé
rmica
rmica
AUSE
NCI
A D
E PU
LSOS
AUSE
NCI
A D
E PU
LSOS
DOPP
LER
DOPP
LER
EXPL
ORA
CIEX
PLORA
CIÓÓN
N
DE
OTR
OS
DE
OTR
OS
TERR
ITORI
OS
TERR
ITORI
OS
</=
0,89
0,89
-1,3
0>/
= 1,
30
Suge
stivo
Suge
stivo
AUSE
NCI
AAUSE
NCI
APU
LSOS
PULS
OS
Suge
stivo
Suge
stivo
NORM
AL
NORM
AL
Suge
stivo
Suge
stivo
CALC
IFIC
ACI
CALC
IFIC
ACI
ÓÓNN