table of specification edit - mahidol university · table of specification part ii...
TRANSCRIPT
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 1 / 187
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม
1. แยกหวขอกฎหมายไปเปนเกณฑคณสมบตการสอบ จานวนขอสอบ 30 ขอ
2. Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม จานวนขอสอบ 300 ขอ
ขอสอบ Multiple choice กลมสมพนธ จานวน 6 กลม 30 ขอ (รวมอยในจานวนขอสอบ 300 ขอ ไดแก ศลยศาสตรชองปาก ปรทนตวทยา ทนตกรรมบรณะ/หตถการ วทยาเอนโดดอนต ทนตกรรมประดษฐ ทนตกรรมสาหรบเดก)
โดยประยกตใชหลกการของ Modified essay question 1. Problem identification 2. Hypothesis generation 3. Data gathering 4. Data interpretation 5. Clinical reasoning 6. Patient management 7. Patient education 8. Ethical analysis 9. Evidence-based Dentistry 10. Basic knowledge
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 2 / 187
Part II ใชกบนกศกษาป 4 / 2562 เรมสอบเมอนกศกษาสถานภาพป 6 (ม.ค. 2565)
Task Health promotion & Prevention
(30)
Mechanism of diseases
(50)
Data gathering & Diagnosis
(88)
Pt.management & treatment
(92)
Procedures
(40)
Total
(300)
Learning Objectives R A P R A P R A P R A P R A P
วทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปาก
- - 1 3 3 2 5 2 11 1 - 7 - - - 35
ทนตกรรมบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา
- - - 1 1 3 1 1 3 - 1 4 - - - 15
ศลยศาสตรชองปาก - - - 1 2 2 3 4 10 - 4 10 1 2 3 42
ปรทนตวทยา - 2 2 3 2 3 - 2 8 1 5 4 1 2 - 35
ทนตกรรมบรณะ/หตถการ - 2 - 2 3 2 - 3 2 - 6 5 3 5 2 35
วทยาเอนโดดอนต - - - 3 - 1 - 3 3 1 1 3 1 1 6 23
ทนตกรรมประดษฐ 1 1 1 - - - 1 2 7 1 6 10 2 3 3 38
ทนตกรรมจดฟน 1 1 - 2 2 1 1 2 3 - - 4 - - - 17
ทนตกรรมสาหรบเดก 2 2 4 1 1 1 - 4 3 1 3 8 1 2 2 35
ทนตกรรมชมชน 3 3 4 2 2 1 1 1 2 1 1 4 - - - 25
Total 7 11 12 18 16 16 12 24 52 6 27 59 9 15 16 300
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 3 / 187
TOS สาขาวทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปาก ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาวทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปาก
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประเมนระดบสมรรถนะและตระหนกรในขด
ความสามารถของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาโรคในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา และโรคทปรากฏอาการในชองปากทมความสมพนธกบโรคทางระบบทมความซบซอนหรอขนรนแรง และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1) 2. ตระหนกถงขอจากด และระดบสมรรถนะของตน ในการจดการผปวยสงอาย และผปวยทตองการพเศษ และสามารถพจารณาสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.2)
11 จดระบบและใหการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางปลอดภย รวมถงบรหารความเสยง
1. สามารถจดการการปองกนการตดเชอ การแพรกระจายเชอตลอดจนการปองกนอนตรายจากการประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนในการตรวจรกษาผปวยได (11.1)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตร ชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพ ทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาค ทางรงสวทยา และทางจลวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกต และ normal variations ได (12.1) 2. สามารถอธบายการทางานตามหลกสรรวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกตได (12.2) 3. สามารถอธบายระบบนเวศชองปากในสภาวะปกตได (12.3) 4. สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระบบนเวศชองปากทเปนสาเหตของการเกดโรค และทเกยวของกบการปฏบตงานทนตกรรมได (12.4) 5. สามารถนาความรพนฐานมาประยกตใชกบการตรวจ วนจฉยผปวย และการวางแผนรกษาทางทนตกรรม โดยคานงถงโรคทางระบบของผปวยได (12.5) 6. สามารถบอกความสมพนธระหวางรอยโรคทปรากฏในชองปาก กบโรคหรอความผดปกตทางระบบ (12.6)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 4 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 7. สามารถอธบายลกษณะอาการทางคลนก ทางจลพยาธวทยา ทางพยาธวทยาและทางทนตรงสวทยาของรอย
โรคในชองปากทพบไดบอย (12.7) 8. สามารถอธบายเภสชวทยา การใชยาอยางสมเหตผล (rational drug use) การบรหารจดการยาการแพยา และ
ผลขางเคยงของยาทใชบอยในการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.8)
13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ
1. สามารถซกประวตทางการแพทยใหไดประวตโรคทางระบบและ / หรอการใชยาทเกยวของเพอวางแผนการรกษาทางทนตกรรม (13.1)
2. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอได (13.2)
3. สามารถซกประวตการรกษาทางทนตกรรมไดอยางถกตอง (13.3) 4. สามารถบนทกขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.4) 5. สามารถรวบรวมขอมลเพอการวนจฉยแยกโรค ใหการวนจฉยและทานายโรคในชองปากไดอยางถกตอง (13.5) 6. สามารถบนทกสภาวะของเนอเยอออนและเนอเยอแขงในชองปากของผปวยรวมทงประวตทางการแพทยท
เกยวของกบการรกษาทางทนตกรรม และประวตการรกษาทางทนตกรรมไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.6)
14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. สามารถอธบายขนตอน และวธการตรวจผปวยไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1) 2. สามารถบอกกระบวนการและวธการตรวจโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและ
ลาคอไดอยางถกตอง (14.2) 3. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยไดอยางถกตองเหมาะสม (14.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 5 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และ
การตรวจเพมเตมอนๆ สาหรบผปวยแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมตามขอบงช คมคา มเหตผล และคานงถงความปลอดภยของผปวย (14.4)
15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถประเมนผปวยทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนา หรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและ
ตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลจากขอมลประวต ผลการตรวจผปวย ผลการตรวจภาพรงส ผลการตรวจทางพยาธวทยา ผล การตรวจทาง หองปฏบตการ และการตรวจเพมเตมอนๆ ไดอยางถกตอง (16.1) 2. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรม และปจจยเสยงของการเกดโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกร
และใบหนาทพบบอย ตลอดจนปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรค รวมทงระดบปจเจกบคคลได (16.2)
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง
1. สามารถนาขอมลจากการตรวจทางคลนกและการตรวจเพมเตมอนๆ มาประมวลเพอการวนจฉยแยกโรคทางทนตกรรมได (17.1)
2. สามารถใหการวนจฉยโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอยไดอยางถกตอง (17.2)
3. สามารถใหการวนจฉยแยกโรคเบองตนของโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอทมความซบซอนได (17.3)
18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตามมาตรฐานสากล
1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางวทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปากไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 6 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพ
และปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมโดยยดหลกสขภาพองครวม เพอใหไดมาซงสขภาพทด ไดตามความจาเปนและเหมาะสมกบบรบท วฒนธรรม ความเชอและความคาดหวงของผปวย (19.1)
2. สามารถวางแผน บอกลาดบ การพยากรณโรค และระบขนตอนการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอยไดอยางเหมาะสม (19.2)
3. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบโรคในชองปาก รวมถงปจจยทเกยวของ และแผนการรกษาโดยยดหลกการการมสวนรวมของผปวยแตละรายอยางเหมาะสม (19.3)
4. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได (19.4)
5. สามารถเลอกและใชยา อยางสมเหตผล ตามขอบงชและแผนการรกษาไดอยางถกตองรวมทงจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงจากการใชยาไดอยางเหมาะสม (19.5)
6. สามารถเลอกและใชยาชา ตามขอบงชและแผนการรกษาทางเวชศาสตรชองปาก รวมทงจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงจากการใชยาชาไดอยางถกตองเหมาะสม (19.6)
20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอทางทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได
1. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และจดการผปวยทมภาวะแทรกซอนทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (20.1)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. สามารถจดการกบความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (21.1)
29 จดการใหผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปาก ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. ตระหนกถงผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปาก (29.1) 2. สามารถใหการรกษาผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากทพบบอย ไดอยางถกตอง และ
เหมาะสม (29.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 7 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 31 ตระหนกรและจดการใหผปวยเดก ผปวยสงอายและ
ผปวยทตองไดรบการดแลเปนพเศษ ไดรบการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม
1. ตระหนกรและจดการใหผปวยทตองไดรบการดแลเปนพเศษ ไดรบการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม ผปวยกลมพเศษ ไดแก ผปวยทมปญหาพฤตกรรม/ไมใหความรวมมอในการรกษา ผปวยทมปญหาโรคทาง
ระบบชนดซบซอน ผปวยทมความบกพรองทางพฒนาการ ผปวยทตองไดรบรกษาแบบสหสาขา ผปวยทตองไดรบการดแลในระบบโรงพยาบาล ผปวยทมความพการ และผปวยตดเตยง: จดการผปวยใหไดรบการดแลรกษาทเหมาะสม โดยเฉพาะในระดบปฐมภม
32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมและใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน
1. สามารถใหคาแนะนาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาผปวยทางเวชศาสตรชองปาก (32.1) 2. สามารถประเมนผลการรกษาของโรคทางเวชศาสตรชองปากและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา
(32.2) 33 ดแลสขภาพชองปากของประชาชนในระดบกลม
ประชากร/ครอบครว/ชมชน โดยผานแนวคดการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรค และการบรหารจดการทางสาธารณสข
1. สามารถอธบายความสมพนธโรคทางอายรศาสตรทมความสมพนธตอสขภาพชองปาก (33.1) 2. สามารถระบความชก อบตการณ และความรนแรงของโรคของชองปากทพบไดบอยในผสงอาย ทเปนปจจบน
(33.2) 3. สามารถระบความชกและความรนแรงของโรคของชองปากทพบไดบอยในประเทศไทย หรอประชากรในแถบ
ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (กลมประเทศอาเซยน) ทเปนปจจบน (33.3) 4. สามารถบอกอบตการณการเกดรอยโรคกอนมะเรงและโรคมะเรงในชองปาก ในประเทศไทย หรอประชากรใน
แถบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (กลมประเทศอาเซยน) ทเปนปจจบน (33.4)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 8 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาวชาวทยาการวนจฉยโรคชองปาก (จานวน 35 ขอ)
วทยาการวนจฉยโรคชองปาก
Health promotion & prevention
Mechanism of diseases Data gathering &
diagnosis Patient management &
treatment Procedures
Recall / comprehension 9 ขอ Application 5 ขอ Problem solving 21 ขอ
1 8 18 8 - Recall
/ compr
e hensio
n
Application
Problem
solving
Recall /
compre
hension
Application
Problem
solving
Recall /
compre
hension
Application
Problem solving
Recall /
compre
hension
Application
Problem
solving
Recall / compre hension
Application
Problem
solving
- - 1 3 3 2 5 2 11 1 - 7 - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 9 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาวทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปากตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 35 ขอ)
Health promotion & Prevention 1 Supporting Competencies Must Know
Recall / Comprehension -
1. สามารถอธบายความสมพนธโรคทางอายรศาสตรทมความสมพนธตอสขภาพชองปาก (33.1)
2. สามารถระบความชก อบตการณ และความรนแรงของโรคของชองปากทพบไดบอยในผสงอาย ทเปนปจจบน (33.2)
3. สามารถระบความชกและความรนแรงของโรคของชองปากทพบไดบอยในประเทศไทย หรอประชากรในแถบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (กลมประเทศอาเซยน) ทเปนปจจบน (33.3)
4. สามารถบอกอบตการณการเกดรอยโรคกอนมะเรงและโรคมะเรงในชองปาก ในประเทศไทย หรอประชากรในแถบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (กลมประเทศอาเซยน) ทเปนปจจบน (33.4)
1. โรคทางอายรศาสตรทมความสมพนธตอสขภาพชองปาก เชน - โรคทางระบบหวใจและหลอดเลอด เชน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจขาด
เลอด โรคหวใจเตนผดจงหวะ ภาวะหวใจลมเหลว โรคหวใจพการแตกาเนด - โรคหลอดเลอดสมอง - โรคไตเรอรง - โรคตบ เชน ตบแขง ไวรสตบอกเสบ - โรคทางระบบตอมไรทอ เชน โรคเบาหวาน โรคของตอมไทรอยด - โรคทางระบบทางเดนหายใจ เชน วณโรค โรคปอดอดกนเรอรง โรคหด
ภาวะหยดหายใจขณะนอนหลบ - โรคตดเชอ HIV
2. อบตการณการเกดโรคมะเรงในชองปาก หรอรอยโรคกอนมะเรงในชองปากในประเทศไทย เชน squamous cell carcinoma, leukoplakia, erythroplakia, erythroleukoplakia, oral submucous fibrosis, oral lichen planus, discoid lupus erythematosus
3. ความชก และอบตการณของโรคของชองปากทพบไดบอยในผสงอายในประเทศไทย เชน epulis fissuratum, xerostomia, hyposalivation
Application - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 10 / 187
Health promotion & Prevention 1
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 1
1. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรม และปจจยเสยงของการเกดโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอย ตลอดจนปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรค รวมทงระดบปจเจกบคคลได (16.2)
1. สาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ตลอดจนปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรค
1.1 Host (host immune response, genetic) 1.2 Agents (infections: bacteria, virus, fungus, parasite) 1.3 Environment (oral hygiene, smoking, betel nut chewing,
alcohol consumption, UV rays)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 11 / 187
Mechanism of
diseases 8 Supporting Competencies Must Know
Recall / Comprehension 3
1. สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาค ทางรงสวทยา และทางจลวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกต และ normal variations ได (12.1)
2. สามารถอธบายการทางานตามหลกสรรวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกตได (12.2)
3. สามารถอธบายระบบนเวศชองปากในสภาวะปกตได (12.3) 4. สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระบบนเวศชองปากท
เปนสาเหตของการเกดโรค และทเกยวของกบการปฎบตงานทนตกรรมได (12.4)
5. สามารถบอกความสมพนธระหวางรอยโรคทปรากฏในชองปาก กบโรคหรอความผดปกตทางระบบ (12.6)
6. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และการตรวจเพมเตมอนๆ สาหรบผปวยแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมตามขอบงช คมคา มเหตผล และคานงถงความปลอดภยของผปวย (14.4)
1. ลกษณะทางกายวภาค ทางรงสวทยา และทางจลวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกต และ normal variations
1.1 Normal anatomy and histology of oral soft and hard tissues 1.2 Normal variations 2. การทางานตามหลกสรรวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอในสภาวะปกต
- Masticatory systems and TMJ (การพด การเคยว การกลน) - Salivary glands and salivation 3. ระบบนเวศชองปากในสภาวะปกต - Dental biofilm formation and development - pH and saliva buffer capacity - Gingival crevicular fluid - Normal flora in oral cavity 4. การเปลยนแปลงของอวยวะในชองปาก และการทาหนาทเมออายมากขน
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 12 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
7. สามารถจดการการปองกนการตดเชอ การแพรกระจายเชอตลอดจนการปองกนอนตรายจากการประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนในการตรวจรกษาผปวยได (11.1)
5. Oral manifestation of systemic diseases เชน 5.1 Nutritional deficiency 5.2 Endocrine diseases 5.3 Autoimmune diseases 5.4 Hematological diseases 5.5 Respiratory diseases 6. ชองทางการแพรกระจายเชอโรคทมอตราการตดเชอสง วธปองกนการตดเชอ
และการควบคมการตดเชอจากโรค เชน Herpes virus infection, Hepatitis B, C virus infection, tuberculosis, HIV
7. อนตรายและการปองกนอนตรายจากการใชรงส 7.1 ธรรมชาตและพนฐานการเกดของรงสเอกซ 7.2 ผลทางชวภาพของรงส และวธการปองกนอนตรายจากรงส 7.3 วธการควบคมการตดเชอในการถายภาพรงส
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 13 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
Application 3 1. สามารถนาความรพนฐานมาประยกตใชกบการตรวจ วนจฉยผปวย และการวางแผนรกษาทางทนตกรรม โดยคานงถงโรคทางระบบของผปวยได (12.5)
2. สามารถอธบายลกษณะอาการทางคลนก ทางพยาธวทยา ทางจลพยาธวทยาและทางทนตรงสวทยาของรอยโรคในชองปากทพบไดบอย (12.7)
3. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และจดการผปวยทมภาวะแทรกซอนทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (20.1)
1. ลกษณะอาการทางคลนก ทางจลพยาธวทยา และทางทนตรงสวทยาของการวนจฉยแยกโรคในชองปากทพบไดบอย 1.1 Dentoalveolar diseases 1.2 Soft and hard tissue lesions
1.2.1 Oral ulceration เชน recurrent aphthous ulcer 1.2.2 White or red lesions เชน frictional keratosis, smoker’s
keratosis, leukoplakia, oral lichen planus, lupus erythematosus, erythroleukoplakia
1.2.3 Pigmented lesions เชน drug-induced pigmentation, heavy metal pigmentation, amalgam tattoo, malignant melanoma
1.2.4 Tumor and tumor-like lesions 1.2.4.1 Odontogenic tumors เชน ameloblastoma,
odontoma 1.2.4.2 Cysts เชน radicular cyst, dentigerous cyst,
odontogenic keratocyst, nasopalatine duct cyst 1.2.4.3 Epithelial lesions เชน squamous papilloma, actinic
chelitis, epithelial dysplasia, squamous cell carcinoma
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 14 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
1.2.4.4 Soft tissue lesions เชน fibroma, epulis fissuratum, pyogenic granuloma, hemangioma, schwannoma
1.2.4.5 Bone lesions เชน fibrous dysplasia, cemento-osseous dysplasia, ossifying fibroma, osteosarcoma
1.2.5 Vesiculobullous diseases เชน pemphigus vulgaris, mucous membrane pemphigoid
1.2.6 Salivary gland diseases เชน mucocele, sialadenitis, pleomorphic adenoma, mucoepidermoid carcinoma
1.3 Infectious diseases เชน oral candidiasis, Herpes virus infection, tuberculosis
1.4 Chemical and physical injury เชน burn, traumatic ulcer 1.5 Complication of chemotherapy and radiation therapy 1.6 Non-odontogenic pain เชน burning mouth syndrome, trigeminal
neuralgia 2. โรคทางระบบทมอาการแสดงในชองปาก เชน nutritional deficiency,
endocrine diseases, autoimmune diseases, hematological diseases, respiratory diseases
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 15 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 2
1. สามารถนาความรพนฐานมาประยกตใชกบการตรวจ วนจฉยผปวย และการวางแผนรกษาทางทนตกรรม โดยคานงถงโรคทางระบบของผปวยได (12.5)
2. สามารถอธบายลกษณะอาการทางคลนก ทางพยาธวทยา ทางจลพยาธวทยาและทางทนตรงสวทยาของรอยโรคในชองปากทพบไดบอย (12.7)
3. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรม และปจจยเสยงของการเกดโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอย ตลอดจนปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรค รวมทงระดบปจเจกบคคลได (16.2)
1. การเปลยนแปลงของอวยวะในชองปาก และการทาหนาทเมออายมากขน 2. ลกษณะอาการทางคลนก ทางจลพยาธวทยา และทางทนตรงสวทยาของการ
วนจฉยแยกโรคในชองปากทพบไดบอย 2.1 Dentoalveolar diseases 2.2 Soft and hard tissue lesions
2.2.1 Oral ulceration เชน recurrent aphthous ulcer 2.2.2 White or red lesions เชน frictional keratosis, smoker’s
keratosis, leukoplakia, oral lichen planus, lupus erythematosus, erythroleukoplakia
2.2.3 Pigmented lesions เชน drug-induced pigmentation, heavy metal pigmentation, amalgam tattoo, malignant melanoma
2.2.4 Tumor and tumor-like lesions 2.2.4.1 Odontogenic tumors เชน ameloblastoma,
odontoma 2.2.4.2 Cysts เชน radicular cyst, dentigerous cyst,
odontogenic keratocyst, nasopalatine duct cyst 2.2.4.3 Epithelial lesions เชน squamous papilloma, actinic
chelitis, epithelial dysplasia, squamous cell carcinoma
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 16 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
2.2.4.4 Soft tissue lesions เชน fibroma, epulis fissuratum, pyogenic granuloma, hemangioma, schwannoma
2.2.4.5 Bone lesions เชน fibrous dysplasia, cemento-osseous dysplasia, ossifying fibroma, osteosarcoma
2.2.5 Vesiculobullous diseases เชน pemphigus vulgaris, mucous membrane pemphigoid
2.2.6 Salivary gland diseases เชน mucocele, sialadenitis, pleomorphic adenoma, mucoepidermoid carcinoma
2.3 Infectious diseases เชน oral candidiasis, Herpes virus infection, tuberculosis
2.4 Chemical and physical injury เชน burn, traumatic ulcer 2.5 Complication of chemotherapy and radiation therapy 2.6 Non-odontogenic pain เชน burning mouth syndrome, trigeminal
neuralgia 3. โรคทางระบบทมอาการแสดงในชองปาก เชน nutritional deficiency, endocrine diseases, autoimmune diseases, hematological diseases, respiratory diseases
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 17 / 187
Data gathering & Diagnosis 18
Supporting Competencies Must Know
Recall / Comprehension 5
1. สามารถอธบายขนตอน และวธการตรวจผปวยไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1)
2. สามารถบอกกระบวนการและวธการตรวจโรคในชองปากไดอยางถกตอง (14.2)
3. สามารถซกประวตทางการแพทยใหไดประวตโรคทางระบบและ / หรอการใชยาทเกยวของเพอวางแผนการรกษาทางทนตกรรม (13.1)
4. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอได (13.2)
5. สามารถบนทกขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.4)
6. สามารถรวบรวมขอมลเพอการวนจฉยแยกโรค ใหการวนจฉยและทานายโรคในชองปากไดอยางถกตอง (13.5)
7. สามารถบนทกสภาวะของเนอเยอออนและเนอเยอแขงในชองปากของผปวยรวมทงประวตทางการแพทยทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรม และประวตการรกษาทางทนตกรรมไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.6)
1. การซกประวตผปวยทมปญหาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ
- อาการสาคญทนาผปวยมาพบทนตแพทย - ประวตเจบปวยปจจบน - ประวตทางการแพทย - ประวตดานสงคมและพฤตกรรม - ประวตดานทนตกรรม 2. ความแตกตางในการซกประวตระหวางกลมอาย ปจจยทเกยวของกบการซก
ประวต เชน อาชพ ระดบการศกษา ภาษา 3. การบนทกขอมลการตรวจอวยวะในชองปาก 4. การเปลยนแปลงของอวยวะในชองปาก และการทาหนาทเมออายมากขน 5. Oral manifestation of systemic diseases เชน 5.1 Nutritional deficiency 5.2 Endocrine diseases 5.3 Autoimmune diseases 5.4 Hematological diseases 5.5 Respiratory diseases
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 18 / 187
Data gathering & Diagnosis 18
Supporting Competencies Must Know
Application 2
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.3)
2. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และการตรวจเพมเตมอนๆ สาหรบผปวยแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมตามขอบงช คมคา มเหตผล และคานงถงความปลอดภยของผปวย (14.4)
3. สามารถรวบรวมขอมลเพอการวนจฉยแยกโรค ใหการวนจฉยและทานายโรคในชองปากไดอยางถกตอง (13.5)
1. เครองมอและการใชเครองมอในการตรวจผปวย - เครองมอในการตรวจฟนและเนอเยอปรทนต - เครองมอในการตรวจความมชวตของฟน - เครองมอในการตรวจตอมนาลาย - เครองมอในการตรวจ cystic lesions, tumors, infections 2. การตรวจเพมเตมทางภาพถายรงส และทางหองปฏบตการทสาคญในการให
การวนจฉยโรคในชองปาก หรอโรคทางระบบทกอใหเกดความผดปกตในชองปาก ไดแก 2.1 หลกการตรวจทางภาพถายรงส
2.1.1 หลกการการถายภาพรงส 2.1.1.1 การถายภาพรงสบรเวณใบหนาและชองปากแบบตางๆ 2.1.1.2 สาเหตของความผดปกตตางๆ ทปรากฏบนภาพรงสและ
วธแกไข 2.1.1.3 การหาตาแหนงของฟนคดและสงแปลกปลอมอนๆ ดวย
ภาพรงส 2.1.1.4 หลกการของวทยาการสมยใหมทางดานรงสวทยา เชน
cone-beam CT, ultrasound, MRI 2.1.2 หลกการการแปลภาพรงส และวนจฉยโรคในชองปาก
2.1.2.1 โรคบรเวณใบหนาและชองปาก เชน dental and periapical origin, periodontal origin
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 19 / 187
Data gathering & Diagnosis 18
Supporting Competencies Must Know
2.1.2.2 โรคเฉพาะกลม เชน ถงนาในกระดกขากรรไกร เนองอก โรคของโพรงอากาศขางจมก
2.2 Laboratory medicine 2.3 Histopathology, cytology, immunological diagnostic tests
Problem solving 11
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.3)
2. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และการตรวจเพมเตมอนๆ สาหรบผปวยแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมตามขอบงช คมคา มเหตผล และคานงถงความปลอดภยของผปวย (14.4)
3. สามารถซกประวตทางการแพทยใหไดประวตโรคทางระบบและ / หรอการใชยาทเกยวของเพอวางแผนการรกษาทางทนตกรรม (13.1)
4. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอได (13.2)
5. สามารถซกประวตการรกษาทางทนตกรรมไดอยางถกตอง (13.3)
1. History taking: health questionnaires, review of systems 2. Physical examination: vital signs, extraoral and intraoral
examination, inspection, palpation, percussion, auscultation 3. Special clinical examination techniques: vitality test,
transillumination, bite test, vital staining, diascopy test, Nikolsky’s test, salivary flow rate measurement
4. Laboratory investigation and interpretation เชน complete blood count, renal function test, liver function test, coagulogram
5. Histopathology, cytology, immunological diagnostic tests 6. Conventional radiographic interpretation: intra and extraoral
radiography 7. Clinical data gathering and differential diagnosis
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 20 / 187
Data gathering & Diagnosis 18
Supporting Competencies Must Know
6. สามารถรวบรวมขอมลเพอการวนจฉยแยกโรค ใหการวนจฉยและทานายโรคในชองปากไดอยางถกตอง (13.5)
7. สามารถแปลผลจากขอมลประวต ผลการตรวจผปวย ผลการตรวจภาพรงส ผลการตรวจทางพยาธวทยา ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจเพมเตมอนๆ ไดอยางถกตอง (16.1)
8. สามารถนาขอมลจากการตรวจทางคลนกและการตรวจเพมเตมอนๆ มาประมวลเพอการวนจฉยแยกโรคทางทนตกรรมได (17.1)
9. สามารถใหการวนจฉยโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอยไดอยางถกตอง (17.2)
10. สามารถใหการวนจฉยเบองตนโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอทมความซบซอนได (17.3)
11. สามารถประเมนผปวยทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนา หรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 21 / 187
Patient management & treatment 8
Supporting Competencies Must Know
Recall / Comprehension 1
1. สามารถอธบายเภสชวทยา การใชยาอยางสมเหตผล (rational drug use) การบรหารจดการยาการแพยา และผลขางเคยงของยาทใชบอยในการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.8)
2. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางวทยาการวนจฉยและเวชศาสตรชองปากไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18)
3. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และจดการผปวยทมภาวะแทรกซอนทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (20.1)
4. สามารถใหคาแนะนาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาผปวยทางเวชศาสตรชองปาก (32.1)
5. สามารถประเมนผลการรกษาของโรคทางเวชศาสตรชองปากและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา (32.2)
1. การบนทกการรกษา SOAP format 2. การดแลรกษา และการใหคาแนะนาแกผปวยทไดรบผลขางเคยง หรอ
ภาวะแทรกซอนจากการรกษาดวยรงสบาบด เคมบาบด หรอการรกษาโรคในชองปาก
3. การใชยาอยางสมเหตผลในการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ
Application - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 22 / 187
Patient management & treatment 8
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 7
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาโรคในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา และโรคทปรากฏอาการในชองปากทมความสมพนธกบโรคทางระบบทมความซบซอนหรอขนรนแรง และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1)
2. ตระหนกถงขอจากด และระดบสมรรถนะของตน ในการจดการผปวยสงอาย และผปวยทตองการพเศษ และสามารถพจารณาสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.2)
3. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมโดยยดหลกสขภาพองครวม เพอใหไดมาซงสขภาพทด ไดตามความจาเปนและเหมาะสมกบบรบท วฒนธรรม ความเชอและความคาดหวงของผปวย (19.1)
4. สามารถวางแผน บอกลาดบ การพยากรณโรค และระบขนตอนการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาทพบบอยไดอยางเหมาะสม (19.2)
1. การวางแผนรกษาทางทนตกรรมโดยยดหลกสขภาพองครวม เพอใหไดมาซงสขภาพทด ตลอดจนพจารณาการสงตอตามความเหมาะสมกบบรบทของผปวย
2. การวางแผน ลาดบ ขนตอนการรกษา การพยากรณโรค และการดแลรกษา โรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา และอาการแสดงในชองปากอนเกดจากโรคทางระบบทพบบอย 2.1 Dentoalveolar diseases 2.2 Soft and hard tissue lesions
2.2.1 Oral ulceration เชน recurrent aphthous ulcer 2.2.2 White or red lesions เชน frictional keratosis, smoker’s
keratosis, leukoplakia, oral lichen planus, lupus erythematosus, erythroleukoplakia
2.2.3 Pigmented lesions เชน drug-induced pigmentation, heavy metal pigmentation, amalgam tattoo, malignant melanoma
2.2.4 Tumor and tumor-like lesions 2.2.4.1 Odontogenic tumors เชน ameloblastoma,
odontoma 2.2.4.2 Cysts เชน radicular cyst, dentigerous cyst, odontogenic keratocyst, nasopalatine duct cyst
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 23 / 187
Patient management & treatment 8
Supporting Competencies Must Know
5. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบโรคในชองปาก รวมถงปจจยทเกยวของ และแผนการรกษาโดยยดหลกการการมสวนรวมของผ ปวยแตละรายอยางเหมาะสม (19.3)
6. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ (19.4)
7. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และจดการผปวยทมภาวะแทรกซอนทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (24.1)
8. สามารถจดการกบความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทางเวชศาสตรชองปากไดอยางเหมาะสม (21.1)
9. สามารถเลอกและใชยา อยางสมเหตผล ตามขอบงชและแผนการรกษาไดอยางถกตองรวมทงจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงจากการใชยาไดอยางเหมาะสม (19.5)
2.2.4.3 Epithelial lesions เชน squamous papilloma, actinic chelitis, epithelial dysplasia, squamous cell carcinoma
2.2.4.4 Soft tissue lesions เชน fibroma, epulis fissuratum, pyogenic granuloma, hemangioma, schwannoma
2.2.4.5 Bone lesions เชน fibrous dysplasia, cemento-osseous dysplasia, ossifying fibroma, osteosarcoma
2.2.5 Vesiculobullous diseases เชน pemphigus vulgaris, mucous membrane pemphigoid
2.2.6 Salivary gland diseases เชน mucocele, sialadenitis, pleomorphic adenoma, mucoepidermoid carcinoma
2.3 Infectious diseases เชน oral candidiasis, Herpes virus infection, tuberculosis
2.4 Chemical and physical injury เชน burn, traumatic ulcer 2.5 Complication of chemotherapy and radiation therapy 2.6 Non-odontogenic pain เชน burning mouth syndrome, trigeminal
neuralgia
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 24 / 187
Patient management & treatment 8
Supporting Competencies Must Know
10. สามารถเลอกและใชยาชา ตามขอบงชและแผนการรกษาทางเวชศาสตรชองปาก รวมทงจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงจากการใชยาชาไดอยางถกตองเหมาะสม (19.6)
11. ตระหนกถงผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปาก (29.1)
12. สามารถใหการรกษาผปวยมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากทพบไดบอย ไดอยางถกตอง และเหมาะสม (29.2)
13. สามารถประเมนผลการรกษาของโรคทางเวชศาสตรชองปากและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา (32.2)
14. ตระหนกรและจดการใหผปวยทตองไดรบการดแลเปนพเศษ ไดรบการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม (31.1)
3. โรคทางระบบทมอาการแสดงในชองปาก เชน nutritional deficiency, endocrine diseases, autoimmune diseases, hematological diseases, respiratory diseases 4. การรกษาหรอบรรเทาอาการ รวมถงการจดการผปวยดวยยาอยางสมเหตผล
4.1 Corticosteroids 4.1.1 Topical: hydrocortisone, triamcinolone acetonide,
betamethasone valerate, fluocinolone acetonide, clobetasol propionate, dexamethasone
4.1.2 Systemic: prednisolone 4.2 Immune modulators: azathioprine, cyclosporine, tacrolimus,
thalidomide 4.3 Antibiotics
4.3.1 Beta lactams: penicillin, amoxicillin, dicloxacillin, cephalexin
4.3.2 Macrolides: erythromycin, clarithromycin, azithromycin
4.3.3 Tetracycline 4.3.4 Metronidazole 4.3.5 Lincosamide: clindamycin 4.3.6 Aminoglycoside
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 25 / 187
Patient management & treatment 8
Supporting Competencies Must Know
4.3.7 Sulfonamide 4.3.8 Quinolone
4.4 Antiviral agents: acyclovir, valacyclovir, famciclovir, penciclovir, docosanol
4.5 Antifungal agents: nystatin, clotrimazole, ketoconazole, fluconazole, miconazole
4.6 Antiseptic agents: chlorhexidine, sodium hypochlorite 4.7 Analgesic drugs
4.7.1 Acetaminophen 4.7.2 NSAIDs 4.7.3 Narcotic analgesics: codeine, tramadol 4.7.4 Adjuvant analgesics: carbamazepine, amitriptyline,
gabapentin 4.8 Local anesthetic agents 4.9 Sialogogues: pilocarpine 4.10 Artificial saliva 4.11 Topical fluoride: neutral sodium fluoride gel, stannous
fluoride gel 4.12 Nutritional supplement
4.13 Herbal medicine ไดแก ฟาทะลายโจร วานพญายอ
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 26 / 187
TOS สาขาทนตกรรมบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมบดเคยว และ อาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting competencies
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. อธบายกายวภาคของ บรเวณศรษะ ใบหนา และลาคอ กลไกทางสรรวทยา ประสาทวทยา ทมผลตอสาเหตและการดาเนนโรคของระบบ บดเคยว และอาการปวด บรเวณชองปาก และใบหนาได (12.1)
13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ
1. ซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา เชน ลกษณะความเจบปวด ปจจยทมผลตอความเจบปวด (13.1) 2. ซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบ และ/หรอการใชยา ประวตทาง ทนตกรรม ทเกยวของกบความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณ ชองปากใบหนาได (13.2) 3. บนทกประวตและผลการตรวจระบบบดเคยว เชน สภาวะของฟน การสบฟน ขอตอขากรรไกร กลามเนอทเกยวของกบระบบบดเคยว และ การเคลอนทของขากรรไกร ในเวชระเบยนไดอยางถกตอง ครบถวน เปนระบบ (13.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 27 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting competencies
14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. เลอกใชเครองมอในการตรวจและสามารถตรวจทงในและนอกชองปากของผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.1) 2. เลอกสงถายภาพวนจฉย (diagnostic image) เพอการตรวจ วนจฉย และ วางแผนการรกษาในผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางเหมาะสม (14.2)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. แปลผลจากขอมลประวต ผลการตรวจผปวยทางคลนกและ ผลการตรวจภาพวนจฉยไดอยางถกตอง (16.1) 2. ระบสาเหตหลก ปจจยเสรม และปจจยเสยงของการเกดความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (16.2) 3. สามารถอธบายความสมพนธระหวางชวจตสงคมกบความปวดบรเวณชองปากใบหนา (16.3)
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตองได
1. วนจฉยแยกโรคความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา (17.1) 2. วนจฉยเบองตนแกผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวทไมซบซอน เชน bruxism, trauma from occlusion, TMDs และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ทงทมาจากสาเหตเฉพาะท หรอสาเหตจากทางระบบได (17.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 28 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting competencies
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. พยากรณโรคแบบองครวม เพอการวางแผนการรกษาความผดปกตทางระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางถกตองเหมาะสมกบผปวยแตละราย (19.1) 2. วางแผนการรกษาและใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายลาดบขนตอนการรกษา ความคม หรอ เหตผลของการรกษาทเลอกใช และ ขอจากดหรอความเสยงของการรกษาทเลอกใชได (19.2) 3. อธบายใหผปวยและครอบครว เขาใจเกยวกบการรกษาความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (19.3) 4. เลอกใชยาและยาชาเฉพาะทในการวนจฉย และ/หรอจดการกบความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ไดอยางถกตองและเหมาะสม (19.4)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย
ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1.จดการและใหคาแนะนาเบองตนแกผปวยทมอาการผดปกตเฉยบพลนของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา เชน ภาวะอาปากไดจากด ภาวะขากรรไกรคาง (21.1) 2. เลอกใชยาและ/หรอสารเคม และ/หรอ รวมกบเครองมอ และวธการอนๆ ในการชวยจดการความเจบปวดของความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางถกตอง และเหมาะสม (21.2)
28 ใหการรกษาผปวยทความผดปกตของระบบบดเคยวชนดไมซบซอน และจดการใหผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาชนดซบซอนไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. ตรวจและประเมนทางคลนกในผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยว และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ชนดไมซบซอน ไดอยางถกตอง เหมาะสม (28.1) 2. ประเมนเบองตนเกยวกบปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรมใหคาแนะนา และ/หรอ สงตอผปวยรายทมปญหาซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (28.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 29 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting competencies
3. อธบายปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรมทสงผลตอการเกด การดาเนนโรค การวางแผนการรกษา และ ผลการรกษาความผดปกตของระบบบดเคยว และอาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (28.3) 4. จดการผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ชนดไมซบซอน ดวยวธเชงอนรกษ เชน patient education , self-care instructions , intraoral appliances (28.4) 5. ประเมนและจดการผปวยทมปญหาการสบฟนขณะใชงาน (functional occlusion problems) ชนดไมซบซอน เชน minor occlusal adjustment (28.5) 6. ใหคาแนะนาเหตผลของการรกษา ขอจากดหรอความเสยงของการรกษาทเลอกใช และจดการใหผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาในรายทไมซบซอนใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (28.6)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 30 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา (จานวน 15 ขอ)
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases Data gathering & Diagnosis
Pt. management& treatment
Procedures
Recall/Comprehension
2 ขอ
Application 3 ขอ
Problem solving 10 ขอ
- 5 5 5 -
Recall
/Comp
rehens
ion
Applic
ation
Proble
m
solving
Recall/
Compr
ehensi
on
Applic
ation
Proble
m
solving
Recall
/Com
prehe
nsion
Applica
tion
Proble
m
solving
Recall
/Com
prehe
nsion
Applica
tion
Probl
em
solvin
g
Recall
/Com
prehe
nsion
Applicati
on
Problem
solving
- - - 1 1 3 1 1 3 - 1 4 - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 31 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 15 ขอ)
Health promotion & Prevention 0
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - -
Application - - -
Problem solving - - -
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension
1
1. อธบายกายวภาคของ บรเวณศรษะ ใบหนาและลาคอ กลไกทางสรรวทยา ประสาทวทยา ทมผลตอสาเหตและการดาเนนโรคของระบบ บดเคยว และอาการปวด บรเวณชองปาก และใบหนาได (12.1)
1. กายวภาคของอวยวะบดเคยว และบรเวณศรษะ ใบหนาและลาคอ 2. ชวกลศาสตรของการเคลอนทของขากรรไกร 3. กลไกการทางานของเซลลประสาท ประสาทรบความรสก และ ประสาทสงการ ของระบบบดเคยวและอวยวะทเกยวของบรเวณชอง ปากและใบหนา 4. ความหมายของความปวด และคาตาง ๆ ทเกยวของกบความปวด
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 32 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
(pain terms) และ ความสาคญทางชวภาพ ของความปวดเฉยบพลนและ ความปวดเรอรง 5. Trigeminal pain pathway และ pain modulation
Application 1 1.ระบสาเหตหลก ปจจยเสรม และปจจยเสยงของการเกดความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (16.2)
2. อธบายความสมพนธระหวางชวจตสงคมกบความปวดบรเวณชองปากใบหนา (16.3)
1. Contributing factors of TMDs เชน oral parafunction and posture (bruxism, forward head posture), occlusal factors (trauma from occlusion, morphologic and functional malocclusion), psychological aspect of orofacial pain 2. ความสมพนธระหวาง Contributing factors of TMDs เชน oral parafunction and posture (bruxism, forward head posture), occlusal factors (trauma from occlusion, morphologic and functional malocclusion), psychological aspect of orofacial pain
Problem solving 3 1. อธบายกายวภาคของ บรเวณศรษะ ใบหนาและลาคอ กลไกทางสรรวทยา ประสาทวทยา ทมผลตอสาเหตและการดาเนนโรคของระบบ บดเคยว และอาการปวด บรเวณชองปาก และใบหนาได (12.1)
2. ประเมนเบองตนเกยวกบปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรม ใหคาแนะนา และ/หรอ สงตอผปวยรายทมปญหาซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (28.2)
1. กลไกการทางานของระบบประสาทรบความรสกและสงการของระบบบดเคยวและอวยวะทเกยวของบรเวณชอง ปากและใบหนา 2. นยามของความปวดและความหมายของคาตาง ๆ ทเกยวของกบความปวด (pain terms) และความสาคญทางชวภาพ ของความปวดเฉยบพลนและความปวดเรอรง 3. Contributing factors of TMDs เชน oral parafunction and posture (bruxism, forward head posture), occlusal factors (trauma from
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 33 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
3. อธบายปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรมทสงผลตอการเกด การดาเนนโรค การวางแผนการรกษา และ ผลการรกษาความผดปกตของระบบบดเคยว และอาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (28.3)
occlusion, morphologic and functional malocclusion), psychological aspect of orofacial pain 4. ความสมพนธระหวาง Contributing factors of TMDs เชน oral parafunction and posture (bruxism, forward head posture), occlusal factors (trauma from occlusion, morphologic and functional malocclusion) , psychological aspect of orofacial pain 5. ความสมพนธระหวางชวจตสงคมกบความปวด
Data gathering & Diagnosis 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension
1
1. เลอกใชเครองมอในการตรวจและสามารถตรวจทงในและ
นอกชองปากของผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยว
และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางถกตอง
และเหมาะสม (14.1)
2. เลอกสงถายภาพวนจฉย (diagnostic image) เพอการ
ตรวจ วนจฉย และ วางแผนการรกษาในผปวยทมความ
1. วธการและเครองมอทใชในการตรวจระบบบดเคยว การสบฟน และการ
ตรวจเพมเตมทจาเปน เชน ภาพวนจฉย
2. ลกษณะการสบฟนทเหมาะสมแกการใชงาน (optimum functional
occlusion)
3. ขอควรพจารณาเกยวกบการสบฟนในงานทนตกรรม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 34 / 187
Data gathering & Diagnosis 5
Supporting Competencies Must Know
ผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชอง
ปากใบหนาไดอยางเหมาะสม (14.2)
3. ตรวจและประเมนทางคลนกในผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยว และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ชนดไมซบซอน ไดอยางถกตอง เหมาะสม (28.1)
Application 1 1. แปลผลจากขอมลประวต ผลการตรวจผปวยทางคลนกและ
ผลการตรวจภาพวนจฉยไดอยางถกตอง (16.1)
2. วนจฉยแยกโรคความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรอ
อาการปวดบรเวณชองปากใบหนา (17.1)
3. อธบายใหผปวยและครอบครว เขาใจเกยวกบการรกษา
ความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวด
บรเวณชองปากใบหนาได (19.3)
1.ระบาดวทยา, อาการและอาการแสดงของ TMDs, bruxism และ trauma
from occlusion
2. วธการและเครองมอทใชในการตรวจระบบบดเคยว การสบฟน และการ
ตรวจเพมเตมทจาเปน เชน ภาพวนจฉย
3. ลกษณะการสบฟนทเหมาะสมแกการใชงาน
(optimum functional occlusion)
4. ขอควรพจารณาเกยวกบการสบฟนในงานทนตกรรม
5. การระบความผดปกตทตรวจพบ และ วเคราะหปจจยทเกยวของตอการเกด
อาการในผปวยรายนน
6. การจาแนกประเภทของ TMD และความปวดบรเวณชองปาก และใบหนา
ตามเกณฑวนจฉย AAOP ฉบบลาสด
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 35 / 187
Data gathering & Diagnosis 5
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 3 1. ซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของ
ความเจบปวยของระบบบดเคยวและ อาการปวดบรเวณ
ชองปากและใบหนาได (13.1)
2. ซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบ และ/
หรอการใชยา ประวตทางทนตกรรม ทเกยวของกบระบบ
บดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาได
(13.2)
3. บนทกประวตและผลการตรวจระบบบดเคยว เชน สภาวะ
ของฟน การสบฟน ขอตอขากรรไกร กลามเนอทเกยวของ
กบระบบบดเคยว และ การเคลอนทของขากรรไกร ในเวช
ระเบยนไดอยางถกตอง ครบถวน เปนระบบ (13.3)
4. วนจฉยเบองตนแกผปวยทมความผดปกตของระบบบด
เคยวทไมซบซอน เชน bruxism, trauma from
occlusion, TMDs และ/หรออาการปวดบรเวณชองปาก
1. ระบาดวทยา อาการและอาการแสดงของ TMDs, bruxism และ trauma
from occlusion
2. การซกประวตผปวย ความเจบปวยและความผดปกตของระบบ
บดเคยวและ อาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา
3. หลกการประเมนความปวดและ ขอบงชในการเลอกเครองมอในการวด
ความปวด
4. วธการและเครองมอทใชในการตรวจระบบบดเคยว การสบฟน และการ
ตรวจเพมเตมทจาเปน เชน ภาพวนจฉย
5. การวเคราะหการสบฟน
6. การวนจฉยแยกโรคความเจบปวดบรเวณใบหนาและชองปาก
6.1 การจาแนก non-odontogenic pain ออกจาก odontogenic pain
6.2 การวนจฉย neurovascular pain เชน cluster headache,
migraine, tension type headache
6.3 การวนจฉย neuropathic pain เชน trigeminal neuralgia, post-
herpetic neuralgia
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 36 / 187
Data gathering & Diagnosis 5
Supporting Competencies Must Know
ใบหนา ทงทมาจากสาเหตเฉพาะท หรอสาเหตจากทาง
ระบบได (17.2)
6.4 โรคทางระบบทเกยวของกบความผดปกตของระบบบดเคยว และ
อาการปวดบรเวณใบหนาชองปาก เชน autoimmune disease,
giant cell arteritis
7. การระบความผดปกตทตรวจพบ และ วเคราะหปจจยทเกยวของตอการเกด
อาการในผปวยรายนน
8. การจาแนกประเภทของ TMD และความปวดบรเวณชองปาก และใบหนา
ตามเกณฑวนจฉย AAOP ฉบบลาสด
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 37 / 187
Pt. management& treatment 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension
-
Application 1 1.จดการและใหคาแนะนาเบองตนแกผปวยทมอาการผดปกต
เฉยบพลนของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณ
ชองปากใบหนา เชน ภาวะอาปากไดจากด ภาวะขากรรไกร
คาง (21.1)
2. เลอกใชยาและ/หรอสารเคม และ/หรอ รวมกบเครองมอ
และวธการอนๆ ในการชวยจดการความเจบปวดของความ
ผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชอง
ปากใบหนาไดอยางถกตอง และเหมาะสม (21.2)
3. เลอกใชยาและยาชาเฉพาะทในการวนจฉย และ/หรอ
จดการกบความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการ
ปวดบรเวณชองปากใบหนา ไดอยางถกตองและเหมาะสม
(19.4)
1. หลกการการดแลผปวย TMD ทไมซบซอน, sleep bruxism ดวยวธเชงอนรกษ โดยไมใชยา และ /หรอ สารเคม
- Patient education and home care - Intraoral appliances - Physical therapy
2. คาแนะนาในการดแลตนเองเมอมความปวด (การประคบ/นวด/การใชยา) 3. ขอบงช ความคม และความเสยง ในการรกษาดวยยา และ /หรอ สารเคม
- Analgesics, NSAIDs - Muscle relaxant - Adjuvant analgesics: เชน anticonvulsant สาหรบ trigeminal neuralgia management, antidepressant สาหรบ chronic pain management
4. ขอบงชในการรกษาการสบฟน (occlusal therapy) เชน กรอปรบสบฟน
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 38 / 187
Pt. management& treatment 5
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 4 1. ประเมนเบองตนเกยวกบปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรม ใหคาแนะนา และ/หรอ สงตอผปวยรายทมปญหาซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (28.2)
2. อธบายปจจยทางชวจตสงคมและพฤตกรรมทสงผลตอการเกด การดาเนนโรค การวางแผนการรกษา และ ผลการรกษาความผดปกตของระบบบดเคยว และอาการปวดบรเวณชองปากใบหนาได (28.3)
3. จดการผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนา ชนดไมซบซอน ดวยวธเชงอนรกษ เชน patient education , self-care instructions , intraoral appliances (28.4)
4. ประเมนและจดการผปวยทมปญหาการสบฟนขณะใชงาน (functional occlusion problems) ชนดไมซบซอน เชน minor occlusal adjustment (28.5)
5. ใหคาแนะนาเหตผลของการรกษา ขอจากดหรอความเสยงของการรกษาทเลอกใช และจดการใหผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาในรายทไมซบซอนใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (28.6)
1. หลกการการดแลผปวย TMD ทไมซบซอน, sleep bruxism ดวยวธเชงอนรกษ โดยไมใชยา และ /หรอ สารเคม
- Patient education and home care - Intraoral appliances - Physical therapy
2. คาแนะนาในการดแลตนเองเมอมความปวด (การประคบ/นวด/การใชยา) 3. ขอบงช ความคม และความเสยง ในการรกษาดวยยา และ /หรอ สารเคม
- Analgesics, NSAIDs - Muscle relaxant - Adjuvant analgesics: เชน anticonvulsant สาหรบ trigeminal neuralgia management, antidepressant สาหรบ chronic pain management
4. ขอบงชในการรกษาการสบฟน (occlusal therapy) เชน กรอปรบสบฟน 5. ขอบงชในการรกษารวมกบปรทนตวทยา ทนตกรรมบรณะ ศลยศาสตร
ชองปากและแมกซลโลเฟเชยล ทนตกรรมจดฟน
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 39 / 187
Pt. management& treatment 5
Supporting Competencies Must Know
6. พยากรณโรคแบบองครวม เพอการวางแผนการรกษาความผดปกตทางระบบบดเคยวและ/หรออาการปวดบรเวณชองปากใบหนาไดอยางถกตองเหมาะสมกบผปวยแตละราย (19.1)
7. วางแผนการรกษาและใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายลาดบขนตอนการรกษา ความคม หรอ เหตผลของการรกษาทเลอกใช และ ขอจากดหรอความเสยงของการรกษาทเลอกใชได (19.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 40 / 187
TOS สาขาศลยศาสตรชองปาก
ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาศลยศาสตรชองปาก
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 11 จดระบบและใหการดแลรกษาทางทนตกรรมอยาง
ปลอดภย รวมถงบรหารความเสยง 1. สามารถปองกนการปนเปอนและการแพรกระจายเชอตลอดจนอนตรายจากการประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนใน
การรกษาทางทนตกรรมและศลยกรรมได (11.1) 2. สามารถเลอกใชยาตานจลชพและสารเคมในการควบคมการแพรกระจายเชอจากการปฏบตงานทางทนตกรรมและ
ศลยกรรมได (11.2) 12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตร
ชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายการเจรญเตบโต ลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของเนอเยอออน-แขงฟน กระดกขากรรไกรและใบหนา รวมถงความผดปกตได (12.1)
2. สามารถอธบายระบบประสาทของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.2) 3. สามารถอธบายสรรวทยาของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.3) 4. สามารถอธบายภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน ตลอดจนการแพรกระจายของเชอโรคไปสบรเวณ
ใบหนาหรออวยวะตางๆของรางกายได (12.4) 5. สามารถอธบายผลของการบาดเจบของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอได (12.5) 6. สามารถอธบายการเกดถงนา เนองอก มะเรง ของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาได (12.6) 7. สามารถอธบายเภสชวทยา การนาไปใช การบรหารจดการยาการแพยา และผลขางเคยงของยาทใชบอยในการ
รกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.7) 8. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการตรวจ วนจฉยโรค วางแผน การรกษาโรค
การรกษาโรค ตลอดจนการดแลผปวยหลงการรกษาทางศลยกรรมได (12.8)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 41 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 13 ซกประวตและประเมนสภาวะผ ปวยท งทาง
การแพทย ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ
1. สามารถระบและซกถามอาการนา สาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของผปวยศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (13.1)
2. ซกประวตทางการแพทย และทางทนตกรรม ใหไดประวตการใชยาการแพยา หรอ โรคทางระบบในอดตและปจจบนทเกยวของโรคหรอการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาของผปวย (13.2)
3. สามารถบนทกขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.3) 14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมน
สภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ บอกวธการตรวจ และทาการตรวจผปวยศลยศาสตรทงในและนอกชองปากไดอยางเหมาะสม รวมถงวดสญญาณชพได (14.1)
2. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพทางรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.2) 3. สามารถเลอกใชวธการตรวจทางพยาธวทยาการตรวจทางหองปฏบตการและการตรวจอน ๆ เพมเตมไดอยาง
ถกตองและเหมาะสม (14.3) 15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบ
ความผดปกต หรอม ปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาตอไดอยางเหมาะสม
1. สามารถประเมนผปวยทมโรคทางระบบ และความผดปกตของกระดกขากรรไกรและใบหนา ไปยงแพทย เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
2. สามารถเขยนใบสงตอผปวยไดอยางถกตอง (15.2)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลการตรวจ ภาพถายรงส การตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจอนๆทจาเปนในการวนจฉยโรคทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (16.1) 2. สามารถระบสาเหต ปจจยเสยงของโรคในชองปากทพบบอยทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (16.2) 3. สามารถอธบายถงผลกระทบจากปจจยเสยงและ/หรอพฤตกรรมของผปวยตอการรกษาทางศลยศาสตรชองปาก และใบหนาได (16.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 42 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม
หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง 1. สามารถนาขอมลจากการตรวจทางคลนกและการตรวจเพมเตมอนๆมาประมวลเพอการวนจฉยแยกโรคทาง
ทนตกรรมได (17.1) 2. สามารถใหการวนจฉยโรคของอวยวะในชองปาก และใบหนาทพบบอยไดอยางถกตอง (17.2) 3. สามารถใหการวนจฉยแยกโรคเบองตนของโรคของอวยวะในชองปาก และใบหนา ศรษะและลาคอทมความ
ซบซอนได (17.3) 18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปน
ระบบตามมาตรฐานสากล 1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาผปวยศลยศาสตรชองปาก และใบหนา ไดอยางถกตอง
ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18.1) 19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรม
สขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถใหการพยากรณโรคทตองรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาทไมยงยากได (19.1) 2. สามารถวางแผนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาทไมยงยากในผปวยทมโรคทางระบบได (19.2) 3. สามารถประเมนสภาวะผปวยทมโรคทางระบบ ทไดรบรงสรกษา หรอเคมบาบด กอนใหการรกษาทางทนตกรรม
(19.3) 4. สามารถอธบายลาดบขนตอนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (19.4 ) 5. สามารถวางแผนการใหยาและสารเคมในงานศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (19.5) 6. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (19.6) 7. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการ
รกษาแตละแบบ (19.7) 20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย
หรอทางทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได 1. ประเมนระดบภาวะฉกเฉนทางการแพทยในผปวยได (20.1) 2. สามารถใหการจดการเบองตนในผปวยทมภาวะฉกเฉนไดอยางถกตอง เหมาะสมและสงตอผปวย (20.2) 3. สามารถจดการภาวะฉกเฉนไดอยางเหมาะสม (20.3) 4. ประเมนระดบความรสกตวของผปวยได (20.4) 5. ตดตอประสานงานกบหนวยกชพตามเครอขายทสงกด (20.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 43 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 6. ปฏบตการกชพเบองตนแกผปวย (20.6)
7. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทางศลยกรรมไดอยางเหมาะสม (20.7)
8. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน prolonged paresthesiaเลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอของอวยวะในชองปากได (20.8)
9. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอของอวยวะในชองปากได (20.9)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. ประเมนความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยได (21.1) 2. สามารถจดการความวตกกงวลและความเจบปวดของผปวยไดอยางเหมาะสม (21.2) 3. สามารถใชยารวมกบวธการอนเพอควบคมภาวะความเจบปวด และความวตกกงวลของผปวยได (21.3) 4. สามารถเลอกชนดของยาชาเฉพาะทและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการรกษาทางทนตกรรม
(21.4) 5. สามารถเลอกใชยาเพอการบาบดรกษาทางทนตกรรม ตามขอบงชและแผนการรกษา แกผปวยไดอยางถกตองและ
เหมาะสม (21.5) 6. สามารถบรหารยาตามชนดและขนาดยา ในการรกษาผปวยทนตกรรมไดอยางถกตอง (21.6) 7. สามารถจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงทเกดขนจากการใชยาแกผปวยไดอยางถกตองและเหมาะสมรวมทงสงตอ
ผปวยตามความจาเปน (21.7)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 44 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 22 ใหการรกษาทางศลยกรรมชองปากแกผปวยรายท
ไมซบซอน และจดการใหผ ปวยทมปญหาทางศลยกรรมชองปากและแมกซลโลเฟเชยลทซบซอนไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถอธบายขนตอนการถอนฟน ถอนรากฟนทหกคางชนดไมซบซอนได (22.1) 2. สามารถอธบายขนตอนการผาฟนกรามลางซท 3 คด (22.2) 3. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการบาดเจบของฟนและกระดกเบาฟนชนดไมซบซอนได (22.3) 4. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการตดเชอทไมซบซอนทมสาเหตจากฟน (22.4) 5. สามารถอธบายขนตอนการจดการแกไขอาการแทรกซอนทไมซบซอนทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/
ผาตดฟนคดได (22.5) 6. ตระหนกและจดการเบองตนในผปวยทมปญหาทางศลยกรรมชองปาก และแมกซลโลเฟเชยล
6.1 ทตองไดรบการถอนฟนหรอผาตดฟนคดอยางยาก 6.2 ทมการบาดเจบบรเวณฟน กระดกรองรบฟน กระดกขากรรไกร และเนอเยอออน บรเวณชองปากและใบหนา 6.3 ทมการตดเชอสาเหตจากฟนทลกลามเขาชองพงผด (22.6)
7. ตระหนกและจดการเบองตนในการแกไขอาการแทรกซอนรนแรงทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/ผาตดฟนคดได (22.7)
8. ตระหนกและจดการเบองตนผปวยทมความผดปกตของเยอเมอกในชองปากและรอยโรคในกระดกขากรรไกร (22.8)
26 บรณะภาวะสนเหงอกทมฟนหายไปบางสวนหรอทงหมดชนดไมซบซอน ดวยการใสฟนเทยมทงชนดตดแนนหรอถอดได และจดการใหผปวยทมปญหาซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถวางแผนรวมกบงานทนตกรรมประดษฐในการเตรยมชองปากเพอใสฟนเทยมโดยวธทางศลยกรรม (26.1)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 45 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 27 จดการใหผปวยทมความผดปกตเกยวกบการ
เจรญเตบโต และพฒนาการของกะโหลกศรษะ กระดก ใบหนา และขากรรไกร รวมทงการสบฟนทไมซบซอนไดรบการรกษาเบองตนอยางเหมาะสม และสงตอผปวยทมความผดปกตซบซอน
1. สามารถประเมนผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟน (27.1)
2. สามารถอภปรายขอบงช และขนตอนการรกษาทางศลยกรรมในผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟนได (27.2)
3. สงตอผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟนใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (27.3)
30 ตระหนกรถงผปวยทมขอบงชในการทาทนตกรรมรากเทยม และสงตอไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. ใหคาปรกษาหรอแนะนาเบองตนทเกยวของกบฟนเทยมชนดยดตดกบรากเทยมแบบตางๆได (30.1) 2. สามารถอธบายขอบงชและขนตอนของการบรณะดวยวธทนตกรรมรากเทยมได (30.2) 3. สงตอผปวยทตองไดรบการบรณะดวยทนตกรรมรากเทยมได (30.3)
31 ตระหนกรและจดการใหผปวยเดก ผปวยสงอายและผปวยทตองไดรบการดแลเปนพเศษ ไดรบการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม
1 .สามารถอธบายการจดการดแลผปวยในทมปญหาทางศลยกรรมชองปากได (31.1) 2. สามารถอธบายการดแลผปวยทไดรบการสงตวมาเพอขอคาปรกษาหรอการรกษาทางทนตกรรมจากแพทย ทงใน
ลกษณะผปวยนอกและผปวยในได (31.2) 32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรม
และใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน 1. สามารถประเมนผลสาเรจและลมเหลวของการรกษาทางศลยกรรมชองปากได (32.1) 2. สามารถตดตามผลการรกษา ตรวจพบการกลบเปนซา (32.2) 3. จดการใหผปวยทมการกลบเปนซา ไดรบการรกษาทเหมาะสม (32.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 46 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาศลยศาสตรชองปาก (จานวน 42 ขอ)
ศลยศาสตรชองปาก
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt.management & treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 12 ขอ Problem solving 25 ขอ
0 5 17 1 4 6
Recall/Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/
Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/Comprehension
Application
Problem
solving
- - - 1 2 2 3 4 10 - 4 10 1 2 3
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 47 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาศลยศาสตรชองปากตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 42 ขอ) Health promotion & Prevention -
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - -
Application - - - Problem solving - - -
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถอธบายการเจรญเตบโต ลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของเนอเยอออน-แขง ฟน กระดกขากรรไกรและใบหนา รวมถงความผดปกตได (12.1) 2. สามารถอธบายระบบประสาทของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.2) 3. สามารถอธบายสรรวทยาของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.3)
1. การเจรญเตบโต ลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของเนอเยอออน-แขงฟน กระดกขากรรไกรและใบหนา รวมถงความผดปกต
1.1 Developmental of head and neck regions - Jaws development, cleft lip and palate
1.2 Anatomy of oral and maxillofacial and neck - Facial bones and muscle attachments
- Fascial spaces of head & neck 2. ระบบประสาทของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา
ศรษะและลาคอ - Cranial nerves (esp.Trigeminal, Facial)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 48 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
4. สามารถอธบายเภสชวทยา การนาไปใช การบรหาร จดการยา การแพยา และผลขางเคยงของยาทใชบอยในการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ (12.7) 5. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการตรวจ วนจฉยโรค วางแผน การรกษาโรค การรกษาโรค ตลอดจนการดแลผปวยหลงการรกษาทางศลยกรรมได (12.8) 6. สามารถปองกนการปนเปอนและการแพรกระจายเชอตลอดจน อนตรายจากการประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนในการรกษาทางทนตกรรมและศลยกรรมได (11.1) 7. สามารถเลอกใชยาตานจลชพและสารเคมในการควบคมการแพรกระจายเชอจากการปฏบตงานทางทนตกรรมและศลยกรรมได (11.2)
3. สามารถอธบายสรรวทยาของบรเวณอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ - Function of masticatory muscles - Mechanism of nerve conduction
4. เภสชวทยา การนาไปใช การบรหารจดการยาการแพยา และผลขางเคยงของยาทใชบอยในการรกษาโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอ - Principle of antibiotics therapy :Penicillin, Amoxicillin, Roxithromycin, Clindamycin, Metronidazole - Analgesic drugs: Acetaminophen, NSAID, COX2 inhibitor - Local anesthetic agent: Articaine, Mepivacaine, Lidocaine, Benzocaine
5. การเลอกใชยาตานจลชพและสารเคมในการควบคมการแพรกระจายเชอจากการปฏบตงานทางทนตกรรมและศลยกรรม (Infection control) - Concept of universal or standard precaution - Sterilization and Disinfection of instruments, equipment and dental unit - Management of sharp injuries
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 49 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
Application 2 1. สามารถอธบายภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน ตลอดจนการแพรกระจายของเชอโรคไปสบรเวณใบหนาหรออวยวะตางๆของรางกายได (12.4) 2. สามารถอธบายผลของการบาดเจบของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ศรษะและลาคอได (12.5) 3. สามารถอธบายการเกดถงนา เนองอก มะเรง ของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาได (12.6) 4. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการตรวจ วนจฉยโรค วางแผน การรกษาโรค ตลอดจนการดแลผปวยหลงการรกษาทางศลยกรรมได (12.8) 5. สามารถระบสาเหต ปจจยเสยงของโรคในชองปากทพบบอยทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (16.2) 6. สามารถอธบายถงผลกระทบจากปจจยเสยงและ/หรอพฤตกรรมของผปวยตอการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (16.3)
1. ภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน - Spread of infection from tooth to fascial spaces
2. ผลของการบาดเจบของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนาศรษะและลาคอ - Body response to trauma
3. การเกดถงนา เนองอก มะเรง ของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกร และใบหนา
- Pathogenesis of common cyst, tumors and cancers
4. สาเหต ปจจยเสยงของโรคในชองปากทพบบอยทางศลยศาสตรชองปากและใบหนา 4.1 Effects of Local irritation เชน ฟนหรอฟนเทยมคม 4.2 พฤตกรรมทมผลตอการเกดโรคหรอภยนตรายทเกดขนในชองปากและใบหนาได เชน กนหมากสบบหร ดมเครองดมแอลกอฮอล
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 50 / 187
Mechanism of diseases
5 Supporting Competencies Must Know
Problem solving 2 1. สามารถอธบายภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน ตลอดจนการแพรกระจายของเชอโรคไปสบรเวณใบหนาหรออวยวะตางๆของรางกายได (12.4)
2. สามารถประเมนผลสาเรจและลมเหลวของการรกษาทางศลยกรรมชองปากได (32.1)
3. สามารถตดตามผลการรกษา ปองกนการกลบเปนซา (32.2)
1. ภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน - Spread of infection from tooth to fascial spaces
2. Mechanism of wound healing: soft and hard tissues - Disturbance of wound healing - Recurrence of common benign tumors and cysts
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 51 / 187
Data gathering & Diagnosis 17
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 3 ขอ
1. สามารถระบและซกถามอาการนา สาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของผปวยศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (13.1)
2. ซกประวตทางการแพทย และทางทนตกรรม ใหไดประวตการใชยาการแพยา หรอ โรคทางระบบในอดตและป จจ บ นท เ ก ย วข อ ง โ รคห รอการร กษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาของผปวย (13.2)
3. สามารถบนทกขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.3)
4. สามารถเขยนใบสงตอและปรกษาไดอยางถกตอง (15.2)
1. การซกประวต ทวไปของผปวยศลยศาสตรชองปากและใบหนา 2. การซกประวตทางการแพทยและทางทนตกรรม 3. บนทกขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยไดอยางถกตองครบถวนและ
เปนระบบ 4. เขยนใบสงตอและปรกษาไดอยางถกตอง
Application 4 ขอ
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ บอกวธการตรวจ และทาการตรวจผปวยศลยศาสตรทงในและนอกชองปากไดอยางเหมาะสม รวมถงวดสญญาณชพได (14.1)
2. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพทางรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.2)
3. สามารถเลอกใชวธการตรวจทางพยาธวทยาการตรวจทางหองปฏบตการและการตรวจอนๆ เพมเตมไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.3)
1. การเลอกและใชเครองมอในการตรวจ วธการตรวจ และทาการตรวจผปวยศลยศาสตรทงในและนอกชองปากไดอยางเหมาะสม รวมถงวดสญญาณชพ
- Basic examination method ( inspection, palpation, percussion, auscultation )
- Head & Neck examination
- Oral examination
- Vital signs measurement 2. การเลอกเทคนคถายภาพทางรงสทเหมาะสมกบการวนจฉยและวางแผน
รกษา
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 52 / 187
Data gathering & Diagnosis 17
Supporting Competencies Must Know
3. วธการตรวจทางพยาธวทยาและการตรวจทางหองปฏบตการ 3.1 การเลอกใชเทคนคการตรวจทางพยาธวทยา: incisional & excisional
biopsy 3.2 การเลอกวธตรวจเลอดทเหมาะสม ไดแก Complete blood count,
Coagulogram, bleeding time 3.3. การแปลผลตรวจเลอด Complete blood count, Coagulogram,
bleeding time 3.4 การตรวจจลชววทยา ไดแก Gram stain, Culture and sensitivity
tests 3.4 การตรวจตอมนาลาย ไดแก การอดตนของทอหรอตอมนาลาย 3.5 การตรวจและประเมนภาวะSensory disturbance บรเวณชองปากและใบหนา ไดแก Pin point test, Light touch, 2 points discrimination, Hot-cold test, และVisual analog scale
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 53 / 187
Data gathering & Diagnosis 17
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 10 ขอ
1. สามารถประเมนผ ปวยทมโรคทางระบบ และความผดปกตของกระดกขากรรไกรและใบหนา สงไปยงแพทย เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
2 . สามารถประเมนผ ปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟน (27.1)
3. สามารถประเมนสภาวะผปวยทมโรคทางระบบ ทไดรบรงสรกษา หรอ เคมบาบด กอนใหการรกษาทางทนตกรรม (19.3)
4. ประเมนความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยได (21.1) 5. สามารถแปลผลการตรวจ ภาพถายรงส การตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจอนๆทจาเปนในการวนจฉยโรคทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (16.1)
6. สามารถนาขอมลจากการตรวจทางคลนกและการตรวจเพมเตมอนๆมาประมวลเพอการวนจฉยแยกโรคทางทนตกรรมได (17.1)
1. ประเมนผปวยทมปญหาโรคทางระบบ ทสงผลตอการรกษาทางศลยศาสตรชองปาก ดงตอไปน 1.1 เลอดออกหยดยาก 1.2 การตดเชอของแผลผาตดและการตดเชอทางระบบ 1.3 การหายของแผล 1.4 ภาวะฉกเฉนทางการแพทย
2. การประเมนผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร
- ความผดปกตของกระดกขากรรไกรและใบหนา จากความพการแตกาเนดหรอเกดขนภายหลง 3. การประเมนสภาวะผปวยทมโรคทางระบบ ทไดรบรงสรกษา หรอ เคมบาบด กอนใหการรกษาทางทนตกรรม
- Mechanism of chemotherapy and radiotherapy
- Effect of chemotherapy and radiotherapy to oral cavity
- Osteoradionecrosis, Medication Related Osteonecrosis of the Jaw
4. การประเมนความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวย
- การเลอกใชวธการควบคมความเจบปวดทเหมาะสมกบการรกษา
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 54 / 187
Data gathering & Diagnosis 17
Supporting Competencies Must Know
7. สามารถใหการวนจฉยโรคของอวยวะในชองปากทไมซบซอน และพยากรณโรคทตองรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนา ไดอยางถกตอง (17.2)
8.สามารถใหการวนจฉยแยกโรคเบองตนของโรคของอวยวะในชองปาก และใบหนา ศรษะและลาคอทมความซบซอนได (17.3)
- การเลอกใชวธการจดการพฤตกรรมและความวตกกงวลของผปวยทเหมาะสมกบพฤตกรรมและระดบความวตกกงวลของผปวย
5. การแปลผลการตรวจ ภาพถายรงส การตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจอนๆ
5.1 การแปลผลถายภาพทางรงส 5.2 การเลอกใชเทคนคการตรวจทางพยาธวทยา: incisional & excisional
biopsy 5.3 การเลอกวธตรวจเลอดทเหมาะสม ไดแก Complete blood count,
Coagulogram, bleeding time 5.4. การแปลผลตรวจเลอด Complete blood count, Coagulogram,
bleeding time 5.5 การแปลผลตรวจปสสาวะ 5.6 การตรวจจลชววทยา ไดแก Gram stain, Culture and sensitivity
tests 5.7 การตรวจตอมนาลาย ไดแก การอดตนของทอหรอตอมนาลาย 5.8 การตรวจและประเมนภาวะSensory disturbance บรเวณชองปากและใบหนา ไดแก Pin point test, Light touch, 2 points discrimination, Hot-cold test, และVisual analog scale
6. การวนจฉยโรคของอวยวะในชองปาก และใบหนาทพบบอย
- วนจฉยแยกโรคระหวาง benign tumor และ malignant tumor
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 55 / 187
Data gathering & Diagnosis 17
Supporting Competencies Must Know
- วนจฉยแยกโรคการตดเชอบรเวณชองปากและชองพงผดบรเวณใบหนาและขากรรไกร - วนจฉยแยกโรคการบาดเจบของฟน กระดกเบาฟนและกระดกขากรรไกร
7. วนจฉยโรคชองปากทไมซบซอนและพยากรณโรคทตองรกษาทางศลยศาสตรชองปากไดอยางถกตอง ไดแก
- Common cysts e.g. Radicular cyst, Dentigerous cyst, Odontogenic keratocyst
- Common tumors e.g. ameloblastoma, fibroma, odontoma
- Dento-alveolar infection
- Dento-alveolar injuries Impacted teeth and pulp and periapical tissues diseases - variated anatomy เชน Torus, exostosis, frenum 8. วนจฉยแยกโรคเบองตนของโรคของอวยวะในชองปาก และใบหนา ศรษะและ
ลาคอ
- วนจฉยแยกโรคระหวาง benign tumor และ malignant tumor - วนจฉยแยกโรคการตดเชอบรเวณชองปากและชองพงผดบรเวณใบหนาและขากรรไกร - วนจฉยแยกโรคการบาดเจบของฟน กระดกเบาฟนและกระดกขากรรไกร
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 56 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehenion- - -
Application 4 ขอ
1. สามารถอภปรายขอบงช และขนตอนการรกษาทางศลยกรรมในผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟนได (27.2)
2. สามารถอธบายขอบงชและขนตอนของการบรณะดวยวธทนตกรรมรากเทยมได (30.2)
3. ใหคาปรกษาหรอแนะนาเบองตนทเกยวของกบฟนปลอมชนดยดตดกบรากเทยมแบบตางๆได (30.1)
4. สามารถอธบายการจดการดแลผปวยในทมปญหาทางศลยกรรมชองปากได (31.1)
5. สามารถอธบายการดแลผปวยทไดรบการสงตวมาเพอขอคาปรกษาหรอการรกษาทางทนตกรรมจากแพทย ทงในลกษณะผปวยนอกและผปวยในได (31.2)
6. จดการใหผ ปวยทมการกลบเปนซา ไดรบการรกษาทเหมาะสม (32.3)
1. ขอบงช และขนตอนการรกษาทางศลยกรรมในผปวยทมความผดปกตของการเจรญเตบโตและพฒนาการของกะโหลกศรษะ ใบหนา ขากรรไกร รวมทงการสบฟน
- cleft lip and palate 2. ขอบงชและขนตอนของการบรณะดวยวธทนตกรรมรากเทยมทไมซบซอน
- Indication and contraindication of implants placements
- Osseointegration
- Steps of implant and prosthesis placement
- Treatment planning 3. การใหคาปรกษาหรอแนะนาเบองตนเกยวกบฟนปลอมชนดตาง ๆ ทยดตด กบรากเทยม
- Single tooth, Bridge, partial denture, Full denture 4. การจดการผปวยทางทนตกรรมในลกษณะของผปวยใน
- Hospital dentistry : Admission, Charting and orders, Ward round, Operation room procedure, discharge
การ เล อก ว ธ ตรวจ เล อดท เ หมาะสม ไ ด แ ก Complete blood count, Coagulogram, bleeding time
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 57 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
การแปลผลตรวจเลอด Complete blood count, Coagulogram, bleeding time
การตรวจจลชววทยา ไดแก Gram stain, Culture and sensitivity tests 5. จดการผปวยทไดรบการสงมาหรอสงไปขอคาปรกษาหรอการรกษาทาง ทนตกรรมจากแพทย
- Writing of referral and consultation forms Problem solving 10 ขอ
1.สามารถวางแผนรวมกบงานทนตกรรมประดษฐในการเตรยมชองปากเพอใสฟนเทยมโดยวธทางศลยกรรม (26.1)
2. สามารถวางแผนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและใบหนาทไมยงยากในผปวยทมโรคทางระบบได (19.2)
3. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทาง ศลยศาสตรชองปากและใบหนาได (19.6) 4. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ (19.7) 5. สามารถเลอกชนดและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการรกษาทางทนตกรรม (21.4)
1. การวางแผนรวมกบงานทนตกรรมประดษฐในการเตรยมชองปากเพอใสฟนเทยมโดยวธทางศลยกรรม
- Pre-prosthetic surgery 2. การวางแผนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากทไมยงยากในผปวยโรคทางระบบ
ทมผลตอภาวะเลอดออกหยดยาก การตดเชอของแผลผาตดและการตดเชอทางระบบการหายของแผล ภาวะฉกเฉนทางการแพทย 3. การสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางศลยศาสตรชองปากและ ใบหนา
- Communication skill 4. ทางเลอกของแผนการรกษาถอนฟน ผาฟนคด ผาตดเลกในชองปากตาม ความ
จาเปนและเหมาะสม สามารถอธบายขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ
- Risk or complication of surgical treatment
- Cost effective and benefit of treatment
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 58 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
6. สามารถวางแผน เลอกใช ยาและสารเคมในงานศลยศาสตรชองปากและใบหนาไดตามขอบงชและแผนการรกษาดอยางถกตองและเหมาะสม (19.5)
7. สามารถบรหารยาตามชนดและขนาดยา ในการรกษาผปวยทนตกรรมได อยางถกตอง (21.7) 8. สามารถจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงทเกดขนจากการใชยาแกผปวย ไดอยางถกตองและเหมาะสมรวมทงสงตอผปวยตามความจาเปน (21.7) 9. สามารถอธบายขนตอนการถอนฟน ถอนรากฟนทหกคางชนดไมซบซอนได (22.1) 10. สามารถอธบายขนตอนการผาฟนกรามลางซท 3 คด (22.2) 11. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการตดเชอทไมซบซอนทมสาเหตจากฟน (22.4) 12. สามารถอธบายขนตอนการจดการแกไขอาการแทรกซอน
ทไมซบซอนทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/ผาตดฟนคดได (22.5)
13. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการบาดเจบของฟนและกระดกเบาฟนชนดไมซบซอนได (22.3)
5. เลอกชนดและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการรกษาทางทนตกรรม
- Indication and contraindication of local anesthetic agents
- Types of local anesthetic agents
- Pharmacology of local anesthetic agents -
- Dose, Dosage form, Drugs administration
- Side effects and complications of local anesthetic agents
- anesthetic techniques : Inferior alveolar, lingual, buccal, greater palatine, posterior superior alveolar, incisive, mental, infra-orbital nerve block, Local infiltration
6. การเลอกใชยาเพอการบาบดรกษาทางทนตกรรม ตามขอบงชและแผนการ รกษา แกผปวยไดอยางถกตองและเหมาะสม
Analgesic drugs : 1. Non opioid analgesics : Acetaminophen, NSATDs,COX2 inhibitors 2. Opioid analgesics
- Hemostasis agents
- Local anesthesia
- Antibiotics :
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 59 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
14. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการบาดเจบของฟนและกระดกเบาฟนชนดไมซบซอนได (22.3)
15. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการตดเชอทไมซบซอนทมสาเหตจากฟน (22.4)
16. ตระหนกและจดการเบองตนในผปวยทมปญหาทางศลยกรรมชองปาก และแมกซลโลเฟเชยล
16.1 ทตองไดรบการถอนฟนหรอผาตดฟนคดอยางยาก 16.2 ทมการบาดเจบบรเวณฟน กระดกรองรบฟน กระดกขากรรไกร และเนอเยอออนบรเวณชองปากและใบหนา 16.3 ทมการตดเชอสาเหตจากฟนทลกลามเขาชองพงผด (22.6)
17. ตระหนกและจดการเบองตนในการแกไขอาการแทรกซอนรนแรงทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/ผาตดฟนคดได (22.7)
18. ตระหนกและจดการเบองตนผปวยทมความผดปกตของเยอเมอกในชองปากและรอยโรคในกระดกขากรรไกร (22.8)
1. Beta lactam : Penicillins, Cephalosporins 2. Macrolides 3. Tetracyclines 4. Aminoglycosides 6. Lincosamides
- Antihistamine and anti-allergic drugs
- Drugs for medical emergency Disinfectant Antiseptic Wound dressing
7. การบรหารยาตามชนดและขนาดยา ในการรกษาผปวยทนตกรรมไดอยางถกตอง
- Dose
- Dosage form
- Route of administration
- Interval of administration 8. การจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงทเกดขนจากการใชยาแกผปวยไดอยาง
ถกตองและเหมาะสม
- Side effects
- Adverse reaction
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 60 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
19. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉย และบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทางศลยกรรมไดอยางเหมาะสม (20.7)
20. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน prolonged paresthesiaเลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของอวยวะในชองปากได (20.8)
21. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอของอวยวะในชองปากได (20.9)
22. สามารถจดการความวตกกงวลและความเจบปวดของผปวยไดอยางเหมาะสม (21.2)
23. สามารถใชยารวมกบวธการอนเพอควบคมภาวะความเจบปวด และความวตกกงวลของผปวยได (21.3)
- Drug interaction
- Drug allergy 9. Indication and contraindication of tooth extraction
Armamentarium for tooth extraction Extraction techniques Post-extraction care
10. การผาฟนกรามคดลางซท 3
- Etiology and classification of impacted tooth
- Indication and contraindication of surgical removal of impacted tooth
- Armamentarium for surgical removal of impacted tooth
- Surgical techniques for removal of impacted tooth
- Post- surgical removal of impacted tooth care 11. การถอน/ผาตด รากฟนทหกคาง/ฟนทเหลอแตรากอยางงาย
- Indication and contraindication of surgical removal of root or fracture root
- Armamentarium for surgical removal of root
- Surgical techniques for removal of root or fracture root
- Post-operative care
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 61 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
12. การรกษาการตดเชอทมสาเหตจากฟนอยางงาย (27.4)
- Antibiotic therapy
- Intraoral incision and drain 13. การจดการแกไขอาการแทรกซอนทไมซบซอนทเกดขนระหวางหรอหลงการ
ถอนฟน/ผาตดฟนคดได (27.5)
- Stop bleeding of soft and hard tissue
- Treatment of dry socket
- Simple surgical removal of root
- Management of oroantral communication (<3 มลลเมตร)
- Treatment of dentoalveolar infection
- Treatment of alveolar fracture
- Treatment of soft tissue injuries
- Treatment of nerve injuries 14. การจดการเบองตนในผปวยทตองไดรบการถอนฟนหรอผาตดฟนคด อยางยาก 15. การจดการเบองตนในผปวยทมการบาดเจบบรเวณฟน กระดกรองรบฟน
กระดกขากรรไกร และเนอเยอออนบรเวณชองปากและใบหนา
- Initial management e.g. first aid, stop bleeding, soft tissue care, temporary immobilization
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 62 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
- Tooth injury; complicated and un complicated crown and/or root fracture
- Periodontal injury; concussion, subluxation, luxation, extrusion and avulsion
- Alveolar bone injury
- Mandible and maxilla fracture 16. การจดการเบองตนในผปวยตดเชอทมสาเหตจากฟนทลกลามเขาชองพงผด
- Initial management of fascial space infection e.g. Antibiotic, Analgesic, Nutrition supplement
17. การจดการเบองตนในการแกไขอาการแทรกซอนรนแรงทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/ผาตดฟนคดได Initial management or symptomatic treatment:
- รากฟนหกและอย ใกลอวยวะสาคญ ไดแก โพรงอากาศแมกซลลา เสนประสาท inferior alveolar
- ภาวะเลอดออกจากเนอเยอออนและกระดกทไมสามารถหามเลอดไดดวยวธการเฉพาะท
- มรทะลระหวางโพรงอากาศแมกซลลาและชองปาก >3 มลลเมตร และหรอภาวะทมอาการอกเสบของโพรงอากาศแมกซลลา ภายหลงการถอนฟน
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 63 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
- การตดเชอทลกลามไปยง fascial space ภายหลงการทาศลยกรรมชองปาก
- เครองมอหกและตกคางอยภายในเนอเยอออนและกระดก
- ฟนหรอสวนของฟนไดเคลอนตวจากเบาฟนเขาไปในบรเวณใกลเคยง เชน fascial space, maxillary sinus,inferior alveolar canal เปนตน
- มกระดกขากรรไกรหก เชน บรเวณ tuberosity, angle of mandible เปนตน
- Air emphysema 18. การจดการเบองตนผปวยทมความผดปกตของเยอเมอกในชองปากและรอยโรค
ในกระดกขากรรไกร
- Symptomatic treatment
- Oral hygiene care 19. ระบสาเหต ใหการวนจฉย และบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการ
บาบดรกษาทางศลยกรรม
- Bleeding: Hemostasis and coagulation
- Severe or acute pain: Trigeminal nerve and neuro-physiology of pain
- Postoperative infection: fascial spaces andspread of odontogenic infection,
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 64 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
- Trauma of soft or hard tissue:bodyresponse to trauma
- Nerve injuries: Trigeminal nerve and Facial nerve 20. การจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอของ
อวยวะในชองปาก
- Methods of bleeding control e.g. pressure pack, cauterization, hemostasis agents
- Analgesic drugs
- Intra-oral incision and drain
- Use of antibiotics therapy 21. การเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอของอวยวะในชองปาก
- Hemostasis agents e.g. gel foam, surgicel, fibrin glue etc.
- Analgesic drugs: Acetaminophen, NSAID, COX2 inhibitor
- Antibiotics: Penicillin, Amoxicillin, Roxithromycin, Clindamycin, Metronidazole
22. การจดการความวตกกงวลและความเจบปวดของผปวย
- Methods of pain and stress reduction: Non pharmacological method Pharmacological method
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 65 / 187
Pt.management& treatment 14
Supporting Competencies Must Know
- Indication and contraindication of premedication, conscious sedation and general anesthesia
- Sedative agents and anesthetic agents or drugs: Nitrous oxide, Diazepam, Midazolam, Flumazenil, Halotane, Fentanyl etc.
- Pre-operative cares
- Premedication, conscious sedation and anesthetic techniques
- Recovery care 23. การใชยารวมกบวธการอนเพอควบคมภาวะความเจบปวด และความวตกกงวล
ของผปวย
- Oral premedication: Diazepam, Midazolam
- Oral sedation: Chloralhydrate, Diazepam, Midazolam
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 66 / 187
Procedures 6 Supporting Competencies Must Know Recall/Comprehension 1 ขอ
1. ประเมนระดบความรสกตวของผปวยได (20.4) 2. ตดตอประสานงานกบหนวยกชพตามเครอขายทสงกด (20.5) 3. ปฏบตการกชพเบองตนแกผปวย (20.6)
1. การประเมนระดบความรสกตวของผปวย
- Clinical signs and symptoms
- Vital signs measurement 2. การตดตอประสานงานกบหนวยกชพตามเครอขายทสงกด
- Consultation and Referral system
- Writing consultation and referal forms 3. การปฏบตการกชพเบองตนแกผปวย
- Basic knowledge of emergency kit e.g. drugs, instruments and equipments
- Basic life support, Cardiopulmonary resuscitation
- การใช AED Application 2 ขอ 1.ประเมนระดบภาวะฉกเฉนทางการแพทยในผ ปวยได
(20.1) 2. สามารถใหการจดการเบองตนในผปวยทมภาวะฉกเฉนได
อยางถกตอง เหมาะสมและสงตอผปวย (20.2)
1. ประเมนระดบภาวะฉกเฉนทางการแพทยในผปวย
- Clinical signs and symptoms: syncope, hyperventilation syndrome, respiratory arrest, shortness of breath, air way obstruction, cardiac arrest, cardiac pain, hypertension crisis, hypoglycemia, seizure, drug allergy- anaphylaxis
- Vital signs measurement 2. การจดการเบองตนในผปวยทมภาวะฉกเฉนและสงตอผปวย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 67 / 187
Procedures 6 Supporting Competencies Must Know
- airway obstruction, respiratory arrest, shortness of breath, cardiac arrest, cardiac pain, hypertension crisis, seizure, drug allergy- anaphylaxis
- consultation and referral system
- Basic life support, Cardiopulmonary resuscitation
- การใช AED Problem solving 3 ขอ 1. สามารถจดการภาวะฉกเฉนไดอยางเหมาะสม (20.3)
2. สามารถอธบายขนตอนการผาฟนกรามลางซท 3 คด (27.2)
3. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการบาดเจบของฟนและกระดกเบาฟนชนดไมซบซอนได (27.3)
4. สามารถอธบายขนตอนการรกษาการตดเชอทไมซบซอนทมสาเหตจากฟน (27.4)
5. สามารถอธบายขนตอนการจดการแกไขอาการแทรกซอนทไมซบซอนทเกดขนระหวางหรอหลงการถอนฟน/ผาตดฟนคดได (27.5)
1. การจดการภาวะฉกเฉน
- Syncope
- Hyperventilation syndrome
- Hypoglycemia
- Air way obstruction 2. การผาตดฟนกรามคดซท 3 อยางงาย
- Surgical techniques for removal of impacted tooth
- Post- surgical removal of impacted tooth care 3. การถอน/ผาตด รากฟนทหกคาง/ฟนทเหลอแตรากอยางงาย
- Surgical techniques for removal of root or fracture root
- Post-operative care 4. การรกษาการตดเชอทมสาเหตจากฟนอยางงาย
- Antibiotic therapy
- Intra oral incision and drain
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 68 / 187
Procedures 6 Supporting Competencies Must Know 5. การจดการแกไขอาการแทรกซอนทไมซบซอนทเกดขนระหวางหรอหลงการ
ถอนฟน/ผาตดฟนคดได
- Stop bleeding of soft and hard tissue
- Treatment of dry socket
- Simple surgical removal of root
- Management of oroantral communication (<3 มลลเมตร)
- Treatment of dentoalveolar infection
- Treatment of alveolar fracture
- Treatment of soft tissue injuries
- Treatment of nerve injuries
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 69 / 187
TOS สาขาปรทนตวทยา หมายเหต นยามของ โรคปรทนต หมายถง Periodontal diseases and conditions
ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาปรทนตวทยา
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประเมนระดบสมรรถนะและตระหนกรในขดความสามารถ
ของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาโรคปรทนตขนรนแรง และโรค ปรทนตทตองการการรกษาโดยวธศลยกรรมปรทนต และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษา อยางเหมาะสม (4.1)
11 จดระบบและใหการดแลรกษาทางทนตกรรมอยางปลอดภย รวมถงบรหารความเสยง
1. สามารถจดการการปองกนการตดเชอ การแพรกระจายเชอตลอดจนการปองกนอนตรายจากการ ประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนในการตรวจรกษาผปวยโรคปรทนตได (11.1)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตร ชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถระบเชอทเปนสาเหตหลกของโรคปรทนตและ virulence factors (12.1) 2. สามารถอธบายวทยาภมคมกนทมผลตอการดาเนนโรคปรทนต (12.2) 3. สามารถแจกแจง causes and effects ทมกบผปวยได (12.3) 4. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการให diagnosis (AAP 2018 Classification) (12.4) 5. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการวางแผนดแลรกษา (ใหคาแนะนาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเองการควบคมและกาจดเชอ ดวยยาและสารเคม) (12.5)
13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ
1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคปรทนตได (13.1) 2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบการเปนปจจยเสยงการเกดและการรกษาโรคปรทนตได (13.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 70 / 187
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะ
ผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ 1. สามารถอธบายขนตอน และบอกวธการตรวจผปวยโรคปรทนตไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1) 2. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยโรคปรทนตไดอยางถกตอง (14.2) 3. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และการตรวจอนๆ สาหรบผปวยโรคปรทนตไดอยางถกตองเหมาะสมและมเหตผล (14.3)
15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถประเมนผปวยโรคปรทนตทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของเพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของอวยวะปรทนตไดอยางถกตอง (โดยเนนความสามารถในการบงชชนดและระดบการทาลายของกระดกเบาฟน) (16.1) 2. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคปรทนตได (16.2) 3. สามารถระบปจจยและระดบความเสยงตอการเกดโรคปรทนตของปจเจกบคคลได (16.3)
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง
1. สามารถใหการวนจฉยแยกโรคปรทนตและระบระดบความรนแรงและการกระจายของโรคได (AAP 2018 Classification) (17.1)
18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตามมาตรฐานสากล
1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาโรคปรทนตไดอยางถกตอง ครบถวนและเปน ระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18.1)
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถใหการพยากรณโรคแบบทงปากและแบบเฉพาะซ เพอการวางแผนการรกษา (อางองจากสมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย) (19.1) 2. สามารถวางแผนรกษาทางปรทนตไดอยางบรณาการ ถกตองและเหมาะสมกบบรบทผปวย (19.2) 3. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาทางปรทนตได (19.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 71 / 187
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
4. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางปรทนตได (19.4) 5. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ (19.5)
20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอทาง ทนตกรรม รวมถงกชพเบองตน
1. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของอวยวะปรทนตได (20.1) 2. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของอวยวะปรทนตไดอยางเหมาะสม (20.2) 3. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษา ทางปรทนตไดอยางเหมาะสม (20.3)
23 ใหการรกษาทางปรทนตวทยาแกผปวยรายทไมซบซอน และจดการใหผปวยทมปญหาทางปรทนตวทยาทซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถใหความรแกผปวยเกยวกบสาเหตของการเกดโรคปรทนต และกระตนใหผปวยมสวนรวมใน การดแลสขภาพชองปาก (23.1) 2. สามารถเลอกวธการแปรงฟน และเลอกอปกรณการทาความสะอาดชองปากทเหมาะสมและสอนผปวยในการดแลอนามยชองปากไดอยางถกตอง (23.2) 3. สามารถระบการมหนนาลายเหนอเหงอกและใตเหงอก และสามารถทาการขดหนนาลายและเกลาราก ฟนในผปวยโรคปรทนตระดบตนถงปานกลาง (mild-moderate)โดยใชเครองขดหนนาลายไฟฟาและ hand instruments (23.3) 4. สามารถระบ จดการและควบคม สาเหตการเกดโรคปรทนตจากปจจยสงเสรมทางระบบและเฉพาะทได (23.4) 5. สามารถตดสนใจไดวามความจาเปนในการใชยาและ/หรอสารเคมในการดแลรกษาผปวยโรคปรทนตได อยางเหมาะสม (23.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 72 / 187
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 6. สามารถเลอกชนดและบอกขนาดยาและ/หรอสารเคมในการรกษา ผปวยโรคปรทนตไดอยาง
เหมาะสม (23.6) 7. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทเปนฝเหงอกและฝปรทนตไดอยางถกตอง (23.7) 8. สามารถระบการหายของอวยวะปรทนตหลงการรกษาดวย non-surgical และ surgical treatment (23.8)
28 ใหการรกษาผปวยทความผดปกตของระบบบดเคยวชนดไมซบซอน และจดการใหผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยว และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาชนดซบซอนไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถระบสาเหตสงเสรมการดาเนนโรคปรทนตจากปจจยการสบฟนและระบบบดเคยวไดและจดการใหผปวยไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (28.1)
30 ตระหนกรถงผปวยทมขอบงชในการทาทนตกรรมรากเทยม และสงตอไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถใหการรกษาในระยะคงสภาพในผปวยทไดรบการบรณะดวยทนตกรรมรากเทยมไดอยาง เหมาะสม (30.1) 2. สามารถประเมนและระบปญหาของรอยโรครอบรากเทยมและสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษา อยางเหมาะสม (30.2)
32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมและใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน
1. สามารถประเมนผลการรกษาทางปรทนตขนควบคมอนามยชองปาก ตดตามผลการรกษา และการ รกษาในระยะคงสภาพอวยวะปรทนตได (32.1)
33 ดแลสขภาพชองปากของประชาชนในระดบกลมประชากร/ครอบครว/ชมชน โดยผานแนวคดการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรค และการบรหารจดการทางสาธารณสข
1. สามารถประเมนสขภาพชองปากปจเจกบคคล จากมตดานสขภาพกาย ใจ จตวญญาณและ สงคมได (33.1) 2. สามารถวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของปจเจกบคคลเพอออกแบบวธการดแล สขภาพชองปากได (33.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 73 / 187
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 3. สามารถอธบายและระบวธการดแลสขภาพชองปากและประเมนผลการใหทนตสขศกษาของปจเจก
บคคล (33.3) 4. สามารถวางแผนดาเนนการการสงเสรมสขภาพและใหคาแนะนาในการดแลสขภาพผปวยปรทนตได อยางเหมาะสม (33.4)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 74 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาปรทนตวทยา
ปรทนตวทยา Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt.management& treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 13 ขอ Problem solving 17 ขอ
4 8 10 10 3
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
- 2 2 3 2 3 - 2 8 1 5 4 1 2 -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 75 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาปรทนตวทยาตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 35 ขอ)
Health promotion & Prevention 4
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension -
- -
Application 2
1. สามารถประเมนสขภาพชองปากปจเจกบคคล จากมตดานสขภาพกายใจจตวญญาณและสงคมได (33.1)
2. สามารถวเคราะหและแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของปจเจกบคคลเพอออกแบบวธการดแลสขภาพชองปากได (33.2)
1. สาเหตการเกดโรคปรทนตของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment
2. Systemic and Local modifying factors - Systemic related diseases - Tobacco smoking, Diabetes mellitus - Alcohol consumption
3. Patient education and motivation Problem solving 2
1. สามารถใหความรแกผปวยเกยวกบสาเหตของการเกดโรคปรทนต และกระตนใหผปวยมสวนรวมในการดแลสขภาพชองปาก (23.1)
2. สามารถเลอกวธและสอนผปวยในการดแลอนามยชองปากทเหมาะสม (23.2)
3. สามารถอธบายและระบวธการดแลสขภาพชองปากและประเมนผลการใหทนตสขศกษาของปจเจกบคคล (33.3)
1. สาเหตการเกดโรคปรทนตของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment
2. Systemic and Local modifying factors 3. การควบคมการสะสมคราบจลนทรย
3.1 Mechanical plaque control - Toothbrush, brushing techniques and indications - Interproximal cleansing aids and indications
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 76 / 187
Health promotion & Prevention 4
Supporting Competencies Must Know
4. สามารถวางแผนดาเนนการการสงเสรมสขภาพและใหคาแนะนาในการดแลสขภาพผปวยโรคปรทนตไดอยางเหมาะสม (33.4)
5. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการวางแผนดแลรกษา (ใหคาแนะนาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเองการควบคมและกาจดเชอดวยยาและสารเคม) (12.5)
3.2 Chemical plaque control - Types, active ingredients and indications
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 77 / 187
Mechanism of diseases 8
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 3
1. สามารถระบกลมเชอทเปนสาเหตหลกของโรคปรทนตและ virulence factors (12.1)
2. สามารถอธบายวทยาภมคมกนทมผลตอการดาเนนโรคปรทนต (12.2)
1. Non-specific and Specific plaque theory 2. Periodontal pathogens and virulence factors 3. Innate and adaptive immunity
Application 2 1. สามารถอธบายวทยาภมคมกนทมผลตอการดาเนนโรคปรทนต (12.2)
1. ความสมพนธของลกษณะทางคลนกและจลพยาธวทยา อาการและอาการ แสดงของโรคปรทนต
Problem solving 3
1. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคปรทนตได (16.2) 2. สามารถอธบายวทยาภมคมกนทมผลตอการดาเนนโรคปรทนต (12.2) 3. สามารถแจกแจง causes and effects ทมกบผปวยได (12.3)
1. Immunohistopathogenesis of periodontal disease 2. ความสมพนธของลกษณะทางคลนกและจลพยาธวทยา อาการและอาการ แสดงของโรคปรทนต 3. สาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคปรทนตของปจเจก บคคล
- Host/Agents/Environment - Systemic and Local modifying factors
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 78 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - - Application 2
1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคปรทนตได (13.1)
2. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยโรคปรทนตไดอยางถกตอง (14.1)
3. สามารถบนทกสภาวะปรทนตและเนอเยอในชองปากทเกยวของไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบ (18.1)
4. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการให diagnosis (AAP 2018 Classification) (12.4)
1. การซกประวตผปวยทมปญหาโรคปรทนต - ขอมลสวนตว - อาการสาคญทนาผปวยมาพบแพทย (chief complaint) และประวตเจบปวยปจจบน (present illness) - การซกประวตดานสงคมและพฤตกรรม - การซกประวตดานทนตกรรม
2. ความแตกตางในการซกประวตระหวางกลมอาย ปจจยทมสวนเกยวของกบการซกประวต เชน อาชพ,ระดบการศกษา,ภาษา 3. การตรวจและบนทกขอมลสภาวะปรทนตและเนอเยอในชองปากทเกยวของ เชน
- Gingival and mucogingival condition - Probing depth, mobility, furcation involvement - Clinical attachment level - Local factors ตางๆ เชน
Tooth conditions that affect periodontal status (เชน cervical enamel projection, food impaction)
Overhanging restoration
Caries related
Traumatic occlusion
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 79 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 8
1. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบการเปนปจจยเสยงการเกดและการรกษาโรค ปรทนตได (13.2) 2. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคปรทนตได (13.1) 4. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของอวยวะปรทนตไดอยางถกตอง (โดยเนนความสามารถในการบงชชนดและระดบการทาลายของกระดกเบาฟน) (16.1) 5. สามารถใหการวนจฉยแยกโรคปรทนตและระบระดบความ รนแรงของโรคได (AAP 2018 Classification) (17.1)
1. การซกประวตผปวยทมปญหาโรคทางระบบและ/หรอการใชยาทเกยวของ กบการเปนปจจยเสยงการเกดและการรกษาโรคปรทนต
1.1 associated with the endocrine system 1.2. associated with hematological disorders 1.3. associated with genetic disorders 1.4. modified by medications 1.5. modified by malnutrition 1.6. associated with other systemic conditions/diseases (Cardiovascular diseases, Pregnancy, Stress etc.)
2. การซกประวตผปวยทมปญหาโรคปรทนต - ขอมลสวนตว - อาการสาคญทนาผปวยมาพบแพทย (chief complaint) และประวตเจบปวยปจจบน (present illness) - การซกประวตดานสงคมและพฤตกรรม - การซกประวตดานทนตกรรม
3. ความแตกตางในการซกประวตระหวางกลมอายปจจยทมสวนเกยวของกบการซกประวตเชน อาชพ ระดบการศกษา ภาษา 4. การอานและแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของอวยวะปรทนต 5. Periodontal disease classification (การวนจฉยโรคปรทนต AAP 2018 Classification)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 80 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
6. การตรวจและวนจฉยรอยโรครอบรากเทยม 6.1 Peri-implant mucositis 6.2 Peri-implantitis
Pt.management&
treatment 10 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถระบการหายของอวยวะปรทนตหลงการรกษาดวย non-surgical และ surgical treatment (23.8)
1. การหายของเหงอกหลงการรกษาโดยวธขดหนนาลายและเกลารากฟน หรอศลยปรทนตชนดตางๆ
- reattachment - new attachment - long junctional epithelium - regeneration
Application 5
1. สามารถใหการพยากรณโรคแบบทงปากและแบบเฉพาะซ เพอการวางแผนการรกษา (19.1)
2. สามารถวางแผนรกษาทางปรทนตไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทผปวย (19.2)
3. สามารถเลอกชนดและบอกขนาดยาและ/หรอสารเคมในการรกษา ผปวยโรคปรทนตไดอยางเหมาะสม (23.6)
1. การพยากรณโรคแบบทงปาก (อางองจากสมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย) จาแนกเปน - Good - Fair - Poor
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 81 / 187
Pt.management& treatment 10
Supporting Competencies Must Know
4. สามารถประเมนและระบปญหาของรอยโรครอบรากเทยมและสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (30.2)
2. การพยากรณโรคแบบเฉพาะซ (อางองจากสมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย จาแนกเปน - Good - Fair - Poor - Questionable - Hopeless 3. Periodontal treatment planning
3.1 Systemic phase 3.2 Hygienic phase 3.3 Corrective phase 3.4 Maintenance phase
4. Concept and goals of periodontal treatment 5. เภสชวทยาและหลกการใชยาตานจลชพ (Principles of antimicrobial therapy) ในรปแบบของการใชยาทางระบบ (systemic antibiotic) หรอเฉพาะท (local delivery) เพอชวยเสรมการรกษาโรคปรทนต เชน Penicillins, Cephalosporins, Macrolides, Metronidazole, Tetracyclines
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 82 / 187
Pt.management& treatment 10
Supporting Competencies Must Know
6. Non-surgical treatment ของรอยโรครอบรากเทยม และการคงสภาพ 6.1 Peri-implant mucositis 6.2 Peri-implantitis
7. วตถประสงค ขอบงชและขอหาม ขอดและขอเสย ขนตอนการรกษา การเตรยมผปวย กอนและหลงการรกษา ขอควรระวงเกยวกบภาวะแทรกซอน
- Resective procedures - Regenerative procedures - Mucogingival procedures
8. Maintenance phase - Supportive periodontal therapy
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 83 / 187
Pt.management& treatment 10
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 4
1. สามารถวางแผนรกษาทางปรทนตไดอยางถกตองเหมาะสม กบบรบทผปวย (19.2) 2. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาทางปรทนตได (19.3) 3. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางปรทนตได (19.4) 4. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอดขอเสยของการรกษาแตละแบบ (19.5)
5. สามารถตดสนใจไดวามความจาเปนในการใชยาและ/หรอสารเคมในการดแลรกษาผปวยโรคปรทนตไดอยางเหมาะสม (23.5)
6. สามารถเลอกชนดและบอกขนาดยาและ/หรอสารเคมในการรกษา ผปวยโรคปรทนตไดอยางเหมาะสม (23.6)
7. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทเปนฝเหงอกและฝปรทนตไดอยางถกตองเหมาะสม
8. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของอวยวะปรทนตได (20.1)
1. Concept and goals of periodontal treatment
ผปวยทวไป
ผสงอาย ผปวยทมโรคทางระบบ
2. Periodontic –Endodontic/Orthodontic/Prosthodontic/Restorative Interrelationships and management 3. ยาและสารเคม
3.1 ยาตานจลชพ (Antimicrobial agents) ทเกยวของกบการรกษา โรคปรทนต เชน
- Penicillins and Cephalosporins - Macrolides - Metronidazole - Tetracyclines
3.2 ยาระงบเชอ (Antiseptics) 3.2 ยาตานการอกเสบ (Anti-inflammatory drugs) 3.3 ยาแกปวด (Analgesics) 3.4 ยาลดอาการเสยวฟน (Desensitizing agents) 3.5 ยาสฟน (Dentifrices)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 84 / 187
Pt.management& treatment 10
Supporting Competencies Must Know
9. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของอวยวะปรทนตไดอยางเหมาะสม (20.2)
10. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทางปรทนตไดอยางเหมาะสม (20.3)
11.สามารถระบและจดการ สาเหตสงเสรมการดาเนนโรคปรทนตจากปจจยการสบฟนและระบบบดเคยวได (28.1)
12. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาโรคปรทนตขนรนแรง และโรคปรทนตทตองการการรกษาโดยวธศลยกรรมปรทนต และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1)
13. สามารถประเมนผลการรกษาทางปรทนตขนควบคมอนามยชองปาก ตดตามผลการรกษา และการรกษาในระยะคงสภาพอวยวะปรทนตได (32.1)
4. Emergency treatment - Bleeding, Trauma, Infection - Gingival abscess - Periodontal abscess
5. Trauma from occlusion & Occlusal therapy 5.1 Signs & symptoms 5.2 Management
- Primary occlusal trauma - Secondary occlusal trauma
6. Concept, rationale and goals of corrective phase (Periodontal surgery) วตถประสงค ขอบงชและขอหาม ขอดและขอเสย ขนตอนการรกษา การเตรยมผปวยกอนและหลงการรกษา ขอควรระวงเกยวกบภาวะแทรกซอน
- Resective procedures - Regenerative procedures - Mucogingival procedures
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 85 / 187
Procedures 3
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถระบการมหนนาลายเหนอเหงอกและใตเหงอกและสามารถทาการขดหนนาลายและเกลารากฟนในผปวยโรคปรทนตระดบตนถงปานกลาง (mild-moderate) โดยใชเครองขดหนนาลายไฟฟาและ hand instruments (23.3)
2. สามารถระบ จดการและควบคม สาเหตการเกดโรคปรทนตจากปจจยสงเสรมทางระบบและเฉพาะทได (23.4)
1. Periodontal Instrumentation 1.1 Hand instrumentations
- ประเภท ลกษณะของเครองมอทใชในการ รกษาโรคปรทนต - การใชเครองมอในการตรวจและคงสภาพรากเทยม - การคงสภาพและการลบเครองมอทใชในการรกษาโรคปรทนต - ผลเสย และขอควรระวงในการใชเครองมอแตละประเภททใชใน
การรกษาโรคปรทนต 1.2 Powered instruments
- ประเภท ลกษณะของ powered instruments ทใชในการรกษาโรคปรทนต
- ผลเสย และขอควรระวงในการใช powered instruments แตละประเภททใชในการรกษาโรคปรทนต
2. Rationale of non-surgical treatment 3. การควบคมการตดเชอและการปนเปอนของเลอดและนาลาย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 86 / 187
Procedures 3
Supporting Competencies Must Know
Application 2
1. สามารถระบการมหนนาลายเหนอเหงอกและใตเหงอก และ สามารถทาการขดหนนาลายและเกลารากฟนในผปวยโรคปรทนตระดบตนถงปานกลาง (mild-moderate)โดยใชเครองขดหนนาลายไฟฟาและ hand instruments (23.3)
2. สามารถระบ จดการและควบคม สาเหตการเกดโรคปรทนตจากปจจยสงเสรมทางระบบและเฉพาะทได (23.4)
3. สามารถใหการดแลคงสภาพของเนอเยอรอบรากเทยมในผปวยทไดรบการบรณะดวยทนตกรรมรากเทยมไดอยางเหมาะสม (30.1)
1. Rationale of non-surgical treatment 2. Complication หลงการขดหนนาลาย เกลารากฟน และการแกไข
- Dentine hypersensitivity และการแกไขดวยยา/สารเคม 3. การดแลรกษา
3.1 Peri-implant mucositis 3.2 Peri-implantitis
Problem solving - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 87 / 187
TOS สาขาทนตกรรมหตถการ ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมหตถการ
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประ เม น ร ะ ดบสมร รถนะและตระห นก ร ใ น ข ด
ความสามารถของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางทนตกรรมหตถการทยงยากซบซอน และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพ ทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดโรคฟนผ (12.1) 2. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตท
ไมใชฟนผ (Non-carious lesion, Tooth surface loss) (12.2) 3. สามารถเชอมโยงความรพนฐานดานจลชววทยา พยาธวทยา รงสวทยาและอนๆทเกยวของในการวนจฉยโรค
ฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ (12.3) 4. สามารถแจกแจงสาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในผปวยได (12.4) 5. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.5) 6. สามารถใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางถกตองเหมาะสม (12.6)
13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ
1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตความเจบปวยของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ได (13.1)
2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (13.2)
3. สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคทเกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบ (13.3)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 88 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยโรคฟนผไดอยางถกตอง และเหมาะสม (14.1) 2. สามารถเลอกวธการตรวจทางหองปฏบตการสาหรบผปวยทมแนวโนมความเสยงสงของการเกดโรคฟนผไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.2) 3. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.3)
15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถประเมนผปวยโรคฟนผและผปวยทมการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลจากขอมล ประวต และการตรวจในชองปากของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง (16.1)
2. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผจากผลการตรวจผปวยไดอยางถกตอง (16.2)
3. สามารถแปลผลการตรวจทางหองปฏบตการของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง (16.3)
4. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคฟนผและรอยโรคทเกด จากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (16.4) 5. สามารถระบปจจยและระดบความเสยงตอการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและ เนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคลได (16.5) 6. สามารถประเมนความเสยงของการเกดฟนผได (16.6)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 89 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง
1. สามารถวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (17.1)
18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตามมาตรฐานสากล
1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18.1)
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถใหการพยากรณโรคโดยรวมทงปากและเฉพาะซของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ (19.1)
2. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทของผปวย (19.2) 3. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมหตถการได (19.3) 4. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการได (19.4) 5. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของ
การรกษาแตละแบบได (19.5) 20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอ
ทางทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได 1. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนตกรรมหตถการได (20.1) 2. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบของผปวยทางทนตกรรมหตถการได (20.2) 3. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทาง ทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (20.3)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. สามารถจดการกบความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม(21.1) 2. สามารถเลอกและใชยาและยาชาเฉพาะทสาหรบใหการรกษาผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองและเหมาะสม (21.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 90 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 24 จดการโรคฟนผและรอยโรคของฟนทไมไดมสาเหตมา
จากฟนผและใหการบรณะฟนชนดไมซบซอนในรายทมขอบงช
1. สามารถบอกขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆ ตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (24.1)
2. สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวย (24.2)
3. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (24.3)
4. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (24.4)
5. สามารถกาจดรอยโรคฟนผและจดการรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผโดยรกษาความมชวตของเนอเยอในโพรงฟน (24.5)
6. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทาหนาทและมความสวยงาม (24.6) 7.สามารถจดการภาวะฟนไวเกนไดอยางเหมาะสม (Management of tooth hypersensitivity) (24.7) 8. สามารถเชอมโยงความรพนฐานของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผกบสภาวะแวดลอมในชองปาก รวมถงการแนะนาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง การควบคมและกาจดเชอดวยยาและสารเคม (24.8) 9. สามารถประเมน วเคราะห ระบวธการและใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปาก และประเมนผลการใหทนตสขศกษาของผปวยโรคทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (24.9) 10. สามารถใหคาแนะนาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาทางทนตกรรมหตถการ (24.10)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 91 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมหตถการ (จานวน 35 ขอ)
ทนตกรรมหตถการ Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt. management & treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 19 ขอ Problem solving 11 ขอ
2 7 5 11 10
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
- 2 - 2 3 2 - 3 2 - 6 5 3 5 2
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 92 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมหตถการตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 35 ขอ)
Health promotion & Prevention 2
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension -
- -
Application 2
1. สามารถเชอมโยงความรพนฐานของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผกบสภาวะแวดลอมในชองปากรวมถงการแนะนาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเองการควบคมและกาจดเชอดวยยาและสารเคม (24.8) 2. สามารถประเมน วเคราะห ระบวธการและใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปาก และประเมนผลการใหทนตสขศกษาของผปวยโรคทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (24.9) 3. สามารถใหคาแนะนาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาทางทนตกรรมหตถการ (24.10)
1. การใชงาน อาการและพยาธสภาพของฟน สภาพของวสดบรณะและอวยวะขางเคยงภายหลงการบรณะ
2. การดแลสขภาพชองปากทงกอนและหลงการบรณะทางทนตกรรมหตถการ 3. หลกการ และประเมน caries risk assessment - ADA - ICDAS 4. Caries/Non-caries control and Caries/Non-caries prevention 4.1 Professional care 4.2 Home care
Problem solving - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 93 / 187
Mechanism of diseases 7
Supporting Competencies Must Know
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 94 / 187
Recall/Comprehension 2
1. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดโรคฟนผ (12.1) 2. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดรอยโรค
ทเกดจากการ สญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ (Non-carious lesion, Tooth surface loss) (12.2)
3. สามารถแจกแจงสาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในผปวยได (12.4)
1. สาเหตการเกดโรคฟนผ - Host/Agents/Environment/Time - Saliva (component, flow rate, buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy 2. สาเหตการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ - Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Acidic food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits
- Modifying factors (medication, systemic/underlying diseases, occupational hazards, dental tooth trauma, e.g. GERD, Sports, Musical instruments etc.) 3. กลไกของการเกดโรคฟนผ
3.1. Enamel caries 3.2. Dentin caries 3.3. Caries progression in enamel and dentin
Anatomical of tooth and pulp morphology, e.g., direction of enamel rod and dentinal tubules Caries progression of occlusal and proximal caries
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 95 / 187
Mechanism of diseases 7
Supporting Competencies Must Know
4. กลไกการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ 5. Causes and effects ของการเสยวฟนและปวดฟนทมกบผปวย - Hydrodynamic theory: Tooth hypersensitivity - Dental pain - Dentin-Pulpal complex
Application 3 1. สามารถแจกแจงสาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในปวยได (12.4) 2. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการจาแนกประเภทรอยโรคของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (12.3) 3. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (16.4) 4. สามารถระบปจจยและระดบความเสยงตอการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคลได (16.5)
1. Causes and effects ทมกบผปวย - Hydrodynamic theory: Tooth hypersensitivity - Dental pain - Dentin-Pulpal complex
2. การจาแนกกลมการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนและ/หรอการวนจฉยโรคทางทนตกรรมหตถการ
3. วธการตรวจและวนจฉยโรคทางทนตกรรมหตถการรวมทงการเปรยบเทยบความรนแรงของโรค
4. สาเหตการเกดโรคฟนผ ของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Saliva (component, flow rate, buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 96 / 187
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 97 / 187
Mechanism of diseases 7
Supporting Competencies Must Know
5. สาเหตการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Acidic food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits 6. ปจจยเสรม ปจจยเสยงและระดบความเสยงของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ
Problem solving 2
1. สามารถเชอมโยงความรพนฐานของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผกบสภาวะแวดลอมในชองปาก รวมถงการแนะนาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง การควบคมและกาจดเชอดวยยาและสารเคม (24.8) 2. สามารถประเมน ว เคราะห ระบว ธการและใหคาแนะนาในการดแล สขภาพชองปาก และประเมนผลการใหทนตสขศกษาของผ ปวยโรคทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (24.9) 3. สามารถใหคาแนะนาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาทางทนตกรรมหตถการ (24.10)
1. สาเหตการเกดโรคฟนผของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment/Time - Saliva (component, flow rate, buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy 2. สาเหตการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผของปจเจกบคคล
- Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Acidic food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits 3. ปจจยเสรม ปจจยเสยงและระดบความเสยงของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผของปจเจกบคคล
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 98 / 187
4. Caries/Non-caries control and Caries/Non-caries prevention 4.1 Professional care 4.2 Home care/
Data gathering &
Diagnosis 5 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension -
- -
Application 3
1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตความเจบปวยของโรคฟนผและการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ได (13.1)
2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (13.2)
3. สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคทเกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.3)
4. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยโรคฟนผไดอยางถกตอง และเหมาะสม (14.1)
1.การซกประวตและรวบรวมขอมลของผปวยทมปญหาโรคฟนผและการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ
- ขอมลสวนตว - อาการสาคญทนาผปวยมาพบแพทย (chief complaint) - ประวตเจบปวยปจจบน (present illness) - การซกประวตดานสงคมและพฤตกรรม - การซกประวตดานทนตกรรม - Contributing factors ทมผลตอการเกดโรคฟนผ ไดแก systemic disease, History of head & neck irradiation, medication, physical disabilities - ผลตรวจทางหองปฏบตการทเกยวของกบการเกดโรคฟนผ ไดแก Caries activity test - Contributing factors ทมผลตอการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหต
ไมใชฟนผ
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 99 / 187
5. สามารถเลอกการตรวจทางหองปฏบตการสาหรบผปวยทมความเสยงสงของโรคฟนผไดอยางถกตองและเหมาะสม (14. 2)
6. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.3) สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคทเกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบ (18.1)
2. ความแตกตางในการซกประวตระหวางกลมอายปจจยทมสวนเกยวของกบการซกประวตเชนอาชพอาย ระดบการศกษาเปนตน
3. การบนทกขอมลทเกยวของกบงานทนตกรรมหตถการ 4. เลอก และ ใชวธการตรวจ
ไดแก visual-tactile examination, percussion, EPT ,radiographic examination ไดอยางเหมาะสมกบผปวยแตละราย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 100 / 187
Data gathering & Diagnosis 5
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 2
1. สามารถแปลผลจากขอมล ประวต และการตรวจในชองปากทเกยวของกบโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง (16.1) 2.สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของโรคฟนผและรอย โรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผจาก ผลการตรวจผปวยไดอยางถกตอง (16.2) 3. สามารถแปลผลการตรวจทางหองปฏบตการของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง (16.3) 4. สามารถวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (17.1)
1. การแปลผลขอมลจากการตรวจโรคฟนผและการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ เพอระบความรนแรงของโรค
-ขอมล ประวต และการตรวจในชองปาก - ภาพถายรงส - การตรวจทางหองปฏบตการ เชน Caries activity test 2. การวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ของความผดปกตและ/หรอโรคทางทนตกรรมหตถการ
2.1. Carious lesions: sound, noncavitated caries (enamel caries, cavitated caries (dentin caries), arrested caries, reversible pulpitis, irreversible pulpitis - Inactive caries - Active caries - Arrested caries
2.2. Non-carious lesions: abrasion, attrition, erosion, abfraction
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 101 / 187
Pt. management & treatment 11
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension -
- -
Application 6
1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.5) 2. สามารถใหการพยากรณโรคแบบทงปากและแบบ เฉพาะซเพอการวางแผนการรกษา (19.1) 3. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมหตถการได (19.3) 4. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได (19.5) 5. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทมสภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทาง ทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (20.3) 6. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการวางแผน ดแลรกษา (ใหคาแนะนาในการปองกนโรคการดแลสขภาพชองปาก ดวยตนเองการควบคมและกาจดเชอดวยยาและสารเคม) (12.4)
1. หลกการและการใชทนตวสดศาสตรในงานบรณะฟน (Restorative materials)
Composition of materials
Physical and biological properties of materials
ขอดและขอจากดของวสดบรณะแตละชนดทใชในปจจบน
ประเมนเหตผลและความจาเปน และลาดบความสาคญทตองการของวสดบรณะซงจะนามาใชทดแทนสวนของฟนทหายไป
การเลอกใชวสดบรณะใหเหมาะสมกบลกษณะของพยาธสภาพของฟนและบรบทของผปวย
1.1 Contemporary Restorative materials - Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer) - Amalgam
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 102 / 187
Pt. management & treatment 11
Supporting Competencies Must Know
7. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบของผปวยทางทนตกรรมหตถการได (20.1) 8. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะ เจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนตกรรมหตถการได (20.2) 9. สามารถจดการกบความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (21.1) 10. สามารถเลอกและใชยาและยาชาเฉพาะทสาหรบใหการรกษาผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองและเหมาะสม (21.2) 11. สามารถจดการภาวะฟนไวเกนไดอยางเหมาะสม (Management of tooth hypersensitivity) (24.7)
1.2 Pulp protection materials - Glass ionomer - Calcium hydroxide -Others :Zinc phosphate, Zinc polycarboxylate, Calcium silicate-based materials
1.3 Provisional materials - Zinc oxide eugenol - Modified zinc oxide eugenol - Others
2. การวางแผนการรกษาและลาดบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมหตถการ 2.1 Management of pit and fissure carious and non-carious lesions
2.2 Management of smooth surface carious lesions 2.3 Management of deep carious lesions
2.4 Management of cervical carious and non-carious lesions 2.5.Management of root carious lesions 2.6.Management of tooth hypersensitivity
3. วเคราะหและประเมนความสาเรจและปญหา/สาเหตของความลมเหลวของ การบรณะฟนและ ระบแนวทางการแกไขทเหมาะสมได 4. การพยากรณโรคทงปากและเฉพาะซ
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 103 / 187
Pt. management & treatment 11
Supporting Competencies Must Know
5. การบาดเจบทเกดจากการกระทาของทนตแพทย เชน การเกดภยอนตรายตอเนอเยอโพรงฟนและเนอเยอออน รวมทงวธปองกนและแกไข
6. การจดการภาวะเจบปวด เจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และความวตกกงวล จากการรกษาทางทนตกรรมหตถการ
Problem solving 5
1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.5)
2. สามารถเลอกและใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางเหมาะสม (12.6)
3. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทของผปวย (19.2)
4. สามารถประเมนผปวยโรคฟนผและผปวยทมการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
5. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทาง ทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (20.3)
1. ชนดของวสดบรณะฟนและการเลอกใชใหเหมาะสมกบพยาธสภาพ (รอยโรคหรอความผดปกตบนตวฟน รากฟน) 1.1. Restorative materials
- Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer) - Amalgam
1.2 Pulp protection materials - Glass ionomer - Calcium hydroxide -Others :Zinc phosphate, Zinc polycarboxylate, Calcium
silicate-based materials 1.3 Provisional materials
- Zinc oxide eugenol - Modified zinc oxide eugenol - Others
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 104 / 187
Pt. management & treatment 11
Supporting Competencies Must Know
5.1 สามารถบอกหลกการและขนตอนการบรณะฟนตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (24.1)
5.2 สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนผปวย (24.2)
5.3 สามารถประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา (32.1) 6. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางทนตกรรมหตถการทยงยากซบซอน และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1)
2. หลกการ Minimal intervention 3. การเลอกแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการทเหมาะสมกบผปวยแตละคน 4. วเคราะหและประเมนความสาเรจและปญหา/สาเหตของความลมเหลวของการบรณะฟนและ ระบแนวทางการแกไขทเหมาะสมได
5. การวางแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการในผปวย 6. การสงตอผปวยใหเหมาะสมกบการรกษาทงผปวยโรคทางระบบและกรณทยงยากซบซอนในการรกษาทางทนตกรรมหตถการ
7. สาเหตการวนจฉยและการบาบดรกษาผ ปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบาบดรกษาทางทนตกรรมหตถการ
8. ขอควรคานงทางชวภาพและการบาดเจบทเกดจากการกระทาของทนตแพทย 8.1. กายวภาคและลกษณะของสวนตางๆของฟนทมผลตอการเตรยมโพรงฟน 8.2. ผลของการอดฟนตอเนอเยอปรทนต 8.3. การบาดเจบทเกดจากการกระทาของทนตแพทย
9. การประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 105 / 187
Procedures 10 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 3
1. สามารถใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางถกตองเหมาะสม (12.6) 2. สามารถบอกขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆ ตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (24.1) 3. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (24.4) 4. สามารถกาจดรอยโรคฟนผและจดการรอยโรคทเกดจากการสญเสย เคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผโดยรกษาความมชวตของเนอเยอในโพรงฟน (24.5) 5. สามารถประเมนความเสยงของการเกดฟนผได (16.6)
1. ชนดตางๆ และการใชงานของวสด 1.1 วสดปกปองเนอเยอใน 1.2 วสดบรณะฟนชวคราว 1.3 วสดบรณะฟน
1.3.1 Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer) 1.3.2 Amalgam
2. เครองมอและอปกรณตางๆ ทใชในงานทนตกรรมหตถการ รวมทงวธการใชงานการบารงรกษาและการฆาเชอของเครองมอดงกลาว
1.1 Instrument for caries removal 1.2 Instrument for cavity preparation 1.3 Instrument and equipment for filling 1.4 Instrument for polishing
3. ขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสย เคลอบและเนอฟนใหไดรปรางหนาทฎและความสวยงามและมอายการใชงานท เหมาะสม 4. ตาแหนงการเขาทางานของทนตแพทย และการจดเกาอทาฟน และตาแหนงของผปวย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 106 / 187
Procedures 10 Supporting Competencies Must Know
5. วธกาจดรอยผในระดบความลกตางๆอยางเหมาะสมโดยสมพนธกบชนดของวสดบรณะ รวมทงว ธการกาจดฟนผลกเ พอรกษาความมช วตของฟน ไดแก Direct/indirect pulp capping, Caries control, Stepwise excavation เ ป นตน
6.เครองมอและวธการควบคมความชนทเกดขนภายในชองปากรวมถงการจดการกบเนอเยอออน เชน การแยกเหงอก และการหามเลอด
7. การเตรยมโพรงฟนใหถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะดวยอมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน ใหอนรกษเนอเยอฟนไวใหมากทสด และไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง
7.1 ชนดของโพรงฟน ตามหลก modified G.V. Black และชอสวนตางๆ ของโพรงฟน 7.2 วธปองกนและแกไขการบาดเจบทเกดจากการกระทาของทนตแพทย
8. ขอปฏบตในการปองกนอนตรายจากการทางานทางทนตกรรมหตถการทม ความเกยวของกบปรอท 9. วธการประเมนความเสยงของการเกดฟนผ (Caries risk assessment)
Application 5
1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของ กบการบรณะฟนได (12.5)
2. สามารถเลอกและใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางเหมาะสม (12.6)
1.หลกการและรปแบบ และวธการเตรยม โพรงฟนสาหรบบรณะฟนดวยวสดบรณะฟนแตละชนด
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 107 / 187
Procedures 10 Supporting Competencies Must Know
3. สามารถบอกหลกการและขนตอนการบรณะฟนตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวยไดอยางมเหตผล (24.1)
4. สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวย (24.2)
5. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (24.3)
6. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (24.4)
7. สามารถกาจดรอยโรคฟนผและจดการรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผโดยรกษาความมชวตของเนอเยอในโพรงฟน (24.5)
8. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทาหนาทและมความสวยงาม (24.6)
2. การออกแบบและการเตรยมโพรงฟนลกษณะตางๆ ไดถกตองตามหลก ชวกลศาสตรของการบรณะฟนดวยวสดอมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน โดยอนรกษเนอเยอฟนทดๆไวใหมากทสด และไมทาใหเกดอนตรายตออวยวะ ขางเคยง 3. การเลอกใชวสดปกปองเนอเยอในไดอยางเหมาะสม ในกรณทจาเปน 4. ชนดของวสดบรณะฟนและการเลอกใช 5. วธบรณะฟน และขดแตงวสดบรณะฟนแตละชนด
5.1 การบรณะฟนดวยวสดอมลกม รวมทงเลอกใชเมตรกซ และเวดจ ไดอยางเหมาะสมในกรณทจาเปน
5.2 การบรณะฟนดวยวสดเรซนคอมโพสตการเลอกใชเมตรกซ และเวดจ รวมทงการใชสารยดตดระบบตางๆไดอยางถกตอง 5.3 การบรณะฟนดวยวสดกลาสไอโอโนเมอรชนดตางๆ 5.4 การเลอกใชหวขดแตงวสดบรณะชนดตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบ ชนดของวสด และลกษณะของโพรงฟน โดยไมกอใหเกดอนตรายกบ อวยวะขางเคยง
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 108 / 187
Procedures 10 Supporting Competencies Must Know
Problem solving 2 1. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (24.3)
2. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (24.4)
3. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทาหนาทและมความสวยงาม (24.6)
4.สามารถประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา (32.1)
1. การออกแบบและการเตรยมโพรงฟนลกษณะตางๆ ไดถกตองตามหลก ชวกลศาสตรของการบรณะฟนดวยวสดอมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน โดยอนรกษเนอเยอฟนทดไวใหมากทสด และไมทาใหเกดอนตรายตออวยวะขางเคยง
2.การจดการวสดบรณะทลมเหลวอยางเหมาะสมโดยอนรกษเนอฟนใหไดมากทสด (Management of defective restorations)
3. วธบรณะฟน และขดแตงวสดบรณะฟนแตละชนด 3.1.การบรณะฟนดวยวสดอมลกม รวมทงเลอกใชเมตรกซ และเวดจ ไดอยาง
เหมาะสมในกรณทจาเปน 3.2.การบรณะฟนดวยวสดเรซนคอมโพสต การเลอกใชเมตรกซ และเวดจ
รวมทงการใชสารยดตดระบบตางๆไดอยางถกตอง 3.3.การบรณะฟนดวยวสดกลาสไอโอโนเมอรชนดตางๆ 3.4. การเลอกใชหวขดแตงวสดบรณะชนดตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบชนดของ
วสด และลกษณะของโพรงฟน โดยไมกอใหเกดอนตรายกบอวยวะขางเคยง
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 109 / 187
TOS สาขาวทยาเอนโดดอนต ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาวทยาเอนโดดอนต
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประ เ ม น ร ะ ดบสมร รถนะและตระห น ก ร ใ น ข ด
ความสามารถของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางเอนโดดอนตกส และ สงตอผปวยใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (4.1)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตร ชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถระบกลมเชอทเปนสาเหตหลกของโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน (12.1) 2. สามารถเชอมโยงความรวทยาภมคมกนและพยาธวทยาตอการดาเนนโรคของเนอเยอในและ
เนอเยอรอบรากฟน (12.2) 3. สามารถบอกลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของรากฟนและคลองรากฟนได (12.3) 4. สามารถอธบายหนาทและกลไกของ Pulp-dentine complex (12.4) 5. สามารถอธบายกลไกความเจบปวดของโรคทางเอนโดดอนตกส (12.5) 6. สามารถอธบายภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน ตลอดจนการแพรกระจายของเชอ
โรคไปสบรเวณใบหนาหรออวยวะตางๆของรางกายได (12.6) 7. สามารถเชอมโยงความรวทยาศาสตรพนฐาน เชน พยาธวทยา รงสวทยา และอนๆทเกยวของใน
การวนจฉยโรคทางเอนโดดอนตกสได (12.7) 8. สามารถอธบายเภสชวทยา การนาไปใช การบรหารจดการยา การแพยา และผลขางเคยงของยา
และสารเคมทใชในการรกษาโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน (12.8)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 110 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย
ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ 1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวดของโรคทางเอนโด
ดอนตกสได (13.1) 2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา และประวตทาง
ทนตกรรมทเกยวของกบโรคทางเอนโดดอนตกสได (13.2) 3. สามารถบนทกเวชระเบยนของผปวยทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบ
ตามแนวทางมาตรฐานสากล (13.3) 14 ตรวจผ ปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมน
สภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองเหมาะสม (14.1) 2. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.2) 3. สามารถใชการตรวจอนๆ เชน การทดสอบการตอบสนองของฟนไดอยางถกตอง (14.3)
15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถประเมนผปวยทางเอนโดดอนตกสทมโรคทางระบบ เพอขอคาแนะนาหรอสงตอเพอรบการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผ ปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลจากขอมลการซกประวตและผลการตรวจผปวยไดอยางถกตอง (16.1) 2. สามารถแปลผลการตรวจอนๆ เชน การทดสอบการตอบสนองของฟนไดอยางถกตอง (16.2) 3. สามารถแปลผลภาพรงสไดอยางถกตอง (16.3) 4. สามารถระบสาเหตหลกของการเกดโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนได (16.4)
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง
1. สามารถใหการวนจฉยโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนไดอยางถกตอง (17.1)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 111 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถใหการพยากรณโรคทางเอนโดดอนตกส เพอการวางแผนการรกษา (19.1) 2. สามารถวางแผนรกษาโรคทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทผปวย (19.2) 3. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาโรคทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง (19.3) 4. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาโรคทางเอนโดดอนตกสตามความจาเปนและเหมาะสม โดยอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได (19.4)
20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอทาง ทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได
1. สามารถบาบดฉกเฉนผปวยทเปนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนไดอยางถกตองและเหมาะสม (20.1)
2. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการรกษาทางเอนโดดอนตกส ไดอยางถกตองและเหมาะสม (20.2)
3. สามารถบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนทไมซบซอน เชน อาการปวดบวมหลงการรกษาคลองรากฟน (20.3)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. สามารถประเมน จดการภาวะความเจบปวด และความวตกกงวลของผปวยจากการรกษาทางเอนโดดอนตไดอยางถกตองและเหมาะสม (21.1)
2. สามารถเลอกและใชยาและยาชา ตามขอบงชและแผนการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองเหมาะสม (21.2)
24 จดการโรคฟนผและรอยโรคของฟนทไมไดมสาเหตมาจากฟนผและใหการบรณะฟนชนดไมซบซอนในรายทมขอบงช
1. สามารถบรณะฟนภายหลงการรกษาทางเอนโดดอนตกส หรอสงตอผปวยใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (24.1)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 112 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
25 ใหการรกษาทางวทยาเอนโดดอนตในผปวยรายทไมซบซอน และจดการใหผปวยทมปญหาทางวทยาเอนโดดอนตทซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1.สามารถใหการรกษาคลองรากฟนโดยไมใชศลยกรรม (non-surgical root canal treatment) ไดอยางถกตองและเหมาะสม (25.1) 2. สามารถใหการรกษาสภาพความมชวตของเนอเยอใน (vital pulp therapy) (25.2) 3. สามารถเลอกใชเครองมอ ทนตวสดและสารเคมทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (25.3) 4. สามารถประเมนผลการรกษาทางเอนโดดอนตกส และวางแผนและสงตอผปวยภายหลงการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (25.4)
5. สามารถจดการผปวยทม traumatic injuries ตอฟนถาวรใหไดรบการรกษาทถกตองและเหมาะสมตามขอกาหนดของ IADT (25.5)
32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมและใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน
1. สามารถประเมนความสาเรจจากการรกษาทางเอนโดดอนตกส ไดอยางถกตอง (32.1) 2. สามารถอธบายทางเลอกและสงตอผปวยทการรกษาคลองรากฟนไมประสบความสาเรจ ไดอยางถกตองและเหมาะสม (32.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 113 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาวทยาเอนโดดอนต (จานวน 23 ขอ)
วทยาเอนโดดอนต
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt.management& treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 6 ขอ Problem solving 12 ขอ
0 4 6 5 8
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/nComprehension
Application
Problem solving
- - - 3 1 - - 3 3 1 1 3 1 1 6
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 114 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาวทยาเอนโดดอนตตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 23 ขอ)
Health promotion & Prevention -
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - -
Application - - - Problem solving - - -
Mechanism of diseases
4 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 3 1. สามารถระบกลมเชอทเปนสาเหตหลกของโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน (12.1)
2. สามารถเชอมโยงความรวทยาภมคมกนและพยาธวทยาตอการดาเนนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน (12.2)
3. สามารถอธบายหนาทและกลไกของ Pulp-dentine complex (12.4)
4. สามารถอธบายกลไกความเจบปวดของโรคทางเอนโดดอนตกส (12.5)
5. สามารถระบสาเหตหลกของการเกดโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนได (16.4)
1. Microbiology of endodontic infections 2. วทยาภมคมกนและพยาธวทยาของการดาเนนโรคเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน
3. Etiology and classification of pulpal and periapical diseases 4. หนาทและกลไกของ Pulp-dentine complex 5. Pain mechanism 6. สาเหตหลกของการเกดโรค
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 115 / 187
Mechanism of diseases 4
Supporting Competencies Must Know
Application 1 1. สามารถอธบายภาวะการตดเชอในชองปากทมสาเหตจากฟน ตลอดจนการแพรกระจายของเชอโรคไปสบรเวณใบหนาหรออวยวะตางๆ ของรางกายได (12.6)
2. สามารถเชอมโยงความรวทยาศาสตรพนฐาน เชน พยาธวทยา รงสวทยา และอนๆทเกยวของในการวนจฉยโรคทางเอนโดดอนตกสได (12.7)
1. ความสมพนธของวทยาศาสตรพนฐาน เชน พยาธวทยา รงสวทยา ตออาการและอาการแสดงของโรคทางเอนโดดอนตกส
2. การดาเนนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน
Problem solving - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 116 / 187
Data gathering & Diagnosis 6
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - -
Application 3 1. สามารถซกถามอาการนา สาเหตของอาการนา และประวตความเจบปวยของโรคทางเอนโดดอนตกสได (13.1)
2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบโรคทางเอนโดดอนตกสได (13.2)
3. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.1)
4. สามารถบนทกเวชระเบยนของผปวยทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบตามแนวทางมาตรฐานสากล (13.3)
1. การซกถามอาการนาและสาเหตของอาการนา 2. การซกประวตผปวย 3. การเลอกและใชการทดสอบตางๆ รวมถงเทคนคการถายภาพรงสทถกตอง 4. การบนทกเวชระเบยนของผปวยทางเอนโดดอนตกส ตามระบบ
American Association of Endodontists (AAE)
Problem solving 3 1. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสทเกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (14.2)
2. สามารถใหการตรวจอนๆ เชน การทดสอบการตอบสนองของฟน ไดอยางถกตอง (14.3)
3. สามารถแปลผลจากขอมลการซกประวตและผลการตรวจผปวยไดอยางถกตองการ (16.1)
4. สามารถแปลผลการตรวจอนๆ เชนการทดสอบการตอบสนองของฟนไดอยางถกตองเหมาะสม (16.2)
5. สามารถใหการวนจฉยโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนไดอยางถกตอง (17.1)
1. เทคนคการถายภาพรงส เชน Tube-shift technique 2. การอานและแปลผลภาพรงส 3. การแปลผลการตรวจอนๆ เชน การทดสอบการตอบสนองของฟน 4. การวนจฉยโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 117 / 187
Pt.management & Treatment 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถอธบายทางเลอกและสงตอผปวยทการรกษาคลองรากฟนไมประสบความสาเรจไดอยางถกตองและเหมาะสม (32.2)
1. วธการรกษารปแบบตางๆ ทางวทยาเอนโดดอนต
Application 1
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางเอนโดดอนตกส และ สงตอผปวยใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (4.1)
2. สามารถใหการพยากรณโรคทางเอนโดดอนตกส เพอการวางแผนการรกษา (19.1)
3. สามารถวางแผนรกษาโรคทางเอนโดดอนตกส ไดอยางถกตอง เหมาะสมกบบรบทผปวย (19.2)
4. สามารถบอกลาดบขนตอนการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง (19.3)
1. การพยากรณโรคทางเอนโดดอนตกส 2. การวางแผนการรกษาและลาดบขนตอนการรกษาโรคทางเอนโดดอนตกส
Problem solving 3
1.สามารถอธบายเภสชวทยา การนาไปใช การบรหารจดการยา การแพยา และผลขางเคยงของยาและสารเคมทใชในการรกษาโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน (12.8)
2.สามารถประเมนผปวยทางเอนโดดอนตกส ทมโรคทางระบบ เพอขอคาแนะนาหรอสงตอ เพอรบการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1)
3. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาโรคทางเอนโดดอนตกสตามความจาเปนและเหมาะสม โดยอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได (19.5)
1. การบรหารการใชยาและยาชาทใชในทางวทยาเอนโดดอนตเพอชวยลดความเจบปวด (Pain management) เฉพาะทาง
2. การประเมน การจดการความเจบปวด และความวตกกงวลของผปวย รวมถงการสงตอผปวยไปยงผเชยวชาญ
3. สาเหต และการวนจฉย ขอผดพลาดเกดขนในการรกษาทางเอนโดดอนตกส
4. ทางเลอกของการรกษาทางเอนโดดอนตกส เชน การรกษาสภาพความมชวตของเนอเยอใน (Vital pulp therapy) ฟนถาวร
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 118 / 187
Pt.management & Treatment 5
Supporting Competencies Must Know
4. สามารถประเมน จดการภาวะความเจบปวด และความวตกกงวลของผปวยจากการรกษาทางเอนโดดอนตไดอยางถกตองและเหมาะสม (21.1)
5. สามารถเลอกและใชยาและยาชา ตามขอบงชและแผนการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (21.2)
เหตผลและขอด ขอเสยของการรกษาดวย Direct/ Indirect pulp capping, Pulpotomy, Apexogenesis, Apexification, Regenerative endodontics
ตดตามและประเมนผลการรกษา 5. การวนจฉยโรค วางแผนการรกษา ประเมนผลการรกษา หรอสงตอผปวยทมพยาธสภาพเกยวของกบโรคอน เ ชน Endodontic-periodontic lesion
Procedures 8 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถบอกลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของรากฟนและคลองรากฟนได (12.3)
2. สามารถเลอกใชเครองมอ ทนตวสดและสารเคมทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (30.3)
1. ลกษณะทางกายวภาคและจลกายวภาคของคลองรากฟน 2. ลกษณะของเครองมอและอปกรณทใชในการรกษาทางวทยาเอนโดดอนต 3. สวนประกอบและคณสมบตของทนตวสดและสารเคมทใชในการรกษาทางวทยาเอนโดดอนต
Application 1
1. สามารถประเมนผลการรกษาทางเอนโดดอนตกสและวางแผนและสงตอผปวยภายหลงการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (25.4)
2. สามารถประเมนความสาเรจของการรกษาทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตอง (32.1)
1. การประเมนผลสาเรจของการรกษาทางเอนโดดอนตกส จากผลการตรวจทางคลนก และภาพรงส
ลกษณะทางคลนก ทบงบอกความสาเรจ ความลมเหลวของการรกษา
ลกษณะทางภาพรงสทบงบอกความสาเรจ ความลมเหลวของการรกษา
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 119 / 187
Procedures 8 Supporting Competencies Must Know วธการประเมนการรกษาคลองรากฟนกอนสงตอผปวยไปรบการรกษา
ทเหมาะสม
อธบาย และอภปรายผลการรกษาคลองรากฟน กบผปวยกรณการรกษาคลองรากฟนซา
อธบายและอภปรายกบผปวยถงความจาเปนท ตองรกษาโดยวธศลยกรรมเอนโดดอนตกส และสงตอผปวยไปยงผเชยวชาญเฉพาะทาง
Problem solving 6 1.สามารถบาบดฉกเฉนผปวยทเปนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟนไดอยางถกตองและเหมาะสม (20.1)
2. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการรกษาทางเอนโดดอนตกส ไดอยางถกตองและเหมาะสม (20.2)
3. สามารถบาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนทไมซบซอน เชน อาการปวดบวมหลงการรกษาคลองรากฟน (20.3)
4. สามารถใหการรกษาคลองรากฟนโดยไมใชศลยกรรม (non-surgical root canal treatment) ไ ด อ ย า ง ถ ก ต อ ง แ ล ะเหมาะสม
5. สามารถใหการรกษาสภาพความมชวตของเนอเยอใน (vital pulp therapy) (25.2)
6. สามารถเลอกใชเครองมอ ทนตวสดและสารเคมทางเอนโดดอนตกสไดอยางถกตองและเหมาะสม (25.3)
1. บาบดฉกเฉนผปวยทเปนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบรากฟน 2. สาเหต การวนจฉย วธแกไข วธปองกน ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนภายหลงการรกษาทางเอนโดดอนตกส เชน inter-appointment pain, adjust occlusion
3. ขนตอนการรกษาคลองรากฟน เชน
การขยายคลองรากฟนดวยวธ Step back preparation
การอดคลองรากฟน ดวยวธ Lateral condensation with gutta-percha
4. การเลอกและใชเครองมอและทนตวสดทางเอนโดดอนตกส 5. ขนตอนการรกษาสภาพความมชวตของเนอเยอใน (Vital pulp therapy) ฟนแท เชน Direct/ Indirect pulp capping, Pulpotomy, Apexoogenesis
- วางแผนการรกษาผปวยทไดรบภยนตรายตอฟนถาวรไดอยางเหมาะสมตามขอกาหนดของ IADT
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 120 / 187
Procedures 8 Supporting Competencies Must Know 7.สามารถจดการผปวยทม traumatic injuries ตอฟนถาวรให
ไดรบการรกษาทถกตองและเหมาะสมตามขอกาหนดของ IADT (25.5)
8.สามารถบรณะฟนภายหลงการรกษาทางเอนโดดอนตกส หรอสงตอผปวยใหไดรบการรกษาทเหมาะสม (24.1)
- อธบายและอภปรายกบผปวยถงผลตามจากภยนตรายตอฟนถาวร รวมถงการตดตามผลการรกษาทเหมาะสม
6. จดการผปวยทม Traumatic injuries ตอฟนแท เชน - ตรวจ รวบรวมขอมล และวนจฉยภยนตรายตอฟนถาวร 7. บรณะฟนภายหลงจากการรกษาทางเอนโดดอนตกส และสงตอผปวยในรายทตองการบรณะทซบซอน
8. ขอบงช ขอพจารณาเลอกผปวยทเหมาะสม รวมทงการใหการรกษาดวยวธการฟอกสฟนในฟนไมมชวต (Non-vital bleaching)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 121 / 187
TOS สาขาทนตกรรมประดษฐ
ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมประดษฐ
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประเมนระดบสมรรถนะและตระหนกรในขดความสามารถ
ของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางทนตกรรมประดษฐทซบซอน และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1)
5 สอสาร ปฏสมพนธ กบผปวย ผรวมงาน และสาธารณชน ดวยความสภาพ นมนวล ใหเกยรต และถกตองตามวตถประสงคของการสอสาร
1. สามารถซกถามถงความตองการ และความคาดหวงในการรกษาทนตกรรมประดษฐของผปวย (5.1) 2. สามารถอธบาย หรออภปรายกบผปวยถงขอจากดในการรกษาทนตกรรมประดษฐ ไดอยางถกตอง และ
เหมาะสม (5.2)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพ ทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและขอตอ และระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมในสภาวะปกต และ Normal variations ได (12.1)
2. สามารถอธบายการทางานตามหลกสรรวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและขอตอ และระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.2)
3. สามารถบอกลกษณะทางกายวภาคของฟนและตาแหนงการสบฟนทเกยวของกบการทาหนาท และ/หรอความสวยงามทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.3)
4. สามารถอธบายลกษณะอาการทางคลนก ทางพยาธวทยาและทางทนตรงสวทยาของเนอเยอออน-แขงในชองปากและระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.4)
5. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 122 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย
ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ 1. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและยาทเกยวของกบโรคของผปวยเพอ
ประเมนและวางแผนการใสฟนเทยม (13.1) 2. สามารถซกประวตการแพยา สารเคม ทมผลตองานทนตกรรมประดษฐ (13.2) 3. สามารถซกประวตพฤตกรรม นสยสวนตวของผปวยทเกยวของตอการวางแผนการใสฟนเทยม (13.3) 4. สามารถซกประวตทางทนตกรรมและประเมนพฤตกรรมของผปวยตอความตองการฟนเทยม (13.4) 5. สามารถบนทกขอมลการซกประวตทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรมประดษฐประวตการรกษาทาง
ทนตกรรมและการตรวจผปวยใสฟนเทยมไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.5) 6. สามารถรวบรวมขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยเพอประเมน วางแผน และทานายผลการใสฟน
เทยมได (13.6) 14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะ
ผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ 1. สามารถบอกขนตอน และอธบายวธการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยมไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1) 2. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยมไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.2) 3. สามารถเลอกใชวธการตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทางภาพถายรงส และการตรวจเพมเตม ทางคลนกอนๆ สาหรบผปวยใสฟนเทยมแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมและมเหตผล (14.3)
15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถประเมนผปวยทางทนตกรรมประดษฐ ทมความสมพนธกบโรคทางระบบ และยาทใชไปยง แพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1) 2. สามารถอธบายโรคทมผลตอการรกษา และขอควรพจารณาในการรกษาดานฟนเทยม (15.2)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 123 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขงในชองปากไดอยางถกตอง เพอใสฟนเทยม (16.1) 2. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงตอการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขงทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (16.2) 3. สามารถอธบายสาเหต และกลไกของการทาใหเกดโรคทเกยวของกบการใสฟนเทยม (16.3)
18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตามมาตรฐานสากล
1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางทนตกรรมประดษฐไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18.1)
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถวางแผนการบรณะและฟนฟสขภาพชองปากดวยการรกษาทางทนตกรรมประดษฐดวยฟน เทยมชนดตางๆ เพอใหไดมาซงการทาหนาทและความสวยงามไดตามความจาเปนและเหมาะสมกบ สภาพชองปาก สขภาพและเศรษฐานะของผปวย (19.1) 2. สามารถวางแผนและลาดบขนตอนการรกษางานฟนเทยมตดแนน และ/หรอ ฟนเทยมถอดไดทกชนดได
อยางมเหตผลและเหมาะสมกบผปวย (19.2) 3. สามารถประเมนสภาวะในชองปากและเฉพาะซฟน เพอวางแผนการเตรยมสภาพชองปากสาหรบการ
รกษาทางทนตกรรมประดษฐได (19.3) 4. สามารถวางแผนเลอกใชทนตวสดตามความจาเปนและเหมาะสมกบฟนเทยมแตละชนดและสภาพ ชองปากของผปวย (19.4) 5. สามารถพยากรณโรคโดยรวม และเฉพาะซฟนไดอยางถกตอง เพอวางแผนการรกษาในงาน ทนตกรรมประดษฐ (19.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 124 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอ
ทางทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได 1. สามารถระบสาเหตใหการวนจฉย และบาบดรกษาภาวะแทรกซอนทางทนตกรรมของผปวยทเกด จากฟนเทยมไดอยางถกตองเหมาะสม (20.1) 2. สามารถเลอกใชยาและ/หรอ สารเคมในการชวยจดการ ภาวะเจบปวดเฉยบพลน การบาดเจบ และ การตดเชอเหตจากฟนเทยมได (20.2) 3. สามารถใหการบาบดฉกเฉนผปวยทเกดเหตจากฟนเทยมได (20.3)
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. การจดการกบภาวะความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทเกดจากงานทนตกรรมประดษฐ (21.1) 2. สามารถเลอกและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการใหการรกษาของงานฟนเทยม
ชนดตางๆ และคานงถงภาวะโรคทางระบบ และอายของผปวย (21.2) 3. สามารถสงจายยาแกผปวยทไดรบการรกษาทางทนตกรรมประดษฐ (21.3)
26 บรณะภาวะสนเหงอกทมฟนหายไปบางสวนหรอทงหมดชนดไมซบซอน ดวยการใสฟนเทยมทงชนดตดแนนหรอถอดได และจดการใหผปวยทมปญหาซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถใหความรแกผปวยเกยวกบฟนเทยมแตละชนด และกระตนผปวยใหมสวนรวมในการดแล สขภาพชองปากและฟนเทยม (26.1) 2. สามารถวางแผนการเตรยมสภาพชองปากใหเหมาะสมกบฟนเทยมทเลอกใช (26.2) 3. สามารถบอกลาดบขนตอนและวธการรกษาทางทนตกรรมประดษฐได (26.3) 4. สามารถเตรยมสภาพชองปากเพอการใสฟนเทยมและสงตอในกรณทจาเปน (26.4) 5. สามารถทาฟนเทยมทงชนดตดแนน และ/หรอถอดได อยางเหมาะสมตามความจาเปน โดยคานงถง คาใชจายรวมดวย (26.5) 6. สามารถเลอกและใชวสดทนามาใชทาฟนเทยมและงานทเกยวของไดอยางเหมาะสมกบผปวยแตละ รายถกตองและประหยด (26.6) 7. สามารถสอสาร เขยนใบสงlab ตรวจชนงานและใหคาแนะนาแกชางทนตกรรม (26.7) 8. สามารถใหคาแนะนาทเหมาะสมแกผปวยทใสฟนเทยมแตละชนดเพอสงเสรมใหสขภาพชองปากด (26.8)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 125 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
9. สามารถวางแผนปองกนและควบคมการลกลามของโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟน เทยม (26.9) 10. สามารถอธบายผปวยใหตระหนกในการกลบมารบการตรวจเปนระยะตามททนตแพทยนดหมาย (26.10)
28 ใหการรกษาผปวยทความผดปกตของระบบบดเคยวชนดไมซบซอน และจดการใหผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยว และ/หรออาการปวดบรเวณชองปากและใบหนาชนดซบซอนไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถประเมนผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา จากเหตใส หรอ ไมใสฟนเทยม และใหความชวยเหลอผปวยในรายทไมซบซอน หรอสงตอผปวยได (28.1)
30 แนะนาผปวยทตองการบรณะดวยวธทนตกรรมรากเทยมใหไดรบการรกษาทเหมาะสม
1. สามารถใหคาแนะนาการทดแทนฟนดวยทนตกรรมรากเทยมชนดตางๆได พรอมทงขอด ขอเสย ขอบงชและสงตอผปวยได (30.1)
32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมและใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน
1. สามารถตดตาม ประเมนผลการรกษา และแกไขผลทเกดจากฟนเทยมใหผปวยได จนกวาผปวยจะ สามารถใชฟนเทยมไดด (32.1)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 126 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมประดษฐ (จานวน 38 ขอ)
ทนตกรรมประดษฐ
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt.management& treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 12 ขอ Problem solving 21 ขอ
3 - 10 17 8
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
1 1 1 - - - 1 2 7 1 6 10 2 3 3
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 127 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมประดษฐตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 38 ขอ)
Health promotion & Prevention 3
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1 1. สามารถวางแผนปองกนและควบคมการลกลามของโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟนเทยม (26.9)
2. สามารถอธบายผปวยใหตระหนกในการกลบมารบการตรวจเปนระยะตามททนตแพทยนดหมาย (26.10)
1. สาเหตของการเกดและการปองกนโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟนเทยม 1.1 Personal oral hygiene (การดแลทาความสะอาดฟนเทยม ฟนและเนอเยอออน-
แขงในชองปาก) 1.2 Oral diseases (Dental caries, Periodontal disease, Denture stomatitis
เชน Candida spp. , oral lichenoid contact lesion รวมทงปจจยเสรม เชน ill-fitting denture ททาใหโรครนแรงขน
1.3 Systemic disease and medication เชน โรคทางระบบและยาทใช ทมผลตอการลดปรมาณและการไหลของนาลาย
2. การกลบมารบการตรวจสขภาพชองปากและฟนเทยมเปนระยะ 2.1 หลกการประเมนสภาพฟนเทยม ฟน และเนอเยอออน-แขง 2.2 ขนตอน วธการ การแกไข
Application 1 1. สามารถใหความรแกผปวยเกยวกบฟนเทยมแตละชนด และกระตนผปวยใหมสวนรวมในการดแลสขภาพชองปากและฟนเทยม (26.1) 2. สามารถใหคาแนะนาทเหมาะสมแกผปวยทใสฟนเทยมแตละชนดเพอสงเสรมใหสขภาพชองปากด (26.8)
1. การใหคาแนะนาและดแลผปวยใหใชฟนเทยมไดถกตอง 1.1 การทาความสะอาดฟนเทยม ฟนและเนอเยอออน-แขงในชองปาก 1.2 การแนะนาพฤตกรรมการบรโภค เชน การดมแอลกอฮอล การรบประทานอาหาร
รสเปรยว การเคยวอาหารทงสองขาง การเคยวอาหารชนเลกๆ 1.3 การดแลผปวยทมโรคทางระบบและไดรบยาทอาจมผลตอการใสฟนเทยม 1.4 พฤตกรรมทควรระวงและหลกเลยงในการใชฟนเทยมของผปวย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 128 / 187
Health promotion & Prevention 3
Supporting Competencies Must Know
Problem solving 1 1. สามารถวางแผนปองกนและควบคมการลกลามของโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟนเทยม (26.9)
1. สาเหตของการเกดและการปองกนโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟนเทยม 1.1 Personal oral hygiene (การทาความสะอาดฟนเทยม ฟนและเนอเยอออน-แขงใน
ชองปาก) 1.2 Oral diseases (Dental caries, Periodontal disease, Denture stomatitis
เชน Candida spp. , oral lichenoid contact lesion รวมทงปจจยเสรม เชน ill-fitting denture ททาใหโรครนแรงขน
1.3 Systemic disease and medication เชน โรคทางระบบและยาทใช ทมผลตอการลดปรมาณและการไหลของนาลาย
2. วธการแนะนาและแกไขเมอเกดปญหา ลกลามของโรคเหงอก โรคฟนผและโรคอนๆ เหตจากฟนเทยม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 129 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1 1. สามารถอธบายขนตอน และวธการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยมไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1)
1. ขนตอน และวธการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยม
Application 2
1. สามารถซกถามถงความตองการ และความคาดหวงในการรกษาทนตกรรมประดษฐของผปวย (5.1) 2. สามารถจาแนกลกษณะของผปวยและอธบายผปวยถงขอจากดในการรกษาทนตกรรมประดษฐ ไดอยางถกตอง และเหมาะสม (5.2) 3. สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและขอตอ และระบบบดเคยวทเกยวของกบ การใสฟนเทยมในสภาวะปกต และ Normal variations ได (12.1) 4. สามารถอธบายการทางานตามหลกสรรวทยาของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและขอตอ และระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.2) 5. สามารถบอกลกษณะทางกายวภาคของฟนและตาแหนงการสบฟนทเกยวของกบการทาหนาท และ/หรอความสวยงามทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.3) 6. สามารถอธบายลกษณะอาการทางคลนก ทางพยาธวทยาและทางทนตรงสวทยาของเนอเยอออน-แขงในชองปากและระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.4)
1. การซกถามความตองการ และความคาดหวงของผปวยในการใสฟนเทยม 2. จาแนกลกษณะของผปวย เชน การสญเสยฟน โครงสรางขากรรไกร การสบ ฟน จดอางองทางกายวภาค 3. การเลอกและใชเครองมอในการตรวจและการตรวจเพมเตมทางคลนกอนๆ สาหรบผปวยใสฟนเทยม เชน bite registration, facebow transfer, articulator 4. มความรเกยวกบลกษณะทางกายวภาคและกลไกการทางานตามหลก สรรวทยาของฟนและการสบฟนทเกยวของกบการทาหนาท และ/หรอความ สวยงามทเกยวของกบการใสฟนเทยมอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกร และขอตอ และระบบบดเคยวทเกยวของกบการใสฟนเทยมในสภาวะปกต รวมถง Normal variations 5. มความรถงลกษณะอาการทางคลนก ทางพยาธวทยาและทางทนตรงส วทยาของเนอเยอออน-แขงในชองปากและระบบบดเคยวทเกยวของกบการใส ฟนเทยมได 6. การบนทกขอมลจากการตรวจผปวยทงภายนอกชองปาก และภายในชอง ปาก เชน สภาพและขนาดฟน สภาพปรทนต สนเหงอก ลน กลามเนอใบหนา และขากรรไกร ขอตอขากรรไกร นาลาย
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 130 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
7. สามารถบอกขนตอน และอธบายวธการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยมไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1) 8.สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจผปวยทเกยวของกบการใสฟนเทยมไดอยางถกตองเหมาะสม (14.2) 9. สามารถเลอกใชวธการตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจทาง ภาพถายรงส และการตรวจเพมเตมทางคลนกอนๆ สาหรบผปวยใสฟนเทยมแตละรายไดอยางถกตองเหมาะสมและมเหตผล (14.3) 10. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทาง ทนตกรรมประดษฐไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบใน เวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากลดงเชนของประเทศยโรป หรอ สหรฐอเมรกา (15.1)
Problem solving 7
1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจาเปนของการรกษาทางทนตกรรมประดษฐทซบซอน และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม (4.1) 2.สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและยาของผปวยเพอประเมนการใสฟนเทยม (13.1) 3. สามารถซกประวตทางทนตกรรมและประเมนพฤตกรรมของผปวยตอการตองการฟนเทยม (13.2)
1. การซกประวตทวไปของผปวย 2. การซกประวตผปวยทมโรคทางระบบและไดรบยาทอาจมผลตอการใสฟนเทยม 3. ซกประวตทางทนตกรรม และประเมนพฤตกรรมของผปวยตอความตองการ และความคาดหวง 4. ซกประวตการรกษาทางทนตกรรมประดษฐ เชน ชนดของฟนเทยมเดม ระยะการใชงาน ปญหาทเกดจากฟนเทยมเดม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 131 / 187
Data gathering & Diagnosis 10
Supporting Competencies Must Know
4. สามารถบนทกขอมลการซกประวตทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรมประดษฐประวตการรกษาทางทนตกรรมและการ ตรวจผปวยใสฟนเทยมไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (13.3) 5. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขงในชองปากไดอยางถกตอง เพอใสฟนเทยม (16.1) 6. สามารถรวบรวมขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยเพอ ประเมนและทานายผลการใสฟนเทยมได (14.4) 7. สามารถบนทกขอมลการซกประวตทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรมประดษฐประวตการรกษาทางทนตกรรมและการตรวจผปวยใสฟนเทยมไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (14.5) 8. สามารถรวบรวมขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยเพอ ประเมน วางแผน และทานายผลการใสฟนเทยมได (13.6) 9. สามารถระบสาเหตใหการวนจฉย และบาบดรกษาภาวะแทรกซอนทางทนตกรรมของผปวยทเกดจากฟนเทยมไดอยางถกตอง เหมาะสม (20.1)
5. การบนทกขอมลจากการตรวจผปวยทงภายนอกชองปาก และภายใน ชองปาก เชน สภาพและขนาดฟน สภาพปรทนต สนเหงอก ลน กลามเนอ ใบหนาและขากรรไกร ขอตอขากรรไกร นาลาย 6. การเลอกและใชเครองมอในการตรวจและการตรวจเพมเตมทางคลนกอนๆ สาหรบผปวยใสฟนเทยม เชน bite registration, facebow transfer, articulator 7. วธการตรวจฟนเทยมเดม (ถาม) และบนทกขอมลใหถกตอง เชนสภาพการยดอย เสถยรภาพของฟนเทยมเดม การสบฟน 8. การแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขง 9. การวนจฉย และ ประเมนสภาวะแทรกซอนในชองปากเหตจากฟนเทยม เชน denture stomatitis, combination syndrome 10. รวบรวมขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยเพอประเมนและทานายผลการใสฟนเทยม 10.1 ปจจยผปวย เชน สขภาพทวไป การเปลยนแปลงของสรรวทยาเหตสงอายสภาพจตใจ ทศนคต พฤตกรรมของผปวยความคาดหวง 10.2 ขอมลจากการซกประวตและตรวจผปวยเชน ความแตกตางของเนอเยอ สนเหงอก สภาพฟนทเหลอในชองปาก ความสมพนธของขากรรไกร interarch space 10.3 การพยากรณโรคแบบทงปากและเฉพาะซ 10.4 ความสมพนธกบงานทนตกรรมอนๆ (Interdisciplinary) 11. ความจาเปนของการรกษาทางทนตกรรมประดษฐทซบซอน และสงตอ ผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 132 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถบอกลาดบขนตอนและวธการรกษาทาง ทนตกรรมประดษฐได (26.3) 2. สามารถใหคาแนะนา การทดแทนดวยทนตกรรมรากเทยมชนดตางๆได พรอมทงขอด ขอเสย ขอบงชและสงตอผปวยได (36.1) 3. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทาง ทนตกรรมประดษฐไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบในเวชระเบยนของผปวย (18.1) 4. สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขงทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (16.2) 5. สามารถอธบายสาเหต และกลไกของการทาใหเกดโรคทเกยวของกบการใสฟนเทยม (16.3) 6. สามารถสอสาร เขยนใบสง lab ตรวจชนงานและใหคาแนะนาแกชางทนตกรรม (26.7)
1. Concept, goals, indications and contraindications ขอด ขอเสย 1.1 งานฟนเทยมตดแนน 1.2 งานฟนเทยมถอดได 1.3 รากฟนเทยม (implant) เชน รากฟนเทยมเพอรองรบงานฟนเทยม ตดแนน รากฟนเทยมเพอรองรบงานฟนเทยมถอดได
2. ลาดบขนตอนการวางแผนและการรกษาทางทนตกรรมประดษฐพรอมเหตผลการทาแตละขนตอน
2.1 การเตรยมชองปากสาหรบงานฟนเทยม (Mouth preparation or Preprosthetic treatment) ไดแก การเตรยมชองปากใหเหมาะสมกบงานฟนเทยม เชน การตดแตงปมกระดกทขดขวางการถอดใสฟนเทยม การทา vestibuloplasty การรกษาสภาพเนอเยอเหตจากฟนเทยมเกา
2.2 Design of prosthesis and dental materials selection ไดแก การออกแบบชนดของฟนเทยมทเหมาะสมกบผปวยแตละรายการ เลอกวสดฟนเทยมทมคณภาพและเหมาะสม
2.3 Maxillomandibular relationship ไดแก ความสมพนธของตาแหนงขากรรไกรบนและลาง วธการหา vertical dimension และการหาตาแหนงความสมพนธในศนย centric relation (CR)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 133 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
การบนทกตาแหนง centric relation (CR) และ maximum intercuspation (MIP) รวมถงการถายทอดความสมพนธของตาแหนงขากรรไกรมาสเครองกลอปกรณขากรรไกรจาลอง (การทา Facebow)
2.4 Tooth preparationหรอ Tooth alteration ไดแก วธการเตรยม กรอแตงฟนในงานฟนเทยมแตละชนด
2.5 Impression and model analysis ไดแก วสดทใชในการพมพวธการพมพงานฟนเทยม ขอบเขตและรายละเอยดของรอยพมพทมความสมบรณ การทาชนหลอเพอการวเคราะห เชน occlusal analysis
2.6 Occlusion 2.6.1 งานฟนเทยมทงปาก ไดแก ระนาบของการสบฟน (plane of
occlusion) ในฟนเทยมทงปาก กลอปกรณขากรรไกรจาลอง ชนดของการสบฟนแบบตางๆ ทใชในฟนเทยม เชน bilateral balanced occlusion, lingualized occlusion, monoplane occlusion เปนตน
2.6.2 งานฟนเทยมบางสวนถอดได และตดแนน ไดแก ระนาบของการสบฟน และรปแบบการสบฟน เชน mutually protected articulation, group function เปนตน
2.7 Insertion and post-insertion ไดแก ลาดบขนตอนของการใสฟนเทยม และใหคาแนะนาเกยวกบการใชงาน และการดแลทาความสะอาด ระยะเวลาทเหมาะสมของการนดกลบมาตรวจเชคหลงจากการใสฟนเทยม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 134 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
2.8 Recheck
- การซกถามเกยวกบการใชงาน การทาความสะอาดฟนและฟนเทยม
- การตรวจสอบสภาพเนอเยอออนใตฐานฟนเทยม เชน รอยกด รอยแผลจากการใสฟนเทยม รวมถงการแกไขฟนเทยม
- การตรวจสอบและแกไขการสบฟน 2.9 Recall
- การตรวจสภาพฟนเทยมและฟนหลกหลงการใชงาน เชน ความสะอาด การยดอย และเสถยรภาพ
- การซกถามเกยวกบการใชงาน การทาความสะอาด
- การตรวจสภาพเนอเยอออน-แขง อวยวะปรทนต และฟน
- ใหคาแนะนาเกยวกบการใชงาน และการดแลทาความสะอาดฟนเทยม และฟนธรรมชาต รวมถงเนอเยอใตฐานฟนทยม
3. ปจจยนาลาย โรคทางระบบ ยาทใชทเกยวของ ผปวยทผานการฉายแสง และระดบความเสยงตอการเกดโรคของเนอเยอออน-แขงของแตละบคคล 4. สาเหต และกลไกของการทาใหเกดโรคทเกยวของกบการใสฟนเทยม 5. การออกแบบฟนเทยม การวาดและการเขยนใบสงงานทางหองปฏบตการ และทางานรวมกบชางทนตกรรม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 135 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
Application 6 Problem solving 10
1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการใสฟนเทยมได (12.5) 2. สามารถวางแผนการบรณะและฟนฟสขภาพชองปากดวยการรกษาทางทนตกรรมประดษฐดวยฟนเทยมชนดตางๆ เพอใหไดมาซงการทาหนาทและความสวยงามไดตามความจาเปนและเหมาะสมกบสภาพชองปาก สขภาพและเศรษฐานะของผปวย (19.1) 3. สามารถวางแผนและลาดบขนตอนการรกษางานฟนเทยมตดแนน และ/หรอ ฟนเทยมถอดไดทกชนดไดอยางมเหตผลและเหมาะสมกบผปวย (19.2) 4. สามารถประเมนสภาวะในชองปากและเฉพาะซฟน เพอวางแผนการเตรยมสภาพชองปากสาหรบการรกษาทาง ทนตกรรมประดษฐได (19.3) 5. สามารถวางแผนเลอกใชวสดตามความจาเปนและเหมาะสมกบฟนเทยมแตละชนดและสภาพชองปากของผปวย (19.4) 6. สามารถพยากรณโรคโดยรวม และเฉพาะซฟนไดอยางถกตอง เพอวางแผนการรกษาในงานทนตกรรมประดษฐ (19.5) 7. สามารถประเมนผปวยทางทนตกรรมประดษฐ ทมความสมพนธกบโรคทางระบบ และยาทใชไปยงแพทยท
1. Concept, goals, indications and contraindications ขอด ขอเสย 1.1 งานฟนเทยมตดแนน 1.2 งานฟนเทยมถอดได 1.3 รากฟนเทยม (implant) เชน รากฟนเทยมเพอรองรบงานฟนเทยม
ตดแนน รากฟนเทยมเพอรองรบงานฟนเทยมถอดได 2. รวบรวมขอมลการซกประวตและการตรวจผปวยเพอประเมนและทานายผลการใสฟนเทยม
2.1 ปจจยผปวย เชน สขภาพทวไป การเปลยนแปลงของสรรวทยาเหตสงอาย สภาพจตใจ ทศนคต พฤตกรรมของผปวยและความคาดหวง
2.2 ขอมลจากการซกประวตและตรวจผปวย เชน ความแตกตางของเนอเยอ สนเหงอก สภาพฟนทเหลอในชองปาก ความสมพนธของขากรรไกร interarch space
2.3 การแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของเนอเยอออน-แขง 2.4 การพยากรณโรคแบบทงปากและเฉพาะซ
3. ความสมพนธกบงานทนตกรรมอนๆ (Interdisciplinary relationships) 4. การประเมนผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา จากเหตใส หรอ ไมใสฟนเทยม และการจดการอยางเหมาะสม 5. Rationales and Principles of Prosthodontics treatment planning
5.1 Prosthodontics treatment objectives
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 136 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
เกยวของ เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.1) 8. สามารถอธบายโรคทมผลตอการรกษา และขอควรพจารณาในการรกษาดานฟนเทยม (15.2) 9. สามารถระบสาเหตใหการวนจฉย และบาบดรกษาภาวะแทรกซอนทางทนตกรรมของผปวยทเกดจากฟนเทยมไดอยางถกตอง เหมาะสม (20.1) 10. สามารถเลอกใชยาและ/หรอ สารเคมในการชวยจดการ ภาวะเจบปวดเฉยบพลน การบาดเจบ และการตดเชอเหตจากฟนเทยมได (20.2) 11. สามารถใหการบาบดฉกเฉนผปวยทเกดเหตจากฟนเทยมได (20.3) 12. การจดการกบภาวะความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทเกดจากงานทนตกรรมประดษฐ (21.1) 13. สามารถเลอกและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการใหการรกษาของงานฟนเทยมชนดตางๆ และตามวยของผปวย (21.2) 14. สามารถสงจายยาแกผปวยทไดรบการรกษาทางทนตกรรมประดษฐ (21.3)
5.2 Indications for reconstruction / rehabilitation 5.3 Design of prosthesis and dental materials selection
6. ลาดบขนตอนการวางแผนและการรกษาทางทนตกรรมประดษฐพรอมเหตผลการทาแตละขนตอน
6.1 การเตรยมชองปากสาหรบงานฟนเทยม (Mouth preparation or Preprosthetic treatment) ไดแก การเตรยมชองปากใหเหมาะสมกบงานฟนเทยม เชน การตดแตงปมกระดกทขดขวางการถอดใสฟนเทยม การทา vestibuloplasty การรกษาสภาพเนอเยอเหตจากฟนเทยมเกา
6.2 Design of prosthesis and dental materials selection ไดแก การออกแบบชนดของฟนเทยมทเหมาะสมกบผปวยแตละราย การเลอกวสดฟนเทยมทมคณภาพและเหมาะสม
6.3 Maxillomandibular relationship ไดแก ความสมพนธของตาแหนงขากรรไกรบนและลาง วธการหา vertical dimension และการหาตาแหนงความสมพนธในศนย centric relation (CR) การบนทกตาแหนง centric relation (CR) และ maximum intercuspation (MIP) รวมถงการถายทอดความสมพนธของตาแหนงขากรรไกรมาสเครองกลอปกรณขากรรไกรจาลอง (การทา Facebow)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 137 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
15. สามารถประเมนผปวยทมความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา จากเหตใส หรอ ไม ใสฟนเทยม และใหความชวยเหลอผปวยในรายทไมซบซอน หรอสงตอผปวยได (28.1) 16. สามารถวางแผนการเตรยมสภาพชองปากใหเหมาะสมกบฟนเทยมทเลอกใช (26.2) 17. สามารถบอกลาดบขนตอนและวธการรกษาทางทนตกรรมประดษฐได (26.3) 18. สามารถเตรยมสภาพชองปากเพอการใสฟนเทยมและสงตอในกรณทจาเปน (26.4) 19. สามารถเลอกและใชวสดทนามาใชทาฟนเทยมและงานทเกยวของไดอยางเหมาะสมกบผปวยแตละรายถกตองและประหยด (26.6) 20. สามารถตดตาม ประเมนผลการรกษา และแกไขผลทเกดจากฟนเทยมใหผปวยได จนกวาผปวยจะสามารถใชฟนเทยมไดด (32.1)
6.4 Tooth preparation หรอ Tooth alteration ไดแก วธการเตรยม กรอแตงฟนในงานฟนเทยมแตละชนด
6.5 Impression and model analysis ไดแก วสดทใชในการพมพวธการพมพงานฟนเทยม ขอบเขตและรายละเอยดของรอยพมพทมความสมบรณ การทาชนหลอเพอการวเคราะห เชน occlusal analysis
6.6 Occlusion 6.6.1 งานฟนเทยมทงปาก ไดแก ระนาบของการสบฟน (plane of occlusion) ในฟนเทยมทงปาก กลอปกรณขากรรไกรจาลอง ชนดของการสบฟนแบบตางๆ ทใชในฟนเทยม เชน bilateral balanced occlusion, lingualized occlusion, monoplane occlusion เปนตน 6.6.2 งานฟนเทยมบางสวนถอดได และตดแนน ไดแก ระนาบของการสบฟน และรปแบบการสบฟน เชน mutually protected articulation, group function เปนตน
6.7 Insertion and post-insertion ไดแก ลาดบขนตอนของการใสฟนเทยม และใหคาแนะนาเกยวกบการใชงาน และการดแลทาความสะอาด ระยะเวลาทเหมาะสมของการนดกลบมาตรวจเชคหลงจากการใสฟนเทยม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 138 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
6.8 Recheck
- การซกถามเกยวกบการใชงาน การทาความสะอาดฟนและฟนเทยม
- การตรวจสอบสภาพเนอเยอออนใตฐานฟนเทยม เชน รอยกด รอยแผลจากการใสฟนเทยม รวมถงการแกไขฟนเทยม
- การตรวจสอบและแกไขการสบฟน 6.9 Recall
- การตรวจสภาพฟนเทยมและฟนหลกหลงการใชงาน เชน ความสะอาด การยดอย และเสถยรภาพ
- การซกถามเกยวกบการใชงาน การทาความสะอาด
- การตรวจสภาพเนอเยอออน-แขง อวยวะปรทนต และฟน
- ใหคาแนะนาเกยวกบการใชงาน และการดแลทาความสะอาดฟนเทยม และฟนธรรมชาต รวมถงเนอเยอใตฐานฟนทยม
7. ทนตวสดรวมสมยทใชในงานทนตกรรมประดษฐ คณสมบต การเลอกและใชงานใหเหมาะสมกบงานฟนเทยม ทงในแงคณภาพและเศรษฐกจ 8. สาเหตการวนจฉย และบาบดรกษาภาวะแทรกซอนทางทนตกรรมของผปวยทเกดจากฟนเทยม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 139 / 187
Pt. management & treatment 17
Supporting Competencies Must Know
9. การจดการกบภาวะความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทเกดจากงานทนตกรรมประดษฐ 10. การบาบดฉกเฉนผปวยทเกดเหตจากฟนเทยม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 140 / 187
Procedures 8
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 2 1. สามารถสอสาร เขยนใบสงlab ตรวจชนงานและให คาแนะนาแกชางทนตกรรม (26.7)
1.การออกแบบฟนเทยม การวาดและการเขยนใบสงงงานทางหองปฏบตการ และทางานรวมกบชางทนตกรรม
Application 3 Problem solving 3
1. สามารถทาฟนเทยมทงชนดตดแนน และ/หรอถอดได อยางเหมาะสมตามความจาเปน โดยคานงถงคาใชจาย รวมดวย (26.5)
1. ลาดบขนตอนการทาฟนเทยมและการซอมแซมฟนเทยมพรอมเหตผลการทาแตละขนตอน
- วธการ และขนตอนทางหองปฏบตการในงานทนตกรรมประดษฐ เชน การเรยงฟน การตกแตงขผง ขนตอนการ flasking และ processing
- สามารถประเมนชนงานในแตละขนตอน พรอมวเคราะหสาเหตการเกด
- จดการกบปญหา หรอความผดพลาดจากขนตอนในหองปฏบตการ ไดอยางถกตองและเหมาะสม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 141 / 187
TOS สาขาทนตกรรมจดฟน ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมจดฟน
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประเมนระดบสมรรถนะและตระหนกรในขดความสามารถของตน
รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม 1. สามารถอธบาย ขอบงชในการรกษาทางทนตกรรมจดฟนเบองตน และตระหนกในขอบขายสมรรถนะของ ตนตลอดจนสามารถใหคาแนะนาและสงตอผปวยเพอรบการรกษาทางทนตกรรม จดฟนทเหมาะสม (4.1)
7 สบคน ประเมน และวเคราะหขอมลจากแหลงตางๆ อยางมวจารณญาณ และนาไปประยกตในการดแลผปวย ตามหลกฐานเชงประจกษ (Evidence-based)
1. มวจารณญาณในการคนควาหาแหลงขอมลสารสนเทศเพอการสบคนสาหรบศาสตรสาขาทนตกรรมจดฟน 2. สามารถสบคนหาความรใหมในศาสตรสาขาทนตกรรมจดฟน และนามาประเมน วเคราะหเพอการประยกตใชในการดแลผปวยทางทนตกรรมจดฟนอยางเหมาะสม
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายความรพนฐานเกยวกบการเจรญเตบโตและพฒนาการปกตกอนคลอดของโครงสรางกะโหลกศรษะ กระดกใบหนา กระดกขากรรไกร และขอตอขากรรไกร 2. สามารถอธบายขบวนการพฒนาทผดปกตกอนคลอดของกระดกขากรรไกร และใบหนา ตลอดจนสาเหตของการเกดปากแหวงและเพดานโหว 3. สามารถอธบายขบวนการพนฐานในการเจรญเตบโตของกระดก กระดกออน การเปลยนแปลงขนาดและรปรางของกระดก 4. สามารถอธบายโครงสรางองคประกอบของผวเคลอบฟนและการปองกนการละลายผวเคลอบฟน ตลอดจนการเสรมสรางการคนกลบของผวเคลอบฟน 5. สามารถอธบายสาเหต ขบวนการละลายตวของรากฟน ตลอดจนเชอมโยงถงโรคทางระบบทเกยวของกบกระดกและการละลายตวของรากฟน
14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
สามารถเลอกสงตรวจภาพถายรงสพนฐานเพอประเมนการเจรญเตบโตของขากรรไกรและใบหนาและประเมนความผดปกตอนๆ ในเบองตนไดอยางเหมาะสม
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 142 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตาม
มาตรฐานสากล
สามารถบนทกสงทตรวจพบ ใหการวนจฉยและแผนการรกษาอยางคราว (Tentative diagnosis and treatment plan) ทางทนตกรรมจดฟนไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล
27 จดการใหผปวยทมความผดปกตเกยวกบการเจรญเตบโต และพฒนาการของกะโหลกศรษะ กระดก ใบหนา และขากรรไกร รวมทงการสบฟนทไมซบซอนไดรบการรกษาเบองตนอยางเหมาะสม และ สงตอผปวยทมความผดปกตซบซอน
1. สามารถอธบายการเจรญเตบโตและพฒนาการปกตภายหลงคลอดของโครงสรางกะโหลกศรษะกระดกใบหนาขากรรไกร และขอตอขากรรไกร (27.1) 2. สามารถอธบายและแจกแจงสาเหตทรบกวนหรอขดขวางการเจรญเตบโตและพฒนาการทปกตกอนและหลงคลอด ของโครงสรางกะโหลกศรษะ และกระดกใบหนาขากรรไกรแตไมรวมถง สาเหตทมาจากกลมอาการผดปกตตางๆ (Syndromic etiology) (27.2) 3. สามารถอธบาย จาแนกและแจกแจงลกษณะของการสบฟนทปกตและการสบฟนทผดปกต ตลอดจนอภปรายสาเหตทรบกวนหรอทาใหเกดการสบฟนทผดปกตนน (27.3) 4.สามารถประมวลผลจากการตรวจทางคลนก การวเคราะห ภาพถายใบหนา ภาพรงสศรษะ แบบจาลองการสบฟน เพอการวนจฉยการสบฟนทผดปกต (27.4) 5. สามารถแยกแยะปญหาการสบฟนผดปกตทจาเปนตองไดรบการรกษา (27.5) 6. สามารถอธบาย หลกการในการวางแผนการรกษาการสบฟนทผดปกต รวมทงใหคาแนะนาเกยวกบการรกษาเบองตนทางทนตกรรมจดฟนและใหคาแนะนาในการสงตอผปวยเพอใหไดรบการรกษาทาง ทนตกรรมจดฟนทเหมาะสม (27.6) 7. สามารถใหการรกษาทางทนตกรรมจดฟนปองกน (Preventive Orthodontic Treatment) ในผปวยทมความผดปกตของการสบฟนในระยะเรมแรก (27.7)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 143 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 8. สามารถอภปราย แจกแจงแนวทางการรกษาทางทนตกรรมจดฟนปองปราม
(Interceptive Orthodontic Treatment) ในผปวยทมความผดปกตของการสบฟนทไมซบซอนในระยะฟนชดผสมโดยการใชเครองมอทนตกรรมจดฟนชนดถอดไดในการเคลอนฟนเฉพาะซ ตลอดจนสามารถบอกคณสมบตของลวดทใชในงานทนตกรรมจดฟนชนดถอดได (27.8) 9. สามารถใหคาแนะนาในการดแล จดการเบองตนและสงตอผปวยทมปญหาแทรกซอนจากการรกษาทางทนตกรรมจดฟนใหไดรบการบาบดรกษาอยางเหมาะสม (27.9) 10. สามารถใหคาอธบาย แกผปวยในเรอง การคงสภาพฟน (retention) และอภปรายถงสาเหตของการคนกลบ (relapse) ภายหลงการรกษาทางทนตกรรมจดฟน (27.10) 11. สามารถประเมนผลเสยหรอความเสยงของการพฒนาการสบฟนไปสความผดปกตมากขน หากไมไดรบการรกษาทางทนตกรรมจดฟนปองกนหรอปองปรามในชวงเวลาทเหมาะสม (27.11) 12. สามารถใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปากของผปวยทอยระหวางการรกษาทางทนตกรรมจดฟนชนดถอดไดและตดแนน (27.12) 13. สามารถใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปากของผปวยภายหลงการรกษาทางทนตกรรมจดฟน (27.13)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 144 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมจดฟน (จานวน 17 ขอ)
ทนตกรรมจดฟน
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt.management& treatment
Procedures
Recall/Comprehension 4 ขอ Application 6 ขอ Problem solving 7 ขอ
2 5 6 4 -
Recall/
Comprehension
Applicatio
n
Problem
solving
Recall/
Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/
Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/Comprehension
Application
Problem
solving
Recall/
Comprehension
Application
Problem
solving
1 1 - 2 2 1 1 2 3 - - 4 - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 145 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมจดฟนตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 17 ขอ)
Health promotion & Prevention 2
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปากของผปวยทอย ระหวางการรกษาทางทนตกรรมจดฟนชนดถอดไดและตดแนน (27.12) 2.สามารถใหคาแนะนาในการดแลสขภาพชองปากของผปวยภายหลงการรกษาทางทนตกรรมจดฟน (27.13)
1. Oral health instruction for patients with removable and fixed orthodontic treatment 2. Oral health instruction for post-orthodontic treatment patients
Application 1 สามารถใหคาอธบายแกผปวยในเรอง การคงสภาพฟน (retention) และอภปรายถงสาเหตของการคนกลบ (relapse) ภายหลงการรกษาทางทนตกรรมจดฟน (27.10)
- Retention and relapse in Orthodontics - Types of Retainers - Occlusal stability - Stability after orthodontic treatment - Periodontal response
Problem solving - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 146 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 2
1. สามารถอธบายการเจรญเตบโตและพฒนาการปกตภายหลงคลอดของโครงสรางกะโหลกศรษะ กระดกใบหนา ขากรรไกร และขอตอขากรรไกร (27.1) 2. สามารถอธบายและแจกแจงสาเหตทรบกวนหรอขดขวางการเจรญเตบโตและพฒนาการทปกตกอนและหลงคลอด ของโครงสรางกะโหลกศรษะ และกระดกใบหนาขากรรไกร แตไมรวมถง สาเหตทมาจากกลมอาการผดปกตตางๆ (Syndromic etiology) (27.2)
1. Craniofacial growth, growth of maxilla and mandible 2. Biological timing of growth 3. Abnormal craniofacial development:
3.1 Cleft lips and palate (excluding: syndromic etiology)
Application 2 1. สามารถอธบาย จาแนกและแจกแจงลกษณะของการสบฟนทปกตและการสบฟนทผดปกต ตลอดจนอภปรายสาเหตทรบกวนหรอทาใหเกดการสบฟนทผดปกตนน (27.3)
1. Characteristics of normal occlusion 2. Classification of malocclusion
2.1 Class I malocclusion 2.2 Class II malocclusion 2.3 Class III malocclusion
Problem solving 1
1. สามารถอธบาย จาแนกและแจกแจงลกษณะของการสบฟนทปกตและการสบฟนทผดปกต ตลอดจนอภปรายสาเหตทรบกวนหรอทาใหเกดการสบฟนทผดปกตนน (27.3)
1. Etiology of Malocclusion 1.1 General factors: heredity, congenital defects,
environment, diet, abnormal oral habits 1.2 Local factors: early loss of primary teeth, delayed
eruption, abnormal eruptive path
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 147 / 187
Mechanism of diseases 5
Supporting Competencies Must Know
2. Classification of malocclusion 2.1 Class I malocclusion 2.2 Class II malocclusion
2.3 Class III malocclusion
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 148 / 187
Data gathering & Diagnosis 6
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถประมวลผลจากการตรวจทางคลนก การวเคราะห ภาพถายใบหนา ภาพรงสศรษะ แบบจาลองการสบฟน เพอการวนจฉยการสบฟนทผดปกต (27.4)
1. Clinical Examination: Chief complaint, Patient’s history, Extraoral examination, Intraoral examination, Functional Analysis
Application 2
1. สามารถประมวลผลจากการตรวจทางคลนก การวเคราะห ภาพถายใบหนา ภาพรงสศรษะ แบบจาลองการสบฟน เพอการวนจฉยการสบฟนทผดปกต (27.4)
1. Radiographic Analysis - Cephalometric Analysis - Hand wrist - PA ceph Cervical vertebral maturation - Dental age 2. Model Analysis
2.1 Arch dimension analysis 2.2 Space analysis 2.3 Bolton’s analysis
Problem solving 3
1. สามารถประมวลผลจากการตรวจทางคลนก การวเคราะห ภาพถายใบหนา ภาพรงสศรษะ แบบจาลองการสบฟน เพอการวนจฉยการสบฟนทผดปกต (27.4) 2. สามารถแยกแยะปญหาการสบฟนผดปกตทจาเปนตองไดรบการรกษา (27.5)
1. Diagnosis and problem lists: skeletal, dental, soft tissue 2. Principles of orthodontics treatment planning
2.1 Tissue reaction to orthodontic force 2.2 Mechanical principle and anchorage control 2.3 Orthodontic treatment objectives 2.4 Orthodontic treatment planning
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 149 / 187
Data gathering & Diagnosis 6
Supporting Competencies Must Know
3. สามารถอธบาย หลกการในการวางแผนการรกษาการสบฟนทผดปกต รวมทงใหคาแนะนาเกยวกบการรกษาเบองตนทาง ทนตกรรมจดฟนและใหคาแนะนาในการสงตอผปวยเพอให ไดรบการรกษาทางทนตกรรมจดฟนทเหมาะสม (27.6) 4. สามารถอธบาย ขอบงชในการรกษาทางทนตกรรมจดฟนเบองตน และตระหนกในขอบขายสมรรถนะของตนตลอดจนสามารถใหคาแนะนาและสงตอผปวยเพอรบการรกษาทาง ทนตกรรมจดฟนทเหมาะสม (4.1)
2.4.1 Indications for orthodontic treatment 2.4.2 Preventive and interceptive orthodontics
- Alignment problems: mild, moderate, severe space problems - Inter-arch problems : anterior crossbite, posterior crossbite
2.4.3 Growth modification in patients with Class II and Class III skeletal problems and indications for referral
2.4.4Comprehensive Orthodontics :basic principles of fixed orthodontic appliances 3. Indication for referral for comprehensive orthodontic treatment:
- Treatment for patients with complicated non-skeletal problems
- Treatment for patients with skeletal problems -Treatment for cleft lip and palate patients - Fixed orthodontic treatment
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 150 / 187
Pt.management & treatment 4
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - - Application - - - Problem solving 4
1. สามารถใหการรกษาทางทนตกรรมจดฟนปองกน (Preventive orthodontic treatment) ในผปวยทมความผดปกตของการสบฟนในระยะเรมแรก (27.7)
2. สามารถอภปราย แจกแจงแนวทางการรกษาทางทนตกรรมจดฟนปองปราม (Interceptive orthodontic treatment) ในผปวยทมความผดปกตของการสบฟนทไมซบซอนในระยะฟนชดผสมโดยการใชเครองมอทนตกรรมจดฟนชนดถอดไดในการเคลอนฟนเฉพาะซ ตลอดจนสามารถบอกคณสมบตของลวดทใชในงานทนตกรรมจดฟนชนดถอดได (27.8)
3. สามารถอธบาย ขอบงชในการรกษาทางทนตกรรมจดฟนเบองตน และตระหนกในขอบขายสมรรถนะของตนตลอดจนสามารถใหคาแนะนาและสงตอผปวยเพอรบการรกษาทางทนตกรรมจดฟนทเหมาะสม (4.1)
4. สามารถใหคาแนะนาในการดแล จดการเบองตนและสงตอผปวยทมปญหาแทรกซอนจากการรกษาทางทนตกรรมจดฟนใหไดรบการบาบดรกษาอยางเหมาะสม (27.9)
1. Minor tooth movement and principle of removable appliances 1.1 Tissue reaction to orthodontic force 1.2 Mechanical principle and anchorage control
2. Preventive orthodontic treatment: 2.1 Abnormal oral habit correction
2.2 Space management for preventive treatment: - Minor incisor irregularity . Interceptive orthodontic treatment: 3.1 Removable orthodontic appliances - Indications for treatment - Appliance design - Properties of orthodontic wires in removable
orthodontic appliances 3.2 Space management for interceptive treatment - Minor space problems - Localized space loss and space regaining 3.3Inter-arch problems: localized cross bite
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 151 / 187
Pt.management & treatment 4
Supporting Competencies Must Know
4. Indication for referral for comprehensive orthodontic treatment:
- Treatment for patients with complicated non-skeletal problems
- Treatment for patients with skeletal problems - Treatment for patients with cleft lip and palate - Fixed orthodontic treatment 5. Basic dental care for patients with orthodontic treatment
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 152 / 187
TOS สาขาทนตกรรมสาหรบเดก ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมสาหรบเดก
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 4 ประเมนระดบสมรรถนะและตระหนกรในขดความสามารถ
ของตน รวมทงจดการใหผปวยไดรบการดแลรกษาตามความเหมาะสม
1. สามารถซกประวต ประเมนสภาวะทางการแพทย ประวตทางทนตกรรม และความรวมมอของผปวยเดกเพอพจารณาสงตอผปวยเดกใหไดรบการรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม (4.1)
5 สอสาร ปฏสมพนธ กบผปวย ผรวมงาน และสาธารณชน ดวยความสภาพ นมนวล ใหเกยรต และถกตองตามวตถประสงคของการสอสาร
1. สามารถสอสารกบผปกครองของผปวยเดกเกยวกบแผนการรกษา (5.1) 2. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาผปวยเดก ตามความจาเปนทถกตองตามหลกวชาการ
และเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ (5.2)
12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน (Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพ ทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาค จลกายวภาคและสรรวทยาของฟนในเดก (12.1) 2. สามารถอธบายพฒนาการสรางฟน และความผดปกตของพฒนาการสรางฟน (12.2) 3. สามารถอธบายพฒนาการสบฟนในชดฟนนานมและ ฟนชดผสม (12.3) 4. สามารถอธบายกลไกของการเกดโรคฟนผในฟนนานม (12.4) 5. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยเดกในการวนจฉยโรคฟนผ โรคของเนอเยอใน (pulp) และเนอเยอรอบปลายรากในฟนนานม รวมทงโรคเหงอกอกเสบและโรคของเนอเยอชองปาก (12.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 153 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 13 ซกประวตและประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทย
ทนตกรรม สภาวะทางจตใจ สงคมและเศรษฐานะ 1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคฟน โรคเหงอก อกเสบ และโรคของเนอเยอชองปากเดก (13.1)
2. สามารถซกประวตทางการแพทย ประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา และประวตทางทนตกรรมทเกยวของเพอวางแผนการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (13.2)
3. สามารถประเมนการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกวยตาง ๆ ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม (13.3)
4. สามารถประเมนพฤตกรรมของผปวยเดกและผปกครองตอการทาฟน (13.4) 5. สามารถบนทกประวตและผลการประเมนผปวยเดกในเวชระเบยนไดอยางถกตองเปนระบบและครบถวน (13.5)
14 ตรวจผปวย รวบรวมขอมลทจาเปนในการประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมอยางเปนระบบ
1. สามารถอธบายขนตอน และวธการตรวจผปวยเดกไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1) 2. สามารถบอกกระบวนการและวธการตรวจโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ผปวยเดกไดอยางถกตอง (14.2)
3. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยเดกไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.3)
4. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจอนๆ ทสาคญตอการวางแผนการรกษาโรคในชองปากทพบบอยสาหรบผปวยเดกไดอยางถกตองเหมาะสมและมเหตผล (14.4)
5. สามารถเลอกและสงถายภาพรงสเพอการตรวจ วนจฉยและวางแผนการรกษาทางทนตกรรมแกผปวยเดก (14.5)
6. สามารถถายภาพรงสทางทนตกรรมในผปวยเดก (14.6) 7. สามารถระบขอบงชการสงตรวจฟลออไรดในนาดม (14.7)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 154 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 15 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณพบความ
ผดปกตหรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาทางการแพทย
1. สามารถอธบายโรคทางระบบและความผดปกตทพบไดบอยในประเทศไทยและมผลตอการรกษาทาง ทนตกรรมสาหรบเดก (15.1) 2. สามารถประเมนผปวยทางทนตกรรมสาหรบเดกทมความสมพนธกบโรคทางระบบทพบไดบอยและยาทใช และปรกษาแพทย เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.2) 3. สามารถเขยนใบสงตอผปวยไดอยางถกตอง (15.3)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. สามารถแปลผลภาพถายรงสไดอยางถกตอง (16.1) 2. สามารถประเมนการไดรบฟลออไรดเพอวางแผนทนตกรรมปองกนในเดก (16.2) 3. สามารถระบสาเหตของการเกดโรคฟนผในฟนนานมรวมถงปจจยทเกยวของ (16.3) 4. สามารถประเมนความเสยงของการเกดฟนผในเดกได (16.4) 5. สามารถอธบายสาเหตของโรคเหงอกอกเสบในเดก (16.5) 6. สามารถอธบายสาเหตโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (16.6)
17 วนจฉยเบองตน พเคราะหแยกโรคทางทนตกรรม หรอวนจฉยโรคในชองปากทถกตอง
1. สามารถวนจฉยแยกโรคฟนผ และ โรคของเนอเยอชองปากของผปวยเดกไดอยางถกตอง (17)
18 บนทกเวชระเบยนของผปวยอยางถกตอง เปนระบบตามมาตรฐานสากล
1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 155 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
19 วางแผนการรกษาทางทนตกรรม การสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในชองปาก และ/หรอแผนในการสงตอ ทสอดคลองกบปญหาของผปวยอยางพรอมมลและเปนระบบ
1. สามารถวางแผนการรกษา บอกลาดบ และระบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมสาหรบผปวยเดกโดยยดหลกสขภาพองครวม (19.1) 2. สามารถอธบายหลกการจดการพฤตกรรมเดก (19.2) 3. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยเดกในการวางแผนการรกษา และการปองกนโรคทางทนตกรรม (19.3) 4. สามารถเลอกและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และเหมาะสมกบการใหการรกษาทางทนตก
รรมสาหรบเดก รวมทงสามารถใหคาแนะนาภายหลงการใชยาชาเฉพาะท วนจฉยผลขางเคยง และจดการได (19.4)
5. สามารถตดสนใจไดวามความจาเปนในการใชยาเพอการบาบดรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางสมเหตผล (19.5)
6. สามารถบรหารยาตามชนดและขนาดยา ในการรกษาผปวยทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางถกตองและสมเหตผล (19.6)
20 จดการตอภาวะฉกเฉน/แทรกซอน ทางการแพทย หรอทาง
ทนตกรรม รวมถงกชพเบองตนได
1. สามารถตรวจ วนจฉย วางแผนการรกษาและจดการฟนนานมทไดรบอบตเหตและเนอเยอทเกยวของรวมถงสงตอผปวยเดกทไดรบอบตเหตในรายทไมรวมมอ (20.1) 2. สามารถใหการบาบดฉกเฉนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (20.2) 3. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของฟนและเนอเยอในชองปาก (20.3) 4. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอในชองปากไดอยางสมเหตผล (20.4) 5. สามารถปองกนและจดการความเสยงทเกดในระหวางใหการรกษาทางทนตกรรมในผปวยเดก(20.5)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 156 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
21 จดการตอภาวะความเจบปวดและ/หรอความวตกกงวลของผปวย ทงดวยการใชยาและวธการทไมใชยา
1. สามารถจดการพฤตกรรมโดยวธไมใชยา (Non-pharmacological management) ในเดกทมความกลวและวตกกงวลในการรกษาทางทนตกรรม (21.1)
2. สามารถจดการความเจบปวดในการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (21.2) 22 ใหการรกษาทางศลยกรรมชองปากแกผปวยรายทไมซบซอน
และจดการใหผปวยทมปญหาทางศลยกรรมชองปากและแมกซลโลเฟเชยลทซบซอนไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถระบขอบงช ขอหาม ในการถอนฟนนานมรวมทงสามารถใหคาแนะนาภายหลงการถอนฟน (22.1) 2. สามารถถอนฟนนานมได (22.2)
23 ใหการรกษาทางปรทนตวทยาแกผปวยรายทไมซบซอน และจดการใหผปวยทมปญหาทางปรทนตวทยาทซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถ ตรวจ วนจฉย และรกษาโรคเหงอกอกเสบทพบบอยในผปวยเดก (23)
24 จดการโรคฟนผและรอยโรคของฟนทไมไดมสาเหตมาจากฟนผและใหการบรณะฟนชนดไมซบซอนในรายทมขอบงช
1. สามารถเลอกใชวสดทเหมาะสมในการบรณะฟนในผปวยเดก (24.1) 2. สามารถระบขอบงชและขอหามในการบรณะฟนดวยวสดชนดตาง ๆ ในผปวยเดก (24.2) 3. สามารถบรณะฟนในผปวยเดก (24.3) 4. สามารถระบขอบงชการบรณะฟนโดยการครอบฟนนานมดวยโลหะไรสนม (24.4) 5. สามารถบรณะฟนหลงนานมโดยวธครอบฟนดวยโลหะไรสนม (24.5)
25 ใหการรกษาทางวทยาเอนโดดอนตในผปวยรายทไมซบซอน และจดการใหผ ปวยทม ปญหาทางวทยาเอนโดดอนตทซบซอน ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถ ตรวจ วนจฉยโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.1) 2. สามารถระบขอบงชและขอหามในการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม(25.2) 3. สามารถเลอกใชยาและสารเคมทเหมาะสมในการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม(25.3) 4. สามารถใหการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.4)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 157 / 187
เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies
27 จดการใหผปวยทมความผดปกตเกยวกบการเจรญเตบโต และพฒนาการของกะโหลกศรษะ กระดก ใบหนา และขากรรไกร รวมทงการสบฟนทไมซบซอนไดรบการรกษาเบองตนอยางเหมาะสม และสงตอผปวยทมความผดปกตซบซอน
1. สามารถประเมนการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรม(27.1) 2. สามารถประเมนการสบฟนของเดกในชดฟนนานม และชดฟนผสม (27.2) 3. สามารถระบขอบงช ขอหามของการใสเครองมอคงสภาพชองวาง (Space maintainer) รวมถงชนดของเครองมอ (27.3)
29 จดการใหผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปาก ไดรบการรกษาอยางเหมาะสม
1. สามารถอธบายสาเหตของโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากผปวยเดก (29.1) 2. สามารถวนจฉยและจดการโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากทพบบอยในผปวยเดก (29.2)
32 ตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมและใหการดแลรกษาเพมเตมในกรณจาเปน
1. สามารถตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (32.1) 2. สามารถจดการทางทนตกรรมสาหรบเดกในรายทพบปญหา (32.2) 3. สามารถตดตามและประเมนพฒนาการของผปวยเดกและจดการใหเหมาะสมตามวย (32.3)
33 ดแลสขภาพชองปากของประชาชนในระดบกลมประชากร/ครอบครว/ชมชน โดยผานแนวคดการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรค และการบรหารจดการทางสาธารณสข
1. สามารถใหคาแนะนาทเหมาะสมในการดแลสขภาพชองปากเดก (33.1) 2. สามารถวางแผนการปองกนฟนผ (33.2) 3. สามารถควบคมการลกลามของฟนผไดอยางเหมาะสม (33.3) 4. สามารถระบขอบงชของการใชฟลออไรดในการปองกนฟนผ (33.4) 5. สามารถเลอกใชฟลออไรดชนดและรปแบบตางๆในการปองกนฟนผไดอยางถกตอง (33.5) 6. สามารถระบขอบงชและขอหามของการใชวสดเคลอบหลมรองฟน (33.6) 7. สามารถทาการเคลอบหลมและรองฟนใหเดกไดอยางถกตอง (33.7) 8. สามารถจดการฟนทมความผดปกตของพฒนาการสรางฟนได (33.8) 9. สามารถใหความรในการดแลสขภาพชองปากแกผปวยเดกและผปกครองหรอผดแลเดก (33.9) 10. สามารถกระตนใหผปวยและผปกครองมสวนรวมในการดแลสขภาพชองปาก (33.10)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 158 / 187
ตารางท 2 การกระจายขอสอบตาม Learning objectives ตามหวขอ Taskสาขาวชาทนตกรรมสาหรบเดก (จานวน 35 ขอ)
ทนตกรรมสาหรบเดก
Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt. management & treatment
Procedures
Recall/Comprehension 5 ขอ Application 11 ขอ Problem solving 19 ขอ
8 3 7 12 5
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/ Compre hension
Application
Problem solving
Recall/Comprehension
Application
Problem solving
Recall/ Comprehension
Application
Problem solving
2 2 4 1 1 1 - 4 3 1 3 8 1 2 2
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 159 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมสาหรบเดกตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 35 ขอ)
Health promotion & Prevention 8
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 2 1. สามารถระบขอบงชของการใชฟลออไรดในการปองกนฟนผ (33.4)
2. สามารถประเมนการไดรบฟลออไรดเพอวางแผน ทนตกรรมปองกนในเดก (16.2)
3. สามารถระบขอบงชและขอหามของการใชวสดเคลอบหลมรองฟน (33.6)
1. Use of fluoride in caries prevention (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด)
1.1 Professional application: gel, varnish
- Indications
- Fluoride agents 1.2 Self-application: toothpaste, mouth rinse
- Indications
- Fluoride agents 1.3 Fluoride prescription
1.3.1 Pit and fissure sealant (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด)Indications and contraindications
1.3.2 Sealant materials: resin, glass ionomer cement
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 160 / 187
Health promotion & Prevention 8
Supporting Competencies Must Know
Application 2
1. สามารถประเมนความเสยงของการเกดฟนผในเดกได (16.4)
2. สามารถใหความรในการดแลสขภาพชองปากแกผปวยเดกและผปกครองหรอผดแลเดก (33.9)
3. สามารถประเมนการไดรบฟลออไรดเพอวางแผน ทนตกรรมปองกนในเดก (16.2)
1. Caries risk assessment (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด)
2. Prenatal counseling 3. Child oral health care: infant, toddler, preschool, school age
- Tooth brushing, Flossing
- Diet counseling 4. Use of fluoride for caries prevention (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด)
Problem solving 4
1. สามารถวางแผนการปองกนฟนผ (33.2) 2. สามารถระบขอบงชของการใชฟลออไรดและสารเคม
อนๆในการปองกนฟนผ (33.4) 3. สามารถเลอกใชฟลออไรดชนดและรปแบบตางๆในการ
ปองกนฟนผไดอยางถกตอง (33.5) 4. สามารถใหคาแนะนาทเหมาะสมในการดแลสขภาพ
ชองปากเดก (33.1) 5. สามารถทาการเคลอบหลมและรองฟนใหเดกไดอยาง
ถกตอง (33.7)
1. Oral health promotion and caries prevention 1.1 Preventive planning 1.2 Child oral health care 1.3 Diet and nutrition counseling
2. Use of fluoride in caries prevention (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด)
- Professional application : gel, varnish
- Self–application or home used: toothpaste, mouth rinse,
- Fluoride prescription: fluoride supplements
-
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 161 / 187
Health promotion & Prevention 8
Supporting Competencies Must Know
6. สามารถกระตนใหผปวยและผปกครองมสวนรวมในการดแลสขภาพชองปาก (33.10)
3. Pit and fissure sealant (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด) Clinical application of pit and fissure sealant
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 162 / 187
Mechanism of diseases 3 Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถระบสาเหตของการเกดโรคฟนผในฟนนานม รวมถงปจจยทเกยวของ (16.3)
2. สามารถอธบายกลไกของการเกดโรคฟนผในฟนนานม (12.4)
3. สามารถอธบายสาเหตของโรคเหงอกอกเสบในเดก (16.5)
4. สามารถอธบายสาเหตโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (16.6)
5. สามารถอธบายสาเหตของโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากผปวยเดก (29.1)
1. Etiology of dental caries in primary teeth and related factors
- Tooth structure of primary teeth
- Mutans Streptoccoci transmission
- Diet
- Related factors 2. Mechanism of dental caries in primary teeth 3. Etiology of gingivitis in children 4. Etiology of pulpal and periapical diseases in primary teeth 5. Etiology common oral lesions in children
- Herpes simplex infection
- Hand foot mouth disease
- Candidiasis
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 163 / 187
Mechanism of diseases 3 Supporting Competencies Must Know
Application 1 1.สามารถอธบายลกษณะทางกายวภาค จลกายวภาคและสรรวทยาของฟนในผปวยเดก (12.1)
2. สามารถอธบายพฒนาการสรางฟน และความผดปกตของพฒนาการสรางฟน (12.2)
3. สามารถอธบายพฒนาการสบฟนในชดฟนนานมและ ฟนชดผสม (12.3)
1. Dental development and sequence of eruption 2. Dental anomalies
- Enamel hypoplasia - Enamel hypomineralization - Dental fluorosis - Supernumerary tooth - Missing tooth - Fused teeth - Natal/Neonatal teeth - Dens evaginatus - Dens invaginatus
3. Features of primary and mix dentition - Occlusion - Develop dental space - Primate space - Lee way space - Ugly duckling stage
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 164 / 187
Mechanism of diseases 3 Supporting Competencies Must Know
Problem solving 1 1. สามารถควบคมการลกลามของฟนผไดอยางเหมาะสม (33.3)
1. Progression of dental caries in children 2. Control of dental caries progression in children
2.1 Use of fluorides (อางองแนวปฏบตของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ ฉบบลาสด) 2.2 Interim therapeutic restoration (ITR) or Caries control
- Indication - Dental Material
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 165 / 187
Data gathering & Diagnosis 7
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension - - - Application 4
1. สามารถซกถามอาการนา และสาเหตของอาการนา ประวตของความเจบปวยของโรคฟน โรคเหงอกอกเสบและโรคของเนอเยอชองปากเดก (13.1)
2. สามารถประเมนการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกวยตาง ๆ ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม (13.3)
3. สามารถอธบายขนตอน และวธการตรวจผปวยเดกไดอยางถกตอง เปนระบบ (14.1)
4. สามารถบอกกระบวนการและวธการตรวจโรคของอวยวะในชองปาก กระดกขากรรไกรและใบหนา ผปวยเดกไดอยางถกตอง (14.2)
5. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทาการตรวจผปวยเดกไดอยางถกตอง เหมาะสม (14.3)
6. สามารถเลอกใชวธการตรวจเพมเตมทางคลนก การตรวจทางหองปฏบตการ และการตรวจอนๆ ทสาคญตอการวางแผนการรกษาโรคในชองปากทพบบอย สาหรบผปวยเดกไดอยางถกตองเหมาะสมและมเหตผล (14.4)
7. สามารถเลอกและสงถายภาพรงสเพอการตรวจ วนจฉยและวางแผนการรกษาทางทนตกรรมแกผปวยเดก (14.5)
1. Dental history taking 2. Examination in child patients
- knee to knee examination 3. Intraoral examination
- Dental - Occlusion - Periodontium - Tongue
4. Extraoral examination
- Face
- Maxilla
- Mandible
- TMJ 5. Physical examination
- Height and weight
- Temperature
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 166 / 187
Data gathering & Diagnosis 7
Supporting Competencies Must Know
8. สามารถถายภาพรงสในผปวยเดก (14.6) 9. สามารถระบขอบงชการสงตรวจฟลออไรด (14.7) 10. สามารถแปลผลภาพถายรงสไดอยางถกตอง (16.1) 11. สามารถประเมนการสบฟนของเดกในชดฟนนานม และชดฟนผสม (32.2)
12. สามารถบนทกประวตและผลการประเมนผปวยเดกในเวชระเบยนไดอยางถกตองเปนระบบและ ครบถวน (13.5)
6. Radiographic Examination in children - AAPD guideline - Technique
7. Radiographic interpretation 8. Radiation safety and protection 9. Fluoride intake assessment and refer for fluoride analysis 10. Record-keeping and informed consent
Problem solving 3
1. สามารถซกประวตทางการแพทย ประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา และประวตทางทนตกรรมทเกยวของเพอวางแผนการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (13.2)
2. สามารถประเมนการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกทเกยวของกบการรกษาทางทนตกรรม (32.1)
3. สามารถประเมนการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกวยตางๆ ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม (13.3)
4. สามารถประเมนพฤตกรรมของผปวยเดกและผปกครองตอการทาฟน (13.4)
5. สามารถวนจฉยแยกโรคฟนผ และ โรคของเนอเยอชองปากของผปวยเดกไดอยางถกตอง (17)
6. สามารถ ตรวจ วนจฉย และรกษาโรคเหงอกอกเสบทพบบอยในผปวยเดก (23)
1. Medical history taking and evaluation 2. Parental attitudes toward dental treatment 3. Child behaviors
3.1 Wright’s clinical classification
- Cooperative
- Lacking co-operative
- Potentially Co-operative 3.2 Frankl behavior rating scale
4. Child physical growth and development 5. Dentofacial growth and development
- Primary dentition
- Mixed dentition
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 167 / 187
Data gathering & Diagnosis 7
Supporting Competencies Must Know
7. สามารถ ตรวจ วนจฉยโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.1)
8. สามารถตรวจ วนจฉย วางแผนการรกษาและจดการฟนนานมทไดรบอบตเหตและเนอเยอทเกยวของ รวมถงสงตอผปวยเดกทไดรบอบตเหตในรายทไมรวมมอ (20.1)
6. Diagnosis of dental caries in children (ตาม ICDAS and ICCMSTM) 7. Diagnosis of gingivitis in children 8. Diagnosis of pulpal and periapical diseases in primary teeth 9. Injuries of primary dentition
- Classification - Management - Consequences of injuries
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 168 / 187
Pt.management& treatment 12
Supporting Competencies Must Know
Recall/Comprehension 1
1. สามารถอธบายโรคทางระบบและความผดปกตทพบไดบอยในประเทศไทยและมผลตอการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (15.1)
2. สามารถอธบายหลกการจดการพฤตกรรมเดก (19.2)
1. Medically compromised and special child - Dental treatment considerations: Congenital heart
diseases, Thalassemia, Leukemia, Hemophilia, G6PD deficiency, Down syndrome, Autistic, Attention deficit hyperactivity disorder, Mental retardation, Cerebral palsy, Epilepsy, cleft lip and palate
2. Child behavior management Application 3
1. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาผปวยเดก ตามความจาเปนทถกตองตามหลกวชาการ และเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบ (5.2)
2. สามารถสอสารกบผปกครองของผปวยเดกเกยวกบแผนการรกษา (5.1)
3. สามารถเลอกและใชยาชาเฉพาะทไดอยางถกตอง และ เหมาะสมกบการใหการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก รวมทงสามารถใหคาแนะนาภายหลงการใชยาชาเฉพาะท วนจฉยผลขางเคยง และจดการได (19.4)
4. สามารถตดสนใจไดวามความจาเปนในการใชยาเพอการบาบดรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางสมเหตผล (19.5)
1. Treatment planning and communication 2. Pain management
- Local anesthesia (technique, dosage, complication ) 3. Common drugs used in pediatric dentistry
3.1 Antibiotics (Indication /dosage/ prescription/ side effect) 3.2 Analgesics (Indication /dosage/ prescription/ side effect)
4. Record-keeping
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 169 / 187
Pt.management&
treatment 12 Supporting Competencies Must Know
5. สามารถบรหารยาตามชนดและขนาดยา ในการรกษาผปวยทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางถกตองและสมเหตผล (19.6)
6. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดกไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล (18)
Problem solving 8
1. สามารถวางแผนการรกษาบอกลาดบ และระบขนตอนการรกษาทาง ทนตกรรมสาหรบผปวยเดกโดยยดหลกสขภาพองครวม (19.1)
2. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยเดกในการวางแผนการรกษา และการปองกนโรคทางทนตกรรม (19.3)
3. สามารถจดการพฤตกรรมโดยวธไมใชยา (Non-pharmacological management)ในเดกทมความกลวและวตกกงวลในการรกษาทาง
ทนตกรรม (21.1) 4. สามารถจดการความเจบปวดในการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (21.2)
1. Child behavior management :
Basic behavioral guidance - Communication and communicative guidance - Positive pre-visit imagery - Direct observation - Tell-show-do - Ask-tell-ask - Voice control - Nonverbal communication - Positive reinforcement and descriptive praise - Distraction - Memory restructuring
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 170 / 187
Pt.management&
treatment 12 Supporting Competencies Must Know
5. สามารถตรวจ วนจฉย วางแผนการรกษาและจดการฟนนานมทไดรบอบตเหตและเนอเยอทเกยวของ รวมถงสงตอผปวยเดกทไดรบอบตเหตในรายทไมรวมมอ (20.1)
6. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอ ของฟนและเนอเยอในชองปาก (20.3)
7. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก การบาดเจบ และการตดเชอในชองปากไดอยางสมเหตผล (20.4)
8. สามารถระบขอบงช ขอหาม ในการถอนฟนนานมรวมทงสามารถใหคาแนะนาภายหลงการถอนฟน (22.1)
9. สามารถระบขอบงชและขอหามในการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.2)
10. สามารถระบขอบงชและขอหามในการบรณะฟนดวยวสดชนดตางๆในผปวยเดก (24.2)
11. สามารถระบขอบงชการบรณะฟนโดยการครอบฟนนานมดวยโลหะไรสนม (24.4)
- Parental presence/absence
Advanced behavioral guidance - Protective stabilization
2. Oral diagnosis and treatment planning - Quadrant dentistry - Emergency - Case referral
3. Comprehensive dental treatment 3.1 Oral surgery and management of infection
- Primary tooth extraction - Indication /contraindication - Post-op instruction
3.2 Pulp therapy of primary teeth - Indication /contraindication
3.3 Restoration in primary teeth - Rubber dam - Amalgam
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 171 / 187
Pt.management& treatment 12
Supporting Competencies Must Know
12. สามารถระบขอบงช ขอหามของการใสเครองมอคงสภาพชองวาง (Space maintainer) รวมถงชนดของเครองมอ (27.3)
13. สามารถตดตามและประเมนพฒนาการของผปวยเดกและจดการใหเหมาะสมตามวย (32.3)
14. สามารถวนจฉยและจดการโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปากทพบบอยในผปวยเดก (29.2)
15. สามารถซกประวต ประเมนสภาวะทางการแพทย ประวตทางทนตกรรม และความรวมมอของผปวยเดกเพอพจารณาสงตอผปวยเดกใหไดรบการรกษาทางทนตกรรมอยางเหมาะสม (4.1)
16. สามารถประเมนผปวยทางทนตกรรมสาหรบเดกทมความสมพนธกบโรคทางระบบทพบไดบอยและยาทใช และปรกษาแพทย เพอขอความเหน คาแนะนาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (15.2)
17. สามารถเขยนใบสงตอผปวยไดอยางถกตอง (15.3) 18. สามารถปองกนและจดการความเสยงทเกดในระหวางใหการรกษาทางทนตกรรมในผปวยเดก (20.5)
- Tooth color material :composite resin, compomer, resin modified glass ionomer cement, conventional glass ionomer cement
- Alternative restorative technique 3.4 Stainless steel crown
- Indication 3.5 Space maintainers
- Indication 4. Recall 5. Emergency management:
- Infection from dental origin
- dental trauma: primary teeth and surrounding structures 6. Management of common oral lesions in children
- Herpes simplex infection - Hand foot mouth disease - Candidiasis - Aphthous ulcer - Eruption cyst - Mucocele
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 172 / 187
Pt.management& treatment 12
Supporting Competencies Must Know
7. Medically compromised and special child - Medical consultation and referral Congenital heart
diseases, Thalassemia, Leukemia, Hemophilia, G6PD deficiency, Down syndrome, Autistic, Attention deficit hyperactivity disorder, Mental retardation, Cerebral palsy, Epilepsy, cleft lip and palate
8. Medical consultation and referral 9. Patient safety concern and risk management
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 173 / 187
Procedures 5 Supporting Competencies Must Know Recall/Comprehension 1
1. สามารถเลอกใชวสดทเหมาะสมในการบรณะฟนในผปวยเดก (24.1)
2. สามารถเลอกใชยาและสารเคมทเหมาะสมในการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.3)
1. Restoration of primary teeth - Amalgam - Tooth color material :composite resin, glass ionomer cement, resin modified glass ionomer cement - Stainless steel crown
2. Pulp therapy of primary teeth - Medication : Formocresol, Ferric sulfate - Root canal filling material: Zinc oxide eugenol, calcium hydroxide paste with iodoform
Application 2
1. สามารถถอนฟนนานม (22.2) 2. สามารถบรณะฟนในผปวยเดก (24.3) 3. สามารถบรณะฟนนานมโดยวธครอบฟนดวยโลหะไรสนม
(24.5) 4. สามารถใหการรกษาเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (25.4)
5. สามารถจดการฟนทมความผดปกตของพฒนาการสรางฟนได (33.8)
1.Technique of primary tooth extraction 2. Technique of restoration
- Class I, II, III, - Preventive resin restoration(PRR)
3. Techniques of stainless steel crown 4. Techniques of pulp treatment in primary teeth
- Pulpotomy - Pulpectomy
5. Management of dental anomalies
- Dens evaginatus
- Dens invaginatus
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 174 / 187
Procedures 5 Supporting Competencies Must Know
Problem solving 2 1. สามารถใหการบาบดฉกเฉนโรคของเนอเยอในและเนอเยอรอบปลายรากฟนนานม (20.2)
2. สามารถตดตามและประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมสาหรบเดก (32.1)
3. สามารถจดการทางทนตกรรมสาหรบเดกในรายทพบปญหา (32.2)
1. Technique of pulp treatment in primary teeth 2. Evaluation of treatment and follow-up 3. Managements of treatment failure
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 175 / 187
TOS สาขาทนตกรรมชมชน ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมชมชน ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 1 ปฏบตตนอยางมคณธรรม จรยธรรม และประพฤตตนตาม
จรรยาบรรณแหงวชาชพทนตกรรม 1. อธบายขอบงคบดานจรรยาบรรณแหงวชาชพทนตกรรม (1.1) 2. เชอมโยงความสมพนธระหวางขอบงคบดานจรรยาบรรณกบการประกอบวชาชพทนตกรรม
อยางมคณธรรมและจรยธรรม (1.2) 3. ปฏบตตนอยางมคณธรรม จรยธรรมและประพฤตตนตามจรรยาบรรณแหงวชาชพ
ทนตกรรม (1.3) 12 ประยกตใชความรทางวทยาศาสตรชวการแพทยพนฐาน
(Basic biomedical science) วทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) พฤตกรรมศาสตรพนฐาน (Basic behavioural science) เพอการประกอบวชาชพ ทนตกรรมไดถกตองตามหลกวชาการ
1. เชอมโยงความรวทยาศาสตรการแพทยพนฐานวทยาศาสตรพนฐานทางคลนก และงานวจยทางวทยาศาสตรสขภาพชองปาก หรอทางทนตสาธารณสขในการดแลสขภาพชองปากในระดบบคคล ครอบครวและชมชน (12.1)
2. เลอกใชหลกฐานทางวทยาศาสตรทเชอถอได (12.2)
16 แปลผลจากขอมลตางๆ ทไดจากการซกประวตและตรวจผปวย ประมวลความสมพนธของขอมลเพอใหการวนจฉยได
1. ประเมนและระบสาเหตและปจจยเสยงททาใหเกดโรค รวมถงปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรคในชองปากระดบบคคล ครอบครวและชมชน
(Individual, family and Community risk assessment/ analysis) (16.1)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 176 / 187
ขอ เกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies 33 ดแลสขภาพชองปากของประชาชนในระดบกลมประชากร/
ครอบครว/ชมชน โดยผานแนวคดการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรค และการบรหารจดการทางสาธารณสข
1. สามารถอธบายแนวคดและหลกการการดแลสขภาพแบบองครวม (33.1) 2. สามารถศกษา รวบรวมวเคราะหและแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของบคคลและปจจยท
เกยวของเพอออกแบบการดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคล (33.2) 3. สามารถวางแผน ดาเนนกจกรรมและประเมนผลการดแลสขภาพแบบองครวมในระดบ
บคคลได (33.3) 4. เชอมโยงแนวคดของสขภาพกบงานวชาชพทางทนตกรรม (33.4) 5. ประยกตใช ความรทางระบาดวทยาเชงปรมาณและคณภาพ และระเบยบ วธการวจย ใน
การศกษาชมชนเพอวเคราะหและระบปญหา ความตองการและศกยภาพของชมชนไดอยางเหมาะสม (33.5)
6. สามารถประยกตใชแนวคดการสรางเสรมสขภาพและการปองกนโรคชองปากและการมสวนรวมตลอดถงการบรหารจดการในระดบชมชนเพอวางแผนดาเนนการและประเมนผลโครงการการดแลสขภาพชองปากในระดบชมชน (ทนตสาธารณสข) (33.6)
7. อธบายสถานการณสขภาพชองปากของประเทศไทยในปจจบน และแนวโนมการเปลยนแปลง (33.7)
8. อธบายระบบบรการสขภาพของประเทศไทย (33.8) 9. เชอมโยงสถานการณสขภาพชองปากและระบบบรการสขภาพของประเทศไทย (33.9)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 177 / 187
ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมชมชน (จานวน 25 ขอ)
Task Health promotion & Prevention
Mechanism of diseases
Data gathering & Diagnosis
Pt. management & treatment
Procedures
Task งานทนตกรรมชมชน
Concepts และเรองอนๆ
Social Determinants Risk Factor
Cause and Effect
Community Diagnosis (Tools &
Method)
Planning(design) Implement
and Evaluation
Recall/Comprehension 7 ขอ Application 7 ขอ Problem solving 11 ขอ
10 5 4 6 - R A P R A P R A P R A P R A P 3 3 4 2 2 1 1 1 2 1 1 4 - - -
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 178 / 187
ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมชมชนตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จานวน 25 ขอ)
Concepts และเรองอนๆ 10 Supporting Competencies
Must Know
Recall/Comprehension 3 ขอ
1. อ ธบาย ขอ บ งคบ ด านจรรยาบรรณแหง วชา ชพ ทนตกรรม (1.1)
2. สามารถอธบายแนวคดและหลกการ ของคณภาพชวต และการดแลสขภาพแบบองครวม (33.1)
3. เชอมโยงแนวคดของสขภาพกบงานวชาชพทางทนตกรรม (33.4)
1. ขอบงคบจรรยาบรรณ 2.1 แนวคดคณภาพชวตเปาหมายของการดแลสขภาพชองปากเพอคณภาพชวตทด
ทงกาย จต สงคมและปญญา 2.2 แนวคดและหลกการของสขภาพองครวม (Holistic health)
2.2.1 แนวคดและหลกการการดแลสขภาพแบบองครวม (Holistic care) 2.2.2 การคานงผปวยเปนศนยกลาง เชน เขาใจมมมอง ความคด ความสนใจ
ความตองการ บรบทของผปวย (Patient-centered) 2.2.3 การใหผปวยมสวนรวมในการดแลสขภาพชองปาก เชน เขาใจปญหา จด
แขง ขอควรปรบปรงของตนเอง เปาหมายของการดแล ตลอดถงการประเมนผลการมสขภาพชองปากดขน (Patient participation)
3.1 ความสมพนธของสขภาพและงานวชาชพทางทนตกรรม 3.1.1 พ.ร.บ.สขภาพ: ความหมาย ความสาคญของสขภาพตามพ.ร.บ.สขภาพท
เชอมโยงกบสขภาพชองปาก (Health related to oral health) 3.1.2 คณภาพชวตในมตสขภาพชองปาก
(Oral health-related quality of life)
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 179 / 187
Concepts และเรองอนๆ 10 Supporting Competencies
Must Know
4. อธบายระบบบรการสขภาพของประเทศไทย (33.8) 4.1 ความหมาย ระบบสขภาพ (Health systems),ระบบบรการสขภาพ (Health care systems) และ ระบบประกนสขภาพ (Health insurance systems) ของประเทศไทย
4.2 ระบคณลกษณะของระบบสขภาพทพงประสงคได 4.2.1 ความเปนธรรมในสงคม 4.2.2 ตอบสนองตอความตองการของประชาชน
4.3 อธบายระดบการบรการสขภาพ (level of care: primary care, secondary care, and tertiary care)
Application 3 ขอ
1. เ ช อม โย งความส ม พน ธ ร ะห ว า งข อ บ งค บ ด านจรรยาบรรณกบการประกอบวชาชพทนตกรรมอยางมคณธรรมและจรยธรรม (1.2)
2. ปฏบตตนอยางมคณธรรม จรยธรรมและประพฤตตนตามจรรยาบรรณแหงวชาชพทนตกรรม (1.3)
3. สามารถศกษา รวบรวมวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของบคคลและปจจยทเกยวของ เพอออกแบบการดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคล (33.2)
1. ขอบงคบจรรยาบรรณ 2. ขอบงคบจรรยาบรรณ 3.1 การประยกตแนวทางการดแลสขภาพแบบองครวมในการสรางเสรมสขภาพของ
ผปวย 3.2 การดแลผปวยในการดแลสขภาพชองปากอยางรอบดานและบรณาการ เชน
3.2.1 ศกษา รวบรวมวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของบคคลและปจจยทเกยวของ เพอออกแบบการดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคล
3.2.2 Common risk factors approaches
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 180 / 187
Concepts และเรองอนๆ 10 Supporting Competencies
Must Know
Problem solving 4 ขอ 1. สามารถวางแผนดาเนนกจกรรมและประเมนผล การดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคลได (33.3)
1. แนวคดการปองกนโรคในชองปาก (ทงระดบบคคลและชมชน) 1.1 แนวคดและหลกการการปองกนโรคในชองปาก 1.2 มาตรการการปองกนโรคในชองปากในระดบบคคลและระดบชมชน
2. แนวคดการสรางเสรมสขภาพ (ทงระดบบคคลและชมชน) 2.1 แนวคดและหลกการการสรางเสรมสขภาพ 2.2 มาตรการและกลยทธทสาคญในการสรางเสรมสขภาพ
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 181 / 187
Social Determinants Risk Factor
Cause and Effect 5
Supporting Competencies
Must Know
Recall/Comprehension 2 ขอ
1. แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปากระดบบคคล ครอบครว และชมชน (Individual, family and community risk assessment/ analysis) (16.1)
2. อธบายสถานการณสขภาพชองปากของประเทศไทยใน
ปจจบน และแนวโนมการเปลยนแปลง (33.7)
1.1 Social determinants of oral health 1.2 Concepts of common risk factors 1.3 Oral health through life course 1.4 แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปาก(เนนในระดบบคคล
ระดบชมชน จะไปอยใน community diagnosis) 2. สถานการณสขภาพชองปากของประเทศไทย (ขอมลจาก national health
surveys) Application 2 ขอ 1. แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปาก
ระดบบคคล ครอบครว และชมชน (Individual, family and community risk assessment/ analysis)) (18.1)
2. สามารถศกษา รวบรวมวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของบคคลและปจจยทเกยวของ เพอออกแบบการดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคล (33.2)
3. เชอมโยงสถานการณสขภาพชองปากและระบบบรการสขภาพ ของประเทศไทย (33.9)
1.1 Social determinants of oral health 1.2 Concepts of common risk factors 1.3 Oral health through life course 1.4 แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปาก 2. Common risk factors approaches 3. สถานการณสขภาพชองปาก และ ระบบสขบรการสขภาพของประเทศไทย
Problem solving 1 ขอ
1. แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปากระดบบคคล และชมชน (Risk analysis) (16.1)
1.1 Social determinants of oral health 1.2 Concepts of common risk factors 1.3 แนวคดการประเมนความเสยงในการเกดโรคในชองปาก
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 182 / 187
Community Diagnosis (Tools & Method) 4
Supporting Competencies
Must Know
Recall/Comprehension 1 ขอ
1. ประยกตใช ความรทางระบาดวทยาเชงปรมาณและคณภาพ และระเบยบ วธการวจย ในการศกษาชมชนเพอวเคราะหและระบปญหา ความตองการและศกยภาพของชมชนไดอยางเหมาะสม (33.5)
1. กระบวนการดาเนนงานโครงการอยางครบวงจรองคประกอบ : การศกษาชมชน (การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน) การวางแผน การดาเนนการและการประเมนผล
2. การศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 2.1 ความสาคญการศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 2.2 แนวทางการศกษาชมชน
2.2.1 เขาใจการใชเครองมอการศกษาชมชนหรอเครองมออนๆ ตามบรบทและความเหมาะสม เชน เครองมอ 7 ชน
3. ความเขาใจพนฐานงานระบาดวทยาและการประยกตใชในการศกษาศกษาชมชน 3.1 ความหมายและประโยชนของการศกษาทางระบาดวทยา 3.2 เกณฑในการเลอกดชน: ขอดขอเสย และขอบงชของดชน โดยเนนการ
ประยกตใชอยางเหมาะสมตามวตถประสงค 3.3 การเลอกใช ขอด-ขอจากด ของวธการศกษาตางๆ ทางระบาดวทยา 3.4 การเกบและรวบรวมขอมลทางระบาดวทยาในชมชน (Oral health survey) 3.4 การแปลผลและการนาขอมลทางระบาดวทยาไปประยกตใช
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 183 / 187
Community Diagnosis (Tools & Method) 4
Supporting Competencies
Must Know
Application 1 ขอ
1. เชอมโยงความรวทยาศาสตรการแพทยพนฐานวทยาศาสตรพนฐานทางคลนก และงานวจยทางวทยาศาสตรสขภาพชองปาก หรอทางทนตสาธารณสขในการดแลสขภาพชองปากในระดบบคคล ครอบครวและชมชน (12.1)
2. เลอกใชหลกฐานทางวทยาศาสตรทเชอถอได (12.2) 3. ประยกตใชความรทางระบาดวทยา การศกษาเชงคณภาพ
และระเบยบ วธการวจย ในการศกษาชมชน เพอวเคราะหและระบปญหา ความตองการและศกยภาพของชมชนไดอยางเหมาะสม (33.5)
1. Evidence-based 1.1 รหลกการ และแหลงสบคนขอมลและสามารถคดเลอกขอมลทเหมาะสมได 1.2 อางองหลกฐานทางวทยาศาสตรทเชอถอได
2. ระเบยบวจย 2.1 อานและเขาใจบทความทางวชาการได 2.2 คณภาพของขอมลและการวจย
3.1 กระบวนการดาเนนงานโครงการอยางครบวงจรองคประกอบ : การศกษาชมชน (การเขาถงชมชนการวนจฉยชมชน) การวางแผนการดาเนนการการประเมนผล
3.2 การศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 3.2.1 ความสาคญการศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 3.2.2 แนวทางการศกษาชมชน
3.2.2.1 การศกษาเชงคณภาพ 3.2.2.2 เขาใจการใชเครองมอการศกษาชมชนหรอเครองมออนๆ ตาม
บรบทและความเหมาะสม 3.3 ความเขาใจพนฐานและการประยกตใชในงานระบาดวทยา
3.3.1 ความหมายและประโยชนของการศกษาทางระบาดวทยา 3.3.2 เกณฑในการเลอกดชน: ขอดขอเสย และขอบงชของดชน โดยเนนการ
ประยกตใชอยางเหมาะสมตามวตถประสงค 3.3.3 การเลอกใช ขอด-ขอจากด ของวธการศกษาตางๆ ทางระบาดวทยา 3.3.4 การแปลผลและการนาขอมลทางระบาดวทยาไปประยกตใช
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 184 / 187
Community Diagnosis (Tools & Method) 4
Supporting Competencies
Must Know
Problem solving 2 ขอ 1. ประยกตใชความรทางระบาดวทยา การศกษาเชงคณภาพ และระเบยบ วธการวจย ในการศกษาชมชน เพอวเคราะหและระบปญหา ความตองการและศกยภาพของชมชนไดอยางเหมาะสม (33.5)
1. กระบวนการดาเนนงานโครงการอยางครบวงจรองคประกอบ : การศกษาชมชน (การเขาถงชมชนการวนจฉยชมชน) การวางแผนการดาเนนการการประเมนผล
2. การศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 2.1 ความสาคญการศกษาชมชน การเขาถงชมชน การวนจฉยชมชน 2.2 แนวทางการศกษาชมชน
2.2.1 เขาใจการใชเครองมอการศกษาชมชนหรอเครองมออนๆ ตามบรบทและความเหมาะสม เชน เครองมอ 7 ชน
3. ความเขาใจพนฐานงานระบาดวทยาและการประยกตใชในการศกษาศกษาชมชน 3.1 ความหมายและประโยชนของการศกษาทางระบาดวทยา 3.2 เกณฑในการเลอกดชน: ขอดขอเสย และขอบงชของดชน โดยเนนการ
ประยกตใชอยางเหมาะสมตามวตถประสงค 3.3 การเลอกใช ขอด-ขอจากด ของวธการศกษาตางๆ ทางระบาดวทยา 3.4 การแปลผลและการนาขอมลทางระบาดวทยาไปประยกตใช
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 185 / 187
Planning(design), Implement
And Evaluation 6
Supporting Competencies
Must Know
Recall/Comprehension 1 ขอ
1. สามารถวางแผน ดาเนนกจกรรมและประเมนผล การดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคลได (33.3)
1. แนวคดการปองกนโรคในชองปาก (ทงระดบบคคลและชมชน) 1.1 แนวคดและหลกการการปองกนโรคในชองปาก (Natural history of
diseases and Level of prevention) 1.2 มาตรการการปองกนโรคในชองปากในระดบบคคลและระดบชมชน
2. แนวคดการสรางเสรมสขภาพ(ทงระดบบคคลและชมชน) 2.1 แนวคดและหลกการการสรางเสรมสขภาพ 2.2 มาตรการและกลยทธทสาคญในการสรางเสรมสขภาพ
3. ความหมายและความแตกตางระหวางการสรางเสรมสขภาพ และการปองกนโรค (Health promotion vs disease prevention)
Application 1 ขอ 1. สามารถวางแผน ดาเนนกจกรรมและประเมนผล การดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคลได (33.3)
1.1 แนวคดการปองกนโรคในชองปาก (ทงระดบบคคลและชมชน) 1.1.1 แนวคดและหลกการการปองกนโรคในชองปาก (Natural history of
diseases and Level of prevention) 1.1.2 มาตรการการปองกนโรคในชองปากในระดบบคคลและระดบชมชน
1.2 แนวคดการสรางเสรมสขภาพ(ทงระดบบคคลและชมชน) 1.2.1 แนวคดและหลกการการสรางเสรมสขภาพ 1.2.2 มาตรการและกลยทธทสาคญในการสรางเสรมสขภาพ
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 186 / 187
Planning(design), Implement
And Evaluation 6
Supporting Competencies
Must Know
2. สามารถประยกตใชแนวคดการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคในชองปาก และการมสวนรวมตลอดถงการบรหารจดการในระดบชมชนในการวางแผน ดาเนนการและประเมนผลโครงการการดแลสขภาพชองปากในระดบชมชน (ทนตสาธารณสข) (33.6)
2.1 ความเขาใจพนฐานและการประยกตใชในงานการสรางเสรมสขภาพชองปากระดบชมชน 2.1.1 Ottawa and Bangkok charter for health promotion (Ottawa
strategies 3 ประการและ Ottawa action means 5 ประการ) 2.1.4 ประโยชน/ความสาคญของการสรางพลงอานาจและการมสวนรวมของ
ชมชน (Empowerment and community participation) 2.1.5 ลกษณะของการมสวนรวมของชมชน 2.1.6 การประยกตใชทฤษฎหรอแบบจาลองเพอใชในการดแลสขภาพชอง
ปากระดบชมชน เชน PRECEDE / PROCEED Model 2.2 ความเขาใจพนฐานและการประยกตใชในงานการปองกนโรคในชองปาก
ระดบชมชน (เลอกมาตรการการปองกนโรคในชองปากทเหมาะสมระดบชมชน)
Problem solving 4 ขอ 1. สามารถวางแผน ดาเนนกจกรรมและประเมนผล การดแลสขภาพแบบองครวมในระดบบคคลได (33.3)
1.1 แนวคดการปองกนโรคในชองปาก (ทงระดบบคคลและชมชน) 1.1.1 แนวคดและหลกการการปองกนโรคในชองปาก (Natural history of
diseases and Level of prevention) 1.1.2 มาตรการการปองกนโรคในชองปากในระดบบคคลและระดบชมชน
1.2. ความเขาใจพนฐานและการประยกตใชในงานการสรางเสรมสขภาพชองปากระดบชมชน 1.2.1 Ottawa and Bangkok charter for health promotion
Table of Specification Part II สาขาคลนกทนตกรรม หนาท 187 / 187
Planning(design), Implement
And Evaluation 6
Supporting Competencies
Must Know
2. สามารถประยกตใชแนวคดการสงเสรมสขภาพและ
การปองกนโรคในชองปาก และการมสวนรวมตลอดถงการบรหารจดการในระดบชมชนในการวางแผน ดาเนนการและประเมนผลโครงการการดแลสขภาพชองปากในระดบชมชน (ทนตสาธารณสข) (33.6)
( Ottawa strategies 3 ประการ และOttawa action means 5 ประการ)
1.2.2 ประโยชน/ความสาคญของการสรางพลงอานาจและการมสวนรวมของชมชน (Empowermentand community participation)
1.2.3 ลกษณะของการมสวนรวมของชมชน 1.2.4 การประยกตใชทฤษฎหรอแบบจาลองเพอใชในการดแลสขภาพชอง
ปากระดบชมชน เชน PRECEDE / PROCEED Model 2.1 ความเขาใจพนฐานและการประยกตใชในงานการปองกนโรคในชองปาก
ระดบชมชน (เลอกมาตรการการปองกนโรคในชองปากทเหมาะสมระดบชมชน)
2.2 การประยกตใชและบรณาการแนวคดการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคในชองปาก และการมสวนรวมตลอดถงการบรหารจดการในระดบชมชนในการวางแผน ดาเนนการและประเมนผลโครงการการดแลสขภาพชองปากในระดบชมชน