Vrl. Iii\, Der-g. (2003), 19. 1·2 : 81·92

SUTC;:U SIGIRLARIN PERiPARTURiENT OONEM HASTALlKLARINOA

SERUM APOLiPOPROTEiN 8-100 KONSANTRASYONLARI

T uran Civelek 10 Mullu Sevi"9"

Serum Apolipoprotein 8-100 Concentrations in Periparturient Diseases of Dairy Cows

Ozel: c;all~da sUt~ sl~lrlann penparturient dOoem hastahklannda serum apoIipopfotein 6-100 konsantrasyonlanndaki de9~im ara~lnldl ve kaffiCiOer fonksiyonu deQer1endirildi. Bu 9ah¥Mda, dokuz: sa!~ihkh va 36 periparturient hastahldl (ab0-masum deplasmanh la. pnmer keto%isli 9 va retensio sekunclinarumlu 9) oImak L'Jzere topiam 4S ~ 51glr kuftamldl. TOm hayvanlarda serum g1uk02, ko&eslerol, trigliserit. HDL total protein, albumn, total bilirubin. AST va GGT konsantrasyonlan enDmatik oIarak ve ape 8-100 konsanlrasyonlan SRID testi ile OI901du. VLDL ve LDl lse formulle hesaplandL Ka· racgerdcn Iokal anestezi altlnda perkutan biyopsl iQnelen lie biyopsi 6mekleri toplandl. Abomasum deplasmanh slglr1arda serum kolesterol, trigllsarit, HDl, LDl va VlDl konsantrasyonlan (p:c(),OOl) ile total protein (p::O.OO2) ve albomln (p--o.028) konsantrasyonlan istatiksel olarak roemli 6I9Ude ~k bulunurkan, serum AST (p=O.ool), GGT (p:O.012) va total bilirubin (p:O.OO5) konsantrasyonlan ise 6nem11 0It;0de yOI<setrti. AbomaSum depIasmanIl vakalarda ortatama %43.27±3.17 ora· mnda (~~ fatty liver) yaQIanma tespit ediIdi. Pnmer ketOZlSli slglliarda serum koIesterol. tnglisent, HDl. lDl. VlDL ve glukoz konsantrasyonlan (p:O.ool) ita total protein (p:O.OO3) ve allumIn (p=O.OO9) konsantrasyonlannln 6nemb 0k;:Ude ~k oIdugu tespll edildi. Serum AST, GGT ve total bilirubin konsalrasyonlarl IS8 lInemIl ~ y(iksek (p=O.OOl) bu­lundu. Genel oIarak pruner kelozlSli Sl9lftann karacigerterinde ortalama '%48.a9ta,09 oranlnda (~t~ fatty Irver) yagLanma lesplt edJldl AelenslO sekundinarum'lu Slglrtarda serum kolesterol. trigltserit, HDl, LDl va VlDl konsantrasyonlan (p::O.OO I) lie total protein (p=O.OO5) va glukoz (p=O.OO2) konsatrasyonlan istatJksel oIarak Onemli 6It;Ode OO$uk!u. Serum AST konsantrasyonu tSe Onem~ derecede y(iksek (p::O.OO2) buluOOu. AetenslO sekundinarumlu slglrtarda genel oIarak or· talama ~.a9±7,75 oranlnda (orta $lddelli fatty liver) ya9lanma bellrleodi. Periparturient d6nem haslahklarta Ilifkili oIarak ape 8 · 100 konsantrasyonlan abomasum deplasmanll (p:O.OOI), pnmer ketoZlSli (pzO.OO6) va rel8l'\Sk) sekundinarum'lu (p=O.016) 51rwlarda 0nemIi derecede azalml$ll. CalI~ sonucu. serum apo 8-100 konsantrasyontannln sOt~ s~Hlarda po­~rtunent dOnem hastailidann lanl ve degeriendinlmeslncle faydah blr krrter okfu9u ancak. bu parametre de blreyset de­Qeflend.nldiglnde, sonut;lara ihlryatla yakfa$11mas1 gerekbgi 1esp!1 cdildi. Anahlar Kelimeler: SCrt~ SI{;W, penpartunent dOnem, apolipoproteln 8·100. primer ketozis. abomasum deplasmanl, re­tensio sekundinarum, fatty liver. Summary: The purpose of this study was to examined the changes of serum apoi!pOp(olein 8·100 concentratJOnS and to evaluata!he liver function in penparturient diseases for dailY cows. In this study. 9 healthy and 36 diseased (18 abomasum ~t, 9 pomary kelO$S and 9 retonSlO secundIlarum). lotaly 45 dailY cows wera used. Serum concentratJons of glucose, cholesterol, tngtyceride, total prote.", albumin, AST, GGT and HDl were measured enzlmahcally. VlDL and lDl were cak:ulaled by formula. And also the concentrations of serum apolipoprotein B-1 00 were assayed by single radiallfTl' munodiffusion method. Hepatic biopsy samples were obtained from liver under local anesthesia WIth perculaneous biopsy needle. In thiS research, it was concluded that serum HDl. lDl. VLDL total cholesterol. tngtycende (p:O.OOI) and total protein (p=O.OO2) also albumin (p:O.028) levels were significantly decreased, and AST (p::O.OOI). GGT (p::O.012) and total bilirubin (p:O.005) Ievets significantly InCreased in cows With abomasal displacement compared to healthy cows. The liver btopsIes from COWS WIth abomasal displacement had %4327±3.17 (severe fatty liver) fal Infiltration. In pnmary ketOSIS group serum HDl, lDl, VlDL, lotal cholesterol. triglyceode. glucose (p=O.OOl ) and I()(al prOleW'l (p=O.OO3) also abumIn (p::OOO9) levels were s.gnihcantly decreased. however AST. GGT and tocal bilirubin (p=O.OOI) significantly ncreased c0m­

pared 10 heahhy cows. The ~ver bM:IpsIes from COWS WIth pnmary ketosis had %48.89±8.09 (severe fatty liver) fat InfiltralJon. In cows wnh retained placenta compared to healthy cows serum HDl. lDl, VLDl. tolal cholesterol. triglyceride (p::O.OOI) and glucose (p=O.OO2) also 10lal proleln (p--o.005) levels were significantly decreased. but AST (p::O.OO2) significantly inc· reased. The liver biopSies from cows With retained placenta had "I036.89±7.75 (moderate fatty liver) fal inWtrabon. Also serum apo B-tOO concentrations were significantly decreased in cows with dISPlaced abomasum (p::O.OOI), pnmary ke­toSIS (p::O.OO6) and retained placenta (p=O.Ot 6) ~ed 10 healthy cows. Our results I'\dicalad that ape a., 00 IS an use­fullnchcator for diagnosas and evaJuatlOll 01 penpartunenl diseases in clally cows. Individual changes In apo 8-100 con­oenlrallOflS should be interpreted carefully ~ke !he OCher parameters. Key Words; Dairy cows, penparturienl penod, apoIipoprotein 8 ·100, pnmary kelOSIS, abomasum displacement, retained placenta, tatty liver.

Gdi~ T3rihl . 2.5.02.2003 @ 1~·lycld; @aku.cdu . lr • nu ~ahim3 dollOl1IleLmm blr bOliimildilr (SSE: I J. J 2.2002-4 J 315.529) I Afyon Kocmepc Onl\'erSJICSI Velcnrter F:'Ikiiltesl I, H3S13hkl3n An:lbliJm Oak AFYON 2, Sel~ul Umv('rsncsi Velcnncr F3killtcsi I ~ l1asl311kl3n An3bl1im O:lh. KONYA

CIVELEt.:. SEVIN\,

Giri,

Gebeli{1in son dOneml ile laktasyonun ilk OOnerTll araslndakl transition (~) penyodu, aynl zamarda penparturienl penyod oIarak da adlanchnllr va laktasyon sildusunun en ilgiOC va Clzerinde durulmasl gereken dQ. nemdlr. SOl~ sIQII1arda latty liver va ~i hastahklar (abomazum deplasmanlan, kelozis, relensio sa­kundinarum, doQum leCi. melritis va mastitis) genellikle bu dOnemde, metabolizmanln adaptasyonu lie ill$kili oIarak ortaya ~Ikar. Penparturien! dOnem hastahklann yOksek insidansrnln nedenlen araslnda kUI\l d6nemde a~rn besleme, grda ahmlndakl azalma, doQuma yaklO dOnemde ortaya ~Ikan sires va laktasyonun ba~lamasl de gel~en negalrf ene~1 balansl (NEB) saydabilir (Oi· kawa ve Kaloh 1997).

SUt~u SIQlrfarda penpartum dOnem hastahklarla il­gil. 6neml. ~Ir~malar yapllmakta ve bu ~11~malar ul· kerTllzde de guncelliQini kOl\lmaktadlr (Asian ve ark 1994, Aslan ve ark 1997, SeVlnc va ar1< 1998a, Sevinc ve ark 1998b, Sew'Mt va ar1c: 2OO2c, Bam'u ve ark 20021.

Fatty liver ve 'Igill hastahklann tanl$lnda rutin 00-rak uygulanan biyoklmyasal parametrelerin yanllm, son zamanlarda apo{ipoprOiein (apo 8-100, apo A·I, apo C-III) konsantrasyonlannlrt belir1enmesini1 6nemli marker'1ar oIduQu bildirilmektedir (Katoh va Nakagawa 2001. Oikawa ve Katoh 2002, Katoh ve ark 20(2). Pe­nparturient dOnemde gOrUIen latty liver. ketozis, abo­masum deplasmanlan, hipokalsemi, downer cow va ra­lensio sekundinarum gibi hastalrkJarda serum apo 8-100 konsantrasyonlannda belirgln d~~ler tespit edil­m~llr (Marcos va ark 1990. Oikawa va Katoh 1997, 110h ve ark 1997. Yamamoto ve ar1c: 2001, Katoh ve Nakagawa 2001, Katch ve ar1c: 2002, Oikawa va Katoh 2(02). Bu hastalrklarda serum apo B-l00 kon­sanlrasyonlarrnln Onemli olCude dO~Ok olduQu go­riJlmektedlr (56±8 l1g1ml). YUkanda belirtllen hastahkJar y6nunden d~r1endirilen slQIr1ann %45' iode serum apa 8·100 konsantrasyonlan 100 11g1m1' in ahlnda bu­lunmu~tur (Itoh ve ar1< 1997). Oikawa va ar1c: (1997), ketozis va abomasum deplasmanr gibi hastaJrJdann erken tantSlnda apo B-l00 konsanlrasyonlannln be­lrrtenmeslnin faydall oIduQunu bildirmekledir.

Materyal ve Metot

Bu ~Jr$ffi8nln materyaJini ~Ian 2-8 araslrda de­Q~n, 3-55 gOn Once doQum yapmt~, 9'u saQilkil va 36'51 hasta oImak uzere loplam 45 Holstein slQlr ~­turdu. Anamnez, sistemlk k1inik muayene ve Ia­boratuvar muayene sonuclanna gOre hayvanlann 18'lode abomasum daplasmanJ, 9'unda primer ketozis ve 9'urda da retenslO sekundinal\lm tanrSI kondu. Re­tef'lSK) sekundinarum'lu hayvanlarrn le~hlSi Dc:>Qum ve

82

Jinekoqi Anabilim dall tarafrndan yaplkk AnamneZ, sistemik k1inik muayene va laboraluvar bulgulara gOre saQJrkh oIan, SeWruk Oniversilesi Veteriner FakUhesi Uy­gulama ~19ne ail, peripartum dOoem 9 HoIstern slQlr ise kontrol grubu oIarak belirtendi. Hayvanlann to­mOnOn sislenik klinlk muayenelennde karrn bOIgesJnin OSkulo-perkOsyonu va Idrar ve sUI keton muayenelen yaplldt Oskulo-per1c:iJsyonda PIng va .;:alkallll sesl alr­nan hayvanlarda aynl zamanda abdominal uh­rasonografi ile de abomasumun yeri be!ir1endi (Ok ve ark 20(2), !drar ve sCrtte kelon, dipstik ve rothera ana· lizlen ile belirtendi.

8iyokimyasal paramelreler iyin her hayvandan lek­niQins uygun oIarak, V. Jugularis'len antikoagulanlSlz kan omekleri toplandl ve santrilOj i~lemi sonrasl se­rumlar ayrrlarak -20 °C' da muhafaza edildi. Elde edilen serumlarda glukoz (Gat No: 66005), koIesterol (Cal No: 66(04), trigliserit (Cat No: OSR6133), high density li­poprotein (Cat No: 0t-lI3243), total protein (Cat No: 66014), albumin (Cat No: 66001), total bilirubin (Cat No: OSR6112), aspartal aminotransferase (Cat No: 66026) va gamma glutamiltranslerase (Cal No: 66072) konsantrasyonu hazlr tican lesl krtleri yardlmlyla oto­analizorde (Olympus AU2700) OktUldu. Very low den­SIty lipoprotein (VLDL)=triglisent15 va LO'N denSIty li­poprotein (LOL)= Total kolesterol-(HOL koIeslerol)­T rigliseritlS fOrrnUl1erine gbre hesaplandl (Fnedewald ve ark 1972).

Apo B-l00 konsantrasyonlannln be!h1enmesU1de !Jean bovine apo B·l00 plate SAID lest kiti (Bovine apo­lipoprotein measurment kit, Code no: POII6-1 . The Ins­titute for Metabolic Ecosystem, FUl\lkawa.Japan) kul­lanlldl. Plate'ler 10 lest ~ukul\l iyermekleydi. MikropJpet kullanllarak Siandart A (SOD 11g1m1 apo 8-100 k;:eren) ve standart 8 (125 l1g1ml apo B·l00 k;:eren) so­lr:Jsyonlarrndan 20 111 plate Ozerindeki iki farkll ~ukura yer1e!,;lirildi. Aynl ~ekilde serum Omekleri de larkll lest ~kurtanna kondu (20 111) va kayltJarr tutuldu. 72 saatlrk inkUbasyon (25-37 DC) sonrasl, apo B ve spesilik an­tiserum..., jelde bir1e~mesl ile oI~n gOrCrlebilir pre­cipitin hafkalann e;aplan oze! 0IIy0 cetveJr kullanllarak alt· tan aydlnlatmalr bir ortamda OiCUIdQ ve SOf'IlJCIar kaydedildi. Yan Iogantmik skala tlzennde standarUara gOre oIu~turulan eon yardlmlyla sonuytar de­~r1endirilerek apo B-1 00 konsantrasyonlan belirtendi .

KaraciQer biyopsi Omekleri hastalrkll va saQlrkll 51-Qlrtardan tekniQine uygun oIarak ahndl (Sman ve Non­hoote 1985). Allnan Omekler lormoI-kalsrytXTltespli so­lusyonunda +4 °C'de va karanJrkta bir gOn sUrey1e lespit edildi va SOOraslnda Omekler histopato!ojik mu­ayene ve deOerlendJnne k;:in laboratuvara g6ndefi1d1. G6nderilen ka~r biyopsi omeklerinden ktyostat lie alrnan 1211m kaJrnlrQlndaki kesitler hislolojik boyalarta

Sut"u Slglrlann Peri parlu rient Diinem ...

boyandl (Sudan Black yaO boyasl (Burdon 1946) ve Oil Red 0 (lillie va Ashburn 1943) vag boyasl). Ob­jektil va okuler mikrornetre (Olympus) kullanllarak pre­parallarda, karaciger hOereleri k;erisindeki yaglann si­loplazmada kapladlklan alan ~m2J1 00).im2 cinsinden 1000'lik bUyUtme kullanl larak 1~lk mikroskobu yar· dlmlyla teknigine uygun olarak 6k;:u!dO (Ramels 1989) ve yaglanma yUzdeleri belirlendi. Fatty liver vag birikim dereceslne gore; hafif «%20), arta (%20-40) ve ~id­detli (>%.40) alarak adJaOOmld1 (GaaJ ve ark 1983).

ISlatlStlk anahzler bWgisayar artamlnda istatistik programl kullanllarak yaplldl (SPSS 8.0, far Windows). Kantrol ve hastallk gruplan ~rasmdaki ka~lla~tlrma Mfin Student t testl kullamldl. Onemliligin kanlralu j><O.05 degenne gOre yaplldl. Yaglanma yUzdeleri gruplar araSI onemliligln kantrolunde Kruskal Wallis testi 1JIj'

gulaOOI. Grup IIfi 6nemliligin kontroiO Mann Whitney U lestl ile yaplldl. Apo B·100 seviyeleri ile karaci{ler Vag Infillrasyonu araslnda Spearman korelasyon analizi uy. 9ulaOOl.

Bulgular

Hasla sahiplerinden ahnan anamnezlerde hay­vanlann sOt veriminde biT Onceki laktasyona g6re be­lirgin azaJmalar oldu{lu, tam hayvanlann genel du­rumiannm bozuldugu ve ~tahlannm kayOOlduQu ogrenildl.

Abomasum deplasmanh haslalarda nonspesifik

Y;lIg lanma yiJzdelerl

RETENSlo SJ ~ =:;::==E::!If-i~1 I KETOZIS I I 1 I I

! DEPlASMAN tl =;::===:88-< I I KONTROl ~ L ~ L! -J

o 10 20 30 40 50 60 .. $ekiI I , Yagtarvna yt1zdeJeri yOnOnden gruplalln kar· ~Inlmasl

.3

k1inik bulgulann yanl Slra, yamur klvammda az miktarda d.~kllama, defekasyonun ortadan kaJkmaSI, genel du­rumda bozulma, oskulo-perkusyonda tum hayvanlarda sollaraha 9-13. interkostal arahkta ping ve yalkantl sesi gibi k1inik bulgular belirtendi. $upheli olgularda sol [a­raha ping b61gesinde kurallna uygun olarak uygulanan liptak testi sonucu asidik iyerigin tespili ile pozitl! so­nU9lar elde edildi. Vakalar ultrasonogralik olarak cia doQrulandl. LOA vakaJarinm lum:Jnde drar rathara ana­lizleri paZ;lif sonU9 verirken, sOt rothera analizleri ise ne­gatiftl. Primer ketozis olgulannda k1inik OOlgu olarak kuru dl~kllama ve solunum havaslnda aseton kokusu belirtendi. Ayrlca te~hisi ~rulamak iCin idrarda dipstik ve rolhara ve satte rothera aylraci analizleri yaplldl. Pri­mer ketozis olgulanOOa (n=9), idrar dipstik ve rOlhera ile suI rothara analizlerinde keton klNVetii pozitifdi.

Abomasum deplasmanlan, primer ketozis ve ra­tensio sekuOOinarum gruplan ile kontrol grubu ara· slndaki biyokimyasaJ paramelreler ve onemtilikleri labia 1 ve ~kil2, ~kil 3 ~kit 4 ve ~ekil 5'00 verildi.

Abomasum deplasmanlan, pnmer kelozis ve ra­tensi<> sekuOOinarum gruplarl ile kontrol grubu ara­slndaki yaglanma yUzdeleri ve 6nemlihkleri tablo 2 ve ~kil 1 ve ~kil 6'da verildi. Karaciger yag infiltrasyonu ile apo 9-100 seviyeleri araslOOa korelasyon bu­lunmadl.

- ~-C.o.P08-ICO

-..- _ "'-,.-"

$ekil 2. Apt;) 9-100 konsantrasyonlan yOOunden gruplann ka~I~lnlrnasi

CIVELEK. SEVIN(

Tablo l' Periparturienl oonem sutcu slglriarda laridl haslallk gruplannda serum biyokirnyasal anaIiz bulgulan

Konlrol Deplasman Ketozis Retensio S. =9 =1. P =9 P =9 P

Apo 6-100 (~glml) 262. 16±4S.66 93.05±14.66 0.001 91.66:1:2.1.90 0.006 118.55±22.11 0.016 CHOl (mgldL) 193.33tl1.BB 114.61±8.09 0.001 98.33±t2.68 0.001 103.11:1:£1.19 0.001 TRIG (mgldl) 11.44iO.67 6.33±O.40 0.001 5.67±O.60 0.001 5.44±O.91 0.001 HOL (mgldL) 115.55±6.SS 71.94±4.14 0.001 63.89±7.91 0.001 68.67±5.21 0.001 LOL (mgldL) 75.49±5.98 41 .40±4.40 0.001 33.31±5.44 0.001 33.35±4.47 O.{X)I VLDL (mgldL) 2.29±O.13 127±O.08 0.001 1.13±O.12 0.001 1.09±0.18 0.001 GLU (mgldL) 55.33±3.56 SO.66i2.26 0.262 22.55±3.18 0.001 39.44±2.53 0.002 TBIL (mgI<'-) 0.21±O.02 0.42::tO.004 0.005 O.58±O.06 0.001 0.28±O.04 0.105 TP (gI<'-) 8.73±O.35 7.22±O.25 0.002 7. 18±O.26 0.003 7.27±O.28 0.005 ALB (gldL) 3.42±O.09 3.05±O.10 0.028 3.06±O.08 0.009 3.46±O.11 0.765 AST (CA.) 72.33±I .BB 135.05±6.49 0.001 201 .7B±12.92 0.001 92.89±5.20 0.002 GGT (U"-) 22.44tl.60 37.72±3.89 0.012 58.33±7.71 0.001 18.44t l.35 0.075

Tablo 2 : KaraciQer yaglanmasl aClslncian hastabk gruplan iIe kontrol grubunun ~da~lnlmasi (MeantSEM va MEDIAN)

Kontrol Oeplasman P Ketozis P RetenslO S. P

% 4.44tl.27 43.27±3.17 0.001 49.89±8.09 0.0004 36.89±7.75 0.0015 Median 4.00 42.00 57.00

~ - ~ n [D~" I

:~ LU.LI~II.J lliLJr1JJ elM . ~~ $el<il 3: Serum biyokimyasaJ Ozelliklef yOnUnden gruplann ~da~lnlmasl

84

", ------" ..

37.00

:I--n-A-~ • -11- -\

---~ ~:i'::'J ." - - - ~.

$ekil 4: Serum biyokimyasaJ Ozelikler y6nUnden gruplann ka~~mmasl !?

SUIC;ii SIj:lrI;lnn PeriparlUricn( lJiinrm ...

1- APO 8 · 100 KOnSll nl ra!i~on l an (Jlg/tnl)

CRUP I AR ,

" '" . . , , , , •

A80MASUM • DLPLAS~lAN I · •• • • • • • •• •

(n- l ~) • • -

PRIMER • • • KtT07.1S • • • • •

(n"")

• RETENSlo s. • • • • • •

(II"'))

KONTROL •• (n-'»

$ekil5. Grup it;:! oIgularda serum Apo 60100 konsantrasyonlan

CRUPl.AR

A80M ASUM DEPI.ASMANI

(nz UI)

PRiMER KETOzls

(n~)

RETENsto s­( n"')

KONTROL (n"'J)

,-• ,

•

• • ••• • • •

,. "

• ,

•

•

•

• ,

•

•

I~ ,

···1

I" I ,

•

•

$ekiI6. Grup k;:i olgularda karaciger yaglanma yUzdeleri

•

• • •

•

,

•

"I.

•• ••

85

• •

•

• •

• •

I

.1. I I

I

I ' i I

,

•

•

• •

• • • ;

· • ; • •

, •

~I

,

• • •

• •

•

I

. I I ,

,

.I I I I ,

, I t •

i I

•

•

... ,

•

N ,

, I

-I

'N ,

•

•

M.:un.iSI' ,,, d

I

9305.1 (., (06

91 66'a11.90

11~5m21l

262 I6%4K.(,()

-, ,'It M(.'ln±SE iT ·1.

.u27:t:) "

I I 49 &9:1:!! ()<)

,\6.(W.t7,75

,

444:1.127

ClVELEK. SEVIN\,

Tartl ~ma ve Sonuy

Periparturienl dOnemde ortaya ylkan melabolik ve reprocluktif sislem haslahklanmn, karaci~r yaQ­lanmaslnl ~tlendirdiQi ve bir hastahQIn djQerinin or­taya ylkl~lnda 6nemli rol oynadlgl vurgulanmaktadlr (Seviny ve ark 2002c). Satya slQII1arda fatty liver'm abomasum deplasmam, kelozis, retensio se­kundinarum, hipokalsemi, downer cow, metritis ve mastitis gibi metabolik ve reproclOktif sislem has­tahklan ile yakln i1i~kili olduQu ve bu haslahklana binikte seyretligi bfryok aral,)lmcl larafmdan ifade edilmi!,)tir (Holtenlus ve Niskanen 1985, Avidar ve ark 1986, Bogin ve ark 1988, Muylle ve ark 1990, Ruckebusch ve ark 1991, Asian ve ark 1997, Yamamoto ve ark 2001, Oikawa ve Katoh 2002).

Herdt ve ark (1982) abomasum deplasmanlan ile fatty IIver'1O yakln ilil,)kifi hastahldar oIdugunu bit­dirmektediner. Asian ve ark (1997) abomasum dep­lasmanh vakalann bir~unda (%83.3) deQi~n de­recelerde yaglanma tesp~ etrnil,)lerdir. Seviny ve ark (2002c) ise abomasum deplasmanlannda karacigerde ortalama °/o31_5±6.1 yaglanma belirlemi!,)lerdir. Sevi09 ve ark (2002b) bir bal,)ka a~tmnada ise, abomasum deplasmanll slgll1ann karaci~nerinde ortalama %9.9-46.6 araSJOda yaglanma belinediklerini ve hayvanlann rIO tanest ha~ 6nemJi bir klsmlOda yaglanmanln orta ve ~iddelli derecede oldugunu bildirmektedir. Sunulan ~hl,)mada da abomasum deplasmanl vakalannda l,)id­detli yaglanma (%43.27±3.17) tespit edildL Bu son~ Sevi09 ve ark (2002b-c) nln bulgulanyla benzenik g6s­termekte ve yukardaki ara!,)tmnacllann da Hade ettikleri glrn, abomasum deplasmanll slglnarda fatty liver' In yuksek Insidansta ve !,)iddelli derecede seyrettigi gO­rU!,)u ile paraJeUik arz etmektedir.

Ketozis ile fatty Iiver'1O yaklO ilil,)kili metabolizma hastallklan ok:luk/annl belirten pekQOk aral,)tlOTIa vardlr (Grohn ve ark 1983, West 1990, Sevi09 ve ark 1998b, SeVll""V ve ark 1998c). West (1990) ketozish slglrtann karaclgerinde %20'den OO'e kadar deQi~n l,)iddette yaglanma tespit elmil,)tir. Banzer ~kilde Seviny ve ark (1998b) da ketozisli SIQlrtarda %13'den °/o42'ye kadar deg~n derecelerde karaciger yaglanmasl be­linediklerini !fade etmektedir. GrOhn ve ark (1983) ke­tozis!i Slglrtarda fatty liver'1O daha ~iddetli oldugunu vurgulamaktadlr. Sunulan yall~mada, ketozisli Sl­glrlar118 l,)iddetli yaglanma (%49.89±8.09) belirlendi. Bu sonuy yukardaki ara!,)tlrmacllarm da !fade etlikleri gibi, ketozis ile fatty liver'm yakln ili~klli hastallklar ol­dugu \Ie ketozisli slQlnarda fatty liver'm yOksek in­sldansta ve !,)iddetfi derecede seyrettigi gorO!,)u ile uy­gunluk gOstermektedlr.

Yuksek verimh sut~u slglnarda dogum sonrasl yaygm olarak gozlenen hastallklardan biri de retensio

86

sekundinarum'dur. Yapllan ara~!lrrnalarda (Oikawa ve Katoh 1997, Yamamoto ve ark 2001) retensio se­kundinarum ile fatty liver araslnda yakm bir ili~nin ol­dugu belirlenmil,)tir. Marrow ve ark (1979) fatty liver'1I Sl­Qlnarda retensio sekundinarum ile binikte metritisin de yDksek insidansta seyretligini bildlrmektedir. 8enzer l,)ekilde Seviny ve ark (2002c) 118 relenslO se· kundinarum'lu vakalann %73.9'unda orta. %8.7slflde ise l,)iddetJi derecelerde karaci~r yaglanmasl tespit et­mi!,)lerdir. Nizamhoglu ve ark (1993) lse retensio sa­kundinarum'lu slglrlann karaci!)enerinde %25 yaQ­lanma befinemil,)lerdir. Sunulan yah!,)mada retensio sekundinarumlu slglrtarda orta ~iddette (%36_B9±7_75) yaglanma belirlenmil,)t ir. Bu sonuy yukardaki ya­lI~manln bulgulan ile paralelhk gOstermektedir.

Muylle ve ark (1990) ve Asian ve ark (1997) abo­masum deplasmanll slglrtarda hipergliseminin ge­I~tigini ve bunun da lemel nedeninin stres ve toksemi oldugunu ifade etmektedir. Bununla birlikte, Sevi09 ve ark (2002c) abomasum deplasmanh slglrtarda serum glukoz konsantrasyonlannm degi~medigini bil­dirmekledir. Sunulan yahl,)mada da bUyok ara!,)­Ilrmaclnm aksine (Muylle ve ark 1990, Asian ve ark 1997) abomasum deplasmanh slglrtann serum gfukoz konsantrasyonunda Seviny ve ark (2002c) mn bul­guJanna benzer olarak Onemli bir degil,)iklik (p=O.262) belinenmemi!,)tir. Bu durum vakalann tumunun sola deplasman (LDA) oImasl sebebiyle, klsml blr ge<fll,)ln bulunmasl ve muhtemelen al,)ln sIres \Ie tok5eminln geli~mernesi ile ilglll olabilir.

Primer ketozis vakalannda hipogliseminin beJirgin bir biyokirnyasal parametre oldugu bir ~k ara~llncl (Rousse! ve ark 1997b, Katoh 2002) tarallndan vur­gulanml!,)Ur. Steen (2001) ve Veenhuizen ve ark (1991) da primer ketozis vakalannda serum glukoz kon­santrasyonunun azaldlglnl ve 40 mg/dl'nin a~lnda 01-dugunu bildirmektedir. Bununla binikte ye!,)itli ara!,)· \IOCIiar (Marrow ve ark 1979, West 1990), plazma ya da serum gfukoz konsantrasyonlannln dikkatli yo­rumlanmasl gerektiQini, yOnku sekunder ketozis va­kalannda glukoz konsantrasyonunun normal ya da normalin uzerinde olabilecegini ifade etmekledirler. Su­nulan yahl,)mada primer kelozis grubunda serum glu­koz konsantrasyonlannda 6nemli dO~O!,) (p:O.OO1 ) tes­pit edilmil,) ve yukandaki ara!,)lmcllar taraflndan da bildirildigi gibi, primer ketozis vakaianom belirgin bi­yokimyasal bulgusu hipogliseml bu aral,)lIrmada da be­finenmi!,)!ir. Bu dOl,)O~On lemel nedem, laktasyonun ba!,)lamasl ile binikte 6zellikle yDksek sOt verimine sahip slQlrtarda ortaya ylkan a~ln ene~ i gerekslnllTll ve bu gereksinimin gldalarta yeterince ka~llanarnamasl olabilir (Veenhuizen ve ark 1991).

Chassagne ve ark (1997) re!ensio sekundinarum

Sfit\fi Slglttarm Periparlurienl Oonem ...

vakalannda serum glukoz konsantrasyonunun 6nemli derecede d~tOgOnO. bu nedenle kan glukoz kon­santrasyonunun retensia sekundinarumun in­SldanslOln ortaya konmaslnda faydalanllabilecek temel kriterlerden bin olabilecegini biidinnektedirler. Seviny ve ark (2002b) cia orta ve ~iddetli derecede fatty IIver'a sahlp slglrlarda serum glukoz kon­santrasyonunun dQ~uk oldugunu vurgulaml~lardlr. Su­nulan 98h~mada retenslO sekundinarum'lu slglrlarda serum glukoz konsantrasyonu, Chassagne ve ark (1997) taraflndan da bildiritdigi gibi Onemli derecede dO~uk (p::O.OO2) bulunmu~tur. Retensio se-kundinarum'lu slglrlarda serum glukoz kon-sanlrasyonlanndaki dO~rne hayvanlarda gel~mi~ olan orta ~iddetli fatty liver'1a ilgili olabilir.

Grummer (1993) ve Katoh (2002) peripartum dOnem hastallklannda serum lipid, lipoprotein ve apo­lipoprotein konsantrasyonlartnln azaJdlglnl ortaya koy­m..J~tur. ~itli ara~IOCllar (Hottenius ve Niskanen 1985, Muyle va ark 1990, Asian ve ark 1997, Sevine V8 an.; 2002a) serum kolesterol ve trigliserit kon­santrasyonlannln abomasum deplasmanl ve katozis vakalannda azaldlglnl bildirmektedirler. Benzer ~kilde Katoh ve an.; (2002). Rayssiguier ve an.; (1988) ve Ruckebusch ve ark (1991) da pertpartum dOnem has­taltklannda serum koiesterol va trigliseri! kon­santrasyonlannln onemll derecede azaldlglnl ~ade et­mektedir. SeVine ve ark (2002a) Ian latty liver'1t slgll1arda serum trigliserit ve kolesterol kon­sanlrasyonunun du~tu{jOnO bildirirken, Marcos ve ark (1990) Ian ise serum trigliserit ve kolesterol kon­santrasyonundaki degi~ikliklerin !utarll oImadlglnl be­IIrtmektedirier. Sevine ve an.; (1998c) ketozisJi 51-glrlarda serum kolesterol konsantrasyonunun Onemli derecede dO~tOgunu, trigliserit konsantrasyonunun ise 6nemli bir degi9im gostermedigini vurgulamaktadtr. Seviny ve an.; (2002c) tarallndan abomasum dep­lasmanlt slglrlarda yapllan ba~ bir a~llrmada da. serum kolesterol konsantrasyonunda Onemli 61900e dO~me belirlenirken, trigliserit konsantrasyonunun onemli bir degi~iklik gOstermedigi ortaya konmu9lur. Oikawa ve Katoh (1997) retensia sekundinarum'lu Sl­Qlrlarda trigliserit konsanlrasyonunun du~tUgOnO, lotal kolesterol konsantrasyonunun ise degi~medigini be­Ilrtmektedirler. Bununla birlikte, Yamamato ve an.; (2001) lse retenslO sekundlnarumlu vakaJarda ko­lesterol konsantrasyonunun dO~tUQOnO ifade et­mektedir. Sunulan 9811~mada abomasum deplasmanl, ketozls ve relensio sekundinarum vakalannda. bi~k ara~IIrICI taraflndan da (Hoitenius ve Niskanen 1985, Muylle ve ark 1990. Asian ve ark 1997. Katoh ve ark 2002) belirtiidigi gibi. serum kolesterol ve trigliserit kon­santrasyonlannln 6nemli 0190de dO~lugO (p=Cl.001) beJirlenmi~tir. Bununla birlikte. peripartum d6nem has-

87

tallklannda ~itW ara~tmctlar (Marcos ve ark 1990. Oi­kawa ve Kaloh 1997, Sevi~ ve ark 1998c) tarallndan farldl bulgulann belirlendigi de bir geryektir. Yapllan~­It~ma peripartum oonem hastallklannda serum trig­liseril ve ko!eSterol konsantrasyonlanndaki de­gi9iklilderin. Marcos ve ark (1990) gflr09lerine benzer ~kilde, tutarll oImadlglm ortaya koymu~tur. Bu <;8-lI;;mada belirlenen d~(jk kolesterol ve tngliserit kon­santrasyonlan peripartum d6nemde karacigerde 11-poproleinlerin sentez ve sekresyonlannln azalml;; olmasl ile ilg~i oIabilir.

Yapllan bi~k 9811~mada, karacigercle sen­tezienen trigliseritlerin VLDL olarak sekresyonunun ve VLDL sentezindeki azalmamn fatty liver ge~~iminde rot oynayan en temel lakt6r1er oIdugu vurgulanmaktadlr (Rayssiguier ve ark 1988, Grummer 1993. Ba~oglu ve ark 1998. Savinc ve ark 2002a). Rayssiguier ve ark (1988) latty liver'1I slgu1arda doQum sonrasl ilk iki hafta ityerisinde serum VLDL seviyelerinin a~m derecede dU9uk oldugunu bildirirken. B8909lu ve ark (1998) Ise postpartum d6nemdeki slglrlarda VLDL seviyelerinin onemli derecede du~uk oldugunu ilade elmi9lerdir. Sa­vine ve an.; (2OO2a) latty liver'1I Slglrtarda serum VLDL seviyesinde onemli dO~ oldugunu tespit elmi~lerdir. Aynl ara~IInCllar orta ~iddetli ve ~iddetli latty liver'1I Sl­glrlarda serum LDL seviyelerinin onemli derecede du~Ok oidugunu ve bu du~u~On lemelinde VLDL sek­resyonUndaki ve VLDL'nin LDL'ye dOnO~OmOndeki azalrnanm yanlgml bildirmi~lerdir. Rayssiguier ve ark (1988) ise bu dO~u~u VLDL transformasyonundakl azalma ve LDL katabolizmaslndald artl~la a¥lk­lamaktadlr. Rayssiguier ve ark (1988) orta 9iddetli latty liver oIgulannda HDL serum konsantrasyonlannm Onemli derecede dO~tOgunO. buna ka~1n ~iddetli latty liver olgulannda ise HDL konsantrasyonlanndaki de­gi;;imin daha az oIdugunu bildirmektedir. Benzer oIa· rak. Sevinc ve ark (2002a) da serum HDL seviyelenOin orta ~iddetli fatty liver oIgulannda onemll derecede azaldlglnl belir1eml~lerdir. Sevinc;: va ark (1998b) yap­!Iklan digsr bir ~1I~mada ise, ketolik slglrtarda serum HDl konsanlrasyonlannm onemli derecede azaldlgml ortaya koymu;;lardlr. HDL konsantrasyonundaki bu azalma orta 9iddetii latty liver'h slglrlardaki du~uk ko­lesterol seviyeleri ile ili~kilidi r. yOnku HDL'nin %60'1 ko­lesterolden 0lu9maktadtr. Rukkwamsuk ve an.; (l999a­b) ve Katoh (2002) deneysel olu~turulan veya dogum sonrasl dogal otarak geli~n fatty liver vakalannda serum HDL. LDL ve VLDL konsantrasyonlannda onemJi azalmaJar oIdugunu biidirmektedir. Benzer ili9ki Herdt ve ark (1983) tarafmdan da bildirilmi~tir. Sunulan ~11~mada da abomasum deplasmanl, ketozls ve re­lensia sekundinarum vakalannda serum HDL. LDL ve VLDl seviyelerinin OnemJi derecede (p:O.001) dUi?uk oldu{ju belirlendi. Slglrtarda fany liver ve fatty livar'la

CIVELEK. SEVINC;

11I~k111 hastahklarda dikkall yeken en onemli de­gl~lkliklenn 6zeIHkle karaciger larallndan senlezlenen lipoprotein konsantrasyonundaki azalma oldugu be­IIrtllmektedlr (Katoh ve ark 2002).

Deneysel olarak oIu~turulan veya d~1 gel~n latty liver ve ili~kili metabolik hastahklarda, serum apo­lipoprotein konsantrasyonlannm belirgin ~kilde dO~­tQgO Marcos ve ark (1990) taraflndan rapor edilmi~tir. Serum apo B-100 konsantrasyonunun abomasum deplasmanian, ketozis, retensio sekundinarum, hi­pokalsemi va downer COW sendrom gibi peripartum dOnem hastallklannda belirgin derecede dt1~tugu bil­dirilmektedir (Oikawa ve Katoh 1997, Yamamoto ve ark 2001, Katoh ve Nakagawa 2001. Oikawa ve Katoh 2002. Katoh ve ark 20(2).

Itoh ve ark (1997) postparturient dOnemde slkllkla gOz\enen retensio sekundinarum. abomasum dep­lasmanlan ve ketozis vakatannda serum apo B-1 00 konsantrasyonlannln Onemll derecede dO~Ok 01-dugunu (56t8 )Jgiml) ifade etmektedir1er. Yamamoto va a11< (1995) sl~lrtarda serum apo B-100 kon­santrasyonlanmn 124-201 Ilgiml araslnda, Katoh (2002) ise 50-200 Ilglml araslnda degi~ti~ini bil­dirmektedir1er. Sunulan vah~mada serum apo B-l00 konsantrasyonlannln abomasum deplasmanl (p=O.OOI). ketozis (p:O.OO6) ve retensio se· kundinarum (p::O.016) grubunda onemlj derecede azaldlgl ortaya kondu. Bu dO~O~\erin lemelinde fatty IIver'a bagh olarak karacigerin lipid. lipoprotein ve apo­lipoprotein senlez va sekresyon yetene{jindeki azalma yatmaktadlr (Oikawa va Katoh 1997, Kaloh ve Na­kagawa 2001, Katoh va ark 2002).

Oikawa ve Kaloh (1997) ve Rukkwamsuk ve a11< (1999a) abomasum deplasmanll ve kalozisli slglrtarda, serum total bilirubin konsantrasyonu lIe karacigerdeki yag Inli~rasyonunun derecesl araslnda pozitif ko­relasyon oIdu~unu ortaya koymu~lardlr. Benzer ili~ki Holtenlus ve Niskanen (1985) ve Muyl\e ve ark (1990) tarallndan da btldlnlm~tlr. Aynca karaciger haslahldan ve karaclger yag akOmOlasyonu icin bilirubin kon­sanlrasyonlannln duyar11 parametreler oldu{lu, ka­ra~er hasan ve fatty liver oIgulannda serum total bl­lirubifl konsantrasyonunun arttl{ll Sleen (2001) taraflndan da rapor edilmi~tir. Asian ve ark (1997) abo­masum deplasmanh hayvanlarda serum total bilirubin konsantrasyonlannda 6nemli bir ~i~ikli{lin 01-madlgml. Sevirllf ve ark (2002c) ise abomasum dep­lasmanll hayvanlarda serum tolal bilirubin kon­santrasyonunun Onemli derecede yOksek oIdugunu bildirmektedirJer. Kauppinen (1984) ve West (1990) primer kelozis oIgulannda serum lotal bilirubin kan­sanlrasyonlannln arttlglnl Hade etm~lerdir. Sunulan cah~mada da serum lolal bilirubin kon·

88

santrasyonunun, Asian ve ark (1997) nln akslne, blr· ~k ara~lmCi taraflndan (Kauppinen 1984. West 1990. Steen 2001, Sevirllf ve a11< (2002c) belirtlldi{li glbi. abo­masum deplasmanh (p...-o.OOS) ve ketozisli (p=O.OOl) SI!;W1arda 6nemli 61yOde arttlgl tespit edik:ti. RetenslO sekundinarum'lu Slglftarla kontrol grubu araslnda ise 6nemli bir lark belirJenmedi.

Grahn ve a11< (1983) ve Rukkwamsuk ve ark (l999a-b) fatty liver'1a iIi~kili metaboilk hastahklarda. yaglanmamn ~iddetlne bagll oIarak, serum lotal protein konsanlrasyonlannm azaldl{llnl bildirrnektedir. Bogm ve a11< (1988)'da protein sentezinin karaciger has­tallklanna ba{lh oIarak aksadlglnl ve bu nedenle serum lolal protein konsantrasyonunun du~tOgunO rapor el­mi~lerdjr. Abomasum deplasmanl ve ketozisli slgu1arda serum tolal protein konsantrasyonunun dO~IOQu be­lirtilmektedir (Sevirllf ve ark 1998c. Sevif'l9 ve ark 2OO2c). Asian ve ark (1994) He Katoh (2002) latty liverm ~iddeline ba~h olarak 10lal protemin yam slra al­bumin konsanlrasyonunun da dO~tOgOnO bil­dirmektedir. Haas ve Eness (1984) de. serum albumin konsantrasyonunun laity liver ile iIi~kili hastallklarda dO~IO{lOnO vurgulamaktadlr. Bogin ve ark (1988). serum albumin konsantrasyonu ile karaciger lipid kan­santrasyonu araslnda negalif korelasyon oldu{lu bil­dirmektedir. Benzer bir jlj~ki Ruckebusch ve ark (1991) taraflndan da bildirilmektedir. Sevif'l9 ve ark (2oo2c) abomasum deplasmanh sl{llrtarda serum albumin kon­santrasyonunun 6nemli 6k;Ude dO~tOQOnO aneak bu dO~menin relerans cJegerJenn a~lnda olmadlgml bil­dirmektedir. West (1990) serum albumin kon­santrasyonundakl a~1n dO~O~On fatty liver lie 119111 01-madlglnl. bu d~O~teki lemel nedenln ~ddelh hepallk yelmezlik oldugunu belirtmektedir. Dunn (1992) Cia al­bumin konsantrasyonundaki dO~meye neden olan benzer bir durumun serum lolal protein kon· santrasyonu icin de g~erli oldu{junu ifade etmektedir. Sunulan valJ~mada relensio sekundinarum vakalan ha~, bir ryok ara~llncl tarafJrldan da blldlnldi{ll gibl. at» masum deplasmanl (p=O.028) ve ketozis~ (p=O.OO9) sl{llrtarda serum albumin konsanlrasyonlannda blr d~me belirlenmesine ragmen bu dO~~ 9Qk ~iddelh de{lildi. Vine serum lolal prolein konsantrasyonunun da, yukardaki pek ~ ara~IInCI larallndan blldinldlQi gibi, abomasum deplasmam (p=O.002). keloZls (p:O.003) ve retensio sekundinarum (p=O.OO5) va­kalannda 6nemli 6k;Ude dO~It1g0 bellrlendl. Ancak total protein konsantrasyonundaki bu azalma Onemli boyutlarda olmay'p, karacigerde albumlnle birllkte ure­limlerinin azalmasl ya da tOketimlennln artmaSI ile Ilglli olabilir (Roussel ve ark 1997a).

Kaupplnen (1984), kelozis vakalannda serum AST aktivitesinin arttlgml Ifade etmi~lir. Veenhuizen ve

SUI\:U SIj':lrlann J)eriparlurient Uonem ...

ar1< (1991 ) ISe kelozisli sl~1I1arda hepaloselOler AST enZJm aktivllesinde ham artl~ oldu~unu bildirmektedir. SeVlr-W; ve ar1< (1996c) ise kelotik sl~1I1arda serum AST seviyesinde anemli bir lar1< belirlememi~tir. Ge­IShauser va ar1< (2000) ise serum AST aktivitesinin deplasman oIgulannda arttl{jml ve ASTnin abomasum deplasmanlannm t~hisinde kullanllabilecegini ancak AST aktivItesindeki artl~ln lek ~Ina yorunlarmaslnln doQru oImayacagtOi bildirilmi~lerdir. Sevinty ve ar1< (2002c) serum AST konsanlrasyonlannm abomasum deplasmanh slglriarda 6nemli derecede yfikseldi{jini onaya koym~lUr. Sunulan ~h~mada da abomasum deplasmanh (p:O.OO1). ketozisli (p=O.OOl) ve retensio sekundinarumlu (p=O.OO2) slglrlarda serum AST ak­tlVlteslOLn anemli derecede yukseldigl lespil edilmi~tlr. Fatty liver lie AST enZJm aktlvitesi arasmda kuwetli pozltlf karelasyon oldugu West (1990) taraflndan da Ifade eddmekledir. Benzer ili~ki Bogin ve ar1< (1988) taraflndan da bildirilml~lir. Diger enzimler M;:in bOyle bir orantl tespil edilemem~tir (Bogin ve ar1< 1988). Avidar ve ar1< (1986) serum AST aktivitesinin fatty liverlt hay­vanlarda yOksek oldugunu, fakal bu enzim ak­tivitesindeki de{li~lmin hastahklar M;:in spesifik 01-madlgml ve fatty liver ile AST enzim aktivltesi araslnda onemli bir korelasyonun bulunmadlgml bildirm~tir. Ro­ussel ve ar1< (1997a-b), AST gibi GGT"nin de karaciger fonksiyonunun deger1endirilmesinde kullanllabilen fay­dah bir enZlm oldugunu bildirmektedir1er. West (1990) ile SeVlr)« ve ar1< (2002b) da AST ve GGT ak­Ilvltelennln fatty liverll slglrlarda karaciger fonksiyonu 'C,n faydall olabilecegini ilade etmi~lerdir. Hafif, arta ve ~iddetll fatty liver olgulannda serum GGT kon­santrasyonlanndakl artl~lann onemsiz oldugu da vur­gUlanmaktadlf (Bogin ve ar1< 1988). Steen (2001) lse, karaciger hasan olgulannda GGT aktivitelerinde artl~ oldugunu ortaya koymu~lur. Sevi"9 ve ark (2002c) abomasum deplasmanh slglrlarda serum GGT kon­santrasyonlannln onemli derecede yOkseldigini be­hr1emi!j:llf. Sevinty ve ark (1998c) ise, ketol ik slglrlarda serum GGT seviyesinde anemli bir farkllhk olmadlgml bddirmektedir. Yapllan calt!j:malar (Asian ve ark 1994), hepaloselOler 80ZJmlerin serum kansantrasyonlannm fatty Irver ic;;in duyarll Indikalarler olmadlglOl, bununla blr1ikte serum AST"mn karaciger iyin spesifik bir enZJm oImamakla birlikte diQer erwmler IC8r1sinde fatty liver ve II~klli hastahklann deger1endirilmesinde kul­lanllabilecek en iyi parametre oIdugunu ortaya koy­mu!j:IUr. Sunulan cah~mada abomasum deplasmanlt (p:O.012) ve ketozisli (p=O.OO1) slglnarda serum GGT aktlvllesinin Onemli derecede yOkseldigi tespil edllml!j:tlr. RetenslO sekundinarumlu slglrlarda ise serum GGT sevl)'elennln deQJ~mediQi belirlenmi!j:tir.

Ca.ll~ma sonU9lan, biyokimyasal 6lyUm pa­rametrelennin periparlurient d6nem haslahklann la-

89

nlSlnda ve degerlendirilmesinde faydah knterler 01-dugunu, ancak paramelrelenn karaclgenn hiSloIOjik muayenesl ile birlikte yorumlanmasl gerekti{jlnl ve pa­ramelrelerdeki blreysel degi~lkllklere ~Opheyle yak-1a~llmasl gerekJiligini ortaya koydu. Serum apo B-loo konsanlrasyonlariOin sOt90 slglrlarda penpartunenl d6nem hastahklann tanl va deger1endJrilrnesinde fay­dati bir kriter oIdugu. ancak bulgulann daha lazla va­kada de{Jerlendirilrnesinin yararlt oIacagl ve bu pa­rametrenin de bireysel deQerlendirildi{jlnde. sonU9lara ihliyalla yakla~llmasJ gerektigi tespll edildl.

Te~kkOr: Cah~ma sOresince kalkl ve desteklerim esirgemeyen ~Ia Prof. Dr. Abdullah Ba~lu olmak Ozere, Pro!. Dr. MahmUl Ok. Prof. Dr. Nuri Ba$plnar. Dr. Murat Boydak ve Dr. Fallh M. Birdane'ye, yar· dlmlan M;:in Prof. Dr. Veysi Asian, Prof. Dr. KO~I Tur­gUl, [)o(;:.Dr.ismail ~n. DeIly. Dr. Kemallrmak, DaIy.Dr. Mehmel Maden. Ar~.G6r. Hasan GOzelbekta~. Ara~ .

GOr. Alparslan C~kun, Vet. Hek. BOnyamin Tlrpan. Vet. Hek. Belor SOyler, Yrd.Doy.Dr. Fahrettln Alkan. Vet. Hek. Tamer Sartakyah, Vet. Hek. Omer Turan. Vet. Hek. $aban Berksoy, Vel. Hek. Abdulganl Alkan. Ve\.Sag.Tek. Melin Ylldlz ve Kimyager Abdullah Srv­rikaya'ya le~kkOrU bir bo~ bllinm.

Kaynaklar

Asian V, Eren O. Sew'll; M. OZlo!< 1 ve 1~lk K (1994) Yuksek suI verimti ineklerde kuru dllnem va dogum sonrasl me­tabolik prolilldeki de~klikler va bunlafln karaciger yag.. lanmasl ile ilgisi. Tr J of Veterinary and Animal Sciences. 18. 93-99.

AsIan V, Ok M, Boydak M. $en r. Birdane FM ve Alkan F (1997) SUI ineklennde abomasum deplasmanlannln ya{jtl ka­racigerscndromu ile ilgisi. Vet Bil Derg.13.2. 77·82.

AVidar Y. Bogin E and Soback S (1986) Fatty Liver Syndro­me in FalTll Animals-Biochemical and Pharmacological As­pects. Isr J Vet Med. 42. 4, 318-323.

Bamtu A. $evillY M. Ok M and G6kyen M (1996) Peri and postparturient concentratIOnS of lipid lipoprotelfl Insulin and glucose In normal dairy cows. Tr J 01 Vel and Anlm Sci 22. 141-144.

Bamu A, Sevin.;: M, Birdane FM. Boydal< M (2002) EffICaCY of Sodium Borate in the preven\lon of Fatty liver 111 dalry cows. J Vellnlem Mad. 16. 732-735.

~ E, Avidar Y, Merom M. Soback S and Brenner G (1988) Biochermcal changes assocl8ted with the latty liver syndrome 10 COWS. J Comp Path. 98. 338-347

Burdon KL (1946) Fatty malenal Ifl baclen and fungi re­vealed by staining dried fixed slide preparations. J Bactenol 52.665.

Chassagle M, Bamooin J and Chacomac JP (1997) Pre­dictive markers ., the late gestallOll period for retaif16d pia. centa in black-pied dairy cows under rleld conditIOnS In Fran­ce. Thenogenology. 7. 645-655.

ClVEU::K. SEVI1\(

Dunn J (1992) Assessment of IlIIGr damage and dysfunc­tlon. ln PractICe, 7, 193-200_

Fnedewald INT. levy AI and Fredrickson OS (1972) Es­tlmatlon of the concentration of low density lipoprotein ch0-lesterol In plasma wilhoul use of the preparative uIt­racenlrifuge. Clln Chem, la, 449-502.

Gaal T, Aeid 1M, Collins RA. Aoberts CJ and Pike BV (1983) Comparison of biochemical and histological methods 01 estimating fat conlent of liver of dairy cows_ Aesearch in Velerinary Science, 34. 245-24a.

Geishauser T. leslie K and Duffield T (2000) Metabolic as­pects in the etiology of displaced abomasum. Veterinary Cli­nics of North Amenca: Food animal practice 16,2, 255-265.

GrOhn Y, UncI:Ierg, LA Bruss. Ml and Farver TB (1983) Fatty InfittratJOn of lrver in Spontaneousty Kelotic DailY Cows. J Drury Sci. 66, 2320-2328_

Grurrmer RR (1993) EtIOlogy 01 lipid releated metabolIC di­sorders In penpartunent dairy cows. J Dairy Sci, 76, 38a2. 3896

Herdt TH. Ger10ff BJ, Uesman JS and Emery RS (1982) Hepaoc lipidosis and liver ItrIctJons in 49 cows with disp­laced abomasums. Proc XII Worid Gongr Dis Cattle. 1. 522-526.

Herdt TH, lJesman JS, Gerloff BJ and Emery AS (1983) Reduction of serum triacylgtycerol-rich lipoprotein c;on. cenlrations in cows with hepatic lipidosis. Am J Vet Aes, 44, 293-296.

Hohenius VP und Niskanen R (1985) leberzeliverfettung bei kOhen mit labmagenver1agerung (Fatty changes of the liver cells in cows with abomasal displacement). Dtsch tlerarztl Wschr, 92, 398-400.

Itch H, Tamura K. Motoi Y and Kawawa F (1997) Serum apoIipoprotem B-l00 concentrations in healty and diseased canle. J Vet Med SCI. 59, 587·591 .

Katon N (2002) Relevance of apolipoprotelns in the de· velopment 01 fatty liver and fatty liver related peripartum di· seases.n dairy cows. J Vet Med Sa 64, 4. 293-307.

Katon N, Milloura S, Uchida E and Takahashi K (1993) Ef· fect of estradoi admimstration and subsequent nonleeding on lIVer estrogen recepl:or, serum apoIipoprotein B-1 00. and serum Ing!ycerides concenlratlOns In steers. Am J Vet Res, 54,9,1476·1482

Katon N and Nakagawa·Uela H (200 1) Concentrations of apoIipopfOtein villin healthy cows oomg the perl>artum penoo and cows with milk fever. J Vet Med SCI 63, 6, 597-601.

Katoh N, Oikawa S, Oohashi T. Takahashi Y and Itol1 F (2002) Decreases of apolipoprotein B-l00 and A·I c;on. centrations and induction of haptoglobin and serum amm­yIoid in nonlad calves. J Vet Med Sci. 64.1, 51·55.

Kauppinen K (1984) ALAT, AP. ASAT, GGT, OCT activities and urea and lotal bilirubin concentrations in plasma of nor· mal and ketotIC dairy cows. ZbI Vet Mad A, 31. 567·576.

90

l~1ie RD and Ashbum II (1943) S~rsaturated solution of fat stains in dilute lSQPI'opanoilor demostrall()('l 01 acute fatty detenerations not shO'Nrl by \he Herx·helmer technIC. Arch Palhol, 36. 432-435.

Man:os E, Mazur A. Cardet P and RaYSSlgtrier Y (1990) Serum apoIipoproleins B and A·I and naturally occumng fatty liver in dairy cows. 4lidS. 25, 9, fi15-5n.

Marrow DA, Hillman D. Dade AW and Kitchen H (1979) Cli­nical investigation of dairy herd WIth the fal WN syndrome. JAVMA, 174, 16t·167.

Muy11e E, Van Den Hende C, Susltonck B and Deprez P (1990) Biochemical profiles in cows WIth abomasal cisp­lacamen\ estimated by blood and liver parameters. J Vel Med A, 37, 259-263.

Nizamlloglu M, Asian V, ~tl R 'Ie Eren 0 (1993) Yagl! Ka· radger Sendromlu SUI Slglrtannda Vllarrufl A va E De­ger1erinin Ara~hrdmasl. Doga Tr Vet 'Ie Hay Derg (Takdim tezi).

Oikawa S and Katol1 N (1997) Reduced concentrations of apoIipoproteins B·l00 and A·I in serum from cows with reo tained placeota. Gan J Vet Res, 61. 312-314.

Oikawa S, Kalol1 N. Kawawa F and 000 Yasushi (1997) Decreased serum apoIipoprolein B·l00 and A-I c0n­centrations in cows with ketosis and left displacement of the abomasum. ANR, 58,2, 121·125.

Oikawa S and Katon N (2002) Decreases In serum BP<>" lipoprotein 6-100 and A·I concentrations in cows with milk fever and cIovmer cows. The Canadian Journal of VeteMaly Research,66,31·34.

Ok M, Arlcan M va Turgut K (2002) Ultrasonographlc fmngs in cows with left and ngh\ displacement 01 abomaSOOl. Revue MCd Vet. 153,1 , 15-la.

RayssigUier Y, Mazur A, Gueux E, Reid 1M and Roberts CJ (1988) Plasma lipoproteins and fatty liver In dairy cows. Re­search in Veterinary Science, 45, 389-393.

Romels B (1989) MlCroskopische TechnIC. Urban and Schwarrenberg, MOnchen-Wien Baltimore.

Roussel N, Whitney MS and Cole OJ (1997a) Interpreting a bovine serum chemistry profile: Part 1. Veterinary MedICine, 6,553-558.

Roussel N, 'Nhitney MS and Cole OJ (1997b)Jnterpreting a bovine serum chelTllStry profile: Part 2. Veterinary Medicine. 6,559-566.

Ruckebusch Y. Phaneuf lP and DunlOp R (1991 ) -Physi­ology of Sma. and large AnImals" B.C. Ded<er, Inc, PhI­~a, Hamilton.

Rukk'wamsuk T, Krulp TAM and Wensng T (1999a) Re­latIOnship between overfeeding and overt:Ofl(jfJoong In the dry period and the problems 01 hig1 producln9 dairy COWS du­ring the postpartul'ienl period. Vet Quart, 21 , 71·n.

Rukkwamsuk T, Kruip TAM. Meijer GAL and Wensing T (1999b) HepatIC fatty aod composruon In penpal1unent dairy cows with fatty liver induced by Intake 01 a h91 energy diet III

Siil,U Sltlrla rm ('criparlurienl Doncm ...

the dry penod. J Dairy Sci. 82. 280-287.

SeV1nc M. ~Iu A. Birdane F, Oztok I va Yenice M (199&) Sutyij slglriarda dogum Oocesi va oogum somasl lipid ve lipoproteIn konsantrasyonlan. Vet Bil Derg, 14,1, 67-70

SeVII-':;: M. Bamu A, Oztok. L Sandlkyl M and Slrdane FM (l998b) The dlnicak:hemical parameters, serum ti­popmtelns and fatty infiltration of the liver., ketotIC cows. Tr J of Vetemary and Animal Sciences, 22,443-447.

Sev1ny M, ~u A, Oztok i, Sandl~1 M va Sirdane F (1998c) The dn.cal-chemical parameters, serum li­poproteins and fatty infiltration 01 the liver in ketotic cows. Tr J 01 velerinary and Animal Sciences.22,443-447.

Sevi~ M, ~u A, GOzelbekt~ H and Boydak M (2002a) LIpid and lipoprotein levels in Dall)' Cows with Fatty Liver. Turk J Vet Anim Sci 26 Qn press).

Sevi.-.,: M, Ba!i09lu A and Ok M (2OO2b) Fatty liver in pe­nparturient ciscases of dairy cows. IOOan Vet Journal, 79, 12, 1285-1287.

SeVl'-": M, Ok M and Ba;;oQIu A (2002C) lNer functIOn in DailY Cows with abomasal dspiacemenl. Revue Mad Vel 153,7, 477·480.

91

Smart ME and Northcote M.I (1985) liver bryopsIes In canle. The Compendium, 7,5, 327·331.

Steen A (2001) Field study of dairy cows with reduced ape­

tite in earty lactation: Clinical examinations. blood and rumen fluid analyses. Acta Vet Scand, 42. 219-228.

Veeflhuizen JJ, Drackley JK. Richard MJ, Saderson TP. Mil­ler LD and YOlX'Ig JW (1991) Metabolic changes., blood and liver during development and earty treatment 01 experimerltal fatty liver and ketosis in cows. J Dairy Sci 74, 4238-4253.

West HJ (1990) EHect on liver function of acetonaemia and the fat cow syndrome in cattle. Research in Veterinary Sci­ence, 48, 221-227.

Yamamoto 0, Oikawa S and Katoh N (1995) Enzyme-linked immunosorbent assay for serum apolipoproteln B-' 00, a major tngtyceride-Iransport prolein in dairy cows. Am J Vel Res, 56. I I , 1413-1417.

Yamamolo M, Nakagawa-Uela H, Kaloh N and Oikawa S (2001) Decreased concentration of serum apoIipoprote., C-111 in cows with fatty liver, ketosis. left displacement of the abomasum, milk fever and retaned placenta. J Vet Mad Sci 63,3. 227·231 .