>> MÃkþo >> H M PatelCentre forMedical Care& Education

ytf 4 òLÞwykhe - 2012

fuLMkh Mkk{u ÍÍq{íkk y{khk x[qfzk çkk¤Ëqíkku...

fkhý fu... {Lku su MkkiÚke ðÄkhu ðnk÷wt Au íkuLku fuLMkh Au.

«rMkØ økkrÞfk fw. ©uÞk ½ku»kk÷ fuLMkhøkúMík çkk¤fku MkkÚku

‘MÃkþo’Lku Mkíkík Sðtík hk¾ðk {kxu ykÃkLkk rð[khku, ykþeðkoË yLku MktðuËLkkuLku yûkh Ëun ykÃke y{Lku «kuíMkkrník fhþku. ‘MÃkþo’ {kxu yk M{]rík SðLkÃkÞoLík Äçkfíke hnuþu.

MÃkþo 1

çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku ytøku Mktrûkó LkkUÄ

{ýe¼kE þeðk¼kE Ãkxu÷ fuLMkh MkuLxhLkk îkhuÚke...

fkhý fu... {Lku su MkkiÚke ðÄkhu ðnk÷wt Au íkuLku fuLMkh Au.

çkk¤f fu rfþkuhLku fuLMkh nkuðkLkwt rLkËkLk ÚkkÞ íkku yu, yuLku «u{ fhLkkh {kíkkrÃkíkk yLku yLÞ Ãkrhðkh-MkËMÞku {kxu fkhe ½k Mk{kLk çkLke hnu Au.

fuLMkh Ãkrhðkh{kt íkífk¤ fxkufxe¼he ÂMÚkrík Q¼e fhe Ëu Au. ynª y{u fuLMkh Ãkerzík çkk¤fkuLkkt {kçkkÃkLku þwt yÃkurûkík Au íkuÚke {krníkøkkh fheyu Aeyu. ynª y{u yk rLkËkLkLku fuðe heíku ¾{e ÷uðtw, ykŠÚkf yLku ðe{kLku ÷økíkk {wÆkyku fuðe heíku rLkÃkxkððk yLku fuLMkhøkúMkík çkk¤fLkk Ãkku»ký suðk rð»kÞku Ãkh Mkq[Lkku «Míkwík fheyu Aeyu.

çkk¤fkuLkwt fuLMkh yux÷u þwt?fuLMkh þwt Au?

þheh yçkòu Sðtík fku»kLkwt çkLku÷wt Au. MðMÚk þhehLkk fku»kku ÔÞðÂMÚkík heíku rðfMku Au, rð¼krsík ÚkkÞ Au yLku Lkkþ Ãkk{u Au. SðLkLkkt ykht¼Lkk ð»kkuo{kt MkkÄkhý fku»kku ÍzÃkÚke rð¼krsík ÚkkÞ Au fu suÚke su íku ÔÞÂõíkLkku rðfkMk ÚkE þfu. ÔÞÂõík ÃkwÏík çkLke òÞ íÞkh çkkË ½kLkku Mkkòu fhðk {kxu yÚkðk íkku ûkeý ÚkE hnu÷k fu Lkü ÚkE økÞu÷k fku»kkuLkk MÚkkLkkLíkh {kxu s {kuxk ¼køkLkk fku»kku rð¼krsík ÚkkÞ Au.

þhehLkk fkuE ¼køk{kt yk fku»kku yrLkÞtrºkíkÃkýu ðÄðk {ktzu íÞkhu fuLMkhLkku ykht¼ ÚkkÞ Au. ½ýk «fkhLkkt fuLMkh nkuÞ Au. Ãký íku çkÄkt s yMkkÄkhý fku»kkuLkk yrLkÞtrºkík rðfkMkLku ÷eÄu s þY ÚkkÞ Au. fuLMkhLkk fku»kku yLÞ Ãkuþeyku Ãkh Ãký yk¢{ý fhu Au, su MkkÄkhý fku»kku fhe þfíkk LkÚke. yrLkÞtrºkík rðfkMk yLku yLÞ Ãkuþeyku Ãkh yk¢{ý - yk çkuLku ÷eÄu fku»k fuLMkhLkku fku»k çkLku Au.zeyuLkyuLku ûkrík ÃknkU[ðkÚke MkkÄkhý fku»k fuLMkhLkku fku»k çkLku Au. Ëhuf fku»k{kt zeyuLkyu hnu÷wt Au yLku yuLke ík{k{ økríkrðrÄLku Mkt[kr÷ík fhu Au. MðkMÚÞ fku»k{kt ßÞkhu zeyuLkyuLku LkwfMkkLk ÃknkU[u Au íÞkhu yu fku»k fkt íkku yu LkwfMkkLkLkwt Mk{khfk{ fhu Au yÚkðk Lkkþ Ãkk{u Au. fuLMkh fku»kku{kt yk ûkríkøkúMík zeyuLkyuLkwt Mk{khfk{ ÚkE þfíkwt LkÚke yLku yu Lkkþ Ãký Ãkk{íkk LkÚke. yuLku çkË÷u yk fku»k þhehLku suLke sYrhÞkík LkÚke yuLkk Lkðk fku»kku çkLkkðu Au. yk ík{k{ Lkðk fku»kkuLkk zeyuLkyu Ãký Ãknu÷k fku»kLke su{ s ûkríkøkúMík nkuÞ Au.ÔÞÂõíkLku ûkríkøkúMík zeyuLkyu ykLkwwðtrþf heíku {¤e þfu Au, Ãký {kuxk¼køku zeyuLkyuLke ûkrík, MðMÚk fku»kkuLkk ÃkwLksoLkLk ð¾íkLke fkuE ¼q÷Lku fkhýu yÚkðk ðkíkkðhýLkk fkuE íkíðLku fkhýu MkòoÞ Au. ÃkwÏíkku{kt zeyuLkyu - ûkríkLkwt fkhý Ëu¾eíkwt nkuE þ¾u. su{ fu, Äw{úÃkkLk Ãký {kxu ¼køku fkuE MÃkü fkhý sze ykðíkwt LkÚke.

çkk¤fLku fuLMkh ÚkkÞ yuðwt ykÃkýwt {Lk Mðefkhe þfu? ykx÷k LkkLkfzk çkk¤fLku fe{uÚkkuhkÃke ykÃkðe Ãkzu? nk, yk Mkkð Mkk[wt Au. çkk¤fLku Ãký fuLMkhLkku hkuøk ÷køkw Ãkze þfu Au. yu{.yuMk. Ãkxu÷ fuLMkh MkuLxh{kt çkk¤ ËËeoykuLkwt «{ký ðÄíkwt s òÞ Au. ÃkÞkoðhýLkk çkøkzíkk Ãkrhçk¤ku-çkk¤fku{kt Ãký ðÄkhu «{ký{kt fuLMkhLkwt rLkËkLk Úkíkwt hnuþu. çkk¤fku{kt ÷kuneLkwt fuLMkh MkkiÚke Ÿ[wt «{ký Ähkðíkw fuLMkh Au. øk¤kLke økktXku, rfzLke{kt xâw{h, {øksLkk ¿kkLkíktíkwLkwt fuLMkh, ykt¾Lkk ÃkzËkLkwt fuLMkh, sux÷wt ðnu÷wt rLkËkLk yux÷wt s÷Ëe çkk¤fLku çk[kðe þfkÞ Au. fuLMkhLkwt rLkËkLk y½Át nkuÞ Au. fuLMkhLkk hkuøkLke ¾krMkÞík yu Au fu rLkËkLk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe çkeò ytøkku{kt «Mkhe sðkLke þõÞíkk hnu÷e Au. yk fkhýu s zkìõxh ðnu÷e íkfu rLkËkLk fhðk Mkíkfo hnu Au. Ãkhtíkw Ëw¼koøÞðþ íkuLke òý {kuze ÚkkÞ Au. yux÷u {kíkkrÃkíkkyu òýfkhe ÷uðe òuEyu. çkk¤f sÕËe MkkÁt ÚkE þfu Ãkhtíkw 20% çkk¤fku s nkìÂMÃkx÷ MkwÄe ÃknkU[u Au. yk yVMkkuMkLke ðkík Au.yu{.yuMk. Ãkxu÷ fuLMkh MkuLxh{kt ykðíkk çkk¤fku {U Lkshu òuÞk Au. fuLMkhLkwt Lkk{ Mkkt¼¤íkkt s {kíkkrÃkíkk Ze÷k ÚkE

òÞ Au ®n{ík nkhe òÞ Au. øk¼hkE òÞ Au. fe{kuÚkuhkÃkeLke MkkuÞ òuELku çkk¤fku zhe òÞ Au. hzðkLkwt þY ÚkE òÞ, Ãký LkMkoçknuLkku yu{Lkk «u{Úke ðkíkLku çkË÷e Lkkt¾u Au. çkk¤fku{kt ÃkAe ®n{ík ykðe òÞ Au. çkk¤fLku Ãkqhíke Mkkhðkh {¤u íkku sYhÚke çkk¤f çk[e òÞ Au.yuf Mkk{kSf fkÞofh íkhefu {khu “Mk{økú {kLkð Mk{wËkÞ”Lku MktËuþku ykÃkðku Au. íktËwhMík fwxwtçkku fuLMkhLkk çkk¤fkuLku ykŠÚkf MknkÞ ykÃku. ÷køkýe yLku nqtV ykÃkku íkku {nkLk {kLkðMkuðk çkLku. {khe Mk{Mík Mk{ksLku yÃke÷ Au ykðku.. yk LkkLkfzkt ¼q÷fktLku {¤ku... «u{ yLku nqtV... òuEyu Au yu{Lku... ykðku...fuLMkh rÃkzeík çkk¤fkuLku sYh {¤ku...su fuLMkhLkk hkuøk Mkk{u ÍÍq{e hÌkk Au...nwt «ríkûkk fÁt Awt, fuLMkh ÃkhLkk rðsÞLke!

– Mkw{eçkuLk Ãkxu÷, rðãkLkøkh

2 MÃkþo

{kuxk¼køkLkk rfMMkkyku{kt fuLMkh fku»kku økktX çkLkkðu Au. ÕÞwfur{Þk suðkt fuLMkhku{kt økktX ¼køÞu s çkLku Au. yuLku çkË÷u, yu fuLMkhLkk fku»kku hõík yLku hõík çkLkkðíkk ytøkkuLku Mktzkuðu Au yLku ßÞkt yu rðfMku Au íÞkt yLÞ Ãkuþeyku {khVíku «Mkhu Au.fuLMkh-fku»kku ½ýeðkh þhehLkk çkeò ¼køkku{kt Ãký ÃknkU[e òÞ Au; ßÞkt yu rðfMku Au Lku MðMÚk ÃkuþeLke søkkyu Lkðe økktXku çkLkkðu Au. yk «r¢ÞkLku {uxkMxurxMk fnu Au. fuLMkhLkk fku»k ßÞkhu þhehLkk hõík«ðkn{kt yÚkðk r÷BV LkuMku÷{kt ¼¤e òÞ íÞkhu ykðwt çkLku Au.fuLMkh ¼÷u øk{u íÞkt «MkÞwO nkuÞ, yu ßÞktÚke ykht¼kÞwt nkuÞ íku søkkLkk ykÄkhu yuLkwt Lkk{fhý ÚkkÞ Au. Ëk.ík. MíkLkLkwt fuLMkh Þf]ík{kt «MkÞwO nkuÞ íkku Ãký MíkLk-fuLMkh íkhefu s yku¤¾kÞ Au. yu s heíku, «kuMxux fuLMkh yÂMÚk{kt «MkÞwO nkuÞ íkku Ãký yu {uxkMxurxf «kuMxux fuLMkh Au, Lkrn fu yÂMÚkLkwt fuLMkh.rðrðÄ «fkhLkkt fuLMkhku íkÆLk swËk «fkhLke ðíkoýqtf Ëk¾ðu Au. yu swËe swËe økríkyu ðÄu Au Lku swËe swËe Mkkhðkh {køku Au. yux÷k {kxu fuLMkh-Ãkerzík ÔÞÂõíkykuLku yuðe MkkhðkhLke sYh hnu Au fu suLkwt ÷ûÞ yu{Lkwt rðrþü «fkhLkwt fuLMkh nkuÞ.ÃkwÏíkku Lku çkk¤fkuLkk fuLMkh ðå[u þku Vhf Au?

ÃkwÏíkku{kt suðk {¤íkk fuLMkhLkk «fkhku fhíkkt çkk¤fkuLku Úkíkk fuLMkhkuLkk «fkhku íkÆLk r¼Òk nkuÞ Au. çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku ½ýeðkh fku»kkuLke ytËh SðLkLkk ¾qçk s ykht¼Lkk fk¤u Úkíkk zeyuLkyu - ÃkrhðíkoLkkuLku fkhýu Úkíkk nkuÞ Au. ½ýeðkh íkku ykðkt ÃkrhðíkoLkku sL{ÃkqðuoLkkt Ãký nkuÞ Au. ÃkwÏíkkuLkkt fuLMkhkuLke su{ çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLku SðLkþi÷e yÚkðk ðkíkkðhýLkk òu¾{e Ãkrhçk¤ku MkkÚku MÃkü heíku Mkktf¤e þfkíkkt LkÚke. Úkkuzkf yÃkðkËku çkkË fhíkkt çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt fu{kuÚkuhÃke (suLkku ‘fu{ku’ fnuðk{kt ykðu Au.) suðe MkkhðkhkuLku Mkkhku «rík¼kð {¤u Au. çkk¤fkuLkwt þheh Ãký ÃkwÏíkkuLke Mkh¾k{ýeyu fu{kuÚkuhÃkeLku ðÄw Mkkhe heíku ¾{e þfu Au. Ãký fu{ku yLku hurzÞuþLk ÚkuhÃke suðe MkkhðkhkuLke ÷ktçkk økk¤kLke ykzyMkhku Q¼e Úkíke nkuÞ Au yux÷u fuLMkh{ktÚke Qøkhe økÞu÷kt çkk¤fkuLkk rfMMkk{kt çkkfeLke yk¾e StËøke rðþu»k íkfuËkhe hk¾ðkLke ykð~Þfíkk Au.MkkEXLkk ËMkfÚke, çkk¤fku yLku rfþkuhkuLke Mkkhðkh rðþu»kYÃku yu{Lkk {kxu íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷kt rðþu»kef]ík fuLÿku ¾kíku fhðk{kt ykðu Au ÃkwÏíkku yLku çkk¤fkuLkkt fuLMkhkuLkkt ¼uË òýLkkhe íkÚkk çkk¤fkuLkkt fuLMkhku ytøkuLke rðrþü sYrhÞkíkkuÚke ðkfuV íks¿kkuLke xe{Lkku ÷k¼, ykðkt fuLÿku Ãkh Mkkhðkh ÷uLkkh çkk¤fkuLku {¤u Au. ykðe xe{{kt ÃkurzyurxÙf ykìLfku÷kìSMxku, MksoLkku, hurzÞuþLk ykìLfku÷kìSMxku, ÃkuÚkku÷kìSMxku, ÃkurzyurxÙf ykìLfku÷kuS LkMkkuo yLku LkMko «uõxeþLkhkuLkku MkkÄkhý heíku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.

ykðkt fuLÿku ¾kíku fuLMkhøkúMík çkk¤fLkk yk¾k ÃkrhðkhLku fu¤ðe þfu Lku MknkÞ fhe þfu íkuðk {Lkkur[rfíMkfku, Mkk{krsf fkÞofhku, yknkhrðËku - ÃkwLkðoMkLk íks¿kku íkÚkk rVÍef÷ ÚkuhkÃkeMxku íkÚkk fu¤ðýe ykÃkLkkhkyku Ãký nkuÞ Au.çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLkk [kðeYÃk yktfzkyku fÞk Au?

MkËLkMkeçku çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkh sqs Au íku Ëh ð»kuo sux÷kt fuLMkhkuLkwt rLkËkLk ÚkkÞ Au íkuLkk 1 xfkÚke Ãký ykuAku yuLkku Ëh Au ð»ko 2011{kt ÞwLkkExuz MxuxTMk{kt 15 ð»koÚke Lke[uLke ðÞLkk 11210 çkk¤fku{kt fuLMkhLkwt rLkËkLk Úkþu. AuÕ÷kt Úkkuzkf ËMkfkykuÚke, òu fu, çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLkk Ëh{kt Úkkuzef ð]rØ òuðk {¤u Au.íkksuíkhLkk ËkÞfkyku{kt {wÏÞ Mkkhðkh ykÄwrLkf Úkíke økE nkuðkLku ÷eÄu 80% sux÷kt çkk¤fku 5 ð»ko fu ðÄkhu ð»ko {kxu Wøkhe òÞ Au. (fuLMkhLkk «fkh «{kýu yk Ëh{kt çkË÷kð Úkíkku hnu Au.) Mk{økúÃkýu òuíkkt, rMk¥kuhLkk ËþfLke ÃkqðuoLke Mkh¾k{ýeyu yk ¼khu {kuxe ð]rØ Au fu ßÞkhu 5 ð»koLkku WøkkhLkku Ëh 50%Úke Ãký ykuAku níkku: rðrðÄ «fkhLkkt fuLMkhku{ktÚke Qøkhe sðkLkku Ëh “çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkh{ktÚke Wøkkhku” rð¼køk{kt ykÃku÷k Au.¼køÞu s Úkíkwt nkuðk Aíkkt Lku Mkkhðkh yLku MknkÞfkhe fk¤S ¾kMk ykÄwrLkf çkLke nkuðk Aíkkt, nS Ãký 15 ð»koÚke Lke[uLke ðÞLkkt çkk¤fku{kt fuLMkh {]íÞwLkwt çkestw yøkíÞLkwt fkhý Au. («Úk{ fkhý yfM{kíkku Au). 2011{kt ykþhu 1320 çkk¤fku fuLMkhÚke {]íÞw Ãkk{u íkuðe ðfe Au.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhLkk fkhýku yLku òu¾{e Ãkrhçk¤ku fÞkt?

fuLMkh suðk hkuøkLkk ík{u rþfkh Úkkyku yuLke þõÞíkkLku Ãk÷xkðLkkh fkuEÃký çkkçkík íku òu¾{e Ãkrhçk¤ Au. rðr¼Òk fuLMkhkuLku rðr¼Òk òu¾{e Ãkrhçk¤ku Au. ÃkwÏíkku{kt SðLkþi÷e MktçktÄe òu¾{kuLku fuLMkhLkk òu¾{ ytøkuLkwt {wÏÞ Ãkrhçk¤ økýðk{kt ykðu Au. çkeLk MðkMÚÞf{ yknkhLke yMkhku, yÃkqhíkku ÔÞkÞk{ Lku Äq{úÃkkLk íkÚkk {ãÃkkLkLke ykËíkkuLkku yk WËknhý{kt Mk{kðuþ ÚkE òÞ Au. Ãký MkkÄkhý heíku SðLkþi÷eLkkt Ãkrhçk¤kuLku fuLMkhLkwt òu¾{ Q¼wt fhíkkt ½ýk ð»kkuo ÷køku Au Lku çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkh{kt yu ¾kMk fkuE ¼køk ¼sðíkk nkuÞ íkuðwt {Lkkíkwt LkÚke.nk÷Lkkt ð»kkuo{kt, zeyuLkyu{kt Úkíkk fux÷kf VuhVkhku fE heíku fku»kkuLku fuLMkhLkk fku»kku çkLkkðe Ëu Au yu Mk{sðk{kt ði¿kkrLkfkuyu ¼khu «økrík MkkÄe Au. zeyuLkyu ykÃkýk «íÞuf fku»k{kt hnu÷wt hMkkÞý Au. su sLkeLk (SLMk)Lke h[Lkk fhu Au. yk sLkeLk yuf yÚko{kt ykÃkýk fku»k su ftE fhu Au íkuLke Mkq[LkkykuLkku Mkt[Þ Au. ykÃkýu Mkk{kLÞÃkýu ykÃkýk {kíkkrÃkíkk suðkt Ëu¾kEyu Aeyu fkhý fu íkuyku ykÃkýk zeyuLkyuLkkt Mkúkuík Au. Ãký ykÃkýk Ëu¾kð WÃkhktík ½ýe ðMíkwykuLku zeyuLkyu «¼krðík fhu Au

MÃkþo 3

y{wf «fkhLkkt fuLMkhku Mk{uík fux÷kf hkuøkkuLkk rþfkh çkLkðkLkk òu¾{ Ãkh Ãký yu{Lkku «¼kð Ãkzíkku nkuÞ Au. fux÷ktf sLkeLkku (ykÃkýk zeyuLkyuLkk ytþku) ßÞkhu ykÃkýk fku»kku rðfMkíkk yLku rð¼krsík Úkíkk nkuÞ íÞkhu yLku rLkÞtrºkík hk¾ðkLke Mkq[Lkkyku Ähkðíkk nkuÞ Au. su sLkeLkku fku»kkuLkk rðfkMk yLku rð¼ksLkLku økríkþe÷ çkLkkðu Au íkuLku ykìLfkuSLMk fnuðk{kt ykðu Au. fku»kkuLkk rð¼ksLkLke økrík {tË ÃkkzLkkh yÚkðk yuLkku Wr[ík Mk{Þu Lkkþ fhLkkh yLÞ sLkeLkkuLku xâw{h MkÃkhuMkh SLMk fnuðk{kt ykðu Au. ykìLfkuSLMkLke r¢Þkyku [k÷w fhLkkh yÚkðk xâw{h Mk«uMkh SLMkLke r¢Þkyku çktÄ fhLkkh zeyuLkyu - ÃkrhðíkoLkkuLkk Ãkrhýk{u fuLMkh ÚkkÞ Au.fux÷ktf çkk¤fkuLku {kíkkrÃkíkk ÃkkMkuÚke ykLkwðtrþf YÃku zeyuLkyu ÃkrhðíkoLkku MkktÃkzíkkt nkuÞ Au su yu{Lkk{kt fuLMkhLkwt òu¾{ ðÄkhu Au. çkk¤fLkk þhehLkk «íÞuf fku»k{kt yk ÃkrhðíkoLkku {kusqqË nkuÞ Au. yuLkku {ík÷çk yu ÚkÞku fu hõíkfku»kku yÚkðk þhehLkkt yLÞ fku»kkuLkk zeyuLkyuLkk Ãkheûký îkhk ykðkt ÃkrhðíkoLkku þkuÄe þfkÞ Au.Ãkhtíkw {kuxk¼køkLkkt fuLMkhku ykðkt ykLkwðtrþf zeyuLkyu VuhVkhku îkhk Úkíkkt LkÚke. yu çkk¤fLkk SðLkLkk ¾qçk s ykhtr¼f íkçk¬kyku Úkíkk zeyuLkyu ÃkrhðíkoLkkuLkwt Ãkrhýk{ nkuÞ Au. ½ýeðkh SðLk ÃkqðuoLkkt zeyuLkyu ÃkrhðíkoLkkuLku Ãkrhýk{u nkuÞ Au. Ëhuf ð¾íku su yuf fku»k çku Lkðk fku»kku{kt rð¼krsík ÚkðkLke íkiÞkhe fhu Au íÞkhu yuýu zeyuLkyuLke Lkf÷ fhðe Ãkzu Au. yk «r¢Þk MktÃkqýo ûkríkhrník LkÚke. ½ýeðkh yu{kt ¼q÷ hne òÞ Au, ¾kMk fheLku fku»kku íðhkÃkqðof rðfMkíkk nkuÞ íÞkhu SðLk{kt øk{u íku Mk{Þu yk «fkhLkkt sLkeLk VuhVkh ÚkE þfu Au yLku yuLku ‘yuõðkÞzo BÞwxuþLk’ fnu Au. þhehLkk yuf fku»k{kt ‘yuõðkÞzo BÞwxuþLMk’Lke þYykík ÚkkÞ Au, Lku yu{ktÚke LkeÃksíkk ík{k{ fku»kku{kt yk fku»k yu VuhVkhLku «íÞkrÞík fhu Au. ykðkt “yuõðkÞzo BÞwxuþLMk” ÔÞÂõíkLkk fuLMkh fku»k{kt nksh nkuÞ Au. yLku yu yuLkkt MktíkkLkkuLku ykLkwðtrþf heíku MkktÃkzíkkt LkÚke. fux÷kf ÃkwÏíkkuLkk fuLMkhku {kxu sðkçkËkh BÞwxuþLMkLkkt fkhýku òýeíkkt Au. (suðkt fu rMkøkkhuxLkk Äw{úÃkkLk{kt hnu÷kt fuLMkh fhLkkhkt hMkkÞýku) Ãký çkkÕÞkðMÚkkLkkt {kuxk¼køkLkkt fuLMkhku {kxu sðkçkËkh zeyuLkyu VuhVkhkuLkkt fkhý nS òý{kt ykÔÞkt LkÚke. fux÷ktf çkrnøkoík fkhýu nkuE þfu su nS y¿kkík Au, Ãký {kuxk¼køkLkkt fkhýu Mkt¼ðík: fku»kLke ¼eíkh ½ýeðkh Mkòoíke ÞkËÂåAf ½xLkkykuLku ÷eÄu nkuÞ Au suLku çknkhLkwt fþwt fkhý nkuíkwt LkÚke. þwt çkkÕÞkÔÚkkLkkt fuLMkhLku rLkðkhe þfkÞ Au?

ÃkwÏíkkuLkkt fuLMkhLke su{ yuðwt fkuE SðLkþi÷eøkík òu¾{e Ãkrhçk¤ (su{ fu Äq{úÃkkLk) òý{kt LkÚke fu su çkk¤fLkk fuLMkh ÚkðkLkk òu¾{ Ãkh «¼kð Ãkkzíkwt nkuÞ. hurzÞuþLkLke yMkhku suðkt çknw sqs ðkíkkðhý÷ûke Ãkrhçk¤ku Au suLku çkk¤-

fuLMkhLkk òu¾{ MkkÚku Mkktf¤ðk{kt ykÔÞkt nkuÞ. Aíkkt Ãký, ½ýk rfMMkkyku{kt hurzÞuþLkLke yMkh{kt ykððwt yrLkðkÞo nkuÞ Au, su{ fu çkeò fuLMkhLke Mkkhðkh {kxu çkk¤fLku hurzÞuþLk ÚkuhkÃkeLke ykð~Þfíkk nkuÞ. òu ík{khk çkk¤fLku fuLMkh ÚkkÞ íkku yu Mk{S ÷uðwt yøkíÞLkwt Au fu ík{u fu ík{kÁt çkk¤f yuLku rLkðkhe þfík íku yríkþÞ yMkt¼rðík Au.çknw sqs rfMMkkyku{kt, çkk¤fkuLku ykLkwðtrþf heíku sLkeLk-ÃkrhðíkoLkku MkktÃkzíkkt nkuÞ Au suLkkÚke yu{Lku y{wf «fkhLkk fuLMkh ÚkðkLke Mkt¼kðLkk Q¼e ÚkkÞ Au. ykðk rfMMkkyku{kt, ½ýeðkh íkçkeçkku, fuLMkhøkúMík ÚkðkLke Mkt¼kðLkk Ähkðíkk ytøkLku Ëqh fhðk {kxu rLkðkhf þ†r¢ÞkLke ¼÷k{ý fhíkk nkuÞ Au. y÷çk¥k ykðwt rðh÷ rfMMkkyku{kt s çkLku Au.þwt çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhLke ðu¤kMkh òý ÚkE þfu Au?

çkk¤fku{kt fuLMkhLku MkeÄuMkeÄwt yku¤¾e ÷uðkLkwt fk{ frXLk Au. fkhý fu yuLkkt ÷ûkýku MkðoMkk{kLÞ rçk{kheyku yLku ½k suðkt s sýkíkkt nkuÞ Au. çkk¤fku ðkhtðkh çke{kh Ãkzíkkt nkuÞ Au yÚkðk yu{Lku Ze{ýkt fu [fk{k Ãkzíkkt nkuÞ Au su «åAÒkÃkýu fuLMkhLkkt s ÷ûkýku nkuE þfu Au. {kçkkÃkkuyu yu{Lkkt çkk¤fkuLkwt rLkÞr{ík íkçkeçke Ãkheûký fhkðíkk hnuðwt òuEyu Lku fk¤SÃkqðof òuíkk hnuðwt òuEyu fu Ëqh Lk Úkíkkt nkuÞ íkuðk fkuE yMkk{kLÞ rLkþkLkku fu ÷ûkýku íkku sýkíkkt LkÚke Lku. ykðkt ÷ûkýku fu rLkþkLkku Lke[u {wsçk Au.

yMkkÄkhý økktX yÚkðk Ze{ýkt• Lk Mk{òíke rV¬kþ yLku yþÂõík• Mknu÷kEÚke Ãkze síkkt [fk{kt• þhehLkk fkuE ¼køk{kt hnuíke Mkíkík Ãkezk• ÷t½kðwt• {xíkku Lk nkuÞ íkuðku, Lk Mk{òíkku íkkð fu rçk{khe• ðkhtðkhLkku {kÚkkLkku Ëw:¾kðku ½ýeðkh Q÷xe MkkÚku• y[kLkf ykt¾ yÚkðk árü{kt çkË÷kð• y[kLkf Lk Mk{òíkku ðsLk ½xkzku•

çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLkk yríkMkk{kLÞ «fkhku fÞk Au?

çkk¤fku{kt {kuxu ¼køku òuðk {¤íkkt fuLMkhLkkt «fkhku, ÃkwÏíkku{kt òuðk {¤íkk fuLMkhkuLkk «fkhkuÚke r¼Òk Au. çkk¤fkuLkkt yrík Mkk{kLÞ fuLMkhku Au:

ÕÞwfur{Þk• r÷BVku{k• {øks yLku [uíkkíktºkLke økktXku• LÞqhku çkkÕMxku{k• rðÕ{Mk økktX• hnuÕzku{kÞkuMkkfkuo{k•

4 MÃkþo

hurxLkkuç÷kMxku{k• yÂMÚkLkwt fuLMkh•

çkeò «fkhLkkt fuLMkhku çkk¤fku{kt sðÕ÷u òuðk {¤u Au, Ãký íku õÞkhuf ÚkkÞ Au ¾hkt. yríkþÞ rðh÷ rfMMkkyku{kt ÃkwÏíkku{kt yrík Mkk{kLÞ økýkíkkt fuLMkhku Ãký çkk¤fku{kt òuðk {¤u Au.ÕÞwfur{Þk :

çkkÕÞkðMÚkkLkkt yríkMkk{kLÞ fuLMkhku{kt ÕÞwfur{ÞkÍ Au.• çkk¤fkuLkk çkÄkt fuLMkh{kt yuLk Ëh ÷øk¼øk 34% Au.• çkk¤fku{kt yrík Mkk{kLÞÃkýu òuðk {¤íkk fuLMkhku{kt • yuõÞwx r÷BVkuMkkÞrxf ÕÞqfur{Þk (ALL) yLku yuõÞwh {kÞu÷kuSLkMk ÕÞwfur{Þk (AML) økýkÞ Au.òu¾{e Ãkrhçk¤ku :•

ykLkwðtrþf EBÞqLk rMkMx{ rzMkykuzoh• ÕÞwfur{Þk-Ãkerzík çknuLk fu ¼kE nkuðk• ðkíkkðhýLke òu¾{e Ãkrhçk¤ku : hurzÞuþLkLke yMkh/• fu{kuÚkuhÃkeLke yMkh fu fkuE hMkkÞýkuLke yMkh (Ã÷kÂMxf Wãkuøk{kt ðÃkhkíkwt çkuÂLÍLk)

ÕÞwfur{ÞkLkkt ykðkt çkÄkt ÷ûkýku òuðk {¤u Au: ¾qçk Úkkfe • sðwt, rV¬e íð[k, [uÃk, íkkð, Mkh¤íkkÚke ÷kune Lkef¤ðwt, [fk{kt Ãkze sðk, nkzfkt yLku MkktÄk{kt Ëw:¾kðku, ¼q¾ {he sðe, r÷BV LkkuzTMkLkku Mkkuòu, íð[k Ãkh hurþÍLkk ÷k÷ [f{kt yLku ÃkuZktLke Mk{MÞkyku, yríkþÞ Úkfkð yLku Lkçk¤kEÃkrhûký {kxu ðÃkhkíkk Lk{qLkkykuLkk «fkh: •

÷kuneLkk Lk{qLkk : MkeçkeMke - {kuxk¼køkLkkt çkk¤fku{kt • ÷kune{kt ïuíkfýkuLke MktÏÞk ðÄe òÞ Au.nkzfkLkk {kðkLkk Lk{qLkk : òt½ yLku Akíke nkzfk{ktÚke • (MxLko{)÷Bçkh Ãktõ[h - MkunuçkúkuMÃkkELk÷ ^÷wEz • (CSF) Lkk ÕÞqfur{ÞkLke íkÃkkMk{kt yk xuMx ðÃkhkÞ Au.r÷BVLkkuz çkkÞkuÃMke - r÷BVku{kLkk rLkËkLk{kt yøkíÞLkwt • Ãkheûký.

ÕÞwfur{ÞkLkk rLkËkLk yLku ðøkeofhý{kt ðÃkhkíkk ÷uçkkuhuxhe • Ãkheûkýku:

YrxLk {kE¢kuMfkurÃkf [fkMkýe - Mkt¼rðík rLkËkLk • ÕÞwfur{Þk nkuÞ íÞkhu ç÷zfkWLx yLku ÂM{yMko «khtr¼f Ãkheûkýku Au. MkkÞxkufur{MxÙe - Lk{qLkk{ktÚke ÷uðkÞu÷k fku»kku Ãkh • hkMkkÞrýf htøk (zkE) Lke yMkh Q¼e fhðk{kt ykðu Au fu su fux÷kf «fkhLkkt ÕÞqfur{Þk fku»kku MkkÚku s «ríkr¢Þk fhu Au.^÷ku MkkÞxku{uxÙe yLku EBÞqLkkurnMxkufur{MxÙe - yÂMÚkLkku •

{kðku (çkkuLk{uhku), r÷BV LkkuzTMk yLku ÷kuneLkk Lk{qLkkLkk fku»kkuLkk Ãkheûký {kxu ½ýeðkh ^÷ku MkkÞxku{uxÙeLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. EBÞqLkkurnMxkufur{MxÙe Ãkheûkýku{kt yÂMÚkLkk {kðk yLku çkeò Lk{qLkkyku{ktÚke ÷uðkÞu÷k fku»kku Ãkh rðrþc {kLkðMkŠsík yuLxeçkkurzÍLke yMkh Q¼e fhðk{kt ykðu Au.MkkÞxkuSLkurxõMk - fkuE ÃkrhðíkoLkku Au fu Lknª íku • Lk¬e fhðk {kxu yrík þÂõíkþk¤e {kE¢kuMfkuÃk îkhk htøkMkqºkku (¢ku{kuÍkuBMk zeyuLkyuLkk ytþku) Lku òuðk{kt ykðu Au. MkkÄkhý {Lkw»Þfku»kku{kt 23 òuzeyku nkuÞ Au, «íÞufLkwt yuf [ku¬Mk «{ký nkuÞ Au Lku íku y{wf heíku MxuELk ÚkkÞ Au. fux÷kf «fkhLkkt ÕÞqfur{Þk{kt, htøkMkqºkkuLkkt ÃkrhðíkoLkku òuE þfkÞ Au.Ëk. ík. ½ýeðkh çku htøkMkqºkku yu{Lkkt zeyuLkyu{ktÚke • fux÷ktfLke yË÷kçkË÷e fhe ÷u Au. suÚke fheLku yuf htøkMkqºkLkku Úkkuzku ¼køk çkeò htøkMkqºkLkk ¼køk MkkÚku òuzkE òÞ Au. yk ÃkrhðíkoLk, suLku ‘MÚkkLkktíkhý’ fnuðk{kt ykðu Au, Mkqû{Ëþof Þtºk ðzu Mkk{kLÞ heíku òuE þfkÞ Au. ykðk ÃkrhðíkoLkkuLke Ãkh¾ îkhk fux÷kf «fkhLkk ALL yLku ALM Lk¬e fhe þfkÞ Au íkÚkk íkuLkkÚke MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLk («kuøLkkurMkMk) fhðk{kt MknkÞ {¤u Au.^÷kuhkuMkLx ELk Mkexw nkErçkúzkEÍuþLk • (FISH) - yk ÃkØrík{kt htøkMkqºkkuLkkt [ku¬Mk ¼køk Ãkh su [kUxu Au. FISH {kuxk¼køkLkkt htøkMkqºk-ÃkrhðíkoLkku (Ëk. ík. MÚkkLkktíkhý) þkuÄe þfkÞ Au, fu su MxkLzzo MkkÞxkuSLkurxf Ãkheûkýku{kt Mkqû{Ëþof Þtºk Lke[u òuE þfkÞ Au. ð¤e MkkÄkhý MkkÞxkuSLkurxf Ãkheûkýku{kt Ãký Lk òuE þfkÞ íkuðkt Mkqû{ ÃkrhðíkoLkku Ãký þkuÄe þfkÞ Au. htøkMkqºkku{kt Úkíkkt [ku¬Mk ÃkrhðíkoLkkuLku òuðk {kxu FISH Lkku WÃkÞkuøk ÚkE þfu Au. ÷kuneLkk fu yÂMÚkLkk {kðk WÃkh íkuLkku WÃkÞkuøk ÚkE þfu Au. yu yrík [kuõMkkE¼he ÃkØrík Au y™u yuLkkt Ãkrhýk{ku Ãký çku-[kh rËðMk{kt s {¤e òÞ Au. yux÷u íkku yk Ãkrhûký ½ýkt çkÄkt íkçkeçke fuLÿku Ãkh WÃkÞkuøk{kt ÷uðkÞ Au.

E{u®søk Ãkheûkýku :-• AkíkeLkku yuõMk-hu - ð]rØ Ãkk{u÷ ÚkkÞ{MkLku Ãkkh¾ðk • {kxuyÕxÙkMkkWLz - yÕxÙkMkkWLzLkku WÃkÞkuøk þhehLke • MkÃkkxe LkSfLkkt r÷BVLkkuzTMkLku òuðk {kxu ÚkkÞ Au. Ãkux (yuçzku{Lk) Lkkt ytËhLkk ¼køku hnu÷kt ytøkku, Ëk. ík. {qºk®Ãkzku, Þf]ík, çkhku¤ - yu{kt ð]rØ ÚkE nkuÞ íkku íku òuðk {kxu yuLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au.

MÃkþo 5

Mkexe MfuLk - òu þheh{kt fkuE r÷BVLkkuzTMk ðæÞkt nkuÞ • íkku.

• çkkÕÞkðMÚkkLkk ÕÞqfur{ÞkLke {wÏÞ Mkkhðkh fu{kuÚkuhÃke Au. rðrþü Mktòuøkku{kt þ†r¢Þk yLku (hurzÞuþLk ÚkuhÃke) rðrfhý r[rfíMkkLkku WÃkÞkuøk Ãký ÚkE þfu Au.çkkÕÞkðMÚkkLkk ÕÞqfur{ÞkLke Mkkhðkh MkkÄkhý heíku • yríkMk½Lk nkuÞ Au yux÷u yu yøkíÞLkwt Au fu çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhkuLkk WÃk[kh {kxuLke rðþu»kíkk Ähkðíkk fuLÿ{kt yu Mkkhðkh nkÚk ÄhkÞ.çkk¤fLkk íkçkeçku yu MkwrLkrùík fhðwt òuEyu fu yuLke • Mkkhðkh çkk¤fLkk òu¾{-sqÚk (su fux÷ktf ytËkrsík Ãkrhçk¤ku Ãkh ykÄkrhík Au.) {wsçk ÚkE hne Au, yLku yu™e Mkkhðkh «kuxkufku÷ yÚkðk «{ký¼qík yktíkhhk»xÙeÞ rËþkrLkËuoþku {wsçk fhðk{kt ykðu yuLkkÚke çkk¤fLku ykÄwrLkfík{ Mkkhðkh {¤þu.

{øks y™u [uíkkíktºkLke økktXku

{øks yLku [uíkkíktºkLke yLÞ økktXku yu çkk¤fku{kt • MkðoMkkÄkhý heíku òuðk {¤íkkt fuLMkhku{kt çkeò ¢{u ykðu Au. yuLkku Ëh çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt 27% sux÷ku Au.{øksLke økktXkuLkkt ½ýkt «fkh Au Lku íkuLke Mkkhðkh y™u • íku «íÞuf {kxu MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku Ãký y÷øk y÷øk Au.{kuxk ¼køkLke {øksLke økktXku, çkk¤fku{kt {øksLkk Lke[÷k • rnMMkk{kt þY ÚkkÞ Au, su{ fu Mkuhuçku÷{ yÚkðk çkúuELk Mxu{.òu¾{e Ãkrhçk¤kuu :•

ykLkwðtrþf ÃkrhÂMÚkríkyku : xâwçkhMk Mf÷uhkurMkMk• /

NFI/NF2/VHL rzMkeÍ/÷kE£kW{uLke rMkLzÙku{yuõÞwx r÷BVurxf ÕÞqfur{Þk Ähkðíkkt çkk¤fku Ãkh • hurzÞuþLkLke yMkhku :

yuLkkÚke {kÚkkLkku Ëw:¾kðku, Wçkfk, Q÷xe, ÄqtĤe • fu rîøkwrýík ÿrü, [¬h yLku [k÷ðk{kt Lku ðMíkwyku Ãkfzðk{kt {w~fu÷e Úkðk suðe yMkhku ðíkkoÞ Au.{øksLkk WÃkhLkk ¼køk{kt fuLMkh ÚkðkLke ½xLkk {kuxu¼køku • ÃkwÏíkku{kt ðÄkhu òuðk {¤u Au. çkk¤fku yLku ÃkwÏíkku - çkÒku{kt {øksLke økktXku fhíkkt fhkuzhßswLke økktXku ykuAk «{ký{kt s òuðk {¤u Au.

LÞqhkuç÷kMxku{k

rðh÷ rfMMkkyku{kt (çkÄk LÞqhkuç÷kMxku{kLkk 1% Úke • 2%) çkk¤fLku ykLkwðtrþf heíku LÞqhkuç÷kMxku{k ÚkðkLkku

ðÄkhu ¾íkhku hnu Au. Ãký {kuxk¼køkLkkt LÞqhkuç÷kMxku{k ykLkwðtrþf heíku Úkíkkt LkÚke.

Ëh ºkýu yufÚke Úkkuzk ðÄkhuLkk Ëhu LÞqhkuç÷kMxku{kt yrzÙLk÷ • økútrÚkyku þY ÚkkÞ Au. Ëh ºkýu yufLkk Ëhu Ãkux{kt rMkBÃkÚkurxf Lkðo{kt økuÂLø÷yk{kt þY ÚkkÞ Au. çkkfeLkkt {kuxk ¼køkLkkt rfMMkk{kt çku fhkuzhßsq ÃkkMku Akíke{kt, øk¤k{kt fu ÃkuÂÕðMk{kt rMkBÃkÚkurxf økuÂLø÷yk{kt þY ÚkkÞ Au.

yk økktXLke þYykík øk{u íÞkt ÚkE þfu Au Ãký Mkk{kLÞ • heíku yu Ãkux{ktt ÚkkÞ Au yLku (Mðu÷ªøk) Mkqsu÷k ¼køk YÃku Ëu¾k Ëu Au. yuLkkÚke nkzfkLkku Ëw:¾kðku yLku íkkð Ãký ykðu Au.

MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku fu ytËks {kxuLke rLkþkLkeyku - • yk yuðkt rðrþü ÷ûkýku Au fu suLkkÚke yu ytËkòu ÷økkðe þfkÞ Au fu çkk¤fLkku ykWx÷wf hkuøk {xðk çkkçkík fuð¤ MxuusLkk ykÄkhu ytËkS þfkÞ íkuLke Mkh¾k{ýeyu Mkkhku Au fu LkhMkku Au.

Lke[uLke rLkþkLkeykuLkku WÃkÞkuøk çkk¤f ytøku MðkMÚÞ • yLkw{kLkku fhðk{kt ÚkkÞ Au.

ðÞ - LkkLkkt çkk¤fku (12 Úke 18 {kMkÚke • Lke[uLkkt){kt Mkt¼ðík: {kuxk çkk¤fkuLke Mkh¾k{ýeyu yk hkuøk ðnu÷ku {xu Au.xâw{h rnMxku÷kuS - Mkqû{Ëþof Þtºk Lke[u • LÞqhkuç÷kMxku{kLkk fku»kku fuðk Ëu¾kÞ Au íku xâw{hrnMxku÷kuSLkku ykÄkh Au. su økktXku{kt rLkhkuøke fku»kku yLku Ãkuþeyku ðÄw nkuÞ íku ðÄkhu Mkkhwt Ãkrhýk{ ykÃku Au Lku yuLku yLkwfq¤ rnMxku÷kuS fnuðk{kt ykðu Au. su økktXku{kt fku»kku yLku Ãkuþeyku ðÄw yuçLkku{o÷ - yMkk{kLÞ sýkíke nkuÞ yuLkkt MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku Ãký ¾hkçk hnuðkLkkt Lku íkuLku «ríkfq¤ rnMxku÷kìS fnu Au.zeyuLkyu Ã÷kuEze - «íÞuf fku»k{kt hnu÷e zeyuLkyuLke • {kºkk, suLku Ã÷kuEze fnu Au, yuLku ^÷ku MkkExku{uxÙe yÚkðk E{uStøk MkkExku{uxÙe suðe rðrþü «Þkuøkþk¤k «ÞwÂõíkyku îkhk {kÃke þfkÞ Au. su LÞqhkuç÷kMxku{k - fku»kku{kt MðMÚk fku»kku sux÷e {kºkk{kt s zeyuLkyu nkuÞ íkku íkuLku ‘rzÃ÷kuEz’ íkhefu ðøkeof]ík fhðk{kt ykðu Au. ðÄw {kºkk{kt zeyuLkyu Ähkðíkk fku»kkuLku ‘nkEÃkhzeÃ÷kuEz’ fnuðk{kt ykðu Au. rþþwyku{kt nkÞÃkhrzÃ÷kuEz fku»kku hkuøkLkk «khtr¼f íkçk¬k MkkÚku Mktf¤kÞu÷k nkuÞ Au, íku fu{kuÚkuhÃkeLku Mkkhku «rík¼kð ykÃku Au y™u MkkÄkhý heíku yuLkkt yu MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku rzÃ÷kuEz fku»kkuLke Mkh¾k{ýeyu rníkfh yLku Mkkhkt nkuÞ Au.

6 MÃkþo

• MYCN SLk yuBÃ÷erVfuþLk - MYCN yu ykuLfkuSLk Au. yu yuf yuðwt sLkeLk Au fu fku»kkuLkk rðfkMkLkkt rLkÞtºký{kt yøkíÞLkwt Au. yk sLkeLkkuLkkt VuhVkhkuÚke fuLMkhLkk fku»kkuLke su{ fku»kku yríkÍzÃkÚke rðfMku Au, rð¼krsík ÚkkÞ Au.MktþkuÄLkkuÚke yuðw sýkÞwt Au fu • MYCN ykuLfku÷kuSLkLke çknw çkÄe Lkf÷ku (yuBÃ÷erVfuþLk) Ähkðíkkt LÞqhkuç÷kMxku{kLkwt ð÷ý ÍzÃkÚke ðÄðkLkwt Au Ãký yu ÃkwÏík çkLku yuðe Mkt¼kðLkk ½ýe ykuAe nkuÞ Au. su çkk¤fkuLkk LÞqhkuç÷kMxku{kLku ykðwt ÷ûký nkuÞ íku{Lkkt MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku yLÞ çkk¤fkuLke Mkh¾k{ýeyu MkkiÚke ¾hkçk nkuÞ Au.

çkeS rLkþkLkeyku - yk Mk{Þu òu¾{-sqÚk Lk¬e fhðk{kt • yk rLkþkLkeykuLkku WÃkÞkuøk Úkíkku LkÚke, Aíkkt íku yøkíÞLkkt Au yLku LÞqhkuç÷kMxku{kÚke Ãkezkíkk çkk¤fLke Mkkhðkh fE heíku fhðe íku ytøkuLkk rLkýoÞ Ãkh yMkh fhe þfu Au.

MkkÞxkuSLkurxõMk - yk «Þkuøkþk¤k-Ãkheûký{kt • «íÞuf fku»k{kt hnu÷kt htøkMkqºkkuLke MktÏÞk Mkqû{Ëþof ÞtºkÚke økýðk{kt ykðu Au Lku fkuEÃký htøkMkqºkLke (yuçLkku{kor÷rxÍ) rðf]ríkykuLku ðýoððk{kt ykðu Au. MðMÚk fku»k ÃkkMku 46 htøkMkqºkku (23 Lke òuz) nkuÞ Au su zeyuLkyu y™u «kuxeLkLkkt çkLku÷kt nkuÞ Au. htøkMkqºkkuLke MkkÄkhý (Lkku{o÷) MktÏÞk Ähkðíkk LÞqhkuç÷kMxku{kLkwt ð÷ý, ðÄkhu htøkMkqºkku Ähkðíkk LÞqhkuç÷kMxku{kLke Mkh¾k{ýeyu ðÄðkLkwt yLku ÍzÃkÚke «MkhðkLkwt nkuÞ Au.su fku»kku{kt htøkMkqºkku 1 yÚkðk 11 Lkk fkuE¼køk økq{ • nkuÞ (suLku 1p rzÃ÷eþLMk yÚkðk 11q rzÃ÷eþLMk fnuðk{kt ykðu Au) uýkt Ãký MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku ykuAk rníkfkhe nkuÞ Au. yuðwt {kLkðk{kt ykðu Au fu LÞqhkuç÷kMxku{kLkk ËËeoyku{kt su htøkMkqºkkuLkk ¼køk økq{ ÚkE økÞu÷k nkuÞ Au íku fËk[ yøkíÞLkkt, økktXLku Ëkçke ËuLkkhkt sLkeLkku Ähkðíkkt nkuÞ. òu fu yk ðMíkwLku rLkrùík fhðk ðÄkhu yÇÞkMkLke ykð~Þfíkk Au.òu htøkMkqºk 17 Lkku ðÄkhkLkku ¼køk nkuÞ (• 17q) økuELk) íkku íkuLku Ãký ¾hkçk MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku MkkÚku Mkktf¤ðk{kt ykðu Au. yuLkku yÚko Mkt¼ðík: yu ÚkkÞ Au fu htøkMkqºk 17 Lkk yk ¼køk{kt ykuLfkuSLk Au.

• LÞqhkuxÙkurVLk (Lkðo økúkuÚk Vuõxh) rhMkuÃxMko : MðMÚk ¿kkLkíktíkwLkk fku»kku y™u Úkkuzkf LÞqhkuç÷kMxku{kLkk fku»kkuLke MkÃkkxe Ãkh hnu÷k yk ÃkËkÚkkuo Au. yuLkkÚke fku»kku LÞqhkuxÙkurVLMkLku yku¤¾e þfu Au. yk LÞqhkuxÙkurVLMk nku{kuoLk suðkt hMkkÞýku Au suLkkÚke ¿kkLkíktíkwLkk fku»kkuLku ÃkwÏík Úkðk{kt MknkÞ {¤u Au.

su LÞqhkuç÷kMxku{kÍ{kt y{wf «fkhLkkt LÞqhkuxÙkurVLk • rhMkuÃxhku ðÄkhu nkuÞ - ¾kMk fheLku TrkA Lkk{Lkqt Lkðo økúkuÚk Vuõxh rhMkuÃxh ðÄkhu nkuÞ, yuLkkt MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLk çknuíkh nkuÞ Au.rMkh{ rLkþkLkeyku : fux÷ktf ÃkËkÚkkuoLkkt rMkh{ (ç÷z) • MíkhkuLkku WÃkÞkuøk MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku fhðk{kt ÚkE þfu Au.

LÞqhkuç÷kMxku{k fku»kku ÷kune{kt rVrhrxLk Akuzu Au. yu • yuf yuðwt hMkkÞý Au su þhehLkk MkkÄkhý ÷kun-[ÞkÃk[ÞLkku yøkíÞLkku ¼køk Au. su ËËeoyku{kt rVrhrxLkLkwt Míkh Ÿ[wt nkuÞ íku{Lke çkkçkíku MðkMÚÞ÷ûke y™w{kLkku ¾hkçk nkuÞ Au.LÞqhkuLk-MÃkurMkrVf yuLkku÷kuMk • (NSE) yLku ÷uõxux rznkEzÙkuSLkuMk (LDH) fux÷kÞ «fkhLkk MkkÄkhý fku»kku y™u LÞqhkuç÷kMxku{k fku»kkuLkk çkLku÷kt nkuÞ Au. ÷kune{kt NSE yLku LDH Lkwt Míkh ðÄe økÞwt nkuÞ íkku íkuLku Ãký ½ýeðkh LÞqhkuç÷kMxku{kÚke Ãkerzík çkk¤f {kxu ¾hkçk ykWx÷wf MkkÚku Mkktf¤ðk{kt ykðu Au.

fÞk íkçk¬kLkwt fuLMkh Au, çkk¤fLke ðÞ þwt Au? íkÚkk Ãkqðuo • sýkðe [qõÞkt íkuðkt MðkMÚÞ÷ûke y™w{kLkkuLke rLkþkLkeyku suðkt çkeòt Ãkrhçk¤ku Ãkh LÞqhkuç÷kMxku{kLke MkkhðkhLkk yr¼øk{Lkku ykÄkh Au. Mkkhðkh {kxu Lke[uLkk «fkhkuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.

þ†r¢Þk• fu{kuÚkuhÃke• hurxLkkuEz ÚkuhÃke• hurzyuþLk ÚkuhÃke• nkE-zkuÍ fu{kuÚkuhÃke/hurzÞuþLk ÚkuhÃke y™u Mxu{Mku÷ • xÙkLMÃ÷kLx EBÞqLkkuÚkuhÃke•

½ýk rfMMkkyku{kt yuf fhíkkt ðÄw «fkhLke MkkhðkhLke sYh Ãkzu Au.

rðÕBMk xâw{h

MÃkþo 7

rðÕBMk økktX yu yuðwt fuLMkh Au su yuf {qºk®Ãkz (rfzLke) • {kt þY ÚkkÞ Au Lku rðh÷ rfMMkkyku{kt çkLLku {qºk®Ãkz{kt.rðÕBMk økktX {qºk®Ãkzku{kt øk{u íÞkt þY ÚkE þfu. {kuxk • ¼økkLke rðÕBMk økktX yufíkhVe nkuÞ Au yÚkkoíkT íku yuf {qºk®ÃkzLku s yMkh fhu Au. {kuxk ¼køkLkk rfMMkkyku{kt yuf s økktX ÚkkÞ Au. Ãký rðÕBMk økktXðk¤kt çkk¤fku{kt 5% Úke 10% {kt yu s {qºk®Ãkz{kt yufÚke ðÄw økktXku nkuÞ Au. rðÕBMk økktXðk¤k çkk¤fku{kt ÷øk¼øk 5% {kt yk hkuøk çkuíkhVk nkuÞ Au.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt rðÕBMk økktXLkwt «{ký ÷øk¼øk • 5% Au.÷øk¼øk ºký ð»koLkkt çkk¤fku{kt yu {kuxu ¼køku òuðk {¤u • Au. 6 ð»koÚke {kuxk çkk¤fku{kt yu MkkÄkhý heíku òuðk {¤íkwt LkÚke.rðÕBMk økktXLkk «fkhku•

Mkqû{Ëþof{kt yu fuðe Ëu¾kÞ Au íkuLkk ykÄkhu yk • økktXku (yuLke rnMxku÷kuS «{kýu) çku {wÏÞ «fkhku{kt ðøkeof]ík fhðk{kt ykðu÷e Au.yLkwfq¤ (Vuðhuçk÷) rnMxku÷kuS : økktX{kt hnu÷k • fku»kku ¼÷u rçk÷fw÷ MðMÚk Lk sýkíkk nkuÞ, Ãký yu{kt yuLkkÃ÷urMkÞk (swyku nðu ÃkAeLkku ÃkrhåAuË) nkuíkwt LkÚke. ËMk rðÕBMk økktXku{kt LkðÚke ðÄkhu{kt yLkwfq¤ rnMxku÷kuS nkuÞ Au. ykðe økktXðk¤k çkk¤fLke Mkkò ÚkE sðkLke Mkt¼kðLkk ½ýe Mkkhe nkuÞ Au.«ríkfq¤ (yLkVuðhuçk÷) rnMxku÷kuS : fuLMkhLkkt • fku»kkuLkk Ëu¾kð{kt çknw Vhf nkuÞ Au y™u fku»kkuLkkt Lkkr¼fuLÿ ({æÞLkku ¼køk su{kt zeyuLkyu ykðu÷kt Au) {kuxkt yLku rðf]ík ÚkE òÞ Au. yuLku yuLkkÃ÷urMkÞk fnu Au. su{ yuLkkÃ÷urMkÞk ðÄkhu íku{ yk økktXðk¤k çkk¤fkuLku Mkkò fhðkLkwt fk{ y½Át çkLke òÞ Au.

{kuxk ¼køkLke rðÕBMk økktXkuLkwt fkuE MÃkü fkhý nkuíkwt • LkÚke.rðÕBMk økktXLkku Ãkkrhðkrhf RríknkMk

rðÕBMk økktXðk¤k çkk¤fku{kt 1% Úke 3% sux÷k • çkk¤fkuLkk rfMMkk{kt yuf yÚkðk ðÄkh MktçktÄeyku yk s fuLMkhÚke Ãkezkíkkt nkuÞ Au. rð¿kkLkeyku {kLku Au fu yk çkk¤fku yu{Lkk {kçkkÃk ÃkkMkuÚke ykLkwðtrþf heíku yuðkt htøkMkqºkku {u¤ðu Au su{kt (yuçkLkku{o÷) yMkkÄkhý yÚkðk økw{ ÚkÞu÷kt sLkeLk nkuÞ suLku ÷eÄu yu{Lke çkkçkíku rðÕBMk økktX ðÄðkLkwt òu¾{ ðÄe òÞ Au.rðÕBMk økktX Ähkðíke Ãkkrhðkrhf Ãk]c¼qr{ðk¤kt • çkk¤fku{kt çkLLku {qºk®Ãkzku{kt rðÕBMk økktXLkku Mkt¼ð

ðÄw hnu Au, Ãkkrhðkrhf Ãk]c¼qr{ rðLkkLkkt çkk¤fkuLke Mkh¾k{ýeyu. Ãký {kuxk ¼køkLkkt Ãkkrhðkrhf Ãk]c¼qr{ðk¤k rfMMkkyku{kt Ãký yuf s {qºk®ÃkzLku yMkh Úkíke nkuÞ Au.

fux÷kf yk™wðtrþf ÷ûkýMk{qnku (rMkLzÙku{)/sL{òík ¾kuzku

• y{wf «fkhLke sL{òík ¾kuzku y™u rðÕBMk økktXku ðå[u Mkçk¤ yLkwMktÄkLk Au. rðÕBMk økktXðk¤k Ëh ËMk çkk¤fu ÷øk¼øk yufLku sL{òík ¾kuz nkuÞ Au. rðÕBMk økktXku MkkÚku Mktf¤kÞu÷e {kuxk ¼køkLke sL{òík ¾kuzku (rMkLzÙku{) ÷ûkýMk{qnkuYÃku ðíkkoÞ Au. rMkLzÙku{ yu ÷ûk{ku, Mktfuíkku {k÷Vku{uoþLMk yÚkðk yLÞ rðf]ríkyku (yuçkLkku{kor÷xeÍ) Lkkt Mk{qnku Au su yu s ÔÞÂõík{kt yuf MkkÚku Ëu¾k Ëu Au. rðÕBMk økktXku MkkÚku Mktf¤kÞu÷kt ÷ûkýMk{qnku yk {wsçk Au.

• WAGR ÷ûkýMk{qn : yk ÷ûkýMk{qn Ähkðíkkt çkk¤fkuLku rðÕBMk økktX ÚkðkLke 50% Mkt¼kðLkk Au. htøkMkqºk 11 Lkk yuf ¼køkLke ûkríkLku fkhýu yu{ ÚkkÞ Au, ßÞkt WTI sLkeLk MkkÄkhý heíku {¤e ykðu Au. WAGR ykãkûkhkuLkku yÚko yk {wsçk Au.• W - rðÕBMk økktX• A - yurLkrhrzÞk (ykt¾{kt fk¤e fefeLkku ytþík:

fu MktÃkqýoík: ÷kuÃk)• G - surLkxkuheLkhe xÙuõx yuçLkku{kor÷rxÍ

({qºk®Ãkz, {qºk{køko, ®÷øk, Mfkux{, Âõ÷xkurhMk, ð]»ký yÚkðk øk¼koþÞLkwt LkwfMkkLk

• R - {uLx÷ rhxkzuoþLk (çkwrØLke {tËíkk)çkufrðÚk-rðyuzu{Lk ÷ûkýMk{qn : yk ÷ûkýMk{qn Ähkðíkkt • çkk¤fku íku{Lke ô{hLkk «{ký{kt {kuxkt nkuÞ Au. MkkÄkhý yktíkrhf yðÞðku fhíkkt íku{Lkkt yktíkrhf yðÞðku {kuxkt nkuÞ Au Lku ½ýeðkh ÷ktçke S¼ nkuÞ Au. yu{Lku þhehLkk yuf Ãkz¾u ðÄkhu Ãkzíkk {kuxk nkÚk yLku/yÚkðk Ãkøk nkuE þfu Lku çkeS Ãký íkçkeçke Mk{MÞkyku nkuE þfu. yu{Lku rðÕBMk økktXLkwt 5% Úke 10% sux÷wt òu¾{ hnu Au. zurLkMk-zÙuþ ÷ûkýMk{qn : yk rðh÷ ÷ûkýMk{qnLku • WT1 sLkeLk{kt Úkíkk ÃkrhðíkoLkku MkkÚku Mkktf¤ðk{kt ykðu Au. yk ÷ûký Mk{qn{kt rfzLkeyku hkuøkøkúMík çkLku Au Lku çkk¤f çknw LkkLkw nkuÞ íÞkhu s fk{ fhðkLkwt çktÄ fhe Ëu Au.Mkk{kLÞ heíku hkuøkøkúMík {qºkrÃktzku{kt rðÕBMk økktXku ðÄu Au. sLkLkktøkku ÞkuøÞ heíku rðfMkíkkt LkÚke. Akufhkyku{kt ®÷øk, ð]»ký yLku M¢kux{ rðfMkíkkt LkÚke, suÚke yu{Lku ¼q÷Úke Akufhe Mk{S ÷uðk{kt ykðu Au. rðÕBMk økktXkuLkwt òu¾{ ynª ¾qçk Ÿ[wt nkuðkÚke yk ÷ûkýMk{qnLkwt rLkËkLk ÚkíkktLke MkkÚku íkçkeçkku ½ýeðkh {qºk®Ãkzku fkZe Lkk¾ðkLke Mk÷kn ykÃku Au.

8 MÃkþo

fux÷ef sL{òík ¾kuzku : fux÷ef sL{òík ¾kuzku Ähkðíkkt • çkk¤fku{kt Ãký rðÕBMk xâw{h MkkÄkhý heíku òuðk {¤u Au.

yurLkrhrzÞk (ykt¾{kt fk¤e fefeLkku ytþík: fu • MktÃkqýoík: ÷kuÃk)nur{nkÞÃkhxÙkuVe (þhehLkk yuf Ãkz¾u ðÄkhu ðzíkk • ÷ktçkk nkÚku yLku yÚkðk Ãkøk)r¢Ãxkur[rzÍ{ (ð]»kýLke M¢kux{{kt Wíkhðk{kt • rLk»V¤íkk)nkÞÃkkuMÃkkrzÞkMk (AkufhkykuLke ¾kuz, su{kt {qºkLkwt • rAÿ ®÷økLke WÃkhLke çkkswyu nkuÞ Au.)

Ãkux{kt fXý ®ÃkzLkwt QÃkMkðwt yu Ãknu÷e rLkþkLke Au su • Lkðzkðíkkt fu fÃkzkt Ãknuhkðíke ð¾íku {kçkkÃkLkk æÞkLk{kt ykðe þfu. yu fXý sýkÞ Au Lku ½ýeðkh ÃkuxLke çkÒku çkkswyu y™w¼ðe þfkÞ yux÷wt {kuxwt nkuÞ Au yu Mkk{kLÞ heíku ÃkezksLkf LkÚke nkuíkwt Ãký fux÷kf rfMMkkyku{kt yu™kÚke Ãkux{kt Ëw:¾kðku ÚkE þfu Au.rðÕBMk økktXðk¤kt fux÷ktf çkk¤fku{kt íkkð, Wçkfk, ¼q¾ • {he sðe fçkSÞkík, Ãkuþkçk{kt ÷kune sðwt suðkt ÷ûkýku Ãký òuðk {¤u Au.

• E{uStøk Ãkheûkýku : òu zkìõxhLku yuðwt ÷køku fu çkk¤fLku {qºk®ÃkzLke økktX Au íkku yu E{uStøk ÃkheûkýkuLke ¼÷k{ý fhþu. yk Ãkheûkýku {kxu æðrLkíkhøkku (yÕxÙkMkkWLz), ûk-rfhýku (Mkexe MfuLk), {uøLkurxf rVÕzMk (yu{ykhykE) yÚkðk hurzÞkuyuÂõxð ÃkËkÚkkuoLkku WÃkÞkuøk þhehLke ytËhLkkt ¼køkkuLkkt r[ºkku Q¼k fhðk {kxu ÚkkÞ Au.R{uStøk Ãkheûkýku ½ýkt çkÄkt fkhýkuMkh fhðk{kt ykðu Au, • suðkt fu :

{qºk®Ãkz{kt økktX nkuÞ íkku þkuÄe fkZðku. Lku òu yuðwt • nkuÞ íkku yu Mkt¼ðík: rðÕBMk økktX nkuE þfu.{qºk®Ãkz{kt yLku þhehLkkt yLÞ ¼køkku{kt økktX õÞkt • MkwÄe «Mkhe Au íku òýðk {kxuhurzÞuþLk ÚkuhÃke yLku þ†r¢Þk çkkçkíku {køkoËþof • {u¤ððkMkkhðkh çkkË yu rðMíkkhku{kt yuLke yMkhku fuðef ÚkE • Au íku òuðk.

rfzLke çkkÞkuÃMke/þ†r¢Þk : {kuxk çkkøkLkk rfMMkkyku{kt, • R{uStøk ÃkheûkýÚke çkk¤fLku Mkt¼ðík: rðÕBMk økktX Au fu Lknª íku ytøku Ãkqhíke {krníke {¤u Au fu suÚke þ†r¢ÞkLke sYh sýkÞ íkku íku fhe þfkÞ. Ãkhtíkw rðÕBMk økktXLkwt ¾hu¾hwt rLkËkLk íkku íÞkhu s ÚkE þfu fu ßÞkhu økktXLkku Lk{qLkku ÷ELku Mkqû{Ëþof{kt [fkMkðk{kt ykðu. {kuxk ¼køku økktX MkkhðkhLkk ¼køkYÃku Úkíke þ†r¢Þk Ëhr{ÞkLk yk Lk{qLkku ÷uðk{kt ykðu Au.

rðÕBMk økktX Ähkðíkk Ëh ËMk çkk¤fku{ktÚke Mkhuhkþ Lkð • çkk¤fku Mkkòt ÚkE òÞ Au. þ†r¢Þk, hurzÞuþLk ÚkuhÃke yLku fu{kuÚkuhÃke îkhk yk hkuøkLke Mkkhðkh{kt Mkkhku yuðku rðfkMk MkkÄe þfkÞku Au.MkkÄkhý heíku rðÕBMk økktXLke Mkkhðkh{kt þ†r¢Þk, • fu{kuÚkuhÃke yLku õÞkhuf hurzÞuþLk ÚkuhÃkeLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. «Úk{ þ†r¢Þk çkkË òu fkuE fuLMkh fku»kku hne økÞk nkuÞ íkku hurzÞuþLk ÚkuhÃke fu ðÄw þMºkr¢ÞkLke sYh hnu Au. MkkhðkhLkwt «Úk{ ÷ûÞ yu nkuÞ Au fu {wÏÞ økktXLku Ëqh fhðk{kt ykðu, ÃkAe ¼÷u Lku fuLMkh þheh{kt ËqhLkk ¼køkku{kt Ãký Vu÷kÞwt nkuÞ. økýeðkh økktX fkZe Lkk¾ðkLkwt fk{ fÃkhwt nkuÞ Au. yu ½ýe {kuxe nkuE þfu, yu LkSfLke hõíkðkrnLkeyku{kt fu çkeòt yøkíÞLkkt ytøkku{kt «MkÞwO nkuE þfu, yÚkðk yu çkÒku {qºk®Ãkz{kt nkuE þfu. ykðk çkk¤fku{kt þ†r¢Þk Ãkqðuo íkçkeçk fu{kuÚkuhÃke, hurzÞuþLk ÚkuhÃke yÚkðk yu çkÒkuLku MktÞwõík heíku WÃkÞkuøk fhe þfu suÚke fheLku ykuøkk¤eLku LkkLke fhe þfkÞ.

r÷BVku{k

yk fuLMkhLke þYykík r÷BV LkkuzTMk, fkfzk y™u ÚkkÞ{Mk • suðku r÷BV Ãkuþeyku{kt ÚkkÞ Au y™u yu yÂMÚkLkk {kðk{kt yLku yLÞ ytøkku{kt «Mkhe þfu. fuLMkh õÞkt «Mkhe hÌkwt Au yuLkk ykÄkhu swËkt swËkt ÷ûkýku Ëu¾k Ëuíkkt nkuÞ Au.r÷BVku{kLku ÷eÄu íkkð, ÃkhMkuðku ðéÞk fhðku, Lkçk¤kE • yLku øk¤k{kt, çkøk÷{kt fu økúkuELk{kt r÷BV LkkuzTMk MkqÍe sðkt - suðkt ÷ûkýku Ëu¾kÞ Au.r÷BVkuLkk çku {wÏÞ «fkh Au : nkuøkrfLk r÷BVku{k (suLku • ½ýeðkh nkuøkrfLk hkuøk fnuðk{kt ykðu Au) yLk LkkuLk-

MÃkþo 9

nkuøkrfLk r÷BVku{k. yk çkÒku «fkhku çkk¤fku yLku ÃkwÏíkku, çkÒkuLku ÚkE þfu Au.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt nkuøkrfLk r÷BVku{kLkwt «{ký • ÷øk¼øk 4% Au. òu fu yu çku ðÞsqÚkku{kt MkkÄkhý heíku òuðk {¤u Au. «khtr¼f ÃkwÏíkkðMÚkk (15 Úke 40 Lke ðÞ,

Mkk{kLÞ heíku ðeMke{kt y™u yk¾he ÃkwÏíkkðMÚkk (55Lke ðÞ ÃkAe). Ãkkt[ ð»koÚke Lke[uLkkt çkk¤fku{kt nkuøkrfLk r÷BVku{k sðÕ÷u s òuðk {¤u Au. yk yuf «fkhLkwt fuLMkh Au su çkk¤fku yLku ÃkwÏíkku{kt ¾qçk Mk{kLk Au.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt LkkuLk-nkuøkrfLk r÷BVku{kLkwt • «{ký ÷øk¼øk 4% Au. nkuøkrfLk r÷BVku{kLke Mkh¾k{ýeyu LkkLkkt çkk¤fku{kt yu™e Mkt¼kðLkk ðÄkhu hnu Au. Aíkkt Ãký ºký ð»koÚke LkkLkkt çkk¤fku{kt yu sðÕ÷u s òuðk {¤u Au. çkk¤fku{kt òuðk {¤íkk LkkuLk-nkuøkrfLk r÷BVkuLkk MkðoMkkÄkhý «fkhku ÃkwÏíkku fhíkkt r¼Òk Au. yk fuLMkh yrík ÍzÃku ðÄu Au Lku Mk½Lk Mkkhðkh {køke ÷u Au. òu fu {kuxuhktyku{kt òuðk {¤íkk LkkuLk-nkuøkrfLk r÷BVku{k fhíkkt çkk¤fku{kt yu ðÄw Mkkhku «rík¼kð ykÃkíkk nkuðkLkwt sýkÞwt Au.

hurxLkkuç÷kMxku{khurxLkkuç÷kMxku{k yu yuðwt fuLMkh Au fu su hurxLkk - • [ûkwÃkx÷{kt þY ÚkkÞ Au. [ûkwÃkx÷ íku ykt¾Lkku MkkiÚke ÃkkA¤Lkku ¼køk Au.hurxLkkuç÷kMxku{kLkku yÚko yu Ãký ÚkkÞ Au fu • Rb sLkeLkLke rðf]rík fuð¤ ykt¾Lkkt fku»kku{kt s Lknª Ãký yk¾kÞ þhehLkk fku»kku{kt {kuswË Au - suLku s{o-÷kELk-BÞwxuþLk fnuðk{kt ykðu Au y™u íkuÚke ÃkuþLxLke çkÒku

ykt¾ku fuLMkhøkúMík nkuÞ Au. íku ð¾íku yuLku çku íkhVk - çkkE÷uxhMk hurxLkkuç÷kMxku{k fnuðk{kt ykðu Au. çkÒku ykt¾ku{kt òu yufÚke ðÄkhu økktXku nkuÞ íkku yuLku {Õxe-Vkuf÷ hurxLkkuç÷kMxku{k fnuðk{kt ykðu Au.

• MÃkkuhurzf hurxLkkuç÷kMxku{k{kuxk ¼køkLkk hurxLkkuç÷kMxku{kLkk ËËeoyku (65% Úke • ðÄkhu){kt su fuLMkh nkuÞ Au íku çkeLkðkhMkkøkík nkuÞ

Au. yk «fkhLkk fuLMkhLku MÃkkuhurzf hurxLkkuç÷kMxku{k fnu Au. ykðk rfMMkkyku{kt, Rb sLkeLkLkk VuhVkhku ÞkËÂåAfÃkýu ÚkkÞ Au y™u fuð¤ yuf ykt¾{kt s yuf økktX çkLkkðu Au.

• {uxkMxurxf hurxLkkuç÷kMxku{kykt¾kuLke çknkhLkk rðMíkkhku{kt yLku þhehLkk çkeò • ¼køkku{kt hurxLkkuç÷kMxku{k «Mkhu íku Ãknu÷kt s {kuxk ¼køkLkk rfMMkkyku{kt rLkËkLk ÚkE síkwt nkuÞ Au Lku íkuLke Mkkhðkh Ãký MkV¤ Úkíke nkuÞ Au. Ãký yuLkku {ík÷çk yuðku Úkíkku LkÚke fu íku «Mkhíkwt s LkÚke fu íku {uxkMxurxf hurxLkkuç÷kMxku{k Úkíkwt LkÚke. ½ýeðkh fuLMkhfku»kku ÿrüíktíkw (ykuÂÃxf Lkðo) Ãkh rðfMkðk {ktzu Au su Auðxu {øks MkwÄe ÃknkU[e þfu Au. yu s «{kýu òu ykt¾Lke çknkhLke Ãkuþeyku Ãkh {uxkMxurxf hurxLkkuç÷kMxku{kLke yMkh ÚkE nkuÞ íkku þhehLkk çkeò ¼køkku - suðkt fu LkSfLkkt r÷BV-LkkuzTMk yÚkðk yÂMÚkLkku {kðku Ãkh Ãký fuLMkhLke yMkh ÚkE þfu Au.

òu hurxLkkuç÷kMkkux{k økktXLke Mkkhðkh fhðk{kt Lk ykðu • íkku yu ðÄkhkLkwt [k÷w hk¾u Lku yk¾k zku¤kLku ¼he Ëu. hurxLk÷ økktX{ktÚke fku»kku íkqxeLku rðxÙeÞMk {khVíku íkhíkk íkhíkk ykt¾Lkkt çkeò ¼køkku{kt ÃknkU[e þfu Au Lku íÞkt ðÄw økktXku çkLkkðe þfu Au. ykt¾{kt «ðkneLku Vhíkwt hk¾Lkkh Lkr÷fkykuLku òu ykðe økktXku yðhkuÄu íkku ykt¾Lke ytËhLkwt Ëçkký ðÄe sE þfu Au. suLkkÚke ø÷wfku{k - fu su hurxLkkuç÷kMxku{ktÚke Mkòoíke økt¼eh Mktfw÷ÂMÚkrík

10 MÃkþo

(fkuÂBÃ÷fuþLk) Au - íku ÚkE þfu Au. yuLku ÷eÄu yMkh Ãkk{u÷e ykt¾{kt ðuËLkk QÃkze þfu Au íkÚkk ÿrü Ãký sE þfu Au.{kuxu ¼køku {kçkkÃkLkwt fu íkçkeçkLkwt æÞkLk rðr[ºk • (yLkÞwÍTð÷) yMkkÄkhý ykt¾ku Ãkh síkwt nkuÞ Au Lku íkuLku ykÄkhu hurxLkkuç÷kMxku{kLke ¾çkh Ãkzíke nkuÞ Au.MkkÄkhý heíku çkk¤fLke ykt¾{kt «fkþ VUfðk{kt ykðu Au • íÞkhu xâwrÃk÷ (ykt¾Lke fefeLke {æÞu ykðu÷wt fk¤wt xÃkfwt) ÿrühLÿ fefeLkk ¼køk{kt ykðu÷e hõíkðkrnLkeykuLku ÷eÄu ÷k÷ sýkÞ Au.hurxLkkuç÷kMxku{kðk¤e ykt¾{kt ÿrühLÿ MkVËu yÚkðk • økw÷kçke sýkÞ Au. ^÷uþ VkuxkuøkúkV ÷uðkÚke Ãký ykt¾{kt ykðe MkVuË [{f òuE þfkÞ Au.ykt¾Lkk zku¤kLke çknkh «Mkhu íku Ãknu÷kt s {kuxk ¼køkLkkt • hurxLkkuç÷kMxku{kLkwt rLkËkLk ÚkE òÞ Au Lku Mkkhðkh Ãký ÚkE òÞ Au. Ãký õÞkhuf hurxLkkuç÷kMxku{k - fku»kku þhehLkk çkeò ¼køkku{kt Ãký «Mkhíkkt nkuÞ Au. ½ýeðkh yu fku»kku ÿrüíktíkw WÃkh rðfMkeLku {øks MkwÄe ÃknkU[íkk nkuÞ Au. hurxLkkuç÷kMxku{k fku»kku zku¤kLkkt ykðhýLkkt Míkhku{kt yLku ykt¾Lkk Mkkufux, ÃkkuÃk[kt Lku ykMkÃkkMkLke Ãkuþeyku{kt Ãký rðfMkíkkt nkuÞ Au. yuf ðkh zku¤kLke çknkhLke Ãkuþeyku Ãkh yMkh ÚkkÞ, fuLMkh r÷BV LkkuzTMk (LkkLkk ðxkýk ykfkhLkk EBÞqLk rMkMx{ fku»kkuLkk Mk{qn) Þf]ík, yÂMÚk ™u yÂMÚkLkk {kðk suðk ytøkku{kt Vu÷kÞ Au.rLkËkLk÷ûke íkÚÞku : •

ykt¾Lkwt Ãkheûký - ykt¾Lkk xeÃkkt îkhk xâwrÃk÷ • (ÿrühLÿ) Lku Ãknku¤wt fhðk{kt ykðu Au. íÞkhçkkË «fkrþík MkkÄLk îkhk yktt¾Lke ytËhLkkt ¼køkLkwt Ãkheûký fhðk{kt ykðu Au. «fkrþík MkkÄLk îkhk, [fkMkýe fhLkkh íkçkeçk ykt¾Lke ytËhLke h[Lkk òuE þfu Au.yÕxÙkMkkWLz - ykt¾Lkk yktíkrhf ¼køkkuLke íkÃkkMk • {kxu yk Ãkheûký{kt æðrLkíkhtøkkuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.yu{ykhykE MfuLk - þhehLke ytËhLkk ¼køkLkk • r[ºký {kxu yu{ykhykE{kt [wtçkfeÞ íkhtøkkuLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. yuLkku WÃkÞkuøk fuLMkh «MkheLku {øksLke økktX{kt VuhðkÞwt nkuÞ íkku íkuLku íkÃkkMkðk{kt ÚkkÞ Au. yuLkkÚke {øksLkk fuLMkhLke íkÚkk yLÞ ÃkuþeykuLke Ãký íkÃkkMk ÚkkÞ Au.Mkexe MfuLk - yk yuf «fkhLkku yuõMk-hu Au su ykt¾Lkkt • r[ºkku çkLkkððk {kxu fkuBÃÞwxhLkku WÃkÞkuøk fhu Au. fuLMkh «MkÞwO Au fu Lknª íku [fkMkðk þhehLkk çkeò ¼køkkuLkwt Mkexe MfuLk Ãký fhðk{kt ykðu Au.

hurxLkkuç÷kMxku{kLke Mkkhðkh «íÞuf ËËeoyu y÷øk, • ÔÞÂõík÷ûke nkuÞ Au. su íku çkk¤f {kxu MkkhðkhLke ÃkØrík ½ýkt çkÄkt yøkíÞLkkt Ãkrhçk¤kuLku ykÄkhu ÚkkÞ Au íku yk {wsçk Au.

økktXLke MkkEÍ• økktXLke søÞk• økktX «Mkhe Au fu fu{• çkeS ykt¾Lke ÂMÚkrík• Mkt÷øLk Mktfw÷íkkyku - su{ fu ÃkhËkLkwt ¾Mke sðwt, • ø÷wfku{kÃkkrhðkrhf RríknkMk• {kíkkrÃkíkkLke RåAkyku y™u rLkMçkíkku• MkwrðÄkykuLke WÃk÷ÂçÄ•

«kÚkr{fíkkLkk Äkuhýu, hurxLkkuç÷kMxku{kLke MkkhðkhLkwt • ÷ûÞ StËøke çk[kððkLkwt, ykt¾ y™u ÿrü çk[kððkLkwt Lku çkk¤fLkku Ëu¾kð ò¤ððkLkwt Au.ykt¾ fkZe Lkk¾ðe/VkuxkufkuyuøÞw÷uþLk/¢kÞkuÚkuhÃke/• hurzÞuþLk ÚkuhÃke/fu{kuÚkuhÃke

hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kMkMkkfkuo{kMk yu yuðkt fuLMkh Au su MLkkÞwyku, [hçke, MkktÄkt • Ãkh [Zu÷e {uBçkúuLMk suðkt þhehLke Mkktf¤Lkkhe Ãkuþeyku{kt Úkíkkt nkuÞ Au. ½ýkt «fkhLkkt Mkkfkuo{kMk nkuÞ Au. hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kMk • yu yuðk fku»kkuLkwt çkLku÷wt fuLMkh Au su Mfu÷ux÷ MLkkÞwyku{kt rðfMku Au. þheh{kt ºký {wÏÞ «fkhLkkt MLkkÞwyku nkuÞ Au.

Mfu÷ux÷ (MðiÂåAf) MLkkÞwyku : þhehLkk ¼køkkuLkk • n÷Lk[÷Lk {kxu ykÃkýu suLku rLkÞtrºkík fheyu Aeyu íku MLkkÞwyku.fkŠzÞkf MLkkÞwyku - ÓËÞLkk MLkkÞwykuLkku {wÏÞ • «fkh.

{Mk]ý MLkkÞwyku - yktíkrhf yðÞðku (ÓËÞLkk yÃkðkË)• Lkk MLkkÞwykuLkku {wÏÞ «fkh. Ëk. ík. yktíkhzk{kt ykðu÷k {Mk]ý MLkkÞwyku ¾kuhkfLkwt su{ su{ Ãkk[Lk Úkíkwt òÞ Au íku{ íku{ íkuLku ykøk¤ Äfu÷u Au. yk n÷Lk[÷Lk Ãkh ykÃkýwt fþwt rLkÞtºký LkÚke.ykÃkýu yuðwt {kLkeyu Aeyu fu Mfu÷ux÷ MLkkÞwyku {wÏÞíðu • nkÚk yLku Ãkøk{kt nkuÞ Au. Ãký yk Mfu÷ux÷ MLkkÞwykuLkwt fuLMkh þheh{kt fkuEÃký Xufkýu þY ÚkE þfu Au. yuLke MkðoMkkÄkhýÃkýu òuðk {¤íke søÞkyku Au -

{kÚkwt yLku økhËLk (ykt¾ ÃkkMku, øk¤k y™u • LkuÍ÷MkkELkMkeMkLke ytËh, økhËLk{kt fhkuzhßsw ÃkkMku)

MÃkþo 11

{qºkMktçktrÄík ytøkku y™u sLkLkktøkku ({qºkkþÞ, • «kuMxuxøkútrÚk yÚkðk fkuEÃký †eytøkku)nkÚkÃkøk• Äz (Akíke yLku Ãkux)•

Mfu÷ux÷ MLkkÞwyku Lk nkuÞ íkuðk þhehLkk ¼køkku{kt Ãký • hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kMk þY ÚkE þfu Au.{kuxk ¼køkLkkt hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k çkk¤fkuLku Úkíkkt • nkuÞ Au, Ãký íku ÃkwÏíkkuLku Ãký ÚkE þfu Au. ÃkwÏíkkuLku su hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kMk ÚkkÞ Au íku Mkt¼ðík: ÍzÃkÚke ðÄu Au, þhehLkk yuðk ¼køkku{kt ÚkkÞ Au ßÞkt Mkkhðkh fhðe y½he Ãkzu íkÚkk rLkËkLk ð¾íku íku þhehLkk çkeò ¼køkku{kt Vu÷kE [qõÞwt nkuÞ Au. yk fkhýu ÃkwÏíkku{kt òuðk {¤íkk hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍ{kt yMkhfkhf Mkkhðkh ykÃkðkLkwt y½Át Au. hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kMkLkk çku {wÏÞ «fkh Au :•

¼úwýøkík Mkkfkuo{k (yurBçkúÞkuLk÷ Mkkfkuo{k) : yuLku • ERMS fnu Au su MkkÄkhý heíku òuðk {¤íkku hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k Au. yu {wÏÞ¥ðu rþþwyku y™u LkkLkkt AkufhktLku ÚkkÞ Au. ERMS Lkk fku»kku 6 Úke 8 MkóknLkk ¼úwýLkk rðfMkíkk MLkkÞw-fku»kku suðk Ëu¾kÞ Au. {kÚkk{kt, økhËLk rðMíkkh{kt, {qºkkþÞ, ÞkurLk, ð]»ký y™u «kuMxuxLke ytËh Lku ykMkÃkkMk ÚkðkLkwt ERMS Lkwt ð÷ý nkuÞ Au.yÂÕðÞkur÷Þku÷h Mkkfkuo{k : yuLku • ARMS fnu Au Lku yu ¾kMk fheLku {kuxkt çkk¤fku y™u xeLkyuLksh rfþkuhku{kt òuðk {¤u Au. yu {nËtþu Äz, nkÚk yLku ÃkøkLkk {kuxk MLkkÞwyku{kt ÚkkÞ Au. ARMS fku»kku ËMk MkóknLkk øk¼oLkk MðMÚk MLkkÞw fku»kku suðk Ëu¾kÞ Au. ERMS fhíkkt ARMS ÍzÃkÚke ðÄu Au Lku íkuLke Mk½Lk MkkhðkhLke ykð~Þfíkk hnu Au.

÷øk¼øk Mkkík MkóknLkk ¼úwýrðfkMk Ëhr{ÞkLk, • hnuçzku{kÞkuç÷kMx (ykøk¤ síkkt su Mfu÷ux÷ MLkkÞwyku h[ðkLkk Au íku fku»kku) Lke h[Lkk ykht¼kÞ Au. yk yu fku»kku Au su hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k Lkk{Lkwt fuLMkh fhe þfu Au. yk ¼úwýøkík fku»kkuLkwt fuLMkh Au yux÷u çkk¤fku{kt MkkÄkhý heíku òuðk {¤u Au, Aíkkt ½ýeðkh yu {kuxktykuLku Ãký ÚkkÞ Au.hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍ {nËtþu ËMk ð»koÚke Lke[uLke ô{hLkk • çkk¤fku{kt ¾qçk MkkÄkhý Au, Ãký yu xeLkush rfþkuhku y™u ÃkwÏíkkuLku Ãký ÚkE þfu Au. ÃkwÏíkkuLku su hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k ÚkkÞ Au íku Mkt¼ðík: ÍzÃkÚke ðÄu Au, þhehLkk yuðk ¼køkku{kt ÚkkÞ Au ßÞkt Mkkhðkh fhðe frXLk ÚkE Ãkzu íkÚkk rLkËkLk ð¾íku íku þhehLkk çkeò ¼køkku{kt «Mkhe [qõÞwt nkuÞ Au. yk s fkhý Au fu ÃkwÏíkkuLku Úkíkk hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍLke

yMkhfkh Mkkhðkh fhðkLkwt y½hwt Au.yk™wðtrþf ÃkrhÂMÚkríkyku : fux÷kf ÷kufkuLku y{wf • «fkhLkkt fuLMkhLkku ¼kuøk çkLkðkLkwt ð÷ý ykLkwðtrþf nkuÞ Au. {kçkkÃk ÃkkMkuÚke ðkhMkk{kt {¤íkkt zeyuLkyu{kt fux÷ktf yuðkt ÃkrhðíkoLkku nkuÞ fu suÚke fuLMkh ÚkðkLkwt ð÷ý Q¼wt ÚkkÞ. fux÷ef rðh÷ ykLkwðtrþf ÃkrhÂMÚkríkykuÚke Ãký hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kLkwt (íkÚkk fux÷ef yLÞ økktXkuLkwt) òu¾{ ðÄe síkwt nkuÞ Au.

÷kE-VkW{uLke ÷ûkýMk{qn Ähkðíkk ÃkrhðkhkuLkk • MkËMÞku{kt Mkkfkuo{kÍ, MíkLk fuLMkh, ÕÞqfur{Þk yLku fux÷ktf yLÞ fuLMkhku ÚkðkLke ðÄkhu Mkt¼kðLkk nkuÞ Au.çkufrðÚk-rðyuzu{Lk ÷ûkýMk{qn Ähkðíkkt çkk¤fku{kt • rðÕBMk økktX, yuf «fkhLkkt {qºkrÃktz fuLMkhLkwt òu¾{ ðÄkhu nkuÞ Au Ãký yu{Lku hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k Ãký ÚkE þfu Au.LÞqhkuVkçkúku{uxkurMkMk - yuLku ‘ðkLk hu®õ÷øknkuMkuLk • rzMkeÍ’ Ãký fnuðk{kt ykðu Au. yuLkkÚke ‘{ÕxeÃk÷ Lkðo xâw{h’ ÚkkÞ Au. Ãký yu™kÚke hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kLkwt òu¾{ Ãký ðÄu Au.fkuMxu÷ku ÷ûkýMk{qn yu çknw sqs òuðk {¤Úke • ðkhMkkøkík rðf]rík Au. yk ÷ûkýMk{qn Ähkðíkkt çkk¤fkuLkwt ðsLk sL{ Mk{Þu ¾qçk nkuÞ Au Ãký íkuyku Mkkhe heíku rðfMkðk{kt rLk»V¤ Lkeðzu Au Lku Xªøkýkt hne òÞ Au. yu{Lkwt {kÚkwt Ãký {kuxwt nkuÞ Au. yu{Lkk rfMMkk{kt hnuçzku{kÞkuMkkMfku{kÍ íkÚkk yLÞ økktXku ÚkðkÚke Mkt¼kðLkk ðÄkhu nkuÞ Au.

MkËTLkMkeçku fux÷ktf hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍ yuðk rðMíkkhku{kt • þY ÚkkÞ Au fu ÍzÃkÚke æÞkLk{kt ykðe òÞ Au.

Ëk. ík. ykt¾Lke ÃkkA¤Lkk MLkkÞwyku{kt Íeýe økktXkuLke • þYykík ÚkkÞ Au yuLku ÷eÄu ykt¾ çknkh QÃkMke ykðu Au. LkMkfkuhktLke ytËh Úkíke økktXkuLku ÷eÄu Lkkf çktÄ ÚkE sðkLke LkMkfkuheLke Lku ÷kuneðk¤k ÷ªxLke íkf÷eV hnu A. ßÞkhu þhehLke MkÃkkxe LkSf LkkLke fXý økku¤e suðwt QÃkMke ykðu Au, íÞkhu {kçkkÃkku yuLku òuE þfu Au fu yLkw¼ðe þfu Au.LkkLkk Akufhktyku{kt ð]»kýLke ykswçkksw Úkíke økktXkuLku • ÷eÄu ðuËLkkrðneLk Mkkuòu ykðíkku nkuÞ Au, su {kçkkÃkkuLkk æÞkLk{kt ½ýeðkh ðu¤kMkh ykðe òÞ Au.fux÷ktf hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍ {qºkkþÞ{kt yÚkðk • sLkLk-{qºk{køko{kt þY ÚkkÞ Au. suLkkÚke Ãkuþkçk fhíke ð¾íku íkf÷eV ÚkkÞ Au yÚkðk Ãkuþkçk{kt fu zkÞÃkh{kt ÷kune ykðu Au.ÞkurLkLkku hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{k Ähkðíke Akufheyku{kt •

12 MÃkþo

økktXLku ÷eÄu ÞkurLk{ktÚke ÷kune Ãký Lkef¤e þfu Au yÚkðk BÞqõMk suðku ÃkËkÚko Lkef¤e þfu Au. ÷kune Lkef¤ðkLkkt, y÷çk¥k, ½ýkt fkhýku nkuE þfu Lku íku{kLkkt {kuxk ¼køkLkkt ¾qçk økt¼eh LkÚke nkuíkkt, Aíkkt yk ytøku íkçkeçke íkÃkkMk fhkððe yøkíÞLke Au.{kuxk Akufhktyku{kt nkÚk, Ãkøk fu Äz{kt Úkíke økktXkuLke • òý Úkðe ðÄkhu y½he nkuÞ Au fkhý fu yu{Lku h{íkøk{ík{kt Úkíke EòykuLku fkhý Ãký Ëw:¾kðku fu Mkkuòu ÚkE ykðíkku nkuÞ Au. çkk¤fLku Ëw:¾kðku, Mkkuòu yÚkðk ÍzÃkÚke ðÄíke økku¤e suðwt ÚkÞwt nkuÞ fu su Úkkuzktf Mkóknku{kt Ëqh Úkíkwt Lk nkuÞ íkku íkçkeçke Mk÷kn ÷uðe òuEyu.

hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÚke Ãkezkíkk ËËeoLke Mkkhðkh yLku • MðkMÚÞ÷ûke ykøkkneyku çku çkkçkík Ãkh rLk¼oh Au : (1) hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kLkku «fkh y™u (2) þ†r¢Þk • îkhk yu{ktÚke fux÷wt fuLMkh Ëqh fhe þfkþu íku. yk fkhýu ËËeo {kxu ¾qçk yøkíÞLkwt Au fu yu™wt rLkËkLk yLku Mkkhðkh yuðk íkçkeçk îkhk ÚkkÞ su hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kLkku yLkw¼ðe nkuÞ.hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÚke Ãkezkíkkt çkÄkt s çkk¤fku yLku • ÃkwÏíkkuLku, ¾kMk LkwfMkkLk ðøkh fu Ëu¾kðLke rðf]rík rðLkk økktX fkZe Lkk¾ðe þõÞ nkuÞ íkku yuLku {kxu þ†r¢ÞkLke Mkkhðkh ykÃkðk{kt ykðu Au. fux÷kf rfMMkkyku{kt økktXLku ykuøkk¤eLku LkkLke fhðk {kxu «Úk{ fu{kuÚkuhÃke yLku/yÚkðk hurzÞuþLk ÚkuhÃkeLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. òu yu Ãkqhíke ykuøk¤e òÞ íkku, íku rçkLËwyu þMºkr¢Þk fhðk{kt ykðu Au. ÷ûÞ íkku økktXLku ÃkqhuÃkqhe fkZe Lkk¾ðkLkwt nkuÞ Au, Ãký ½ýeðkh yu þõÞ LkÚke çkLkíkwt.økktX ÃkqhuÃkqhe Ëqh ÚkÞu÷e sýkíke nkuÞ fu Lknª, • hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kLkk Ëhuf ËËeoyu fu{kuÚkuhÃke ÷uðe òuEyu. yu{ fhðk{kt Lk ykðu íkku Ëqh fkuE {uxkMxurxf søkk Ãkh fuLMkh Vhe ÚkðkLkku Mkt¼ð hnu Au fkhý fu ßÞkhu fuLMkhLkwt Ãknu÷e ð¾íku rLkËkLk ÚkkÞ Au íÞkhu yu yÕÃk ytþu þhehLkk yLÞ ¼køkku{kt nt{uþkt {kuswË nkuÞ Au.òu þ†r¢Þk ÃkAe Ãký fuLMkh hne økÞwt nkuÞ yÚkðk òu • fuLMkhLkkt ÷ûkýku ykuAkt yLkwfq¤ sýkíkkt nkuÞ Lku yu Ëqh ËqhLke søkkyu «MkÞwO Lk nkuÞ ({kuxu ¼køku íkku yuðwt s çkLkíkwt nkuÞ Au) íkku hurzyuþLk ÚkuhÃke Ãký ykÃkðk{kt ykðþu.

yÂMÚk-fuLMkh«kÚkr{f yÂMÚk-fuLMkhku (fuLMkhku fu suLke þYykík yÂMÚk{kt • ÚkkÞ Au) ½ýwt fheLku {kuxkt çkk¤fku yLku xeLkush rfþkuhkuLku Úkíkkt nkuÞ Au Ãký íku fkuEÃký ô{hu ÚkE þfu Au.

«kÚkr{f yÂMÚk-fuLMkh yu {uxkMxurxf yÂMÚkfuLMkhÚke r¼Òk • Au. {uxkMxurxf yÂMÚk fuLMkhLke þYykík þheh{kt õÞktf çkesu ÚkkÞ Au Lku yu yÂMÚk{kt «MkÞwO nkuÞ Au.«kÚkr{f yÂMÚk fuLMkhLke Mkh¾k{ýeyu {uxkMxurxf •

yÂMÚkfuLMkh ðÄkhu òuðk {¤u Au fkhý fu ½ýkt «fkhLkkt fuLMkhku (ÃkwÏíkkuLku Úkíkkt fuLMkhku Mk{uík) yÂMÚk{kt «Mkhe þfu Au.

çkk¤fkuLku çku {wÏÞ «fkhLkkt «kÚkr{f yÂMÚk fuLMkhku • Úkíkkt nkuÞ Au. ykuÂMxÞkuMkkfkuo{k : ÞwLkkExuz MxuxTMk{kt çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLkkt Lkðkt ík{k{ rfMMkkyku{kt yk fuLMkhLkwt «{ký ÷øk¼øk 3% sux÷wt Au. yu xeLkush rfþkuhku{kt MkkÄkhý heíku òuðk {¤u Au íku yu ¾kMk fheLku ßÞkt yÂMÚkLkku ÍzÃke rðfkMk Úkíkku nkuÞ íkuðe søÞkykuyu Úkíkwt nkuÞ Au - su{ fu nkÚk yLku ÃkøkLkkt ÷ktçkk nkzfktykuLkkt Auzk ÃkkMku. MkqÍLk þY Lk ÚkkÞ íÞkt ÷øke yu{kt fkuE Ãkezk fu yLÞ ÷ûkýku Ëu¾kíkkt LkÚke, Ãký ½ýeðkh nkzfkLkku Ëw:¾kðku Úkíkku nkuÞ Au fu su hkºku yÚkðk «ð]r¥kLku fkhýu ðÄe síkku nkuÞ Au.yurðLøk Mkkfkuo{k : yk ykuAwt MkkÄkhý «kÚkr{f • yÂMÚk fuLMkh Au. yu {kuxu ¼køku LkkLkkt Akufhktyku{kt òuðk {¤u Au. yuLku þY ÚkðkLke MkðoMkkÄkhý søkkyku Au ÃkuÂÕðMk, AkíkeLke Ëeðk÷ (ÃkktMk¤eyku yÚkðk ¾¼kLkk Ãkktr¾Þkt) fu ÃkøkLkkt ÷ktçkk nkzfkLke {æÞu. çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt yurðLøkMkkfkuo{kLkwt «{ký ÷øk¼øk 1% Au.

MÃkþo 13

çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLke Mkkhðkh þe heíku ÚkkÞ Au?

fuLMkhLkk «fkh yLku íkçk¬kLkk ykÄkhu çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLke MkkhðkhLke ÃkMktËøke fhðk{kt ykðu Au. fu{kuÚkuhÃke, þ†r¢Þk, hurzÞuþLk ÚkuhÃke y™u/yÚkðk yLÞ «fkhLke Mkkhðkh suðk rðfÕÃkku nkuÞ Au. ½ýk rfMMkkyku{kt yuf fhíkkt ðÄkhu «fkhLke MkkhðkhkuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.yÃkðkËku nkuÞ Au, Ãký çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku {kuxu ¼køku fu{kuÚkuhÃkeLku Mkkhku «ríkMkkË ykÃku Au fkhý fu yk ÍzÃkÚke ðÄLkkhkt fuLMkhku Au. (fu{kuÚkuhÃkeLkk {kuxk ¼køkLkkt «fkhku ÍzÃkÚke ð]rØ Ãkk{íkk fku»kkuLku yMkh fhíkk nkuÞ Au.) {kuxktykuLke íkw÷LkkykuLku çkk¤fkuLkkt þhehku Ãký fu{kuÚkuhÃkeLke {kuxe {kºkkLke yMkh{ktÚke MkkÄkhý heíku sÕËe Mkkò ÚkðkLke ûk{íkk Ähkðu Au. yríkMk½Lk MkkhðkhLkk WÃkÞkuøkÚke íkçkeçkkuLku fuLMkhLke ðÄkhu yMkhfkhf MkkhðkhLke íkf hnu Au, Ãký yu™e ÷ktçkk fu xqtfk økk¤kLke ykz yMkhku Ãký hnuíke nkuÞ Au. íkçkeçkku Mk½Lk MkkhðkhLke ykð~ÞfíkkLku ykuAk{kt ykuAe ykzyMkhku MkkÚku ÃknkU[e ð¤ðk Mktíkw÷Lk MkkÄeLku, çkLkíkwt çkÄwt fhe Aqxu Au.çkkÕÞkðMÚkkLkk [ku¬Mk «fkhLkk fuLMkhLke Mkkhðkh þe heíku fhðk{kt ykðu Au íkuLke rðøkíkðkh {krníke {kxu yu rðþu»k «fkhLkk fuLMkhLkwt y{khwt zkuõÞw{uLx swyku.fuLMkhLke Mkkhðkh ykÃkíke xe{fuLMkh-Ãkerzík çkk¤fku yLku yu{Lkkt ÃkrhðkhkuLke ¾kMk sYrhÞkíkku nkuE Au su çkk¤fkuLkkt fuLMkh fuLÿku Mkkhe heíku Ãkqhe Ãkkze þfu Au. rðþu»k fuLÿku Ãkh çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLke Mkkhðkh {kxu íks¿kkuLke xe{ MkkÚku Mkt÷øLk MkkÄðk{kt ykðu Au. yk íks¿kkuLku çkkÕÞkðMÚkkLkkt y™u ÃkwÏíkkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLkk VhfLke òýfkhe nkuÞ Au. ð¤e fuLMkh Ãkerzík çkk¤fLke rðrþc sYrhÞkíkkuÚke Ãký íkuyku {krníkøkkh nkuÞ Au. ykðe xe{Lkk MkËMÞku nkuÞ Au :

nu{ux-ykuLfku÷kuSMx : fuLMkh-Ãkerzík çkk¤fkuLku Ëðk îkhk • Mkkhðkh ykÃkðk{kt rðþu»kíkk Ähkðíkk íkçkeçkku

ÃkurzyurxÙf MksoLkku : çkk¤fkuLke þ†r¢ÞkLkk rLk»ýkík • íkçkeçkku

hurzyuþLk ykuLfku÷kuSMxTMk : fuLMkhLke Mkhðkh{kt • hurzÞuþLkLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt rðþu»kíkk Ähkðíkk íkçkeçkku

ÃkurzyurxÙMkeyLMk : çkk¤hkuøk r[rfíMkfku•

ÃkurzyuxÙef ykuLfku÷kuS LkŠMkMk : fuLMkh-Ãkerzík çkk¤fkuLke • fk¤S hk¾ðk{kt rðþu»kíkk Ähkðíke Ãkrh[krhfkyku

çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLke Mkkhðkh{kt íkçkeçkku yLku Ãkrh[krhfkyku WÃkhktík ½ýk ÔÞðMkkrÞfku Ãký Mkk{u÷ nkuÞ Au. yux÷u fuLÿku ÃkkMku {Lkkur[rfíMkfku, Mkk{krsf fkÞofhku, rþþwSðLk

rðþu»k¿kku, yknkhþk†eyku, ÃkwLkðoMkLk y™u rVÍef÷ ÚkuhrÃkMxku yLku fu¤ðýe ykÃkLkkhkyku Ãký nkuðkt òuEyu fu su yk¾k ÃkrhðkhLku MknkÞ¼qík ÚkE þfu, fk¤S hk¾e þfu.

þõÞ yux÷e W¥k{ Mkkhðkh {u¤ððe

çkk¤fkuLke Mkkhðkh íku {kuxktykuLke MkkhðkhÚke swËe s ðMíkw Au. çkk¤f {kxu yu W¥k{ økýkþu fu yuðe nkìÂMÃkx÷ yÚkðk Mkkhðkh fuLÿ ¾kíku Mkkhðkh Ãkk{u ßÞkt ½ýkt çkÄkt çkk¤fkuLke fuLMkhLke Mkkhðkh ÚkE [qfe nkuÞ. çkk¤fku {kxu s rðþu»k YÃku h[kÞu÷kt rðþu»kef]ík fuLÿku ¾kíku, yksfk÷ {kuxk¼køkLkkt fuLMkh-Ãkerzík çkk¤fkuLke Mkkhðkh ÚkkÞ Au.

çkkÕÞkðMÚkkLkk fuLMkhLke Mkkhðkh{kt rðþu»k økýkíke nkuÞ íkuðe nkìÂMÃkx÷{kt sðkLkku yÚko s yu ÚkkÞ Au fu çkk¤fLku WÃk÷çÄ nkuÞ íkuðe W¥k{ku¥k{ fuLMkh-Mkkhðkh {¤þu.çkk¤f {kxu Mxux ykìV Ä ykxo - ykÄwrLkfík{ Mkkhðkh {u¤ððkLkku yuf hMíkku Au r[rfíMkkfeÞ ys{kÞuþku (Âõ÷rLkf÷ xÙkÞÕMk). fux÷kf «fkhLke MkkhðkhLke íkf {u¤ððkLkku yu yuf{kºk WÃkkÞ Au. fuLMkhLke MkkhðkhLke çknuíkh ÃkØríkyku þe¾ðkLkku íkçkeçkku {kxu Ãký yu s yuf{kºk WÃkkÞ Au. çkk¤f {kxu Mkt¼rðík r[rfíMkkfeÞ ys{kÞuþku ytøku òýfkhe {u¤ððk {kxu çkk¤fLke fuLMkh-xe{ MkkÚku ðkík fhku Lku yu{ktÚke yufkË {kxu LkkUÄýe fhkððkLkkt ykøk¤-ÃkkA¤Lkkt Ãkrhýk{ku rð»ku òýe ÷ku.

çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkh{ktÚke Wøkkhku :AuÕ÷k ËkÞfkyku{kt çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLke Mkkhðkh{kt çknw rðfkMk ÚkÞku Au y™u {kuxk ¼køkLkkt yk fuLMkhku nðu {xe þfu Au. Aíkkt, fux÷ktf fuLMkhku{kt yLÞkuLke íkw÷Lkkyu ðÄkhu rðfkMk ÚkÞku Au.

Ãkkt[ ð»ko MkwÄe Qøkhe sðkLkku ËhÃkkt[ ð»ko MkwÄe Qøkhe sðkLkku Ëh yÚkkoíkT fuLMkhLkwt rLkËkLk ÚkÞk çkkË ykuAk{kt ykuAk Ãkkt[ ð»ko Sðe sLkkhk ËËeoykuLke xfkðkhe. íkçkeçkku [[ko{kt yLku swËkt swËkt fuLMkhkuLkkt MðkMÚÞ÷ûke yLkw{kLkku Mkh¾kðíke ð¾íku yk Ãkkt[ ð»koLkk ËhLku «{ký íkhefu ðkÃkhu Au. y÷çk¥k, ½ýkt çkk¤fku Ãkkt[ ð»koÚke ðÄkhu Ãký Sðíkkt nkuÞ Au Lku ½ýktLku {xe Ãký òÞ Au. yu ÏÞk÷{kt hk¾ku fu Ãkkt[ ð»koLkku Wøkhe sðkLkku Ëh yu ËËeoyku Ãkh ykÄkrhík Au fu su{Lkkt rLkËkLk yLku Mkkhðkh Ãkkt[ ð»ko Ãkqðuo ÚkÞkt níkkt. nk÷{kt su{Lkwt rLkËkLk ÚkÞwt nkuÞ íkuðk ËËeoykuLke ÂMÚkrík Mkkhðkh{kt ½ýku MkwÄkhku ÚkÞku nkuðkÚke ½ýeðkh çknuíkh sýkíke nkuÞ Au.ðÄw MkkÄkhý heíku òuðk {¤íkkt çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhku{kt íkksuíkhLkk Mk{Þøkk¤k (1999-2006) {kxuLkku 5 ð»koLkku Qøkhe sðkLkku Ëh yk {wsçk Au.

14 MÃkþo

ÕÞqfur{Þk : 82%• {øks y™u [uíkkíktºkLke yLÞ økktXku : 61%• rðÕBMk økktXku ({qºk®ÃkzLkkt fuLMkhku) : 89%• nkuøkrfLk r÷BVku{kÍ : 95%• LkkuLk-nkuøkrfLk r÷BVku{kÍ : 85%• hnuçzku{kÞkuMkkfkuo{kÍ : 66%• LÞqhkuç÷kMxku{kÍ : 73%• ykuÂMxÞkuMkkfkuo{kÍ (yÂMÚk fuLMkhku) : 70%•

yk hkuøkÚke Ãkezkíkkt yMktÏÞ çkk¤fku{kt MkktÃkzu÷kt Ãkrhýk{kuLku ykÄkhu MkðkoRð÷ hux - Wøkhe sðkLkku Ëh Lk¬e fhðk{kt ykðu Au. Ãký yu ðÄw{kt ðÄw yuf ytËks s økýe þfkÞ yLku yuLkkÚke fkuE [ku¬Mk çkk¤fLkk rfMMkk{kt þwt Úkþu íkuLkwt yLkw{kLk Lk ÷økkðe þfkÞ. çkk¤fLkk hkuøkLke ÂMÚkrík ytøku yLkw{kLk ÷økkððk {kxu yu fÞk «fkhLkwt fuLMkh Au yu çkkçkík yøkíÞLke Au. yu rMkðkÞLkkt çkeòt ½ýkt Ãkrhçk¤ku Ãký yøkíÞkLkk nkuE þfu - su{ fu, çkk¤fLke ðÞ, økktX fÞk íkçk¬u ÃknkU[e Au íku ytLku íkuLkwt MÚkkLk íkÚkk fuLMkh MkkhðkhLku fuðkuf «rík¼kð ykÃku Au íku. òu çkk¤fLku fuLMkh nkuÞ, íkku çkk¤fLkk íkçkeçk yu Mkkhe heíku fhe þfu fu yuLku WÃkh{ktÚke þwt þwt ÷køkwt Ãkzþu, fkhý fu yu çkk¤fLke ÂMÚkríkLkk rðrðÄ ÃkkMkktykuÚke Mkkhe heíku ðkfuV Au.÷ktçkk økk¤kLkkt Ãkrhýk{kunðu Mkkhðkh ykÄwrLkf çkLke nkuðkLku fkhýu, fuLMkhLke Mkkhðkh ÷eÄu÷kt ðÄkhu çkk¤fku ÃkwÏíkkðMÚkk{kt «ðuþe þfu Au. íkçkeçkkuLku yu Mk{òÞwt Au fu yk MkkhðkhLke çkk¤fLkk MðkMÚÞ WÃkh SðLk{kt ykøk¤ WÃkh yMkh ÚkE þfu Au, yux÷u íkksuíkhLkkt ð»kkuo{kt íkuðkt çkk¤fku su{ su{ {kuxkt Úkíkkt òÞ íku{ íku{ íku{Lkk MðkMÚÞLke Ëu¾hu¾Lke rðþu»k íkfuËkhe hk¾ðe Ãkzu Au.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkhkuLke Mkkhðkh yríkþÞ rðþu»kef]ík yr¼øk{ {køke ÷u Au Lku íku s heíku Mkkhðkh ÃkAeLke fk¤S yLku y™wðíkeo fk{økehe (Vku÷ku yÃk) Lke Ãký sYrhÞkík hnu Au.òu fkuE Mk{MÞkLku ðu¤kMkh Ãkkh¾e ÷uðk{kt ykðu íkku, þõÞ Au fu yuLkku yMkhfkhf E÷ks ÚkE þfu.çkkÕÞkðMÚkkLkkt fuLMkh{ktÚke Qøkhe sLkkhkLku ftEf ytþu òu¾{ hnu s Au fkhý fu yu{Lke Mkkhðkh {kuzuÚke sýkE ykðu yuðe ½ýe çkÄe yMkhku nkuÞ Au. yk òu¾{ MktÏÞkçktÄ Ãkrhçk¤ku - suðkt fu fuLMkhLkku «fkh, yu{ýu ÷eÄu÷e rðþu»k «fkhLke fuLMkh-Mkkhðkh, fuLMkh-MkkhðkhLke {kºkk, Mkkhðkh ð¾íku ô{h - Ãkh ykÄkh hk¾u Au. fuLMkh-MkkhðkhLke {kuzuÚke Úkíke yMkhku{kt Lke[uLke çkkçkíkkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.

ÓËÞ fu VuVMkktLke Mk{MÞkyku (fux÷ef fu{kuÚkuhÃke Ëðkyku •

yÚkðk hurzÞuþLk ÚkuhÃkeLku ÷eÄu){tË yÚkðk ¾kuxfkE økÞu÷e ð]rØ yLku rðfkMk (çkÄu s • yÚkðk yÂMÚkyku{kt)òríkÞ rðfkMk{kt VuhVkhku y™u çkk¤f ÃkuËk fhðkLke • ûk{íkk{kt Vhf Ãkzðkuþe¾ðkLke Mk{MÞkyku MkkÚku çkkirØf ÔÞðnkhku{kt VuhVkh• SðLk{kt {kuzuÚke çkeòt fuLMkhku ÚkðkLke Mkt¼kðLkk•

yu yøkíÞLkwt Au fu ÷ktçkk økk¤kLke Mkt¼rðík Mk{MÞkyku çkkçkíku çkk¤fLke nuÕÚkfuh xe{ MkkÚku [[ko fhðk{kt ykðu yLku yu MkwrLkrùík fhðk{kt ykðu fu yu Mk{MÞkykuLke Ëu¾hu¾ {kxu Lku sYh sýkÞ íkku Mkkhðkh {kxuLke ÞkusLkk Ãký y{÷{kt nkuÞ.

– zkì. nrhÚkk{urzf÷ ykìLfku÷kìSMx

yu{.yuMk. Ãkxu÷ fuLMkh MkuLxh, fh{MkË

{nkhkuøk fìLMkhLku Ãkzfkh!

¼÷u ËunLku s¤kuLke su{ ð¤øke hnuíke fìLMkh íkýe ÔÞkrÄ;þkLku Úkkyku Aku ¼Þ¼eík, Au yu íkku LkkLke-þe WÃkkrÄ.

Ãknkz suðkt ¼÷u Lku Mktfx ykðu, ËuLk Au yuLke fu yu Vkðu?{¬{ nkuÞ òu {Lk ík{kÁt, {wMkeçkík ¼÷u yu ÷kðu.

ytÄkh ÃkAðkzuu ykðu fu WòMk, yu rLkùu s ík{ku òýku;®sËøke Au y{qÕÞ yuðe ¼ux, çkMk rË÷Úke yuLku {kýku.

nkhðkLkwt LkÚke çkMk íkkhu, fhðkLkku Au ÔÞkrÄLkku «ríkfkh;ËkuMík, ðkíkLkku Au yuf s Mkkh, fu ÷zðkLkwt Au íkkhu ykhÃkkh.

ðkík Au yuf {suËkh, fu LkiÞkLku ÷kððkLke Au Mk{tËh çknkh;ÚkE ò MkSLku íkiÞkh, òýu {nk¼khík{kt yswoLk fhu «nkh.

íkwt LkÚke ynª yuf÷ku, søkík{kt Au Mk{Ëwr¾Þk çkÄk yux÷k;yu MknwLku fhsu íkwt ÞkË, ¾w{khe¼uh Sðu Au çkÄk fux÷k.

MkkUÃke Ëu íkwt ®[íkk, nÚku¤e{kt Ähe hk¾u íkLku MksoLknkhku;fìLMkhLkku Ãký Au h¾ðk¤ku, ykÃkýku nòh nkÚkðk¤ku.

frð : ©e çkfw÷¼kE {ufðkLk(MxuLkkuøkúkVh, SEçke)

ykþk fìLMkh VkWLzuþLk, ðzkuËhk

MÃkþo 15

fux÷ef ðkh MkwÄe AkÃkwt ðkt[íkk hnuþku? shk ynª ykðku yLku ík{khe ÷kzfe ËefheLku ¾kðk {kxu Mk{òðku {khe ÃkíLkeyu çkq{ Ãkkze. {U AkÃkwt xuçk÷ Ãkh {qõÞwt. {k-Ëefhe ðå[u [k÷e hnu÷e ¾U[íkký çktÄ fhðk nwt zkE®Lkøk xuçk÷Lke ÃkkMku ÃknkutåÞku. ¼ÞÚke ÄúqS hnu÷e Ëefhe ®MkÄw zkE®Lkøk xuçk÷Lke ¾whþe Ãkh çkuXe níke. yu™e ykt¾{ktÚke yktMkw ðnuíkkt níkkt. fkhý íkuLke Mkk{u hk¾u÷ku Ënª-¼kíkÚke ¼hu÷ku ðkzfku.®MkÄw yuf ðnk÷e yLku «u{k¤ Ëefhe Au yLku ÃkkuíkkLke ô{hLkkt çkk¤fku fhíkkt ½ýe Mk{sËkh Ãký Au. yu ykX ð»koLke Au yLku ¾kðk{kt Ënª-¼kík íkuLku rçk÷fw÷ ÃkMktË LkÚke. yk çkksw {khe ÃkíLkeLku ‘Ënª-¼kík’Úke fkuXku xkZku hnu yu ðkíku yux÷e {¬{ Au fu WLkk¤kLkk rËðMkku{kt yu ®MkÄwLku Ënª-¼kík ¾kðk ¾qçk s Ëçkký fhíke hnu Au. {U ¾kU¾khku ¾kÄku yLku ðkzfku nkÚk{kt ÷uíkkt fÌkwt, ‘®MkÄw, çkuxk íkwt s÷ËeÚke Ãkkt[-A [{[e Ënª-¼kík ¾kE fu{ LkÚke ÷uíke? fkuELkk Lknª íkku ÃkÃÃkkLku ¾kíkh íkku ¾kE ÷u, òu íkwt yk ¾÷kMk Lknª fhu íkku íkkhe {B{e {khk Ãkh økwMMkku fhþu.’®MkÄw Úkkuze Lkh{ Ãkze yLku ÃkkuíkkLkk nkÚkkuÚke ÃkkuíkkLkkt yktMkw ÷qAíkkt çkku÷e, ‘Xef Au, ÃkÃÃkk! nwt Ãkkt[-A [{[e Lknª, ðkzfk{kt hk¾u÷kt çkÄk Ënª-¼kík ¾kE sEþ Ãkhtíkw ík{khu...’ Úkkuzwt ¾[fkíkkt yuýu fnuðkLkwt [k÷w hkÏÞwt, ‘ÃkÃÃkk, òu nwt çkÄk Ënª-¼kík ¾kE ÷ô íkku ík{u {Lku nwt su {køkwt íku ykÃkþku?’‘nk, rçk÷fw÷!’‘«kur{Mk?’‘{B{eLku Ãký «kur{Mk ykÃkðkLkwt fnku’ yuýu ¼kh ykÃkíkkt fÌkwt.ÃkíLkeyu ÷kÃkhðkneÚke fÌkwt, ‘nk, «kur{Mk.’Ãkhtíkw nwt Úkkuzku øk¼hkíkku níkku fu fËk[ yu yuðwt fþwt Lk {køke ÷u, su {khk r¾MMkkLku ¼khu Ãkzu yLku nwt {w~fu÷e{kt Ãkze òô. ykÚke {khe ÃkrhÂMÚkríkLke [ku¾ðx fhíkkt {ut fÌkwt, ‘®MkÄw, çkuxk íkwt õBÃÞwxh fu yuðe fkuE {kU½e [esLke {ktøkýe Lknª fhíke.

ÃkÃÃkkLke ÃkkMku yíÞkhu yux÷k ÃkiMkk LkÚke, Xef Au?’‘Lknª ÃkÃÃkk, {Lku fkuE {kU½e [es LkÚke òuEíke.’ yuLkku sðkçk Mkkt¼¤e {Lku hkníkLkku yLkw¼ð ÚkÞku.yuýu ¾qçk íkf÷eVÚke, f[ðkíkk {Lk Äehu Äehu çkÄkt Ënª-¼kík ¾kE ÷eÄkt.{Lku yuLkku [nuhku òuE {khe ÃkíLke Ãkh økwMMkku Ãký ykðíkku níkku fu yu Akufhe Ãkh yLÞkÞ ÚkE hÌkku Au. yuLku sçkhËMíke yu

¾kðwt Ãkzu Au, su yuLku rçk÷fw÷ ¼kðíkwt LkÚke.ÃkkuíkkLke fXkuh Ãkheûkk{kt ÃkkMk ÚkÞk çkkË íku ykþk¼he ykt¾ku MkkÚku {khe ÃkkMku ykðeLku Q¼e hne økE :‘nk, nðu fnu íkLku þwt òuEyu Au?’ {U ÃkqAâwt.‘ÃkÃÃkk, {khu yk hrððkhu xfku-{qtzku fhkððku Au.’‘Ãkkøk÷ Akufhe.’ {khe ÃkíLkeyu [eMk Ãkkze, ‘íkwt íkkhwt {kÚkwt {qtzkððk {køku Au?’‘rçk÷fw÷ Lknª, yk çkÄe

xeðeLke yMkh Au. xeðe «kuøkúkBMkkuyu AkufhktykuLkk {øks ¾hkçk fhe ËeÄkt Au.’ {khe ÃkíLkeLke çkq{kçkq{ [k÷w hne.{U íkuLku þktík hnuðk {kux Eþkhku fÞkuo. ÃkAe ÃkqAâwt, ‘çkuxk, íkwt ftE çkeswt fu{ LkÚke {køkíke? òýu Au, íkkhk ðk¤k ðøkhLkk {kÚkkLku òuE y{Lku fux÷wt Ëw:¾ Úkþu?’‘Lknª, ÃkÃÃkk. {Lku çkeswt fþwt LkÚke òuEíkwt.’ ®MkÄw ÃkkuíkkLke SË Ãkh yze hne.‘íkwt {khe ðkík Mk{síke fu{ LkÚke?’ {U yuLku VheÚke Mk{òððkLkku «ÞkMk fÞkuo.‘ÃkÃÃkk, ík{u òuÞwtLku fu {U fux÷e {w~fu÷eÚke Ënª-¼kík ¾kÄkt.’ nðu ®MkÄwLke ykt¾{kt yktMkw ykðe økÞkt. ‘ík{u íkku {Lku «kur{Mk fÞwO níkwt fu íkwt su {køkþu íku ykÃkeþ y™u nðu ík{u ík{khe ðkík{ktÚke Vhe hÌkk Aku. ík{u íkku {Lku nt{uþkt fnku Aku fu «kur{Mk ÃkqÁt fhðwt òuEyu.’‘Xef Au.’ {U fÌkwt.‘ík{u Ãký þwt LkkLke AkufheLke ðkík{kt ykðe økÞk.’ {khe

ÃkÃÃkk, {khu {qtzku fhkððku Au....

16 MÃkþo

ÃkíLkeyu ðkÞËku íkkuzðkLke fkurþþ fhíkk fÌkwt.nðu {U yuLku Mk{òðíkkt fÌkwt, ‘òu ykÃkýu «kur{Mk Lknª Ãkk¤þwt íkku yu™u ykÃkýe þe¾ðu÷e ðkíkkuLke Ëhfkh Lknª ÚkkÞ, yux÷u yuLke ðkík íkku {kLkðe s Ãkzþu.’hrððkhu yu™u ÷ELku nwt ‘nuhMk÷qLk’{kt ÃknkUåÞku yLku yuLkk Lkh{-{w÷kÞ{ huþ{e ðk¤ fÃkkðe ËeÄk. xfku fhkÔÞk çkkË íkuLkku økku¤ [nuhku y™u ykt¾ku ðÄkhu {kuxe ÷køkðkÚke íku ðÄkhu MkwtËh ÷køkíke níke.Ãkhtíkw {khe ÃkíLke íkuLkk Ãkh ¾qçk økwMMku níke. yu yk¾ku rËðMk íkuýu ®MkÄw MkkÚku ðkík Lk fhe. yux÷u MkwÄe fu Mkku{ðkhu yuLku Mfq÷{kt sðk {kxu íkiÞkh Ãký Lk fhe. yk¾hu {khu s íkuLku Mfq÷{kt sðk {kxu íkiÞkh fhðe Ãkze, rxrVLk Ãký íkiÞkh fhðwt Ãkzâwt y™u Mfq÷{kt Ãký nwt s økÞku. {khu {kxu íkku ðk¤ ðøkhLke ËefheLku íkuLkk õ÷kMkY{ MkwÄe síke òuðkLkku yLkw¼ð ¾qçk hku{kt[f níkku.Mfq÷Lkk økúkWLz{kt ÃknkUåÞk ÃkAe yuýu ÃkkA¤ òuE {khe Mkk{u nkÚk n÷kÔÞku.{U Ãký nMkeLku yuLku ‘çkkÞ’ fhíkkt ÃkkuíkkLkku nkÚk n÷kÔÞku. Xef yu s Mk{Þu, ®MkÄwLke s ô{hLkku yuf Akufhku fkh{ktÚke QíkÞkuo yLku íkuýu çkq{ Ãkkze, ‘®MkÄwò, Q¼e hnu, nwt Ãký ykðwt Awt.’{Lku yu AkufhktLke yuf ðkík ¾qçk rLkhk¤e ÷køke, fkhý fu íkuLkk {kÚkk Ãkh Ãký ðk¤ Lk níkk. {Lku ÷køÞwt, fËk[ ÃkkuíkkLkk yk

r{ºkLku òuE {khe Ëefhe ®MkÄwyu Ãký xfku fhkÔÞku nþu.íÞkhu yu s fkh{ktÚke yuf {rn÷k Qíkhe yLku {khe LkSf ykðeLku çkku÷e, ‘Mkh, ík{khe ËefheLkwt rË÷ ¾hu¾h ¾qçk s {kuxwt Au, su Akufhku ík{khe Ëefhe MkkÚku õ÷kMk Y{{kt sE hÌkku Au íku {khku Ëefhku nheþ Au, íkuLku ‘ÕÞqfur{Þk’ (fuLMkh) Au.’ ¼eLkk MkkËu íkuýu fÌkwt.‘nheþ AuÕ÷k yuf {rnLkkÚke Mfq÷{kt Lknkuíkku ykðíkku. rf{kuÚkuhÃkeLkk fkhýu íkuLkk çkÄk ðk¤ Qíkhe økÞk Au. õ÷kMkLkk Akufhk íkuLke {òf Wzkðþu íku çkefu íku Mfq÷{kt ykððkÚke zhe hÌkku níkku. økÞk yXðkrzÞu ®MkÄwò yuLke {B{e MkkÚku y{khu ½uh ykðe níke. íkuýu nheþLku «kur{Mk fÞwO níkwt fu yu Mkku{ðkhu Mfq÷{kt ykðu yLku yuLku fkuE nuhkLk Lknª fhu. {U Mð¡u Ãký

Lknkuíkwt rð[kÞwO fu {khk ËefhkLku {kxu íku ÃkkuíkkLkk MkwtËh ðk¤Lkwt çkr÷ËkLk fhe Ëuþu! ík{u ¾qçk ¼køÞþk¤e Aku fu ¼økðkLku ík{Lku yLku ík{khe ÃkíLkeLku ykðwt «u{k¤ ÓËÞ Ähkðíke Ëefhe ykÃke.’nwt ßÞkt Q¼ku níkku íÞkt s MíkçÄ ÚkE økÞku. {khe

ykt¾{ktÚke yktMkw ðnuðk ÷køÞkt.{khe LkkLkfze Ãkheyu yksu {Lku þe¾ðkzâwt fu, ËwrLkÞk{kt ¾wþe yu{Lku LkÚke {¤íke, su ÃkkuíkkLke þhíkku Ãkh ®sËøke Sðu Au Ãkhtíkw íkuLku {¤u Au su çkeòLkkt Mkw¾Lke ¾kíkh ÃkkuíkkLke StËøkeLkku þhíkku çkË÷e Lkk¾u Au.

ËwrLkÞk{kt ¾wþe yu{Lku LkÚke {¤íke,

su ÃkkuíkkLke þhíkku Ãkh ®sËøke Sðu Au

Ãkhtíkw íkuLku {¤u Au su çkeòLkkt Mkw¾Lke ¾kíkh

ÃkkuíkkLke ®sËøkeLke þhíkku çkË÷e Lkk¾u Au.

fuLMkh rðþuLke Mkk[e {krníke Mkh¤ ¼k»kk{kt þk¤kLkk WÃk÷k ÄkuhýLkk yÇÞkMk¢{{kt VhrsÞkík W{uhkðe òuEyu. fuLMkhLke ËËoLkkf Lknª, fYýk Lknª Ãkhtíkw fuLMkh Mkk{uLke MkkíkíÞMk¼h, nfkhkí{f þqhðehíkk¼Þko Mkt½»koLke «uhýkí{f MkwtËh ðkíkkoyku yÇÞkMk¢{{kt W{uhe, ykzfíkhe heíku, Mk{ks{ktÚke fuLMkhLkku nkW Ëqh fhe, Mkk[wt ¿kkLk yLku MktÃkqýo òøk]íkíkk ÷kððkLkku «ÞíLk s Mkk[e rMkrØ økýkþu.

«¿kkçkuLk þkny{ËkðkË

yk ytfLke MÃkkuLMkhþeÃknuík÷ rðLkw¼kE Ãkxu÷ (Þw.yuMk.yu.) yLku

çkes÷ çkehuLk Ãkxu÷ (Þw.yuMk.yu.)yk¼khLke ÷køkýe MkkÚku Éý Mðefkh fÁt Awt.

– Mkw{eçkuLk Ãkxu÷

ykÃkLkk «rík¼kðku y{Lku sYhÚke sýkðþku fu{ fu, ÔÞÂõík {kºkLke ®f{ík y{qÕÞ Au MknfkhLke yÃkuûkk Mkn....

Mkw{eçkuLk Ãkxu÷yu{.yuMk. Ãkxu÷ fuLMkh MkuLxh

©e f]»ý nkìÂMÃkx÷, fh{MkË - 388 325½hLkwt MkhLkk{w : ‘nuík-çkes’ çktøk÷ku, su.ðe. Ãkxu÷ ykE.xe.ykE. Mkk{u, ykýtË MkkuSºkk hkuz, fh{MkË - 388 325

VkuLk: (02692) 653531 • {ku. 9429253165 • Email: hetbij@gmail.com

yLkwðkËf: ©e «ËeÃk¼kE Ãkxu÷ • «fkþLk MknÞkuøk: fBÞwrLkfuþLk økúwÃk yLku ÃkuþLx MkÃkkuxo økúwÃk, ©e f]»ý nkìÂMÃkx÷, fh{MkË