science glossary glossary - steinhardt.nyu.edu · metamorphic rock shkëmb metamorfik metamorphosis...

Glo

ssar

y Elementary School Level

Science Glossary

English / Albanian

Translation of Science Terms Based on the Coursework for Science Grades 3 to 5.

Last Updated: October 2018

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

This glossary is to PROVIDE PERMITTED TESTING ACCOMMODATIONS of ELL/MLL students. It should also be used for INSTRUCTION during the

school year. The glossary may be downloaded, printed and disseminated to educators, parents and ELLs/MLLs.

Please click here for the New York State Office of Bilingual Education and World Languages Webpage on "Assessment and Testing Accommodations"

http://www.nysed.gov/bilingual-ed/english-language-learnermultilingual-learner-assessment-testing-accommodations

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

P-16 Office of Elementary, Middle, Secondary and Continuing Education and Office of Higher Education

Office of Bilingual Education and World Languages http://www.emsc.nysed.gov/biling/

THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK

Regents of The University

BETTY A. ROSA, Chancellor, B.A., M.S. in Ed., M.S. in Ed., M.Ed., Ed.D. ................. Bronx T. ANDREW BROWN, Vice Chancellor, B.A., J.D. ........................................................... Rochester ROGER TILLES, B.A., J.D. ................................................................................................. Great Neck LESTER W. YOUNG, JR., B.S., M.S., Ed.D. . ...................................................................... Beechhurst CHRISTINE D. CEA, B.A., M.A., Ph.D. . ........................................................................... Staten Island WADE S. NORWOOD, B.A. ............................................................................................... Rochester KATHLEEN M. CASHIN, B.S., M.S., Ed.D. ...................................................................... Brooklyn JAMES E. COTTRELL, B.S., M.D. ....................................................................................... New York JOSEPHINE VICTORIA FINN, B.A., J.D. .............................................................................. Monticello JUDITH CHIN, M.S. in Ed. ............................................................................................... Little Neck BEVERLY L. OUDERKIRK, B.S. in Ed., M.S. in Ed. ........................................................... Morristown CATHERINE COLLINS, R.N., N.P., B.S., M.S. in Ed., Ed.D. ............................................ Buffalo JUDITH JOHNSON, B.A., M.A., C.A.S. ............................................................................. New Hempstead NAN EILEEN MEAD, B.A. ................................................................................................ Manhattan ELIZABETH S. HAKANSON, A.S., M.S., C.A.S. ................................................................ Syracuse LUIS O. REYES, B.A., M.A., Ph.D. ................................................................................... New York SUSAN W. MITTLER, B.S., M.S. ....................................................................................... Ithaca Commissioner of Education and President of The University MARYELLEN ELIA Executive Deputy Commissioner ELIZABETH R. BERLIN The State Education Department does not discriminate on the basis of age, color, religion, creed, disability, marital status, veteran status, national origin, race, gender, genetic predisposition or carrier status, or sexual orientation in its educational programs, services and activities. Portions of this publication can be made available in a variety of formats, including braille, large print or audio tape, upon request. Inquiries concerning this policy of nondiscrimination should be directed to the Department’s Office for Diversity and Access, Room 530, Education Building, Albany, NY 12234.

http://www.emsc.nysed.gov/biling/

SCIENCE GLOSSARY ‐ ELEMENTARY SCHOOL LEVEL

NYS Statewide Language RBERN 1

ENGLISH ALBANIAN

A absorb përthith

acceleration përshpejtim

acid rain shi acid

adapt përshtat

adaptation përshtatje

adjust ndreq

air ajër

air pressure presion ajri

air resistance rezistencë ajri

alto alto

amount sasi

amphibian amfib

analyze analizoj

anemometer anemometër

animal kafshë

apply zbatoj

around përreth

arrange rregulloj

artery arterie

arthropod artropod

asteroid asteroid

atmosphere atmosferë

atom atom

axis bosht

B balance ekuilibër

balanced forces forca të balancuara

bar graph grafik me shirita

barometer barometër

battery bateri

behavior sjellje

beneficial përfitues

best më i miri/më e mira

bird zog

blink kapsit sytë

block bllokoj

blood tissue ind gjaku

blood vessel enë gjaku

body heat nxehtësi trupore

bone kockë

bone tissue ind kockor



ENGLISH ALBANIAN

brain tru

breathe marr frymë

bronchi bronke

buoyant force forcë pluskuese

C

calculator makinë llogaritëse

camera kamerë

camouflage maskim

capillary kapilar

carnivore mishngrënës

caterpillar larvë

cause‐and‐effect shkak‐pasojë

cell qelizë

cell membrane membranë qelizore

cell wall mur qelizor

Celsius (C˚) celsius (C˚)

centimeter (cm) centimetër (cm)

central nervous system sistem nervor qendror

change ndryshoj

change of direction ndryshim drejtimi

change of motion ndryshim lëvizjeje

change of speed ndryshim shpejtësie

characteristic karakteristikë

chemical kimik

chemical change ndryshim kimik

chemical property veti kimike

chemical weathering gërryerje kimike

chlorophyll klorofil

chloroplast kloroplast

choose zgjedh

cinder cone volcano vullkan konik

circuit qark

circulatory system sistem qarkullimi

cirro‐ cirro‐

cirrus cloud re puplore

classification klasifikim

classify klasifikoj

claws kthetra

climate klimë

cloud re

collect mbledh

color ngjyrë



ENGLISH ALBANIAN

column kolonë

comet kometë

common i përbashkët

community komunitet

compare krahasoj

compass busull

competition konkurs

composite volcano stratovullkan

compost pile grumbull kompostoje

compound përbërës

compound microscope mikroskop i përbërë

computer kompjuter

conclusion përfundim

condensation kondensim

condition gjendje

conduction përçueshmëri

conductivity përcjellshmëri

conductors përcjellës

conservation ruajtje

consumer konsumator

contain përmban

container kontejner

content përmbajtje

convection konvertim

crest kreshtë

crust kore

crystal kristal

cubic centimeter centimetër kub

cycle cikël

cytoplasm citoplazmë

D

dam digë

data të dhëna

data table tabelë të dhënash

decomposer dekompozues

decrease reduktoj

define përcaktoj

definite përcaktuar

density dendësi

deposition depozitim

derived i prejardhur

describe përshkruaj



ENGLISH ALBANIAN

design projekt/skicoj

development zhvillim

diagram diagram

die humb jetën

difference ndryshim

digestive system sistem tretës

direction drejtim

directly menjëherë

discuss diskutoj

disperse shpërhap

distance largësi

distribute shpërndaj

draw vizatoj

E earth tokë

earthquake tërmet

earthworm krimb toke

eat ha

echo jehonë

ecosystem ekosistem

effect efekt

efficient efikas

egg vezë

electric elektrik

electric current rrymë elektrike

electrical energy energji elektrike

electromagnet elektromagnet

electromagnetism elektromagnetik

electron elektron

elements elementë

elevation ngritje

eliminate eliminoj

emit emetoj

energy energji

energy resources burime energjie

environment mjedis

equal i njëjtë

erosion erozion

error gabim

eruption shpërthim

esophagus ezofag

establish krijoj



ENGLISH ALBANIAN

estimate përllogaris

estimation përllogaritje

evaluate vlerësoj

evaporate avullon

evaporation avullim

evidence dëshmi

example shembull

exercise ushtrim

exoskeleton ekzoskelet

experiment eksperiment

explain shpjegoj

external i jashtëm

eyes sy

F fact fakt

factor faktor

Fahrenheit (°F) Fahrenhajt (°F)

fault defekt

feather pendë

feature veçori

features veçoritë

fins pendë notuese

fish peshk

fixed pulley pulexhë e fiksuar

float pluskim

flood përmbytje

flowers lule

food chain zinxhir ushqimor

food web rrjet ushqimor

force forcë

form formë/formoj

former krijues

formula formulë

fossil fosil

fossil fuel lëndë djegëse fosile

frequency frekuencë

friction fërkim

fruit frutë

fulcrum pikë mbështetje

function funksion

fur

gëzof



ENGLISH ALBANIAN

G galaxy galaksi

gas gaz

generation prodhim

generator gjenerator

germinate mbin

germination mbirje

glacier akullnajë

graduated cylinder enë cilindrike e shkallëzuar

gram (g) gram (g)

graph grafik

graphic grafik

gravity gravitet

greatest më i madhi

green plant bimë e gjelbër

ground tokë

groundwater ujë nëntokësor

grow rris

growth rritje

H habitat habitat

hail breshëri

hair flok

hand lens lupë

hardness fortësi

harmful i dëmshëm

health shëndet

healthy habit zakon i shëndetshëm

hearth vatër

hearth muscle muskul zemre

heat nxehtësi

heat energy energji ngrohëse

herbivore barngrënës

hibernation gjumë letargjik

host mikpritës/strehoj

human human

humidity lagështi

hurricane uragan

hygrometer higrometër

Hypothesis

hipotezë



ENGLISH ALBANIAN

I

identify identifikoj

identical identikë

igneous rock shkëmb vullkanik

illuminate ndriçoj

illustrate ilustroj

inclined plane rrafsh i pjerrët

increase shtim/shtoj

Independent variable ndryshore e pavarur

indicate tregoj

inference konkluzion

information informacion

inherit trashëgoj

inherited adaption përshtatje gjenetike

inherited trait tipar gjenetik

inquiry pyetje

insect insekt

insulator izolant

interact ndërveproj

internal i brendshëm

interpret interpretoj

interval interval

invertebrate invertebror

investigate hetoj

J jaw nofull

jellyfish kandil deti

joint nyjë

journal gazetë

K kilogram (kg) kilogram (kg)

kiloliter (kl) kilolitër (kl)

kilometer (km) kilometër (km)

kinetic energy energji kinetike

kingdom mbretëri

kitten kotele

knowledge njohuri



ENGLISH ALBANIAN

L label etiketë

land terren

landslide rrëshqitje toke

large intestine zorrë e trashë/kolon

larva larvë

latitude gjerësi

lava llavë

leaf gjethe

learned i mësuar

learned adaptation përshtatje e mësuar

least më pak

leaves gjethe

leg këmbë

length gjatësi

levee ledh

lever levë

life cycle cikël jete

life span jetëgjatësi

light dritë

lighting ndriçim

line graph grafik linear

lines of force vija force

liquid lëng

list rendis

liter (L) litër (L)

live jetoj

living jetesë

living thing gjallesë

location vendndodhje

lunar eclipse eklips hëne

lungs mushkëri

luster shkëlqim

M magma magmë

magnet magnet

magnetic field fushë magnetike

magnetic force forcë magnetike

magnetism magnetizim

magnifier zmadhues

maintain mbaj

major kryesor



ENGLISH ALBANIAN

mammal gjitar

mass masë

mates miq

matter çështje

measure mas

mechanical mekanik

mechanical energy energji mekanike

metamorphic rock shkëmb metamorfik

metamorphosis metamorfozë

meter (m) metër (m)

meter stick vizore

method metodë

metric ruler vizore metrike

microscope mikroskop

migration migrim

milligram (mg) miligram (mg)

millimeter (mm) milimetër (mm)

mineral mineral

mitochondria mitokondri

mixture përzierje

models modele

moisture lagështi

molecule molekulë

mollusk molusk

motion lëvizje

motor motor

mouth gojë

movable pulley pulexhë e lëvizshme

muscle tissue ind muskulor

muscular system sistem muskulor

N nail thua

natural events ngjarje natyrore

negative negativ

nervous system sistem nervor

neuron neuron

niche zgavër

nimbus re shiu

nonliving thing jo e gjallë

nonrenewable i parinovueshëm

nonrenewable energy resource burim i parinovueshëm energjie

nose hundë



ENGLISH ALBANIAN

nucleus bërthamë

number numër

nutrient ushqyes

O object objekt

objective lens lente

observable i vëzhgueshëm

observation vëzhgim

observe vëzhgoj

obtained përftuar

occur ndodh

odor aromë

offspring pasardhës

omnivore gjithçkangrënës

opinion mendim

orbit orbitë

order porosis

organ organ

organ system sistem organesh

organism organizëm

organize organizoj

original origjinal

ovary vezore

overabundance tepricë

ozone ozon

P parallel circuit qark paralel

parasite parazit

path shteg

pattern model

percent, percentage përqind, përqindje

period periudhë

permanent magnet magnet i përhershëm

phases faza

phenomena fenomen

photosynthesis fotosintezë

physical fizik

physical change ndryshim fizik

physical environment mjedis fizik

physical property veti fizike

physical weathering gërryerje fizike

pie graph grafik



ENGLISH ALBANIAN

pistil pistil

pitch lartësi

planet planet

plant bimë

polar polar

pollen polen

pollinate polenizoj

pollution ndotje

position pozicion

positive pozitiv

potential energy energji potenciale

precipitation rënie

predator grabitqar

predict parashikoj

prediction parashikim

presence prani

previous i mëparshëm

prey pre

primary themelor

probable i mundshëm

procedure procedurë

process proces

produce prodhoj

producer prodhues

properties veti

protect mbroj

proton proton

provide siguroj

pull tërheq

pulley pulexhë

pupa krizalidë

puppies këlyshë

push shtyj

R rabbit lepur

radiation rrezatim

rain shi

rearrange përmirësoj

reason arsye

receive marr

record regjistroj

rectum rektum



ENGLISH ALBANIAN

recycle ricikloj

reduce reduktoj

refer referoj

reflect reflektoj

refract përthyej

relationship marrëdhënie

relative humidity lagështi relative

relevant përkatës

remain the same mbetet njëlloj

renewable i rinovueshëm

renewable energy resource burim i rinovueshëm energjie

repair riparoj

repel zmbraps

represent përfaqësoj

reproduce riprodhoj

reproduction riprodhim

reptile zvarranik

required i nevojshëm

respiratory system sistem frymëmarrjeje

respond përgjigjem

response përgjigje

responsible përgjegjës/e

result rezultat

rest pushim

reuse ripërdor

revolution revolucion

revolve vërtitem

riding a bicycle i jap biçikletës

rock shkëmb

rock cycle cikël i shkëmbinjve

role rol

root rrënjë

rotate rrotulloj

rotation rrotullim

rubbing fërkim

ruler (metric) vizore (metrike)

runoff tharje



ENGLISH ALBANIAN

S saliva pështymë

salivate jargëzoj

scale shkallë/shkallëzoj

scientific inquiry hulumtim shkencor

scientific investigation kërkim shkencor

scientific thinking të menduarit shkencor

screw vidhë

seasonal sezonal

seasonally sezonal

seasons stinë

secondary dytësor

sediment sediment

sedimentary rock shkëmb sedimentar

seed farë

seedling farëzim

select përzgjedh

senses shqisa

sense organ organ shqisor

sequences sekuenca

series circuit qark seri

sewage ujëra të zeza

shadows hije

shape formë/modeloj

shells guacka

shelter strehim

shield volcano vullkan me kube lave

shiver cifël

significant kuptimplotë

similarity ngjashmëri

simple machine makineri e thjeshtë

sink gropë/fundos

situation situatë

size madhësi

skeletal muscle muskul skeletor

skeletal system sistem skeletor

skin lëkurë

sky qiell

sleet llohë

small intestine zorrë e hollë

smooth muscle muskul i lëmuar

snow borë



ENGLISH ALBANIAN

soil dhe

soil texture përbërje dheu

solar cell panel diellor

solar system sistem diellor

solid i ngurtë

solidification ngurtësim

solubility tretshmëri

solute solucion

solution zgjidhje

sound tingull

sound recorder regjistrues zëri

source burim

space hapësirë

species specie

specific specifik

speed shpejtësi

spine shpinë

spinal cord shtyllë kurrizore

sponge sfungjer

spore spore

spring scale kandar

sprout filiz

stages etapa

stamen thekë

stalks kërcell

star yll

state gjendje

static charge energji e qëndrueshme

static electricity elektricitet statik

stem këmbëz

stigma njollë

stimulus stimul

stomach stomak

storms furtunë

stopwatch kronometër

strategy strategji

strato shtresë

stratus cloud re shtresore

streak damar

structural adaptation përshtatje strukturore

structure strukturë

subsoil taban

substance substancë



ENGLISH ALBANIAN

summarize përmbledh

sun diell

sunny me diell

support mbështes

surface sipërfaqe

survive, survival mbijetesë/mbijetoj

surviving mbijetesë

sweat djersë

switch ndërroj

system sistem

T tadpole fulterëz

tape measure metër

teeth dhëmbë

temperate i butë

temperature temperaturë

temporary magnet magnetizim i përkohshëm

theory teori

thermometer termometër

thrive lulëzoj

thunderstorm stuhi

tissue ind

tongue gjuhë

tool vegël

topsoil shtresë e sipërme toke

tornado tornado

trachea trake

trait tipar

transfer transferoj

transport transportoj

trial provë

tropical tropikal

troposphere troposferë

trough lug

trunks trungje

turbine turbinë

type lloj



ENGLISH ALBANIAN

U unbalanced forces forca të pabalancuara

unequal i pabarabartë

under nën

universe univers

V vacuole vakuolë

variable ndryshore

vegetable perime

vein venë

vertebrate vertebror

visible i dukshëm

volcano vullkan

voltmeter voltmetër

volume volum

W waste mbetje

water ujë

water cycle cikël uji

water vapor vapor uji

wavelength gjatësi vale

weather mot

weathering gërryeje

wedge pykë

week javë

weight peshë

wheel and axle timon dhe bosht

width gjerësi

wind erë

wind vane erëtregues

wings krahë

science glossary glossary - steinhardt.nyu.edu · metamorphic rock shkëmb metamorfik metamorphosis...

Documents