1. Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 1 Gadu Buku Het Nieuwe Testament in het Saramaccaans International Bible Society International Bible Society

2. 2 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Gadu Buku Het Nieuwe Testament in het Saramaccaans 2de uitgave, 2009 International Bible Society 1st uitgave, 1998 Licencia Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Geen Afgeleide werken 3.0 Unported De gebruiker mag: het werk kopiren, verspreiden en doorgeven onder de volgende voorwaarden: Naamsvermelding De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever aangegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat zij daarmee instemmen met uw werk of uw gebruik van het werk). Niet-commercieel De gebruiker mag het werk niet voor commercile doeleinden gebruiken. Geen Afgeleide werken De gebruiker mag het werk niet bewerken. Het voorgaande laat de wettelijke beperkingen op de intellectuele eigendomsrechten onverlet. De morele rechten van de auteur: http: creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0 3. 3 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Wan wutu a fesi Fa u d aki, hia buku d a di goonliba aki e, ma disi hn da di m fanudu wan u de tuu. Hn u ta kai Gadu Buku. Holansi tng ta kai n Nieuwe Testament. N di soni mbei u taa a d mn dee otowan, fu di na libismb mbei n ma Masa Gadu seei mbei n. Biga di Akaa fn bi ko a smb liba hn a manda de u de sikifi dee soni dee d a di Buku aki (2 Tim. 3:16). N de an d mindimindi soni e, ma dee soni Masa Gadu k fuu libismb musu sabi, de n d a di Buku. N di Buku i si aki, na tu u di Buku u Gadu disi e. Biga di Buku paati a tu gaan pisi, n disi da wan u de n. Di fosu gaan pisi hn Holansi tng ta ka Oude Testament. Hn k taki Di Awoo Buka, biga a ta konda soni u di fosu buka Gadu be mbei ku libismb. N di u tu gaan pisi hn Holansi tng ta kai Nieuwe Testament. Hn k taki di Njunjun Buka, biga Gadu toona mbei wan njunjun buka ku libismb. N di u di Njunjun Buka, n hn u abi a Saamaka Tngo aki. N di fosu gaan pisi u di Buku u Gadu, di Oude Testament, hn ta konda da u kumafa Gadu bi mbei goonliba ku libismb ku hii soni tuu. A toona ta konda da u mn kumafa wan womi de kai Adam bi pasa Gadu buka booko n wti. N di booko a booko n wti d, n hn mbei dd ko abi kaakiti a libismb liba. N di fosu pisi u di Buku d ta taki tu kumafa Gadu buta taa a o heepi libismb puu de a di sitaafu u dd. N hn a mbei wan buka ku wan smb de kai Abahamu taa dee bakamii fn a o tei u de heepi hii smb u goonliba. N hn i si a tei dee bakamii fn ko smb fn, n de u ta kai Dju. De seei u ta kai Isali smb tu. N di fosu pisi u di Buku u Gadu ta konda da u mn kumafa Gadu bi da di womi de kai Mosesi dee wti fn u dee Isali smb musu hoi. N dee wti a da de d, de ta lei smb andi da bunu ku andi da hogi a Gadu wojo. N di Buku ta konda da u tu kumafa dee smb bi musu tja paima go tjuma da Gadu u Gadu an musu hoi dee hogi du u de a b mn. N di fosu gaan pisi u di Buku u Gadu d seei, a abi dee soni dee dee fesiten Tjabukama u Gadu bi sikifi. De ta taki soni u di Heepima di Gadu bi paamusi taa a o manda ko a di goonliba aki u ko puu libismb a hogi basu. N di Njunjun pisi u di Buku di d a i maun aki, Gadu Buku, h ta konda da u kumafa Gadu bi manda di Heepima a bi paamusi d ko. Hn 4. 4 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 da Masa Jesosi. N dee bakamii u Abahamu, dee Dju smb, de w pai n kumafa Gadu bi taki. N fa i se a ko d, n a tei di sitaafu fuu libismb dd paka di paima u dee hogi du fuu da u. Hn mbei an d fuu tja paima go tjuma da Gadu mn e, biga hii paima paka kaa. A fika fuu tei di paima Masa Jesosi paka da u, n u waka nn baka fuu sa feni libi nn. N di Njunjun pisi u di Buku aki toona ta lei u tu kumafa Gadu k fuu musu libi a di goonliba u d aki. N dee smb dee bi puu di Buku aki buta a Saamaka tng, n de biinga ku n faa musu d Saamaka tng gbelingbelin. De k fu te wan smb i lesi n, n i sa fusutan di soni Gadu taki limbolimbo. N de ta begi Gadu taa di Akaa fn musu heepi i, be i fusutan dee soni dee i ta lesi a di Buku aki. Biga ee i fusutan de limbolimbo n i piki de, n joo feni di teego libi u Masa Gadu. (Joh. 20:31) 5. 5 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Ter inleiding Dit boek is een vertaling van het Nieuwe Testament in het Saramaccaans, een van de talen in Suriname met ongeveer 20.000 sprekers. De Saramaccaners wonen in dorpen langs de Suriname rivier, in de kustvlakte en in Frans Guyana. Vele Saramaccaners hebben voortgezet onderwijs genoten en zijn in staat de bijbel vlot in het Surnaams of in he Nederlands te lezen. Maar voor de grote meerderheid van he is het Saramaccaans nog altijd de taal die tot het hart spreekt. Voor hen is deze vertaling bedoeld. Er is vertaald volgens twee grondbeginselen: de vertaling moet zo nauwkeurig mogelijk de bedoeling van de oorspronkelijke tekst weergeven en moet op een gewone, natuurlijke manier overkomen, zodat de gemiddelde Saramaccaanse spreker de vertaling kan begrijpen. Op grond van deze principes is kerktaal zoveel mogelijk vermeden en richt de vertaling zich meer op de omgangstaal. Deze herziening van het Nieuwe Testament is naar de drukker gegaan onder begeleiding van de gebeden van velen. Moge di Nieuwe Testament onder de Saramaccaners bruikbaar zijn voor de uitbreiding van God's koninkrijk. 6. 6 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Wanl soni fii sabi Tei lesi di Buku aki, n i o ta si wanl pikipiki maaka kuma dee disi: N te i si s, n i musu sabi taa di soni i lesi d an bi d a dee fosu sikifi u Gadu Buku, ma dee smb dee puu di Buku buta a Saamaka tng aki si taa s a musu d uf i sa fusutan di soni a k taki bumbuu. Ee i luku a Mateosi 5:33 n s i o si di l maaka aki. Un bi jei fa de bi fan ku dee gaan smb fuu mn taa te i tei Gadu n soi, n ja musu booko di soi d mns. I musu du di soni nm. Ma ee i tei wan oto soni soi, n di soi d an hogi poi fu booko. N so juu joo si wanl oto maaka kumafa i ta si a Luk. 17:36: [36 Sseei tu smb sa d makandi ta wooko a goon dendu, n wan u de Gadu o tei tja go, n di otowan Gadu o disn d.] N te i si s n i musu sabi taa di pisi d seei an bi d a di fosu Gadu Buku de bi mbei, ma a bakaten hn dee keikima ko si taa a d fanudu u de butn. N te i ta lesi nango n wanwan pasi i o ta si wanl oto pikipiki maaka kuma s: Tjabukamaa N te i si s, n i musu luku a basu u di pampia, n joo si wan soni d sikifisikifi di o taki soni mn fini da i u si soni di i bi lesi a liba d, kuma disi: 7. Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 7 Dee pisipisi u di buku Mateosi............................... 1 Maikusi .............................. 85 Lukasi..............................137 Johanisi .............................219 Tjabukama ............................277 Loom..............................356 1 Kolenti .............................391 2 Kolenti .............................423 Galasia ..............................445 Efeise.............................. 459 Filipi ...............................471 Kolosn .............................480 Tesalonika............................488 2 Tesalonika...........................496 1 Timoteo ............................501 2 Timoteo ............................512 Titusi.............................. 520 Filemon .............................525 Hebelejn ............................528 Jakobosi.............................558 1 Petuisi.............................567 2 Petuisi.............................578 Johanisi .............................585 2 Johanisi ............................593 3 Johanisi ............................595 Judasi.............................. 597 Akoalimbo ............................601 8. Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 1 Aki ta konda soni u di l u Masa Jesosi. Luk. 3:23-38 1 W n dee smb, fa i si woo taki aki, n dee gaan smb u Masa Jesosi Keesitu dee a abi, n de w woo kai da unu aki e. Biga di de pai Masa Jesosi, n de pai n a di l u Abahamu, di gaan smb fuu dee Isalia smb, uf a d wan bakamii u Knu Dafiti tu. 2W n haika e. Di mn fesiten gaan smb fuu di u Dju smb abi, hn de kai Abahamu, n hn pali Isaki e, Dee woto u Masa Jesosi dee Mateosi sikifi Wan wutu a fesi. S. W andi di pisi u Gadu Buku aki k taki da u, dee smb? W a di fosu kamian n de kai n Mateosi, biga wan womi de kai Mateosi sikifi n. Di womi aki bi d wan u dee tuwalufu bakama u Masa Jesosi dee a bi kai a wan apaiti fasi, dee de ta kai Apsutu. N Mateosi abi tu n e. Biga te i lesi soni fn a dee oto pisi u Gadu Buku, n de ta kai n Leifi. N de taa Mateosi sikifi di pampia aki kuma 75 jaa baka u di de pali Masa Jesosi. N te joo lesi n, n joo si taa a sikifi n mn taanga da dee Dju smb. A ta biinga nm u de sabi taa Masa Jesosi hn da di Keesitu, di Knu di Gadu bi paamusi dee Dju smb gaanduwe a fesi taa a o manda ko. Biga smni pasi i sa si taa a ta hai sondi u dee fesiten tjabukama u dee Dju ko fiti ku dee wooko Masa Jesosi bi ta du, be de sabi taa hn da di Smb di dee fesiten tjabukama bi ta taki. Ma n fa Mateosi ta mni dee Dju smb mn gaanfa seei, ma na u de wanwan hedi Masa Jesosi ko e. Biga a ko faa tja wan njunjun tii ko da hii libismb, n a di pampia aki i sa si fa di njunjun tii naand d. N a di kaba pisi u di pampia di Mateosi sikifi aki, n a ta taki fa Masa Jesosi manda dee bakama fn u de go a hii goonliba go paaja di buka fn da hii mundu. N di pampia di Mateosi mbei n hn disi. a1:1 Isali seei da Dju. So juu de ta kai n Isali, so juu de ta kai n Dju. 9. 2 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 n Isaki ko pali Jakopu, n hn Jakopu pali Juda ku dee baaa fn. 3N hn Juda tei Tamali n hn ku n pali Plzi ku Zelaki, n hn Plzi toona ko pali Esilon, n hn Esilon ko pali Lam. 4N Lam ko pali Aminada, n Aminada toona ko pali Nakison, n hn Nakison ko pali Salima. 5N hn Salima tei Lakabu hn a pali Boasi. Hn Boasi tei Luti n hn a pali Obti ku n. N hn Obti toona pali Isai. 6N Isai hn pali Knu Dafiti e, n hn Knu Dafiti toona pali Knu Salumon ku di muj u Ulia di a bi tei. 7N hn Salumon toona pali Knu Lahabiam, n hn Knu Lahabiam toona pali Knu Abia, n Knu Abia pali Knu Asa. 8N hn Knu Asa ko pali Knu Josafati, n hn Knu Josafati toona ko pali Knu Jolam, n hn Knu Jolam ko pali Knu Uzia. 9N hn Knu Uzia pali Knu Jotam, n hn Knu Jotam ko pali Knu Akasi, n hn Knu Akasi ko pali Knu Esikia. 10N hn Knu Esikia toona ko pali Knu Manase, n hn Knu Manase ko pali Knu Amon, n Knu Amon toona ko pali Knu Josia. 11N hn Knu Josia ko pali Knu Jekonia ku dee baaa fn. N a di ten u Knu Jekonia ala, nn dee Babilon smb kisi dee gaan smb fuu tei tja go buta a katibo a Babilon knd. 12S. N woo kai dee gaan smb u Masa Jesosi go dou. N hn woo seti ku Knu Jekonia baka. Knu Jekonia hn toona pali Seatili, n hn Seatili pali Zebabeli. 13N hn Zebabeli toona ko pali Abiutu, n hn Abiutu pali Eliakim, n hn Eliakim toona pali Azolu. 14N hn Azolu toona ko pali Sadoki, n hn Sadoki toona ko pali Akim, n hn Akim ko pali Eliutu. 15N hn Eliutu toona ko pali Eleesa, n hn Eleesa pali Maatan, n hn Maatan ko pali wan smb de kai Jakopu mn. 16N di Jakopu d, hn ko pali Josfu, n di Josfu aki, hn w da di manu u Malia e, n Malia hn pai Jesosi, di da di Keesitu. N fa u kai n di Keesitu d, hn k taki di Smb di Gadu bi paamusi taa a o manda ko fu ko tii di goonliba a wan leti fasi. 17N s u kai teni-a-f gaan avo fu Masa Jesosi fu kumutu a Abahamu te dou a Knu Dafiti. N Mateosi1 10. 3 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 fu kumutu a Knu Dafiti te dou a di ten de kisi de buta a katibo a Babilon d, u toona kai teni- a-f gaan avo fn baka. N fu kumutu a di ten di de kisi de buta a katibo d tee dou di ten di de pai di Keesitu, u toona kai teni-a-f gaan avo baka. N s w dee gaan smb u Masa Jesosi bi waka e. Aki ta konda fa a waka Malia ko pai Masa Jesosi. Luk. 2:1-7 18W n fa i si woo taki n aki, n s de pai Jesosi Keesitu e, dee smb. A d s taa Malia hn bi da di kiija muj u Josfu. N de an duumi seei, n hn w de ko si taa di muj d ku b gbolo. N fa i si a ko d ku b naand, n di Akaa u Masa Gaangadu hn w mbei a ko d ku di b. 19N Josfu d wan smb di ta libi leti a pasi kumafa Gadu k. N di Malia ko d ku di b s, n a k disn, ma an k du n a wan fasi fu sen kisi di muj, ma a k du n a wan tjubii fasi s. 20N hn w a d ta pakisei di soni te wan pisi, n hn a duumi. Hn a sunjan wan basia u Masa Gaangadu knd ko nn. Hn a kai n: Josfu, di bng fu Knu Dafiti aki. Hn a piki. A taa: Ja musu f fii tei Malia fii muj buta a i wosu e. Biga di b i si a d ku n naand, na libismb dn. Di Akaa u Masa Gadu, hn wooko s. 21N a o pai wan womi mii, n woon kai n Jesosi. Hn k taki di Heepima. Biga a o heepi dee smb fn puu de a dee hogilibi u de basu. 22N fa i si di soni pasa d s, n a kai makandi ku di buka u Masa Gaangadu di a bi da wan fesiten tjabukama fn de kai Jesaaja. 23A taa: Un haika e, dee smb. Di wndj muj mii di an duumi ku manu wan daka, hn o tei b, n a o pai wan womi mii. N de o kai di mii Imanuwli. Hn k taki Gadu d ku u. S di tjabukama bi taki kaa e. 24S. N di Josfu hopo a duumi, n hn a du leti kumafa di basia taki dn. Biga a tu ku Malia hn a hoi n nn wosu. 25Ma n an sabi n kuma muj fn mns u teefa a pali wan womi mii, n hn w de kai n Jesosi. N a s wan fasi de pali Masa Jesosi e. Aki ta lei fa dee knima bi ko luku Jesosi. 2 W n di de pai Masa Jesosi, n de pai n a wan knd de kai Betelehem a di pisiwata u Judea naand. N di juu d, wan knu de ta kai Helodi hn bi ta tii di knd. N hn de d te wan pisi, n hn wanl knima ko a di knd. Dee knima d, de ta luku teeja u de sabi andi o ta pasa a goonliba. N hn de kumutu te a di s u sonu kumutu ala, hn de waka te de ko dou a Jelusalen. Biga hn da di hediknd u dee Dju smb. Mateosi1,2 11. 4 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 b2:4 Dee smb de ta kai Sabima u Wti, de da dee msit dee bi ta lei dee Dju smb dee wti Gadu bi da Mosesi, ku dee wti u dee Dju seei. 2N fa de ko dou a Jelusalen d, n hn de ta hakisi taa: W na uns de pai di njunjun knu fuun dee Dju smb aki? Biga di u bi d a u knd a di s u sonu kumutu hn u si wan teeja di lei u soni fn, n hn u ko aki fuu ko wai ku n. S de ta hakisi. 3W n di Knu Helodi jei di soni dee knima ta hakisi naand, n a toobi n gaanfa, hn ku hii dee smb u Jelusalen tuu. 4N hn a kai dee Gaan Begima u Dju ku dee Sabima u Wtib u de ko nn. Hn a hakisi de taa: Unfa di Buku taki? Naas de o pai di Keesitu, di o ko d knu fuu dee Dju smb? 5N hn de piki n taa: W leti a Judea aki a di knd de kai Betelehem, ala de o pai di mii. Biga s Gadu bi manda di tjabukama fn faa musu sikifi. A taa: 6Di knd de kai Betelehem, fa i si a d a di pisiwata u Judea aki, n an d lagi mn dee oto knd u Judea, a dee hedima wojo e. Biga nn wan gaan tiima o kumutu. Hn o tii dee Isali smb u mi kuma wan smb ta kiija sikapu ta tii de fu de an musu kaba a ss. S a d sikifisikifi a di Buku e. N s dee leima piki Knu Helodi. 7N di Knu jei s, hn a kai dee knima ko nn saapi, n hn a ta fini de tefa a kaba fu de konda dn gbelingbelin snd ganjan ee un longi kaa de bi si di teeja. Hn de konda dn tefa de kaba. 8N hn a manda de taa: Un musu go a Betelehem e, n un suku finifini tee un go si di mii ka a d, n un toona ko piki mi baka wantewante. Biga miseei k go wai ku n mbei piizii dn tu. S a taki da de. 9,10N hn w di di Knu taki s kaa, n hn de tei pasi n hn de go e. N fa de nango d, hn de ko si di wan seei teeja di de bi si a de knd ala. N di de si n, n de wai seei. N hn di teeja ta waka a de fesi ta tja de tee a go dou leti a di wosu ka di mii d nn dendu, n hn a tan piii a di wosu liba. 11N hn dee knima denda go a di wosu dendu, hn de go si di mii ku n mama naand, hn de tjk kini a goon ta wai ku di mii ta bigi n seei. N hn de jabi dee toonpu u de, n hn de tei gaan dii gudu u di ten ala hn de da di mii. De dn goutu. De dn wan pei soni de ta tjuma n a ta sum suti, ku wan sum suti fatu degidegi kantii s. S de dn. 12N di ndeti hn de duumi, hn de sunjan wan sunjan taa de an musu toona go a di knu mn. N hn de tei wan oto pasi hn de waka go u de a de knd. Aki de tja Jesosi go tjubi a Egepiti knd. 13N hn a baka u di d, hn wan basia u Masa Gaangadu knd Mateosi2 12. 5 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 ko piki Josfu a sunjan taa: Womi, hopo e, n i tei di mii ku n mama n un kule go a Egepiti knd. N un tan ala u tee un jei mi piki unu baka, biga di knu o ta suku di mii faa musu feni n kii. 14N hn a di ndeti naand seei, hn Josfu hopo hn a tei di mii ku n mama hn de fusi go a Egepiti knd. 15Hn de fika ala teefa Knu Helodi dd bif de toona ko baka. N fa di soni pasa d, n a kai makandi ku wan oto buka Masa Gaangadu bi da dee tjabukama fn a fesiten, a taa: Mi kai di mii u mi puu a Egepiti knd. 16Ma n fa de bi d a Egepiti knd ala, hn di knu jei taa s dee knima bi ganjn, n hati fn ko boonu seei tee an saanfa faa du. N hn a kai dee sodati ko, hn a taki da de taa: Un go a Betelehem e, n un go kii hii dee womi mii naand tuu, kumutu a tide pai mii te kisi ku dee tu jaa mii. Biga fu di soni naand mbei a bi hakisi dee knima ee na un ten de bi si di teeja. 17N fa di soni pasa d, n a kai leti ku di buka di Gadu bi da di tjabukama fn de kai Jelemia, a taa: 18A di knd de kai Lama, de ta jei wan tumisi wolo, k ta piki te na soni. Mama Lakli ta k dd ku libi fu dee mii fn hedi. An k smb musu ganjn mns biga dee mii fn kaba tuu. S w di Buku bi taki a fesi e. N s wan gaan hogi pasa a di knd di ten d. Aki de toona tja Jesosi ko a Nazalti. 19N hn de d tee fa Knu Helodi dd, n hn wan basia u Masa Gadu Knd toona ko a Josfu a sunjan mn, te ka a d a Egepiti knd ala. A taki dn taa: 20Womi, hopo, n i tei di mii ku n mama n un toona go a Isali knd baka e. Biga dee smb dee bi ta suku di mii u kii n de an d ku libi mn. 21N hn Josfu hopo, hn a tei di mii ku n mama hn de toona go a Isali Knd. 22Ma n di de dou, hn Josfu ko jei taa di mii fu Knu Helodi de kai Akelausi ko d knu u hii di pisiwata fu Judea nn tata kamian. N hn di a jei s kaa, hn a panta seei. N hn a toona sunjan wan oto sunjan mn taa an musu go a di pisiwata u Judea ala mn. N hn a bia tei di mii ku n mama, hn de go a di pisiwata de kai Galilea. 23Hn de go libi a wan knd de kai Nazalti, ka Josfu ku n muj bi ta d a fesi. N fa u du d, n a kai ku wan oto soni Masa Gadu bi manda wan tjabukama fn faa taki a fesi, u di Paamusi Knu di Gadu o manda. A bi taa: De o kai n smb fu Nazalti. Aki Johanisi di dopuma ta bai basia a di sabana. Maik. 1:1-8; Luk. 3:1-18; Joh. 1:19-28 3 W n baka smni jaa longi, hn wan womi de kai Johanisi ko d a di gaan sabana u Judea dendu ta bai basia. 2A ta bai taa: Un disa dee hogilibi fuunu e, bia Mateosi2,3 13. 6 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 ko libi bunu. Biga di juu dou kaa fu Gadu musu tii unu a wan njunjun fasi. Fa Johanisi ta bai di basia d, n s a ta taki. 3N di Johanisi d, n hn w da di smb di di tjabukama u Masa Gadu de kai Jesaaja bi taki a fesi di a taa: De ta jei wan tng, wan smb ta bai a di sabana taa: Un mbei di pasi da Masa ooo, be a d limbolimbo gbegedee dn. Un seeka dee bendibendi pisi u di pasi, be de ko d tololoo. S Jesaaja bi taki taa wan smb o ko ta bai, n di smb a bi taki d, n di Johanisi aki w e. 4N fa Johanisi sai d, n di koosu a ta bisi nn sinkii, n de mbei n ku wan mbeti de kai kamli puuma, n di banti a ta tai nn mindi n ku mbeti kakisa de mbei n. N di soni a ta njan, a d wan pei atiti ta d a di sabana naand, n hniwata a ta bebe. S wan smb Johanisi d. 5N hii dee smb u Jelusalen te kisi hii dee oto knd u Judea tuu, te dou ku dee oto pisiwata u di lio de kai Joodan d, de tuu seei ta hai ko nn naand. 6N fa a ta bai de a dee hogilibi u de d, n de ta piki. De ko si taa de an ta libi bunu tuu, n hn Johanisi ta dopu de a di Joodan lio d. 7N di juu d, i abi tu paati a di dju keiki. Wan da Sadusei, wan da Falisei. N fa dee smb u de tu paati sai d, de ta mbei deseei gaan hebima u Dju, bumbuu smb. N di de jei taa Johanisi ta dopu smb, n hn smni u de ko nn faa dopu de tu. Ma di a si de, n hn a gandji da de seei. A taa: Un dee takuhatima d, unfa un hai ko gidjii s naand kuma wanl hia sindeki ta lusu kumutu a dokunu ta kule da faja? Amb bai unu taa fuun kule da di hatiboonu u Gadu fu an kai a unu liba? 8W n ee wan k Gadu hati boonu ku unu, n un musu bia unu libi, be lanti si taa un disa dee hogilibi fuunu tuu e! 9Wan musu sai naand ta mbei taa: Fa u d Abahamu bng tjika aki, n andi seei sa toobi u mn? Gadu smb u d kaa. Wan mni di soni d e! Biga mi taki da unu taa ee Gadu k n a sa mbei dee sitonu i si aki kisi libi bia ko Abahamu bng a unu kamian. Biga wan ta libi bunu mn de. 10N mi taki da unu e, taa fa u d aki, n de seti koti dee pau lutu kaa. N ee wan pau sai d an ta pai bumbuu njanjan, n de o faa n puu koti tuw a faja tjuma kaba a ss. S Johanisi bai dee hedima u Dju keiki dee ko nn d. 11N hn a toona fan mn taa: Fa mi ta dopu smb aki, n mi ta dopu de ku wata fu di de k bia disa di hogilibi u de. Ma n wan oto smb d ta ko a mi baka, n a hebi gaanfa mn mi e. Ma bumbuu tjika seei u mi d futuboi fn ta tja saapatu fn dn. N fa a o ko d, n a o tja wan oto dopu ko, biga hn o dopu unu ku di Akaa u Masa Gadu, ku faja. Biga fa a o du n d, n di Mateosi3 14. 7 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Akaa o d a unu liba kuma faja ta tjuma hogilibi puu a unu hati. S w di Smb di o ko aki o abi kaakiti tjika e. 12N fa u d aki, a d kabakaba k faa ko seeka di njanjan fn. A o tja dee bumbuu njanjan ko lai a suwa, ma dee poipoi wan a o tjuma a di faja di an sa tapa a mundu mns. S Johanisi taki. Aki Johanisi dopu Masa Jesosi. Maik. 1:9-11; Luk. 3:21-22 13W n di juu d, hn Masa Jesosi seei kumutu a Galilea ko a Johanisi a Joodan Lio d, faa musu dopu n tu. 14Ma n fa a ko d, hn Johanisi k tapn. A taa: Fa i d aki, n mi bi musu ko a i fii dopu mi, n hn i ko a mi n? 15Ma Masa Jesosi piki n taa: Nn, na tapa mi e. Boo du n n. Biga a fiti fuu du hii dee soni dee d leti a Gadu wojo. N di a taki s kaa, n hn Johanisi dopu n awaa. 16N di a dopu n te a kaba, hn Masa Jesosi ta kumutu a di wata. N wantewante d, hn mundu jabii wajaa gbegedee nn liba, hn a si di Akaa u Masa Gadu kuma wan pomba saka ko nn liba. 17Hn de jei wan tng piki te a liba ala taa: Ja si di smb aki ? Hn w da di lobi womi mii u mi. Libi fn ta kai ku mi. S wan gaan soni w pasa di Masa Jesosi dopu e, dee smb. Aki di didibi ta pooba Masa Jesosi. Maik. 1:12-13; Luk. 4:1-13 4 W n baka u di Masa Jesosi dopu, n hn di Akaa u Gadu tjn go a wan gaan sabana dendu, fu di didibi sa ko nn ko poobn luku ee a sa mbei a piki n buka. 2N hn Masa Jesosi go tan ala fteni daka ndeti ku didia ta begi snd njan, n hangi ko kisi n seei. 3N hn di poobasmbma de kai didibi go nn ala. A taki dn taa: W di i d di Mii u Gadu tuu, n be i fan ku dee sitonu i si aki be de bia sondi u njan da i. 4Ma n hn Masa Jesosi piki n taa: Ja jei fa a sikifi a Gadu Buku ? A taa na soni u njan wanwan n ta hoi smb a libi e, ma a hiniwan wutu fu Gadu di a ta taki, n a de libi ta kumutu. S di Buku taki e. 5N hn di didibi tei n tja go te a di Wosu u Masa Gadu a Jelusalen naand, tee a di tlu fn a liba ala. 6Hn a taki dn taa: Di i da Gadu Mii, n vinde i seei tuw go a goon. Biga di Buku sikifi taa Gadu o manda dee basia fn u de ko heepi i. De o tja i a maun fu ja musu naki futu a sitonu. 7N hn Masa Jesosi piki n taa: Ma di Buku taki tu taa ja musu pooba Masa Gadu e. Biga hn da i Gadu. 8N hn a baka u di d mn, n hn di didibi tei Masa Jesosi tja go tee a wan hei kununu liba, hn a lei n hii soni u goonliba palalaa lontu dou. Dee waiti soni nbai wan u goonliba ku hii dee knd, de tuu a lei n. 9Hn a taki dn taa: Ja si ? Hii dee soni aki tuu mi o da i fii seei, ee i tjk kini a goon a mi fesi aki begi mi. Mateosi3,4 15. 8 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 10N fa di didibi fan te tjika d, n hn Masa Jesosi gandji dn awaa. A taa: Hetji pasa kumutu a mi fesi aki, ju didibi Saatan! Biga di Buku u Gadu taki taa ja musu begi na wan oto soni a mundu mn leki Gadu i Masa. Hn t n i musu ta dini. 11N fa a fan ku n naand, n hn di didibi disn go, n hn dee basia u Masa Gadu Knd ko nn awaa ko slugu n. Aki Masa Jesosi seti konda di buka u Gadu da smb. Maik. 1:14-15; Luk. 4:14-15 12N a baka u di d, hn Masa Jesosi ko jei taa de kisi Johanisi di Dopuma buta a dunguwosu. N di a jei s, hn a kumutu a Judea go a di pisiwata u Galilea, a Nazalti ka de bi kiijn. 13Ma n an tan d. A pasa go libi a wan oto knd u Galilea de kai Kapenaumi di d a di ze bandja. N di knd a go sai d, n a d zuntu ku dee knd ka dee Dju l de kai Zebulon ku Nafutali ta libi. 14N a kai ku wan soni di tjabukama u Gadu de kai Jesaaja bi sikifi a di Buku di a taa: 15Un luku dee knd d, dee u Zebulon ku Nafutali l. De d leti a di pasi ka i ta waka nango a di ze, a di oto s banda u di Lio de kai Joodan, a Galilea seei, ka dee smb na Dju ta libi. 16Dee l smb naand bi d a suguu, ma awaa de ko si wan gaan limbo ta ko a de. Fa de bi ta f dd d, n di limbo d o ko puu de a di sitaafu d basu, leti kuma te didia ta jabi faa jaka di ndeti go. S Jesaaja bi sikifi. 17W n di juu d, n hn Masa Jesosi seti ta konda di buka u Gadu taa: Dee smb o, un disa dee hogilibi fuunu e, bia libi bunu. Biga Masa Gaangadu d kabakaba faa tii unu a wan hii njunjun fasi awaa. Aki Masa Jesosi tei dee fosu bakama fn. Maik. 1:16-20; Luk. 5:1-11 18Tefa wan daka n hn Masa Jesosi ta waka a di ze u Galilea bandja naand, hn a ko si wanl womi ta tuw nti a wata u de kisi fisi. N wan u dee womi de kai Petuisi, hnseei da Simon. Di otowan da hn baaa womi Andiasi. De tu baaa aki s d hndima ta kisi fisi. 19N fa Masa Jesosi ta pasa d, hn a kai de: Dee womi aki. Hn de piki. A taa: Un ko go ku mi e, be mi lei unu fa fuun kisi libismb tja ko da Gadu. 20N fa a fan ku de d, n hn wante de disa hii dee soni u de de bi ta hndi d tuu, n hn de go ta waka a Masa Jesosi baka. 21N hn de waka go mn longi. N hn Masa Jesosi si tu oto baaa mn, Jakobosi ku Johanisi, n deseei d hndima tu ta kisi fisi. N de d ku de tata Zebedeosi a wan boto dendu ta lapu dee nti u de. N hn a kai de tu, fu de ko waka nn baka. 22N hn de tu Mateosi4 16. 9 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 baaa kumutu wante a di boto disa de tata, n hn de go ta waka a Masa Jesosi baka. Aki Masa Jesosi seti kula smb. Luk. 6:17-19 23N hn Masa Jesosi kumutu d ta waka a hii di pisiwata u Galilea naand te dou. A nango a dee keikiwosu u dee Dju nango ta lei de ta konda di bunu buka u Masa Gaangadu da de kumafa di Njunjun Tii u Gadu o d. N a ta kula hii pei siki tu. 24N fa u mbei naand, n hn n fn ko paaja a hii di pisiwata naand tuu te kisi Silia knd, n hn de ta tja peipei sikima ko nn faa kula de. So smb sinkii ta njan de, so smb d ku gadu a hedi, so smb d ku pikimii siki ta naki de ta tuw, so smb d lanlan, hii dee l pei smb d tuu de ta tja ko nn n a ta kula de. 25N na sikima wanwan n ta ko nn s e. Ma hii smb dee d a Galilea d tuu booko seei gililii ta ko nn, ku dee smb u di pisiwata de kai Dekapolisi, ku dee smb u Jelusalen te dou ku dee oto knd u Judea tuu, te kisi dee smb ta libi a oto banda u Joodan Lio ala. Hii dee smb dee jei fn palalaa dou, de tuu ta booko gililii ta ko nn. Aki ta lei amb d bunu a Gadu wojo. Luk. 6:20-23 5 N di Masa Jesosi si dee hia smb ta ko nn d, n hn a subi wan kuun te dou nn mindi, n hn a sindo faa lei de. Hn dee bakama fn hai ko d mn zuntu ku n. 2N hn a tei dee wutu aki n hn a lei de. A taa: 3Dee smb o, wan f e, ee un ta fii taa snd Gadu wan d wan wojo soni. Un d bunu e, biga dee smb ta fii s, n de d a dendu u di Tii u Gadu kaa. 4N un d bunu e, dee smb, ee un ta k. Biga ee un biibi a Gadu, n Gadu o mbei hati fuunu ko kt wan daka nm. 5N un d bunu e, dee smb, ee un abi saka fasi. Biga a bakaten di goonliba aki o ko fuunu nm fuun tii. 6N un d bunu e, dee smb, ee un ta k fu hii soni musu ta waka tololoo a Gadu wojo. Biga wan daka woon si n s nm. 7N un d bunu e, dee smb, ee un abi tjalihati u smb. Biga Gadu o abi tjalihati fuunu tu. 8N un d bunu e, dee smb, ee hati fuunu d limbolimbo a Gadu wojo. Biga a a wan daka unu ku Gadu o miti nm fesi ku fesi. 9N un d bunu e, dee smb, ee un lo/ u mbei smb ku smb ko fii ku deseei. Biga s wan smb o tja di n taa a d miii u Gadu gbelingbelin. 10N un d bunu e, dee smb, ee smb ta suku unu a toobi fu di un ta libi bunu a Gadu wojo hedi. Biga s wan smb d a di Tii u Masa Gadu dendu kaa. 11N un d bunu e, dee smb, ee smb ta kosi unu ta toobi unu ta mindi hii sootu pei hogi ta buta a unu hedi fu di un ta waka a mi baka hedi. 12Un musu ta wai da di d e. Un musu ta piizii seei, biga a Masa Gadu Knd ala woon feni Mateosi4,5 17. 10 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 wan gaan paima. Biga leti s n w de bi du ku dee tjabukama u Gadu dee bi d bif unu. Aki ta lei fa wan bakama u Masa Jesosi musu d kuma satu ku fa a musu d kuma limbo. Maik. 9:50; Luk. 14:34-35 13N un haika e, dee smb. Fa un ko nama ku mi aki, n un d kuma satu da dee smb u di goonliba aki. N i sabi fa satu ta heepi tjika. Ma n ee a bi sa lasi di tesi fn, n an bi o abi heepi a mundu mns e. A sitaati n i bi o sa tuwn go, ka smb o makisn ku futu. N un musu luku bunu fu wan lasi di tesi fuunu, fuun ko kuma satu di lasi n tesi. 14N sseei un d kuma wan lampu faja tu e, da hii dee smb u di goonliba aki. N i sabi n? Te wan knd d a wan hei kununu liba, n te dee faja fn ta snd nn n di knd d an sa d tjubitjubi. Hii smb ta si n kaa. N sseei un musu d tu e. Hii smb musu ta si di libi fuunu fa a limbo tjika. 15Biga na wan smb o snd faja n a butn a wan tjubi kamian te ka smb an sa si limbo ku n. Nn. Fa a o sndn d, n a o hopo n buta a liba be hii smb a di wosu sa si soni ku di limbo fn. 16N s n di libi fuunu musu d a di goonliba aki e, dee smb. A musu d gbegedee kuma wan faja limbo. N smb o ko si dee bunu soni un ta du, n de o ta gafa di Tata fuunu di d a liba ala. Aki ta taki soni u dee soni dee bi d sikifisikifi a Gadu Buku kaa. 17Dee smb o, fa mi ko ta lei unu aki, ma ko u ko poi dee wti Gadu da Mosesi fuu hoi e. Nn. N ma ko u ko poi dee soni dee fesiten tjabukama bi sikifi tu. Ma mi ko u ko mbei hii soni pasa kumafa dee soni d sikifisikifi d bi k taki. 18N un si hii dee soni dee d sikifisikifi a di Buku n? W mi sa taki da unu gbelin taa solanga dee soni u goonliba aki ku dee soni u liba ala d eti, n na wan u dee soni sikifi a di Buku o fika di an o pasa e, te dou ku dee piki pisi fn tuu. Hii de tuu seei o pasa. 19N ee wan smb i ta poi ee wan piki pisi seei u dee soni Gadu taki ta ss de n i ta lei smb u de du s tu, n di smb d o d di mn ss wan a dee smb dee Gadu ta tii dendu. Ma ee wan smb i ta hoi i seei a dee wti d liba n i ta lei otowan andi de k taki, n hn o d gaan heima a dee smb Gadu ta tii dendu. 20N mi taki da unu e, taa ee wan ta libi mn bunu a Gadu wojo mn dee Faliseima ku dee Sabima u Wti, n wan o sa d a di Njunjun Tii u Gadu dendu mns e. Aki ta lei taa ja musu abi takuhati u otowan. Luk. 12:57-59 21W n un bi jei fa de bi fan ku dee gaan smb fuu a fesi taa ja Mateosi5 18. 11 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 musu kii smb, ma ee i kii smb n i musu kisi sitaafu fn. 22Ma n mii taki da unu taa di smb di hati fn boonu ku di otowan fn kaa, n hnseei musu kisi sitaafu tu e, kuma di smb di kii smb. Sseei di smb di kosi di otowan fn taku kosi n hnseei musu kisi sitaafu tu. N di smb di o kosi di otowan fn taa a lau, n a musu mni n seei bunu, ee nas a o go tja sitaafu a didibi faja. Aki ta lei taa i musu seeka di taki di i ku smb abi. 23N mi taki mn e, taa ee i go a di keikiwosu fii tja soni go da Gadu n hn i ko mni taa wan smb ta hoi i a b a wan sondi, 24n i musu disa di paima fii leti d, n i go a di otowan go seeka di taki te i kaba bif n i toona ko da Gadu di soni di i bi o dn awaa. 25N ee wan smb ta tja i go a kuutu u wan soni hedi, n fa i si un d a pasi nango naand kaa, n i musu biinga seei be un koti di taki wante. Biga ee i sai d ta buuja te di felantima fii tja i go a kuutu, n soni i miti e. Biga dee kuutuma o buta i a dee sikutu maun, n dee sikutu o tuw i go a dunguwosu. 26N mi taki da i gbelin taa solanga ja paka di mni de o kai da i fii paka teee dou ku di lasiti kpsnsi, n ja o sa kumutu d mns. Aki ta lei fa fii biinga tjika fii libi bunu a Gadu wojo. Mat. 19:9; Maik. 10:11-12; Luk. 16:18 27W n un bi jei fa de bi fan ku dee gaan smb fuu taa ja musu duumi ku wan muj na muj fii u wosu. Na s de taki n? 28Ma n mii taa di smb di ta luku wan muj kuma a k tei n, n nn hati a tei n kaa e. 29,30Dee smb o, fa mi ta fan aki, un musu biinga fuun du fa un sa du fii waka a Gadu pasi e. Boo taki n s, taa ee di fa i ta luku soni ku di wojo fii hn ta manda i fii du hogi, n a mn bt i diki n puu tuw e. N sseei tu ee i k du hogi ku di leti s maun fii, n a bt i koti n tuw tu. Biga a sa mn bt da i taa wan kamian fii sinkii poi ma i feni di libi u teego mn leki de hiti i ku telu tuw go a di didibi faja. 31De bi taki taa ee wan smb tuw di muj fn n a musu dn wan biifi be lanti si taa a tuwn. 32Ma n mii taki da unu taa ee wan smb tuw hn muj ma na manu a tei nn wosu, n a mbei di muj naand ko jajo muj e. N ee wan womi go tei s wan muj, n hnseei booko Gadu wti tu. Biga a tei wan oto smb muj. Aki ta lei taa ja musu ta soi. 33Un bi jei fa de bi fan ku dee gaan smb fuu mn taa te i tei Gadu n soi, n ja musu booko di soi d mns. I musu du di soni nm. Ma ee i tei wan oto soni soi, n di soi d an hogi poi fu booko. 34Ma n mii taki da unu taa wan musu soi mns e, kwetikweti. Wan musu tei liba ala soi ku n biga ala di knubangi fu Gadu d. 35N wan musu tei di goonliba aki soi ku n tu, biga aki Mateosi5 19. 12 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 di bangi fn d ka a ta buta futu. N sseei ja musu tei Jelusalen soi ku n biga hn da di knd u di Gaan Knu. 36N ja musu tei i hedi soi ku n tu, biga fa i sai naand, ja a kaakiti a i seei tjika fii mbei na wan nin u di uwii fii bia ko weti ee nas baaka. Hn mbei w mi taki e, taa an d fii soi mns uf di soni i taki d tuu. Ma te joo taki wan soni n i fan gbelin, n a bunu kaa. 37W biga te i taki aai, a musu tan aai e. Te i taa nn, a musu tan nn. Ma ee i musu soi uf de o tei taa tuu, n a go a di s u hogi kaa. Aki ta lei fa fii libi ku i felantima. Luk. 6:27-30,32-36 38N un bi jei tu fa de ta taki taa du ku du na wisi. Ee wan smb booko wan s wojo fii, n i musu toona booko wan s wojo fn tu. Ee wan smb naki i booko tanda n i musu toona naki di fn tanda booko tu. Na s de ta taki n? 39Ma n mii taki da unu taa wan musu puu hatiboonu a wan smb liba taa te a du i hogi n joo du n hogi baka e. Ee di smb hogi seei, ma ja musu libi s ku n. Ma ee wan smb naki i baai maun a i bandja jesi, n i bia di oto s dn be a naki mn. 40N ee wan smb k tja i go a kuutu fu di a k di liba bisi fii hedi, n i dn di liba bisi fii ku di basu wan tuu. 41Ee wan smb ta duwengi i fii waka ku n wan hafu juu langa, n i waka ku n wan hii juu langa e. 42Ee wan smb hakisi i sondi fii dn, n i dn. Ee a hakisi i soni fii leni n, n i leni n. Na niinga. 43N un bi jei de bi taki taa i musu lobi di smb di ta libi bunu ku i, ma di felantima fii i sa buuse n. 44Ma n mii taki da unu taa un musu lobi dee felantima fuunu e. Un musu ta begi da dee smb dee ta du hogi ku unu. 45N te un du s kaa, n woon djeesi unu Tata a liba kuma miii fn gbelingbelin. W biga fa a sai d, n te di sonu fn ta jabi, n a ta jabi da dee bunu smb ku dee hogi wan tuu. Te tjuba fn ta kai, a ta kai te dou a hii smb, dee ta libi bunu nn wojo ku dee an ta libi bunu nn wojo tuu. 46N ee i ta lobi dee smb dee ta lobi i n, ma ja ta lobi dee felantima fii, n un paima fn seei joo feni? Biga s n dee hogisonima u di goonliba aki ta libi u de kaa. 47Ee i ta fan ku dee smb i ku de ta fii n, n na wan apaiti soni i du d e. S n dee smb u di goonliba aki ta libi dee an sabi na wan wojo soni u Gadu mns. Ma i musu libi bunu ku hii smb. 48W n mi taki e, taa un musu biinga be un libi snd futu te dou, leti kumafa unu Tata di d a liba ala ta libi snd futu te dou. N s Masa Jesosi ta lei dee smb. Aki ta lei taa ja musu du soni u feni n. 6 N Masa Jesosi toona nango dou ku di lei fn eti. A taa: Haika e, dee smb, ee woon du wan soni fuun dini Gadu, n wan musu du n fuun feni n a Mateosi5,6 20. 13 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 libismb e. Biga ee i du n fu s hedi, n wan o kisi na wan paima a unu Tata a liba. Kaba u di taki di d kaa. 2N sseei tu, ee joo da wan smb wan soni fii puu n a fuka, n ja musu tei n ta bai basia a ganda mindi e, kumafa dee smb ta p deseei u bumbuu smb ta du. Biga de ta hopo a dee keiki ee nas a sitaati ta bai ta konda soni u hii smb musu si de taa s de du wan gaan bumbuu soni. N na s un musu du, dee smb. Biga mi taki da unu taa fa i si de du n d, n de an o kisi oto paima fn a Gadu mns, biga de kisi di paima u de kaa. 3Ma te joo puu wan smb a fuka, n i musu du n a wan tjubi fasi kuma leti maun fii an saandi ttmaun fii ta du, ttmaun an saandi leti maun ta du. 4N di Tata fuu di ta si hii soni ee a tjubi seei, n hn o si n n a o da i paima fn. Aki ta lei fa fii begi. Luk. 11:2-4 5N sseei tu, te joo begi n ja musu ta du n kumafa dee smb ta p deseei u bumbuu smb ta du. Biga de lobi u hopo begi a keiki dendu ee nas a ganda mindi, be hii smb musu si taa s de sabi u begi tjika. Mi taki da unu taa fa i si dee l smb sai d, de an o kisi na wan wojo soni a Gadu e. Tuu fn seei w di d kaa. 6Ma te joo begi, n be i go fii a i dendu wosu n i tapa i d, n i begi i Tata ka i d tapatapa d d te i kaba. N i Tata di ta si andi ta pasa a tjubii, hn o da i di paima fii. 7N te joo begi tu, n ja musu ta hai di fan nango langalanga nm e, kumafa dee smb u di goonliba aki dee an sabi Gadu ta du. Fa de sai u de d, de ta mni taa te de ta begi longi s n Gadu musu u jei de. 8Ma na s un musu begi e. Biga uf un go u go begi seei, n Gadu sabi gaanduwe kaa andi ku andi un abi fanudu. 9Ma te woon begi, n a di fasi aki un musu begi e, dee smb: Ke, u Tata a liba o, hii smb musu lesipeki i e, sabi taa i d bumbuu limbolimbo. 10U begi taa di Tii fii musu paaja a hii goonliba, be di fii k pasa a goonliba aki leti kumafa a ta pasa a i a liba ala. 11N u begi i tu, fii da u dee soni u abi fanudu fuu pasa u libi tide. 12N u begi i o, be i puu u a b fu dee hogi dee u ta du, leti kumafa i si u ta puu dee otowan fuu a b fu dee hogi de ta du u. 13N u begi i, taa na disa u da dee soni dee sa hai u tja go a di s u hogi e, ma puu u a di didibi maun. S fuun begi e, dee smb. 14,15Biga mi taki e, taa ee un ta hoi smb a b u dee hogi de ta du unu, n unu Tata a liba ala o hoi unu a b tu e, u dee hogi dee un ta du. Ma ee un puu di otowan fuunu Mateosi6 21. 14 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 a b, n unu Tata a liba ala o puu unu a b tu. Aki ta lei fa fii begi snd njan. 16N mi taki da unu mn e, taa te woon hoi begi snd njan, n wan musu d gudjuu kuma dee smb dee ta mbei deseei u bumbuu smb. Fa de sai u de d, de ta gudju fesi fu hii smb musu si taa aai, de da bumbuu smb, s de ta hoi begi tjika snd njan. N mi taki da unu taa fa i si de ta du naand, tuu u de seei di d kaa e. De an o kisi na wan kodo soni a Gadu mns. 17Ma te joo hoi begi snd njan, n be i wasi te i kaba, lo/ fatu a sinkii, kan i uwii te i kaba, seeka, 18be smb an musu sabi taa s i ta hoi begi snd njan. N di Tata fii di ta si hii soni ee a d tjubitjubi seei, n hn o sabi n a o da i wan paima. Aki ta lei taa na dee gudu u goonliba aki da di gaan soni. Luk. 11:34-36, 12:22-31, 33-34, 16:13 19W n mi taki mn e, dee smb, taa wan musu biinga fuun abi hia gudu a goonliba aki. Biga aki kopikopi sa njan dee gudu fii, ee nas sukufu sa poi de. Fufuuma sa ko fufuu hii dee soni i abi tja go, i fika ku maun tjololoo. S di libi a goonliba aki d kaa. 20Hn mbei i musu biinga fii libi a s wan fasi taa i ta lai gudu a Masa Gadu Knd. Biga ala kopikopi an o ko njan mn, sukufu an o kisi n, fufuuma an o ko dou d u fufuu n tja go. N ala fii tjubi dee gudu fii e. 21Biga ka gudu fii d, n naand di hati fii ta d tu. S w a d e, dee smb. 22Boo taki n s taa di wojo fii di d a i sinkii d, n a d kuma wan lampu faja fii sa si soni limbolimbo. N te i ta si soni s kaa, n hii libi fii o d gbegedee limbolimbo. 23Ma n ee i ta luku dee soni u di goonliba aki ku di wojo fii snd i mni Gadu, n joo fika a dungu. Di wojo fii di bi musu heepi i fii si soni limbolimbo an heepi i mns, ma i fika leti a dungu d. 24Haika e, dee smb, na wan smb sa dini tu masa makandi e. I musu fu lobi wan mn wan, ee nas joo hngi a wan mn wan. N sseei tu, ja sa waka a Masa Gadu baka ku dee gudu u goonliba aki baka makandi e, kwetikweti. Aki ta lei taa Gadu ta slugu di smb ta waka nn baka. 25N mi taki da unu taa ja musu ta a bookohedi ta hakisi taa: Maing, andi seei mi o feni u njan? nas Uns mi o feni wata u bebe baa? nas i ta hakisi taa: Naas seei mi o feni koosu u mi tapa di sinkii u mi aki? Nn, na s i musu ta pakisei e. Biga fa i feni libi a Gadu d kaa, n an bunu mn soni u njan ku soni u bebe n? N di sinkii fii w? An bumbuu mn di koosu fii bisi nn n? 26W n di Gadu da i dee gaan soni naand kaa, n an sa da i dee mn piki soni kuma njanjan ku koosu tu n? Un luku dee fou ta buwa ta lontu a liba ala. Fa de sai naand, n de aan goon ta paandi fu de sa feni njanjan. De an abi na wan suwa Mateosi6 22. 15 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 mns ka de sa tjubi njanjan tu. Ma de ta njan kd biga di Tata fii di d a liba ala ta slugu de. W n mi taki da unu taa un bumbuu gaanfa mn dee fou e! 27Fa un d aki s, undi fuunu sa libi tj s seei pasa mn leki fa Gadu bi buta da i, fu di i ta booko hedi mbei? Na wan smb e! 28W ee ja sa heepi i seei a dee pikipiki soni d, n andi i ta booko hedi ku koosu soni u du? Un luku dee folo naand, fa de hanse. Ma na deseei ta mbei dee bisi u de, n de an ta wooko u de bai de tu. 29Ma n mi taki da unu e, taa fa Knu Salumon bi ta bisi dee gaan waiti bisi fn seei, ma dee bisi fn an bi ta hanso kuma dee folo naand. 30N fa Gadu ta bisi dee ss uwii ku hanse folo d, an d taa de ta sai d longi seei. Te mamate i si taa de d s hanse, te u sapate de puu kai d u de tja go tjuma. W n unu w? Na mn hesi Gadu o slugu unu ku soni u bisi tu n? Ee, dee smb aki, unfa seei a waka te n di biibi fuunu piki s baa? 31Fn mbei mi taki da unu taa, wan musu ta booko hedi taa: Maing, uns woo feni soni u njan? Uns woo feni wata u bebe? Unfa woo feni koosu u bisi? 32Mi taki da unu taa dee smb an d ku Masa Gaangadu a wan s, de ta a bookohedi a dee l pei soni d. Ma unu Tata a liba bi sabi gaanduwe kaa taa un abi dee l soni naand fanudu. 33Ma n a di fosu kamian un musu biinga fuun ta d a di Tii u Masa Gadu dendu ta libi kumafa a k, n hii dee soni u taki d tuu woon feni. 34N s mi ta taki da unu e, dee smb, taa ja musu abi bookohedi fu dee soni fu amanjan, biga te amanjan dou, n a sa slugu fn seei. N hiniwan daka ta abi hn soni fii booko hedi nn te tjika kaa. Aki ta lei taa i musu seeka i seei uf i suku otowan u seeka. Luk. 6:37-38,41-42 7 N hn Masa Jesosi ta fan eti, a taa: W n mi taki da unu taa na kuutu smb e, n smb an o kuutu i tu. 2Biga fa i si i ta kuutu smb d, n sseei de o toona kuutu i baka. Biga ku di wan seei maaka di i tei maaka di otowan fii, n ku n seei a o toona maaka i baka. 3Boo taki n s taa i ta si wan sakisi a i baaa wojo, ma n wan gaan gindi baliki d a i seei wojo, ja ta si n. 4N hn i sai d ta taki da di otowan fii taa: Tan e womi, be mi puu di sakisi a i wojo da i, ma n di gaan gindi baliki d leti a i seei wojo goboo naand. 5I bdjma, fa i si i ta mbei i seei gaan bumbuu smb mn di otowan fii naand, faandi mbei ja sa puu di gaan baliki di d a i seei wojo, n joo si mn limbo fii puu di sakisi a di otowan fii wojo? Aki ta lei taa i musu sabi ku amb i ta fan. 6N mi taki mn e, taa i musu ta mni i seei ku di smb di joo ta konda wan bumbuu soni da. Biga te i tuw wan bumbuu soni da dagu, n a o disn d bia ko kisi i njan tn pisipisi. N sseei tu, ee joo Mateosi6,7 23. 16 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 tuw bumbuu soni da hagu, an o si n u soni. Ma a o bia makisn ku futu finfin pasa go fn. Aki ta lei taa Gadu o piki ee i begi n. Luk. 11:9-13 7N un haika e, dee smb. Un musu ta begi Masa Gaangadu soni, n woon kisi. Un musu ta suku soni nn, n woon feni. Un musu ta naki n d nm, n a o jabi d da unu. 8W biga di smb di ta begi Gadu, n hn o kisi. Di smb di ta suku soni nn, n hn o feni. Di smb ta naki n d, n hn a o jabi d da. 9Biga kumafa un d aki, ee di mii fii hakisi i wan pisi b, undi fuunu o go tei sitonu dn? 10Ee a hakisi wan pisi fisi n joo go tei wan pisi sindeki tja ko dn ? W nn, ja o du s e. 11Biga hii fa i si hati fii an d bumbuu te dou seei, ma i ta da dee mii fii bumbuu soni. N di Tata fuunu di d a liba ala w? Na mn hesi a o da unu bumbuu soni te un begi n n? 12N mi taki e, i musu libi ku smb leti kumafa i seei k u de musu libi ku i tu. Biga te i libi s kaa, n hn da i piki di mama u hii dee wti dee Gadu bi buta Mosesi ku dee fesiten tjabukama u de sikifi buta a di Buku fn. Aki ta lei tu pasi dee d u smb waka. Luk. 13:24 13,14W dee smb, fa u d a goonliba aki, n tu dbuka d di smb ta denda e, wan gaan wan ku wan piki wan. N un musu biinga fuun denda a di piki wan. Biga ee i denda a di gaan wan n joo go dou a di didibi faja. N di pasi di ta tja i go a di d d baai e, n an taanga u waka. Hia smb ta tei n. Ma ee i denda a di piki d n joo feni di libi u teego. Ma di pasi di ta tja i go dou a di piki d d piki tu, n a taanga u waka. N biti smb ta waka nn. Aki ta lei taa i musu kni ku ganjansmbma. Luk. 6:43-46, 13:25-27 15N mi taki e, dee smb, taa un musu mni unu seei bunu ku dee smb dee ta waka ta ganjan smb taa de ta tja Gadu buka, ma na Gadu hn manda de. Dee l smb naand, de d leti kuma wan takumbeti di bisi sikafu puuma te a kaba, n a go a dee sikafu dendu ta mbei kuma hnseei da sikafu tu. Ma hii fu di d takumbeti hati a abi. S dee ganjansmbma ta libi. 16Ma fa de o ko d seei, joo sabi de e, biga joo si a di libi u de taa ganjansmbma de d. Biga ja sa booko bumbuu fuuta a matunga e. 17Di pau di bi ta pai bumbuu njanjan n bumbuu njanjan n a o ta pai nm, n di pau di an bi naa pali bumbuu njanjan n an o pai n mns. 18Wan bumbuu pau an sa pai poipoi njanjan, sseei wan poipoi pau an sa pai bumbuu njanjan. 19N ee wan pau d an ta pai bumbuu soni mns, n de o faa n gboogboo tuw a gufalu tjuma puu d. 20Hn mbei w mi taki taa i sa sabi dee smb u bi taki d a di libi u de. 21Biga na hii smb di ta kai mi Masa ta d a di Tii u Gadu dendu Mateosi7 24. 17 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 fu de dou nn knd e. Ma dee smb dee ta du dee soni dee mi Tata k, n de n o dou nn knd. 22N hn mbei te di gaan kuutu daka dou, n mi o jaka smni smb puu a mi fesi taa ma sabi de. N de o fia taa: Masa, unfa w? Na u bi da smb buka a i n n? Na u bi jaka smni gadu puu a smb hedi ku di n fii ? Smni hia gaan foondo wooko u bi du a i n, n unfa a waka ja sabi u? 23N mi o piki de taa: Amb? Mi? Na wan ten seei mi bi sabi unu mns e. Un waka pasa kumutu a mi fesi naand, un takusmbma! Aki Masa Jesosi da di oto u de tu wosu smb ta mbei. Luk. 6:47-49; Maik. 1:22 24N hn Masa Jesosi da wan oto mn, a taa: Ee wan smb i ta jei dee soni mi ta fan ku unu aki n i tei de fu tii i libi, n s wan smb mi ta si n kuma wan gaan fusutan smb di go u go mbei wan wosu fn. N a seti n ku wan goonsei taangataanga gingin kuma sitonu. 25N di a mbei di wosu te a kaba, n hn wan gaan tjuba kai a mundu bigi mn hii soni singi di kamian zuuu piii, gaan ventu ko tee ta naki di wosu. Tee a pasa go, di wosu d fn gingin a p naand eti. An booko kai seei mns, biga de seti n bunu. 26Ma n di smb di ta jei di lei u mi aki, ma an tei n faa libi kumafa mi taki, n hn mi ta si kuma wan gaan don smb di mbei di wosu fn a sandu liba. 27N hn w tjuba kai singi di kamian d pii, di ventu ta b ta naki di wosu te wan pisi hn a booko kai djolou kaba a ss fijaa. N a s wan fasi Masa Jesosi lei dee bakama fn tefa a kaba. 28N fa a fan d, hii smb tuu foondo gaanfa seei. 29De taa: Di smb aki s, an d kuma dee Sabima u Wti e. Biga hn, a ta konda soni da u gbelin seei kuma hnseei da basi fn. Aki Masa Jesosi kula wan tjinama. Maik. 1:40-45; Luk. 5:12-16 8 N hn Masa Jesosi bazia di kuun ko a goon, n hn dee gaan hia smb ku n bi d ala, hn de d nn baka ta ko. 2Te wan pisi hn wan smb waka ko nn, hn a tjk kini a goon nn fesi. Di smb aki siki tjina siki hn a begi Masa Jesosi taa: Masa o, gaantangi, ee i k, n i kula mi be mi ko bunu baa. 3Hn Masa Jesosi tuw maun panjn, hn a taki dn taa: Aai, mi k. Ko bunu fii e. N hn wantewante d hn a ko bunu. Sinkii fn limbo gbegedee. 4N hn Masa Jesosi bai n taa: Womi, fa joo go aki, n na konda di soni aki da na wan kodo smb e. Ma be i waka tololoo go a di begima u keiki be de si taa i ko bunu. N i tja di paima go paka Masa Gadu kumafa di wti d taa te wan smb i ko bunu u s wan siki n s i musu du. Aki ta lei fa wan sodati hedima biibi Masa Jesosi tjika. Luk. 7:1-10 5N a baka u di d, hn Masa Jesosi toona go a Kapenaumi. N fa Mateosi7,8 25. 18 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 a go dou naand, hn wan hedima u dee Loom knd sodati ko nn. 6Hn a taki dn taa: Masa o, mi ko a i aki. Wan u dee futuboi u mi suwaki teee piki s fika a dd. A d a wosu kandikandi, n a d a gaan fuka seei te an sa buli. N hn mi ko a i ko begi i gaantangi be i kuln da mi. 7Hn a piki n taa: S, mati mi jei. Mi o go nn. 8Ma n hn di sodati hedima toona taki dn taa: W Masa o. A piki. A taa: Ma bumbuu tjika s e, fii ko a mi wosu. Ma n i sabi n? Be i fan leti ka i si i sai aki n, n di futuboi u mi o ko bunu kaa. Biga s mi sabi taa i abi taki tjika. 9Biga miseei, fa mi d aki, mi sabi andi da taki. Biga mi d a smb basu kaa, n miseei abi smni sodati a mi basu tu. N ee mi taki da wan u de taa be a go ala, n a o go. Ee mi taki dn taa be a ko aki, n a o ko. Ee mi manda wan u dee futuboi u mi faa du wan soni, n a o du n. N sseei mi sabi taa i abi taki tu, te a siki liba seei. N hn mbei mi taa fii fan leti ka i d aki n, n di futuboi u mi o ko bunu kaa. 10N di Masa Jesosi jei fa di sodati hedima fan d, n a bigi dn tee na soni. Hn a fan ku dee Dju smb dee ta waka ku n d taa: Dee smb, i si fa di smb aki fan ? W mi taki da unu seei gbelin taa, fa mi ta waka ta lontu a u Isali knd aki, n ma si di biibi u di smb aki wan daka e. Ma n hn an d Isali smb seei faa musu biibi s. 11N un mni unu seei e. Biga mi taki da unu taa smni smb na u Dju kuma di sodati hedima i si aki o kumutu a dee peipei knd u goonliba ko biibi a mi disa unu. N de o go sindo makandi ku dee gaan smb fuunu, dee Abahamu, Isaki, Jakopu s, ka Masa Gaangadu d knu, ta njan di gaan piizii. 12Ma n un dee smb bi musu feni di piizii d, n woon fika snd n e. Dee basia u Gadu Knd o tuw unu go a d a dungudungu ala, n na ala woon d ta bai ta kai olo ta njan tanda, ma an o heepi mns. 13N di a bai de s kaa, n hn a bia fan ku di sodati hedima awaa, a taa: Mati o. Hn a piki. Hn a taa: Toona go fii a wosu e. Di soni di i k, n a pasa leti kumafa i biibi naand. N fa a fan d, n hn di juu d seei hn di futuboi u di sodati ko bunu kaa. Aki Masa Jesosi kula Petuisi mai ku smni oto smb. Maik. 1:29-34; Luk. 4:38-41 14N hn Masa Jesosi kumutu d, hn a go a di bakama fn de kai Petuisi wosu. N hn a go si di mai u Petuisi sikisiki pt a bedi naand. Fb n kisi n s. 15N hn a tnd maun panjn, hn di muj ko bt wantewante. N hn a hopo go seeka soni u njan da Masa Jesosi. 16Hn di sapate buka d seei, hn de ta tja wanl hia smb ta ko a Masa Jesosi faa musu kula de. Smni u dee smb naand d ku soni a hedi, n hn Masa Jesosi ta jaka de ta puu a Mateosi8 26. 19 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 de. Wan wutu n a ta taki, n dee soni ta kumutu a de liba go kaa. S a abi kaakiti tjika, n s a kula hii dee suwakima de tja ko nn d tuu. 17N fa Masa Jesosi ta du d, n a kai makandi ku di soni di tjabukama u Gadu de kai Jesaaja bi sikifi a fesi di a taa: A tei dee suwaki fuu ku dee siki fuu tuu tja go. A puu de a u liba. Aki Masa Jesosi ta fan ku tu smb dee k ko nn baka. Luk. 9:57-62 18N hn de d te wan pisi, hn Masa Jesosi si fa dee hia smb ko ta lontu n, n hn a fan ku dee bakama fn taa: Un boo koti wata go a di oto s banda ala uf e. 19Ma n di juu d, hn wan u dee Sabima u Wti ko a Masa Jesosi. A kai n taa: Msit. A piki. A taa: Mi k ko ta waka ku i o, hii kamian ka i nango. 20N hn Masa Jesosi piki n taa: I fan bunu e, mati. Ma fii waka a mi baka na ss soni e. Biga fa dee mbeti ta d a sabana d, n de abi baaku ta libi. Sseei dee fou dee ta buwa ta lontu i si d, n de abi wosu a dee pau hedi. Ma n Mi di ko d Libismb Mii aki, ma abi kamian ka mi ta duumi e. 21N hn wan oto smb bi d ku n d tu, hn a taki dn taa: W miseei k waka ku i tu, ma te mi tata dd mi bei te mi kaba bif. 22N hn Masa Jesosi piki n taa: Mati o, be dee smb dee d paatipaati ku Gadu bei de na de e. Ma be i ko go ku mi n. Aki Masa Jesosi du wan gaan foondo soni a wata liba. Maik. 4:35-41; Luk. 8:22-25 23N hn Masa Jesosi subi a boto, hn ku dee bakama fn, 24hn de ta koti nango a di oto s banda. Ma te u de mni, hn wan gaan ventu ko, a bigi mn hii soni. Hn di wata ta seki nango a di boto dendu teee kuma a sa singi di boto. Ma hii u di d, Masa Jesosi d pii a wan kamian u di boto ta duumi. 25N hn dee bakama fn kule go nn go kai n taa: Masa o! Masa! Hn a piki. De taa: Heepi u o! Woo kaba a wata! 26Hn a taki da de taa: Womi, andi un ta f s u du? Piki n di biibi fuunu piki s n? N fa a fan d, hn a hopo gandji da di ventu ku di wata taa: Un tan pii! N wantewante d hn di wata kt piii. Di ventu kaba. 27N di dee bakama fn si s kaa, n a foondo de te na soni. De luku de na de taa: Womi, amb seei da di smb aki, womi? Te a fan ku ventu ku wata n de ta piki. A bigi da u o. Poosian n a abi s. Aki Masa Jesosi puu wanl taku soni a tu smb liba. Maik. 5:1-20; Luk. 8:26-39 28N hn de go dou a oto banda a di pisiwata u dee Galasni smb. N fa de kumutu a tela naand, hn de ko miti ku tu womi ta libi a wan geebi naand. Dee smb d, de d ku wanl taku soni a de liba, n de ta hogi tee na wan smb tjika u ko a di kamian ka de sai d. Mateosi8 27. 20 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 29N di de si Masa Jesosi kaa, hn de bai kai logologo wolo taa: Amb ta ko d, ju di Mii u Gaangadu d! I ta ko fii da u sitaafu bif di daka dou n? S de bai. 30N di juu d, wanl hia hagu bi d te ala ta pii soni ta njan. 31Hn dee taku soni dee d a dee smb liba naand begi Masa Jesosi taa: W ee joo jaka u puu aki, n gaantangi da u pasi fuu go a dee hagu ala. 32Hn Masa Jesosi piki de taa: Un go! N fa a fan d, wantewante hn de kumutu a dee smb liba go a dee hagu. N hn dee hagu kule ku baai gbulululu bazia wan kununu d teee go kai a wata djolou dd tuu fijaa. 33Ma n di dee smb bi ta luku dee hagu si s, n hn de kule go a ganda go konda taa s wan soni pasa ku dee smb dee bi d ku dee taku soni a hedi naand. 34N hn hii di knd booko gililii ko miti ku Masa Jesosi. N hn de begi n taa gaantangi, be a kumutu a di pisiwata u de d go fn a oto kamian. Aki Masa Jesosi kula wan lanma. Maik. 2:1-12; Luk. 5:17-26 9 W n di dee Galasni smb taki s, hn Masa Jesosi ku dee bakama fn toona subi a boto. Hn de koti wata toona go a di oto s banda ka de bi kumutu, hn de go a di knd ka Masa Jesosi ta libi. 2N fa de ko dou, hn de tja wan lan smb ko nn faa kuln. A d kandikandi a wan kama liba. N di Masa Jesosi si fa dee smb dee tja di womi ko nn d ta biibi n tjika, hn a taki da di womi taa: Womi, na f e. Masa Gaangadu da i paadon u dee hogi dee i bi du. An o hoi i a b mn. 3Ma n so u dee Sabima u Wti sai naand, hn de kuutu ku de na de taki taa: Womi, un luku fa a ta mbei kuma hn da Gadu. 4Ma n Masa Jesosi saandi de ta pakisei kaa, hn a piki de taa: Dee smb o, unfa un ta mni hogi u mi a unu hati s? 5Be mi hakisi unu wan soni. Fii taki da s wan smb taa Gadu puu n a b, naa fii taki dn taa be a hopo waka go, undi u dee tu soni sa mn fuk u taki ku buka? Na di fosuwan n? Biga smb an sa go a Gadu faa go hakisi ee di soni i taki d ee tuu, ee ganjan. 6Ma n un luku, mi o toona fan ku di womi aki mn. N joo si fa Mi di ko d Libismb Mii aki abi makiti tjika tuu u puu di smb aki a Gadu b. Hn a bia fan ku n taa: Womi. A piki. A taa: Mi taki e, hopo taanpu, n i tei di kama fii, n i go a wosu. 7N fa a fan d, hn wantewante s hn di womi di bi d lanlan d hopo vu taanpu a hii dee smb fesi naand. Hn a tei di kama fn hn a waka go fn nn wosu. 8N fa di soni pasa naand, hn dee hia smb bi sai d da Masa Gadu tangi e. De gafn seei fu di a da libismb s wan gaan kaakiti. Aki Masa Jesosi kai Mateosi faa ko d bakama fn. Maik. 2:13-17; Luk. 5:27-32 9N hn Masa Jesosi kumutu d, hn a ta waka nango. Te wan pisi, Mateosi8,9 28. 21 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 hn a si mi, Mateosi, d sindosindo a mi kantoo naand ta pii lanti mni. Hn a kai mi taa: Mati. Hn mi piki. Hn a taa: Ko go ku mi e. Ko ta waka a mi baka. Hn di a kai mi s, hn mi hopo wante ko ta waka nn baka. 10N baka u di d, n hn mi kai Masa Jesosi ku dee oto bakama fn fu de ko njan ku mi a mi wosu. N fa u go sai d, n wanl oto smb ko d tu, dee ta pii lanti mni kuma miseei, ku wanl oto smb lanti ta si kuma poipoi smb u di knd, de tuu ko makandi a mi Mateosi wosu naand. 11N hn dee Faliseima ko si u d, hn de bigi ta buja ku dee oto bakama u Masa Jesosi taa: Unfa a waka di msit fuunu ta sindo ku dee pii-lanti-mnima ku dee oto poipoi smb u di knd ta njan a wan tafa? 12N fa de fan d, hn Masa Jesosi jei gbolo. Hn a taki da de taa: Dee smb un haika, mi o hakisi unu wan soni. Hn de taki aai. Hn a taa: Amb un sabi abi data fanudu, dee smb dee d bumbuu naa dee sikima? 13Hn a taa: Mi o tei wan soni fu Gadu Buku konda da unu e, n un musu pakisei bunu ee andi a k taki. Gadu taki e, taa: Fa un ta tja dee mbeti ta ko ta kii da mi aki, n na dee l soni d mi k e. Ma mi k fuun abi tjalihati u smb. Hn n w mi ta suku a unu. S di Buku taki. W n fa mi ko a goonliba aki, n ma ko u kai un dee gaan bumbuu smb e. Nn. Biga mi si taa un d fa un k kaa. Ma mi ko u ko kai dee smb dee sabi taa de an ta libi bunu kuma dee aki, be de bia libi fu mi sa heepi de puu de a dee hogilibi u de. S Masa Jesosi fan ku dee Faliseima. Aki dee bakama u Johanisi di Dopuma ko hakisi Masa Jesosi wan soni. Maik. 2:18-22; Luk. 5:33-39 14N baka u di d, hn dee bakama u Johanisi di Dopuma ko a Masa Jesosi. Hn de taa: W u ko a i aki ko hakisi i wan soni. So juu u ku dee Faliseima ta begi snd njan kumafa di wti taki, w ma wa ta si i ku dee bakama fii ta du s. Un ta njan ta bebe kodo. N u k sabi faandi mbei. 15N hn Masa Jesosi piki de taa: Haika e. Te wan womi ta tu, n te de d a di piizii dendu n dee smb di tuma bi tei u ta seeka soni dn, n de ta wai biga a d leti a de dendu naand. Ma n te di juu dou de ko puu n a de dendu bif de o d snd njan ta kusumi awaa. Ma n fa mi ta fan ku unu aki, ma a sa toobi unu fuun tei. 16Biga de an ta tei wan njunjun koosu pisi lapu wan awoo koosu e. Biga te i wasi n, n di njunjun koosu o hai disa di awoo wan, n di soni o ko mn hogi. 17Sseei de an ta tei njunjun diingi lai a wan awoo mbeti kakisa saku e. Biga di njunjun diingi o Mateosi9 29. 22 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 soopu, ma n di saku an o sa soopu mn biga a gaandi kaa. Te wan pisi a o basiti gboo latja, tuw di diingi tuu fiaa. N a ko d taa di saku ku di diingi tuu kaba a ss. Ma njunjun mbeti kakisa saku fii tei, n i lai di njunjun diingi nn te i kaba e. N te di diingi ta soopu n di saku seei o ta soopu tu. N di diingi o d bumbuu n di saku seei o d bumbuu tu. Aki Masa Jesosi heepi wan muj ku wan muj mii. Maik. 5:21-43; Luk. 8:40-56 18N Masa Jesosi an kaba u fan seei, n hn wan fesima u Dju keiki ko suti kini a goon nn fesi. Hn a taki dn taa: Msit o, mi ko a i aki ko begi i taa wan muj mii u mi suwaki teee fa u d aki a d seei a dd ku libi maun. N hn mi ko hakisi i ee i sa ko buta maun nn da mi be a toona ko libi. 19N hn Masa Jesosi piki n taa: Antoobi, mati. Un boo go. N hn a hopo, hn ku u dee bakama fn, hn u nango. 20Te wan pisi hn wan muj waka ko a u baka d. N di muj d bi abi wan siki, tuwalufu jaa longi soni ta kule nn an ta koti mns. Ma n di a si Masa Jesosi ta ko d, hn a waka saapi ko nn baka, hn a panjan di koosu buka fn tj s. 21Biga a ta pakisei nn hati taa: Ee mi sa nama tj seei a di koosu fn, n mi libi kaa. 22N fa u taki d, hn Masa Jesosi bia luku, hn a si di muj. Hn a taa: Muj o, na f e. Di biibi di i abi a mi liba d heepi i kaa. N wantewante seei di muj ko bt gbegedee u di siki fn. 23N hn Masa Jesosi nango te a di wosu u di hedima u keiki di bi kai n d. N fa a go dou, hn a si wanl baakuma sai d kaa ta b foloiti, kumafa di guwenti fuu dee Dju smb d te wan smb dd. Hia smb sai d ta bai ta k tee di kamian ta mbei w seei, biga de si taa di muj mii dd kaa. 24Hn Masa Jesosi taki da de taa: Dee smb, un hai kumutu aki da mi pasi. Biga na dd di mii dd e. Duumi n a ta duumi. Ma n di de jei a taki s, n hn dee hia smb d lafu n mbei n fa te a bigi. 25N hn dee smb dee abi di wosu mbei dee smb go a d. Hn Masa Jesosi pasa go dou ka di muj mii d, hn a panjn a maun. N fa u mbei d, wantewante naand hn di muj mii weki hopo taanpu. 26N fa a du d, hn di soni bigi da smb tee di buka paaja dou hii di pisiwata naand tuu taa s wan foondo soni Masa Jesosi du. Aki Masa Jesosi kula wanl smb mn. 27N hn Masa Jesosi kumutu naand. Hn a ta waka nango te wan pisi, n hn tu bookowojoma ta ko nn baka ta bai seei ta kai n taa: Na i da di bakamii u Knu Dafiti , di Gadu bi paamusi taa a o manda ko faa heepi u? U begi i gaantangi, be i a tjalihati fuu n i heepi u o! S de ta bai ta ko nn baka nm. Ma Masa Jesosi an Mateosi9 30. 23 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 piki de mns, a pasa go fn a wosu. 28Te wan pisi, hn de go dou nn ka a d a wosu dendu naand. N hn a hakisi de taa: W dee smb, fa un ko a mi aki, n un ta biibi tuutuu taa mi sa kula unu n? Hn de taa: Aai, Masa, u ta biibi e. 29Hn a taki aai. N hn a nama maun a de wojo hn a taki da de taa: S. W be a pasa ku unu leti kumafa i si un ta biibi d e. 30N fa u mbei d, hn wojo u de tu smb d ko limbo seei gbegedee. Ma n hn Masa Jesosi bai de taanga taa: Wan musu kondn da na wan smb e! 31Ma hii fa a bai de d seei, ma de paaja di soni a du d te dou hii di knd. 32N hn Masa Jesosi ku u dee bakama fn kumutu naand. N di u nango, hn de tja wan womi ko nn faa musu kuln da de. Di smb aki abi wan soni nn hedi ta tapn buka te an sa fan. 33N hn Masa Jesosi bai n puu nn liba tefa a kaba, n wantewante d hn di womi toona ko ta fan baka. N fa dee gaan hia smb bi sai naand si di soni pasa d, hn de taa: Hn, aai maing, u si foondo soni tide di wa bi si a u knd aki wan daka. 34Ma n dee Faliseima bi sai d tu, hn de bai taa: Hn, andi w! Wan si taa di hedima u didibi hn ta dn kaakiti faa jaka dee soni n? Aki ta lei fa Masa Jesosi abi tjalihati u smb tjika. 35N hn Masa Jesosi ta waka ta lontu a dee gaangaan knd ku dee pikipiki knd fuu dee Dju smb tuu te dou. A nango a dee keikiwosu fuu ta lei smb soni u Gadu ta konda di Bunu Buka da de kumafa di Njunjun Tii u Gadu d. N hiniwan sooti pei siki di smb abi kaa, de tuu a ta kula. 36Ma n fa a si dee gaan hia smb ta ko nn nm d, n tjali u de kisi n teee. Biga a si taa de d fukafuka weiwei, kuma wanl hia sikafu d a mundu snd smb u kiija de. 37N hn a bia fan ku u dee bakama fn, a taa: Dee smb o, a tjali da mi e. Wan si fa dee smb ta ko gidjii nm a mi n? De d kuma wan gaan goon njanjan lepilepi fii koti buta a suwa, ma wookoma biti poi o. 38N un musu begi di goon Masa, be a manda mn hia wookoma fu de koti di njanjan buta a suwa. Aki Masa Jesosi lei dee bakama fn fa de musu wooko. Maik. 3:13-19, 6:7-13, 9:41, 13:9-13; Luk. 6:12-16, 9:1-6, 12:2- 9,51-53, 14:26-27, 21:12-17 10 1-4S. W a di pisi aki woo kai dee n fuu dee bakama u Masa Jesosi dee a bi tei a dee otowan mindi, fuu d dee apaiti tjabukama fn de ta kai apsutu. Di fosu wan hn de kai Simon, di oto n fn da Petuisi, ku di baaa fn de kai Andiasi. N i abi Jakobosi ku n baaa Johanisi, dee mii u Zebedeosi. N a baka u di d i abi Filipi ku Batolomisi, ku Tomasi, ku mi Mateosi di bi ta pii lanti mni d. Uf joo kisi Jakobosi di womi mii u Alufasi, ku Tadeosi, ku Mateosi9,10 31. 24 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 c10:5 Na fkt taa Isali ku Dju da di wan soni. Simon di bi d a dendu u dee smb bi k puu u dee Dju smb a Loom knd basu, ku Judasi Isikaliotu, di o sei Masa Jesosi da dee felantima fn fu de kii. N u dee tuwalufu smb u kai aki, Masa Jesosi kai u ko nn, n hn a da u makiti fuu ta jaka dee gadu ta kisi smb a hedi ta puu. N sseei a da u makiti tu, fuu kula hii pei sikima ko bunu. 5N hn a o manda u go a kndknd fuu ta konda di buka u Gadu. N hn a fan ku u te a kaba fa u musu waka. A taki da u taa: Fa woon go aki, n wan musu go a dee oto smb na Isalic e. Nn. Na a dee Samalia smb seei un musu go. 6Ma a dee Isali smb fuu, dee i si ta d kuma lasilasi sikafu d, a de n un musu go. 7N fa i si woon go d, n un musu ta konda soni da de gbelingbelin, be de fusutan taa abiti mn n Gadu o seti di tii fn a wan hii njunjun fasi. 8N fa mi ta manda unu go aki, n te un dou a wan knd n un musu kula dee sikima e. Ee wan smb dd, n un weki n. N un kula dee smb dee siki tjina n un jaka dee gadu puu a smb hedi. N fa un kisi di kaakiti aki, na bai un bai n e, n wan musu mbei smb paka unu fn tu. 9N fa un nango aki, na kp sensi seei fuun musu tja go ku unu e. 10Wan musu lai na wan soni a saku tja. Wan musu tei tu djakiti ee nas tu susu tja go ku unu e. N na tei tu pau fii mbei kokoti, ma i sa tei wan. Biga di smb di i ta heepi, n hn musu slugu i. 11S. N te un go a wan knd, ee gaan wan ee piki wan, n un musu suku wan smb di de abi lesipeki da a di knd, n unu tuw lai nn wosu. N a di wosu naand, nn i musu ta libi fu tee i kumutu d e. 12N te woon denda a di wosu, n un da dee smb odi taa Masa Gadu musu da unu kthati e, dee smb. 13N mi taki da unu taa ee dee smb u di wosu naand d a pasi u kisi di l bunu d, n Gadu o da de kthati tuu. Ma ee de an d a pasi u de feni n, n de an o feni n. Di bunu d o toona ko a unu baka. 14N ee un go a wan knd ee nas a wan wosu, n dee smb an k tei unu, de an k jei di buka un ta tja go d seei, n un kumutu d go fuunu e. N te woon go, n un musu puu di susu fuunu a unu futu, n un naki n puu di doti di bi peka nn tuw disa da de, n un kumutu d e. 15N mi taki da unu taa te di daka Masa Gadu o kuutu a libismb liba, n di knd d o kisi wan mn gaan hebi sitaafu mn leki fa dee hogi knd de kai Sodom ku Gomola bi kisi. 16N un haika e, dee smb. Fa i si mi ta manda unu go aki, n a d leti kuma mi ta manda sikafu go a takumbeti dendu. N un musu d wekiweki ta wooko ku fusutan e, ma n un musu d ku saapi Mateosi10 32. 25 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 fasi seei tu kuma pomba. 17N wojo fuunu musu ta d limbolimbo nm. Un musu saandi un ta du. W biga mi o bai unu a fesi taa de o kisi unu tei tja go a dee gaan kuutu u de e, n de o fon unu a dee keikiwosu u de seei. 18De o ta tja unu go a dee hedima u knd fu di n u mi hedi. Ma wan musu f, biga naand woon feni pasi fuun sa konda soni u mi da hii smb, Dju smb te dou ku dee na Dju smb tuu. 19N te de kisi unu tja go a dee kuutu u de, n wan musu d pantapanta ta booko hedi ta pakisei taa: Unfa woo piki de? Nn. Biga a di juu d Gadu o da unu di fa fuun piki de. 20N an o d taa unu o fan di fan naand e, ma di Akaa fuu Tata di d a unu liba d, hn o ta fan da unu. 21N mi taki e, taa wan baaa o tjn baaa go knku u de kii puu fu di a nama ku mi hedi. Sseei tu wan tata o tjn mii go knku u de kii puu, fu di di mii ta nama ku mi hedi. Dee mii o ta hopo ta puu de mama ku de tata a de liba manda go kii fu di de ta nama ku mi hedi. 22Boo taa hii smb o buuse unu fu di un ta nama ku mi hedi. Ma n di smb di ta hoi te go dou a di kaba pisi, n hn o feni di heepi u Gadu. 23N te un go a wan knd n te de ta toobi unu tumisi, n un kule kumutu d go a oto knd e. Biga mi taki da unu taa wan o sa kaba di wooko a hii dee knd u dee Isali smb fuu tuu bif a d taa mi di ko d Libismb Mii aki o toona ko a goonliba. 24,25Ma n fa i si de o du ku unu d, n sseei de ta du ku mi aki kaa e. Hn mbei an musu d gaan soni da unu. Biga di smb di ta tei lei an sa hei mn di smb di ta lei n. Sseei tu, wan futuboi an sa hei mn hn masa, ma a sa d kuma hn masa n. Hn mbei fa de ta kosi mi aki taa di didibi hn ta wooko a mi liba, w n na mnmn de o kosi un dee smb ta nama ku mi n? 26N mi taki e, taa fa mi ta manda unu go aki, n wan musu f fuun konda dee soni mi ta manda unu fuun konda. Biga na wan soni sa d a tjubi te n an o ko a d. N na wan soni sa pasa te n smb an o ko sabi n. 27N fn mbei dee soni i si mi ta konda da unu sapisapi a s aki, un musu ta bai ta konda de a lanti dendu. 28N wan musu f tu te smb o ta suku unu fu de kii. Biga de sa kii unu sinkii, ma de an sa kii unu akaa. Ma di Smb fii f, hn da Masa Gaangadu e. Biga ee ja a bisi ku n, n a sa disa i te i kaba a ss, n di sinkii fii ku di akaa fii tuu o go a didibi faja. 29Dee smb o, un luku dee ss piki fou ta buwa ta lontu aki. Smb an ta si de u gaan soni, hn mbei de ta sei tu u de u wan tiisnsi n. Ma n fa i si de ta buwa d, na wan kodo u de sa puu kai a goon ee na u Tata a liba da pasi. 30,31W n un dee libismb w? Wan bumbuu gaanfa mn dee piki fou naand ? N te i si wan soni pasa ku unu, n nn da u Tata dn pasi fa a pasa s n? N Mateosi10 33. 26 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 hn mbei mi taa wan musu f. Biga Masa Gaangadu sabi hii soni fuunu finifini, te dou ku un mni nin uwii d a unu hedi. 32N mi taki e, taa ee ja f fii piki a lanti fesi taa mi ku i nama, n miseei tu ma o f u piki mi Tata a liba ala taa mi ku i nama. 33Ma ee wan smb ja k piki taa mi ku i nama, n miseei tu, ma o piki mi Tata taa mi ku i nama. 34Dee smb o, fa i si mi ko a di goonliba aki, na wata mi tja ko e, ma faja mi tja. 35Mi ko u ko paati smb ku smb. Biga fu mi hedi a o pasa leti kumafa i si Gadu Buku taki. A taa: Wan womi mii ku n tata o kisi gaan toobi. Muj mii ku n mama o kisi gaan toobi. Mai ku mai o kisi gaan toobi. 36N dee mn gaan felanti di wan smb o abi, de o d dee b fn seei. S a bi sikifi a Gadu Buku kaa e. 37Ma n ee wan smb lobi hn mama ku n tata mn mi, ee nas a lobi n womi mii ku n muj mii mn mi, n di smb d an bunu tjika u waka a mi baka. 38Un haika e, dee smb. Ja si fa de ta buta wan smb faa tja hn lakpa pau te de o tjn go kii ? W s n hiniwan smb o abi fn sitaafu di a musu tjai ee a o ko waka a mi baka. N ee ja k tja di sitaafu d, n ja fiti fii d wan bakama u mi e. 39Sseei tu, ee wan smb i k d fii seei, n ja o feni wan suti libi kumafa i k mns. Poi n libi fii o ta poi. Ma n di smb di ta sakn libi da mi, hn o feni wan suti libi nm kumafa a k. 40N mi taki e, taa fa mi ta manda unu fuun ta tja di buka u Masa Gaangadu aki, ee wan smb tei unu buta a wosu n miseei w a tei d kaa e. N ee wan smb tei mi, n di Smb di manda mi ko a goonliba aki, n hnseei w a tei d tu. 41N ee i si wan smb ta tja Gadu buka n hn i hoi n a i wosu fu di a d tjabukama u Gadu hedi, n i seei o feni paima a Gadu leti kumafa di tjabukama d seei o feni. Sseei tu, ee i si wan smb ta libi bunu kumafa Gadu k, n hn i kisi n hoi fu di i sabi taa s a ta libi hedi, n joo feni paima a Gadu leti kumafa di smb d seei o feni. 42Un luku dee smb ta waka a mi baka aki o, dee smb. Smni u de d lagilagi smb seei a libismb wojo. Ma mi taki e, taa ee dwata kisi wan u de n i dn wan kan kt wata faa bebe fu di a ta waka a mi baka hedi, n joo feni paima fn a Gadu nm. N s Masa Jesosi leti u dee bakama fn te a kaba uf a manda u go. Aki dee bakama u Johanisi ko a Masa Jesosi. Luk. 7:18-35 11 Baka u di Masa Jesosi fan ku u s, hn a kumutu d, ta waka ta lontu a dee kndknd u Galilea ta konda di buka u Masa Gaangadu ta lei smb soni fn finifini. 2W n di juu d, de bi kisi Johanisi di dopuma buta a dunguwosu kaa. N ala a d ta jei Mateosi10,11 34. 27 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 u hii dee soni dee Masa Jesosi, di Keesitu, ta du. N hn a kai dee bakama fn ko nn, hn a manda de taa: Un go a Jesosi e, 3n un hakisi n ee hn da di smb tuu, di Gadu bi paamusi u taa a o manda ko, naa u musu luku wan oto smb mn? S fuun hakisi n e. 4N hn dee bakama u Johanisi nango te de go dou a Masa Jesosi. Hn de dn di buka te de kaba. N hn Masa Jesosi piki de, a taa: Un toona go a Johanisi e, n un konda hii dee soni dee un si ku dee un jei a mi aki tuu dn. 5Un taki dn taa hii dee soni Gadu Buku bi taki u di Smb Gadu o manda ko, n de tuu ta pasa fa u d aki. Biga bookowojoma ko ta si soni, lanma hopo ta waka, sikitjinama ta ko bunu, bookojesima ko ta jei soni, dd smb ta weki, dee mfina smb ta jei di suti Buka u Masa Gadu. S fuun taki dn e. 6N un taki dn tu, taa di smb di an ta mati fu di ma ta du kumafa a bi mni, n s wan smb d bunu e. S Masa Jesosi piki de te a kaba. N hn de toona go a Johanisi baka. Aki Masa Jesosi taki soni u Johanisi di Dopuma. 7N fa dee bakama u Johanisi nango d, hn Masa Jesosi bia fan ku dee hia smb dee ku n sai d. A taa: Fa un bi kule go a Johanisi a di sabana d, un sooti smb un go si ala? Un si wan smb di aan pakisei, kuma wan kambaluwa di ventu ta b nango ta ko n? 8Ee nas un si wan smb bisibisi ku gaan waiti koosu n? Nn, Johanisi an bi d s e. Biga dee smb ta bisi gaan waiti koosu, n a guduma wosu de ta d. Na a sabana dendu de ta libi. 9A kand un bi mni tu taa fa woon go d, n woon si wan gaan tjabukama u Gadu ta du gaan foondofoondo soni. W mi taki da unu taa un si wan tjabukama u Gadu tuu, ma a mn hei mn wan tjabukama seei. 10Biga Johanisi w da di smb di dee fesiten tjabukama u Gadu bi sikifi soni fn, taa Gadu o manda wan smb ko faa seeka pasi da di Heepima di o ko. 11N mi taki da unu seei gbelin taa fu hii dee libismb muj pai, n na wan u de hei kuma di Dopuma de kai Johanisi e. Ma fa mi fan d seei, ma hiniwan smb di d a di Njunjun Tii u Gadu dendu te dou ku dee mn lagi wan seei, n de tuu a klku mn Johanisi. 12N fa mi ta fan soni u di Njunjun Tii u Gadu aki, n a ta ko taanga seei kaa e, dee smb, fu kumutu a di ten Johanisi hopo seti konda soni fn fu te kisi fa u d aki. N di smb di ta biinga taanga nn baka n hn o d nn dendu. 13N di Njunjun Tii aki, hn da di soni di Mosesi ku hii dee fesiten tjabukama u Gadu tuu bi ta taki, te kisi di ten u Johanisi aki. 14N ee un k piki, n woon ko sabi taa Johanisi w da di smb di bi musu ko a di ten di di tii aki o seti. Hn w da di Elia di dee oto fesiten tjabukama bi ta taki taa a o toona ko. Biga di wan seei fasi Mateosi11 35. 28 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Johanisi ku Elia abi. 15N fa i si mi ta fan ku unu aki n un pakisei n bunu e, be un fusutn. 16N hn a bai taa: Ee, dee smb aki, andi seei mi sa tei maaka ku unu kumafa un d aki baa? Un d kuma dee mii ta p a sitaati, soni an ta kai ku de mns. Fa de sai d, de ta buja ku de seei taa: 17U b tutu da unu te u wei fuun baja, ma wan k baja. N hn u bia kanda tjali kanda da unu fuun k, ma wan k k. N s w n un d tu e, dee smb. 18Biga Johanisi ko, n hn an bi ta njan kuma unu, an bi ta bebe kuma unu, n un kosi n taa a lau, soni d nn liba. 19N hn Mi di ko Libismb Mii aki ko, n hn mi ta njan ta bebe ku unu, n hn un ta kosi mi tu taa mi a langab tumisi, mi d bebesonima, mi ta hulu takulibismbma u di knd. Ma mi sabi taa a o ko a d nm u smb musu ko fusutan taa Gadu hn manda mi ku Johanisi tuu ko, biga u tu tuu bi libi leti kumafa Gadu k. Aki Masa Jesosi ta bai helu da dii knd. Luk. 10:13-15 20N hn Masa Jesosi ko gandji da dee smb u dee knd awaa ka a bi du dee mn hia wooko fn, foondofoondo wan, ma tku de an bi bia ko piki n mns fu de disa dee hogilibi u de. 21A taa: Mi bai helu da unu e, un dee smb u Kolazin, ku un dee smb u Betisaida. Biga fa dee knd de kai Tilusi ku Sidon sai naand, dee smb u de hogi tee de hogi. Ma ee de bi si dee gaan foondo wooko dee un bi si aki, n de bi o bia de libi gaanduwe. Mi taki da unu taa, de bi o buta maun a mindihedi ta bai ta k ta tuw deseei a goon ta logoda ta bisi djodjo. S di hogilibi de bi ta libi d bi o hati de tjika. Ma un wan du s. 22Hn mbei mi taki da unu taa a di gaan kuutudaka u Gadu, n di sitaafu di dee smb u Tilusi ku Sidon o kisi an o bigi kuma di woon kisi e. 23N sseei un dee smb u Kapenaumi fa un hei di gaan hei aki, n un ninga taa hn o tja unu go a Gadu Knd ? Na seei. Mi taki da unu taa a di didibi faja a o tja unu go kaba a ss. Biga fa dee smb u Sodom bi hogi tjika d seei, ma ee de bi si dee gaan foondo wooko dee un si aki, n de bi o bia libi gaanduwe. N Gadu an bi o booko di knd u de kaba a ss te kisi fa u d aki. 24N mi taki da unu taa di sitaafu di Sodom o kisi a di gaan kuutudaka an o bigi kuma di un dee smb u Kapenaumi aki o kisi e. Biga wan k bia unu libi mns. Aki Masa Jesosi fan ku n tata uf a fan ku dee smb dee d ku fuka. Luk. 10:21-22 25N hn Masa Jesosi bia fan ku n Tata awaa. A taa: Taata o, i w da Masa u liba ala ku goon aki tuu. N mi gafa i o, fu di fa i ta wooko. Biga i ta hoi dee soni fii tjubitjubi da dee knima u di goonliba aki ku dee smb dee ta mbei taa de sabi soni poi, n hn i ta mbei dee Mateosi11 36. 29 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 lagilagi smb ko sabi de. 26Aai Taata, a bigi o, biga w s i feni n bunu fii du. Gaantangi fii e. 27N hn a bia fan ku dee smb hn ku de sai d mn. A taa: Dee smb o, fa mi d aki, mi Tata buta hii soni a mi maun e. N na wan smb sabi mi fa mi d boiti mi Tata n, n sseei na wan smb sabi mi Tata tu fa a d boiti mi di Mii fn aki n, ku di smb di mi k mbei a ko sabi n. 28N hn a taa: Haika e, dee smb, ee wan smb i d fukafuka, i ko wei u dee lai dee i ta tja, n be i ko a mi e. N mi o mbei i ko d bb. 29Dee smb, un saka unu seei da mi o, be mi ta tii unu ta lei unu soni. Biga fa mi d aki, mi abi tjalihati, mi a saka fasi, n ee wan smb i ko a mi n joo feni b te dou a i hati. 30Biga di tii u mi an taanga e, n dee lai dee mi o da unu fuun tjai, de d fukfuk. S Masa Jesosi fan ku dee smb ta haikn d tefa a kaba. Aki Masa Jesosi lei taa hn da basi u saba daka. Maik. 2:23-28; Luk. 6:1-5 12 N hn u d te wan saba daka, hn u ku Masa Jesosi ta waka ta pasa a wanl goon dendu. N dee goon d ku wan pei soni kuma alisi, ma i sa njan mn kuwakuwa. N hangi bi kisi u, n hn u ta booko so taka fn ta buuka ta njan. 2Te wan pisi hn dee Faliseima si taa s u ta du, hn de taki da Masa Jesosi taa: Ja si fa dee bakama fii ta wooko a di saba daka ta poi di tjina n? 3Hn a piki de taa: Dee smb o, wan bi lesi a di Buku di soni bi pasa ku Dafiti ku dee mati fn ? Hangi bi ta kii de, 4n hn de go a di wosu u Masa Gaangadu hn dee begima da de di b di de ta buta da Masa Gadu. W n di b naand, dee begima wanwan n ta a pasi u njan mn, na s n? Ma tkuseei Gadu an tei Dafiti ku dee smb fn fu hogi di de njan mn. 5N wan ta lesi a di Buku tu n, taa a a juu dee begima musu ta wooko a di saba daka n? W ma tkuseei de an ta du hogi. Biga a di Wosu u Gadu de ta wooko, n di Wosu hei mn dee wti u saba daka. 6W n mi taki da unu e, taa Mi di Smb di un ta si d taanputaanpu a unu fesi aki, n mi hebi gaanfa pasa di Wosu u Gadu. N ee ma si taa dee smb aki du hogi, n an d fuun musu kuutu de e. 7Wan jei fa Gadu taki a di Buku fn ? A taa: Fa un ta tja dee mbeti ta ko ta kii da mi d, na dee l soni d mi k a unu e. Ma mi k fuun abi tjalihati u smb. Hn n mi ta suku a unu. S Gadu taki e. W n misikuma ee un bi sabi andi di Buku k taki d, n wan bi o kuutu dee smb aki s, ma un bi o abi tjalihati u de fa di hangi ta kii de d. 8N mi toona taki da unu mn taa Mi di ko d Libismb Mii aki, n mi abi taki a saba daka liba e. S Masa Jesosi taki da dee Faliseima di juu d. Mateosi11,12 37. 30 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 Aki Masa Jesosi kula wan smb a di saba daka. Maik. 3:1-6; Luk. 6:6-11 9N hn u kumutu naand, hn u go dou a wan keikiwosu fuu dee Dju smb, hn u denda nn. 10N hn u ko si wan smb d, wan s maun fn d dd tjakaa s. W n dee felantima u Masa Jesosi bi sai leti d kaa, n hn de o poobn luku ee de sa feni futu nn. Hn de hakisi n taa: Unfa i mni? A fiti fu kula wan smb a saba daka n? 11Hn Masa Jesosi piki de taa: Haika e. Ee i abi wan sikafu fii ta kiija n hn a kai go a baaku dendu a saba daka, n ja o go puu n fu an musu dd ? 12W n wan libismb w? An bumbuu mn wan mbeti n? N ee i k du wan smb bunu a saba daka n aan tjina e. 13N hn a bia fan ku di smb di abi di dd maun taa: Womi, tnd di maun fii ko i si. N fa a tnd maun taaan naand kaa, hn di maun fn ko bunu gbelingbelin kuma di oto s maun. 14Ma n di dee Faliseima si di soni Masa Jesosi du d, n an kai ku de seei. Hn de go a d go ta kuutu fa u de du de kii n puu d. 15Ma Masa Jesosi sabi kaa taa s fn de ta pakisei, n hn a kumutu disa de d, hn a go fn. N fa a nango d, wanl hia smb ta waka ta ko nn baka hn a kula dee sikima u de tuu. 16Ma n hn a ta bai de taa de an musu mbei lanti ko sabi soni fn. Aki ta lei taa Masa Jesosi hn da di Futuboi u Gadu di bi musu ko. 17N hii fa Masa Jesosi ta du naand, n a ta pasa leti kumafa Gadu bi buta di fesiten tjabukama fn de kai Jesaaja faa sikifi a di Buku taa: 18Luku di futuboi u mi aki, di mi tei u miseei v, hn w mi lobi e. Gaan piizii fn seei d a mi hati. Nn liba w mi o buta di Akaa u mi, n a o ta konda da dee peipei smb u goonliba andi da bunu ku andi da hogi. 19Fa a o sai d, n an o ta fia ta kai wolo. Na wan smb seei o jei bai fn a sitaati mns. N a o abi tjalihati u smb teee. 20Te a si wan smb booko saka, kuma wan piki pau de booko pi hngi buta tk d, n an o fn n puu. Ee a si wan smb abi wan pikii biibi a Masa Gadu liba eti, kuma wan lampu di oli fn ta kaba n a ta tapa nango njiin, n an o b n tapa. S a o abi tjalihati u smb tjika e. N s a o ta libi fn fu te a wini hii mundu buta u de musu libi a wan leti fasi nn wojo. Mateosi12 38. 31 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 21N hii dee peipei nasin u di goonliba aki o buta pakisei nn liba fu de feni heepi a Gadu. S w di Buku bi taki fu di Futuboi u Gadu di bi o ko. Aki dee Faliseima ku Masa Jesosi toosa tng. Maik. 3:20-30; Luk. 6:43-45, 11:14-26 22N di juu d, hn de tja wan smb ko a Masa Jesosi faa kuln. Di womi d, wan soni bi tapn buka, a booko n wojo. N hn Masa Jesosi puu di soni nn liba. N wantewante d hn buka fn jabi a ko ta fan, wojo fn ko limbo a si soni baka. 23N di soni foondo dee hia smb sai d te na soni, hn de ko ta hakisi de na de taa: Maing, a sa k di Bakamii u Knu Dafiti di Gadu bi paamusi u taa a o ko, di Heepima, hn disi n? S dee smb ta hakisi deseei. 24Ma n di dee Faliseima jei fa de ta taki d, hn de taa: Hn, andi w? Di soni d na gaan soni s. Fa i si a ta puu dee soni a smb liba d, n di hedima u dee didibi de kai Belisabo hn w ta dn di kaakiti faa du s e. Na oto soni mns. 25Ma n Masa Jesosi sabi kaa taa s fn dee Faliseima ta pakisei. Hn a fan ku de taa: Unfa un mni? Ee wan knu d n hn dee smb dee d nn tii hopo ta feti ku de na de, n nn da di tii fn o booko n? Sseei tu, ee wan piki knd ee nas wan b ko paati ta feti ku de na de, n na kaba a ta kaba a ss n? 26N ee di didibi ta feti ku dee otowan fn ta jaka de na de ta puu a smb liba, n nn da di tii fn ta kaba a ss n? 27N fa un taki d, taa mi ta puu dee soni a smb liba ku di didibi kaakiti, n dee smb fuunu w? Ku un kaakiti de ta puu de? W de o da unu adjab o, biga ku di wan seei kaakiti mi ku de ta puu de. 28Ma n ee mi ta puu de ku di kaakiti u di Akaa u Gadu, n un musu sabi taa di Njunjun Tii u Gadu ko a unu awaa e. 29Biga ee wan smb i k go a wan taanga smb wosu u go tei dee gudu fn, n i musu kisi n tai te i kaba bif, na s n? W n hn mi ta du aki. 30N ee wan smb ja tuw gogo ku mi a wan s, n hn da i d felantima u mi e. Ee ja ta wooko makandi ku mi fii hai smb ko a mi, n hn da i ta jaka smb puu a mi kaa. 31N un haika bunu fa mi o fan aki, dee smb. Mi taki e, taa a d wan gaan hogi soni fii ss di Akaa u Masa Gaangadu. Biga hii hogi di wan libismb sa du ku hii pei hogi soni a sa taki ta ss Masa Gaangadu, de tuu sa puu a Gadu b. Ma ee i ta ss di Akaa fn, n heepi an o d da i mn e, biga Gadu an o puu i nn b mns. 32Aluwasi ee wan smb i ta mindi soni da Mi di ko d Libismb Mii aki ta ss mi, n Gadu o sa puu i a b. Ma ee i ta mindi soni da di Akaa fn ta ss n, mi taki da unu gbelin seei taa Gadu an o puu i a b mns, na a di ten u d aki, na a bakaten tu. 33N fa un fan di soni d, n wan sabi taa a di pau njanjan nn Mateosi12 39. 32 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 i ta sabi un sootu pau a d n? Ee di njanjan bunu n hn da di pau seei bunu, ma ee di njanjan an bunu n di pau seei an bunu tu. 34N hn Masa Jesosi kosi dee Faliseima seei awaa, a taa: Fa un hai ko zunta na dokunu gidjii kuma wanl hila sindeki naand, n un sa taki bumbuu soni mns n? Nn, ss hogi n un sa taki. Biga di hogi di d a unu hati, hn n ta kumutu a unu buka te un ta fan. 35N un haika e, dee smb. Ee wan smb i d n bumbuu soni d a i hati, n bumbuu fan joo ta fan. Ma ee wan smb i d n hogi wanwan n d a i hati, n hogi soni n joo ta taki ta tuw. 36Ma n mi taki da unu gbelin taa te di gaan kuutu daka u Masa Gaangadu kisi, n hiniwan smb o piki fu hiniwan ss fan di a bi fan snd pakisei. 37Dee fan dee i bi ta fan, n de Gadu o tei ta kuutu i luku ee a d faa da i leti, ee a d fii musu kisi sitaafu fn. Aki dee hedima u Dju ta hakisi wan maaka. Maik. 8:11-12; Luk. 11:24-32 38N hn wanl u dee Sabima u Wti ku dee Faliseima seei, hn de toona ko a Masa Jesosi mn. Hn de taki dn taa: Msit, w fii du wan foondo soni boo si ee a Gadu di taki fii ta kumutu tuu. 39Hn Masa Jesosi gandji da de, a taa: Un dee takulibima aki, fa un disa Gadu d, n un d leti kuma wan muj di bia baka disn manu go tei oto womi nn manu wosu. S un hogi tjika. Hn mbei un k u mi lei unu wan maaka uf un sa biibi. W mi taki da unu e, taa ma a maaka fu mi lei unu mns mn leki di soni di bi pasa ku di tjabukama u Gadu de kai Jona. 40Biga fa a bi d dii daka ndeti ku didia a di fisi b dendu bif a kumutu, n sseei Mi di ko d Libismb Mii aki o d a goon basu dii daka ndeti ku didia uf mi o kumutu. 41N fa wan k biibi mi aki, n mi taki da unu gbelin taa a di gaan kuutu daka u Masa Gaangadu n dee smb u Ninifei o hopo da unu adjab e. Biga di Jona konda di buka u Gadu da de, n hesihesi seei de piki di buka hn de disa di hogilibi u de bia ko begi Masa Gadu faa puu de a b. Ma n di Smb di ta fan ku unu aki, n a hebi mn Jona gaanfa e, ma wan k piki n buka mns. 42N sseei mi taki da unu tu taa di muj knu di bi ko a Knu Salumon, hnseei o da unu adjab tu a di gaan kuutudaka u Gadu e. Biga a bi kumutu te a longi ko haika Knu Salumon luku fa a kni tjika. Ma n di Smb un ta si aki, a hebi mn Knu Salumon gaanfa e, ma wan ta tei n u soni mns. 43N hn Masa Jesosi bai dee smb ta haikn d taa: Un haika e, dee smb. Te wan soni kumutu a wan smb hedi, n a o ta waka ta lontu ta suku kamian faa tan te a wei, an feni mns. 44N a o taa: S, antoobi. Mi o toona go a di smb di mi bi kumutu nn. N a o toona go dou nn baka, n te a si di kamian hooo, oto soni Mateosi12 40. 33 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 an ko nn hedi mns, n a o wai. Biga a d kuma wan wosu de ba seeka te de kaba buta gbegedee. 45N a o taa: S, mi b. N a o go kai sbn oto gadu mn hogi mn hnseei fu de ko kisi di smb d a hedi. N mi taki da unu taa di l smb d, soni fn o ko mn hogi mn leki fa a bi d a fesi. N s wan soni o pasa ku unu e, un dee takulibismbma u di ten aki. Biga hii fa un taa un ta dini Gadu d seei, ma wan ta tei mi u soni mns. Aki dee famii u Masa Jesosi ko nn. Maik. 3:31-35; Luk. 8:19-21 46N fa Masa Jesosi ta fan ku dee hia smb naand, n a wan wosu dendu a d ta fan. Te wan pisi, hn hn mama ku dee baa fn ko nn u de ko fan ku n, n hn de taanpu a d buka naand. 47N hn wan smb go taki da Masa Jesosi taa: I mama ku dee baaa fii d a dbuka d e, n de k fan ku i. 48N hn a piki taa: Aai, w antoobi. Ma un haika e. Amb sa d mi mama ku dee baaa u mi tuutuu? 49N hn a lei finga a u dee bakama fn taa: Ja ta si de naand n? Dee smb d, de da mi mama ku dee baaa u mi. 50Biga hiniwan smb di ta du kumafa mi Tata a liba ala k faa du, n hn w da mi baaa ku mi sisa ku mi mama. Aki Masa Jesosi da di oto fu di smb ta jaa bng. Maik. 4:1-9; Luk. 8:4-8 13 N hn di daka d seei, hn Masa Jesosi kumutu a di wosu go sindo a bandja wata ala. 2N hn wanl gaan hila smb hai go ta lontu hn gilili s. Hn a hopo go sindo a wan boto bi sai d dendu, n hn dee hia smb d a tela ala ta haikn. 3N hn a tei wanl oto ta lei de soni, a taa: Wan daka n hn wan smb go nn goon go ta jaa bng. 4N fa a ta jaa n d, n hafu u di bng kai a pasi liba, n hn dee piki fou pii n njan puu d. 5Hafu fn kai a sitonu kamian ka hia doti an d, n hn a nasi hesi seei. 6Ma di di sonu ko hati taanga, n hn dee l bng d d gbegedee kaba a ss. De an ko soni mns. 7N hafu u di bng kai a maka dendu, n a nasi ma n hn di maka g peetn te an ko soni mns. 8Ma n so u di bng kai a bunu doti n hn a ko soni seei. So fn puu diiteni toon mn hia mn fa a bi paandi. Otowan fn puu sikisiteni toon mn hia, otowan puu wan hnd. 9N di Masa Jesosi taki di oto te a kaba, n hn a taa: S. W di woto mi taki aki, n un pakisei n bunu e, dee smb, be un fusutn. Aki ta lei faandi mbei Masa Jesosi ta lei smb ku nng. Maik. 4:10-12; Luk. 8:9-10 10N hn u dee bakama fn ko nn hn u hakisi n taa: Masa o, faandi mbei i ta lei dee smb ku nng s? Biga de an ta fusutan. 11N hn Masa Jesosi piki u taa: Fa un dee bakama u mi d aki, unu w a kai da e, fuun sa ko sabi dee tjubitjubi woto u Gadu. Biga unu sa Mateosi12,13 41. 34 Nieuwe Testament in Het Saramaccaans International Bible Society, 1998, 2009 fusutan fa di Njunjun Tii fn d. Ma na dee smb naand e, biga de an k tei di lei u mi u soni. 12Biga ee wan smb i jei wan soni n hn i tei n u gaan soni, n mnmn seei joo ta sabi n. Ma ee i jei n, n ja tei n u gaan soni mns, n di pikiwan i bi jei d, hnseei o lasi da i tu, joo fika ku ss maun tjololoo. 13N hn w mbei mi ta lei dee smb d ku nng e. Biga hii fa de ta si mi aki, ma de an sabi amb da mi mns. Fa mi ta fan aki, n de ta haika ma de an ta fusutan mns. Biga de aan di pakisei u de fusutan soni.