2

คํานําคํานําสําหรับผมแลว พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 เปนพระสันตะปาปาท่ีใกลชิด

กับชีวิตสงฆของผมมากท่ีสุด เปนพระสันตะปาปาผูท่ีผมออกนามเกือบทุกวันในบูชามิสซาตลอด 24 ปของชีวิตสงฆ จนกระท่ังตอนนี้ เรามีพระสันตะปาปา เบเนดิกต ท่ี 16ผมก็ยังคงเอยนามพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 ในมิสซาออกมาโดยไมรูตัวมาเซอรท่ีอารามคารแมลจึงตองเขียนกํากับเอาไวใหผมอาน เชื่อวา พระสงฆหลายองคก็คงเปนเชนเดียวกัน โอกาสท่ีไดติดตามพระคารดินัล มีชัย กิจบุญชู ไปกรุงโรมตลอดระยะเวลาหลายปท่ีผานมา ผมมีโอกาสเขาเฝาพระสันตะปาปาอยางใกลชิดหลายครั้งรวมถวายมิสซาในวัดนอยสวนตัวกับพระองคก็หลายครั้ง มีโอกาสชวยมิสซาพระองค1 ครั้ง และรวมรับประทานอาหารกลางวันกับพระองค 1 ครั้ง คิดถึงเรื่องเหลานี้แลวผมก็อดท่ีจะขอบพระคุณพระคารดินัลไมไดท่ีใหโอกาสนี้แกผม

การเดินทางไปกรุงโรมครั้งนี้ของผมจึงมีความหมายมากและนาจดจํา ผมจึงเขียนบันทึกนี้ไวกันลืม ท้ังนี้ เพื่อใหผมสามารถระลึกถึงพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2ใหผมระลึกถึงพระสันตะปาปา เบเนดิกต และใหผมไดมีโอกาสขอบพระคุณพระคุณเจาของเรา

สําหรับพระคารดินัลแลว พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 เปนพระสันตะปาปาผูท่ีแตงตั้งสถาปนาพระคุณเจาเปนพระคารดินัลองคแรกของประเทศไทย เปนพระสันตะปาปาองคแรกท่ีเดินทางเสด็จเย่ียมประเทศไทย เม่ือวันท่ี 10-11 พฤษภาคม ค.ศ.1984 พระคุณเจาเปนประธานจัดการตอนรับดวยความอุตสาหะและเหน็ดเหนื่อย แตประสพความสําเร็จดวยดี อยางนาประทับใจย่ิง

นอกจากนี้ ในฐานะพระคารดินัลผูมีสิทธิเลือกตั้งพระสันตะปาปา และมิใชเปนเพียงสิทธิแตเปนหนาท่ีดวย การเดินทางไปโรมครั้งนี้ยอมมีความหมายพิเศษจริงๆเพราะพระคุณเจาไดเขามามีสวนในพระศาสนจักรอยางใกลชิดและพิเศษ ไมใชงายท่ีใครคนหนึ่งจะมีสิทธิพิเศษนี้ และไมงายเลยท่ีจะมีคนไทยคนหนึ่งมีบทบาทอันนาตื่นเตนนี้ในพระศาสนจักรสากล

หวังวา บันทึกนี้จะมีประโยชนเล็กๆ นอยๆ สําหรับผูอานทุกทาน

พอ สุรชัย ชุมศรีพันธุ

3

บันทึกพระคารดินัลไทยไปเลือกตั้งพระสันตะปาปา

“Road to the Conclave”( อังคาร 5 เมษายน 2005 )

เชาตรูวันอังคารท่ี 5 เมษายน 2005 เวลา 00.15 น. ผมมีโอกาสติดตามพระคารดินัล ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู ไปกรุงโรม ดวยเท่ียวบิน TG 940 เท่ียวบินนี้ไมไดบินตรงไปโรม แตไปมิลาน เพราะฉะนั้น เราจึงตองตอเครื่องบิน AZ 1027 เพื่อไปโรมบนเท่ียวบิน TG 940 พระคุณเจาไดพบกับคุณพิชัย รัตตกุล และคุณพิจิตต รัตตกุลพรอมท้ังครอบครัว ซ่ึงเดินทางไปมิลาน พระคุณเจาจําทุกคนไดดี เพราะเคยพบกันมาแลว 2-3 ครั้ง และครอบครัวของคุณพิชัย และคุณพิจิตต อดีตผูวากรุงเทพมหานครก็จําพระคุณเจาไดดีเชนกัน เขามาไหวทักทายและคุยกันอยางคนคุนเคย ผมยังนึกเสียดายท่ีไมไดถายภาพเก็บเอาไว นอกจากนี้ พระคุณเจายังใชโอกาสบนเครื่องบินพูดคุยกับนักทองเท่ียวชาวอิตาเลียนท่ีอยูใกลๆ อยางเปนกันเอง ขณะเดียวกัน ก็ยังสามารถฝกฝนภาษาอิตาเลียน คอยๆ ฟนความรูทางภาษาไดอีกดวย และผมก็พบวาพระคุณเจายังใชภาษาอิตาเลียนไดอยางดี ท่ีวาดีก็เพราะวา สามารถเลาเรื่องตางๆ ไดอยางนาสนใจ และเรียกเสียงฮาไดอีกดวย ผมฟงแลวก็คิดวาตองไปปรับปรุงภาษาอิตาเลียนของเราอีกเยอะ

ท่ีมิลาน ในขณะท่ีกําลังรอเครื่อง AZ 1027 การรอครั้งนี้มีเวลารอประมาณหนึ่งชั่วโมงครึ่ง พระคุณเจาก็ไดพบกับพระสังฆราชไอแซค มาร คลีมีส (Isaac MarCleemis) และพระสังฆราชอีกองคหนึ่ง แตผมไมไดถามชื่อไว อยูๆ ไปถามชื่อทานก็เกรงใจ ท้ังสององคเปนพระสังฆราชจารีตนักบุญโทมัส ท่ีเกราลา (Kerala) ประเทศอินเดียกําลังรอเครื่องจะไปโรม เพื่อรวมพิธีปลงพระศพของพระสันตะปาปาเชนเดียวกันจารีตของนักบุญโทมัสนี้มีลักษณะคลายๆ ไปทางพระศาสนจักรตะวันออก เชน ทางซีเรีย(Syria) และอันติโอค (Antioch)

4

ผมถามพระคุณเจาไอแซควาตางกันอยางไร ทานก็ตอบวา ลําดับของมิสซาก็ไมเหมือนกัน มีลําดับเฉพาะของจารีต บทอานวันอาทิตยก็มีบทมากกวา และมิสซาก็มีเวลาออ! ใชเวลามากกวา คือนานกวานั่นแหละ การแตงกายของพระคุณเจาท้ังสองมีเอกลักษณมาก ไปท่ีไหนใครๆ ก็ตองมอง แตงตัวคลายๆ กัน

เสื้อหลอสีเหลืองสม มีหมวกแบบพวกพระอัยกา (Patriarch) กางเขนใหญๆ แขวนคอและยังไวหนวดและเคราอีกดวย ไมรูวาบังคับหรือเปลา แตตอมาเห็นพระสงฆของนิกายจารีตนี้ เขาก็มีหนวดเคราทุกคนเลย ท่ีจริง เราท้ังสี่คนก็เคยเรียนท่ีโรมกันท้ังนั้น แตเวลาคุยกันใชภาษาอังกฤษ คงจะถนัดกวา เขาใจกันงายกวานั่นเอง เม่ือจะอําลากันก็ทราบวาพักท่ีเดียวกันท่ีโรม ก็เลยบอกวา อยางนั้นอีกไมนานพบกันท่ีโรม

เท่ียวบินจากมิลานมาโรมราบรื่นดีมาก แตพระคุณเจาเปนหวงเรื่องกระเปาเดินทาง เพราะ Check Through จากกรุงเทพฯไปโรมเลย ไมแนใจวาจะถึงหรือไมเพราะวา ถาไมถึงตองยุงแนๆ เครื่องใช เสื้อผา ท่ีตองใชในพิธีอยูในนั้นหมดเลย ท่ีสุดกระเปาเดินทางก็ออกมาครบทุกใบ แตในสภาพท่ีสะบักสะบอมมากเลย กระเปาของพระคุณเจาเกามาก แตพระคุณเจาก็วาของทานแข็งแรงดี ปรากฏวา ท่ีเปด-ปดกระเปาเสียหาย สวนของผม ดามท่ีใชลากกระเปาหักไมมีเหลือเลย แตกระเปามาครบก็ดีมากแลว การมาครั้งนี้ไมไดบอกพวกคุณพอท่ีกําลังเรียนท่ีโรม พวกเราก็เลยใชบริการแทกซ่ีเราบอกแทกซ่ี วาจะไปท่ี Via della Traspontina คนขับรถก็บอกทันทีเลยวาเขาไมไดเพราะมีฝูงชนเขาแถวยาวมากเพื่อไปคํานับพระศพของพระสันตะปาปา และเจาหนาท่ีตํารวจปดถนนบริเวณนั้นท้ังหมด แตสามารถเขาไปจอดใกลๆ ท่ีสุดเทาท่ีถนนจะอํานวย

5

จากนั้น เราก็ตองเดินไป โอโฮ! ไดยินแลวใจหายเลย เพราะกระเปาเรามีหลายใบ เรามีแคสองคน กระเปาก็เสียหาย ถนนของโรมก็เดินไมงาย เพราะไมเรียบเหมือนบานเราเปนถนนแบบโรมัน คือเอาหินกอนมาเรียง และทําใหเรียบท่ีสุด ซ่ึงเปนไปไมได แตทําอยางไรได เราไมมีทางเลือก สิ่งท่ีทําใหอึดอัดหนอยก็คือ ตั้งแตข้ึนรถแทกซ่ีคนขับไมเปดมิเตอร เรื่องอยางนี้ผมเจอมาหลายครั้งแลว แตครั้งนี้ ผมบอกพระคุณเจาวา คราวนี้ตองถูกแทกซ่ีคนนี้เรียกแพงกวาปกติท่ีเรียกเกินอยูแลว

ดีนะท่ีเราพูดภาษาไทยกัน คนขับเลยฟงไมรูเรื่อง ปกติใชแทกซ่ีจากสนามบินมาท่ีวาติกันก็จะประมาณ 35-40 ยูโร แลวเรื่องก็เปนจริง แทกซ่ีพาเรามาจอดหางจากท่ีพักเราประมาณ 100 เมตร อาจจะกวาๆ เล็กนอย ท่ีสุด เราจายไป 65 ยูโร ตกเปนเงินไทยประมาณ 3 พันกวาบาท ใชเวลาจากสนามบินประมาณ 30 นาทีเทานั้น นึกอยูแลวโอกาสอยางนี้แทกซ่ีอิตาเลียนไมเลี้ยงเราแน เพราะผูคนหลั่งไหลมามากมาย เรียกวา

6

มืดฟามัวดินก็วาได ลงจากรถแทกซ่ีสิ่งท่ีเราไมเคยเห็นเลยก็คือ ฝูงชนท่ีมาจากท่ัวทุกทิศทุกทาง ลอมรอบพวกเราไปหมด ทุกคนมุงหนาเขาแถวตรงไปยังมหาวิหารนักบุญเปโตรตอนนี้คิดถึงเรื่องอื่นไมได ตองคิดถึงกระเปากอน พระคุณเจาเห็นแลววาผมคนเดียวไมมีทาง พระคุณเจาก็เขามาชวย ผมบอกวา งั้นพระคุณเจาถือกลวยไมและกระเปาถือสวนผม มีกระเปาสะพายขางซาย 1 กระเปา ขางขวาอีก 1 กระเปา มือซายลาก 1กระเปาใหญ และมือขวาลากอีก 1 กระเปาใหญ เพราะถือวาหนุมกวา แข็งแรงกวาก็อยางท่ีบอก ถนนแบบนี้ลากกระเปายากมาก อีกท้ังกระเปาของผม ดามท่ีใชลากก็หักหมด ในท่ีสุด ก็ตองใชระบบยกเอา คอยๆ เดินฝาฝูงชน แทรกฝูงชน เบียดกันเขาไปพักบาง เดินบาง พระคุณเจาก็เปนหวงผมตลอดเวลา หันมาดู มาถาม และบอกใหหยุดพักบาง ระหวางทางเสมอ จนกระท่ังมาถึงเกาะกลางถนน พระคุณเจาก็ยังถาม ในขณะท่ีถามนั้นก็เลยไมไดระวัง ทําใหลมลงไปบนถนน โชคดีนะครับท่ีตอนนั้นมีคนนั่งพักอยูท่ีขอบถนนดานลาง พระคุณเจาก็เลยลมลงไปเหมือนกับลมลงบนฟูกอยางนั้น โอโฮ !เลนเอาผมใจคอไมดีเลย ถามวา พระคุณเจาเปนยังไงบาง พระคุณเจาก็ตอบวาไมเปนไร! เนี่ยแหละ! ทําใหผมเห็นวา พระคุณเจาเปนหวงคนอื่นมากจนบางทีไมไดหวงตัวเองเลย อยางนี้นาเปน โปป ม๊ัยละ? นี่ถาพระคุณเจารูวาผมเขียนอยางนี้ มีหวังเลนงานผมอานแนๆ แตก็ผานไปดวยดี อุณหภูมิตอนนั้นท่ีโรม 12°C คอนขางหนาวแตไมรูทําไม เหงื่อทวมตัวผมไปหมด

ท่ีพักของเรา ชื่อวา Domus Romana Sacerdotalis เปนภาษาลาติน แปลวา บานโรมันของบรรดาพระสงฆ ฟงคําแปลของผมก็ออกจะแปลกๆ นะครับ ผมใชตําราแปลตรงตัวเลย ประดิษฐศัพทเพราะๆ ไมเปน ตอนท่ีติดตอมา คุณพออธิการท่ีนั่นเขาก็บอกวา หองสําหรับพระคารดินัลนั้นไมมีปญหา มีใหแนนอน แตหองสําหรับเลขาฯพระคารดินัลนี่สิมีปญหา แถมยังบนอีกนิดหนอยดวยนะวา เลขาฯนี่ทําใหเรื่องซับซอนข้ึนอีกเรียกงายๆ วาลําบากใจ ท่ีจริง คุณพออธิการคนนี้ก็รูจักผมดี ตอนโทรศัพทมาก็เรียกชื่อผมไดเลย ผมก็บอกวาชวยหนอยเถอะ ในท่ีสุด ทานก็ยอมเจียดมาให 1 หอง โชคดีจริงๆท่ีโรมตอนนี้หาท่ีพักยากมากๆ ทําใหเขาใจไดทันทีวา เงินทําไมไดทุกอยาง ตอนนี้มีเงินก็ไมใชจะหาหองพักท่ีโรมได เรื่องท่ีนาแปลกก็คือ หองพระคุณเจาอยูชั้นท่ี 1 (ถาเมืองไทยจะเรียกวาชั้น 2) เปนหองเล็กๆ กะทัดรัด ซ่ึงปกติพระคุณเจาจะไดหองใหญ คือมีหองนอน 1 หอง และหองทํางานอีก 1 หอง สวนหองผมอยูชั้น 5 กลับเปนหองใหญผมก็เลยคิดวา สงสัยเกิดเขาใจผิดหรือเปลา คิดวาผมเปนพระคารดินัลหรือเปลาเนี่ยผมรีบไปหาพระคุณเจา บอกวาแลกหองกันเถอะ พระคุณเจากลับบอกวาอยูชั้นนี้ดีแลวข้ึน-ลงสะดวก เลยใหผมนอนหองใหญ ข้ึน-ลงใชลิฟท ดูสิครับ จะเรียกวาบุญหรือบาปดีละ!

7

ท่ีมหาวิหารนักบุญเปโตร เวลานี้ตองบอกวา ถาใครไมมาเห็นดวยตาตนเอง หรือไมไดดูถายทอดทางโทรทัศน จะไมมีทางเขาใจไดเลยวาเปนอยางไร เนื่องจากเขานําพระศพของพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 ไวดานหนาท่ีตั้งพระศพของนักบุญเปโตรภายในมหาวิหาร แลวใหประชาชนเขาแถวมาคํานับพระศพ โดยใชไมขวางวางเปนแนวทําเหมือนถนนใหคนเดินตามทางท่ีกําหนดไว

8

ถนนนี้ยาวออกมาจากมหาวิหาร และแยกออกไปตามซอกซอยตางๆ ทุกคนท่ีจะเขามหาวิหาร ตองเขามาท่ีชองทางท่ีกําหนดไวเทานั้น ดวยความตื่นตะลึงในภาพท่ีเห็น ผมก็ลงมือถายรูปเทาท่ีจะทําได และก็สอบถามขอมูลจากผูคนท่ีนั่น และฟงจากการบรรยายขาวทางโทรทัศน ซ่ึงถายทอดสดตลอดเวลา พรอมท้ังมีจอมอนิเตอรขนาดยักษอยูท่ัวไปตลอดถนนอันแสนยาวนี้ วาติกันเปดใหผูคนเขาคํานับพระศพตั้งแตวันจันทรท่ี 4 เมษายนเขาประมาณกันวา มีท้ังหมด 4 แสนคน แตบางแหงก็บอกวา 8 แสนคน โดยใหเขาคํานับพระศพไดตั้งแตเวลาตีหาจนถึงเวลาตีสามของวันตอไป วันอังคารท่ี 5 เมษายนมีผูคนเขาคํานับพระศพแลวประมาณ 1 ลานคน เขาเฉลี่ยวาชั่วโมงละ 2 หม่ืนคนไดคํานับพระศพ และคํานับไดตั้งแตเวลาตีหาจนถึงตีสามเชนเดียวกัน 2 ชั่วโมงท่ีเหลือนั้นเอาไวทําความสะอาดบริเวณ เหลือเชื่อจริงๆ ถนนทุกถนนมีผูคนเต็มไปหมด มาจากท่ัวทุกทิศทุกทางของประเทศอิตาลี รวมท้ังชาวตางชาติตางๆ อีกมากมาย ใชเวลาประมาณ2-3 ชั่วโมง กวาจะเขาไปถึงมหาวิหาร เบียดเสียดกัน รองเพลงบาง สวดบาง ถือปายถือผาท่ีเขียนขอความตางๆ ปายก็จะบอกวาเปนกลุมคริสตชนท่ีมาจากวัดใด ท่ีนาสังเกตก็คือ มีเยาวชนท่ีมาครั้งนี้มากมายมหาศาล ทางผูสื่อขาวโทรทัศนใหขอสังเกตวา การรอครั้งนี้นาท่ึงมากท่ีไมมีใครบน ไมมีการผลักกันหรืออารมณเสีย แตกลับสดชื่นและสนุกท่ีจะรอดวย ผมไดยินเด็กวัยรุนผูหญิงคนหนึ่งตะโกนตลอดเวลาเลยวา หัวเราะหนอยหัวเราะ ย้ิมหนอย ผูคนท่ีเดินไปมา หรือในกลุมชนท่ีกําลังรอ จะพูดใหไดยินเสมอวา ไมนาเชื่อเลย เหลือเชื่อจริงๆ นี่เปนเหตุการณท่ีพิเศษท่ีสุดจริงๆ ไมเคยพบเห็นมากอน บางคนบอกวา เวลานี้พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 รูแลววาผูคนรักพระองคมากเพียงใด

ผมชอบแผนผาท่ีเขียนในขบวนของประชาชนอยู 2-3 ปาย เขียนวา Il Grande GiovanniPaolo II หมายความวา ยอหน ปอล ท่ี 2 มหาราช อีกแผนหนึ่งเขียนวา Grazie Il Santo

9

Padre แปลวา ขอบคุณมาก บิดาผูศักดิ์สิทธ์ิ สังเกตไดวามีคริสตชนหลายคนทีเดียวรองไห แมอยูในขบวนแถว ย่ิงเขาไปถึงพระศพแลว ก็จะเห็นผูคนรองไหดวยความซาบซ้ึงและขอบพระคุณตอพระสันตะปาปาพระองคนี้ กลุมเยาวชนท่ีโรมจัดพิมพแผนพับเกี่ยวกับคําภาวนาของพระสันตะปาปา และเชิญชวนใหทุกคนรวมกันสวดภาวนา จํานวน1 ลานฉบับ และมีอาสาสมัครมาแจก ผมเห็นผูคนไมปฏิเสธแผนพับเหลานี้เลย เยาวชนก็ขยันแจกจริงๆ เจอผม 10 กวาครั้ง ก็จะใหผมทุกครั้ง เพราะเขาใชหนาบานพักผมนี่แหละเปนจุดท่ีแจก ผมตองบอกวา ผมรับมาแลวทุกที ทางการของโรมก็จัดน้ําขวดมาแจกใหทุกคนฟรี ผมก็ยังอุตสาหเขาไปรับมา 1 ขวด กลัวเสียเปรียบ เหตุการณอยางนี้เปนเหตุการณท่ีไมธรรมดาจริง ๆ ครับ ผมเห็นผูสื่อขาวตางๆ จากท่ัวโลกอยูทุกแหงกระจัดกระจายไปสัมภาษณผูคน ประชาชนถือกลองและโทรศัพทมือถือกันเต็มไปหมดทหาร-ตํารวจเขาจัดระเบียบมากมายจริงๆ ผมจึงบอกวา ผมชางมีบุญจริงๆ ท่ีไดมาเห็นภาพอยางนี้ดวยตาตนเอง

ในท่ีสุด พระสังฆราชอินเดีย 2 องคท่ีเราพบท่ีมิลานก็มาถึงบานพัก เราก็ทักทายกันเล็กนอย ท่ีนี่เองผมถึงเจอกับบรรดาพระสงฆของเขาท่ีเรียนท่ีโรม ทุกคนมีหนวดเคราอยางท่ีบอก จากนั้นอีกประมาณ 20 นาที ผมก็มานั่งดูโทรทัศนท่ีหองโทรทัศนของบานปรากฏวาพระสังฆราช 2 องคนี้ และพระสงฆของทาน กําลังสวดภาวนาขางๆ พระศพพระสันตะปาปาแลว ความคิดแรกท่ีเกิดข้ึนก็คือ เขาทําไดอยางไร เขาไปถึงพระศพภายใน 20 นาที แสดงวาตองมีทางพิเศษท่ีจะเขาไปไดสําหรับพระสังฆราช ผมก็เริ่มสอบถามทางนั้นไวเลย ตั้งใจวาหากพระคุณเจาจะเขาไปท่ีมหาวิหารเม่ือไร ก็สามารถจะนําไปไดทันทีโดยไมตองเขาแถวรอ

10

( พุธ 6 เมษายน 2005 )ท่ีโรมตอนนี้ สื่อมวลชนก็กําลังใหความสนใจเกี่ยวกับการเลือกตั้งพระสันตะปาปา

องคใหม หรือท่ีเรียกวาคอนเคลฟ (Conclave) กันมาก คําวา Conclave แปลตามรากศัพทภาษาลาติน ถาผมเขาใจไมผิด ก็แปลวา การประชุมดวยกุญแจ หรือพรอมกับกุญแจ หมายความวา ผูเขารวมประชุมจะอยูภายในประตูท่ีถูกล็อคกุญแจไวเพื่อมิใหติดตอกับใครเลย ตองมีสมาธิในการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหมเทานั้น ท่ีจริงแมภายในนั้น บรรดาพระคารดินัลก็ไมสามารถพูดคุยกันหรือติดตอกันดวย ท่ีสําคัญอีกประการหนึ่งก็คือ การประชุมคอนเคลฟนี้ เปนชื่อเรียกเฉพาะสําหรับการประชุมเลือกพระสันตะปาปาเทานั้น อยาเอาไปใชเพื่อเรียกการประชุมท่ีคลายๆ กัน คนท่ีนําไปใชอาจจะถูกถือวา “ไมฉลาด” สื่อมวลชนท่ีนี่ใหความสนใจเรื่องนี้กันมาก พยายามสัมภาษณบรรดาพระคารดินัลท้ังหลายท่ีพบเห็น พระคุณเจาของเราก็ถูกถามหลายครั้ง และพระคุณเจาก็จะตอบเสมอวา เรื่องนี้เปนเรื่องของพระจิตเจาท่ีจะเปนผูทํางาน ท่ีโรมเขามีศัพทเฉพาะเรื่องนี้ Papabile ก็คือ แปลวา ผูท่ีจะเปนพระสันตะปาปาได หมายถึงพระคารดินัลท่ีอยูในเกณฑ คือ อายุไมเกิน 80 ป แตละวันหนังสือพิมพก็เสนอชื่อพระคารดินัลองคนั้นองคนี้ บางฉบับก็ 4 องค บางฉบับก็ 6 องค แลวแตใครจะนั่งเทียนเขียนไดนานกวากัน บางฉบับก็เสนอองคท่ีไมใชชาวอิตาเลียน สงสัยนักขาวไมชอบสปาเก็ตตี้ บางฉบับก็เสนอเฉพาะชาวอิตาเลียน บางฉบับเจาะจงลงไปเลยวาเปนชาวอเมริกัน หรือไมก็อเมริกาใต แตก็ยังไมเห็นมีใครเสนอชัดๆ องคท่ีเปนชาวเอเชีย จะมีก็เฉพาะแคพระคารดินัลชาวอินเดียองคหนึ่งท่ีพูดถึงอยูบางเทานั้น เรื่องนี้ก็พูดกันไป และท่ีแนๆ ก็คือ ไมมีใครรูไดเลยจนกวาจะประชุมคอนเคลฟเสร็จสิ้น ระยะเวลาของการประชุมคอนเคลฟนี้ก็ไมแนนอน ข้ึนอยูกับวา ไดคะแนน 2 ใน 3 ของท่ีประชุมแลวหรือยังท่ีผานมา 6 องคหลังสุด ประชุมนานท่ีสุดก็แค 4 วันเทานั้น โดยสวนใหญก็ไมเกิน 3 วันหวังวาครั้งนี้คงไมนานเกินไป ผมก็อยากกลับบานเร็วๆ เหมือนกัน

ตั้งแตวนัจันทรท่ีผานมา บรรดาพระคารดินัลก็มีประชุมกันเวลา 10.00 น. เชาทุกวันจนกวาจะถึงวันประชุมคอนเคลฟ เปนหองประชุมใหญท่ีอยูภายในหอประชุมเปาโลท่ี

11

6 (Sala Paolo VI) เพราะฉะนั้น พระคุณเจาก็ตองเขารวมประชุมในวันนี้ดวย ก็เหตุดวยกลัวฝูงชน ไมใชกลัวแบบนากลัว แตกลัววาผูคนมากมายขนาดนี้จะเดินทางไปไดอยางไรยังไงก็ตองไป ผลปรากฏวา เจาหนาท่ีทุกฝายเม่ือเห็นพระคารดินัล ก็จะอํานวยความสะดวกให โดยการเปดชองทางทุกทางเทาท่ีเปนไปได ทําใหสามารถไปถึงท่ีประชุมไดภายใน 10 นาทีเทานั้นเอง ท้ังๆ ท่ีเตรียมตัวท่ีจะตองใชเวลาอยางนอย 1 ชั่วโมง นึกถึงตัวเองวาทําเปนกระตายตื่นตูมไปเองแทๆ เรามาถึงท่ีประชุมกอนเวลามาก อีกท้ังท่ีประชุมอยูใกลๆ กับทางเขามหาวิหารดานหลัง เราก็เลยเขาไปในมหาวิหารเพื่อคํานับพระศพของพระสันตะปาปา พระคุณเจาไดเขาไปถึงขางๆ พระศพเลย สวนผมอยูดานหลังแตก็ใกลใชได ไดเห็นบรรยากาศ เห็นการจัดการ ภายในมหาวิหารจะมีการขับรองและสวดตลอดเวลา ทุกคนจะรวมสวดภาวนาในขณะท่ีกําลังเดินเขามาคํานับพระศพ ตองยอมรับวา ท่ีนี่เขารองเพลงไดไพเราะมากๆ กลมกลืน การสวดภาวนาก็เปนไปดวยความศรัทธา จนกระท่ังผูท่ีเขามาหลายคน อดท่ีจะ

12

ซาบซ้ึงจนน้ําตาไหลไมได บรรดาพระคารดินัล พระสังฆราช มีท่ีเฉพาะท่ีจะสวดภาวนาพระสันตะปาปาไดรับการแตงองคดวยกาซูลาสีแดง ทรงสวมปลลีอุม (Pallium) และถือไมเทาดานซาย แตงเต็มยศของพระสันตะปาปา สวยงามและสงางามมาก จัดตั้งไวในท่ีเดนสงาสมพระเกียรติ ทุกคนท่ีเขามาก็ใหเกียรติและใหความเคารพอยางมาก แมวาจะมีเวลาใหแตละคนเพียงไมกี่วินาที หลังจากท่ีตองเขาแถวรอนานถึง 10-12 ชั่วโมงก็ตามตอนตนผมคิดวารอในแถวก็คงประมาณ 2-3 ชั่วโมง แตฟงจากขาวโทรทัศน ปรากฏวาผูท่ีถูกสัมภาษณบอกวา เขารอท้ังหมด 12 ชั่วโมง แตไดเขาใกลชิดพระสันตะปาปาเพียง12 วินาที เขาก็มีความสุขใจท่ีไดมีโอกาสขอบคุณโปปองคนี้อยางใกลชิด การเขาคํานับพระศพของคนพวกนี้มีคามากกวาของผมเยอะ เพราะผมเขามาใกลชิดกวา งายกวางายจนกระท่ังวันนี้ผมเขาออกท่ีตรงนี้ถึง 3 ครั้ง แมจะไดสวดใกลๆ แตผมก็คิดวา เทียบกับเวลาของประชาชนเหลานี้แลว สิ่งท่ีผมได ไมอาจเปรียบกับสิ่งท่ีพวกเขาไดรับเลยแมแตนอย พวกเขาไดเขามาถึงตรงนี้ดวยความรัก ความอดทน และคําภาวนาอยางแทจริง อะไรท่ีไดมางายๆ ก็ไมคอยจะมีคาหรอกครับ เชื่อผมเถอะ

สวดภาวนาไดสักพักหนึ่ง เราก็เดินกลับไปท่ีท่ีหองประชุมของพระคารดินัล วันนี้ผมพบกับพระคารดินัลมากมายจริงๆ จับมือกับองคนี้องคนั้น จนอดท่ีจะคิดไมไดวา ตองมีสักองคหนึ่งท่ีเราจับมือตองเปนโปปองคใหม ก็เลยคุยใหเพื่อนฟงวา ผมจับมือกับโปปองคใหมเรียบรอยแลว วาไปนั่น คราวนี้จะปลอยใหโอกาสนี้ผานไปก็ไมดี ก็เลยหยิบกลองข้ึนมาถายรูป เผื่อมีรูปโปปองคใหมไวลวงหนา

13

กดเอาๆ ตามใจชอบสักพักหนึ่ง เจาหนาท่ีก็ตองเดินเขามาหาผม บอกวา ท่ีตรงนี้เขาหามถายรูป โดยเฉพาะรูปของบรรดาพระคารดินัล ผมก็เชื่อฟงทันที เพราะถายรูปไปมากจนพอใจแลว ไดพบกับพระคารดินัลท่ีรูจักกันแลว และทานก็ยังจําผมไดดวย แตบางองคทักแลว ทานก็ไมไดยิน ย่ืนมือไปจับแลวทานไมเห็นก็มีเหมือนกัน พระคุณเจาของเราก็ใจดีกับผมมากเลย บอกผมวา ใหลองขอเจาหนาท่ีดูวาจะเขาไปฟงและจดบันทึกการประชุมท่ีสําคัญๆ ไดหรือไม ผมก็ไปถาม อยากทราบคําตอบม้ัยครับ คําตอบก็คือ ...... (เชื่อวาผูอานคงรูคําตอบอยูแลว)

14

ผมตองรออยูดานนอกจนกวาการประชุมเสร็จ ก็ใชเวลาประมาณสองชั่วโมงครึ่ง ผมจึงตัดสินใจเดินเขาไปในมหาวิหารอีกครั้งหนึ่ง ท้ังสวด ท้ังเดิน ถายรูป ดื่มด่ํากับบรรยากาศท่ีพบเห็นอีกครั้งหนึ่ง ตองบอกวา นี่เปนบรรยากาศแบบท่ีจะหาท่ีไหนเหมือนไมไดอีกแลวคําวาประทับใจไมเพียงพอ ประชาชนท่ีถูกสัมภาษณหลายคนพูดวา คําพูดไมสามารถนํามาใชอธิบายไดเลย ในมหาวิหารนี่เอง ผมไดรับโทรศัพทเรื่องสําคัญมากจาก ฯพณฯสมณทูต Salvatore Pennacchio แจงใหพระคารดินัลทราบวา ฯพณฯ สุรเกียรติ์ เสถียรไทย รองนายกรัฐมนตรีไทย จะเปนผูแทนพระองคและผูแทนรัฐบาล จะนําพวงมาลาคํานับพระศพพระสันตะปาปา ซ่ึงเรื่องนี้ พระคุณเจาเองทราบดีวาไมใชเรื่องงายๆแตเม่ือทางรัฐบาลขอรองมา ก็ขอใหลองติดตอขอดู ทูตไทยประจําสันตะสํานักคือฯพณฯ ประดาป พิบูลสงคราม ไดรับเบอรโทรศัพทของผมจากทานสมณทูต ก็โทรมาติดตอทันที ปรึกษากันวาจะทําอยางไรกันดี เรื่องนี้ยังไงๆ ก็ตองใหพระคารดินัลชวย พอตอนหลังจากประชุมพระคารดินัลแลว พระคุณเจาทราบเรื่องแลวก็บังเอิญ พระคารดินัล Sepe เจาสมณกระทรวง Propaganda Fide เขามาคุยดวยพอดี ทานเพิ่งมาเย่ียมประเทศไทย และไดเขาเฝาสมเด็จพระเทพฯดวย ทานไดแนะนําใหไปพบกับเจาหนาท่ีฝายพิธีการ การติดตอเรื่องนี้ตองผานเจาหนาท่ีหลายคน จนผมข้ีเกียจจะเลา ในท่ีสุด ผมไดโทรศัพทนัดหมายกับพระสังฆราช Boccardo ซ่ึงจะเปนคนสุดทายท่ีจะตัดสินใจ นัดหมายเวลา 18.00 น. แตเนื่องจากทานยุงมากเกี่ยวกับเรื่องท่ีฝงพระศพพระสันตะปาปา(Sepoltura) กวาจะมาพบเราไดก็ตก 19.40 น. การรอทานนานๆ ก็มีประโยชนเหมือนกันทานมาถึงก็ขอโทษขอโพย คุกเขาตอหนาพระคารดินัลเปนการขอโทษ ทําใหการติดตอเรื่องนี้งายข้ึนมาก ทานก็อนุญาตใหนําพวงมาลามาไดเวลา 20.00 น.ของวันพฤหัสบดีท่ี 7เมษายน 2005 ไดความแลว ผมก็โทรศัพทบอกกับทานทูตประดาป ซ่ึงขาวนี้ทําใหทานดีใจมาก แมวาจะยังไมรูรายละเอียดของพิธีการมากนักก็ตาม ก็ตองดูกันตอไปวาเม่ือถึงเวลาแลวจะเปนอยางไร พระคุณเจาก็ไดพยายามอยางดีท่ีสุด เพื่อใหเรื่องนี้เปนไปอยางสมเกียรติ

15

มาคุยถึงเรื่องการประชุมของพระคารดินัลกันบางดีกวา เพราะเปนเรื่องท่ีสื่อมวลชนใหความสําคัญมาก และดักรอพระคารดินัลองคไหนก็ไดท่ีผานมา จะเขาไปสัมภาษณทันที พระคารดินัลองคอื่นๆ หลายองคมีรถยนตใชกัน ก็เลยไมตองเดินฝาฝูงชนแบบของเรา ท่ีจริงผมก็สอบถามเหมือนกันวา หากเราจะใชรถยนตตองทํายังไงคําตอบงายๆ ก็คือ พระคารดินัลมีสิทธิใชรถของวาติกันแนนอน แตตองจายตังเองตกเท่ียวละ 75 ยูโร ผมกับพระคุณเจาตกลงทันทีวา เดินดีกวากันเยอะเลย ไดออกกําลังดวย วาไปนั่น พอเดินผานนักขาว นักขาวก็จะกรูกันเขามาสัมภาษณ อยาลืมนะครับว าเวลานี้ นักขาวจากท่ัวโลกอยูท่ีนี่ ไปท่ีไหนก็มีแตนักขาวท้ังนั้น เรื่องท่ีสําคัญเรื่องหนึ่งของการประชุมวันนี้ก็คือ มีการเตือนพระคารดินัลเกี่ยวกับการใหสัมภาษณกับนักขาว วาจะตองระมัดระวังเรื่องอะไรบาง โดยเฉพาะเกี่ยวกับเรื่องพระสันตะปาปาองคตอไป(Next Pope) และเรื่อง Cardinal in pectore ซ่ึงหมายถึง พระคารดินัลซ่ึงอยูในใจของพระสันตะปาปาแลว แตยังไมไดประกาศแตงตั้ง นอกจากนี้ ก็ยังมีเรื่องเกี่ยวกับวันเริ่มตนประชุมคอนเคลฟวาเปนวันใดกันแน ท่ีรูมา บรรดาพระคารดินัลตกลงกันแลววาการประชุมคอนเคลฟเริ่มตนวันจันทรท่ี 18 เมษายน 2005 เรื่องอื่นๆ ของการประชุมพวกเราไมมีทางรูไดหรอกครับ เพราะเขาถือเปนความลับ และบรรดาพระคารดินัลทุกองคตองทําการสาบานกอนการประชุมทุกองค จะบอกไดก็เฉพาะเรื่องบางเรื่อง เชนพิธีศพจะจัดท่ีไหน จัดอยางไร อะไรทํานองนี้ นอกนั้น อยาหวังเลยวาจะหลุดออกจากปากของบรรดาพระคารดินัล

ขาวสําคัญวันนี้ก็คือ ประธานาธิบดี George W. Bush และภรรยา, Bush ผูพอและ Bill Clinton เดินทางมาถึงโรมแลว คืนนี้เดินทางมาถึงมหาวิหารก็คํานับพระศพเลยใชเวลาในการภาวนาประมาณ 5 นาที แตตองทําใหโรม ซ่ึงเปนอัมพาตอยูแลว ถึงกับเขาข้ันโคมาก็วาได ฝูงชนตางหยุด ถนนหนทางถูกปดหมด ไมรูวาประชาชนจะนึกดาหรือนึก

16

ชมกันแน แตก็ตองบอกวา พระสันตะปาปาพระองคนี้มีความสําคัญตอโลกของเราอยางย่ิง และไดรับเกียรติอยางท่ีไมเคยเห็นภาพเชนนี้มากอนเลย

ขอพูดถึงการประชุมคอนเคลฟอีกหนอย เพิ่งอานพบจากสถิติในหนังสือพิมพเห็นวาเปนเรื่องนาสนใจ ก็เลยนํามาลงไว เพื่อวา จะไดเปนความรู- Conclave เพื่อเลือก Pope Pio X ในป 1903 (1903-1914) ใชเวลา 4 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope Benedict XV ในป 1914 (1914-1922) ใชเวลา 3 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope Pio XI ในป 1922 (1922-1939) ใชเวลา 4 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope Pio XII ในป 1939 (1939-1958) ใชเวลา 1 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope John XXIII ในป 1958 (1958-1963) ใชเวลา 3 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope Paul VI ในป 1963 (1963-1978) ใชเวลา 2 วัน- Conclave เพื่อเลือก Pope John Paul I ในป 1978 (1978-1978) ใชเวลา 26 ชั่วโมงครึ่ง- Conclave เพื่อเลือก Pope John Paul II ในป 1978 (1978-2005) ใชเวลา 3 วัน

17

( พฤหัสบดี 7 เมษายน 2005 )มาพูดถึงเรื่องการประชุมคอนเคลฟกันตออีกนิดหนอย ตองบอกวา บรรดา

พระคารดินัลท่ีมีอายุไมเกิน 80 ป ท่ีเรียกกันวา Electors หรือพระคารดินัลผูมีสิทธิลงคะแนนเลือกตั้งนั้น ถาหากนับกันดีๆ จะเห็นวาอาจมีเพียง 2 คนเทานั้นท่ีเคยประชุมแบบนี้มากอน นอกนั้น มือใหมท้ังหมด เพราะวา เกือบท้ังหมดไดรับการสถาปนาโดยพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 แตแมวาจะมือใหม ก็สามารถดําเนินไปได เพราะถือตามคูมือท่ีมีมานาน และสืบทอดกันมาอยางเปนระบบ จํานวนพระคารดินัลท้ังหมดนั้นมี183 องค แตผูท่ีสามารถเขาคอนเคลฟครั้งนี้ได มี 117 องค เวลานี้ พระคารดินัล Sinแหงฟลิปปนสมาไมไดเพราะปวย และตองพึ่งการรักษาทางการแพทยตลอดเวลา ก็จะเหลือ 116 องค แตถาหากพระคารดินัล in pectore มีจริง จํานวนก็จะเปน 117 องคเหมือนเดิม อันท่ีจริง กอนท่ีพระสันตะปาปาจะสิ้นพระชนม ก็มีความเปนไปไดท่ีจะแตงตั้งพระคารดินัลใหมตั้ง 30 กวาองค เพื่อใหจํานวน Electors มีถึง 120 องค แตก็ไมทันไดแตงตั้ง พระคารดินัลองคอื่นๆ ท่ีอายุเกิน 80 ปบริบูรณ สามารถเขารวมประชุมปกติของบรรดาพระคารดินัล เพียงแตไมสามารถเขาคอนเคลฟไดเทานั้น ถาหากเขาไดก็นาสงสารอยูเหมือนกัน เพราะวา ตองเขาไปอยูในตึกซานตา มารธา (S. Martha) โดยไมสามารถติดตอกับใครไดเลย จนกวาจะไดพระสันตะปาปาองคใหม อายุก็มาก จะทําอะไรก็ไมสะดวก เดินทางไปลงคะแนนแตละครั้งคงจะยํ่าแยพอสมควร เกิดเปนอะไรข้ึนมาละก็จะลําบากมิใชนอย ไดยินวา สมัยกอน เคยมีพระคารดินัลเสียชีวิตในขณะท่ีอยูในคอนเคลฟ ดวยซํ้าไป วันกอน ขณะท่ีบรรดาเลขาฯพระคารดินัลกําลังรอเจานายอยูหนาหองประชุม ผมก็ไดรูจักกับเลขาฯสวนตัวของพระคารดินัลแหงฮอลแลนด ชื่อSimonist แตเลขาฯเปนชาวอิตาเลียนชื่อ Vincenzo พอองคนี้บอกผมวา ระหวางคอนเคลฟเลขาฯสามารถเขาไปอยูในตึกซานตา มารธา ไดดวย ผมเริ่มรูสึกวาไดยังงั้นก็ดีสิจะไดเขาไปภายในรูถึงบรรยากาศและอื่นๆ แตผมก็รูสึกวาคงจะไมใชอยางนั้นหรอกเพราะเทาท่ีทราบมา เลขาฯไมเกี่ยวจริงๆ เราก็เลยตัดสินดวยการเขาไปถามผูรูท่ีอยูดานหนาหอประชุมเชนกัน คําตอบก็คือ Impossible ใจหนึ่งก็รูสึกวาโลงอก เพราะหากตองเขาไปอยูในนั้นโดยไมสามารถจะพูดหรือติดตอกับใคร ผมขออยูขางนอกดีกวาแตถาหากอยูขางในและพูดไดดวย ก็นาสน เรื่องนี้คงจบเพียงแคนี้ดีกวา

วันนี้ พระคารดินัลมีการประชุมรวมกันเหมือนเดิม พอเรามาถึงท่ีประชุมก็มีพระคารดินัลทะยอยมากันมากมาย ผมก็เริ่มถายรูปอีกแลว และก็เหมือนเดิม ถายจนกระท่ังเจาหนาท่ีตํารวจรักษาความปลอดภัยมาบอกใหหยุด ผมก็หยุดตามคําสั่งความรูสึกวันนี้แตกตางจากวันกอน เพราะเวลาเห็นพระคารดินัลก็เริ่มรูสึกเฉยๆเหมือนกับเปนภาพปกติ พระคารดินัลบางองคก็ดี ไมถือตัว บางองคก็เฉยๆ พระคารดินัลของเราคอนขางจะเปนกันเองกับทุกๆ คน ระหวางท่ีรอ เลขาฯ Simonist ก็พาผมเขาไปในมหาวิหาร ลําพังผมคนเดียวเขาไมไดหรอก แตพอองคนี้เขามีวิธีของเขา พาผมเขาไปขาง

18

ในจนได ผมก็เลยเขาไปสวด และก็เดินไปเดินมา รวมฟงมิสซาท่ีแทนพระจิตเจาในมหาวิหาร วันนี้มีพระสงฆรวมถวายมิสซานี้ประมาณ 200 คน และพระสังฆราชประมาณ 20กวาองคได เสียดายไมรูจักประธานวาเปนใคร? มิสซานี้เขาขับ Requiem ฟงแลวไพเราะมาก เพราะรองแบบท่ีตางจากเมืองไทยรอง พวกเรารองกันโดยใชเสียงดังเปนหลักเรียกงายๆ วาเปลงเสียงใหดังท่ีสุด แตท่ีนี่ทุกคนรองใหเสียงออกมากลมกลืน คือ ตางคนตางคอยๆ รอง ไมเปลงเสียง ไมตะโกน ไมแหกปาก แตเขาบีบปากรอง หรือหอคอรองทําใหเสียงท่ีรองมารวมกันเปนหนึ่งเดียว ทําใหผมรักเพลงเกรโกเรียน (Gregorian) ข้ึนอีกมาก พอถึงตอนเทศน ผมก็ฟงนิดหนอย ฟงรูเรื่องซะสวนใหญ แตไมมีใจศรัทธา ก็เลยออกมาดีกวา หาหนังสือพิมพอานแลวก็รอพระคุณเจา ระหวางนั้นก็หาเพื่อนคุยไปเรื่อยๆพอประชุมเสร็จ เราก็กลับบานดวยการเดินฝาฝูงชน และนักขาว ท่ีมีท้ังมาสัมภาษณ ท้ังถายรูป ไมรูวาติดรูปผมไปดวยรึเปลา เพราะผมก็พยายามเดินใหใกลพระคุณเจามากท่ีสุดก็นาจะติดไปบางเหมือนกันแหละ

19

ตอนบายมีโทรศัพทมาหาผม โดยใชเบอรบานท่ีบานพัก บอกวาโทรมาจากลอนดอน สถานีวิทยุบีบีซีภาคภาษาไทย จะขอสัมภาษณพระคุณเจาเกี่ยวกับพิธีปลงพระศพพระสันตะปาปาในวันพรุงนี้ ผมเห็นวาจะเปนประโยชนสําหรับผูฟงภาษาไทยก็เลยตกลงวา บาย 4 โมงครึ่งใหโทรมาสัมภาษณได ตองขอชมเชยจริงๆ วา พวกนักขาวนี่เกงจริงๆ ไมรูวาไปไดเบอรโทรศัพทท่ีบานท่ีเราพักท่ีโรมไดอยางไร แถมรูชื่อผมซะดวยพระคุณเจากับผมก็เลยเดากันวา สงสัยสอบถามจากใครซักคนท่ีเมืองไทย ผมก็เลยชมไปวา คนท่ีใหขาวนี้ก็ดีหลาย ใหละเอียดจริงๆ ท้ังชื่อ ท้ังเบอรโทรศัพท ผมลงไปบอกกับท่ีแผนกติดตอบานพักวา หากมีโทรศัพทถึงผมก็ขอใหโอนสายไปหองพระคารดินัลเลย แลวผมก็เลยไปอยูในหองพระคุณเจา คุยกันเรื่องนี้เรื่องนั้น รอเวลาโทรศัพท พระคุณเจาก็ใหผมอานเอกสารหลายอยางท่ีเกี่ยวของกับการประชุม ผมรูแลวก็ไดแตรําพึงอยูแตในใจเพราะจะพูดอะไรใหใครฟงไมได ท่ีทําใหผมท่ึงก็คือ เขาแจกหนังสือพิธีปลงพระศพของพระสันตะปาปาแกพระคารดินัลทุกองค เปนหนังสือท่ีมีระเบียบ ระบบ และการจัดการข้ันตอนตางๆ ละเอียดมาก จนบอกไดวาตองชมพระศาสนจักรคาทอลิกท่ีวางบรรทัดฐานเรื่องตางๆ ไวอยางดี จนกระท่ังวา ไมวาเวลาจะผานพนไปนานสักแคไหน ก็สามารถท่ีจะดําเนินรอยตามไดอยางไมผิดเพี้ยนทีเดียว ท่ีสุด โทรศัพทก็เขามาเวลา 17.00 น. พระคุณเจาไดใหสัมภาษณทางโทรศัพท และก็คงออกอากาศท่ัวประเทศไทย แตก็เฉพาะผูท่ีฟงบีบีซีเทานั้น และผมก็ไมรูดวยวาจะออกอากาศเวลาใด?

พระคุณเจากับผมนัดกันวา เวลา 19.00 น. จะไปท่ีมหาวิหาร เพื่อไปรอรับ ฯพณฯสุรเกียรติ์ เสถียรไทย ซ่ึงจะเปนผูนําพวงมาลาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว สมเด็จพระนางเจาพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมฯ และสมเด็จพระเทพรัตนฯ เปนการไวอาลัยตอพระสันตะปาปา พิธีการครั้งนี้คอนขางจะสับสนและซับซอนพอสมควรเนื่องจาก เวลาท่ีกําหนดไว คือ 20.00 น. แตกอนหนานี้ไมนาน ก็มีผูบริหารประเทศออสเตรียมาคํานับพระศพ และท่ีสําคัญก็คือ กษัตริยและราชินี Sofia ของ Spain ก็มาคํานับพระศพดวย ทําใหมีพิธีการคอนขางมาก ฝายเราก็มีการนําเอาพวงมาลามากอนเพื่อเตรียมตัว โดยมีเจาหนาท่ีจาก Secretary of State มาประสานงาน รวมท้ังหัวหนาองครักษ Swiss Guard มาชวยอํานวยความสะดวก พิธีการมอบพวงมาลานี้ ทางวาติกันไมเคยใหใครทําไดมากอนเลย แตเนื่องจากพระคารดินัลไดติดตอโดยตรง และชี้แจงวานี่เปนเกียรติสูงสุดท่ีพระเจาแผนดินของเราทรงมอบใหแดองคพระสันตะปาปา ทางวาติกันจึงอนุญาตและใหวางพวงมาลาได โดยมี ฯพณฯ สุรเกียรติ์ เปนผูวางพวงมาลาของพระบาทสมเด็จพระเจ าอยู หั ว ร วมกับพระคุณเจ า ตอหนาพระศพของพระสันตะปาปา เปนภาพท่ีนาประทับใจมาก ผูมารวมพิธีนี้ก็มีทูตไทยประจําสันตะสํานักทูตไทยประจําอิตาลี และเจาหนาท่ีทุกระดับชั้น ถายทอดออกอากาศทาง T.V. RAI ของอิตาลี ไมแนใจวา CNN ไดถายทอดหรือเปลา เพราะตอมา บรรดาพระสงฆบานท่ีผมพักอยู ก็บอกผมวาเห็นผม

20

21

อยูในโทรทัศนดวย ผมก็เลยบอกวา ตอนนี้ผมเปนพระเอกหนังอยู หลังจากพิธีแลว ทานทูตไทยประจําประเทศอิตาลียังไดเชิญพระคารดินัลและผมดวย ใหไปเย่ียมสถานทูตไทยและรับประทานอาหาร ก็ยังไมรูวาจะไปไดวันใด พิธีวันนี้ก็ผานไปดวยดี แถมขากลับบานเจาหนาท่ีวาติกันยังจัดเจาหนาท่ีคนหนึ่งนําทางไปสงบานเปนกรณีพิเศษอีกดวย

พรุงนี้ จะเปนวันท่ีสับสนวุนวายท่ีสุดวันหนึ่งของโรมและวาติกัน โรมกําลังปวดหัวเกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยสําหรับผูนําประเทศตางๆ และเกี่ยวกับการจราจรรวมท้ังบรรดาผูแสวงบุญ ซ่ึงคาดวาจะมีประมาณ 4 ลานคน สวนวาติกันก็กําลังปวดหัวเกี่ยวกับพิธีมิสซาปลงพระศพ การจัดสถานท่ี และพิธีการตางๆ ผมอยูท่ีนี่ก็มองเห็นวานาปวดหัวจริงๆ ไมโกหก แตก็บรรยายไมถูก หลังอาหารเย็น ทางวาติกันติดตอมาเพื่อบอกพระคุณเจาวา พรุงนี้จะสงรถมารับพรอมรถตํารวจนําหนาไปท่ีวาติกัน เวลา 07.30น. ท้ังๆ ท่ีมิสซาเวลา 10.00 น. นี่ขนาดบานเราอยูหางวาติกันเพียง 10 นาทีเดินเทานั้นยังตองทํากันขนาดนี้ เขาบอกวา พรุงนี้กลัววาจะไมสามารถเดินไปถึงท่ีได คิดดูก็แลวกัน

( ศุกร 8 เมษายน 2005 )พระคารดินัลท่ีพักท่ีบานหลังนี้มีท้ังหมด 7 องค ผมก็เพิ่งจะรู เพราะบางทีเราก็คิด

วาเขาเปนพระสังฆราช คนท่ีอยูท่ีนี่มีกันหลายคน กวาจะรูวาใครเปนใครก็ใชเวลาเหมือนกัน มีพระสังฆราชท่ีนี่ 2 องค ท่ีคุยกับผมเหมือนกับวาเปนพระสงฆ แตท่ีไหนไดเปนพระสังฆราชก็มี ท้ัง 7 องคไดรับการปฏิบัติอยางดี วันนี้มีรถไปสงท่ีวาติกัน ปกติจากบานเราเดินไมนาเกิน 5 นาทีก็ถึงแลว แตวันนี้เปนวันไมปกติ ท่ีจริง จะมีรถตํารวจนําทางเขาไปดวย รอแลวรอเลาก็ไมเห็นมา คุณพออธิการท่ีนี่ก็เลยตัดสินใจขับรถเขาไปเลยผมยังนึกสงสัยวา เวลาไปคงไมมีปญหา แตเวลากลับนี่สิจะกลับไดยังไง ตกลงพระคุณเจาก็ออกเดินทางไปวาติกัน ตั้งแตเวลา 07.30 น. โดยไมไดทานอาหารเชาเลย และท่ีวาติกันก็ไมมีอะไรใหทานซะดวย นี่ก็เปนอยางหนึ่งท่ีผูใหญตองเจอ ผูนอยนั้นจะทําอะไร

22

ก็ได แตผูใหญจะทําอะไรตามใจคงไมได พิธีปลงพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี2 จะเริ่มเวลา 10.00 น. พอผมทานอาหารเชาเสร็จก็รีบออกไปดูท่ีถนนกลางท่ีเรียกวาConciliazione ปรากฏวา ฝูงชนแนนขนัด ธงประเทศตางๆ ปลิวไสวทามกลางฝูงชน มากหนอยก็คือธงของประเทศโปแลนด บรรยากาศดีมาก ทุกคนดูสดชื่นและมุงม่ัน ท่ีจริงผมก็ตั้งใจจะไปรวมถวายมิสซาท่ีลานมหาวิหารดวย แตเนื่องจากการเดินเรื่องขออนุญาตนั้นคอนขางซับซอน การเดินทางไปติดตอก็ลําบาก ผมก็เลยตัดสินใจอยูบานดูทางโทรทัศนดีกวา เพราะรูมากอนหนานี้แลววา พิธีกําหนดจะใชเวลาประมาณ 3 ชั่วโมง ถารวมเวลาท่ีจะตองรอ รวมท้ังเวลาขากลับ ก็ตองมีไมนอยกวา 4 ชั่วโมง ทําใหนึกถึงบรรดาพระคารดินัล พระสังฆราช และพระสงฆท้ังหลาย โดยเฉพาะผูอาวุโส ท่ีอาจจะจําเปนตองเขาหองน้ํา เวลาขนาดนี้ไมงายนักหรอกครับท่ีจะทนเอาไวได ผมโชคดีท่ีอยางนอยแมไมไดเขารวมถวายมิสซา แตผมก็มีคู มือพิธีกรรมวันนี้ ซ่ึงพระคุณเจาใหผมไวดู รวมท้ังกําหนดการตางๆ อยางละเอียด ทําใหผมรูตารางเวลาวาจะทําอะไรกันบาง โดยใคร พิธีวันนี้เปนพิธีท่ีทําใหผมรูสึกประทับใจมากๆ การจัดพิธีทําไดอยางสงางาม ผูเขารวมพิธีก็เปนบุคคลสําคัญของโลก ฝูงชนก็รวมมือในพิธีกรรมอยางนาชมเชย อากาศก็ดีมากๆทางสถานีโทรทัศนเขาไดพยายามตัดตอภาพไปยังสถานท่ีตางๆ ท่ัวกรุงโรม และเมืองใหญของประเทศอิตาลี ใหเห็นคนมากมายชุมนุมกันอยู ดูจอยักษ และรวมสวดภาวนาเวลาท่ีโรมเขาปรบมือ ตามเมืองตางๆ ก็ปรบมือตามไปดวย คนถายภาพก็พยายามตัดตอภาพผูคนท่ีกําลังรองไหดวยความซาบซ้ึงใจ

23

สําหรับเรื่องพิธีปลงพระศพนี้ ผมคงไมอธิบายมาก เพราะมีการถายทอดสดไปยังเมืองไทยดวย ไดฟงจากพอวรยุทธวามีถายทอดสดหลายชองซะดวย คริสตชนชาวไทยคงไดติดตามเรื่องนี้อยางละเอียดแลว สวนท่ีนี่ ผมไดเห็นภาพจากสถานท่ีตางๆ ท่ัวกรุงโรม ผมเห็นชาวโปแลนดท่ีตองพักตามสถานท่ีตางๆ โดยอาศัยถุงนอน-ผาหมท่ีไดเตรียมมา คนท่ีไมสามารถไปท่ีมหาวิหารได ก็ดูจอยักษตามท่ีตางๆ ท่ีผมสามารถเห็นอยางหนึ่งก็คือ เวลารับศีล จะมีพระสงฆออกมาแจกศีลตามท่ีตางๆ นั้นดวย เหมือนกับวา โดยผานทางมิสซาไฮเทค (Hi-tech) ก็เปนมิสซาเหมือนกัน บางแหงไมมีมิสซา ก็มีสุภาพสตรีผูหนึ่งกําลังแจกศีล ไมรูเหมือนกันวาท่ีนี่เขาตกลงกันอยางไร หรือมีขอยกเวนเปนกรณีพิเศษหรือไม ในระหวางพิธี ผมก็เห็นพระคุณเจาในการถายทอดสด 2-3 ครั้งดวยกัน ทําใหเกิดความรูสึกวา แมวาเราจะเปนพระศาสนจักรเล็กๆ แตก็เขามามีสวนในเรื่องระดับโลกไดเหมือนกัน ท่ีจริง บานท่ีพักเขาก็มีจอยักษอยูภายในบานใหดูดวย แตมีคนดูอยูหลายคนผมก็เลยไปดูท่ีหองโทรทัศนธรรมดา ซ่ึงไมมีใครดูเลย ผมจึงไดอยูคนเดียว ดูตามใจชอบไมใชดูเพียงชองเดียว ทําใหเห็นบรรยากาศหลายๆ แหง พรอมๆ กัน พิธีมิสซาปลงพระศพนี้ ทางวาติกันใหเกียรติชาวโปแลนดคอนขางมาก เพราะใหมีผูแทนชาวโปแลนดเขารวมพิธีไดถึง 3 พันคน ปายท่ีพวกเขาแหเขามาในพิธี เขียนไววา Santo Subitoหมายถึง ให ยอหน ปอล ท่ี 2 เปนนักบุญโดยทันที เพราะเชื่อเหลือเกินวาพระองคอยูในสวรรคแลว ในบทเทศนของพระคารดินัล Ratzinger เอง ก็พูดไวเชนเดียวกันวา ยอหนปอล ท่ี 2 เคยประทับท่ีหนาตางหองทํางานและอวยพรเรา เวลานี้พระองคประทับท่ีหนาตางในบานบนสวรรค กําลังดูเรา อวยพรเราเชนเดียวกัน ทําใหผมเริ่มคิดวา อีกไมนาน พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 จะไดรับการดําเนินเรื่องเปนบุญราศีและนักบุญในเร็วๆ นี้ อยางไรก็ตาม เรื่องนี้ก็ตองการอัศจรรยเชนเดียวกัน ในท่ีสุด พระคุณเจาของเราก็กลับมาถึงบานพักได ผมรออยูหนาบาน เห็นมีพอองคหนึ่งนําทางมาดวย พิธีปลงพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 จบสิ้นลงอยางสงางามท่ีสุด เทาท่ีประวัติศาสตรมนุษยชาติจะมีได เปนบุรุษ

24

ผูย่ิงใหญท่ีสุด และเปนผูท่ีนาเคารพรักจากทุกมุมของโลกใบนี้ เรื่องนาแปลกอยางหนึ่งก็คือ บายวันนี้ฝนตกลงมามากมาย จนกระท่ังอดคิดไมไดวา หากฝนตกมาในระหวางพิธีจะทํากันอยางไร และถาหากวาพรุงนี้ฝนตกมาตอนเชา ก็ตองบอกวาเปนอัศจรรยจริง ๆ!

25

เวลานั้น พระคุณเจานัดกับพระสงฆของกรุงเทพฯท่ีกําลังเรียนอยูท่ีโรม ซ่ึงมีท้ังหมด 5 องคดวยกัน คือ :

1. คุณพอ อนุสรณ แกวขจร ซ่ึงเรียนพิธีกรรมปสุดทาย และกําลังจะจบแลว2. คุณพอ เอกรัตน หอมประทุม เรียนวิชาคําสอน เพื่อจะไดไปชวยพอวีระตอไป3. คุณพอ ยอดชาย เล็กประเสริฐ เรียนวิชาสังคมศาสตร เพื่อจะไดไปชวยงาน

ดานสังคม4. คุณพอ สมหมาย มธุรสสุวรรณ เรียนปรัชญา เพื่อจะไดไปสอนบานเณรใหญ5. คุณพอ ทัศนุ หัตถการกุล เรียนวิชาพระคัมภีร เพื่อจะไดไปสอนเชนเดียวกัน

และก็ยังเชิญคุณพอจากสังฆมณฑลจันบุรีอีกองคหนึ่งมาดวย คือ คุณพอ ธรรมรัตนเรือนงาม ท้ังหมดนี้ก็ไดมาพบพระคุณเจา และไดคุยกันจนกระท่ังอาหารค่ําท่ีภัตตาคารจีนเสร็จสิ้นลง และก็เพิ่งจะรูวา คุณพอ เอกรัตน หอมประทุม และคุณพอ สมหมายมธุรสสุวรรณ ไดไปผจญภัยดวยการตอแถวเพื่อจะไดเขาไปคํานับพระศพ รวมท้ังสิ้น 15ชั่วโมง ไดยินแลวก็นึกอดชม 2 คนนี้ไมได เพราะไมไดนอนเลย และก็มีเรื่องสนุกๆ หลายเรื่อง ซ่ึงไดยินวาไดสงเรื่องนี้มาลงอุดมสารไปเรียบรอยแลวดวย อยากรูวาสนุกยังไง ก็คงตองไปหาอานเอาเองแลวละครับ( เสาร 9 เมษายน 2005 )

ตื่นข้ึนมาก็พบวามีฝนตก และทองฟาก็ดูเหมือนวาจะมีฝนตกท้ังวัน เชื่อเหลือเกินวา ใครๆ ก็คงตองคิดวา นี่เปนเรื่องท่ีนาประหลาด เพราะหากวาตกเม่ือวานนี้ มิสซาปลงพระศพของพระสันตะปาปาก็คงจะตองมีความยุงยากอยางมากทีเดียว อัศจรรยหรือไมอัศจรรย สําหรับผม นี่คืออัศจรรยอยางหนึ่งทีเดียว พออนุสรณเลาใหฟงวา มีเรื่องแบบนี้บอยๆ ท่ีกรุงโรม ฝนจะตกหลังจากพิธีสําคัญๆ ผานพนไปแลว วันนี้ พระคุณเจาจะมีประชุมบรรดาพระคารดินัลเวลา 10.00 น. ตองนั่งรถแท็กซ่ีจากบานเพื่อไปท่ีประชุมเพราะฝนตกมากเกินกวาท่ีจะเดินไป ปกติ หากเดินไปก็ใชเวลาไมเกิน 5 นาทีก็ถึงแลว นั่งแท็กซ่ีไปก็จายไปเพียง 7 ยูโร ประมาณ 3 รอยกวาบาท ผมสงพระคุณเจาแลวก็วาง ก็เลยเดินดูศาสนภัณฑ และซ้ือเสื้อกันหนาวและเสื้อ Clergy ใหพระคุณเจา ตามท่ีทานตองการ จากนั้น ก็ไปรอรับพระคุณเจากลับบาน คราวนี้ใชเดินกลับ เพราะเห็นวาฝนเริ่มบางมากแลว สวนตอนบายก็ไมมีอะไรพิเศษ อยูบานก็นาเบื่อ เลยออกไปดูของอีก คราวนี้ไปพบกางเขนอันหนึ่ง เปน Crystal ดูสวยมากทีเดียว แตพอถามราคาแลว เขาบอกวาราคา 205 ยูโร นั่นก็คือหม่ืนบาทเศษๆ เลยตัดสินใจไมเอาดีกวา รานนี้แพงเกินไป(Ancora) จึงเดินดูไปเรื่อยๆ แลวก็เขาไปดูตามรานท่ีเขียนวา Ricordi di Roma ซ่ึงก็มีอยูหลายๆ รานในบริเวณนั้น ก็ไปพบกางเขนนี่อีก เหมือนกันทุกอยาง แตท่ีนี่ติดราคา 184ยูโร ถูกข้ึนมาอีก ผมก็ยังไมซ้ือ เดินมาถึงราน Commandini ก็เจอเหมือนกัน ครั้งนี้ราคา120 ยูโร ผูอานก็คิดดูเอาเองก็แลวกัน แตผมก็ยังไมซ้ือนะ บายนี้ดูอยางเดียวกอน

26

รานคาตางๆ ท่ีเคยไปซ้ือของก็ยังคงเหมือนเดิม ไมคอยมีอะไรเปลี่ยนแปลง ท่ีเห็นวาเปลี่ยนแปลงก็คือ ราน Soprani รานท่ีสองท่ีเคยมี เวลานี้ไมเห็นมีแลว

เดินจนเม่ือย ก็ยังมีเวลาอีกเยอะ ผมก็เลยเดินเขาไปท่ีขายรูปของ OsservatoreRomano ไปดูรูปงานศพพระสันตะปาปาเม่ือวาน ซ่ึงมีมากมายใหเราเลือกท่ีจะสั่ง ท่ีนี่สั่งแลวจายเงินเลย มีรูปท่ีเกี่ยวของ แมบางทีไมไดถายทอดโทรทัศน ก็มีรูปดวย เชน รูปท่ีกําลังบรรจุพระศพลงในโลงศพ และรูปท่ีเกี่ยวกับการปลงพระศพ เอาพระศพฝงในดินขางลาง (Grotta) รูปเหลานี้เราไมไดเห็น

27

ในโทรทัศน ผมไดเห็นรูปของ ฯพณฯ สุรเกียรติ ผูแทนจากประเทศไทยดวย ผมพยายามหารูปพระคุณเจาก็ยังไมเห็น ผมก็มองๆ เอาไวกอน ตั้งใจวาจะมาสั่งวันจันทร แลวผมก็เดินไปท่ี CTV เพื่อจะขอซ้ือ Beta สําหรับสื่อมวลชนคาทอลิกแหงประเทศไทยแต Office ก็ปด ตองรอวันจันทรจึงจะไปซ้ือใหม วันนี้ พอยอดชายไดจัดการสงรูปถายท่ีอยูในกลองของผมไปใหสื่อมวลชนรอบหนึ่งแลว เปนรูปท่ีพยายามถายมา โดยเฉพาะรูปถายบรรดาพระคารดินัลท่ีผมเลาใหฟง ไมแนนะครับ หนึ่งในนั้นอาจเปนโปป ซ่ึงผมไดจับมือมาแลวก็ได เรื่องเลาวันนี้ก็ไมมีอะไรมากนัก ท่ีโรมก็ยังมีนักทองเท่ียวชาวโปแลนดอยูมาก วันนี้ไดพบซิสเตอรกลุมหนึ่งพาเด็กๆ ชาวโปแลนดมาดวย เดินรองเพลงตามถนนเดินไปไหนก็รองเพลง ทําใหทุกคนดูสดชื่นข้ึนพอสมควร วันนี้ 17.00 น. ใน Basilica มีมิสซาสําหรับพระสันตะปาปาดวย พระคารดินัลท่ีเปนประธานถวายมิสซาท่ีแทนกลางซ่ึงเปนแทนท่ีเฉพาะพระสันตะปาปาเทานั้น คือแทนเหนือพระศพของนักบุญเปโตรนั่นแหละครับ เดี๋ยวตองถามผูรูซะหนอยวานี่เปนเรื่องปกติหรือพิเศษกันแน ซ่ึงนับจากเม่ือวาน จะตองมีมิสซาอุทิศใหพระสันตะปาปา 9 วัน

เกี่ยวกับเรื่องประชุมของพระคารดินัลวันนี้ พระคุณเจาก็เลาใหฟงเทาท่ีจะเลาไดโดยสวนใหญก็เปนเรื่องเล็กๆ นอยๆ รายละเอียดท่ีควรรูเกี่ยวกับการประชุมคอนเคลฟเพราะวา เกือบทุกคนท่ีจะเขาคอนเคลฟเปนคนท่ีไมเคยเขามากอนเลย จึงตองตกลงกันดีๆ เพื่อมิใหผิดพลาดได มีเรื่องหนึ่งท่ีนาสนใจก็คือ ตึกซานตา มารธา คือตึกซ่ึงบรรดาพระคารดินัลจะตองอยูประจําในขณะท่ีประชุมคอนเคลฟ พระคารดินัลหลายองคก็เขามาอยูแลว ประมาณ 60-70 องค เพราะคิดวาไหนๆ ก็จะตองมาอยูแลว ก็อยูซะเลยจะไดไมตองหาท่ีพักในโรม ท่ีไหนได ทุกคนท่ีอยูในตึกซานตา มารธา มีคําสั่งใหออกจากท่ีพักภายในวันพรุงนี้ เพื่อจะไดจัดเตรียมคอนเคลฟ หองของบรรดาพระคารดินัลจะกําหนดไมได เขาจะใชวิธีจับฉลาก พระคารดินัลท่ีอยูกอนนี่แหละ ก็เลยตองลําบากเพิ่มข้ึน แทนท่ีจะสบาย เพราะตอนนี้ตองหาท่ีพักประมาณ 1 อาทิตยภายในโรม สวนพระคุณเจาของเรามีท่ีพักอยูแลว ก็เลยคอยยังชั่วหนอย และก็คงมีการตกลงเกี่ยวกับเรื่องคาใชจายตางๆ กันบางเหมือนกัน พรุงนี้วันอาทิตยไมมีประชุม จะเริ่มประชุมใหมวันจันทรท่ี 11 เมษายน 2005

( อาทิตย 10 เมษายน 2005 )วันนี้วันอาทิตย พระคุณเจาไมมีประชุม เหตุการณทุกอยางปกติดี ฝนตกท้ังวัน

เบาบางหนักบาง ตอนเท่ียง แมร มีเรียม และพออภิสิทธ์ิ กฤษราลัมณ เจาคณะพระมหาไถ มาพบพระคุณเจา ทานอาหารเท่ียงดวยกันท่ีบานพักเลย เพราะฝนตก ไปทานขางนอกลําบาก ตอนบาย ผมก็ออกไปเดินเลนตามท่ีตางๆ ท่ีรูจัก เดินดูของบางบรรยากาศบาง ไมมีอะไรพิเศษเลย พรุงนี้คงจะมีอะไรใหทํามากกวานี้

28

( อังคาร 12 เมษายน 2005 )เม่ือวานนี้ไมมีอะไรพิเศษ นอกจากไปตออายุ Passport Diplomatique ของ

พระคุณเจา ไปกับพออนุสรณ กวาจะไปถึงเจาหนาท่ีไดก็ใชข้ันตอนเยอะเหลือเกินในท่ีสุด ก็สง Passport ใหเขาไป เสร็จแลวเขาก็จะโทรศัพทมาบอกเองวาใหไปรับ สวนตอนบาย ก็ไปเดินเลนกับพอเอกรัตน เพราะพอเขาเอาบัตรโทรศัพทมาให เปนบัตรท่ีสามารถโทรไดนานแตราคาถูก บัตรใบละ 4 ยูโร แตสามารถคุยกับเมืองไทยได 90 นาทีเดินเลนไปถึง Piazza Navona พอกลับมาถึงก็รูสึกวาอาการไมดี มีไข พอตกเย็นมาก ๆทานอาหารเสร็จ ก็กินยา แลวเขานอนเลย นี่ก็เปนเรื่องของเม่ือวาน

สวนวันนี้ พอวรยุทธโทรศัพทมาสัมภาษณอัดเทปรายการโทรทัศนเกี่ยวกับความรูสึกของประชาชนท่ีนี่ เราก็อธิบายไปวา ความรูสึกของคนท่ัวไปแสดงออกมาดวยคํา 3 คํา คือ “Grazie” ขอบคุณโปป มิไดบอกเลยวาจะสวดภาวนาใหโปป เพราะเชื่อเหลือเกินวาโปปอยูในสวรรค ดวยกิจการดีมากมายท่ีพระองคทรงกระทํา “SantoSubito” หมายถึง ใหพระองคเปนนักบุญโดยทันที และคําสุดทายท่ีเห็นก็คือ “Il Grande”ผูย่ิงใหญ นอกจากนี้ ความเรียบงายของพิธีแตสงางาม หีบพระศพซ่ึงเปนหีบศพเรียบๆไมมีการตกแตงอะไรเลย ย่ิงทําใหเกิดความรูสึกประทับใจมากข้ึน นอกจากนี้ พอวรยุทธยังถามถึงเรื่องการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหม ผมก็อธิบายไปเทาท่ีจะสามารถทําได ตกตอนเย็น พระคารดินัลมีการถวายมิสซารวมกันในมหาวิหารนักบุญเปโตร ผมไปสงพระคุณเจาแลวก็ไปรอตอแถวซ้ือแสตมปซ่ึงออกวันนี้เปนวันแรก ชื่อวา Sede Vacanteเปนรูปเทวดาถือรม ชุดหนึ่งมี 3 ดวง 3 ราคา แตรูปเดียวกัน ตางกันตรงราคาและก็สีตอนแรกผมก็เขาใจวาจะมีรูปโปปบาง แตเจาหนาท่ีเขาอธิบายวา Sede Vacante จะมีรูปโปปไมได

29

( พุธ 13 เมษายน 2005 )วันนี้ เปนวันสงกรานต ปใหมไทย พระคุณเจาก็ไปประชุมตามปกติ แตวา

หลังจากประชุมแลว ทานทูตไทยประจําอิตาลีไดเชิญพระคุณเจาไปทานอาหารเท่ียงท่ีสถานทูตไทย โดยใหคุณชัชวาล ซ่ึงเคยเปนเณรรุนเดียวกับพอสํารวย และทํางานอยูท่ีสถานทูตไทย ขับรถมารับท่ีบานพัก ซ่ึงก็พอดีคุณนกและคุณ Enrico ก็ไดมาคํานับและขอพรปใหมจากพระคุณเจาดวย อาหารท่ีทานทูตเลี้ยงนั้นก็เปนอาหารไทย ซ่ึงพวกเรากําลังอยากทานพอดี การสนทนากับทานทูตและคณะ ครั้งนี้ทําใหเห็นวา ทูตทานนี้ใหความสนใจเรื่องราวตางๆ ในอดีต และหาความรูอยูตลอดเวลา ทานชื่อวราพจน สนิทวงศ ณอยุธยา ทานรูจักกับพระอัครสังฆราช Luigi Bressan แหง Trento และยังไดติดตอเพื่อศึกษาใน Archivio Segreto Vaticano อีกดวย นับวาเปนโชคดีของคนไทยท่ีไดทานสนับสนุนงานดานนี้อีกผูหนึ่ง ก็ถือวา งานเลี้ยงนี้เปนงานเลี้ยงปใหมไทย ซ่ึงก็ทําใหพวกเรารูสึกดีใจมิใชนอย ตกเย็น กลุมพระสงฆไทยและครูคําสอนก็มารวมคํานับท่ีบานพักพระคุณเจาเพื่อขอพรปใหม ก็เลยไปทานอาหารเชนกันท่ีรานอาหารจีนกันตามระเบียบและท่ีรานนี้เอง ก็ไดพบกับพระคารดินัลอีกองคหนึ่งท่ีมาจากอเมริกาใต แตไมทราบชื่อก็มาทานอาหารดวย

30

ลืมเลาไปวา ตอนบาย ผมไปยืนเขาแถวเพื่อขอซ้ือแสตมปชุด Sede Vacanteอีกครั้งหนึ่ง โดยครั้งนี้ ไดซ้ือของและนําไปปมตราวาติกัน ลงวันท่ี 12 เมษายน ซ่ึงออกวันแรกดวย ท้ังหมด 10 ชุด เพราะคนสะสมแสตมปเขาชอบท่ีจะมีแสตมปท่ีใชแลว และลงวันท่ีออกวันแรก เขาวาจะมีราคาดีมากในอนาคต( พฤหัสบดี 14 เมษายน 2005 )

ไปสงพระคุณเจาเขาหองประชุมแลว ผมก็ไปเขาแถวเพื่อเขาไปคํานับพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 รอคิวอยูพอสมควร ระหวางทางก็ผานหลุมศพของพระสันตะปาปาหลายๆ องค ก็พยายามถายรูปเก็บไว เพื่อเปรียบเทียบดูวามีความแตกตางกันอยางไร รูปแบบของหลุมศพพระสันตะปาปาองคนี้เปนแบบเดียวกับ พระสันตะปาปา เปาโล ท่ี 6 แตมีการตกแตงมากกวานิดหนอย เรียบงาย ระดับเกือบเสมอพื้นดิน เนื่องจากมีคนมามากพอสมควร เจาหนาท่ีจึงไมคอยใหอยูนาน ผมก็สวดภาวนาถึงโปป พรอมกับระลึกถึงคนหลายๆ คนท่ีมีพระคุณ ท่ีรูจักตางๆ และท่ีฝากมาสวดดวยผมก็ไดทําใหแลว จากนั้น เจาหนาท่ีก็ใหออก ซ่ึงทางออกก็เปนอีกทางหนึ่ง ซ่ึงจะเขาไปในมหาวิหารก็ไมได ถาจะเขาในมหาวิหาร ก็ตองไปเขาคิวใหมอีกครั้งหนึ่ง ผมก็เลยไปซ้ือของกับพออนุสรณและพอยอดชาย ท่ีราน Comandini และก็สั่งใหสงไปเมืองไทยดวยโดยท่ีเราไมตองขนเอง

31

32

หลังการประชุม พระคุณเจามีนัดทานอาหารกับ Monsignor Pinto ซ่ึงเปนอาจารยสอนกฎหมายพระศาสนจักรท่ีมหาวิทยาลัย Urbaniana เปนอาจารยของพวกพอเราหลายคน เชน พอวิษณุ พอวิชา พอเอกพร ไมแนใจวาเปนอาจารยของพออดิศักดิ์และพอทวีศักดิ์ดวยหรือไม นอกจากนี้ ทานยังเปนผูท่ีทํางานอยูใน Rota Romana อีกดวยเวลานี้ เขียนหนังสือ Comment เรื่องกฎหมายไว 3 เลมใหญ ทานก็เลยถือโอกาสนี้มอบใหพระคุณเจาดวย 1 ชุด ทานพาเราไปทานอาหารท่ีบานพักของทานท่ี S. Callisto อยูบริเวณ Trastevere เปนบานพักและท่ีทํางานของหนวยงานหลายฝายของพระศาสนจักรมีพระคารดินัลอาศัยอยูท่ีนี่ 7 องคดวยกัน เปน Apartment ท่ีอาศัยท่ีหรูหรามาก ภายในตกแตงอยางดีและกวางขวาง เพราะท่ีนี่เคยเปนท่ีอยูของพระคารดินัลชาวเวียตนามมากอน การสนทนาวันนี้ก็สังเกตวา Msgr. Pinto ไมคอยชอบและไมเห็นดวยกับองคกรใหมหรือขบวนการใหมๆ ท่ีมีในพระศาสนจักร และก็เลาใหฟงวา

คารดินัลเวลานี้ทําอะไรกันบาง และยังเสริมดวยวา การเลือกตั้งครั้งนี้คงใชเวลานานเพราะวา พระคารดินัลแบงเปนกลุมหลายกลุม ซ่ึงกวาจะลงตัวก็คงใชเวลานานกวาครั้งท่ีผานๆ มา พูดงายๆ ก็คือ เชิญพระคุณเจามาเพื่อแสดงความคิดเห็นเรื่องคอนเคลฟ นั่นแหละ เพราะพระคุณเจาก็บอกวา ทานก็ไมไดสนิทอะไรกับ Msgr. Pinto มากอนเลยพระคุณเจาก็จะเลี่ยงเรื่องนี้ออกไป โดยจะบอกเสมอวา นี่จะเปนงานของพระจิตเจาคุณพอผูชวย Msgr. Pinto ชื่อ P. Meunier เปนชาวฝรั่งเศส ก็มีความเห็นเดียวกับ Msgr.Pinto เลาใหฟงหลายเรื่องเกี่ยวกับ Movement ตางๆ ในพระศาสนจักร ซ่ึงทําตัวอยูนอกอํานาจพระสันตะปาปา สวน Msgr. Pinto มักจะบอกวา พวกเหลานี้เห็นเงินเปนใหญกวาคนจน ซ่ึงพระศาสนจักรตองอยูเคียงขางดวยเสมอ นอกจาก Msgr. Pinto แลว วันนี้ ยังมีอาจารยคนหนึ่งแหงสถาบันวัฒนธรรม Lepanto สงจดหมายมายังบรรดาพระคารดินัลท่ีอยูบานเราท้ังหมด อาจจะสงท่ีอื่นๆ ดวยก็ได พยายามท่ีจะขอใหเลือกพระสันตะปาปาชาติท่ีสามารถตองานของ พระสันตะปาปา ยอหน ท่ี 23 ใหได สื่อมวลชนตางๆ ก็

33

วิจารณกันไปตางๆ นานา จนไมรูวาจะเปนอยางไร ท่ีจริง ก็ยังไมมีใครสามารถคาดเดาอะไรไดท้ังนั้น บรรดาพระคารดินัลก็พยายามใหมีกลุม เพื่อพิจารณาสถานการณของพระศาสนจักรโดยสวนรวม และนํามาถกเถียงกัน เพราะนอกจากจะเรียนรูพระศาสนจักรมากข้ึนแลว ยังสามารถรูจักกันมากข้ึนดวย กอนท่ีจะมีคอนเคลฟ พระคุณเจาเองระหวางนี้จะพูดอะไรมากก็ไมได รูสึกกดดันไปหมด ตองระมัดระวังเรื่องตางๆ หลายเรื่อง นาเห็นใจมาก มินา วันนี้ พระคุณเจาถึงบอกวา อยากกลับบานเร็วๆ แลว อยูท่ีนี่อึดอัด จะทําอะไร ไปไหนมาไหนไมสะดวก อยูบานเรายังสามารถทําอะไรไดบาง

พออนุสรณและพอเอกรัตนเอาแสตมปเกาของ Sede Vacante รุนเกามาใหดู ก็เปนรูปรมท้ังหมด โดยมีแตกุญแจไขวกันอยูท่ีใตรม ซ่ึงแสดงถึงการปกปองในระหวางท่ีไมมีโปปหรือตําแหนงโปปวางลง แสดงวา เปนธรรมเนียมท่ีจะตองใชสัญลักษณรมแทนตําแหนงท่ีวางลง

พระคุณเจาเลาใหฟงวา วันนี้ พระคารดินัลมีการจับฉลากหองพักกันแลวพระคุณเจาจับไดเบอร 520 และจะเขาไปพักท่ีตึกซานตา มารธา วันอาทิตยนี้

( ศุกร 15 เมษายน 2005 )สงพระคุณเจาเขาหองประชุมเสร็จแลว ก็ใชเวลาสบายๆ เขาไปท่ีมหาวิหารอีก

ครั้งหนึ่ง ไดเขาไปคํานับพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 ผูคนก็ยังคงเขาแถวมาคํานับพระศพอยูตลอดเวลา เจาหนาท่ีก็พยายามเรงรัดคนใหใชเวลานอยๆ นาเห็นใจท้ังสองฝาย ตางคนตางก็ทําหนาท่ี ผมเห็นเขามีเขตพิเศษหนาหลุมพระศพ ใหคนท่ีตองการสวดภาวนาจริงๆ เขาไปสวด ในบริเวณนั้นก็มีซิสเตอรคุกเขาสวดอยู มีพระสงฆและฆราวาสบางคนอยูดวย ผมก็เลยเขาไปขอสวดขางในดวย เจาหนาท่ีก็เปดเชือกใหเขาไป ก็เลยไดมีเวลาพิจารณาดูหลายๆ อยางละเอียดมากข้ึน เห็นความสนใจของคนท่ีเขามา หลายคนขอใหเจาหนาท่ีเอาสายประคํา รูปพระของตน ไปแตะตองหลุมพระศพใหทําใหเขาใจวาพวกเขาเคารพรักโปป เชนเดียวกับนักบุญองคหนึ่ง หลายคนเห็นทําอยางนี้ก็เลยเอากันใหญ บางคนอาจสงสัยวา ผมเขาไปดูหรือสวดกันแน ตองเดาไมถูกแนๆ วาผมสวดสายประคําไป 1 สาย คิดถึงหลายๆ คนในคําภาวนา และก็สวดขอโปปดวย ผมเองก็เชื่อวาคนท่ีทํางานถึงขนาดนี้ อุทิศตนขนาดนี้ อาจจะมีความออนแอบาง แตยังไงก็ควรไดรับสวรรคเปนรางวัลแนนอน และทันที เชื่อวา ตอนนี้ทานฟงภาษาไทยชัดเจนทีเดียว จากนั้น ผมก็เดินเขาไปภายในมหาวิหาร วันนี้ ถายรูปท่ีฝงพระศพพระสันตะปาปาตางๆ ไวหลายองค ไมแนใจวารูปจะออกมาชัดเจนหรือไม แตก็ลองดู เชื่อวาจะมีประโยชนในภายหลัง

พูดถึงความรูสึกของผูคนตอนนี้ท่ีมีตอโปปก็นาสนใจ เดินไปตามรานขายของท่ีระลึกตางๆ ก็เห็นผูคนซ้ือหาหนังสือเกี่ยวกับโปป ของท่ีระลึก รูปภาพตางๆ อยูตลอดเวลา ไมนาเชื่อเลยวา เวลานี้ มีหนังสือออกมาใหม 2 เลมท่ีพูดถึงโปปจนถึงนาที

34

สุดทาย อีกเลมหนึ่งพูดถึงพิธีมิสซาปลงพระศพโปปดวย ยังเห็นกลุมคนมากมายเขาไปเย่ียมพระศพโปป พูดถึงโปป หนังสือพิมพและโทรทัศนก็ยังออกขาวเกี่ยวกับโปปอยูเสมอดังนั้น นอกจากเรื่องเกี่ยวกับการเลือกตั้งโปปองคใหมแลว ซ่ึงก็ตองเดากันไปตางๆนานา เรื่อง พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ท่ี 2 ดูเหมือนวา จะเปนเรื่องท่ีพูดกันไดไมมีสิ้นสุดเหมือนกัน ตามรานหนังสือ เวลานี้ ก็จะมีหนังสือมากมายเกี่ยวกับการเลือกตั้งเวลาเดียวกัน ก็มีหนังสือไมนอยท่ีเกี่ยวกับบรรดาพระคารดินัล และท่ีพระคารดินัลเขียนข้ึนมา ก็ดูจะคลายๆ Promote พระคารดินัลอิตาเลียนกันกลายๆ เพราะสวนใหญท่ีเขียนลวนเปนชาวอิตาเลียน เห็นจะมีพระคารดินัล Walter Kasper องคเดียว ท่ีมีหนังสือออกมาดวย ออ! ยังมีพระคารดินัล Ratzinger อีกองคหนึ่ง ท้ังคูเปนชาวเยอรมันหนังสืออีกชุดหนึ่งท่ีนาจะดีคือ หนังสือบทเทศนของพอ Raniero Cantalamessa เปนพระสงฆ O.F.M. Capuchin มีชื่อเสียงมากเรื่องการเทศน เปนท่ีรูจักท่ัวไป จะไดรับเชิญใหมาเทศนใหบรรดาพระคารดินัลดวย พระคุณเจายังกลาวชมวาเทศนไดดีมาก ๆ( เสาร 16 เมษายน 2005 )

ฝนตกตั้งแตเม่ือคืนท่ีผานมา อากาศวันนี้ก็เลยดูไมนารื่นรมย แตก็สดชื่นไปอีกแบบหนึ่ง พระคุณเจามีประชุมวันนี้เปนวันสุดทายกอนท่ีจะตองเขาไปพักประจําท่ีตึกซานตา มารธา ภายในรัฐวาติกันในวันอาทิตย และจะเริ่มประชุมคอนเคลฟ ในวันจันทรท่ี 18เมษายน สงพระคุณเจาแลว ผมก็เดินเขาไปในมหาวิหารนักบุญเปโตรอีกครั้งหนึ่ง เวลาเดินผานมหาวิหาร สังเกตเห็นวา เขากําลังตกแตงระเบียงกลาง (Balcony) ซ่ึงจะเปนสถานท่ีจะประกาศพระสันตะปาปาองคใหม โดยใชผาแดงผืนใหญเปนพื้นหลัง วันนี้มีคนเขามาคํานับหลุมพระศพพระสันตะปาปากันมากเหมือนเดิม สวนภายในมหาวิหารก็มีการเตรียมการสําหรับมิสซาในเย็นวันนี้ ซ่ึงบรรดาพระคารดินัลจะถวายรวมกันเวลา 17.00น.

เวลา 16.30 น. พระคารดินัลกับผม ก็ออกจากบานมุงตรงไปยังมหาวิหารเพื่อรวมถวายบูชามิสซา ระหวางทางไดพบกับ Monsignor คนหนึ่งหนาตาคุนๆ อยูเหมือนกันแตก็จําไมไดวาเห็นท่ีไหน เดินไปคุยไป พระคุณเจาตอนนั้นเขาใจวา

35

เปนคารดินัลองคหนึ่งเพราะแตงชุดดวยกระดุมสีแดงเหมือนพระคารดินัลทุกอยาง ถาหากไมสังเกตดีๆ แตก็สังเกตุยาก เพราะแกใสเสื้อคลุมยาวทับไว โนน พาเดินไปจนถึงทางหนาหองแตงตัวพระคารดินัล จึงมารูจากทหารสวิสวา เปน Monsignor เขาไมไดเราสองคนหัวเราะกันใหญเพราะวา Monsignor คนนี้ พักอยูบานเดียวกับเรานั่นแหละมินาละ หนาตาคุนๆ ในระหวางมิสซาตอนเย็น ผมดูถายทอดสดทางโทรทัศนอยูท่ีบานมิสซานี้จะเปนมิสซาครบ 9 วันสําหรับพระสันตะปาปา จบจากวันนี้แลว วัดตางๆ ในกรุงโรมท้ังหมดจะถวายมิสซาในวันพรุงนี้เพื่อการเลือกพระสันตะปาปาองคใหม มหาวิหารลาเตรันจะเปนผูเชิญพระคารดินัลท่ีไมสามารถเขาคอนเคลฟได ไปถวายมิสซาแตละวันๆเปนกรณีพิเศษ สถานีโทรทัศนวาติกันจะถายทอดสดมิสซาเหลานี้ตั้งแตวันพรุงนี้ดวยสวนวันจันทรจะมีพิธีการถายทอดสดการเผาหญาครั้งแรกท่ีจะออกมาทางปลองไฟของโบสถซิสติน เวลา 18.55 น. ทําไมตองกําหนดเปนเวลานี้ก็ไมรู และจะตรงเวลาหรือเปลาก็ไมรู ตั้งใจวา วันแรกนี้จะไปดูสักหนอยวาจะมีคนใหความสนใจมากนอยแคไหน

ขาวดีอีกอยางหนึ่งก็คือ พอ Giulio อธิการท่ีนี่อาสาจะไปสงบรรดาพระคารดินัลเขาคอนเคลฟ ในวันพรุงนี้ พระคุณเจาของเราจะออกจากบานนี้เวลา 17.30 น. เพราะตามกําหนด เขาใหเขาตั้งแต 16.00 น. – 19.00 น. และเวลา 20.00 น. บรรดาพระคารดินัลจะทานอาหารเย็นรวมกัน ภายในเขาเตรียมหมอไว 3 คน เพื่อเตรียมพรอมสําหรับกรณีฉุกเฉิน ดูเหมือนวาทุกอยางจะพรอมแลว หลาย ๆ คนท่ีเดินทางมาท่ีนี่ ก็เริ่มอยากจะกลับบานกันแลว ผมคุยกับเลขาฯพระคารดินัลหลายๆ ชาติท่ีเดินทางมา ก็มีความรูสึกเดียวกัน คือ อยากใหเสร็จเร็วท่ีสุด และจะไดกลับบานซะที

อาจารยชัยณรงค มณเฑียรวิเชียรฉาย ติดตอมาตั้งแตเม่ือวานนี้วาจะมาถึงเย็นวันนี้ ตอนนี้ก็ยังมาไมถึงเลย อยางไรก็ตาม ผมไดเชิญอาจารยใหมารวมมิสซาพรุงนี้10.00 น. ท่ีบานพักพระคุณเจา และไดใหพระสงฆและคนไทยท่ีอยูโรมมารวมดวย เพื่อภาวนาเปนพิเศษสําหรับการคอนเคลฟของบรรดาพระคารดินัล โดยเฉพาะสําหรับพระคารดินัลของเรา

36

( อาทิตย 17 เมษายน 2005 )วัดทุกวัดในกรุงโรม จะถวายมิสซาเพื่อการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหม คน

ไทยในโรมจึงมารวมตัวกันท่ีบานพักพระคุณเจา เพื่อรวมมิสซาตามจุดประสงคนี้ มิสซาเริ่มตนเวลา 10.00 น. มีพอคนไทยมากันหลายคน รวมท้ังพออภิสิทธ์ิ กฤษราลัมณ เจาคณะพระมหาไถ พอวสันต ท่ีปรึกษาคณะรอยแผลศักดิ์สิทธ์ิ ท้ังฆราวาส มาเซอรอาจารยชัยณรงค รวมแลวก็ประมาณ 20 คน ทําใหมิสซาวันนี้คึกคักเปนพิเศษ หลังมิสซาแลว พระคุณเจาก็ไดพบปะกับคนไทยท่ีนี่ทุกคน พูดคุยกันเกี่ยวกับเรื่องตางๆ ทําใหทุกคนไดรับความรู และรูสึกวาใกลชิดกับพระคุณเจามากข้ึน คุยกันจนถึงเท่ียง พระคุณเจาก็เลยชวนทุกคนไปทานอาหารดวยกันท่ีภัตตาคารจีน

37

กลับจากทานอาหารกันแลว ผมกับพออนุสรณและพอยอดชาย ก็มาชวยพระคุณเจาจัดของลงกระเปา เพราะวันนี้ พระคุณเจาจะตองเขาพักท่ีตึกซานตา มารธา โดยกําหนดวา พระคุณเจาจะเขาเวลา 17.30 น. ดูๆ พระคุณเจาออกจะเครียดๆ นิดหนอยไมตื่นเตน แตก็คงรูสึกอึดอัดพอดู พอถึงเวลา ผมก็นั่งรถไปสงพระคุณเจาดวยพออธิการท่ีนี่ พอ Giulio ขับรถไปสง เวลาท่ีรถผานประตู S. Ufficio ท่ีนั่นก็จะมีบรรดานักขาวเต็มไปหมด ถายรูปพระคารดินัลทุกองคท่ีนั่งรถเขาไป ทุกคนรูดีวา วันนี้พระคารดินัลทุกองคตองเขาพักในท่ีเรนลับนี้ ท่ีจะเรียกในวันพรุงนี้วาคอนเคลฟ พอรถเราไปถึงก็จะมีเจาหนาท่ีมาท่ีรถ เปดทายรถ ถามจํานวนกระเปา และจัดการยก พาพระคุณเจาเขาไปขางใน พวกเราไมตองทําอะไรเลย พอ Giulio และผมก็ทําการจับมืออําลาพระคุณเจาพระคุณเจาก็ขอใหพวกเราสวดใหดวย และจะทําหนาท่ีใหดีท่ีสุด ขอสารภาพตรงๆ วาผมมีความรูสึกแปลกๆ อยูเหมือนกันท่ีอยูกรุงโรม แตเหมือนไมไดอยูดวยกัน คลายๆ กับมีความหมายวาจากกัน อะไรทํานองนี้แหละ

38

วันพรุงนี้ก็นัดกับบรรดาคุณพอท่ีโรมวา เวลาเย็นจะมาดูปลองไฟของโบสถซิสตินดวยกัน เพราะอยูท่ีนี่ไมไปดูก็ขายหนาคนท่ีไมไดอยูท่ีนี่ แตอยากจะดู ท้ังๆ ท่ีรูวา ครั้งแรกนี้ ควันจะออกมาเปนสีดําแนนอน นี่แหละครับ ท่ีเราเรียกวาบรรยากาศ

ดูรายการโทรทัศนถายทอดสดท่ีเมือง Viterbo อันเปนเมืองเกาแกท่ีโปปเคยประทับอยูนานในอดีต วันนี้เขามีมิสซาพิเศษระลึกถึงการท่ีเคยมีประชุมเลือกโปปท่ีนี่ ถาฟงไมผิด ในป 1258 และท่ีนี่เองท่ีเปนท่ีกําเนิดคําวา คอนเคลฟ ข้ึน และใชตั้งแตนั้นเปนตนมา สวนท่ีโบสถซิสตินนั้น เขาก็ถายทอดการจัดเกาอี้-โตะท่ีจะใชในการเลือกตั้งรวมท้ังถายใหเห็นทอทองแดงท่ีทําย่ืนข้ึนไปถึงปลองไฟ ตอนแรกผมเขาใจวาเผาหญาท่ีเตาไฟท่ีมีอยูแลว แตปรากฏวา เปนทอท่ีตองทําข้ึนมาเพื่อการนี้โดยเฉพาะ

( จันทร 18 เมษายน 2005 )วันนี้ เปนวันเริ่มตนการประชุมแบบคอนเคลฟ 10.00 น. เริ่มดวยมิสซา โดยมีพระ

คารดินัล Ratzinger เปนประธาน มีการถายทอดสดดวย ผมเองมีเวลามากหนอยวันนี้ ก็ออกเดินซ้ือของฝากตางๆ เทาท่ีได ตอนบายก็ออกไปหาซ้ือของอีกตามเคย รอเวลาจนกระท่ังถึงเวลาท่ีเขาประกาศวา จะมีผลการเลือกตั้งครั้งแรก คือเวลา 18.55 น.

39

พวกเราก็ไปรอกันท่ีมหาวิหาร คอยดูปลองควันวา ควันท่ีจะออกมานั้นเปนสีอะไร ผูคนก็ทะยอยมากันเรื่อยๆ จนกระท่ังเกือบเต็มลานมหาวิหาร กลองจากสํานักขาวตางๆ อยูเต็มไปหมด มีการถายทอดสดปลองควันดวยวาจะออกผลเปนอยางไร คนสวนใหญก็รูอยูแลววาจะเปนสีดํา เพราะเลือกรอบแรกคงไมมีทางเปนไปได แตก็ยังมีความหวังกันอยูวาอาจจะเกิดข้ึนไดเหมือนกัน การเลือกตั้งครั้งนี้ เขาคํานวณออกมาแลววา ตองไดไมต่ํากวา 77 องค จาก 115 องค จึงจะไดโปปองคใหม พวกเรารออยูจนกระท่ังเวลา20.04 น. ควันก็เริ่มออกมาจากปลอง กอนหนานั้น ผูคนท่ีรอคอยตางก็ปรบมือ เรียกรองใหดําเนินการเร็วๆ หนอย เพราะรอมานานมากแลว ในท่ีสุด เวลาระทึกใจก็มาถึง ควันท่ีออกมาครั้งแรกนี้สีขาว ผูคนแตกตื่นกันมาก ท้ังวิ่ง ท้ังเดิน โกลาหลกับอึกทึกไปหมด แตวา ตอมาอีก 4-5 วินาที ควันก็เริ่มเปนสีดํา และย่ิงทีย่ิงดําจนเห็นไดชัด ทุกคนก็รูวาการเลือกตั้งครั้งนี้ไมสําเร็จ ตางคนตางก็เดินกลับบานกัน โชคดีท่ีอากาศเย็นนี้ดีมาก เลยทําใหรูสึกสนุกกับการยืนรอดู และอยูในบรรยากาศรวมกันอีกครั้งหนึ่ง ทางสถานีโทรทัศนก็ออกขาววา ตอนแรกควันเปนสีขาว ตอมาก็ดํา เพราะฉะนั้น หลังจากควันแรกออกมาตองใชเวลาอีก 4-5 วินาที รอดูวาควันเปนสีอะไรกันแน

40

41

42

( อังคาร 19 เมษายน 2005 )ออกเดินไปซ้ือของในชวงเชา พอใกลเวลา 12.00 น. ผมก็ไปท่ีจตุรัสเซนตปเตอร

เพื่อดูควันวาจะออกมาเปนสีอะไร ตามเวลากําหนดก็คือเวลา 12.00 น. แตพอเวลา 11.55น. ควันก็เริ่มออกมาแลว เปนสีขาวซะสวนใหญ แตเนื่องจากลมแรงมาก เลยทําใหไมแนใจวาขาวหรือดํากันแน ทุกคนตางก็ลังเลใจกันพักหนึ่ง พอตอนสุดทาย ทุกคนบอกวาระฆังไมตี ก็แสดงวาเปนสีดํา ท่ีจริง เขาเผาถึง 2 ครั้งติดกันดวย เพราะคงรูวาขางนอกลังเลใจ ภาคบายผมก็ออกไปเดินเลนรอเวลา จนกระท่ังเวลา 17.30 น. ผมก็กลับมาท่ีพักดูโทรทัศน เพราะคนแนนมาก และเทาท่ีรู กวาจะเผาหญาก็ตกเวลา 19.00 น. ขณะท่ีดูโทรทัศนอยู เวลา 17.45-17.50 น. ควันก็เริ่มออกมาจากปลองไฟ ผมผิดสังเกตทันที

43

เพราะหากเผาชวงกอนเวลากําหนด แสดงวาตองมีอะไรพิเศษ ผมรีบวิ่งออกจากหองโทรทัศน วิ่งไปท่ีลานมหาวิหาร พอออกมา ก็เห็นคนวิ่งกันเต็มไปหมด พากันไปท่ีมหาวิหาร ผมบอกพออธิการบานวา ดูเหมือนวาควันขาว พอบอกวา ไมใชๆ ดํา ผมก็ไมเชื่อแก วิ่งไปท่ีมหาวิหาร ผูคนมาจากทุกทิศ ตํารวจปดถนน Conciliazione พอไปถึง ควันท่ีออกอยูตลอดเวลา เปนควันสีขาว แตก็ไมแนใจ ทางโทรทัศนเขาบอกวาเปนควันสีเทา ทีนี้ทุกคนก็คอยดูท่ีระฆัง หากมีการตีระฆัง ก็แสดงวาไดโปปแลว รออยูพักใหญ ควันก็ยังคงออกมา ประมาณเวลาวา 18.10 น. ระฆังก็เริ่มตี คราวนี้ มีการปรบมือโหรองกันขนานใหญ ผูคนโทรศัพท ถายรูปและสงเสียงกันเซ็งแซไปหมด รอคอยเวลาประกาศอยางเปนทางการ คราวนี้ คนก็ยังแนนมากข้ึนๆ ธงประเทศตางๆ ปลิวไสว เพราะยังไมรูวาใครเปนโปป บรรยากาศแบบนี้เปนเรื่องเฉพาะจริง ๆ บางคนสวด บางคนโหรอง บางคนสงขาว แตทุกคนตื่นเตนดีใจมากๆ ท่ีการเลือกตั้งเสร็จสิ้นลงแลว พอประมาณเวลา18.40 น. เจาหนาท่ีก็เปดประตูท่ีระเบียงกลางมหาวิหาร แคเปดประตู ทุกคนก็โหรองตอนรับแลว จากนั้นไมนานเทาไร พระคารดินัลผูท่ีถูกกําหนดไว ก็ออกมาประกาศHabemus Papam ชื่อ Josephus พระคารดินัล Ratzinger เทานั้นแหละ ก็มีการปรบมือโหรองอยูพักหนึ่ง และท่ีสุด ก็ประกาศวา พระองคใชนามวา Benedict 16 ก็มีการโหรองอีก สักพักหนึ่ง พระสันตะปาปาองคใหมก็ออกมาท่ีระเบียง ทุกคนซาบซ้ึงใจมาก พวกอิตาเลียนท่ีอยูขางหนาผม พรอมกันตะโกนออกมาวา Benedetto ๆๆๆๆ ทําใหเห็นวา เขายอมรับไดโดยทันที ชาวโปแลนดเองก็เขียนไวท่ีผาวา พวกเราเปนผูจงรักภักดีเสมอจากนั้น พระสันตะปาปาองคใหมก็กลาวปราศรัย :“หลังจาก Pope John Paul II the Great บรรดาพระคารดินัลไดเลือกขาพเจาซ่ึงเปนคนงานท่ีต่ําตอยและสุภาพ ใหมาทํางานในสวนองุนของพระองค สิ่งท่ีบรรเทาใจขาพเจาก็คือ พระองคทรงรูวาจะทําอะไร และจะใชเครื่องมือของพระองคอยางไร ขาพเจารอพึ่งองคพระผูไถ และพระมารดาผูศักดิ์สิทธ์ิ สําหรับการทําหนาท่ีนี้”จากนั้น พระองคก็ประทานพรเปนภาษาลาติน ซ่ึงเทาท่ีผมจะเขาใจได พระองค

ใหพระคุณการุณยครบบริบูรณ อภัยบาปและโทษบาปท้ังสิ้น เรื่องนี้ผมตองไปขอคําอธิบายจากผูรูกอน เพราะไมคอยแนใจ

44

45

46

47

48

เชื่อหรือไม หลังจากนี้แลว การติดตอทางโทรศัพทมือถือเปนไปไมไดเลย สัญญาณเต็มหมด ไมสามารถใชการได ก็คิดดู คนเกือบท้ังจตุรัสกําลังติดตอใครบางคนอยู

ค่ํานี้ เราพระสงฆไทยไปทานอาหารจีนกันฉลองโปป ใหม Habemus Papam

( พุธ 20 เมษายน 2005 )สิ่งแรกท่ีคิดถึงวันนี้ก็คือ พระคุณเจาจะออกมาอยางไร จะใหเรารูอยางไร และ

เราจะไปรับอยางไร เพราะพระคุณเจายังอยูในตึกซานตา มารธา ผมก็ไปถาม พอ Giulioซ่ึงก็โทรศัพททันทีเขาไปในตึกซานตา มารธา ปรากฏวา ตองหลังจากมิสซาของบรรดาพระคารดินัลในโบสถซิสตินจบซะกอน นั่นก็คือ ราวๆ 11.30 น. พอ Giulio บอกวา หากมีเวลาก็จะเขาไปรับพระคารดินัลดวย ผมก็ออกไปเดินนอกบาน ตั้งใจจะไปหารูปถายโปปองคใหม และขาวคราวเกี่ยวกับโปปองคใหมดวย ก็ไปเจอพออนุสรณในท่ีๆ ขายรูปถายของ Osservatore Romano ผมซ้ือรูปถายมา 2 ภาพ เผื่อจะตองใชในโอกาสขางหนาแลวก็เดินหาซ้ือของท่ีระลึกเล็กๆ นอยๆ

กลับมาถึงบาน พระคุณเจาก็โทรศัพทมาใหไปรับท่ี ซานตา มารธา แตพอ Giulioไมอยู ไปวายน้ํา เนื่องจาก มีอาการเจ็บหลัง และหมอแนะนําใหทํา ผมก็เดินไปรับพระคุณเจา แตตองเดินออมไปดานหลังตึกซานตา มารธา เพราะทางท่ีเขาประจํา ทหารยามไมใหเขา และนักขาวก็มีอยูเต็มไปหมด รอพระคุณเจาอยูพักหนึ่ง ก็พาพระคุณเจาเดินออกมาทางขางๆ พระวิหาร กลมกลืนไปกับฝูงชน ผานพนพวกนักขาวไปไดหมด

49

พระคุณเจาก็เลาเรื่องตางๆ ใหฟงบางเทาท่ีจะเลาได เพราะหลายอยางนั้นเปนความลับจะเปดเผยไมได ผมเองก็ตองระวังท่ีจะถามเหมือนกันวา อะไรควรถามหรือไมควรถาม

ตอนบาย พระคุณเจาใหจัดการนัดหมายกําหนดการตางๆ ภายในไมกี่วันนี้ โดยใหนัด แมร มีเรียม วา พรุงนี้จะไปเย่ียมบาน แมร มีเรียม ก็บอกวายินดี และจะใหรถไปรับสวนตอนเท่ียง ผมก็นัดกับพระคารดินัล Sepe วา จะไปเย่ียม และจะทานอาหารเท่ียงดวย วันศุกรนัดกับ Monsignor Giuseppe Saia ผูดูแลวัด Lorenzo เวลา 8.30 น. จะไปถวายมิสซาและเย่ียมวัด สวนวันเสารนัดกับ Bro. Brunelli จะไปเย่ียมบาน Don Calabriaและทานอาหารเท่ียงพรอมกับสงฆกรุงเทพฯ วันอาทิตยเปนวันกําหนดข้ึนรับตําแหนงของพระสันตะปาปา มิสซาเวลา 10.00 น. กําลังหาทางวา จะเขาไปรวมถวายมิสซาอยางไรกันดี วันจันทรเปนวันกําหนดกลับบาน กําลังจะจัดการเรื่องตั๋ว คิดแลวก็ดีใจท่ีจะไดกลับบานซะที

เรื่องหนึ่งท่ีพระคุณเจาเลาใหฟง ก็คือ ทานถูกเลือกใหเปน 1 ใน 3 ของผูท่ีขานนับคะแนนการเลือกตั้ง บอกวาเปนประสบการณท่ีสนุกมาก และประทับใจมาก พระศาสนจักรเปนท้ัง Human และ Divine จริงๆ ทําใหผมพอเขาใจไดวา ภายในนั้นก็คงมีรูปแบบของประสามนุษยอยูดวยเหมือนกัน นอกจากนี้ พระคุณเจายังชมเกี่ยวกับระเบียบและวิธีการจัดการวาทําไดดีมากและชัดเจนทุกข้ันตอน แมเกือบทุกคนจะเปนมือใหม แตก็ทําไดดีตามธรรมเนียมปฏิบัติ และผลท่ีเกิดข้ึนก็ดีมาก

พระสันตะปาปาองคนี้เปนชาวเยอรมัน คนท่ี 7 ในประวัติศาสตรพระศาสนจักรองคสุดทายสิ้นพระชนมป 1058 เรียกวาเกือบพันปท่ีผานมา และเปนท่ีนาสังเกตดวยวาพระสันตะปาปาชาวเยอรมันท้ัง 6 องคนั้น อยูในสมณสมัยท่ีสั้นมากทุกองค ท่ียาวสุดก็ไดแก เลโอ ท่ี 9 อยูได 5 ป นอกนั้นก็ 1 ป 2 ป และ 3 ป กลาวกันวา องคนี้พูดไดถึง 10ภาษา ไดรับเลือกตอนอายุ 78 ป

50

( พฤหัสบดี 21 เมษายน 2005 )แมร มีเรียม เอารถมารับพระคุณเจาเพื่อข้ึนไปเย่ียมศูนยกลางคณะเซนตปอล

เดอ ชารตร ท่ีโรม โดยมี Sr. Bernadette ชาวเกาหลี เปนผูขับรถ ท่ีนั่น ก็ไดพบกับ Sr.Paul ซ่ึงเคยอยูเมืองไทย ไดสนทนากันเรื่องเกี่ยวกับงานแพรธรรมในลาว เขมร และในประเทศไทย เย่ียมชมวัดของศูนยกลาง และก็กลับมาท่ีบานพัก เนื่องจากเวลา 13.00 น.พระคุณเจามีนัดกับพระคารดินัล Sepe ท่ีบานพัก เพื่อทานอาหารเท่ียง

ท่ีบานพักของพระคารดินัล Sepe มีซิสเตอรชาวฟลิปปนสดูแลอยู 2 คน ทานก็ใหความเปนกันเองดี คุยเรื่องตางๆ ใหฟง พระคุณเจาก็พยายามพูดคุยหลายๆ เรื่อง เรียกงายๆ วา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันก็แลวกัน

วันนี้ ผมไดจองท่ีนั่งกลับเมืองไทยทางโทรศัพท เราจะกลับกันวันจันทรท่ี 25 แตกอนจะตองไปท่ีออฟฟศเพื่อติด Sticker แตเดี๋ยวนี้ไมตองแลว สะดวกข้ึนมาก โทรศัพทจองก็พอแลว ดีใจท่ีอยางนอยก็รูวันกลับ และก็ไมชาเกินไปดวย

51

( ศุกร 22 เมษายน 2005 )เชาวันนี้ พระสันตะปาปาเรียกประชุมบรรดาพระคารดินัล แตพระคุณเจาบอกวา

ไมมีจดหมายหรือโทรศัพทมาบอก ก็คิดวา นาจะเรียกเฉพาะผูทํางานท่ีโรม พระคุณเจาก็เลยตั้งใจวาจะไมไป ทําใหเชาวันนี้อาจจะวางๆ ก็เปนได วันนี้ก็เลยไปซ้ือรูปโปปไดอีก 2-3รูปท่ีดูดี

บาย 16.00 น. Monsignor Giuseppe Saia ซ่ึงเปน Cappellano ของ Polizia deStato เอารถตํารวจมารับพระคุณเจาไปท่ี S. Lorenzo เพื่อเย่ียมเยียนวัด และถวายมิสซาวัดนี้เปลี่ยนมือมา 3 ครั้งแลว ครั้งแรก จนถึงป 1992 พวก Franciscan เปนผูดูแลวัดนี้จากนั้น 1992-2002 เปน Monsignor Giraldi กับคณะท่ีเกี่ยวกับการอบรมพระสงฆดูแลเวลานี้ตกเปนของกรมตํารวจ เวลาเดียวกันก็มีซิสเตอรคณะ Augustiana อยูประจําท่ีนี่ดวย คุณพอผูชวยชื่อพอ Nicola การสนทนาก็เปนไปไดดวยดี เวลาทํามิสซา พระคุณเจาก็เทศนเปนภาษาอิตาเลียนดวย ซ่ึงทานก็ทําไดดี พระคุณเจาจะไดรับคําชมมากเกี่ยวกับการเปนกันเอง Simpatico และ Simplicità ความเรียบงาย พระคุณเจาก็เลาเรื่องเกี่ยวกับโปปใหฟง ซ่ึงก็ทําใหทุกคนสนุกสนาน และก็ดูมีความสุขดีมาก

52

ตอนเย็น 19.00 น. Monsignor Neuhaus มารับท่ีบาน และพาไปทานอาหารเย็นท่ีรานเดิม คือ ราน Tre Pupazzi ท่ีบอกวารานเดิมก็เพราะวา แกก็พามาทานท่ีรานนี้เสมอรูจักกันมานานแลว และจะวาไป อาหารก็อรอยใชไดทีเดียว Msgr. Neuhaus มีความสุขมากท่ีไดโปปเปนชาวเยอรมัน และเคยเปนอาจารยสอนเขามากอน เคยมาถวายมิสซาท่ีบานแกหลายครั้ง ย่ิงทําใหแกปลื้มมากๆ และยังบอกอีกวา เปนคนท่ีเหมาะสมท่ีสุดในยุคนี้ Msgr. Neuhaus เลาใหฟงวา คําพูดของโปปในพิธีปลงพระศพประทับใจคนท่ัวโลกยกตัวอยางเชน พูดวา Santo Padre เคยอยูท่ีหนาตางและอวยพรพวกเรา เวลานี้พระองคอยูท่ีหนาตางในบานพระบิดา มองและอวยพรเรา จากนั้น ก็เรียกพระองควาPadre Santo อวยพรเราดวย แตสลับคํากันเทานั้น ความหมายก็เปลี่ยนไปมาก ทําใหเห็นวา โปปองคใหมนี้เปนผูชางคิด และคิดไดดีซะดวย เวลาท่ีพระคารดินัล Meisner ของKöln เขาไปถวายความนบนอบ ทานพูดอะไรไมออกเลย โปปตองพูดวา “I will go to seeyou at Köln” ทําใหพระคารดินัล Meisner มีความสุขจนแทบจะตัวลอยทีเดียว

ท่ีโตะอาหาร ไดพบกับชาวอังกฤษและอเมริกันท่ีเดินทางมาโรม พวกเขาดีใจกันมากท่ีไดพบกับพระคารดินัล

วันนี้ ทานประดาปโทรศัพทมาวาจะมาถึงโรมพรุงนี้ และจะเชิญพระคุณเจามาดื่มน้ําชาดวยกัน ผมก็บอกวาพรุงนี้มาถึงแลวคอยนัดกันอีกครั้งหนึ่ง ทานประดาปก็คือทูตไทยประจําสันตะสํานัก ประจําอยูท่ีสวิตเซอรแลนด( เสาร 23 เมษายน 2005 )

เชานี้พระคุณเจาเปนหวัดเล็กนอย ท่ีจริง ก็เปนหวัดมาตั้งแตเม่ือวานนี้แลว อาจเปนเพราะออกจากบานหลายครั้ง ตองปรับตัวกับอากาศตลอดเวลา ดีท่ียังไมมีไขดวยวันนี้ก็ตองออกไปอีกครั้งหนึ่ง

เวลา 9.30 น. Rai Vaticano ไดมาขอสัมภาษณพระคุณเจาเกี่ยวกับสถานการณในไทย ปญหาทางสังคม และความเปนไปของพระศาสนจักรคาทอลิก คําถามเหลานี้เขาไดFax มาใหแลวตั้งแตเม่ือวาน ผมก็เลยถือโอกาสขอทางเจาหนาท่ี Rai Vaticano วา ไหนๆ

53

ก็เอากลองมาแลว ผมจะขอใหถายการสัมภาษณภาษาไทยดวย โดยขอใหไปท่ีหนามหาวิหารนักบุญเปโตร ซ่ึงเขาก็ยินดีอยางย่ิง ดังนั้น ผมก็ขอใหพออนุสรณเปนผูสัมภาษณและก็ทําการถายทําท่ีหนามหาวิหาร มีผูใหความสนใจมากพอสมควรทีเดียว และพออนุสรณก็ทําไดดีมาก เจาหนาท่ี Rai Vaticano เขาก็จัดทํา Betacam และ VDO ใหเราตอนบายเขาก็นํามาสงใหเลย ไมเสียคาใชจายดวย ตางคนตางก็ไดประโยชน

หลังจากสัมภาษณเสร็จแลว พอเอกรัตนก็มาพาเราไปเย่ียมบาน Opera DonCalabria ซ่ึงเปนท่ีพักของพอเอกรัตนและพอยอดชาย ไปทานอาหารเท่ียง สนทนาเล็กนอยและก็กลับมาบานพัก

54

วันนี้ก็เปนวันท่ีวางพอสมควร ก็เลยชวนพอเอกรัตน พอสมหมาย พาเพื่อนท่ีเปนทหารสวิสไปดื่มเบียรดวยกัน ชื่อ Stefano เขามีแฟนเปนคนไทย ทํางานท่ีสายการบิน Emiratesเพิ่งจะรูจักกัน และก็อยากจะไปเมืองไทย

จากนั้น พอดีรานท่ีเราดื่มเบียรอยูติดกับ Apartment ของโปป พระองคมาท่ีนี่เพื่อเก็บของบางสวน ผูคนมากมายมุงรออยู พวกเราก็เลยเขาไปมุงดูดวย แตท่ีสุด ก็ไมไดเห็นอะไรเลย เพราะผูคนมุงดูมากเหลือเกิน เย็นนี้ พอเอกรัตนกับพอสมหมายก็ทานอาหารเย็นกับพระคุณเจาท่ีบานพัก

พรุงนี้จะเปนวันท่ีนาระทึกใจ เพราะจะมีผูคนมากมาย ประมาณกันวาหาแสนคนทานประดาปโทรศัพทมานัดพระคุณเจาทานอาหารเท่ียง หลังพิธีพรุงนี้ พระคุณเจาก็ตกลง

55

( อาทิตย 24 เมษายน 2005 )เชาวันนี้อากาศดี หลังอาหารเชา ผมออกมาเดินดูประชาชน ซ่ึงเดินแถวเขาไปท่ี

ลานมหาวิหารนักบุญเปโตร ดูแนนขนัดไปหมด โบกธงของชาติตางๆ วากันวา วันนี้ จะมีชาวเยอรมันประมาณ 1 แสนคนมารวมพิธี แตก็ยังคงเห็นชาวโปแลนดมากมายอยูรวมพิธี และแสดงน้ําใจกับโปปองคใหม พิธีจัดได ย่ิงใหญมาก เวลาประมาณ 9.00 น.เจาหนาท่ีตํารวจก็มานําพระคุณเจาไปท่ีพิธี สวนผมอยูท่ีบานดูบรรยากาศขางนอก และติดตามขาวจากโทรทัศนทางประเทศไทย โดยพอวรยุทธก็ไดโทรศัพทมาสัมภาษณออกอากาศเกี่ยวกับพิธีวันนี้ บรรยากาศ และความคิดเห็นตางๆ ดวย พิธีวันนี้จะมีการมอบ Pallium เครื่องหมายแหงการแบกภาระตางๆ แบบลูกแกะท่ีหลงทาง และรวบรวมฝูงแกะ สวนการมอบแหวนชาวประมง Fisherman’s Ring นั้น หมายถึงอํานาจของพระองคในการปกครอง นอกจากนี้ ในพิธียังมีผูแทนฐานันดรตางๆ เขามาแสดงความนอบนอมเชื่อฟงตอพระสันตะปาปา จบดวย Regina Coeli ครั้งแรกของพระสันตะปาปาหลังพิธี พระสันตะปาปานั่งรถออกมาพบปะประชาชนโดยรวม พิ ธีก็สิ้นสุดลงรายละเอียดติดตามไดจากวีดีโอซ่ึงมีการถายทําไวมากมาย

56

พระคุณเจาไดรับเชิญจากทานประดาป ทูตประจําสันตะสํานัก ทานอาหารเท่ียงแตกวาจะไดทานก็ประมาณ 14.30 น. ทูตประจําอิตาลีก็มารวมดวย บรรยากาศการสนทนาก็เปนไปไดดวยดี

57

ตอนเย็น พระคุณเจานัดเลี้ยงพระสงฆ-นักบวชท่ีโรม ท่ีรานอาหารจีน มากันท้ังหมดประมาณ 16-17 คน และพวกพระสงฆนัดกันวา พรุงนี้จะไปสงพระคุณเจาท่ีสนามบินดวย

( จันทร 25 เมษายน 2005 )วันสุดทายของการเดินทางมาโรมอันนาประทับใจ และก็เปนวันท่ีผมอยากจะให

มาถึงเร็วๆ เครื่องบินของเรา เท่ียวบิน TG 942 จะออกจากโรมเวลา 15.50 น. ทําใหเรามีเวลาพอสมควรในภาคเชา ผมก็เลยออกไปหาซ้ือรูปโปปองคใหม หวังวา จะมีรูปพระองคท่ีทรงสวม Pallium และเห็นแหวนของพระองคเต็มยศดวย แตก็ไมเห็น คงจะพิมพไมทัน ไมเปนไร ผมเคยเล็งๆ รูปพระไวรูปหนึ่ง ตั้งใจวาวันสุดทาย คํานวณสตางคดูกอนวาพอซ้ือหรือไม คํานวณดูแลววามีสตางคพอซ้ือได ก็ไปซ้ือ รูปนี้เห็นมีขายเพียงแหงเดียวเทานั้น เชื่อม๊ัยครับทานผูชม รานปดครับ รานอื่นเขาเปดกันหมด แตรานท่ีมีรูป

58

พระท่ีผมตั้งใจจะซ้ือวันสุดทายนี้กลับปด เปนคนไทยก็พูดคําวาไมเปนไร ผมก็ไปหาซ้ือของฝากเล็กๆ นอยๆ เทาท่ีได และก็กลับบานจัดกระเปาเตรียมตัวเดินทาง รถออกจากบานพักเวลา 12.00 น. เดินทางไปสนามบินครั้งนี้ เราใชบริการ Auto Parco Vaticano ซ่ึงบริการพิเศษสําหรับพระสังฆราชและพระคารดินัลในราคาพิเศษ ใชรถมินิบัส เพราะมีคุณพอหลายองคจะไปดวย ซ่ึงนับวาเปนเรื่องท่ีดี เพราะชวยไดมาก ท้ังเรื่องกระเปาการจัดการ พระสงฆท่ีกรุงโรมมักจะเกงในเรื่องเหลานี้อยูแลว อยูกรุงโรมก็ตองใหบริการสัตบุรุษผูมาเยือนอยูเสมอ พระคุณเจาก็ขอบใจพอทุกองค และยังไดใหคาขนมจํานวนหนึ่งสําหรับพอทุกองค อยางท่ีพระคุณเจาไดทําเสนอมา ไมเคยขาดเลย ท่ีสนามบินเราไดรับการบริการอยางดีจากเจาหนาท่ีการบินไทย ทางสถานทูตไทยประจําอิตาลีไดอํานวยความสะดวกดวยการประสานงานมาทางสนามบินกอนหนานี้แลว

พระคุณเจาไดพบกับพระคารดินัล Julius Darmaatmadja แหง Jakarta บนเครื่องบินดวย แตพระคุณเจาก็ไปนั่งคุยดวยไมนาน เจาหนาท่ีการบินไทยก็มาเชิญพระคุณเจาไปนั่งท่ีชั้น 1 ของเครื่องบิน พระคุณเจาก็พยายามขอใหทางการบินไทยเชิญพระคารดินัลแหง Jakarta มาดวย แตก็ไมมีใครสามารถอนุญาตใหไดอีก เพราะเขาขอไวเพียง 1 ท่ีนั่งเทานั้น

เครื่องบินถึงเมืองไทยตามเวลาท่ีกําหนดไว สิ่งท่ีไมเคยนึกถึงเลยก็เกิดข้ึนแลวทานสมณทูต Salvatore Pennacchio มายืนรอรับพระคารดินัลท่ีทางออกของเครื่องบินพรอมกับคุณพอ วรยุทธ กิจบํารุง ไดนําชางกลองและนักขาวมาติดตามการกลับมาของพระคุณเจาท่ีสนามบินดวย

นี่แหละครับ เหตุการณท้ังหมดเทาท่ีผมจําได และผมถือวา เปนความทรงจําท่ีมีคาสําหรับผมอยางมาก ขอบพระคุณพระคุณเจาสําหรับโอกาสท่ีมอบใหแกผมในครั้งนี้Arrivederci, il Santo Padre Giovanni Paolo IIHabemus Papam, il Santo Padre Benedetto XVI

59

60

61