research irrigation sciences and engineering (jise) paper

14
Journal homepage: https://jise.scu.ac.ir Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Vol. 44, No. 1, Fall 2021, p. 61-74 Research Paper Prediction of Meteorological Droughts in Kuhrang Using the Hybrid Model of Wavelet and Artificial Neural Network M. Bahrami Samani 1 , R. Mirabbasi Najafabadi 2* , A. R. Ghasemi Dastgerdi 3 and S. Abdollahi AsadAbadi 4 1- MSc. Student of Water Resources Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. 2*- Corresponding Author, Associate Professor, Department of Water Engineering, Shahrekord University Address: Water Eng. department, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.( [email protected]). 3- Associate Professor, Department of Water Engineering, Shahrekord University Shahrekord, Iran. 4- PhD. of Water Resources Engineering, Department of Water Engineering, Shahid Chamran University od Ahvaz, Ahvaz, Iran. ARTICLE INFO TO CITE THIS ARTICLE: Artlcle history: Received: 15 October 2019 Revised: 14 June 2020 Accepted: 20 June 2020 Keywords: Meteorological Drought, WANN Model, ANN Model, SPI Index, RDI Index, Kuhrang Bahrami Samani, M., Mirabbasi Najafabadi, R., Ghasemi Dastgerdi, A., Abdollahi AsadAbadi, S. (2021). 'Prediction of Meteorological Droughts in Kuhrang Using the Hybrid Model of Wavelet and Artificial Neural Network', Irrigation Sciences and Engineering, 44(3), pp. 61-74. doi: 10.22055/jise.2020.31370.1884. Introduction Meteorological drought is defined as a lack of rainfall over long periods, which reduces soil moisture and river flow. One of the critical drought assessment tools is drought indices (Tsakiris & Vangelis, 2005). So far, many drought indicators have been developed by researchers, for example, the RDI )Reconnaissance Drought Index) (Tsakiris & Vangelis, 2005). The difference between this index and other drought indices is that it is estimated based on two variables of precipitation and potential evapotranspiration. For this reason, it is more accurate than indices that are calculated only based on precipitation. So far, some studies have been used the RDI for drought assessment. Zarei et al. (2016) studied the spatial pattern of drought using the RDI index in southern Iran. The results showed that the area with dry conditions had an increasing trend. Asadi Zarch (2017) investigated the drought trend in Yazd province between 1966-2009 using the RDI index. The results showed that drought occurrence in Yazd increased during the studied period. Because, unlike other natural disasters, it is difficult to accurately determine the onset and the end of the drought period (Moried et al., 2005). Accordingly, it is difficult to diagnose and evaluate the drought phenomenon. Therefore, monitoring and predicting drought is very important in water resources management. The use of wavelets is a new and very effective way of analyzing signals and time series. Application of Wavelet in Wavelet- Artificial Neural Network (WANN) models as a function for training has recently been used as an alternative for Artificial Neural Network (ANN) models. In recent years, the combination of wavelet theory and artificial neural networks has led to the development of wavelet neural networks (Thuillard, 2000). Zhang et al. (2017) applied the ARIMA, ANN, WANN, and Support Vector Regression (SVR) models to predict droughts in China's northern Haihe River basin using the SPI index. The results showed that the WANN model performed better than other considered models for predicting the SPI values at 6 and 12 months time scales. This study aimed to predict the meteorological droughts in the Kuhrang region using ANN and WANN models. To this end, the efficiency of ANN and WANN models in predicting precipitation and potential evapotranspiration will be evaluated. Then, the Resilience Drought Index (RDI) will be calculated based on the predicted values by ANN and WANN to describe and prediction of Kuhrang wetness conditions.

Upload: others

Post on 21-Jul-2022

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

Journal homepage: https://jise.scu.ac.ir

Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Vol. 44, No. 1, Fall 2021, p. 61-74

Research

Paper

Prediction of Meteorological Droughts in Kuhrang Using the Hybrid

Model of Wavelet and Artificial Neural Network

M. Bahrami Samani1, R. Mirabbasi Najafabadi2*, A. R. Ghasemi Dastgerdi3 and

S. Abdollahi AsadAbadi4

1- MSc. Student of Water Resources Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.

2*- Corresponding Author, Associate Professor, Department of Water Engineering, Shahrekord University Address: Water Eng.

department, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.( [email protected]). 3- Associate Professor, Department of Water Engineering, Shahrekord University Shahrekord, Iran.

4- PhD. of Water Resources Engineering, Department of Water Engineering, Shahid Chamran University od Ahvaz, Ahvaz, Iran.

A R T I C L E I N F O

T O C I T E T H I S A R T I C L E :

Artlcle history:

Received: 15 October 2019

Revised: 14 June 2020 Accepted: 20 June 2020

Keywords:

Meteorological Drought, WANN

Model, ANN Model, SPI Index,

RDI Index, Kuhrang

Bahrami Samani, M., Mirabbasi Najafabadi, R., Ghasemi

Dastgerdi, A., Abdollahi AsadAbadi, S. (2021). 'Prediction

of Meteorological Droughts in Kuhrang Using the Hybrid

Model of Wavelet and Artificial Neural Network',

Irrigation Sciences and Engineering, 44(3), pp. 61-74. doi:

10.22055/jise.2020.31370.1884.

Introduction Meteorological drought is defined as a lack of rainfall over long periods, which reduces soil

moisture and river flow. One of the critical drought assessment tools is drought indices (Tsakiris

& Vangelis, 2005). So far, many drought indicators have been developed by researchers, for

example, the RDI )Reconnaissance Drought Index) (Tsakiris & Vangelis, 2005). The difference

between this index and other drought indices is that it is estimated based on two variables of

precipitation and potential evapotranspiration. For this reason, it is more accurate than indices that

are calculated only based on precipitation. So far, some studies have been used the RDI for drought

assessment. Zarei et al. (2016) studied the spatial pattern of drought using the RDI index in southern

Iran. The results showed that the area with dry conditions had an increasing trend. Asadi Zarch

(2017) investigated the drought trend in Yazd province between 1966-2009 using the RDI index.

The results showed that drought occurrence in Yazd increased during the studied period. Because,

unlike other natural disasters, it is difficult to accurately determine the onset and the end of the

drought period (Moried et al., 2005). Accordingly, it is difficult to diagnose and evaluate the

drought phenomenon. Therefore, monitoring and predicting drought is very important in water

resources management. The use of wavelets is a new and very effective way of analyzing signals

and time series. Application of Wavelet in Wavelet- Artificial Neural Network (WANN) models

as a function for training has recently been used as an alternative for Artificial Neural Network

(ANN) models. In recent years, the combination of wavelet theory and artificial neural networks

has led to the development of wavelet neural networks (Thuillard, 2000). Zhang et al. (2017)

applied the ARIMA, ANN, WANN, and Support Vector Regression (SVR) models to predict

droughts in China's northern Haihe River basin using the SPI index. The results showed that the

WANN model performed better than other considered models for predicting the SPI values at 6

and 12 months time scales. This study aimed to predict the meteorological droughts in the Kuhrang

region using ANN and WANN models. To this end, the efficiency of ANN and WANN models in

predicting precipitation and potential evapotranspiration will be evaluated. Then, the Resilience

Drought Index (RDI) will be calculated based on the predicted values by ANN and WANN to

describe and prediction of Kuhrang wetness conditions.

Page 2: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

62 Bahrami Saman et al. 44 (3) 2021 DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884

Material and Methods Study Area

Kuhrang county is located in Chaharmahal va Bakhtiari province which its center is Chelgerd

and having an area of over 3790.25 square kilometers. It is situated between "29 '56 ° 49 ° and 37

'26 ° 50' east longitude and '54' 59 ° 31 ° and '49 '05 ° 32 north latitude, at an altitude of 2365

meters above sea mean level. The average annual precipitation in Kouhrang station is 1308 mm.

Reconnaissance Drought Index (RDI)

This index was introduced in 2005 by Tsakiris and Vangelis. The RDI is obtained by fitting the

log-normal distribution to the ratio of rainfall to potential evapotranspiration over the desired time

interval. To calculate the RDI, the potential evapotranspiration value must first be calculated. One

of the methods of estimating potential evapotranspiration is Hargreaves-Samani (1982). In this

study, it was used to calculate the potential evapotranspiration at Kuhrang station.

Artificial Neural Network (ANN)

Artificial neural networks are flexible mathematical tools that can be used to model complex

systems. The general capability of the ANN is to learn the nonlinear relationship among the data

and determine the results for the other data (Nourani et al., 2009a,b). In this study, a three-layer

MLP network was used to predict monthly precipitation and potential evapotranspiration data.

Moreover, the activation functions of the middle layers and their outputs were considered as

sigmoid and linear tangents, respectively. The purpose of this study is to predict monthly

precipitation and potential evapotranspiration for the next one month using appropriate delays of

both variables. In the next step, to determine the best input for the model, the best input pattern to

the network was determined using the Auto Correlation Function and Partial Auto Correlation

Function. Also, the trial and error method was used to select the superior input pattern. Next,

monthly precipitation and potential evapotranspiration data from 1988 to the end of 2015 was used

as the network training data. The data of 2016 have been used as network test data. In addition, the

optimal number of neurons in the middle or hidden layer was determined by trial and error between

one and ten neurons. Finally, after the calibration step, the results of the trained networks test were

evaluated by R2 and RMSE indices.

Wavelet- Artificial Neural Network (WANN) models

The WANNs are a hybrid of ANN and wavelet formed from an ANN model in which each of

their input variables is decomposed by a discrete wavelet function into several subsets (Adamowski

& Sun, 2010). In this study, Malat Algorithm or Multi-Resolution Analysis was used to implement

the DWT method. In this method, the low and high frequencies of the signal are separated by the

use of Low-Pass Filters and High Pass Filters, respectively, and the filtering process continues until

the desired breakdown level is reached. In the phase of developing models for estimating the

precipitation and potential evapotranspiration by ANN, WANN, it was assumed that precipitation

and potential evapotranspiration in both models is a function of their previous observations at

Kouhrang station and given the capabilities of the multilayer perceptron network in hydrological

studies, three-layer perceptron network was used in this method.

Results and Discussion Based on the results, although the ANN model has good performance in predicting potential

evapotranspiration, it has not been successful in predicting precipitation. But the WANN model

performed better than ANN in predicting the desired data in both the training and test phases.

Therefore, in this study, the WANN model was used to predict monthly precipitation and potential

evapotranspiration for 2016. Then the RDI values were calculated for predicted potential

evapotranspiration and precipitation data. After predicting the monthly precipitation and potential

evapotranspiration data using the WANN model in 2016, the RDI index was calculated and

compared with the predicted data. Although it is difficult to predict rainfall data, the WANN model

provides a relatively accurate precipitation prediction.

Page 3: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

63

Prediction of Meteorological Droughts … Vol. 44, No. 3, 2021

Conclusions

This study evaluated meteorological droughts of the Kuhrang station in Chaharmahal va Bakhtiari

province using the RDI index. Then monthly precipitation and potential evapotranspiration data

were predicted using ANN and WANN models for 2016. The results show that the WANN model

predicts drought index changes more accurately than the ANN model. Finally, the RDI index was

calculated using the data predicted in the WANN model. The results showed that the WANN model

has acceptable accuracy in predicting monthly precipitation and potential evapotranspiration data.

Therefore, this method can be used to predict drought for better management of water resources

and make appropriate decisions for coping with drought conditions.

Acknowledgment

The authors thank the Vice Chancellor for Research and Technology of Shahrekord University

for financial support (Grant No. 97GRN1M1692) of this study as well as the Islamic Republic of

Iran Meteorological Organization and the Iran Water Resources Management Company for

providing the required information.

References 1- Adamowski, J. and Sun, K., 2010. Development of a coupled wavelet transform and neural network

method for flow forecasting of non-perennial rivers in semi-arid watersheds. Journal of Hydrology,

390, pp.85-91.

2- AsadiZarch, M.A., 2017. Analyzing climate change effects on drought occurrence in Yazd province,

Iran. Scientific Association of Desert Management and Control, 9, pp.74-90. (In Persion).

3- Hargreaves, G.H. and Samani, Z.A., 1982. Estimating potential evapotranspiration. Journal of Irrigation

and Drainage Engineering, 108, pp.223-230.

4- Moried, S., Moghaddasi, M., Paemozd, S.H. and Ghaemi, H., 2005. Designing drought monitoring

system of Tehran province. Applied Research Report Ministry of Energy, 253P.

5- Nourani, V., Komasi, M. and Mano, A., 2009a. A multivariate ANN-Wavelet approach for Rainfall-

Runoff Modeling. Water Resources Management, 23, pp.2877-2894.

6- Nourani, V., Alami, M.T. and Aminfar, M.H., 2009b. A combined neural-wavelet model for

prediction of Ligvanchai watershed precipitation. Journal of Engineering Application of Artificial

Intelligence, 22, pp.466-472. (In Persion).

7- Thuillard, M., 2000. A review of wavelet networks, wavelet, fuzzy wavelet and their application.

ESIT 2000 Aachen. Germany.

8- Tsakiris, G. and Vangelis, H., 2005. Establishing a drought index incorporating evapotranspiration.

European Water, 10, pp.3-11.

9- Zarei, A.R., Moghimi, M.M. and Mahmoudi, M.R., 2016. Analysis of changes in spatial pattern of

drought using RDI index in south of Iran. Water Resour Manage, 11, pp.3723-3743. (In Persian).

10- Zhang, Y., Li, W., Chen, Q., Pu, X. and Xiang, L., 2017. Multi-models for SPI drought forecasting

in the north of Haihe River Basin, China. Stoch Environ Res Risk Assess, 31, pp.2471-2481.

© 2021 Shahid Chamran Universiry of Ahvaz, Ahvaz, Iran. This article is an open access

article distributed under the terms and conditions of the Creative

Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0 license) (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).

Page 4: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

64

61-74، مقاله پژوهشي، ص. 1400، پایيز 3ي، شماره44جلد علوم و مهندسي آبياري

هواشناسي ساليخشکجک و شبکه عصبي مصنوعي در پایش کاربرد مدل تلفيقي تبدیل مو

)مطالعه موردي: حوضه آبریز کوهرنگ(

4و سجاد عبداللهی اسدآبادی 3، احمدرضا قاسمی دستگردی2، رسول میرعباسی نجف آبادی1مرضیه بهرامی سامانی

.دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه شهرکرد -1

[email protected]. نویسنده مسئول، دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد -*2

.گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرددانشیار -3

.اهوازدکترای مهندسی منابع آب، دانشگاه شهید چمران -4

31/3/1399پذیرش: 25/3/1399 بازنگری: 23/7/1398 :دریافت

ه چکيدبيني سالي يكي از بلاياي طبيعي است كه سالانه خسارات فراواني را براي جوامع مختلف به دنبال دارد. ارزيابي و پيشخشك

سالي و كاهش خسارات مربوط به آن در اختيار هاي مقابله با خشكتواند اطلاعات با ارزشي جهت تدوين برنامهها ميخشكسالي

هاي هواشناسي ايستگاه كوهرنگ در استان چهارمحال و ساليخشك ،در تحقيق حاضر ريزان منابع آب بگذارد.مديران و برنامه

سپس با مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. 1987-2016( در دوره آماري RDIي )سالي احيايبختياري با استفاده از شاخص خشك

و بارشهاي ماهانه ( دادهWANN( و مدل تلفيقي موجك با شبكه عصبي مصنوعي )ANNاستفاده از مدل شبكه عصبي مصنوعي )

تعرق هاي تبخيربيني دادهدر پيش ANNبيني شد. نتايج نشان داد كه هرچند مدل پيش 2016تعرق پتانسيل براي سال تبخير

از WANNكه مدل مناسب نبوده است. در حالي بارشهاي بيني دادهر بود، اما دقت آن در پيشپتانسيل از دقت قابل قبولي برخوردا

-در پيشمرحله تست، 𝑹𝟐كه ميزان طوريهتعرق پتانسيل برخوردار بود، بماهانه و تبخير بارشهاي بيني دادهدقت خوبي در پيش

تري نسبت بود كه نتايج مطلوب 99/0تعرق پتانسيل معادل ماهانه تبخيرهاي و براي داده 69/0معادل بارشهاي ماهانه يني دادهب

-براي پيش WANNبود(. بنابراين، از مدل 25/0 بارشمدل شبكه عصبي مصنوعي براي 𝑹𝟐به مدل شبكه عصبي داشت )ميزان

RDIشده، مقادير شاخص بينيهاي پيشتعرق پتانسيل استفاده شد. در مرحله بعد با استفاده از دادهو تبخير بارشهاي بيني داده

هاي مشاهداتي محاسبه شده بودند، مقايسه گرديد. نتايج نشان داد كه مدل محاسبه و با مقادير متناظر اين شاخص كه با داده

WANN سالي كوهرنگ داشته است.بيني خشكعملكرد خوبي در پيش

.RDIشاخص ، ANN مدل، WANNمدل ، بارشتعرق، تبخير، ساليخشك واژه ها:كليد

مقدمه هايدوره در بارش کمبود از است عبارت ساليخشك

و به خاك رطوبت کمبود باعث که نحوي به بلندمدت زماني،طریق منجر به اثرات بدین و شود جاري هايآب دنبال آن کاهش

خشك شناختي،دیدگاه اقليم بشر گردد. از هايبر فعاليت نامطلوب یك در و محل یك در دریافتي دهد که بارشزماني رخ مي سالي

باشد. محل بارش آن ميانگين بلندمدت از کمتر معين، زماني دورههجري 70 پایاني دهه هايسال هايساليخشك از بعد ایران در

آن خصوصيات و شناسایي ساليخشك وضعيت بررسي شمسي،

خشك هايویژگي قرار گرفت. تعيين توجه مورد پيش از بيش-برنامه اساسي نيازهاي از یکي منطقه، یك ترسالي در یا سالي

مدیریت براي ریزيبرنامه یژهوبه اقتصادي، و هاي محيطيریزيیکي از ابزارهاي .(Raziei et al., 2007) باشدآب مي منابع

خشكهاي شاخص ها،ساليخشك مهم و متداول براي ارزیابي براي تواندمي هاشاخص از آمده دستهب هستند. اطلاعات سالي

Tsakiris) باشد مفيد آب منابع مدیران و طراحان ریزان،برنامه

and Vangelis, 2005.) ساليخشكهاي تاکنون شاخص توان اند که از آن جمله ميبسياري توسط محققان توسعه داده شده

PDSI (Palmer Drought پالمر یا ساليخشكبه شاخص

Severity Index) (Palmer, 1965) شاخص بارش استاندارد ، SPI (Standardized Precipitation Index) یا شده

Mckee et al (1993) منابع آب ساليخشكشاخصGRI (Groundwater Resource Index ) یا زیرزميني

Mendicino et al (2008) یا يیاحيا ساليخشكو شاخص RDI (Reconnaissance Drought Index) Tsakirisو

Vangelis (2005) هایي که در اشاره نمود. یکي از شاخص

Page 5: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

65

61-74. ص 1400سال 3شماره 44دوره علوم و مهندسی آبیاری

ساليخشكهاي اخير مورد توجه محققان قرار گرفته، شاخص سالها در باشد. تفاوت این شاخص با سایر شاخصمي (RDI)ي احيای

را بر اساس دو متغير ساليخشكاین است که این شاخص، زند. به ( تخمين ميETPتعرق پتانسيل )( و تبخيرPبارندگي )

تري از شرایط رطوبتي نسبت به همين دليل توصيف دقيق-مي هشوند، ارایاساس بارش محاسبه ميهایي که فقط برشاخص

در RDIکند. تاکنون مطالعات زیادي در زمينه استفاده از شاخص -ها اشاره ميانجام گرفته که به برخي از آن ساليخشكارزیابي

شاخص از شدهاي اصلاحنسخه .Tigkas et al (2016) :شودRDI به نامRDIe دادند که در آن به جاي پارامتر بارش، ارائه

با اصلاح بارش موثر جایگزین گردیده است. نتایج نشان داد که -بهرههاي کشاورزي مورد ي که توسط سيستم، مقدار آبشاخص

را شاخص این عملکرد بهبود گيرد، افزایش یافته وي قرار ميبرداري به دنبال خواهد کشاورز ساليخشك ليو تحل هیتجز يبرا

-خشكتغييرات الگوي مکاني Zarei et al. (2016)داشت.

در جنوب ایران مورد بررسي RDIرا با استفاده از شاخص سالينتایج نشان داد که وسعت مناطقي که شرایط خشك قرار دادند.

فزایش هستند.دارند، داراي روند رو به ا(2017) AsadiZarch در استان ساليخشكوقوع روند

مورد بررسي قرار داد و 1966-2009هاي یزد را در بين سال، 6، 3در مقياس زماني RDIرا با استفاده از شاخص ساليخشك

ماهه محاسبه نمود. نتایج نشان داد که وقوع 24و 18، 12، 9در یزد در دوره آماري مورد نظر روندي افزایش داشته ساليخشك

تعرق پتانسيل بوده بارش و افزایش تبخيرکه ناشي از روند کاهشي دشوار زیادي حد تا ساليخشك خسارات و است. برآورد اثرات

دقيق تعيين ميز،آمخاطره هايپدیده برخلاف سایر زیرا است.

اغلب ،است. بنابراین مشکل ساليپایان خشك و شروع زمان ,.Moried et al)کنند اي خزنده توصيف ميسالي را پدیدهخشك

سالي و بطئي بودن دليل ماهيت خشكبر این اساس، به .(2005باشد. شروع و خاتمه آن، تشخيص و ارزیابي آن مشکل مي

هاي منابع آب نقش مهمي در سالي در سيستمبيني خشكپيشطور سنتي در چندین نماید. بهسالي ایفا ميکاهش خسارات خشك

هاي ریاضي و مدلسالي از برازش بيني خشكدهه اخير براي پيشهاي زماني را ها، سريطور گسترده استفاده شده است. این مدلبهصورت خطي یندها را بهاصورت مانا در نظر گرفته و فربه

هاي هيدرولوژیکي مخصوصا کنند. بيشتر سيگنالسازي ميمدلفصلي و ماهانه و روزانه داراي مشخصات ناایستا، پرش، روند و

ها سازي آندر بسامد هستند که براي مدل تغييرات ناگهانيهاي جدید ها، معادلات غيرخطي و نظریهاستفاده از الگوریتم

رسد. در حالت کلي براي تشخيص ریاضي ضروري به نظر ميهاي باشد، باید از تبدیل کنندهاطلاعاتي که در سيگنال نهفته مي

(.Polikar, 1996) ریاضي از قبيل سري فوریه استفاده نمود یافته تبدیل فوریهتبدیل موجکي تابعي است که نسخه بهبود

(Fourier Transform) نماید. تبدیل فوریه در آناليز را تداعي مي

ليکه تبدیل موجك حاعملکرد مناسبي ندارد. در سيگنال ناایستا Sifuzzaman)کند هاي ناایستا را نيز به خوبي آناليز ميسيگنال

et al., 2009) .موجك از استفاده (Wavelet) روشي عنوانبه

زماني هايسري و هاسيگنال تحليل زمينه در موثر بسيار و نوین

عنوان تابع هموجکي ب -است. کاربرد موجك در شبکه عصبيهاي عصبي عنوان یك روش جایگزین در شبکههآموزش، اخيرا ب

موجکي و هاي اخير، ترکيب تئوري کار برده شده است. در سالبه -هاي عصبيهاي عصبي مصنوعي منجر به گسترش شبکهشبکه

برخي از در ادامه به . (Thuillard, 2000)موجکي شده است شده ، اشارههایي که تاکنون در این مورد صورت گرفتهپژوهشبراي پيشSouag-Gamane (2016 ) و Djerbouaiاست:

در شمال الجزایر (Algerois) سالي در حوضه آلگرویزبيني خشكهاي تصادفي استفاده کردند. و مدل WANN، مدل ANNمدل از

براي پيش WANNنتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مدل ماهه، 6تا 1 هايدر مقياس SPIزمانيهاي بيني همه سري

در تحقيقي، Zhang et al. (2017)بهترین عملکرد را داشت. آمده با استفاده از شاخص دستههاي بساليخشكبيني براي پيش

SPIهاي هه، در شمال حوضه رودخانه (Haihe )مدل در چين، از-

و مدل رگرسيون بردار پشتيبان ARIMA ،ANN ،WANNهاي (SVR استفاده کردند. نتایج نشان داد که مدل )WANN عملکرد

12و 6هاي مقياسدر SPIبيني مقادیر شاخص بهتري در پيشبراي پيش Hassanzadeh et al. (2013)ماهه داشته است.

هاي آینده، از تلفيق الگوریتم ژنتيك و مدل بيني خشکسالي-استاندارد بارشموجکي در تحليل شاخص -ترکيبي شبکه عصبي

کارگيري روش تلفيقي شده استفاده کردند و نشان دادند که بهك و شبکه عصبي، نتایج الگوریتم ژنتيمذکور در مقایسه با تلفيق

دهد.ه ميمطلوبي ارایAnshuka et al. (2019) با در حوضه مورد مطالعه خود

-از طریق مدل ساليخشكبيني به پيش SPIاستفاده از شاخص

و ANNهاي پرداختند و بدین منظور از مدل هاي آماريWANN نيز بهره جستند. نتایج نشان دادWANN با داشتن

، عملکرد ANNنسبت به همبستگي بالاتر و ميزان خطاي کمترهدف از مطالعه داشته است. ساليخشكبيني بهتري در پيش

با استفاده هاي هواشناسي کوهرنگ ساليخشكبيني حاضر، پيشهاي بدین منظور کارایي مدل باشد.يم WANNو ANNاز مدل

پتانسيل مورد ارزیابي تعرق و تبخير بارش يبينپيش درفوق

سالي¬خشكشده، شاخص بينياساس مقادیر پيشو بر هگرفتقراریط رطوبتي کوهرنگ محاسبه ( براي توصيف شراRDI) احيایي .گردید

هامواد و روش منطقه مورد مطالعه

هاي مهم استان شهرستان کوهرنگ یکي از شهرستانباشد که مرکز آن چلگرد است. به علت چهارمحال و بختياري مي

Page 6: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

66

DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884... موجک و لیتبد یقیکاربرد مدل تلف: بهرامی سامانی و همکاران

-هاي طبيعي، این شهر را ميوجود منابع آبي بسيار زیاد و یخچال

حساب آورد. هترین شهرهاي ایران بآبعنوان یکي از پربهتوان کيلومتر مربع در 3790.25شهرستان کوهرنگ با مساحت

54" و شرقي طول 50° 26' 37"درجه تا 49° 56' 29"، موقعيتالنهار عرض شمالي از نصف 32° 05' 49" تا درجه °31 59'

قرار گرفته و متري از سطح آزاد دریا 2365در ارتفاع گرینویچ باشد. این متر ميميلي 1308ميانگين بارش ساليانه در آن معادل

شمال به شهرستان شهرکرد و استان اصفهان و از شهرستان ازشهرستان فارسان و از شمال جنوب به استان خوزستان، از شرق به

(.1)شکل غرب به استان لرستان محدود شده است

(RDI) یياياح ساليخشک شاخص

ارایه Vangelis (2005) و Tsakirisاین شاخص توسط نرمال بر نسبت بارندگي به از برازش توزیع لوگ RDIشد. شاخص

آید. براي دست ميتعرق پتانسيل در بازه زماني موردنظر بهتبخيرتعرق پتانسيل ابتدا باید مقدار تبخير RDIمحاسبه شاخص

تعرق پتانسيل تاکنون روابط محاسبه گردد. براي تخمين تبخيرهاي توان به روشمتعددي توسط محققان پيشنهاد شده که مي

ساماني -، هارگریوز(FAO Penman-Monteith)پنمن مانتيث (Hargreaves-Samani ،) و تورنت وایت(Thornthwaite) (FAO-56 ) .اشاره نمودZarei et al. (2013) در پژوهشي اثر

تعرق مرجع چمن در چند مدل تابش خورشيدي را در برآورد تبخيردشت شهرکرد مورد بررسي قرار دادند و در نهایت روش

تعرق پتانسيل در دشت ساماني را براي محاسبه تبخير -هارگریوزنهاد دادند. لذا در این پژوهش نيز از روش شهرکرد پيش

Hargreaves وSamani (1982) تعرق براي محاسبه تبخير

پتانسيل در ایستگاه کوهرنگ استفاده شد. مراحل محاسبه شاخص باشد:شرح زیر ميبه( RDI)سالي احيایي خشك

Samaniو Hargreavesبا روش ETPمحاسبه -1 با رابطه زیر: (1982)

ETP = 0.0023 × Ra × (Tmean + 17.8) ×(Tmax − Tmin)0.5 (1)

ترتيب دماي حداکثر، به Tmeanو Tminو Tmaxکه در آن،

حداکثر ممکن Raهستند و C°حسب حداقل و متوسط روزانه بر mm day-1حسب تابش خورشيد به سطح زمين است که بر

نشان دادند براي Ghamarnia et al. (2012)باشند. ميهاي مناطقي که به اندازه کافي بزرگ هستند و با استفاده از داده

استفاده شده 0023/0ها ضریب اوليه مطمئن و تعداد کافي ایستگاه( نيازي به Hargreaves-Samaniساماني )-در معادله هارگریوز ن بالا به کاربرده شود.تواند با اطميناتعدیل نداشته و مي

براي بازه زماني مورد نظر در a0محاسبه مقادیر اوليه آماره -2تعرق به تبخير بارشهاي مختلف با استفاده از مقادیر نسبت سال

پتانسيل با رابطه زیر:

a0(i)

=∑ pij

12i=1

∑ PETij12j=1

(2)

تعرق تبخير ETPو mmماهانه بر حسب بارش Pکه در آن،

باشد. مي mmحسب ام، بر iامين ماه از سال jپتانسيل در هاي مورد بررسي( تغيير )تعداد سال Nتا 1از iچنين مقدار هم

خواهد کرد.

Fig. 1- Koohrang cities location In Chaharmahal and Bakhtiari province.

شهرستان کوهرنگ در استان چهارمحال و بختياري.موقعيت -1 شکل

Page 7: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

67

61-74. ص 1400سال 3شماره 44دوره علوم و مهندسی آبیاری

( با رابطه زیر:nRDIنرمال شده ) RDIمحاسبه -3

RDIn(i)

=a0

(i)

a0 − 1 (3)

در هر سال است. a0ميانگين حسابي اعداد a0که در آن، که مقادیر ( با فرض اینRDI𝑠𝑡استاندارد شده ) RDIمحاسبه -4

a0 کنند از رابطه زیر:از توزیع لوگ نرمال پيروي مي

RDSst(i)

=y(i)−y

σy (4)

ln(a0برابر است 𝑦iکه در آن، (𝑖)

ترتيب انحراف به ��و 𝜎�� و ( رد تواند بامي شاخص این باشند.مي y(i)معيار و ميانگين حسابي

وضعيت سالانه صورتبه و زماني مختلف هايمقياس گرفتن نظر

-مقياس در RDIمقادیر تعيين از نماید. پس پایش را ساليخشك

کمي رمقادی ها،ایستگاه و هاماه از هریك در زماني مختلف هاي

مي توصيف (1)شده در جدول هارای نديبتوسط طبقه شاخص اساسبر ساليخشك هايشدت تعيين جهت بنديطبقه گردد. این

.(Mckee et al., 1993)ه شده است ارای SPIشاخص هاي هواشناسي در ساليدر این پژوهش، براي ارزیابي خشك

هاي زماني یك، در مقياس RDIمنطقه کوهرنگ، مقدار شاخص هاي بيني دادهماهه محاسبه گردید. بعد از پيش 12سه، شش و

( در منطقه مورد نظر، ETPتعرق پتانسيل )ماهانه بارندگي و تبخيربيني شده نيز محاسبه و ارزیابي ي پيشهااین شاخص با داده

گردید.

هاي عصبي مصنوعيبکهش

پذیري هاي ریاضي و انعطافهاي عصبي مصنوعي مدلشبکهکار برده هاي پيچيده بهسازي سيستمتوانند در مدلهستند که مي

ها ها قادرند با انتخاب مناسب تعداد لایهچنين این شبکهشوند. همها ارایه ها و خروجيها، یك نگاشت غيرخطي بين وروديو نرون

دهند. توانایي کلي شبکه عصبي مصنوعي، یادگيري ارتباط هاي دیگر است ها و تعيين نتایج براي دادهغيرخطي بين داده

(Nourani et al., 2009a,b)ها برین شبکه. پردازش در ا-

اساس بسياري از واحدهاي پردازش به نام نرون یا گره انجام توان اثبات نمود شود. با استفاده از یك استدلال ریاضياتي ميمي

,MLP)عصبي مصنوعي پرسپترون چندلایه هايکه از بين شبکه

multilayer perceptron)هاي ، شبکهMLP سه لایه، براي Mason et)تخمين هر تابع پيچيده غيرخطي مناسب هستند

al., 1996)هاي ماهانه بيني داده. در تحقيق حاضر، براي پيشسه لایه که MLPتعرق پتانسيل، از یك شبکه بارندگي و تبخير

ترتيب تانژانت هاي مياني و خروجي آن بهتوابع محرك لایهفته شده، استفاده گردید. لازم به سيگمویيد و خطي در نظر گر

بيني افق یك ماهه دو توضيح است در مطالعه حاضر، هدف پيشگيري از تاخيرهاي مناسب هر یك از این متغير مذکور با بهره

باشد. در گام بعدي براي تعيين بهترین ورودي به مدل، متغيرها ميبهترین الگوي ورودي به شبکه از طریق استفاده از توابع

و خودهمبستگي (Auto Correlation Function)ودهمبستگي خ( مشخص شد و Partial Auto Correlation Functionجزیي )

از روش آزمون و خطا، براي انتخاب الگوي ورودي برتر استفاده ها از رابطه زیر در محيط نرم سازي دادهچنين براي نرمالشد. هم

افزار متلب استفاده گردید:

Y = (X−Xmin

Xmax−Xmin) × (Ymax − Ymin) + Ymin

(5)

هاي خام اوليه، داده Xهاي نرمال شده، داده Yکه در آن،

minX وmaxX هاي اوليه و ترتيب مقدار حداقل و حداکثر دادهبه

minY وmaxY ترتيب حد پایيني و حد بالایي دامنه تغييرات دادهبه-

هاي ماهانه بارندگي و باشند. در مرحله بعد دادهشده ميتبدیلهاي هاي عنوان دادهبه 2015تا آخر سال 1988تعرق از سال تبخير

هاي آزمون شبکه عنوان دادهبه 2016آموزش شبکه و از سال چنين تعداد بهينه نرون لایه مياني یا مورد استفاده قرار گرفتند. هم

طا بين یك تا ده نرون انجام گردید. پنهان از طریق سعي و خهاي نهایتا پس از مرحله واسنجي، نتایج حاصل از تست شبکه

مورد RMSEو 2Rهاي آماري وسيله شاخصدیده بهآموزش

.ارزیابي قرار گرفت

هاي متناظر با آنو تعریف کلاس RDIبندي شاخص طبقه -1جدول Table 1- Drought classification according to RDI values

Drought Classes RDI range Extremely wet 2 or more

Very wet 1.5 to 1.99 Moderately wet 1 to 1.49

Normal 0.99 to –0.99

Moderately dry –1 to –1.49

Severely dry –1.5 to –1.99

Extremely dry –2 and less

Page 8: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

68

DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884... موجک و لیتبد یقیکاربرد مدل تلف: بهرامی سامانی و همکاران

يمصنوع يعصب شبکه و موجک يقيتلف يهامدل

هاي هاي تلفيقي موجك و شبکه عصبي مصنوعي، مدلمدلANN وسيله ها بههاي ورودي آناي هستند که هر کدام از متغير

تابع موجك گسسته به چند زیرسري تجزیه شده است (Adamowski and Sun, 2010) تحقيقات اخير در زمينه .

هيدرولوژي و منابع آب نشان داده است که در تجزیه سري زماني -، بهDb4هيدرولوژیکي، استفاده از موجك دابچيز مرتبه چهار یا

کند عنوان موجك مادر، نتایج رضایت بخشي حاصل مي(Nourani et al., 2009a,b).

DWT, Discrete)گسسته تبدیل موجكدر روش

Wavelet Transform) تبدیل موجك پيوسته در مقایسه با(CWT, Continuous wavelet transform) تر و در اجرا ساده

DWTدر روش گيرد. تري انجام ميمحاسبات آن در زمان کوتاه

هاي از به صورت توانمقادیر پارامترهاي مقياس و انتقال معمولا پارامترهاي انتقال و اتساع هاباشند. در اصطلاح به آنعدد دو مي

شکل گسسته تابع موجك به .شودگفته مي( Dyadic) دوتایي شود:صورت زیر تعریف مي

Ψ𝑗,𝑘(𝑡) =1

√|𝑠0𝑗

|

Ψ (𝑡−𝑘𝜏0𝑠0

𝑗

𝑠0𝑗 ) (6)

𝑆0اعدادي صحيح، jو k ،که در آن > گام ثابت اتساع و 1

𝜏0 باشد گام ثابت انتقال زمان مي(Cannas et al, 2006) . Trous) تروس و (Mallat Algorithm) مالات هايالگوریتم

Algorithm) منظور اجراي شده بههاي استفادهاز جمله الگوریتماز ،در این پژوهش. (Mallat, 1989)باشند مي DWTروش

Multi Resolution) تفکيکيالگوریتم مالات یا آناليز چند

Analysis) براي اجراي روشDWT .در این روشاستفاده شد با استفاده از ترتيببالاي سيگنال بهو هاي پایينفرکانس

High Pass) گذرلندو ب( Low-Pass Filters) گذرکوتاهفيلترهاي

Filters) پایين و بالاي هايفرکانس. به محتواي دنشوميتفکيك ( Details) ياتیجز و (Approximation) تقریبترتيب به سيگنال

یند فيلتر کردن تا رسيدن به سطح تجزیه مطلوب ا. فرشودمي گفتههاي زماني واریانس سري DWT(. با اعمال 2یابد )شکل ادامه مي

گونه يات منتقل شده و هيچیهاي تقریب و جزاوليه به زیرسري رفتاطلاعاتي از سري زماني اوليه از بين نخواهد

(Labat et al, 2005) .که با استفاده از تبدیل طوريهب Inverse Discrete Wavelet) معکوس موجك گسسته

Transform) توان با دقت بالایي سري زماني اوليه را بازسازي مي .(Daubechies, 1992)نمود

تعرق هاي تخمين بارش و تبخيردر بخش روش توسعه مدل، ميزان بارش و ANN ،WANNهاي وسيله مدلپتانسيل به

ها تعرق پتانسيل در هر دو مدل تابعي از مشاهدات قبلي آنتبخيرهاي شبکه در ایستگاه کوهرنگ فرض شد و با توجه به قابليت

لایه در مطالعات هيدرولوژیکي، در این روش از پرسپترون چندلایه استفاده گردید. سپس سطح تجزیه شبکه پرسپترون سه

از رابطه زیر محاسبه شد:مناسب

L = INT[log (N)] (7)

هاي طول سري داده N تعداد سطح تجزیه، L، در رابطه فوق باشدمي (Integer Operator) عملگر صحيح INTاوليه و

(Wang and Ding, 2003) مشابه با مدل .ANN عمل( صورت گرفت و تعيين بازه زماني 7سازي داده ها از رابطه )نرمال

هاي عنوان دادهتعرق پتانسيل بههاي ماهانه بارندگي و تبخيردادهچنين تعداد بهينه نرون لایه مياني نيز مشابه آموزش و آزمون و هم

هاي انجام شد. نهایتا در مرحله آخر آزمون شبکه ANNبا مدل ( و 2Rهاي آماري ضریب تعيين )وسيله شاخصآموزش دیده به

مورد ارزیابي قرار گرفت. در (RMSEطا )ریشه ميانگين مربعات خهاي سالي با استفاده از مدلبيني خشكاین پژوهش براي پيش

ANN وWANN( و 3)شکل ، تابع خودهمبستگي جزیي-هاي ماهانه بارندگي و تبخير( براي داده4)شکل خودهمبستگي

ها، تعرق پتانسيل رسم شد. خطوط خط چين قرمز موجود در شکلدهند. طبق این نمودارها، درصد را نشان مي 95اطمينان باند

ها در باند اطمينان ماه، این داده 12مشاهده شد که تقریبا بعد از کنند. بنابراین همبستگي گيرند و خطوط باند را قطع نميقرار مي

-هاي ماهانه بارندگي و تبخيرهمين دليل دادهدار نيست. بهمعني

ماه تاخير، به عنوان ورودي به مدل 12تعرق پتانسيل، بعد از منظور هاي ریاضياتي مورد استفاده بهمعرفي شدند. ساختار مدل

تعرق ماهانه به ترتيب در روابط تخمين متغيرهاي بارش و تبخير ( ارایه شده است.9( و )8)

Model (1): Pt = f (Pt-1, Pt-2, Pt-3, Pt-4, Pt-5, Pt-6,

Pt-7, Pt-8, Pt-9, Pt-10, Pt-11, Pt-12 (8)

Model (1): ETPt = f (ETPt-1, ETPt-2, ETPt-3,

ETPt-4, ETPt-5, ETPt-6, ETPt-7, ETPt-8, ETPt-9,

ETPt-10, ETPt-11, ETPt-12) (9)

هاي ماهانه ترتيب دادهبه Pو ETPکه در آن، پارامترهاي

، ...t ،t-1 ،t-2 ،t-3هاي تعرق پتانسيل و بارش هستند. نمایهتبخير

ترتيب ماه جاري، یك ماه تاخير، دو ماه تاخير، سه ماه به t-12و دهند. تاخير، ... و دوازده ماه تاخير را نشان مي

Page 9: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

69

61-74. ص 1400سال 3شماره 44دوره علوم و مهندسی آبیاری

Fig. 2- Schematic image of multiple separation signal analysis.

تفکيکي سيگنال.نمایش شماتيک آناليز چند -2 شکل

Fig. 3- Partial autocorrelation function for monthly (a) rainfall data, (b) ETP data in Koohrang

station.

تعرق پتانسيل در ایستگاه کوهرنگ.تبخير-b، بارندگي-aهاي ماهانه ي دادهتابع خودهمبستگي جزی -3شکل

Fig. 4- Autocorrelation function for monthly (a) rainfall data, (b) ETP data in Koohrang station.

تعرق پتانسيل در ایستگاه کوهرنگ.تبخير-b، بارندگي-aهاي ماهانه تابع خودهمبستگي داده -4شکل

Page 10: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

70

DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884... موجک و لیتبد یقیکاربرد مدل تلف: بهرامی سامانی و همکاران

هاعيار کارایي مدلمهاي ها با استفاده از مجموعه دادهکاليبراسيون مدل بعد از

. معيارهاي خطا ارزشيابي نمودها را با توان کارایي آنآموزش مي2R (of coefficientمرسوم معيارهايدر این پژوهش از

determination) وRMSE (Root Mean Square Error )است(، 1)حداکثر مقدار برابر با 2Rستفاده شد. مقادیر بالاتر ا

شرح زیر هب 2Rباشد. ضریب دهنده عملکرد بهتر مدل مينشان شود:تعریف مي

R2 =∑ (yi−yi)2N

i=1

∑ (yi−yi)2Ni=1

(10)

Nتخميني از مدل، مقدار ��𝑖مشاهداتي، مقدار 𝑦𝑖 ،که در آن

باشد. جذر مقدار ميانگين مشاهدات مي ��𝑖تعداد مشاهدات و ، واریانس خطاها را مستقل از (RMSE)ميانگين مربعات خطا شود:صورت زیر تعریف ميهکند و باندازه نمونه ارزیابي مي

RMSE = √∑ (yi−yi)2Ni=1

N (11)

Nو تخميني از مدل مقدار ��𝑖، مشاهداتي مقدار 𝑦𝑖 ،که در آن

دهنده نشان RMSEتعداد مشاهدات است. مقادیر کمتر شاخص باشد.عملکرد بهتر مدل مي

نتایج و بحثتعرق بيني شده بارش و تبخيرنتایج مقادیر پيش (5)در شکل

در آزموندر مرحله WANNو ANNپتانسيل توسط مدل هاي (5)گونه که در شکل همانبرابر مقادیر مشاهداتي رسم شده است.

مقادیر بارش را کمتر از مقادیر ANNشود، مدل مشاهده مي-بيني کرده است که این ضعف در مقادیر حدي )بارشواقعي پيش

WANNحاليکه عملکرد مدل باشد. درهاي کم و زیاد( حادتر ميهاي در نتایج عملکرد مدل بيني بارش بهبود یافته است.در پيش

اند.( ارایه شده2مراحل آموزش و آزمون در جدول )

Fig. 5- The forecasted values of monthly rainfall by a) ANN and b) WANN model, and monthly ETP

by c) ANN and d) WANN models versus observed values in the test phase -(توسط مدلcتعرق پتانسيل ماهانه و تبخير b) WANN و ANNهاي توسط مدل(a ماهانه شده بارشبينيمقادیر پيش -5شکل

در برابر مقادیر مشاهداتي آزموندر مرحله d )WANNو ANNهاي

Page 11: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

71

61-74. ص 1400سال 3شماره 44دوره علوم و مهندسی آبیاری

تعرق پتانسيلو تبخير بارشهاي ماهانه بيني دادهبراي پيش WANNو ANNمدل هاي ارزیابينتایج -2 جدول

Table 2- Results of ANN and WANNs models evaluation for predict monthly rainfall and ETP data

model appraisement R2 RMSE (mm)

ANN

(Rain)

train 0.54 91.67

test 0.52 118.72

ANN

(ETP)

train 0.99 4.10

test 0.98 5.51

WANN

(Rain)

train 0.71 19.59

test 0.69 28.55

WANN

(ETP)

train 0.99 0.79

test 0.99 2.59

Fig. 6- RDI time series on a 1-month, 3-month, 6-month, and 12-month scale at Koohrang Station.

ماهه در ایستگاه کوهرنگ 12اهه و مماهه، ششماهه، سهدر مقياس زماني یک RDIسري زماني شاخص -6شکل

در ANN( اگرچه مدل 2آمده در جدول )دستاساس نتایج بهبرتعرق پتانسيل عملکرد مناسبي داشته است هاي تبخيربيني دادهپيش

آن در مرحله آموزش و آزمون به 2R)مقدار خطاي آن کم و ميزان هاي بارش موفقيت چنداني بيني دادهیك نزدیك است(، اما در پيش

متر در مرحله ميلي 67/91معادل RMSEنداشته و بيشترین مقدار متر در مرحله آزمون را به همراه داشته است. ميلي 72/118آموزش و هاي مورد نظر هم در مرحله بيني دادهدر پيش WANNاما مدل

آموزش و هم در مرحله آزمون عملکرد بهتري داشته است. بيشترین تعرق هاي تبخيربيني دادهنيز در این مدل و براي پيش 2Rمقدار

دست آمده است. ميزان خطاي آن هم از مدل قبلي کمتر پتانسيل به

نسبت WANNتر است. بنابراین، واضح است که مدل و قابل قبولتعرق پتانسيل هاي ماهانه بارش و تبخيربيني دادهدر پيش ANNبه

از دقت بالاتري برخوردار است. از این رو، در کارایي بيشتري دارد وتعرق هاي ماهانه بارش و تبخيربيني دادهاین پژوهش براي پيش

استفاده شد. سپس با WANNاز مدل 2016پتانسيل در سال شده، مقادیر بينيتعرق پتانسيل پيشهاي بارش و تبخيراستفاده از داده

محاسبه گردید. RDIشاخص هاي زماني یك، سه، در مقياس RDI( سري زماني شاخص 6شکل )

دهند. بعد از ماهه را در ایستگاه کوهرنگ نمایش مي 12شش و تعرق پتانسيل با استفاده از هاي ماهانه بارش و تبخيربيني دادهپيش

Page 12: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

72

DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884... موجک و لیتبد یقیکاربرد مدل تلف: بهرامی سامانی و همکاران

شده بينيهاي پيش، این شاخص با داده2016در سال WANNمدل بيني که پيشمقایسه شدند. با توجه به ایننيز محاسبه گردید و با هم

شود که در شکل مشاهده ميطورهاي بارش دشوار است، هماندادهقبولي با موفقيت بيني بارش تا حدود قابلپيش WANNدر مدل

هاي ماهه دادهماهه و سهرو بوده است. در سري زماني یكروبهبيشتري نشان سالي هاي واقعي خشكشده نسبت به دادهبينيپيش-هاي موردبيني دادهماهه پيش 12اند. در مقياس زماني شش و داده

تر بوده است.نظر به واقعيت نزدیك

گيرينتيجههاي صورت گرفته در این پژوهش نشان نتایج حاصل از بررسي

با دقت ANNنسبت به مدل WANNدهد که شبکه ميکند. بيني ميسالي را پيشتري تغييرات شاخص خشكمناسب

Cannas et al. (2006) نيز در تحقيقي براي تخمين جریانساله از مدل 69اي در ایتاليا، در یك دوره آماري ماهانه رودخانه

WANN هاي صورتپردازشاستفاده کردند. نتایج نشان داد پيش-

هاي آناليز موجك، خصوصا در حالت گسسته تاثير گرفته توسط روشدارد که با نتایج تحقيق ANNهاي زایي در افزایش دقت مدلسهب

خاطر هنه تنها ب WANNحاضر نيز مطابقت دارد. دقت بالاتر مدل هاي مختلف است، بندي موجك به زیر سيگنالپرداز و پارتيشنپيش

اي تواند بخاطر توجه به تأثير هر زیر سيگنال تجزیهبلکه علت آن ميکه مدل نسبي وزن آن زیر سيگنال باشد. با اینوسيله بزرگنمایي هب

خاطر در اختيار داشتن کرنل غيرخطي هشبکه عصبي مصنوعي بسازي رفتارهاي غيرخطي را داراست، ولي با توجه به توانایي مدل

تعرق هاي بارش و تبخيري و غيرخطي بودن دادهایستایهاي ناویژگياستفاده شد. WANN سازي دقيق از مدلپتانسيل، به منظور شبيه

ي یایستاي قادر به غلبه بر نازیرا شبکه عصبي مصنوعي به تنهایکه تبدیل موجکي با جدا نمودن سيگنال به حاليباشد. درسيگنال نمي

مقياسي سيگنال را در هاي چندویژگي ،هاي بالا و پایينفرکانسر مرحله برد. داختيار داشته و دقت مدل را تا حد قابل توجهي بالا مي

شاخص WANNبيني شده در مدل هاي پيشآخر با استفاده از دادهRDI محاسبه شد. نتایج نشان داد که مدلWANN بيني در پيشقبولي تعرق پتانسيل از دقت قابلو تبخير بارشهاي ماهانه داده

-خشكبيني توان براي پيشباشد. لذا از این روش ميبرخوردار مي

جهت مدیریت بهتر منابع آب و اتخاذ تصميمات مناسب براي سالي استفاده نمود. ساليخشكمقابله با

تشکر و قدردانيمقاله بدینوسيله از حمایت مالي معاونت پژوهش و نویسندگان

فناوري دانشگاه شهرکرد )در قالب پژوهانه شماره 97GRN1M1692چنين سازمان هواشناسي ( از این مطالعه و هم

خاطر در اختيار قرار دادن ایران و شرکت مدیریت منابع آب ایران به نمایند.نياز تشکر مياطلاعات مورد

References

1- Adamowski, J. and Sun, K., 2010. Development of a coupled wavelet transform and neural network

method for flow forecasting of non-perennial rivers in semi-arid watersheds. Journal of Hydrology, 390,

pp.85-91. 2- Anshuka, A. Floris, F. and Rutger, W., 2019. Drought forecasting through statistical models using

standardised precipitation index: a systematic review and meta-regression analysis. Journal of the

International Society for the Prevention and Mitigation of Natural Hazards, 97, pp.955-977. 3- AsadiZarch, M.A., 2017. Analyzing climate change effects on drought occurrence in Yazd province,

Iran. Scientific Association of Desert Management and Control, 9, pp.74-90. (In Persian). 4- Cannas, B., Fanni, A., See, L. and Sias, G., 2006. Data preprocessing for river flow forecasting using

neural network, wavelet transforms and data partitioning. Physics and Chemistry of the Earth, 31(18),

pp.1164-1171. 5- Daubechies, I., 1992. Ten lectures on wavelets. In CBMS-NSF Regional Conference Series in Applied

Mathematics 61. Philadelphia, PA. USA. 6- Djerbouai, S. and Souag-Gamane, D., 2016. Drought forecasting using neural networks, Wavelet neural

networks, and stochastic nodels. Water Resources Management, 30, pp.2445–2464.

Page 13: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

73

61-74. ص 1400سال 3شماره 44دوره علوم و مهندسی آبیاری

6- Ghamarnia, H., Rezvani, V., Khodaei, E. and Mirzaei, H., 2012. Time and place calibration of the

Hargreaves equation for estimating monthly reference evapotranspiration under different climatic

conditions. Journal of Agricultural Science, 4(3), pp.111-122. (In Persian). 7- Hargreaves, G.H. and Samani, Z.A., 1982. Estimating potential evapotranspiration. Journal of Irrigation

and Drainage Engineering, 108, pp.223-230. 8- Hassanzadeh, Y., Abdi Kordani, A. and Fakheri Fard, A., 2013. Drought forecasting using genetic

algorithm and conjoined model of neural network-wavelet. Journal of Water and Wastewater, 23,

pp.48-59. (In Persian). 9- Labat, D., Ronchail, J. and Guyot, J.L., 2005. Recent advances in wavelet analyses: Part 2-Amazon,

Parana, Orinoco and Congo discharges time scale variability. Journal of Hydrology, 314, pp.289-311. 10- Mallat, S.G., 1989. A theory for multiresolution signal decomposition: the wavelet representation. IEEE

Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence, 11, pp.674-693. 11- Mason, J.C., Price, R.K. and Tem, M.E., 1996. A neural network model of rainfall-runoff using radial

basis functions. Journal of Hydraulic Research, 34, pp.537-548. 12- Mckee, T.B., Doesken, N.J. and Kleist, J., 1993. The relationship of drought frequency and duration on

time scales. In 8th Conference on Applied Climatology, Anaheim university, California. 13- Mendicino, G., Senatore, A. and Versace, P., 2008. A groundwater resource index (GRI) for drought

monitoring and forecasting in a Mediterranean climate. Journal of Hydrology, 357, pp.282-302. 14- Moried, S., Moghaddasi, M., Paemozd, S.H. and Ghaemi, H., 2005. Designing drought monitoring

system of Tehran province. Applied Research Report Ministry of Energy. 15- Nourani, V., Komasi, M. and Mano, A., 2009a. A multivariate ANN-Wavelet approach for rainfall-

runoff modeling. Water Resources Management, 23, pp.2877-2894. 16- Nourani, V., Alami, M.T. and Aminfar, M.H., 2009b. A combined neural-wavelet model for prediction

of Ligvanchai watershed precipitation. Journal of Engineering Application of Artificial Intelligence, 22,

pp.466-472. (In Persian). 17- Palmer, W.C., 1965. Meteorological drought. Research Paper No. 45. US Department of Commerce

Weather Bureau. Washington DC. 18- Polikar, R., 1996. Fundamental concept and an overview of the wavelet theory wavelet tutorial. Rowan

University. Glassboro.

20- Raziei, T., Daneshkar, A., Akhtari, R. and Saghafian, B., 2007. Investigation of meteorological

droughts in the Sistan and Balouchestan province using the standardized precipitation index and Markov

chain model. Water Resources Research, 3(1), pp.25-35. (In Persian). 21- Sifuzzaman, M., Islam, M.R. and Ali, M.Z., 2009. Application of wavelet transform and its advantages

compared to fourier transform. Journal of Physical Sciences, 13, pp.121-134. 22- Thuillard, M., 2000. A review of wavelet networks, wavelet, fuzzy wavelet and their application. ESIT

2000 Aachen. Germany. 23- Tigkas, D., Vangelis, H. and Tsakiris, G., 2016. Introducing a modified reconnaissance drought index

(RDIe) incorporating effective precipitation. Procedia Engineering, 162, pp.332-339.

Page 14: Research Irrigation Sciences and Engineering (JISE) Paper

74

DOI: 10.22055/JISE.2020.31370.1884... موجک و لیتبد یقیکاربرد مدل تلف: بهرامی سامانی و همکاران

24- Tsakiris, G. and Vangelis, H., 2005. Establishing a drought index incorporating evapotranspiration.

European Water, 10, pp.3-11. 25- Wang, W. and Ding, J., 2003. Wavelet network model and its application to the prediction of

hydrology. Nature and Science, 1, pp.67-71. 26- Zarei, A.R., Moghimi, M.M. and Mahmoudi, M.R., 2016. Analysis of changes in spatial pattern of

drought using RDI index in south of Iran. Water Resources Management, 11, pp.3723-3743. (In

Persian). 27- Zarei, M.A., Tabatabaei, S.H., Babazadeh, H. and Sedghi, H., 2013. Determining the best radiation

model for Hargreaves-Samani equation in Shahrekord plain under Lysimeter condition. Journal of

Water Research, 3(9), pp.47-56. 28- Zhang, Y., Li, W., Chen, Q., Pu, X. and Xiang, L., 2017. Multi-models for SPI drought forecasting in

the north of Haihe River Basin, China. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 31,

pp.2471-2481.