reporting and writing news: a basic handbook (burmese)

176
owif :vd k uf ]cif S ih f owif :a\:om:]cif : ta]ccHvufpJG The Indochina Media Memorial Foundation twG uf Peter Eng óS ih f Jeff Hodson wdkha\:om:]yKpkonf` Cover.pmd 6/2/2547, 23:56 1

Upload: than-hlaing-oo

Post on 16-Feb-2017

215 views

Category:

Self Improvement


16 download

TRANSCRIPT

Page 1: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

owif:vdkuf]cif:óSihf owif:a\:om:]cif:ta]ccHvufpJG

The Indochina Media Memorial FoundationtwGuf Peter Eng óSihf Jeff Hodson

wdkha\:om:]yKpkonf`

Cover.pmd 6/2/2547, 23:561

Page 2: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

i

owif:vdkuf]cif:óSihf owif:a\:om:]cif:

ta]ccHvufpJG

yDwmtJef: óSihf }sufzfa[mh'fqifwdkh a\:om:]yKpkonf̀

bmom]yefqkdolxifatmifausmf

tar\duef]ynfaxmifpkoH|kH:]ynfol.a\:\mXme \efukefúrdK.

óSihftkd:yif:qkdqkdifwDtifpwDusKwkdh> tultnD]zifh

Tpmtkyfukd ]refrmbmomokdh ]yefqdkxkwfa&]cif: ]zpfygonf̀

tif'dkcsKdif:em: rD'D<m trSwfw\ \efyHkaiGtzJG.(The Indochina Media Memorial Foundation)

immf.pmd 7/2/2547, 11:031

Page 3: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

ii

Reporting and Writing News : A Basic HandbookWritten by Peter Eng and Jeff HodsonTranslated by U Htin Aung Kyaw

ISBN : 974-91900-9-2

Copyright © 2001 The Indochina Media Memorial Foundation (IMMF), ThailandCopyright of this translation into Burmese, 2004 of the basic journalism handbook isasserted by the IMMF, ThailandPrinted by Square Print '93 Co., Ltd.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted inany form without the written permission of the IMMF.

Cover photo by Vinai Dithajohn shows students on an IMMF course on urbanenvironment in Chiang Mai, Thailand, October 2001

The Indochina Media Memorial FoundationManeeya Center Building, 6th Floor518/5 Ploenchit Road, Bangkok 10330, ThailandTel.: 66 (0) 2255-5909, 2255-3626Fax: 66 (0) 2255-5909Email: [email protected] or [email protected]: http://www.immf.or.th

immf.pmd 7/2/2547, 11:032

Page 4: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

iii

rmwdum

trSmpm ix

ed'gef: xi

a&g[m\\Sif:vif:csuf xiv

tykdif: (1)ta]ccHowif:pmynm

tcef: (1)? owif:pmq\mrsm:óSihfowif: 1

tcef: (2)? owif:\if:]rpfrsm:óSihf owif:twGuf pdwful:\SmazG]cif: 7

tcef: (3)? owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk 11

tcef: (4)? owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf 23

tydkif: (2)tcsuftvufpkaqmif:]cif:

tcef: (5)? pl:prf:avhvm]cif: 36

tcef: (6)? awG.qHkar:]ref:enf:rsm: 40

tcef: (7)? taxmuftxm:rsm:ukd toHk:cs]cif: 52

tydkif: (3)pk|kH:aygif:pnf:]cif:

tcef: (8)? tzGihf 56

tcef: (9)? owif:udkpkpnf:]cif: 70

tydkif: (4)owif:a\:om:]cif:

tcef: (10)? a]ympum:aumufókwfcsufrsm:ukd oHk:]cif: 85

tcef: (11)? owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm: 93

immf.pmd 7/2/2547, 11:033

Page 5: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

iv

tykdif: (5)awG.juHKaeus]zpfaomfvnf: owdxm:\rnhf owif:rsm:

tcef: (12)? owif:xkwf]yefcsuf 101

tcef: (13)? tpnf:ta&:rsm:? rdefhcGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm: 110

tydkif: (6)tcef: (14)? a\'D<kd? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif: 127

tydkif: (7)tcef: (15)? usihf&wf 138

tydkif: (8)tcef: (16)? tifwmeuf 146

ed}kH: 151

aemufxyfavhvmzwf|SKoihfaom pmtkyfrsm: 153

aus:Zl:wifvÏm 155

pmtkyf]yKpkolóSpfOD: 156

bmom]yefqkdol 157

immf.pmd 7/2/2547, 11:034

Page 6: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

v

tao:pdwfrmwdum

trSm ix

ed'gef: xi

a&g[m\\Sif:vif:csuf xiv

tydkif: (1) ta]ccHowif:pmynm 1

tcef: (1)? owif:pmq\mrsm:óSihf owif: 1owif:pmq\mwpfa<muf> tcef:uÖ 1pmzwfolomvûif ta\:tîuD:qHk: 2

owif:pmq\maumif:\J. t\nftcsif:rsm: 3owif:qkdwm bmvJ 4

tcef: (2)? owif:\if:]rpfrsm:óSifhowif:twGuf pdwful:\SmazG]cif: 7owif:\if:]rpfrsm:rsm:xm:yg? 'gayrJh owif:\if:]rpfaumif:]zpfygap 8owif:\if:]rpfpm\if: xm:\Sdyg 10

tcef: (3)? owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk 11

owif:OD:óSifh owif:aqmif:yg: 11

tzGihfóSifhpmukd<f 12

üb’ a]cmufvHk: 16

'Dawmhbm]zpfvJ 20

qufpyfrëtpOfóSifh aemufcHorkdif: 21

tcef: (4)? owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsu f 23

wdusrë 23

pdppfa&zef]cif: 24

"rR"d÷mefusus 26

udk:um:azmf]ycsuf 27

w\m:&ifóSifh w\m:r&ifa]ym]cif: 30

trnfrazmfvdkaom owif:\if:]rpf 31

rûrûww 32

\Sif:vif:]cif: 33

]ynhfpHk]cif: 35

tydkif: (2) tcsuftvufpkaqmif:]cif: 36

tcef: (5)? pl:prf:avhvm]cif: 36

tcef: (6)? awG.qHkar:]ref:enf:rsm: 40

tifwmAsL:awmif:]cif: 40

îudKwif]yifqifyg 41

tcsdefrDoGm:yg 42

immf.pmd 7/2/2547, 11:035

Page 7: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

vi

tifwmAsL:udkpwif]cif:? rdrdukd<fukdrdwfqufyg 43

rSwfpka\:]cif:óSifh wdyf\Daumf'goHk:]cif: 43

übmhajumihf’? üb<fvdk’ ar:cGef:rsm: 45

ar:cGef:rsm:ukd wkdwdkyJar:yg 46

em:axmifyg? owd\Sdyg? rsufpdukdzGihfxm:yg 46

üuwfoD:uwfowf’ ar:cGef:rsm:ar:\ef rajumufygóSihf 47

üxif]rifcsuf’ awmif:cH]cif: 47

owif:\if:]rpfwpfOD:u ra]zonfhtcg 48

olwdkhwpfawG wa]ymwnf:a]ymaevûif 48

aemufqufwJGar:cGef:rsm:-tókpdwfar:]ref:]cif: 48

a]z\cufaomar:cGef:rsm: 49

waphwapmif:|kyfyHkvÏmtifwmAsL:rsm: 50

tifwmAsL:udk tqHk:owf]cif: 50

tcef: (7)? taxmuftxm:rsm:udk toHk:cs]cif: 52

t]rJwrf:pdppfyg 54

úyD:awmh vltrsm:óSifh pum:a]ymjunhfyg 54

tydkif: (3)? pk|kH:aygif:pnf:]cif: 55

pdefac;csuf 55

owif:a\:om:]cif: 55

tcef: (8)? tzGihf 56

wkduf|kduftzGihf 56

tzJG.tóJG.tzGihf 57

tzGihfudk üóSpf’ rxm:ygeJh 60

tzGihfudkrcsJ.vGef:ygeJh 65

bmxl:]cm:ovJ 66

ü|SKaxmifh’ udka\G:cs<f]cif: 68

tcef: (9)? owif:udkpkpnf:]cif: 70

rSwfpkukdjunfhúyD: pOf:pm:yg 70

owif:OD:rsm: 71

t"duausm|kd:wpfckxufydkaevûif 75

owif:aqmif:yg: 76

w]cm:owif:aqmif:yg:yHkpHrsm: 83

tydkif: (4)? owif:a\:om:]cif: 85

tcef: (10)? a]ympum:aumufókwfcsufrsm:oHk:]cif: 85

a]ympum:ukd rnfonfhtcg oHk:rnfenf: 85

a]ympum:eJh przGifhygóSihf 88

b<folu a]ymaewmvJ 89

üa]ymonf’ qkdvûif vHkavmufúyD 90

immf.pmd 7/2/2547, 11:036

Page 8: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

vii

a]ympum:udk wrifa]ymif:ra\:ygóSihf 90

a]ympum:rsm:tvGeftrif:oHk:]cif:ukd owdxm:yg 92

tcef: (11)? owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm: 93

t"dutcsuf-owif:vdkuf]cif: 93

|kd:|dk:\Sif:\Sif: 93

tm:\Sdaomîud<móSihf emrfrsm:ukdoHk:yg 94

ra]ymygeJh? ]yyg 95

udef:}Eef:rsm: 96

um\efeabóSifh &gustwkd? t\Snf 99

avoH 99

]yefa\:yg 100

wkdufrl 100

tydkif: (5)? awG.juHKaeus]zpfaomfvnf: owdxm:\rnhfowif:rsm: 101

tcef: (12)? owif:xkwf]yefcsuf 101

tcef: (13)? tpnf:ta&:rsm:? rdefhcGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm: 110

tpnf:ta&:rsm: 110

nDvmcHrsm: 118

rdefhcGef:óSifh owif:pm\Sif:vif:yJGrsm: 119

rûwrë\Sdyg 119

b<folu bma]ymw<fqkd]cif:udk tav:xm:yg 120

îudKwif]yifqifyg 122

tcrf:tem:rsm:rSmvnf: 126

tydkif: (6) 127

tcef: (14)? a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif: 127

wpfîudrfyJrkdh aocsmygap 127

vuf\Sd]zpfaeonfudk tm|kHpkdufyg 128

pnf:urf:csuftcsKd. 129

tydkif: (7) 138

tcef: (15)? usifh&wf 138

usifh&wfxdef:\ef wm&ef\Sd]cif: 138

trSeftwkdif:a]ymyg 138

wrifcsJ.um:]cif: okdhr[kwf pdwfqGay:]cif:rsKd: rvkyfygóSihf 140

trsm:tusKd:ukd aqmifyg? udk<hftusKd:udk raqmifygóSihf 141

w]cm:olqDu ckd:rcsygeJh 142

rûwyg 142

\nfrGefyg? udk<fcsif:pmyg 143

immf.pmd 7/2/2547, 11:037

Page 9: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

viii

vlrsm:> ykñdKvfa\:udpPrsm:ukd av:pm:yg 143

udk<hfowif:\if:]rpfukd av:pm:yg 144

vkyfazmfukdifzufrsm:óSifh wkdifyifyg 144

usifh&wfpnf:rsOf: 145

tydkif: (8) 146

tcef: (16)? tifwmeuf 146

tifwmeufqdkwm bmvJ 146

tifwmeufu rnfokdh taxmuftul ]yKoenf: 147

tD:ar:vfóSifhowif:pm\if: 149

owdawmhxm:yg 150

ed}kH: 151

aemufxyfavhvmzwf|SKoifhaompmtkyfrsm: 153

pmtkyfrsm: 153

tdwfaqmifpmtkyfrsm: 153

Web sites rsm: 154

aus:Zl:wifvÏm 155

pmtkyf]yKpkolóSpfOD: 156

bmom]yefqkdol 157

immf.pmd 7/2/2547, 11:038

Page 10: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

ix

trSmpm

üowif:pmq\maumif:wpfa<muf qHk:yg:oGm:aomtcgwGif vltrsm:u pdwfraumif:]zpfjuúyD: wcsKd.uqdkvûif \uftawmfjumonfhwkdif atmufarhowdw\ \dSaewwfjuygonfá [ktar\duef t<f'Dwm qwefava&ghumu 1924 ckóSpfrSm a\:om:cJhzl:onf̀

tvm:wlyif 1945 ckóSpfaemufydkif: a'owGif: yõdyuQrsm: twGif: toufqHk:|SHK:cJh\olowif:pmq\m 320 tm: atmufarh}kEf ]yKaomtm:]zihf tif'dkcsKdif:em: rD'D<m trSwfw\\efyHkaiGtzJG. (IMMF: Indochina Media Memorial Foundation) udk 1992 ckóSpfwGif xdkif: ódkifiHYzJG.pnf: xlaxmifcJhygonf̀

tkdiftrftrftufzfwGif ódkifiHa\:? bmoma\:? vlrsKd:a\:óSifh vlrSKa\:tpDtpOfrsm: r\Sdyg`tzJG.udk tpdk:\rsm:? tusKd:t]rwfr<laom toif:tzJG.rsm:óSifh vlykñdKvfwpfOD:csif:wkd.u \efyHkaiGxnfh&if axmufyHhay:aeúyD: befaumufrSm taersm:onfh owif:pmq\mrsm:u tzJG.wpfckzJG.umapwemh&efxrf: îuD:juyfay:aeonf` tdkiftrftrftufzf> \nf\G<fcsufu owif:pmtwwfynmtwGufom ]zpfyg onf̀ \nf\G<fcsufrsm:wGif rJacgif]rpf&Srf: atmufydkif:[k \Hzef\Hcgac;qkdwwfaom uaèm'D:<m:? vmtkd? ]refrm? xkdif:óSif h AD<uferf ód kifiH ig:ód kifiHYpme<fZif:pHóSKef:rsm: wkd:wuf]rifhrm:vma\:óSifh <if:wdk.tjum: rD'D<m aygif:ul:wnfaqmufa\:wkd.yg&ifygonf̀

1994 ckóSpfrSpI Ta'orS oifwef:om: 200 ausmfonf xdkif:ódkifiHokd. vma\mufumoifwef:wufa\muf oifjum:cJhjuúyD:ygúyD̀ xkdif:ódkifiHu a'owGif:rSm ódkifiH]cm:owif:Xmersm:vGwfvyfpGm ta]cpdkufcGifh \xm:úyD: ]ynfwGif:rSmvnf: owif:vGwfvyfcGifh\Sdaom ódkifiH ]zpfygonf̀oifwef:om:rsm:onf befaumuf? csif:rdkif? aqmifcvm óSifh xdkif:bk\ifhódkifiH w]cm:ae\mrsm:wGifwpfvjumoifwef:ukd wufa\mufju\onf̀ aemufxyf oifwef:om: 200 url olwkd.rdcifódkifiHrsm:rSmyif \ufwdkoifwef:rsm: wufa\mufcJh\onf` tkdiftrftrftufzf oifwef:rsm:udkt<f'Dwmrsm:? owif:axmufrsm:? pma\:q\mrsm:? a\'D<dktoHvÏihfolrsm:óSifh "mwfyHkq\mrsm:updwf&ifpm:juúyD: oifwef:rsm:wGif obm&ywf&ef:usif? pD:yGm:a\:? vlrSKa\:óSifh w]cm:udpP\yfrsm:tay; tav:xm: ydk.csay:ygonf̀

Toifwef:wufol tawmfrsm:rsm:twGuf olwkd.b&rSm yxrOD:qHk:tîudrfwufa\muf\aom owif:pmynmoifwef:]zpfum tkdiftrftrftufzfoifwef:udk wufa\muf\úyD:aemufydkif: tawmfrsm:rsm:u olwkd.b&rSm ta]ymif:tvJ ]zpfoGm:cJhajumif: a]ymygonf`tkdiftrftrftufzf> oifwef:q\mrsm:uvnf: xdkodk.yif ]rifrdajumif: zGifh[a]ymqkdonf`olwdk.tae]zifh &g\ifh owif:pmq\mrsm: ]zpfaomfvnf: oifwef:om:rsm:óSif h <ckvdkrqHkpnf:cJh\ygvûif ta\S.awmiftm\S tajumif:udk onfrûtxd od]rifcHpm:rdrSm r[kwfacs`onftay;rSm tkdiftrftrftufzfu t]rJyJ }kEf<lrdygonf̀

AD<uferf "mwfyHkq\m x\ef uGrf wltefu üuïefawmfwkd. oifwef:wufaewkef:rSm

immf.pmd 7/2/2547, 11:039

Page 11: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

x

vlrsKd:ig:rsKd:\<fvdk. rcHpm:\awmhbl:? tkdiftrf trftufzfqkdwJh wpfódkifiHwnf:u ódkifiHom:awGvdk.yJcHpm:rdw<fá [k qkdcJhovdkyif ]zpfygonf̀

tdkiftrftrftufzf u pme<fZif:oifwef: ydk.cscsuf tawG. tjuHKrsm:tay; ta]ccHúyD:TvufpJGpmtkyfi<fudk ]yKpkxkwfa&vkduf]cif: ]zpfygonf̀ pmtkyfxJrSm ta]ccHoabmw\m:rsm:udk\Sif:vif:pGm a\:om:azmf]yay:xm:onf` w]cm:vufpJGpmtkyfrsm:vdk r[kwfbJ T pmtkyfuta\S.awmiftm\SrSm\Sdonhf vuf\Sdowif:pmq\mrsm:twGuf \nf\G<fxkwfa&]cif: ]zpfygonf̀

TvufpJGpmtkyfi<fudk owif:pmynm\yftm:vHk: ]ynfh&uHkvHkap\ef qkdaom\nf\G<fcsuf]zifh ]yKpkxkwfa&]cif: r[kwfyg` tem}wf tkdiftrftrftufzf oifwef:om:avmif:rsm:twGuf? ta]ccHoabmt]zpfóSifh avhvmvdkufpm:vkdol pme<fZif:orm:rsm: twGufom\nf\G<f\if: ]zpfygonf` ]refrm? uaèm'D:<m:? vmtdk? xdkif:óSifh AD<uferf bmomrsm:odk.]yefqkd]cif:]zifh oifwef:wufa\mufol tawmfrsm:rsm: twGuf taxmuftul ]zpfódkifygonf̀xdk.]yif a'owGif:\Sd pme<fZif:orm:rsm: tcsif:csif: úidrf:csrf:pGm ul:vl:<SufóG<frSKrsm: ydkúyD:t"Gef.\Snf jumatmifvnf: vkyfaqmifay:\m a\mufódkifygonf̀

'Jepf }a\: óSifh a'grepf azmfvf'gtdkiftrftrftufzf 'kwd< OU÷rsm:

qm\m rUvif:tdkiftrftrftufzf pDrHudef:'g|kdufwm

befaumuf? 'DZifbm 2001`

immf.pmd 7/2/2547, 11:0310

Page 12: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xi

ed'gef:

<cktcsdefu ta\S.awmiftm\SwGif pme<fZif:orm:wpfa<muf ]zpf\onfrSm

pdwfvSKyf\Sm:p\m ]zpfygonf̀ ódkifiHa\:? pD:yGm: a\:óSifh vlrSK a\: ta]ctaeawGu ta]ymif:tvJawG

]refvGef:vSonf̀ ódkifiHrsm:u zHG.úzdK:wdk:wufvmonfóSifhtrû b&awGuvnf: |SKyfaxG:vmonf̀

tcsdefrD wdwdususóSifh úyD:]ynhfpHkaom owif: tcsuftvufrsm:udk vltrsm:u vdktyfvmygonf̀

odk.rSom olwkd.tae]zifh onfta]ymif: tvJawGudk em:vnfúyD: olwkd.b& wkd:wuf]rifhrm:atmif

vkyfódkifrnf` xdk.ajumifh owif:tcsuftvufrsm:udk od\zdk. pme<fZif:orm:rsm:tay;

tm:udk:vmju\onf̀

odk.\mwGif yõdyuQrsm:? ppfyJGrsm:? qif:\JrJGawrSKóSifh {upmusifhpOfrsm:ajumifh

onfa'orsm:Y pme<fZif:ynm\yf odyfúyD: rxGef:um:cJhacs`

ta\S.awmiftm\S pme<fZif:orm:rsm:twGuf olwkd.óSif h tH&ifcGifus]zpfrnhf

pme<fZif:oifwef:rsm:? avhusifhoifjum:a\: taxmuftulrsm: trsm:îuD: vdktyfaeygonf̀

vuf\Sd trsm:pku tar\du]ynfaxmifpkóSifh taemufwkdif:rsm:rS ]zpfaeonf̀ xdkoifcef: pmrsm:u

olwkd.ódkifiHrsm:twGufom ]zpfúyD: ta\S.awmiftm\SóSifh tusHK: r&ifacs` úyD: t}Fvdyfbmom]zifh

a\:om:]yKpkxm:aomajumifhvnf: em:vnfoabmayguf\ef cufcJavonf̀

xdk.ajumifh tif'kdcsKdif:em: rD'D<m trSwfw\ \efyHkaiGtzJG.u onfvufpJGpmtkyfi<fudk

]yKpkxkwfa&]cif: ]zpfygonf̀

uïefawmfwdk.u tkdiftrftrftufzf ig:ódkifiHtwGuf t"du \nf\G<fum a\:om:]yKpk

xm:ygonf̀ vG<ful|kd:\Sif:aom t}FvdyfpmudkyJ oHk:xm:ygonf̀ a'owGif: t}Fvdyfbmom

óSifha\m? a'ocH bmompum:]zihfyg xkwfa&onhf pmapmifrsm:rS wu<fhowif:rsm:udk erlem<l

azmf]yay:xm:ygonf̀ uïefawmfwkd.u a'owGif:rS pme<fZif:orm:rsm: rSm:avhrSm:x \Sdonfrsm:

udk t"du tm|kHpdkufxm:ygonf̀ xdk.]yif a'owGif:rS pme<fZif:orm:rsm: vkyfudkifae\onfh

ódkifiHrsm:? vlrSKa\:óSifh pD:yGm:a\: taetxm:rsm:udkvnf: xnhfoGif:pOf:pm:xm:ygonf̀

onfvufpJGpmtkyfi<fwGif owif:vkduf]cif:óSifh a\:om:]cif:qkdif\m ta]ccHoabm

w\m:rsm: yg\Sdonf` uïefawmfwdk.u yHkóS dyfpme<fZif:orm:rsm:twGuf ydkrd ktav:ay:úyD:

a\:om:]yKpkxm:onf̀ odk.aomf pnf:rsOf:oabmw\m: trsm:pkonf a\'D<dkóSifh |kyf]rifoHjum:

owif:rsm:twGufvnf: tusHK:&ifygonf̀

onftxJrSmygonfh pnf:rsOf:oabmw\m:rsm:u ta\S.awmiftm\S pme<fZif:orm:

rsm: vdkufemusifhoHk:aeusrlwcsKd.óSifh uJGaumif: uJGaernf` odk.aomf onfpnf:rsOf:oabm

w\m:rsm:rSm wpfuèmvHk:rS pme<fZif:orm:aumif:wkd. usifhoHk:onfhpHrsm:yif ]zpfonf`

immf.pmd 7/2/2547, 11:0311

Page 13: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xii

avmavmq<f oifhtodkuft&ef:wGif oHk:r\ao:wmrsKd: ]zpfcsif]zpfaernf` odk.aomf

onfpnf:rsOf: oabmw\m:rsm:udk wwfódkifoavmuf vdkufemusifhoHk:onfqkdvûif b<fódkifiHrSmyJ

vkyfvkyf oifonf ydkrdkxl:cïefaom pme<fZif:orm:wpfa<muf]zpfvmygvdrhfrnf̀

a'owGif: ódkifiHtoD:oD:rS yHkóSdyfazmf]ycsufrsm:udk onfpmtkyfxJY erlemt]zpf

aumufókwfazmf]yay:xm:ygonf` a\:om:wifqufyHkóSifh toHk:tóSKef:rsm:udkvnf: rl\if:

tmabmftwkdif:yJ xm:\Sdygonf̀ xdka\:om:wifqufyHkóSifh toHk:tóSKef:rsm:onf onfpmtkyfxJrSm

vdkufem usifhoHk:\ef vrf:nÏefxm:onhf yHkpHrsm:óSifh ukdufnDcsifrS udkufnDayrnf̀

xdk.ajumifh onfpmtkyfi<fudk tdkiftrftrftufzfóSifh w]cm:pme<fZif:oifwef:rsm:

wufa\muf\ef îudKwif]yifqifonfh tae]zifh avhvm\ef wkdufwGef:vdkygonf̀ xkdoifwef:rsm:u

pD:yGm:a\:óSifhobm&ywf&ef:usif uJhodk.aom txl:bmom\yfrsm:udk owif:\<la\:om:]cif:

tajumif: avhusihfoifjum:ay:aeonf̀ oifhtae]zifh pme<fZif: ynmta]ccHukd avhvmxm:úyD:

]zpfygu xdkoifwef:rsm:u oifjum:csufrsm:udk ydkvkdufódkifayrnf̀

ausmif:q\m? q\mrrsm:tae]zifhvnf: onfvufpJGpmtkyfudk ausmif:rsm:óSif h

wUodkvfrsm:wGif oHk:ódkfifygonf̀ t<f'Dwmrsm:uvnf: vufudkifxm:ódkifygonf̀

odk.\mwGif onfpmtkyfu úyD:]ynfhpHkaom ]y÷mef:pmtkyf r[kwfyg` ta]ccHrûom

]zpfygonf` owif:a\:om:enf: trsKd:rsKd: \Sdygonf` Âcif:csufawG trsm:îuD: \Sdygonf`

onfpmtkyfudk q\m? q\mrrsm:? t<f'Dwmrsm: tultnD]zifh]zpfap? wpfa<mufóSifh wpfa<muf

aqG:aóG:úyD: vufawG. vkyfaqmifjunhf]cif:]zifh]zpfap avhvmju\ef tjuH]yKygonf̀

owif:pmq\mrsm:> tvkyfóSifh owif:pmq\maumif: wpfa<muf> t\nftcsif:

wkd.]zifh uïefawmfwkd.u ed'gef:csDxm:onf̀ xdk.aemuf olwkd.wpfawG owif:twGuf pdwful:

b<fvdk\úyD: owif: tcsuftvufrsm:udk b<fvdk pkaqmif:<lonfudk azmf]yonf̀ xdkrS wpfqifh

owif:a\:om:enf:udk oGm:onf̀ owif:tzGifhudk rnfodk. a\:rnfenf:? wpfyk'fvHk:udk rnfodk.

pkpnf:rnfenf:wkd.]zpfonf` aemufydkif:tcef:rsm:udk onfa'orS pme<fZif:orm:rsm:twGuf

tav:ay: azmf]yxm:ygonf` <if:wkd.rSm wkdfuf|kdufpum:a]ymudk aumufókwf azmf]ycsuf?

owif:xkwf]yefcsufrsm:rS owif:\<lenf:? owif:pm \Sif:vif:yJ Grsm:? rdef.cGef:rsm:óSih f

tpnf:ta&:yJGrsm:rS owif:\<lenf:rsm: ]zpfygonf̀ tcef:wpfckrSm owif:tcsuftvufrsm:udk

tckdifrmqHk: rnfodk. a\:om:wif]y\rnfukd azmf]yxm:onf̀ xkd.aemuf yHkóSdyf rD'D<móSifh a\'D<dk?

|kyfoHrD'D<mrsm:jum: owif:a\:om:wifqufyHkcsif: uJG]ym:]cm:em:yHkudk uïefawmfwkd.u wif]y

xm:ygonf̀

odk.aomf owif:axmufwpfa<muf[lonf owif:\<l a\:om:]cif:xuf ydkygonf̀

xkd.ajumifh usihf&wftajumif: ta\:îuD:onhf tcef:wpfcef:udk xnhfoGif:azmf]yxm:]cif:

immf.pmd 7/2/2547, 11:0312

Page 14: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xiii

]zpfygonf̀ tqHk:wGif tem}wftwGufvnf: today: wif]yxm:ygonf̀ <if:rSm onf a'orS

owif:axmufrsm:twGuf t"dupdefac;rSKîuD:t]zpf w]cm:aomódkifiHrsm:óSifhtwl \ifaygifwef:

vdkufódkifap\ef wu<hfowif:\if: ]rpfîuD:]zpfaom tifwmeufudk oHk:pJGa\:tajumif:yif

]zpfygonf̀

onfvufpJGpmtkyfi<f ]yKpk\mwGif }sufzfa[mh'fqiftm: ulnDay:cJhonfh ódkifiHwum

owif:pmq\mrsm: Adrmef? }ïef tufpfóSifh }sdrf:pf t<fvfódkuf\efyHkaiGtzJG.wkd.tm: vnf:aumif:?

yDwmtJef:tm: ulnDay:cJhonhf onfz\D:'rf:zdk\rf tzJG.tm:vnf:aumif: aus:Zl:wif\Sdygonf̀

tvm:wl pmtkyfyHkóSdyf ukefusp\dwfrsm:twGuf axmufyHhay:cJhonhf }smreDódkifiHrS z\uf'\pf

tufbwf \efyHkaiGtzJG.óSifh xdkif:ód kifiH qkdif\m tar\duef]yefjum:a\:Xmewkd.tm:vnf:

aus:Zl:wif\Sdygonf̀ xdk.twl tdk:yif:qkdqkdifwD tifpwDusKtm:vnf: aus:Zl:wif\Sdygonf̀

uïefawmfwkd.onfvnf: oihfvdkyif pme<fZif:orm:rsm: ]zpfygonf̀ avhvmqnf:yl:

p\mawG \Sdaeygao:onf` onfvufpJGpmtkyfi<fudk twwfódkifqHk: toHk:&ifapcsifygonf`

tu<fI pmtkyf ydkrkdaumif:rGefvmap\eftwGuf xif]rifcsufóSifh tjuH]yKcsufrsm: \Sdygvûif

tkdiftrftrftufzfodk. qufoG<fyg\ef arwWm\yftyfygonf̀

yDwm tJef:wpfoD:ykñv pme<fZif:orm:

}sufzfa[mh'fqifódkuftzJG.om:

befaumuf? 'DZifbm 2001`

immf.pmd 7/2/2547, 11:0313

Page 15: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xiv

a&g[m\ \Sif:vif:csuf

|SKaxmifh (Angle) owif:wpfyk'f a\:om:\mwGif tm|kHpl:pkdufxm:aombufu csOf:uyf]cif:?odk.r[kwf |SK]rifcsuf]zpfonf` wcsKd.]zpf\yfrsm:wGif pdwf&ifpm:p\mtajumif:tcsufawGtrsm: t]ym: \Sdódkifapumrl owif:pmq\mu tajumif:t\m wpfckudkyJ tm|kHpl:pdkuf wif]yódkifygonf̀

trnfrazmfvdkaom owif:\if:]rpf (Anonymous source) owif:xJwGif olwkd. trnfemrudkrazmf]yrSom owif:axmufudk owif: ay:ol]zpfonf̀

udk:um:azmf]ycsuf (Attribution) owif:twGuf tcsuftvuf tajumif:t\mrsm: a]ym]yoludkpma\:olu a\:om:azmf]y]cif: ]zpfonf̀

aemufcHorkdif: (Background) owif:aqmif:yg:rSm azmf]yxm:aom tajumif:t\móSifh ywfoufItwdwfwkef:u ]zpfysufcJhyHktajumif:udkyg owif:xJrSm a\:om:azmf]y]cif:]zpfonf̀ onfvdkazmf]y]cif:]zihf pmzwfolu ydkúyD: \Sif:vif:pGm em:vnfoabmaygufoGm:onf̀

rûrûww (Balance and fairness) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf ta\:îuD:aom tcsuf]zpfygonf̀udpPwpfckudk owif:axmufu a\:om:wif]y\mrSm wpfzufzufudk bufvdkuf]cif: r]yKbJrûwpGm azmf]y\onf̀

pmudk<f (Body) tao:pdwftcsufrsm:? wkduf|dkufa]ympum:aumufókwfcsufrsm: ponf]zifhowif:wpfyk'f> trsm:pktydkif: ]zpfonf̀

qufpyfrSKtpOf (Context) owif:wpfyk'fxJrS owif:tcsuftvufrsm:u wif]yaeaomtajumif:\yfóSifh qufpyfaeonhf a<bk<sta]ctaeudk azmf]yonf` <if:wkd.ajumifhpmzwfolwdk.u tajumif:t\may;rSm ykdúyD: \Sif:vif:oGm:\onf̀

t<f'Dwmhtmabmf (Editorial) ]zpf\yfwpfckóSifh ywfoufI pma\: q\mu ol.t]rif? odk.r[kwfol.owif:pm? pmapmif> t]rif taumif:tqkd: a&zefydkif:]cm:csuf aqmif:yg: ]zpfonf̀oduQm\Sdaom pmapmifîuD:rsm:wGif t<f'Dwmhtmabmfudk w]cm:owif:rsm:óSifh ra\mbJoD:]cm:t<f'Dwmhtmabmf pmrsufóSmzGifhxm:um a\:om:azmf]yavh \Sdonf̀

immf.pmd 7/2/2547, 11:0314

Page 16: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xv

owif:aqmif:yg: (Feature) ]zpf\yfwpfckudk csufcsif:r[kwfbJ aphikpGmavhvmúyD:rS ]ynhfpHkcrf:em:pGma\:om:wif]yaom owif:aqmif:yg:]zpfonf̀ t]rJwrf: vlpdwf&ifpm:aom |SKaxmifhuyJwif]yavh\Sdonf̀ wpfcgwpf\H soft news [kvnf: ac;onf̀

owif:OD: (Hard news) ]zpf\yfwpfck]zpfvûif]zpfcsif: <if:tajumif:csif:\mudk pmzwfoltm:today:wif]y]cif:]zpfonf̀ onfowif:rsKd:ukd üpuf\yf owif:á [kvnf: ac;onf̀

vlpdwf&ifpm:aomowif: (Human interest) pmzwfolrsm: pdwfvSKyf\Sm:cHpm:\apaom t]zpftysuftajumif:csif:\m]zpfonf̀

yd\rpfa]ymif:]yef (Inverted pyramid) owif:wpfyk'f a\:om:\mwGif ta\:tîuD:qH k:tajumif:t\mudk tp (tzGihfpmydk'f)rSm a\:om:úyD:? <if:udk \Sif:vif:azmf]yúyD: taxmuftul]yKaom tajumif:t\mrsm:udk qufazmf]y\rnf̀ xdk.aemuf ta\:rîuD:vSaom owif:tcsuftvufrsm:udk aemufqHk:rSxm:\aom a\:om:rSKyHkpH ]zpfygonf̀

ynm\yfpum: (Jargon) tpdk:\wm&ef\Sdolrsm:? abm}aA'ynm\Sifrsm:? owif:pmq\mrsm:ponfhvkyfief:rsm:wGif vkyfief:wpfckwnf: vkyfaeolcsif: okH:óSKef:aomtxl:a&g[m\rsm: ]zpfonf̀<if:wkd.udk omref vltrsm:u em:rvnfódkifacs`

tzGifh (Lead) owif:wpfyk'f> tp&gus ]zpfygonf̀ wkduf|dkuf tzGifhu owif: tajumif: t\mudkwJhwdk:azmf]yonf̀ owif:OD: trsm:pkwGif wkduf|dkuftzGifhudkyJ oHk:ygonf̀ zJG.óJG.aom tzGifhutajumif:t\mudk OyrmOyar<srsm:? od k.r[kwf ]rifuGif:rsm:]zif h pma\:oluazmfusL:wif]y]cif: ]zpfygonf` owif:aqmif:yg: trsm:pkrSm zJ G.óJ G.aomtzGifhudkyJoHk:wwfygonf̀

"rR"d÷mefusus(Objectivity) owif:aumif:wpfyk'f> ta\:îuD:aomtcsufrSm owif:axmuftae]zifh owif:a\:om:onfhtcg rdrd> wpfudk<fa\ cHpm:csufrsm:udk wwfódkifoavmuf

ab:z<fxm:úyD: pmzwfolrsm:udk ]zpfysufaeonfh tcsuftvufrsm: twkdif: wif]y\rnf]zpfygonf̀

w\m:&ifa]ym]cif: (On the record) wpfpHkwpfa<mufqDuae ol.cGifh]yK csuf]zifh owif:\<lúyD: olua]ymqkdajumif:udkvnf: owif:xJrSm udk:um:a\:om: azmf]yódkifygonf̀

immf.pmd 7/2/2547, 11:0315

Page 17: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

xvi

tvGwfoabma]ym]cif: (Off the record) owif:ay:olu ol.emrnfudk owif:xJrSm rygapvdk]cif:?odk.r[kwf ol.emrnfudk udk:um:azmf]y]cif: r]yKygqdkrS olay:onfh owif:udk xnfhoHk:cGifh]yK]cif:]zpfygonf̀

pdppfa&zef]cif: (Verification) wpfa<mufa<mufqDu \vmaom t]zpftysuf tajumif:t\mrSefrrSefudk od\ef owif:axmufu aqmif\Guf\onf̀ onfvkyfief:pOfwGif avhvmpHkprf:]cif:?w]cm: olrsm:udk xyfrHar:]ref: aqG:aóG:]cif:óSifh taxmuftxm: rSwfwrf:rsm:óSifh wkdufqkdif

ppfaq:]cif:rsm: yg&ifygonf̀

immf.pmd 7/2/2547, 11:0316

Page 18: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

1

tydkif: (1) ta]ccHowif:pmynm

tcef: (1)owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

owif:pmq\mwpfa<muf> tcef:uÖ

vl.tzJG.tpnf:wkdif:rSmyJ owif:pmq\mawG\J. tcef:uÖu wu<hfudk ta\:îuD:ygw<f̀

ódkifiHtvdkuf taetxm:csif: uGm]cm:wmrsKd:awmh \Sdw<f̀ ódkifiHwcsKd.rSm tpdk:\? 'grSr[kwfódkifiHa\:ygwDawGu owif:rD'D<mudk ydkifqdkifxm:wwfjuw<f` wcsKd.rSmawmh vlwpfOD:wpfa<muf?'grSr[kwf ukríEDtzJG.tpnf:rsm:u ydkifqkdifw<f`rsm:aomtm:]zihf awmh tJ'DóSpfrsKd:pvHk: 'GefwJGaewwfwmygyJ̀

b<fvdkyJ]zpfap owif:pm q\maumif:wk d.\J. ta]ccHwm&efuawmh twlwlygyJ`tJ'guawmh vlxktaeeJ. odzdk.vdktyfaewJh t]zpftysuf tajumif:csif:\mawGudk od\Sdem:vnfúyD:olwkd.b& aexdkif pm:aomufa\:twGuf qHk:]zwfvkyfaqmifód kifatmif owif:tcsuf tvufawGay:zdk.yJ ]zpfygw<f̀ ]ynfolawG[m olwkd.\J. vl.todkuft&ef:? tpdk:\?pD:yGm:a\:vkyfief:? tm:upm:? usef:rma\:pwJh owif:tcsuftvufawG odódkifzdk. owif:pmq\mawG ay;rSmyJ tm:xm:w<f`tJ'Duae\wJh owif:ay;rlwnfúyD: |kyfoHrSm b<ftpDtpOfudk junhfr<f? bmpm:r<f? b<farmfawmfqkdifu<fukd &<fr<f? b<fausmif:rSmuav:udk ausmif:tyfr<f? aemuf a\G:aumufyJGus\if b<fol.udk rJay:r<f pwmawGudk qHk:]zwf vkyfukdif juygw<f̀

wpfcgwavrsm:qkd\if 'Dowif:tcsuftvufawGu aoa\:\Sifa\:udpPawmif ]zpfaewwfwmrsKd:yg` avrkefwkdif: usawmhr<f

tydkif: (1) ta]ccHowif:pmynm

vltrsm:u

owif:orm:rsm: tay;

tm:xm:juygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:411

Page 19: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

2

qkdwmudk ódkifiHa]rmufydkif:rSm \SdwJh aus:\GmawGod\Sdatmif tcsdefrDtajumif:rjum:ódkifcJhwJhtwGuf xdkif:ódkifiHa\:orm:wpfa<mufurkd:av&oXmeudk t]ypfwifcJhzl:w<f̀ tJ'gajumifh a\îuD:rSKrSm vl 30toufqHk:cJh\wmvdk. olu a]ymygw<f̀ rdk:av&o ynm\SifawGtaeeJ. olwkd.\J. îudKwifcef.rSef:csufawG vlxkqD t]refqHk:a\mufatmifqkd\if owif:rD'D<mawGudkyJ tm:udk:\rSmyg`

vltrsm:u owif:pmzwf\ifzwf? r[kwfvnf: a\'D<dkem:axmif? |kyfoHjunhfjuwmqdkawmh owif:pmq\mawGrSm wm&ef\Sdvmygawmhw<f̀ pme<fZif:orm:aumif: wpfa<mufqkdwm vlxktwGufyJ ]zpf\ygr<f̀

rjumao:rDu vkyfcJhwJh tvkyf|kHaqG:aóG:yJGwpfckrSm AD<uferf? uaèm'D:<m:? xkdif:? vmtkdeJ.]refrmódkifiHwdk.u owif:pmq\mrsm:\J. t"dyím<fzGifhqkdcsufudk junhf\if odomygw<f̀ olwkd.wpfawG udküowif:pmq\mwpfa<muf\J.tcef:uÖubmvJávdk. ar:junhf wJh tcg-

• t]zpfrSefudk wif]yzdk.?• tpkd:\eJ.]ynfoljum: aygif:ul:ay:zdk.?• tajumif:csif:\mopfawGudk vlxkqD today:wif]yzkd.?• vlawGudkynmay:zdk.? azsmfa]zzdk.? \Sif:vif:wif]yzdk.?• vlxk\J.tusKd:pD:yGm:udk umuG<fapmihfa\Smufzdk. ]zpfajumif:

a]zjuygw<f̀olwkd.\J.tvkyfu wduswJh? opfvGifwJh owif:tcsuf

tvufawGudk ]ynfolawGqD today:zdk. ]zpfw<fqkdwJh tcsufudkvufcHoabmwljuygw<f̀ olwkd.taeeJ. pmzwfy\dowfîuD:twGufyJ owif:a\:om:wif]yaewm ]zpfajumif:udkvnf: a]ymjuygw<f̀

pmzwfolomvûif ta\:îuD:qHk:

owif:pmq\m trsm:pku pmzwfy\dowfîuD:udk arhxm:wwfw<f` tJ'gtpm: t<f'Dwmrsm:tvdkus? 'grSr[kwf udk<hfudkowif:ay:wJh üowif:\if:]rpfá tvdkus? tpdk:\t\m\SdîuD:awG oabmus ]zpfatmifyJ a\:wwfjuw<f̀ 'guvnf: bm]zpfvkd.vJqkdawmhowif:pmq\mawG[m t<f'Dwmrsm:? olwkd.udk owif:ay: a]ym]yolrsm:eJ.yJ ae.pOfqHkawG. qufqHae\vdk.yg` olwkd.u tJ'DvlawGudkoabm usapcsifw<f̀ 'gayrJh owif:pmq\mawG[m t<f'DwmeJ.owif: \if:]rpfrsm: tvkdus]zpfatmifyJ a\:r<fqkd\if t<f'DwmeJ.

tcef: (1) owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:412

Page 20: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

3

owif:\if: ]rpfawG tav:xm:wJh udpPudkyJ OD:pm:ay:aerdr<f̀ 'Dtcgolwdk. owif:awGudk omref]ynfolawGu em:rvnfókdifawmhbl:`'grSr[kwf olwkd.owif:awGu trsm:]ynfolawG\J. b&udk xif[yfawmhrSm r[kwfbl:`

owif:pmq\maumif:awGusawmh b<fol.twGuf owif:a\:aewmvJqkdwm aumif:aumif: oabmaygufxm:w<f̀ xdkif:ódkifiHu xdkif:\wf (xkdif:ódkifiHawmf) vdk owif:pmîuD:rsKd:awGrSm tpdk:\xdyfwef:t\m\SdîuD:awG? vlcsrf:om vkyfief:\SifîuD:awG? tiSm:<mOfarmif:awG?qif:\Jom:[if:\Gufaç:onfawG po]zifh pmzwfy\dowf tvÏmpHk\Sdw<f̀ xdkif:\wf u pD:yGm:a\:? ódkifiHa\:eJ. vlrSKa\:owif:rsKd:pHk xnhfw<f̀ tJ'Dowif:awGudk pmzwfoltm:vHk: em:vnfókdifatmif owif:pmq\mawGu |dk:|kd:\Sif:\Sif:yJ a\:om:wif]yjuygw<f̀

wpfzufrSm uaèm'D:<m:ódkifiH wlqefem&'D y\mcsya\:(ay;]yLvmrñZif:) vdk acwf<Ofaus:rSKeJ. azsmfa]za\:rñZif:uowif:pmq\mawGusawmhvnf:olwkd.y\dowfu zuf\Sif? }DweJ. |kyf\Sifrif:om:rif:orD:awGudk pdwf&ifpm:wJh vli<fvl\G<fawG ]zpfw<fqkdwmodxm:w<f` 'Dawmh olwkd.u tJ'Dtajumif:t\mawGay; tm|kHpl:pdkufúyD: azsmfa]zwifqufwJh [efrsKd:eJ. a\:om:wif]yay:w<f̀ olwkd.u ódkifiHa\:eJ. tpdk:\tajumif:t\mawGudk tav:ray:bl:`

owif:pmq\maumif:wpfa<mufu ol[m ta\:aumif:olwpfa<muf ]zpf\r<fqkdwm em:vnfw<f̀ udk<fu vltrsm: pdwf&ifpm:atmif ra\:wwfbl:qkd\if pmzwfy\dowfu w]cm:pmapmifudkyJ &<fzwfawmhrSmaygh̀

owif:pmq\maumif:\J. t\nftcsif:rsm:

tvkyf|kHaqG:aóG:yJGudk wufa\mufcJhwJh owif:pmq\mrsm:uowif:pmq\maumif:wpfa<mufqkdwm-

• ar:cGef:awG trsm:îuD:ar:\r<f?• rûw\r<f?• pmzwfy\dowfudk av:pm:wefzdk:xm:\r<f?• owif:tcsuftvufawGudk owif:\if:]rpf tawmfrsm:rsm:

uae \<lúyD: pdppf\r<f?• |dk:om:úyD: w]cm:owif:rD'D<mwpfckckuae ul:<lwmrsKd:

rvkyf\bl:vdk. qkdjuw<f̀

tcef: (1) owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:413

Page 21: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

4

'Dtcsuftm:vHk: rSefygw<f̀owif:pmq\maumif:qkdwm pyfpkwwfjuw<f` bmawG

b<fvdk ]zpfaew<fqfdkwmudk t]rJ odcsifaewwfovdk owif:awGudkvnf: t]rJzwf|SKavhvmaecsifw<f̀ olwkd.wpfawG[m pl:prf:avhvmolawGyg` vrf:ay;rSm w]cm:vlawG owdr]yKrdwJh xl:]cm:wJh ]zpf\yfawGudk olwkd.u ]rifwwfw<f̀ olwdk.[m wpfzufom: a]ym]yorûudkaumif:pGmem:axmifwwfjuayr<hf oHo<pdwfawmh t]rJ\Sdwwfjuw<f̀ wm&ef\Sdolwpfa<mufu a]ymvdkufwm qkdwmrûeJ. vufcHwwfwJh vlpm:rsKd: r[kwfbl:` olwkd.u vGwfvyfjuw<f̀ w]cm:ol wpfa<mufa<mufu udk<fusKd:twGuf toHk:cswmrsKd: b<fawmhrS rcHbl:`olwkd.u bufóSpfzufu a]ymorûudk em:axmifrSwfom:úyD: \wJhtJ'Dowif:tcsuftvufawG[m rSefuefrSK \Sd r\Sd pdppf<lw<f̀

owif:pmq\maumif:wkd.rnfonf pnf:urf:vnf: îuD:w<f̀olwkd.rSm tm|kHaxG]ym:rSK r\Sdbl:` owif:udk owfrSwfcsdeftrD úyD:pD:atmif vkdufwwfjuw<f` tcuftcJawG awG.\\ifvnf: vufravûmhbl:` owif:tcsuftvufawGudk w]cm:enf:vrf:oHk:úyD: \atmif<lw<f̀ úyD:awmh owif:a\:wJhtcgrSmvnf: pmzwfy\dowfîuD:odcsifwJh owif:tcsuftvufawGudkyJ a\:om:wif]yygw<f̀ olwkd.owif:xJrSm udk<fyfkdift]rifawG? cHpm:csufawGudk xnfhra\:wwfbl:`

owif:pmq\maumif: trsm:pk[m tifrwef juifemoem:wwfolawGyg` rw\m:rSKudk pufqkyf\GH\Smwwfjuw<f` vlwpfzufom:\J. cHpm:\csufawGay;rSm rûa&cHpm:wwfúyD: tJ'Dvdk ]zpf\]cif:tajumif:\if:udkvnf: \SmazGwwfjuygw<f̀ tJ'Dtajumif:\if:awGudkvltrsm:odatmif a\:om:wif]yvdkwJh qóN\SdúyD: a]yvnfatmifvnf:a]z\Sif:ay:csifjuw<f̀

owif:qkdwm bmvJ

owiff:pmq\m\J.tvkyfu üowif:<lzdk.á ygyJ̀ 'gayrJh edpP"l& t]zpftysufawGu trsm:îuD:` tJ'gtm:vHk:udk owif:t]zpfeJ.a\:om:wif]yzdk. rvdktyfbl:` 'Dawmh owif:qkdwmbmvJ̀ pmzwfy\dowfu b<fvdk owif:tcsuftvufrsKd:udkrS vdkcsifwmvJ̀

'g[m owif:pm q\m wpfa<muf ae.pOf pOf:pm:qHk:]zwf\whJudpPygyJ` owif:wpfyk'f prvdkufcifrSm ü'gvlawGa]ymr<fh

tcef: (1) owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:414

Page 22: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

5

tajumif:t\mvm:á? ü'g[m olwkd.odcsifwJhudpPvm:á qkdwm udk<fhudk<fudk t]rJ ar:junhfju\w<f̀

owif:qkdwm vltrsm: pkîuD:twGuf ta\:îuD:wJh? olwkd.pdwf&ifpm:wJh tajumif:csif:\m]zpfygw<f̀

'g[m edpP"l& ]zpfysufaewmrsKd:eJ. uGmygw<f̀

owif:qkdwm ]zpfysufaeusrsKd: r[kwfygbl:` owif:eJ.ywfoufúyD: xif\Sm:wJh t"dyím<fzGifhqkdcsufwpfckuawmh üacG:u vludkudkufwm owif:r[kwfbl:? vlu acG:udk udkuf\ifawmh 'g owif: yJávdk. qkdxm:w<f̀ befaumufydk.pf owif:pmrsufóSmzHk:rSm ol.acG:\J.vnfukyfudk ukdufwJhtwGuf tzrf:cH\wJh vlwpfa<muftajumif: udkazmf]ycJhzl:ygw<f` tJ'Dvlu ol[m ocifqkdwmudk tajumif:]yzdk.twGuf tJ'Dvdk udkufcJhwm ]zpfygw<f̀

vltrsm:îuD:ay;rSm oufa\mufrSK\SdwJh tajumif:udpPwpfck[mvnf: owif:]zpfygw<f̀ tJ'grsKd:u tdrfawG? oD:óSHawG ysufpD:ukefwJh a\vÏrf:rdk:rSKrsKd: tajumif:aygh̀ "mwfqDaç: wufoGm:wmrsKd:aygh` tJ'gqdk armfawmfqkdifu<fawGtwGuf p\dwfwufvmr<f`owif:îuD:awGqkdwm rsm:aomtm:]zihf vltrsm:îuD:ay;rSm oufa\mufrSK\SdwJh t]zpftysufygyJ̀

wpfcgwavrSmawmh ta\:îuD:ykñdKvf? 'grSr[kwf xif\Sm:ausmfjum:olwpfa<muf\J. vkyfaqmifcsufu owif:]zpfaewmrsKd:|dk:|dk:\Sif:\Sif: udpPrsKd:vnf: \Sdwwfw<f̀ owif:pmq\mawGu &efîuD:csKyf? orRweJ. ódkifiH]cm:a\:&efîuD:wkd.vdk xdyfwef:t\m\SdîuD:awGaemufvdkufúyD: owif:<lwwfjuw<f̀ 'DykñdKvfawGu joZmtmEmîuD:wJholawG]zpfawmh olwkd.t]rifu omrefvlwpfa<muft]rifxufowif:rSm ydkúyD: xda\mufw<f̀ vltrsm:u csrf:omwhJ? emrnfîuD:wJholawGtajumif: pdwf&ifpm:w<fqkdwm odwJhtwGuf |kyf\Sifrif:om:rif:orD:awGeJ. aw:oH\SifawGtajumif: aZmif:ay:wJh owif:pmq\mawGvnf: \Sdygw<f̀

owif:rSmu tcsdefukduf ]zpfzdk. vdkw<f̀ owif:qkdwmu

tcef: (1) owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

uèmavmuîuD:udk t]rif

trsKd:rsKd:eJh ]rifjunhfyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:415

Page 23: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

6

ukefcJhwJhvu ]zpfcJhwmudk a]ymwm r[kwfbl:` 'Duae. vufiif:]zpfaewmudk a]ymwm` pmzwfy\dowfu aemufqHk:]zpfaewmudk ]refódkiforû t]refqHk:odcsifjuw<f` úrdK.xJrSm tîuD:tus<f rD:avmifrSK]zpfw<fqkd\if |kyfoHowif:orm:u tJ'Dae.owif:rSm ygódkifatmift]refqHk:vSKyf\Sm:\r<f` owif:pmorm:u aemufwpfae.reufowif:pmrSm ygatmifa\:\r<f̀

yõdyuQtajumif:[mvnf: owif:ygyJ̀ vlawG\J. ae.pOfb&rSm yõdyuQ ]zpf\yfawGu t]ynfh̀ a]r<mt]iif:yGm:rSKawG \Sdw<f̀tpdk:\zJG.ódkifzdk. ódkifiHa\:ygwDawGcsif: tm:úydKifwm \Sdw<f̀ ódkifiHcsif:ppf]zpfjuw<f̀

owif:awGrSm a'oÊ\ |SKaxmifhqdkwmvnf: \Sdygw<f`vlawGu olwkd.aexdkifwJh ae\ma'ou t]zpftysuf? 'grSr[kwfudk<hfteD:tem:u tajumif:awGudk odcsifjuw<f̀ AD<efusif:úrdK.xkwf owif:pmwpfapmif[m AD<efusif:em:u a\îuD:rSKtajumif:udkyJpdwf&ifpm:r<f̀ yDuif:rSm a\îuD:wJh udpPukd odyfpdwf&ifpm:rSm r[kwfbl:` udk<hfódkifiHom:awG\J. tajumif:udk w]cm:olawGtajumif:xufykdúyD: pdwf&ifpm:wwfjuw<f̀ vmtdkvlrsKd:wpfa<muf[m aemuf vmtdkvlrsKd:wpfa<muftajumif:udk pdwf&ifpm:rSK\Sdw<f` w|kwfódkifiHrSmav<mOfysufuswJh tajumif:udk vmtkdódkifiHxkwf owif:pmwpfapmifrSm odyfúyD: tav:xm:azmf]yaerSm r[kwfygbl:` 'gayrJh tJ'Dav<mOfay;rSm vmtkdódkifiHom: oHk:OD:ygoGm:w<fqkd\ifawmh 'g wu<fhowif:îuD:wpfyk'f taeeJ. ygvmygvdrfhr<f̀

wpfcgwpf\HrSmvnf: toHk:&ifwJh tcsuftvufu owif:]zpfaewwfw<f̀ Oyrm tvkyfopfwpfck \ódkifwJh tajumif:rsKd: ]zpfygw<f̀ 'grSr[kwf usef:rmjuH.ckdifzdk.twGuf b<fvdk udk<fvufvSKyf\Sm:avhusifhcef:vkyf\r<f qkdwmrsKd:aygh̀

úyD:awmh azsmfa]zwJh owif:tcsuftvufawG[mvnf:owif:ygyJ̀ 'Dowif:rsKd:xJrSm wd\pémefawGtajumif:? vlawG\J. taysmft]yufvkyf\yfawG? |kyf\Sifum:opf po]zifh ]zpfygw<f̀

owif:udk t"dyím<fzGifhqkdzdk.qkdwm rvG<fvSbl:` owif:axmuf pvkyfwJh olwpfa<mufudk t<f'Dwmu üowif:wpfyk'f\SmúyD:]yefvmcJhá vdk. wef:vÏwfvdkuf\if ol.taeeJ. bmrSvkyfwwfrSmr[kwfbl:` 'gayrJh tawG.tjuHK\vmwJhtcgrSmawmh owif:axmufub<f[m owif:]zpfw<fqdkwm csufcsif: od]rifvmygvdrhfr<f̀

tcef: (1) owif:pmq\mrsm:óSifhowif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:416

Page 24: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

7

tcef: (2)owif:\if:]rpfrsm:óSifhowif:twGuf pdwful:\SmazG]cif:

owif:u uïefawmfwdk. rsufpda\S.rSmwif \SdaewmrsKd:vnf:awG.\wwfw<f̀ taqmufttHkwpfck rD:avmifwm? \Ju vlqdk:wpfa<mufudk zrf:oGm:wm? rkd:onf:úyD:wJhaemuf vrf:awG a\vûHusef\pfwm po]zifhaygh̀ 'gayrJh owif:tawmfrsm:rsm:u xifom]rifom r\Sdwwfbl:` owif:awG\vmatmif? 'grSr[kwf t<f'Dwmu b<fowif:oGm:vdkufvdk. wm&efay:vmatmiftxd xkdifapmifhaevdk. r\bl:`udk<fhpdwful:eJ.udk<f owif:vdkufzdk. vdkygw<f̀

tpkd:\ ]yefjum:a\:|kH:awG? &efîuD:XmeawGeJ. rSefrSefqufoG<f]cif:tm:]zifh owif:twGuf pdwful:awG \vmódkifygw<f̀ wcsKd.|kH:awGu ae.pOftpDtpOfpm\if:udk xkwf]yefxm:wmrsKd: \Sdwwfw<f̀

owif:xkwf]yefcsufwcsKd.[mvnf: owif:aumif:awGtwGuf vrf:pygyJ̀ 'grsKd:awGudk tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf:rsm: (tifef}sDtdkrsm:) eJ. ukvorñvdk ódkifiHwum tzJG.tpnf:awGu xkwf]yefwwfygw<f̀ aemufúyD: vkyfief:awG? ausmif:awG pwmawGu xkwf]yefwmrsKd:awGvnf: \Sdygw<f̀ tpdk:\eJ. vufatmufcHtzJG.tpnf:awGu tcsuftvufeJ. tpD\ifcHpmawGudk t]rJyJ xkwf]yefwwfygw<f̀

owif:pmq\maumif:qkdwm uGufausmf]rifwwf\w<f`udk<fvdkufr<hf tajumif:t\mudk em:vnfoabmaygufatmif avhvmxm:\w<f̀ aemufbm]zpfr<fqkdwm îudK]rif\ygr<f̀ vÏwfawmfu \if:óSD:]rÛKyfóSHrSK Oya'opfwpf\yf ]y÷mef:vkdufwJhtcg? 'grSr[kwfA[dkbEfu bEfwdk:óSKef:awGudk xyfrHavûmhcs ]zwfawmufvkdufwJh tcg'Dowif:udk a\:zdk.twGuf aemufcHtajumif:\if:awGudk avhvmxm:\r<f̀

w]cm:owif:pmawG? a\'D<kdawG? |kyfoHawGudk junhfúyD:pdwful:\wwfwmrsKd:vnf: \Sdw<f̀ w]cm:rD'D<mrsm:u ta]zray:\ao:wJh tajumif:t\mawGudk udk<fu qufvdkufódkfifygw<f̀ owif:udk w]cm:|SKaxmifhuae |SK]rifúyD: aemufxyfowif:awGudk \SmazGazmfxkwfódkifygao:w<f̀

wcsKd.owif:pmq\mrsm:[m olwdk.owif:vdkufaewJh ynm\yfe<fy<fu xkwfwJh enf:ynmpmapmifawGudk zwfúyD: wdk:wuf]zpf

tcef: (2) owif:\if:]rpfrsm:óSifh owif:twGuf pdwful:\SmazG]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:417

Page 25: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

8

xGef:rSKawGudk avhvmw<f̀ obm&ywf&ef:usif tajumif:udk a\:wJhowif:pmq\m[m uaèm'D:<m:? vmtkd? ]refrm? xkdif:eJ. AD<uferfódkifiHrsm:u obm&ywf&ef:usif tajumif:csif:\mawGudk a\:om:azmf]ywJh Watershed trnf\SdrñZif:udk zwfxm:oifhw<f̀ udk<fvdkufwJhtajumif:t\meJ. ywfoufvdk. ud k<h f[mudk<f twwfód kifqH k:

]znfhqnf:\r<f̀ udk<fu tajumif: t\mopfawGudk odvmwmeJ.trû 'gudk pmzwfolawGtwGuf ydkúyD: rûa&ay:vmódkifr<f̀

uaèm'D:<m:ódkifiHrSm owif:pmq\mtawmfrsm:rsm:[m bk\if ódk|dk'rf oD[mók\J. vpOfxkwfowif:vÏmudkzwf|SKjuw<f̀ tJ'D owif:vÏmxJrSm crmeDawGudk |kH:wif ppfaq:zdk.? qif:\JwJhawmifolv<form:awG\J. ]yùem pwJh udpP\yftrsm:t]ym:ay; bk\ifîuD:uol.\J. oabmxm:t]rifufdk azmf]yxm:wwfw<f` 'Dt]rifawGu

owif:awGtwGuf tcsuftvufaumif:awG ]zpfaewwfygw<f̀tdrfrSm? aç:xJrSm? ygwDyJGrSm w]cm:vlawG a]ymqkdaejuwm

udk em:axmif\if:eJ.vnf: owif:awG \ódkifw<f̀ vlawG bma]ymaejuovJaygh̀ olwkd.pdwful:eJ. pdk:\drfylyefrSKawG[m udk<hfowif:twGufta]ccHygyJ̀

rsufpdudk \Sif\SifzGifhxm:\ifvnf: owif:tpawG trsm:îuD:\ódkifwmygyJ̀ aemufwpfîudrf udk<fhowif:pmwkdufudkoGm:\if: vrf:rSmtaqmufttHktopf aqmufvkyfúyD:pD:oGm:wmrsKd:vdk pdwf&ifpm:p\mwpfckck\Sdvm: pl:prf:junhfprf:yg` awG.w<fqkd\if taqmufttHkaqmufvkyfzkd. cGifh]yKrdef. csay:xm: rxm: pnfyifom<mXmeudk vSrf:ar:junhfaygh̀ 'grSr[kwf xl:qef:wJh |kyf\Sif|kH? ]ywkdufwpfckckudk awG.csifawG.\r<f` tJ'g[m úrdK.u pmzwfy\dowfîuD: pdwf&ifpm:r<hfowif:ygyJ̀

owif:\if:]rpf rsm:rsm:xm:yg?'gayrJh owif:\if:]rpfaumif:]zpfygap

oifhudk vlawGu pdwful:awG? tajumif:t\mawGudk a]ym]yjur<f̀ 'Dowif:udk a\:zdk.twGuf vdktyfwJh owif:tcsuftvufawGudkvnf: olwkd.u ay:wwfjuw<f̀ 'Dvdk owif:\if:]rpfawGqkd

tcef: (2) owif:\if:]rpfrsm:óSifh owif:twGuf pdwful:\SmazG]cif:

'DwkdufîuD:u pdwf&ifpm:p\m

owif:wpfyk'f ]zpfódkif

ygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:418

Page 26: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

9

wm r\Sdr]zpf vdktyfw<f̀ 'gayrJh ta\:îuD:wmu owif:\if:]rpfaumif: ]zpfzdk.ygyJ` rSefuefwJh? t\Sdudkt\Sdtwkdif:yJ a]ymwwfwJh?bufrvkdufwwfwJh owif:t\if:t]rpfawG [kwf r[kwfqkdwm udk<fu pdppf\ygr<f̀ udk<hfudk olwkd. t\ifuay:wJh tajumif:tcsufawGua\m rSefuef\J.vm:` 'DvlawGudk w]cm:olawGua\m <Hkjunfav:pm:\J.vm:` tajumif:t\meJ. ywfoufvdk. xif]rifcsufay:ókdifavmufwJh tqifh\Sd\J.vm:` udk<hfudk vdrfa]ymp\m tajumif:a\m \Sdaeovm:qkdwJh tcsufawG ]zpfygw<f̀

e<fy<fwpfcktwGuf uïrf:usifwJh owif:\if:]rpfawG \Sdxm:zdk.vnf: vdkw<f̀ tJ'DxJrSm pD:yGm:a\:ynm\SifawG ygw<f̀ wu<fvdk. udk<fu pD:yGm:a\:owif:wpfyk'f a\:aew<f qkdygawmh̀ tJ'DrSmudk<fem:rvnfwJh a&g[m\ygvmw<fqkd\if olwkd.qD zkef:qufúyD: ar:ókdifwmaygh̀

owif:\if:]rpfaumif:awG \Sdvm\atmif vlawGeJ. rjumcEzkef:eJ.]zpfap? vlcsif:awG.úyD:awmh ]zpfap pum:a]ymzkd. vdkygw<f̀ olwkd.u udk<feJ.\if:óSD:cifrifvm\if udk<hfukd<Hkjunfvmr<f̀ 'Dtcg olwkd.udk <Hkjunfxkduf rxdkufqkdwm udk<f odvmr<f̀

owif:pmq\mwcsKd.u olwkd.owif:vdkufaewJh e<fy<fxJ u tv<ftvwf tqifh\SddwJh ykñdKvfrsm:eJ. cifrif\if:óSDD:atmif aew<f`tJ'DvlawGqdkwmu bmawG]zpfysufaew<fqkdwJht]zpfrSefudk wu<fodwJholawG` aemufúyD:twGif:a\:rSL:awGqkdwm owif:\if:]rpfaumif:awG ]zpfódkifw<f` bmvdk.vJqkdawmh olwkd.ut\m\SdîuD:awG bmvkyf aew<fqkdwm odxm:wmajumifhygyJ` olwkd.u vlîuD:awGeJ. awG.qHkar:]ref:cGifh\atmifvnf: vkyfay:ódkifygw<f̀

owif:pmq\maumif:[m olwkd.owif: awGtwGuf tcsuf tvufawGudkae\mtrsm:îuD:uae pkaqmif:<lw<f`wpfa<mufu a]ymwmudk aemufwpfa<mufa]ymwmeJ.csdefxdk:úyD: pdppf\w<f` 'grSr[kwfw]cm:owif:\if:]rpf wpfckckqDuae xif]rifcsuf awmif:cHúyD: a\:\ifudk<fhowif:[m ydkúyD: ]ynfhpHkoGm:\w<f` tifef}sDtkd &efxrf:awG?wUodkvfygarmuQawGvdk uïrf:usifolawGeJ. a]ymqdkaqG:aóG:yg` t]zpf

tcef: (2) owif:\if:]rpfrsm:óSifh owif:twGuf pdwful:\SmazG]cif:

ol.qDu aq:vdyft]yif

w]cm: tajumif:t\mawGyg

\ódkifr<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:419

Page 27: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

10

tysufawGudk vufawG.cHpm:ae\wJh omref]ynfolawGeJ.vnf: awG.qHkyg`

udk<hfowif:\if:]rpfawGqD rSefrSefqufoG<fúyD: bmawG ]zpfaeovJqkdwmudk pl:prf:yg`

ta\S.awmiftm\S a'ou owif:pmq\mrsm:twGufowif:\if:]rpfwcsKd.udk atmufrSm azmf]yvkdufygw<f̀

• owif:xkwf]yefcsufrsm:?• tpdk:\|kH:rsm:?• \JXmeeJ.aq:|kHrsm:?• ódkifiHwumat}sifpDrsm:?• oHwrefrsm:?• tifef}sDtkdrsm:?• pD:yGm:a\:vkyfief:rsm:eJ. vkyfief:toif:tyif:rsm:?• ausmif:rsm:?• owif:vÏm? rñZif:? owif:pm? tifwmeuf?• ]ynfwGif:]ynfy|kyfoH? a\'D<dk owif:xkwfvÏifhcsufrsm:?• aç:ol aç:om:rsm:`

owif:\if:]rpfpm\if: xm:\Sdyg

udk<fhowif:pm:yJGay;rSm pepfwus pkaqmif:xm:wJh owif:\if:]rpf pm\if:udk xm:\Sda\:[m ta\:îuD:wJh tcsufyg` udk<fhowif:\if:]rpfawGqDu vdyfpmuwfudk t]rJawmif:<lyg` tJ'DuwfawGudk pm:yJGay;u bl:xJrSm xnhfxm:\ygr<f` w<fvDzkef:vrf:òÏef?tpdk:\Xme? pD:yGm:a\:vkyfief:eJ. tifef}sDtkdtzJG.tpnf: vrf:òÏefpmtkyfawGvnf: \Sd\r<f̀ rjumcEqkdovdk udk<fu wpfa<mufa<mufudkcsufcsif: qufoG<far:]ref:\wwfwmrsKd:awG \Sdr<f̀ tJ'DtcgusrS emrnfeJ. vdyfpmawG \Sm\if:eJ. tcsdefukefwmrsKd: r]zpfygapeJ.`

tcef: (2) owif:\if:]rpfrsm:óSifh owif:twGuf pdwful:\SmazG]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4110

Page 28: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

11

tcef: (3)owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

owif:OD:óSifhowif:aqmif:yg:

owif:awGudk ta]ccH tm:]zifhóSpfrsKd:óSpfpm: cJG]cm:xm:ygw<f` yxrwpfrsK d:u owif:OD: ]zpfúyD: \Hzef\Hcgpuf\yf owif: vdk.vnf: ac;juygw<f̀aemufwpfrsKd: ukd awmh owif: aqmif:yg:vdk. ac;w<f̀

owif:OD:qkdwmu t]zpf tysufwpfckud k csufcsif:owif: a\:om:wif]y\wmrsKd:yg` rD:avmifwm? tpkd:\uajunmcsufwpf\yf xkwf]yefwm? w\m:|kH:utrdef.csrSwfwm? emrnfausmfwpfa<muf tdwfpfa\m}geJ. aoqHk:oGm:wm po]zifhaygh̀

owif:aqmif:yg:awGuawmh ]zpf]zpfcsif: a\:om:zkd. odyfrvdkygbl:` 'Dowif:a\:om:csufawGu pmzwfoludk t]zpftysuf tajumif:today:|kHomru 'Dvdk]zpfaewJh taetxm:? tajumif:w\m:udkydkúyD:eufeuf|SdKif:|SdKif: awG:qódkifatmifyg vkyfay:ygw<f̀ 'g rSr[kwfzwfvkd.aumif:atmif a\:om:wifqufjuw<f` owif:OD:ut]zpftysufukd wJhwkd:azmf]yw<f̀ owif:aqmif:yg:uawmh tJ'Dt]zpftysufudk \Sif:]yay:w<f̀

owif:aqmif:yg:trsm:pku vlpdwf&ifpm:wJh tajumif:t\mawG ]zpfwwfw<f̀ Oyrm [ódGKifúrdK.awmfrSm tdwfpfa\m}g ysH.óSH.aew<f? [ódGKifúrdK.awmfrSm q\m&efwpfa<mufu tdwfpfa\m}g wkdufzsufa\:udk OD:aqmifaew<fqdkwJh vlrSKa\:udpPrsKd:awGaygh` owif:aqmif:yg:rsm:[m vlwpfa<muf\J. vkyfaqmifcsuf? 'grSr[kwf ae\ma'owpfck\J. cHpm:\csufawGudk azmf]yay:ygw<f̀

'Dowif:aqmif:yg:awGu owif:OD:awGxuf ydkúyD: eufw<f̀owif:aqmif:yg:wpfyk'f a\:zdk. qkd\if owif:axmuf[m \uftawmfjumatmif vlawGudk awG.qHkar:]ref:? okawoeawGvkyfúyD: tcsdef<la\:om:ju\wmyg`

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

ppfom:rsm:eJh tusOf:om:rsm:

tajumif:u ta\:îuD:

owif:OD: wpfyk'f

]zpfódkifw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4111

Page 29: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

12

tzGifhóSifhpmudk<f

owif:tyk'fwkdif:rSm t"du tpdwftydkif:óSpfck yg&ifygw<f̀yxrydkif:u ützGihfá vdk.ac;avh\SddwJh owif:tppmydk'f ]zpfygw<f̀owif:wpfyk'f\J. usefwJhtydkif:udkawmh üpmudk<fá vdk.ac;ygw<f`owif:trsm:pkrSm wif]ycsifwJh t"duausm|kd:wpfck ygavh\Sdw<f`tzGifheJ. pmudk<fóSpfckpvHk:u tJ'Dausm|kd:eJ. qufóG<fae\ygr<f̀

owif:OD: owif:pmyk'fawGrSm tzGifhpmydk'f[m t]rJ&guswpfajumif:wnf:yJ a\:avh\Sdygw<f̀ tJ'DtzGifhxJrSm 'Dowif:\J. tajumif:\if:eJ. tJ'DxJrSmygwJh ta\:tîuD:qHk: tcsufawGudk azmf]y\ygr<f̀tzGifhaumif:awG[m pmzwfolawG\J. tm|kHudk trdt\ zrf:<lódkifúyD: tJ'Dowif:udk qufzwf]zpfoGm:atmif pGrf:aqmifódkifygw<f̀

pmudk<fxJrSmu tzGihfxJrSmygwJh tajumif:t\mawGudk qufúyD: \Sif:]yoGm:wmyg` tJ'grSm tao:pdwftcsuftvufawG? a]ympum:aumufókwfcsufawGeJ. 'Dtajumif:t\meJ. qufóG<faewJh aemufcHtajumif:\if:awG yg\Sd dw<f` ta\:îuD:wJh tajumif:t\mawGudkowif:\J.tpydkif:rSma\:úyD: odyfta\:rîuD:wmawGudk aemufydkif:rSm xm:a\:oGm:\ygw<f̀

owif:OD:aumif:wpfyk'fudk atmufrSm azmf]yvdkufygw<f̀\Sif:vif:rSK? pum:toHk:tóSKef: |dk:pif:rSKeJ. owif:tcsuftvufawG udktpDtpOfusus a\:om:csufawGudk }|kpdkufjunhfyg`

uaèm'D:<m:txnfcsKyfvkyfom:rsm:tusyftwnf: juHKae\

zóGrf:yif? uaèm'D:<m: (atyD) - tar\du ]ynfaxmifpkwGif pD:yGm:a\:wHk.qkdif:rSKajumihf uaèm'D:<m:ódkifiHwGif onfóSpf<cktcsdeftxd txnfcsKyfpuf|k H tenf:qHk: 12 |k H <m<Dydwfvdkuf\úyD]zpfajumif: ul:oef:a\mif:&<fa\:&efîuD:csefy\mqd'fu <refae.u a]ymjum:onf̀

avmavmq<fwGif tvkyform: 3000 ausmf tvkyfrS<m<D\yfqkdif:xm:\úyD: ta]ctae wkd:wuf rvmygu aemufxyftvkyf]yKwfjuvdrhfOD:rnf[k olua]ymonf̀

xdk.]yif txnfcsKyftvkyf|kH 200 cef.u tcsdefydkudkavûmhcsvdkufo]zifh tqkdif:óSpfqkdif:rS wpfqkdif:yJ]zpfoGm:\m

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4112

Page 30: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

13

tvkyform:trsm:t]ym:onf tvkyfcsdefem\D avsmhenf:oGm:\ajumif:vnf: &efîuD:u a]ym]yonf̀

ütar\du]ynfaxmifpkrSm ]zpfaewJh pD:yGm:a\:]yùemawGay;rSm uïefawmfwkd.qDu puf|kHydkif\SifawGa\m? tvkyform:awGuyg tvGefpdk:\drfaejuygw<fá [k olu a]ymonf̀

uaèm'D:<m: ódkifiH txnfcsKyfvkyfief:wGif vl 200000tvkkyfvkyfukdifaejuúyD: wpfOD:vûif wpfv ysrf:rû a';vm 40cef.\\S donf` csKyfxnf 80 \mck difóSKef:ausmfud k tar\du]ynfaxmifpkodk. wifydk.a\mif:cs\onf̀

<cktcg óSpf&ufusKd:oGm:úyD ]zpfaomf]im: uaèm'D:<m:utar\du]ynfaxmifpkokd. óSpfpOfwifydk.aeus cJGwrf:yrmE> 40\mckdifóSKef:udkyif r]ynhfrDao:ajumif: &efîuD:ua]ymygonf̀ <refóSpf uqkdvûif ZGeftukefuwnf:u tar\du ]ynfaxmifpk twGufcJGwrf:udk t]ynfht&eD:yg: wifydk.cJhúyD:]zpfajumif: olu a]ymygonf̀

owif:aqmif:yg:awGuawmhyd kúyD: vGwfvGwfvyfvyfa\:vdk. \ygw<f` a\:enf:awGvnf: trsm:îuD:ygyJ̀

owif:aqmif:yg:qk dwmut]zpftysufwpfckud k ]zpf]zpfcsif:a\:om: wif]ywmrsKd: r[kwfwJhtwGufta\: tîuD:qHk:tcsufudk owif:tprSmwef:úyD: a]ymp\mrvdkygbl:` tzGifhuvlwpfa<muf? ae\mwpfae\m?'grSr[kwf w]cm:tajumif:t\mwpfckckeJ. pmzwfwJhol odcsifvmatmifqJ Gaqmif oGm:\ygr<f` 'gayrJ h pmyd k'f a]cmufyd k'favmufa\mufvmwJhtcgrSmawmh 'Daqmif:yg:\J. t"du tajumif: t\mudkpmzwfolodatmif azmf]y\rSm ]zpfygw<f̀

atmufrSm owif:aqmif:yg:aumif:wpfyk'fudk azmf]yay:xm:ygw<f̀ aqmif:yg:\J. tp? tv<f? tqHk:udk aocsmpGm pOf:pm:úyD:csdwfquf rdrd a\:om:xm:yHkukd owd]yKyg` 'ght]yif a]ympum: aumufókwfcsufawGeJ. o|kyfazmftzJG.tóJG.awG xdxdrdrd\SdyHkudkvnf: rSwfom:yg`

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

a'ocHawGtajumif:udk

xnhfa\:]cif:tm:]zihf

owif:u ydk]yD:touf&if

vmr<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4113

Page 31: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

14

óSpfopful:ae.rSm AD<uferfrS zdeyfwkduform:i<f\J.aysmfp\mrJhb&

[ódGKif? AD<uferf (atyD) - 'ifAefwltef (16 óSpf) onfóSpfopful: ae. tajumif:udk b<faomtcgurS rjum:zl:cJhacs`ol.tae]zifh xrif:wpfeyfpmtwGuf edpP"l& \SmazGae\csdefwGif[ódGKifúrdK.awmf wpfcGif yJ hwif|k dufcwfaeaom rD:|SL:rD:yef:azmufoHrsm:u ol.udk ajumuftm:yif ydkapcJhygonf̀

reufapmapmrSm olu atyDowif:Xme|k H:a\S.odk.a\mufvmonf` }dwfwHcg:oHwdkifrsm:ud k vufóSpfzuf]zif hqkyfudkif\if: oHwkdifawG jum:rSm oem:pzG<f rsufóSmi<fav:óSifhyHkpHrSm w]cm:uav:i<frsm:óSifh uGm]cm:vGef:vSonf̀ t&wftpm:rsm:u npfóGrf:aeonf (TwpfywfóGrf: txnfrsm:udkrl olu&<f<lcJh]cif:]zpfúyD: ol.rSm onfwpfpHkyJ \Sdygonf̀ ) uav:i<fu|SL:zdeyfrsm: wkdufay:yg\ap[k awmif:yef wkd:vûKd:aeygonf̀

ao:ao:nÛufnÛuf]zpfaom wltefudk 9 óSpf? 10 óSpfom:[k xifp\m ]zpfygonf̀ odk.aomf olu pD:u\ufwpfvdyfudkaomufaeonf` olu ar:cGef:trsm:pkukd rsufarSmifuav:juKwfum vloGm: pîuàjurf:cif:udk iHk.junhf\if: ]yefa]zúyD: tqHk:Y|SL:zdeyfwkdufp\m \Sd ovm:[lI xyfar:vmonf̀ aqmif:\moDcsdef[ódGKifúrdK.awmfwGif azmufonfrsm:udk wpfae. 11 em\D jumonfxd vSnfhvnf\SmazG\aomajumif h rjumcEqkdovdkyifol.a]caxmufrsm: temw\ ]zpf\onf̀

óSpfopful:ae.wGif owif:axmufwpfa<mufu &<fay:onfh rkef.wpfckóSifh vrf:oGm:vrf:vmrsm:u pGef.juJcJhaom a\udkyJol pm:aomufcJh\onf̀

ü'Duae. usKyfrSm pm:p\m\Sdw<f? reuf]zefus\if \SdcsifrS\SdrSm? wpfae.us\ifawmh ydkufqHaumif:aumif: \Smódkifvmr<fxifwmyJ? tJ'Dtcgus\if azazeJ. ararudk ydkufqHawGay:r<f?um:wpfpD:eJ. tdrfwpfvHk:&<fúyD: aowJhtxd aumif:aumif:aeoGm:r<fá [k olu a]ymonf̀

wltefonf q<fausmfouf qif:\Jom:uav:i<frsm:xJrSwpfa<muf]zpfonf̀ olwkd.u zdeyfwdkufypPnf:rsm:udk opfom:bl:uav:rsm:]zifh xnfho<fum úrdK.v<faumif x\eftefa'gif:vrf:rwpfavûmuf pm:aomufqdkifrsm:? bm:qkdifrsm:? ukríED|kH:

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4114

Page 32: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

15

rsm:óSifh ódkifiH]cm:oH|kH:rsm:wGif zdeyfwkdufrnfholrsm:udk vkdufvH\SmazGaewwfonf̀

olwkd.u AD<uferfódkifiH> vGwfvyfaom aç:uGufpD:yGm:a\: ]yK]yifa]ymif:vJrSKajumifh ay;xGef:vmonfh ukefonfvlwef:pm:opfudk vkduf\Smjuonf̀ xdkolrsm:u |dk:\myvwfpwpfnÛyfzdeyfrsm: rpD:awmhbJ om:a\|SL:zdeyfrsm:udk pD:vmjuonf̀‘Shoeshine’ (zdeyfwkdfufw<f)? ‘Shoeshine’ qkdonfrSm olwkd.a]ymwwfonhf wpfcGef:wnf:aom t}Fvdyfpum: ]zpfygonf̀

wltefuJhokd.aom uav:tawmfrsm:rsm:onf qif:\Jusyfwnf:onfh aus:vufv<fcif:rsm:rSaeI [ódGKifodk. wufvmjuonf` olwkd.wpfawGonf ae.pOfyif vrf:rrsm:ay;rSmomtcsdefukefaeju\úyD: olwkd.udk qHk:rrnfh? óSpfodrhfazsmif:zsay:rnfh?<kwfpGtqHk: óSpfopful: vufaqmifuav: ay:rnfh vlîuD:olr[lI r\Sdacs`

wltefonf <cktcg touf 15 óSpf\SdúyD ]zpfaom oli<fcsif:wpfa<mufóSifhtwl úrdK.okd. a\muf\Sdvmum vrf:rrsm:ay;avûmuf oGm:aecJhjuonf̀ yxrydkif:rSm ol juHa\mif:úyD: aemufydkif:wGif tar\d uef qifh 30 rû]zifh zdeyfwkdufaq:bl: wpfbl: &<f<lvdkufonf̀

wltefu olonf rdbrsm:óSifh tquftoG<f\SdaeúyD:rdbawGu tdrf]yefvmapcsifajumif: a]ym]yonf` odk.aomfrdom:pku qif:\JvGef:o]zifh ol.taeóSifh r]yefódkif[k qdkygonf̀[kdif[ef]ynfe<fwGif ürnfolrû |SL:zdeyfrpD:o]zihfá ol.rSmzdeyfwkdufonfhtvkyf \ódkifrnf r[kwfacs`

olu óSpfóSpfyJ ausmif:aecJh\o]zifh pmvnf: ra\:wwf?rzwfwwf̀ aumuf|kd:? a\mfbm]ym:? a\mfbmvHk:uav:rsm:]zifhvkyfxm:aom t]zpfabmvHk:av:udk uef]cif:rSvJGI olu rupm:oavmufyif̀

wltefonf tcef:óSpfcef:yg tdrfwpfvHk:wGif w]cm: vl 20óSifhtwl wpf\ufvûif 5 qifhcef.ay:úyD: tdyfonf̀ vltrsm:pkuvrf:avûmufaç:onfrsm:yJ ]zpfygonf` tdrfrSm tdrfomr\Sdyg`x\eftefa'gif: vrf:odk.a\mufatmif wltefu wpfem\Djumvrf:avûmufvm\úyD: t]yefudkvnf: naeydkif:rSm wpfem\Djumavûmuf\]yefonf` olu reuf 6 em\Dqkdvûif vrf:ay;udkxGufvmúyD̀

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4115

Page 33: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

16

zdeyfwkdufcdkif:ol wpfa<mufpDu ol.udk tar\duef 11qifh eD:yg:pD ay:oGm:avh\S dúyD: uHaumif:onhfae.rsm:wGifzdeyfwkdufol óSpfa<muf? oHk:a<muf \wwfonf̀ vrf:ay;rSmzdeyfwkdufonhf uav:i<fawG rsm:onfxuf rsm:vmaomajumifhol.tae]zih f yd kufqH \Sm\cufvmonf` óSpfopful:ae.naecif:a\mufvmcsdeftxd ol.udkar:]ref:csifonhf owif:axmufwpfa<mufudkyJ azmufonf\cJhonf̀

olu a]ymp\m bmrSr\Sd[k cH<lxm:\um: wltefudk pum:a]ymvmatmif vkyf\onfrSm rvG<fyg` olu zdeyfwkdufbl:ay;rSmxkdifaeonf` nmbufyg:ay;rSm zkefawGóSifh rnf:aeonf`aygaygyJyJ yvwfpwpfnÛyfzdeyfud k pD:xm:úyD: vrf:uoJawGzkefawGajumifh a]c axmufrsm:uvnf: rnf:wl:aeygonf̀rD:|SL:rD:yef: ypfazmufoHrsm:u vrf:wpfckvHk: odrfhodrfhwkefoGm:\molu xdwfvef.wjum:]zif h em: rvnfód kifpGm aemufudkvSnfhjunhfvdkufavonf̀

tzGifhpmydk'frsm:? owif:OD:eJ. owif:aqmif:yg: zJG.pnf:yHkrsm:tajumif:udk tcef: (8) eJh tcef: (9) wdk.rSm ydkúyD: ]ynhf]ynhfpHkpHkaqG:aóG:ygOD:r<f̀

übá a]cmufvHk:

owif:tm:vHk:rSm tc\muswJh ar:cGef:awGudk a]zúyD:om:]zpf\r<f̀ tJ'Dar:cGef:awGudk übá a]cmufvHk:vdk. ac;ygw<f̀

b<fol- owif:xJrSm b<folyg&ifywfoufaeovJ̀bm]zpf- ta\:îuD:wm? pdwf&ifpm:p\m bm]zpfovJ̀b<fae\m- b<frSm]zpfwmvJ̀b<ftcsdef- b<ftcsdefwkef:u ]zpfwmvJ̀bmhajumifh - bmhajumifh 'Dvdk]zpf\wmvJ̀b<fvdk - b<fvdk ]zpf\wmvJ̀

wpfckck ]zpfw<fqkd\if vltm:vHk:u tJ'Dar:cGef:awGudkyJar:wwfjuw<f̀ 'D übá a]cmufvHk:eJ. r]ynhfpHkbl:qkd\if tJ'Dowif:[m ]ynhfpHkwJh owif:wpfyk'f ]zpfrvmódkifbl:` &g\ifh owif:axmuf

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4116

Page 34: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

17

awGawmifrS olwkd.\J. owif:awGudk 'Dtcsuf awGeJ.csdefxdk:junhf\avh \Sdw<f̀ owif:OD:awGrSm 'D übáa]cmufvHk:udk owif:\J. tzGifhrSm azmf]y wwfjuw<f̀

t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJh befaumufyd k.pf owif:pmu owif:wpfyk'fuk djunhf\atmif̀

roefrpGrf:olrsm:upm:yJG?[Gmrmhcfupm:|kHîuD:wGif vlaygif: \mcsDúydKifyJG&i f

22 îudrfa]rmuf trsK d:om: roefrpGrf:olrsm:a]y:ckefypfúydKifyJGudk [Gmrmhcf tm:upm:|kHîuD:wGif <refae.upwifusif:y\m tm:upm:úydKifyJG 17 rsKd:Y tm:upm:orm:\móSifhcsDI yg&if<SOfúydKifcJhju onf̀

tm:upm:yJGudk tdrfa\S.rif:om: r[m &g}sD\m avmifuGefudk<fpm: rif:om:> orD:]zpfol trfpD oD\d&Ef&g\D: r[D'dk:vfutcrf:tem:]zifh zGifhvSpfay:chJonf̀

úydKifyJG&if tm:upm:orm:rsm:xJrSaeI <ckóSpftwGif:rav:\Sm:ód kifiHwGif usif:yrnhf tmqD<Htm:upm:úydKifyJ GóSif hudk\D:<m:ódkifiHwGif usif:yrnhf tufzftD:tufpfyDtkdifpD (FESPIC)úydKifyJGrsm:twGuf ódkifiHhvufa\G:pifrsm:udk a\G:cs<frnf]zpfajumif:xd kif:ód kifiH roef rpGrf:olrsm:tm:upm:toif:csKyf OU÷'kwd<AdkvfcsKyfîuD: yDqm:vf &yfwem&EfuD\d u a]ymonf̀

úydKifyJGrsm:udk jumoyaw:ae.txd usif:yrnf]zpfúyD: &ifaju: tcrJh]zpfonf̀

'Dowif:rSm b<folvJ (roefrpGrf:tm:upm:orm:awG?trfpD oD\d&Ef&g\D: r[D'dk:vf? 'kwd<AdkvfcsKyfîuD: yDqm:vf &yfwem&EfuD\d)? bm]zpfwmvJ (roefrpGrf:tm:upm:orm:rsm:\J. 22 îudrfa]rmuf tm:upm:úydKifyJGzGifhvSpfwm)? b<fae\mrSmvJ (befaumufrSm\SdwJh [Gmrmhcftm:upm:|kHîuD:rSm)? b<ftcsdefuvJ (rae.u) qkdwJhtcsufawG ygwm awG.\ygr<f̀ bmhajumifh? b<fvdkqdkwmuawmh 'Dowif:rSm rvkdtyfwJhtwGuf rygygbl:`

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

vlwkdif:rSm a]ymp\m udk<fpD

\Sdjuayr<hf owif:t]zpf

azmf]y avmuf\J.vm:`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4117

Page 35: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

18

befaumufydk.pfuyJ aemufxyfowif:wpfyk'fukd junhfygOD:`

w\wfwGif "mwftm:]ywfawmuf

w\wf-rkd:îuD:aomajumifh ]ynfe<fwpf&ef:wGif we}FaóGae.nu"mwftm: ]ywfawmufcJh\onf̀

a\pD:jurf:aomajumifh t]rpfrS]yKwfxGufvmonfh &g:vHk:rsm:u acgifqrfrif:c|dkif? qefoef|dGKif|l:\Sd Adk.tm:]rihf "mwftm:vkdif:rsm:tm: &ifa\mufwkdufckdufrdo]zifh we}FaóGae.n 10 em\DrS<refae. eHeuf 5 em\Dtcsdeftxd vûyfppfrD:]ywfawmuf cJh\ onf̀

ykpGefarG:uefrsm:óSifh tat:cef:odkavSmif|kHrsm:rSwpfyg: ]ynfe<fwGif:\Sd w]cm:vkyfief:rsm:tae]zifh "mwftm: ]ywf awmufrSKajumifh vkyfief:xdckduf]cif:rsKd: r\SdcJhajumif: w\wf"mwftm:Xmerefae}sm qef oGef: csefqGef:u a]ymonf̀

'Dowif:rSm bm]zpfwmvJ ("mwftm:]ywfawmufwm)? b<fae\mrSmvJ (]ynfe<fwpf&ef:eJ. qefoef|dGKif|l:rSm)? b<ftcsdefvJ(we}FaóGae.u)? bmhajumifhvJ (rkd:îuD:vdk.)? b<fvkd]zpfwmvJ (&g:vHk:awGu "mwftm:vdkif:awGudk &ifwkdufrdvkd.) qkdwJhtcsufawG yg&ifw<f̀ b<folawGvJqkdwmu tJ'D]ynfe<frSm aexkdifvkyfudkifaeolawGeJ. "mwftm:Xme refae}smwdk. ]zpfygw<f̀

tckwpfcg uaèm'D:<m: bmompum:eJ. xkwfa&wJh zóGrf:yif owif:pmu owif:tpydkfif:udk avhvmjunhf\atmif̀

cef'efyif? qefcufq\mcswf\Sd zóGrf:yif bk\m:ausmif:teD:ódk|kd'rf\dyfomvrf:ay;\Sd ]ynfol.vkyfief:rsm:óSifho<f<lydk.aqmifa\:&efîuD:XmetaqmufttHkúydKuscJh\m ]yif:xefpGm 'Ef\m\\SdoloHk:OD:tygt&if vl ckepfOD: xdckduf'Ef\m \\SdoGm:onf̀

]ynfol.vkyfief:rsm:óSifh o<f<lydk.aqmifa\: &efîuD:XmetwGif:&ef rpPwm tkcfcsef:> tqkdt\ TtaqmufttHkrSm&efîuD: acwkdifvifrf> tpnf:ta&:cef:r]zpfúyD: 2001 rwf 23?aomjumae. reuf 8:30 wGif úydKuscJh]cif:]zpfonf̀

owif:u aemufxyfenf:enf: usefygao:w<f` 'gayrJh'Ef\m\wm b<folawGvJ qkdwm vHk:&rygbl:` tJ'g tvkyform:

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4118

Page 36: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

19

awGvm:? atmufu]zwfoGm:]zwfvm vlawGvm:? a<musfm:awGvm:?rdef:rawGvm:? uav:awGvm: rod\bl:` od\orûu tzGifhrSm ygwmav:avmufyJ\Sdw<f` owif:a\:olu 'DtaqmufttHkîuD:ukd bmtwGufoHk:w<f? oufwrf:b<favmuf\SdúyD? úyD:awmh 'DvdkúydKuscsdefrSmtpnf:ta&:om vkyfaecJh\if b<fvdk]zpfr<fqdkwmawGudkyJ a\:xm:ygw<f̀ olu 'Ef\m\ol ckepfa<mufukd vHk:&arhxm:úyD: tJ'DxJrSmtqifh]rifht\m\SdîuD:awG rygwmukdyJ uHaumif:w<f\<fvdk. tav:ay:azmf]ywJh oabm oufa\mufaeygw<f̀

tck AD<uferf owif:pmwpfapmifu owif:wpfyk'fudk xyfjunhfygOD:`

pufbD:orm:óSpfOD: xkdif:ókdifiHu úydKifyJGrSm}smqD&grsm:tódkif\\Sd

pufbD:orm:óSpfOD:]zpfaom a[mifoDoef:wrfóSifh ik<iferfuyfwkd.onf xkdif:ódkifiHpufbD:úydKifyJGwGif }smqD&grsm:udk tódkif\\SdcJhonf̀

a[mifoDoef:w\efu ti<fwef:úydKifyJGwGif yxrqk}smqD&gudk qGwfcl:cJhonf̀ ik<iferfuyfu trsKd:om:ódkifiHwumúydKifyJGrSm }smqD&gudk tódkif\cJh]cif:]zpfonf̀

xkdif:ódkifiHwGif usif:y]yKvkyfaom <if:úydKifyJGY xkdif:?OZbufupPwwef? zdvpfydkif? a[mifaumif? rav:\Sm:? AD<uferfóSifh udk\D:<m:orRwódkifiHwdk.rS pufbD:orm: 145 OD: &ifa\muf<SOfúydKifcJhonf̀

olwkd.u trsKd:om:? trsKd:orD: ti<fwef:úydKifyJGrsm:óSifhtrsKd:om:ódkifiHwum úydKifyJGrsm:wGif yg&if<SOfúydKifcJhju]cif: ]zpfonf̀

pufbD:úydKifyJGemrnfu bmvJ` 'DúydKifyJGut"duúydKifyJGîuD: wpfckvm:` ü}smqD&gá qkdwm bmvJ̀uDvdkrDwm b<favmufc\D:udk úydKif\wmvJ` yJ Gud kb<fae.u vkyfcJhwmvJ̀ xkdif:ódkifiHxJu b<fae\m rSmvkyfwmvJ̀ bmqkawG csD:]rÛihfovJ̀

'Dowif:udk udk<fu AD<uferfowif:pmwpfapmiftwGuf a\:\w<fqkdygpkd.` pmzwfolawGudkAD<uferfpufbD:orm: óSpfa<muf\J.tajumif:udkra]ym]yoifhbl:vm:` olwkd.\J.aemufcHeJ. touft\G<f? AD<uferf

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

ol wu<fwrf: bmudk

tódkif\cJh ovJ̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4119

Page 37: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

20

ódkifiHxJu b<fae\mu qkdwmawGudkaygh̀ úyD:awmh emrnfpmvHk:aygif:üwrfá eJ. üw\efá rwlwmudkvnf: owdxm:junfh yg`

'Dawmh bm]zpfvJ

übá a]cmufvHk:vdkyJ ta\:îuD:wmu ü'Dawmhbm]zpfvJá qkdwmyJ̀ udk<fuawmh pmzwfolawGukd owif:awGa\:]yw<f̀ 'gayrJholwkd.u igwkd.'Dowif:awG odzdk.vdk\J.vm:qkdwmukdyg odcsifjuw<f̀'Dowif:udk zwfvkd. igbmtusKd:\SdrSmvJvdk. ar:cGef:xkwfwwfjuw<f̀'Dawmh udk<fu pmzwfoludk owif:tcsuftvufawG ay:|kHoufoufwifru 'Dowif:\J. xl:]cm:csuffawGudkyg \Sif:]yay:\r<f̀

owif:pmq\mawG[m rjumcEqkdovdkyJ |SKyfaxG:wJh ódkifiHa\: ta]ctae vwfwavm wkd:wufrSKtajumif:udk a\:om:wif]ywwfjuayr<fh tJ'Dwkd:wufrSKtajumif:udkawmh r\Sif:]yjubl:` 'grSr[kwf olwkd.u bufaygif:pHku pGyfpJGa]ymjum:csufawGudk t]ynfhtpHka\:om:azmf]yayr<fh 'Dt]iif:yGm:rSKudpPu bmajumihf ta\:îuD:\wmvJ qkdwmudkawmh r\Sif:]yjubl:`

owif:a\:r<fqdk\if udk<hfudk<fudk t]rJar:\rSmu-

• a]ymqkdcsufeJ. vkyfaqmifcsufawG tm:vHk:t]yif wu<fta\:îuD:wm bm\SdvJ̀

• 'D]zpfay; wkd:wufrSKu ighpmzwfy\dowfîuD:twGuf b<fvdktusKd:\SdódkifrvJ qkdwmygyJ̀

wu<fvdk. pmzwfolawGtaeeJ. pdwf&ifpm:rSK \SdrSm r[kwfbl:vdk. xif\if tJ'Dowif:[m a\:avmufwJh owif:r[kwfygbl:`

'Dtcef:rSm uaèm'D:<m:ódkifiHu txnfcsKyf tvkyf|kHawGydwfvdkufwJh tajumif: azmf]yxm:wJh a\S.ydkif:u erlemrSm 'kwd<pmydk'fu ü'Dawmhbm]zpfvJá qkdwmudk ta]zay:xm:ygw<f̀

avmavmq<fwGif tvkyform: 3000 ausmfudk tvkyfrS<m<D\yfqkdif:xm:\úyD: ta]ctae rwkd:wufvmygu aemufxyftvkyf]yKwfjuvdrhfOD:rnf[k olu a]ymonf̀

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4120

Page 38: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

21

qufpyfrSKtpOfóSifh aemufcHorkdif:

pmzwfoltaeeJ. udk<hf owif:udk em:vnfódkifzdk.twGufw]cm:tcsuftvufawGudkvnf: odzdk. vkdtyfw<fqkdwmudk rarhygeJ.`oifhtaeeJ. owif:xJrSm qufpyfrSK taeeJ. aemufcHorkdif:udk tusOf:csKyfúyD: xnfhoGif:azmf]yay:\ygr<f`qufpyfrSKtpOf qkdwmu vuf\Sda<bk<sta]ctaeeJ. t]zpf tysufopfwkd.\J. qufóG<faewmudk qkdvdk ygw<f` aemufcHork dif:uawmh'D]zpf\yfeJ. qufóG<faewJh twdwf u]zpfysufcJ hwJ h tajumif:t\mudkqkdvdkwmyg` Oyrmqkdygpdk.? udk<f utpdk:\\J. pD:yGm:a\:rl&g'opfwpf\yftajumif:udk a\:r<fqkd\if tpdk:\[mw]cm:aom ta\S.awmif tm\SódkifiHrsm:\J. pD:yGm:a\:zH G.úzdK:rSKóSKef:ud ktrDvd kufók difatmif îudK:pm: wm]zpfajumif: ('gu qufpyfrSK tpOf)pmwpfydk'feJ. tpdk:\\J. <cifu pD:yGm:a\:rl&g' (aemufcHorkdif:)pmwpfykd'fudk xnhfa\:ay:\ygr<f̀

t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJh Vietnam Investment Review

pmapmifu ta\S.Oa\myrSm aexdkifaewJh AD<uferfvlrsKd:awG Xmaeukd]yefvmr<fqkd\if [ódGKifúrdK.awmfrSm tdrf\maç:óSKef:awG ]rifhwufvmódkifwJhtajumif:udk aqG:aóG:]yxm:ygw<f̀ tJ'DxJrSm aemufcHtajumif:udkvnf: tckvdk xnfha\:xm:ygw<f̀

1990 ]ynfhvGefóSpfrsm:u <cifta\S.}smreDók difiHrSAD<uferf tvkyform:rsm: tpkvdkuft]yHKvdkuf ]yefvmjuúyD:[ódGKifwGif tdrf&<fju\m tdrfa]raç:rsm: óSpfq wufoGm:cJh\onf̀

odk.aomf 1990 ]ynfhvGefaóSmif:ydkif:odk.a\mufvm aomtcgwGifrl ]ynfawmf]yefrsm:? ód kifiH]cm:om:rsm:óSif h [ódGKifolaX:vufopfrsm: uJhodk. tdrf\mopf&<f<lolrsm:twGuf \nf\G<fum[ódGKiftdk:tdrf aqmufvkyfa\:vkyfief:rsm:wGif tvkt<uf \if:óSD:vkyfudkifvmju\m &<fvdktm:xuf tdrf\mrsm:u ydkvûHvmcJhonf̀

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

tajumif:t\mwcsKd.u

trsm:wumxuf

xl:]cm:wwfygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4121

Page 39: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

22

ü'Dawmhbm]zpfvJá qkdwmudk uïrf:usifvdrRmpGm qufpyfazmf]yxm:wJh atyDowif:wpfyk'fudk azmf]yyghr<f` ü'Dawmhbm]zpfvJá(pmydk'f 1-2)? aemufcHorkdif: (pmydk'f 1) eJ. qufpyfrSKtpOf (pmydk'f3-4) wkd.udk awG.\ygr<f̀

[dkód kvlvl (atyD)- 1997-1998 ckóSpf tm\SpD:yGm:a\:tusyftwnf: umvuvdk t]zpfrsKd:óSifhjuHK\vûif 4if:ódkifiHrsm:oHk:aiGaju:rsm: wnfúidrfapa\:twGuf tar\duefa';vmoef:axmifcs DúyD: csufcsif:xkwfacs:\ef }syefóSif h xd kif:?awmifudk:\D:<m:? rav:\Sm:ódkifiHrsm: oabmwl nDcJhjuonf̀

tqkdygódkifiHrsm:tae]zihf uèmhaç:uGufwGif |kwf]cnf:xdckdufoGm:ygu oabmwlnDcsuft\ pkpkaygif: xdkif:ódkifiHodk.a';vm oef: 3000? awmifudk:\D:<m:odk. a';vmoef: 2000 óSifhrav:\Sm:okd. a'; vm oef: 1000 udk xkdódkifiHrsm:oHk:aiGaju:rsm:wnfúidrfa\:twGuf twkd:óSKef:enf: acs:aiGrsm:t]zpf xkwfacs:rnf]zpfonf̀

ódkfifiH]cm:aiGacs:<lúyD: rdrdódkifiHoHk: aiGwefzdk:wnfúidrfatmifvkyfaqmifa\:twGuf Todk.aom oabmwlnDcsuf oHk:ckonfvGefcJhaom wpfóSpfausmfu yxrqHk:tqdk]yKcJhonfh tm\Swpf&ef:aiGaju:vHk]cHKa\: uGef\uf> tpyif]zpfonf̀

oabmwlnDcsufudk wpfuèmvHk: txl:o]zifh }syefóSifhtar\du]ynfaxmifpkwkd.wGif pD:yGm:a\:at:ae]cif:> \v'ft]zpfa'owpfvÏm:\Sd pawmhóSifh aiGaju:aç:uGufrsm: xdk:usoGm:onhfAk'Ý[l:ae.rSm xkwf]yefajunmcJh]cif: ]zpfonf̀

tcef: (3) owif:> ta]ccHzJG.pnf:wnfaqmufyHk

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4122

Page 40: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

23

tcef: (4)owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

owif:\J. ta]ccH zJG.pnf:wnfaqmufyHktajumif:udk a]ymcJhúyD:ygúyD̀ tck owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vkdtyfcsufawGudk junfhju\atmifyg` 'DtcsufawGxJrSm tcsuftvufrSefrsm:udk \\Sd]cif:? tcsuftvufawG\\SdwJh \if:]rpfukdazmf]y]cif:? bufvkdufrSKuif:]cif:? rûrûwweJ. jum:ae]cif:? tajumif:tcsuf ]ynhfpHk]cif:wkd. yg&ifygw<f̀

wdusrSK

txufyg tcsufawGxJu ta\:îuD:wJh wpfcsufu owif:pmq\m[m tcsuftvufrSefudk \\Sd\ygr<f̀ 'DvdkrSr[kwf\if pmzwfy\dowfu udk<hfowif:pmudk &<fzwfawmhrSm r[kwfbl:` cïwfacsmfrSm:<Gif:rSKrsm:u udk<fhudk owif:ay:wJh owif:\if:]rpfudka\m? pmzwfy\dowfudkyg 'kuQa\mufapwwfygw<f̀

'gajumifh wpfckckudk yHkúyD:awmh r<HkvdkufygeJ.` t]rJwrf: xyfúyD:awmh pHkprf:yg` rSef rrSef ppfaq:yg`

wdusrSKqdkwJh oabmu tm:vHk:ukd tókpdwfúyD: }|kpdkufwm]zpfygw<f̀ 'gu emrnfpmvHk:aygif:vdk? \mxl:\mcHvdk? ae\mvdk[mrsKd:uae pw<f` tJ'guae wpfqifhwuf\if owif:xkwf]yefcsufutcsuftvufawG rSef rrSef pdppfwmrsKd:? wpfa<mufa<muf\J. a]ymqkdcsufudk a]ymwJhtwkdif: wdwdusus aumufókwfazmf]yay:wmrsKd:?'grSr[kwf ol.t]rifudk wdwdusus azmf]yay:wmrsKd: vkyf\ygr<f̀

pmvHk:aygif:rSm:wmudk üta\:rîuD:avmufbl:á vdk. xifwwfjuygw<f̀ 'gayrJh tu<fI udk<fu wpfa<mufa<muf\J. emrnfudk pmvHk:aygif:rSm:úyD: a\:vkdufwJhtcg tJ'DemrnfpmvHk:aygif: trSefudkodxm:wJh pmzwfolu üemrnfudkawmif rSefatmifra\:ókdifwm? owif:xJrSm t]cm:bmawG rSm:aeOD:rvJ rodbl:á awG:rdvmr<f̀ udk<hfudkowif:a]ym]yvdkufwJh tJ'Dum<uH\Sif[mvnf: ol.emrnf pmvHk:aygif:trSm:îuD:awG.\if pdwfqkd:r<f̀ udk<fhudkvnf: <HkawmhrSm r[kwfbl:`'gajumifh emrnfukd aocsmatmifar:yg` vdyfpmuwf]ym: awmif:<lyg`w<fvDzkef: vrf:òÏefpmtkyfawGxJrSm junhfyg` OD:atmifqef:vm:?OD:atmifpef:vm:` OD:usifarmifvm:?OD: juifarmifvm: po]zihfaygh̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4123

Page 41: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

24

pmapmifwpfckrSm wpfckck rSm:oGm:w<fqkd\if ]yùemrsKd:pHkwufódkifw<f̀ uaèm'D:<m: owif:pmwpfapmifu olwkd.qDu emrnfîuD: uGef'Hk:wpfrsKd:[m tdwfpfAdkif:\yfydk: ul:pufapódkifw<fvdk. a\:om:azmf]yrdwJhtwGuf vlawGxJrSm tkwfatmfaomif:wif: ]zpfoGm:w<f̀'gudk tpkd:\u owif:pm\Sif:vif:yJG ]yKvkyfúyD:awmh tJ'Dowif:rSm:wJhtajumif: ]iif:qkdcJh\wJhtxd ]zpfcJhygw<f̀ owif:pmuvnf: ürdrdwdk.rSm:<Gif:azmf]yrdwJhtajumif:á awmif:yefcJh\ygw<f̀

owif:awGqkdwmu tcsdefrDatmifvdkuf\? a\:\wmrdk. rSm:\w<fqdkwm wu<fqkd:wmygyJ̀ 'gayrJh 'DvdkrSm:wJh twGuf qifa]cay:vdk.r\bl:` bmvkd.vJqkdawmh 'DvdkrSm:w<fqkdwmu vufvGwfpy<fvkyfvdk.? 'grSr[kwf udk<f\wJhowif: rSef rrSefudk &d\d<pdkufúyD: ]yefrppfvdk. ]zpf\wmajumifhyg`

pdppfa&zef]cif:

pdppfa&zef]cif: r\SdbJeJ. t]ypfuif:pifwJh owif:wpfyk'fudk b<fawmhrS r\ódkifygbl:` ]zpfókdif\if t]zpftysufwpfckudk udk<fudk<fwkdif rsuf]rifudk<fawG. oGm:junhf \r<f̀ tJ'Dvdk rvkyfódkif\if rsuf]rif wu<fawG.xm:wJholudkar:úyD: twnf]yKcsuf <l\r<f̀ udk<f\wJh owif:rSefuefajumif: taxmuftxm:awGudkvnf: \Sm\ygr<f̀

uaèm'D:<m:ód kifiHrSm 1997 ckóSpfwkef:uwkdufyJ GawG ]zpfyGm:cJ hcs defrSm qD<if\d(yf)]ynfe<ft\m\Sdwpfa<mufu 'Dde<frSm bm]yùemrS r\Sdbl:qkdúyD:owif:axmufudk a]ymvkdufw<f` tJ'D t\m\S duzóGrf:yifrSmyJ wkdkufckdufrSKawG ]zpfaewmvdk. qkdygw<f`'gayrJh owif:axmufu [dkta&:qDu ypfoHcwfoHawGudk

jum:aew<f` tpd k:\t\m\S d a]ymwmudk olr<Hkbl:` 'geJ.olaq:|kHudkoGm:w<f̀ tJ'DrSm aoewfrSefvmwJh uav:wpfa<mufudkq\m&efawGu ukoay: aewm olawG.\w<f` uav:\J.aqGrsKd:awGu v<form:tbkd:tdk óSpfa<muf aoqHk:oGm:cJhajumif:a]ym]yw<f̀

'gayrJh owif:pmq\m[m 'Ef\m\vmwJh ppfom:wpfa<mufudkrS rawG.\bl:` tJ'Dawmh úrdK.]yifrSm\SdwJh ppfaq:|kHudk oloGm:junhfw<f` tJ'DrSm 'Ef\m\vmwJh ppfom:awGudk awG.\wJht]yif

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

tao:pdwftcsufawGu

tp pdppfyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4124

Page 42: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

25

wcsKd.wkdufyJGrSmuswJhtajumif:udkvnf: odcJh\w<f` 'geJ.owif:axmufu ppfom:awG wkdufyJ GrSm usw<fqkdwm aocsmatmiftavmif:awGudk rD:oú}FKd[fwJh bk\m:ausmif:qD xyfoGm:úyD: junhfcJhw<f̀

taxmuftxm:awGudkvnf: rSef rrSef pdppfjunhf\r<f`wu<fvdk. udk<fu tJ'Dvdk rvkyfrd\if axmifacsmufqifwJhtuGufxJudk<fusoGm:ódkifw<f` wpfnrSm uaèm'D:<m:owif:pmwkduf wpfwkdufqDukd zufpf&ifvmw<f̀ pmxJrSm tmEm\ygwDOU÷opf wufawmhr<fvdk. ygw<f̀ ódkifiH\J. tpGeftzsm:wpfae\mrSm ygwD&ifawGutxl:tpnf:ta&:yJG usif:yúyD: acgif:aqmifopfudk rJay:a\G:cs<fcJhwmwJh̀ tcsdefu aóSmif:aeúyDrdk. 'Dowif: rSef rrSef pdppfaezdk. tcsdefr\Sdawmhbl:` 'gayrJh owif:pmu tJ'Dowif:udk azmf]yvdkufw<f`owif:u owif:rSm:` aemufwpfae.rSm ygwDwm&ef\Sdolrsm:u tJ'Dvdk tpnf:ta&:rsKd: rvkyfcJhbl:vdk. \Sif:juw<f̀

owif:pmq\mawG taeeJ.u owif:udk b<ftcsdefrSmtúyD:tyf\r<fqdkwJh owfrSwfcsdef \Sdxm:awmh aumvm[vawGudkudkifwG<f\wm tawmfcufygw<f̀ ókdifiHa\:orm:awGeJ. wcsKd. vlawGu olwkd.tusKd:twGuf owif:pmq\mawGudk ckwHk:vkyfúyD: olwkd.eJ.úydKifzufawGudk vlqkd:awGvdk. trsm:u xifoGm:atmif vkyfwwfjuw<f̀ aumvm[vawGudk b<fawmhrS razmf]yygeJ.` tJ'Dowif:xGufay;vmwJh \if:]rpffqDudk wnfhwnhfvkdufyg` taxmuftxm:oufao]yckdif:yg` aumvm[v ta]ymcH\wJholeJ. awG.ar:yg` aumvm[v rSefuefajumif: udk<fudk<fwkdifu oufaor]yódkif\if vHk:&owif:razmf]yygeJ.`

trSm:awG ygvm\if owif:pm\J.oduQm uswwfygw<f̀ 'gwifruao:bl:` aiGukefaju:usvnf: rsm:wwfygw<f̀ a[mifaumifowif:pmwpfapmifu uaèm'D:<m: bk\if ódk|dk'rf oD[mók\J. om:wpfa<muf[m wdwfwdwfykef:\cJhwm ]zpfajumif: t"dyím<f\atmifa\:xm:wJh owif:wpfyk'fudk azmf]ycJhzl:w<f̀ 'Dowif:[m rSm:ajumif:eJ. rdrd\J. }kEfoduQmyg xdckduf\ajumif: bk\if oD[móku a]ymygw<f̀olu epfemaju: a';vmoef:aygif: rsm:pGm w\m:pJGawmif:qkdr<fvdk.úcdrf:a]cmufcJhygw<f̀ tu<fI aiGaju:rawmifhwif:vSwJh owif:pmuav:wpfapmifom 'Dvdktavsmfay:\r<fqdk\if vkyfief:awmif vHk:&\yfoGm:ódkifygw<f̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4125

Page 43: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

26

"rR"d÷mef usus

owif:pmq\mawGtaeeJ. owif:awGudk a\:om:wif]ywJhae\mrSm rdrd\J.t]rifeJ. cHpm:\csufawGudk ab:z<fxm:úyD: tcsuftvufudkomvûif ay:\rSm ]zpfygw<f̀ tcsuftvufawGeJ. t]rifawG a\maxG:aer<fqkd\ifawmh pmzwfoltaeeJ. owif:uae wduswJh tcsuftvufawGudk b<fawmhrS \ókdifrSm r[kwfawmhbl:` owif:pmq\mawGtaeeJ.u udk<fay:vdkufwJh tcsufawGtay; ta]ccHúyD:pmzwfy\dowfu olwkd.bmom olwkd. awG:junhfapzdk.ygyJ̀

'Dvdkqkdvdkufvdk. udk<hfowif:pm[m tajumif:udpPwpf\yfay;rSm \yfwnfcsuf rxm:\bl:vdk. rqkdvdkygbl:` \yfwnfcsuf xm:ódkifygw<f̀ xm:vnf:xm:oifhw<f̀ 'gayrJh tJ'Dvdk oabmxm: t]rifawGudk owif:awGeJ. oD:]cm:cJGxm:úyD: t<f'Dwmh tmabmf? oabmxm:

t]rifeJ. oH k:oyfcsufuÖrsm:rSmoD:oef. azmf]y\ygr<f` 'guowif:pm\J. }kEfoduQm ud kvnf:ydkwufapygw<f̀

ta\S.awmiftm\Su tpkd:\awG? 'grSr[kwf ódkifiHa\:ygwDawGuxdef:csKyfxm:wJh owif:pmrsm:rSmawmhoabmxm:t]rifawGudk üowif:áawGxJrSmyJ a\mxnfhúyD: a\:om:azmf]yavh \Sdygw<f̀

uaèm'D:<m: bmomeJ.xkwfa&wJh owif:pmwpfapmif\J. rjumao:cifu owif:wpfyk'fxJrSmtpdk:\ xdyfwef:t\m\SdîuD: wpfa<mufukd üaiGrsufóSmudkyJjunfhol?a\nÛdawG jum:xJ ykef:aeonhf rdausmif:uJhokd. t}wdtaygif:o\zlaqmif:ol? ya'o\mZf tawG:tac;\SdúyD: tmEm\Sifqefol...uGef]rLepf wpfa<mufá vdk. pGyfpJG a\:om:xm:ygw<f` 'g[müaus:vufzHG.úzdK:wkd:wufa\:&efîuD:Xme t\m\Sdrsm:\J. a]ym]ycsuft\azmf]ywmá vdk. owif:u qkdygw<f` 'gayrJh tJ'D t\m\SdawG\J.emrnfudk razmf]yovdk pGyfpJGcsuftwGuf oufao taxmuftxm:awGvnf: r]yókdifcJhbl:`

'grsKd:u ódkifiHa\:owif:rsKd:rSwif r[kwfygbl:` vlrSKa\:?tm:upm:? rSKcif:wdk.t]yif obm&ab:tÊ\m<f uyfîuD:rsm:ay;

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

b<fpmapmifrsKd:rSmyJ a\:a\:

tcsuftvufawGudkyJ

ta]ccHa\:yg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4126

Page 44: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

27

rSmawmifrSyJ owif:pmq\m tawmfrsm:rsm:u owif:awGxJrSm olwkd.\J. ykñvt]rifawGudk xnhfxnhfa\:aejuw<f̀

tJ'Dvdkqkd\if owif:u \móSKef:]ynhf ormorwfusawmhrSmr[kwfbl:` uïefawmfwkd.wpfawG owif:a\:wJhtcgrSm cHpm:csufawG?t]rifawG udk<fpD\Sdwmcsnf:ygyJ̀ owif:pmq\maumif:u ol.pdwfukdol xdef:ódkifw<f̀ qif:\JrJGawaewJh aus:\Gmom:rsm:\J. ]yùemawGudkukd<f]rifawG.\úyD: pdwfqkd:a'go]zpfvmwJh owif:pmq\mwpfa<muf[m 'Dtajumif:udk trsm:vlxkodatmif owif:a\:úyD: tpdk:\taeeJ.ta\:<laqmif\Gufvm\atmif wGef:tm:ay:\r<fvdk. pOf:pm:rdoGm:wwfw<f̀ 'gayrJh owif:pmq\mqkdwmu udk<fwkdif b<favmufyJcHpm:\ygap? owif:udkawmh wdwdususeJ. rûrûwwyJ a\:\ygr<f̀

odyfrjumao:wJh umvtxd uaèm'D:<m: owif:pmawGu oabmxm:t]rifoufoufcsnf:yJ a\:om:azmf]ycJhjuw<f̀ 'gayrJhtckawmh owif:tppfawGudk a\:vmjuygúyD̀ tJ'Dowif:pmawGxJrSmvGwfvyfwJh owif:pmrsm:t]yif tpdk:\ vdkvm:wJh owif:pmrsm:eJ.tpdk:\udk qef.usifwJh owif:pmawGyg ygw<f̀ 'gu bm]zpfvkd.vJqkdawmh vlxktaeeJ. üoabmxm:t]rifawGudkomru b<fae\mrSmbm]zpfovJá qkddwmudkyg zwfcsifvmjuwmajumifh ]zpfajumif: a\mif:taumif:qHk: \wfpar urfyl:csm: (uaèm'D:<m:tvif:) owiff:pmt<f'Dwm yif qrfrpfoDu a]ymygw<f̀

udk:um:azmf]ycsuf

udk<fu owif:]zpfwJhae\mrSm udk<fwkdifa\mufaew<f qkd\if udk<f]rifwm? jum:wmawGudk 'Dtwkdif: a\:vdkuf|kHygyJ̀ 'gayrhJrsm:aomtm:]zifhawmh udk<f\wJh owif:tcsuftvufawG qdkwmw]cm:wpfa<mufa<muf? 'grSr[kwf wpfae\m\muae \wm` tJ'g[m xkwf]yefajunmcsufvm:? tifwmAsL:vkyfwmvm:? taxmuftxm:pm\Gufpmwef:awGvm:` b<folu a]ymwmvJ̀

tJ'Dvdk owif:tcsuftvuf b<fuae \w<fqdkwm a\:om:azmf]ywmudk udk:um:azmf]ycsufvdk. ac;ygw<f̀ b<folawGtaeeJ. owif:tcsuftvuf b<fu\w<fqdkwm od]cif:tm:]zihf 'Dtajumif:t\mudk olwkd.taeeJ. <Hkjunfoihf roifh? 'DudpP[m b<favmufta\:îuD:w<f qkdwmudk csdefqódkifygw<f̀ 'Dawmh owif:a\:wJhol[m owif:\if:]rpfu a]ym]yvdkufwmukd wkduf|dkufpum:a]ym

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4127

Page 45: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

28

twdkif: xnhfw<fqkd\if b<folu a]ymw<fqkdwmudk xnhfa\:udka\:\r<f̀ 'ght]yif udk<fwkdif r]rifrawG.\wJh t]zpftysuftajumif:udk a\:wJhtcgrSmvnf: o|kyfazmfa\:om:csufeJ. \Sif:vif:csufawGudkudk:um:azmf]ycsufxnhfúyD: a\:\ygr<f̀ udk<fu tJ'Dvdk razmf]y\ifowif:axmuf? 'grSr[kwf owif:pm[m owif:\if:]rpfyJvdk. pmzwfolu <lqoGm:r<f̀

ukd:um:azmf]ycsufudk &gus\J. tp? 'grSr[kwf tqHk:rSm azmf]yavh \Sdygw<f̀ tJ'Dtxm:todkuawmh a\:[efeJ. \Sif:vif:atmifa\:om:yHkwdk.ay; wnfw<f̀ erlemwcsKd.udk atmufrSm azmf]yvdkufygw<f̀

• tpdk:\ c\D:oGm:vma\:|kH: wm&ef\dSolwpfOD: tqkdt\ rÊav:odk.vma\mufvnfywfol ódkifiH]cm:om: {nfhOD:a\onf<refóSpfu óSpfq wufvmcJhonf̀

• rdrdwkd.ódkifiHtae]zihf tmqD<HóSihf qufvufI eD:eD:uyfuyfyl:aygif: aqmif\GufoGm:rnf ]zpfajumif: xkdif:ódkifiH]cm:a\:&efîuD:u a]ymonf̀

udk:um:azmf]ycsufu 'Dtajumif:tcsuf rSefuefajumif:oufaocHwmrsKd:awmh r[kwfygbl:` 'gudk 'DykñdKvfu a]ymwmygyJvdk.qkddvdkwmyg` tJ'Dvdk udk:um:azmf]yódkfifwmeJ.yJ vlawGa]ymwmawGudkavûmufa\:wmrsKd:awmhvnf: rvkyfoifhbl:` a]ym]ywJh olu azmf]yapcsifwmuav:udkyJ uGufúyD: udk:um:wmrsKd:vnf: rvkyftyfbl:` yxrtcsufu a]ymwJhykñdKvf[m 'Dtajumif:t\meJ. ywfoufúyD:awmha]yma\:qkdcGifh \SdwJhol ]zpf\ygr<f̀ úyD:\if ola]ymwm rSef rrSef udkudk<fu ppfaq:junhf\r<f̀ ola]ymwmu rrSefbl:` 'gayrJh tJ'D vluxdyfwef:t\m\SdîuD:wpfOD:? 'grSr[kwf owif:xJrSm azmf]yzkd. vdk tyfwJhvlwpfa<muf]zpfaevdk. ol.a]ymjum:csufukd xnhfr<fqkd\ifvnf:udk<f howif:xJrSm t]zpfrSefud kawmh &guswpfajumif: a\:úyD:azmf]y\ygr<f̀ vlawGwpfOD:eJ.wpfOD: yõdyuQ]zpfaewJh ta]ctaeudka\:\wmrsKd:qkd\if ]yùemwufwwfw<f̀ udk<fu bufóSpfzufpvHk:udk ar:úyD: b<fbufu bma]ymw<fqkdwmukd pmzwfol \Sif:atmifa\:om:\ygr<f̀

owif:axmufu owif:\if:]rpf udk azmf]ywJhae\mrSmemrnf? \mxl:wm&ef eJ. w]cm: tao:pdwfawGudkyg ]zpfódkif\if a\:]y\

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4128

Page 46: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

29

r<f̀ owif:\if:]rpf tajumif:udk pmzwfoluydkod\av? olwkd.taeeJ. 'Dtajumif:t\m[mrSef rrSef? 'Dtajumif:t\may;rSm b<fvdkwHk.]yefoifhw<f qkdwm awGudk ydkúyD: vG<fvG<fulul qHk:]zwfvmódkifav ]zpfr<f̀ wpfa<mufuüpD:yGm:a\:u paumif:vmúyDá vdk. a]ymw<fqkdygpdk.` 'gudk aç:onfwpfa<mufu a]ymwmeJ. A[dk bEf tîuD:tuJu a]ymwm av:eufyHkcsif: rwlódkifbl:`

'gayrJ h tzGif hpmyd k'frSm emrnf?\mxl:t]ynfhtpHkawGudk xnfh a\:zdk. rvdkygbl:`owif:\if:]rpfemrnfu vlodyfrodbl:? 'grSr[kwf \mxl:wm&efu\Snfvsm:axG]ym:aer<f qkd\if tzGifhxJrSm xnfha\: \wm cufw<f̀tJ'gawGudk 'kwd<tydk'fusrS xnhfa\:ódkifygw<f̀

vmtdkókdifiHowif:Xmewpfcku 'Dvdka\:yHkrsKd:udk a\Smifyg`

]ynfe<fwGif:\S d awmifolrsm:onf rd k:\moDpyg:ud katmufwkdbmu pwifum \dwfodrf:ajumif: bkd\Dcrfaq:]ynfe<fpd kufysK d:a\:óSif h opfawmysK d:axmifa\: Xme tîuD:tuJbGefcrfzGefrmcsyfu a]ymonf̀

tao:pdwftcsufawGudk 'kwd<pmykd'frSm a\:om:azmf]yxm:wJh tdkiftrftrftufzf oifwef:om:a[mif:]zpfwJh befaumufydk.pfuyg\pPwm <loefrefae.\J. a\:om:[efudk junhfyg`

qif:\JrJGawrSK avsmhenf:a\:óSihf bEfvkyfief:uÖwGif]yùemrsm:udk a]z\Sif:ay:ae]cif:wkd.twGuf xdkif:tpkd:\tay;uèmhbEfu csD:usL:a]ymjum:onf̀

tpdk:\> qif:\JrJGawrSKtay; tm|kHpl:pdkufonhf rl&g'óSifhpD:yGm:a\:vkyfief:qefqef pDrHcef.cJGrSKwkd.ajumifh rdrdtae]zifhtm:wufrdygajumif: uèmhbEf> ta\S.tm\SóSifh ypdzdwfa'o'kwd<OU÷ }srm: tl'ifumqrfu a]ymonf̀

tm:vHk:udk udk:um:azmf]yaezdk.awmhvnf: rvkdygbl:` ]rifhrm:wJh? odomvGef:wJh? t]iif:yGm:p\m bmrSr\SdwJh a]ymqkdcsufawGudk ukd:

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

rdrdukd:um:aom ykñdKvfukd

wdwdusus azmf]yay:yg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4129

Page 47: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

30

um:azmf]yaep\m rvdkygbl:`

• ywW<m:úrdK.v<f vrf:rîuD:ay;rSm trSdKufyHkîuD:awG pGef.ypfxm:ju w<f̀ (]rifomw<f? owif:axmufudk<fwkdifvnf:]rifódkifw<f̀ )

• AD<uferfódkifiH\J. xGef:opfp pawmhaç:uGufrSm ukríEDig:ckyJrSwfyHk wifxm:ygao:w<f̀ (odomygw<f̀ )

• 1997 ckóSpfrSmpwhJ pD:yGm:a\: tusyftwnf:ajumifhta\S.awmiftm\Su vltawmfrsm:rsm: xdckdufepfemcJh\w<f̀(t]iif:yGm:p\m rvdkwJhudpPyg`)

w\m:&ifóSifh w\m:r&ifa]ym]cif:

wpfcgwavrSmawmh owif:\if:]rpfrsm:u olwkd.a]ymvdkufwJh tajumif:t\may;rSm uef.owfxm:wmrsKd: \Sdwwfw<f̀

wpfa<mufu ola]ymwmtukefvHk:udk ol.emrnfeJ.wuGa\:om:azmf]yódkifw<fvdk. cGifhay:wmrsKd: \Sdygw<f̀ tJ'Dvdk tifwmAsL:rsKd:udk üw\m:&ifa]ym]cif:á vdk.ac;ygw<f̀ a<bk<stm:]zifhawmh rdrdudk<fudk owif:axmuf]zpfwJhtajumif: \Sif:\Sif:vif:vif: today:úyD:wJhaemuf a]ymjuqkdjuwmawG tm:vHk:[m w\m:&ifa]ym]cif:ygyJ`udk<fuaeúyD: ütvGwfoabma]ymygá vdk. b<fawmhrS p rurf:vSrf:ygaveJ.`

wpfcgwpf\HrSmusawmh owif:\if:]rpfu ola]ymwmawGudkowif:xJrSm xnhfra\:ygeJ.vdk. a]ymwwfjuw<f̀ 'Dvdk tifwmAsL:rsKd:usawmh ütvGwfoabma]ymwJhá tifwmAsL:rsKd:\<fvdk. qkdjuygw<f̀ ola]ym]ywJh tajumif:t\mawGu ]zpfaewJh ta]ctaeudkem:vnfoabmaygufvmapygw<f` 'gayrJh tJ'Dtajumif:t\mudkvltrsm:odatmif a\:cs]yzdk.u cufaew<f̀ 'grSr[kwfvnf: udk<fuola]ymwmudk xnfha\:vkduf\if ol.twGuf raumif:wmrsKd: ]zpfaewwfw<f̀ udk<fu tvGwfoabm a]ymygvdk. oabmwlxm:úyD:\ifawmh uwdwnf\r<f̀

tifwmAsL:vkyfwJhtcgwkdif:rSm ola]ymwmawGudk xnfha\:ókdifra\:ódkif tJ'DvleJ. \Sif:\Sif:vif:vif:]zpfatmif vkyfyg`

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4130

Page 48: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

31

trnfrazmfvdkaom owif:\if:]rpf

\Hzef\Hcgrsm:rSm owif:\if:]rpf wpfa<mufa<mufu udk<fhudk a\:p\m tajumif:t\mwpfckudk a]ym]ycsifw<f? 'gayrJh owif:xJrSm olua]ymwm\<fvdk. emrnfrazmf]yapcsifbl:` 'grsKd:udk owif:xJrSm ütrnfrazmfvdkol tpdk:\wm&ef\SdolwpfOD:ta]ymt\...á qdkúyD:a\:om:azmf]yódkifygw<f̀ 'Dvdk owif:\if:]rpfudk trnfrazmfvdkaomowif:\if:]rpfvkd. ac;ygw<f̀

b<fcgrqdk udk<fhowif:twGuf tcsuftvufawGudküw\m:&ifa]ymqdkcsufá \atmifyJ îudK:pm:\ygr<f̀ 'gayrJh tajumif:t\mu udk<hfowif:twGuf wu<fhudk ta\:îuD:aewm qkd\ifawmhw\m:&ifr\ayr<hfvnf: 'DvkdtrnfrazmfvdkwJh owif:\if:]rpftaeeJ.xnhfa\:ódkifygw<f̀

ukd<hfowif:\if:]rpfudk owif:xJrSm b<fvdkazmf]y\r<fqkdwmudk tpuwnf:u oabmwlnDcsuf <lxm:\ygw<f̀ ol.emrnfudk razmf]ybJeJ. 'DykñdKvf[m b<fvdkykñdKvfrsKd:qdkwmudkawmh wwfódkifoavmuf wdwdusus azmf]yay:yg` Oyrm ütpdk:\wm&ef\Sdolá qkdwmxuf übÖma\:&efîuD:Xme tqifh]rifht\m\SdîuD:wpfOD:á qkdwmu ydkúyD:tm:\Sdwmaygh̀ owif:\if:]rpftajumif: wdwdusus azmf]yav? tJ'Dowif:u ckdifrmrSK\SdavygyJ̀

trnfrazmfwJh owif:\if:]rpfawGudk a\vJroHk:ygeJ.` olwdk.a]ymqkdwmawGudk emrnfeJ.wuG razmf]y\wJhtcg olwdk.u olwkd.\J.a]ympum:ay;rSmvnf: wm&ef<l\aumif:rSef:rod ]zpfvmwwfw<f̀olwkd.\J. a&zefa]ymqkdrSKawGtay; b<fvdkrS t]ypfr]zpfódkifbl:qkdwmodvmwJhtcg w]cm:vlawGtay;? 'grSr[kwf ]zpf\yfawGay;rSm t\rf:uma\m a&zefwmawG? r|dk:rom:a]ymwmrsKd:awG vkyfvmódkifygw<f̀olwkd.vdkvm:wJh ódkiffiHa\:? 'grSr[kwf vlrSKa\:udpPawGrSm vkdvm:wJhbufuae a]ymcsif\m a]ymvmódkifygw<f̀ udk<fhowif:xJrSm trnfrazmfwJh owif:\if:]rpfawGudk rsm:rsm:xnhfav? udk<hfowif:u tm:avsmhav ]zpfrSmyJ̀

atyDowif:Xmeuawmh trnfrazmfwJh a]ympum: aumufókwfcsufawGudk ol.t]rifudk ra]ymbJ tcsuftvufawGudkyJ a]ymwJha]ympum:awGrSmyJ oHk:w<fvdk. qkdygw<f̀ atyDtaeeJ. atmufazmf]yyg ta]ctaeawGrSmomvûif trnfrazmfwJh owif:\if:]rpfudk oHk:w<fvdk. qkdw<f̀ tJ'gawGuawmh (1) atyDu oHk:aeus owif:

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4131

Page 49: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

32

\if:]rpf (2) 'Dtajumif:t\mudk b<folu ay:w<fqkdwmudk trsm:uodxm:úyD:]zpfwJh owif:\if:]rpf? (3) owif:twGuf rygr]zpfwJhtajumif:t\meJ. (4) 'Dtajumif:t\mudk w\m:&if b<fvdkrS r\ódkifawmhvdk. qkdwmawGygyJ̀

rûrûww

owif:wpfyk'frSm buft]rifwpfckru \Sdw<fqkdwm owif:axmufwkdif: odygw<f̀ 'gajumifhyJ olwkd.owif:awGtwGuf owif:\if:]rpf trsm:îuD:qDuae owif:\<ljuwmaygh̀ 'grsKd:u txl:o]zifhvlawG\J.t]rifawG trsKd:rsKd:uJG]ym:aewJh ódkifiHa\:eJ. vlrSKa\:vdkudpPrsKd:awG? a\G:aumufyJGrJqG<fyJGawG? 'grSr[kwf w]cm:]zpf\yf tajumif:awGudk a\:\wJhtcg ydkúyD:ta\:îuD:ygw<f̀

udpPwpf\yfudk udk<hfowif:xJrSm bufóSpfzuft]rifudk xnfha\:xm:w<fqkd\if 'g[mrûwrSK \dSw<faygh̀ udk<fhowif:u wpfzufzufudk bufvkdufwmrsKd:vnf: r\Sdbl:qkd\if 'g[m bufvdkufrSKuif:w<fvdk. qkd\r<faygh̀

'Dvdkqkdvdkufvdk. tajumif:t\m wpfcktay; bufóSpfzuf\J.a]ymqkdcsufeJ. t]rifawGudk nDwlrûwl ae\may: a\:om:\r<fvdk. qkdvdkwm r[kwfygbl:` 'gayrJh t]rifuJG]ym:rSK tajumif:udkawmh udk<fu\nfòÏef:azmf]y\ygr<f̀ a\G:aumufyJGrJqG<fyJG owif:wpfyk'frSm t"duódkifiHa\:ygwDawGtm:vHk:\J. t]rifawG rygbl:qkd\if tJ'Dowif:u rûwrSK \SdrSmr[kwfbl:`

wpfa<mufa<mufay;rSm ]yif:]yif:xefxef pGyfpJGxm:w<fqkd\if udk<fu tJ'DvlqDu wHk.]yefa]ymqkdcsufudkyg \atmif<l\ygr<f̀ol.udk<fol umuG<fcGifhudk ukd<fuay:\r<f̀

tpdk:\? 'grSr[kwf ódkifiHa\:ygwDrsm:u ydkifqkdifxm:wJh owif:Xmersm:[mvnf: rûrûww owif:a\:oifhjuygw<f̀ tJ'DvkdrS r[kwf\ifawmh &g']zef.csdaewmawGvdk.yJ pmzwfy\dowfu <lqoGm:vdrhfr<f̀ owif:awGrSm <kwfpGtqHk:? owif:\J. tqHk:rSmyJ ]zpf]zpf t]rifuJG]ym:rSKtajumif:t\m wcsKd.udk \nfnÏef:azmf]yay:w<f qkd\if tJ'Dowif:awG[m ydkúyD:awmh tm:\Sdygr<f̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4132

Page 50: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

33

\Sif:vif:]cif:

owif:awGudk pmzwfy\dowfîuD:em:vnfvG<fatmif |d k:|k d : \Sif:\Sif:yJa\:oifhygw<f̀ ta\:\Sif:zdk. qkd\if udk<f ut\if tawG: \Sif:zdk. vkdygw<f` owif:ra\:cifrSm a\:\r<hftajumif:t\m tm:vHk:udk em:vnfoabmaygufxm:úyD:om: ]zpf\r<f̀ tJ'DtwGuf vdktyfwJh tcsuf tvufawG\atmif ar:cGef:awG rsm:rsm: ar:\r<f̀xda\mufwJh ar:cGef:awG trsm:îuD: ar:\r<f̀úyD:awmh owif: p ra\:cifrSm \xm:wJhtcsuftvufawGudk pOf:pm: oHk:oyf \r<f̀tajumif:t\mudk aumif:aumif: em:vnfoGm:úyDqkd\if tzGifha\:\r<fh |SKaxmifh udka\G:cs<f vmódkifr<f̀ tJ'Daemuf owif: \J.usefwJhtydkif:udkvnf: tqifhqifh pkpnf:úyD:a\:oGm:ódkifygr<f̀

\Sif:vif:]cif:qkdwm omreft\yfom: em:vnfwJh |kd:|kd:\Sif:\Sif:toHk:tóSKef:eJ.yJ a\:wmudk qkdcsifwmyg` uïrf:usifolawGeJ. AsL|dku\ufawGyJ oHk:wwfwJh ynm\yfpum:awG? vltrsm: em:rvnfódkifwJh pum:vHk:awG oHk:wmrsKd:udk a\Smifyg` \Sif:vif:]cif:qkdwmxJrSm pum:vHk:uspfvspfwmvnf: ygw<f̀ pum:vHk:awGudk vkdwmxuf ydkroHk:ygeJ.`a<bk<soabmrsKd: r[kwfbJ wdwdusus oHk:óSKef:yg`

atmufrSm tckazmf]yr<hf owif:tzGihfpmydk'fu t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJh tm\Sowif:Xmewpfcku ]zpfygw<f̀ tJ'DrSma\:om:yHku AsL|dku\ufawG a\:[efrsKd:aygufaeygw<f̀

rav:\Sm:óSifh ]refrmwdk.onf óSpfódkifiHtjum: ukefypPnf:csif: zvS<faom ukefoG<fa\:vkyfief:rsm: tqifa]yacsmarG.pGmaqmif\Gufód kifa\:twGuf rjumrDumvtwGif: oabmwlnDcsufwpf\yfudk tacsmowfrnf]zpfajumif: rav:\Sm:t]ynf]ynfqkdif\m ukefoG<fa\:óSifh pufrSKvkyfief:&efîuD: \mzD'gtZpfu jumoyaw:ae.wGif a]ymjum:onf̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

ukd<f]riforûukd

wwfódkifoavmuf

\Sif:\Sif:vif:vif:

azmf]yay:yg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4133

Page 51: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

34

tJ'Da\:om:csufu pum:vHk:awG azmif:yGaew<f̀ owif:u bmudk qkdvdkwmvJ̀ tJ'gudk tckvdk ]yefa\:ódkifygw<f̀

rav:\Sm:óSifh ]refrmódkifiHwkd.onf 4if:wkd.> ukefypPnf:csif:zvS<faom ukefoG<fa\:udk wkd:]rÛifhrnfh oabmwlnDcsufwpf\yfrjumrDrSm \\Sdawmhrnf]zpfajumif: rav:\Sm:ukefoG<fa\:&efîuD:u jumoyaw:ae.u a]ymjum:onf̀

\Sif:vif:]cif:qkdwmxJrSm zGihfqkd\Sif:]ycsufvnf:ygw<f`tu<fI udk<fhowif:xJrSm üaiGaju:usHK.]cif:á qdkwJh pum:vHk:ygvm\if tJ'Dpum:vHk:tajumif:udk pmzwfolem:vnfatmif \Sif:]yay:\ygr<f̀ Oyrm-

üaiGaju:usKH.]cif:qkdonfrSm aiGazmif:yG]cif:> qef.usifbuf]zpfúyD: ukefpnfóSifh &efaqmifrSKaç:óSKef:rsm: usqif:vm]cif: ]zpfonfáqkdwmrsKd:aygh̀

\Sif:vif:]cif:qkdwm pum:vHk:uspfuspfeJ. &guswkdwkd a\:wmudkvnf: qkdvdkygw<f` t}Fvdyfbmom tygt&if bmompum:tawmfrsm:rsm:rSm (uwWm:-îud<m- uH) yHkpHeJ. &gusukd \Sif:vif:pGma\:om:juw<f̀

Oyrm- Police arrested three men on Thursday.

Subject: Police

Verb: arrested

Object: three men

Oyrm- The prime minister will visit China.

Subject: The prime minister

Verb: will visit

Object: China

]refrm\J. &gus zJG.pnf:wnfaqmufyHkuawmh uwWm:-uH-îud<m]zpfwmrdk. txufu &gusawGudk a\:r<fqkd\if-

• jumoyaw:ae.wGif \Ju vloHk:a<mufudk zrf:qD:vdkufonf̀• &efîuD:csKyfonf w|kwfódkifiHodk. tvnftywf oGm:a\muf

rnf vkd. a\:\ygr<f̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4134

Page 52: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

35

]ynfhpHk]cif:

udk<hfowif:xJrSm ta\:îuD:wJhtcsufawG usef\pfwmrsKd:vHk:& r]zpfap\bl:` übá a]cmufvHk:udk ta]zay:|kHwifru t"duowif:\if:]rpfawGeJ. awG.\r<f̀ t"duuswJh taxmuftxm:awGudkpHkprf:pdppf\r<f? t"duswJh ae\mudk udk<fwkdifoGm:junhf\ygr<f̀

udk<fh\J. owif:[m tJ'Dvdk ta\:îuD:wJh tcsufawGay;rSmwnfaewmyg` [ódGKifrSm tdwfpfa\m}g ]yef.aewJhtajumif: owif:aqmif:yg: a\:r<fqkdygpkd.` tJ'DrSm 'DudpPeJ. ywfoufúyD: uïrf:usifwJhq\m&efwpfa<muf\Sdw<fqkd\if udk<fu tJ'Dq\m&efeJ. oGm:úyD: awG.qHkpum:a]ymoifhw<f̀ wpfa<mufa<mufu 'Dtajumif:eJ. ywfoufvdk. avhvmcsufpmwrf: ]yKpkxm:wm\Sd\if tJ'Dpmwrf:udk zwfjunhf\r<f̀ úrdK.xJrSm tdwfpf a&'emonfawG \SdaewJh aq:|kH\Sdw<fqkd\ifudk<fu tJ'Daq:|kHudk a\mufatmif oGm:junhfoihfygw<f̀

tcef: (4) owif:aumif:wpfyk'ftwGuf vdktyfcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4135

Page 53: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

36

tydkif: (2) tcsuftvuf pkaqmif:]cif:

owif:pmq\mrsm:[m tcsuftvufrsm:udk ta]ccHtm:]zifhenf:oHk:enf:eJ. pkaqmif:<ljuygw<f̀ tJ'gawGu-

• wkduf|kdufavhvmpHkprf:wmrsKd:` udk<fwkdif oGm:junhfwm ]zpfygw<f̀

• tifwmAsL:vkyfwm` vlawGeJ. awG.qHkúyD: ar:]ref:a]ymqkdwJhenf:yg`

• okawoevkyfwJhenf:` pmawGeJ. taxmuftxm:awGudkzwf|SKavh vmwJh enf:]zpfygw<f̀

owif:a\:wJhtcg udk<hfpdwfudk zGifhxm:yg` b<fvdk owif:rsKd: a\:r<fqkdúyD: tpuwnf:u yHkaocsrxm:ygeJ.` w]cm: bmudkrSrpOf:pm:bJ udk<fa\:r<hf owif:twGufudkyJ tm|kHxm:úyD: tao:pdwftcsuftvufawGutp \atmif<l\ygr<f̀ ppcsif:rSm bufaygif:pHkuae \orû pkaqmif:<l\r<f` owif:vdkufae\if:eJ. udk<ftpuawG:xm:wmeJ. rwlbJ w]cm:pdwf&ifpm:p\m ta\:îuD:wJh tcsufawGudk awG.vmódkifygw<f̀ tJ'DtcgusrS udk<fa\:r<hf tajumif:t\mudkodvmúyDqdk\ifawmh udk<fhowif:\J. tzGifheJ. pmudk<ftwGuf vdktyfwJhtao:pddwfawGudk quf\Smayawmhaygh̀

tcef: (5)pl:prf:avhvm]cif:

t]zpftysufwpfck ]zpfyGm:wJhae\mrSm rsm:aomtm:]zifh udk<fu \Sdraewwfwmajumifh tJ'Dtajumif:udk odzdk.twGufqkd\if tJ'Dt]zpftysufxJrSm udk<fwkdifyg&ifcJhwJh? 'grSr[kwf rsuf]rifawG.\SdcJhwJhvlawGudk awG.qHkar:]ref: tifwmAsL: vkyf\ygr<f̀ 'gayrJh owif:tawmfrsm:rsm:twGuf udk<fwkdifudk<fjuyf pl:prf:avhvmúyD: owif:<lódkifwmrsKd:awGvnf: \Sdygw<f̀ Oyrm owif:pm\Sif:vif:yJG tajumif:wdk.? tpnf:ta&:yJG tajumif:wkd.aygh̀ 'ght]yif owif:aqmif:yg:rsm:twGuf vlawGeJ. ae\mawGtajumif:udkvnf: udk<fwkdif avhvm<lódkifygw<f̀

tydkif: (2) tcsuftvuf pkaqmif:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4136

Page 54: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

37

ukd<fwkdifud k<fjuyf avhvmpH kprf:wmuawmh tcsuftvuf pkaqmif:zkd.twGuftaumif:qHk:enf:ygyJ̀ rsuf]rifoufao qkdwmrsKd:u udk<fvdkcsifwJh tao:pdwf tajumif:t\mawGudk rSwfrdcsifrS rSwfrdr<f? 'grSr[kwf]zpfajumif:ukefpifukd ]yefa]ymódkifcsifrS a]ymódkifr<f? 'ght]yif wpfa<mufa<mufu a]ymwJhtajumif:t\mwpfck[m [kwf r[kwf qkdwmudkud k<fwkdifuk d<fjuyf oGm:junhfwm[mvnf:wu<fawmh tvGefaumif:ygw<f̀ udk<hf rsufpdeJ.wyftyf]rif\awmh rSef rrSef qkdwm aoaocsmcsm od\wmaygh̀

t]zpftysufwpfck ]zpfwJhae\mrSmudk<fwkdif\Sdaew<fqkd\if udk<fu tao:pdwftcsufawGudkyg \ódkifygw<f` tJ'Dtao:pdwf]zpf\yfawGeJ. pmzdwfy\dowfîuD: rsufpdxJuGif:uGif:uGufuGuf ay;vmatmif a\:]yódkifygr<f̀ tJ'DrSm bm ]zpfcJhw<fqkdwmudk udk<fu yDyD ]yif]yif azmf]yódkifwmaygh̀

owif:pmq\maumif:awG[m tm|kHig:yg:pvHk:]zpfwJh tawG.?txd? teH.? tjum:? t\omt]yif a<bk<s ücHpm:\csufá udkyg oHk:úyD: owif:vdkufjuygw<f̀ vlawG bmvkyfaejuvJ? olwdk.\J. taetxm: b<fvdk\SdvJ? bmoHawGjum:\vJ? bmeH.awG\vJ? \moDOwkudkb<fvdkcHpm:\vJ (ylovm:? at:ovm:) 'gawGudk udk<hfbmomar:cGef:xkwfúyD: rSwfpkpmtkyfxJrSm tao:pdwf a\:rSwf\ygr<f̀

bwfpum:wkdufrSKtajumif: owif:vdkufwJh owif:pmq\mwpfa<muf[m rD:cdk:rnf:awG wvdyfvdyfwufvmwm? "mwfqDeH.? rD:avmifaewJh bwfpum:em:rSm yl]yif:yHk? toufraousef\pfolawG\J.u<fyg? <lyg wpmpmatmfoHawGudkyg xnhfa\:ódkifygw<f̀

ukd<fwkdifudk<fjuyf awG.]rifwJhtwGuf owif:pmq\m[mt]zpftysuf? tajumif:udpPeJ. vlykñdKvfwdk.tajumif:udk ydkúyD: em:vnfoabmayguf\w<f̀ udk<fu puf|kHopftajumif: a\:\w<fqkd\if tJ'Dpuf|kHudk udk<fwkdifoGm:junhfawmh ydkúyD: od\wmaygh̀ abmvHk:orm:wpfa<muf tajumif: a\:w<fqkd\ifvnf: tJ'DabmvHk:orm: upm:wmudk udk<fwkdifjunhf\\if ol.tajumif: ydkúyD: ]ynhf]ynfhpHkpHka\:ódkifwmaygh̀

tcef: (5) pl:prf:avhvm]ciff:

tao:pdwf

tcsufawGudkvnf:

owdrlyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4137

Page 55: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

38

vlawGeJ. pum:a]ymwJhtcgrSm olwkd.\J. trlt\mawGudkavhvmyg` udk<fu olwkd. a]z\cufwJh ar:cGef:rsKd:ar:vdkufwJhtcgrSmtJ'DvlawG[m ta&:qDudk ai:armawGa&oGm:wwfjuovm:` olwkd.\J. ywf&ef:usifudkvnf: tuJcwf\r<f̀ pm:yJGay;rSm |SKyfaxG:yG\aeovm:? 'grSr[kwf pepfwuseJ.vm:` eH\Hay;rSm b<fvdk yef:csDum:rsKd: csdwfqJGxm:ovJ po]zihfaygh̀

'DtcsufawGtukefvHk:u udk<fowif:a\:wJhtcgrSm tókpdwfa\:ódkifatmif taxmuftul ]zpfapygw<f̀ owif:pmq\maumif:wpfa<mufu vlwpfa<muf tkdrif:\ifhfa\mfaeúyD qkdwmudk tJ'DvlutkdaeúyDqkdúyD: wnfhra]ymbl:` qHyif]zLaewm? vufta\]ym:wGef.aewm? ]znf:]znf:av:yJ vrf:avûmufódkifawmhwm pwJhtcsufawGeJ. azmf]yay:wwfw<f̀

'gayrJh b<ftcsufawGudk tao:pdwfa\:\r<f qkdwmudkawmh udk<hf[mudk<f pdppfa\G:cs<f\r<f` tcsuftvuftm:vHk:udktao:pdwfazmf]yaezkd. rvkdygbl:` vlwpfa<muf ae.v<fpmpm:ae wm]rif\|kHavmufeJ. tJ'Dtajumif:udk owif:xJrSm azmf]yaep\m rvdkygbl:`vkyfief:\Sif wpfa<mufudk tifwmoGm:AsL: wJ h tcg tJ'Dvluqif|kyfuav:ygwJh vnfpnf:udk pnf:xm:w<fqkdygpdk.` 'gayrJh tJ'D

vnfpnf:u vkyfief:\Siftajumif: azmf]ywmrSm bmrS ta\:ygrSm r[kwfygbl:` 'DawmhtJ'grsKd:ukd udk<fhowif:xJrSm xnfhra\:ygeJ.`'g ayrJh tJ'D vkyfief:\Sifu awm|dkif:wd\pémefxdef:odrf:a\:rSm vlodrsm:wJh ykñdKvf]zpfae w<fqkd\ifawmh qif|kyfuav:ygwJh vnfpnf:uwu<f xda\mufwJh tókpdwfazmfusL:csufwpfck ]zpf ygw<f̀

owif:tm:\Sdvmatmif tao:pdwfusus pl:prf:avhvmyHk tajumif: erlemrsm:udkatmufrSm azmf]yvkdufygw<f̀ tm|kHig:yg:eJ.

cHpm:<lxm:wJh tao:pdwftcsufawGudk owdxm:junhfyg`yxrwpfcku tar\duefeJ. tm\SódkifiH owif:pm tawmf

rsm:rsm:rSm a\:om:azmf]ycJhwJh owif:aqmif:yg:wpfyk'f\J. tzGifhpmydk'fyg` xkdif:ódkifiH\J. cspfp\m a\S:a[mif:úrdK.wpfúrdK.[m pufrSKzHG.úzdK:wkd:wufrSK'Ef cH\wJhtajumif: ]zpfygw<f̀

tcef: (5) pl:prf:avhvm]ciff:

ol.tvSavmufukdyJ

ra]ymygeJ.`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4138

Page 56: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

39

csif:rd kif? xdkif:` tifomcifac; a\S:yJ GawmftwGufcsif:rd kif> úrdK.a[mif: yifr&ifayguf }dwf&ig:ae\mwGifrjumao:rDu vltrsm:pka&:a\muf \SdcJhjuonf` vdarRmfa\mifouFef:rsm: ]cHKvÏrf:xm:aom Ak'Ýbmom \[ef: oHCmrsm:ubk\m:pmudk \Gwfzwfo\ZPsm<faejuum yJGawmfvm vlxk uvnf:yef:eH.omóSifh qDrD:uyfvSLum rdk:óSifh oD:óSHaumif:ygapajumif:qkawmif:cJhjuonf̀

okd.aomf &ifayguf}dwf&rsm:teD:wGif <mOfusyfawmufaeaomajumifh [Gef:oHóSifh pufoHrsm:u bk\m:pm\GwfzwfoHudkvÏrf:]cHK ypfvdkufovdk um:óSihf armfawmfqkdifu<f pufckd:rsm:ajumifhvnf: eH.omarÏ:\eH.rsm: ]y<fcJh\onf̀

tck xyfazmf]yrSmu uaèm'D:<m:ódkifiHrSm uav:oli<fawGtay; rawmfrw\m: ]yKusifhcJhyHktajumif: tm\Sowif:pm tawmfrsm:rsm:rSm azmf]ycJhwJh owif:aqmif:yg:\J. tzGifhpmydk'f]zpfygw<f̀

zóGrf:yif? uaèm'D:<m:` uav:r\J.rsufvHk:awGu]yL:]yL:? yg:u azmif:azmif:` oluav:u teDa\mifawmufawmufwD\Syf? t]zLa\mif &wfpHkeJ. nÛyfzdeyf topfpD:xm:w<f̀ ol. tcef:eH\Hay;rSm aea\mif atmufrSm csKd:iSufuav:wpfaumifeJ.twlcspfp\mhuav:i<fawG\J. yH kum:csyfud k cs dwfqJGxm:w<f`w]cm:uav:i<fawGu t]yifbufrSm oDcsif:qkdaejuav\J.`'gayrJh uav:ruawmh {nhfonfukd armhf rjunhfbJ jurf:]yifudkyJai:junhfae\Smw<f̀ wpfem\Davmufjumatmif a]ymqkd azsmif:zsayr<hfvnf: uav:r ]yHK:\Ïifvmatmif vkyfr\bl:`

rdef:uav:u touf 10 óSpf\SdygúyD̀ ukefcJhwJh oHk:ywfuol[maqmifjumúrdKifwpfckuae xGufa]y:vmcJhw<f̀ oluav:udkzcif \Jom:u tJ'DrSm a\mif:pm:ypfcJhw<f̀

tcef: (5) pl:prf:avhvm]ciff:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4139

Page 57: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

40

tcef:(6)awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

owif:axmufawGqkdwm owif:]zpfwJhae\mrSm t]rJwrf:t\efoifh \Sdraeódkifygbl:` 'gajumifhyJ rjumcEqkdovdk rsuf]rifoufaoawG? 'grSr[kwf tajumif:t\mwpfckckudk em:vnfwwfuïrf:wJholawGeJ. awG.ar:ju\wmyg` wpfcgwavrSm \mZ&wfrSKcif:wdk.?obm& ab:tÊ\m<fwdk.'Ef udk<fwdkifcHpm:vdkuf\wJh um<uH\SifawGeJ. awG.\wwfw<f` 'grSr[kwf wpfckck pGyfpJGcHxm:\ol wpfa<mufeJ.]zpf]zpf awG.\r<f` owif:aumif:wpfyk'f \zdk.twGufowif:axmuf[m rSefuefwJh ar:cGef:udk rSefuefwJh trlt\meJ. b<fvdkar:\r<fqkdwmudk odxm:\ygr<f̀

tifwmAsL:awmif:]cif:

ódkifiHwcsKd.rSm tpdk:\xdyfwef:ykñdKvfrsm:u pme<fZif:eJ. cyfuif:uif: aewwfjuw<f̀ olwdk.eJ. awG.qHkar:]ref:r<f qdkvnf:ar: cGef:ud k îudKay: \wmrsK d:?'grSr[kwf olwkd.\J. a]ymcGif h\ykñdKvfeJ.yJ vÏJ ay:wmrsKd:eJ. juHK\wwfw<f̀ awG.r<f? rawG.bl:qkdwmudkvnf: \uftawmfjumrS]yefjum:wwfjuw<f̀ 'Dvdk ta]ctaeeJ.juHK\\if ud k<fu tJ'D

t\m\SdîuD: \J. ae.pOftpDtpOfukd\atmif <lxm:oifhygw<f` tJ'Dt\m\SdîuD: t]yifxGufvmwJh wpfcsdefcsdefrSm cEjum:]zwf &ifúyD:ar:cGef:wcsKd.udk ar:]ref:ódkifwmaygh̀

tv<ftvwftqifh\Sd wm&ef\Sdolrsm:eJ. oduïrf:cifrifxm:\if awmfawmf taxmuftul ]zpfygw<f̀ t\m\SdîuD:wpfOD:\J. tjuHay:ykñdKvfeJ. cifrifxm:w<fqkd\if tJ'Dt\m\SdîuD:eJ. tifwmAsL:vkyfcGifh awmif:zdk.twGuf vrf:yGifhaeygúyD̀ udk<fu t\m\SdîuD:awG\J. twGif:a\:rSL:awG? udk<fa\:t\m\SdawGeJ. qufqHa]ymqkdwJhae\mrSm usKd:óGH

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

<Ofaus:rëcsif:

uJG]ym:wmuvnf:

xl:]cm:rSKwpf\yf ]zpfygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4140

Page 58: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

41

<Ofaus:pGmeJ. a]ymqkd\if udk<fhtwGufvnf: tcGihftvrf:aumif:awG\vmódkifygw<f̀

tifwmAsL: tawmfrsm:rsm:udk zkef:eJ.yJ vkyfju\wmyg` tcsdefukefoufomwmaygh̀ 'gayrJh ]zpfódkif\ifawmh vludk<fwkdifoGm:úyD: AsL:oifhygw<f̀ txl:o]zifh udk<feJ.t\ifu wpfîudrfwpfcgrS rawG.zl:ao:wJholqkd\if wwfódkifoavmuf vlcsif:awG.AsL:ódkifatmif îudK:pm:\ygr<f̀ vlcsif:awG.\wJhtcgrSm udk<fhtaeeJ. tJ'DykñdKvfeJ. ol.ywf&ef:usiftaetxm:awGudk avhvmódkifwmaygh̀ úyD:awmh tJ'Dvkd avhvmawG.\Sd\wJhtxJu tcsufwcsKd.udkvnf: owif:xJrSm xnfha\:ódkifygw<f̀

îudKwif]yifqifyg

udk<fa\:r<hf tajumif:t\mudk ydkifydkifódkifódkif odxm:av?owif:\if:]rpfawGeJ. ar:]ref:a]ymqdk\wm vG<fulavygyJ̀ 'Dvdk qkdvdkufvdk. udk<fa\:r<hf tajumif:t\mrSm q\mîuD:wpfql ]zpfae\r<fvdk. qdkvdkwmawmh r[kwfygbl:` 'gayrJh tajumif:t\mukd udk<futcsdef<l okawoe vkyfxm:úyD:úyDqdkwm udk<fhudk owif:ay:a]ym]yr<hfowif:\if:]rpfawGu od\if olwdkhu ydkúyD: \Sif:vif:a]ym]ycsifvmwwfw<f̀ 'gajumifh udk<hfwkdufrSm pkxm:wJh pmtkyfpmapmifawGudk zwf|SKavhvm\ygr<f̀ w]cm: owif:axmufawGeJ. t<f'DwmawG udk ar:]ref:\r<f` uïrf:usifolawGqD zkef:qufar:? tifwmeufxJrSm \Smjunfh?aemufcHorkdif:udk odxm:av? udk<fhtifwmAsL:u xda\mufavygyJ̀

a'gif:}sKH:pf e<l:pf&dkif<mtwGuf bÖma\: owif:awG a\:om:ay:ydk.\wJh xkdif:trsKd:orD: owif:axmuf csef<myGef csef}sm|dk<ifqkd\if pmawG trsm:îuD:zwfxm:whJt]yif bÖma\: owif:axmufawGtwGuf oifjum:ydk.cswJh oifwef:awGudkvnf: wufa\mufcJholyg` ae.pOf pawmhyJGpm:awGeJ. ódkifiH]cm:aiGaju: ta\mif:t&<form:awGudk olu tifwmAsL:vkyf\r<f` tJ'DvlawG qkdwmu tifrwef tvkyfrsm:wJholawG̀

üuïefr\J. yxrOD:qHk: ar:cGef:udku vdkcsifwJhtcsufudk rdzdk.vdkygw<f? uïefrudk<fYvnf: olwdk.qDu udk<fbmvdkcsifw<fqkdwmodxm:w<f? rsm:aomtm:]zihfu wpfrdepf? óSpfrdepfyJ tcsdef\wmav?bmrSr[kwfwJh ar:cGef:awGeJ. olwkd.udk pdwftaóSmifht<Suf r]zpfapcsifbl:’vdk. csef<myGefu a]ym]yygw<f̀

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4141

Page 59: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

42

t"duuswJh ar:cGef:awGudk csef<myGefu t\ifîudKúyD: a\:rSwfxm:wJhtwGuf ar:ae\if:eJ. arhusef\pfwmrsKd: r\Sdbl:` olu ar:cGef:awGudkvnf: tpDtpOfusus pDúyD: ar:wwfw<f̀

ar:cGef:awGudk îudKwif]yifqifwJh taeeJ. csa\:awmhr<fqdk\if udk<fhowif:twGuf vkdtyfwJh übá a]cmufvHk:t]yif udk<fh\J.pmzwfy\dowfîuD:u bmudk vkdcsifaewmvJ? olwkd.qkd\if b<far:cGef:rsKd: ar:rvJqkdwmudkyg pOf:pm:zdk. vdkygw<f̀

tifwmAsL:wpfck atmif]rifúyD:a]rmufzdk.twGuf qkd\if b<ftajumif:t\mawG yg&if\r<fqkdwmudk odxm:zdk.u t"duyg` tJ'Dtajumif:t\mawGa\m? 'Dh]yiftcsuftvufawGyg \atmif rSefuefwJhar:cGef:awGudk îudKwif ]yifqifxm:\ygr<f̀

tcsdefrDoGm:yg

'g[m <Ofaus:orSK \Sd]cif:eJ. tvkyfudk av:pm:]cif:\J. ]y<k}fyg` udk<fhudk owif:ay: a]ym]ywJholawGqkdwmu rsm:aomtm:]zifhtvkyfrsm:wJh olawG]zpfwwfúyD: udk<fhudk wrifwum tcsdefay:ju\wm]zpfygw<f̀

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

owif:a\:om:wJh ae\mrSm

bmhajumihf

]zpf\w<fqdkwmukdawmh

t]rJwrf: rod fódkifyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4142

Page 60: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

43

tifwmAsL:udk pwif]cif:? rdrdudk<fudk rdwfqufyg

tifwmAsL: pw<fqkd\if rdrdukd<fudkeJ. udk<hf\J. owif:pm?pmapmifudk rdwfquf a]ymjum:ay:yg` bmvdk.vJqkdawmh udk<hfudk owif:axmufrSef: rodbJ a]ymvdkufwJh vlwpfa<muf\J. pum:udk rSm:<Gif:úyD:udk:um:azmf]yrdrSm pdk:vdk.]zpfygw<f̀ udk<fhrSm vdyfpmuwf\Sd\if uwfudkxkwfay:yg` udk<fbmtajumif: a\:r<fqkdwm \Sif:]yvdkufyg` tJ'gutifwmAsL:ay; tm|kHpkdufvmapzdk.twGuf taxmuftul ]zpfygw<f̀

wpfcgwpf\HrSmawmh udk<far:\wJhvlu tcsdefray:ódkifwmajumifh csef<myGefvdkyJ ar:cGef:udk wnfhwnfhar:\wJh tcgrsKd: \Sdwwfygw<f̀ 'gayrJh tcsdef\w<fqdk\ifawmh w]cm: tmvmyovìmy (\moDOwk? abmvHk:toif:tajumif: po]zihf) udk t\ifa]ymqdkoifhygw<f̀ol oufaomihfoufom ]zpfoGm:úyDqkdawmhrS udk<far:csifwJh ar:cGef:awGudk ar:awmhaygh̀

rSwfpka\:rSwf]cif:óSifh wdyf\Daumf'goHk:]cif:

wdyf\Daumf'g oHk:wmu wdwdusus \w<f̀ ola]ymwm rSm:a\:ygw<fvdk. b<folurS apm'u rwufódkifawmhbl:aygh̀ wdyf\Daumf'gudk oHk:awmh a]ymwJhol bma]ymaew<fqkdwmudkvnf: ydkúyD: tm|kHpdkufódkifygw<f̀

'gayrJh wcsKd.uusawmh wdyf\Daumf'gawGudk vef.w<f`pum:vHk:wkdif:udk rSwfwrf:wifxm:r<hf toHzrf:pufa\S.rSm pum:rsm:rsm: ra]ymcsifjubl:` wdyf\Daumf'g oHk:wmu tcsdefvnf: pm:w<f̀owif:túyD: a\:om:ay:ydk.\r<hf aemufqHk:tcsdef owfrSwfxm:wJhtcgrsKd:rSm wdyfacGxJu csufuswJh aumufókwfpum:udk ]yefem:axmifúyD: a\G:aezdk. tcsdefr\wwfbl:` aemufúyD: wdyf\Daumf'gqkdwmu ysufwwfw<f̀ "mwfcJeJ. wdyfacGtydkfawG <loGm:\r<f̀ 'gajumifh rSwfpkeJ.usm:uefxm:\ygr<f̀

wpfzufvl a]ymwmudk em:axmif\if:eJ. rSwfpkvdkufrSwf\wmvG<fawmhrvG<fbl:` a]ymwJhvlu odyf]ref]refîuD: a]ymaewmqkd\if<Of<Ofaus:aus:eJ. enf:enf: ]znf:]znf:a]ymzdk. arwWm\yfcHyg` udk<fvdkufrrSwfódkifvdkufwm \Sd\ifvnf: ol.udk aemufwpfîudrf ]yefa]ym]yay:zdk. awmif:yefyg` olwkd. a]ym]ywmudk wdwdusus a\:rSwfcsifvkd.yg qdkúyD: a]ym]yyg` tJ'gqkd\if olwdk.uvnf: oabmusr<f̀

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4143

Page 61: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

44

rSwfpkrSwfw<fqkd\ifawmh wpfenf:enf:eJ. vufa\:wkd a\:\r<f` vufa\:wkdoifwef:awG wufódkifygw<f` owif:axmuftrsm:pkuawmh udk<fykdifvufa\:wkdenf:awG xGifxm:wwfw<f̀ Oyrmübm]zpfvdk.vJqkdawmhá qkdwmudk ü H. Há? üpD:yGm:a\:á udk üpD:/-á? ütpdk:\áudk ‘Gov’ po]zihfaygh̀

a]ymorû pum:vHk:wkdif:udkvnf: a\:rSwfzdk. rvdkygbl:`t"duuswJh a]ymqkdcsufeJ. udef:}Eef:awG? wpfa<mufa<mufua]ymwJh xif]rifcsufawGavmufudkyJ a\:rSwf\ygr<f̀ tawG.tjuHK\vmwmeJ.trû b<fpum:uawmh]zihf udk:um:csufaumif: ]zpfr<fqkdwmudk em:vnfvmrSm]zpfúyD: tJ'Da]ympum:udkvnf: csufcsif: wdwdusus a\:rSwfvmódkifygvdrhfr<f̀

owif:ra\:cifrSm udk<hf\J. rSwfpkawGudk pkpnf:xkwfókwf\r<f̀ tzGihfpmydk'f ]zpfvmódkifwJh tajumif:t\mawGudk trSwftom:]y\if]y? 'grSr[kwfvnf: w]cm:ta\mif rifeJ.rsOf:om:? úyD:awmh qufpyfaewJh tajumif:\yfawGudk aygif:pnf:\ygr<f̀ rSwfpkudk 'Dvdk pkpnf:xkwfókwf]cif:tm:]zifh owif:ay;rSm ydkúyD: \Sif:vif:vmr<f̀ 'gqkd\ifa\:\wm vG<foGm:ovdk a\:wJh tajumif:t\mawGvnf: tquftpyfrdr<f̀

tckatmufrSm a\S.ydkif: (tcef: 3? pmrsufóSm 12) rSm azmf]ycJhwJh tar\du]ynfaxmifpkrSm pD:yGm:a\:wHk.qkdif:wmajumihf uaèm'D:<m: txnfcsKyfvkyfief:awG xdckduf\yHktajumif: owif:<lcJhwJh owif:axmuf\J. rSwfpkpmtkyfudk erlem azmf]yay:vdkufygw<f̀

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4144

Page 62: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

45

tJ'DerlemrSm owif:axmuf[m t}Fvdyf article pum:vHk:awG]zpfwJh (the, a) eJ. &dbwfawG]zpfwJh (to, in) pwmawGudkxnfha\:rxm:wm awG.\ygr<f` Âcif:csuftaeeJ. a]ympum:ukdaumufókwfukd:um: azmf]yr<fqkd\ifawmh a]ymwJhvl\J. pum:twkdif:twdtus a\:rSwf\ygr<f` txufu erlemrSm owif:axmufueconomy udk ‘econ’? Cambodia udk ‘Camb’? Factories udk ‘facts’

po]zifh twkdaumuf oHk:oGm:ygw<f̀ &efîuD:udk tifwmAsL:aemufydkif:rSm xyfar:csifwJh udpPawGudk owif:axmufu rifeJ.&dkif:úyD: rSwfxm:w<f` owif:axmufu ol.taeeJ. aemufcHorkdif: udef:}Eef:tcsuftvufawG vdktyfaewmudk ol.udk<fol owday:wJhtaeeJ. #trSwftom:]yúyD: aw:rSwfxm:ygw<f̀ 'gawGudk wkdufa\mufa\mufcsif: \SmazG\rSm ]zpfygw<f̀

&efîuD:u tajumif:t\m tawmfrsm:rsm:udk a]ymoGm:wmyg`owif:axmufu tar\duefrSm pD:yGm:a\:wHk.qkdif:wmajumifh txnfcsKyfvkyfief: xdckduf\yHkudk a\:csifw<f` 'gajumifh tJ'D ausm|dk:eJ.qufpyfaewJh tcsufawG\J. ab:rSm axmifvdkufrsOf:awG a\:]cpfúyD:trSwftom:]yKxm:vdkufw<f̀ 'Denf:eJ. owif:eJ.oufqkdifwJh tcsufawGudk xif:ceJ ]rifomoGm:\w<f̀ tJ'Daemufawmh owif:axmufuütrSefá uav:awG]cpfúyD: tzGifhpmydk'f ]zpfódkifwJh tajumif:\yfawGudktrSwftom: vkyfvdkufygw<f̀

übmajumifhá? üb<fvdká ar:cGef:rsm:

ar:cGef:awG ar:wJhtcg a]ymwJholu tajumif:t\mudk \Sif:vif:a]ym]yvmatmif? tao:pdwfusus a]ymvmatmif ar:\ygr<f̀

ü[kwfw<fá? ür[kwfbl:á avmufyJ a]z\r<hf ar:cGef:rsKd:awGudk a\Smifyg` Oyrm-

• ücifAsm: a\G:aumufcH\zdk. &ifúydKifaew<f r[kwfbl:vm:á• ücifAsm: \nf\G<fcsuf yef:wk difud k a\mufód kifyg hrvm:á

qkdwmrsKd:awGaygh̀

tJ'Dvdk ar:cGef:rsKd:tpm: übmajumifhvJá? üb<fvdkvJá qdkdwJhar:cGef:rsKd:awG ar:\ygr<f̀ Oyrm-

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4145

Page 63: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

46

• üa\G:aumufyJG&ifzdk. cifAsm: bmajumifh qHk:]zwfwmvJá• ücifAsm: \nf\G<fcsuf yef:wkdifudk a\mufzdk. b<fvdk

pDpOfxm:ygovJáqkdúyD:awmhaygh̀

ar:cGef:rsm:udk wkdwkdyJ ar:yg

wcsKd.owif:pmq\mrsm:u pum:ajum \Snfwwfjuw<f̀olwdk.u wpfîudrfwnf:rSm ar:cGef:\SnfîuD:awG qufwkdufar:cswwfw<f̀ 'grsKd:udk a]z\wJholawGu pdwfr\Snfbl:` pdwfvnf:|SKyfoGm:wwfjuw<f̀ olwkd.u yxrar:cGef:udk a]zaewkef:rSmyJ aemufar:cGef:awGudk arhoGm:wwfjuw<f̀ 'gajumifh udk<fu |dk:|kd:eJ.\Sif:\Sif:yJ ar:yg`

em:axmifyg? owd\Sdyg? rsufpdukdzGihfxm:yg

udk<hftvkyfu udk<hfudk owif:ay: a]ym]ywJh owif:\if:]rpfawG a]ymorûudk em:axmifzdk.yg` olwkd.udk a[ma]ymzdk.? ydk.cszkd.? olwkd.eJ. ]iif:ckefzdk. r[kwfygbl:` udk<fhxif]rifcsuf \Sd\ifvnf: udk<hf\ifxJrSmyJ xm:yg` 'gajumifh udk<fu olrsm: a]ymorû emcHolvdk. qkdvdkwmawmhr[kwfbl:` udk<fu olwpfyg: a]ymorûudk aoaocsmcsmeJ. pdppf a&zefúyD: em:axmif\r<f` bmawGa]ymoGm:ovJ qkdwm pOf:pm:\r<f`ol.ta]zawGeJ. xif]rifcsufawG[m xd\S\J.vm: qkdwmudk junhf\r<f̀

udk<far:wmudka\m wu<fwnfhwnfha]zovm:` udk<faemufxyf bmar:rvJqkdwmt]yif ud k<f howif:\if:]rpfubmawGa]zaewmvJ qkdwmudkyg pOf:pm:\ygr<f̀

xl:]cm:wJ hudpPawGtwGuft]rJyJ owd\S dae\ygr<f` tu<fIudk<hfowif:\if:]rpfu udk<farûmfvifhrxm:wJh w]cm: pdwf&ifpm:p\m tajumif:t\m wpf\yfud k a]ymvmw<fqkd\ifudk<fu csufcsif: |SK axmifhopfa]ymif:úyD:

vdkuf\r<f` owif:pmq\maumif: awG[m owif:wpfcktwGuftifwmAsL: oGm:vkyf\if:eJ. e}kdrlvtajumif:t\m eJ. vHk:&rwlwJh w]cm:

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

xl:]cm:wJh vlawGukd

\SmazGyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4146

Page 64: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

47

tajumif:t\mwpfckudk \vmwwfjuygw<f̀ tifwmAsL:vkyfpOftwGif:rSm owif:\if:]rpfawGu udk<fh

ar:cGef:tay; b<fvdkwHk.]yefovJ qkdwm udk rSwfxm:yg` tcsufwpfckudk a]ymwJh tcg vufoD: vuf armif:wef: a]ym ovm:? vufnÛdK:aigufaigufxkd:a]ymovm:` pdwfvSKyf\Sm:úyD: 'l:óSef.ovm:` aemufúyD: ol.\J.aetdrf? |kH: cef: taetxm:udkvnf: rSwfom:\yg r<f̀ 'Dtao:pdwftcsuf awGajumifh owif: uouf&ifvSKyf\Sm: vmwwfygw<f̀

üuwfoD:uwfowfá ar:cGef:rsm:ar:\ef rajumufygóSifh

owif:\if:]rpfu r\Sif:rvif: a&a&&g:&g: a]zaew<fqdk\iftJ'gudk \Sif:]yckdif:yg`

üpmzwfy\dowfudk |kd:|dk:\Sif:\Sif: a\:]yódkifzdk.twGuf uïefawmf?uïefru 'Dtajumif:udk \Sif:\Sif:vif:vif: em:vnfrS]zpfr<fá vdk.olwkd.udk a]ymyg`

üuïefawmf? uïefr em:vnfwmudk aocsmatmif a]ymyg\ap?cifAsm:a]ymwmu...á qdkúyD: ola]ymwJh tajumif:t\mudk b<fvdkem:vnfw<fqdkwm ]yefa]ym]yódkifygw<f̀ 'gqkd\if udk<fu em:vnfrSKrSm:<Gif:aew<fqkd\ifvnf: rSefuefatmif ]yifqifcGifh \ódkifygw<f`vltrsm:u udk<fhudk em:vnfoabmaygufatmif a]ym]ycsifjuwmcsnf:ygyJ̀ olwkd.u a\:wJhowif:awGudk wdusapcsifjuw<f̀

'Dae\mrSm uwfoD:uwfowf ar:cGef:awGvnf: \SdwwfwmygyJ̀ 'gayrJh xdyfwef:t\m\SdîuD:wpfa<mufudk ol.emrnf pmvHk:aygif:oGm:ar:wmrsKd:awmh rvkyfaveJ.` tvm:wlyJ bEfvkyfief:\Sif wpfOD:udk bEfwdk:óSKef:awGudkawmh oGm:rar:eJ.aygh̀ 'gawGudkawmh udk<fuîudKúyD: odudk odxm:\rSmrsKd:awGyg`

üxif]rifcsufá awmif:cH]cif:

owif:\if:]rpfwpfOD:u xif]rifcsufay:zdk. ]iif:qkdwmeJ.ueOD:rSm juHKqkH\\if pddwfrysufygeJ.` aemufwpfrsKd: vSnfhar:yg` 'grStvkyfr]zpfao:\if 'Dtcsuf[m olwkd.taeeJ. xif]rifcsuf tay:oifhqHk:? olwkd.t]rifudk ta]ymoifhqHk:]zpfwJh tajumif: em:cs\ygr<f̀ tJ'grSvnf: olwkd.u xif]rifcsuf ray:ao:bl:qkd\ifawmh olwkd.taeeJ. tckvdk xif]rifcsuf ray:wJhtajumif:udk owif:xJ xnfha\:\vdrhf

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4147

Page 65: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

48

r<f qdkwmudk \Sif:]yvdkufyg` 'gqkd\if olwdk.taeeJ. wpfpHkwpfckudk zHk:uG<fxm:w<fvdk. pmzwfy\dowfîuD:u xifoGm:r<fqdkwmudk tJ'Dowif:\if:]rpfrsm:u odxm:juygw<f̀ 'ght]yif olwkd.\J. xif]rifcsufawG ryg\if udk<hfowif:[m ckdifvHkrSKodyf\SdrSm r[kwfbl:qkdúyD:awmhvnf:olwkd.udk azsmif:zsódkifygw<f̀

b<fvdkyJ]zpf]zpf owif:\if:]rpfu xif]rifcsuf ray:csifbl:qkd\ifvnf: ol.tcGifhta\:udk av:pm:\ygr<f̀ a<bk<stm:]zifhawmhowif:\if:]rpfu xif]rifcsufay:zdk. ü]iif:qdkw<fá qkdwmudk xnfhra\:ygeJ.` tJ'DykñdKvfu xif]rifcsuf üray:bl:á vdk.yJ a\:yg` 'gurûwrSK \Sdygw<f̀

owif:\if:]rpfwpfOD:u ra]zonhftcg...

ódkifiHa\:orm:rsm:u rsm:aomtm:]zihf owif:axmufar:wmawGudk wnfhwnfh ra]zqkdwwfbl:` 'grsKd:qkd\if udk<hfar:cGef:udk xyfar:yg` 'grS tvkyfr]zpf\if ar:cGef:udk pum:vHk:toHk:tóSKef: a]ymif:ar:yg` aemufqHk:taeeJ. ol.tajumif: aumv[mvawG? ]ypfwifa&zefcsufawG udk<fjum:xm:\wmawG a]ym]yúyD: ar:yg` owif:\if:]rpfuudk<f[m wpfzufu a]ymwmawGudk jum:xm:úyDqkdwm od\if udk<far:wJh ar:cGef:udk ydkúyD: wnfhwnhf a]zvmwwfygw<f̀

olwkd.wpfawG wa]ymwnf: a]ymaevûif...

owif:\if:]rpfu udk<far:wmeJ. rqkdifwJhtajumif:awGa]ymvmúyDqkd\if a\G:cs<fp\m enf:vrf:óSpfoG<f \Sdygw<f̀ wpfckuoll.[mol a]ym\if:eJ. pdwf&ifpm:p\m wpfckckrsm: ygvmavrvm:vkd.apmifhjunhfwmyg` 'gayrJh tcsdefuenf:enf:yJ \wmqkd\ifawmh-

ütJ'gu wu<fpdwf&ifpm:p\myJ? tckvdk a]ymwm aus:Zl:wifygw<f? a\S.ua]ymwm ]yefaumuf\\if...á qdkúyD:<Of<Ofaus:aus:eJ. pum:p ]zwfypf\ygr<f̀

aemufqufwJGar:cGGef:rsm:- tókpdwfar:]ref:]cif:

rsm:aomtm:]zifhawmh owif:\if:]rpfawGu a<bk<s ta]zawGyJ ay:juw<f̀ 'gayrJh t]zpftysufukd aumif:aumif:em:vnfzdk.

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4148

Page 66: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

49

eJ. pmzwfoltwGuf yDyD]yif]yif o|kyfazmf]yódkifzdk. owif:axmuftaeeJ.u tao:pdwftcsuftvufawG odzdk. vdktyfygw<f` tJ'Dvdktao:pdwftcsuftvufawG odatmifqkd\if aemufqufwJG ar:cGef:aumif:awG ar:wwf\w<f̀

w\ef[efa'gif:vrf:rSm um:óSpfpD: wkdufrdw<fvdk. [dkcsDrif:pD:wD: \Jt\m\Sd wpfa<mufu udk<fhudk a]ym]yw<fqkd\if bmum:trsKd:tpm:vJ? um:awGu bmta\mifvJ qkdwmudk ar:\ygr<f`wu<fvdk. vloHk:a<muf 'Ef\m\oGm:w<fvdk. \Ju a]ym\if tJ'DvlawGu b<folawGvJ? bm'Ef\mawG \oGm:wmvJ? b<faq:|kHudko<foGm:wmvJ qkdwmawGudkyg ar:\ygr<f̀

ódkifiHa\:orm:wpfa<mufu ol.toufúcdrf:a]cmufcHae\w<fvdk. qkdvm\if b<fvdk úcdrf:a]cmufwmvJ qdkwmudk Oyrmay:ckdif:yg`

wpfcgwpf\HrSm udk<fu aemufqufwJGar:cGef:udk |kwfw\ufîuD: rar:ódkifwmrsKd:vnf: \Sdwwfw<f̀ tJ'DtcgrsKd:rSm bmar:\r<fqdkwm pOf:pm:zkd.tcsdef\atmif...

ütJ'g bmajumifh]zpf\wmvJá? üquf\Sif:ygOD:á po]zifh ar:]ref:\if: tifwmAsL:udk t\Sdefrysufatmif qufxdef:oGm:\ygr<f̀

a]z\cufaom ar:cGef:rsm:

\Hzef\HcgrSm a]z\cufwJh ar:cGef:rsKd:awG ar:zdk. vdktyfwm awGvnf: \Sdwwfygw<f` 'gudk zspfnÛpfúyD: vkyf\r<f`vlwpfa<mufudk ücifAsm:tdwfpfa\m}gb<fvdk\vmwmvJá vdk. ar:zdk.qdkwmtawmf uav: tm:emp\m aumif:ayr<fhvnf: 'Dta]zukd pmzwfy\dowfu odcsifaew<f̀ 'Dvdk ta]zrsKd:ay;rSm rlwnfúyD:omrefowif:wpfyk'f eJ. owif:aumif:wpfyk'fqkdwm uGm]cm: oGm:wwfwmyg`'Dvdkar:cGef:rsKd: udk-

üuïefawmf? uïefr taeeJ. tm: awmh emygw<f? 'gayrJhvnf:rar:r]zpf ar:\r<fqkdawmh em:eJ.rem z&g:eJ.em yg...á vdk. ed'gef:csDúyD:ar:ódkifygw<f̀

wpfcgwpf\HrSm pGyfpJGa]ymqdk cHxm:\wJh ykñdKvfwpfOD:OD:eJ.

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

vlawG\J. 'kuQukd pmemyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4149

Page 67: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

50

awG.qHkúyD: ol.\J. acsycsufawGudk owif:<l\wm rsKd:vnf: \Sdwwfw<f̀'D tcgrSm udk<fu rûrûww ]zpfapcsifwJh tajumif: \Sif:]yyg`ol.taeeJ.owif:rSm:awGudk ]yifqifódkifwJh tcGifhaumif: ]zpfajumif:udkvnf: \Sif: vif:a]ym]y\ygr<f̀

ar:cGef:awGudk vG<fvG<fuae p ar:yg` a]z\tcufqHk:ar:cGef:udk aemufqHk:rS ar:yg` 'gqkd\if a]z\cufwJh ar:cGef:udk awG.qHkolu ra]zbl:qkd\ifawmifrS ola\S.rSm a]ymcJhwmawGudk owif:tcsuftvufwcsKd.awmh \vdkufókdifygw<f̀

owif:\if:]rpfu udk<feJ. zkef:ra]ymbJ zkef:csypfvdkufw<f?tawG.rcHbJ wHcg:ydwfypfvdkufw<f qkd\ifvnf: pdwfrysufygeJ.` udk<fu owif:axmufyJ̀ ola]ymvmatmif vkyfzkd.u ukd<fhwm&efyJav`

waphwapmif: |kyfyHkvÏm tifwmAsL:rsm:

waphwapmif: |kyfyHkvÏm\J. oabmu vlwpfa<muf\J."avhp|kdufukd ay;vGifatmif a\:zdk.yJ̀ 'gajumifh owif:\if:]rpf ykñdKvfudk oufaomifhoufomeJ. vGwfvGwfvyfvyf a]ymqkdcGifhay:xm:\r<f̀'Dvkd tifwmAsL:rsKd: vkyfr<fqkd\if aocsmpGm îudKwif]yifqifoGm:\ygr<f` 'grS udk<fhtifwmAsL:u vdkcsifwmudk acsmacsmarmarm\ódkifr<f̀ udk<fu tcsdef<l]yifqifcJhwJhtwGuf udk<fhudk a]ym]yr<hfowif:\if:]rpfuvnf: oabmusvdrfhr<f̀ ola\:om:cJhzl:wJh aqmif:yg:udk udk<fu \nfnÏef:a]ym]yódkifovm:? olwufcJhwJh ausmif:udk a]ym]yódkifrvm: po]zifhaygh̀

waphwapmif: |kyfyHkvÏmtwGuf tifwmAsL:vkyf\if ol.\J.t]yKtrludk }|kpdkuf avhvm\ygr<f̀ wu<fvdk. tcsdef\r<fqdk\ifol.tdrfrSm b<fvdkaew<f? |kH:rSm b<fvdkaew<f? bmudk &goemygw<f qkdwmawGutp avhvmoifhygw<f̀ owif:aumif:awGqkdwmvlawG\J. vSKyf\Sm:vkyfaqmifrSKawGudk azmf]yay:ygw<f̀

tifwmAsL:udk tqHk:owf]cif:

owif:\if:]rpfudk tckvdk tcsdefay: a]ym]ywJhtwGuf aus:Zl:wifajumif: a]ymyg` 'gayrJh aemufqHk: ar:cGef:oHk:ck ar:zdk.udkawmhb<fawmhrS rarhygeJ.`

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4150

Page 68: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

51

• tck uïefawmf? uïefr ar:oGm:wmawGxJrSm ta\:îuD:wJhtcsufwpfckck ar:zdk. usefoGm:wmrsm: \Sdygovm:`

• 'Dtajumif:t\meJ. ywfoufúyD: aemufxyfawG.oifhwJhykñdKvfrsm: \Sdygao:ovm:? \Sd\if vrf:òÏefay:ódkifrvm:`

• aemufxyf ar:p\mav:awG ay;vmcJh\if xyfar:yg\ap`(]zpfódkif\if tdrfzkef:eJ. rkdbkdif:zkef:eHygwfawG \atmif awmif: <lyg`tcsuftvufawGeJ. ywfoufvdk. r\Sif:wm\Sd\if xyfar:yg\apqkdwm aocsmatmif a]ymxm:cJhyg`)

tcef: (6) awG.qHk ar:]ref:enf:rsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4151

Page 69: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

52

tcef: (7)taxmuftxm:rsm:udk toHk:cs]cif:

owif:axmufawG[m vlawG a]ymwm rSef rrSef od\atmif?'grSr[kwf ykdúyD:]ynfhpHkatmif taxmuftxm: tcsuftvufawGudkwwfódkifoavmuf \SmazGju\ygw<f̀ taxmuftxm:qkdwm a\:xm:wJh? 'grSr[kwf yHkóSdyfxm:wJh rSwfwrf:rSwf\mudk qdkcsifwmyg` 'g[mrSwfwrf:pm\Gufuav:wpf\Guf? 'grSr[kwfvnf: uGefysLwmxJrSm odkrSD:xm:wJh tcsuftvufawG ]zpfódkifygw<f̀ 'Dtaxmuftxm: qkdwmxJrSm owif:xkwf]yefcsufawG? w<fvDzkef:vrf:òÏefawG? \oHk:rSef:a]caiGpm\if:awG? tpD\ifcHpmawG? tpdk:\pm\if:tif:awGeJ. w]cm:rSwfwrf:awG yg&ifygw<f̀

udk<fhowif:xJrSm azmf]yxm:wJh tcsufawGudk ydkúyD: ckdifrmapzdk.twGuf 'Dtaxmuftxm:awGudk oHk:\ygw<f̀ wpfa<mufa<mufeJ. tifwmAsL:vkyfwkef: olu pmwpfapmif? 'grSr[kwf tpD\ifcHpmwpfck tajumif: a]ymvm\if tJ'Dpm\J. rdwWLudk awmif:<lyg` owif:\if:]rpfawGu owif:tp wpfck ay:w<fqkd\if olwkd.a]ymwm rSefuefwJhtajumif: ckdifrmapr<hf taxmuftxm:udk ar:]ref:\ygr<f̀

tpdk:\? tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf:awGeJ. uèmhbEfwkd.vdk ódkifiHwum tzJG.tpnf:awGqDuae tpD\ifcHpmawGudkvnf: \wwfw<f̀ \\if tJ'DtpD\ifcHpmawGrSm xl:xl:]cm:]cm: bmygovJqdkwm\Smyg` wkd:wuf]zpfay;rSKtwGuf tJ'DtpD\ifcHpmxJrSm bmawG axmuf]y

tcef: (7) taxmuftxm:rsm:udk toHk:cs]cif:

w\m:r&if opfckwfvJSrë owif:twGuf taxmuftxm:rsm: \zdk.rvG<fulyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4152

Page 70: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

53

tjuH]yKxm:ovJ qkdwmukd tav:xm:junfhyg` úyD:\if tJ'DtjuH]yKcsuftay;rSm axmufcHwJh? ydkrdkckdifrmapwJh Oyrmay:rSKawG? aumufókwf a]ympum:awG? 'grSr[kwfvnf: udef:}Eef: azmf]ycsufawGudk\SmazGyg`

vkyfief:Xme tawmfrsm:rsm:u tpD\ifcHpmawGudk yHkrSef xkwfa&wwfjuygw<f` ta\:îuD:wJh tpD\ifcHpmrsKd:awGudk qkd\ifawmhw\m:&if rxkwf]yefcifrSm udk<fu \atmif îudK:pm:\ygr<f̀ 'grS aumif:aumif: em:vnf oabmaygufatmif zwfcsdef\r<f̀ tpD\ifcHpmrSmynm\yfeJ.qkdifwJh pum:vHk:awG trsm:îuD:ygae\if? |SKyfaxG:ae\ifoufqkdif\m uïrf:usifolawGqD ar:]ref:\r<f̀

taxmuftxm:awGudk trsm:]ynfolawGtaeeJ. b<favmuf \\SdódkifvJqkdwmuawmh ódkifiHtvdkuf uGm]cm:rSK \Sdygw<f̀ 'gayrJh taxmuftxm:awG b<favmuftxd \Sdwwfw<fqdkwm a]ym\\ifawmh wu<f tHhjop\mygyJ̀ pOf:pm:junfhr<fqkd\if-

• tdrf]cHa]r rSwfwrf:awG?• \JrSwfwrf:awG?• Oya']yKa\: tqkd]yKcsufawG?• w\m:|kH:rSwfwrf:awG?• ukríEDrsm:\J. ajunmcsufeJ. óSpfywfvnf tpD\ifcHpmawG?• obm&ywf&ef:usifqkdif\m tpD\ifcHpmawG?• opfckwfrdef.cGifh]yKcsufawG?• tpdk:\pD:yGm:a\: tpD\ifcHpmawG?• aumifpDtpnf:ta&: rSwfwrf:awG po]zifh awG.\ygr<f̀

bmtaxmuftxm:? rSwfwrf:rSwf\mawG \SdovJqkdwmudkt]rJ vG<fvG<feJ. \wwfwmawmhvnf: r[kwfbl:` 'gayrJh udk<fhtaeeJ. yxrOD:qHk:rSm 'DXme tzJG.tpnf:awG b<fvdk tvkyfvkyfjuw<fqkdwmudk em:vnfatmif vkyfoifhygw<f̀ olwkd.u yHkrSef b<fvdktpD\ifcHpmrsKd:awGudk xkwf]yefwwfovJ? tJ'DtpD\ifcHpmawGu b<fvdkyHkpHrsKd:eJ. xGufvmwwfwmvJ? b<fXmepdwf? b<fwm&ef\Sd ykñdKvfuxkwf]yefay:wmvJ qkdwJh tcsufrsKd:awGaygh̀

owif:axmufawG taeeJ. tpdk:\qDu taxmuftxm:awGudk w\m:&if awmif:cHjuwJh tcgrsKd:rSm rsm:aomtm:]zifhawmhtjumîuD:aerSyJ \wwfw<f` 'gajumif h ud k<feJ.cifrifaewJh

tcef: (7) taxmuftxm:rsm:udk toHk:cs]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4153

Page 71: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

54

tpdk:\wm&ef\dSolwpfa<mufa<mufudkuyfúyD: ol.qDuae awmif:junhfwmuyJ tvG<fulqHk: ]zpfygr<f̀

'Dtaxmuftxm:awGuae t}wdawG? tmEmtvJGoHk:rSKawGudk owif:axmufawGu \SmazGazmfxkwfódkifwmrsKd:awG \Sdwwf w<f̀wcsKd.ódkifiHawGrSm ódkifiHa\:orm:awGudk b<fykñdKvfu aiGaju:ay:urf:aew<f qkdwmudk taxmuftxm: vkduf\Smw<f` úyD:\iftpdk:\u tJ'DaiGawGudk b<fvdkoHk:pJGw<fqdkwJh tpD\ifcHpmawGudk vdkufpHkprf:w<f̀ tJ'DrSm ódkifiHa\:orm:rsm:ukd aiGaju:ay:urf:olawG[mt]rwftpGef: îuD:rm:wJh tpdk:\uefx|dkuf vkyfief:îuD:awGudk \oGm:juovm:qkdwJh qufóG<frSKawGudk vdkuf\Smjunhfwwfjuygw<f̀ 'Dowif:rsKd:awGu b<fol[m joZm\Sddw<f? b<folu tpdk:\rSm aiGaju:]ynhfpHkatmif yHhydk:ay:aew<f qkdwmrsKd:awGudk azmfxkwf wif]yay:ygw<f̀'Dvdk owif:rsKd:udk owif:pHkprf:a\:om:]cif:vdk. ac;ygw<f̀

t]rJwrf: pdppfyg

taxmuftxm:awGu vdrfvnfvSnfhzsm:wmrsKd:? rSm:<Gif:azmf]yxm:wmrsKd:awGvnf: \SdwwfwJhtwGuf owdawmh xm:\ygr<f̀udk<f\wJh taxmuftxm: tcsuftvufawGudk pdppfyg` udk<fhowif:pm? pmapmifrSm 'Dtajumif:eJ.ywfoufúyD: t\ifu b<fvdk a\:om:azmf]ycJhzl:ovJ qkdwmudk ]yefzwfjunhfyg` udk<fu tJ'Dvdk ]yefzwfrxm:\if t\ifvl? 'grSr[kwf ukd<fha\S.u rSm:cJhwJhtrSm:rsKd:udk 'DwpfîudrfrSmvnf: xyfrSm:wwfygw<f̀

úyD:awmh vltrsm:óSihf pum:a]ymjunhfyg

taxmuftxm: wpfckwnf:ay;rSmyJ ta]ccHúyD: a\:w<fqkd\if tJ'Dowif:u ysif:p\mîuD: ]zpfaewwfw<f̀ úyD:awmh rûwrSKvnf: \S drSmr[kwfbl:` uïrf:usifolawGqDu xif]rifcsufawGeJ.taxmuftxm:xJu azmf]ycsufxJrSm tusHK:&ifwJh ykñdKvfawG\J. xif]rifcsufawGudkyg \<lyg` wu<f ]zpfysufaewmawGeJ. Oyrmay:úyD:owif:udk pdwf&ifpm:p\m aumif:atmif a\:\ygr<f` owif:uuaèm'D:<m:ódkifiHrSm\SddwJh a]r]rÛKyfrkdif:eif:rdol ta\twGuf tajumif:a\:\w<fqkd\if rkdif:eif:rdúyD: a]cwpfzuf qHk:|SHK:\olwpfOD:eJ. wu<fawG.ar:yg`

tcef: (7) taxmuftxm:rsm:udk toHk:cs]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4154

Page 72: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

55

tydkif: (3) pk|kH:aygif:pnf:]cif:

pdefac;csuf

tpudk a\:\wm[m tcufqHk:yJvdk. owif:pmq\m tawmfrsm:rsm:uyJ a]ymjuygw<f̀ udk<hfowif:\J. tp pum:vHk:u wu<fvnf: ta\:îuD:wmudk:` tzGihfpmydk'fu pdwf&ifpm:p\mqkd\if pmzwfolu tJ'Dowif:udk qHk:wJhtxd zwf]zpfoGm:r<f̀ pdwf&ifpm:p\m raumif:\ifawmh aemufpmrsufóSmudk vSefoGm:rSmyJ̀

udk<fu tzGifhpmydk'fudk b<fvdk a\:r<fqdkwm qHk:]zwfúyD:oGm:\if aemufpdefac;vmwmu owif:\J. usefwJh tydkif:udk b<fvdkpkpnf:úyD: a\:rvJqkdwmyg` tqifa]ya]y ]zpfatmif owif:tcsuftvufawGudk b<fvdkpDpOfúyD: a\:rvJaygh̀ 'Dvdk tcsuftvufawG tpDtpOfwus ]zpfatmif qkdwm[m &g\ihfpma\:q\mawGtwGufawmifrS rjumcEqkdovdk tcufawG.\wwfwmrsKd:` udk<fu tcsuftvufawGtrsm:îuD: pkaqmif:<lvmwmav` 'Dawmh b<f[mawGudk oHk:úyD:b<f[mawGudk csefypfcJh\r<fqdkwm qHk:]zwf\ cufaewwfwmaygh̀

owif:aqmif:yg:awGrSmqkd\if ed}kH:uvnf: ta\:îuD:ygw<f̀pma\:q\mwcsKd.u olwkd.aqmif:yg:awGudk ta\:tîuD:qHk: tajumif:t\meJ. ed}kH:csKyfwwfjuw<f` wcsKd.uawmh aqmif:yg:\J. t"duausm|dk:udk pmzwfol\ifxJ pJGusef\pfatmif a\:wwfjuygw<f̀ wpfcgwavrSm wu<fxdrdwJh a]ympum:wpfckeJ. ed}kH:csKyfay:wwfw<f̀xdrdwJh ed}kH:udk pOf:pm:\wmvnf: tawmfcufwJh udpPyg`

owif:a\:om:]cif:

owif:a\:om:]cif:[m owif:axmuftaeeJ. pma\:pm:yJGrSm xkdifvdkufwJhtcgusrS pwm r[kwfygbl:` a\:om:]cif:qkdwm[mpOf:pm:]cif:ygyJ̀ owif:axmuf[m owif:twGuf pdwful:\úyDqkduwnf:u 'Da\:om:]cif:uvnf: pwm]zpfygw<f̀ tJ'Daemuf t"dutcsufudk \SmazGwm? ar:cGef:awG ar:]ref:wmeJ. tao:pdwftcsufawGpkaqmif:wm pwJh owif:vdkufaewJh wpfcsdefvHk:rSmyJ a\:om:]cif:u'GefwJGvkdufygvmw<f̀ owif:axmufu olpkaqmif:\\SdvmwJh tcsuf

tydkif: (3) pk|kH:aygif:pnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4155

Page 73: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

56

tvufawGudk pOf:pm:w<f̀ úyD:awmh tJ'DtcsuftvufawGudk cJG]crf:pdwf]zmavhvmw<f` owif:twGuf b<ftcsufawGu toHk:&ifw<f̀ b<ftcsufawGuawmh]zifh tydkawG qkdwmudk pdppf\ygr<f̀aemufqHk:rSm pmzwfolawG tvG<fwul em:vnfoabmaygufatmif'DtcsuftvufawGudk b<fvdktpDtpOfxm:úyD: a\:rvJ qdkwmudk pOf:pm:\ygw<f̀

owif:aumif: a\:ódkifzdk.twGuf yxrqHk: udk<fuowif:tvkdufaumif:zdk. vdkygw<f̀ owif:wpfyk'f a\:wmrSm tqifracsmbJ tcuftcJawG.ae\w<fqkd\if udk<f[m owif:tcsuftvuf]ynhf]ynhfpHkpHk\atmif rvkdufrdcJhvdk.ygyJ̀ udk<fu ]ynhf]ynhfpHkpHk owif:vdkufrxm:\if 'Dowif:uvnf: udk<fhpdwfxJrSm \Sif:rSm r[kwfbl:`

tcef: (8)tzGifh

tzGifhóSpfrsKd: \Sdygw<f̀ wkduf|dkuftzGihfeJ. tzJG.tóGJ.tzGihfyg`wkduf|dkuftzGifhu pmzwfoludk owif:\J. yifrtajumif:t\m

udk wef:a]ym]yay:w<f̀ (yxrOD:qHk: &gusrSmyJ púyD: a]ym]ywm ]zpfygw<f̀ )

tzJG.tóJG.tzGifh uawmh ]zpf\yfwkduav:wpfck? 'grSr[kwfta]ctae wpf\yfrSm\SdaewJh vlwpfa<mufudk Oyrmay:vdk.]zpfap?'grSr[kwf ]rifuGif:wpfckudk o|kyfazmf]yvdk.]zpfap t]rJpw<f̀ tJ'DazmfusL:csufawGu owif:aqmif:yg:\J. t"dutajumif:t\mudkazmf]yay:w<f? 'grSr[kwfvnf: 'Dowif:ay;rSm pdwf&ifpm:vmatmifqJGac;vdkufw<f̀ aemufydkif:usrS pma\:olu ola]ymcsifwJh t"dutajumif:t\mudk wkduf|kdufa]ym]ywmrsKd: ]zpfygw<f̀

b<fvdk tzGifhrsKd: a\:rvJqkdwmuawmh udk<fu owif:OD:a\:rSmvm:? owif:aqmif:yg: a\:rSmvm:qdkwJhay;rSm rlwnfw<f̀

wkduf|dkuftzGifh

owif:OD:awGa\:zdk.twGuf qkd\ifawmh wkduf|kduftzGihfutaumif:qHk:ygyJ̀ 'DtzGifhxJrSm übá a]cmufvHk:awGvdkrsKd: ta\:tîuD:qHk:]zpfwJh tcsuftvufawG yg&ifw<f̀ taumif:qHk: tzGihfawGukd

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4156

Page 74: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

57

a\S.rSm azmf]ycJhovdkyJ t}Fvdyf &gusqkd\if subject-verb-object yHkpH?]refrmvdkqkd\ifawmh uwWm:-uH-îud<myHkpHeJ. a\:om:xm:wJh tzGifhawGygyJ̀ t}Fvdyfvdk a\:r<fqkd\if owif:OD:\J. tzGifh pmydk'f[m pmvHk:a\25 vHk:xuf rydkoifhbl:` tJ'DtzGifh[m \Sif:\r<f? wdus\r<f̀

vmtdkódkifiH AD<efusif:wkdif:rfu 'DtzGihfudkjunhfyg`

bdef:pdkufysKd:]cif: avsmhenf:a\:aqmif\GufrSK wpfpdwfwpfa'ot]zpf }syeftpdk:\u [Gmzef:]ynfe<fwGif aus:vufvrf:rsm:azmufvkyfa\:vkyfief:twGuf aiGxnhf&if\ef oabmwlcJhonf̀

'DtzGifhxJrSm b<folvJ (}syeftpdk:\)? bmvJ (aus:vufvrf:rsm: azmufvkyfzdk. oabmwlw<f)? b<frSmvJ ([Gmzef:]ynfe<frSm)? bmajumifhvJ (bdef:tpdkufavsmhapzdk.twGuf) qkdwmawGyg\Sd w<f̀

befaumufydk.pfu tzGifh...

&g:vfpwm: |kyfoHukríEDtae]zifh |kyf]rifoHjum: csefe<f36 ckwGif 'pf}spfw<fpepfoHk:pJGúyD: xkwfvÏifhcGifhudk pmwkdufóSifhaju:eef:Xmeu <refae.u ]iif:qkdvdkufonf̀

'DtzGihfrSm b<folvJ (pmwkdufóSifh aju:eef:XmeeJ. &g:vfpwm:|kyfoHukríED)? bm]zpfvJ (xkwfvÏihfcGifhudk ]iif:qkdw<f)? b<fwkef:uvJ (<refae.u) qkdwJh tcsufawG yg&ifygw<f̀

tzJG.tóJG.tzGihf

owif:aqmif:yg:twGuf qdk\ifawmhtzJG.tóGJ.tzGihfu ydk oifhawmfw<f̀ owif:\J.t"du tajumif:t\mudk a]ym]yzk d.twGufpma\:q\mu pdwf&ifpm:p\maumif:wJh Oyrmwpfck? 'grSr[kwf wpf a<mu fa<muf tajumif:t]zpftysuf Zmwfvrf:wkduav: wpfyk'f? 'grSr[kwfvnf: ]zpf\yfuav:wpfckeJ. t]rJ ed'gef: ysKd:avh \Sdygw<f` 'Dvdka\:]cif:]zihf pmzwfolyg'DxJrSm udk<fwkdif&if cHpm:rdvmw<f̀

tcef: (8) tzGifh

'Dvkyfom:rsm:xJrS wpfa<muf tajumif:eJh tzGihfudk

pódkifygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4157

Page 75: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

58

'gayrJh tzJG.tóGJ.tzGihfudk oHk:wJhtcgrSm tJ'Dowif:\J. t"dutajumif:t\mudkawmh pmydk'f oHk:av:ykd'ftwGif: ay;atmifazmf]yzdk.ta\:îuD:ygw<f̀ tJ'Dvdkr[kwf\ifawmh pmzwfolu 'Daqmif:yg:ubmîuD:vJqkdúyD: qufzwfawmhrSm r[kwfbl:`

owif:aqmif:yg:udk OyrmawG? t]zpftysuf Zmwfvrf:wkduav:awG? ]zpf\yf]rifuGif:awGeJ. rzGihfbJ t"dutajumif:t\meJ.zGifhvdk.vnf: \wmygyJ̀ 'gayrJh tJ'Dvdk zGifhvdkuf\if tajumif:t\mtwdtusudk pmzwfoltaeeJ. zrf:rdzdk.rvG<fwmajumifh rxda\mufbl:`

aysmufoGm:wJh ol.orD:uav:udk ]yefawG.cJhwJh trsKd:orD:wpfa<muftajumif: owif:a\:wmrSm xdkif:ódkifiHxkwf onfae:\Sif:owif:pmîuD:u tzJG.tóJG.tzGihfeJ. a\:cJhygw<f̀

ukefcJhonhf oDwif:ywfu zl:cufvrf:ay;rSm ydkufqHawmif:\rf:aeonhf t|dk:ay; ta\wifnpfóGrf:aeaom rdef:uav:i<fudk[Gyf qlqif (31 óSpf) u rrSwfrdcJh` odk.aomf wpfpHkwpf\maphaqmf rSKajumifh olu\yfúyD: 10 bwf ay:vSLcJhrdonf̀

uav:u yd kufqHudkrjunfhbJ ol.rsufóSmudkompl:pkdufjunfh aeonf̀

üararáuav:ru wkd:nÛif:pGmac;\if: ol> npfywfayusHaeaom

yg:]yifay;odk. rsuf\nfpawG vdrfhqif:vmonf̀xdkpum:vHk:ajumifhyif juHKawmihfjuHKcJ tcGifhta\:t]zpf

oHk: óSpfjum uJGuGmaecJh\aom b&óSpfck> ajuuJGzG<ft]zpfonftqHk: owfoGm:\awmhonf...`

ütJ'Dae\mudk uïefawmfwkd. a\mufoGm:juwJhtcg tareJ.orD:u wpfa<mufudk wpfa<muf zufúyD:awmh idkaejuwkef:á [k[Gyft]zpfudk pdwf&ifpm:úyD: a\mufvmaom \Jwpfa<mufua]ym]yonf̀

touf ckepfóSpf\Sd umqGefrifyGwfudk vGefcJhaom oHk:óSpfucGefcif\Sd aqGrsKd:wpfOD: aetdrfrSaeI uaèm'D:<m:vlqdk:}dkEf:u]yefay:qJGoGm:cJ honf` [Gyfonf &rf:enf:ylaqG:pGm]zif horD:i<ftm: \SmyHkawmf zGifhcJhaomfvnf: aemufqHk:rSmawmharûmfvifhcsufukefqHk:um vufavûmh cJhavonf̀

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4158

Page 76: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

59

pma\:olu yxr orD:eJ.tar vrf:ay;rSm qHkpnf:cJhwJhtajumif:uav:eJ. púyD:wJhaemuf t"dutajumif:t\mudk qufazmf]yoGm:w<f̀ (]yefay:qJGcH\wJh orD:i<fudk taru umvjum\Snf \SmazGcJhw<f qkdwJh tajumif:yg`)

wu<fvdk. 'Dowif:udk wkduf|dkuftzGifheJ.yJ a\:r<fqkd\iftckvdk a\:\ygr<f̀

aysmufqHk:aeaomorD:i<fudk oHk:óSpfjum vkdufvH \SmazG\if:ukefcJhonfhtywfurl zl:cufvrf:ay;Y awmif:\rf: pm:aomufaeonfudk rdcifu awG.\SdcJhonf̀

'gayrJh owif:u tawmhfukd tm:aysmhoGm:w<f̀tajumif:csif:\mwpfck? ab:'kuQuyfeJ. vltrsm:ay; ouf

a\mufrSK\dSwJh w]cm:]zpf\yfwpfckck tajumif:udk owif:aqmif:yg:a\:om:wJhtcg a\:avha\:x \Sdwmu tJ'DvlawGxJu wpfa<muf\J.t]zpfwkduav:eJ. aqmif:yg:udk ed'gef: csDvdkufwmrsKd:yg`

zóGrf:yifydk.pf owif:pmrSm uaèm'D:<m:ódkifiH \wemuD\d]ynfe<fudk oGm:úyD: tÊ\m<fÂyrf:wD:wJh ausmufrsufwGif:awGrSm tvkyfoGm:vkyfju\wJh qif:\Jom:rdom:pkawG tajumif:udk owif:aqmif:yg:a\:om:cJhw<f̀ aqmif:yg:tpudk wGif:wl:orm:wpfa<muf\J. \wem\SmazGyHkeJ. pxm:ygw<f̀

a]rrsufóSm]yifatmuf 15 rDwmteuf Orifvrf:usOf:uav:xJwGif yd kifwpfa<muf tajumufqHk:uaawmh ol.za<mif:wkdif rD:úidrf: oGm:rnfudkyif̀ xdkodk.qkdvûifawmh ydef:ydef:ydwftarSmifxJrSm olwpfa<mufwnf: xD:wnf:]zpfaeawmhrnf̀

owif:aqmif:yg:awGudk aemufa\:aeus yHkpHu ]rifuGif:wpfckeJ. pvdkufwmrsKd:yg`

tcef: (5) rSm azmf]yxm:wJh tzGifh[m udk<favhvm awG.\SdcJhwJh ]rifuGif:eJ. pxm:wm ]zpfygw<f̀

csif:rd kif? xdkif:` tifomcifac; a\S:yJ GawmftwGufcsif:rk dif>úrdK.a[mif: yifr&ifayguf }dwf& ig:ae\mwGif

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4159

Page 77: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

60

rjumao:rDu vltrsm: pka&: a\muf \SdcJhjuonf̀ vdarRmfa\mifouFef:rsm: ]cHKvÏrf:xm:aom Ak'Ýbmom \[ef:oHCmrsm:ubk\m:pmudk \Gwfzwfo\ZPsm<faejuum yJGawmfvm vlxkuvnf:yef:? eH.omóSifh qDrD:uyfvSLum rdk:óSifh oD:óSH aumif:ygapajumif:qkawmif:juonf̀

odk.aomf &ifayguf }dwf&rsm:teD:wGif <mOfusyfawmufaeaomajumifh [Gef:oHóSifh pufoHrsm:u bk\m:pm\GwfzwfoHukd vÏrf:]cHKypfvdkufovdk um:óSihf armfawmfqkdifu<f pufckd:rsm:ajumifhvnf:eH.om arÏ:\eH.rsm: ]y<fcJh\avonf̀

wpfa<mufeJ.wpfa<muf a]ym|dk:a]ympOf yHkpHrsKd: tzGihfuvnf: pmzwfolawGudk pOf:pm:p\may:wJhtwGuf pdwf&ifpm:p\m aumif:wwfygw<f̀

OyrmtaeeJ. onfae:\Sif: owif:pmu aemufaqmif:yg:wpfyk'f\J. tpudkjunfhyg`

vûyfppf"mwfrD:wkdifawG? w<fvDzkef:wkdifawG r\SdawmhwJhbefaumufúrdK.awmf\J. |SKcif:udk ]rifa<mifjunhfprf:yg`

tJ'Dpdwful:[m Oya'tajumif:t\ Âcif:csufawG r\Sdawmhwmrdk. befaumufúrdK.]y tkyfcsKyfa\:tzJG. (bDtrfat) pDrHudef:\J.aus:Zl:eJ. rjumrwifrSm vufawG.wu<f taumiftxnfay;vmygawmhr<f̀

bDtrfatu w<fvDzkef:eJ. vûyfppf&g<mîudK:awGudk Orifa]rmif:awG wl:úyD: topfcszdk. twGuf tar\duefódkifiHu y|dkódkufzftkdiftifefpDudk uefx|dkufcsay:aumif: csay:ygvdrhfr<f` 'gurkd:ukyfpuf&kdif:udk t]rif\Sif:úyD: úrdK.awmf|SKcif:tvS wkd:vma\:twGuf bDtrf at\J. pDrHudef:wpfpdwfwpfa'o ]zpfygw<f̀

tzGihfudk üóSpfá rxm:ygeJ.

owif:OD:awGudk a\:wJhae\mrSm owif:axmuf tawmfrsm:rsm:yJ t"du tajumif:t\meJ. owif:\J. |SKaxmifhwkd.udk xif\Sm:ay;vGifatmif r]yódkifjubl:` Oyrm tpnf:ta&:wpfck tajumif: a\:w<fqkd\if 'Dtpnf:ta&:u bmawG qHk:]zwfaqmif\Gufw<f qkdwma\:\r<hftpm: 'Dtpnf:ta&:udk b<folawG wufa\mufw<fqkdwm

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4160

Page 78: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

61

rsKd:eJ. pzGifhw<f̀ 'gudk wpfenf:a]ym\\if owif:udk üóSpfá xm:w<fvdk. a]ym\ygr<f̀

vmtkdódkifiHu t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJh 'Dowif:udkjunhfyg`

bdk\Dcrfaq:]ynfe<f v<f<mpdkufysKd:a\:óSifh opfawm|kH:tîuD:tuJ bGefcrf zGefrmcsyfu ]ynfe<fwGif:\S d awmifolv<form:rsm:onf rk d:\moDpyg:rsm:udk atmufwkdbmwGifpwif\dwfodrf:aeúyD ]zpf ajumif: tpD\ifcHonf̀

pkpkaygif: v<fa]r 24792 [ufwm\Sdonfhteuf <ae.txd [ufwm 19530(80\mckdifóSKef:) \dwfodrf: úyD:pD:oGm:úyD]zpfonf̀

tJ'Dowif:udk tckvdk ]yefa\:\ygr<f̀

bkd\Dcrfaq:]ynfe<frS awmifolv<form:rsm:onfrdk:\moD pyg: 80 \mckdifóSKef:eD:yg:udk \dwfodrf:úyD:aeúyD]zpfajumif:tpdk:\wm&ef\SdolwpfOD:u a]ymjum:onf̀

pkpkaygif: v<fa]r 24792 [ufwm\Sdonfhteuf [ufwm19530 cef.udk \dwfodrf:úyD:pD:oGm:úyD]zpfajumif: ]ynfe<fv<f<mpdkuf ysKd:a\:óSifh opfawm|kH:tîuD:tuJ bGefcrfzGefrmcsyfua][onf̀

]yefa\:wJh owif:rSm wm&ef\Sdol\J. emrnfeJ. bJG.xl:}kEfxl:\SnfîuD:ukd ]zKwfxm:vkdufwJhtwGuf tzGihfpmydk'fudk zwf\wm ydkacsmoGm:w<f̀ úyD:awmh 'DtzGifhu wm&ef\SdykñdKvfqkdwJh owif:\if:]rpfay;rSm tav:xm:wJhtpm: pyg:\dwfodrf:rSKqdkwJh wu<hfowif:om:ay;rSm tav:ay:xm:ygw<f̀ úyD:awmh (pwif\ddwfodrf:aeúyDvdk.) a<bk<sta]ymrsKd:r[kwfbJ (80 \mckdifóSKef:eD:yg:udk qdkúyD:) wdwdususvnf:azmf]yay:w<f̀

atmufrSmazmf]yxm:wJh uaèm'D:<m: bmomeJ. xkwfwJhowif:pmwpfapmifu owif:tzGifhpmydkf'fukd junhfygOD:` tJ'DrSmygwJhüvufaumuftaqmifá qkdwm uaèm'D:<m:vlrsKd:awG vufaumuf&wfrSm taqmifoabm ab:uif:\efuif: &wfqifwJh îudK:uGif:uav:udk qkdvdkwm ]zpfygw<f̀

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4161

Page 79: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

62

tdk? udk<hf\J. cspfonf:av: bufwrfbef̀ <if:rSm 60 óSifh70 ]ynfhvGefóSpfrsm:umvu rpPwm qifqDqmrGwf oDqdkcJhaomemrnfausmf aw:wpfyk'fyg` qrfcrf&dkpwmedd<rfacwf rSonf<ae.acwfumvtxd bufwrfbefwGif tkyfcsKyfa\:rSL:r]zpfcsifol rnfol\Sdrnfenf:` tvm:wl bufwrfbefwGifwm&efruscsifonfh \J? ppfom:óSifh taumufcGef t\m\Sd rnfol\Sdrnfenf:` tb<hfajumifhqkdaomf bufwrfbefonf zóGrf:yifúrdK.îuD:óSifh urfaygifcsrfúrdK.wkd. úyD:vûif urfaygifqrfóSifh tvm:wlpD:yGm:a\:tcsuftcsm tusqHk: ]ynfe<fwpfck ]zpfaeaomajumihfyif̀ odk.aomf trsm:pku xdk]ynfe<fodk. roGm:ódkifjuacs`oGm:ódkifolrsm:uvnf: vufaumuftaqmif yg\rnf` ae\maumif:awG\atmif tpfukdîuD:rsm:twGuf a';vmaiGawGygoGm:\rnf̀ odk.aomf onf'kwd<umvydkif:wGif bufwrfbefonf <cifumvwkef:uvdk csufcsif:vufiif: îuD:yGm: csrf:omvmzdk. rvG<fawmhacs` tajumif:uawmh <cktcg bufwrfbefonf zóGrf:yifúrdK.îuD:úyD:vûif rvHk]cHKqHk: ]zpfaeaomajumifhyif̀]ynfe<ftwGif:rSm ae.pOfóSifhtrû ckd:&SufrSSK? vk<ufrSKóSifh ypfcwfowf]zwfrSKrsm: ]zpfaeúyD: 4if:wkd.ukd róSdrfeif:ódkifbJ ]zpfaeonf̀tajumif:uawmh rSKcif:rsm:udk ]ynfe<fóSifh &efîuD:Xme t\m\SdîuD:rsm:> uav:rsm:u OD:aqmifaomtpfukdîuD:rsm:tkyfpkuusL:vGefaeaomajumifh ]zpfonf̀

bufwrfbefta]cpdkuf [uïófkyfwkd.>] owif:axmufuay:ydk.csuft\ Zlvdkif 31 \ufn? cef.rSef:a]c 2200 em\DwGifbdkrmwpfyf nuvyfacgifrdk:ay;odk. vufypfAHk:wpfvHk: ypfcJh\mAHk:u atmuf odk.vdrfhqif:vmúyD: aygufuJGcJhonf̀ aygufuJGrSKajumifh\JwpfOD: aoqHk:úyD: t]cm:\Jig:OD:óSif h teD:tem:\Sd vlig:OD:yg'Ef\m\\SdoGm:onf̀

wu<hfowif:om:u aygufuJGrSKeJ. vlawGudk xdrSefwJhtajumif:yg` 'gayrJh tJ'Dtajumif:udk owif:pmu xif]rifcsuf pmydk'f\SnfîuD: úyD:awmhrS a\:w<f̀

ykdaumif:atmif qkd\if tckvdk a\:\ygr<f̀

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4162

Page 80: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

63

bufwrfbefwGif Zlvdkif 31 nu nuvyfwpfcktm:vufypfAHk:]zifh ypfcwfwkdufckdufrSKajumifh \Jwpfa<muf aoqHk:úyD:vl q<fa<muf 'Ef\m \\SdoGm:onf̀

tzGihffepfaewJh aemufowif: wpfyk'fudk ]refrmódkifiHxkwf

t}Fvdyfowif:pmrSm tckvdk a\:xm:w<f̀

\efukef̀ oaAÔnKbk\m: wnfaqmufa\:twGuf pwkwMtîudrfa]rmuf tvSLaiGrsm: ay:tyfyJG tcrf:tem:udk r\rf:ukef:úrdK.e<f trSwf (5) \yfuGuf\Sd "rR\dyfom pmoifwkdufwGif <ae.eHeufydkif:u usif:y\m ódkifiHawmf at:csrf:om<ma\:óSifh zHG.úzdK:a\:aumifpD twGif:a\:rSL: (1) 'kwd<AdkvfcsKyfîuD: cifnGef. wufa\mufonf̀ tcrf:tem:odk. twGif:a\:rSL:(1) 'kwd<AdkvfcsKyfîuD:cifnGef.> ZeD: a'gufwm a';cif&if:a\Ï? trSwf (1) pufrSK&efîuD:Xme &efîuD: OD:atmifaomif:? owWKwGif:&efîuD:Xme&efîuD:AkdvffrSL:csKyf tkef:]rihf? ]yefjum:a\:&efîuD:Xme &efîuD:

tcef: (8) tzGifh

\efukefúrdK.ukd bmawGu

ouf&ifvSKyf\Sm:aeapovJqdkwm

vlwkdif:u odcsifjuw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4163

Page 81: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

64

AdkvfcsKyf junfatmif? e<fpyfa'oóSifh wkdif:\if:om:vlrsKd:rsm:zHG.úzdK: wkd:wufa\: &efîuD:Xme &efîuD: AdkvfrSL:îuD: odef:nGef.?o<f<lydk.aqmifa\: &efîuD:Xme &efîuD: Ad kvfcsKyfvS]rifhaqG?vlrSKzlvHka\:? u<fq<fa\:óSifh ]yefvnfae\mcsxm:a\:&efîuD:Xme &efîuD: AdkvfrSL:csKyf ]ynfhpHk? vûyfppfpGrf:tm:&efîuD:Xme&efîuD:Ad kvfcsKyfwifxGõf? tm:upm:a\:\m &efîuD:Xme&efîuD:AdkvfrSL:csKyfpdef&if:? usef:rma\:&efîuD:Xme &efîuD: AdkvfcsKyfuufpdef?omoema\:\m &efîuD:Xme&efîuD: AdkvfcsKyf pdefxGm:? \efukefúrdK.awmfpnfyifom<ma\: aumfrwDOU÷ úrdK.awmf&ef OD:ukdav:?ód kifiHawmf at:csrf:om<ma\:óSif h zH G.úzdK:a\:aumifpD|k H:wm&ef\Sdolrsm:? c|dkifóSifh úrdK.e<fat:csrf:om<ma\:óSifh zHG.úzdK:a\:aumifpD&ifrsm:óSifh tvSL\Sifrsm: wufa\mufjuonf̀

tcrf:tem:wGif twGif:a\:rSL: (1) 'kwd<AdkvfcsKyfîuD:cifnGef.tm: vkyfief:aumfrwD twGif:a\:rSL: v<f<mpdkufysKd:a\:óSihf qnfa]rmif:&efîuD:Xme 'kwd<&efîuD: AdkvfrSL:csKyfcifarmifu apwD wnfaqmufúyD:pD:rSK ta]ctaeóSifh bÖma\:qyfaumfrwDOU÷ \xm:yd k.aqmifa\:&efîuD:Xme &efîuD:ol\OD:aomif:vGifu apwDawmfwnfaqmufa\:twGuf aiGvSL'gef:rSKrsm:óSifh toHk:p\dwf ta]ctaersm:udk wif]yjuonf̀

ykñdKvf 17 a<muf\J. emrnfeJ. bJG.xl:}kEfxl:\SnfîuD:rsm:azmf]ytúyD:rSm aemufqHk:owif:om:u-

twGif:a\:rSL: (1) 'kwd<Ad kvfcsKyfîuD:cifnGef.óSif h&efîuD:rsm:onf vSL'gef:aiG usyf 17.5 oef:udk vufcH\<lcJhjuonf

qkdwmyg`

'Dowif:twGuf ydkúyD:oifhawmfwJh tzGifhu-

xdyfwef:AdkvfcsKyfîuD:cifnGef.óSifh w]cm:wm&ef\Sd ykñdKvfrsm:onf apwDawmfopfwpfql wnfaqmufa\:twGuf vSL'gef:aiGusyf 17.5 oef:ud k <refae.u r\rf:ukef:úrdK.e<fwGifvufcH\<lcJhjuonf vdk. ]zpfygw<f̀

wcsKd.u tcrf:tem:udk wufa\mufwJh tqifh]rifh t\m\SdîuD:

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4164

Page 82: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

65

awG\J. emrnfudkvnf: azmf]yoifhw<fvdk. xifr<f̀ tJ'Dvdk azmf]ycsifw<fqdk\ifvnf: owif:\J. aemufydkif:rSm xnhfoGif:azmf]yay:aygh̀

tzGihfudk rcsJ.vGef:ygeJ.

tzGihfxJrSm bmawG xnhfa\:oifhw<fqdkwmudk odem:vnfzdk.ta\:îuD:ygw<f̀ bmawGudk rxnfh\bl:qkdwm odxm:zdk.vnf: ta\:îuD:wmygyJ̀ tzGihfrSm tajumif:t\mawGtrsm:îuD:eJ. ydraerdyg apeJ.` úyD:awmhowif:\J.aemufpmydk'fawGrSm azmf]yvdk. \wJh odyfta\: rîuD:wJh tajumif:t\mawGudkvnf: tzGihfpmydk'fxJrSmxnhfa\:raeyg eJ.` übá a]cmufvHk:pvHk:udk tzGifhxJrSm ygatmif a\:p\mrvdkygbl:` 'kwd<eJ. wwd<pmydk'fawGrSm usefwJhtcsufawGudkxnhfa\:oGm:ódkifygw<f̀

aiGaju:eJ. ywfoufúyD: xdkif:ódkifiHxkwf t}Fvdyfbmomowif:pmrSm azmf]yxm:wJh owif:udkjunhfyg` a\S.ydkif:rSm \Sif:]ycJhovdkyJ 'Dowif:u rdrdódkifiHoHk: aiGaju:wnfúidrfrSK \Sda\:twGuf ódkifiH]cm:aiG acs:<lzdk. oabmwlnDcsuf tajumif:yg`

xdkif:óSifh }syefódkifiHwkd.onf aiGaju:wnfúidrfa\:twGuft]yeftvSef bÖma\: tultnDay:rSKt]zpf tar\duef a';vm3 bDvD<H (bwf 135 bDvD<H) ay:urf:\ef yEmr oabmwlnDcsufwpf\yfudk vmrnfhoDwif:ywftwGif: usif:yrnhftm\SzH G.úzdK:rSKbEf pnf:a&:yJ GtîudK bÖma\:&efîuD:rsm:>[dkódkvlvl awG.qHkyJGwGif vufrSwfa\:xdk:cJhjuonf̀

bEfpnf:a&:yGJ umvtwGif:rSm 'DoabmwlnDcsufudk&efîuD:awGu vufrSwfa\:xkd:w<fqkdwm wu<f ta\:îuD:vdk.vm:`'g[m oabmwlnDrSK tajumif: owif:r[kwfbl:vm:` 'DoabmwlnDcsufu bmtwGufvJ̀

'Dowif:udkyJ atyDu a\:wJh tzGihfu \Sif:vif:wdusw<f̀

tcef: (8) tzGifh

olwkdðpdwfxJ bmawG\Sd

aew<f qkdwmukd

rar:bJeJhawmh

rodódkifygbl:`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4165

Page 83: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

66

aiGaju:wnfúidrfa\:twGuf bwfaiGudk usm:uefay:\eftar\duef a';vm 3 bDvD<H ay:urf:a\: a<bk<soabmwlnDcsufwpf\yf xkdif:óSifh }syefókdifiHjum: \\SdoGm:úyD ]zpfonf̀

bmxl:]cm:ovJ

tzGifhaumif:awG[m owif:tcsuftvufawG ay:ódkif|kHrupdwf&ifpm:p\mvnf: aumif:juygw<f̀ tJ'Dvdk tzGifhaumif:awGrSmta\:tîuD:qHk: tcsuftvufawG yg\Sd|kHrûru 'Dt]zpftysuf[mw]cm:aom tajumif:t\mrsm:eJ. b<fvdk uGm]cm:úyD: xl:]cm:rSK\SdovJqdkwmudkyg pmzwfolrsm:ukd a]ym]yay:ygw<f̀

um:wkdufrSKawG tm:vHk: twlwlcsnf:yJvm:` b<f[kwfrvJ̀tJ'Dawmh um:wkdufrSKtajumif:udk owif:a\:\r<fqkd\if udk<fa\:r<hfum:wkdufrSKu w]cm:aom um:wkdufrSKawGeJ. rwl? bmawG xl:]cm:aeovJqkdwmudk pOf:pm:yg` tJ'D xl:]cm:csufudk tzGifhrSm xnhfa\:yg`

<refae.u rk d:onf:rkefwd kif:usa\mufpOftwGif:\efukefúrdK. ]yifY c\D:onfwif bwfpum:wpfpD: wdrf:arSmufoGm:\mvloHk:OD: aoqHk:oGm:onf̀

vdk. a\:r<hftpm:-

<refae.u rkd:onf:rkefwdkif: usa\mufpOftwGif: \efukefúrdK. ]yifYc\D:onfwif bwfpum: wpfpD: wdrf:arSmufoGm:\m aqGrsKd:wpfOD:> tokbtdrfrS ]yefvmaom oufîuD:\G<ftkd trsKd:orD:îuD:oHk:OD:aoqHk:oGm:onf̀

vdk.a\:ódkifzdk. pOf:pm:\ygr<f̀

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4166

Page 84: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

67

tzGifhudk a\:zdk.twGuf tjuHay:csuf

tzGif hpmyd k'fa\:zd k.twGuf ud k<h fbmom ar:cGef:xkwf\r<hftcsufawGu-

• b<folu b<fol.udk bmvkyfvdkufovJ?• owif:\J. wu<hftajumif:u bmvJ?• 'Dtajumif:udk a\:\wJhtcsufu bmvJ?• 'Dt]zpftysufrSm pdwf&ifpm:p\m taumif:qHk:u bmvJ?• 'Dt]zpftysufeJ. ywfoufúyD: pmzwfolu b<ftcsufudk

todcsifqHk:vJ?• 'Dt]zpftysufrSm b<ftcsufu pmzwfolay;rSm

toufa\muf qHk:vJ?• rdef.cGef:wpfcktajumif: a\:\r<fqkd\if b<folu b <fol.udk

bm a]ymwmvJ qdkwm udk<fhbmomudk<f ar:junhfyg?• tpnf:ta&:wpfcktajumif:a\:\r<fqkd\if bmawG qHk:]zwf

aqmif\GufcJhwmvJ qkdwm udk<hfbmom ar:junhfyg`

tzGifhpmydk'fudk a\:\wm[m azmf]rLvmwpfcktwkdif: vdkufa\:|kHrsKd: vG<fwmr[kwfygbl:` b<folu bmvkyfw<f? b<fae\mrSmqkdúyD:yJ a\:\r<fvdk. yHkaoum:us r\Sdbl:` owif:t]zpftysufay;rSmrlwnfúyD: a\:\wmrsKd:yg`

um:wkdufrSKwpfck]zpfúyD: vlav:a<muf aoqHk:cJhw<fqdk\if-

<refae.u [dkcsDrif:pD:wD:wGif rkd:pkdaeaom vrf:ay;rS um:wpfpD: vrf:acsmfoGm:\m vlav:OD: aoqHk:oGm:cJhonf̀

wu<fvdk. um:wkdufrSKu a\îuD:vdk. ]zpf\wmqkd\if tzGifhu bmajumifh]zpf\w<fqdkwJhtay; tav:ay:\r<f̀

<refae.u rkd:onf:xefúyD: a\îuD:cJhaomajumifh [dkcsDrif:pD:wD:wGif um:wpfpD: vrf:ay;rSaeI a\pD:xJygoGm:úyD: vlav:OD:aoqHk:cJh\onf̀

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4167

Page 85: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

68

wu<fvkd. um:xJrSm xdyfwef:t\m\SdîuD:wpfOD: ygoGm:w<fqkd\if tzGifhu b<folqdkwJhtay; tav:ay:\r<f̀

bÖma\:'kwd<&efîuD: rpPwmæææ onf <refae.u[dkcsD rif:pD:wD:<mOfwkdufrSKY toufqHk:|SHK:oGm:cJhonf̀

um:wkdufrSK ]zpfwJhae\mu omrefae\mrsKd: r[kwfbl:? vlvnf: raobl:qkd\if b<fae\mvJqdkwmudk tav:ay:\ygr<f̀

<mOfarmif:u rxdef:ódkifawmhonhfaemufwGif um:wpfpD:onf [dkcsDrif:pD:wD:\Sd emrnfausmf bk\m:ausmif:udk <refae.u&if wkdufrdcJhonf̀

]zpf\yf\J. b<ftcsufu ta\:tîuD:qHk:vJ qdkwmudk pOf:pm:úyD: a\:\ygr<f̀

ü|SKaxmifhá udk a\G:cs<f]cif:

wpfcgwpf\Hrsm:rSm owif:wpfyk'fudk a\:zdk.twGuf tajumif:tcsufu wpfckru \Sdaewwfygw<f̀ pdwf&ifpm:p\m tcsufawG?wpfenf:a]ym\\if ü|SKaxmifhá awG tawmfrsm:rsm: \Sdaewwfw<f̀

Oyrm bÖma\:&efîuD:\J. owif:pm \Sif:vif:yJGudk udk<fuwufcJhw<fqkdygawmh` olu t"du rl&g'wpf\yfudk ajunmcsufxkwf]yefcJhwmqkd\if udk<fu tJ'gudk tzGifhrSmwifúyD: a\:|kHygyJ̀ 'gayrJh'DwpfîudrfrSm olu xl:xl:]cm:]cm: pdwf&ifpm:p\m tajumif:t\mtopfbmrSra]ymbl:` 'Dawmh udk<fu ola]ymwmawGxJuae t]rifwpfckudka\G:cs<f<l\r<f̀ olu vmr<fhóSpftwGuf }sD'DyDtay; taumif:]rifa]ymwmudk udk<fu tzGifhrSm wifcsifwifódkifr<f̀ 'grSr[kwf aiGazmif:yGrSK xdef:csKyfa\:twGuf ol.t]rifudkvnf: a\:ódkifygw<f̀ 'grSr[kwfvnf: w|kwfódkifiHeJ. ukefoG<fa\:udpPudk a\:aygh` tJ'D|SKaxmifhawGtm:vHk:yJ owif:aumif:awG ]zpfygw<f̀

wu<fvkd. ]refrm-xdkif:e<f]cm:u iSufzsm:a\m}g]zpfyGm:rSKtajumif:udk a\:\r<fqkd\if tzGihfpmydk'fudk iSufzsm:'Ef cHae\olwpfa<muf\J. cHpm:csuft]rifu ]zpfap? a\m}gudk xdef:csKyfódkifzdk.îudK:pm:ae wJh q\m&efrsm:eJ. u<fq<fa\:vkyfom:rsm: tajumif:uae

tcef: (8) tzGifh

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4168

Page 86: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

69

]zpfap? ydkúyD: tpGrf:xufwJh iSufzsm:aq:awG xkwfódkifzdk. avhvmprf:oyfaewJh odyíHynm\Sifrsm:tajumif:uae]zpfap pódkifygw<f̀

tzGihfudk b<f|SKaxmifhuae a\:rvJvdk. pOf:pm:wJhtcgrSmudk<fhbmom ar:cGef:xkwf\rSmu b<folawGu udk<fhowif:pmudkzwfrSmvJ̀ olwkd.wpfawG[m omref pmzwfy\dowfawGyJvm:` ynmwwfawGvm:` txl: uïrf:usifolawGvm:` ódkifiH]cm:om:awGvm:` udk<fhpmzwfy\dwfowftwGuf pdwft&ifpm:qHk:eJ. wefzdk:t\SdqHk: ]zpfr<hf |SKaxmifhudk a\G:cs<f\ygr<f̀

tcef: (8) tzGifh

]refrmódkifiH\J.

yHkóSdyfrD'D<mvkyfief:[m

ta\S.aawmiftm\SrSm

tao:i<fqHk:ygyJ`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4169

Page 87: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

70

tcef: (9)owif:udk pkpnf:]cif:

udk<fu owif:tzGifhudk b<fvdk a\:r<fvdk. a\G:cs<f pOf:pm:úyD:úyDqkd\if usefwJhtydkif:udk qufúyD: yHkazmf<lódkifygúyD̀ pmzwfoludkt"dutajumif:t\m? 'grSr[kwf |SKaxmifhtajumif:udk a]ym]yúyD:oGm:úyDav` 'Dawmh tck tJ'gudk qufúyD:\Sif:]y\awmhr<f̀ owif:\J. pmudk<f[m tzGihfudk taxmuftul ay:\r<f̀ b<fvdk ay:\rSmvJ̀ tao:pdwftcsuftvufawG? a]ympum:aumufókwfcsufawG? aemufcHorkdif:awGtm:]zihf taxmuftulay:\rSm ]zpfygw<f̀

'gayrJh tJ'Dtajumif:t\mawGudk b<fvdk tpDtpOfxm:úyD:a\:\rSmvJ̀ owif:aumif:awG[m tajumif:t\mawGudk tusKd:oifhtajumif:oifh wif]yxm:avh \Sdygw<f̀ udk<fa\:vdkufwJh pmwpfydk'fay;rSm pmzwfoltwGuf odcsifp\m ar:cGef:awGay;vmr<f` 'gudkudk<fu aemufwpfykd'frSm a]zay:\r<f̀ tJ'Dpmydk'fay;rSm rlwnfúyD:aemufwpfydk'fudk qufa\:oGm:\ygr<f̀

rSwfpkudkjunhfúyD: pOf:pm:yg

p ra\:cifrSm udk<fhowif:\J. t"duausm|kd:tajumif:t\m?'grSr[kwf |SKaxmifhudk pOf:pm:yg` úyD:\if tJ'D t"duausm|kd:eJ. |SKaxmifhwdk.tay; udk<fa]ymcsifwJh t"dutcsufawGudk pOf:pm:\ygr<f̀tJ'DtcsufawGudk ta\:îuD:wmtvdkuf pOfvdkufyg` 'gu rSwfpkpmtkyfudk yxr rjunhfbJvkyfyg` ta\:îuD:wJh tcsufawGudkawmh udk<furSwfrdaerSmyJav` úyD:rS arhusefaewmawG \Sd r\Sd rSwfpkpmtkyf? 'grSr[kwf toHoGif:<lxm:wJh wdyfacGeJ. wkdufqkdifjunhf\ygr<f̀ t"dutajumif:t\mudk ykdúyD:tm:\Sdvmapr<fh tao:pdwftcsuftvufawG?a]ympum:aumufókwfcsufawGudk \Sm\r<f̀

tao:pdwftcsufawG tukefvHk:ygatmif xnfha\:zdk. rvdkygbl:` pma\:q\maumif:rsm:[m taumif:qHk:tcsufawGudk a\G:oHk:ódkifpGrf: \Sdygw<f̀ b<ftcsufawGudk csefcJh\rvJqkdwm[m b<ftcsufawGudk xnfhoHk:\rvJ qkdwmvdkyJ ta\:îuD:wmygyJ̀

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4170

Page 88: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

71

owif:OD:rsm:

ódkifiHwkdif:rSmyJ tJ'DódkifiHudk b<fvdkwnfaxmifw<f? ódkifiH\J.ol\Jaumif:awG? <Ofaus:rSK"avhxHk:pHwpfckck pwifcJhyHk po]zifh tpOftvm tajumif:t\mawG \Sdwmcsnf:ygyJ̀ 'Dtajumif:awGudk a\:wJhtcg tp tajumif:tcsufawGuaeyJ pa\:úyD: ta\:tîuD:qHk:udpPeJ.ed}kH:csKyfjuw<f̀ &wMKawGudkvnf: 'DyHkpHeJ.yJ a\:juwmyg`

'gayrJh owif:OD:ukdusawmh txufuyHkpHeJ. qef.usifbufa\:\w<f` owif:pmzwfy\dowfqkdwmu bm]zpfovJqdkwmudkcsufcsif:odcsifwm` 'Dvdkowif:a\:enf:udk üyd\rpfaZmufxdk:á? 'grSr[kwf üîwd}HaZmufxdk:á yHka\:enf:vdk. ac;ygw<f̀

yd\rpfu tay;ydkif:rSm us<fw<f̀ atmufbufudk qif:vmwmeJ.trû usOf:usOf:vmúyD: aemufqHk:xdyfzsm:cïefuav:qD a\mufvm\w<f̀ qkdcsifwmu owif:\J. ta\:tîuD:qHk: tajumif:csif:\mawG

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

ta\:tîuD:qHk:? pdwf&ifpm:p\m taumif:qHk:tcsuf?

(t"duausm|kd:)

ta\:tîuD:qHk: übá a]cmufvHk:

tzGifha\:om:csuf tay;\Sif:]yonhf tao:pdwfrsm:?

aumufókwfpum: rsm:

tzGifhóSifhywfouf I qufpyfrSKtpOf?

aemufcHorkdif:ajumif:

ydkúyD:]ynhfpHkaom tcsufrsm:?

tao:pdwfrsm:?

aumufókwfpum:rsm:?

aemufcHorkdif: ponfrsm:

ta\:rîuD:aom

tcsufrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4171

Page 89: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

72

udk t\ifOD:qHk: a\:\w<f qkdwmyg` úyD:rS odyfta\:rîuD:wmawGudkqufa\:oGm:\r<f̀ aemufqHk: ta\:rîuD:qHk: tcsufeJ. tqHk:owfvdkuf\r<f̀

a<bk<stm:]zifhawmh tzGifhuta\:tîuD:qHk: ta]ccH übáa]cmufvHk:udk a]ym]yygw<f̀ 'kwd<pmydk'fu tzGifhrSmygwJh tajumif:t\m\J. tao:pdwftcsufawGeJ. aemufcHorkdif:udk a\:\w<f̀ tJ'Daemuf tzGihfudk xyfúyD: tm:ay:axmufulr<hf aumufókwfpum:awG?tao:pddwfawGeJ. aemufcHorkdif:awGudk qufa\:oGm:\ygr<f̀ owif:\J. t"duausm|kd: tajumif:t\mawGudk a\:úyD:wJhtcgusrS odyfúyD:ta\:rygvSwJh tajumif:tcsufawGudk qufa\:\ygr<f` xdrdwJh

aumufókwfpum:awG[m pmzwfy\dowfudkqJGaqmifrSKay:wmajumifh tJ'D aumufókwf pum:awG udk owif:\J.tay;ykdif:em:rSm xnhfa\: ay:yg`

owif:pmq\mawG[m bmajumif hyd\rpf aZmufxdk:yHk owif:a\:enf:udk oHk:juwmvJ̀

tajumif:uawmh pmzwfy\dowf[mowif:tyk'fwkdif:udk tptqHk: zwfaezdk. tcsdefr\Sdvdk.ygyJ` rsm:aomtm:]zifhawmh owif:tpykdif: pmydk'fawGudkyJ zwfoGm:wwfjuw<f̀'Dawmh tJ'Dtpydkif: pmydk'fawGrSm ta\:tîuD:qHk:tajumif:t\mawGudk azmf]yay:\r<f̀ olwkd.uydkúyD: tao:pdwfodcsif\if? 'grSr[kwf tcsdef\w<fqkd\if atmufbufudk qufzwf oGm:ju vdrhfr<f̀

aemufwpfcsufu owif:pmawGrSmpmrsufóSmae\muvnf: \Sm:w<f` pmrsufóSm

xJrSm &ifqHhatmif t<f'DwmawGu wnf:]zwf okwfoifju\w<f̀'DtcgrSm tvG<fqHk:enf:u owif:\J. atmufqHk: pmydk'fawGudk]zKwfypfvkdufwmyJaygh` 'Dawmh ukd<fhowif:rSm ta\:rîuD:qHk:tcsufawGudk aemufqHk:rSyJ a\:yg`

tckowif:OD: erlemwcsKd.udk junhf\atmifyg`

'Dowif:u tcef: (3) rSm awG.cJh\úyD:om:yg` rvdktyfwJh

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

obm&ywf&ef:usif <kd<Gif:

ysufpD:rë[m npfnrf:rëwpfck

wnf:ajumifh r[kwfygbl:`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4172

Page 90: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

73

pum:vHk:tydk? tao:pdwf tcsuftvuf tydkawGrygbJ vdk\if:udkwdwdusus a]ymókdifwJh owif:aumif:wpfyk'fygyJ̀

uaèm'D:<m: txnfcsKyfvkyfom:rsm: tusyftwnf:juHKae\

zóGrf:yif? uaèm'D:<m: (atyD)-tar\du]ynfaxmifpkwGif pD:yGm:a\:wHk.qkdif:rSKajumifh uaèm'D:<m:ódkifiHwGif onfóSpf <cktcsdeftxdtxnfcsKyfpuf|kH tenf:qHk: 12 |kH <m<Dydwfvkduf\úyD]zpfajumif:ul:oef:a\mif:&<fa\:&efîuD: csefy\mqd'fu <refae.u a]ymjum:onf̀

avmavmq<fwGif tvkyform: 3000 ausmfudk tvkyfrS<m<D\yfqkdif:xm:\úyD: ta]ctae wkd:wufrvmygu aemufxyftvkyf]yKwfjuvdrhfOD:rnf[k olu a]ymonf̀

xdk.]yif txnfcsKyftvkyf|kH 200 cef.u tcsdefydkudk avûmhcsvkdufo]zifh tqkdif:óSpfqkdif:rS wpfqkdif:yJ]zpfoGm:\m tvkyform: trsm:t]ym:onf tvkyfcsdefem\D avsmhenf:oGm:rnf]zpfajumif:vnf: &efîuD:u a]ym]yonf̀

ütar\du]ynfaxmifpkrSm ]zpfaewJh pD:yGm:a\: ]yùemawGay;rSm uïefawmfwdk.qDu puf|kHydkif\SifawGa\m? tvkyform:awGuygtvGefpdk:\drfaejuygw<fá [k olua]ymonf̀

uaèm'D:<m:ódkifiH txnfcsKyfvkyfief:wGif vl 200000tvkyftukdif \\SdaejuúyD: wpfOD:vûif wpfvysrf:rû a';vm 40 cef.\\Sdonf̀ csKyfxnf 80 \mckdifóSKef:ausmfudk tar\du]ynfaxmifpkodk.wifydk.a\mif:cs\onf̀

<cktcg óSpf&ufusKd:oGm:úyD ]zpfaomf]im: uaèm'D:<m:utar\du]ynfaxmifpkodk. óSpfpOfwifydk.aeus cJGwrf:yrmE> 40 \mckdifóSKef:udkyif r]ynhfrDao:ajumif: &efîuD:u a]ymygonf̀ <refóSpfuqkdvûif ZGeftukefuwnf:u tar\du]ynfaxmifpktwGuf cJGwrf:udkt]ynfht&eD:yg: wifydk.cJhúyD:]zpfajumif: olua]ymygonf̀

aemufxyf owif:wpfyk'fu tdkiftrftrftufzf oifwef:qif: auuifrfqGef:\J. uaèm'D:<m:a':vD: owif:pmu ]zpfygw<f̀

bm]zpfaew<fqdkwmudk|kd:|kd:\Sif:\Sif:azmf]yay:w<f`tzGihfu puf|kH 12 |kHydwfvkduf\w<f qdkwJhta\:tîuD:qHk:tcsufudk azmf]yw<f̀'gudk owif:axmuf taeeJ.tao:pdwf rodódkifwmrdk.&efîuD:u a]ymwmqdkúyD:udk:um:azmf]yxm:w<f`

'Dawmh bm]zpfvmovJqkdwmudk \Sif:]yw<f̀tck]zpf\yfajumifhvlawGtay; b<fvdkoufa\mufrSK\Sdw<f?'gajumifhyJ vltrsm:u'Dowif:udk pdwf&ifpm:juwm]zpfw<f qkdwm awG.\ygr<f̀

aumufókwfazmf]ycsufpum:u a\S. pmydk'f oHk:ckudkaxmufyHh ay:ygw<f̀&efîuD:u bma]ym w<fqkdwmwkduf|kdufazmf]yay:w<f`'Dpum:xJrSmpuf|kHawGtajumif:a\m? tar\du\J.pD:yGm:a\: tajumif:ygyg\SdoGm:w<f`

aemufcHorkdif:eJ.qufpyfrSKtpOf ]zpfygw<f̀uaèm'D:<m: txnfcsKyfvkyfief:eJ. tar\du\J.pD:yGm:a\: b<fvdk<SufóG<faew<f qkdwmudkazmf]yay:xm:w<f`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4173

Page 91: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

74

rauseyfol tiSm:<mOfarmif:rsm: 6 at vrf:rîuD:udk ydwfqdk.

úrdK.awmfOya'opft\ zóGrf:yifúrdK.wGif:odk. &ifa\mufcGifhwm:]rpfvdkufonhftwGuf pdwfqkd:a'goxGufaeaom tiSm:<mOfarmif:20 cef.onf 6 at trsKd:om:vrf:rîuD: tpdwftydkif:wpfckudk t}Fgae.u ydwfqdk.xm:cJh\m wpfem\Djum <mOfajumusyfawmufoGm:cJh\onf̀

4if:wkd.> armfawmf<mOfrsm: úrdK.awmfwGif:okd. &ifa\mufvm]cif:udk wm:]rpfonfh \Jtygt&if t]cm:tmEmydkifrsm:óSifh tcsif:rsm:aeaom tqkdyg <mOfarmif:rsm:tm: vlpkcJG\ef rD:owfum:a]cmufpD:udkxdkae\modk. ac;<lcJh\onf̀

a]rmufydkfif: ]ynfe<frsm:rS tiSm:<mOfrsm: úrdK.awmfwGif:odk.&ifa\muf]cif:udk wm:]rpfonfh pnfyifom<mtrdef.onf t}Fgae.upúyD: touf&ifcJhonf̀

<if:odk. wm:]rpf\]cif:rSm <mOfusyfawmufrSK oufomap\efóSifh úrdK.awmf om<mvSyap\ef ]zpfajumif: wm&ef\Sdolrsm:u a]ymonf̀

<cktcg tiSm:<mOfrsm:onf úrdK.awmf]yify 5 uDvdkrDwmtuGm\Sd y\ufvd(yf) aç:wGif c\D:onfrsm:udk csay:\rnf]zpfúyD: xdkurSbwfpum:rsm:]zifh zóGrf:yifodk. c\D:quf\rnf̀

rav:\Sm:ukríEDwpfck]zpfaom [dk&g}sifhwif: o<f<lydk.aqmifa\: ukríEDonf zóGrf:yifrS y\ufvd(yf)óSifh y\ufvd(yf)rS ]ynfe<frsm:qDodk. bwfpum: a]y:qJGcGihf vdkifpif\xm:]cif:rSm w\m:rûwrër\Sdajumif: tiSm:<mOfarmif:rsm:u apm'u wufjuonf̀

üwu<fvdk. [dk&gu tJ'D tcGifhta\:udk \oGm:w<fqkd\ifusKyfwkd. tiSm:<mOfarmif:awG ydkufqH\awmhrSm r[kwfbl:? bmvdk.vJqkdawmh vlawGu bwfpum:wpfpD:uae wpfpD: a]ymif:pD:oGm:juawmhrSmudk:á [k <mOfarmif:wpfOD:]zpfol [Grf[ufu a]ymonf̀ oluurfaygifcsrf]ynfe<frS vlrsm:udk o<fydk.ay:aeol ]zpfygonf̀

[dk&g vufaxmuf refae}sm qifefaz\rfurl [dk&gukríEDonf bwfpum:rsm: a]y:qJG\ef ]ynfol.vkyfief:rsm: &efîuD:XmeóSifhpnfyifom<mwdk.rS cGifh]yKrdef.\\Sdxm:úyD ]zpfo]zifh tiSm:<mOfarmif:rsm:

'Dowif:rSmvnf:bm]zpfw<fqkdwmudk

|kd:|dk:\Sif:\Sif: azmf]yay:xm:w<f̀ úyD:awmh

<mOfusyfawmufrSK]zpfoGm:w<fqdkwJhtusKd:quf

udkyg a]ym]yxm:w<f̀

tzGihfu tajumif:t\mudkqufúyD: tao:pdwf

azmf]yay:w<f`'grSmvnf: |dk:|dk:\Sif:\Sif:yJ̀

aemufcHorkdif:`a\S.u owif:rSm

aemufcHorkdif:udk owif:\J.tqHk:rSm xnfhw<f̀'Dowif:rSmusawmh

aemufcHorkdif:udk OD:pm:ay:úyD:a\:xm:wm awG.\r<f̀

tajumif:uawmh tckvdkomr\Sif:]y\if pmzwfy\dowfu

'D]yùemtajumif:udkem:vnf oabmrayguf

ódkifwm ajumifhyJ̀

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

tiSm:<mOfarmif:awGbufucHpm:\wmudk <mOfarmif:

wpfa<muf\J.a]ym]ycsufeJð

azmf]yay:xm:w<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4174

Page 92: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

75

tae]zifh ukríED> pD:yGm:a\:vkyfief:tay; taóSmifht<Suf ray:oifhajumif: a]ymygonf̀

ukríEDu tiSm:<mOfarmif:rsm:udk iJhnÛmonfhtae]zihf y\ufvd(yf)rS ]ynfe<frsm:odk. wpfae.vûif 12 îudrfa]y:qJGae\mrS ckepfîudrfodk. avûmhcsay:rnf ]zpfajumif:vnf: oluqkdonf̀

ütu<fI uïefawmfwkd.u 'DrSm \if:óSD:]rÛKyfóSH rvkyfudkifódkifbl:qkd\if 'Duae xGufoGm:rSmyJ? úyD:awmh uïefawmfwkd.rdwfaqGawGudkvnf: 'DódkifiHrSm tvkyf vmrvkyfeJ.vdk. a]ym\rSmyJá [k qifefaz\rfua]ymygonf̀

pnfyifom<mXme> ]ynfol.vkyfief:rsm:Xme nÏefjum:a\:rSL: eifrfqm\efu tiSm:<mOfarmif:rsm:tae]zifh [dk&gtm: t]ypfwifaernfhtpm: rdrdwkd.> &efaqmifrSK t\nftaoG:awG wkd:wufaumif:rGefatmif tm|kHpkdufoifhajumif: a]ymqkdonf̀

üuïefawmhftxifawmh vlawGu [dk&gbwfpum:awGudkpD:juwm[m vHk]cHKab:uif:w<f? avat:ay:puf ygw<f? úyD:awmhoufaomifhoufomvnf: \Sdvdk.ygyJá [k olua]ymygonf̀

t"du ausm|kd:wpfckxuf ydkaevûif...

owif:tawmfrsm:rsm:rSmu t"duausm|kd: tajumif:t\m[m wpfckwnf:yJ \Sdwwfw<f` 'gayrJh wpfcgwavrSmusawmhowif:]zpf\yfwpfckrSm wef:wl ta\:îuD:wJh tcsufawGu óSpfck? oHk:ckru \Sdaewwfw<f̀

Oya']yKtzJG.u Oya'óSpf\yfukd ]y÷mef:vkdufw<f qdkygpkd.`wpfcku &ifaiGcGefwkd:]rÛifhvdkufwm\<f? aemufwpfcku uav:awGudktvkyfvkyfckdif:wm w\m:r&ifbl: qkdwm\<faygh̀ óSpfckpvHk: ta\:îuD:wmyJ̀ udk<fu 'DóSpfckpvHk:ukd tzGifhxJrSm xnhfa\:r<fqkd\if owif:\J. yxrwpf&ufrSm tcGeftajumif:udk a\:\r<f̀ 'kwd<wpf&ufrSmutvkyfeJ.ywfoufúyD: toufuef.owfcsuf tajumif:udk a\:\ygr<f̀

Oyrm-

&ifaiGcGefwdk:]rÛifh]cif:óSifh uav:tvkyform:rsm:tm: ydwfyif]cif:qkdif\m Oya'rsm:udk trsKd:om:vÏwfawmfu <ae.]y÷mef:vdkufygonf̀

bwfpum: ukríEDbufutajumif:udkvnf:ukríEDvlîuD:wpfa<muf\J.a]ympum:aumufókwfcsufeJ.wuGazmf]yay:xm:ygw<f`

a]ympum: aumufókwfcsufeJ.wuG azmf]yw<f̀'Da]ympum: aumufókwfcsufoHk:cku owif:udkydkúyD: ouf&ifâuwufvmapwJht]yifpmzwfolawGudkvnf:yõdyuQxJrSm &ifúyD:cHpm:rdoGm:apw<f`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4175

Page 93: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

76

'gayrJh pmudk<frSmawmh oyfoyfpD cJGa\:\r<f̀ yxr tcGefeJ.ywfoufwJh tao:pdwftcsufawGudk a\:yg` úyD:rS uav:tvkyform:Oya' tajumif: tao:pdwfudk a\:yg` 'DvkdrS r[kwfbJ tajumif: t\móSpfcku [dkckef'Dul: ]zpfaer<fqkd\if pmzwfwJhol pdwf|SKyfoGm:vdrhf r<f̀

owif:aqmif:yg:

owif:OD:awGudk yd\rpfaZmufxkd:yHkeJ. a\:avh\Sdayr<hfowif:aqmif:yg:awGudkusawmh yHkpHtrsKd:rsKd:eJ.a\:om:ódkifygw<f̀ a\:om: yHk tjurf:zsif:yHkpHuawmh atmufrSmazmf]yxm:wJh yHkpHtwkdif:yg yJ̀

]zpf\yfwpfcktajumif:

'grSr[kwf

ae\mwpfae\mtajumif:̀

vlwpfa<muftajumif:

erlemwpfck

Zmwfvrf:wkduav:odk.r[kwfodk.r[kwf

t"duausm|dk:pmydk'f (rsm:)-'Daqmif:yg:u bmtajumif:udk a\:wmvJ̀

qufpyfrSKtpOf̀ 'D]zpf\yf? taetxm:u vlawGtay; b<fvdk ouf a\mufrSK\SdvJ̀

'Dvdktaetxm:atmuf vlb<favmuf rsm:rsm:\SdaevJ po]zifh̀

aemufcHorkdif:` 'Dvdk]zpf\]cif:tajumif:\if:u bmvJ̀

tckvdktaetxm:rsKd: b<fvdkajumifh a\mufvm\wmvJ̀

w]cm:\Sif:vif:csufrsm:` tckvdk]zpf\]cif:tay; w]cm:aom|SK]rifcsuf t]rifrsm: po]zifh̀

tzGifhrSma\:xm:wJh o|kyfazmfcsuf? ]zpf\yfZmwfvrf:wkd? OyrmawG\J. tao:pdwftcsufawG?

aumufókwfpum:awG po]zif h` úyD:awmh aqmif:yg:twGuf yk d úyD: ]ynhfpH kapr<hf

tcsuftvufawG`

xdrdwJh aumufókwfpum:? Zmwfvrf:wkd? 'grSr[kwf aqmif:yg:tpydkif: eJ. óG<faewJh

tajumif:t\m`

tv<f

tqHk:

tp

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4176

Page 94: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

77

owif:aqmif:yg:awGrSm a<bk<stm:]zifhawmh tzJG.tóGJ.tzGihfukdyJ oHk:wwfjuw<f̀ rjumcEqkdovdkyJ pma\:q\mu vltrsm:juHKawG.cHpm:ae\wJh ]yùemrsKd:udk \ifqkdifcHpm:ae\ol wpfa<muftajumif:eJ. pzGifhwwfw<f̀ 'Dvdk bmvdk. a\:juwmvJ qkdawmh]zpf\yfwpfcktajumif:udk ]cHKiHk azmf]ywmrsKd:xuf wpfpHkwpfa<mufawmh]zihf 'Dvdk'Dvkd cHpm:ae\ygw<f qkdúyD: tao:pdwfususa]ymwmrsKd:u pmzwfolrsm:taeeJ. ydkúyD: em:vnfvG<fvdk.ygyJ̀ tJ'Dvludk erlemtaeeJ.? 'grSr[kwf ta]ctae wpf\yfvHk:udk udk<fpm:]yK azmf]ywJhtaeeJ. xm:úyD: a\:]ywmyg` owif:aqmif:yg: tzGifhrSm aemufxyf ta\:rsm:wmu ae\m wpfae\mtajumif:udk ta\mif taoG:pHko|kyfazmf]c<frSKef:]ywm ]zpfygw<f̀

tJ'DtzGifh úyD:oGm:wJhtcgrSmawmh 'Dowif:aqmif:yg:[m bmtajumif:udk a\:wmygqkdwm pmzwfol od\atmif t"duausm|kd:tajumif:t\m udk 'kwd<tydk'f taeeJ.a\:\ygr<f` 'Dpmyd k'fu tzGih frSma\:]ycJhwJh erlem? 'grS r[kwf o|kyfazmfcsufawGeJ. pmudk<fukd csdwfqufay:wmyg` 'Dvdk pmydk'frsK d:u aqmif:yg:wpfyk'frSm a]cmufydk'f avmufxuf rydkoifhbl:`

aqmif:yg:\J. usefwJhtydkif:utzGifhrSmygwJh tajumif:t\mudk ydkúyD:]ynfhpHkatmif \Sif:]yay:wmawG? tJ'Dvdk\Sif:ódkifzdk.twGuf taxmuftul t]zpftao:pd dwftcsufawG? aumufókwfpum:awG?OyrmawGeJ.a\:]y\ygr<f` rsm:aom tm:]zif hawmhpma\:q\mrsm:[m t"duausm|d k:pmyd k'fud k a\:úyD:oGm:\iftzGifhrSma\:]ycJhwJh vlykñdKvf? 'grS r[kwf ae\mwpfae\mtajumif:qD]yefoGm:úyD: tJ'Dtajumif:t\mudk ydkúyD:]ynfhpHkatmif tao:pdwfususa\:oGm:avh\Sdw<f` aqmif:yg:awGrSm t]rJyJ o|kyfazmf]c<frSKef:a\:om:csufawGeJ. aumufókwfpum:awG ygavh\Sdygw<f̀ 'gajumifhyJaqmif:yg:u üta\miftaoG:pHkúyD:á âuwuf vm\w<f̀ ed}kH:usawmhvnf: aqmif:yg:\J. t"dutajumif:t\m[m pmzwfol\ifxJ pJGusef\pfatmif a\:wwfjuw<f̀

'gajumifhyJ owif:aqmif:yg:awG[m &wMKwdkwpfyk'fvdkyJ p?

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

aA'ifa[mjum:]cif:[m

owif:aqmif:yg:aumif:

wpfyk'f t]rJ]zpfódkifygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4277

Page 95: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

78

v<f? qHk: oHk:yg:pvHk:udk pepfwus wnfaqmuf<l\wmrsKd:yg` 'gajumifhowif:OD:awGvdk atmufqHk:ykdif:uawmh ta\:rîuD:bl:qkdúyD: ]zwfxkwfypfvdkufvdk. r\bl:`

tckatmufrSm azmf]yvdkufwJh owif:aqmif:yg:u ta\miftaoG:xdrdwJh aumufókwfpum:? t"dyím<f]ynhf&wJh tao:pdwftcsuftvufeJ. \Sif:vif:csufawGt]yif bm]zpfaew<fqkdwmudkvnf: odomxif\Sm:atmif a\:]yxm:wm awG.\ygw<f̀ pma\:olu oludk<fwkdifavhvmawG.\SdcsufawG? taxmuftxm: okawoeeJ. awG.qHkar:]ref:vdk. od\wmawGudk pepfwus aygif:pnf:úyD: csdwfqufrdrd a\:xm:wmyg` 'Dowif:aqmif:yg:\J. tzGihfpmydk'fudkawmh a\S.tcef:awGrSm awG.cJhúyD:om: ]zpfygvdrfhr<f̀

tvsift]ref zHG.úzdK:rSKrsm:ajumifha\S:úrdK.awmfvnf:ü'kwd<befaumufá ]zpfvkae

csif:rkdif? xkdif:` tifomcifac; a\S:yJGawmftwGuf csif:rkdif>úrdK. a[mif: yifr&ifayguf }dwf& ig:ae\mwGif rjumao:rDu vltrsm:pk a&:a\muf\SdcJhjuonf̀ vdarRmfa\mif ouFef:rsm: ]cHKvÏrf:xm:aom Ak'Ýbmom \[ef:oHCmrsm:u bk\m:pmudk \Gwfzwfo\ZPsm<faejuumyJGawmfvm vlxkuvnf: yef: eH.omóSifh qDrD:uyfvSLum rkd:óSifh oD:óSHaumif:ygapajumif: qkawmif:cJhjuonf̀

odk.aomf &ifayguf }dwf&rsm:teD:wGif <mOfusyfawmufaeaomajumifh [Gef:oHóSihfpufoHrsm:u bk\m:pm\GwfzwfoHudk vÏrf:]cHKypfvdkufovdk um:óSifh armfawmfqkdifu<fpufckd:rsm:ajumifhvnf: eH.omarÏ:\eH.rsm: ]y<fcJh\avonf̀

vefemxkdif:bk\ifhódkifiH> úrdK.awmf]zpfcJhaom csif:rdkif> 702óSpfa]rmuf arG:ae.yJGudk <ckóSpftwGif: qif<ifusif:yrnf ]zpfonf̀4if:xuf óSpfaygif: ig:\mpk toufi<faom befaumuf úyD:vûif onfúrdK.u xkdfif:ódkifiHwGif uèmvSnhf{nhfonfrsm:udk 'kwd<tqJGaqmifqHk:úrdK.]zpfygonf̀ csif:rdkifwGif <ae.wkdifatmifyif bk\m:ausmif:rsm:?vufrSKypPnf:rsm:? teD:tem:\Sd awmifay; vlenf:pk aus:\Gmrsm:? awmúrdKifîuD:rsm:óSifh a\wHcGefpdrfhprf:rsm: uJhodk.aom qJGaqmifrSKawG trsm:îuD: \Sdaeygao:onf̀ rkcfOD:rsm:óSifh tckdiftcHh aqmufvkyfxm:aom&ifayguf}dwf&rsm:udk <ae.wkdif xdef:odrf:xm:qJ ]zpfonf̀ awmvÏrf:

]rifuGif:wpfckvHk:udk]c<frSKef:]y]cif:]zihf

pma\:olu pmzwfy\dowfîuD:ukd tJ'Dae\mqD

a\mufoGm:ovdk]zpfatmifudk

qJGac;oGm:w<f`pmzwfoltaeeJ.tajumif:t\mxJ

arsm&ifoGm:atmifac;oGm:wJh t]yif

t"dutajumif:t\mudkvnf: wif]yxm:w<f̀

'Dpmydk'frsm:u ed'gef:rSmazmf]yxm:csuftay;

qufúyD:awmh ta\miftaoG:pHk]c<frSKef:ay:úyD: aqmif:yg:\J.

t"duausm|kd:tajumif:t\mudkvnf: \Sif:]yay:w<f̀

t"duausm|dk:ay;vGifzdk.twGuftwdwfeJ. ypPKyíef\J.

qef.usifbufta]ctaeudkazmf]yxm:yHkudkowdxm:junhfyg̀

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4278

Page 96: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

79

awmifwef:rsm:óSifh yif:]rpfwkd.u axG:ayG.xm:aom csif:rdkifudk a]rmufydkif:óSif:qD[kyif ac;cJhjuavonf̀

odk.aomf a\S:tarG xdef:odrf:a\: &g'Drsm:uawmh onfúrdK.udküaemufxyfbefaumufvdk ]zpfOD:r<hfúrdK.á [lI ac;aejuonf`tajumif:uawmh vsif]refpGm zHG.úzdK:rSKajumifh <mOfrsm: usyfawmufvm]cif:? npfnrf:vm]cif:? txyf]rifh uGef'kdrDeD<HîuD:rsm:óSifh aç:\dyfomvrf:îuD:rsm:ay;vmum ódkifiHa]rmufydkif:> tpOftvm <Ofaus:rSKrsm:tay; tÊ\m<f]yK úcdrf:a]cmufvmaomajumihfyif̀ topfzGifhvSpfvdkufaom acwfúydKifyef:csD]ywkduf\Sd ücsif:rkdif 1997á yef:csDum:wGif um:pufckd:rsm:óSifh rkd:]rifhwkdufwm taqmufttHkrsm:ajumifh rsuf\nfa&aeaomqifîuD:wpfaumifyHkudk a\:qJGxm:onf̀

csif:rdkif> pD:yGm:a\: zGH.úzdK:rSKrSm úrdK.awmifydkif:\Sd }syefpdkufysKd:pD:yGm:vkyfief:rsm:óSifh w]cm:aom puf|kHrsm:ajumifh ydkúyD: tm:aumif:cJh\onf̀ odk.aomf qef.usifbuf tusKd:quftae]zifh befaumufúrdK.awmf> pdfwfqif:\Jp\m ta]ctaerS a\Smifa]y:vmaom vlcsrf:omrsm:&ifvmrpJ woJoJ ]zpfcJhawmh>` befaumufrSmuJhokd.yif csif:rdkif qifa]czHk: v<fuGif:rsm:onfvnf: tdrf\mpDrHudef:îuD:rsm:twGuf ae\mz<fay:vdkuf\onf̀ odk.aomf xdktdrf\mrsm:rSm aexdkifzdk. tqifra]yo]zifh rnfolrû raexdkifbJ vloluif:rJhvsufom \Sdaeonf̀

avmavmq<f xkdif:ódkifiH> pD:yGm:a\:u usqif:ae\mtîuD:pm: aqmufvkyfa\: pDrHudef:rsm:\yfem:xm:\I touf|SLacsmifoGm:cJhaomfvnf: aiGaju:]yef\vmonfóSifh wpfúydKifeuf csif:rdkifonfrnfonhfvrf:ajumif:ay; ]yefa\mufoGm:rnf qkdonfrSm odomaeygonf̀

csif:rkdif> yxrqHk: üqlygpwkd:qkdifîuD:á udk vGefcJhaom oHk:óSpfu zGifhvSpfcJh>` csufcsif:qkdovdkyi f ukefcJhaom 'DZifbmu aemufxyfoHk:qkdif zGifhvSpfvmcJhonf̀ abmvHk:uGif:wpfuGif:pm <mOf\yfem:pcef:îuD:rsm:xJu }dka'gifyHk xdktaqmufttkHîuD:rsm:wGif 'l:\if:oD:rStp?bmbD|kyfrsm:tv<f? t&wfavûmfpufrsm: tqHk: t\mtm:vHk:udka\mif:csay:onf̀ wpfae\mwnf:rSm ukefypPnf:tukefudk \\SdódkifúyD:aç:vnf: csKdaomajumifh vltrsm: <cifu tpOftquf &<f<laecJhaom wpfydkifwpfódkif rdom:pkukefpHkqdkifrsm:óSifh aç:rsm:rSm qufvuf\yfwnfzdk. cufcJvmonf̀

'Dpmydk'fawGuqufpyfrSKtpOfeJ.aemufcHorkdif:udk a]ym]yay:w<f̀ 'DtcsufawGucsif:rdkif 'Dta]ctaeudkb<fvdk a\mufvm\wmvJqkdwm \Sif:]yw<f̀ úyD: a\S.b<fvdk pcef: oGm:OD:rSmvJqdkwmudkvnf: \Sif:]yw<f̀

pma\:q\mu yxrpmydk'fóSpfydk'frSm twkdif:yJ úrdK.\J.]yùem rsm:tajumif:udkOyrmawG xyf]znhfúyD:a]ym]yxm:ygw<f̀(um:\yfem: pcef:ae\mudkabmvHk:uGif:t\G<ftpm:eJ.)óSdKif: <SOfcsuf? ('l:\if:oD:?bmbD|kyf?t&wfavûmfpufpwJh)tao:pdwf tcsufawGa\:]ywmudk }|kpkdufyg`]zpf\yfudk pmzwfoluydkúyD:\Sif:\Sif:vif:vif:]rifvm\wmaygh̀

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4279

Page 97: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

80

]yifopfydkif u<f\DazmóSifh atmfcsef qlygpwkd:qkdifrsm:onfuèmwpf&ef: olwkd. úydKifqkdifrSKudk csif:rdkifodk.vnf: uGif:csJJ.vmcJhonf̀ óSpfqkdifpvHk:u wpfywfwnf:rSm zGifhvSpfcJhjuonf̀

üuïefawmfwkd. \nf\G<fwmu ukefpnftm:vHk:udk wifxm:úyD:aç:&<fawGtaeeJ.îudKufóSpfouf\mudk a\G:cs<fapzdk.yJ? wpfae.xufwpfae. vlydk&ifvmaeygw<fá [k atmfcsef refae}sm zdvpf \pfcswfua]ymonf̀ <if:atmfcsefqdkifîuD:wGif aiGvufcHaumifwm 50 \SdúyD:qkdifu pwk\ef:udkuf 10000 us<f&ef:onf̀

atmfcsefu teD:\Sd ta&:a]y:vrf:rîuD:atmufrS vrf:wpfckudk azmufvkyfvkdufo]zihf aç:&<frsm:onf bufaygif:pHkrS um:armif:&ifvmódkifygonf̀ onf qlygpwkd:qkdifîuD:rsm:ajumifh úrdK.wGif <mOfusyfawmufrSKrsm: ydkrdkqkd:\Gm:vmúyD: <mOftÊ\m<fvnf: ydkvmonf̀4if:wkd.u trSmpm]zifh &<f<laom acwfopfwpfckudkvnf: xlaxmifvkdufonf̀ olwkd.> ajumf]im]zwfykdif:uav:rsm:u pm:yJGawGay;rSmpkyHkaeovdk pmwkdufyHk:xJrSmvnf: t]ynfh? tcef:wHcg: atmufuaeavûmoGif:vdkoGif:? ]cHwHcg:rsm:rSm vmxm:vdkxm:]zifh úrdK.vHk:tóSH. ]yef.aeawmhonf̀ (<if: ta\mifawmufawmuf ]zwfykdif:uav:rsm:ucsif:rkdif> topfay;xGef:vmaom pD:yGm:a\: úydKifqkdifrSKóSifh pm:oHk:ol&g'> edrdwfyHkyif ]zpfavonf̀ )

befaumufrSmvdkyJ okawoDrsm:u csif:rkdif<mOfxdef:\Jrsm: >aoG:xJwGif cJ"mwfyg&ifrSKudk ppfaq:junhfaeonf` befaumufúrdK.awmfrSm ppfaq:cJhpOfurl aoG:xJwGif cJ"mwfrsm: tÊ\m<f]zpfapavmufatmif \Sdaewm awG.ju\onf` olwkd.u ydk:owfaq:rsm:ajumifh npfnrf:aeaom yif:]rpfudkvnf: ppfaq:aejuonf̀ xdkaq:rsm:udk ]rpfnmrS awmifolrsm:u oHk:pJGaeygonf̀ úrdK.u zHG.úzdK:vmonfóSifhtrû trSdKufo|kdufawGu oef.pifa\:puf|kHawG ródkifódkifatmif txdxGuf\Sdvmonf̀

odk.\mwGif ]yùem\yfrsm:udk yHkîuD:csJ.úyD:awmhrl ra]ymoifhyg` bk\m:ausmif:rsm:teD: &ef:usifrSm wkduf]rifhîuD:rsm: aqmufvkyf]cif:udk tmEmydkifrsm:u ydwfyifcJhonf̀ úrdK.a[mif:udk um\Hxm:aom rkcfOD:wHwkdif:ae\mrS trSdKufrsm:udk z<f\Sm:ypfúyD: oef.\Sif:a\:pepfwpf\yfcsrSwfay:onf̀ vlOD:a\t\ csif:rkdifonf befaumuf> av:q<fyHkwpfyHk t\G<fom \Sdaeao:onf̀

pma\:q\mu csif:rkdifrSmpm:oHk:ol &g'opfwpf\yf

ay;xGef:vmwJh tajumif:udkaumufókwfpum: wpfckeJ.

]rifomatmifazmf]yay:xm:ygw<f`

aqmif:yg:\J. tzGihfeJ.t"duausm|kd:udkydkúyD: tm:\SdapwJh

]yùemtajumif:erlem azmf]ycsufawGudkxyfúyD: azmf]yxm:w<f̀

tao:pdwfusus a\:wmudkowd]yKjunhfyg`

pma\:q\mu ]yùemawGudka\:]yúyD:úyD̀ tck olu

pmzwf y\dowftaeeJ.tm:vHk: tqkd:csnf:yJ

]rifroGm:\atmif]yef\Sif:w<f̀ aqmif:yg:udk

rûrûww \SdatmifeJ.tm:vHk:udk ]cHK ikHrdatmif

a\:xm:ygw<f`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4280

Page 98: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

81

vltrsm: pkd:\drfaeonfu úrdK.> vlrSKb& yHkpHa]ymif:oGm:rSmudk ]zpf>`

raumif:rSKrsm:u t]rJvdkyif befaumufóSifh qufóG<fae>`<if:wkd.xJwGif <refóSpfu ppfwyft\m\Sdrsm:óSifh úrdK.cH&efxrf:rsm:aygif:úyD: uèmvSnhfc\D:onfrsm: ae\m]zpfonfh úrdK.v<faumif naç:\Sd aç:onfrsm:xHrS aiGnÛpfonhf t}wd vdkufpm:rSKvnf: ygonf`tvm:wl <refóSpfuyif \nf:pm:aumifrav:u ódkifiH]cm:om:wpfa<mufaemuf ygoGm:onfhtwGuf a'go]zpfaeaom \Ju csif:rkdifavqdyfwGif ypfcwfcJh\m tDwvDvlrsKd: {nfhonfóSpfOD: 'Ef\m\\SdoGm:cJhonf̀ tdwfpfa\m}guvnf: befaumuf\Sd yufykef:rSmvdkyJ qkd:\Gm:aeonf̀ csif:rdkifwGif ydkqdk:onfu aqmifjumúrdKifrsm:Y t\G<fra\mufao:aom rdef:uav:rsm:ukd oHk:ae]cif:]zpfonf̀

rdkbdkif:zkef:rsm:]zifh [efa\:w]y]y OD:a\u wkd:vmaeonf̀<if:rSm befaumufwGifawmh csrf:omâu<f&]cif:> ]y<k}fyif ]zpfonf̀pm:awmfqufwGifvnf: xkdif:ódkifiHa]rmufydkif: }kEfaqmif ücefwkwfá udktxl:wnfcif:onf` <if:rSm aumufnÛif:]zifh pm:\aom [if:vsm]zpfonf̀ qkdifwGif }pfwmorm:wpfa<mufu xdkif:oDcsif:awGtpm:}ïef'ifAm> tar\duefaus:vufaw:udkom oDqkdaeavonf̀

üuïefawmfwkd.\J. e}dkae |kd:|kd:om:om: at:csrf:rSKudk avmbu "m:]ywkduf<loGm:úyDá [k csif:rdkifwUodkvf tókynmóSifh <Ofaus: rSK]rÛihfwifa\: AdrmefnÏefjum:a\:rSL: OD'rf|Gef:}|ktefq\Du a]ymyg onf̀

OD'rfu xdkif:ódkifiHa]rmufydkif: <Ofaus:rSKtajumif: pG<fpHkusrf:twGuf a]cmufóSpfjum avhvmrSKvkyfief:udk vufpowfaeygúyD̀olu xdkpmtkyfukd üuïókfyfwkd. vl.tzJG.tpnf: rysufokOf:rD aemufqHk:cHwyf? aemufqHk:wHwkdif:á [lI trnfay:xm:onf̀

tpOftvm <Ofaus:rSKrsm: tÊ\m<f\Sdae\]cif:rSm xdkif:ódkifiH> A[kdrS csKyfukdifvGef:aom ódkifiHa\:pepfajumifh ]zpfajumif: OD'rfuqkdonf̀ csif:rkdifudk a'ocHrsm:u rtkyfcsKyf\bJ befaumufrSapvÏwfaom t\m\Sdrsm:uom rsm:aomtm:]zifh tkyfcsKyfonf̀ xkd.ajumifhbefaumufpHwefzdk:rsm:uyJ vÏrf:rkd:aeajumif: olu a]ymygonf̀

üuïefawmfu orD:udk a]rmufydkif:pum: oifay:rvkd.yJ?'gayrJh ol.q\mawG? ol.oli<fcsif:awGeJ. |kyfoHawGajumifh orD:uroifcsifbl:avá [k olua]ymonf̀

'Dpmydk'fu t"du tajumif:t\mîuD:atmufuaemuf tajumif:t\mwpfckqDudkacsmacsmarG.arG.uav:ul:oGm:wm awG. \r<f̀csif:rdkif[m |kyfykdif:oma]ymif:vJae|kHru vlrSKa\:eJ.<Ofaus: rSKawGvnf:a]ymif:vJvmyHkudkazmf]yxm:w<f`

a]ymif:vJoGm:yHk tajumif:udkaemufcHorkdif:eJ.a\mudk<fwdkifowif:vkdufawG.\SdcsufeJ.yg

aygif:a\:xm:w<f`

wkdwkdeJ. xdrdwJhaumufókwfpum:oHk:ckudkawG.\r<f̀ 'Dvdk xdrdwJhpum:rsKd:ukd ynm\SifawGqDut]rJ\wwfwmrsKd:awmhvnf: r[kwfygbl:`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4281

Page 99: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

82

uèmvSnhfc\D:onfrsm:tm: ü<Ofaus:rSKá ]yyJGrsm: wifquf]yo\eftwGuf tpdk:\wm&ef\Sdolrsm:u pDpOfaomfvnf: xdkykñdKvfrsm:tae]zihf a'oÊ\<Of aus:rSKtajumif:udk pdk:pOf:rûyif rodjuajumif:w]cm:aom a\S:arGxdef:odrf:a\: &g'Drsm:uvnf: apm'u wufjuonf̀ csif:rdkif> orkdif:ajumif:óSihf tarGtóSpfrsm:onf zsufqD:cHae\ajumif:? <Ofaus:rSSKtay; wefzdk:xm:cHpm:]cif:? okd.r[kwf ynmay:]cif:rsm:xuf azsmfa]zwifqufúyD: ydkufqH\a\:twGufom toHk:csaeajumif: olwkd.u a]ymonf̀ naç:ae\mwGif pm:aomufqdkifrsm:okd.vl&if\eftwGuf |kd:\mtu]zifh toHk:awmfcHaejuavonf̀ xdkif:vlenf:pk&if trsKd:orD:rsm:uvnf: awmifay;ae vDql:&wfpHkrsm:&wfqifum awmifay;ae tcgvlrsKd:tu]zifh wifqufu]yjuonfudkawG.\onf̀

csif:rkdifúrdK.vlxkonf bk\m:ausmif:rsm:tm: tav:rxm:awmhajumif: OD'rfu a]ymonf̀ ol.tqkdt\ vdkcsifwm\SdrSyJ bk\m:ausmif:qDvmum qkawmif:juawmhonf̀ üAkdufqmvm\if acgufqJGqkdifoGm:úyD: &<fpm:ovdkyJayghá

rjumao:rDu qif<ifusif:ychJaom tifomcif yJGawmfwGifZeD:armifóSHpH kwJGwpfwJGonf 13 \mpkacwf úrdK.awmfrkcfOD:qDodk.

pma\:q\mued'gef:rSm pcJhwJhtajumif:t\mqD]yefoGm:w<f̀

'Ded}Hk:ydkif:rSmvnf:yJ azmf]ycsufawGu tao:pdwfygyJ̀

ta\miftaoG:vnf: pHkw<f̀rdef:rysKduav:oHk:a<muftajumif:a\:]yxm:wmajumifhpmzwfol[maqmif:yg:udkzwfúyD:oGm:wJhtcgrSm

pOf:pm:oGm:r<f̀ 'Dowif:aqmif:yg:[m p? v<f? qHk:

oHk:yg:pvHk:udk pepfwus zJG.pnf:wnfaqmufxm:w<f̀

wpfyk'fvHk:udk t"dtajumif:t\matmufrSmyJpkpnf:xm:w<f̀

aumufókwfpum:awGeJ.tao:pdwfa\:om:csufawGajumifh

pmzwfolu pmyk'fqHk: wJhtxdqufzwfoGm:]zpfw<f̀ úyD:awmh

tJ'Daumufókwf pum:eJ.tao:pdwftcsufawGuvnf:

t"du tajumif: t\meJ.qufpyfaewmawGyg`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

<Ofaus:rSKcsif: rwlayr<fh tpm:tpmrSmawmh tîudKufcsif:wlvmjuygúyD̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4282

Page 100: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

83

zdwfzdwfawmufaeaom [Gef'gtufaumh um:opfîuD:]zifh armif:&ifvmonf̀ xkd.aemuf pmtdwfuav:]zifh tvSLaiGay:vSLúyD:aemuf pUef.20 tjumrSm ]yefoGm:juonf̀ bkef:îuD:rsm:> w\m:pm\GwfqdkoHudkvÏihfxkwfay:aeaom toHcsJ.atmfvHîuD:ay;wGif vltrsm:udk vma\muf bk\m:\Sdckd:ju\ef zdwfac;aom t&ga\miftvHîuD:udk vÏihfxlxm:onf̀ xdktvHîuD:ay;rSmawmh rdkbdkif:zkef:ukríEDîuD:wpfck> wHqdyfudkawG.\onf̀ rvSrf:rurf:rSmawmh rdef:rysKdoHk:a<mufonf w\m:pmawGudk tm|kHr]yKbJ tcsif:csif:\<farm a]ymqkd\if: qlygpwkd:qkdifîuD:wpfqkdif> ajumf]imudk junhf|SKaejuavonf̀

w]cm: owif:aqmif:yg: yHkpHrsm:

owif:aqmif:yg: trsKd:rsKd:\Sdovdk 'Dowif:aqmif:yg:awG\J.pkpnf:a\:om:yHkuvnf: yHkpHtrsKd:rsKd:ygyJ̀ 'gawGudk ]y÷mef:pmtkyfxm:úyD:oifzkd.qkdwm wu<frvG<fwm ̀ udk<hftaeeJ.a\:aewJh owif: aqmif:yg:eJ.ywfoufúyD: b&ifrus]zpfae\ifem:vnfwwfuïrf:wJh t<f'Dwmaumif:? q\morm:aumif:udk ]yjunfhwm[m taumif:qHk: ygyJ̀

owif:aqmif:yg: trsKd:tpm:wcsKd.uawmh atmufygtwkdif:]zpfygw<f̀

• owif:OD: owif:xl:wpfyk'frSmygwJh tajumif: t\mwpfckudktcsdefrD 'g b<fvdk]zpfwm? 'Dt]zpf\J. oufa\mufrSK?a\S.tvm:tvmawG tajumif:udk \Sif:vif:a\:om:wJhowif:aqmif:yg:? 'grSr[kwf owif: oHk:oyfcsuf aqmif:yg:rsKd:\Sdygw<f̀ Oyrm AD<uferfódkifiHrSm rkwfoHk \moD a\îuD:rSKtwGif:uav:awG bmajumifhao\wmvJ qkdwmrsKd:? ta\S.awmiftm\SódkifiHrsm:tzJG.xJ tzJG.&ifódkifiHopfawG &ifvmwJh twGufb<fvdk ]zpfvmrvJ qkdwmrsKd:awGaygh̀

• vlpdwf&ifpm:wJhtajumif: aqmif:yg:awGaygh̀ wd\pémefawG?uav:i<fawGtajumif:rsKd:? &rf:enf:ajuuJGp\m t]zpfrsKd:?tm:îuD: olwpfa<mufa<mufudk tódkif\oGm:wmrsKd:po]zihfaygh̀ 'Daqmif:yg: awGu aysmfp\m]zpfcsif]zpfr<f?&rf:enf:p\m aumif:csifvnf: aumif:r<f̀ 'Dvdkaqmif:yg:rsKd:awGu vlawGufkd pdwfvSKyf\Sm:cHpm:rSK ]zpfapw<f̀

• vlwpfa<muf\J. |kyfyHkvÏmudk waphwapmif:ay;atmif azmf]ywJh

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4283

Page 101: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

84

aqmif:yg:rsKd:vnf: \Sdw<f̀• ae\ma'owpfcktajumif: azmf]ywJh c\D:oGm:aqmif:yg:rsKd:vnf:

\Sd w<f̀• owif:pHkprf:a\:om:\wJh aqmif:yg:rsKd:uawmh enf:enf:wmoGm:

w<f̀ 'Daqmif:yg:rsKd:udk aoaocsmcsm tuGufcs?tifwmAsL:awG vkyf? ]zpfwJhae\mawGqD ta\mufoGm:?taxmuftxm: rSwfwrf:awGukd okawoevkyf?cJG]crf:pdwf]zmpo]zifh îudK:pm:yrf:pm: vkyf\w<f̀'Dvdkaqmif:yg:rsKd:u wpfpHkwpfa<muf? vkyfief:wpfck?tpdk:\wpfzJG.u wpfckckudk zHk:uG<fzdk. îudK:pm:aewJh tcgrsKd:rSmowif:vdkufúyD: a\:\wJh aqmif:yg:rsKd:yg`

tcef: (9) owif:udk pkpnf:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4284

Page 102: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

85

tydkif: (4) owif:a\:om:]cif:

tcef: (10)a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

a]ympum: aumufókwfcsufawGuowif:ukd <HkjunfrSK\Sdapw<f? joZm\Sdapwmajumifhwu<fta\:îuD:ygw<f̀ 'Dpum: aumufókwf csufawGu tzGifhrSm azmf]ycJhwJh tcsuftvufawGudk ydkúyD:\Sif:vif:]ynhfpk Hatmif axmufulay:ygw<f`owif:\J. t"duuswJh tcsufawGudk ydkúyD: av:eufatmifvnf: tav:aqmif:ay:w<f` pmzwfy\dowfîuD:u a]ympum: aumufókwfcsuf uaewpfqifh owif: \if:]rpfu a]ymwmudk wkduf|dkufem:eJ.qwfqwf üjum:áapygw<f̀ 'gh t]yif tJ'Dowif:\if:]rpf\J. taetxm:? pdwfcHpm:rSKeJ.tusifhp|dkuf wkd.udkyg pmzwfy\dowfîuD:taeeJ. xdawG.cHpm:cGifh\apygw<f` 'Dvdk a]ympum: aumufókwfcsufawGyg\if owif:uúrdKifoGm:w<f̀ pmzwfoltaeeJ. owif: tcsuftvufawGudkcsnf:yJwpfajumif:úyD:wpfajumif: zwfae\wmrsKd: ]zpfraeawmhbl:aygh̀

a]ympum: aumufókwfcsufawG rygwJh owif:wpfyk'fudkzwf\wmrsKd:uawmh wu<f úiD:aiG.p\mîuD:yg`

a]ympum:udk rnfonhftcg oHk:rnfenf:

a]ympum:wpf\yfu ta]ctaewpfckckay;rSm csKyfúyD: azmf]yódkifpGrf:\SdwJh tcgrsKd:rSomvûif tJ'Da]ympum:udk aumufókwfazmf]y\wm ]zpfygw<f̀ tJ'Dpum:rSm cHpm:csuf? 'grSr[kwf |kyfyHkvÏm? 'grSr[kwfvnf: wpfa<mufa<muf\J. tusihfp|kdufudk azmf]ywmrsKd: ygrSomvûif oHk:\ygr<f̀

erlemt]zpfeJ. uaèm'D:<m: a\vkyfom:wpfa<muf\J. a]ympum:ukd azmf]yxm:ygw<f̀ zóGrf:yifydk.pf owif:pmyg 'Da]ympum:aumufókwfcsufu b&tay; 'Da\vkyfom:\J. |SK]rifyHkudk csKyfúyD: azmf]yódkifpGrf:\Sddwm awG.\ygr<f̀

tydkif: (4) owif:a\:om:]cif:

bmomw\m:rsm:\J.

tqkdtrdefðrsm:u

ukd:um:p\myg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4285

Page 103: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

86

üb&rSm usKyfvkyfwwfwm óSpfck\Sdw<f? ig:zrf:zdk.eJ.pm:zdk.yJ? usKyftazvnf: ig:zrf:pm:cJhovdk usKyfom:awGvnf:ig:zrf:pm:oGm:ju \rSmyJá

xkdif:]ynfxJa\:&efîuD:u \mZ&wfrSKrsm:? rl:<pfaq:&g:eJ.avmif:upm:rSKrsm: usL:vGefaewJh ]ynfwGif: rmzD:<m: vlqdk:}dkEf:awGudk qufvufóSdrfeif:oGm:r<hftajumif: a]ympum:udk befaumufydk.pfowif:pmu tckvdk aumufókwfazmf]yxm:ygw<f̀

üuïefawmfhtaeeJ.befaumufeJ. teD:&ef: usif]ynfe<frsm:rSm rSKcif:awG uif:pifatmif taumiftxnfazmf aqmif\Gufr<fqdkwm tJ'DvlawGudk owday:yg\ap`

ütJ'Dawmh raumif:rSKusL:vGefaeolawGtaeeJ. udk<fhudk<fudk aumif:atmif]yifjuawmh? uïefawmfu owdray:bl:vdk.awmhra]ymeJ.aemfá

'Da]ympum:u &efîuD:\J. ]ywfom:yHkudk ay;vGifapygw<f̀tckqufúyD: AD<uferfppfyJGrSm yg&ifwkdufcdkufcJhwJh tar\duef

wpfa<mufu ppfúyD:oGm:wJhaemufydkif: AD<uferfaus:vufwpfckrSmoleJ. qef.usifwJhbufu yg&ifwkdufckdufcJhol wpfa<mufeJ. awG.qHkckdufrSm a]ymcJhwJh pum:udk azmf]yygOD:r<f̀ 'Da]ympum: aumufókwfcsufu pmzwfoludk owif:ae\mqD qJGac;oGm:ódkifovdk udk<fwkdifvnf:cHpm:\apw<f̀ 'Dowif:udk atyDowif:Xmeu a\:om:cJhwmyg`

ütJ'DrSm olu uïefawmhfpufbD:qDukd a]y:vmúyD: uïefawmhfudk vSrf:qJG? úyD:awmhzufvdkufw<f? tazu om:udk ayG.zufwmrsKd:`

üwu<fhud k vS d KufvSdKufvSJvS JygyJAsm? aóG:axG:rSKud kuïefawmf udk<fwkdif cHpm:\w<f? uïefawmfhtaeeJ. ig:rdepfavmufjumatmifudk \ifxJ cHpm:\rdw<fá

xdrdwJh a]ympum: aumufókwfcsufudk udk<hfowif:tpydkif:em:rSm xnhfa\:ay:yg` tJ'gu pmzwfoludk qufzwfoGm:apzkd. tm:ay:ygw<f̀ owif:tqHk:rSmvnf:yJ xdrdwJh a]ympum: aumufókwfcsufeJ. ed}kH:csKyfódkifygw<f̀ tJ'gu pmzwfolpdwfxJrSm pJGusef\pfapódkifygw<f̀

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4286

Page 104: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

87

tzGihfudk taxmuf tul]zpfapr<hf a]ympum:aumufókwfcsufukd a\: r<ffqkd\if owdxm:\rSmu tzGifhrSm a\:cJhúyD:wmudkyJ xyf a\:wmrsKd: r]zpfapbJ aemufxyftajumif:t\mtopf wpfck ]zpfap\ygr<f` tzGif hrSmyJ]zpf]zpf? owif:xJub<fae\mrSmyJ]zpf]zpf ygúyD:om: tajumif:t\m wpfckwnf:ukdyJ aumufókwf pum:t]zpfeJ. a\:wmrsKd:ukdawmh a\Smifyg`

zóGrf:yif? uaèm'D:<m:` ydkvD<dk tajumao a\m}g vHk:&uif:pif atmif wkdufzsufódkifcJhúyD ]zpfajumif: uaèm'D:<m:ódkifiHu<refae.u ajunmvdkuf\m 4if:onf ypdzdwftaemufydkif: a'owGif Ta\m}gudk aemufqHk: wkdufzsufaomódkifiH ]zpfvmonf̀

&efîuD:csKyf [Gefqefu üydkvD<dka\m}gudk uaèm'D:<m:ódkifiHorkdif:wGif yxrOD:qHk:tîudrft]zpf t]rpf]ywfwkdufzsufódkifajumif:wpfuèmvHk:odk. ajunmódkifcJ honfá udk }kEf<lrdygajumif:a]ymjum:onf̀

a]ympum:awG aumufókwfazmf]ywJhtcgrSm úiD:aiG.p\maumif:wJhpum:rsKd:awG? em:vnf\cufwmawG? odomxif\Sm:úyD:om:udpPawGudk a]ym]ycsufawGqdk\if roHk:ygeJ.` tJ'grsKd:awGudk owif:pmom:xJrSm udk<fhpum:eJ.udk<fyJ a\:vkdufyg` owif:axmuftrsm:pkuudk<hfrSwfpkpmtkyfxJrSm ygvmw<fqkdúyD: a]ympum:awGudk odyfpOf:pm:raeawmhbJ csa\:ypfwwfw<f̀ olwkd.u 'Dowif:udk owif:\if:]rpfawGqD oGm:ar:úyD: a\:wm qkdwJhtcsufudkyJ ay;vGifapcsifw<f̀tJ'grsKd:ukdawmh a\Smifyg`

üqkd:wJh’ a]ympum: azmf]ycsufwcsKd.udk atmufrSmazmf]yvkdufygw<f̀

AD<uferfódkifiH tpdk:\tzJG.&if &efîuD:wpfOD:\J. a]ympum:aumufókwfcsufwpfckyg`

üpyg:e<fwm? w]cm:pm:oHk:oD:óSHawG? aumfzDeJ. vufzuft]yif opfeJ. w]cm:opfawmxGufukefypPnf:awG xkwfvkyfa\: [mtvkyform:awG tvkyftrsm:îuD:\ókdifwJh pD:yGm:a\: vkyfief: awGygyJá

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

qefpyg:a\mif:&<fa\:eJð

ywfouf úyD: olwkdðb<fvdk

]rifjuovJ`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4287

Page 105: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

88

'g[m AsL|kdu\uf t\m\SdawG a]ymqdkwwfwhJ em:vnf\cufwJh a]ymqdkdcsufyg` 'gudk \Sif:vif:atmif udk<hfpum:eJ.udk<fyJ a\:]yoihfygw<f̀ 'Dae\mrSm ta\:îuD:wJh tcsufuawmh tJ'Dvdk csra\:cifrSm &efîuD:u bmqkdvdkcsifwmvJ qkdwmudkawmh udk<hfbmom t\ifem:vnfatmif vkyf\ygr<f̀

atmufrSm azmf]yxm:wm zóGrf:yif ukvorñtzJG.îuD:\J.wm&ef\Sd ykñdKvfwpfOD:u a]ympum:]zpfygw<f̀

üuaèm'D:<m: bk\ifhtpdk:\eJ. uèmvHk:qkdif\m obm&ywf&ef:usif \efyHkaiGtzJG.wkd.tjum: yl:aygif:aqmif\GufrSKeJ. tultnDay: rSKawG ydkúyD:aumif:rGefvmzdk.udk arûmfvihfaeygw<fá

'Da]ympum:u toufryg? úiD:aiG.p\mîuD:` úyD:awmh \Sif:vnf:r\Sif:bl:`

atmufrSm xyfúyD: azmf]yxm:wmu aemufcHorkdif:udkoma]ym]ywJh a]ympum:wpfckyg` 'grsKd:udk aumufókwfazmf]yp\m rvdkygbl:`

ü]ref]ref<l ]ref]refpm:vdk.\wJh tpm:taomufwpfrsKd:ubwf 40-50 \Sdw<f` óSdKif:<SOfa]ym\r<fqkd\ifawmh 'grsKd:upifumylrSm qkd\if tar\duef 7 a';vmeJ. tar\du ]ynfaxmifpkrSm qkd\ifawmh 12 a';vmavmuf uswmayghá

ydkqdk:wmu 'Da]ympum:udk b<folb<f&gu a]ymw<fqkdwJh üowif:\if:]rpf’ rygwmbJ̀

vkyfouf\ifhvmwmeJ. trû b<fpum:udk aumufókwfazmf]yoifhw<f? b<fpum:udkawmh 'Dvdk azmf]yp\m rvkdbl:qkdwmukd odvmrSmyg`

a]ympum:eJ. p rzGifhygóSifh

a<bk<stm:]zifhawmh owif:wpfyk'fudk a]ympum:eJ. p rzGihfoifhygbl:` tJ'DvdkzGif hvdkufr<fqkd\if pmzwfy\dowfîuD:taeeJ.em:vnf\ cufoGm:wwfw<f̀ olwkd.taeeJ. 'gudk b<folu a]ymwmvJqkdwm Za&Z&g ]zpf\ovdk 'Dowif:[m bmtajumif: t\mudk a\:aewmvJ qkdwmudkyg oabmraygufókdifwmrsKd: ]zpfoGm: wwfygw<f̀

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4288

Page 106: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

89

atmufrSm azmf]yxm:wmu t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJhvmtkdowif:pmwpfapmif\J. tzGihfpmydk'fyg`

üuïefawmfhtaeeJ. pdwfrcsrf:a]r. ]zpf\wmu wcsKd. ódkifiH]cm: pme<fZif:awG[m vmtdkódkifiHay;rSm t]rJyJ t]zpfrSefawGudkxnhf rpOf:pm:bJ olwkd. pdwful:ayguf\mtwkdif: avûmufúyD:pGyfpJGa\:om: aewmudkygyJá [k csefygquf]ynfe<f tkyfcsKyfa\:rSL:tGefeDól&gzGefrm csefu yufaq:wGif usif:yonfh owif:pmq\moifwef:zGifhyJGwGif a]ymjum:oGm:onf̀ xdkreufcif:wGif "m:]yrsm:u vmtdk-xdkif: Aefawmif:-acsmifruf e<f]cm:vrf:rS wpfqihfvmtkdódkifiHxJ &ifa\mufcJhjuonf̀

tJ'grSmqkd\if tkyfcsKyfa\:rSL:\J. a]ympum: &gus\SnfîuD: zwfúyD: aemufqHk:"m:]yawGtajumif: a\mufawmhrS e<f]cm:udk "m:]yawG&ifwkdufw<fqdkygvm: qkdwm od\w<f̀ 'gawmifrS bm]zpfw<fqkdwm\Sif:\Sif:vif:vif: rod\ao:bl:aemf` üt]zpfrSefawGá qkdwm bmvJ`üpdwful:ayguf\má qkdwmbmvJ̀ t]zpftysufudk udk<fu \Sif:vif:a\:]yxm:úyD:wJhaemufrS a]ympum:udk xnhfa\:wm[m ydkúyD: \Sif:ygw<f̀

'Dawmh txufu owif:udk t ckvdk ]yefa\:junhf\atmifyg`

vmtkdódkifiH awmifydkif: e<fpyfa'owpfck wkdufckdufcH\]cif:tay; ód kifiH]cm: rD'D<mrsm:> a\:om:azmf]ycsufrsm:tm:csefygquf ]ynfe<f tkyfcsKyfa\:rSL: tGefeDól&g zGefrmcsefu<refae.wGif ]ypfwif a&zefcJhonf̀

ódkifiH]cm:owif:axmufrsm:u xdk]zpf\yftm: tpdk:\tay;olykefrsm:u wkdufckdufovdk yHkazmfa\:om:cJhajumif: tkyfcsKyfa\:rSL:u a]ymonf̀ odk.aomf xdkwkdufcdkufrSKrSm "m:]ywkdufrSKom ]zpfonf[k olu qkdonf̀

üuïefawmfhtaeeJ. pdwfrcsrf:a]r.]zpf\wmu...á

b<folu a]ymaewmvJ

wu<fvdk. a]ympum: aumufókwfcsufawGu vlwpfa<mufwnf:u r[kwfbJ oD:]cm:wpfa<mufpD ]zpfaew<fqkd\if tJ'Da]ympum:awGudk 'Dtwdkif: tay;atmufpOfúyD: azmf]yoGm:vdk. r\bl:`

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4289

Page 107: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

90

pmzwfoltaeeJ. 'Dpum:udk b<folu a]ymaewmvJ qkdwm \Sif:rSmr[kwfawmhbl:` 'gajumifh aemufwpfa<muf\J. a]ympum:udk a\:awmhr<f qkd\if t\ifOD:qHk: tJ'DykñdKvfeJ. rdwfqufazmf]yay:\r<f̀ 'grS'kwd<vlwpfa<muf\J. a]ympum:qkdwm \Sif:r<f̀

trSm:` ü\okH:rSef:a]c aiGpm\if:topf[m qif:\Jom:awGudkxdck duf aprSmajumif h uïefawmfuawmh oabmrawG.bl:á [ktkyfcsKyfa\:rSL:u a]ymygonf̀

ü'D \oHk:rSef:a]c aiGpm\if:t\ qkd\ifawmh aemufqHk:rSmtpkd:\[m tcGeftaumufudk wkd:]rÛihfaumufcHvm\vdrhfr<fá [k txufvÏwfawmfOU÷u a]ymonf̀

trSef̀ ü\oHk:rSef:a]c aiGpm\if:topf[m qif:\Jom:awGudkxdck dufap rSmajumif h uïefawmfuawmh oabmrawG.bl:á [ktkyfcsKyfa\:rSL:u a]ymygonf̀

txufvÏwfawmfOU÷uvnf: ü'D\oHk: rSef:a]caiGpm\if:t\qkd\ifawmh aemufqHk:rSm tpdk:\ [m tcGeftaumufudk wkd:]rÛihf aumufcHvm\vdrhfr<fá [k a]ymonf̀

üa]ymonfá qkdvûif vHkavmufúyD

a]ympum: aumufókwfcsufawGudk azmf]ywJhae\mrSm rnfolrnf&gu üa]ymonfá qdkúyD:yJ azmf]ywwfwm rsm:ygw<f̀ tJ'DtoHk:tóSKef:u |kd:w<f? \Sif:w<f? úyD:awmh jum:aeoabmvnf: oufa\mufw<f̀ üa]ymonfá qkdwmawG xyfaerSmudk rpdk:\drfygeJ.` pmzwfolu 'gudk }|krpdkufygbl:` t}FvdyfpmrSmawmh üa]ymonfá qkdwJh said

tpm: w]cm: ‘claimed’? ‘declared’? ‘asserted’ po]zih foHk:wmawGvnf: \Sdw<f̀ 'gayrJh tJ'DpmvHk:awGu ol.t"dyím<feJ.olyg`Oyrm wpfa<mufa<mufu ‘claimed’ vkyfw<fvdk. a\:vdkufw<fqkd\if tJ'gu tJ'DykñdKvfa]ymwmeJ. ywfoufúyD: udk<fu oHo<\Sdw<fqkdwmudk azmf]ywm ]zpfygw<f̀

a]ympum:udk wrif a]ymif:ra\:ygóSifh

rsufawmif tzGifhtyddwf twGif:u a]ympum:qkdwm[mowif:\if:]rpfu a]ymvdkufwmudk ola]ymwJhtwkdif: twdtus a\:]y

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4290

Page 108: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

91

xm:w<fvdk. qkdvdkygw<f̀ pmzwfolawG \Sif:oGm:atmifqdkúyD: tJ'Da]ympum:udk ]yifra\:ygeJ.` a\:cGifhr\Sdygbl:` (Âcif:csuftaeeJ. vlawGpum:a]ymwJhtcg ygavhygx\SdwJh ütif:á? ütJá pwJh t"dyím<fr\SdwmrsKd:awGudkawmh xnfha\:p\m rvkdygbl:` wcsKd. owif:pmq\mawGuawmho'NgtrSm: tao:trÏm:awGukdavmufawmh ]yifa\:ókdifygw<fvdk.vnf:qk djuw<f`) ud k<fu a]ympum:udkaumufókwfazmf]yr<fqkd\if tJ'D ykñdKvfa]ymvdkufwJhtwdkif: twdtus a\:om:azmf]yyg` tJ'Dvd krS r[kwf \ifawmha]ympum:\J. wpfpdwfwpfydkif:udkyJ aumufókwfaygh` tJ'geJ. rS tqifra]ybl: qkd\ifawmhvnf: ol.a]ympum:udk ol a]ymwJhtwkdif: rsufawmiftzGifh tydwf eJ. ra\:bJudk<fhpum:eJ.udk<f \Sif:vif:úyD:yJ a\: \ygr<f̀

tquftpyf r\SdwJh a]ympum:awGudk aumufókwfazmf]y wmrsKd: rvkyf\bl:` qkdvdkwmu owif:\if:]rpfu bmudk qkdvdkcsifwmvJ qkdwmudkpmzwfy\dowfîuD:taeeJ. wdwdusus od\atmif a\: ]y\r<f`tifwmAsL:vkyfpOfrSm owif:\if:]rpfu ola]ymxm:wJhtay; ]yifúyD:a]ymwm \Sdcsif\S dr<f` 'grSr[kwf xyf]znhfúyD: tao:pdwf\Sif:]ycsif]yr<f̀ 'grSr[kwfvnf: olu \<fp\m ta]ymift]yuf a]ymwmvnf: ]zpfcsif]zpfr<f̀ udk<fuawmh tquftpyf rdrdeJ. wif]y\rSmyg`

ukd<fu abmvHk:orm:wpfa<mufeJ. tifwmAsL:vkyfw<fqkdygpdk.` olu touf 35 óSpftxuf a bmvHk:orm:awG tajumif:udka]ym]y\if: üuïefawmfuawmh tJ'DxJrSm taumif:qHk:yJá vdk. a]ymw<f̀'gudk a]ympum:wpf\yftaeeJ. aumufókwfazmf]yódkifygw<f̀ 'gayrJh'gudk pmzwfy\dowfîuD: \Sif:\Sif:vif:vif: em:vnfatmifawmh udk<fua\:]y\ygr<f̀ abmvHk:orm:u ol abmvHk:upm:ódkifwJh pGrf:\nfudka]ym]yaewmom ]zpfygw<f̀ w]cm:udpPawGrSm ol pGrf:w<fvdk. a]ymwmr[kwfygbl:` abmvHk:upm:wmawmifrS abmvHk:orm:tm:vHk:eJ. ol.udk<fol óSdKif:<SOfa]ymaewm r[kwfbJ touf 35 óSpftxuf upm:orm:awGeJ.om óSdKif:<SOfúyD: a]ymaewm ]zpfygw<f̀

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

ola]ymwJhtwkdif: twdtus

azmf]yay:yg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4291

Page 109: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

92

a]ympum:rsm: tvGeftrif:oHk:]cif:udk owdxm:yg

a]ympum:awGudk ol.ae\meJ.ol tHusoHk:r<fqdk\if owif:[m ydkúyD: tm:\Sdygw<f̀ 'gayrJh owif:pmq\m tawmfrsm:rsm:yJ a]ympum:awGudk wpfckúyD:wpfck qifhqifhúyD: aumufókwfazmf]ywwfjuw<f̀txl:o]zifh ajunma]ymqdkcsufawG? rdef.cGef:awGeJ. owif:pm\Sif:vif:yJGawGtajumif: owif:a\:om:\wJh tcgrsKd:awGrSmaygh̀ tJ'guysif:p\maumif:wJh owif:pm ta\:tom:rsKd:yg` tJ'Dvkd a\:wmuúiD:aiG.p\m? pdwf|SKyfp\mvnf: aumif:wwfw<f̀ b<fa]ympum:uta\:îuD:w<f? tJ'g[m owif:\J. t"du tajumif:t\meJ. b<fvdkqufpyfaew<fqdkwm pmzwfol oabmayguf em:vnfatmif udk<fu \Sif:\Sif:vif:vif: a\:]yódkif\ygr<f̀

tcef: (10) a]ympum: aumufókwfcsufrsm:udk oHk:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4292

Page 110: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

93

tcef: (11)owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

t"dutcsuf-owif:vdkuf]cif:

a\:om:wifqufyHk aumif:w<fqdkwmxJrSm t\m\mudk tm|kHpl:pkduf rSK\Sdwmvnf: ygw<f` 'gayrJhyxr OD:qHk:taeeJ. owif: tcsuftvuf awGudk aphaphii rvdkuf xm:bJeJ.awmh owif:aumif: wpfyk'fra\:ódkif bl: qkd wmudk odxm:\r<f`tajumif:t\m wpfckckudk udk<fwkdifaoaocsmcsm em:vnfoabmaygufrStJ'Dtajumif: owif:wpfyk'fudk ckdifckdifrmrm a\:om: wif]yódkifrSm ]zpfygw<f̀aumif: aumif:rGefrGef owif:vdkufxm:w<fqkd\if tao:pdwftcsufawG? a]ym pum: aumufókwfcsufawGeJ. owif:ukd tm:\Sd\Sd a\:ókdifr<f̀

udk<hfowif:[m touf&ifae\atmif xdrdwJh a]ympum:aumufókwfcsufawG? o|kyfazmfcsufawG? Zmwfvrf:wkduav:awG?wu<hfvlwpfa<muftajumif: OyrmawGeJ. a\:\r<fqkdwmudk a\S.ydkif:rSm a]ymcJhúyD:om:yg` úyD:awmh pmzwfolawG aumif:aumif: em:rvnfódkifwm? a<bk<sqefqefudkyJ zwfvdkuf\wmrsKd: r]zpfapbJ olwkd.taeeJ. ]zpf\yfwpfckudk csufcsif: ]rif\? jum:\? cHpm:oGm:\atmiftao:pdwfusus a\:]yzdk.qkdwm[mvnf: ta\:îuD:ygw<f̀

|dk:|kd: \Sif:\Sif:

owif:aumif:wpfyk'ftwGuf r\Sdr]zpf ta\:îuD:wJhtcsufwpfcsufu \Sif:\Sif:vif:vif: \Sd\r<f qdkwm tcef: (4) rSm \Sif:]ycJhúyD:om:yg` tJ'Dvkd \Sif:vif:\atmif udk<fa]ymcsifwJh tcsufudk wnfhwnfha]ym\r<f̀ úyD:awmh uwWm: uH îud<m &gus wnfaqmufyHkeJ.a\:\ygr<f̀ uspfvspf\r<f? tydkpum:awG rygap\bl:` a\:wJhtcg

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

xl:]cm:rSK\Sdatmif

a\:om:wif]yyg`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4293

Page 111: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

94

ae.pOfoHk: bmompum:eJ.yJ a\:\r<f̀ Oya'ynm\SifawG? abm}aA'ynm\SifawGeJ. tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf:awGu &efxrf:awGvdkrsKd: ynm\yfwpfckrSm óSH.pyfuïrf:usifolawGyJ oHk:wwfwJh ynm\yfpum:rsKd:awGudk a\Smifyg` aemufúyD: qDonfrvufokwfvdk zefw\mawaewJh t"dyím<frJhpum:vHk:awGudkvnf: a\Smifyg` Oyrm a]ym\\if owif:pmq\mawG oHk:avhoHk:x\SdwJh üwpfarûmfwpfac;îuD: ]yef.usJaeaom'kuQonfpcef:rsm:á? ütqihf]rifhtyef:a]zpcef:á? üaiGaju:aç:upm:]cif:u ódkifiHa\:rwnfrúidrfrSKudk rD:xkd:ay:cJhonfá qkdwmrsKd:awGaygh̀

\Snfvsm:axG]ym:wJh &gusrsKd:awGvnf: ra\:ygeJ.` &guswpfajumif:rSm tajumif:t\mwpfckxuf rydk\atmif owdxm:yg` em:vnfvG<fr<fh |kd:|kd:\Sif:\Sif: pum:vHk:awGeJ.yJ a\:yg` udk<fawmfajumif:?wwfajumif: pmzwfol txifîuD:oGm:atmif pum:vHk:îuD:awG oHk:úyD:ra\:rdygapeJ.` Oyrm- üudk<faysmufukefoG<fa\:á vdk.a\:r<fh tpm:ütaumiftxnfr\Sdaom &efaqmifrSKvkyfief:rsm:udk ]ynfyodk.wifydk.]cif:? ]ynfyrSwifoGif:]cif:á vdk. a\:oihfygw<f̀ tJ'Dvdk a\:wmpmajumif:enf:enf: \SnfoGm:ayr<hf vlem:vnfvG<fw<f̀ b<fvdkyJ]zpf]zpf \Sif:vif:zdk.twGufqkd\if wkdwkdwkwfwkwf a\:wmuawmhtaumif:qHk:ygyJ̀ üt\nftaoG: wnfaqmufókdif\eftvdk.iSmá tpm:üt\nftaoG:\Sdvm\efá? üaxmifóSifhaomif:óSifhcsDIá tpm: üaxmifaomif:csDIá qdkúyD: a\:ókdifygw<f̀

owif:wpfyk'fudk vltrsm: em:vnfvG<fatmif a\:zdk.cufaew<fqdk\if udk<hfpddwfxJrSm awmu bmrS rodem:rvnfwJhawmifolOD:îuD:wpfa<mufudk em:vnfatmif \Sif:]yae\w<fvdk.oabmxm:úyD: a\:junhfyg` 'grSr[kwfvnf: [if:\Gufpdrf:aç:onfwpfa<muf em:vnfatmif b<fvkda]ym]y\rvJ qkdwm pOf:pm:junhfúyD: tJ'Dtwkdif:csa\:yg` ta\:tom:aumif:qdkwm vlwpfa<mufeJ.wpfa<muf pum:p]rnf a]ymaeovdk oufaomifhoufomeJ. tpOfacsmaewmrsKd: ]zpfae\r<f̀ pmzwfolu udk<fhtay; txifîuD:vmap\r<fqkdwJh oabmeJ. ra\:ygeJ.` udk<f[m jum:cH qufoG<fay:ol?yHka]ym]yol taetxm:rsKd:yJ \Sdygap`

tm:\Sdaomîud<móSifh emrfrsm:udkoHk:yg

r}FvmaqmifyJGrSm aw:}Dw wD:cwfaewmvm:? 'grSr[kwf}DwoHu qlnHaygufuJG xGufvmwmvm:`

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4294

Page 112: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

95

pD:yGm:a\:u wkd:wufvmwmvm:? 'grSr[kwf ckefwufvmwmvm:`

ckdifrmtm:\SdwhJ îud<mawGoHk:yg` ]yK]cif:cH\wJh îud<mxuf]yKvkyfwJhîud<mudk oHk:wmu ydkaumif:ygw<f̀ ü\Ju ouFmruif:oludk zrf:qD:vdkufonfá qkdwmu üouFmruif:olonf \Jtzrf:cHvdkuf\onfá qkdwmxuf ydkaumif:w<f̀ a<bk<sqefwJh emrfawGoHk:r<hftpm: ckdifrm wduswJh emrfawGudk oHk:wm ydkaumif:ygw<f̀ üvli<fwpfa<mufá vdk. a\:wmxuf üq<fausmfoufwpfa<mufá vdk. a\:wmu ydkaumif:w<f̀ emr&daooeawG? îud<m&daooeawG tvGeftuïH oHk:wmrsKd:udk a\Smifyg` tJ'gawG xnhfa\:wmu pmvHk:azmif:yGwmuvJGvdk. tusKd:oufa\mufrSK odyfr\Sdbl:`

tm:\SdwJh îud<meJ. emrfawGudkoHk:úyD:a\:wJhtcg pm[m pmzwfy\dowf\ifxJ pJG usef\pfw<f̀ 'gayrJh r[kwfw|kwf csJ.um:úyD:awmhvnf: ra\:ygeJ.` ókdifiHa\:orm:awGjum: t]iif:tckef ]zpfrSKwkdif:[m ü]yif:xefaomyõdyuQá r[kwfwwfbl:` wpfcgwpf\H uawmufuqwf ]zpfwmuav:avmufyJ \Sdwwfwm` tpdk:\juHKawG.\wJh tcuftcJwkdif: ütusyftwnf:á r[kwfwwfbl:` wpfcgwpf\H ]yùemuav: wpfckavmufyJ ]zpfwwfwmyg`

ra]ymygeJ.? ]yyg

tajumif:t\mawGudk azmf]ywJhae\mrSm tao:pdwf wdwd ususeJ. OyrmOyar<sawGay:úyD: a\:om: \ygr<f`b<fcgrqdk wwfódkiforû wduswJh a&g[m\eJ.pum:vHk:awGudkoHk:yg`• pmzwfoludk O<smOf[m üvSw<fá qkdwmavmufyJa]ym]ywmrsKd: rvkyfygeJ.` tJ' Dpum:vHk:u pdwful: ]rif a<mif junhfzdk. cufw<f̀ O<smOfu vSyw<f qkdwm b<fenf:b<fyHk vSywmvJ̀ yef:yGihfawG? opfyifawGeJ. a\uefawG\J. tajumif:? ta\mif tqif:eJ. arÏ:\eH.awG tajumif:udk azmfa\:\ygr<f̀• tdrfîuD:u ütkda[mif:aeúyDá qkdwmavmufyJ ra\:ygeJ.` aq:a\mifawG uGmusaeyHk? t&ifwHcg:&u oHacs:awGudkufaeyHkeJ. ]ywif:ayguf

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

olwdkð\J. xif]rifcsufawG

ay;vGifygap`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4295

Page 113: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

96

awG usKd:ysufaeyHkawGudk ]rifomatmif a\:]yyg`• [if:oD:[if:\Gufonf üaysmf\Ïifaeonfá qkdwmavmufyJ ra\:ygeJ.`ol]yHK:aewm[m yg:pyfu em:\GufrSm wufcsdwfawmhrwwfyJ qkdwmay;vGifatmif a\:]yyg`

owif:aumif:qkdwmu b<favmufaumif:aumif: pl:prf:avhvmxm:ovJ qkdwJhtay;rSm wnfw<f̀ ta\:tom: aumif:w<fqkd\if pmzwfol[m oludk<fwkdif juHKawG.od]rifae\ovdkudk cHpm:\w<f̀

vlawG vSKyf\Sm:vkyfukdifaewmawGudk ]rifomatmif ]yzdk.qkdwmuvnf: ta\:îuD:ygw<f̀ txl:o]zifh owif:aqmif:yg:aumif:awGrSm vlawG\J. vSKyf\Sm:aqmif\GufyHkawGudk azmf]ywJhtwGuf pmzwfoltaeeJ. vSKyf\Sm:ouf&ifaewJh ]rifuGif:wpfckudk yHkazmf]rifa<mif junfhódkifwmaygh̀

uaèm'D:<m: pme<fZif:oifwef:ol qefaqmhzkef:u 17 óSpforD:uav:wpfa<muf ]ynhfwefqmtdrfudk a\mif:pm:cH\wJh tajumif:]yefa]ym]ywmudk o|kyfazmfa\:om:cJ hygw<f` olu uav:rüidkaew<fá vkd. a\:ódkifayr<hfvnf: tJ'gtpm: ydkúyD: xd\Satmif a\:cJhygw<f̀

qGwfemu tndKa\mifbavmuftusÀrS zm:vsm:usaeaomtusÀ vuf]zifh rsuf\nfpawGudk okwfypfvdkufonf̀

udef:}Eef:rsm:

udef:}Eef:awGuvnf: ta\:îuD:ygw<f̀ bm]zpfvkd.vJ qkdawmh 'Dudef:}Eef:awGu t"dutcsufudk ]rifomatmif azmf]yay:ódkifvdk.ygyJ̀ udk<fu tdwfpfa\m}g]zpfapwJh Adkif:\yfydk:tajumif: owif:a\:aewmqkd\if 'DAdkif:\yfydk:&ifaewhJ a\m}gonf b<favmuf\SdovJqkdwmudk pmzwfy\dowfîuD:u odcsifr<f̀ 'gayrJh wcsKd.udef:}Eef:awGu w]cm:[mawGeJ. <SOf\if bmrS ra]ymyavmufwmrsKd: ]zpfaewwfw<f̀ 'Dawmh udk<fu 'DóSpf tdwfpfa\m}g]zpfwJh ta\twGufudk a\:r<fqkd\if róSpfu]zpfcJhwJh udef:}Eef:eJ. óSdKif:<SOfazmf]y\r<f̀tJ'Dudef:}Eef: óSpfckpvHk:udk pkpkaygif: vlOD:a\eJ. xyfúyD: óSdKif:<SOf azmf]yay:\r<f̀

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4296

Page 114: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

97

bwf}sufpm\if: twGufvnf: tvm:wlygyJ̀ Xmewpfck \J.bwf}suf tajumif: a\:wJhowif:wkdif:yJ t\ifóSpfu bwf}sufaiGyrmEeJ. óSdKif: <SOf azmf]yay:\ygr<f` 'DóSpfrSm yd kvm ovm:?avsmhoGm: ovm:aygh̀ b<favmufydkvmovJ? b<favmuf avsmhoGm:ovJ̀ udk<fu yxr oHk:vywftwGuf udef:}Eef:awG \xm:w<fqkd\if t\if wpfóSpf oHk:vywfu udef:}Eef:awGeJ. óSdKif:<SOfazmf]yay:\ygr<f̀

udef:}Eef:awGudk azmf]y|kH oufoufeJ.awmhvnf: owif:ur]ynhfpH kao:ygbl:` 'Dvd k udef:}Eef:awG a]ymif:vJ\]cif:\J.aemufuG<fu tajumif:w\m:awGudk udk<fu \Sif:]yay:\ygr<f`tdfwfpfa\m}g \wJh vl bmajumifh wkd:vm\wmvJ̀ 'DóSpfrSm bwf}sufbmajumifh wdk:ay:\wmvJ po]zihfaygh̀ tJ'Dvdk r\Sif:]ybl:qdk\ifawmhudef:}Eef: awGudk azmf]ywm[m bmrS t"dyím<fr\Sdygbl:`

udef:}Eef:awG xnhfay:\r<fqkdvnf: aoaocsmcsm pdppfa\G:cs<f\r<f̀ owif:xJrSm udef:}Eef:awGcsnf: ]zpfae\if pmzwfwJhol tdyfaysmfoGm:vdrhfr<f̀

tJ'Dvdk a\:vdk. tdyfaysmf raysmfqkdwm vmtdkódkifiHu rdk:\moDpyg:pdkufysKd:rSKtajumif: owif:a\:om:csufudkom zwfjunhfayawmh̀

a[mif<mzef:]ynfe<fwGif pkpkaygif: pdkuf{\d<m> 80\mckdifóSKef:óSifhnDrûaom [ufwm 9000 wGifvnf:aumif:?qm<mbdk\D]ynfe<fwGif pkpkaygif: pdkuf{\d<m> 53.9 \mckdifóSKef:óSifh nDrûaom [ufwm 11700 wGifvnf:aumif:? zkefqav]ynfe<fwGif pkpkaygif:pdkuf{\d<m> 40 \mckdifóSKef:óSifhnDrûaom[ufwm 2300 wGifvnf:aumif:? Zifacgif ]ynfe<fwGif pkpkaygif:pdkuf{\d<m> 85 \mckdifóSKef:óSifh nDrûaom 12155 [ufwm wGifvnf:aumif:? crfrltef]ynfe<fwGif pkpkaygif: pdkuf{\d<m> 50\mckdifóSKef:óSifhnDrûaom [ufwm 35800 wGifvnf: aumif:?qmAefemcuf]ynfe<fwGif pkpkaygif:pdkuf{\d<m> 79 \mckdif

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

owif:axmufawGeJð

xDxdk:olawG[m

udef:}Eef:eHygwfaumif:awG

udk a\G:cs<foihfygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4297

Page 115: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

98

óSKef:óSif h nDrûaom [ufwm 85000 wGifvnf:aumif:?qm\mAef]ynfe<fwGif pkpkaygif:pkduf{\d<m> 64 \mckdifóSKef: óSifhnDrûaom [ufwm 30000 wGif vnf:aumif:? csrfygquf]ynfe<fwGif pkpkaygif:pdkuf{\d<m> 56 \mckdifóSKef:óSifh nDrûaom[ufwm 46000 wGifvnf:aumif:? tmwufzsL: ]ynfe<fwGifpkpkaygif:pdkuf{\d<m> 60.6 \mckdifóSKef:óSifh nDrûaom [ufwm8000 wGifvnf:aumif: pyg:rsm:udk ysKd:cif:rS a\Ï.a]ymif: pdkufysKd:cJhonf̀

'Dowif:udk pyg:pdkufysKd:rSK tay; tifrwef pdwf&ifpm:wJholuyJ qufzwfrSm` 'Dowif:u udef:}Eef:awG azmf]ywm rsm:vGef:aew<f̀ wu<fvdk. azmf]ycsifw<fqkdvnf: oD:]cm: Z<m:wpfck 'grSr[kwf }\yfzpfyHkeJ. azmf]y\ygr<f̀

udk<fu tcsuftvuf? udef:}Eef:awG tawmfrsm:rsm:îuD:pkaqmif:rdaumif:rdr<f̀ 'gayrJh tJ'Dvdk \orû tcsuftvuf? udef:}Eef:awGudk owif:xJxnhfa\:p\m rvdkygbl:` ta\:tîuD:qHk: udef:}Eef:awG udkom <la\:yg` ]zpfódkiforû udef:}Eef:awGudk teD:pyfqHk:<la\:oifhygw<f̀ Oyrm vl 11235684 a<mufvdk. a\:r<fhtpm:ü11.2 oef:á vdk. a\:\ygr<f̀ }syefvlrsKd:{nfhOD:a\[m ü48.75 \mckdfifóSKef:á vdk. a\:r<fhtpm: üwpf&ufeD:yg:á vdk.a\:\ygr<f̀

wpfcgwavrSm xifom]rifom\SdwJh |kyfyH kvÏmwpfckeJ.óSdKif:<SOfa]ymr]ybl:qkd\if udef:}Eef:awGudk em:vnf\cufwwfw<f̀Oyrm a]ym\\if vl.cóÝmudk<frSm\SddwJh aoG:ajumawG\J. t\Snf[m uDvdkrDwm aomif:csD\Sddw<fqkdwJh tajumif:qkdygawmh` udef:}Eef:utîuD:îuD:ayr<hf pdwful:]rifa<mifjunfhzdk.u cufw<f̀ 'gudk üvl.udk<fcóÝmxJrSm \Sdonfh aoG:ajumrsm:udk qef.xkwfvkdufrnfqkdyguuèmú}dK[fudk óSpfywfrûtxd ywfrdódkifavmufatmif \Snfvsm:ygonfávdk. a\:]yódkifatmif îudK:pm:\ygr<f̀ 'DtcgrSm udef:}Eef:u |kyfyHkum:csyfwpfck ]zpfvmwmrdk. em:vnfzdk. vG<fuloGm:ygw<f̀

oHrEdacsmif:awGudk {\mr taqmufttHkîuD:xJrSm wif:wif:usyfusyf xnhfoGif:xm:wJhtwGuf aygifcsdef 8 oef:tm:\Sddw<f qdkúyD:owif:axmufu odvm\w<f̀ 'gayrJh aygifcsdef 8 oef:tm: qkdwmbmvJ̀ owif:axmufu tif}sifeD<mwpfa<mufudk ar: junhfawmh-

ütJ'Dtm:u um:tpD: 220 udk wpfpD:ay;wpfpD: xyfúyD:wifxm:wJh tav:csdefeJ. nDrûw<fá vdk. a]ymvdkufw<f̀

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4298

Page 116: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

99

tJ'DvdkóSdKif:<SOf]y]cif:u 'Dtm:[m b<favmufîuD:rm:w<fqkdwm pmzwfy\dowfîuD:taeeJ. ydkúyD: em:vnfoabmaygufapygw<f̀

um\efeabóSifh &gus twkd? t\Snf

ta\:tom:aumif:awGrSm um\efeabvnf: ygw<f̀

First there was the Green Revolution.

Now comes the Gene Revolution.

'gu zóGrf:yifydk.pf owif:pmu owif:axmuf bdkqm\Gefa\:om:wJh xkdif:ódkifiHu v<f<mpdkufysKd:a\: ta]ymif:tvJtajumif:owif:\J.tzGihfyg`

tJ'DtzGifhu uAsmqefygw<f̀ &guswpfckpD\J. zJG.pnf:wnfaqmufyHku qifwlw<f̀ 'gayrJh Green eJ. Gene qkdwJh t"du pum:vHk:óSpfck\J. uGm]cm:rSKuvnf: ay;vGifw<f̀ 'DtzGifhu pm:eyf\duQmtwGuf oD:óSHrsKd:aphawGudk odyíHenf:ynmtm:]zifh a]ymif:vJxkwfvkyfvmyHk tajumif:udk ysKd:vkdufwmyg`

pma\:wJhtcgrSm &gustwkdt\Snf upm:ay:zdk.vnf: ta\:îuD:ygw<f̀

pmzwfoltwGuf ta\:îuD:úyD: pdwf&ifpm:p\m owif:tcsuftvufawGudk acsmacsmarG.arG.eJ. wif]yódkifw<fqkd\if 'D&gusvdkyJ &gus\Snf\Snfuvnf: tqifa]yygw<f` 'gayrJh aemuf&gusudkawmhwkdwkdyJa\:\ygr<f̀

avoH

a\:wJhavoH (cHpm:csuf 'grSr[kwf a\:[ef) [mtajumif: t\meJ. vdkufavsmnDaxG ]zpf\ygr<f̀ udk<fuvltrsm:îuD: aoauswJh rawmfwq]zpfrSK wpfcktajumif:a\:aewmqkd\if tav:teuf xm:wJh avoHeJ. a\:\r<f̀wu<fvdk. yvwfpwpf arsmuf|kyf uav:awGvkyfa\mif:wJh vlwpfa<muftajumif: a\:wmqkd\ifawmhavoH cyfayghaygheJ. \Ïif]rL:p\m ]zpfatmif a\:\r<faygh̀

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

pD:yGm:a\:wkd:wufrëukd pmzwfolawG ]rifatmif

owif:axmufawGu ulnDay:ygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:4299

Page 117: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

100

]yefa\:yg

a\:úyD:oGm:wJh pmrljurf:ay;rSm auseyfyDwd ]zpfraeygeJ.`udk<fhowif:ukd tptqHk: ]yefzwfyg` udk<fhbmom rnÛmrwm ]yefúyD:wnf:]zwfjunhfyg` \Sif:\J.vm:? vltrsm: em:vnfvG<f\J.vm: qkdwmudk<hfbmom ]yefúyD: ar:cGef:xkwfoHk:oyfyg`

wkdufrl

o'Ng owfyHkawGeJ. ywfoufúyD: trSm:trSef owfrSwfxm:wmawG \Sdygw<f̀ 'gayrJh wcsKd.pmvHk:awGrSm rluJG\Sdwwfovdk &gust]zwftawmufrSmvnf: uJG]ym:]cm:em:rSKawG \Sdwwfygw<f̀ 'gawGwpfa]y:nDwnf: ]zpfzdk.twGuf owif:pmwkdufawGtaeeJ. owfyHk?t]zwftawmuf? udef:}Eef: pwmawGeJ.ywfoufvdk. b<fvdk a\:om:\r<fqdkwJh wkdufrlvufpJG xm:ay:oifhw<f̀ tJ'Dwkdufrl\J. ]y÷mef:csuftwkdiff: owif:axmufawGeJ. t<f'DwmawGu vdkufem a\:om:juaygh̀ tJ'Dvdk xm:\Sd]cif:u tvkyfudk tvkyfeJ.wlatmif ydkúyD: pepfwus vkyf\mvnf: a\mufygw<f̀

tcef: (11) owif:aumif:wpfyk'fa\:ódkif\ef vkdtyfcsufrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42100

Page 118: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

101

tydkif: (5) awG.juHKaeus]zpfaomfvnf:owdxm:\rnfhowif:rsm:

tcef: (12)owif:xkwf]yefcsuf

owif:tawmfrsm:rsm:udk owif:xkwf]yefcsufawGuae wpfqifh <la\: juwmygyJ̀ tJ'Dowif:xkwf]yefcsufawGudk tpdk:\tzJG.? pD:yGm:a\:vkyfief:awG? tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf: awGeJ.ukvorñvdk ódkifiHwum XmeawGu xkwf]yefwwfjuw<f̀

'gayrJh owif:ukd tJ'D owif: xkwf]yefcsufawGuae 'D twkdif: rul:<loihfygbl:` udk<hfowif:udk b<fvdka\:\rvJqkdwmu púyD: pOf:pm:\r<f` owif:xkwf]yefw<fqdkwmu tJ'Dxkwf]yefwJh tzJG.tpnf:awGtaeeJ. olwkd.tusKd:twGuf? olwkd. aqmif\GufcsufawG ay;vGifzdk.twGuf? olwkd.u xkwfvkyfvdkufwJh ukefypPnf:awGtwGuf xkwf]yefjuwmyg` tJ'Dawmh \wJhtcsuftvufawGu r]ynfh pHkwmrsKd:? wpfzufowf ]zpfaewmrsKd:awG \Sdaewwfw<f` 'grSr[kwfvnf:owif:wpfyk'f\J. t}FgeJ. r]ynhfpHkwJh cyfnhHnHhta\:tom:rsKd:awG ]zpfaewwfygw<f̀

owif:pmq\maumif:awGuawmh olwkd.\J. wDxGifzefwD:a\:om:ódkifwJh pGrf:\nfeJ. wif]yódkifwJh pGrf:\nfwdk. \Sdwmajumihf omrefowif: xkwf]yefrSKwpfckudkyJ owif:aumif:wpfyk'f ]zpfatmif a\:om:wifqufódkifjuygw<f̀ olwkd.u pmzwf y\dowfîuD:ukd wpfzufowfowif:rsKd: r]zpfapbJ tJ'D owif: xkwf]yefcsufudk udk<hfbmomudk<f]yefa\:úyD: úyD:]ynhfpHkwJh |kyfyHkum:csyfwpfck ]zpfatmif ]c<frSKef:ay:wwfjuw<f̀

vdktyfvdk.\Sd\if owif:xkwf]yefwJh tzJG.tpnf:udk qufoG<f

tydkif: (5) awG.juHKaeus]zpfaomfvnf: owdxm:\rnfhowif:rsm:

cufcJwJhtajumif:t\mawGudk

wpfcgwpf\HrSm

xdyfwdkuf\ifqkdifypfvdkufwmu

taumif:qHk:ygyJ`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42101

Page 119: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

102

úyD: \Sif:vif:atmif? vdktyfwJh tao:pdwftcsuftvufawG ]ynhfpHkatmif xyfúyD: ar:]ref:\ygr<f̀ owif:xkwf]yefwJh tajumif:t\meJ.ywfoufvdk. udk<fodxm:wJh aemufcHordkif:? A[kokweJ. okawoe]yK avhvmxm:csufawG t]yif w]cm:qufpyfaewmawGudkyg xnfha\:\ygr<f̀ owif:xkwf]yefcsuftay; oabmrwlwJh olawG? 'grSr[kwf rwlwJh t]rif\SdolawGeJ. awG.qHkúyD:awmhvnf: olwkd.qDuoabmxm:t]rifrsm: <l\r<f̀ owif:xkwf]yefcsufxJrSm azmf]yxm:wJh tajumif:udpPeJ. ywfoufúyD: tusKH:&ifolawG \Sd\if tJ'DykñdKvfawGqDu oabmxm:t]rifawGudkyg <l\ygr<f̀

owif:xkwf]yefcsufawGudk AsL|dku\ufqefqefeJ. enf:ynmtoHk:tóSKef:awG oHk:óSKef:úyD:yJ a\:wwfw<f̀ 'Dowif:xkwf]yefcsuf[mtrsm:]ynfoltwGuf qkdvdk\if:u bmvJqkdwmudk rdrdudk<fudk ar:cGef:xkwfzkd.ukda\m? udk<fhpmzwfy\dowfîuD:udk \Sif:]yzdk.twGufyg rarhygeJ.`

owif:xkwf]yefcsuf wpfcktajumif: owif:a\:zdk. t<f'Dwmu wm&efay:vmúyDqkd\if tav:xm: pOf:pm:\r<fh tcsufawGuatmufygtwdkif: ]zpfygw<f̀

• 'Dxkwf]yefcsufxJrSm tajumif:t\mtopf? pdwf&ifpm:p\m tcsuf bmygovJqkdwm udk<fhbmom ar:cGef:xkwfjunhfyg`• xkwf]yefcsufxJrSm ygwJh tcsufawGudk xyfqifh ppfaq:yg` tJ'D tcsufawG[m rSefuefwdus\J.vm:aygh̀• übá a]cmufvHk:eJ. wkdufqkdifjunhfyg` b<ftcsufawG vdkaeovJ̀ owif: xkwf]yefcsufrSm azmf]yxm:wJh qufoG<f\ef ykñdKvfqD qufoG<f úyD: owif:tcsuftvufawG xyf\atmif awmif:yg`• w]cm: owif:\if:]rpfawGudkvnf: awG.qHkar:]ref:yg` owif:\J. üaemufuG<fu tajumif:t\má udkvnf: \atmif<lyg`

owif:xkwf]yefcsufawGudk b<fvdk udkifwG<f aqmif\Guf\rvJqdkwmod\atmif owif:xkwf]yefcsuf óSpfckudk junhfju\atmifyg`

wpfzufpmrsufóSmu owif:xkwf]yefcsufu ukvorñtzJG.tpnf:wpfckuae xkwf]yefxm:wmyg` 'Dxkwf]yefcsufxJrSmtcsuftvufawG tawmfuav: ]ynfhpH kwmajumif h ud k<fuenf:enf:uav: tm:pdkufxkwfvdkufwmeJ. owif:aumif:wpfyk'f\vmr<f̀

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42102

Page 120: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

103

udk<fu owif:udk \Sif:\Sif:vif:vif: a\:om:ódkifzdk.twGufyxrOD:qHk: vkyf\rSmu tm:vHk:\Sif:oGm:\atmif uèmhpm:eyf\duQmtpDtpOfudk pnf:|kH:qufoG<fzdk.ygyJ̀ Oyrm- vl 40000 pvHk: qef\úyD:úyDvm:` wu<fvdk. r\ao:bl:qdk\if b<fawmh\rSmvJ̀ 'DvlawGub<fe<fuvJ̀ olwkd.trsm:pku awmifolv<form:awGyJvm: pwmawG odatmif ar:\ygr<f̀ owif:xkwf]yefcsufxJrSm vl 300000ausmf[m tkd:tdrfawGypf xGufa]y:cJh\úyD: pm:a\\duQm ]ywfvyfaew<fvdk. azmf]yxm:w<f̀ 'Dawmh 'Dvl 40000 u b<fvdkajumifh üta]ctaetqdk:qHk:á ]zpfae\wmvJ̀ aemufqHk:pmydk'frSmygwJh üa\ab:ysufpD:rSKudk ]yefvnf]yifqifa\:twGuf rdom:pktqifhá qkdwm\<f? üaus:vuf ta]ccHtaqmufttHk ]yefvnfxlaxmifa\:twGuf a\\Snfaqmif\Guf\efá qkdwm\<fawGu bmudka]ymcsifwmvJ` 'gawGudkudk<fuodrS pmzwfoludk \Sif:]yókdifr<f̀

owif:xkwf]yefcsufpufwifbm 7? 2001

'AvsLtufzfyD u uaèm'D:<m:ódkifiHrS a\ab:'kuQonf 40000 okd.tpm:tpmrsm:ay:ydk.]cif:`

zóGrf:yif̀ a\îuD:rSKrsm: topfwpfzef usa\mufaeaom uaèm'D:<m: ódkifiHrSaetdrfóSifh pm:a\\duQmrsm: a\vÏrf:rdk:rSKxJ ygoGm:ol 40000 cef.twGuf ukvorñ uèmhpm:eyf\duQm tpDtpOf ('AvsLtufzfyD) u ta\:ay;pm:eyf\duQmrsm: ay:ydk.vdkufygonf̀

yxrtqihf t]refqHk:tae]zifh 'AvsLtufzfyDonf tpdk:\ ab:'kuQpDrHcef.cJGa\: wm&ef\Sdolrsm:u a\îuD:rSK'Ef tqkd:\Gm:qHk: cH pm:\onf[k owfrSwfay:aomuaèm'D:<m:vlrsKd:rsm:tm: (wpfvpm) pkpkaygif: qefrufx\pfwefcsdef 500 ay:ydk.xm:ygonf̀ wpfcsdefwnf:rSmyif at}sifpDonf ydkrdkîuD:rm:aom vkyfief:aqmifwmrsm:vkyfudkifaqmif\Guf\ef? vdktyfvmygvûif taumiftxnfazmfaqmifódkif\eftwGuf a\vÏrf:a'orsm:wGif tpm:tpm\\Sda\: vrf:ajumif:rsm:udkyg wm&ef<l vkyfaqmifaeygonf̀

ü'DóSpf\J. tcktcsdefyd kif:rSm aemufxyf a\îuD:rSKawGtwGuf uïefrwdk.toihf]yifxm:\r<fá [k uaèm'D:<m:ódkifiHqkdif\m 'AvsLtufzfyD nÏefjum:a\:rSL:\Dbufum [efqifu a]ymjum:onf̀ <if:rSm 'AvsLtufzfyDtae]zifh qefwefcsdef 500udk ab:'kuQuyftwGuf vlom:csif: pmemaxmufxm:rSK tultnDt]zpf 24 em\DtwGif:axmufyHhay:urf:ódkifcJh]cif:udk \nfòÏef:]cif: ]zpfygonf̀ tqdkyg qef rsm:udk ta\:ay;u<fq<fa\: \efyHkaiG tpDtpOf]zifh \\SdcJh]cif: ]zpfygonf̀

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42103

Page 121: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

104

aemufxyf tao:pdwf tcsuftvufuav:awG xyfaqmif:ay:vkduf\if owif:u wu<fudk tm:\SdoGm:rSmyg` a\vÏrf:rdk:rSKtopfawG b<fawmh xyf]zpfvmódkifovJ̀ tck rdk:\moD p&ifaeúyDvm: pwJhtcsufawGaygh̀

owif: xkwf]yefcsufxJrSmygwJh [efqif\J. a]ymqkdcsufuxdrdwmrdk. tJ'Da]ympum:udk udk<hfowif:xJrSm aumufókwfazmf]yódkifygw<f̀ tao:pdwftcsufawG ydkod\atmif ol.udk qufoG<far:]ref:ódkifygao:w<f` Oyrm- ol.taeeJ. aetdrfawG ]yefaqmufúyD:wJhaus:\Gmom:awGqDa\mufúyD:úyDvm:` bmawG awG.cJh\ovJ̀ wpfvpm

üróSpfu rJacgif]rpf&uïef:ay;a\îuD:cJhwmtwGuf ]yefvnfxlaxmifa\: vkyfief:awGu tckrS vufpowfcg \Sdao:wmqdkawmh uïefrwkd.rSm pdwfylae\w<f? tck topf]zpfwJh a\îuD:rSKawG 'Efudk olwkd.wpfawG cHókdifrSmr[kwfbl:á [k [efqifu qufa]ymonf̀

uaèm'D:<m:ódkifiH ta\S.ydkif:óSifh awmifydkif:rS ]ynfol 300000 ausmfonf4if:wkd.> aetdrfrsm:udk pGef.cGmcJhju\um tpma\pm ]ywfvyfrSKóSifh juHKawG.ae\onf̀a\vÏrf:'Efudk wpfenf:r[kwf wpfenf: cHpm:ae\olaygif: 1.2 oef:\Sdrnf]zpfajumif: tpkd:\ab:'kuQ pDrHcef.cJGa\: wm&ef\Sdolrsm:u cef.rSef:onf̀

<refóSpfu rJacgif]rpf&uïef:ay;wGif tqkd:\Gm:qHk:t]zpf rSwfwrf:wif\avmufaom a\vÏrf:rdk:rSK ]zpfcJh\m tkd:tdrf aomif:csD ysufpD:úyD: uaèm'D:<m:ódkifiH> v<fa]r[ufwm 200000 ausmfvnf: ysufcJh\ygonf̀ tqdkyg obm&ab:'kuQuyfîuD: twGif: vl347 OD: aoqHk:úyD: <if:aoqHk:ol 80 \mckdifóSKef:rSm uav:oli<frsm: ]zpfygonf`(a\vÏrf:rdk:rSKu óSpf 70 twGif: tqkd:\Gm:qHk: ]zpfygonf̀ )

<ckóSpfwGif uaèm'D:<m:ódkifiHY tcsKd.ae\mrsm:u a\îuD:aeum tcsKd.ae\mrsm:Y rkd:acgifaeygonf̀ tqkdyg ]zpf\yfrsm:ajumifh tm\SrS tqif:\JqHk: ódkifiHrsm:xJwpfódkifiHtygt&if ]zpfaom uaèm'D:<m:wGif pm:eyf\duQm zlvHka\:twGuf ta]ctaeqkd:\Gm:aeygonf̀

'AvsLtufzfyDonf uaèm'D:<m:ód kifiHwGif yxrtqihf u<fq<fa\:aqmif\Gufcsuf t]zpf vl 500000 twGuf pm:a\\duQm rsm:udk tvsift]ref ay:ydk.cJhúyD:'kwd<tqifht]zpf a\ab:ysufpD:rSK ]yefvnfwnfaqmufa\:twGuf rdom:pktqifhtpm:tpm taxmuf tyHhudk vl 250000 tm: ay:tyfcJhonf̀ tqkdyg a';vm 9 oef:zdk:ta\:ay; tultnDrsm: ay:urf:rSKudk wpfóSpfjum aqmif\GufcJhygonf` <ckvwGifvufpowfrnf[k arûmfvih fxm:aom wwd<tqifhwGif vl 115000 onfaus:vufta]ccH taqmufttHk ]yefvnfxlaxmifa\:twGuf a\\Snf aqmif\Guf\eftpm:tpmrsm:udk \\SdcJhygonf̀

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42104

Page 122: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

105

pm:zdk. ay: xm: wJh qefawGukefoGm:\if tJ'DvlawG bmquf vkyfjurvJ̀ aemufxyfa\vÏrf:rdk:rSK 'Ef rcH\atmif 'DvlawGudkb<fvkd ulnDapmifha\Smufay:ód kifrvJ`'grSr[kwf ukvorñtaeeJ. pm:eyf\duQmtultnDyJ ay:ódkifwmvm: po]zihfaygh̀

aemufúyD: a\ab:'Efudk qkd:qkd:\Gm:\Gm: cHpm:cJh\wJh vlawGeJ. xdawG.cJh\wJhtpk d:\r[kwfwJh tzJ G.tpnf:rsm:uykñdKvfawG? (owif: xkwf]yefcsuf xJrSmazmf]yxm:wJh) tpdk:\ wm&ef\SdolawGeJ.vnf: qufoG<f awG.qHkódkifygao:w<f̀ a\ab:'kuQonfawGqD a\mufoGm:wJh tcg bmawGawG.]rifcJh\ovJvdk.ar:junhfyg` 'Da\vÏrf:rdk:rSKtay; uèmhpm:eyf \duQmtpDtpOf\J. wHk.]yefaqmif\Gufcsuftay; olwkd. b<fvdk]rifovJ`taxmuftyHhay:wmawG avmufi\J.vm:` ay:wJh tul tnDawGuwu<fvkdtyfaewmawG [kwf\J.vm:` 'DtultnDawG tckxufydkúyD:]ref]ref a\mufoif hovm: po]zif hayg h` odxm:\rSmu 'Dowif:xkwf]yefcsufudk uèmhpm:eyf\duQmtpDtpOfu xkwf]yefwm ]zpfwJhtwGuf 'DtzJG.\J. xkwf]yefcsuf[m w]cm:aom tzJG.tpnf:rsm:uxkwf]yefcsufawGvkdyJ olwkd.|SKaxmifh t]rif\<f? aumif:wJhtcsufawG\<fyJ azmf]ywwfjuw<f̀ udk<fu owif:pmq\mqkdawmh udk<hf\J.pmzwfy\dowfîuD:udk w]cm:|SKaxmifht]rifuae wif]yay:\r<f̀

a\ab:'EfcH\wJh tJ'Dvl 40000 xJu wcsKd.wpf&ufeJ.oGm:awG.úyD: olwkd.\J. cHpm:\csufawG? olwkd.wpfawG aexdkifae\yHkawGudkyg azmf]yódkifr<fqkd\ifawmh 'Dowif:u trsm:îuD:ydkúyD: pdwf&ifpm:p\m aumif:oGm:vdrhfr<f̀ olwkd. b<fenf:b<fyHk \Sifoef usef\pfcJhwmvJ̀ aemufwpfîudrf a\îuD:vmOD:r<hftay; olwkd. b<fvdkcHpm:rdjuovJaygh` tJ'DaemufrSmawmh udk<fu owif:udk a\îuD:rSK'Efwu<fcHpm:vdkuf\wJh vlwpfa<muf\J. wu<fht]zpftysufeJ. pzGifhvdkufaygh̀ tJ'Dtcg pmzwfolvnf: ukd<fcsif:pmcHpm:rdvmr<f̀ 'Dowif:tzGihfu qefawGa&aewJh tajumif: ajunmcsufeJ. pa\:wmxufpm\if trsm:îuD: ydkúyD: tm:aumif:ygw<f̀

'gayrJhvnf: wpfcgwpf\HrSm udk<fu a\ab:'kuQonfawGqD udk<fwdkif ta\muf roGm:ódkifwmrsKd:awG \Sdwwfw<f` 'grSr[kwfuèmhpm:eyf\duQm tpDtpOftajumif: wpfckckudk w]cm:owif:pmawG

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

'DqefawGu

olwdk.\GmtwGuf

avmufiyghrvm:`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42105

Page 123: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

106

xuf OD:úyD: azmf]yzdk. \Sdaewmajumifh tvsifvdkaewmrsKd:vnf: ]zpfwwfw<f̀ tJ'DvdktcgrsKd:rSmawmh owif:\if:]rpfawGqD zkef:eJ.qufoG<far:]ref:úyD: owif:udk csufcsif:a\:\ygr<f̀ tJ'DaemufrS a\ab:oifhwJh a'oawGqD udk<fwkdifta\mufoGm:úyD: xdrdwJh o|kyfazmf a\:om:csufawG? a]ympum: aumufókwfcsufawGeJ. owif:aqmif:yg:wpfyk'f ]zpfatmif vkyf\ygr<f̀

tckwpfcg xdkif:tpdk:\c\D:oGm:vkyfief:? xdkif:ódkifiH c\D:oGm:vkyfief: tmEmydkiftzJG.u xkwf]yefwJh owif: xkwf]yefcsufwpf\yfudk azmf]yvdkufygw<f̀

owif:xkwf]yefcsufyxr a]cmufvywfumvtwGif: {nhfig:oef:txd a\muf\SdcJh]cif:

befaumuf? xkdif:ódkifiH pufwifbm 11 \uf? 2001 ckóSpf̀ ` 2001 ckóSpfZefe&g\D-ZGeftwGif: ódkifiHwum {nhfonfaygif: 5003691 OD: a\muf\SdcJh\m <cif 2000]ynhfóSpf TumvtwGif: a\muf\SdcJhaom OD: a\xuf 7.86 \mckdifóSKef: wkd:wufcJhygonf̀

a\muf\Sdvmolrsm:rSm t"duc\D:oGm:vmaom a'orsm:]zpfonhf ta\S.tm\S(298670 OD:)? Oa\my (1175436 OD:)? tar\duwkduf (326787 OD:)?ork'N\muïef:rsm:a'o (200407 OD:)? awmif tm\S (172247 OD:)? ta\S.tv<fykdif:(99581 OD:) óSifh tmz\du (42530 OD:) wdk.rS ]zpfygonf̀

xdka'orsm:tm:vHk:yif pD:yGm:a\:zHG.úzdK:wdk:wufaeajumif: od\Sd\ygonf`ta\S.tm\SrS vma\mufolOD:a\onf 6.09 \mckdifóSKef:? Oa\myrS vma\mufolOD:a\onf8.5 \mckdifóSKef:? tar\duwkdufrS vma\mufol OD:a\onf 12.96 \mckdifóSKef:?ork'N\muïef:rsm:a'orS vma\mufolOD:a\onf 16.58 \mckdifóSKef:? awmiftm\SrSvma\muf olOD:a\onf 6.38 \mckdifóSKef:? ta\S.tv<fydkif:rS vma\muf olOD:a\onf22.52 \mckdifóSKef:óSifh tmz\durS vma\mufolOD:a\onf 15.02 \mckdifóSKef: toD:oD:wufvmygonf̀

xdkif:ód kifiH c\D:oGm:vkyfief: tmEmydkiftzJG. tkyfcsKyfa\:rSL: y\m'ufyg<ufApfcsifu-

üuïefawmfwkd.\J. t"duaç:uGuf ae\mawGuae tckvdk wkd:wufvmwmudkwu<fyJ &rf:omrdygw<f? tpdk:\u tifeJ. tm:eJ. axmufyHhulnDay:rSK\<f? qufóG<faewJhtpdk:\eJ. ykñvdu uÖawGu yl:aygif:yg&ifulnDrSKawG\<f\J. aus:Zl:ajumifhygyJá [koHk:oyfa]ymjum:ygonf̀

TumvtwGif:wGif xkdif:ódkifiHodk. vma\mufvnfywfaom {nhfonfrsm:xJY

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42106

Page 124: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

107

}syefvlrsKd: {nfhonfOD:a\u trsm:qHk:]zpfúyD: pkpkaygif: {nhfOD:a\> 12.23 \mckdifóSKef:?(611902 OD:) \Sdygonf` <if:wdk.aemufrSm rav:\Sm:vlrsKd:rsm: (pkpkaygif:{nfhOD:a\>10.27 \mckdif óSKef:? 514112 OD:)? xkdif&rfvlrsKd:rsm: (7.44 \mckdifóSKef:? 372070 OD:)?w|kwf (6.77 \mckdifóSKef:? 338578 OD:) óSifh pifumylvlrsKd: (6.53 \mckdifóSKef:? 326757OD:) wdk. toD:oD: ]zpfjuonf̀

tvm:wl 2001 ckóSpf? Zefe&g\D-ZGeftwGif:wGif trsKd:orD: {nhfta\twGufonf(200597 OD:odk.) 8.6 \mckdifóSKef: wufvmúyD: trsKd:om:ta\twGufu (2997734 OD:odk.)7.37 \mckdifóSKef:om wufcJhonf̀

yxrOD:qHk:tîudrf t]zpf vma\mufol {nfhOD:a\rSm 3.37 \mckdifóSKef: (2354724OD:) odk. tenf:i<f usqif:oGm:aomfvnf: xyfrHvma\muf vnfywfolOD:a\rSmpkpkaygif:{nhfOD:a\> 52.94 \m ckdifóSKef: (264897 OD:) txd \SdcJh\m 20.84 \mckdifóSKef:txd]rifhwuf vmcJhygonf̀ rdrdwkd.bmom vGwfvGwfvyfvyf c\D:oGm:vmol OD:a\ rSm aç:uGufa&pk tae]zifh ydkrdk]rihfrm:um pkpkaygif:{nhfOD:a\> 58.72 \mckdifóSKef: (2937971 OD:)txd\SdI 2000 ]ynhfóSpfuxuf 13.30 \mckdifóSKef: ydkwufvmcJhúyD: c\D:oGm:tkyfpkrsm:]zifhvma\mufolOD: a\u 0.96 \mckdifóSKef: (2065720 OD:) rûom wkd:wufrSK \SdcJhonf̀

pD:yGm:a\:vkyfief:orm:rsm:óSifh nDvmcHudk<fpm:vS<f OD:a\ u 441339 OD:? 3.69\mckdifóSKef:óSifh 45328 OD:? 0.99 \mckdifóSKef: toD:oD: tenf:i<fpD wkd:wufcJhygonf̀

touft\G<f tydkif:t]cm:tvdkuf qkdygu xkdif:ódkifiHodk. vma\muf vnfywfaom {nfhonftrsm:pkrSm touf 25 rS 34 óSpf twGif: (pkpkaygif:{nhfOD:a\> 26.73\mckdifóSKef:? okd.r[kwf 1337458 OD:) óSifh 35-44 óSpfjum:t\G<frSm (24.06 \mckdifóSKef:?odk.r[kwf 1203957 OD:) \Sdygonf̀

touf 15 óSpfatmuft\G<fóSifh touf 65 óSpftxuf oufîuD:\G<ftkd{nfhonfOD:a\uvnf: 6.73 \mckdifóSKef:óSifh 6.55 \mckdifóSKef: toD:oD:wufvm\mxdkif:ód kifiHonf rdom:pkrsm:óSif h yifpifpm:rsm: vma\mufonfhae\mwpfckt]zpfckdifrmvsuf\Sdajumif: azmfòÏef:aeygonf` ausmif:om:{nfhOD:a\ 11.8 \mckdifóSKef:wufvm]cif:uvnf: ódkifiH> |kyfyHkvÏmonf taygif:vuQEmbufqDodk. a]ymif:vJvmaeajumif: azmfòÏef:vsuf\Sdonf̀

2000 ]ynfhóSpf Zefe&g\D-ZGef umvtwGif: wnf:ckdaexdkifrSK umvonf ysrf:rû8 \uf\SdcJh\mrS 2001 ckóSpf Zefe&g\D-ZGef umvtwGif:wGif 8.11 \ufodk. wufvmcJhonf̀TonfrSm xdkif:ódkifiH c\D:oGm:vkyfief: tmEmydkiftzJG.> c\D:onfrsm: ydkI \ufjumjumaexkdifa\:twGuf t"du îudK:yrf:csufajumifh ]zpfygonf̀

rdcifódkifiHrS ]ynfyodk. c\D:xGufcGmrSK tydkif:wGifvnf: yifv<f\yf]cm:odk.oGm:vmol xdkif:OD:a\onf 2001 ckóSpf Zefe&g\D-ZGef umvtwGif:wGif 1072479 OD:\SdcJhúyD:

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42107

Page 125: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

108

'Dowif:xkwf]yefcsufu udef:}Eef:awGudk xkwf]yefxm:wmavmufyJ \Sdwmyg` 'gayrJh aoaocsmcsm zwfjunhfúyD: qufoG<f\r<fh zkef:eHygwfawGudk qufoG<far:]ref:r<fqkd\if owif:aumif:wpfyk'fawmh \ódkifygw<f̀

yxrtaeeJ. owif:xkwf]yefcsuf\J. yxrOD:qHk:&gusrSmygwJht"du tcsufwpfcsufudk<fYu ar:p\m ]zpfaewmyg` tJ'gu ódkifiH]cm:{nhfonfOD:a\ bmajumifhwkd:wufvmwmvJ qkdwm\<f? txl:o]zifhta\S.tv<fydkif:? üork'N\muïef:rsm:a'oá eJ. tmz\duwkd.u tJ'Dvdkbmajumifh wkd:wufvm\wmvJ qkdwmygyJ̀ c\D:oGm:vkyfief:Xme wm&ef\Sdolwpfa<muftaeeJ. tJ'Dar:cGef:awGudk a]zoihfygw<f̀

aemufúyD: udk<fhtaeeJ.uvnf: tckazmf]yxm:wJh 2001 ckóSpf Zefe&g\Duae ZGeftxdumvtwGif: udef:}Eef:awGudk 2000 ]ynhfóSpf 'DumveJ.omru usefwJhw]cm:óSpfawGeJ.vnf: óSdKif:<SOfjunhfcsifrSmyJav` tckxkwf]yefwJh udef:}Eef:awGu t]rifhrm:qHk:yJvm:` 'grSr[kwf tm\SpD:yGm:a\:tusyftwnf: r]zpfcif 1996 ckóSpfeJ. óSdKif:pm\if avsmhusoGm:ovm:` pD:yGm:a\:vkyfief:t\ vmolawGeJ. w]cm:tvnftywf vma\mufolawG z<fvdkuf\if uèmvSnfhc\D:onf \mckdifóSKef:u b<favmuf\SdrvJ̀ ütar\duwdkufá eJ. üork'N\muïef:rsm:a'oá qkdwm bmudkqkdvdkwmvJ̀ tJ'DtoHk:tóSKef:awGu vltrsm:oHk:r[kwfbl:av`

c\D:oGm:vkyfief: XmetîuD:tuJ\J. a]ymqdkcsufuawmh odyfpdwf&ifpm:p\m raumif:ygbl:` tpdk:\u udk<hfbmomcsD:rGrf:wmoufoufavmufygyJ̀ 'gajumifh udk<hfowif:rSm xdrdwJh a]ympum:aumufókwfcsufwpfck \zdk.twGuf owif:\if:]rpfwpfa<mufa<mufqDqufoG<far:]ref:zdk. vdkygr<f̀

2000 ]ynfhóSpf TumvtwGif: oGm:vmolOD:a\xuf 9.03 \mckdifóSKef: ydkrdkrsm:]ym:cJhygonf̀xkdif:ódkifiH c\D:oGm:vma\: tmEmydkiftzJG.u 2001 ckóSpf twGif: xdkif:ódkifiHodk.

vma\mufvnfywfol OD:a\ pkpkaygif: 10.0 oef:txd 8.32 \mckdifóSKef:wufvmap\efóSifhódkifiHhpD:yGm:a\:odk. &ifaiG bwf 320124 bDvD<H \\Sd\ef pDrHudef: csrSwfxm:ygonf̀

qufoG<f\ef ódkifiH]cm:owif:Xmepdwf zkef:` 662694 vdkif:cJG 1540-3]ynfol.qufqHa\:XmecJG zufpf̀ 662694-1325

tD:ar:vf̀ [email protected]

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42108

Page 126: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

109

owif:xkwf]yef csuf \J.atmufydkif:rSmrS pdwf&ifpm: p\mawGawG.\w<f` xdkif: ód kifiH udkausmif:om:awG? uav: i<f awGeJ.oufîuD:\G<ftkdawG ta\muftayguf ydkrsm:vmw<fwJh̀ tJ'guüódkifiH> |kyfyHk vÏmonf taygif:vuQEm buf qDodk. a]ymif:vJ vmaeajumif: azmfòÏef:vsuf\Sdonfávdk. qkdxm:w<f` xdkif:ódkifiHrSm]ynhfwefqmawG rl:<pfaq:&g:awGaygrsm: wmajumifh trsKd:om: {nfhonf awGudkyJ qJGaqmifcJhw<fqkdwmtrsm:u odxm:úyD:om:udpPyg` 'Dawmh tckvdk xkwf]yefa]ymqdkwJhtcsufu olwkd.taeeJ. bmudk \nfòÏef:csifwmvJ? |kyfyHkvÏmubmajumifh b<fvdka]ymif:vJwmvJ qkdwmawGudk ar:ódkifygw<f̀

'ght]yif tpdk:\tzJG.xJu r[kwfbJ ]yifyu qef:ppfolawGudkvnf: |kyfyHkvÏma]ymif:vJvmw<f qdkwm wu<f[kwf r[kwf ar:junhfódkifygw<f̀ uav:awG? oufîuD:\G<ftkdawGeJ. ausmif:om:awGydka\mufwJhtajumif: aemufwpfckckrsm: \SdaeOD:rvm:` 'gukd ykñvduc\D:oGm:vkyfief:awGrSm vkyfudkifaeolawG? bÖma\:Xmersm:u c\D:oGm:vkyfief: qkdif\m qef:ppfolawGeJ. w]cm:oufqkdifolawGudk ar:junhfódkifygw<f̀

olwdk.u ta]ctae[m owif:xkwf]yefcsufxJrSm azmf]yxm:oavmuf taumif:bufudk ra\mufao:wJhtajumif: a]ymcsifa]ym]yjur<f̀ 'grSr[kwf owif:xkwf]yefcsufu t"dutajumif:tcsufwcsKd.udk xdefcsefxm:wmrsKd: vkyfcsifvkyfxm:r<f̀ 'grSr[kwfvnf: olwdk.u owif:xkwf]yefcsufeJ. oabmwlnDrSK\SdúyD: tJ'geJ.oufqkdifwJh xif]rifoHk:oyfcsufawG ay:csifvnf:ay:r<f̀ 'gawG tm:vHk:u udk<hfowif:udk tm:\SdapúyD: ydkúyD: ]ynhfpHkapygw<f̀

wu<fvdk. ]zpfódkif\if udk<fu tJ'DvdkvmvnfwJh uav:?oufîuD:\G<ftkdeJ. ausmif:om:awGudk oGm:awG.úyD: olwkd.udk xkdif:ódkifiH\J.|kyfyHkvÏmtajumif:ar:junhf? úyD:awmh olwkd.bmajumifh tckvdk vma\mufvnfywfwmvJ qkdwmudkyg ar:junfhaygh̀ tJ'Dvdkqdk\if udk<fh\J.owif:udk udef:}Eef:awGeJ. p\r<fhtpm: vma\mufvnffywfwJhwu<fhvlwpfa<mufa<mufeJ. pa\:ódkifwmaygh̀

tcef: (12) owif:xkwf]yefcsuf

c\D:oGm:OD:a\wpfckwnf:ukdom

rjunfhygeJJ.`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42109

Page 127: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

110

tcef: (13)tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:?owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

owif:XmeawGtaeeJ. owif:tawmfrsm:rsm:udk tpnf:ta&:awG? rdef.cGef:awGeJ. owif:pm\Sif:vif:yJGawGuae \juwmyg`tJ'DtwGuf owif:axmuf[m yxrOD:qHk:taeeJ. rdef.cGef:a]ymqkdr<hfvl? 'grSr[kwf tpnf:ta&:eJ. owif:pm\Sif:vif:yJG vkyfr<hftajumif:t\mawGudk t\if îudKwif ]yifqifoGm:\ygr<f̀ 'grSom ar:cGef:aumif:awG ar:ódkifrSm]zpfúyD: pmzwfy\dowfîuD:ukd \Sif:vif:]ynhfpHkwJh owif:a\:om:wif]yódkifrSm ]zpfygw<f̀

tpnf:ta&:rsm:

tpdk:\? 'grSr[kwf rl&g'csrSwfwJh tzJG.tpnf:wpf\yf tpnf:ta&:vkyfw<fqkd\if tJ'Dtpnf:ta&:\J. qHk:]zwfaqmif\Gufcsufay;rSm tm|kHpdkuf\rSm ]zpfúyD: tJ'DqHk:]zwf vkyfaqmifcsuf[m pmzwfy\dowfîuD:ay;rSm b<fvdk tusKd:oufa\mufrSK \SdovJqkdwmudk azmf]y\ygr<f̀ tpnf:ta&:rSm rJcGJqHk:]zwfcJhwmvm:` ausmif:q\mawG\J. vpmwkd:ay:zkd.twGuf aumfrwDu tjuH]yK wif]ycJhovm:` \oHk:rSef:a]caiGpm\if:topfudk twnf]yKay:vkdufovm:` wu<fvdk. bmqHk:]zwfcsufrS rcsrSwfódkifbl:qkd\if tJ'g[m bmajumihfvJqkdwJh tcsufay;tm|kHpdkuf\r<f̀ 'grSr[kwf tacstwif ]iif:ckHrSKawGtay; tav:xm:junfh\r<f̀

tpnff:ta&:owif:awGrSm yg&ifoifhwJh tcsufawGuawmh-

• b<folawG wufa\mufcJhw<f?• tpnf:ta&: vkyf\]cif:tajumif:?• csrSwfaqmif\GufcJhwJh qHk:]zwfcsuf?• bm]zpfvdk. 'Dvdkaqmif\GufcJhw<f?• tpnf:ta&:wufa\mufolrsm:? tuJcwfrsm:\J. rSwfcsuf?• qHk:]zwfaqmif\Gufcsuf\J. oufa\mufrSK[m b<folawGtay; us a\mufrvJ? tJ'DvlawG\J. xif]rifcsuf?• tu<fI bmqHk:]zwfcsufrS rcsrSwfódkifcJhbl:qdk\ifvnf: tajumif:

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42110

Page 128: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

111

t\mwpfckudk tJ'Dvdk ta\:<l aqmif\Gufoifhw<f qkdwJhtajumif: a<bk<s oabmwlnDcsuf \cJhovm:?• tu<fI bmqHk:]zwfcsufrS rcsrSwfódkifcJhbl:qkd\ifvnf: wpfa<muf a<mufu ta\:îuD:wJhtajumif:t\m? 'grSr[kwf pdwf&ifpm:p\m wpfckck a]ymcJhovm:?• 'DudpP\J. aemufcHorkdif:?

tckatmufrSm azmf]ywJh vmtkdbmomeJ. xkwfa&wJh owif:pm\J. tzGifhpmydk'fu tpnf:ta&:udk b<fykñdKvf wufa\mufcJhw<fqkdwm\<f? olwkd.aqG:aóG:juwJh tajumif:t\m\<fudk a]ym]yxm:ygw<f̀ 'gayrJh aqG:aóG:wJhtajumif:t\meJ. ywfoufúyD: olwkd.u bma]ymw<fqkdwm rygbl:` 'grsKd:u ta\S.awmiftm\Su owif:pmq\mawG t]rJ rSm:aewJhyHkpHyg`

vmtdkqyfaumfrwDOU÷ AdkvfrSL:îuD: bkdqif csrfygzef:óSifhxdkif:qyfaumfrwD twGif:a\:rSL: AdkvfrSL:csKyf q\D\wfoif\wfwkd.onf vmtkd-xdkif:e<fpyfvH k]cHKa\: xdef:odrf:rSKaumfrwDtpnf:ta&:odk. wufa\mufcJhjuum Zlvdkif 3 \ufae.u ]zpfyGm:cJhaom Aefawmif: t]zpftysufudpPudk aqG:aóG:cJhjuonf̀

owif:\J. aemufyd kif:usrS tajumif:t\mudkydkodvm\w<f̀ üvufeufudkif"m:]yá awGu e<fpyfuif:pcef:udk&ifwkdufúyD: taumufcGef t\m\SdawGudk "m:pmcHrsm:t]zpfeJ.zrf:oGm:juw<fwJh` vmtdkbufu AdkvfrSL:îuD:u tcktcgrSmxdkif:eJ.vmtdkwyfawG yl:aygif:úyD: e<fpyfrSm úidrf:csrf:a\:xdef:odrf:aewJhtajumif: a]ymygw<f̀ wu<fu tJ'DtcsufukdtzGihfrSmwifa\:\rSm`

tckwpfcg t}FvdyfbmomeJ. xkwfa&wJh vmtdkowif:pm wpfapmifu tpnf:ta&:owif:wpfyk'fukd t]ynfhtpHkazmf]yvdkufyg w<f̀

rdef:uav:rsm: aq:vdyfydkaomufvm

q<fausmfoufrsm:? txl:o]zihf rdef:uav:rsm: aq:vdyfaomufoHk:rSK yd krsm:vmajumif: Zlvdkif 24 \ufu vmtdk

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

wd\pémefawGtwGuf vlawGu

t]rJyJ pdk:\drf wwfjuw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42111

Page 129: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

112

yvmZm[dkw<f wGifusif:yonhf vmtdk]ynfol. 'Drkdu\ufwpforRwódkifiHtwGif: aq:vdyfxdef:csKyfa\:rl&g'qdkif\m wpf\ufjumpnf:a&:yJGY usef:rma\:ynmay: ]yefjum:a\:Xme tîuD:tuJa'gufwm qGefcsKdif: zdkvfqDemu a]ymjum:onf̀

tqdkyg tpnf:ta&:udk paeOykoftoif: zHG.úzdK:wdk:wufrSKu<fwifa\:toif:u OD:aqmifusif:y]cif:]zpfúyD: usef:rma\:&efîuD:XmeóSifh <if:óSihfqufóG<faeaom Xmersm:rS vl 40 yg&ifwufa\mufcJhonf̀ ódkifiHwum tzJG.tpnf:rsm:rS udk<fpm:vS<ftcsKd.vnf: wufa\mufcJhúyD: tpnf:ta&: obmywd t]zpf]ynfol.usef:rma\: 'kwd<&efîuD:u aqmif\GufcJhonf̀

tpnf:ta&: tpDtpOfwGif uèmhaq:vdyfaomufoHk:rSKta]ctae tjurf:zsif:óSifh <if:udkxdef:csKyfae]cif:? vmtdkódkifiHaq:vdyfaomufoHk:rSKóSifh xdef:csKyfaqmif\Gufae]cif:? aq:vdyf>usef:rma\:tay; qk d:usK d:? aq:vdyfwifoGif:aerS S KóSif htcGefaumufcH]cif: tajumif:\yfrsm:? tem}wfr[mAsL[móSifhaq:vdyfxdef:csKyfa\: rl&g' rsm:udk aqG:aóG:nÛdóSdKif:rSKrsm: yg&ifonf̀

ódkifiHtus<ft&ef: pwk\ef:uDvdkrDwm 7500 \Sdaomvmtdk ódkifiHonf aq:\GufîuD:udk t"du pdkufysKd:vsuf\Sdonf`úrdK.]yrsm:wGif vmtkdtrsKd:om: 25 \mckdifóSKef:óSifh trsKd:orD: 1.5\mckdifóSKef:wkd.u aq:vdyfaomufoHk:aejuonf̀ aus:vufrsm:wGifrl vmtkdtrsKd:om: 60 \mckdifóSKef:óSif h trsKd:orD: 30\mckdifóSKef:u aq:vdyfaomufolrsm: ]zpfjuonf̀ vmtkdvlrsKd:aq:vdyfaomufoHk:ol 70-90 \mckdifóSKef:onf vlenf:pk&ifvlrsKd:pkrsm: ]zpfjuygonf̀

vmtdkódkifiHwGif tm'ifóSifh a'ghcfar'if trSwfwHqdyfaq:vdyfrsm: xkwfvkyfonhf puf|kHóSpf|kH\Sdonf` at}sifpDóSpfckuig:oHk:vHk:óSifh rmvfbdk|kdpD:u\ufrsm:udk wifoGif:vsuf\Sdonf̀

tpnf:ta&:\J. \nf\G<fcsufu aq:vdyfaomufoHk:rSK xdef:csKyfa\:twGuf rl&g'opf csrSwfzdk.]zpfwJhtajumif: tzGihfpmydk'fuazmf]yxm:w<f̀ 'gayrJh tpnf:ta&:\J. \nf\G<fcsuf xa]rmufatmif]rifovm:? ratmif]rifbl:vm: qkdwm owif:xJrSm rygbl:` wu<fvdk.rl&g'opfcsrSwfcJhw<fqkd\if tJ'gbmvJ̀ b<frl&g'topfrqkd ]ynfolawGay;rSm oufa\mufrSK \dSwmcsnf:ygyJ̀ wu<fvdk. tpnf:ta&:url&g' rcsódkifcJhbl:qdk\if bm]zpfvdk. rcsódkif\wmvJ̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42112

Page 130: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

113

tzGifhuawmh ]ynhfpHkaumif:rGefw<fvkd.yJ a]ym\rSmygyJ`tpnf:ta&:rSm a]ymwJh pdwf&ifpm:p\m tajumif:t\mwpfckudk azmf]yxm:w<fav` 'gayrJh tJ'Dtajumif:udk usefwJh owif:om:xJrSmbmrS qufr\Sif:xm:bl:` rdef:uav:awG bm]zpfvdk. aq:vdyfydkaomufvmjuwmvJ` rdef:uav:awG aq:vdyfaomufoHk:rSK b<favmufwkd:yGm:vmwmvJ̀ 'gudk xdef:csKyfzdk. enf:vrf:awGudk 'Dtpnf:ta&:rSmaqG:aóG:cJhjuovm:`

owif:u tpnf:ta&: tpDtpOfawGudkawmh azmf]yxm:yg\J.` 'gayrJh tpnf:ta&:rSm xkwfazmfa]ymqdkwJh t"duxif]rifcsuftajumif:t\mawGusawmh rygbl:` ]yùemeJ. ywfoufvdk.? xdef:csKyfa\:eJ. ywfoufvdk. tpnf:ta&:wufa\mufvmjuolawGjum:rSmoabmwlnDcsuf \cJhovm:? 'grSr[kwf r\cJhbl:vm:`

aq:vdyfaomufol \mckdifóSKef:eJ. aq:vdyftrsKd:trnfudkawmh owif:xJrSm azmf]yxm:ygw<f̀ 'gayrJh vuf\Sd aq:vdyf xdef:csKyfa\: rl&g' tajumif:]zpfwJh ta\:îuD:wJh aemufcHorkdif:usawmhrygbl:` aemufúyD: qufpyfrSK tpOfu bmvJ̀ tpdk:\u 'D]yùemudkbm]zpfvkd. tckusrS ta\:w<l vkyfvm\wmvJ̀

tckwpfcg owif:vdkuf\wm cufúyD: a\:\wmvnf: |SKyfwJhoHcif:wrefcif: tpnf:ta&:yJGwpfcktajumif: owif:udk junhf\atmif̀

owif:a\:ol[m ol.\J. aemufcHorkdif: A[kokw? tpnf:ta&:rSm a]ymwJh rSwfcsufpum:awGeJ.twl tpnf:ta&:yJG úyD:oGm:wJhaemufydkif: yg&ifwufa\mufcJholawGeJ. awG.qHkar:]ref:úyD: bmawG]zpfcJhw<fqdkwm ]ynhf]ynhfpHkpHkeJ. t"dyím<fygyg yHkazmfa\:]yoGm:wmudk }|kpkdufjunhfyg`

owif:axmufu emrnfwyfúyD:awmha\m? emrnfrazmfbJeJ.a\m a]ympum: aumufókwfcsuf ckepfckukd azmf]yxm:ygw<f̀ 'ght]yiftpnf:ta&: ]yKvkyfaewJhtwGif:rSm w]cm:owif:\if:]rpfawGeJ. awG.qHkúyD: bmawG]zpfysufcJhw<f? 'D]zpf\yfawG[m bmajumifh xl:]cm:rSK \Sdw<fqkdwmawGudk odatmif vkyfcJhw<f̀

owif:u tajumif:t\mwpfckuae wpfckudk acsmacsmarG.arG. <kwWd\Sd\SdeJ. ul:a]ymif: a\:om:oGm:w<f` ta\:tîuD:qHk:tajumif:t\muae ta\:rîuD:qHk: tajumif:t\mqDudk a\:oGm:w<f̀ qufpyfaewJh tajumif:t\mawGudk owif:axmufu pkpnf:azmf]yxm:w<f̀ pmzwfolpdwfxJ ay;vmr<fh ar:cGef:tm:vHk:udkvnf:

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42113

Page 131: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

114

a]z\Sif:ay:oGm:w<f̀ owif:wpfyk'fudk 'Dvdk pepfwus pkpnf:úyD: tpDtpOfwus a\:ókdifw<fqkdwm owif:axmuftaeeJ. pmawG trsm:îuD: zwfxm:\ovdk tajumif:t\mudkvnf: ydkifódkifvdk. ]zpfygw<f̀

tm\SvHk]cHKa\:udk tav:xm:? w|kwfóSifhqufqHa\:wkd:]rÛifh\ef tar\duefu <if:>

r[mrdwfrsm:tm: tmrcHa]ymjum:

[ód G Kif? AD<uferf (atyD)` tar\du]ynfaxmifpkóSifh w|kwf ókdifiHu óSpfódkifiHtjum: rjumao:rDtwGif:u ]zpfay;aeaom wif:rmrSK rsm:ud k tqHk:owfaprnf ]zpfajumif: Ak'Ý[l:ae.u usif:yaom vHk]cHKa\:qdkif\m aqG:aóG:yJGwGif tm\SóSifhOa\myódkifiHrsm:odk. xyfrHtmrcH a]ymjum:vdkufygonf` okd.aomf aphpyfaqG:aóG:yJGrsm:wGif a]rmufudk\D:<m:ódkifiH yg&ifvma\:udkrl tpnf:ta&:yJGu razsmif:zsódkifcJhay`

rdrdwkd.ódkifiHtae]zifh tar\du]ynfaxmifpkóSifhqufqHa\:udk wefzd k:xm:ygajumif:óSif h a'owGif:úidrf:csrf:a\:óSifh wnfúidrfrSK\Sda\: twGuf &g\SifwefóSifhtwlvufwJGaqmif\Gufrnf]zpfajumif: w|kwf ódkifiH]cm:a\:&efîuD:wefusd\Ïef:u a]ymygonf̀

ütcsdeftwdkif:twm wpfcktxd tcuftcJawGeJ.juHKawG.cJh\wJh w|kwf-tar\duefqufqHa\:tay;rSmwpfuèmvHk:u pdwf&ifwpm: \SdcJhjuygw<f? tckawmh'DqufqHa\:u wdk:wufrSK vrf: ajumif:ay; a\mufvmcJhygúyDá[k wefu tmqD<H a'oÊ\ aqG:aóG:yJGwGif rdef.cGef:a]ymjum:cJhygonf̀

ta\S.awmiftm\S toif:&if 10 ódkifiHu îuD:rSL:usif:yaom tqkdyg aqG:aóG:yJGwGif tar\du ]ynfaxmifpk?w|kwf? |k\S? awmifudk\D:<m:? Oa\myorñóSifh w]cm:ódkifiHrsm: yg&ifonf` a]rmufudk\D:<m: ódkifiHu avhvmolt]zpf wufa\mufcJhygonf̀

&gusóSpfajumif:ygtzGifhpmydk'fuowif:]zpf\yfóSpfck

tajumif:udk wif]yxm:w<f̀tJ'gu tpnf:ta&:taeeJ.

bmu txa]rmufatmif]rifúyD:?bmu ratmif]rifbl: qdkwmudkyg`

'gayrJh tajumif:t\mawGudk|kd:|kd:eJ.\Sif:\Sif:yJ azmf]yxm:wm

owd]yKyg`

t"duuswJh a]ympum:aumufókwfcsuf tygt&if

'Dpmydk'f awGu tzGifh\J.yxrtajumif:t\mudktm:]znfhay:xm:w<f`

aphpyfwJh pmzwfolqkd\iftmqD<Ha'oÊ\ aqG:aóG:yJGqdkwm

bmvJvkd. csufcsif:ar:r<f̀tzGihfuae 'Dtxdudk vHk]cHKa\: qkdif\m

aqG:aóG:yJG\<fvdk.yJ pmzwfoluodxm:wmav`

owif:axmufu ar:cGef:udkcsufcsif: a]zay:xm:ygw<f̀

'Da\:om:csufu (tm\SeJ. Oa\myódkifiHrsm:qkdwJh) tzGifhrSmygwJh

tcsufay;rSmvnf:tm:]znhfay:xm:w<f`

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42114

Page 132: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

115

tar\duef ódkifiH]cm:a\:&efîuD: aumvif:yg&<f utar\du]ynfaxmifpkonf w|kwfódkifiHóSifh qufqHa\:udktxl:tav:ay:úyD: tm\S-ypdzdwfóSifh qufqHa\:udkvnf:aumif:rGefatmif aqmif\GufoGm:rnf[k a]ymjum:oGm:ajumif: tmqD<H oHwrefwpfOD:u a]ymygonf̀

xdkif:ódkifiH]cm:a\:&efîuD: ql\macwf qwfo\DwmeDóSifh awG.qHkcJhpOfwGif yg&<fu ütar\duefódkifiHonfTa'ota\:udk tav:xm:ygajumif:? tar\dueftpdk:\ tae]zifh tm\Stay; av:av:euf euf tm|kHpl:pkdufrSK\S dygajumif:á tav:teufxm: a]ymjum:oGm:cJ honf[k xkdif:a]ymcGif h\ykñdKvf ód k\mcspfqif}gqeDu a]ymygonf̀

tar\duefódkifiHwGif ta]cpdkufaexdkifol ynm\Sifrsm:tm: olvûKdvkyfonfqkdum ta\:<l t]ypfay:]cif:?tar\duefolvûKdav<mOfta\:? tar\duefu tqdk]yKxm:onhf 'Hk:ysHumuG<fa\:pepfóSifh vl.tcGifhta\: udpPrsm:ajumifh úyD:cJ honhfvrsm:twGif: tar\duef- w|kwfqufqHa\: qkd:\Gm:cJhonf̀

ta\S.awmif tm\S ódkifiHrsm:> oabmxm:udkar:]ref:junhf\m ódk\mcspfu ütar\du]ynfaxmifpkeJ.w|kwfódkifiHwdk. oHcif:wrefcif: aqG:aóG:yJGawG yHkrSef ]yefvkyfwmudkyJ uïefawmfwkd. ]rifcsifygw<f? tck 'Dvrf: ajumif:ay;a\mufvmúyDvdk. qkd\r<f? 'Dvdkwkd:wufvmwmudkuïefawmfwkd.u îudKqdkygw<fá [ka]ymjum:oGm:onf̀

vlOD:a\ oef: axmif&uf\SdúyD: uèmhta\:tygqHk:yifv<fa\vrf:ajumif: wnf\Sdaeonhf ta\S.awmif tm\SwGif w|kwfóSifh tar\du]ynfaxmifpk óSpfókdifiHpvHk:onfpD:yGm:a\:wGifa\m vHk]cHKa\: wGifyg ta\:îuD:onfh tcef:uÖrS yg&ifvsuf \Sdygonf̀

owif:axmufu tzGihfudkw|kwf\J.a]ympum: aumufókwf csufeJ.tm:]znhfay:cJhúyD:úyD̀ tck oluaemufwpfzuf]zpfwJh tar\du]ynfaxmifpkbufu a]ymwmudkazmf]yúyD: xyfrH tm:]znfhay:vdkufw<f̀owif:twGuf yg&<fudk tifwmrAsL:ódkifwmajumifhtpnf:ta&:wufcJhwJhaemufvlwpfa<mufu wpfqifh yg&<f\J. a]ymqkdcsufudk azmf]ycJhw<f̀

'Dowif:udk em:vnfzdk.twGufaemufcH orkdif:u rygvdk. r\bl:`aemufcHorkdif:u tzGifhrSm azmf]ycJhwJhtar\du]ynfaxmifpkeJ.w|kwfódkifiHwdk. qufqHa\:wdk:wufaumif:rGefatmifîudK:pm:aew<f qkdwJhtcsuf\J.ta\:îuD:yHkukd pmzwfolukd xyfavmif:a]ym]yay:w<f̀ aemufcHorkdif:uvkdwkd\Sif:vnf: \Sdw<f̀

'Dpmydk'fóSpfydk'fu qufpyfrSK tpOfukd\Sif:]yúyD: 'Dawmh bm ]zpfovJqdkwJhtar\du]ynfaxmifpkeJ.w|kwfqufqHa\:aumif:rGef]cif:[mta\S.awmiftm\StwGuft"dyím<f\SdyHkudk azmf]yay:ygw<f̀

tmqD<Hu îuD:rSL:usif:yaom vHk]cHKa\: aqG:aóG:yJGwGif a]rmufudk\D:<m:ódkifiHu'kwd<tîudrft]zpf wufa\mufvmcJhaomfvnf: <ckwpfîudrfwGif ódkifiH]cm:a\:&efîuD:

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42115

Page 133: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

116

a]rmufudk\D:<m:ódkifiHonf tar\du ]ynfaxmifpk?awmifudk \D:<m:wkd.óSif h aqG:aóG:yJ Grsm: taqmwvsif]yefvnf]yKvkyfa\:udk [mu zsufqD: ypfvdkufygonf̀

üaqG:aóG:yJG]yefpzdk.twGuf tar\duef ódkifiHu Âcif:csufawG xm:\Sdaew<f qkdúyD: olwkd.u qkyfudkif a]ymqkdaew<fá [k tmqD<H tzJG. twGif:a\:rSL:csKyf |dka'ghzdkqAm\Dódku vHk]cHKa\: aqG:aóG:yJGrsm: twGif: [m > a]ymqkdcsufudk ]yefvnf a]ym]yygonf̀

ütar\duefuawmh r[kwfygbl:vkd. qkdw<f?olwkd.u bm Âcif:csufrS owfrSwf rxm: bl:wJh? aqG:aóG:yJGvkyfzdk. a]rmufudk\D:<m:bufu urf:vSrf:vmrSmudkyJapmifhaewmygvdk. qkdw<fá [k qAm\Dódku a]ymygonf̀

t]cm:aomódkifiHrsm:u awmif-a]rmuf aqG:aóG:yJGrsm: ]yefvnf pwifapcsifajumif: 4if:wkd.> qóNudkxkwfazmfcJ h juonfhwk dif a]rmufudk\D:<m:wdk.bufua\iHkóSKwfydwf aecJhonf[k qAm\Dódku a]ym ]yonf̀

pifppf üolwdk.u aqG:aóG:yJGay;rSm raumif: ]rifaewmygá [ktrnfrazmfvdkaom awmifukd\D:<m: t\m\Sdd wpfOD:u a]ymygonf̀

w|kwfódkifiH]cm:a\:&efîuD: wefuvnf: a]rmufudk\D:<m:óSif h t]cm:aom ód kifiHrsm: qufqHa\:wGifüaemufxyf wkd:wufrSKrsm: \Sdvmonfudk &rf:yef:womawG.]rifvdkygajumif:á xkwfazmfa]ymjum:cJhygonf̀

vHk]cHKa\:aqG:aóG:yJGwGif a]rmufudk\D:<m:ódkifiHonfvGefcJ haom wpfóSpfu yg&ifwufa\mufcJhúyD: xdkpOfutar\du]ynfaxmifpk? awmifudk\D:<m:wdk.óSifh qufqHa\:vrf:yGifhcJh\onf̀ <if:rSm 1950 ]ynhfvGef óSpfrsm:twGif:

pma\:q\mua]rmufukd\D:<m:tajumif:udk púyD:

rdwfquf azmf]yvdkufw<f̀

'Dpmydk'fóSpfykd'fu tzGihfrSma]ymcJhwJhtajumif:udk wdkuf|kduf

axmufulay:ygw<f`

owif:axmufaumif:[m t]rJbufóSpfzufu owif:udk

\atmif <lwwfw<f̀tckvnf: tar\du]ynfaxmifpkua]rmufudk\D:<m:\J. pGyfpJGcsuftay;

b<fvdkwHk.]yefovJvkd. ar:cJhwJhtwGuf'Dta]zudk \\SdcJhwmyg`

tzGifhudk ydkúyD: tm:]znhfay:ygw<f̀

yuferfqef vma\mufcJh]cif: r\SdbJ tqihfedrfh t\m\Sd wpfOD:]zpfol [m}ïrf:omvûifwufa\mufcJhonf̀ xdk.ajumifh <ckóSpfaqG:aóG:yJGwGif tar\duef-a]rmufudk\D:<m: aqG:aóG:yJGr]zpfa]rmufcJhay`

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42116

Page 134: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

117

awmifukd\D:<m:óSifhppf]zpfcJhaom uGef]rLepf ódkifiHwpf ódkifiHtae]zifh ]yifyuèmodk.\Sm:\Sm:yg:yg: wHcg:zGif hay:cJh]cif:]zpfygonf̀

vHk]cHKa\: aqG:aóG:yJGwGif aemufxyf tm\SvHk]cHKa\:udpP]zpfonhf awmifw|kwf yifv<fuïef:rsm:ta\: t]iif:yGm:rSKrsm:wGifvnf: wkd:wufrSK r\cJhacs` <if:uïef:rsm: tay;e<fa]rydkifqdkifrSK t]iif:yGm:\mrS w|kwfóSifh tmqD<H tzJG.&ifód kifiHwcsK d. tjum: vufeufudkif wk dufck dufrSKrsm:]zpfyGm:cJh\onf̀

aemufxyf yõdyuQrsm: r]zpf\atmif üóSpfOD:óSpfzuf vdkufem \rnfh pnf:rsOf:á wpf\yfudk tqkdygódkifiHrsm:u aqG:aóG:ndÛóSdKif: aejuaomfvnf: 4if:pnf:rsOf:xJwGif tusKH:&ifrnfh yx&D&if ae\m tus<ft&ef:tygt&if udpP\yfrsm:wGif oabmwlnDrSK r\ao:ajumif:vHk]cHKa\: aqG:aóG:yJ G obmywdt]zpf aqmif\GufolAD<uferf ódkifiH]cm:a\:&efîuD: ik<if'dkifeif:u a]ymygonf̀

a\S.rwdk: aemufrqkwf ]zpfaeaom ta]ctaeukdausmfvÏm: ódkif\ef <cktcg zdvpfydkifódkifiH> tqkd]yKcsufwpf\yfudk ódkifiHrsm:u pOf:pm:oHk:oyfaeajumif: olu a]ymygonf̀

aqG:aóG:yJGrsm:twGif: Oa\my orñ tygt&ifódkifiHrsm:u tar\duefódkifiH> 'Hk:ysHumuG<fa\:pepftay;qef.usif uef.uGufcJh juajumif: tD:<ludk udk<fpm:]yKwufa\mufonfh b<fvf}sD<efódkifiH ]cm:a\:&efîuD: vl&pfrkdufu<fu a]ymonf̀

ü'Hk:ysHumuG<fa\:pepfeJ. ywfoufúyD: tar\duefawGeJ. uïefawmfwdk. aqG:aóG:\r<f? bm]zpfvdk. vJqkdawmh'D [m u vufeuf zsufodrf:a\:udpPrSm qkd:usKd:awG ]zpfvmapódkifvkd.ygyJá [k rkdufu<fu owif:axmufrsm:udk a]ym]yygonf̀

wefu ol.rdef.cGef:xJwGif 'H k:ysHumuG<fa\:tpDtpOfonfa'oúidrf:csrf:a\:óSif h wnfúidrfa\:ukd

pmzwfoltaeeJ. owif:udk ydkúyD: em:vnfatmif aemufcH orkdif:awG ]znhfay:xm:wmyg̀ udk\D:<m:udpP aqG:aóG:rSKawG ut\if wpfóSpfu atmif]rifcJhw<f̀ 'gayrJh'DóSpfrSmawmh ratmif ]rifbl:`t"duowif:om: 'DrSmyJ úyD:oGm:ygúyD̀

pma\:q\mu tpnf:ta&:\J.odyfta\:rîuD:wJh tydkif:udk ul:oGm:w<f̀üaemufxyf tm\SvHk]cHKa\:udpP...rsm:wGifwkd:wufrSK r\cJhacsá qkdwmaemuftajumif:t\m wpfckqDacsmacsmarG.arG. ul:a]ymif:vdkufwmyg`orkdif:aemufcHeJ. xl:]cm:csufawGudk|dk:|kd:\Sif:\Sif:yJ azmf]yxm:w<f̀

tpnf:ta&: usif:ywJhwpfae.wmtwGif:rSm wkd:wufrSKbmajumifh r\wmvJ qkdwm\<f?a]z\Sif:csuf tvm:tvm \<fudkazmf]yay:xm:ygw<f`

pma\:q\mu aemufxyfta\:odyfrîuD:wJh udpPwpfckqDxyful:oGm:w<f̀ 'Dowif:uawmifw|kwfyifv<f yõdyuQavmufta\:ryg bl:` tajumif:uawmhtar\duef 'Hk:ysHtpDtpOftay;uef.uGufrSKawGeJ. ywfoufvdk.w]cm: rD'D<mawGrSm owif:azmf ]yxm:úyD:]zpfvdkhygyJ̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42117

Page 135: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

118

tÊ\m<f]zpfapódkifajumif: w|kwf ódkifiH> owday:csufudkxyfavmif:a]ymjum:cJhygonf` Tpepfonf üódkifiHrsm:tjum: <HkjunfrSKóSifh yl:aygif:aqmif\GufrSK wkd.twGufraumif:ajumif:á olu a]ymqdkonf̀

nDvmcHrsm:

nDvmcHawGrSm owif:<lzkd. cufygw<f` nDvmcHawGudkynm\SifawG? tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf:awG? vkyfief:wpfckckudk vufawG. taumiftxnfazmf vkyfudkifaeol tkyfpkawGeJ. tpdk:\wkd.u OD:pD:usif:yavh \Sdwwfjuw<f̀ tJ'D nDvmcHawGrSm rsm:aomtm:]zifhqHk:]zwfcsufwpf\yf\yfudk csrSwftaumiftxnfazmfwmrsKd: r\SdwwfbJol.t]rif? udk<hft]rif zvS<fwmrsKd:awGyJ \Sdwwfjuw<f̀

nDvmcHrSm OD:aqmifa]ymqkdwJh ykñdKvf\SdcJh\if ol.\J. oHk:oyfa]ymqdkcsuf[m udk<hfowif:\J. t"du tajumif:t\m ]zpfvmódkifygw<f̀ wufa\mufvmol trsm:u ]yùemwpfcktay; OD:wnf aqG:aóG:juw<fqdk\ifvnf: tJ'Dtajumif:u udk<fhtwGuf owif: ]zpfódkifygw<f̀ nDvmcH cEem:csdefrSm wufa\mufvmolrsm:eJ. pum:p]rnfa]ymqkdyg` olwkd.\J. xif]rifoHk:oyfcsufawGtay; tao:pddwf ar:]ref:yg` tckvdk ]zpfysufaewmudk b<fvdk aqmif\Gufoifhw<fvdk. xifovJqkdwm ar:junhfyg`

nDvmcHawGuae t]rJwrf:awmh owif:aumif:awG r\wwfygbl:` 'gayrJh uïrf:usifolawGeJ. awG.qHkúyD: owif:tpawG\ódkifwJh ae\maumif:awmh ]zpfygw<f̀

tpnf:ta&:yJG tajumif: owif:a\:wJhtcgrSm tzGifhukdb<folawG wufa\mufw<f? b<fae\mrSm usif:yw<f? b<ftcsdefuusif:yw<f qkdwmavmufyJ ygwJh tzGifhrsKd: ra\:ygeJ.` tJ'DtzGifhrsKd:utck atmufrSmazmf]yxm:wJh AD<uferfbmomeJ. xkwfa&wJh owif:pmxJu tzGifhrsKd:yg`

tvkyform: vSKyf\Sm:rSK t zJG.&ifrsm:twGif: rl:<pf aq:&g:óSifh vlrSKa\: ]ypfrSKrsm: qef.usifwkdufzsufa\: óSpfóSpfjumvSKyf\Sm:rSK (1999-2000) tay; oHk:oyfonhf nDvmcHukduGrfx\DwGif A[dkukefoG<fa\:orñ vSKyf\Sm:rSKu OD:aqmif usif:ycJh\m rwf 20 \uf u úyD:qHk:oGm:cJhonf̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42118

Page 136: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

119

aemufydkif:usrS tqifh]rifh t\m\Sdwpfa<mufu rl:<pfaq:&g:eJ. üvlrSKa\:]ypfrSKá awG[m avsmhyg:oGm:rSK r\Sdajumif:? bmajumihfvJqdkawmh tzJG.&ifwcsKd.u 'DvSKyf\Sm:rSK[m olwkd.twGuf b<favmufta\:îuD:w<fqkdwm em:rvnfjuwJhtwGuf ]zpfajumif: a]ymqkdoGm:wmudk azmf]yxm:w<f̀ tJ'D ]yùemawGtwGuf a]z\Sif:ódkifr<fh enf:vrf:awGudkvnf: tJ'DykñdKvfu tjuH]yKwif]yoGm:w<f̀ wu<fqkd\iftzGifhrSm tJ'gudk a\:\r<f̀

rdef.cGef:óSifh owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

rûwrSK \Sdyg

rdef.cGef:a]ymwJhol? owif:pm\Sif:vif:yJGrSm \Sif:vif:a]ymjum:wJholawGrSm olwkd. a]ymqdkcsifwJhtajumif:t\m wpfck \Sdaew<fqkdwmodxm:yg` \Sif:vif:a]ymqkdolawG taeeJ. rD'D<mawGu wpfqifhvlxkqD tajumif:t\mwpfck ]yef.oGm:apcsifw<f̀ olwkd.u ódkifiHa\:ygwDwpfck? 'grSr[kwf pD:yGm:a\: xkwfukefwpfckudk ]rÛihfwifay:aewmrsKd:]zpfcsifvnf: ]zpfr<f̀ udpPr\Sdygbl:` owif:pmq\maumif:taeeJ.'g[m wpfzufowf owif:awGyJ qkdwm odxm:úyD:om:` udk<fu owif:tcsuftvufawG ydkúyD: ]ynfh]ynfhpHkpHk \atmif \Sif:vif: a]ymqdkwJholudkar:cGef:awG ar:zd k.? ol.\J. xkwf]yefa]ymqkdcsufukd pdef ac;zd k.toifh]zpfae\ygr<f̀ rjumcEqkdovdk \Sif:vif:a]ymqdkwJh ykñdKvf[mudk<far:vdkufwJh ar:cGef:tay;rSmyJ tm|kH&ifpm:oGm:wwfwmajumifha\S.u xkwf]yefcsufxJu tajumif:t\mawGudk owdvGwfoGm:wwfw<f̀ tJ'Dtcg owdvGwfúyD: ola]ymvdkufwm[m udk<hftwGuf owif:]zpfoGm:ókdifygw<f̀

\Sif:vif:a]ymqdkol a]ymwJh tajumif:t\mawGu t]iif:yGm:p\m ]zpfaew<fqkd\if owif:xJrSm ol.\J. xif]rifa]ymqkdcsufukd xnfhoGif:azmf]y\r<fht]yif oleJ. <SOfzuf w]cm:ykñdKvfawG? uïrf:usifolawG? 'grSr[kwf tJ'DyJGudk wufa\mufvmwJh y\dowfxJu oabmxm:csif: rudkufnDolawGeJ. awG.qHkúyD: olwkd. oabmxm:t]rifawGudkvnf:xnfha\:\ygr<f̀ 'grS udk<hfowif:u rûwrSK \SdrSmyg`

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42119

Page 137: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

120

b<folu bma]ymw<f qkd]cif:udk tav:xm:yg

rdef.cGef:eJ. owif:pm\Sif:vif:yJG tajumif: owif:awGa\:\ifatmufazmf]yygtcsufawG yg&ifoihfygw<f̀• b<folua]ymwmvJ (emrnf? \mxl:eJ. tzJG.tpnf:)`• \Sif:vif:a]ymqdkolu bmawGa]ymwmvJ (t"dutcsuf)? xdrdwJh a]ympum: aumufókwfcsufawGvnf: yg\ygr<f̀• rdef.cGef:? 'grSr[kwf owif:pm\Sif:vif:yJGu b<ftcsdef? b<fae\mrSm a]ymwmvJ? usif:ywmvJ̀• b<folawG wufa\mufovJ (y\dowf)? úyD:awmh olwkd.u b<fvdk wkH.]yefjuovJ̀• 'DudpPrSm <SufóG<f yg&ifaewJh w]cm:olawGua\m xif]rifcsuf? wHk.]yefcsuf b<fvdk\SdvJ̀

tzGifhu yxrtcsufóSpfcsuf]zpfwJh b<folu bma]ymwmvJqkdwJh tcsufawGay;rSm tav:xm:\ygr<f̀

rdef.cGef:eJ. owif:pm\Sif:vif:yJGawGtajumif: owif:pmawGrSm rsm:aomtm:]zifhawmh b<folu b<ftcsdef? b<fae\mrSm b<folawGudk a]ymqkd\Sif:vif:w<f qkdwmukdawmh a\:om:azmf]ywwfjuygw<f̀ 'gayrJh \Sif:vif:a]ymqkdolu a]ymwJh t"dutcsufudkawmhrazmf]ywwfjubl:` 'Dawmh \Sif:vif:a]ymqdkol a]ymwJhtxJrSm b<ftcsufu ta\:tîuD:qHk:eJ. pdwf&ifpm:p\m taumif:qHk:vJ? 'grSr[kwf xl:]cm:rSK bm\SdovJqkdwm udk<hfbmom ar:cGef:xkwfjunhfyg`Oyrm-\Sif:vif:a]ymqdkolu ]yùemwpf\yftwGuf a]z\Sif:csuf topfwpf\yftajumif:udk a]ym]yovm:` t]iif:yGm:p\m udpPtay;rSm xif]rifcsufwpfckck ay:ovm:` tJ'gawG ygw<fqkd\if tzGifhpmydk'frSmwifa\:yg`

olu b<fae\mrSm a]ymw<fqkdwm\<feJ. y\dowftajumif:\<fudk 'kwd<? 'grSr[kwf wwd<pmydk'fawGrSm a\:om: azmf]yódkifygw<f̀ 'Denf:tm:]zihf tzGifhudk |kd:|kd:\Sif:\Sif: a\:ódkifrSm]zpfygw<f̀

úyD:awmh t"dutcsufawGudkyJ tav:ay:úyD: azmf]yyg` rdef.cGef:xJ? owif:pm\Sif:vif:yJGxJrSm ygorû tajumif:t\mawGtm:vHk:udkxnhfa\:aep\m rvdkygbl:` udk<hftvkyfu ta\:tîuD:qHk:eJ. pdwf&ifpm:p\m taumif:qHk:tcsufawGudkom a\G:cs<fúyD: pmzwfolawGqDwif]yay:zdk.ygyJ̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42120

Page 138: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

121

ta\:tîuD:qkH:udpPawG[m \Snfvsm:axG]ym:wJh rdef.cGef:awG\J. ed}kH:ydkif:rSm ygvmwwfwmrdk. udk<fu t]rJódk:ódk:jum:jum: \Sdae\ygr<f̀ &efîuD:csKyfu aq:ynmoifwef: ausmif:qif:yJG tcrf:tem:wpfckukd wufa\mufvmw<f qkdygpdk.` ol.rdef.cGef:\J. yxr 45 rdepfrSmusef:rma\: apmifha\SmufrSKawGtajumif:ukdyJ a]ymoGm:w<f̀ aemufqHk: ig:rdepfrSmawmh olu tajumif:t\m a]ymif:úyD: w\m:r&if &ifa\mufvmolawGudk ta\:<lóSdrfeif:r<fhtajumif: ajunmvdkufw<fqkdygawmh̀ w\m:r&if a\Ï.a]ymif:&ifa\mufvmol tm:vHk:udk Xmae\if:]yefykd.r<fqdkúyD: olu a]ymoGm:w<faygh̀

tu<fI ol a]ymwJhtxJrSm usef:rma\: apmifha\SmufrSKeJ.ywfoufúyD: bmrS xl:xl:]cm:]cm: rygbl:qdk\if tzGifhudk tckvdk ra\:oifhygbl:`

&efîuD:csKyfonf <refae.u usif:yaom yxrtîudrfa]rmuf aq:ynmoifwef:ausmif: qif:yJGodk. wufa\mufum usef:rma\:apmifha\SmufrSK tajumif: rdef.cGef:a]ymjum:úyD:aemufatmifvuf rSwfrsm: csD:]rÛifhtyfóSif:cJhygonf̀

tJ'Dvdk a\:r<fhtpm: tckvdk a\:\ygr<f̀

&efîuD:csKyfu w\m:r&if &ifa\mufvmolrsm:tm:óSdrfeif:rnf ]zpfajumif: <refae.u ajunmvdkufygonf̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

vrf:ay;rS vl\J.t]rifu

b<fvdk\SdrvJ`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42121

Page 139: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

122

owif:aemufydkif:rSm 'Dvdka]ymqdkcsuf[m ausmif:qif:yJGwpfckrSm wufa\mufrdef.cGef: a]ymjum:wJhtxJxnhfa]ymoGm:wm]zpf wJhtajumif: a\:om:azmf]y\ygr<f̀ úyD:awmh ol.rdef.cGef:trsm:pku awmhusef:rma\:apmifha\SmufrSKawGtajumif:udkyJ a]ymoGm:w<f qkdwmvnf:azmf]y\ygr<f̀ 'Dvdk a\:vdkufvdk. oifwef:qif:awGu pdwfrqkd:ygbl:`rSwfxm:\rSmu udk<fowif:a\:wm[m oifwef:om:awG twGufa\:wmr[kwfbl:? pmzwfy\dowfîuD:twGuf ]zpfw<fqkdwmudkyg`

\Sif:vif: a]ymqkdolawG[m rsm:aomtm:]zifh ta\:îuD:wJhtajumif:t\mwpfckudk xkwfazmfa]ymqdkjuayr<fhvdk. tJ'Dtajumif:tao:pdwfukdawmh olwdk.u ra]ymwwfjubl:` 'gajumifh olwkd. a]ymúyD:oGm:wJhtcgrSm a]ymoGm:wJhtajumif:t\meJ. ywfoufvdk. \Sif:]yzdk.?Oyrmay: a]ym]yzdk. xyfar:\ygr<f̀ 'gudk owif:xJrSm xnfha\:wJh tcgrSmvnf: tckazmf]ywJh xif]rifcsuf? oHk:oyfa]ymqkdcsufawG[m olrdef.cGef:a]ymúyD:wJhaemuf udk<feJ. tifwmAsL:vkyfwJhtcgrSm a]ymoGm:wm ]zpfw<fqdkwmudk a\:om:azmf]yay:\r<f̀ 'DvdkrS r[kwf\if tJ'DyJGudk wufa\mufcJhwJh y\dowfu r\Sif:rvif:]zpfúyD: udk<fa\:wJhowif:[m rrSefuef? rwdusbl:vdk. qkdvmjuvdrhfr<f̀ csKyfúyD:awmh a]ym\\ifawmh rdef.cGef:awG? owif:pm\Sif:vif:yJGawG wuf\if olwkd. a]ymúyD:oGm:wJhtcgrSm \Sif:vif:a]ymqkdoleJ. awG.úyD: pum:a][cGifhomatmifîudK:pm:yg` tJ'Dvdk a]ym\]cif:tm:]zifh tao:pdwf tcsuftvufawGudkydkrdk od\ódkifwJht]yif ydkúyD: pdwf&ifpm:p\maumif:wJh a]ympum:aumufókwfcsufawGudkvnf: \\Sdódkifygw<f̀

îudKwif]yifqifyg

wpfa<mufa<muf rdef.cGef: ray:cifrSm ola]ymr<fhtajumif:t\mawG îudKwif]yifqifxm:wJh rdef.cGef:pm\Gufudk t\ifOD:úyD: \atmif<lxm:yg` 'Dvdk\xm:]cif:tm:]zihf rdef.cGef:tajumif:t\mudkudk<fu avhvmzdk. tcsdef\úyD: xda\mufwJhar:cGef:awG ar:ódkifrSmvnf:]zpfygw<f̀ 'gayrJh udk<fîudK\xm:wJh rdef.cGef:pm\GufeJ. olwu<fa]ymwJh rdef.cGef:wdk. wl rwl qkdwmukdawmh }|kpdkuf\ygr<f̀ rdef.cGef:a]ymolawGu r jumcEqkdovdkyJ rdef.cGef:pm\GufxJrSm rygwJh tajumif:t\mawGudk xnhfa]ymwwfovdk wcsKd. tajumif:t\mawGudk csefxm:cJhwmrsKd:vnf: vkyfwwfjuw<f̀ udk<fu rdef.cGef:pm\Gufudk îudKr\xm:bl:qkd\ifvnf: \Sif:vif: aqG:aóG:r<hf tajumif:t\mawGudkawmh

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42122

Page 140: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

123

zwfxm:\rSm ]zpfygw<f` 'Denf:tm:]zifh rdef.cGef:a]ymqkdwJhtcgrSm'Dowif: tajumif:t\mudk udk<fu odaeúyD:om: ]zpfaer<f̀

rdef.cGef:wpfck tajumif: a\:xm:wJh owif:aumif:wpfyk'fudk junhfju\atmifyg`

befaumuf? xkdif: (atyD)` &efîuD:csKyf oufqif\Sifem&yfx\m onf wevFmae.u ol.tpdk:\opf> rl&g'rsm:udk xkwf]yefajunmum uwdta]rmuft]rm: ay:vdkufaomfvnf: ol.tae]zifh vufawG.vkyf aqmif\ef cufcJ rnf]zpfajumif: a&zefolrsm:u a]ymqkdonf̀

vÏwfawmfopf> yxrtîudrf tpnf:ta&:wGifoufqif u 4if:> rl&g'udk a]ymjum:\mY tvkyftudkifrsm:zefwD:ay:\ef? &if aiGwkd:ap\efóSifh ódkifiHhbEfrsm:> aâu:úrD28.5 bDvD<Ha';vmudk avûmfypf\ef \nf\G<fonf[kqkdygonf̀

ütpdk:\taeeJ. b&opftwGuf tcGifhtvrf: awGudk \Sdorû tiftm:eJ. zefwD:wnfaqmuf<lrSm ]zpfygw<f?xdkif:ódkifiH[m buf aygif:pHkrSm a]ymif:vJzdk. vdktyfaeygw<fá[k w<fvDuGef vkyfief:\Sif olaX:îuD:t]zpfrS ódkifiHa\:orm:]zpfvmol oufqifu a]ymygonf̀

oufqif> xdkif:\wfxkdif:ygwDonf v<form:rsm:tm: aâu:úrD oHk:óSpfqkdif:iHhxm:ay:rnf? xdkif:aus:\Gm77000 tm: wpf\Gmvûif zHG.úzdK:a\:tulaiG a';vm 23800pDay:rnf? qif:\Jom:rsm:twGuf aç:óSKef:csK domaomaq:&g:ukorSKóSifh bEfaâu:úrDudpPtwGuf ódkifiHh \\efykdifcGifhpDrHcef.cJGrSK ukríEDîuD:wpfck zJG.pnf:ay:rnfqkdaom uwdoHk:ck]zifh Zefe&g\D 6 \uf taxGaxGa\G:aumufyJGwGif tódkif\\Sdum nGef.aygif:tpdk:\udk OD:aqmif zJG.pnf: cJh]cif: ]zpfonf̀

'Dowif:u oufqifa]ymorûudk]yefa\:xm:wm r[kwfqkdwmpmzwfolu csufcsif:odvkdufúyD̀pma\:q\mu tzGifhrSm uwnf: uqef.usifbuf t]rifudkygxnfha\:xm:wmudk:`

tzGifhrSm a<bk<soabmyJ azmf]ycJhwJht"dutajumif: t\m]zpfwJhrl&g'tajumif:udk pma\:q\mucsufcsif:tusOf:csKyfúyD: azmf]yay:w<f̀'gudk oufqif\J. a]ympum:eJ.tusOf:csKyfazmf]yúyD: tzGifhudktm:]znhfay:w<f̀ 'Dae\mrSm rl&g'utajumif:t\m topf tqef:r[kwfwmajumifh tzGifhrSm ra\:wmudkowd]yKyg` tJ'DuwdawGu a\G:aumufyJGrJqG<fyJGawGrSm ay:cJhwmrdk.owif:awGxJrSm zefw\mawatmifygúyD:aeúyD̀

pmzwfol[m owif:udkem:vnfódkifzdk.twGufaemufcHorkdif:udkra\:r]zpf a\:\r<f̀

odk.aomf a&zefolrsm:url vlúydef:îudKuf rl&g'rsm:rSm p\dwfpu îuD:rm:vGef:rnf]zpfajumif: owday:xm:onf̀

ütawG:tac;opfawG? vkyfaqmifcsuf topf

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42123

Page 141: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

124

awG[m rSefuefwJhtawG:tac;? rSefuefwJh vkyfaqmifcsufvdk. a]ymvdk.r\bl:á[k twkduftcH acgif:aqmifcïrfvdydkifuoufqif> rdef.cGef:óSif h ywfoufI vÏwfawmfwGif:tacstwif aqG:aóG:yJGwGif a]ymqkdonf̀

üodxm:\rSmu 'DódkifiH[m cifAsm:vdk rcsrf:ombl:qkdwmudkygá [k olu a]ymygonf̀

\\efydkifcGifh pDrHcef.cJGrSK ukríED wnfaxmifúyD:ykñvdubEfrsm:> aâu:úrDudk wm&ef<la\:onf vlcsrf:omvkyfief:\SifîuD:rsm: twGufom tusKd:\SdrSm]zpfúyD: tpdk:\tay;&efxkyf&efydk:îuD:om ydkvmrnf]zpfajumif:vnf: cïrfuowday:a]ymjum:onf̀

ütcGefxrf:awG\J. aiGeJ. vlcsrf:omîuD:awGudkulnDaxmufyHh ay:zdk. cifAsm:rSm bmvkyfykdifcGifhrS r\Sdbl:á [kcïrfu a]ymygonf̀

wpfcsdefu pnfyifzG H.úzdK:cJ haom xkdif:ód kifiH>pD:yGm:a\:onf ukefxkwfvkyfrSKóSif h yk d.ukefrsm:twGuftoufaoG:ajum]zpfaom ód kifiH]cm:\if:óS D:]rÛKyfóS HrSKrsm:]yefvnfxkwf<loGm:aomtcg 1997-98 tm\S pD:yGm:a\:usqif:rSKxJ óGHepfcJh\avonf̀ TpD:yGm:a\: tusyftwnf:rsm:u bÖma\:pepftwGif: vufoifh\m pm:awmfac; ]cif:óSifht}wd vdkufpm:rSKrsm: us<fus<f]yef.]yef. ]zpfay;ae]cif:udk azmf]yae]cif:]zpfúyD: ódkifiHhpD:yGm:a\:u <ckwkdif]yefvnf emvefxlvm\ef |kef:uefîudK:pm:ae\qJ ]zpfygonf̀

ütpdk:\taeeJ. tvsift]refeJ. ta\:wîuD: vkyfaqmif\rSmuawmh pD:yGm:a\:taqmufttHk? tkyfcsKyfa\:taqmufttHk? vlrSKa\: eJ. ódkifiHa\: taqmufttHk awGudk]yK]yifa]ymif:vJ]cif:tm:]zifh pD:yGm:a\: ]yùemawGudkt]refqHk:a]z\Sif:ay:a\:ygyJ? 'gawGtm:vHk:udk wpfúydKifeufwnf: vkyfju\r<fá [k oufqifu a]ymygonf̀

ol uwd]yKaom w]cm:tajumif:t\mrsm:rSmvkyfief:i<f orm:rsm:tm: acs:aiGxkwfay:ódkif\ef aus:\GmbEfrsm: wnfaxmifa\:? ódkifiHzHG.úzdK:wdk:wuffa\: vkyfief:rsm:udk ódkifiHa\:t\ &ifa\mufpGufzuf ]cif: r\SdbJ uïrf:usifol

pma\:q\mu tzGifh\J.'kwd<ydkif:]zpfwJh oufqif\J. rl&g'

tay; a&zefwJhtajumif:qDa]ymif:a\:vmw<f̀ olu

aoaocsmcsm a\G:cs<f<lxm:wJh xdxdrdrda]ympum: oHk:ckudk azmf]yxm:ygw<f̀

rjumao:cifu ]zpfysufcJhwJhxkdif:ódkifiH\J. pD:yGm:a\:]zpfpOf

aemufcHorkdif:udkazmf]yay:vkduf]cif:tm:]zifh pmzwfoltae eJ. cïrfvdykdif\J.rSwfcsufeJ. qufpyfrdoGm:wJht]yif tJ'D

qufpyfrSKtpOfu oufqiftaeeJ.rl&g'opfawG bmhajumifh csrSwf\wmvJ

qdkwmudkyg ay;vGifapygw<f̀wu<fawmh owif:u'DrSmyJ

]ynfhpHkoGm:ygúyD̀ owif:pmrSm ae\musefao:w<fqkd\ifawmh ta\:rîuD:vSwJhoufqif\J. rl&g' a\:\m ajunmcsuf

awGeJ.aemufódkifiHa\:orm:wpfOD:\J.a&zefa]ymqdkrSKawGudk qufvuf

azmf]yódkifygw<f̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42124

Page 142: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

125

ynm\Sifrsm:uyJ OD:pD:aqmif\Gufa\:? rl:<pf aq:&g:arSmifckdrSKrsm:tm: óSdrfeif:a\:óSifh tpdk:\> t}wdvdkufpm:rSKwkdufzsufa\:wGif ]ynfolrsm: yg&if\ef tm:ay:a\:wkd.]zpfygonf̀

acwfrDenf:ynmrsm: oHk:pJG]cif:]zifh tpdk:\ toHk:p\dwfudk avûmh cs\efóSifh tcGefaumufpepfudk wkd:wufaumif:rGefap\ef vkyfaqmifúyD: bÖma\:qkdif\m pnf:rsOf:pnf:urf:udk ]rÛifhwnfrnf]zpfajumif:vnf: olu uwd]yKcJhonf̀

oufqif nGef.aygif:tpk d:\tzJ G.> 'kwd<acgif:aqmifurl vlúydef:îudKufrl&g'rsm:udk trsm:óSifhtwlqef.usifygajumif: we}FaóG ae.u xkwfazmfa]ymqkdonf̀

e<l:tufpfya\:\Sif:ygwD 'kwd<acgif:aqmifcsmvrf <lbrf\efu oufqif> uwdpum:rsm:onfrJrsm:rsm: \a\:twGufom ]zpfúyD: ]ynfol.aâu:úrD &efxkyf&efydk: îuD:om ydkvmaprnf[k qkdygonf̀ aus:vuf aâu:úrDuif:\Sif:a\:rl&g'rsm:rSm <ckrS topfr[kwfbJ <cifuwnf:u rSm:<Gif: vkyfaqmif cJh ]cif:rsm: ]zpfajumif: olua]ymygonf̀

'Dowif:udk enf:enf:yg:yg: wnf:]zwfvdkuf\if ydkúyD:tm:\Sd? ydkúyD: \Sif:vif:vmygr<f̀ Oyrm- tzGifhudk tckvdka\:oihfygw<f̀

&efîuD:csKyf oufqif\Sifem&yfx\monfwevFmae.u ol.tpdk:\> pD:yGm:a\:óSifh vlrSKa\:rl&g'rsm:udk ajunmúyD: uwd u&wfrsm: ]yKcJh\m a&zefolrsm:url tqkdyguwdrsm:udk ]znhfqnf: zdk. cufcJvdfrfhrnf]zpfajumif: a]ymqkdygonf̀

b<fvdkyJ]zpf]zpfygav? tJ'Dowif: uav:uawmhrdef.cGef: wpfck tajumif:a\:wJh erlemowif:aumif: wpfyk'fygyJ̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42125

Page 143: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

126

tcrf:tem:rsm:rSmvnf:...

owif:axmufawG[m tcrf:tem:yJGawGtajumif: owif:a\:om:wJh tcgrSmvnf:rdef.cGef:awGeJ. owif:pm\Sif:vif:yJ GawGtajumif:a\:wJhtcg rSm:wwfwJhtwdkif: rSm:wwfjuygw<f` olwkd.u t\m\SdîuD: wpfa<muftcrf:tem:udk wufa\mufwJh tajumif:udkyJtzGif hrSm tom:ay: wifa\:avh \S dwwfjuygw<f` 'gayrJh tJ'g[m wu<hf owif:[kwf\J.vm:` tcrf:tem:eJ. zGifhvSpfay:vkduf

w<fqkdwJh ausmif:tajumif:usawmh b<fa\mufaeovJ̀ 'Dausmif:zGihfvdkufwmajumifh \GmxJu uav:awG yxrOD:qHk:tîudrf t]zpfausmif:wuf cGifh \oGm:úyDvm:`

t]rJwrf:rSm bmu ta\:ygwmvJ? vlxktay; bmoufa\mufrSK \SdovJ qkdwmudk pOf:pm:yg`

]refrmódkifiHu pme<fZif: oifwef:om:wpfpkudk armfvúrdKifúrdK.îuD:rSm |kyf\Sif|kHopfwpf|kH zGifhvSpfvkdufwJhtajumif: owif:wpfyk'fa\:ckdif:cJhw<f̀ trsm:pku zGifhyJGtcrf:tem:udk ppfbuft\m\SdîuD:awGwufa\mufwJhtajumif:udkyJ tzGifhpmydk'f t]zpf wifa\:cJhjuw<f̀tzGifh wpfckrSm qdk\if ü|kyf\Sif|kHa\S.wGif zJîudK:udk ]zwfay:úyD:aemuf tcrf:tem:wufa\mufvmolrsm:tm: vufaqmifypPnf:rsm: a&iSay:cJhonfáqdkúyD: a\:xm:w<f̀

wu<fu 'D|kyf\Sif|kHudk zGifhvSpfvkdufwJhtwGuf trsm:]ynfolawGtaeeJ. b<fvdk tusKd:\SdrSmvJqdkwmuom t"du ta\:îuD:wmyg`

armfvúrdKifúrdK.wGif 1971 ckóSpfupúyD: <cktcsdeftwGif:yxrqHk:tîudrf t]zpf zGifhvSpfvdkufaom qlygpwm:|kyf\Sif|kHokd.|kyf\Sifcspfol 400 ausmfu <ae.wpfcJeuf vma\muftm:ay:cJhjuonf̀

qdkúyD:yJ a\:oihfygw<f̀

tcef: (13) tpnf:ta&:rsm:? rdef.cGef:rsm:? owif:pm\Sif:vif:yJGrsm:

omref

owif:\if:]rpfawGudkvnf:

arhrxm:ygeJð`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42126

Page 144: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

127

tydkif: (6)

tcef: (14)a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:axmufawG taeeJ.vnf: a\S.utcef:awGrSm azmf]yoGm:cJhwJh ta]ccHpnf:rsOf:rsm:twkdif:yJ vkdufem usifhoHk:ódkifygw<f̀ 'gayrJh owif:pmrSm owif:a\:om:]cif:eJ. a\'D<dkeJ.|kyfoHawGtwGuf owif:a\:om:]cif:wkd.tjum:rSm ta\:îuD:wJhuGm]cm:csufawGawmh \Sdygw<f̀

pme<fZif:orm:awG owif:a\:w<fqdkwmu tajumif:t\mwpf\yfudk pmzwfolpdwfxJ ]rifa<mifvmatmif o|kyfazmf a\:]y\wmrsKd:yg` a\'D<dkeJ. |kyfoH owif:axmufawGusawmh y\dowfudka]ym]y\wmrsKd:`

a\'D<dkeJ. |kyfoH owif:axmufawGu owif:]zpf\yfwpfcktajumif: toHoGif:xm:wm ]zpf]zpf? "mwfyHkawGudk]zpf]zpf? AD'D<dkwdyfacG]zpf]zpf wifqufay:wmajumifh y\dowf[m t]zpftysufawGudkudk<fwkdifjum:\? ]rif\w<f̀ a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:axmufaumif:wpfa<muf[m toHoGif:xm:wmawG? "mwfyHkawGeJ. AD'D<dkwdyfacGawGudk wifquf]yo|kHrûeJ. wm&efrausao:ygbl:` 'Dt]zpftysuftajumif:csif:\mudk y\dowfîuD: em:vnfoabmaygufatmifvnf:\Sif:vif: wif]yay:\ygw<f̀

wpfîudrfyJrdk. aocsmygap

owif:pmzwf y\dowftaeeJ. owif:wpfyk'fudk r\Sif:bl:qkd\if ol.rSm tcsdef\oavmuf ]yefzwfjunhfvdk. \ygw<f̀ owif:udktîudrfîudrf \Sif:wJhtxd zwfaevdk. \w<f` a\'D<dkeJ. |kyfoHy\dowfîuD:uawmh tJ'Dvdk rvkyfódkifbl:` olwkd.taeeJ. owif:wpfyk'fudk wpfîudrfyJ jum:odcGifh\Sddw<f̀ 'ght]yif a\'D<kdeJ. |kyfoHowif:xkwfvÏifhrSKawGu rsm:aomtm:]zifh tcsdefwdkwdkuav:` a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:axmufawG taeeJ. owif:awGudk ajunma]ymqdkzdk.twGuf cEuav:yJ tcsdef\wwfw<f̀

tydkif: (6)

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42127

Page 145: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

128

'gajumifh a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:axmufawG[m owif:awGudk a\:om:wJhae\mrSm pme<fZif: q\mawGxuf ydkúyD: \Sif:vif:? uspfvspf\r<hft]yif vufa\G:pifowif:rsKd:vnf: ]zpf\ygr<f` omrefae.pOfoHk: pum:vHk:awGeJ. tmvmyovìmy a]ymwJh yHkpHrsKd: ajunma]ymqkd\r<f̀ tajumif:t\m ]zpf\yfwpfckudk w]cm:vlwpfa<mufudka]ym]yaewJh yHkpHrsKd:twkdif:yJ &guswpfckeJ.wpfck[m tquftpyf \Sd\SdeJ.acsmarG.aeap\ygr<f` em:axmifwJh y\dowf[m udk<hfowif:udkjum:vkduf\wmeJ. em:vnf oabmaygufódkif\r<f̀

t]zpftysufwpfck\J.? 'grSr[kwf owif:pm\Sif:vif:yJG wpfck\J. tajumif:udk]zpfap? |SKyfaxG:ayGvDwJh ]zpf\yfwpfckudk ]zpfap wif]ywJhtcg ta\:tîuD:qHk: tcsuftvufawGudkyJ a\G:cs<fwif]y\ygr<f̀udk<fhowif:\J. tp yxr&gus óSpfck? oHk:ckrSm tJ'D t"dutcsuftvuf? 'grSr[kwf tajumif:t\mudk wif]y\r<f̀ 'Dvdkenf:eJ. y\dowfu 'Dowif:[m ta\:îuD:wJh owif:ygvm:? pdwf&ifpm:p\mygvm:qkdúyD: qufem:axmif]zpfoGm:r<f̀

owif:pmawGrSmvdk aemufcHorkdif:eJ. tao:pdwftcsuftvufawG (Oyrm-vlrsm:\J. touf? ae\yfvdyfpm? pm\if:tif:awG)u dk azmf]yay:zdk. rvdkygbl:` tJ'gawGudkom azmf]yae\\if a\'D<dkeJ.|kyfoHowif:awG[m \Snfvsm:axG]ym:úyD: tm:vHk:|SKyfukefr<f̀

vuf\Sd]zpfaeonfukd tm|kHpdkufyg

vlawGu owif:pmudk aumuf ukdifvkdufwmeJ.'g rae.u owif:awGqdkwm odxm:úyD:om:yg` 'gayrJhvlawGu a\'D<dkeJ. |kyfoHpufawGudk zGif h em:axmifw<f? zGifhjunfhw<fqkdwmuawmh aemufqHk:owif:awGudk odcsifvdk.yJ]zpfygw<f` 'Duae.rSmbmawG ]zpfysuf aeovJ?

<kwfpGtqHk: tck avmavm vwfvwfrSmudk bmawG ]zpfaeovJaygh̀'gajumif h a\'D<k deJ. |kyfoH owif:axmufawG[m aemuf

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

a&:vHacgifoDwJh ae\mu

vlawG[m owif:ukd

tvkdtyfqHk:ygyJ̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42128

Page 146: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

129

qHk:t]zpftysufawGeJ. tck avmavmvwfvwfrSm bmawG]zpfaeovJ qkdwmawGay;rSmyJ wwfódkifoavmuf tm|kHpdkuf\ygr<f̀

pnf:urf:csuf tcsKd.

a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:aumif:wpfyk'f a\:om:vdkw<fqdk\ifatmufygtcsufawGudk vkdufemoifhygw<f̀

• &gusawGudk wkdwkdyJ oHk:úyD: uwWm:-uH-îud<m yHkpHeJ. |kd:|dk:\Sif:\Sif:yJa\:yg`• &guswpfajumif:rSm tajumif:t\mwpfckudkyJ wif]yyg`• cGeftm:\SdwJh îud<mrsm:udkoHk:yg? vdktyfwJhtcgrsm:rSm emr&daooeeJ.îud<m&daooeawGudkvnf: oHk:ay:yg`• udk<hfowif: xda\mufrSK\dSatmifeJ. aemufqHk:t]zpftysufudk wif]yaew<fqdkwm ay;vGifatmif t}FvdyfbmomeJ. ajunmaewmqkd\ifpresent tense 'grSr[kwf present perfect tense rsm:eJ. ajunma]ymqkd\ygr<f̀• omrefvlawG em:rvnfódkifwJh? |SKyfaxG:cufcJwJh pum:vHk:rsm:udka\Smifyg` tpdk:\ wm&ef\SdykñdKvfrsm:eJ. ynm\yfqkdif\m üuïrf:usifolrsm:áom oHk:óSKef:wJh toHk:tóSKef:rsKd:awGudkvnf: a\Smifyg` udk<hfrddwfaqGtaygif:toif:awGeJ. edpP"l& a]ymqkdovdk a]ym|dk:a]ympOf toHk:tóSKef:awGudkyJ oHk:\ygr<f` ü taumiftxnfazmf aqmif\Gufaeygw<fátpm: üvkyfaqmifaeygw<fá vdk.yJ a]ymyg`• a<bk<stm:]zifh owif:udk p ajunmwJhtcg 'Dowif:udk b<fuod\w<fqkdwJh owif:\J. \if:]rpfeJ. &gusudk p\ygr<f̀ tJ'grS y\dowftaeeJ. qufem:axmif]zpfoGm:zdk. ydktqifa]yw<f̀ 'Dtcsufupme<fZif:awGrSm a\:om:[efeJ. uGmw<f̀ pme<fZif:awGrSmusawmhowif:\if:]rpfudk &gus\J. tqHk:rSmrS azmf]ywwfjuygw<f̀• ta\:tîuD:qHk: pum:vHk:udk &gus\J. a\S.qHk:ydkif:rSm xnhfa]ymyg`üa]rqDvÏmtwGif: ta]ymif:tvJawGajumifh \Gmom:awG toD:tóSHyifrsm: pdkuf\cufae\ygw<fá vdk. ra]ymygeJ.` ü\Gmom:rsm:toD:tóSHpdkufysKd:a\:[m a]rvÏmtwGif: ta]ymif:tvJawGajumifh tckawmh tcufawG.ae\úyDá vdk. a]ymyg`• \Snfvsm:ayrsm:vGef:wJh \mxl:trnfawGeJ. XmetrnfawGudktwdkcsHK.ypfyg` ütaumufcGefXme xkwfukefXmecJG nÏefjum:a\:rSL:á

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42129

Page 147: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

130

tpm: ütaumufcGeft\m\Sdá vdk.yJ |dk:|dk:\Sif:\Sif: oHk:vdkufyg` a\'D<dkem:axmifolawG? |kyfoHjunhfolawG[m bJG.xl:}kEfxl:awGudk t]ynhftpHk odaep\m rvdkygbl:`

]refrmh|kyfoHuxkwfvÏifhwJh owif:wpfyk'f\J. tzGifhudkjunhfyg`

vlrSKzlvkHa\:? u<fq<fa\:óSifh ]yefvnf ae\mcsxm:a\:&efîuD:Xme&efîuD: AdkvfrSL:csKyf pdefxGm:onf a'gufwm rkdufu<f'gvfwef acgif:aqmifaom ta\S.awmiftm\Sa'o vlarSmifckdukefoG<frSK yaysmufa\: tmqD<H-jopajw:vs pDrHudef: yl:aygif:aqmif\Gufa\: tzJG.tm: a'opHawmfcsdef 18:30 em\Du]r\dyfndK|dGKif\<f[dkw<f ]ynfaqmifrSm vufcHawG.qHkcJhygw<f̀

tzGifhrSm emrnfeJ. bJG.xl:}kEfxl:\SnfîuD: oHk:ckeJ.rdk. \Snfvnf:\Snf? |SKyfvnf:|SKyfaewJhtwGuf em:qifolawGtaeeJ. em:vnfódkifrSm r[kwfbl:` owif:\J. tajumif:t\mua\m bmvJ̀ awG.qHk

juw<fqdk|kH oufoufyJvm:` olwkd. awG.qHkjuawmh bmawG a]ymqdkaqG:aóG:juovJ̀ wpfckckudk vkyfjuzdk. oabmwlcJhjuovm:` úyD:awmh'DtzJG.u bmtzGJ.vJ̀ bm]zpfvdk. ]refrmódkifiHudk vm\wmvJ̀ 'g awGwpfckrS rod\bl:`

'kwd<tydk'frSmusawmh AdkvfrSL:csKyfu npmwnfcif:wJh tcrf:tem:udk wufa\mufvmwJh ykñdKvfckepfOD:\J. \mxl:? }kEfxl:awGudkyJ

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

|kyfoHu vlawG\J. pdwfcHpm:rëawGukd trdt\ azmf]yódkifayr<fh wpfcsdefwnf:rSm

taóSmihft<Sufvnf: ]zpfapygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42130

Page 148: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

131

zwf]yoGm:w<f̀ owif:\J. wwd<ykd'fudkawmh t\m\SdîuD: óSpfa<mufemrnfeJ.tzJG. oGm:a\mufvnfywfcJhwJh ae\mawGudkyJ a]ymoGm:w<f̀

'Dowif:wpfyk'fvHk:udk junfh|SKem:axmifaeol taeeJ. b<fvdkvkyfúyD: em:vnfoabmaygufódkifrSmvJ̀

uJ-tck 'Dpmtkyfta\S.ydkif:rSm azmf]ycJhwJh owif:OD:óSpfyk'fudkjunhfju\atmif` tJ'Dowif:awGudk a\'D<dkeJ. |kyfoHxkwfvÏifhzdk.twGuf b<fvdk a\:rvJqkdwmudkyg`

b<fbuf]crf:u owif:pmxJrSmygwJh owif:]zpfygw<f`nmbuf]crf:u 'Dowif:udk a\'D<dkeJ. |kyfoHxkwfvÏihfr<fqdk ]yefa\:oifhwJh yHkpHyg`

owif:pm ta\:tom:

tar\du]ynfaxmifpk wGif pD:yGm:a\: wHk.qkdif:rSKajumifh uaèm'D:<m: ódkifiHwGifonfóSpf <cktcsdeftxd txnf csKyfpuf|kHtenf:qHk: 12 |kH <m<D ydfwfvkduf\úyD ]zpfajumif: ul:oef:a\mif:&<fa\: &efîuD:csefy\mqd'fu a]ymjum:onf̀

avmavmq<fwGif tvkyform:3000 ausmfudk tvkyfrS <m<D \yfqkdif: xm:\úyD: ta]ctae rwkd:wufvmygu aemufxyf tvkyf]yKwfjuvdrh fOD:rnf[k olua]ymonf̀

xdk.]yif txnfcsKyf tvkyf|kH 200cef.u tcsdefyd kud k avûmhcs vkdufo]zif htqkdif:óSpfqkdif:rS wpfqkdif:yJ ]zpfoGm:\mtvkyform: trsm:t]ym:onf tvkyfcsdefem\D avsmhenf:oGm:\ajumif:vnf: &efîuD:ua]ym]yonf̀

ütar\du]ynfaxmifpkrSm ]zpfaewJh pD:yGm:a\:]yùemawG ay;rSm uïefawmfwkd.

a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:ta\:tom:

uaèm'D:<m:ód kifiH ul:oef:a\mif:&<fa\: &efîuD:u <ck\uf ydkif:twGif:txnfcsKyf|kH 12 |kH <m<Dydwfodrf:vdkuf\wJhtwGuf vl 3000 tvkyf]yKwfoGm:\ajumif:a]ymyg w<f̀

&efîuD:csefy\mqd'fu 'Duae. a]ymjum:\mrSm <ckvdk ydwfypf \wm[m tar\du]ynfaxmifpkrSm pD:yGm:a\: wHk.qdkif:\wmajumifh]zpfajumif: tajumif:]yygw<f̀

'ght]yif ta]ctaeawG wkd:wufaumif:rGef rvmbl:qkd\if vlawG aemufxyftvkyf]yKwf\vdrh fOD:r<fvkd.vnf: olua]ymygw<f̀

ódkifiH\J. txnfcsKyf|kH 200 [m tcsdefydkeJ. tvkyftqkdif:awGudk avûmhcs\wmajumifh tvkyform: tawmfrsm:rsm: tvkyfcsdefavsmh enf:oGm:w<fvdk.vnf: &efîuD:ua]ymoGm:ygw<f̀

uaèm'D:<m:ód kifiH txnfcsKyf

uaèm'D:<m:txnfcsKyfvkyfom:rsm: tusyftwnf:juHKae\

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42131

Page 149: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

132

owif:ukd ul:oef:a\mif:&<fa\:&efîuD:eJh tpcsDvdkufwJhtwGuf em:qifjunfh|SKolawGtaeeJ. csufcsif:yJ 'Dowif:tcsuftvuf\J. \if:]rpfudk odvdkufju\w<f̀ t}Fvdyfvdk a]ymr<fqkd\ifawmh csufcsif:vufiif:]zpfaewmqkdwm cHpm:\atmif present tense

eJ.yJ oHk:úyD: ajunm\rSm]zpfygw<f̀ owif:pm tzGifhpmydk'frSmawmhtxnfcsKyfpuf|kHawG tajumif:a\m? tar\duefódkifiH\J. pD:yGm:a\:tajumif:udkyg azmf]yxm:ygw<f̀ toHvÏifhowif:rSmawmh tar\duefódkifiH\J. pD:yGm:a\:tajumif:udk 'kwd<pmydk'frSm xm:vdkuf]cif:tm:]zifhtzGihfpmydk'f[m wdkwdk\Sif:\Sif: ]zpfoGm:úyD: ajunma]ymqkd\wm vG<foGm:ygw<f̀ tJ'Dvdk]zpfatmif &efîuD:\J. emrnfudkvnf: 'kwd<tydk'fusrSyJazmf]yay:vkdufw<f̀

'kwd<tydk'frSm &efîuD:\J. emrnfeJ. ol b<fwkef:u a]ymw<fqkdwmudk \Sif:atmif azmf]yay:xm:ygw<f` a\'D<dkeJ. |kyfoH

qDu puf|kHykdif\SifawGa\m? tvkyform: awGuyg tvGefpdk:\drfaejuygw<fá olu a]ym onf̀

uaèm'D:<m:ód kifiH txnfcsKyfvkyfief: wGif vl 200000 tvkyf vkyfudkifaejuúyD: wpfOD:vûifwpfv ysrf:rû a';vm 40 cef.\\Sdonf` csKyfxnf 80 \mckdifóSKef:ausmfudktar\du]ynfaxmifpkodk. wifydk.a\mif:cs \onf̀

<cktcg óSpf&ufusKd:oGm:úyD ]zpfaomfvnf: uaèm'D:<m:u tar\du]ynfaxmifpkokd. óSpfpOf wifydk.aeus cJGwrf:yrmE> 40 \mck difóSKef:ud kyif r]ynfhrDao:ajumif: &efîuD:u a]ymygonf` <refóSpfuqkdvûif ZGeftukefuwnf:u tar\du]ynfaxmifpktwGuf cJG wrf:udk t]ynfht& eD:yg:wifydk.cJhúyD:]zpfajumif: olu a]ymyg onf̀

vkyfief:u vl 200000 ausmf udk tvkyftudkifay:xm:wmyg` csKyfxnf 80 \mckdifóSKef:utar\du ]ynfaxmifpkudk wifydk.ae\ygw<f̀rdrdtaeeJ. vkyfief:\Sifrsm:twGuf a\m?tvkyform:rsm:twGufyg pdk:\drf ylyefrdwJhtajumif: &efîuD: csef y\mqd'fu a]ymyg w<f̀

a\'D<dkeJ.|kyfoHvÏifhowif:rSm t"du tajumif:t\mudkwdkwdkeJ. \Sif:\Sif:yJ tzGifhrSm wif]y]cif:]zifh em:qifjunhf|SKolawGpdwf&ifpm:atmif zrf:qJGxm:ygw<f` &gus |dk:|dk:pif:pif: awGeJ.yJwif]yoGm:wmudk owd]yKjunhfyg`

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42132

Page 150: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

133

owif:axmufu t]zpftysufwpf\yfudk ae.csif: owif:ajunm\wmajumifh ü'Duae.á qdkwmudk oHk:óSKef:xm:wmyg`

wwd<pmydk'fu ü'hgt]yifá qdkwJhpum:vHk:u tay;uowif:tcsuftvufeJ. atmufrSm qufpyfazmf]yr<fh owif:tajumif:t\mwkd.jum:rSm aygif:ul:ay:xm:wm ]zpfygw<f̀ a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:awGrSm &gustpudk ü'ght]yifá eJ. pwm[m enf:aumif:wpfckyg` 'Dvdk pvdkuf]cif:tm:]zifh &guswkdoGm:wJht]yif owif:uvnf:tcsdwftquf rdrdeJ. qufoGm:ygw<f̀

pwkwMtydk'frSmvnf: 'D]zpf\yfu avmavmq<f ]zpfysufaew<fqkdwm ay;vGifatmif a\:om:azmf]yxm:ygw<f̀

aemufqHk:tydk'frSm owif:pma\:om:csufavmuf aemufcHorkdif:awGudk razmf]yxm:ygbl:` tajumif:uawmh (1) a\'D<dkeJ. |kyfoHowif:awGu tcsdefwdkwJhtwGuf ]zpfygw<f̀ (2) em:qifjunhf|SKaeolawG taeeJ.vnf: tcsuftvuf tao:pdwfawGudk trsm:îuD:rrSwfrdwwfjuvdk.ygyJ̀

tckwpfcg a\S.rSmazmf]ycJhúyD:]zpfwJh uaèm'D:<m:a':vD:owif:pm aqmif:yg:udk xyfjunhfju\atmif̀

rauseyfol tiSm:<mOfarmif:rsm: 6 at vrf:rîuD:udkydwfqkd.

úrdK.awmf Oya'opft\ zóGrf:yifúrdK.wGif:odk. &ifa\mufcGifhwm:]rpfvdkufonfhtwGuf pdwfqdk:a'goxGufaeaom tiSm: <mOfarmif: 20 cef.onf 6 at trsKd:om:vrf:rîuD: tpdwf tydkif:wpfckudk t}Fgae.u ydwfqdk.xm:cJh\m wpfem\Djum <mOfajumusyfawmufoGm:cJh\ onf̀

4if:wkd.> armfawmf<mOfrsm: úrdK.awmfwGif:odk. &ifa\mufvm]cif:udk wm:]rpfonhf \Jtygt&if t]cm:tmEmydkifrsm:óSifhtcsif:rsm: aeaom tqkdyg <mOfarmif:rsm:tm: vlpkcJ G\efrD:owfum: a]cmufpD:udk xdkae\modk. ac;<lcJh\onf̀

a]rmufydkif: ]ynfe<frsm:rS tiSm:<mOfrsm: úrdK.awmfwGif:odk.&ifa\muf]cif:udk wm:]rpfonfh pnfyifom<m trdef.onf t}Fgae.up úyD: touf&ifcJhonf̀

<if:odk. wm:]rpf\]cif:rSm <mOfusyfawmufrSK oufomap\efóSifh úrdK.awmfom<mvSyap\ef ]zpfajumif: wm&ef\Sdolrsm:ua]ymonf̀

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42133

Page 151: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

134

<cktcg tiSm:<mOfrsm:onf úrdK.awmf]yify 5 uDvkdrDwmtuGm\Sd y\ufvd(yf) aç:wGif c\D:onfrsm:udk csay:\rnf]zpfúyD:xdkurS bwfpum:rsm:]zifh zóGrf:yifodk. c\D:quf\rnf̀

rav:\Sm:ukríEDwpfck]zpfaom [dk&g}sifhwif: o<f<lydk.aqmifa\: ukríEDonf zóGrf:yifrS y\ufvd(yf)óSifh y\ufvd(yf)rS]ynfe<frsm:qDodk. bwfpum: a]y:qJGcGifhvkdifpif \xm:]cif:rSmw\m:rûwrSK r\Sdajumif: tiSm:<mOfarmif:rsm:u apm'uwufjuonf̀

üwu<fvdk. [dk&gu tJ'DtcGifhta\:udk \oGm:w<fqkd\ifusKyfwkd. tiSm:<mOfarmif:awG ydkufqH\awmhrSm r[kwfbl:?bmvdk.vJqkdawmh vlawGu bwfpum: wpfpD:uae wpfpD:a]ymif:pD:oGm:juawmhrSmudk:á [k <mOfarmif:wpfOD:]zpfol[Grf[ufu a]ymonf̀ olu urfaygifcsef]ynfe<frS vlrsm:udko<fydk.ay:aeol ]zpfygonf̀

[dk&g vufaxmufrefae}sm qifefaz\rfurl [dk&gukríEDonf bwfpum:rsm: a]y:qJG\ef ]ynfol.vkyfief:rsm: &efîuD:XmeóSifhpnfyifom<mwkd.rS cGifh]yKrdef.\\Sdxm:úyD ]zpfo]zihf tiSm:<mOfarmif: rsm:tae]zifh ukríED> pD:yGm:a\:vkyfief:tay; taóSmifht<Suf ray:oifhajumif: a]ymygonf̀

ukríEDu tiSm:<mOfarmif:rsm:udk iJhnÛmonfhtae]zihfy\uf vd(yf)rS ]ynfe<frsm:odk. wpfae.vûif 12 îudrf a]y:qJG ae\mrSckepf îudrfodk. avûmhcsay:rnf]zpfajumif:vnf: olu qkdonf̀

ütu<fI uïefawmfwkd.u 'DrSm \if:óSD:]rÛKyfóSHrSK rvkyfudkifódkifbl:qkd\if 'Duae xGufoGm:rSmyJ? úyD:awmh uïefawmfwkd.rdwfaqGawGudkvnf: 'DódkifiHrSm tvkyfvmrvkyfeJ.vkd. a]ym\rSmyJá[k qifefaz\rfu a]ymygonf̀

pnfyifom<mXme> ]ynfol.vkyfief:rsm: XmenGefjum:a\:rSL: eifrfqm\efu tiSm:<mOfarmif:rsm: tae]zihf[d k&gtm: t]ypfwif aernfhtpm: rdrdwk d.> &efaqmifrS S Kt\nftaoG:awG wkd:wuf aumif:rGefvmatmif tm|kHpdkufoifhajumif: a]ymqkdonf̀

üuïefawmfhtxifawmh vlawGu [dk&g bwfpum:awGudkpD:juwm[m vHk]cHKab:uif:w<f? avat:ay:pufygw<f? úyD:awmhoufaomifhoufomvnf: \Sdvkd.ygyJá [k olua]ymygonf̀

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42134

Page 152: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

135

'gudk |kyfoHowif:t]zpf a]ymif:úyD:ajunmódkifygw<f̀ tJ'Dowif:xJrSm 'DtxJrSmygwJhvlawGxJu tenf:qHk: wpfa<muf\J. a]ymqdkcsuf\<f? owif:axmuf\J. tcsif:]zpfwJh ae\muae owif:ydk.a]ymqkdcsuf\<f? wcsKd.ae\mawGrSm aemufcHtoHawGeJ. aw:}DwoHawGudk a\marÏvdk.\<f îudKwif toHoGif:<lxm:úyD: xkwfvÏifhay:ódkifygw<f` txnfcsKyfpuf|kH owif:u ta]ccHowif:tcsuftvuftwkdcsKyfyJ ygwmrdk. owif:ajunmolu zwf]yoGm:wm ydkaumif:ygw<f̀

|kyfoHowif: xkwfvÏifhrSKrSmusawmh owif:ta\:tom:uowif:vÏmrSm a\:ovdk odyfuspfvspfp\m rvdkbl:` taoG:ta\mifawGxnhfoGif:]c<frSSKef:ódkifygw<f̀ 'gayrJh ta]ccHpnf:rsOf:awGuawmh twlwlygyJ̀ owif:udk twwfódkifqHk: \Sif:\Sif:vif:vif:? wnfhwnfheJ. <kwWd\Sd\Sd wif]y\ygr<f̀

'Dvkd owif:udk wifqufxkwfvÏifhwmrSm udk<hftwGuftm:omcsufu vlawGa]ymwJh toHudk rl\if:twkdif: xnhfay:ódkifwmyJ]zpfygw<f` vlawGu olwkd.tajumif: a]ymqkdcsufawGudk ]zpfódkifoavmuf olwkd.bmom a]ym]ywmudkyJ xnhfay:yg` tJ'Dvdk a]ympum:aumufókwfcsuf tydkif:uav:awGudk ü]zwfpá (clips) vdk.ac;yg w<f̀

uJ-tck txufrSm azmf]ycJhwJh owif:udk |kyf]rifoHjum:rSmb<fvdk xkwfvÏifhay:r<fqkdwm junhf\atmifyg` 'Dt]zpf ]zpfysufwJhae.rSmyJ owif:xkwfvÏifhw<f qkdwmudkawmh rSwfxm:yg`

owif:tajumif:t\m tpysKd:wJh tzGihfudkowif:ajunmoludkyJ ajunmapwm rsm:ygw<f̀úyD:awmhrS owif:axmuf u tajumif:t\mudkqufa]ymoGm:aygh̀ 'Dvdk vkyfwmu owif:ay;rSmydkúyD: pdwf&ifpm:rSK \Sdapygw<f̀ ta&:a]y:vrf:rîuD:emrnfudk csefxm:\pfwm owd]yKyg`'Dvdk csefxm:vdkuf wmajumifh owif:tpydkif:udkxkwfvÏifh\wm vG<foGm:ovdk em:vnfvG<fatmifvnf: twwfódkifqHk:îudK:pm:xm:wmyg`aemufqufvÏifhr<fhtydkif:rSm qóN]yaeyHkawGudk ]yúyD:owif: axmufu aemufuae ajunmay:aeoHudktoHoGif:<lúyD: xkwfvÏifhay:ódkifovdkowif:axmufu tcsif:]zpf\muae rwfwyf\yfúyD:owif:ay:ydk.aewmudkvnf: xkwfvÏifhay:ódkifygw<f`

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

owif:ajunmol

zóGrf:yif úrdK.awmfxJudk &ifwJh t"duta&:a]y:vrf:rîuD: wpfckay;rSm pdwfqdk: a'go xGufaewJh tiSm:<mOfarmif: 20 cef.u qóN]y aewmajumifh 'Duae.rSm wpfem\Dausmfjum vrf:ydwfqkd.oGm:\ygw<f` tJ'Dae\muae owif:axmufauuifrfqGef:u tckvdk owif: ay:ydk.xm:ygw<f̀

owif:axmuf auuifrfqGef:

olwkd.\J.um:awG úrdK.awmfxJ r&if\ atmifwm:xm:wJh \JawG eJ. tcsif:rsm:aewJh <mOfarmif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42135

Page 153: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

136

awGudk vlpkcJGypfzdk.twGuf rD:owfum: a]cmufpD:udkac;vdkufawmhrSyJ yddwfaewhJ 6 at vrf:rîuD:[myGifhoGm: cJhygw<f̀

úrdK.awmfxJudk a]rmufydkif: ]ynfe<frsm:qDu tiSm:um:rsm: &ifa\mufwmudk 'Duae.rSmpúyD: ydwfvdkufygúyD̀ 'Dvdkydwf\wm[m <mOfusyfawmufrSK oufomap\efeJ. úrdK.awmfom<mvSyap\ef ]zpfajumif: wm&ef\SdolawGu a]ymyg w<f̀tckqkd\if tiSm:um:awGu úrdK.awmft]yifbuf 5uDvdkrDwmtuGm\SdwJh y\ufvd(yf)aç:rSm \yf\ r<f̀c\D:onfawGu tJ'Duae bwfpum:eJ. c\D:quf\ rSm ]zpfyg w<f̀

owif:axmuf auuifrfqGef: ]yef&if̀

zóGrf:yifuae y\ufvd(yf)? tJ'DurSwpfqif h ]ynfe<fawGqD a]y:qJGcGif h\xm:wJhrav:\Sm:ydkif [dk&g}sifhwif: o<f<lydk.aqmifa\:ukríEDay;rSm txl:yJ rauseyfjuygbl:`

'Dtajumif:ud k urfaygifcsrf vrf:ajumif:ay;u tiSm:<mOf armif:wpfOD:]zpfwJh[Grf[ufu tckvdk \Sif:]yygw<f̀

]zwfp? [Grf[ufa]ymyHkudk ]yo

üolwkd.u usKyfwk d. yg:pyfxJuxrif:vkwfudk vk<loGm:wmyJAs? wu<fvkd. [dk&gutJ'D tcGifhta\:udk \oGm:w<fqkd\if usKyfwkd.tiSm:<mOfarmif:awG ydkufqH\awmhrSm r[kwfbl:?bmvdk.vJ qk dawmh vlawGu bwfpum:wpfpD:uae wpfpD: a]ymif:pD:oGm:ju awmhrSmudk:á

'gayrJh ukríEDbufuae a]ymqkdwJh vufaxmufrefae}sm qifefaz\rfuawmh vHk:&vufrcHbl:`

aemuf bmquf]zpfw<fqdkwm a]ym]yw<f̀owif:pmazmf]ycsufeJ. twlwlvdkygyJ̀ 'gayrJh

üarmfawmf<mOfrsm:á tpm: üum:awGá? üwm:]rpfonfhátpm: üwm:xm:wJhá po]zihf|dk:|dk: \Sif:\Sif: pum:vHk:awG

oHk:xm:wm }|kpkdufyg` owif:ajunmcsufwpfîudrfwnf:udkyJ jum:cGihf\r<fh em:qifoltaeeJ.

|kd:\Sif:wJh pum:vHk:awGoHk:rS ydkúyD: em:vnfvG<fygr<f̀

owif:pmrSmvkdyJ |kyfoHowif:rSmvnf:em:axmifolawG taeeJ. owif:tajumif:t\mudk

tpuwnf:u odem:vnfódkifzdk. twGufaemufcHorkdif:udk odxm:zkd. vdkygw<f̀ 'DrSmvnf:

ücsay:\rnf]zpfúyD:á tpm: ü\yf\r<fá vdk.|dk:|dk: \Sif:\Sif: oHk:xm:ygw<f̀

tiSm:<mOfarmif:bufu t]rifyg` 'Dtydk'frSmvnf:ta\: tom:u owif:xufydkúyD: \Sif:vif:rSK\Sdygw<f̀

ydkúyD: ta\:ygwmu [Grf[uf\J. owif:]zwfpukdxnhfay:wmajumifh <mOfarmif:\J. a'goudk

em:eJ.qwfqwf jum:ju\w<f̀ 'gu a\'D<dkeJ.|kyfoHowif:awG\J. tm:omcsufygyJ̀

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42136

Page 154: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

137

]zwfp? qifefaz\rf a]ymyHkudk]yo`

ü'Dr<f? 'DvlawGtaeeJ. uïefawmfwkd.vkyfief:rSm bmrSvmúyD: pGufzufcGif hr\S dbl:?uïefawmfwkd. u bwfpum:a]y:qJGcGifhudk ]ynfoll.vkyfief:&efîuD: XmeeJ. pnfyifom<mwdk.uaecGif h ]yKrdef.\xm:úyD:om:? uïefawmfwk d.bufutiSm:um:orm:awGudk iJhnÛmwJh taeeJ. ae.pOfa]y:qJGaewJh c\D:pOfudk 12 ckuae 7 cktxdavûmhcsay:rSmyg? tu<f I uïefawmfwkd.u 'DrSm\if:óSD:]rÛKyfóSH rvkyfudkifódkifbl: qdk\if 'Duae xGufoGm:rSmyJ? úyD:awmh uïefawmfwdk. rdwfaqGawGudkvnf:'DódkifiHrSm tvkyf vmrvkyfeJ.vdk. a]ym\rSmyJá

owif:axmuf auuifrfqGef:

]ynfol.vkyfief:rsm: Xme nÏefjum:a\:rSL:eifrfqm\efuawmh tiSm:<mOfarmif:rsm:\J. a pm'uwufrSKay;rSm yd kúyD:awmhawmifrS \ufpufygao:w<f̀

]zwfp? eifrfqm\ef a]ymyHkudk]yo

üolwkd.u [dk&gudk t]ypfa]ymaer<hftpm:olwkd.\J. &efaqmifrSKudk ydkaumif:atmif vkyfoifhw<f? uïefawmhftxifawmh vlawGu [dk&g bwfpum:pD:juwm [m vHk]cHKab:uif:w<f? avat: ay:pufygw<f? úyD:awmhoufaomifh oufom vnf:\Sdvdk.ygyJ?\Sif:yg w<fAsmá

ed}kH:? auuifrfqGef:

auuifrfqGef:? t cktcg \Sif:oGm:úyD]zpfwJh zóGrf:yift&if 6 atvrf:r îuD:ay;uae owif:ay:ydk.csuf]zpfygw<f̀

]zwfpóSpfckudk xyfxnhfay:úyD: rwl ]cm:em:wJh|SKaxmifh t]rifrsm:udk azmf]y]cif:tm:]zifhpdwf&ifpm:p\m ydkaumif: vm\ovdkormorwfvnf: usapygw<f̀úyD:awmh um<uH\SifawG udk<fwkdifua]ymwmudk jum:\awmh ydkúyD:vnf:tm:\Sdwmaygh̀

ed}kH:u vdktyfcsufwpf\yfawmh r[kwfygbl:`'gayrJh ed}kH:yg\ifawmh owif:\J. tqHk:uoyf\yfoGm:wmaygh`

tcef: (14) a\'D<dk? |kyfoHtwGuf owif:a\:om:]cif:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42137

Page 155: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

138

tydkif: (7)

tcef: (15)usifh&wf

usifh&wfxdef:\ef wm&ef\Sd]cif:

'Dtxd aqG:aóG:cJhwmawGuawmh pl:prf:avhvm]cif:? rSwfpkvdkuf]cif:? owif:a\:om:]cif:pwJh owif:pmynm\yfqkdif\mawGtajumif:]zpfygw<f̀ 'gayrJh owif:pmq\maumif: qdkwm ynm\yfudk uïrf:usifwwfa]rmuf|kH ruao:bl:? olwkd.wpfawG[m usifh&wfapmifhxdef:olrsm:vnf: ]zpfygw<f̀ olwkd.u trSefeJ.trSm:ukd odw<f̀úyD:awmh t]rJyJ twwfódkifqHk: trSefuefqHk: ]zpfatmif îudK:pm:w<f̀

'Dpmtkyf tpydkif:rSm azmf]ycJhwJhtwkdif: owif:awGqkdwm vltrsm:t]ym:qD a\mufoGm:úyD: tJ'Dowif:awGu vlawG\J. pOf:pm:awG:ac;yHkeJ. vkyfudkifaqmif\GufrSKawGay;rSm joZmvÏrf:aewmrdk. owif:pmq\mawG\J. wm&efu odyfîuD:ygw<f̀ 'gajumifh owif:pmynmqdkwm[m ]ynfol.&efaqmifrSKtwGuf tifrwef joZmîuD:wJh vufeufud\d<mwpfckvdk.awmif qdkódkifygw<f̀ 'Dawmh tJ'DjoZmeJ.twl wm&ef&wW\m:awGvnf: ygvmygawmhw<f̀ wm&efawGuawmh a]zmifhrwf\r<f? trSDcdkuif:\r<f? rûwrSK\Sd\r<f qkdwmawGygyJ̀

owif:pmq\mawG usifh&wfrxdef:bl: qkd\ifawmh vlta]rmuft]rm:udk xdckdufepfemaprSmom ]zpfygw<f̀ olwkd.\J. owif:\if:]rpf? olwkd.\J. owif:pm? olwkd.\J. pmzwfolrsm:omru tqHk:rSmvl.tzJG.tpnf:îuD:wpfckvHk:udkyg xdckdufepfem apwwfygw<f̀

trSeftwdkif:a]ymyg

owif:\atmif qdkúyD: rkom:roHk:ygeJ.` owif:\if:]rpf wpfa<mufa<mufeJ. awG.vdk. udk<hfudk<fudk rdwfqufwJhtcgrSm udk<hfemrnf? udk<fvkyfaewJh owif:pm pmapmifemrnfeJ. udk<fvdkufaewJhowif:tajumif:wdk.udk \Sif:\Sif:vif:vif: a]ym]yyg` ae\mwpfae\muae owif:\atmifqkdúyD: q\m&ef? tpdk:\t\m\Sd po]zifh [efaqmif

tydkif: (7)

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42138

Page 156: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

139

wmrsK d: rvkyfygeJ.` awG.qHkar:]ref: a]ymqdkcsufawGudkvnf:tcGifhr\bJeJ. toHoGif: <lwmrsKd: rvkyfygeJ.` udk<f tvdrfay;oGm:\ifudk<fh owif:pmwkduf\J. emrnfeJ. }kEfoduQm us\vdrfhr<f̀ vlawGuvnf: udk<fh owif:pmudk aemufxyf owif:ay:awmh rSm r[kwf bl:`

o w i f : a \ : o m :wJhtcgrSmvnf: t]rJwrf:trSefw\m:udkyJ a\:yg` \wJhowif:tcsuftvufawG]ynfhpHkwdusrSK \Sdatmif wwfód kifoavmuf &g<rpd kufvkyfyg` ud k<h fowif:[m]ynhf]ynfhpH kpH keJ. rûrû ww\Sdw<fqdkwm aocsmatmifvkyf\ygr<f` trSefw\m:udktdk:rnf: okwfwmrsKd: r]zpfap\bl:` udk<fh owif:[maumvm[v tqifh twef:rsKd:avmufvnf: ]zpfraeap\bl:` udk<fa\:vkdufwJh owif:rSm:oGm:w<fqkdwmod\\if ud k<f howif:pmrSm csufcsif: trSm:]yifqifcsufxnfhay:yg` 'grS pmzwfy\dowftaeeJ. trSefudk od\rSm]zpfyg w<f̀

pJGaeatmif rSwfxm:\rSmu udpPwpfckeJ. ywfoufúyD: udk<hf\J.t]rifu b<fvdkyJ \Sdaeae tJ'gudk tav:ray:ygeJ`. udk<fh\J.owif:xJrSm |SKaxmifhpHkudk axmifhaphatmif azmf]yay:\ygr<f̀

wcsKd. owif:pmq\mrsm:u olwkd.owif:awGxJrSm xif]rifcsufawG xnfha\:wwfw<f̀ olwkd.wpfawG[m olwkd.udk<fwkdif \J.t]rifawG? 'grSr[kwf olwkd. owif:pmudk aiGaju:yHhydk:ay:aewJhtkyfpk\J.t]riffawGudk ]zef.]zL:ay:csifwJh qóN\Sdjuw<f̀ olwkd.u ódkifiHa\:orm:rsm:vdk w]cm:ykñdKvfrsm:tay; t]rJyJ ]ypfwif a&zefavh\Sdw<f` 'gayrJh trSefw\m:udkaomfvnf:aumif:? olwdk.a&zefovdkr[kwfwmudkaomfvnf:aumif: }|krpdkufjubl:` 'Dawmh pdk:\drfp\mu'Da&zefcsufawGudk owif:pmxJrSm yHkóSdyfazmf]yxm:wmrdk. vltrsm:utJ'D xif]rif<lqcsufawGudkyJ trSefvdk. xifoGm:r<fh udpPudkyg`

'Dvkd xif]rifcsufrsKd:awG udk<fhowif:xJ xnfha\:atmift<f'Dwm? owif:pmwkdufydkif\Sif? ajumf]im\Sif? 'grSr[kwf tmEmydkif

tcef: (15) usifh&wf

tókpdwfusus avhvm

wwfatmif ysKd:axmif<lyg `

'DyHku \Sifavmif:vSnhfyJGvm:?

pm:aomufqkdifrSm

at:at:aq:aq:

a]ymqdkaejuyHkvm:`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42139

Page 157: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

140

tzJG.tpnf:awGu twif:tusyf zdtm:ay: ckdif:apwmrsKd: \Sdwwfygw<f̀ 'grSr[kwf rrSefruefwmawGudk a\:ckdif:wmrsKd:vnf: \Sdw<f̀olwkd. 'Dvdkckdif:wmudk ]iif:qefzdk. qkdwm tifrwef cufygw<f̀ 'gayrJh tJ'Dt]zpfrsKd:eJ. juHKvmwJhtcg udk<fhwm&ef? udk<fhtvkyfeJ. vl.todkuft&ef:îuD:udk tav:xm: pOf:pm:\r<f̀

owif:pmq\mwcsKd.udk aumfvHpm: owif:pmq\mawGvdk.ac;w<f̀ olwkd.u udk<hf\J. ykñvdu t]rifudk wif]yúyD: aqmif:yg:a\:om:juolawGyg` tJ'Daqmif:yg: aumfvHawGudk owif: pmrsufóSmrsm:eJ. oD:]cm:cJGúyD: azmf]yxm:w<fqkd\if \ygw<f̀ 'gayrJh aumfvHpm:owif:pmq\mrsm:\J. t]rifawG[m tusKd:oifh tajumif:oifhawmh]zpf\ygr<f` ol.txifukdyJ wpfzufowf a\:om:xm:wmrsKd:awmhr]zpfoifhygbl:`

udk<fa\:om: azmf]yvdkfufwJh owif:[m rSm:<Gif:oGm:wmajumifh vlykñdKvfwpfOD: wpfa<mufudk xdckdufepfemapw<fqkd\if tJ'gudk toa\zsufrSKvdk. ac;ygw<f̀ tJ'Dvdk ]zpfvm\if cH\wJhykñdKvf[mowif:rSm:a\:oleJ. azmf]ywJh owif:pmudk toa\zsufrSKeJ. w\m:pJGódkifygw<f` w\m:vdkbufu trSKódkifoGm:w<f qkd\ifawmh udk<hf\J.owif:pm? 'grSr[kwf owif:Xmeu tJ'DykñdKvfudk epfemaju:taeeJ.aiGyrmE tawmfrsm:rsm: ay:avsmfapzdk. w\m:|kH:awmfu trdef.csrSwfwwfw<f̀ 'Dvdkom]zpf\if udk<fhowif:Xme\J. }kEfoduQma\m? bÖma\:taetxm:awGyg xdckduf\w<f̀ owif:pm \yfem:oGm:\wmrsKd:txd ]zpfoGm:ódkifw<f̀ toa\zsufrSK Oya'awGu wpfódkifiHeJ. wpfód kifiH uGm]cm:wmawGawmh \S dygw<f` 'gajumif h ud k<f hód kifiH\J.Oya'udkawmh aoaocsmcsm odatmif avhvmxm:\ygr<f̀

wrifcsJ.um:]cif: odk.r[kwf pdwfqGay:]cif:rsKd: rvkyfygóSifh

yõdyuQawG[m owif:awG]zpfw<f? yõdyuQtajumif:owif:rsm:yg\if owif:pm a\mif:aumif:w<fqkdwm tm:vHk:todyg`vlrsKd:a\:? bmoma\:? ódkifiHa\:yõdyuQawG[m vrf:ay; tjurf:zufrSKawGtxd ]zpfwwfwmrsKd:yg` usihf&wfapmifhxdef:wJh owif:pmawG[molwkd.\J. owif:eJ. owif:"mwfyHkawGxJrSm yõdyuQ tajumif:t\mawGudk wrifcsJ.um: a\:om:wmrsKd: rvkyfjubl:` bm]zpfvdk.vJqkdawmhtJ'Dvdk a\:om: azmf]ywmrsKd:ajumifh ta]ctaeawG ydkqdk:oGm:ódkifvdk.ygyJ̀ 'ght]yif olwkd. owif:awGajumifh vlrsKd:a\:? bmoma\:? 'grS

tcef: (15) usifh&wf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42140

Page 158: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

141

r[kwf wpfpkeJ.wpfpktjum: trkef:rD:yGm:\r<fh t]zpfrsKd:vnf: ta\mufrcHygbl:`

trsm:tusKd:udk aqmifyg? udk<hftusKd:udk raqmifygóSifh

owif:pmq\maumif:rsm:[m trsm:]ynfolwkd.\J. tusKd:udkyJ aqmifwwfygw<f̀ udk<hfwpfudk<faumif:twGufawmh rvkyfygeJ.`udk<fh\J. owif:\if:]rpfawG aiGaju:tusKd:t]rwf \a\:twGufoufoufowif:a\:ay:wmrsKd:vnf: rvkyfygeJ.` udk<fh\J. owif:\if:]rpf awGeJ.pD:yGm:a\:vkyfief:udpP qufóG<faewmrsKd:vnf: r\SdygapeJ.` ódkifiHa\:'grSr[kwf vlrSKa\:tkyfpkwpfpku olwkd.tusKd:pD:yGm:twGuf udk<hfudkckwHk:vkyfwmrsKd:udkvnf: t]zpfrcHygeJ.`

wu<fvdk. udk<fu tpdk:\ tvkyfvkyfaewmqkd\if tpdk:\tajumif:udk owif: ra\:oifhbl:` a\:w<fqkd\ifvnf: ukd<fh\J.a\:om:csufawG[m "rR"d÷mefrus? jum:aer[kwfwJh a\:om:csufawGyJ ]zpfaevdrhfr<f̀ tvm:wlyJ udk<fu ódkifiHa\:ygwDwpfcktwGufrJqG<fay:aew<fqkd\ifvnf: ódkifiHa\:tajumif:awGudk ra\:oifhbl:aygh̀

tpdk:\t\m\SdawG? ódkifiHa\:orm:awGeJ. pD:yGm:a\:vkyfief:\SifawG tygt&if vlawGqDu aiGaju:? vufaqmifawGay:wm? 'grSr[kwf wpfckck aus:Zl:]yKwmawGudk vufrcHygeJ.` ay:wJhvlawGuawmharwWmeJ.ay:wmygvdk.yJ a]ymjur<f` 'gayrJh wu<fwrf:usawmholwkd.u udk<fa\:wJhowif:ay;rSm joZmvÏrf:csifvdk. ay:wm` trSeftwkdif: wnfhwnfha]ym\\ifawmh vmbfxdk:wmyg` ta\S.awmiftm\SódkifiHwcsKd.rSmawmh 'Dvdk vmbfxdk:wmawGudk r<lbl:vdk. t]ywf]iif:zdk. cufw<fqkdwm em:vnfygw<f̀ 'DrSmu pma\:q\m? owif:pmq\mqkdwm aiGaju: r]zpfpavmufbJ \juwmyg` olwkd.crsmrSm p\dwfpuawG? rdom:pkwm&efawGu weihfwydk:îuD:` 'gajumifh tJ'Dta]ctaersKd:eJ. juHKvm\w<fqkd\if udk<hfbmomyJ qHk:]zwfyg` 'gayrJh udk<f[m trSDckduif:\r<fqkdwJh rÖdKifudkawmh r<drf:<dkifapzdk. odyfta\:îuD:ygw<f̀ udk<fhpmrlcxJrSm 'DwHpdk:vufaqmifawGudkyg xnhfwGufwmrsKd:ukdawmh b<fawmhrS rvkyf\bl:`

tcef: (15) usifh&wf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42141

Page 159: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

142

w]cm:olqDu ckd:rcsygeJ.

udk<fhowif:pm? a\'D<dk 'grSr[kwf|kyfoHowif:awGrSm w]cm: owif:axmufawG\J. owif:awG? owif:"mwfyHkawGudk <loHk:wmrsKd: rvkyf\ygbl:` wu<fvdk. <loHk:csifw<f qkd\ifvnf: um<uH\SifqDu cGifh]yK csuf\rS? ol.udk y\dowfodatmif azmf]y ay:úyD:rSoHk:\ygr<f̀ tifwmeufxJu owif:awG[mvnf: 'Dpnf:rsOf: xJrSm tusKH: &ifygw<f`tJ'Dvdk rlvowif: a\:om:oludk razmf]yay:bl: qkd\if 'g[mpmzwf y\dowfîuD:udknmwmyJ` úyD:awmh w]cm: owif:pmq\mwpfa<muf a\:xm:wmudk ckd:cswm ]zpfwJhtwGuf owif:pmq\mawG \J. tcGifhta\:udkcsKd:azmuf\mvnf: usr<f̀

'DudpPu a]ym\wmawmh cufygw<f̀wcsKd. owif:pmwkdufi<fuav:awGu olwkd.bmom owif:vdkufzdk.twGuf aiGaju:uvnf:csKd.iJh? &efxrf:OD:a\uvnf: rvHkavmuf

wmrkd. olrsm: owif:awG udkkyJ <loHk:\rSmyJvdk. apm'u wufjuw<f̀b<fvdkyJ]zpf]zpf olrsm: owif:ud k ck d:oH k:w<fqkdwmuawmhpme<fZif:avmurSm tifrwef qkd:\Gm:wJh usihf&wfazmufzsufrSKwpf\yfygyJ̀ 'gudk olrsm:qDu owif: cdk:cswmvdk. owfrSwfygw<f̀wcsKd.ódkifiHrsm:rSm 'Dvkd owif:ckd:cswm udk w\m:pJGqkdódkifygw<f̀

rûwyg

a\S.ydkif:u tcef:wpfcef:rSm owif:awG[m ormorwfusrûwzdk. ta\:îuD:ajumif: aqG:aóG:cJhygúyD̀ tJ'Dvdk ormorwfus rûwrSK \Sd\r<fvdk. qkdwmrSm ta\:îuD:wJhtcsufawG rusef\pfapbJ ]ynfh]ynfhpHkpH k owif:vdkufzdk.qkdwJh tcsufvnf: ygw<f` pGyfpJGcHxm:\wJhvlwpfa<muftajumif: owif:a\:\if tJ'Dvl\J. wHk.]yefa]ymqdkcsufudkyg xnhfa\:ygrS owif:u ]ynhfpHkrSK \Sdygw<f̀ \mZ&wfrSKowif:awG?"mwfyHkawGudk azmf]ywJhtcgrSm olwkd.wpfawGudk \Ju zrf:qD:vdkufw<f

tcef: (15) usifh&wf

aumif:rGefwJh

owif:pmynmu vlwdkif:ukd

tusKd:\Sdapygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42142

Page 160: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

143

qkd|kHeJ. tJ'DvlawGudk w\m:cHtppfawGtaeeJ. azmf]ywmrsKd: rvkyf\ygbl:` b<folrqkd w\m:|kH:rSm ckcHavûmufvJcGifh \Sdygw<f̀ w\m:|kH:awmfu Oya'ajumif:t\ t]ypf\Sddw<fvdk. ]ypf'EfcsrSwf rcH\rcsif:tJ'Dvl[m t]ypfuif:pifolt]zpfyJ rSwf<l\ygr<f̀

\nfrGefyg? udk<fcsif:pmyg

owif :awGa\:wJ htcg ?"mwfyHkawG azmf]ywJhtcgrSm oifhwifhavsmufywfpGmyJ a\:om:azmf]yyg`qJa\:wmawG? |kef.\if:jurf:wrf:wmawGvdk toHk:tóSKef:rsKd:awGudka\Smifyg` txl:o]zifh rawmf wqrSK?\mZ&wfrSKeJ. obm& uyfab:awGtajumif: owif: a\:wJhtcgrSmwpfwpfcGcGîuD:eJ. tvGeftusL:ajumufp\mvef.p\m ]zpfatmifa\:]cif:rsKd:udk a\SmifjuOf \ygr<f` tcsif:]zpf\mrSm aoqHk: oGm:ol?'grSr[kwf xdcdkufepfem\olrsm:eJ. olwkd.\J. aqGrsKd:om:csif:rsm: b<fvdk cHpm:\r<fqdkwmudk xnfhoGif:pOf:pm:ay:yg` aooGm:wJh udk<fhóSruav: tajumif:udk wpfwpfcGcGîuD: a\:om:úyD: tavmif:aumif"mwfyHkîuD:eJ.wuG owif:pmxJygvm\if udk<fb<fvdk cHpm:\rvJ̀ rawmfrw\m: ]yKusihfcH\wJh rdef:ri<fav:wpfa<muf ol.ywf&ef:usifrSmacgif:razmf&Hhawmhatmif emrnfa\m? vl"mwfyHkudka\m a\:om:azmf]yvdk. oifhawmfyghrvm:`

vdiftajumif:eJ. aoG:xGufoH<dkrSKawG tajumif:yg\ifowif:pma\mif:pGHw<f qdkwmudkawmh tm:vHk:todyg` 'gayrJh udk<fhwm&efu owif:pm a\mif:aumif:|kHoufouftwGufyJ r[kwfygbl:`owif:tcsuftvufrsm:udk ]ynfolvlxktwGuf wm&efodod azmf]yay:zdk.om ]zpfygw<f̀

vlrsm:>ykñdKvfa\:udpPrsm:udk av:pm:yg

vlawG[m olwkd.\J. ykñdKvfa\:udpPawGudk vlodrcHbJ xm:ydkifcGifh\Sdygw<f̀ vlwpfa<muf\J. ykñdKvfa\:twGif:udpPawGudk owif:

tcef: (15) usifh&wf

tdyfcsftdkifADydk:\SdaewJh

olawGtaeeJ. olwdk.

b<folb<f&gqkdwm

razmf]ywmudk

ykdîudKufjuvdrfhr<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42143

Page 161: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

144

pmu azmf]yp\m rvdkygbl:` udk<fhtcspfa\:udpP? udk<fhusef:rma\:udpPawGudk owif:pmuae wpfuèmvHk:odatmif ajunmarmif:cwfvdkfufw<f qkd\if udk<f b<fvdk cHpm:\rvJqdkwm pOf:pm:junhfyg`

'gayrJh Âcif:csufawGawmh \Sdygw<f̀tpdk:\&efxrf:rsm:rSmawmh ykñdKvfa\:udpPawGudk vlodrcHbJ

vûKd.&Sufxm:ydkifcGifh r\Sdygbl:` tajumif:uawmh olwkd.[m ]ynfol.vpm\duQmudk pm:aewJholawG]zpfúyD: olwkd.\J. vkyfaqmifcsufuvnf:trsm:]ynfoltay;rSm oufa\mufrSK \Sdaevdk.ygyJ̀ |kyf\SifaiGju<fyGifhawGvdk vlodrsm:xif\Sm:wJh ykñdKvfrsm:\J. ykñdKvfa\:udpPawGudkvnf:vltrsm:u pddwf&ifpm:wwfygw<f̀ rjumao:rD óSpfrsm:twGif:u qkd\if ]ynfhwefqmrsm:eJ. vdifqufqHcJhwJh Ak'Ýbmom \[ef:oHCmawmfrsm:tajumif:udk xdkif:owif:pmrsm:u azmfxkwfa\:om:cJhygw<f̀ 'Dvdkowif:rsKd:awG azmfxkwfa\:om:wmuawmh rSefuefygw<f̀ 'DudpPuxkdif:]ynfolvlxkeJ. ywfoufaewJh owif:yg` tajumif:uawmh\[ef:oHCmawmfawGudk vltrsm:u junfndKqnf:uyfwm? aiGta]rmuft]rm: qufuyfvSL'gef:ay:aejuwmajumifhygyJ̀

udk<fhowif:\if:]rpfudk av:pm:yg

udk<fu ]ynfolvlxktay;rSmom wm&ef\Sdwm r[kwfygbl:`udk<fhowif:\if:]rpfawGay;rSmvnf: wm&ef\Sdygw<f̀ Oyrm-owif:\if:]rpf wpfa<mufu ta]ctaewpf\yfeJ. ywfoufúyD: todrcHwJhowif:wpfckay:w<fqkd\if udk<fu ol.emrnfudk razmfygbl:qkdwJhuwdwnf\ygr<f̀ tJ'D owif:\if:]rpf\J. emrnfudk udk<fhowif:xJrSmaomfvnf:aumif:? w]cm:wpfenf:enf:eJ.aomfvnf:aumif: azmf]ywmrsKd: rvkyf\ygbl:` azmf]yrdw<fqkd\if tJ'Dvl\J. b&rSm? 'grSr[kwftvkyfrSm xdckdufepfemwmrsKd:awG ]zpfwwf|kHru wpfcgwavrSmtouftÊ\m<f ]zpfwmrsKd:txdawmif \Sdódkifygw<f̀

vkyfazmfudkifzufrsm:óSifh wkdifyifyg

usihf&wfeJ. ywfoufwJh ]yùemay;vmúyDqkd\if udk<hfbmom wpfa<mufwnf: usdwf\Sif:wmrsKd: rvkyfygeJ.` vkyfazmfudkifzufrsm:eJ. wkdifyifyg` udk<fh\J. vkyfaqmifcsufu olwpfyg:tay; b<fvdktusKd:oufa\mufrvJ qdkwm pOf:pm:yg` b<fol tusKd:\SdrvJ? b<f

tcef: (15) usifh&wf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42144

Page 162: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

145

ol tusKd:<kwfoGm:rvJ? b<fol.rSm tÊ\m<f\SdvmrvJ po]zifhaygh̀'D]yùemrsKd:eJ. juHKcJhzl:wJh w]cm:owif:pm q\mawGua\m b<fvdka]z\Sif:oGm:cJhovJ qkdwmudkvnf: avhvmyg`

usifh&wfpnf:rsOf:

owif:tzJG.tpnf:awG tm:vHk:rSmyJ oufqkdif\m owif:axmufawGeJ. t<f'DwmawG vkdufemapmihfxdef:\r<hf usifh&wfpnf:rsOf:awGudk a\:om:]y÷mef:xm:oihfygw<f̀ tJ'D pnf:rsOf:awGrSm b<ftcsufawGudkawmh]zifh owif:pmq\mtm:vHk:u oabmwl vufcHxm:w<f? b<ftcsufawGudkawmh]zifh vufrcHbl:qkdwmawGudk wdwdusus owfrSwfazmf]yxm:oifhw<f̀ 'Dpnf:rsOf:awGudk csKd:azmuf\ifb<fvdk t]ypfay: ta\:<lr<f qdkwmvnf: yg\r<f̀ 'Dpnf:rsOf:awGudk vltrsm:]rifomatmif owif:pmwkduf\J. owif:cef:rsm:rSm uyfay:xm:oifhygw<f̀

tcef: (15) usifh&wf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42145

Page 163: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

146

tydkif: (8)

tcef: (16)tifwmeuf

ta\S.awmiftm\S ódkifiHwcsKd.rSmawmh tifwmeuf \ódkifzdk.aóSmifhaóS:wmawG \Sdcsif\Sdr<f` 'gayrJh udk<fxifxm:wmxuf ydkúyD:]ref]refqefqef \csif\vmvdrhfr<f̀ tifwmeufu owif:pmq\mawGtwGuf ta\:ygwJh wefqmyvmwpfck]zpfúyD: tckudkyJ ódkifiHtawmfrsm:rsm:rSm owif:pmq\mawG[m tifwmeufudk edpP"l& okH:aejuygúyD̀'D awmh avmavmq<f udk<fhowif:pmwkdufeJ. udk<hfúrdK.rSm tifwmeufr\ódkifao:ayr<hfvnf: 'gudk oHk:wwfatmifawmh oifxm:oifhw<f̀trsm:okH:ae\mawG]zpfwJh pmjunhfwkduf? wUodkvfeJ. ütifwmeufuaz:á vdk ae\mrsKd:awGrSm uGefysLwmudk oHk:ódkifatmifaygh̀

tifwmeufqkdwm bmvJ

tpOD:rSmawmh tifwmeufu cufcJ|SKyfaxG:w<fvkd. xifp\mygyJ̀ 'gayrJh rajumufygeJ.` yxrwpfîudrf poHk:zl:vdkufwmeJ.xifoavmuf rcufbl:qdkwm awG.vm\r<f̀ tifwmeufxJu udk<fvdkcsifwm \SmazG]cif:udk enf:enf:uav: avhusifhvdkuf|kHeJ. uïrf:usifvmrSmyg`

tifwmeufqkdwm uèmeJ.t&ef: uGefysLwmuGef\ufîuD:\J.tpkta&:îuD: ]zpfygw<f̀ tJ'DuGef\ufawGudk zkef:vdkif:awG? aub<fîudK:awG? ú}dK[fwkawGtm:]zifh qufoG<fxm:ygw<f` 'gajumifh [kd:ta&:îuD:u uGefysLwmxJrSm odkrSD:xm:wJh tcsuftvufawGudk tifwmeufuae wpfqifh udk<fu \<lódkifwmaygh` tifwmeufxJrSmWorld Wide Web vkd.qkdwJh tD:ar:vfeJ. tkyfpkzGJ.aqG:aóG:csufawGrsKd:vdkrSwfwrf:rSwf\mawGrsKd:vnf: yg\Sdygw<f̀

tifwmeufxJudk &ifódkifzdk.twGuf tifwmeuf service pro-

vider eJ.wpfqifh qufoG<fxm:wJh w<fvDzkef:vdkif: \Sdzdk.vkdw<f̀udk<hfuGefysLwmrSmvnf: Netscape Communicator vdk? Microsoft

Internet Explorer vdk tifwmeuf browser \Sd\r<f̀ tJ'Dtcg udk<fu

tydkif: (8)

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42146

Page 164: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

147

Web site \J. vdyfpmodxm:w<fqkd\if browser udkoHk:úyD: tJ'D Web

site qD 'grSr[kwf rSwfwrf:rSwf\mqDudk &ifjunhfódkifygúyD̀ wu<fvkd.vdyfpm odrxm:bl:qkd\ifvnf: Alta Vista 'grSr[kwf Google wdk.vdküsearch engine’ eJ. \SmazG<lódkifygw<f̀ tJ'D site óSpfck\J. vdyfpmuhttp://www.altavista.com eJ. http://www.google.com wkd.]zpfygw<f̀bmompum: tawmfrsm:rsm:udk toHk:]yKúyD: \Smódkifayr<fh trsm:qHk:uawmh t}Fvdyfpum:udkyJ oHk:juygw<f̀

tifwmeufu rnfokd. taxmuftul]yKoenf:

odkrSD:xm:wJh owif:tcsuftvuf a]rmuf]rm:pGmudk tifwm eufu ay:ódkifygw<f̀ 'g[m owif:pm q\mrsm: taeeJ. owif:twGuftcsuftvufrsm:okawoe]yKpkaqmif:\mrSm tifrweftaxmuftul ]zpfapygw<f̀Web site awGxJrSm tpdk:\awG?wUodkvfawG? ukríEDawG?bEfawG? tpd k:\r[kwfwJhtzJG.tpnf: awG? ód kifiHa\:ygwDawG? q\m&efeJ. a\S.aewkd.vdkynm\SiftkyfpkawG? [dkw<fawG? pwkd:qkdifîuD:awG? &goemwl ykñdKvfawGzJG.pnf:xm:wJh uvyftoif:awG po]zifh vlykñdKvf? tzJG.tpnf:toD:oD:u zGifhxm:wJh site awG trsm:îuD:rS trsm:îuD:yg` Oyrmazmf]y\\if uèmhusef:rma\:tzJG.îuD: (http://www.who.int/home-

page/)? tm\SzHG.úzdK:rSK bEf (http://www.adb.org) eJ. AD<uferfavajumif:vdkif: (http://www.vietnamair.com.vn) po]zihfaygh̀ úyD:awmhúAdwdoûpG<fpH kusrf:îuD: (http://www.britannica.com) vdk\nfòÏef:ukd:um:]yKp\m site awGvnf: trsm:îuD: \Sdygao:w<f̀

owif:Xme tm:vHk:eD:yg:avmufrSm 4if:wkd.\J. owif:awGudkazmf]yxm:wJh Web site awG \Sdjuygw<f̀ tJ'gawGxJrSm Vietnam News

Agency (http://www.vnagency.com)? xdkif:ódkifiHxkwf Business Day

(http://www.bday.net)? The Associatd Press (http://www.wire.ap.org)?Cable News Network (http://www.cnn.com) eJ. British Broadcast-

tcef: (16) tifwmeuf

'Dq<fpkóSpfykdif:rsm:twGif:rSm

tifwmeuf[m okawoeeJð

owif:a\:om:]cif:wkdðrSm

wu<fyJ ta\:îuD:

vmygw<f`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42147

Page 165: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

148

ing Corp. (http://www.bbc.co.uk) wkd.vnf: tygt&ifyg` uèmwpf&ef:vHk:u owif:aygif: a]rmuf]rm:pGm\J. pm\if: ukd junhfcsif\ifawmhhttp://www.onlinenewspapers.com rSm junhfódkif ygw<f̀

befaumufrSm a\mhwf&dkifvmvkd. ac;wJh acG:rsKd:wpfaumifudkufvdk. oHk:óSpforD:uav:wpfOD: aoqHk:oGm:\wJhtcg onfae:\Sif:owif:pmîuD:u owif:axmuf[m aemufcHorkdif:ajumif:udk od\atmif tifwmeufxJ &if\Smjunhfygw<f̀ 'DtcgrSm pmzwfy\dowfîuD: ydkúyD: em:vnfoabmaygufatmif atmufazmf]yyg pmydk'fudk owif:axmufu ol.owif:xJrSm xnhfoGif:a\:om: azmf]yódkifcJhygw<f̀

a\mhwf&kdifvm acG:xD:rsm:onf ycHk:t]rifh 60 rS 65 pifwDrDwm txd\SdúyD: 43 rS 61 uDvdk}\rfcef.txd tav:csdefpD:onf̀tqkdyg acG:rsKd:rsm:onf 4if:wkd.> t\G<ftpm:óSifh<SOfvûif olrwlatmif juH.ckdifúyD: vlwpfa<mufudk tvG<fwulyif wGef:vSJypfódkifonf` xdk.ajumifh udk<fcóÝmoefpGrf:rSK r\S dolrsm:tae]zifhonfacG:rsKd: rarG:oifhajumif: tar\duef a\mhwf&kdifvmacG:uvyftoif: &ufbf qkdufrSm azmf]yxm:onf̀

tpkd:\XmeawG\J. pD:yGm:a\:vkyfief:awGvdk tzJG.tpnf: tawmfrsm:rsm:uvnf: wefzdk:\SdwJh owif:tcsuftvufawGudk olwkd. \J. Web

site awGrSm azmf]yay:xm: wwfw<f̀AD<uferf ódkifiHrSm tar\duef\[wf<mOf wpfpif:ysufusúyD:tar\duef wyfzJ G.&if ckepfOD:aoqHk:\wJh tajumif: udk [dkódkvlvlrSmta]cpd kufwJ h tar\duef ypdzdwfppfXmecsKyf Web site uaewpfqifh

[ódGKifta]cpdkuf owif:pm q\mawGu csufcsif: odcJhju\ygw<f̀tifwmeufuae owif:tcsuftvufawG \<lw<f qkd

]cif:\J. t"duaomhcsufuawmh &efusOf:usOf:eJ. \SmazGpkaqmif:ódkifzdk.ygyJ̀

tcef: (16) tifwmeuf

acwfa[mif:ykHpHpmtkyfqkdifeJð

pmjunhfwkdufawGuvnf:

toHk:&ifqJygyJ`

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42148

Page 166: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

149

OyrmtaeeJ. owif:pm\Sif:vif:yJGwpfckudk wufcJh\w<f qdkygpdk.` owif:uvnf: owfrSwfcsdeftrD a\:ay:\r<f̀ udk<fu AD<uferfeJ. ]refrmódkifiHwdk. ta\S.awmiftm\S ódkifiHrsm: toif:xJ b<fwkef:u &ifcJhjuwmvJqkdwm odcsifaew<f̀ 'DtwGuf search engine wpfck]zpfwJh Google rSm&if\Smw<fqkdygawmh̀

ASEAN qkdwJh Key word wpfvHk:wnf:eJ. rjumao:cifu\SmjunhfcJhwJhtcg \v'f 368000 \cJhygw<f̀ b<f site rSm ta]z \Sdw<fqkdwm csufcsif: \Sif:\Sif:vif:vif: rod\bl:`

ASEAN t]yif Myanmar? Vietnam wkd.udkyg xnfhúyD:'kwd<tîudrf xyf\SmjunhfwJhtcg \v'f 256000 \ygw<f̀ 'gayrJh\v'fawGu rsm:vGef:aeao:w<f̀

wwd<tîudrf xyf\SmwJhtcg txufu pum:oHk:vHk:t]yifjoined udkyg xyfaygif:úyD: \Smjunfhawmh \v'f 2070 \w<f`yxr\v'frSm ta]zygvmw<f̀ AD<uferfódkifiHu tmqD<Hudk 1995ckóSpfrSm &ifcJhúyD: ]refrmódkifiHu 1997 ckóSpfrSm &ifcJhygw<fwhJ̀

w]cm:aom search engine awGvdkyJ Google trnf\Sdsearch engine [mvnf: udk<f\SmazGwJhtajumif:t\mudk bmompum:?\ufpJ G? Web site trsK d:tpm:po]zifh yd kúyD: wduspGmazmf]yúyD:\SmazGódkifygw<f̀ (Advanced Search? Help eJ. Search wkd.udk üuvpfávkyfyg`)

wu<fvdk. ukd<fu Web site trsKd:rsKd:eJ. uïrf:&ifaeúyD:om:qdk\ifawmh ASEAN Secretariat \J. home page (http://

www.asean.or.id) udk csufcsif: wef:oGm:ódkifygvdrfhr<f` tJ'DrSmtzJG.&ifódkifiHtm:vHk:\J. tajumif:t\mawG \Sdygw<f̀

tD:ar:vfóSifh owif:pm\if:

tD:ar:vfoHk:úyD: uèmwpf&ef:u ynm\SifawG? tpdk:\t\m\SdawG? tpdk:\r[kwfwJh tzJG.tpnf:u vkyfom:awGeJ. w]cm:owif:\if:]rpfawGudk ar:cGef:awG vSrf:ar:ódkifygw<f̀ tJ'DykñdKvfawGxJu tawmfrsm:rsm:udk w]cm:enf:vrf:awGeJ. pm\if tD:ar:vfeJ. ar:wmurS ydkvG<faumif:vG<frSmrkd.yg` olwkd.u ta&:îuD:rSm? 'grSr[kwf zkef:qufvdk. r\wJhtcgrsKd:rSm? 'grSr[kwfvnf: vlcsif:awG.ar:zdk. b<fvkdrSrvG<fwJhtcgrsKd:rSmaygh` 'DtwGuf tcrJh tD:ar:vfawGudk Web site

awmfawmfrsm:rsm:rSm zGih fvdk.\ygw<f` Oyrm-Hotmail (http://

tcef: (16) tifwmeuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42149

Page 167: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

150

www.hotmail.com) eJ. Yahoo (http://www.yahoo.com) wkd.rSmaygh̀bmom\yfwpfckrSm pdwf&ifpm:wJh owif:pmq\mrsm: tae

eJ.vnf: listserv qkdwJh tifwmeufowif:eJ. aqG:aóG:yJGtkyfpkawGrSm&ifxm:ódkifygw<f` tJ'D listserv u tzJG.&ifwkdif:qDudk tD:ar:vfowif:awG rSefrSef ydk.ay:ygw<f̀ tJ'Dowif:awGxJrSm tzJG.&ifrsm:\J.oabmxm:t]rifeJ. tJ'Dtajumif:t\m bmom\yfeJ. ywfoufúyD:w]cm:u azmf]ycsufawGvnf: yg&ifw<f̀ Oyrm-udk<fu uaèm'D:<m:ódkifiHtajumif: pdwf&ifpm:w<fqkd\if Camnews rSm (http://

www.cambodia.org/news/index.html uwpfqifh) &ifódkifygw<f`wu<fvdk. ]refrmódkfifiHtajumif: pdwf&ifpm:w<fqkd\ifvnf: (http://

www.burmanet.org uwpfqifh) &ifódkifygw<f̀ bmrS ay:p\mrvdkyg`

owdawmhxm:yg

tifwmeufxJu \wmawGudk udk<hfowif:xJ xnhfoHk:wJhtcg w]cm: owif:\if:]rpfawGqDu owif:awGtay; owdxm:ovdkyJ owdxm:\ygr<f̀

'D Web site [m tm:ukd:avmuf\J.vm: qkdwm aocsmatmifvkyfyg` tawmfrsm:rsm: Web site awGrSmygwJh owif:awGu rwduswJht]yif bufvdkufwJh owif:tcsuftvufawG ]zpfaewwfw<f̀wcsKd.udk ódkifiHa\:eJ. w]cm:tkyfpkawGu zGifhxm:wmajumifh olwkd.tusKd:twGuf &g']zef.csdwmawGyJ ]zpfaewwfw<f̀ wcsKd. Web site

awGusawmhvnf: ]zpfuwwfqef: vkyfxm:wmrdk. tm:rxm:avmufbl:qdkwm \Sif:ygw<f̀

ukd<fu tD:ar:vfuae ar:cGef:awG ar:wJhtcg b<foluudk<hfar:cGef:udk a]zay:ygqkdwm aocsmygap` úyD:awmh tD:ar:vf t]yeftvSef ay:ydk.csufrsm:eJ. tkyfpk aqG:aóG:csufrsm:u a]ympum:awGudkum<uH\Sif\J. cGifh]yKcsuf r\bJ owif:xJ xnhfra\:ygeJ.`

tcef: (16) tifwmeuf

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42150

Page 168: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

151

ed}kH:

tckqkd\if owif:pmynm\J. ta]ccHukd 'DvufpJGpmtkyf uav:xJuae avhvmúyD:oGm:úyDaygh` 'gayrJh wu<fhowif:pm q\m wpfa<muf]zpfvmzdk.twGufuawmh qufúyD:avhvm\rSmawG \Sdaeygao:w<f` owif:vkdufwm? owif:a\:wmawG wkd:wufaumif:rGefvmzdk.twGuf tcktcsdefupúyD: rdrday;rSmyJ rlwnfvmygúyD` tJ'DtwGuf tywfwukwfîudK:pm:\r<f? a&zefaxmuf]ywmawGudkvnf: emcH \rSm ]zpfygw<f̀

udk<fhowif:awGudk w]cm:vlawG zwfjunhfapúyD: a&zefckdif:wm[m xda\mufwJhvkyfaqmifcsufygyJ̀ udk<f[m jum:u aygif:ul:qufoG<fay:ol ]zpfw<fqkdwmudk wpfyg:oluomqHk:]zwfay:\rSmudk:` udk<fhowif:pmwkdufrSm\SdwJh w]cm:owif:axmufawG? t<f'DwmawGeJ.]yifyu rdwfaqG taygif:toif:awGudk ukd<hfowif:awG ay: zwfjunhfyg` úyD:\ifowif:orm:awG\J. t]rifudk ar:yg` w]cm:omref pmzwfolawG\J. t]rifudkvnf: ar:yg`olwkd.wpfawG\J. xif]rifoHk:oyfcsufudk em<lyg` tJ'Daemuf vdktyfw<fqkd\if udk<hf\J. ta\:tom:udk ]yifyg`

udk<fhowif:udk t<f'Dwmu wnf:]zwfúyD:oGm:wJhtcg rlv udk<fa\:cJhwmeJ. t<f'Dwm]yifay:vdkufwmudk <SOfjunhfyg` t<f 'Dwmu tJ'Dvdk bmajumifh ]yifvdkufwmvJ qkdwm pOf:pm:yg`úyD:awmh tJ'Dvdk]yifvdkufwJhtwGuf b<fvdk ydkaumif:vmovJqkdwmudkvnf: owdxm:avhvmyg`

wu<fvdk. udk<hfwkdufrSm t<f'Dwmaumif: r\Sdbl:qkd\if ]yifyu wUodkvfwpfckckrSm]zpf]zpf? tkdiftrftrftufzfvdk avhusihf oifwef:ydk.cswJh tzJG.tpnf:awGrSm]zpf]zpf wufa\mufcGifh\ódkifr<hf tcGihftvrf:awGudk\Smyg`

t<f'Dwmaumif:vnf: r\Sd? oifwef:awG wufzkd.uvnf: rvG<fbl:qkd\ifvnf:pdwfrysufygeJ.` udk<fhbmom îudK:pm:<lókdifwmawG trsm:îuD:\Sdygw<f` ta\:tîuD:qHk:vkyf\rSmu owif:pm aumif:aumif:awGudk rsm:rsm:zwfzdk.ygyJ` vufvSrf:rDorû owif:aumif:awG tukefudk zwfyg` zwfwJhtcgrSmvnf: aoaocsmcsm avhvmúyD:zwfyg` a\:[ef?tcsuftvufawGudk pkpnf:yH k? aemufcHorkdif: pmydk'f? a]ympum: aumufókwfcsufeJ.'DvufpJGpmtkyfxJrSm aqG:aóG:]yxm:wJh w]cm: tajumif:t\mawGudk ta]ccHúyD: avhvmyg` &wMKaumif:awGukd zwf]cif:tm:]zifhvnf: udk<hf\J. pma\:]cif: twwfynm wkd:wufapódkifygw<f̀txl:o]zifhawmh owif:aqmif:yg:rsm: a\:om:wmrSm ]zpfygw<f̀

pmwpfyk'fudk zwfwJhtcg pma\:q\m[m 'Dvdk bmvdk.a\:wmvJ? 'Dowif:uxda\mufrSK\Sd\J.vm:? \Sdw<fqkd\if bmajumifhvJ qkdwmawGudk udk<hfbmom ar:cGef:xkwfjunhfyg`úyD:awmh udk<fa\:\wJh tvSnfhrSm tJ'Denf:udk b<fvdk <loHk:ódkifrvJqkdwm pOf:pm:junhfyg`

rjumao:rDu ydk.cscJhwJh oifwef:wpfcktúyD:rSm ]refrmowif:orm:wpfa<mufuüowif:xJrSm pOf:pm:awG:ac;rSKawGeJ. twwf ynmawG 'Davmuf]ynhf&aeygvm: qkdwmuïefawmf t\ifu vHk:& rodcJhbl:á vdk. a]ym]yygw<f̀

ed}kH:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42151

Page 169: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

152

'Dpmtkyfuav:t]yif w]cm:owif:pmynm vufpJGeJ. avhvmp\mawGudkvnf:zwf|SKavhvmódkifygw<f̀ tJ'DtwGuf zwfoifhwJh pmtkyfwcsKd.ukd üaemufxyf avhvmzwf|SKoifhaom pmtkyfrsm:á pm\if: rSm azmf]yay:xm:ygw<f̀

owif:wpfyk'f a\:úyD:oGm:\if udk<fhbmom raxmufrnÛm ]yefúyD:wnf:]zwfyg`a\:csxm:úyD:om:rdk. bmrS óSa]rmraeygeJ.` udk<hf owif:u qkdvdk\if: ay;vGif\J.vm:?a\:om:csufu wdusrûw\J.vm:? pmzwfolawGu bmudk odcsifaewmvJ? owif:pmq\mwpfa<muf\J. wm&efu bmvJqkdwJh 'DvufpJGpmtkyfuav:xJrSm azmf]yxm:wJh ar:cGef:awGeJ.udk<hfbmom ]yefvnf csdefxdk:junhfvdrhfr<fvkd.vnf: <Hkjunfrdygw<f̀

ed}kH:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42152

Page 170: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

153

aemufxyfavhvm zwf|SKoifhaompmtkyfrsm:

Getting the story uvJG\if usefwJh pmtkyfawGtm:vHk:[m t}Fvdyfvdk a\:om:]yKpkxm:wmawG ]zpfwJhtwGuf t}Fvdyfbmompum: ruïrf:usifolrsm:twGuf tcuftcJawG.ódkifygw<f̀ úyD:awmh trsm:pk u tar\duefódkifiHtwGufyJ OD:pm:ay: ]yKpkxm:juwmawGyg`'gayrJh 'DvufpJGpmtkyfi<fxJrSm rygwJh tqifh]rihfowif:vdkuf]cif:eJ. a\:om: ]cif:tajumif:awGudkqufúyD: avhvmzkd.twGufawmh taumif:qHk: taxmuftul ]zpfrSmyg`

pmtkyfrsm:

The AP Broadcast News Handbook, by Brad Kalbfeld. Published in 2000 by McGraw-

Hill Professional Publishing.

The Associated Press Guide to News Writing (2nd edition), by Rene J. Cappon. Pub-

lished in 2000 by ARCO.

Getting the Story. This is a textbook and a videotape produced in 1990 by the Interna-

tional Center for Journalists, 1616 H Street, NW, 3rd Floor, Washington DC 20006-4999,

U.S.A.

A Handbook for Cambodian Journalists, by Huw Watkin. Published in Phnom Penh in

1998 by the Konrad Adenauer Foundation, Germany.

News Reporting and Writing (8th edition), by Melvin Mencher. Published in 1999 by

McGraw-Hill College Division.

The Newspapers Handbook (3rd edition) by Richard Keeble. Published in 2001 by

Routledge, London and New York.

Writing and Reporting News (3rd edition), by Carole Rich. Published in 1999 by

Wadsworth Publishing Co., 10 Davis Drive, Belmont, CA 94002, U.S.A.

tdwfaqmif pmtkyfrsm:

The International Center for Journalists u atmufygpmtkyf awGudkvnf: ]yKpkxkwfa&xm:ygw<f̀

Ten Practical Tips for Environmental Reporting, by Peter Nelson

Ten Practical Tips for Business and Economic Reporting in Developing Countries, by

Paul Hemp

Ten Steps to Investigative Reporting

aemufxyfavhvm zwf|SKoifhaompmtkyfrsm:

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42153

Page 171: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

154

aemufxyfavhvm zwf|SKoifhaompmtkyfrsm:

Web sites rsm:

The Columbia Journalism Review (http://www.cjr.org)u \mZ&wfrSK? usef:rma\:eJ. w]cm:\if:]rpfrsm: tajumif:udk azmf]yay:ygw<f̀

The American Journalism Review (http://ajr.newslink.org eJ. http://ajr.org) utifwmeuf? okawoe? pm\if:tif:? owif:pmvGwfvyfcGifh pwmawGtwGuf taxmuftul]yKygw<f̀

The Poynter Institute (http://www.poynter.org) xJrSm owif:pmynm\J. us<f]yef.wJhta\:udpPawGudk aqG:aóG:ay:wJht]yif tvGeftaxmuftul ]zpfwJh tip sheets awGudkvrf:nÏefay:]cif:rsm:yg yg&ifygw<f̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42154

Page 172: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

155

aus:Zl:wifvÏm

aus:Zl:wifvÏm

Tpmtkyf]zpfa]rmufa\:twGuf vlykñdKvftawmfrsm:rsm:u tcsdeftm:? vltm: pkdufxkwfI ulnDcJhjuygonf̀ atmufyg ykñdKvfrsm:uvnf: pmrljurf:udkzwfúyD: tjuHÒEfrsm: ay:cJhygonf̀ xdkykñdKvfrsm:rSm-- a[mifaumif bufywpfwUodkvfrS owif:pmynm vufaxmufuxdu Judith Clarke?- aomfrqifazmifa':\Sif: twkdifyifcHykñdKvf Meirion Edwards?- befaumufAsL|dk pDrHcefhcJGa\:owif:axmufóSihf

tkdiftrftrftufzf 'kwd<OU÷ Dominic Faulder?- befaumuf Associated Press Xmerä:óSihf tkdiftrftrftufzf 'kwd<OU÷ Denis D. Gray?- tkdiftrftrftufzf pDrHudef:'g|kdufwm Sarah McLean?-oufqkdif\m ódkifiHtvdkuf bmompum:rsm:]zihf xkwfa&a\: wm&efcH Vipasie Smitthipong

wdkh]zpfygonf̀

xdkh]yif w]cm:aom ykñdKvfrsm:uvnf: vufpJGpmtkyftwGif: xnfhoGif:azmf]yrnhf erlemowif:rsm:udk ulnD\SmazGay:cJhjuygonf̀

txl:o]zihf atyD tygt&if 4if:wdkh> owif:rsm:ukd oHk:pJGcGifh]yKonhf owif:Xmersm:tm: aus:Zl:wifygonf̀

pmtkyfyg "mwfyHkrsm:teuf pmrsufóSm 1, 26 óSihf 69 wdkhukd îuD:apm? rsufóSmzHk:óSihfpmrsufóSm 33 rSyHkudk Vinai Dithajohn? pmrsufóSm 5 rS yHkukd Sisay Vilaysack? pmrsufóSm 17 rSyHkudk Sarah McLean? pmrsufóSm 82 rSyHkudk Nguyen Van Tien? pmrsufóSm 91 rSyHkudk Angela

Srisomwongwathana óSifh pmrsufóSm 109 óSihf 121 rSyHkrsm:ukd Surayuth Singhnak wdkhu |kduful:cJhúyD:usefyHkrsm:tm:vHk:ukd Dominic Faulder u |dkuful:ay:xm:ygonf̀

TvufpJGpmtkyftwGuf pmtkyfpmapmif tawmfrsm:rsm:u taxmuftul]zpfcJhonf̀<if:wkdhteuf trsm:pkukd aemufxyf avhvmzwf|SKoihfaom pmtkyfrsm:pm\if:wGif azmf]yay:xm:ygonf̀ xdkpmtkyfrsm:wGif International Center for Journalists óSihf Knight International Fel-

lowship Program wdkhrSay:ydkhaom pmtkyfóSifh oif|kd:vrf:òÏefrsm:vnf: tygt&if ]zpfygonf̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42155

Page 173: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

156

pmtkyf]yKpkol óSpfOD:

pmtkyf]yKpkol óSpfOD:

Peter Eng onf vGwfvyfaom owif:pmq\mwpfOD: ]zpfum tkdiftrftrftufzftrSKaqmif bkwftzJG.wGif apwemh &efxrf: t zJG.&if]zpfonf̀ 1984 rS 1996 ckóSpftxdbefaumuf\Sd Associated Press owif:XmewGif owif:t<f'Dwmt]zpf aqmif\GufcJhúyD:uaèm'D:<m:? vmtdk? ]refrm? xdkif:óSifh AD<uferfódkifiHrsm:> ae.pOf owif:rsm:twGufwm&ef<lcJh\onf` 1996 ckóSpfrSpum vGwfvyfaom owif:q\m]zpfoGm:úyD:onhfaemuftar\du]ynfaxmifpkóSifh tm\Swkd.wGif xkwfa&aom owif:pm? rñZif:óSifh pmtkyfrsm:Y ta\S.awmif tm\S > ódkifiHa\:óSifh vlrSKa\: ta]ymif:tvJrsm: tajumif:udk a\:om:cJhonf̀ tar\duefódkifiHta]cpdkuf tusKd:t]rwf r<lonhf Internews tkyfpktwGuf a[mifaumif wUodkvfwGifowif:pmynmudk oifjum: ydk.csay:cJhonf̀ olonf csDum}dk wUodkvfrS ódkifiHa\:odyíHr[mbJG.udk\\Sdxm:úyD: [m:AwfwUodkvf Nieman Fellow wpfOD:vnf: ]zpfygonf̀

Jeff Hodson onf The Cambodia Daily owif:pmvufaxmuf t<f'Dwmwm&ef<lcJhzl:úyD: tm\SóSifhtar\du]ynfaxmifpk owif:pmrsm:Yvnf: q<fóSpfausmfjumvkyfief:tawG.tjuHK \SdcJhonf̀ 2000 ]ynhfóSpfwGif olonf Knight International Press Fellow

]zpfvmum tkdiftrftrftufzfwGif oifwef:rSL:t]zpf wm&efay:tyfcH\onf` olonftvkyf|kHaqG:aóG:yJGrsm:óSifh owif:pmynmoifwef:rsm: udk xdkif:óSifh vmtkdódkifiHrsm:Y ydk.csay:cJhúyD:uaèm'D:<m:ódkifiH zóGrf:yif \Sd bk\ifhwUodkvfYvnf: oifjum:ay:cJhonf̀ olonf tar\du]ynfaxmifpk aemhof&ufqwif: wUodkvfrS owif:pmynm r[mbJG. \\Sdxm:úyD: tar\duefódkifiH&g\Sifwef]ynfe<f\Sd &Spfrif:aumvdyfrS orkdif: t"du]zifh bJG.\\SdcJhygonf̀

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42156

Page 174: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

157

bmom]yefqkdol

xifatmifausmfonf vuf\SdwGif tar\duefoH|kH: ]ynfol.a\:\mXme> ]yefjum:a\:XmepdwfwGif wm&efxrf:aqmifaeúyD: 1990 ]ynhfóSpfrSpum óG<feD? \eH.opf óSihf okwpG<fpHk wdk.tygt&if rñZif:óSihf }sme<frsm:wGif bmom]yefóSihf yifukda\:aqmif:yg:rsm: a\:om:aeol]zpfonf̀ <ckaemufydkif:wGif Living Color rñZif:Yvnf: yg&ifa\:om:vsuf\Sdonf̀ 1999ckóSpfwGif tkdiftrftrftufzfrS ydkhcsaom obm&ywf&ef:usifqkdif\m owif:pmynmoifwef:ukdwufa\mufcJhonf̀ 2000 ]ynhfóSpfrS 2001 ckóSpftxd "epD:yGm:a\:rñZif:óSifh ukrk]'m}sme<frsm:Y vufaxmuf t<f'Dwmt]zpf wm&ef<lcJhonf̀ olonf a\qif:pdkufysKd:a\: wUodkvfrSpd kufysK d:a\:ynmbJG.\\S dcJ h úyD: East-West Center > Fall 2001 Jefferson Fellow

wpfOD:vnf:]zpfygonf̀

bmom]yefqkdol

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42157

Page 175: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

158

IMMF2.pmd 6/2/2547, 23:42158

Page 176: Reporting and writing news: A basic handbook (Burmese)

vmtdk? uaèm'D:<m:? ]refrm? xdkif:óSifh AD<uferfódkifiHrsm:wGifowif:pmynm zHG.úzdK:wkd:wufa\:twGuf tm:ay:ulnDa\:

Üowif:pmynmvufpJGpmtkyf tawmfrsm:rsm:ukd uïefawmfzwfzl:ygw<f? 'gayrJh 'Dpmtkyfavmufpdwf&ifpm:p\maumif:wJh pmtkyfawmh rawG.zl:ao:bl:? 'DpmtkyfxGufvmwm[m

wu<hfowif:aumif:ygyJ? crmbmompum:eJh ]yefqdkxm:wJh 'Dpmtkyf[m uaèm'D:<m:ódkifiH\J.owif:pmynmudk tm:opfavmif:ay:ygvdrhfr<f”

Um Sarin, President, Cambodian Association for the Protection of Journalists, Cambodia

Ü'Dpmtkyfuawmh wu<hfudk atmif]rifrëîuD:wpfckygyJJ”Graham Watts, Foreign Editor, Financial Times, United Kingdom

Üpmtkyfwpftkyfwnf:rSm tcsuftvufawG pHkpHkvifvif ygwmawG.\awmh uïefawmfauseyfrdw<f?'Dpmtkyfudk vmtkdbmomeJh ]yefqkd]zpfr<fqkd\if uïefawmfwkdhtwGuf odyftoHk:wnfhrSmyJ’

Anoulack Khammalavong, Assistant Editor, The Vientiane Times, Laos

ÜrSD]irf:udk:um:p\m wu<hfpmtkyfaumif:yg? 'Dpmtkyfukd Knight a\G:cs<fa\:aumfrwDudk wif]ywJhtcgolwkdhuvnf: tvGefyJ oabmusjuygw<f”

Whayne Dillehay, Vice President, International Center for Journalists, United States

Ü'Dowif:a\:om:enf:pmtkyfu odyfaumif:w<f? pmtkyfawG xyf\ódkifOD:rvm:”Maureen Aung-Thwin, Open Society Institute, United States

Cover.pmd 6/2/2547, 23:562