ren nghi luc de lap than - smith.n studio

7/29/2019 Ren Nghi Luc de Lap Than - Smith.N Studio

1/56

Rn Ngh Lc Lp ThnNguyn Hin L

TA

Mt ln, ti c nghe lm cu chuyn di y gia hai em nh chng nm, su tuing th tu trn h nc trong mt cng vin. Mt em c v lu lnh khoe vi bn n:

- Chic tu , ba tao mi mua Charner, hai trm ng y. My v xin ba my tin

mua mt chic i, ri mai hai a mnh li y cho tu chy ua.

Em kia p:

- Ln trc, tao xin tin mua chic my bay, ba tao bo khng c tin.

- Ba my ni di my y. Dt my i, tao thy ri. Ba tao li nh bng, ni vi

ngi ta l ngi ta a tin ngay. Ba my khng chu li nh bng, ch thiu g tin.

- , tao v bo ba tao li nh bng ly.

Thc l ngy th, phi khng bn? Nhng bn c tin c khng, trong s ngi ln

chng ta cng c nhiu ngi ngy thnh vy? H tin cng ch cn c sch ch khng

cn tn cng tu luyn, l tm hn, ti nng s thay i hn cng nh hai em nh trn kia

tin rng c li nh ngn hng hi l ngi ta a tin, m khng bit rng phi kim c

tin gi nh ngn hng . Nghnh th nn khi c sch xong, khng thy kt qu,

nhng ngi y sinh ra chn nn.

Chng hn, mt ng bn ti, mi ri ni:

- c xong cun QUNG GNH LO I V VUI SNG, ti chng thy bt lo c

phn no c.Ti hi:

- Anh c theo ng li trong sch khng?

- Ti theo khng c.

- Anh c th khng? Li khuyn no theo khng c.

ng y p ng, khng p. Ti chc chn ng y c nhc tiu thuyt ch khng

chu nhn ni thc hnh.

Mt bn khc th tht vi ti, ging lm li:

- Ti trn ba chc tui u ri, ng , m s nghip vn cha c cht g, vn thua km

bn b; ti t ly lm thn lm nn hng hi c loi sch t hc, nhng hi i! c

xong, ti tht vng lm, khng tin c my t, ng c cch no gip ti khng?

C bn li nghim khc, chua cht, t ging on hn:

- Ti tn nhiu tin v loi sch t hc m chng thy cht kt qu no. Ti c cm

tng rng nhng sch y v ch, v nhng ngi thnh cng th chng cn c n,

cn nhng ngi khng thnh cng th c bao nhiu cng khng sao thnh cng c.


2/56

Nhng bn y bi quan nh vy v nhn lm cng dng ca sch. Sch c th l cm nang

ca Qu Cc tin sinh hoc Gia Ct Lng, ch tuyt nhin khng th l bu bi ca Na

Tra thi t hoc T Thin i thnh, m bo l sch c th hon ci i mt ngi c.

Sch c th vch cho ta con ng i, php tu thn, x th v lm vic; cn mun thay

i i ta th t ta, ta phi lm ly, ngha l chnh ta phi c ngh lc v kin nhn thchnh li trong sch, tri li, nu chc sung th sch hon ton v ch.

Hiu nh vy, ta khng qu tin sch n ni tht vng v sch, m thy vui v, bn lng

hc tp v ta bit rng sch cha nhng kinh nghim qu gi ca nhn loi, rng c nhn

p dng nhng lut v tm l, sinh l chung cho mi ngi m soi sng ta, dn dt ta, v

nu ta quyt tm theo th tt phi theo c, phi thnh cng. Khng theo c, ch l ti

ta thiu ngh lc, khng mun mt cch mnh lit y thi.

Trong nhiu cun trc, ti mt chng hoc mt on nhc v cch rn ngh lc,

nhng nhiu c gi cho rng by nhiu cha , mun ti son ring mt cun bn v

vn quan trng nht, c th ni l cn bn, trong vic tu thn y.

Ti xin lnh v tra kho son cun ny, ch tm l mun chng thc cho cc bn y

thy rng ai cng c ngh lc, ai cng c th rn cho n thm cng rn ri dng n m

thay i mt phn no c tnh cng kh nng ca mnh v t to ra nhng hon cnh

thun tin thnh cng.

Mt tc gi Trung Hoa vit mt cun nhan l: Ai ai cng l Nghiu, Thun, ngha l ai

cng c th thnh bc thnh hin. Ti cho quan nim hi qu lc quan, mc du vn

c th l hu l, nhng ti tin rng bt k ngi no, khng bnh tt v thng minh trung

bnh cng c th thnh cng, v nhng bc thnh hin th khp th gii, mi th k maymn c vi v, cn hng ngi thnh cng trong i th ngay chung quanh chng ta, c

thiu g u?

Theo bng thng k ca cc trng hm th u-M, c 100 hc sinh t hc c c 20

ngi hc n ni n chn. Vy c nm ngi c mt ngi thnh cng. T hc, t

tu thn bng cch c sch, khng c ngi ch dn tng bc, nhc nhmi ngy

nh trong cc lp hm th, kt qu c phn km, nhng ti tng mi ngi hoc hai

mi ngi hc phi c mt ngi t mc ch. u cn phi bc siu nhn mi hn

c chn ngi hoc mi chn ngi khc. Ch cn gng sc thi.

Ti tin rng nhng bn c cun sch ny nht nh nhoi ln trn s chn hoc mi chn

ngi y. Khng kh, h cc bn mun l c. Tt nhin cng phi bit cch mun.

Cun ny s ch cc bn cch mun.

Si Gn, ngy 15 thng 4 nm 1955


3/56

N.H.L


4/56

PHN THNHT - STHNH CNG V NGH LC

Khng c s may no trung thnh v chc chn hn mt ngh lc bt bin

JULIETTE BOUTONIER

Nhng cy mnh nht, cao nht mc trn nhng ni , tc nhng t cn ci nhtJ. G. HOLLAND

1. Th no l thnh cng?

2. C may ri khng?

Thuyt ca Freud.i khi cng c may ri

Nhng khng th trng s may ri

3. Nghch cnh gip ta thnh cng

1. Th no l thnh cng?

My nm trc, ti c c mt tiu thuyt Php m ti qun tn tc gi, ch cn nh

nhan l Jaurai un bel enterrement (Ti s c mt m ma ln). Vn chng tm

thng nhng cu chuyn hi l th. Nhn vt chnh l thy k mt ngn hng. Thy

sing nng, khng chi bi nhng khng bit nnh ngi trn, khng c phe ng nn

khng c ct nhc, gi hoi chn th k qun m lng ch sng mt cch rt eohp. Thy bun ru, lm vic mt cch chn nn, cho rng i mnh ht hy vng.

Ri bng mt bui chiu, khi thy sa son ra v th thy mt sn c mt ngn phiu v

k danh khng bit ca ai nh rt. Thy lm ln, nh hm sau giao cho ch ai ti

hi s tr. Nhng m , s tin ln ghi trn ngn phiu lm thy trn trc: thy na

mun tr, na mun gi. Thy tng tng nu gi lnh, thy s giu, c vn lm n,

v nu Tri cho pht t, s c danh vng, khi cht s c mt m ma ln. Thy phn vn

trong mt tun l, sau khng thy ai li tm, thy nht nh em lnh tin.

T, thy giao du rng, hc cch u c, trnn qu quyt, chng bao lu giu ln;

mun c thanh danh, thy vung tin ra tranh c mt gh ngh strong H ngh vin.

Kho u cchnh tr, thy ln nh diu, c bu vo Nguyn lo ngh vin, uy quyn

hng hch, thy cng xoay tin d, mua c phn trong cc k ngh ln, c chnh ph

tng huy chng v bo ch ht li ca tng. Khi thy cht, Tng thng i a ma, lnh


5/56

bng sng theo ti huyt, hng trm nh tai mt trong nc u trm mc i sau linh cu.

Qu l mt m tang ln. Mng ca thy thc hin c: thy thnh cng rc r.

i ny, bit bao k thnh cng nh vy. Nhng ti bit rng bn cho thnh cng cch y

th chng th tht bi nh Khng T hoc Gisu, mt vi lang thang ht nc ny qua

nc khc m khng vua cha no chu dng, mt v bng inh trn thp c gia haitn n trm trn nh ni Golgotha. Chng ta hiu ting thnh cng theo mt ngha khc.

Thnh cng l dng nhng phng tin lng thin m t c mc ch ca mnh, mt

mc ch tu ngi thay i song khng khi no ti tin. K c ti cao ch ln th mong

lm v vang cho ng bo, cho x hi, cho nhn loi; k ti thp ch nh th mong gip

ch c phn no cho nh, cho nc, thy c hnh v nng lc ca mnh tng tin mi

nm mt cht, v tm c t nhiu tho mn trong lng tm. Hiu theo ngha y th

Khng T v Gisu khng phi l nhng k tht bi m chnh l nhng bc thnh cng

ca mun thu.

3. Nghch cnh gip ta thnh cng

Mt ngi c ngh lc c thi ri thnh may, chuyn ho thnh phc.

Ti khng bn n l tht bi l m thnh cng. Bn no cng bit Edison phi nm

mi tht bi c ngn ln ri mi ch to c ra bng n in v ng cho nhng tht bi

y l nhng thnh cng nho nh v mi tht bi y l nhng kinh nghim tin gn ti

mc ch. y, ti ch xin tip tc xt n s ri ro. Nhng ri ro ln v lu ta gi lnghch cnh; m nghch cnh thng gi mt chc v quan trng trong s thnh cng.

Bnh tt lin min l mt nghch cnh phi khng bn?

Nhng nu Voltaire khng au vt, v gi phi nm trn ging quanh nm th chc g

ng sng tc c nhiu nh vy? Marcel Proust, nu khng mc bnh thn kinh, s

ting ng n ni sut i t giam mnh trong mt phng kn mt, cch thanh , th ng

c c c tch suy nghv tm l v vit c tc phm c o bt h, tc cun A

la recherche du temps perdu khng?

ng Ben Fortson b tai nn xe hi, ct c hai chn, m khng cho nh vy l nghch

cnh, cn mng l dim phc v nm lit mt ch, ng c c rt nhiu sch v chnh

tr, kinh t, x hi, thnh mt nh bc hc c ti hng bin ri c bu lm thng c

mt tiu bang M.


6/56

Nu khng b lo cha chc Milton thnh mt thi ho ca mun thuv nhc s

Beethoven nu khng bic th ti ngh ca ng chc g ti mc tuyt ch?

Charles Darwin nhtn tt m lp nn s nghip. ng ni: Nu thn ti khng l ci

xc v dng, cha chc ti c sc mnh tinh thn biu minh l thuyt ca ti .

B Hellen Keller hi hai tui, b bnh nng, ho ui, ic v cm, ln ln li ngho ti

ni c hi phi ng trong mt nh xc. Vy m b thng c nghch cnh, hc rng, vit

by cun sch, i din thuyt khp chu M v chu u, c Mark Twain cho l mt

ngi l lng nht, ngang hng vi N Ph Lun th k 19.

Nhiu bn tr thng phn nn vi ti v cnh nh ngho tng, hoc khng c lu v

lm n cng khng c. Ngho tng l mt nghch cnh tht, nhng bit li dng n th

n li l mt tay sai c lc gip ta thnh cng.

Chnh v ngho kh, ngi ta mi ham t hc, thy cn phi t hc, J.J.Rousseau trn

mi tui phi i lang thang khp ni, lm cc ngh kim n, nhc ch, bit t

hc trong lc rnh m ni danh l mt trit gia, nh hng ln n th gii. Mt ngi

hi ng: ng hc ti nhng trng no m gii nh vy?. ng p: Hc trong trng

nghch cnh.

Elibu Burrit mi su tui tp ngh thrn, mi ngy p st mi mt gim cn c

th gihc ngoi ng, sau ng thng 18 sinh ng v 32 th ng, thin h gi l nh bchc thrn. Nhng ngi khng chu hc, c truyn ng chc phi mc c.

Trn ng doanh nghip cnh ngho thng kch thch hot ng ch khng phi lun

lun l mt trngi.

Hu ht nhng ng vua thp, vua bo, vua du la, vua xe hi u - Mu xut thn

hn vi hn bn v ti.

H phi bn bo, nh giy, lm rc, lm bi phng, ch nhhai bn tay trng m

lm nn s nghip.

C nhn nhn xt ng: Khng ai giu ba h, khng ai kh ba i, v h ngho th b

ti nhc, b hip p nn ngi ta quyt tm thng n, tn lc ci thin i sng, em c

tm tr ra phn u n cng, v sm mun g ngi ta cng thng, cng ho giu.

V li, c ngho ngi ta mi dm mo him lm ln, khng stht bi, thng th


7/56

c tt c m thua th chng mt g. Giu c sinh nht nht, lm bing; nn mt ngi

Php ni: Nhng con nga mp khng chy c nhanh v mt nh doanh nghip

n phn nn vi bn nh vy: Ti bit thng con ti, n c nhiu c tnh lm, song n

c mt ci bt li rt ln l n sinh trong mt nh giu.

Russell H. Conwell trong bi Hng mu kim cng ni: Khng c vn l phc cho bn

. Thy bn khng c vn, ti mng lm. Ti thng hi con trai nhng ph gia. Nhng

cu Hai, cu Ba thi ny c mt a v thc kh khn. Hng thng. H khng

bit ni nhng ci qu nht trong i. Theo bng thng k Massachusetts, trong s 17

cu con ph gia, khng cu no khi cht m giu. H sinh trng trong cnh giu sang th

cht trong cnh ngho hn.

Vy bn ng phn nn khng c vn lm n. Thiu ci vn tin bc th bn c ci

vn khc qu bu hn nhiu, khng ai n cp c, nh cp c, tch thu c ca

bn, mt ci vn m s ph gi ca ng tin khng hnh hng my may g ti c, ci

vn l s hiu bit, nhng kinh nghim, sc lm vic, lng kin nhn, ch quyt thng

ca bn. Tri ban cho ta b c, hai bn tay v 24 gimi ngy th ta khng th phn

nn rng thiu tin, thiu vn l mt nghch cnh.

Nghch cnh ln nht trong i ngi c l l s t y. Nhng bit bao vnhn lp

nn s nghip bt h gia bn bc tng ca nh giam! Vua Vn Vng nh Chu b

cm ni ngc Du L m vit Chu Dch - mt cun trit l cao siu ca phng ng;Hn Phi b t Tn mi son hai thin Thuyt nn v C phn; T M Thin dng nhng

ngy sng tha trong khm vit b S k, mt tc phm bt h lm v vang cho dn

tc Trung Hoa; Phan Bi Chu li tp Ngc trung th (th vit trong ngc); Hunh

Thc Khng, Phan Vn Hm t hc ch Php hoc ch Hn trong khi by Cn o;

Gandhi bo vo ngc vui nh phng hoa m tn hn v trong ci phng hoa y, ng

luyn nhn cch, suy nghv phng php bt hp tc chng ngi Anh.

Khng ai cu nghch cnh, nhng nghch cnh ti th k c ch kh mm ci ngm cu

thca Nguyn Cng Tr:

Mun i th hy gm cho lng tng

v nghnh mt trit gia c: Ngi l tng l ngi khi bnh mng th thch,

khng nhng t ra xut chng m cn lun lun thch ng u vi trlc.


8/56

Sinh trong mt gia nh ph qu, c du hc bn Ty, bn M, u bng cp k s, bc

s, v nc ci c vgiu, mxng my hoc phng khm bnh ri mi ngy mt

giu thm, nh vy c v vang g u, ai trong a v m chng thnh cng c nh

vy? Phi thng c nghch cnh, dng nn s nghip mi ng khen ch? M tm hn

ta mi cao thng ln, ti c ta mi tin ln ch?

Mun thnh cng nh vy, khng th trng s may ri m phi c t cch. Chng

sau, ti s bn v t cch.

TM TT

1. i cng c s mng tht, song trong mi trng hp th chn trng hp, s may

ri do ta gy nn ch khng do hon cnh ngoi. Ta cng c th t to nn thun cnh

thay i s mng ta trong mt phn ln.

2. Thnh cng l tu luyn ti c thng mi trngi do nghch cnh m t ti mt

mc ch cao p bng nhng phng tin lng thin.

3. Mun thnh cng nh vy, khng th trng s may ri m phi bit li dng nghch

cnh.

ng ni ti au yu, khng th t hc c, ti thiu vn khng th lm n c.

Nhng ngi qu, ui, ngho tng, nhng k b t y thng lp nn nhng s nghipln nht.

4. Khi ta cn tr th nn coi nghch cnh l phc ch khng phi ho. Gi bc o o lnh

but lm ta nt da, chy mu nhng cng lm cho ta hng hi hot ng ln; cn gi nam

hiu hiu mt m ch lm cho ta mun ng mnh trong ghu m thiu thiu ng.

5. C nhn ni: Vn s bt do nhn t ch Ta phi ni: Vn s bt do thin t ch.


9/56

P1 - Chng 3

Ngh Lc L G?

1. nh ngha.2. Xt v phng din sinh l.

3. V phng din tm l.

4. C ai thiu hn ngh lc khng?

RE: Rn ngh lc lp thn

1. nh ngha

Khi ai bo ng X c ngh lc, ta hiu ngay l ng y c mt ch hng v nng lc

thng mi trngi t ch hng y.

Nhng ta thng nghlm rng ngh lc l mt nng lc tinh thn, s thc n gm ba

nng lc u quan trng c:

- Suy ngh.

- Quyt nh.- V thc hnh.

Ti xin ly mt th d: ti mun la mt ngh v ti nghn ngh y shoc gio s.

Trc ht ti phi xt mi ngh cn n nhng kh nng no v ti c nhng kh

nng y khng; li xt ngh no c tng lai hn, hp vi gia cnh ca ti hn

Khi so snh k lng, ti quyt nh la mt ngh, ri ghi tn vo ban i hc dy

ngh.

Sau cng, ti phi kin nhn hc tp cho ti khi thnh ti.

Nu thiu cng vic th nht l suy ngh, la chn m h thiu cng vic th cng

thiu lun cng vic th nh l quyt nh - chng hn, nu ti vng li song thn ti m

hc ngh y s, ch trong lng ti chng thch g ngh c, ri ngoan ngon cp sch ti


10/56

trng hc bi thi, th bn ch c th bo ti l mt ngi con hiu thun ch cha

th cho ti l c ngh lc c.

2. Xt v phng din sinh l

V ngh lc gm ba nng lc tinh thn nn kh m nh c phn no trong cth ta

iu khin ngh lc.

ng Ferrier k trng hp nhng ngi c bnh phn c pha trn m sinh ra mt ngh

lc ri ng kt lun rng chnh phn c l cquan ca ngh lc. Cc nh bc hc hin

nay khng cng nhn thuyt y v phn c thc ra chiu khin nhng vn ng t

ca ta thi, m nhng vn ng ny, nh ti ni trong on trn, ch l giai on th

ba ca ngh lc.

Khoa hc cha tm c cquan no iu khin s suy nghv quyt nh: ngi ta ch

bit l c, nhng phn no c v c hot ng ra sao suy ngh, quyt nh th cha

ai r.

Chng ta nn bit thm rng c nhng hch nh hng ln ti b thn kinh. Bc s

Lepold Lvi nhn xt mt em nh di mi mt tui hc gii nht lp. V mun ct mt

ci bu, ng phi ct lun hch trc c (thyroide) v t, nhng cnng tinh thn

ca em ln ln suy gim: em ni rt chm chp, cng u oi, k tnh km st. Ba nm

sau, em hon ton qun hn ch, khng vit v cng khng c c na, em t ra nng

tnh, quu c. ng ly nc hch ca loi cu chch cho em th cnng tinh thn ca

em ln ln phc hi, ch mt thng sau, em vit c th; v h ngng chch t lu th

bnh trli nh c. ng k thm nhiu trng hp nh vy v kt lun rng nhng ngi

t hng hi, hot ng, l do hch trc c suy nhc.

Mt i sng hp v sinh, nhng thc n lnh, b, cch thm h hp cng nh hng tt

n ngh lc; tri li bnh nghin ru, nghin thuc phin lm cho con ngi bc nhc

v di hi n i sau.


11/56

cui sch, chng ti s ch nhng php v sinh phi theo tng cng ngh lc; di

y hy xin xem xt k v phng din tm l ca ngh lc.

3. V phng din tm l

Ngi c ngh lc c ba c tnh: c sng kin, bit quyt nh v hnh ng c lc.

C sng kin l bit t vch con ng i, khng theo ch ca ai. c sng kin

khng cn phi ny nlm nh c cc nh bc hc: min l bit t kim ly gii php

cho nhng cng vic thng ngy l c. Nh vy, hng ngi trung bnh no cng c

sng kin c ngh lc: nhng thiu sng kin th quyt nhin khng c, ta s ch

nh ngi b nhn ngi khc git dy m b nhn th lm g cn c ngh lc, cn

dng g ti ngh lc?

Quyt nh phi nhanh hot ng cho kp thi, khng do d m b lchi; v phi

sng sut sau khi thng hay i kin. c quyt on quan trng lm, nn ngi

ta hay dng n xt mt ngi c ngh lc hay khng.

Song giai on quan trng nht vn l giai on thc hnh v mun thc hnh phi bn

ch hot ng, gp trngi g cng rng san phng cho c. Phi t chc mnh,thng cc cm dngoi v bn tnh thch an nhn, dt lc ca loi ngi.

Tuy nhin ba c y nn va phi, nu qu mc th li c hi cho ngh lc.

c sng kin m mnh qu, khng c hp l th ta ho gn d, mmng, ngc i.

Tinh thn quyt nh m thiu qun bnh th c th thnh tt nng ni, nh d, hoc qu

cn thn n nht nht. Bn gan m khng sng sut, bit tu thi th thnh bng bnh,

xun ng. V mt ngi t ch qu c th thiu tnh cm m ho ra lnh m.

C nhiu yu tnh hng n ngh lc.

Thi quen mi u gip ta d hnh ng nhng c th gim ngh lc v n lm cho ta

thnh ci my, khng cn suy ngh, gng sc na. Chng hn bn mun b tt ht thuc

l, my ngy u thy kh, sau nhthi quen m thy d, ln ln bn khng phi dng

ngh lc na m khng dng ti n lu th n c th suy.


12/56

S hiu rng bit nhiu gip ta suy nghsng sut, nhng chnh tnh cm mnh lit mi

gip ta quyt nh mau l v bn ch thc hnh. Hc rng m thiu c tin thng ch l

hng ngi ni hay m lm d.

Hon cnh x hi c th tng hay gim ngh lc ca ta. c ngi khc khuyn khch,

ta hng hi theo ui mc ch; b thin h th, ta chn nn m b dcng vic.

Nhng lut sinh l v tm l y c nhng p dng vo s rn ngh lc m ti s ch trong

phn II.

4. C ai thiu hn ngh lc khng?

Trc khi qua chng, ti cn phi nh mt nim tin tng sai lm rt hi cho s rn

luyn ca ta.

Nhiu ngi nghrng ngh lc l mt nng lc k diu tri cho mi c v gip ta lm

nhng vic phi thng. Ti xin nhc li, ngh lc gm ba nng lc ch khng phi l mt

nng lc; ba nng lc y ai cng c, ch tr nhng k bnh tt nng, m u chng sau,

ti s xt ti. Ai l ngi mi ngy hoc mi tun khng suy ngh, quyt nh ri thc

hnh mt vic g nh hay ln?

Sng ch nht trc, bn thc dy, do d khng bit nn i thm mt ngi quen hay i

xem ht bng , sau bn nht nh i thm ngi v im tm xong, bn thay qun o

i lin. Nh vy l bn c ngh lc ri y.

Lm vic , bn khng cn c ngh lc ln, v tuy cha c hn hnh bit bn, ti

cng c th ni chc m khng slm rng c t nht l vi ln bn t ra c ngh lc

kh mnh. Bn nhli, t trc ti nay, lm c vic g kh khn cha? Hi cn i

hc, gn ti k thi ra trng, bn thc khuya dy sm, nhn do ph, coi ht n bi

ch? Ri lc tn c, bn c ln no chn mi r ri m cng rng quy trn vai, lt

tng bc hng my cy s na ti ch ngh khng? C ? Vy th vn : bn qu

c thiu hn ngh lc khng? m chng ta nu ra cui chng trc, khi cn phi

bn na, phi chng bn?


13/56

Mt thi sthy ti son cun ny, mm ci bo:

- Khng c ngh lc mi cn rn ngh lc, m mun rn ngh lc th phi c ngh lc :

thiu n ri th lm sao rn n c? Vn rn ngh lc qu l mt vn ln qun.

Li , mi nghe th ch l, nhng hon ton sai chnh v thi s, cng nh bn, nghrng c nhng ngi thiu ngh lc. Quan nim sai lm lm hi bit bao thanh nin! H

tin rng khng c ngh lc nn t hc khng c, tu thn khng c, khng thnh cng

c, ri chn nn, su ti nghn tng lai mm, n kip sng tha ca mnh. H

c thin ch lm, thy iu phi rt mun theo, thy ci p rt mun lm, m rt cc

chng lm c g c v khng hiu r bn th ca ngh lc.

Khng! Khng mt ngi no bm sinh ra thiu hn ngh lc, ch c nhng ngi m

ngh lc suy km hoc khng qun bnh thi. Trong chng sau, chng ta s xt qua

nhng bnh ca ngh lc.

TM TT

1. Ngh lc khng phi l mt nng lc c nht m gm ba nng lc: suy ngh, quyt

nh, thc hnh.

Ngi no cng c 3 nng lc y, nn ta khng th bo:Ti thiu ngh lc m ch c th ni: Ti c bnh v ngh lc.

2. V phng din sinh l, cc nh bc hc cha nh c phn no trong cth ta iu

khin ngh lc. Chng ta ch mi bit rng mt i sng hp v sinh, v nhiu hch nh

hch trc cnh hng n hot ng tinh thn, v n ngh lc ca ta.

3. V phng din tm l, ngi ngh lc c nhng c sau ny:

- c sng kin.

- Tinh thn quyt on.

- Bn ch, t ch.

Nhng c y phi trung ho, nu thi qu s thnh nhng tt, hi cho ngh lc.

4. Nhiu yu tnh hng n ngh lc nh:

- Thi quen mi u gip cho ngh lc, lu c th lm hi ngh lc.


14/56

- S hiu rng bit nhiu gip ta suy ngh, nhng chnh tnh cm nng nhit mi gip ta

quyt nh mau v bn ch thc hnh.

- Hon cnh x hi, nh nhng li khen, ch ca ngi khc, lm tng hoc gim ngh

lc ca ta.


15/56

P1 - Chng 4

Nhng Bnh Ngh Lc

1. Bnh mt ngh lc

C nhng ngi b mt chng bnh no nng qu m khng lm c nhng cng h

mun lm na. Chng hn h kht nc lm, i ung nhng ly k mi m h ung

khng c; hoc h mun k tn m cm bt c na gi, mm mi, nghin rng, ca

ngn bt n tot m hi m khng sao a ni.

Cc nh bc hc xt k trng hp cc bnh nhn y, thy bp tht h bnh thng, tr c

h cng sng sut, m thc hnh iu quyt nh th khng c. C l do b thn

kinh h h. Nhng bo h l hon ton mt ngh lc th cng cha hn v ngi ta

thy mt ng gi mun i chi m ti ngng ca th ng trn trn, khng sao bc

c na, sau phi c ngi cng t vo xe hi; xe chy v ti khi cn mt ngi n

b th l thay! Chnh ng gi y mngay ca xe, nhy xung trc ht cu nn nhn.

Y hc hin nay cha ging c bnh y. B trng hp c bit v rt him i, cn

nhng bnh khc v ngh lc u l nhng bnh thng thng m ti chia lm ba hng

tu theo bnh v sng kin, v quyt nh hoc hot ng. S phn loi nh vy rt mincng v quyt nh cng cn sng kin m hot ng vi quyt nh nhiu khi khng

th tch ri nhau c song cun ny khng phi l kho cu v y hc hay tm l m

c tnh cch rt thc tin l gip c gi rn ngh lc, nn ti gi s phn loi y cho d

trnh by.

2. Bnh v sng kin, suy xt. Ngi nhu thun / Ngi bo lonBnh v sng kin

Nh ti ni, phi c sng kin, t vch con ng i th mi gi l c ngh lc. Ngi

thiu sng kin l ngi nhu thun, tri vi nhu thun l bo lon.

- Ai cng bit c nhng ngi n ng m nhu m nhn b. Hi nh sng vi cha m

th ng nh cu tc ng cha mt u ngi y. Cha m mun ci g, h ngoan


16/56

ngon vng li, khng h suy nghthc mc v vn ny, vn n, hnh nh h khng

c cn c tnh na. Ln ln, khi thnh gia , h mc vlo toan mi vic, t vic n

mc n vic x th, nht thit vch cho c; vbo bn chic o ny th h bn, bo eo

chic c vt kia th heo, eo xong, gi vc bo ci ra th h cng ci, chng h ly

lm l. C l h l nhng ngi sng nht i; nhng h c thy rng h sng khng,iu y cn nglm.

Khng nn lm hng ngi v qu mn cha m m vng li hoc v tnh tnh hp vi v

m hnh ng nh v. Nhng ngi ny tnh tnh bnh thng, cn hng ngi nhu thun

l nhng k c bnh m nguyn do bnh l mt vi hch no trong cth khng pht

trin iu ho, cn c y schuyn mn tr mi ht.

- Tri li, c nhng ngi nhiu sng kin qu n ni phn khng kin ca bt k ai;

hi nh khng chu vng li cha m, nht nh lm theo mnh. Hng ngi kh

thnh cng v khng c ai gip, ch trong nhng thi lon may ra lm nn, song cng

khng bn. Nguyn do cng ti mt hch no pht trin qu .

3. Bnh v quyt nh. Ngi phi bt buc mi chu.

Bnh v quyt nh

- Chng ta c tng lm ngi ai m khng mun c t do; nhng khng, c nhng

ngi khng thch t do: h mun c mt quyn lc no p buc h v nu h t do

th h chng chu lm g c. H khng thiu sng kin, nhng khng chu quyt nh,

ngi khc quyt nh gim h ri thc y h, h mi min cng chu tin.

Hai thi ho Baudelaire v Grard de Nerval tiu biu cho hng . Ch khi no ch nli

la , hoc nh xut bn li do nt, hai nh mi chu vit. H phn nn rng ngi ta

thc h hoi, bt h vit vi vit vng, nn vn thkhng c nh , nhng nu khng

gic h th chc chn h chng vit c g c m c vit th c l cng khng hay.

Chng phi ring nhiu ngh sc tm trng u, nhiu nh doanh nghip cng ch tr

ti c trong nhng lc gp rt. Hi i hc cng vy, nhiu bn tri gn ti k thi

mi hc; bo h d b sn sng tu nm i, h nhn l phi, song th thc l hc trc

nh vy khng v, tinh thn khng c kch thch m thiu minh mn. Nhng hc


17/56

sinh ra trng ri, khng cn g bt buc hc na, khng phi thi c na, tt ling

sch vi lin.

Thn kinh h c suy nhc khng? Ta khng bit. Bn trong trng hp nn kim

mt ngi thn thc y mnh, v t mnh phi tp b buc mnh (Coi chng cuiphn II).

- Li c nhng ngi hay thay i quyt nh qu, thnh ra bt thng. H nh con

bm, u bng ny mt cht ri bay qua bng khc.

Nguyn nhn c th l do h quyt nh vi vng qu, khng chu cn nhc k, nn phi

quyt nh li.

Nhng thng khi l h khng kin nhn theo n cng. Trong trng hp ny, bnh

ca h thuc v hot ng hn l v quyt nh. Khi au m, h th th thuc, nhng

thuc no h cng ch ung mt hai thang, hoc chch vi ba mi ri b. Ra lm n, h

th cc ngh, cha bit k ngh no chn, la ngh khc. Ngi Php v h nh

nhng vin , ln hoi, ru bm vo khng c.

C khi h khng bit h mun g, c l v h khng mun g ht, ngoi s mi m, s

thay i. Nu vy th qu l ch h cha nh v bnh ca h c th sp vo loi bnh v

sng kin.

4. Bnh v hot ng - Ngi m l tng.

- Ngi khng tng.

- Ngi l s.

- Ngi bi quan.

- Ngi a chm bim.

- Ngi khng th ch c.

- Ngi qu hng hi.

Bnh v hot ng

Trong x hi nhan nhn nhng ngi c sng kin m thc hnh khng c v km hot

ng.


18/56

- C khi l tr ln p tnh cm, tng ln p lng mun m ngi ta thiu hot ng.

l trng hp nhng ngi m l tng. H chng lm vic g ht v thy chng c vic

g ng lm; hoc nu c vic ng lm th hi cho c iu kin ny, iu kin n

lm cho c hon ton, ri mi chu lm.

Bn r hi chi Hu, hp:

- Hu rt p, c nhiu di tch, cnh li nn th, nn i lm; nhng trc khi thm Hu,

phi coi ht nhng tch Bc Vit , ri ln theo bc ng Nam tin ca t tin m

ti Hu. Li phi thu thp ti liu v Hu ch!

Bn thy h hiu bit nhiu v hi ho, hi h sao khng vit sch ph thng mn , h

ci:

- Vit th phi vit cho ng hong, khng c ch ch. Phi thu thp cc bc danh ho

c kim, ng ty ri in hnh mu trn giy lng c gi thng thc. Mt cun nh

vy bn my ngn ng, ai mua?

H lun lun c lun iu , nn h c th rt thng minh m hon ton bt lc, v ch

cho x hi.

- Khi l tng ca h khng c tnh cch thc t th h ho ra khng tng. Chng hnh nn c, lp nhng chng trnh vi dit tn gc chin tranh trong hai mi bn

gihoc dit nn m ch trn khp th gii trong na thng. H mmng vin vng

nh vy v gp ai cng em ra bn, bt mi ngi phi nghe v phi gp , ngha l phi

khen v h khng chu ai ch h ht.

- C ngi l lun chu o qu n ni khng mun hot ng na. H ngho, vcon

nheo nhc, bo h lm ngh ny ngh n kim tin, th h trm ngm suy ngh, tnh

ton tng li tng t, on trc mi s trngi, mi s kh khn xa hay gn, c thc hay

tng tng.

Mmt qun tp ho u ng ? , c vc y; nhng tnh xem no, c

thnh cng c khng ch. Khu ny, dn c ngho m c ba tim tp ho ri,

mnh mthm na, e khng c li.

H l lun c v xc ng lm, nhng hnh nh ch rng l lun chng thc rng


19/56

chng nn lm g c. Ti gi h l hng l s.

Thng thng hng ny hay bi quan, ch tng tng ton nhng ni kh khn, lm

rung th stru cht, snc lt, schut, scng; bun bn th sdn ngho khng

c tin mua, sgi hng s ln, kh bn, sngi ta n cp n ny

T hi nht l khi h chng lm g m cn chm bim nhng ngi lm c vic. H

i u cng kim cch gii nhng thng nc lnh vo lng hng hi ca k khc. Bn

gip mt gia nh ngho ? H bo: cn nhng gia nh ny n ngho hn, sao khng

gip? Sao khng gip ht nhng k khn kh Bc, Trung, chu Phi, chu M? Bn

hng hi vit sch, h hi: Vit cho ai c y? Tnh xem bn c nm trm cun

khng? Kim c bao nhiu tin? Cng phu su thng c bng mt c p phe ca ngi

ny ngi n khng? Hay l tin sinh mun lu danh thin cy?

- Nhng c mt s ngi rt ng thng. H khng th lm c vic g v khng th

ch c lu. Xa nay, c l cha c ngi a ti bng Coleridge, sinh nc Anh

cui th k 18. ng l lun gii hn cc trit gia, tng tng phong ph nh mt thi s,

v c nhiu sng kin k d. Vn no ng cng hiu r, lm cho ht thy cc ngi

ng thi phi bi phc. Ngi ta bo ng c hng trm dnh m chng chu thc

hnh mt dnh no c. Mt ln, ng xut khu thnh nhiu bi thrt hay, c cho

mt nh xut bn nghe. Ngi ny chu tr trc cho mt s tin, cn bao nhiu h ng

chp xong nhng bi th l tr nt. Ch c vic chp li m ng lm cng khng c,c mi tun li qu lu, khm nm nn n nh xut bn th cho mt s tin tiu. Thc

nhc nh. C phi ti ng nghin ru v thuc phin t hi tr m mc chng bnh ngh

lc khng?

- Nhng hng ngi k trn, v l ny hay l khc m thiu hot ng, cn hng ngi

di y mc tt ngc li l hng hi qu trong khi hot ng.

H khng h bit do d, lun lun quyt nh rt mau, ri thc hnh lin, khng bao gi

li bc. Ngi ta bo h lm ln, h khng chu, c tin ti, gn nh m qung, khng

thy trngi rnh rnh trc mt. Hc ti, khng nghe ai v bt mi ngi theo mnh.

i khi h thnh cng rc rsong thng th tht bi. H c nhiu ngh lc qu v

cng l mt th bnh. H lm n l ngh lc ca h, nhm mt a u i trc. Ngi

bit kin nhn, tu cng bin mi l khn, cn h ch l hng cung, xun.


20/56

TM TT

Tr trng hp rt him ca nhng ngi v mc mt bnh no nng n ni mt ngh

lc trong mt thi gian, cn th ai cng c ngh lc v nhng ngi tng rng mnhthiu ngh lc, thc ra ch l c bnh v ngh lc.

Nhng bnh c nhiu loi, hoc thuc v c sng kin, suy xt hoc v s quyt nh,

s hot ng. Ta nn xem bnh ngh lc ca ta thuc v loi no m tm cch tr bng y

hc hay tm l.


21/56

P2 - Chng 1

nh Hng Ca Tr Tu v Tnh Cm Ti Ngh Lc

PHN THHAI - PHNG PHP RN NGH LC

Chnh nhng tnh cm dn o th gii.

SPENCER

1. Chc v ca tr tu.

2. Li dng nhng tnh cm c ch cho ngh lc.

3. n p nhng tnh cm c hi cho ngh lc.

4. c t ch.

1. Chc v ca tr tu:

Tr tunh hng ln ti ngh lc v suy nghc sng sut th quyt nh mi ng v

hot ng mi bn.

u chng III phn 1 ti k mt th d l la ngh bn thy ba giai on ca

ngh lc. Nu ta khng dng l tr xt k xem thin t v gia cnh ca ta c hp vi

ngh ta mun la khng, m c theo th hiu ca ngi chung quanh, thy nhiu ngi

thch lm dc s v nhn v kim c nhiu tin, ta cng xin hc mn bo ch, mt

mn khng hp vi tnh tnh ta, th khi hc ta d chn nn, c th b dc m c c

theo ui ti ni th ra lm vic, cng khng thy thch th hng hi, i ta s km vui i

nhiu.

Bit bao ngi trong tnh cnh , lm mt ngh min cng khng thnh cng

khng yu ngh th lm sao thnh cng c?

- Ri t cho l i mnh bi, khng cn tng lai g na: nguyn do thng ti khng

suy xt k lng trong khi quyt nh, ch khng phi ti thiu sc hot ng.

Nhl tr, ta d tnh dng c nhng ni kh khn, khng phng i n m cng khng

khinh thng n, v ta s tm c cch gii quyt.


22/56

Phi l ngi sng sut mi c c thc t, nhn chn c tnh th, khng qu lc quan,

cng khng qu bi quan; lc quan qu, th d tht vng m bi quan qu th nht nht.

Mi ngi tht bi c ti su, by ngi thiu c sng sut y. H tng cng vic d

lm, vo vic ri mi thy kh, ri m chn nn. Hoc nghe li bn b ha gip, h tintht, trng cy vo nhng ngi y m khng hay rng mnh ng ct nh trn mt bi

ly. Cng c khi cng vic mi c mi thnh cng, h tin chc rng mi ngy s pht

t thm m vi khuch trng ln ri phi n hn rng nn mng cha chc m

xy tng.

Ch tht bi vi ba ln nh vy l ch kh, ngh lc nht i, v vy mun rn ngh lc th

phi luyn tr hiu hon cnh, hiu ngi, hiu mnh v tm c gii php thch ng

cho mi vn .

2. Li dng nhng tnh cm c ch cho ngh lc.

Tuy nhin, suy nghqu v tt c li m c khi ch lm ta phn vn, rt r: v l tr t

n cha a ta ti hot ng. Tnh cm c nng lc mnh hn tr tu; nh Spencer

ni, chnh n dn o th gii. Ta thng thy ngi no cm c mnh l lm c

nhng vic ln. P. F. Thomas v tng vi nhng nh sng lng lnh m khng t

nng c g c; v J. Payot cng ni: Mi tng, mun nh hng ti ngh lc ca ta

th phi c mu sc dc vng, ngha l hiu bit cha , cn phi mun, mun mnh

lit na. V tnh cm mnh hn l tr, nn mi khi c cuc chin u gia l tr v dcvng th l tr t ra yu t, rt r m rt cc lun lun dc vng thng.

Vy bn mun rn ngh lc, phi bit dng nng lc ca tnh cm, nht l ca lng ham

li, lng ham danh v tnh yu, hot ng c hng hi v bn b.

Lng ham li khng cao thng nhng c mnh lc ln. V ham tin m bit bao ngi

cm ci lm lng t sng sm ti khuya, khng lc no htay, qun c con ci, au m

cng khng ngh, nguy him cng khng t, bn r c lng tm cng danh d.

Bn no c cun Le grand mirage ca Robert Gaillard chc cn nhnhng cc kh,

gian trun ca nhng on ngi t x mo him qua nhng bi sa mc mnh mng,

nhng khu rng y th d tm vng min Ty nc M, bn bThi Bnh Dng.

Mi ngi i th ch hai ba ngi ti ch, cn th cht i, cht kht, cht bnh hoc b

ngi da git, b cp, gu x thy m ngi ta cng ci, ht on ny n on

khc.


23/56

Georges Arnand, tc gi cun Le Salaire de la peur t ni sgh gm, sti bng

tiu ca nhng ngi chbng xe cam nhng mt cht ch va chm mnh l n, cht

Nitroglycrine. ng rt kh i, phi ln o xung dc, nu xe n bnh, hoc ch lc

tay li mt cht thi, m vo m , di li mnh l c xe ln ngi vng ln my xanh.Tm li, mi phn th c tm, chn phn cht. Vy m vn c nhng ngi xin c li

nhng xe lnh hai ngn M kim , s tin cng s trong nm ngy, nh tc gi

ni.

- Lng ham danh cao thng hn mt cht. Nhn m nhiu nh vn chu cnh ngho

kh hng chc nm, cm ci trn sch vsut ngy m sng tc.

Cn ci danh ho huyn cng lm nhiu ngi m. Ngi ta k chuyn mt i tng

Php th k trc tuyn b rng ng sn sng ci nga ri phng t nc gc chung

nh thNotre Dame Ba l xung di ng cng chng nhc nhti ng.

c Byrd mun thm him Bc cc, chnh ph M khng gip tin, ng phi i

quyn m khng c bao nhiu; sau ng p vo lng ham danh ca con ngi, ha s

ly tn nhng ngi quyn nhiu nht m t cho nhng ngn ni ng s tm ra Bc

cc; tc th hng chc nh triu ph hn hoan k cho ng nhng ngn phiu kch x.

Mt tim sch M xut bn mt cun c gi tr m bn khng chy. Nhn vin mthng qung co n li khuyn ng ch tim rao ln rng ngi no mua sch sc

in tn trn ba sch. ng ta lm theo, ch trong mt tun l, khng cn mt cun.

- Cao thng nht l tnh yu, yu ngi thn, yu ng bo, yu nhn loi, yu ci M,

ci CHN, ci THIN. Th tnh mnh hn c s cht. Khng c mt hnh vi no v

i ca nhn loi m khng c n thc y.

T cc v hin trit nh Thch Ca, Khng T, Gi su; cc v bc hc nh Pasteur,

Berthelot, Curie, Einstein; cc ngh snh Milton, V. Hugo, L Bch; n cc v anh

hng cu nc m khng x no, khng thi no khng c, cc ngi m hin v danh

hy sinh tnh mng cu con, cc ngi con chu mi ni gian trun, c chng vi mi

cm d gi trn thanh danh cho nh; ht thy cc ngi , ch kh tuy cao thp khc

nhau nhng tnh yu th mt mu trong sng, mt nng nn nh nhau c.

Bn nn li dng nhng tnh cm . Khng cn l bc vnhn mi bit yu ci M, ci


24/56

Chn, ci Thin; m nu ta chng yu c ba ci y th c nghti li, ti danh, min l

hnh ng khng c g ng ch, phng tin khng c g mt.

Chng hn bn mun hc thm Anh ng. Ai cm bn nghti ci li v tin ca v tinh

thn? Bn s t nh, bit c sinh ng, sau d kim thm tin, li c ci vui chiu sch Anh, hiu ni vn chng Anh. Bn li c th ni danh na ch. Trong shoc

hng, bn b s phc bn l hc rng; bit u chng, bn chng vit c mt vi cun

sch v vn hc, s k nc Anh lm cho c gi ngng m. Sau cng, bit ting Anh,

bn s dy li con chu, chng s gii v mn , cn g thch v hnh din bng?

Nghnh vy, ti chc bn s khng ngi hc na.

3. n p nhng tnh cm c hi cho ngh lc

Phi mun nhng tnh cm c li cho ngh lc nhng ng thi cng phi dit nhng tnh

cm c hi, nh lng ham vui, tnh lm bing, sgng sc, sk lut.

Trong cun La Volont, ng Raymond de Saint Laurent ch cho ta nhng cch sau ny

tn cng chng.

- Cch th nht l phn tch chng thy s xu xa, ci hi ca chng ri sinh ght

chng.

Bn msch ra nh hc ch Hn, thy bi kh qu, chn nn, mun ngh mt ti i

coi ht bng. Bn nghnu th dc thng mnh mt ln th n s thng hoi v bn s

ho ra nhu nhc km ngh lc, c hi cho tng lai ra sao. Bn hnh dung nhng ngi

ham chi, bing nhc m bn quen bit, nhli t cch, i sng ca h, bn s khinh h

v khng mun b ngi khc khinh mnh, sp mnh vo mt hng vi h.

- Cch th hai l dng t k m th. Mi ngy, trong lc vng, lp li cu ny nhiu ln:

Ti c ngh lc, khng skh nhc, ti theo ui mc ch ti cng v s thnh cng.

Trong khi ni, bn phi ch ht tm thn v tin tng vo mi li. Nhiu tc gi bo

phng php c hiu qu chc chn, bn th nghim xem sao, khng tn cng g c.

- Cch th ba l li dng ngay nhng tnh cm c hi cho ngh lc. Gi thi ngc,


25/56

nhng mt thu th lnh ngh kho iu khin nhng cnh bum th gi ngc thnh gi

xui. Tnh lm bing, ngi kh nhc l tt chung ca loi ngi, nhng chnh nhtt

m t tin ta mi nghc cch dng nga, b chuyn ch, ri ch to ra bnh xe,

cnh bum, pht minh nhng xe p, xe la, tu thu, xe hi, my bay.

Bn lm bing mi khi phi dn dp c trong nh ? Bn ging ti lm. Mun

mt cng, sao ta khng nghcch by bin, xp t li cho th t? Hc dng ng l mt

vic rt ngn, ti bit vy, nn dng nhng thut k c ch trong cc sch v luyn k

tnh p dng m hc cho mau nh. Bn c thi va chi va hc? Th c tm cch va

hc va chi, chng hn lm mt tm th cho mi dng ng mi nh ti ch trong

cun T hc thnh cng. Cch y cng tiu khin c y.

4. c tch

Tnh cm m mnh qu th thnh th dc. Th dc c nng lc phi thng, lm tay sai rt

c lc ca ta. Tuy nhin, khi lng ta say m th c kh sng sut, ta c th lm ln trong

hnh ng m hi ln, nn ngi t chc vn l ngi d thnh cng hn c.

Khng T hiu l khi ng khuyn mn gi cho tht tnh c trung ho, ng thin

lch khi n pht ra. o Trung dung hin nay t ngi theo, c k ch l nhu nhc,

hoc nc i, khng gip ta lm c vic ln, cng chng gii quyt c vn no

c. V chng x hi c nhng cnh bt cng m ai cng bit nghin rng on hn chkhng th ght mt cnh trung dung c. Li ch cng c l v mt phng din no

; nhng ring v s rn ngh lc th t nht trong bc u, ta cng phi tp lm ch

c cm xc ca ta, ngha l tp t ch.

Mun vy, ta nn rng bnh tnh mi khi c mt cm xc mnh, ng a chn ma tay,

p ph, h ht. C k ch trch bn ? Lng t i ca bn b thng tn, bn nng ny,

mun phn ng tc th, nhng khng nn, c nn lng gin li, thmnh ra my ci hoc

ung mt ly nc lnh, hoc bc u trong phng v nht nh ng tht ra li no tc

tn. C vy, bn mi gi sng sut suy ngh, ri thy cn phi tr li mi tr li, c

tr li th tm nhng l l xc ng, vng chc ch khng khng ni by.

Mt anh bn ti bo vit vn l a lng cho ngi ta m. Nh vn d b ngi ta ch

trch lm, v phng din c l ch thua cc ng ngh. Chnh anh bn mi ln gp

bi bo no mt st mnh th coi xong, anh ct i, ba bn ngy sau mi c li, ri thy


26/56

cn p mi vit, m vit xong cng cha gi ngay, li ct i, i t ngy sau sa li k

lng hoc hi mt ngi thn xem li l c khim nh khng, l lun c thin lch

khng. Ch mt thi y cng chng t anh l mt nh vn ng n ri. c nhng

bi Trn Trng Kim p nhng li ch trch ca Phan Khi v b Nho gio, ta cng thy

ngay c l mt hc gi chn chnh vt hn nhng k cm bt tm thng .c bnh tnh l du hiu ca mt sc mnh tinh thn rt ln. Ta nn luyn n thng

nhng cm xc bng bt ca ta, song cng ng nn thi qu m ho ra lnh lng, thn

nhin n trtrnh st . Mt ngi m vui bun, gin ght khng bao gihin ra nt

mt, thng l mt ngi nham him, khng c ai mn. H nh bi ct t bbin,

coi th phng phiu, m ta khng dm ti gn, ssa ly.

Nhiu khi kh nn dn c cm xc vo y lng, m nu dn c e cng c hi cho

cth, cho thn kinh: trong nhng trng hp y ta ch cn gi c c sng sut,

cm xc pht ra mt cch iu ho v nu n lpht ra qu mnh th kp nhn ngay

c s bt thng y m iu khin n cho hp l phi.

Tp c c y, bn s lm chc mi tnh th, c thi ho thnh phc, c

k th m thm bn qu gip bn thnh cng.

TM TT

1. Tr tu v tnh cm u c chc nng quan trng trong s rn ngh lc. Tnh cm yta ti hnh ng song phi c tr tu hng dn th hnh ng mi sng sut. Nhiu

ngi v thiu sng sut m tht bi, sinh ra chn nn, ch kh v ngh lc nht i.

2. Ta nn li dng nhng tnh cm c ch cho ngh lc nh lng ham li, ham danh, tnh

yu ngi thn, yu ng bo, yu nhn loi, yu ci THIN, ci CHN, ci M.

3. ng thi ta phi dit nhng tnh cm c hi cho ngh lc nh lng ham vui, tnh lm

bing, sgng sc, sk lut.

4. Sau cng phi luyn c t chiu khin cm xc, cho n pht ra mt cch n

ho, hp l phi: song cng khng c nn mi cm xc m thnh ngi nham him.


27/56

P2 - Chng 2

Suy Ngh

Ngi khng mc ch nhthuyn khng li

1. Phn ng thanh nin trng ra khng bit mnh mun ci g?

2. Ta mun ci g?

3. Phi mun cch no?

Trong chng trn ti xt tr tu v tnh cm c ch v hi cho ngh lc ra sao v ch

cch dng l tr hng dn, iu ho tnh cm.

Bt u t chng ny ti ln lt xt phng php luyn ba nng lc ca ngh lc, tc

c suy ngh, c quyt on v sc hot ng.

1. Phn ng thanh nin trng ra khng bit mnh mun ci g?

i h khng mun th khng c mt ci g c. Ngay nhng ngi trng sc c

mt iu hon ton do vn may m cng phi mun ri mi c, phi mun trng s v

mua v s ri mi trng s. Ni chi ti mi cng vic lm n, sau khi mun cn phi bn

gan thc hnh mun hng nm, hng chc nm; vy m ta khng bit mun th lm saothnh cng c? Mun qu thc l iu quan trng nht i v bit mun l bc u

thnh cng.

Khn ni, trng hc li khng dy ta mun. Li c v nh ngoa, phi chng, bn?

Hc sinh no m khng mun thuc bi, lm c bi, c thy yu, c hn bn,

c phn thng, c thi u? Nhng ci mun cha thc l mun v do thi quen

ch khng do sng kin, mun m c khi khng lng sc mnh t c khng, hoc

mun m khng t lp mt chng trnh thc hnh. Phn ng hc sinh c theo ng

li thy dy, ri k thiu thin t th tht bi, ngi c thin t th thnh cng, v s

thnh cng t nhin qu, t khi do mun m c. Cng c mt s hc sinh c ch, t

vch ng li theo v quyt tm thc hnh, song s rt t, mi lp may ra c

vi ba ngi cn bao nhiu u nh trng v s phn mun cho mnh c.

Chng trnh v thi kho biu c quy nh mt cch rt t m, giny hc mn ny,


28/56

gisau hc mn kia, c nh vy hng chc nm, hc sinh khng phi t la chn,

quyt nh mt vic g nn khi trng ra, khng c dt dn tng bc na, h ho b

ng, nh ngi mt phng hng. Ngay nh s quyt nh quan trng nht trong i h

l s la ngh, h cng khng c kin g ht.

Ti Php, my nm trc ngi ta iu tra v thy gi na cc cu t phn vn khng

bit chn ngh no ri nhm mt theo li khuyn ca ngi khc m ghi tn i vo mt

trng i hc. y l ngi Php c nhng shng nghip m thanh nin cn hoang

mang nh vy, tnh cnh thanh nin nc nh mi ra sao?

Ti cn gi mt bc th ca mt bn tr hi ti phi theo mt chng trnh no t hc

cc mn tm l, chnh tr, vn chng, t chc v cc mn v tuyn in na. Bn y

cha thng ting Php v hin ng theo mt lp cn b thanh nin, t v chn nn v

thy con ng i di qu. Ai trong tnh cnh m khng chn nn? Mc ch khng

r rt, mun nhiu qu m khng t lng sc mnh th lm sao thnh cng c?

Bn y cn kh, cn c thin ch th t nht cng mun hc thm, cn bit bao thanh

nin khc chng bit mun g c, thy ngi khc sng ra sao th cng sng nh vy,

trng ra, tm mt vic lm no , hp vi mnh hay khng, c tng lai hay khng,

khng cn bit, min c tin l , ri th ci v, c con, c bo mi bui tra v i coi

ht bng mi ti th by ri lo, ri bnh, ri t, th l ht mt i sng khng mc

ch, mt i sng v ngha, v v, gn nh cy c.

Nu cui ban trung hc, ngi ta rt bt chng trnh mt mn no v thm mi

tun mt gitp cho hc sinh iu tra suy xt quyt nh la mt ngh hp vi h, th

li cho h, cho quc gia bit bao!

Chng hn ngi ta bo hc sinh k tn ba ngh m hc sinh thch nht, ri tra cu trong

cc th vin, phng vn cc trng dy v mi ngh v cc ngi lm nhng ngh,

sau cng quyt nh v lp chng trnh thc hnh quyt nh .

Nh vy hc sinh tp c sng kin, nghin cu, suy ngh, tm hiu mnh v bit mun, ch

li gp my nhng bi hc thuc lng v trit l hoc sinh vt hc.

2. Ta mun ci g?


29/56

Bit mun l bit t hi:

- Ta mun ci g?

- iu ta mun , thc hnh c khng?

Nh ti mi ni, phn ng thanh nin sng khng mc ch. Trong s tt c nhiu

ngi thng minh, hot ng, kin nhn, ch v thiu mc ch m khng thnh cng,

khng lm c vic ln. H nh nhng con tu c ng crt tt m thiu bnh li,

theo gi theo nc m tp qua ng, tri qua ty, bp bnh trn dng, khng mong g ti

bn.

Trong i chin va ri, c lc khan qut, nhiu ngi dng knh hin vi ri vo mt ng

bng gn ly la. Nhng tia sng mt tri chiu qua mt knh, tp trung c vo mt

im nh, ch trong mi giy, lm cho bng gn chy en ri bc khi. Nhng hot

ng ca cc bn thanh nin y v thiu mt s tp trung vo mt mc ch, duy nht m

khng c kt qu. Cho nn mun rn ngh lc, mun thnh cng, vic quan trng nht l

vch cho i ta mt mc ch, cng sm cng tt. Bn mun la l tng no lm mc

ch; tu sthch v kh nng ca bn: l tng anh hng, hoc l tng bc i, vn

chng, khoa hc min l tng phi cao p v thc hnh c, nu khng, n khng

phi l l tng na. Vch c mc ch l bn bit mnh mun g ri y.

Lyautey, mt v anh hng ca Php, khi xt vic g cng t hi cu ny trc ht vic gy?. Trong i sng hng ngy, ta cng nn bt chc ng, trc khi lm vic g hy

t hi Ta mun ci g y?

Mt anh bn ti, mi u nh ct mt ci kho cha hng. Ct cha xong, anh i , bo

thph i mt phn, sa li lm mt phng th nghim, ththeo anh; mt tun sau

anh li bo h ngng cng vic v anh nghli, khng mun xy phng th nghim m

mun ct li mt phng giy. Rt cc, tn km nhiu m phng giy ca anh khng ra v

mt phng giy ch v anh khng bit mnh mun g.

Mt b n rt giu c, my nm trc sng ti mt tnh nh khng c yn n. Thy

khng thng no khng c ngi b bt cc, phi chuc mng tn c chc, c trm ngn

ng, b n khng c, ng khng c, c xong cun Qung gnh lo i v vui sng

ca Dale Carnegie m chng bt lo c cht no. Mt hm gp ti, b phn nn rng c

nh vy b sin mt.


30/56

Ti bo b:

- C tin m min ny tt nhin phi lo. Sao b khng ln Si Gn cho yn?

- Ln sao c ng? Cng vic lm n ca ti y giao cho ai?

- Nu khng kim ngi giao c th tm ngng i, ln Si Gn lm cng vic khc.- Lm n ng kh, m ng bo ti bi?

- Hay l, l b th nhngi tip xc vi cc ng phi y v rng ly lng cc v ch

huy?

- Khng c ng , a h mt ln th ln sau hi mi, rit ri lm bao nhiu cng

khng cng cc ng y.

- Th th ch cn mt cch na l phng thc cn thn ri mc k, ti u th ti.

- phng cn mt cch no c by gi? H c c chc cp mt rnh mnh ngy v

m, mnh cha lm vic g h bit ht, khng sao thot hc u.

Ti ci:

- Ti xin chu, khng c kin g gip b thm c na.

B y cng l ngi khng bit mnh mun g v b va mun lm giu li va mun

sng yn n mt ni thiu trt t, gia thi k lon lc. Trch chi c cun Qung

gnh lo i b vn chng bt lo c cht no? C phi b thiu ngh lc u, nguyn

nhn ch l do b mun nhiu th qu.

3. Phi mun cch no?

Ngi Php ni: Mun l c. Khng phi lun lun nh vy. Hi nh ta mun ng

trng trn tri, ln ln ta mun thnh Nguyn Hu, Nguyn Du, m c c u? Ch khi

no ta mun nhng iu c thc, sc ta lm ni th mun mi l c.

Vy khi mun, ta ng nn mun nhng ci tri ngc nhau hoc nhng iu ta lm

khng ni. Ta phi lng sc ta , l cng vic ca l tr.

Tuy nhin, cng c vic ta tng lm khng c m nu ta bit p dng quy tc ca

Descartes, chia ni kh thnh nhiu phn t ri tun t gii quyt tng phn t mt th ri

ta cng thnh cng.

V d mc ch ca bn l u c bng cp k s v tuyn in, v nc ch to


31/56

nhng my v tuyn in r tin cho nhiu ng bo c hng s pht minh ca

khoa hc. Bn v gia cnh, phi thi hc khi mi ln nm th ba ban cao tiu; nh vy m

t hc t c mc ch l mt vic kh y. Nhiu ngi trong tnh cnh y, ngh

ti cng phu hc tp c l c chc nm (v va lm vic va hc), tt phi chn nn. Bn

c ch hn, mun thc hnh cho c, chia con ng di thm thm ra lm nhiuchng, chng hn:

- Ba nm u hc ht chng trnh trung hc nht cp.

- Bn nm sau hc tip chng trnh trung hc nh cp.

Trong by nm , bn c dnh dm khi u bng cp t ti xong, c tin xut

dng hc hai ba nm v ngnh v tuyn in.

l nhng giai on ln. Bn li tun t lp chng trnh trong mi nm hc ht nhng

sch no, v lp no, ri li lp chng trnh cho mi thng, mi tun.

Lm xong cng vic ri, bn khng nghti ni ng trng na, ch ch vo mc

ch gn ca mi thng, mi tun thi. Nhng mc ch nh ny cng nh nhng bng

tiu chng cho bn tin ti mc ch xa l u bng cp k s v tuyn in. Bn c

theo chng trnh y m tin ln ln tng bc, khng thy kh khn g c.

Nht nh phi theo phng php th mi bn gan lm c vic ln, nn chng

nhng x nghip m ti chnh ph cc cng quc cng lp nhng chng trnh, khoch di hn, ngn hn; di th nm, mi nm, ngn th nm ba thng.

Xin bn th t xt i, c thy ln no ngi ngng trc mt vic lm khng? Nu c,

bn th phn tch xem s e ngi do bn thiu kin nhn, thiu ngh lc hay ch ti bn

khng chia s kh khn lm nhiu phn t.

Bit chia ra nh vy th mi vic bn mun lm, chc c tm, chn vic lm c. Bit

cch mun, mun cho hp l, tm c phng php gii quyt nhng kh khn, tc th

l ngh lc tng ln ri y. Nhiu khi chng ta ch vng suy xt v tnh ton m c lm

rng mnh km ngh lc.

TM TT

1. Nhiu ngi khng lm c vic g m c tng ti mnh thiu ngh lc. S thc


32/56

phn ng chng ta khng hot ng hoc hot ng m tht bi v ta khng bit ta mun

ci g, hoc mun nhng ci tri ngc nhau, nhng ci ngoi sc ta.

Nu sng sut mun mt cch hp l, ri li bit chia s kh khn lm nhiu phn

t m tun t gii quyt tng phn t mt, th mi vic kh c th lm c tm chn vngh lc ca ta, chng cn rn luyn g c, cng t nhin tng ln rt nhiu.

2. Nu bn cha vch mc ch cho i bn th mt tun ny, bn suy nghk m la mt

mc ch i ri xt xem n hp vi kh nng ca bn khng, bn thc hnh n c

c khng.

Mc ch nh ri, xin bn lp ngay mt chng trnh hot ng. Chng trnh l bao

nhiu nm? Mi nm lm nhng g? V mi thng trong nm lm nhng g?


33/56

P2 - Chng 3

Quyt nh

Ci g c th lm bt k lc no, th khng bao gic lm ht.TC NGANH

Chng III: Quyt nh

Ci g c th lm bt k lc no, th khng bao gic lm ht.

TC NGANH

Chm ch rnh chi, khn kho v mnh bo nm ly n, hng hi v kin nhn dng

n, l nhng c thnh cng.

AUGUSTIN PHELPS

1. Ngi km ngh lc khng bit quyt nh mau

Ngi ta thng cho nhng ngi do d khng bit quyt nh l km ngh lc. S nhn

xt rt ng.

Tr mt s t ngi khng bit t suy nghly v lun lun ngi khc dt dn, cn

phn ng u mun t la ng i, c sng kin, mun lm vic ny vic khc songn khi quyt nh th mi ngi c n by tm quyt nh vng v hoc chm chp,

lmt chi.

Vy mun rn ngh lc thnh cng th sau khi vch mc ch nh chng trn ti

ch, phi xt ht nhng phng tin c th dng c ri la mt phng tin tt nht

thc hin. Phi suy nghk ri ghi r tng giai on, cch thc trong chng trnh thc

hnh sau khi thay i kin m quyt nh i, quyt nh li ba bn ln, nh anh bn

xy ct kho hng ti ktrn.

2. Trong nhng vic nh ta thng do dnht

Nguyt san Selection Readers Digest thng 5 nm 1955 ng mt bi tu bt l th ca

H. Ellis. Chc bn bit, bn u, nh no cng c l si thng t bng ci v mi

nm mt hai ln phi gi thti co mui khi ng trong ng khi. Mt bui ti n,


34/56

mt ng ch nh thy khi v tn la bc ming ng khi ln nhiu khc thng bit

rng trong ng khi c mt cc khi ln ng chy. Ch cn mt thng nc vo

ming ng khi l m, nhng khng c cch no leo ln c. ng ta suy ngh, do d

khng bit nn gi scha la hay khng. Ting n lp bp tng trong ng khi, b v

hong, ng ta phi ku in thoi; cn ng do d cha bit nn ni sao, v cha phi lm chy, th nhn vin sCha la hi a ch ng ta ri ct lin. Mt pht sau la

tt, khi gn ht tun th mt i lnh rm r vi xe hi, vi vi rng o ti. ng ta mc

cqu, ch cn cch l ci xo v khui ru i i lnh.

Truyn khng c chi nhng vit bng mt ging hi hc c bit ca dn tc Anh v

cha mt tm l rt ng: trong nhng vic quan trng, bt k ngi no cng quyt nh

mau c v khng c cch g la chn, cn trong nhng vic lng nhng, ch nhng

ngi sng sut, c t cch mi trnh c tt do d. Nu cn nh pht ho th ng

chy ku sCha la lin; n cha chy, ch mi c th chy c thi, nn ng ta

mi kh ngh. Trong i, nhng bi ton nh li thng khi kh gii quyt hn nhng bi

ton ln.

Sng ch nht, ng dy, cha bit lm g cho ht ngy, bn ngi lmsuy ngh, na

mun nm nh c nt cun tiu thuyt, na mun i Thc li. n sng xong, bn

vn cn lng l, sau t nh: Thi, i Thc. Bn bn qun o, nhng vn khng

hng hi i, li nghn mt b phim rp Casino, ri bn i ra i vo, nm ln by lt,

m vn cha quyt nh c l i u. K mt ngi b con ti thm, bn tipchuyn, khi ngi ra v, ng ng h th qu gicoi ht bng v i Thc, bn bn

thay qun o, nm trn ghu, mtiu thuyt ra c.

Ai chng c nhiu ln do d trong hng gitrong nhng vic lt vt nh vy? Thi

c hi cho ngh lc, ta phi dit n.

Khi la mt cun sch, mt th vi may o, ta t cho ta vi pht suy nghthi ri

quyt nh ngay.

Nu c ai hi ta:

- Hai th ny, ng thch th no?

th ta khng c tr li:

- Th no cng c.

hoc:

- Tu ng.


35/56

C l s la chn khng quan trng g tht v ly th ny hay th kia th cng vy,

nhng thi khng bit quyt nh nht nh phi b.

Mt cch cng hiu na tp quyt nh l mi ti, trc khi i ng, lp chng trnh

r rng cho cng vic hm sau ri thc hnh cho c chng trnh y.

3. Bn tnh bn hiu

Tuy nhin cng c nhiu trng hp quan trng lm ta tr tr rt lu. Nhng lc y,

trong thm tm ta c s chin u gia hai ba tnh cm, th dc, v ta au kh lm. S

chin u thng c dng lm ti cho nhiu tiu thuyt, kch, tung bt hng

v ty. Bi kch Le Cid ca Corneille dng trn s xung t gia hiu v tnh, v Nguyn

Du cng t ni on trng ca Thu Kiu khi bn mnh chuc cha.

Tu tnh tnh mi ngi, tu s gio dc trong gia nh v tu hon cnh x hi m hiu

thng hoc tnh thng, danh don th thng hay hnh phc c nhn thng, m s xung

t - tc s do d - ko di hng tun, hng thng hay ch trong mt m, mt bui. Cng

ko di th ch hiu hoc danh don th cng kh thng. y, l tr gi mt a v

rt nh; thng hay bi phn nhiu do tnh cm, phong tc, cho nn tp cho tr theo con

ng chnh t hi nh, cho tm hn chng thm nhun nhng tnh cm cao p cng l

mt cch rn ngh lc cho chng sau ny chng d quyt nh trong nhng s xung

t y.

4. ng ssng

Mun quyt nh mau v ng, nhiu khi ta phi bit ng ssng .

Mt trong nhng vic quan trng nht trong i l la ngi bn trm nm. i ta sng

hay kh, thnh cng hay tht bi mt phn ln do s quyt nh y m trng hc chng

hng dn c cht g trong vic la chn y c. Chng trnh ban trung hc c dnh

mt hai gilun l ging v hn nhn, ch tnh cch thing ling ca n v nhc hc

sinh nn nghn c hnh, hc thc, sc kho ca ngi mnh mun chn, chng

nghn sc p, tin ca ton l nhng iu v b v hc sinh no m khng bit l

?

iu quan trng nht l khi lp gia nh ta khng nn ssng m nn sn sng chu trch

nhim v cuc sng chung ca i bn v nhn s may ri trong i, th khng sch no


36/56

khng chng trnh no dy c, thnh th mt sng thanh nin - phn nhiu l nhng

ngi c tm hn e ngi, do d khi quyt nh v hn nhn n ni b lnhng c

hi m sau ny phi n hn.

Nhiu hc sinh c, thn tn ca ti t ra tm trng v vit nhng bc th thnh thc,cm ng ph by ni lo srt r ca mnh v nhti ch bo nn gii quyt ra sao. c

nhng bc thy, ti thy cc bn tr u mc tt ssng. H sv nhng nguyn

nhn khng ng g c, sv bn ngi ta ngho, v gia nh ngi ta ng con, cn

cha m, ng b, v mnh cn m gi, ra ring th ai nui m, v ngi ta tuy ngay

thng, tt bng, c ch nhng tnh tnh c lc khng c n ho my v ci ri s phi

theo chng i xa, v sc yu, ssau ny sn sc con ci khng c, v ngi ta l

ngi Trung, ngi Bc hoc Nam (Tri vi t! tng u nh mt ngi trn thu tinh

vi mt ngi trn ho tinh ch!) tht l nhng nguyn nhn m ti khng sao

tng tng ni!.

Ti khuyn nhng bn tr c li chng Mt nh l dit c nhiu ni lo lng

trong cun Qung gnh lo i v vui sng ca Dale Carnegie .

Trong chng , tc gi th rng ng cng c lc snhng ci rt v l: ng vit:

Hi nh, ti sng mt tri rung ti Missouri v mt hm, trong lc gip m ti ly

ht anh o, t dng ti o ln khc. M ti hi: Ci g m khc vy.Ti st si p: Con ssp b chn sng.

Thi y c ti y nhng lo lng. Tri sm st, ti lo s b st nh. Tri lm mt ma,

ti lo i. Ti lo ss phi xung a ngc. Ti hong ln khi nghe mt a bn ln do

s ct mt tai. Ti lo scc c gi ci ti khi ti ginn cho cc c. Ti lo ssau ny

khng c c no ng ti. Ti lo lng khng bit mi nghinh hn xong, s ni vi vti

cu g. Ti tng tng s lm l ci ti mt nh ththn qu ri ngi chic xe song m

c dim r m trv tri. Ni chuyn g vi vti sut qung ng v tri ? Lm sao

c? Ti suy nghhng giti nhng vn ng tri trong khi cy rung.

V ngy thng qua, ti thy rng chn mi chn phn trm nhng ni lo lng y khng

bao gixy ti

Phi c tng tri mi thy li l ng v hu ht nhng ni lo lng ca ta u do


37/56

tng tng m ra c.

Cc bn tr trn kia cng tng tng nhng ni kh khn ri nghrng m chng cn

th cnh lm du s cc kh, hoc h c chng th nht nh phi li o vi m, hoc

Bc, Trung, Nam khng sao hiu nhau c m s thc th trong s trm b m chngthi nay c ti chn chc b chiu con du hn con gi, nhiu chng r sn sc m vnh

m mnh v Bc, Trung, Nam ch l nhng tn trn bn do sa l Lt v t

hi Php thuc.

Cc thanh nin y li c tt ny l c mong nhng ngi bn trm nm hon ton v

mi phng din, m khng t xt chnh mnh c hon ton hay khng. i, khng c

g hon ton c, chng ni chi trong vic hn nhn, n mi vic lm n cng vy, i

cho d trm phn tt th sut i chng lm c vic g ht.

Ti sao li tham lam vy? Ti ch cn mi vic c 60 phn tt, cn 40 phn xu cng

cho ti quyt nh ri v trong 40 phn trm xu, ti cn mong hon cnh s gip ti

v chnh ti s gng sc i n thnh tt c t nhiu.

Ti xin trli th d v hn nhn. Nu bn gi no c mt thanh nin c hc, ng

n, c ngh nhng ngho, hay au vt, th ti cho l 60 phn trm tt ri y. Ngi

hay au vt nhng nu i sng gia nh c vui v, vbit sn sc v gp c thuc

hay th ngi s mnh, phn xu s thnh tt, v nh vy phn tt s tng ln cchng hn 10% na l 70%. Ngho l mt iu bt li, nhng chnh nhng ngi ngho

thng c ch v ch nhng ngi ngho mi c ch ln, nu kho khuyn khch chng,

cng nhau ra sc lm n th phn tt li tng thm c na.

Ta phi can m chu trch nhim vi ta, thn nhin nhn iu xu ri rng ci thin

n. Hnh phc khng t nhin trn tri rt xung, chnh ta phi to n ra v ch khi no

ta t to c hnh phc cho ta th ta mi ng hng n, hng n c lu. Th hnh

phc tri cho hoc ngi khc em li khng bn, khng kch thch, khng nng cao tm

hn con ngi.

Vy khi cn do d trc mt vic quan trng, bn nn chia tgiy lm hai ct, trn mt

ct ghi nhng iu tt, nhng ci li, trn mt ct ghi nhng iu xu, nhng ci hi, ri

so snh nu phn xu hn phn tt th quyt nh ngay i, ng phn xu m nh bn

na, m c can m nhn n tm cch thng n, i n thnh tt, chuyn ho thnh


38/56

phc.

Ta cho i ta l mt a ngc th n l mt a ngc; cho n l mt trng ua trong

ngi no cng nhm mc ch HNH PHC, m chy ti, th n l mt trng ua.

Bn nghsao? Mt trng ua thch hn hay mt a ngc thch hn?

5. Khi hi kin ngi khc

Khi ta qu do d, nht l khi c s xung t gia cc th dc ca ta hoc gia l tr v

tnh cm, c ta thng km sng sut, ta nn hi kin nhng ngi thn tng tri hn

ta.

Tuy nhin, bn nn nhhai iu di y:

- ng hi kin ca nhiu ngi qu, nhng kin c th tri nhau v bn s thm

phn vn. C nhn khuyn ct nh th ng ct bn lng ci v ngi no i ngang

cng ng li nhn ri k ch ch ny, ngi ch ch kia, ngi mun sa bc tng

pha trc, ngi mun ph mi hin pha sau rit ri bn s nhc tai, hoang mang v

rt cc ngi nh chng cn ci v g c.

La Fontaine trong bi ng ngn Hai cha con ngi xay bt v con la t tm trng v

hnh ng xun ngc ca mt ng gi xay bt cng khing la vi con em ti chbn, nh ta khing heo vy. Mt ngi trng thy, ph ln ci. ng gi bit mnh kh,

ci tri cho la la i. Ri ng cho con ci la cn mnh l m theo sau. Mt ngi

th hai ch ng, gi m lm mi cho tr. ng bn leo ln lng la, con ng cuc b.

Mt bn con gi thy vy, trch ng khng bit cng con, bt con lo o theo sau. ng

cng nghe, cho con cng ci la vi ng. i c mt qung, mt bn ngi na bo

ng in, bt la chti hai ngi th cha ti ch, la cht ri, cn u m bn. C

hai cha con li leo xung, i b. Mt chng n trng thy, ci l c la m khng bit

ci, tht ngu nh la! ng gi tc qu p: Ti ngu nh la tht, ti nhn vy, ti th

vy, nhng t nay, d ai ch, ai khen, ai ni g th ni hoc chng ni g cng mc, ti c

lm theo ti thi.

Khng nghe li ngi khc, khng phi l khn. Ta vn nn hi kin ca nhng ngi

m ta tin l sng sut, nhng ta ng nn lm theo mi ngi, m phi suy nghri

quyt nh ly, khng c ngi khc quyt nh thay mnh, bt k trong vic ln,

vic nh; nu khng ta s mt c tnh v ngh lc ta s suy gim.


39/56

Ti quen mt ngi i mua ci nn, ci c vt cng vla cho, vit mt bc th

thng thm bn cng hi vnh vy c khng, thm chn lm ci n khiu ni

cng cy vlm qun s, vng vth hi con, chu, m ng ta l mt v thm phn

ch, cn b vkhng c bng cp tiu hc. Nhng ngi nh vy lm sao m t lpc.

6. Phi bit nm ly chi

Quyt nh mau v ng ri th nm ly chi l mt iu kin thnh cng.

Ngi La M hnh dung chi l mt v thn ch c tc phn trn, cn pha sau u

hi, nn mun nm chi th khi n va ti, phi chp ly lin, ko n chy thot m

khng sao ui kp.

Trong i, bit bao tai nn xy ra ch v ngi ta chn ch, b lchi. Mt thuyn

trng n k chuyn c mt ln gia cn dng to, gp mt tu nh lm nguy. ng bo

thuyn trng chic tu nh cho hnh khch qua tu ng. Ngi kia do d, xin ng

i ti sng xem sao . ng i, ti sng thy chic tu nh chm lm t hi no ri.

Mt chuyn xe la cht my gia ng. Ngi sp xe bit sp c mt chuyn khc

chy ti, bo ngi thmy t n ra hiu cho chuyn y bit m ngng. Ngi thmy trng trnh, bn thm chic o lnh, ung mt ly ru ri mi thng thng t n,

xung xe, em t trn ng ry cch u xe trm thc, nhng va mi bc c

mi bc th chuyn xe sau m m ti v m vo chuyn trc. Hng trm hnh

khch cht v b thng. Ngi thmy ho in, t, sut ngy m, cm chic n

i lang thang ph phng, ming lun lun lm bm: Tri i! Nu ti bit vy!.

Nguyn Hu khng bit nm chi qun Thanh ng say sa n tt, chng phng g

c m tn cng nh v nh bo trn ng a th ng c c dn tc suy tn l

nht anh hng khng? Ci ng c cng ng ghi nht v ch trong c my ngy,

ng chim c lng tn sng ca hu th.

N Ph Lun cng c chin thut nh ng, coi nhng pht c li cho mnh l nhng pht

quan trng nht trong mi trn. Bit nm ly nhng pht th thng, b qua th bi. ng

bo ng thng c qun o v qun o khng bit gi tr ca nm pht. Vy m c

ln ng lm l. Sng ngy cui cng ca trn Waterloo, ng tn cng tr mt mt


40/56

lc, ng thua, phi by qua o Sainte Helne, lm cho vn mng nc Php thay i

hn.

Thi gian tri chy u u, nhng c nhng pht quan trng hn mt nm, nh ot

c i ca mt ngi, c khi ca hng chc, hng trm triu ngi na.

TM TT

1. Mun rn ngh lc, phi tp quyt nh mau v ng. Trong nhng vic nh hng ngy

ta thng hay do d. Tt c hi cho ngh lc, nn trong nhng trng hp y, ta phi

tt php tc ny: chc suy nghtrong vi pht thi ri quyt nh ngay.

2. Trong nhng vic quan trng, s xung t gia cc th dc c th lm cho ta lng l

rt lu. Nhng lc , ngi no quen theo con ng chnh, bit hy sinh t nhiu

hnh phc c nhn, thng d quyt nh sng sut v l lng hn c. l cng ca

gio dc, ca s tu luyn trong lu nm.

3. Ta ng nn ssng, ng i nhng chi rt tt ri mi hot ng. Nhng chi rt him, c khi i sut i khng gp. Vy h gp mt chi hi tt, ta cng nn

nm ngay ly n, ri ci thin n, t to ra chi tt hn, nh th thnh cng mi ng

qu.

4. Ta c th hi kin ngi khc trc khi quyt nh, nhng ch nn hi vi ngi thn

tng trc hn ta; ng hi nhiu ngi qu, s kin mi ngi mt khc m ta thm

hoang mang.

Hi kin ri chnh ta quyt nh ly, nht nh khng c ngi khc quyt nh

gim mnh.

5. Bit nm ly chi l mt iu kin thnh cng. C nhng pht quan trng hn

mt nm, nh ot c i ca mt ngi, c khi ca hng chc, hng trm triu ngi

na.


41/56

P2 - Chng 4

Hnh ng

Hnh ng l pht biu, tuyn b ngh lc ca taJ. PAYOT

Bn yu i khng? Nu c, th ng ph th gi, v i sng lm bng th gi.

FRANKLIN

1. Khng c ngy mai. Phi p st trong khi n cn nng

QUYT nh phi mau mau ch khng vi vng m hnh ng cng phi tc th.

Nu quyt nh ri m lu mi thc hnh th cng v ch v cng chn ch, ta cng

mt hng hi, cng thy cng vic kh khn ri chng bao gilm na.

Maria Edgeworth ni: Khng c lc no bng c lc hin ti. Hn vy na, ch trong

lc hin ti mi c nng lc. Ngi no khng thc hnh ngay nhng quyt nh ca

mnh th khng c hy vng g thc hnh n v sau. Nhng quyt nh s b tiu tan

trong s gp rt ca i sng hng ngy v s chm trong vng bn ca tnh u oi.

Thc vy, mt cng vic lm c hm nay m khng lm th ngy mai kh m lmc v ngy mai cn c nhng cng vic ca ngy mai. Nhng ngi thnh cng nht,

lm c nhiu vic nht cha chc thng minh, ti gii nht m mt phn ln ch nh

c mau mn, lc no cng sn sng lm ngay mt cng vic phi lm.

C ngi hi Walter Raleigh: ng c cch no m trong mt thi gian ngn nh vy

lm c nhiu vic nh vy? ng p: H c vic th ti lm ngay.

Mt chnh khch Php, ni ting l lm vic nhiu, cng tuyn b tng t nh vy: Ti

khng bao gin ngy mai cng vic g ti c th lm c hm nay.

Ta ng tn cng theo ui ci ngy mai, n ha hn nhiu lm m gic rt t.

Ngy mai l li cm d ca Ma vng. Lch sy nhng nn nhn ca n, nhng k

hoch phi b d, nhng quyt nh khng thc hnh c. Phi p tan st trong khi

n cn nng. Nhng cu phi l chm ngn ca nhng ngi mun thnh cng.


42/56

2. Tp trung tinh thn vo cng vic

Trong khi lm vic phi tp trung tinh thn vo cng vic.

mt chng trn ti ly vic dng knh hin vi m ly la ch hiu qu ca s tp

trung t tng; li cng k gng ca Coleridge v khng bit ch vo vic m b

ph thin ti ca mnh. Con ngi lc no cng mmng, khi cht li bn vn cng

vic nghin cu v siu hnh hc v thn hc m khng cng vic no hon thnh c!

C sc thng minh tuyt vi nh ng, ch li g u, nn Carlyle ni rt ng: Ngi

mnh nht, kho nht m tn mt sc lc ca mnh vo nhiu vic qu th cng khng

lm c g c; cn mt ngi yu nht, tp trung tt c kh lc vo mt vic th cng

lm c vic ln. Mt git nc rt hoi vo mt ch, lu cng c thng c cn

c mt ngn thc o o trn qua phin c li c du vt no u?

Mt ngi hi Charles Dickens b quyt thnh cng ca ng. ng p: Ti lm vic g

cng ht tm tr vo n.

Edwad Bulwer Lytton cng ni: Nhiu ngi hi ti Ti sao ng vit c nhiu sch

nh vy?. Cu tr li ca ti s lm cho bn ngc nhin. Ti p h rng: Ti vit c

nhiu sch l nhlm nhiu vic mt lc () Ti c nhiu sch bng phn ngnhng nh tr thc ng thi. Ti cng i du lch nhiu, ti lm chnh tr v nhiu vic

khc, ngoi ra ti cn xut bn khong su chc cun sch trong s vi cun cn

nghin cu c bit m ti b ra bao nhiu th gi hc, c, vit? Ch c ba

gimi ngy thi, c khi cn t hn, nh trong nhng k hp Quc hi. Nhng trong ba

gi ti ch ht tinh thn vo cng vic ca ti.

Cch lm vic , ng lm nhiu vic mt lc, ch ht vo cng vic l cch c hiu

qu nht, cch ca N Ph Lun, ca Foch: hai v danh tng ny chia mi vic lm

nhiu phn ri chm ch gii quyt ln ln tng phn mt.

Lm nhiu vic mt lc d sinh mt c v c b nu ko mi pha. Michelet trong mt bc

th gi cho Goncourt ni, hi ng ba mi tui, b chng nhc u d di kinh nin, v

ng phi lo nghnhiu vic mt lc. Sau ng quyt nh vit sch. T c ng ch chm

ch vo mt vic v ng khi bnh.


43/56

Tp trung t tng l mt thi quen d luyn. Ta la mt vic say m, chng hn v, lm

ton, nh c, chi chc ngang c dc tp trung tinh thn. Mi u tp trung

mi, mi lm pht, sau tng dn ln v lm nhng vic t say m hn nh vit vn, hc

ngoi ng

P. C. Jagot trong cun Mmoire (K tnh) bo nhng thi quen nh hut so, rung i, g

xung bn trong khi lm vic gip ta d ch : khi no ta sp ng tr th nhng c

ng nhc c ta trli cng vic. Theo ti, ch l c thuyt , v tt ng; nhng

thi quen cng nh tt nghing u, mm mi mi khi vit ca cc em b, bc th

cng hay.

Li khuyn sau y ca J. de Caurberive ng theo hn. ng bo sau mt lc lm vic, ta

thy dng tr l c ta bt u mt ri, nn cho n ngh mt cht v trong khi ngh,

nn thm h hp . Thm h hp nhng lc c hai ci li: trc ht l qun cng vic

i c ngh ngi; sau na, ta ht thc nhiu khng kh hn, mu ta s thm dng

kh m chy ln c, lm c thm minh mn.

Ta li nn tp cho c ngh ngi lc no tu ta, ngha l h ngng lm th c th qun

hn cng vic i. iu kh hn tp trung t tng. Bn no thuc hng thn kinh cht,

tt nhn thy mi khi lm vic tr c hi khuya th trn trc kh ng lm. c nh b

cng vic m nh hoi. Nh vy mau mt sc m lm vic khng c nhiu. Ngi ta

ni N Ph Lun c ti d chn ba qun h thy mt, mun ng l c th ng ngay trnlng nga c, nh ng nm, mi pht th nm, mi pht sau, khng cn ai nh

thc, cng tnh dy. Ti do tri ph, ti cha nghe ni ai tp c m cng cha thy

sch no ch cch tp.

3. Phi dit thi mmng

Mun ch , ta phi dit thi mmng, nht l thi mmng tnh i ca thanh nin, n

gi th nhc dc v lm cho con ngi bing nhc, n hn. Khng g hi ngh lc bng

n.

Cui th k trc, th k lng mn Php, Jules Payot, trong cun Leducation de la

volont (Hun luyn ngh lc) nhit lit mt st phong tro mmng. ng mn on

di y trong kch Le mariage de Figaro (m ci Firago) ca Beaumarchais t

thanh nin thi y.


44/56

Chrubin la: Ti khng cn bit ti l ci g na; t lu ti thy ngc ti ro rc, ch

trng thy mt ngi n b l tim ti p mnh, nhng ting i tnh v khoi lc lm cho

n rung ng, xao xuyn. Ti thy cn phi ni vi mt ngi no : Ngi i! Ti

yu ngi! Nhu cu khn thit ti ni ti va chy va ni trong vn, ni mtmnh, ni vi () anh, vi cy, vi gi Hm qua ti gp Mareeline

Suzanne ci: Ha! Ha! Ha! Ha!

Chrubin: Ti sao khng? Chy l n b, chy cha chng. Mt ngi n b! Chao

i!

Nhng ting y sao m m m n th!

Tm trng thanh nin Php sau khi thua Ph nm 1870 n mt nh vy ! Do vn

chng Php, n truyn qua nc ta v trong khong mi lm nm, t 1925 n 1939,

thanh nin ta cng mmng khng km. Gi trai u ngm nhng bi Khc thu ca

Trng Ph, u say m Attala, Ren ca Chateaubriand, Tuyt Hng l s ca T Trm

, T Tm ca Hong Ngc Phch, Hn bm mtin ca Khi Hng v thuc lng

nhng cu thca Xun Diu.

L thi sngha l run vi gi

Mtheo trng v vvn cng my linh hn rng buc bi mun dy

Hay chia s bi trm tnh yu mn

Ngi ta ua nhau nhy m, xung xm, ung ru, ht thuc phin, nm tay nhau i

cht ph phng, ca vang ln nhng iu nh Jai deux amours, mon pays et Paris (!), ri

hiu hiu tc rng sng nh vy mi l sng, c bc ng nh vy mi l vui v tr

trung, mi khng phi l c L nh D, mi ng mt l thanh nin ca th k. Ngi

ta yu nhau ri xa nhau, ri than, ri khc, ri t th Hon Kim v h Trc Bch, t

t m la nhng ch nc nng nht, v gn nhng qung ng ng ngi qua li

nht.

My nm trc, phong tro y c lc mun ti pht. Nhng ngi c nhit tm h ho

o, cm ngt nhng tiu thuyt khiu dm; nhng nhng truyn di truyn ngn anh

anh em em th hin nay vn cn nhan nhn y cc qun sch. Nhng tiu thuyt ny

tuy khng qu tru lc nhng vn c hi ln v vn lm cho thanh nin mmng i tnh.


45/56

Ti bit rng i tnh cn thit cho i ngi, song lc no n cng tha thi ri, cn nhc

i nhc li ti n lm chi, ch thm ni gio cho gic. Cn nhiu tnh cm cao thng nh

lng thng ngi, bnh vc k yu, lng khoan hng, tnh nhn ni, tnh on kt sao

ngi ta khng dng lm ti xy dng nhng ct truyn c ch cho s gio dcthanh nin?

Khng sng tc c th dch. Nhiu tiu thuyt ca J. London, Tolstoi, A. J. Cronin,

Dickens, A. Gide, A. Daudet, J. Steinbeck lm cho thanh nin khp th gii say m,

ti sao li khng c thanh nin Vit Nam thng thc?

c sch l mt nhu cu nhn ung, m c hoi mt loi sch no th ta cng s quen

vi n, cng nh quen n t th thy t ngon, quen ung ru th thnh nghin ru.

Chnh ph, cc nh vn ngh v cc nh gio nn tp cho thanh nin thng c ri thch

c nhng tc phm b ch lnh mnh. Ngi ta cm bn thuc phin, nhiu nc

cm bn ru mnh; cn th thuc phin v ru c tinh thn sao khng cm tuyt i?

Ta li nn tp cho thanh nin mi khi t bt gp mnh mmng th lm ngay mt vic g

cho c khi bn ngh; nu khng th i tm nc lnh hoc vn ng th dc.

Nhng vic , thanh nin no lm cng c m khng cn c mt ngh lc phi thng.

Khng lm c l ti khng quyt ch mun lm y thi.

4. Nhng lc bi

Ti c bit mt ngi kin nhn b ra ng mt tun l mua mt cy d en.

ng ta i hi ht nhng tim bn d trong chu thnh, tm c mt tim gi h nht,

nhng mua ngay cho u, cn tri trli, mi ngy mt ln tr gi bn nm lt,

lm cho ch tim bc mnh, phi bn r cho ng khi thy b mt ng na. Tnh ra

ng tn t nht l mi gi mua rc by ng.

Ai cng bo th gil tin bc nhng rt t ngi bit coi th gil tin bc nh Franklin.

Ngi ta k chuyn c hi ng mmt nh in nh v bn sch. Mt ngi li hi gi mt

cun. Ngi bn hng p: Mt ng. Ngi xin bt gi, ngi bn khng chu.

Khch hng lt coi cun sch mt lc, ri hi: ng Franklin c y khng? p: C,

nhng ng y bn vic trong nh in. Ngi kia i gp Franklin cho kc. Ngi bn

phi chiu lng.


46/56

Khi Franklin ra, ngi mua hi:

- Xin ng cho bit gi h nht ng c th cho ti l bao nhiu?

Franklin p:

- Mt ng hai cc ri.

- Sao l vy? Ngi bn hng bo ti l mt ng?- Phi. Chng th l lc ny bn mt ng, cn hn l by gib c cng vic ca ti m

ra y thu c mt ng hai cc ri.

Ngi mua ngc nhin, nhng vn hi thm:

- Thi, by gixin ng cho gi nht nh i.

- Nht nh l ng ri.

- ng mi ni mt ng hai cc ri?

- ng. Nhng by gith phi ng ri.

ng bn mua d ti k trn kia c d thi gi ph nh vy v ng l mt cng chc

trong mt skhng c vic, mun b slc no cng c nhng bn mun rn ngh

lc lp thn th xin ng theo ng ta m phi noi gng Franklin.

i vi bn, khng c cht no l pht bi c. V hai l. L th nht: b ph lc no d

l ch nm, mi pht chng hn trc khi i lm, hoc trc ba n, trc khi i ng, l

c hi cho ngh lc lc , l cho tnh lm bing thng ch ca bn. L th nh:

phung ph mi lc l b lmt chi. Ca ci mt i, ta cn lm vic m kim ra c,

sc kho suy gim, ta cn bi b li c, cn thi gian tri i th khng sao nu li c

na.

Mt thi gian nh c th khng ng gi bao nhiu, song gm nhiu thi gian nh li th

lm c nhng vic vi.

Marion Harland dng nhng pht rnh trong cng vic ni tr vit sch, vit bo.

Harriet Beecher Stove cng nhcch m trc tc c tiu thuyt bt h: Ci chi

ca ch Tom. Longfellow dch cun Inferno trong khi i c ph ngm. Charles C.

Frost, mt anh thng giy b ra mi ngy 1 gi hc m thnh 1 nh khoa hc tr

danh.

Mi ngy ch b ra mt gi lm hoi hoi mt vic nh sn, th sau mi nm nhn

li cng vic lm c, s phi ngc nhin. Chng hn mi ngy mt gic c hai

mi trang sch, hoc vit c hai trang; th mi nm c c 72.000 trang sch,

khong 300 cun, hoc vit c 7.200 trang, khong 36 cun, mi cun 200 trang.


47/56

Trong s cc vn snc nh t trc ti nay my ngi vit c 36 cun?

Ht thy nhng vnhn u tit kim n bn xn thi gica mnh. Cc vy khc

ngi chch bit dng nhng lc m ngi khc gi l bi, bit b ra mi ngy mt

vi gi lm u u hng chc nm nhng cng vic ch li. Tri cho mi ngi haimi bn gimt ngy, trung bnh chng ta phi ng tm gi, b ra tm gina tr

ncm o, ri thm ba bn gin ung, tm ra, lo vic nh ca, ngoi ra cn nhng

bn phn giao thip vi i, bn phn lm cng dn h ai tit kim c mt hai gi

mt ngy v bit cch dng n l thnh cng, l ni danh; chnh ci thi gian mt hai gi

nh gi con ngi.

Hi cn i hc, mi ln son li ngn ko, tm c mt hay hai cc b qun trong ,

chng ta h hng bit bao, nh trng s mt ci xe hi vy. No hm nay ta th son li

ngn ko thi gian ca ta xem c gom c t thi gian vung vi no khng? Sng t lc

thc dy ti khi i lm, b ph mt my pht? trong khi ngi xe ti hng c dng th gi

vo c vic g khng? ri trc v sau mi ba n, ri c bui tra, bui ti gom ht

nhng lc bi v cng li xem c c t nht l mt, hai gikhng? V bn c

cun How to live on 24 hours a day (Sng 24 gimt ngy) ca Arnold Bennett cha

nh? Nu cha th xin bn c i, cun hp dn nh mt tiu thuyt m v gi tr th

chnh Dale Carnegie, tc gi cun c nhn tm, cng phi nhn l qu nh vng.

5. Kin tm

Phi kin nhn mi lm u u mt cng vic trong hng nm, hng chc nm c.

Phn ng chng ta khng sgng sc trong mt lc m ss bn ch. Ngay trong s

gip ngi khc cng vy, rng gip mt ln mt s tin ln khng ngi bng cu

u mi thng a mt s nh.

c kin nhn xy dng nhng k quan th gii, tng ta nhng pht minh ca khoa

hc v lu li nhng tc phm ngh thut bt h. Kim t thp Ai Cp l cng trnh ca

hng chc nm; Watt ci thin my hi nc trong hai chc nm; Edison th nghim c

ngn ln mi ch to c bng n in; Newton suy nghba chc nm - ch khng

phi ch nhn mt tri to rt, nh c k ni - mi tm c lc hp dn ca vn vt;

Gibbon sa i sa li cun quc La M tn t trong hai chc nm; nhc sGeradini b

ra mi hai gimi ngy trong hai chc nm hc n violon; Virgile son cun

Enide trong mi hai nm; Montesquieu vit cun Vn php tinh l trong hai mi lm


48/56

nm; Arisote mt mi nm vit cun Orlande Furtoso m ch bn c trm bn.

Carlyle son xong cun Lch s cch mng Php a cho bn c, ngi ny s gia

nhn lm ri em nhm bp. ng rt bun, nhng khng tht vng, vit li lin.

Adubon, mt nh sinh vt hc, vo rng hai nm v nhng ging chim l, v xong,ct hnh trong hp, ri i du lch; khi trv, chut c hp m nhm ht hnh. ng

cng khng nn ch, trvo rng, v li.

Kin nhn nh nhng v th vic g m khng thnh? Nn Burke ni: Mun thnh

cng th ng bao githt vng; nhng nu c lc tht vng th cng c lm vic trong

s tht vng i.

TM TT

1. Phi p st trong khi cn nng.

ng tn cng theo ui ci ngy mai, n ha hn nhiu m gi li rt t.

2. ng lm nhiu vic mt lc, nhng lm vic no th hy ch vo vic y.

3. Hy dit thi mmng n lm hi ngh lc ta.

4. Khng c lc no gi l lc bi c. Vnhn ch khc ngi thng ch bit dngnhng lc bi trong mi ngy lm u u trong hng chc nm mt cng vic hu

ch.

5. Mun thnh cng th ng bao githt vng; nhng nu c lc tht vng th cng c

lm vic trong s tht vng i.


49/56

P2 - Chng 5

Tng Cng Ngh Lc

Cha ai nh c ti u l cng cc ca s mt nhc v ti u l bt u s lmbing.

(Li khuyn hc sinh ca mt trng hm thPhp)

1. t cch tp hng ngy

Ngay t hm nay, u u mi ngy, bn t bt buc mnh lm vi hnh ng cn dng

ti ngh lc tp nhng thi tt v dit nhng thi xu.

Chng hn:

- Bn quen dy tr th sng mai nht nh dy trc gii.

- Bn quen nm rn trn ging nm, mi pht sau khi thc dy th sng mai b tt

i m nhy xung sn lin.

- Bn khng tp th dc mi sng v mi ti ? Ti nay bn s tp mi pht trc khi i

ng.

- n xong, bn thng ht mt iu thuc? Sau ba cm tra nay, th b l xem c

khng? Ri ngy mai, b ht sau ba n ti; ngy mt, sau ba im tm, c thay i

nh th dit thi quen.

- Mi ngy bn ht bao nhiu iu? Ht mt gi? Cc y scho nh vy l nhiu qu. Saokhng rt ln ln i? Chng hn trong bn, nm ngy u, bt mi ngy hai iu, ri c

mi tun sau; bt thm hai iu na, cho ti khi ch cn ht mi ngy nm, su iu?

Nu bc lun th cng hay, ngh lc ca bn lc tng ln nhiu lm y.

- Bn thng tr trong vic hi m cho bn b, b con? Ln sau, nhn c th ca ai,

bn nhtr li lin. ng n ngy mai vic g c th lm hm nay c.

- Bn li c thi nhn c th th x ra coi ngay, nhiu khi trc mt nhng ngi l,

nh vy c v khng lch s. Rng t ch mt cht no, d nhn c th m bn mong

i t lu th cng , mi lm pht sau sc.

- Bn phi m gi di mi ngc ? Hi tn c bn c vc theo gi di m khng?

- T ngy mai chng ta nh giy ly, nh cho tht bng, khng cn mn ngi na,

bn ng ch?

- Bn bo tra khng c bo c th ng khng c? cng l mt thi quen,

khng hi lm, nhng dit i th ch c li.

- Bn hay chen ting Php vo gia mt cu ting Vit? By gingi ta khng thch ci


50/56

thi na ri, n t rng c ta lm bing tm ting v ta khng chu kh luyn ting m.

Nu t xt mt cch nghim ngt ta s thy bn mnh ai cng c hng chc tt xu nh,

ln ln bc ba phn t l c mt t cch ng khen ri. Khi b mt tt, mi u ta

thy kh khn, sau nhthi quen, ta s thy d dng. Tuy nhin, nh ti ni trong mtchng trn, ta phi phng thi quen, n lm cho ta khng phi gng sc na m ngh

lc ca ta khng c dp dng ti. V vy, khi tp c mt thi tt, nn tp thm mt

thi khc t bt ta phi gng sc.

Trong cun By bc n thnh cng, Gordon Byron khuyn ta:

- t tr li trong hp mt trm cy qut hoc mt trm ming giy nh, lm rt t t,

u u v ch vo cng vic.

- m i m li trong nm pht vi chc vt nh.

- Khoanh tay ng trn mt gh trong nm pht. Nh vy c vin, nht l khi c ai

trng thy, nhng nu rng gic iu by mc du c ngi ph th c t ch

kh mnh ri y.

Nhng hnh ng y k cc tht, song chnh v k cc m n bt ta phi vn dng n

ngh lc.

2. t quy tc nn nh

Khi tp luyn, bn nn nhnhng quy tc ny:- Mun dit mt thi xu th ng ngn ngi, phi xn tay tn cng n lin, cng nh

ngi mun tp li phi nhy m xung nc, cng do d cng hi cho ngh lc.

- Phi tin chm chm, ng qu hng hi m vi vng lm nhng vic kh ngay, nh

vy ltht bi th ho nn ch m b dchng trnh.

V l, Arnold Bennett, trong cun Sng 24 gimt ngy khuyn ta:

Xin bn c phng lng hng hi ca bn. N c th phn bn v lm bn lc li

y. N la ln ln bn dng n, mi u bn khng lm tho mn n c, n i hi

nhiu hn, nhiu hn na; n nng ny mun di ni lp sng. H lm khng m hi

th n khng bng lng. Ri khi n thy bn m hi trn, thnh lnh n ln ng ra,

cht m khng kp tri:

Ti chu khng c na ri.

Vy lc u, xin bn tp mi ngy mt pht thi v lm nhng vic d, ln ln s tng ln

nm pht na v lm nhng vic kh hn. Phi trnh mi s tht bi trong vic rn ngh


51/56

lc.

Mt s tht bi t n c ng k g u, nu n khng lm mt lng t i v t tin ca ta

(). Ti khng cho rng mt tht bi v vang cn hn mt thnh cng nho nh. Ti rt

thch nhng thnh cng nho nh. Mt tht bi v vang khng a ti u c; mt thnhcng nho nh sa ti mt thnh cng khc khng nhu.

Phi lm u u, khng ngh ngy no v mi ngy phi tin thm mt cht. Ti c

ln thy mt b gi gn su chc tui, gy m m m mt con heo nng c l gp ri b,

t trong nh xung sng tm cho n. Ti khen b mnh qu, b p:

- Ti nui n t hi mi sanh, ngy no cng m n em tm, nn quen i.

Li ni cha c ci b quyt thnh cng trong vic luyn sc, luyn tr v luyn

c.

- Mi khi thy mun ngh, ta nn gng sc thm mt cht, mt cht thi. Chng hn bn

hc mt giAnh ng, thy hc mun khng v na, bn nh gp sch li i chi,

nhng hy khoan, xin bn hy rng ngi thm nm pht na, n li bi c. Nm pht

thm c l khng li g my cho s hc ca bn, nhng rt c li cho s rn ngh lc.

Tht ng nh mt trng hm th nPhp bo hc sinh: Cha ai nh c ti

u l cng cc ca s mt nhc v ti u l bt u ca s lm bing.

3. Tkim sot v tpht mnh

Hi nh, cn cp sch ti trng, nu khng v gia cnh b buc, th ai cng hc n ni

n chn. Ln ln, theo mt lp hm th th trm ngi chc hai mi ngi thnh

cng. Sdvy ch ti hi nh c cha m ry, c thy gio pht, m ln ln ta c t do,

mun hc th hc, mun ngh th ngh. Cho nn mun c kt qu, ta phi t kim sot ri

pht. Vy mi bui ti, trc khi i ng, hoc t nht cng mi tun mt ln, ta t xt

xem:

- Trong ngy c lm ng theo chng trnh nh khng.

- C ch vo mi cng vic khng.

- dit c thi xu no.

- tp thm c thi tt no.

- Hc c nhng g.

- Lm c nhng vic g c ch.

- C theo ng nhng li khuyn trong cun ny khng.


52/56

Ta nn ghi nhng tht bi v thnh cng vo mt cun s tay v mi thng tng cng li

xem tin hn thng trc c bao nhiu.

Nu tin c nhiu th ta t thng mt ci g ; nu tht li th phi t pht bng cch

ny hay cch khc, chng hn, lun trong mt tun phi dy sm hn mi pht, hocmi ngy ht bt i hai iu thuc.

Khng nn khoan hng m cng khng nn qu nghim khc vi mnh. Nu ta t pht

mt cch nng qu, theo khng ni, th ta s b ht, cng phu luyn tp s mt, v ta m

liu, lri, cho llun.

Ti cn nh, hi tm, chn tui c trong Quc vn gio khoa th truyn mt ngi rn

rn tng bc trn mt qung ng ly li nhng ngi y ldm nhm mt vng

nc, bn tung to ln lm ht qun o, t khng cn gi g na, bc cn trn

ng. Ti khng hiu ti sao bi hc p mnh vo c ti n ni by ginhm mt

li, ti cn thy chi tit ca tm hnh trn bi: mt ngi n ng bn o di en, i

khn en, i i giy ta, khom khom bc trc ca Quang Chng, u ph Hng

Chiu ti H Ni.

Bi cha mt tm l rt ng v mt li khuyn ng ghi: phi gi sao cho ng c

iu g t khinh minh c, mt ngi ti nc t khinh mnh ri l mt ngi b

i. Tt hnh pht cho mnh m ri b khng theo, tc th l t khinh mnh ri vy.

4. V sinh thn th

Thn th c kho mnh th tinh thn mi sng sut m ngh lc mi cng rn, nn vic

quan trng nht l phi gi v sinh. c nhiu sch bn k v vn m trong cun

By bc n thnh cng cng c mt chng trnh v cch luyn tp v gi gn thn

th, y ti ch xin nhc qua li vi iu chnh:

- ng n nhiu qu, m ch nn n nhng cht d tiu v lnh

- Trn bn mi tui, ba ti nn n t i v trong khi ta ng, b tiu ho gn nh ngh

hn, khng vn ng na, nu n nhiu, s khng tiu, sng dy thy ng ming, khng

vui v.

- Nn i b nhiu.

- Nn tp th dc mi ngy, nht l tp thm h hp. Sng, khi mi tnh dy v ti, trc

khi i ng, ht t t khng kh trong sch cho y phi, nn thtrong tm hay mi giy,

ri t t thra, nh vy hai chc ln.


53/56

- Mi n no ng nn lm nhng vic cn suy nghnhiu, ko d sinh bnh au bao t.

- Sau tm giti cng nn c ngh ngi, sut ngy bn lm nhiu vic tinh thn v

nu bn thng kh ng.

- Trn kia ti khuyn nn tp gng sc, mi ngy thm mt cht; tuy nhin ng lm

vic qu . S ngh ngi cng cn nh s lm vic v c ngh ngi mi lm vic c.5. V sinh tinh thn

V sinh tinh thn cng quan trng nh v sinh thn th. Nn:

- Trnh nhng t tng hc m, chn nn.

- Gn nhng ngi t tn, c ngh lc, m ng giao du vi nhng k bi quan.

- c nhiu tiu s danh nhn.

Trong cun T hc thnh cng, ti gii thiu nhng sch trong mc Voici les

meilleurs livres de culture humaine et biographie ca nh France Efficience. Nu bn

bit c ting Php th trong t sch khng nn thiu nhng cun y.

Nhiu cun Danh nhn k s nh cun Tolstoi ca Stephan Zweig, Mahatma Gandhi ca

Louis Fischer, Lincoln ca Dale Carnegie, Van Gogh ca Irving Stone, nht l tiu s cc

v gio ch nh Thch Ca, Gisu c hp dn nh tiu thuyt m b ch th v ngn.

Xt i cc vnhn, ta thy cc vy tuy ch kh, ti c hn ta, nhng sinh ra cng c

nhng tt xu nh ta, nhng nhu nhc nh ta v trong i gp nhng hon cnh kh

khn gp trm ta, m ch nhngh lc, thng c mi trngi, trnn nhng bc

anh hng hoc n nhn ca loi ngi. Bi hc kch thch ta bit bao!

Dmosthme chng hn, hi nh ch l mt anh chng c lm, n ni p a p ng. Nhng

ng yu nc mt cch nng nn, m bit nc ng sp b vua Philippe x Macdoine

xm chim. ng t nhn bn phn h ho ng bo chng Philippe cu nc khi b

ci ho lm n l ngoi nhn. H ho lm sao c, khi ng c tt c lm? C lm th ai

thm nghe?

ng nht nh thng tt y, ra bbin ngm cui trong ming ri tp h ht ua vi ting

sng i dng. Ri ngy m ng suy ngh, tm nhng chng c vch ci d tm ca

Philippe, nhng li lon kt ng bo chng li k th chung.

Khi tp luyn thun thc ri, ng bn i chu du khp nc kch thch lng i quc ca

dn chng, li cun hng ngn, hng vn thnh gi. Din vn ca ng hng hn n ni

vua Philippe c xong phi khen:


54/56

Nu trm c nghe Dmosthme din thuyt th chc trm cng cm kh gii chng

li trm ri. Nhng din vn y cn lu truyn n ngy nay v c lit vo nhng ng

vn bt h ca nhn loi.

Gandhi gy nh con mm, cn skhng c bn chc kil. Trng bc hnh chp ng

ngi Hi ngh bn trn bn cnh nhng ngi Anh cao ln, php php, ta c cm

tng ng l mt ngi m i, ch cn da bc xng. Vy m sc mnh tinh thn ca

ng kinh thin, lm c th gii khm phc. ng cm u mt phong tro chng thc dn

ln nht u th k ny, phong tro bt hp tc vi Anh v mi phng din: chnh tr,

kinh t, x hi.

Phong tro lan rt mau, nhiu thm phn, lut sn khng khi t ht u phc, xt nt

bng cp ri qun chong i chn khng, dt vi, cy rung sng. Nhiu ngi n rt

tin gi trong cc ngn hng Anh ra, nhiu trng hc Anh ng ca v hc sinh b hc

gn ht, nhiu ca hng ngoi ho ph sn v khng ai mua, hng vn ngi khng chu

ng thu, khng chu i lnh cho Anh.

Chnh ph Anh gin d, h ngc ng. ng vui v vo t v mi ln ngi Anh xc th

ng tuyt thc phn khng. Trc sau ng nm khm c chc ln, nhn n non hai

chc ln, nhiu ln ti bt tnh.

Mi ln ngc ra, ng li i khp ni, h ho dn chng on kt vi nhau, yu mn lnnhau v cng ty chay ngi Anh. Ti u ng cng c hng on ngi ng nh

kin bao vy ng nhn mt ng, hn chn ng. Chnh ph Anh sng, khp th gii

tng ng chc thnh sng.

Nm 1946 n c c lp, nhng ng vn cha cho bn phn ng i vi ng bo

l ht. ng khng v vn trng cy, cu c nh Washington; ng vn tip tc hy sinh

cho quc gia, li lang thang khp ni, em lng ch nhn, ch thnh rng ho gii

nhng xung t gia ngi Hi v ngi n v b mt thanh nin cung nhit m st

trong lc ng ging o tng thn, tng i. C th gii bi ngi khi hay tin tm hn

thanh cao

ren nghi luc de lap than - smith.n studio

Documents