rceuli txzulebani - nplgdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/rcheuli...daazrobdes jibidan,...

479
ocdaxuT tomad rCeuli Txzulebani 2012 Tanamedrove qarTuli literaturis klasikosis, rusTave- lis premiis laureatis, revaz miSvelaZis Semoqmedeba kargaxa- nia msoflio literaturis organul nawilad iqca. `saqarTvelos macne~ gamoscems prozis didostatis revaz miSvelaZis rCeul TxzulebaTa ocdaxuTtomeuls. mkiTxveli am tomebis wakiTxvisas advilad darwmundeba, rom mwerlis Janrulad uaRresad mdidar nawerebSi Cans ara marto saqarTvelos problemebi, aramed qarTuli sarkmlidan dana- xuli msoflioc.

Upload: others

Post on 18-Apr-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

o c d a x u T t o m a d

tomi

n o v e l e b i

rCeuli Txzulebani

gamomcemloba `saqarTvelos macne~2012

Tanamedrove qarTuli literaturis klasikosis, rusTave­lis premiis laureatis, revaz miSvelaZis Semoqmedeba kargaxa­nia msoflio literaturis organul nawilad iqca.

`saqarTvelos macne~ gamoscems prozis didostatis revaz miSvelaZis rCeul TxzulebaTa ocdaxuTtomeuls.

mkiTxveli am tomebis wakiTxvisas advilad darwmundeba, rom mwerlis Janrulad uaRresad mdidar nawerebSi Cans ara marto saqarTvelos problemebi, aramed qarTuli sarkmlidan dana­xuli msoflioc.

Page 2: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

tomi

n o v e l e b i

gamomcemloba `saqarTvelos macne~

Page 3: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

redaqtori: nana suxitaSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa: mavra bancuri lia sulaqveliZe

ISBN 978-9941-16-228-2 (ocdaxuTive tomi)ISBN 978-9941-16-242-8 (III tomi)

revaz miSvelaZe, rCeuli Txzulebani ocdaxuT tomad

gamomcemloba `saqarTvelos macne~, Tbilisi, 2012 misamarTi: Tbilisi, 0179, al. WavWavaZis gamz. #27

Page 4: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

5

birJa

birJa ise rogorc es sityva trafalgaris moedanze esmiT, CvenTan ar arsebobs. `birJis kacs~ qalaq kur-kantiaSi mconara, muWatyuila, lamitopia da qarixve-tia kacs eZaxian. birJaTa mravalsaxeobidan aq mxolod binebis yidva-gayidvis birJaa nebadarTuli da isic na-xevrad aralegalurad. raki adamianTa da dawesebule-baTa Soris yovelgvar garigebas kurkantiaSi saxel-mwifo kisrulobs da amas gacilebiT ufro kanonierad da saqmianad akeTebs, vidre adamianTa araoficialuri sakrebulo — birJa, bunebrivia, mas ar epitnaveba kerZo arxebiT mfeTqavi moqalaqeTa es bundovanmoraluriani sakrebulo da yoveli RonisZiebiT xels uSlis mis ar-sebobas. miuxedavad amisa, adamianTa arcTu maRali Seg-nebis (da, samwuxarod, isini sazogadoebis umniSvnelo procents rodi Seadgenen) nawils piradi kontaqtebiT saqmis mogvareba urCevnia saxelmwifo departamentis xeldasmiT amis gakeTebas. maT miaCniaT, rom arsebobs problemebi, romelTa gadawyvetisaTvis arc ki Rirs saxelmwifos Sewuxeba da, Tumca aseTi problemebis ricxvi dRiTidRe mcirdeba, jerjerobiT naxevrad daS-vebul birJebze mainc buziviT ireva xalxi.

ras avixire es, cota ar iyos, saSaro `naxevrad daS-vebuli~ da `sanaxevrodlegaluri?~ saqme imaSi gax-lavT, rom kurkantiis xelisufalni gacvla-gayidvis birJas oficialurad ar krZalaven. metsac getyviT,

Page 5: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

6

xelisuflebis ramdenime warmomadgenels igi sasarge-blodac ki eCveneba, `ra genaRvleba, Sexvdes xalxi erT-maneTs. moiWukWuk-moiTaTbiron, saqmes mdinareba mis-cen, sulerTia, Cveni beWdis gareSe maTs naTaTbirevs Zala ara aqvs, bolos mainc Cvens karze uwevs mosvlao~. umravleso bas ki birJa Cveni sazogadoebisTvis ucxo, arajansaR movlenad miaCnia da, rom arcTu usafuZv-lod, amaSi qvemoT, ramdenime striqonis wakiTxvis Sem-deg, darwmundebiT.

birJaze aTasi jurisa da misiis moqalaqe ireva. Sem-krTali saxiT dadian araSromiTi SemosavliT gamdi-drebuli pativcemuli gvamebi, romelTac mosalodne-li saSiSroeba iynoses da kapitalis gadarCenis imedad, sacxovrebeli adgilis gamocvla an maRalfasian binaSi fulis dabandeba egulebaT. mokumuli tuCebiT da mt-kice gadawyvetilebiT daabijeben qmris uRirsobaSi sab-olood darwmunebuli colebi, romlebic umeteswilad samoTaxian komunaluri binis or TiTooTaxianze dax-urdavebas sTavazoben SemxvedrT. xelCakidebulni da-hyavT mSoblebs pirveli kursis studentebi an abitu-rientobagaxangrZlivebuli qal-vaJni da centrSi gas-aqiravebel, iaffasian, arcTu kaciWamia diasaxlisian oTaxs daeZeben. katis nabijebiT da morcxvi RimiliT daabijeben sayvarliani mamakacebi da giraod imgvar oTaxs iTxoven, romelsac Tbili wyali da calke Sesasv-leli aqvs. amgvar oTaxs isini `samuSao binas~ uwodeben da eWvisgan SeCqvifebul gamqiravebels aRuTqvamen, rom eleqtroenergiis idealuri momWirneobiT gamoirCevian da SeyvarebulTa saidumlos Senaxvis unaris mqone sax-lis patrons guliTad megobrobas gauweven.

iq, sadac adamianebi ikribebian, sruliad bunebrivia, guli miuwevT TaRliTebs da qurdebs. binebis daqirave-ba-dagiraveba-yidva-gacvlis kurkantiis birJis isto-rias samarcxvino laqad SerCa mimndob qaliSvilTaTvis

Page 6: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

7

da gulubryvilo binis myidvelTaTvis savalalod dam-Tavrebuli araerTi epizodi. ai, ratom ar eWaSnikeba qalaqis xelmZRvanelobas birJa da ratom cdilobs igi Caagonos cxovrebis ukeT mowyobis msurvelebs, rom erTaderTi swori gza binis (da ara marto binis) sakiTx-is mowesrigebisa aRmaskomis saTanado ujredebze gadis. am keTilSobiluri surviliT xelmZRvanelobs saqalqo sabWos Sinagan saqmeTa ganyofileba, roca fuTfuTis eqstazSi Sesul birJas wamdauwum ucvlis adgils, kur-kantias centraluri moednebidan da park-skverebi-dan nel-nela, darbevisa da xeljoxis kapitalisturi meTodebis gamouyeneblad, Txovnisa da mowodebis xe-rxiT ubiZgebs qalaqis gareubnisken. ramdenadac xSiri Cans birJis mi da mo gadaadgilebis masStabebi, imdenad ufro mWidrod irazmebian birJis kategoriis moqalaqe-ni mis garSemo da gasakviri swored is gaxlavT, rom gazeTisa da televiziis dauxmareblad igeben yvelani birJis axal adgilsamyofels da enTuziastTa Semweo-biT binebis SeZena-daxurdavebis friad saWiro saqme wu-TiTac ar ferxdeba.

1986 wlis 28 agvistos, zustad Tormet saaTze, maSin, rodesac gorayanas gadasaxvevTan, bujiaSvilis quCis bolos, patara moedanze ori dRis win midenilma birJam, rogorc iqna, muSaoba ganaaxla da saaTiviT aawyo saqme, maSin, rodesac adamianebma ramdenime saaTiT daiviwyes reiganis axali provokaciuli gancxadeba da, roca maTi goneba maRal materiebze fiqris nacvlad wvrilmani sayofacxovrebo gansja-bWobiT daitvirTa, sicxisgan avarvarebul haerSi mkafiod da Ronivrad gaisma: `amx-anagebo, mitings, miZRvnils Cvil bavSvTa da invalidTa saerTaSoriso dRisadmi, gaxsnilad vacxadeb!~

mebirJeebma erTbaSad aswies Tavebi da im adgils miaCerdnen, saidanac xma modioda, moednis TavSi (ase-Tive warmatebiT im adgils SeiZleba moednis boloc

Page 7: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

8

vuwodoT), saxeldaxelo tribunaze, mikrofonis win, qaRaldiT xelSi idga rixxmiani, sakmaoze ufro daba-li, lamis ukisro kaci, xolo mis ukan, TiTqos sagange-bod, kontrastisTvis SeurCeviaTo, xuTiode axovani Cahalstuxebuli mamakaci da maTze aranakleb tanadi, TeTrkofTiani qaliSvili brZaneba `smenas~ pozaSi garinduliyvnen. eg araferi, sxva drosa da sxva adgi-las amgvari suraTi xSirad unaxavT kurkantias moqa-laqeebs, magram birJis wevrTa gaocebis ukideganobas amjerad ori ram iwvevda. jer erTi, am mileTis xalxSi ratom erTma kacma mainc ver SeamCnia tribuna-arenisa Tu mikrofonebis gamarTva da satelevizio manqanebis alyidan gasvla ratom aravin scada? an ra dros mitingi iyo swored maSin, roca kurkantiis moqalaqeni, rogorc isini fiqrobdnen, ufro seriozuli da praqtikuli saqmiT iyvnen garTulni?

am gaocebaze me vwer, Torem arc satelevizio kamerebs aRubeWdavs da arc Jurnalistebs dauZravT krinti amis Sesaxeb. ukisrom mSvenieri Sesavali sityva Tqva, mere mis ukan mdgomni rigrigobiT mividnen mikrofonTan da iseve, rogorc Cvil bavSvTa, invalidTa dacva-patrono-bis msoflio problemebsac TavianTi xma SeuerTes. mit-ingis msvlelobisas araerTxel gaisma uovacio, magram mquxare taSi da arc is SeumCnevia JurnalistTa fxizel Tvals, rom dasasrul, sxva mitingTa msgavsad, memitin-geebi ki ar daiSalnen, TavianT yureebs ki ar miaSures, aramed adgilze darCnen da birJis mcire xniT Seferxe-bul mdinarebaSi gadmoerTvnen.

qalaq kurkantias taSauris raionis kultmuSakTa profkavSiris referenti Cino kiknaZe Tavis momcro kabinetSi ijda da telefonis zars eloda. `eqvsis nax-evridan eqvsamde, Tu vinicobaa, ver davreko, eqvsze Seni samsaxuris win, quCaSi damxvdi da gamogivlio~, diliTve gaafrTxila colisZmam. eqvss xuTiode wuTi

Page 8: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

9

aklda, zari igvianebda. mkiTxvels rom rame sabanZRo saqme ar egonos, aqve vauwyeb, rom Cino da misi colisZ-ma — mearmature jambul vasaZe stadionze unda wasuli-yvnen meore ligaSi gadabargebis mudmivi da erTaderTi kandidatis kurkantias `apapas~ sagulSematkivrod. Cino ocdarva wlis maRali da muqwarbeba, gabzarulxmiani, mkvircxlTvaleba ymawvili gaxldaT. ganaTlebiT zoo-teqnikosma sami weli imuSava skolaSi xelgarjilobis maswavleblad da es erTi kviraa, rac profkavSirSi daawinaures. kiknaZes win profkavSiruli muSakebis uaR-resad saintereso da dramatizmiT aRsavse gza udevs da RmerTma xeli moumarTos, Tu pativcemul mkiTxvels sawinaaRmdego araferi eqneba.

is iyo, Cinom magida mialag-moalaga, sigareti da ga-zis sanTebela jibeSi Caido da gamosvlas apirebda, rom telefoni awkrialda. ori wuTiT adre rom gamosuliyo Cino Tavisi oTaxidan, telefonis zari ascdeboda da am novelis avtoris saeWvod produqtul Semoqmedebas es erTi novela mainc daakldeboda (rac, iqneb, mcire SeRavaTi mainc yofiliyo kiTxvisgan Tavgabezrebuli mkiTxvelisaTvis).

— gamovdivar! —yurmils CasZaxa kiknaZem, magram dam-rekavi jambuli ar gaxldaT da, bunebrivia, referentis `gamovdivar~ mas bevrs arafers etyoda.

— kiknaZe brZandebiT? — Cinos xma ecnaura, magram gamosacnobad dro aRar eyo, — alo, geguCaZe var, sam-marTvelodan, alo! ra cudad ismis, darekeT Tqven Tvi-Ton: ocdaTxuTmeti nol-sami Cvidmeti.

dareka, amasobaSi gaixsena kidec, sammarTveloSi am erTi kviris win, roca dasamtkiceblad uxmes, karga xans mouwia derefanSi yuryutma. maSin SeamCnia; erTi oTaxis kars sami gvari ewera `gelantia, geguCaZe, sva-niZe~. Zalauneburad, win da ukan siarulisas mravaljer waikiTxa da imitom daamaxsovrda.

Page 9: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

10

— gismenT, batono.— alo, Tqven wevaZis adgilze rom xarT, xom is xarT,

xom ar meSleba?— is var, pativcemulo.— alo, kiknaZe, aba miiRe saswrafo davaleba. xval

Sens raionSi mitingi unda Catardes da Sen gevaleba yvelaferi.

— risi mitingi, batono?— Cvil bavSvTa da invalidTa dacvis ambavzeo, ra

mniSvneloba aqvs SenTvis, raze iqneba, Tormet saaTzea daniSnuli.

— sityva unda vTqva, pativcemulo?— kiknaZe, — telefonSi xiTxiTi gaisma. — rodis iyo me

da Sen sityvas gvTxovdnen. gamomsvlelebi ukve gafrTx-ilebulia. Sen organizacia unda gaukeTo mitings. erTi sityviT, xalxi unda moiyvano.

— sad, ra adgilas, batono?— me mgoni, wyalsadenis win ajobebs, mand vatarebT

xolme, avtobusebi rom uxveven, aba Sen ici, ar daibne axla. dResve Camoreke dawesebulebebSi da daavale, vi-sac saWiroa, Cveni saxeliT.

— vecdebi, batono.— ras vizamo? — yurmilSi kvlav gaisma xiTxiTi, ma-

gram amjerad SedarebiT, mozomilad, — `vecdebi~ rom samsaxuris sityva ar aris, ar ici Seen? ras hqvia, vecde-bi. ecdebi ki ara usikvdilod unda gaakeTo. damireke xval diliT. ar gadado xvalisTvis eg saqme. xval veRar moaswreb, icode.

Cino, rasakvirvelia, fexburTze ar wavida. quCaSi gamoirbina, gzis iqiTa mxares mdgar colisZmas gasZaxa — ase da asea Cemi saqmeo da kabinetSi Semobrunda.

yvelafers warmoidgenda, magram Tu ase Zneli iyo erTi patara mitingis `organizeba~. sxvas rom eTqva, ar daijerebda. daido sia win da reka warmoeba-dawe-

Page 10: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

11

sebulebebSi, magram umetesobam ar upasuxa, xolo vinc yurmili aiRo, an kategoriuli uari uTxra, `raRa me mebdRveni, ra memitingeba, xalxis mocdena minda meo?~ an mamis suli daafica, `viTom ver damiWire adgilze, CemTan isedac cota xalxi muSaobs, axla naxevari Sveb-ulebaSia da aravin ar wamova mitingze, vici meo~. meore diliTac rom igive ganmeorda, Cino sasowarkveTilebaSi Cavarda. cxra xdeboda da mitingze momsvleli mxolod Cvidmeti kaci eguleboda (arc es iyo mtkice sia). Cvid-meti kaciT ra mitingi gaimarTeboda, televizias da fotoreportiorebs xalxi xom unda gadaeRo? uwa-uwa gavarda sammarTveloSi da geguCaZes gamoecxada:

— ar grovdeba xalxi, batono.— raio? — daigrgvina geguCaZem, — axla meubnebi amas,

mitingamde ori saaTi rom darCa? xom ici, mitingis CaS-las rom gadagvayoleben orives? gavardi axlave da welSi rom gawyde, as kacze naklebi ar iyos mitingze. Camouare Sen TviTon yvelas da Senve gamouZexi. ar dai-Rupo Tavi da ar damRupo mec! — brZaneba, muqara, xvew-na, mudara — yvelaferi erTad igrZnoboda geguCaZis xma-mimikaSi.

Cinos sityva aRar Seubrunebia. Camoirbina, gadaWra quCa. pirvelive taqsSi Cajda da sarecxelas daRmar-Tze rom morixinebda, Tavi duniaze yvelaze ubedur kacad warmoidgina: `ra saCqaro iyo axla, dRes, mainc-damainc Tormet saaTze es mitingi. gavefrTxilebine am mamacxonebuls sami dRiT adre mainc. ras uSvelis axla, viTom, maincdamainc dRes, es mitingi Cvil bavSvTa da invalidTa saqmes? xanZaria? bolos da bolos, arc guSin gamarTula mitingi, mara ar daqceula qveyana, xom vici, rogor iqneba es saqme dawyebuli. mouvidaT jer iq TavSi. mere atexes rekva. rekes qveviT-qveviT, qveviT-qveviT instanciebSi da bolos Cemi Tavmosayreli gaxda xalxi, ra WirSi Cavvarde, ra qva gavtexo, sad viSovo

Page 11: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

12

amdeni xalxi. ra mitingobia autydaT...~gorayanas gadasaxvevTan, bujiaSvilis quCis bolos

xalxs rom hkida Tvali, taqsis Sofers hkiTxa, `ra xde-bao~. `birJa gadmoutaniaT guSinwin aqeT. ras daarbe-nineben am sawylebs iqeT-aqeT, Tu ar undaT, aukrZalon saerTod da is iqneba~, — upasuxa mZRolma.

usaSvelod Cinos mdgomareobaSi ki ara, maSinac ar aris kaci, CaZiruli xomaldis siaxloves okeaneSi rom tivtivebs, referents iseTma axalma ideam gaunaTa gon-eba, rom sixarulisagan kinaRam Sehyvira, taqsis mZRols pirvelsave telefon-avtomatTan gaaCerebina da gegu-CaZes sTxova: `Tu sawinaaRmdego araferi geqnebaT, mit-ingi gorayanas gadasaxvevTan, bujiaSvilis quCis bolos moedanze CavataroT, wynari adgilia da xalxsac davat-evTo~.

geguCaZe mcire yoymanis Semdeg daeTanxma.danarCeni mkiTxvelma ukve icis.

Page 12: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

13

deda

cvalebadobis saSinel kanons yvelaferi emorCileba amqveynad mosacdelebis cxovrebis garda. damerwmuneT, mosacdelebSi sxva cxovrebaa — TiTqosda damuxruWebu-li, moCvenebiTad mSvidi, mRvimesaviT uxmauro. me, maqvs amis Tqmis ufleba. me bondo qarselaZes, lamis mTeli cxovreba mosacdelebSi rom gamitarebia. xalxi nervi-uli gaxda am bolo dros. ramdeni seriozuli kaci minax-avs, jer Tavs Camohkidebs WaWanaWami indauriviT, mere muxlebze dadebul saqaRaldeze TiTebis kakuns mohyve-ba. bolos wamoxteba. mdivan qals mivardeba da enaze bziknakbeni kacis CifCifiT miaxlis: ̀ isini, etyoba, dRes ar gamovlen, wavedi me!~ sanam mdivani pirs gaaRebdes, Setrialdeba da qars gaiyolebs. mecodeba aseTi xalxi. maTi umetesoba an infarqtiT amTavrebs sicocxles, an xelfexaZigZigebuli Tavis WiSkarTan zis da, Tu Tamamma gamvlelma dro hkiTxa, sanam akankalebuli xeliT saaTs daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis gamo ki ara, saerTod. miyvars mosacdelebis SeCerebu-li dro da myudroeba. qalaqis oromtrialidan TavdaR-weuli majaaCqarebuli da gulamovardnili Semovardebi mosacdelSi da aq daesmeba wertili Sens Tavawyvetil srbolas. `hyavs, dabrZandiT, daelodeT~, — getyviT sandomiani saxis mdivani gogona da skamze migiTiTebT. jdebi, TandaTan mSviddebi. mosacdelis Zil-buranSi iZirebi. kedlis saaTis tiktiki ismis mxolod. kedlis gaswvriv TavianT dardSi CaZiruli moqalaqeni sxedan. karTan mdivani gogona zis da qsovs. rodis dainteres-debian sociologebi imiT, rom Cvenma saukunem kidev erTi saCuqari uZRvna kacobriobas — gaCnda sruliad axali tipi adamianisa — mdivani qali. dedamiwaze mdi-vani qalebis umetesoba erTmaneTs hgavs, sandomiano-biT, simSvidiT da sxvaTa Wirisadmi TiTqmis erTnairi

Page 13: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

14

damokidebulebiT. iqneb, swored es aris momavlis ada-miani? swored rom igi gauZlebs urbanizmis daZabulo-bas Tavisi rkinis nervebiTa da robotis daprograme-buli TavazianobiT. miyvars-meTqi mosacdelSi jdoma. yvela mosacdelSi erTi da igive ganwyobileba sufevs. mdivani qsovs, mTxovnelebi, mcire gamonaklisis garda, Tvlemen. ufrosis kabinetis kari ar iReba. arc ara-vin Sedis, arc gamodis. `ufrosi dakavebulia, hyavs~. ician ra mosacdelebisadmi Cemi damokidebuleba, sam-saxurSic da ojaxSic sakabineto saqmeebs yovelTvis me mavaleben. qalaqSi ramdenime kaci varT, rogorc Cans, aseTi, da amitomac iSviaTze iSviaTia, mosacdelSi ked-lis gaswvriv msxdomi aTi mTxovnelidan Svidi mainc ar aRmoCndes nacnobi. diax, sxvadasxva rangis nomenkla-turul amxanagebs kabinetebTan TiTqmis erTi da igive moqalaqeni elodebian. me vici es da, imaT, Tanamdebo-bis pirebs, ar ecodinebaT? ician, da swored amitom mS-venivrad aqvT damuSavebuli miRebis sayovelTao stili — xSirad yvelafris dapirebiTa da arafrs gakeTebiT rom gamoixateba.

im dRes konferenciis quCaze meTerTmete sammarT-velos ufrosis mosacdelSi vijeqi. am sammarTveloSi karga xania ar vyofilvar da aqauroba mesxvafera. mo-sacdelSi aveji xom SeucvliaT da SeucvliaT, mdivanic axali zis. mTels qalaqSi erTaderTi CemTvis ucnobi mdivan-memanqanea da, cota ar iyos, amrezilad Semxeda; `icis?~ — Semomageba ucnob mTxovnelTaTvis gamzadebu-li SekiTva. `icis, damibara~, — ixtibari ar gavitexe da SemouTavazebel skamze daveSvi. sakmarisia aseT dros daibne, Tqva `ar iciso~, — an SekiTxvas, `ra saqmeze xar-To~, ̀ pirad saqmezeo~, upasuxo, gaTavda. ufrosTan Sex-vedra ar mogiwevs. Tu gaxsovT, ostap benderis drosac ki ̀ pirad saqmeze~ mosuli TavmjdomaresTan urigod Se-dioda. axla Tu rame ar Wris mosacdelebSi, `pirad saq-meze mosvla~ gaxlavT. pirad saqmeze ufrosebi (pirad

Page 14: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

15

mdivanTa sityvas Tu daujerebT) karga xania aRaravis Rebuloben. da, kacma rom Tqvas, mosacdelSi msxdom-Ta sociologiuri gamokvleva rom Catardes, gairkve-va, rom ubralo moqalaqeni ufrosebTan pirad saqmeze aRar dadian. Tu odesme damimadlebT, pirad mdivnebTan Cemi mravalwliani urTierTobis Sedegad mopovebul, ufrosTan moxvedris erT uebar frazas gaCuqebT: `dab-arebuli var~, mtkiced unda ganacxadoT da irgvliv dajerebulad mimoixedoT. ar SegaSinoT pasuxma: `dae-lodeT, eseni yvelani dabarebuli brZandebian~. dabr-ZandiT da Tqveni vizitis mizezisTvis ufro seriozuli saxis misacemad mosacdelis mSvenebas — mimdinare xuT-wledis vadaze adre damTavrebisTvis aRmafrTovanebel plakats miaCerdiT. ufrosebs iSviaTad axsovT, vin hy-avT dabarebuli da mTxovnelisagan sicrues ar elian, amitom `dabarebulebi~ jer kidev daubrkoleblad Se-dian kabinetebSi. am novelis Seqmnamde es xerxi Wrida, awi, vin icis, iqneb, aRar gaWras.

meTerTmete sammarTvelos ufrosTan, garda samsax-urebrivi saqmisa, piradi saqmec mqonda. samsaxurebri-vi saqme Cveulebrivi kancelaruli problema gaxldaT da vici, arc Tqven dagainteresebT, xolo piradi saqme imgvari sakiTxia, Tavisi delikaturobis gamo mxolod axlo nacnobTan rom iTqmis da, Tu nebas momcemT, arc imas gagimxelT.

telefoni awkrialda.— veneras? moiTmineT, vnaxav Tu aris, — mSvidad Cau-

telefona mdivanma da Cans, ver gaagebina damreks, xmas auwia: — vnaxav-meTqi, movida Tu ara!..

wamodga, welze Semoxveuli veeberTela TeTri Sarfi moixsna, ufro koxtad da mWidrod Semoifskvna qve-datanze da tanis lamazi rxeviT Tu lamazi tanis rx-eviT (am SemTxvevaSi sul erTia) gavida. oriode wuTSi Cveulebrivze ufro maRal, mxrebze dalaldayril, cx-virkexian qals SemouZRva. Jirafis yeli rom ara, venera

Page 15: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

16

mSvenieri qali iqneboda, magram yeli hqonda grZeli da simaRlec, ZiriTadad, yelis xarjze Semateboda. aseT SemTxvevaSi qalebi maRalyelian svitrs icvamen xolme, veneras ki ratomRac yeli moeReRa da sadRac maRla asrolil patara, kopwia Tavs aqeT-iqiT arcTu Zalian moxdenilad atrialebda. dawinaurda, yurmili aiRo, `alo~, — daRlili xmiT Tqva da SeSfoTebulma elvis siswrafiT miaCeCa mdivan-memanqanes.

— ledi, Seni Wirime, aq ar aris-Tqo, miSvele!ledim yurmili gamoarTva da mxned CasZaxa:— alo, qalbatono, mismenT? ar aris oTaxSi, jer ar

mosula. rodis mova? — veneras Sexeda.— ar vici-Tqo, SeiZleba dRes ar movides-Tqo, —xe-

lebi gaasavsava qalma.— ver getyviT, qalbatono, SeiZleba dRes arc mov-

ides.yurmili Tavis adgils daubrunda. qalebi erTdrou-

lad daeSvnen skamebze. veneram Tavisi Rero-yelidan Tavi, ramdenadac moaxerxa, Camoswia, tuCTa kideebze ori TiTi Camoisva da Tvalebi rom irgvliv mimoatara, isev ledis miaCerda.

— daviRupe aqac momagno, — ise xazgasmulad uTxra ledis, rom Sevatyve, Cven gasagonadac iyo naTqvami.

— vin iyo? — ledim mklavebi mkerdsqvemoT Caixvia da welSi gaizniqa.

veneram kidev erTxel mimoatara mosacdels mzera.aRar maxsovs, vTqvi Tu ara, rom mosacdelSi Svidi

mTxovneli vijeqiT. erTi amdenic rom vyofiliyaviT, daveteodiT, kedlis gaswvriv TxuTmeti skami idga. Svi-divem SeTanxmebulebiviT Tavi SevabruneT, TiTqosda sul ar gvainteresebda, vis emaleboda venera ase ener-giulad.

— Sen ar ici, ledi. raki aqac momagno, Cemze ubeduri qali aRar aris am qveyanaze. RmerTo, an telefoni said-an gaigo, vin gamomWra yeli.

Page 16: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

2. r. miSvelaZe. t. III 17

— aRar ityvi, vin aris? — mdivanma gauRima. — eg is mZivebia?

CamonaoWebul yels qvemoT mikargul mwvane mZivebs, vin mkiTxavda, magram mec Sevavle Tvali.

— mZivebis Tavi maqvs, Tu qali xar, axla mee? vin etyoda am telefons, saidan momagno. rac aq gadmove-di, davisvene-meTqi da esaa saqme? risic yvelaze ufro meSinoda, amixda.

— ras gerCis, ra unda? — ledim Caxveuli mklavebi ufro Ronivrad amosdo mkerds.

— iq muSaobda, CvenTan. saqmeTa mmarTvelis TanaSemwe iyo Tu raRac amgvari. aRar maxsovs, kai xnis ambavia. Tan qargva icoda. qargavda baliSis pirebs, xelsaxo-cebs. maSin qargva modaSi iyo. erTi-orjer Sinac vewvie am gasaxmobi fexebiT, erTi-orjer muStaric mivuyvane. maSin, xom ici, eZebdnen mqargavs. mere pensiaze gavida. dagvaviwyda yvelas, rasakvirvelia. ar ici, ra droa? yoveldRe xvdebi adamians da xandaxan is dagaviwydeba. vis axsovda marusa deida — ase veZaxdiT. — am ori Tvis win damireka. gamaxsenda, qalo, rasakvirvelia. xom ici, Cemi xasiaTi. velaparake tkbilad, gemrielad. SarSan qmari mokvdomia sawyals. marto davrCio, SemomCivla. mowyenili varo. me Cemi mowyenisTvis veraferi momix-erxebia, marusias gamrTobad vvargivar mee? dRe erTia da xuTjer mainc damirekavs. melaparakeba, melapara-keba, gamixvrita tvini. arc SemiZlia telefonis dag-deba, ar var ase gazrdili. arada, ra wyalSi Cavvarde, ar vici.

— Svilebi ar hyavs?— rogor ara. gogo maSinac gaTxovili hyavda. biWs

gvian SeurTavs coli. fostis gamged muSaobso sadRac, didubisken. axla ormocdaaTs gadaSorebuli iqneba, me axalmosuli viyavi gaerTianebaSi, erTi orjer samsaxur-Si rom moakiTxa dedamiss, Tma arc maSin hqonda Tavze. kavSirgabmuloba daamTavra moskovSio, ambobdnen maSin.

Page 17: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

18

yvelas Tavisi uWirso, meubneba, Svilebs ar amtyunebs laparakSi, CemTvis veRar icliano.

— aba, Sengan ra unda?— ra unda, Sen gaigeb? jer miTxra, axla Tavisufali

var da iqneb muStari miSovo, cotas wavimuSaveb, sanam SemiZliao. siberis ofofebi sWirs sawyals. sadaa qarg-vis muStari, vis unda amoqarguli baliSispiri dRes. gavikiTxav-meTqi, marusa deida, ras vetyodi, aba?

— Sen TviTon gagibams maxeSi Tavi.— ara, Sen ggonia magisTvis mirekavs? aRar axsovs, ra

giTxra guSin. Tavidan mogiyveba yvelafers. ar ginda nervebi? rogori mosasmenia yoveldRe: meo, sxvanairi qmari myavdao, Cemi qmario, saxlidan uCemod fexs ar gaadgamdao. ar maxsovs, stumrad marto wasuliyoso. Svilebic ase gavzardeo. Cemi biWi ojaxis erTguli da wesieri kacia. ra qnas, uWirs cxovreba, mec verafers vexmarebi, moukvdes deda, fostis gamgis xelfasi ras gizams dReso. mere Tavis avadmyofobebze melaparakeba. ar aris qveyanaze daavadeba, mas rom ar sWirdes. mous-mine, aba, rogori mosasmenia. dReso, guSin damireka, marjvena fexis cera TiTi gamikavda, veRar vamoZravebo. Rame telefons vTiSav, magram CavrTav Tu ara diliT, samsaxurSi wamosvlamde pirveli, visi xmac mesmis yurm-ilSi, marusa deidaa.

— qmari riT momikvdao?— riT moukvdeboda, siberiT. rom hkiTxo, ZalaT mo-

mikleso. ver gauges infarqti da kuWis amorecxva dauw-yeso, — aq veneram xmas dauwia. — ise, Tu ase moxda, mar-Tla ZalaTi mouklavT.

telefoni awkrialda.ledi yurmils daswvda, magram yurTan mitanamde

Seatyo, rom gaiTiSa da dado.— mecodeba mainc. kacma ar icis, ra elis cxovrebaSi

adamians, — ledis es sityvebi, venerasTvis ar vici, da CemTvis sruliad moulodneli iyo.

Page 18: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

19

— mecodeba, aba ar mecodeba? — veneram yurs Camoay-ola TiTebi da yelis gaswvriv wiTeli xazebi daaCnda. — mecodeba, magram me ra vqna? me SemiZlia rames Secv-la? SiSiT telefonTan ver mivsulvar. gauZlebs vinme skleroziani dedabris mosmenas yoveldRe? erTi da igive, erTi da igive. xandaxan magidaze davdeb yurmils da Cems saqmes vakeTeb. xandaxan aviReb da Sevexmianebi: `ho, hm, ki~, — aseTi bgerebi unda Cemgan, meti araferi. Sen ggonia, CaurTav, sityvas? or saaTs ise iqaqanebs, bzars ver upovi, suls ar moiTqvams... ra energia aqvs, RmerTo; laparakis energiad gardaqmna rom SeiZle-bodes, erT momcro eleqtrosadgurs aamuSavebs.

— me Sen adgilas, — ledim ujra gamoswia, sabeWd manqanas lurji Cvari gadausva, zed mklavebi daawyo, mklavebs nikapi Camoado da veneras amoxeda. — avdge-bodi da vetyodi, Tu qali xar, meti aRar damireko-meTqi.

— Sen ggonia, ar gadavwyvite? meti gza ara maqvs, ma-gram ramdenjerac davapire, ver vuTxari. yeli gamiSra, sityva aRar damemorCila. ra grZnobaa, ici? Seni imedi aqvs adamians. ras ukeTebs, magram guls mainc ioxebs SenTan. Tanac xandaxan xma aukankaldeba, SiSgareuli xmiT gelaparakeba, TiTqos grZnobs, rom Tavi mogabez-ra. rogori saTqmelia, mets nuRar darekavo. aba, vis daurekos.

— Sen garda, Sen ggonia, sxvas ar urekavs? bare ori iqneba Sen dReSi.

— ra vici... ara, ara, ase damalviT sanamde vemalo. axla Cemi samsaxuris telefonic gaugia da sisxlis gaS-roba awi naxe...

TiTqos am sityvebs elodao, telefoni awkrialda.— ar movalo, qalbatono, dRes ver movalo. davale-

baze gagzavnes. xval darekeT, xval, albaT, iqneba! — CasZaxa yurmils ledim da veneras Tavisi lamazi kbile-bi uCvena. — isev is iyo, Seni... ra hqvia?

Page 19: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

20

— marusa.— marusa deida. telefoni mainc ar ufuWdeba? ra

vici, CvenTan naxevarjer gamorTulia.— ras ambob, qveyanas daaqcevs. am cxovrebasTan maru-

sa deidas erTaderTi kavSiri telefonia... utelefono-bas erT dRes ver gauZlebs, guli gauskdeba.

rom wamovxti da karisaken gaviqeci, maxsovs. tele-fonis jixurTan rogor aRmovCndi da orkapikiani vis gamovarTvi, aRar maxsovs. didxans, mtanjvelad didxans vrekavdi. yurmils aravin iRebda. Rilaks kidev erTxel Camovkari da cremlgamSralma, kidev erTxel vcade.

— deda! sada xar, deda?!— Sen xar? sad daikarge. xom mSvidobaa, biWo?!— yurmils ratom ar iRebdi, deda? — saxeze sisxlmo-

wolili, xmaakankalebuli ki ar vambob, vtiri.— mamaSenis zanduks valagebdi, ukana oTaxSi. CrCils

SeuWamia yvelaferi. aRar mesmis yurSi, deda, didi xania rekav? mogikvda Cemi Tavi.

— SemeSinda, Se qalo! — cremli TvalTa upeebs sada-caa damixeTqavs. — kargad xom xar?

— me ra miWirs, var.— deda!— ho.— movdivar, axla, a, am wuTSi movrbivar, xuT wuTSi

SenTan viqnebi!quCaSi vdgavar da giJiviT yvela manqanas vuqnev xels.

es taqsi, es dalocvili, roca Zalian geCqareba, mainc-damainc maSin ar gamoCndeba.

Page 20: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

21

mxvrinavni

icoda, am sastumroSi erTadgiliani nomrebi saer-Tod ar iyo da roca samsarTulovani varcxnilobis patronma, linzasTvalianma, kotitaTiTeba administra-torma qalma mowyaleba moiRo — vainaCrobiT dajavS-nili adgili gamouwera, qviTari uxmod, umadlobod gamoarTva da liftisken wavida. sastumro `hka magas~ elementarul komfortsmoklebul sastumroTa ricxvs ganekuTvneboda. avTandili aq arasodes Camomxtara, magram gaegona, rom igi im periodSi iyo aSenebuli, roca moqalaqis nomerSi marto yofna dauSvebel ambad iyo miCneuli TviT moqalaqisve interesebidan gamom-dinare (marto STenils TavSi avi azrebi rom ar mosv-loda da axal davidarabaSi ar gaeyo Tavi). swored im xuTwledebSi aSenda Cvens ukidegano qveyanaSi uamravi sastumro da dasasvenebeli saxli maRalWeriani, Svid-TerTmetkaciani oTaxebiT, sadac pirovneba ara marto isvenebda da moralurad iwvrTneboda (koleqtivis jan-saRi zemoqmedebis gamo), aramed mis mier CamoyaWuli anekdotebis mixedviT am kacis SexedulebaTa skivrsac mSvenivrad ecnobodnen dainteresebuli TanameoTaxe amxanagebi. avTandils isic ki waekiTxa sadRac, rom am saxelovani tradiciebis mqone sastumroSi sruliad sa-kavSiro mamasaxliss — kalininsac gaeTia ramdenime Rame, Tavisi razmiT. duSanbes mimaval legendarul frunzes ki Svidi saaTi gaetarebina.

— Svidas ocdasami, — saSvi gauwoda sarTulis morige xuWuWTmian gogonas, romelmac, is-is iyo telefonze laparaki daamTavra da axal stumars Tevzisferi, daR-lili TvalebiT amoxeda. gogonas lamaz cxviris nestoe-bTan SefardebiT araCveulebrivad didi piri da afue-buli, gamoweuli tuCebi hqonda.

Page 21: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

22

— mibrZandiT, — morigem derefnis gayolebiT gaiS-vira xeli.

— gasaRebi?— Tqveni mezobeli Sin aris.avTandili derefans gauyva. derefanSi flostebis

tkapa-tkupiT garbi-gamorbodnen mxarze pirsaxocga-dakidebuli, saxegafacicebuli stumrebi. avTandili daRlili iyo da, erTi suli hqonda, sanam sasTumalze midebda Tavs. TviTmfrinavi droze Camofrinda, magram jer trapis midgmas da bargis motanas ar daadga saSve-li da mere, lamis erTi saaTi, CemodniT xelSi taqsis rigSi dgomam mouwia. rasakvirvelia, Cemodnis asfal-tze dadgma da sxvebiviT fexiT gaCoCeba SeeZlo (nak-lebad daiRleboda), magram axali Cemodani maril-mt-vrian Wylap-talaxSi gasasvrelad ver gaimeta.

frTxilad daakakuna da, rom aravin gaepasuxa, kari SeaRo. Smoris suni eca. karis pirdapir, sawolze uS-aliTod gaSotili kaci xvrinavda. kedlisken Semo-brunebuls aburduli Tma da amouparsavi sqeli kiseri-Ra mouCanda. mokecil fexebze farTomajebiani, kibos-feri xeli edo. samamulo warmoebis iaffasiani piJama da quslebTan gacveTili, mwvane Salis windebi ecva. dabalfexeba magidaze gaSlil gazeTze ewyo ramdenime naWeri Savi puri, Sebolili Tevzis narCenebi da ludis oTxi, carieli boTli. avTandilma fexakrefiT auara gverdi magidas, Cemodani kedels miayuda da fanjaras-Tan Tavis sawolze, welmowyvetiT Camojda.

auxda, risic yvelaze metad eSinoda — mezobeli xvrinavda. Zvirfas mkiTxvels moexseneba, rom xvr-inva mravalnairia. avTandilis mezobeli daaxloebiT iseT xmas gamoscemda, mozard mayurebelTa TeatrSi didi xomaldis Ruzis CaSvebas rom axmovaneben. diax, es kaci tradiciulad, Cveulebrivad ki ar xvrinavda, utaoto owinariviT RrWialebda. Tanac am xmas mxolod CasunTqvisas gamoscemda. amosunTqvisas odnav Seay-

Page 22: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

23

ovnebda tuCebTan haers da fSvinviT amouSvebda. erTi sityviT, mwvanewindebiani amxanagi calfad xvrinavda, magram iseT Ronier, janmrTel xmas gamoscemda, rom avTandils, Svidi Ramis uZinaric rom yofiliyo, ar daaZinebda.

avTandili fexakrefiT gamobrunda, palto da pijaki karis CarCos miWedebul lursmanze dakida, karadis gaRebas moerida, mezobeli ar gavaRviZoo. Cemodnidan sapon-jagrisi amoiRo, pirsaxoci mxarze gadaikida da derefanSi gamosuli koleqtiuri abazanis Zebnas Seud-ga. kiTxva ar dasWirvebia. derefnis bolos, avTandilis nomridan sul raRac samociode nabijze, kars saSxapis simboluri niSani exata.

roca dabrunda, fexT gaixada da sawolze welis gamarTva scada, moeCvena, rom mezobeli weRandelze ufro mZlavrad xvrinavda. cota xans iTmina da imedi rom gadaewura, sawolis sazurges muStiT miukakuna, kakunze xvrinva Sewyda, moqalaqem gverdi icvala, mar-jvena xeli TavqveS amoido da oriode wuTSi isev saSine-li grgvinva-RrWialiT amoZravda giganturi xomaldis Ruza. avTandilma ramdenjerme daakakuna da rom vera gaawyo ra, pirSi orive TiTi Caido da daustvina. stve-naze kidev erTxel gaitruna mezobeli, piraRma gad-motrialda da xvrinva ganagrZo. TiTqosda avTandils umtkicebda, rom yovelgvar pozamdgomareobaSi SeeZlo xvrinva.

avTandils moTminebis fiala aevso. wamodga, Tavze daadga, erTxans uyura mezoblis gaWarxlebul, ofli-an saxes, mxarze xeli daado da jer mozomilad, mere ufro magrad SeanjRria.

mxvrinavma Tavi wamoswia, gaburbusalebuli, uazro Tvalebi miapyro mezobels. arc raime gahkvirvebia, arc wyroma gamouxatavs, am sakmaod uxeSi meTodiT rom gaaRviZes.

— vxvrinavdi?! — morCilad hkiTxa.

Page 23: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

24

— Zalian. iqneb cota ufro moxerxebulad dawolili-yaviT.

— aris, — miugo mezobelma, gadabrunda da avTandils zurgi Seaqcia, mere jer nela, gaubedavad gamosdo haeris Wavli yronts, TandaTan moumata da bolos is-eTi xvrinva amouSva, TiTqos gacdenil aTiode wuTs in-azRaurebso.

avTandili oTaxSi fexakrefiT ukve aRar dadioda. nerviulad scemda bolTas da Semotrialebisas fexis quslebs erTmaneTs Semohkravda, radios auwia da erTi orjer quslebis bakuniT meqsikuri cekvis ileTic ki Seasrula, mere pijaki moixura da kari gamoaRo. saaTze daixeda, Tormets aRaraferi aklda.

— iciT ra, Cemi mezobeli xvrinavs, — auwya avTandil-ma wignSi TavCargul moriges.

gogonam wigns xelisgulebi daafara da stumars gauRima.

— iciT ra, darwmunebuli viyavi, rom amas metyodiT.— icodiT, rom xvrinavda?— aba saidan, kaci Tqvenze erTi saaTiT adre Sesaxlda.— aba?— saerTod. Tqven xom yvelas, uklebliv, marto yofna

giyvarT.— wamobrZandiT, TviTonve gansajeT, Tu SeiZleba iq

daZineba.— me ar vamtkiceb, SeiZleba-meTqi. mobinadreTa xvriv-

nis problema me naklebad mainteresebs.— aba ra vqna, ras mirCevT?— administratorTan mibrZandiT, magram eWvi mepare-

ba, raimes miaRwioT.morigem gaSlil wigns xelisgulebi moacila da Caax-

vela. mere magidis naTuris Rilaks TiTi daaWira da kiTxva ganagrZo. amiT, ra mixvedra undoda, stumars agrZnobina: raki ufro saintereso Temas ver mTavazob, saubars damTavrebulad vTvlio.

Page 24: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

25

avTandilma liftis Rilaks TiTi daaWira da ele-qtrodafas miaCerda. erTimeoris miyolebiT inTeboda `pirveli~, `meore~ ,mesame~ `meoTxe~. `mexuTeze~ viRacam lifti gaaCera. tablo Caqra, wamis Semdeg isev ainTo da lifti qveviT wavida, ̀ meoTxe~, ̀ mesame~, ̀ meore~, ̀ pirve-li...~ avTandilma xeli Caiqnia da kibes Cauyva.

samsarTulovani varcxnilobisTmiani, msuqanmklaveba administratori holandiuri jiSis wiTel mayvals Se-eqceoda. ori TiTiT, piwkad, yunwiT aiRebda mayvals, kurdRlis kbilebiT zed yunwTan miakvnetda da yunws saferfleze agdebda. Sexeda Tu ara administratorma misken moZmaruli saxiT wamosul avTandils, mayvlis mirTmeva Sewyvita da xiTxiTi autyda.

— xvrinavs, xom? — avTandili Sezara sastumros mox-elis utifarma gamometyvelebam, magram ar SeimCnia da TavSekavebulad Seubruna kiTxva.

— raze SematyveT?— ra Setyoba unda, — administratorma, msoflios ga-

moCenil mimikosTa gulgasaxeTqad, araCveulebrivi os-tatobiT Secvala Rimili pirgamexebul mzeraze. — am sastumroSi yvela xvrinavs. Tqven xom pirveli ar xarT. dRes ukve meSvide kacma mTxova sxvagan gadayvana.

— gamonaklisis wesiT, — Seemudara avTandili. — val-Si ar dagrCebiT.

— veraferSi dagexmarebiT. adgilebi ar aris.— iqneb or mxvrinavs erTad mouyaroT Tavi da uxvr-

invelebi erTad mogvaTavsoT?..— axla gviania da, saerTod, pasportSi aravis uweria

`mxvrinavi~.— aba rogor moviqce, RamisTeva SemiZlia me, isedac

daRlil-gasavaTebuls? xval qveynis saqme maqvs.administratorma mayvlis Wama ganagrZo weRandelze

ufro madianad da udardelad.— iqneb rame moifiqroT, a? ar gawyeninebT, — adminis-

tratoris daxls nikapi Camoayrdno avTandilma.

Page 25: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

26

— eqvskacianSi erTi adgili maqvs, gnebavT, iq gagiS-vebT.

— iq ra Sansi maqvs?— didi araferi. eqvsidan, Cveulebrivad, sami xvri-

navs xolme.— damciniT?— ara, gexumrebiT, — administrators Rimilis msgavsi

raRac daexata fumfula saxeze, magram uceb daserio-zulda da telefons daswvda.

— tatiana, Sedi erTi Svidas ocdasamSi, marTla ase saZaglad xvrinavs is ojaxqori? es amxanagic (avTandils mwyralad Sexeda) amova da orive SediT. Tu usaSvelod xvrinavs, damireke.

avTandilma madloba moaxsena administrators da sulmouTqmelad airbina kibe. oriode wuTSi igi morigesTan erTad Tavis nomerSi idga. oriveni karga xans yuradRebiT dascqerodnen mwvanewindebian mamak-acs. TiTqosda avTandilis jinaze, TanameoTaxes mSvi-dad, udrtvinvelad eZina. araTu xvrinavda, qsutuni-Tac ar qsutunebda.

— ar grcxvenia, amxanago? kacs angeloziviT sZinavs da cils swamebT! — mwyralad Sexeda avTandils morigem.

avTandilma piris gaRebac ver moaswro, gogona gatri-alda da kari gaijaxuna.

guldawyvetilad gadaxeda mezobels da Tavisi sa-wolisken wavida. gaixada, tansacmeli skamis sazurges gadahkida, fanjara odnav gamoaRo da dawva. xelebi TavqveS amoido da Wers aacqerda. rcxvenoda, rom sas-tumros darbaisel TanamSromelTan gaawbiles. erTi pi-roba gulic ki dawyda, rom ludisa da Sebolili Tevzis moyvaruli ar xvrinavda.

is iyo, Tvali unda mielula, rom oTaxi dauzeTa-vi owinaris RrWialiT gaivso. xomaldis Ruza bragan-RraWuniT irweoda. avTandils nerviulobisgan tanze bususebi daayara. ucnaurma JrJolam aitana. erTxans

Page 26: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

27

iTmina da xvrinvam umaRles wertils rom miaRwia, Cacma daiwyo. derefani Cqari nabijiT gaiara. morige gogo-nas savarZlebi erTmaneTze miedga da, ver davukargav, lamazad iwva. avTandilis miaxloebisas ar amdgara, Tavi wamoswia mxolod.

— mapatieT, iqneb erTxel kidev SegemowmebinaT, xvri-navs Tu ara, — Seexvewa stumari.

— ras gadamekideT, — gawyra morige. — xom vnaxeT weR-an. ar xvrinavs, morCa da gaTavda!

— maSin!.. Cemda iRblad... ra moxda, ar vici... axla ise xvrinavs, saxerxSi mgonia Tavi.

— ratom ver gaigeT, me nomris SecvlasTan araviTari kavSiri ara maqvs, CadiT, administratori daarwmuneT.

avTandili kibes Cauyva da daaxloebiT naxevarsaa-Tiani daJinebiTi Txovna-mudaris Semdeg igi, adminis-tratorTan erTad, Svidas ocdasami nomrisken miabi-jebda. kars rom miuaxlovdnen, stumari dawinaurda, kriminalisturi sizustiT, frTxilad, SeumCnevlad gadaatirala saxeluri, tuCze xeli miido da qali win gaatara. oriveni katis mimoxvriT Sua oTaxSi Sevidnen. erTdroulad Semotrialdnen da saqamresqvemoT xeleb-SeerTebulebi mZinares daakvirdnen. avTandils sibra-zisgan da nerviulobisgan gulma bragabrugi dauwyo da safeTqlebze moawva. mwvanewindebiani mdgmuri odna-vadac ar xvrinavda. ufro metic, mis mSvid Zils arc misi niSanwyali etyoboda, rom es kaci potenciuri mxvrinavi iyo. administratorma gabrazebiT gamoxeda. avTandili imeds ar kargavda, xeliT aniSna, cota kidev moiTmi-neTo. sastumros pasuxismgebelma pirma xuTiode wuTic moiTmina da derefanSi ukan adevnebul avTandils sia-rulSi tyviamfrqveviviT daayara:

— ara xarT Tqven patiosani kaci. Wipze rom gaskdeT, mainc ar gadagiyvanT sxva nomerSi. Zalian martivi da utifari xerxi agirCeviaT. eg ileTi CvenTvis didi xania cnobilia. axla SediT da daiZineT. icodeT, Tu kidev

Page 27: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

28

SegvawuxeT, milicias gamovuZaxeb da saqmes SegidgenT. Tqvens samsaxurs mivwerT, rom nevrasTenikebi aRar gamogzavnon mivlinebaSi.

administratorma avTandilis luRluRis mosmena aRar isurva, Tavi aswia da xelebis qneviT, samxedro-saparado nabijiT wavida liftisaken.

avTandili sirbiliT gamobrunda. kengurus naxtome-biT mieaxla Tavis sawols, elvis siswrafiT gaixada da Tavi baliSSi Cargo, iqneb, mezoblis am SemoqmedebiTi pauzis dros daZineba movaswroo. Tqvenc ar momikvdeT. loginis gaTbobac ver moaswro, rom swored iqve, yuris ZirSi amoZravda giganturi xomaldis Ruza. avTandili wamojda, pirsaxocs waswvda da Tavyuri Seixvia, magram, amaod. qalaqSi gviani Ramis meufebiT Camomdgar siC-umeSi ufro xazgasmulad da Semzaravad ismoda xvrinva, TiTqosda aTasi owinari erTad RrWialebda. xma oTaxis yvela kunWuls avsebda da sarkmlis RriWoSi miZvre-boda, — ZarRvebmomSleli, Jruantelismomgvreli, Tmis amburZglavi xvrinva.

rasakvirvelia, mTeli Rame TeTrad gaaTia. alionze Caicva, Cemodans xeli wamoavlo da, rom gadioda, swored maSin wamojda mezobeli sawolze.

— midixarT? — hkiTxa da aburduli Tma xelis waqiC-wamoqiCavebiT kidev ufro aiburda...

— diax, erTi dRiT viyavi Camosuli, — avTandilma icrua. igi dRes yvela sastumros Semoirbenda, Tu ve-rafers gaawyobda, sadgurSi, mosacdelSi, fexze, cxeni-viT gaaTevda Rames. am oTaxSi ki aRar mobrundeboda.

— vxvrinavdi? — sircxvileulad gaiRima ucnobma.— ra dagimaloT da, sakmaod lazaTianadac.— ra jandaba movuxerxo. colic am xvrinvis gamo

gameqca.— kargad brZandebodeT.avTandilma kari gaixura, xvrinvis gamo ojaxis dan-

grevis sevdiani ambis mosmenis Tavi aRar hqonda.

Page 28: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

29

gavida Tu ara avTandili, mwvanewindebiani moqalaqe telefons eca:

— inokenti, amodi, marto var... icocxle, gaWra... ukanmouxedavad gaiqca... ise, mec gavwamdi, mTeli Rame Zalad xvrinva ioli saqmea? — Tavi moifxana da axiTxiT-aZigZigda. — ise, ki Semecoda, rom icode, halstuxiani, Txelcxvira, mowyenilsaxiani inteligenti iyo. xvrinva daviwye Tu ara, maSinve gavarda orjer damayena Tavze administratori! — isev axiTxiTda, — aba, he, iqneb Sens sidedrs Tevzi kidev dastyuo, luds me amovitan, rvaze iReba bufeti.

am saubridan ar gauvlia erT saaTs, rom Svidas oc-damesame nomris karze zomieri kakuni gaisma.

— Semodi! — wamoudgomlad daiZaxa mwvanewindosanma, — sada xar, inokenti, aqamde?

karSi WilofisSlapiani, jmuxi, neilonis Savsawvim-rosani kaci idga, patara, yviTeli CemodniT xelSi.

— inokenti ara var, — sevdianad Tqva stumarma.— mobrZandiT?! — wamojda damxvduri.— TqvenTan gadmomiyvanes... wuxel Svidas TerTmetSi

gavaTie: vxvrinav, es oxeri, da ar davaZine mezobeli. Turme Tqvenc xvrinavT, xom asea? hoda, orivem ixvri-neT, erTmaneTs xels ar SeuSliTo, administratorma, — pasuxs ar daeloda, mosasxami skamze gadahkida da fanjrisaken gaabija. Cemodniani xeli umoZraod, gaCiki-nebulad mihqonda.

maspinZelma piri daaRo, ar vici, gaocebisgan Tu si-brazisgan. sasowarkveTileba ki namdvilad edga Tva-lebSi, magram piri ratom daaRo, am SemTxvevaSi, konkre-tulad, ver getyviT.

Page 29: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

30

cxenosani

me fexiT mivdiodi, is — cxeniT. me saaTis isris sawi-naaRmdego mimarTulebiT vartyamdi wres ipodroms, is — saaTis isris mimarTulebiT. sanam me erTxel Semovu-vlidi ipodroms, samjer mainc vxvdebodiT erTmaneTs. pirvel xanebSi, rasakvirvelia, Tvals varidebdi. ra mesaqmeboda ipodromis kanonier mflobelTan — cxeno-sanTan, me, fexiT mosiarules. mere da mere Tvals Se-vavlebdi xolme da SevcqerodiT erTmaneTs im drois ganmavlobaSi, rac cxenosnisa da fexiT mosiarulis gverdiT Cavlas Wirdeba. bolos vuRimodiT da vesalme-bodiT kidec. Cemi ar iyos, arc TviTon iyo welSi gadam-tydomi. unagirze uxerxulad, gadaqanjulad ijda. Sub-lze CamoSlili kupriviT Tma niadag aburduli hqonda da neilonis mwvane jubaCa mucelze askdeboda. mokleze eWira aRviri. unagirTan axlos, cxenis fafarze edo aR-viriani marcxena xeli, xolo Zirs daSvebul marjvenaSi wkneli eWira, magram ar xmarobda. roca gamSordeboda Ceqmian fexs Semohkravda ferdebSi oqrosfer ulays da aaCorTebda. CorTiT svlis dros muxlebs mouWerda cxens. kisers waigrZelebda da unagirze wamodgoma-daS-vebisas kiserSi Casuli Savi Tma ise eburd-ekeceboda, gegonebodaT, yvavis bude axuravs Tavze da cxenis yov-el moZraobaze ager-ager waZvreba da haers SerCebao. mZimewoniani mxedris CorTiT tareba cxens, etyoboda, ar siamovnebda. amitom ase ocdaaT-ormoc nabijze rom gaaZunZulebda patrons, ubrZanebod, kvlav siarulze gadadioda pirutyvi da mere ise nela, lamazi Tvalebis brialiT Camivlida, TiTqos erTi survili hqonda, mxe-dars gamovlaparakebodi da amiT oflSi gaxviTqul cxens SeRavaTi miscemoda.

Page 30: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

31

asromeliRac Sexvedraze ukve sruliad momwifebuli iyo viTareba imisaTvis, rom or ucnob mamakacs erTmane-TisTvis sityvebi gagvecvala. iniciativa me gamoviCine.

— didi xania cxenosnobT, amxanago?— batono?aRvirs moqaCva ar dasWirvebia, cxeni gaCerda.— didi xania-meTqi, rac cxeniT dadixarT?— meore Tve Sesruldeba male. metyoba, xom?— me didi veraferi Semtyobi var. cxenze, ar dai-

jerebT da, Cemda samarcxvinod, jer arc ki vmjdarvar.— mec pirvelad vsinje, giTxraT simarTle, am ori

Tvis win. ar viyavi Senajdomi. ra sircxvili eg aris, sadRaa cxeni dRes.

— ise, varga? gSvelis rames? am Cvens gasaWirze geub-nebi, — mucelze xeli mivityapune.

— sxvaTa Soris, iSviaTi ramea. Tu guli daudevi, ise dagbertyavs, Tavs veRar icnob. me rom miyureb, xuTi kilo var daklebuli am or TveSi, WamiT isev ise vWam. pirvel kviras, cxenidan rom Camomsvamdnen, yvela kunTi erTad mtkioda.

— ras brZanebT. iRlebi, aba, kaci cxenze?— iRlebi romelia, erT saaTs rom CorTiT iaro, gas-

awuri gaxdebi. ra mainteresebs, ici? Zveli molaSqree-bi rom iyvnen, vTqvaT, qarTvelebi, an monRolebi Tqvi, Tu ginda, sulerTia, ase wamdauwum isvenebdnen netav isinic? wignebSi es ar weria da arc kinoSi minaxavs. vkiTxe Cvens mwvrTnels specialurad; CorTiT svlas — mxedrebi umetes wilad CorTiT dadiodnen, — verc mxe-dari uZlebs erT saaTze mets da verc cxeni. nametani didi datvirTvaa. icodiT es ambavi Tqven? ar icodiT. arc bevrma icis sxvam. mecineba axla istoriul wignSi rom amovikiTxav, `mavan da mavan malemsrbolma dilamde Seusvenebliv aWena cxenio~.

— iqneb maSindel mxedars SeeZlo. im drois kacis ga-Zleba da Cveni gaZleba erTia?

Page 31: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

32

— ar daijeroT eg ambavi. adamiani, batono, bevrad ar Secvlila. Tqven rogor fiqrobT, faRaraTma mokla aleqsandre makedoneli da romis imperatorebis umete-sobas buasili stanjavda. piriqiT, axla ufro gamZle da magaria adamiani. cota meti Tavis movla viswavleT da raRac-raRacebis wamalic gamovigoneT.

Cvens gverdiT Savi taiWi gaSliginda. taiWze pirwmin-dad Suaze mokecili idga gavafarTo cxenosani gogona.

aprili Tavdeboda. Zalamicemuli mze Ronivrad anaTebda ipodroms da mSral bilikebze sam-samad moCi-qCiqe urikiani cxenosnebi mtvers ayenebdnen.

vifiqre, laparakiT Seviqcie es patiosani kaci, vin icis, drois ra biujetis patronia, axla davemSvidobe-bi da, mainc mze kiserSi maWers, cotas naZvebis xeivanSi gavivli-meTqi, kargad yofna vusurve da bilikze gadm-ovuxvie, magram, imis nacvlad, rom gza gaegrZelebina, CamoqveiTda da gverdiT gamomyva. zurgze dawyobil xe-lebSi aRviri uWiravs, cxeni morCilad, frutuniT mo-hyveba. ra vuTxra axla, ra vkiTxo. ase vici, jer me TviTon gamovelaparakebi kacs da mere vnanob, sasaubro uceb Semomeleva xolme da sityvis Zebnis uxerxuli si-Cume maRizianebs.

— rogori wesia TqvenTan, erTi sityviT, cxenze jdo-ma rom undodes kacs? — raSi mainteresebda, me cxenos-nobas ar vapirebdi, magram ise, sityvis masalad vkiTxe.

— Tqven gnebavT? Tqven TviTon?— saerTod, ise mainteresebda, kacma rom Tqvas, ra-

tomac ara...gaicina da cxens kiserze xeli gautyapuna. SeCerda,

kidev erTxel gaicina da damakvirda.— raze gamecina, iciT? zustad Tqvens dReSi aRmovCn-

di am ori Tvis win. cxenosnoba arc mifiqria, magram ise aewyo saqme, rom ukan dasaxevi gza aRar mqonda. mere miveCvie da miveCvie. axla vnanob ki ara, im patara biWis gamzrdels vlocav. saerTod, me kus tbaze davdiodi.

Page 32: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

333. r. miSvelaZe. t. III 33

erTxel manqana gamifuWda da, raki kus tbaze ver avi-dodi, ipodroms movakiTxe. troleibusi udgeba da is-edac axloa Cems saxlTan. or wres Semovuvli fexiT da waval samsaxurSi-meTqi. ase, Tormet-cameti wlis biWi wamomewia cxeniT. yoCaR, biZia, namdvili cxenosani xar, vin dagsva ase patara biWi cxenze-meTqi. seqciaSi var, biZiao, yvelas weren, me mgoni, Tu gnebavT, araa Zneli saqmeo. buTxuza biWi iyo, mayvalTvaleba, gaga hqvia. Senc Segxvedria, albaT. es erTi kviraa ar gamoCenila. rogor ar minda, biZia, magram me vin Camwers Tqvens se-qciaSi, beberi var-meTqi, vexumrebi bavSvs. cxeni, rom maCuqon, ar minda sinamdvileSi. meore dRes mivirwevi CemTvis fexiT am gzaze da moCindrikobs viRac ukan. movixede, Cemi buTxuza. Soridan davunaxivar da dam-wevia. biZiao, momaZaxa, vkiTxe Tavlis ufross da Sei-Zleba Tqveni miRebao, terenti hqvia, mesame TavlaSia, axlave SegiZliaT mixvideT da agixsniT yvelaferso. kargi, Cemo gaga, axla veRar movaswreb da dRis gan-mavlobaSi mival-meTqi aucileblad. terenti minda? ra vqna, bavSvs xaTri veRar gavutexe. misvliT, rasak-virvelia, ar mivsulvar. ar daijerebT da, ar momeSva gaga, Cemda Wirad, telefonis nomeri Semeqna micemu-li. rekviT amiklo. ra hqeniT, biZia, ratom ar mixvediT terentisTano. erTi periodi vemalebodi ipodromze, Cemi manqanis SekeTebasac aRar daadga saSveli. Zravis „beWdebs“ ase advilad iSovi? raRa dagimalo, damiWira gagam, jer anketa Semavsebina, mere janmrTelobis cnoba mimatanina da mimgvara terentis. ase damiyolia patara biWis sijiutem da nebam. pirvel sam varjiSze gaqceva davapire, cxenma kinaRam gadmomagdo da arc momewona maincdamainc. mere miveCvie da axla, bavSvebs gefice-bi, ucxenod Cemi Tavi ver warmomidgenia. janmrTelo-bas rom Tavi davaneboT, TviTon cxeni iseTi ram aris, Tavs Segayvarebs. jer Sesaxedavad rogoria. amaze sru-lyofil cxovels ver warmoidgen kaci. ulamazesi ram

Page 33: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

34

aris, xom? Tu me meCveneba ase? iqneb me meCveneba. natexi SaqriT savse maqvs jibeebi. diliT xelisgulze cxlad SegasunTqavs da frTxilad drunCebiT agaclis Saqars, mere Wkvian Tvalebs gielvebs da morCilad gelodeba, rodis amosdeb lagams da mouWer mosarTavebs. ise mo-menatreba, xandaxan Sesvenebaze gamovsulvar, TavlaSi Semirbenia, peSviT Saqari mimitania da movbrunebulvar. am kmayofilebis sityvebiT axsna ar SeiZleba. cxeni sul sxva ramea, batono. sWirdeba kacs pirutyvTan siaxlove. miCveva icis da monatreba. raRaciT, raRac axliT avsebs Sens cxovrebas. ase rom, im Cemi patara kargi biWis ar iyos, Tu marTla gadawyvetT cxenze Sejdomas, janmrT-elobis cnoba gamoarTviT Tqvens poliklinikas da eger, marcxniv, mesame SenobaSi, terenti ikiTxeT, urigo kaci ar aris. jer SedarebiT Tvinier cxens SegirCevs, mere, cota rom gaeCvevi, sxvaze gadagsvams.

didi madloba movaxsene, saaTze davixede. bodiSs vix-di, samsaxurSi magviandeba-meTqi da Sinisken gamovwie. terentisTan misvla ki, ra Tqma unda, gulSi ar gamiv-lia.

...meore dRes mwvane mindorze rom wamomewia Cemi ax-ali nacnobi, cxeni rom SeaCera da gulwrfelad mkiTxa: ra hqeni, terentisTan xom ar misulxaro, sabolood davrwmundi, rom cxenosnoba ar amcdeboda.

asec moxda.ase rom, Tu am novelam odnav mainc aRZra Sens gulSi

yvelaze keTilSobili pirutyvis — cxenisadmi intere-sis naperwkali, ar daaxano, Zvirfaso mkiTxvelo, janmr-Telobis cnoba aiRe da midi terentisTan, mesame Tav-laSi.

Page 34: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

35

Citebis dardi

docentma kapia ServaSiZem simpoziumis temps fexi ver auwyo. swavlulTa aseTi maRali donis Sekrebaze pirve-lad gaxldaT da, ra dasamalia, Tavidan uaRresad esi-amovna, rakiRa miiwvies da maraqaSi garies, magram rac dro gadioda, TandaTan rwmundeboda, rom misi adgili aq ar iyo. pirvelad saregistracio darbazSi rom Sei-kribnen, gaukvirda; ra taS-yiJiniT da Cafskvna-kocniT xvdebian erTmaneTs, sad moaswres ase daaxloebao. mere ki Seexarba mosimpoziume mecnierebis, im saRamosve rom dawyvilebulni daabijebdnen sastumros irgvliv da ce-cxlovani enTuziazmiT saubrobdnen, albaT maTTvis na-Tel da axlobel, magram kapiasTvis Zneladgasageb Teme-bze. marto darCenas gauZlebda kaci, ServaSiZes martoo-ba uyvarda kidec, magram docents guls uklavda, sxvebi rom yvelafers aswrebdnen da TviTon rom yvelaferze agviandeboda. diliT rom adgeboda, pirs gaiparsavda da zRvisken mimaval biliks daadgeboda, simpoziumis energiuli monawileni imave bilikiT ukve brundebod-nen da Tmis mSralebiT esalmebodnen docents. roca kapia Tavisi nomris aivanze pirsaxocs gadakidebda da sasauzmod Cavidoda, misi sayvareli daTlili stafilo ukve gaTavebuli iyo finur magidaze. sxvebs saaTiviT hqondaT saqme awyobili. ase gasinjeT, Sesvenebaze ya-vis dalevasac aswrebdnen, momxseneblisTvis bundovani SekiTxvebis micemasac, saRamoobiT sanaxevrod gajiT Selesil taZarSi adgilobrivi meorRanis SesrulebiT baxis mosmenasac da droze sastumroSi mobrunebasac. kapias Tavs ki raRac ucnauroba xdeboda da verafriT aexsna, raSi iyo saqme. moxsenebaTa Soris mecnieruli

Page 35: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

36

pauzis dros yavis rigSi sxvebiviT Cadgeboda, magram swored maSin Semohkravdnen gongs, roca ServaSiZes bar-menisTvis erTi finjani uSaqro yavis SekveTa unda mieca. gabrJRvialebul ezoSi SuaRamemde bolTas scemda da roca mTvareuliviT sastumros karebs miadgeboda, So-koladisferi morigis wyromiT savse Tvalebs dResac ar wavawydeo, Tavs morcxvad xrida da liftisken miiZur-weboda. erTmaneTs gaSinaurebuli mecnierebis Semyure ServaSiZem daaskvna, rom es simpoziumi sadRac, sxva qa-laqSi, karga xnis win daiwyo, xolo kapia mogvianebiT, Sua simpoziumze moiwvies.

evropis patara, neitraluri saxelmwifos zRvispi-ra qalaqSi amjerad mecnierebi mcirericxovani erebis momavalze samsjelod Sekrebilan. dRis wesrigs rom gadaxeda, kmayofili darCa, momxsenebelTa didi nawili mravalricxovani eris warmomadgeneli gaxldaT. karga xans bWobdnen, romeli ena mieCniaT simpoziumis enad. bolos svanurze SeTanxmdnen. didi eris SvilTa yur-adReba mcire erebis mimarT kargad eniSna kapias, magram pirvelive moxsenebaSi imdeni samwuxaro faqti daiWira, rom sevdam Seipyro da es sevda bolomde ar ganelebia. ukve meoTxe dRea kaTedraze erTmaneTs cvlian cecx-lovani oratorebi da rixianad laparakoben imis Ses-axeb, Tu rogor aRigava pirisagan miwisa araerTi ena da eri, Tu rogor SemorCa imperatorTa damwvar bib-lioTekebs mxolod da mxolod odesRac maTi arsebobis jiuti faqtebi — garujuli etratebi Tu palimfseste-bi, xolo JamTa qarisgan damskdar miwas sasaxle-taZar-Ta natamalni da ZvlebiT savse sarkofagebi. Tvals dax-uWavs kapia da amdeni uimedo ambis gamgones istoriis Savi xaxa elandeba. yurebSi finikielTa Tu etruskTa ganwiruli yru guguni esmis — saukuneTa wiaRidan darx-euli. `Tu ar gavmarjvdiT arc Cveni saqme wava kargad. gana ramdeni varT, sul raRac sami-samnaxevari milioni.

Page 36: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

37

amdeni kaci erT patara dabaSi cxovrobs CvanCuriaSi~ — gaifiqrebs xolme.

axlac fanjarasTan zis kapia. erTi adgili amoiCema. roca smeniT gadaiRleba sxdomaTa darbazis aivnis qvis moajirze moxtunave beRurebis cqeriT erToba. yove-li geografiuli sartyeli Tavis daRs avams floras da faunas, magram beRurebi yvelgan jiutad erTnairi arian. oTxni erTad SemofrTxialdnen qvis iatakze. sami beRura qveyanas iklebs Jivil-JRurtuliT. pawawkin-tela Tavs wamiTac ar aCereben, ikenkebian, iqeqebian, dacancareben, sad ar Cahkraven niskarts, ras ar Seask-updebian, xandaxan Tavis maRla atrialebiT darbazSi garindulTac Seavleben mzeras. erTi ki zis da zis. ro-gorc mofrinda, arc ganZreula. Tavi bumbulSi Caur-gavs, frTebi Seukecavs da Tvlems. xandaxan niavi rom gauZaliandeba, fexebs ganze gadgams, mere isev moeSveba da TavisTavSi SeiyuJeba.

— netav Citebsac Tu aqvT TavianTi Cituri dardi? — fiqri wamocda kapias.

— ra brZaneT? — gverdiT mjdomi filieli mecnieri wamoiwia da saTvales xeli SeaSvela, ar Camomivardeso.

— araferi, — moubodiSa kapiam.filiis warmomadgeneli mokle SarvliT da saboe-

biT dabraxunobs. maRali, cxvirniskarta, qera kacia. araCveulebrivad grZeli fexebi aqvs, xolo welzeviT araproporciulad moklea. gegonebaT, RmerTs Zalian maRal kacad hyavda Cafiqrebudi da mere gadaifiqrao. cal xelze patara tyavis CanTa aqvs Camokidebuli, xolo meoreTi amoRliavebul saknatuno orcxobilas ikavebs. gari hqvia. yovelTvis dagvianebiT Semodis, maincda-mainc kapias mouskupdeba gverdiT da ekiTxeba: `ukacra-vad, es meramdene oratoria?~ pasuxs rom miiRebs, meore SekiTxva mzada aqvs: ̀ RvTis gulisaTvis, miTxariT: iTqva rame sagulisxmo?~ Tavdapirvelad ServaSiZe dawvrile-

Page 37: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

38

biT uxsnida; esa da es gamovida, da amaze iyo laparakio, am axsnaSi drosac hkargavda, moxsenebasac veRar mis-devda da irgvliv msxdomTa sayvedurian gamoxedvasac imsaxurebda. es ori dRea kapiam muRams miagno da kmayo-filia. Semova Tu ara filieli, sanam pirs gaaRebdes, kapia sulmouTqmelad da naxevarRranWiT uCurCulebs: `mesame gamomsvlelia, sagulisxmo jerjerobiT araferi Tqmula~. kolega madlobas moaxsenebs, xuTiode wuTs weros kisers atrialebs da darbazs aTvalierebs. mere fexebs gaWimavs da orcxobilas xitkiniT Seeqceva.

kapias wina rigze maspinZeli qveynis warmomadgeneli sami SuaxansmiRweuli mecnieri zis. erTnairad Cacmul-ni erTmaneTs saocrad hgvanan. samives axaluxismsgavs TeTr kvarTebze romeliRac adgilobrivi premiis lau-reatis niSnebi ukeTiaT da farTo gulisjibeSi mesame Rilze Zewkvdamagrebuli saaTebi udevT. sanam sxdoma daiwyebodes, maT Soris yvelaze msuqani, behemoTisT-valeba swavluli kapiasken gadmoixreba da dros ikiTx-avs. pasuxs rom miiRebs, jibidan saaTs amoiRebs da butbutiT gaasworebs. danarCenebic mas hbaZaven. sami-veni saaTebs rom gamarTaven, erTmaneTs Tavs miadeben da iZineben. kapias erTi ram ukvirs: es sami megobari ganuyrelad erTad arian. dilis Svid saaTze ezodan maTi xmamaRali laparaki esmis. torolas aswreben sisx-amze. vardebis baRSi daseirnoben da raRacaze cxared kamaToben. ra aqvT amdeni sakamaTo da sadavidarabo, eS-makma icis. sxdomis dawyebidan samiode wuTis Semdeg ki samives mSvidad sZinavs. Tavebi yovelTvis erT mxareze aqvT mibrunebuli. sami mecnieris Zili amxela simpozi-umis wevrTagan, garis garda, aravis ukvirs, ratomRac marto filielma daadga maT Tvali da rogorc ki momx-senebeli xmas auwevs, orcxobilas moyvaruli wamodgeba da ukve meramdened xumrobs: `cota Cumad, geTayva, — wina rigze aniSnebs, — aq xalxs sZinavs~.

Page 38: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

39

darbazs am xumrobaze, rac dro gadis, ufro metad ecineba. saerTo sicilSi mZinareni Tavebs wamosweven, uazro TvalebiT miaCerdebian prezidiums, mere meore mxares Sebrundebian da SesaSuri sinqronulobiT iZine-ben.

aqamde, ar davmalav da kapias is kamaTi ufro ain-teresebda, simpoziumis kuluarebSi rom imarTebo-da. oficialur tribunaze Tu yvela Tavis moxsenebas kiTxulobda da msmenelTa reagireba ramdenime arc-Tu gulubryvilo, SekiTxvis micemiT gamoixateboda (SekiTxvebi meti iqneboda da, vin icis, SeiZleba, azrTa gacvla-gamocvlac gamarTuliyo, magram momxseneblebi sakmaoze metad gaeSmakebulebi brZandebodnen; pirvel-save SekiTxvas ise vrclad da amomwuravad pasuxobdnen, rom sxva SekiTxvebisTvis dro aRar rCeboda. novelis avtors am siCqareSi daaviwyda eTqva, rom simpoziumi mkacrad reglamentirebuli gaxldaT), samagierod vaxS-mamde darCenil erT saaTSi sastumros baRi mecnier-Ta specifikuri frazebiT da nerviuli amooxvrebiT ivseboda. namdvili kamaTi swored maSin imarTeboda. jguf-jgufebad dayofil swavlulT cxel gulze aTasi ram hqondaT erTmaneTisTvis saTqmeli da cdilobdnen moeswroT. gaigonebdiT sxvadasxva xmiTa da aqcentiT warmoTqmul daaxloebiT erTsa da imave sityvebs: `neba momeciT, ar dageTanxmoT~, `maS, Tqven humbolts ar eTanxmebiT?~, `me ki swored is adgilebi momewona mox-senebisa, rac Tqven ar mogwonebiaT~, ̀ Cven sxvadsxva to-tze vzivarT, Tu sxvadasxva xeze ara~, `gana Tqvenc amas ar amtkicebdiT SarSan, Zvirfaso kolegav?~ kuluarebis debatebSi mxolod rva adamiani ar aqtiurobda: kapia, romelsac bevri ram hqonda saTqmeli, magram, rogorc giTxariT, ver aswrebda: Cqar kamaTSi sityvis CarTvas ver axerxebda da amas Zalian ganicdida, sami adgilor-bivi mecnier-laureati, romlebic sxdomis damTavrebis

Page 39: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

40

Semdeg kargad gamoZinebulni sadRac midiodnen da, albaT, calke, da iqneb arcTu urigodac vaxSmobdnen. ori simpaTiuri biloeTeli mecnieri, romelTac pata-ra erebis bedi imdenad ainteresebdaT, ramdenadac es maTs mTargmnelobiT saqmianobasTan iyo dakavSirebuli. isini sakmaoze metad alRoianebi da gamocdilni iyvnen aseT saqmeSi. aravis ekamaTebodnen, magram arc aravis eTanxmebodnen. cal-calke dadiodnen da ise ostaturad aqebdnen erTmaneTs, rom gulubryvilo msmeneli eWvsac ver aiRebda. magaliTad, mividoda romelime jgufTan erT-erTi maTgani, jer amindze da fexburTze lapara-kiT miipyrobda yuradRebas da mere, TiTqosda, sxvaTa Soris moayolebda Tavis Tanamemamuleze: `am mecnieris bolo wigni Zalian miqes, xom ar geqnebaT, rom maTxov-oT; erT RameSi wavikiTxavo~. am dros misi megobari sxva jgufTan ijda da swored msgavs azrs anviTarebda. am energiuli mecadineobiT bibloeTelebma imas miaRwies, rom mTels simpoziums maTi saxeli ekera pirze da maTs wignebs daeZebda. meSvide neitraluri kaci kapiasaviT martoxela holandieli swavluli gaxldaT. mas mkvir-cxli Tvalebi, mecxramete saukunis guruli mecenatis gawkepili ulvaSebi da WaRara Tma hqonda. simpoziumis muSaobaSi mxolod imiT monawileobda, rom sarkastul replikebs isroda, xolo ezoSi erTmaneTs Sebmul mec-nierTa Soris xiTxiTiT daabijebda. xandaxan romelime jgufs yurs miapyrobda, xuTiode wuTs mousmenda, Cai-cinebda, xels Caiqnevda, dabali doneao ityoda da gzas ganagrZobda. Cven mier zemoT CamoTvlil Svideuls gvirgvinad edga alisferTmiani, koxta qali, romelsac momnusxavi Rimili da imedisaRmZvreli gamoxedva hqon-da. kapiam arc saxeli icoda misi da, miT umetes, arc sadauroba. simpoziumis sxva monawile qalTagan igi imi-Tac gamoirCeoda, rom saTvales ar atarebda da arc arafers iwerda. yvelani rom dalagdebodnen, swored

Page 40: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

41

maSin gamoCndeboda karebSi. jer Soridan zveravda darbazs. mere, Tavisufal adgils rom daigulebda, mividoda da fiqrebSi wasul mecniers am qveynad moa-brunebda: `ukacravad, es adgili Tavisufalia?~ saqme imiT mTavrdeboda, rom alisferTmiani koxta qali imave saRamos zRvis napiras, guSindeli marSrutiT, swored im swavlulTan daabijebda, vis gverdiTac sxdomaTa darbazSi ijda. ase meordeboda yoveldRe. momxibvlel mecnier-ferias yovel saRamos sxvadasxva kavaleri mi-acilebda. kapias mxolod imaze ecineboda, rom yvela ka-valeri xelebis qneviT laparakobda da Soridan amCate-buli kacis STabeWdilebas stovebda. qali, ki, mkerdTan mklavebCaxveuli, yovelTvis dinjad da amayad miabijeb-da. kapiam ar uwyoda misi mecnieruli azrovnebis masS-tabebi, magram imas ki mSvenivrad askvnida, rom am qalma Tavisi saqme xuTi TiTiviT icoda.

CvenCuriis warmomadgenlis gamosvlas yvelani in-teresiT moelodnen da roca kaTedraze Cia tanis, mwvanedTmaSeRebili, pensne-bakenbardebiT `damSvenebu-li~ mecnieri avida, darbazSi dairxa: `is aris, CvanCo-qama~, kapiam beRurebs moswyvita mzera da CvanCuriel swavluls miaWiWinda.

CvanCoqamam mecnieruli aparaturis ostaturi moSve-liebiT da lamis eWvmiutaneli faqtebiT auwya darbazs, rom msoflioSi 50 weliwadSi, saSualod, erTi ena da Se-sabamisad erTi eri qreba, rom es procesi istoriulad Seuqcevadi procesia. ese igi, eri rom gaqreba, enac, ra Tqma unda, mas mihyveba da mere aRdgeniTi procesebi aRar mimdinareobs. me aTwleulebi Sevalie am proble-mis Seswavlas da im daskvnamde mivedi, rom umizezod araferi xdeba: romeliRac etapze eri amowuravs Tavis SesaZleblobebs, ena Raribdeba. enaSi Cndeba Sinagani krizisi da igi aRar aris gagebinebis moqnili saSuale-ba. aseT SemTxvevaSi modis meore ufro didi kultura,

Page 41: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

42

romelic bunebrivad Seiwovs masze dabal kulturas. amis gamo qreba eric da odesRac misi arseboba mxolod Tavgadaklul mecnierTa laboratoriebSi dasturdebao.

— ese igi obobis wesiT? — hoplandielma mecnierma aRar daacala Tavmjdomares moxsenebis Semdeg Cveu-lebrivi Tavaziani mimarTva: `SekiTxvebi xom aravis gaqvT?~

— ratom obobis? ase maqsimalisturad nu davsvamT sakiTxs. bunebrivi SerCevis wesiT — sustis adgilze ufro gamZle modis, — maSinve upasuxa CvanCoqamam.

kapiam es azri mieT-moeTebiT ramdenjerme moismina am darbazSi. aqamde, ramdenadac SeeZlo, Tavs ikavebda, magram axla veRar moiTmina da xeli aswia.

— Tqven brZaneT maRali kultura dabals Seiwovs — es kanonzomieri procesiao. vilaparakoT konkretulad: sad arian finikielebi? davijero, maTi adgili ufro maRali kulturis xalxebma daiWires? ZvelegviptkelTa nacvlad ra maRali kultura gaCnda Crdiloafrikis kontinentze? an iqneb antikuri berZnebis kultura iyo ise susti, rom epoqas ver uZlebda da romelime sxva kulturas unda Seewova?

darbazi smenad iqca. CvanCoqamam pensne moixsna da isev gaikeTa, karga xans dumiliT uyura kapias, mere orive xeli win gaiSvira, nela dauSva tribunaze da ikiTxa:

— Tqven ra, Cemi moxseneba ar mogismeniaT?kapias almurma gadahkra. fanjrisken gaeqca mzera.

mowyenili beRura kvlav gaunZrevlad ijda.— me konkretulad gkiTxeT, mowyaleo xelmwifev.— gana Cems moxsenebaSi uamravi faqti ar mogaxseneT

imis naTelsayofad, Tu rogor Seiwova ama da am maRal-ma kulturam esa da es dabali kultura?

— magram, rogorc Cans, Tqveni mosazrebis wesad miC-neva swori ar aris. me dagisaxeleT maRali kulturebi, romlebic gahqrnen.

Page 42: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

43

— ulogikod? — daiZaxa filielma.— iqneb ulogikodac.— ulogikod araferi xdeba, — Cailaparaka zurgsukan

viRacam. Tavmjdomarem zari gaawkaruna.— gTxovT upasuxoT — momxsenebels mimarTa.CvanCoqamam cxvirsaxoci amoiRo da Sublze ofli

moiwminda, aSkarad Canda, SekiTxva misi poziciisTvis mTlad xelsayreli ver iyo. ar davmalav, demagogiur gzas mimarTa:

— me sapasuxo araferi maqvs. umniSvnelo gamonaklise-bi aris, rasakvirvelia. me kanons rodi vwer. me kanon-zomiereba mogaxseneT, magaliTebiT ganmtkicebuli.

— me vfiqrob, batoni CvanCoqamas moxseneba arsebi-Tad mcdaria. msoflio swored kulturaTa mravalsaxe-obiTaa ase lamazi. kultura yovlismomcveli, kompleq-suri mcnebaa da erTian mimarTebaSi umjobesia sityvebi TviTmyobadi, originaluri vixmaroT. yoveli kultura, TviT avstraliis aborigenebisac ki, raRaciT mSvenieri da Zvirfasia kacobriobis istoriisaTvis. amitomac me ver viReb momxseneblis paToss. Tqven rogor fiqrobT, gulxeldakrefilni unda iyvnen ̀ dabali kulturebi~ da elodnen rodis Seiwovebian `maRali kulturebis~ mier? — kapiam sulmouTqmelad miayara es sityvebi erTmaneTs da aSkarad igrZno, rom wnevam auwia. gulis braguni yelSi awveboda.

— magram Cem mier dasaxelebuli ̀ eqvsi~ xom WeSmarite-baa. es procesi xom mimdinareobs? — bzari gauCnda xmaSi CvanCuriel mecniers.

— am problemas sevdiTa da cremliT unda SevxedoT da swored rom ulogikoba, arakanonzomiereba davarq-vaT. 50 weliwadSi rom erTi ena qreba, Tqven sanugeSo ram ggoniaT kacobriobis momavlisTvis? es imis maCvene-blia, rom msoflios novelirebis cxeli uTo moqmedebs sabediswerod. ver vuvliT mcire erebs da maT kul-

Page 43: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

44

turebs. saqmeSi ereva dapyrobiTi omebi, rasobrivi dis-kriminaciebi, erovnuli Cagvra... ase, rom erTa da enaTa gaqrobaSi istoriaa damnaSave da ara raRac gamogonili Sinagani krizisi, an SesaZleblobaTa amowurvis mcdari Teoria!

kapiam bolo sityvebi mecnierisTvis, cota ar iyos Seufereblad, lamis yviriliT Tqva. amaod cdilobda nerviuloba moeToka. misTvis, rac dRes, am darbazSi, xdeboda, marto mecniereba ki ara, sikvdil-sicocxlis saqme iyo. yeli uSreboda da eCveneboda, rom sxvisi xmiT laparakobda. es xma vinmes magnitofonze rom Caewera, docent kapia ServaSiZis xmaSi Sereuli aTasebis xma iyo; aTasi wlis wiaRidan wamosuli da moTqma-vaebad mosuli meoce saukunemde.

kapias darbazi gasusuli usmenda. Tu pirvelsave SekiTxvaze erTi-orjer gaisma — `eg ra SuaSia~, `saqmes-Tan, saqmesTano~, axla aSkarad grZnobda ServaSiZe, rom simpoziumis monawileni misma naTqvamma Caafiqra da, CvanCurieli mecnieris didi avtoritetis miuxedavad, aqa-iq Tanamoazrenic gafaCundnen.

Tavmjdomarem saaTze daixeda da viTarebis ganmuxtva scada:

— sityva xom aravis aqvs?xeli satinis SavxalaTianma, tanwerweta, farToT-

valeba da kexian-cxvirianma axalgazrda kacma aswia. igi simpoziumis yvelaze Cumi monawile gaxldaT. kapia erTi orjer daemgzavra liftSi. erTmaneTisTvis xma ar gauciaT. saerTod, igi SeTqmuliviT marto dadioda da TiTqmis aravis esalmeboda.

CvanCoqama iqve prezidiumSi, vefxvisTavebian savar-ZelSi mokalaTda.

— me rqesieTidan gaxlavarT. Cemi qveyana apeninebis ZirSia. rqesieTul enaze axla mxolod samas kacamde laparakobs. soflebi dacarielda. mTielebi Camovbar-

Page 44: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

45

diT da rogorc ityvian xolme, `aRverieniT...~ aq bevri Teoretikosi movgrovdiT, axla erT praqtikul sakiTxs mogaxsenebT. me gadaSenebuli kulturebis Semswavlel institutSi vmuSaob — umcros mecnier TanamSromlad. oTaxSi xuTni vsxedvarT, sami xvanxeli da ori rqesi-eTeli — me da Cemi amxanagi. rogorc ki rqesieTeli rqesieTulad rames metyvis, vTqvaT saaTs mkiTxavs, an sigarets momTxovs, sami xvanxeli ibRvireba. urigo bi-Webi rodi arian, magram ar siamovnebT maTTvis gaugebar enaze rom vlaparakobT. me gekiTxebiT, ra gamosavals SemogvTavazebdiT am problemidan TavdasaRwevad?

— Tqven rogor xasiaTze dgebiT, roca isini xvanxu-rad alaparakdebian? — hoplandielis xma iyo.

Savsatiniani daibna, jer TiTebis mtvreva-tkacuns mohyva, mere, yuris bibilo moisrisa da amoRerRa:

— iciT, ar vamJRavnebdiT, magram gulaxdilad rom giTxraT, Cveni Tavi ramdenjerme daviWireT imaSi, rom maincdamainc ar gvsiamovnebs.

— imitom ar amJRavnebT, rom isini metni arian, — hop-landielma xumrobis SesaZlebloba xelidan ar gauSva.

— arc egrea saqme, — darbazis xiTxiTs morcxvad daadevna rqesieTelma.

— CvanCuri xom xuTivem iciT? — wamoudgomlad ikiTxa CvanCoqamam da dadebiTi pasuxi rom miiRo, daayola: — hoda, ilaparakeT CvanCurad, esaa sul Tqveni proble-mis gadawyveta, — aSkarad Canda CvanCurieli Tavisi aR-moCeniT kmayofili iyo.

— eg ioli saqmea, magram saqme is gaxlavT, rom ra ucnaurad unda mogeCvenoT, Cven Cvens mSobliur enaze laparaki gvirCevnia. Zalian gTxovT sworad gamigoT, es sijiute ki ar aris, an provinciuli poza, es Cveni sul-ieri moTxovnilebaa. Tqven warmoidgineT, arc xvanxele-

Page 45: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

46

bi arian Tanaxma, xuTivem CvanCurad vimetyveloT. ase rom, didi madloba rCevisaTvis, magram rogorc Cans, enis Cuqeba ar SeiZleba.

— enis Cuqeba iseve SeuZlebelia, rogorc enis warT-meva! — daiZaxa ori bibloeTelTagan maRalma, piratis-saxianma, saTvalianma mecnierma.

— gindaT girCioT, ra eSveleba am saqmes? — filieli wamoxta, magram orcxobila xelidan ar mouSorebia.

— unda sTxovoT Tqveni departamentis Sefs — sx-vadasxva oTaxSi gadagiyvanoT. Tqven calke, xvanxelebi calke!

darbazs kvlav sicilma gadaurbina. filielma tuCe-bze TiTi miido da mis win Rrmad mZinare sami laurea-tisken kvlav miaqcia darbazis gulisyuri.

— RvTis gulisaTvis nu iciniT, aq, sZinavT.sanam simpoziumi icinoda, prezidiumSi molaparakeba

gaimarTa. jer CvanCurieli gadaixara da Tavmjdomares raRac uCurCula. Tavmjdomarem Tavi dauqnia da Tavis mxriv gverdiT mjdom Jirafisyelian, ferflisferTme-ba kacs raRac uTxra. Jirafiskisrosani adga da gavida. ori wuTic ar iyo gasuli, ase ormocdaaTiode wlis, koxtad Casxmuli wverosani, jinsis Sarval-xalaTSi gamowkepili porTfeliani mecnieri gaCnda mis adgilze.

Tavmjdomarem RimiliT dauqnia Tavi da gamoacxada:— sityvas iTxovs lRviis akademiis wevr korespon-

denti, suCkis sosiseli. gTxovT, kolegav.suCkisma, etyoba, meti damajereblobisTvis porTfe-

li aitana kaTedraze, magram ar gauxsnia. gulze xelebi daikrifa da daiwyo.

kapiam axlaRa SeamCnia, rom idga da raki Tavis fexze dgomis aucilebloba verafriT ver gaamarTla, morcx-vad mimoixeda da dajda.

filieli orcxobilas madianad da, cota ar iyos, nerviuladac aknatunebda.

Page 46: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

47

ServaSiZem, rasakvirvelia, icno lRvieli swavluli. is iyo, guSinwin saRamos karze rom daukakuna da qa-Raldi gauwoda, gaecaniT da Tu saWirod miiCnevT, xeli moawereTo. kapiam gadaikiTxa da maSinve moawera xeli. didi araferi; sastumros direqtoris saxelze Sede-gnili peticia iyo. simpoziumis wevrebi sTxovdnen di-reqtors, samagaliTod daesaja is damlageblebi, rom-lebic sastumros aivnebze mercxlebs budis gakeTebas uSlidnen. amaze, marTlac, bevrni laparakobdnen, sam-wuxaro ambavi rogor ar iyo: mTeli dRis ganmavloba-Si Jivil-WyiviliT muSaobdnen mercxlebi, saRamomde sanaxevrod aaSenebdnen nerwyviTa da SlamiT gakirul budeebs, saRamos Camoivlidnen iatakisjoxiani dam-lageblebi, aqaoda sanitaruli kulturis dacvisaTvis vzrunavTo, Camoangrevdnen budeebs da Caxvetavdnen. ase meordeboda yoveldRe. xeli rom moawera, marTlac rom aRmaSfoTebeli ambaviao, gauRima kapiam lRviel mecniers da, bunebrivia, simpaTiac aReZra stumrisadmi, am gaxurebuli simpoziumis dros mercxlis budeTa ga-darCenisaTvis rom moicala.

suCkis sosiselma jer madloba gadauxada am maRal-warmomadgenlobiTi Sekrebis organizatorebs da mere CvanCoqamas moxsenebas Seexo. axali argumentebiT gaam-didra CvanCoqamas umTavresi debuleba — erTa da kul-turaTa `urTierTSewovis~ Sesaxeb da aRfrTovaneba gamoTqva imis gamo, rom saSualeba mieca didi CvanCu-rieli mecnieris Rrmadganswavlulobasa da Seumcda-robaSi erTxel kidev darwmunebuliyo. bolos, Tavis mSobliur lRviur enaze ilaparaka da, arc meti arc naklebi, simpoziums lRviuri enis Sinagani krizisis su-raTi dauxata. CvanCoqamas mecnieruli kanonzomiereba Cems enasTan mimarTebaSi absoluturad dasturdebao. lRviuri ena moberda, meoce saukunis oTxmocian wleb-Si igi veRar upasuxebs civilizebuli enis moTxovnebs.

Page 47: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

48

Zalian Wirs lRviur enaze mecnierul-teqnikuri pro-gresis gamoxatvao. rogorc Cans, arasrulyofileba lRviur enas odiTganve axasiaTebda, magram am Sinaganma naklulovanebam gansakuTrebiT axla iCina Tavio. Cems pirad magaliTs mogaxsenebT; miWirs mSobliur, lRviur enaze wera da metyvelebao. ena, marTalia, eris erT-erTi Ronieri atributia, magram me ara var momxre am atributisTvis jiutad CabRauWebisao. Cven civilize-bul msoflios warmovadgenT da movuwodeb yvela mci-rericxovani eris Svils, nu ganicdian ase tragikulad mSobliuri enis dakargvaso. droa, CamoviciloT viwro-nacionaluri Sexedulebani da swrafganviTarebad civ-ilizacias avuwyoT fexio. me, magaliTad, siamovnebiT viqnebodi Tanaxma, uari meTqva lRviur enaze da Cvan-Curze gadavsuliyavi. imitom ki ara, TiTqos Cemi ena ar miyvardes, imitom, rom CvanCuri ufro Tanamedrove, gamZle da moqnili enaa. Tanac igi mravalricxovani eris ena gaxlavT da am enaze metyvel kacs winsvlis meti perspeqtivebi gaaCniao.

suCkis sosiselma rom daamTavra, darbazSi taSi ga-isma.

kapia TavCaqindruli ijda. mexis gavardna iyo misTvis lRvieli mecnieris gamosvla. yurebs ar ujerebda; ram unda aiZulos kaci, rom Tavis enas da amiT Tavis xalxs, samSoblos, mis arsebobas qveynad, tyvia esroloso.

arc ki axsovs, rogor gaCnda tribunaze nebarT-vauTxovnelad. simpoziumis rkinis etiketebs axla igi aRar dagidevdaT. unda eTqva, dauyovnebliv unda eTq-va, rasac fiqrobda, Torem guli gauskdeboda:

— rac axla sosiselma mogaxsenaT, axali ar aris... magram Tavisi siZveliT ki araa SemaZrwunebeli, swored imiT gaxlavT saSiSi, riTac suCkisisTana moazrovnee-bi sakuTari samSoblosken mimarTaven xolme sxvaTa ubeyureebSi gapoxil mecnierul iaraRs. mSobliuri

Page 48: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

494. r. miSvelaZe. t. III

ena marto is ki ar aris, Zvirfaso kolegav, romelzec am sastumros barSi laparakob, isaa, romelzec Cumad xar, romel enazec fiqrob, romel enazec sizmrebs xe-dav. me wamikiTxavs lRviur enaze dawerili mSvenieri wignebi. ar gagikvirdeT, poligloti ar gaxlavarT, ma-gram meoce saukunis brwyinvale lRvielma poetma men-faiTisma, romelsac TargmanSi gavecani da damaintere-sa, maiZula ulamazesi lRviuri ena Semeswavla. mTeli pasuxismgeblobiT gicxadebT; lRviuri marTlac rom srulyofili enaa da aravis ara aqvs ufleba im enis Sinagan siRaribeze, an krizisze ilaparakos, romelzec Sedevrebi Seqmnila. Tu Tqven mSobliur enaze wera gi-WirT, amaSi brali Tqven migiZRviT da ara lRviurs. ar arsebobs cneba Tu movlena, romelic lRviurad ar gamoiTqvas. amisTvis saWiroa cota ufro Rrmad Sexvi-deT xalxuri enis wiaRSi, CaxedoT leqsikonebs, iswav-loT mSobliuri ena. mapatieT, magram erTi ram minda gkiTxoT, Tqven mSvenivrad, lamis uaqcentod laparako-bdiT CvanCurad, skola sad daamTavreT?

isev siCume. `ra mniSvneloba aqvs!~, `iqneb metrikis aslic moiTxovoT!~, `simpoziumi WirveulobaSi ar unda gadaizardos~ — esmoda es sityvebi kapias, magram aravi-Tar yuradRebas ar aqcevda. erTi suli hqonda, Tavisi kiTxvis pasuxi mieRo. suCkisi wamodga da xazgasmuli ironiulobiT Tqva:

— me aTas cxraas ocdaTxuTmet wels davibade CvanCu-riaSi (erT-erTi raionuli centri daasaxela), skolac iqve davamTavre, umaRlesic da aspiranturac. amJamad, TxuTmeti welia, lRviis dedaqalaqSi vcxovrob. mec-nierul JurnalSi CvanCuri miTologiis ganyofilebas vxelmZRvanelob. warmoSobiT wminda sisxlis lRvieli gaxlavarT. ormocdaTormet zoma perangs vxmarob, xolo fexsacmels ormocdaors, kidev xom araferi gainteresebT?

Page 49: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

50

— gmadlobT, — kapiam Tavi aswia da mimoixeda, — meti SekiTxva aRara maqvs. mainteresebda gamego, romeli ena iyo misTvis siyrmidan mSobliuri da ramdenad hqonda suCkis sosisels lRviuri kulturis warmomadgenlis saxeliT gamosvlis moraluri ufleba.

kapias egona, misi gamosvlis mere didi Sexla-Semox-la atydeboda, magram motyuvda. auditoria gadaRlili gaxldaT da lamis uyuradRebod Sexvda ServaSiZis si-tyvebs. Tavmjdomaris kiTxvaze, `winadadeba xom aravis gaqvTo~, wamodga sandomiani saxis Rababiani, balzaki-sulvaSeba mecnieri da siCumes daeloda, roca audito-ria daSoSminda, majaze dairtya saCvenebeli TiTi da mSvenieri baritoniT auwya darbazs:

— vaxSmobis droa.mzis Casvlis Semdeg, rogorc Cveulebriv xdeboda,

simpoziumis monawileni vardebis baRSi gamoiSalnen da mecnierul vnebaTa Relvas axali asparezi mieca.

jgufebi kvlav kamaTobdnen.hoplandieli Zveleburad, iqednuri RimiliT daabi-

jebda da `dabal doneze~ Cioda.alisferTmiani qali axal msxverplTan erTad zRvis

sanapiroze daseirnobda.grZeli filieli Tavis ganuyrel orcxobilas xitki-

niT Seeqceoda.or biblioTels Soris Camdgari SezarxoSebuli, Sav-

satiniani rqesieTeli gulze mjiRs icemda da creml-moreuli luRluRebda: `maS, Cemi ena unda gadaSendes? aseTi mdidari ena? jer marto yinulis saxeli ormoc-nairad gamoiTqmis~. `swored magitom unda gadaSendes — eubneboda maRali biblioTeli — ra saWiroa yinulisT-vis ormoci sityva~.

kapiam Cqari nabijiT, STagonebuli saxiT mimavali suCkis sosiseli SeaCera da sTxova, Tu dro gaqvT, zRvisken wavideT da visaubroT, Zalian minda Cven erT-maneTis gvesmodeso.

Page 50: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

51

sosiseli siamovnebiT daeTanxma.qSena-rweviT msunTqavi, Savi feris zRvisaken wavid-

nen. pliaJze ficris Sezlongebi erTmaneTs Seawyevs da Camosxdnen.

evropis patara neitraluri saxelmwifos zRvispira qalaqSi simpoziumi ubeduri SemTxveviT damTavrda.

simpoziumis daxurvis dRes, roca aqtiur monawilee-bs sigelebiT ajildoebdnen da misamarTebis gacvla-gamocvlis ceremoniali farTod iyo gaSlili, organi-zatori qveynis sami warmomadgenlidan erT-erTi, behe-moTisTvaleba, msuqani moxuci karebSi Cadga da gamo-acxada:

— samwuxaro ambavi unda gauwyoT, kolegebo, wuxelis, Tavis nomerSi, Tavi CamoixrCo suCkis sosiselma. ro-gorc administraciam ganacxada, mis magidaze qaRaldi aRmoCnda, romelzec orad-ori sityva ewera: `me gamab-riyves~. mimdinareobs gamoZieba. kvlevis Sedegebs weri-lobiT gauwyebT sami Tvis Semdeg.

Page 51: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

52

wava?

mze ukanasknel sxivebs krefda acas mTis wveridan, roca sagareo saqmeTa saministros umcrosi referenti laSa carciZe mwvaned SeRebil WiSkars miadga. tilos TeTr SarvalSi welze xelis CamosmiT Caitena aCaCuli kvarTis kalTebi, saTvale moixsna, gulis jibeSi Caido da `maspinZelos~ daZaxeba zedmetad miiCnia, radganac umoajiro aivanze welgamarTulad wamoskupul, Savgvre-man, Suaxnis mamakacs hkida Tvali. maspinZeli ar ganZ-reula. tuCebi odnav aamoZrava mxolod. im wamsve gaiRo zeda sarTulis kari da grZelnawnava, wiTelsawmerTu-lianma gogom Camoirbina. laSas egona WiSkris gasaRebad modiso, magram gogonam erTi moixeda da farRalala samzadSi boZebs Soris gauCinarda. isev Camowva uxerxu-li siCume. maspinZeli Sesagebeblad ar dgeboda, etyo-ba pirvel sityvas stumrisgan eloda da stumarmac ar daayovna:

— ukacravad, sulxan miqelaZe aq cxovrobs?— me var, mobrZandiT.sulxani welgakavebuliviT nela, didxans dgeboda.

stumrisTvis Tvalmoucileblad Seikra mogalifo, far-Txuna Sarvalze gadmoSvebuli perangis Rilebi, Tavze Wilofis, mTvarisxela qudi daixura da ucnobs kibe-zeve Seegeba.

— daro!TeTri xelabandiT Tavwakrulma gogom aivanze da-

balfexeba skami amoawoda, laSam mxolod misi mziT ga-rujuli muWebi dainaxa, radganac darejans Tavi ganze miebrunebina da skami gamoarTves Tu ara, maSinve gaqra.

maspinZelma gverdiT moisva stumari da kvlav wiT-lad Sefaklul acas wvers daubrunda. laSam mamlis

Page 52: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

53

kudiviT SemarTuli, urCi Tmis kowoli TiTebiT karga xans awvala, miixed-moixeda da Tqva:

— saxli TiTqmis mogimTavrebiaT, sulxan batono.saxlis patronma jer gverdTan xelebCamwyvdeulma

gamoxeda, mere xelisgulebi muxlisTavebze daiwyo da TiTqos am Temaze saubari yvelaze naklebad aintere-sebso, yrud, gulgrilad amoilaparaka:

— jer sadaa. saxli kido mevre amTeni muSaoba ginda, vinc icxovrebs, iman daamTavrebs.

laSam enaze momdgari sityva Caibruna. gverdulad gaxeda maspinZels. Tvalebze Camorkalul xSir warbebSi, svavis niskartiviT mokauWebul cxvirsa da Txel tuCebs Camoyolebul nalis formis ulvaSebSi raRac ucxo da jiuti ilandeboda. `aseTi profilis kacebTan kamaTi Znelia~, gauelva umcros referents.

— me arvis movugzavnivar, sulxan batono, SenTan. Ce-miT movedi. metic, rom gaigos Cemma ufrosma, samsax-uridan momxsnis.

— rai gnebavs? — maspinZelma axlaRa Seavlo Tvali laSas qera Tmebs da sicxisgan dacvarul saulvaSes.

— gancxadeba dagiweria, wasvlas apireb.— Con ase gadavwyviteT.— vin Tqven?— ojaxma.— ramdeni Svili gyavT, sulxan batono?— oTxi.wamiT dainteresebul sulxans moeCvena, rom ymawvi-

li enas iqavebda am saqmesTan sruliad daukavSirebeli SekiTxviT.

— mere, oTxiveni Tanaxma arian?— xelisaweviT sulxani jer Tavis ojaxSi ar cxov-

robs.xmebis daTvla krebaze ician. Con rasac vityviT,

jalabi yabulsaa. arada, iala, saiTac unda.— vin Con?

Page 53: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

54

— me, sulxan miqelaZe.maspinZelma gulze mjiRi miirtya.— ramdeni welia saqarTveloSi CamoxvediT?— sami. — xom icodiT, sadac modiodiT?— ki.— mainc sad modiodiT?— Con did — samSoblo gurjistanSi.— mere?— mere CamovediT, vicxovreTye, axla ukan unda wavi-

deT.— sad?— fereidanSi.— fereidanSi ra gindaT?— ratom ityvis ase. fereidanSic xo Coni xalxia. iqa-

vc saWiroa gurji. iqavc Coni mama-papa dabadebula da Coni biZaSvilebi cxovroben.

— Tu iciT, fereidanSi rogor moxvdiT?sulxanma gaicina da Wilofis qudi Seatriala.— Sen jeili xar. Sen sulxani yrui nu gegonebav. Con

yorifeli viciT. Sax-abasma gagvrekaye da samasi welia fereidanSi vsaxlobT.

— ar mogewonaT saqarTvelo?— mouwonar ra sWirs. kai qoyanaa. Con ase ar umbobT.

gurjistani mowonebaa, Tu ar mowonebaa samSoblo mar-to kaia. cudi samSoblo ar aris.

— aba, ratom midixarT?— giTxari. Con fereidanSic saWiro xarT. iqac xom

patara gurjistania?— ara xar gulwrfeli, sulxan batono, eg pasuxi ar

aris.— Tu swor pasuxs getyode, Sen mainc ver gaigeb.

guSinwin soflsabWos mdivans veubnebodi, iman icinis; me vtiri, iman icinis, me vuxsni, iman Cxubobs. Son sparseli

Page 54: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

55

xar, Son Cveneburi ara xar, Son gafuWebuli qarTveli xar, iman ambobs.

— ratomao?— ratom ukan wasvla ginda.— mamaSvilurad gTxov, amixseni, ratom midixar.sulxanma eWvCamdgari TvalebiT karga xans uyura.— Sen ratom gainteresebs?— CemTvis minda vicode.— mere Sen ambavi wauRos. sulxani ase Tqva. sulxani

cudi kacia. mere arsadac ar gamiSveban.— xom giTxariT aravis movugzavnivar. Tqveni

gancxadebis Sesaxeb dRes gavige da Tavzari dameca. me sxva ganyofilebaSi vmuSaob, eg saqme ar mexeba.

— aba, Sen zari ratom dageca?— rogor kaco, samas wels gadakargulebi Zlivs

Tqvens samSobloSi dabrundiT da axla ukan midixarT?— sulxani suleli ar aris. me kargad vicis, saidan

Camovedi da saiTkenac mivdis.— pirdapir mipasuxe: Sen Seni samSoblo saqarTvelo

giyvars?laSam maSinve igrZno, rom ver mozoma da tuCze ik-

bina. ra gabrazebiT vesaubrebi, axi iqneba axla Cemze, rom wamodges es kaci da karebisken mimiTiToso.

— ratomac ara. me Cemi qarTveloba miyvars.— aba, Se kai kaco, Zlivs dabrundi warTmeul samSob-

loSi, ZaliT aravin gerekeba, miwa mogces, dagasaxles da garbixar?

— ratom garbixar, xom giTxari, Sen mainc ver gaigebs, siswore giTxrams, Tu ara.

— brZane, brZane, gavigeb, nu geSinia.— samasi weli Cveni ena da adaTi rom Sagvinaxnia, Con

ar gviyvars gurjistani?— magisTvis didi madloba, magram axla raRas mivawe-

ro Seni gaqceva?

Page 55: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

56

— Sen ise nu gegonebav, viTam fereidanSi rom qa-rTvelebi arian dRedaRam uRelSi Cabmulebi arian, apeurebi Sekruli da miTam uremze zis sparseli da joxiT xan erTi mxareze, xan meore. ase ar aris.

— magram Tqven xom iq ucxoobaSi xarT. ucxo tomis batonobis qveS, sxvisi gavleniT da karnaxiT cxovrobT.

— ase Tu vilaparakebT, CitiviT Tavisufali arc aqa-ur gurjeb arian. yvela kurdRels Tavisi mwevar das-devs.

— ici, me aq ram momiyvana?— ar vicis.— sircxvilma. mTel msoflioSi ase xdeba; emigrant-

ebi TavianT deduleTs akiTxaven. aTasobiT kaci iSlis Tavis budes dReSi da im qveyanas ubrundeba, sadac mis winapars pirvelad cecxli daunTia. Cven ra gvemarTeba. sad gamovyoT Tavi, ociode ojaxi CamoxvediT da isinic ver dagakaveT.

— Seni saxeli?— laSa.— laSaa met sircxvil alaxma nu ganaxasT. Con fere-

idanSi sircxvil ar gviWamia, arc xval gaWmevT.— me sxva sircxvilze vambob.— yuri damigde, jeelo. samasi weli didi droa. Con

fereidanSi sxva wesiT cxovrobs, aqaur sxva wesi mo-sula. Con gaWirveba da SimSili bevri nanaxi aris, magram aq, fereidanSi, Tu erTi qaTami aris SenTana, vicis, rom is erTi qaTami Seni aris; unda daklav, unda gaputav da isemc gauSvi. iq, fereidanSi Tu muSaob, ici, SenT-vis muSaob. aq sxvanairi cxovreba aris, ramdeni xan sad muSaob, ratom muSaob, ramTeli saaTi muSaob, ar vicis. erTi cxvari Conia, ar aris Coni, ar vicis. tyuilebi kidom bevri aris. maRazia noqari didi lursmani guSin ar mogcis. mivedi, naxam, lursmani damaluli aris vam-bob: zedmeti fasSi gavhyido, noqari. me sabWos Tavmj-

Page 56: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

57

domares vuTxari. iman ambobs, me ra vuyo, iman Tavisi Tavis ufrosi aris. maS vin aris noqaris ufrosi?

laSas gaecina.— Cemo sulxan, marTali xar, yvelaferi ise rodia,

rogorc gvinda. gana TqvenTan uaresad ar aris?— ConTan Raribi kaci, vicis Raribi kacia. mojamagire

— vicis visi mojamagirea. aq — ar vicis.— yvelaferi kargad Tamar mefis drosac ar yofila.

dRes asea, xval ise iqneba. ukan xom ar mivdivarT.— yola iZaxis, win mivdivar. Zalian didi xani win mi-

vdivarT. — sulxanma pirSi cera TiTi gamoisva da laSas uCvena — TiTi didxans lokva ar uyvars, carieli mainc carieli aris.

— kargi erTi, sulxan batono. amas vin dagijerebs: maS, Sen fereidanSi imitom brundebi, rom sasoflo sabWos mdivanma ver gagigo, an noqarma gagabraza? me xom mainc vici, rogori yuradRebiT geqcevian, erTs mi-vidodi raikomis mdivanTan da lursmans ki ara, Citis rZes gagiCenda.

— saqmec magaSi ari. ratom unda Sewuxeba raikom mdi-vani lursmanisTvis? Coni fuli mogeci, fuli mogeci ar aris? aqaur marto fuli ar gyofnis, iqav, fere-idanSi fuli Tu iSovis mTeli maRazia SenTvis ari. aqav yvelas ara; Sen siaSi ari, is siaSi ar ari! Coni maRaziis noqari ase swirams.

— sulxan batono, cxovrebananaxi kaci Canxar, lurs-mnis da qanCis Sovnis TvaliT uyureb qveyanas? vin dagi-jerebs, rom fereidanSi ukeT cxovrobdiT, vidre aq.

— me ar gebnebi ukeTesi. me uTqvams, iqac zogi kargi ari, aqac zogi.

— aba sxva mxridan SevxedoT; iq Seni fasi — rogorc kacis da moqalaqis rom araferi iyo? gagdebda vinme ramed? aq Sens xalxSi, Sens qveyanaSi xar.

— iqac Cemi fasi me vicodis. me cxvar-Tikani fasi vicodis. kaci ar iyidebis. aqavc ki Tavisufali xar.

Page 57: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

58

magram ar Segatyve Sen, Tu melodebodi. me samasi wlis garekili, Tu melodebodi?

— rogor ar gelodiT. deda-samSoblo yovelTvis elis nebiT Tu uneblieT gadakargul Tavis Svils. saqa-rTvelos axlac stkiva Tavisi moWrili ZuZu — fere-idani, Tavis xanZTa da SavSeT-eruSeTi.

laSam igrZno, rom paTetikurad gamouvida, magram axla sityvebis Zebnis Tavi aRar hqonda.

— merme. Con Camovedis. aqavc ki mezobeli TavisTavi ari, Con ConTvin. aba SiSi da ridi ConTvis iranidan Camo-sul arn? e, im saxlSi qazanaSvileb saxloban. imi biWs Cemi gogo moewonis. ded-mama: apa, pa, pa rogor iqnebis rZal sxva rjul ar maiyvanan: uambobs: Con sparseli varT, Coni wesebi gvqon. vin aris sxva rjuli, me sxva rjuli?

— gaubrazebixarT, sulxan batono, Seni saqmisa Sen ici, magram arc erTi eg mizezi imis sabuTad ar gamodge-ba, Sen rom guda-nabadi aikra da isev fereidans miadge, Sah-abass swored eg undoda.

— rai uvndoda?— rom Tqven sxvagan ver gageZloT. xom xedav, miuRw-

evia kidec Tavisi miznisTvis. aba erTi wuTiT warmoid-gine, rogor tirodnen is Seni winaprebi, Sah-abasma rom ayara da win gaireka. rogor iklavdnen Taobebi gulSi Sin dabrunebis survils. ra sevdianad Cxakunobda samasi wlis ganmavlobaSi imedis fanduri, rom odesme mainc tyvedwasxmulis nagrami Tavis keras daubrundeboda. ai, Tqven dabrundiT, raRac ar mogewonaT, viRacam gawyeni-naT da ukan midixarT. ra pasuxs aZlevT Tqvens Svilebs?

— Con Svilebs ise undaT, rogorc mamas, imitomac isini Coni Svilebi arian.

— magram is patara winaaRmdegobani, rac Sen CamoT-vale, xom advilad gamoswordeba? gana viRac bnel qa-zanaSvils rom hgonia, isea saqme? rom icode, rogor gvixaria da gveamayeba Cven, rom fereidneli xiznebis erTi mcire nawili Tavis qveyanas daubrunda. Tqven

Page 58: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

59

xom yvelafers ver xedavT. Segnebuli saqarTvelo wam-dauwum Tqvens ambavs kiTxulobs, ojaxebSi Tqvens sa-dRegrZelos svamen.

sulxanma Wilofis qudi moixada, iatakze amoatriala da qarma ar gaafrialoso, zed CaquCi daado.

— daro!TiTqos am daZaxebas elodao, wiTelsawmarTulianma

gogom doqiT wyali da Tixis jami amoarbenina, stumars dausxa da daeloda, sanam gamoclida.

— gmadlobT.gogom axla sulxans dausxa, doqi Zirs dado, mamamiss

jami xelSi Seatova da tyapatyupiT Cairbina kibe. laSam axla miaqcia yuradReba, rom darejans fexT ar ecva.

acas mTidan sasiamovnod daubera. xeebi saRamos im grilJrJolviT aaSriala, rogorc marto kaxeTSi icis xolme.

karga xans Cumad isxdnen.bolos maspinZelma amoiRo xma.— lamaz laparak rai Rirs? carieli sityva haers

emateba. am laparakis meSinoda, jeelo, yvelafers ver getyodi, ver gaigebs-meTqi. amitom mizezeb xavsiviT vbRujavdi. Wkvian ymai Canxar, kidev giTxra ratom mi-vdivar? Con Soris Tu darCeba, getyvi.

laSam ybebs xelisgulebi amosdo da smenad iqca.— Con sanam CamovidodiT, tanze xorc viglejd sixa-

rulisgan. aba, ufro didi bednierebai ra iqneboda. Cemi papa da mama gurjistanze fiqriT, Tvalcremliani kvdebodnen. Con natvra agvixda. CamavediT da erTbaSad yvelakai gaTavda. natvra gaTavda. Cxubis fiqri gaTav-da. adrid, Tu Cumad, SiSiT vaswavlidiT SvilT qarTul asoebs, axla skolaSi ZaliT aswavlian. TiTqos saqme davkarge, me, sulxan miqelaZem aRaravis veomeb, aRara-vis vemaleb. aRaravis kbilis matlad var da naRveli movida. naRveli fereidnis gamo. aq darCenilebis gamo. im cremlis gamo, romeli tkbilia. rai ars kaci ucrem-

Page 59: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

60

lod? is molodini Turme tkbil iyo. axla samSobloSi davbrundi. natvra gaTavda, molodini gaTavda. ai, es ambavma SemaSina da SemaRona.

— vici, sulxan batono. namdvili mizezi ai, es aris, magram vaJkaci xar, unda gauZlo da unda ajobo. es naRveli male gaivlis. da, Sens sicocxleSi kidec rom ar gaiaros, iyavi kidev erTi msxverpli im ugunuri aqti-sa, patara erebis ayrad da gadasaxlebad rom mouvaT xolme TavSi diqtatorebs. Sen ufleba ara gaqvs Sens STamomavalT samSoblo daukargo. Svilebze ifiqre. ar SeiZleba saqarTvelos ukeTesi dReebi ar moelodes. saqarTvelo amis Rirsia da istoriaa amis Tavdebi. kar-gad dafiqrdi, Sens SviliSvilebs sawyevlad ar dauto-vo Seni saxeli. me erovnulma siamayem da sircxvilis grZnobam momiyvana SenTan, magram Cemi sircxvili ra mosatania imasTan SedarebiT, Sen Seni gabrunebiT rom ganumzadeb Sens saxels da kacobas.

gvian RamiT mTvariT ganaTebul boZTan, romelzec av-tobusis gaCerebis niSani iyo gakruli, sagareo saqmeTa saministros umcrosi referenti laSa carciZe mivida.

ymawvils soflidan ZaRlebis yefa da futkris laSqa-riviT adevnebuli fiqrebi gamohyva:

`daibna kaci. swored axla sWirdeba sulkurTxeuli rusTaveli rom ityvis: `sasargeblo saubari~, romelic marTlac rom marto sxvam icis da romlis pasuxsac Sens TavSi, solomon brZenic rom iyo, ver aRmoaCen.

xom ar viCqare. aramkiTxe moambesaviT xom ar mivad-eqi sulxan miqelaZes? rom damemSvidoba, cremli edga TvalebSi. mainc ver vuTxari, rac mindoda, vRelavdi, aSkarad vRelavdi.

mainc wava? Tu wava, mis sindisze iyos~.

Page 60: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

61

fexburTeli

afiSa ar iuwyeboda, veteranTa SexvedraSi uSangi filia miiRebs monawileobaso, magram mTelma qalaqma icoda, rom dRes stadionze adgilobrivi diqtoris gamoTqma rom vixmaroT, ocdaorwliani Sesvenebis Sem-deg kvlav ixilavdnen erT dros saxelovan fexbur-Tels da igi swored mSobliuri qalaqis — sanskritias safexburTo Rirsebas daicavda. uSangi Womeli iyo. aTas cxraas samocdaerT-samocdaor wlebSi, imxanad `b~ klasSi moaspareze sanskritias gundSi (gunds `Citia~ erqva) cxra nomrad TamaSobda. or sezonze meti ar daa-cales, staces xeli da dedaqalaqis gundSi gadaiyvanes. dedaqalaqSi sam weliwads saTadarigo Semadgenlobas amSvenebda. es bolo sityva ar wamomcdenia, marTlac rom ase iyo. yoCaRi centraluri Tavdamsxmelis wyalo-biT dedaqalaqis gund ̀ latarias~ saTadarigo Semadgen-loba mesame saprizo adgils ar Camocilebia. ori wlis mere ZiriTad SemadgenlobaSi gadmoricxes uSangi da ori sezoni erTgulad ijda saTadarigo skamze. iSvia-Tze iSviaTad da isic TamaSis dasasruls sami wuTi rom aklda, `latarias~ gamxdar-gawlikul ufros mwvrT-nels raRac gansakuTrebuli strategiuli mosazrebiT filia moedanze gamohyavda. etls adevnebuli ulayiviT erTi orjer gaiqc-gamoiqceoda win da ukan uSangi da TamaSic Tavdeboda. sanam xelisgulebi da nikapi erT-maneTze mimezrdebodes, unda gavaswro aqedano, Tqva cxra nomerma erT Rrublian dRes. Tqva da kidec Seas-rula. or kviraSi qalaq `bolSaia zemlias~ gund `TeTr daTvSi~ amoyo Tavi. axal asparezze siyvaruliT miiRes filia. savaldebulo saTadarigo samsaxuris gauvle-

Page 61: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

62

lad pirdapir ZiriTad SemadgenlobaSi Caayenes da ma-Sinac ki ar cvlidnen, arc Tu msubuq travmas rom mi-iRebda da moednidan yelgawvdili evedreboda ufros mwvrTnels balabuevs — SemcvaleTo. arc ̀ TeTr daTvSi~ gaaCeres didxans uSangi; centraluri safexburTo sab-Wos gadawyvetilebiT igi xbosaviT moglijes ukve Sewy-obil-SeTamaSebuli gundis ZuZus da udidesi sportu-li tradiciebis mqone mTavar gundSi — `mujlugunSi~ gadaiyvanes. jer daSinda, momiwevs, albaT, saTadarigo skamze yuryutio, magram motyuvda. sami wlis ganmav-lobaSi filias `mujlugunis~ fexburTis gundis mTa-vari bombardiris maisuri ar gauxdia. sportuli Ju-rnalistebi, rogorc maTi nawerebidan Canda, aRtace-buli iyvnen uSangi filias ostatobiT. rasakvirvelia `mujlugunel~ varskvlavs Cvens stadionze `latar-ias~ winaaRmdegac uwevda TamaSi. mSobliur stadionze gamosvlisas filias axsendeboda saTadarigoze gatare-buli ori mtanjveli weli da eniT aRuwereli brwyin-valebiT TamaSobda `latarias~ winaaRmdeg. TiTqos da amiT niSns ugebda adgilobrivi fexburTis mesveurebs da mayurebels: `es var me, rom ar mafasebdiTo~. bur-Tis gatanas rac Seexeba, codvas ver davideb, yofili mSobliuri gundis karSi uSangi filias burTi, albaT, patriotuli mosazrebiT ar gautania.

roca filias didebam zenits miaRwia, `latariis~ xelmZRvanelebma da gansakuTrebiT aqtiurma gavlenian-ma gulSematkivrebma farTod gaSales uSangis gadmobi-rebis moZraoba. farulma molaparakebebma, macdunebel-ma dapirebam, danamusebam, daficebam bolos, rogorc iqna, gatexa centraluri Tavdamsxmelis nebisyofa. erT mSvenier dRes gazeTebma qveyanas auwyes: `sruliad aux-sneli mizezebis gamo filia momavali sezonidan `lata-riaSi~ iTamaSebso~. gavida es sezoni da movida momavali sezoni. mayurebeli amaod eloda simwriT gadmoqaCuli

Page 62: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

63

fexburTelis gamosvlas moedanze, magram `latarias~ ufros mwvrTnels xom Tavisi auxsneli strategia da taqtika hqonda. fexburTis jadoqari saTadarigo skams miajaWva. rodesac mayureblebs moTminebis fiala aev-soT da stadionis siaxloves demonstraciebis msgavsi Sekrebebi daiwyes, ufrosma mwvrTnelma preskonferen-ciaze Jurnalistebs ganucxada: `marTalia, uSangi fil-iam Cvens gundSi gadmosvla ineba, magram jerjerobiT ZiriTad SemadgenlobaSi ver iTamaSebs, gundis xelmZR-vaneloba (Tavis Tavs gulisxmobda) Ziebis procesSia, am saxelovan fexburTels albaT male movuZebniT moedan-ze Tavis adgils da funqciaso~. karga xans eloda fil-ia funqcias, ixveweboda, `SemiSviT moedanze, me TviTon vipovi Cems adgilso~, magram uars eubnebodnen. `Cven Cveni strategia da taqtika gvaqvs, Sen rom ginda, ise araa saqmeo~. sami wlis Semdeg (ax, es sam-sami weli) ila-jgawyvetilma filiam ufros mwvrTnels asatanze ufro mkacri, uxeSi sityvebi akadra da adgilobriv sportul gazeTSi mis uRirs saqcielze dabeWdili feletoniT da fexburTis federaciis mkacri gadawyvetilebiT (rac gundidan gandevnas iTvaliswinebda) daamTavra Tavisi safexburTo kariera.

yofil fexburTelTa umetesoba sportuli cxovrebis damTavrebis Semdeg, mogexsenebaT, savaWro-komerciul saqmianobas iwyebs. filiasac iqeT gauwia gulma. oriode groSs davagroveb da xelmokle fexburTelTa dasax-mareblad rame saqvelmoqmedo uwyebas Sevqmnio. cariel boTlTa mimRebi saqalaqo trestis ufros saqonelm-codned daniSnes, magram verc iq moaTia xani. weliwad-naxevarSi gaanTavisufles. sarevizio aqtSi ewera: tres-tis ufros saqonelmcodnes administraciuli sasjeli unda daedos sifxizlis modunebisaTviso. am sababiT gaanTavisufles uSangi. mizezi ki, rasakvirvelia, is iyo, rom uSangis adgilas sxva kacis daniSvna surdaT

Page 63: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

64

da roca aseTi sapatio mizezi arsebobs, sababs, dRe er-Tia da cxras mainc gipovnian. `vaWrobaSi me ar gamax-arebeno~, — Tqva maSin filiam da gamdidrebis macdune-beli mizanic samudamod amoigdo gulidan. cota xans usamsaxurod iara, mere ki folklorul sazogadoeba `leqso amogTqom oxeroSi~ daiwyo muSaoba ufros ref-erentad. dRemde iq muSaobs. marTalia ekonomiurad ver momZlavrda da am mxriv arc momavlis didi imedi aqvs, magram mainc Zalian moswons Tavis samsaxuri. mi-vlinebebSi xSirad dadis. axal nacnob-megobrebs iZens. saxalxo mTqmelebma wera ver ician (kidec imitom ari-an saxalxo mTqmelebi), Torem sxva mxriv didebuli, stumarTmoyvare xalxia da maT wreSi uSangi Tavs laRad grZnobs. am xnis ganmavlobaSi galaktionis sami da go-glas erTi leqsi zepirad iswavla. am leqsebs dramwris rigiTi wevris artistizmiT warmoTqvams xolme saTa-nado sadRegrZeloebTan dakavSirebiT da, ver davum-alav, efeqtsac gvarians axdens sufris aRtkinebul wevrebze. erTi ram, rac didi sportidan wasvlis Sem-deg ver amoiRo gulidan, es gaxlavT fexburTis una-piro siyvaruli. bunebrivicaa, yofili fexburTelebi xom sikvdilamde rCebian cecxlovan gulSematkivrebad, Zvirfaso mkiTxvelo.

oTxaSabaTs (dRes kviraa) sanskritiaSi mivlinebiT Camovida uSangi filia. dedaqalaqis Ria sakoncerto e. w. `mwvane darbazSi~ gasamarTavi didi folkloru-li saRamosaTvis sami saxalxo mTqmelis SerCeva aqvs davalebuli. mSobliur qalaqSi iSviaTad uwevs xolme Camosvla Tavisi samsaxureobrivi specifikis gamo. mo-gexsenebaT, saxalxo mTqmelebi sacxovreblad ufro maRalmTian raionebs da mitovebul-aRorZinebul so-flebs etanebian. fexburTis yofili varskvlavis, erT dros `saTafliis panterad~ wodebuli uSangis Camos-vla, ra Tqma unda, ar gamohparvia saxelovan stumrebze

Page 64: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

655. r. miSvelaZe. t. III

monadire fxizel Tvals da ai Sedegic: dRes, sanskritias `Citias~ da kvawafonis `feros~ veteran fexburTelTa gundebis amxanagur SexvedraSi cxra nomrad iTamaSebs uSangi filia, romelsac `latarias~ mwvrTnelebTan sabediswero Sejaxebis Semdeg ager a, ocdamesame weli iwureba burTisTvis fexi ar daurtyams.

uSangisaTvis am nabijis gadadgmevineba, ufro naT-lad rom vTqvaT, fexburTis saTamaSod misi dayolieba, ioli rodi aRmoCnda. guSin diliT sastumro `sanskri-tiaSi~, Tavis mokrZalebulfasian nomerSi iwva filia da sizmrisa da cxadis zRvarze iyo. es is mdgomareoba gax-lavT, roca arc aqeT xar mTlianad da arc gaRma, sizm-rebis samyaroSi. gansakuTrebiT nabaxusevze eufleba kacs amgvari ganwyobileba. saerTod uSangi im uiSviaTes gamonaklisTa ricxvs ekuTvnoda, sizmris gagrZeleba rom SeuZliaT. amgvar moqalaqeebs Tu gauTvaliswinebe-li SemTxvevis gamo (telefoni, dakakuneba, muxruWebis RrWiali quCaSi) sizmari gauwydaT, Sebrundebian ked-lis mxares, kvlav Zils miscemen Tavs da im gawyvetil sizmarsac mSvenivrad gamoiwveven, vin icis, aranakleb mZafri finaliT, vidre Tavidan iyo dagegmili.

— mobrZandiT, — upasuxa filiam pirvelsave dakakune-bas.

karebSi maRali, zebrisvitriani, ulvaSgaparsuli, gamxdari kaci gamoCnda. marjvenagaSverilma miirbina uSangis sawolTan, xeli Ronivrad CamoarTva da mowiwe-biT aRsavse RimiliT auwya.

— beraZe.— gisimenT, dabrZandiT, bodiSs vixdi, ase rom gxvdeb-

iT. wuxelis naTesavebSi gaxldiT mwvaneyvavilaze da ver wamovwie Tavi am diliT, — xvneSiT, sveneb-svenebiT miugo filiam da Tan cdildobda amoecno, ra saqmeze Sewuxebuliyo am sisxam diliT es darbaiseli kaci.

— rava gekadrebaT, me gixdiT, batono, aTas bodiSs

Page 65: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

66

SewuxebisTvis. ise Secvlili... maincdamainc... — `sul ar SecvlilxarTo~ ver gabeda stumarma da raRac amis msgavsi wailuRluRa.

— rogor gekadrebaT, — sityva waarTva yofilma fex-burTelma, — kai napativebi behemoTis wonas araferi miklia, es oxeri da mudregi. meti Secvla raRa iqneba, fabrikis saroCka yelze ar mwvdeba da skamze Tu ar Semovdgi fexi, Tasmebs ver vikrav.

— ise janze xom kargad, uSangi batono? — sevda gauria kiTxvaSi beraZem.

— vnatrob iseTi avadmyofoba damemarTebodes, Wa-mis madas davkargavde, egeb daviklo cota, — filiam gaifiqra, `nametani xom ar Sevacode Tavi, bolos da bo-los pativcemuli moqalaqe aq Cemi janmrTelobis mdgo-mareobis gasarkvevad rom ar iqneba mosuli, faqtiao~.

— Tqvens iqiT gza ara gvaqvs, batono uSangi, — siCume daarRvia beraZem.

— ?!— Sexvedra gvaqvs xval da unda gviSveloT.— usaSvelo RmerTma nu dagmarToT, — daamSvida fil-

iam, — Tqveni xmali da Cemi kiseri. romel saaTze dan-iSneT?

— eqvszea, afiSebi gamokrulia. Tqven unda iyoT Sexvedris suli da guli, - sixarulis cremli moeria TvalSi beraZes.

— ki, batono.— agaSenaT RmerTma, — beraZe wamoxta da kidev erTx-

el CamoarTva xeli, — giTxraT simarTle, mowveva ver gagibedeT, uTqvenod davniSneT Sexvedra, ra dasamalia. nu SeawuxebT, ar gamovao, kakuWaZem. axla Tqveni Camos-vla rom gavigeT, frTebi Segvesxa. sul sxva eSxi da lazaTi eqneba Sexvedras.

— lazaTze ra mogaxsenoT, me TviTon leqsebs ar vkiTxulob im ubralo mizezis gamo, rom me TviTon

Page 66: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

67

arafers vwer. Sesaval sityvas vityvi pataras, xalxuri poeziis mniSvnelobaze vilaparakeb saerTod, gamomsv-leli ramdenia?

beraZes dabneulobisagan lamis yba moeRrica.— rais gamomsvleli, batono?— leqss ramdeni waikiTxavs-meTqi.— rais leqss, batono?— saxalxo mTqmeli ramdeni gamova?— rais mTqmeli, batono uSangi, me sportkomitetidan

var, beraZe. veteranTa Sexvedra gvaqvs xval fexburTSi da am sakiTxze SegawuxeT.

— raSi?— fexburTSi.uSangim gadixarxara, imgvari sulTqmawyvetiani si-

ciliT, rogorc msuqani mamakacebi xiTxiTeben, Zvirfa-so mkiTxvelo.

— ara, Semogevle. msajoba SemiZlia mee? stadionze ki ara, faCuCebiT Zlivs davdivar oTaxSi.

— ar dagvRupoT, uari ar gviTxraT, — yelTan ori TiTi miitana beraZem da adamis vaSls vaglaxad wiwkna dauwyo.

— msajoba, batono, ase ki araa. xom unda gaiqc-gamoiqce. taburetze vin dagsvams. stadionis saglaxa-od gavixdi Tavs? ar gamova eg saqme. — civ uarze dadga yofili fexburTeli.

— msajoba ki ara, cxra nomrad TamaSi unda gTxovoT. veteranTa Sexvedraa. kvawafonis `feros~ vxvdebiT, bo-los banketi gvaqvs daniSnuli! — sxapasxupiT miayara erT-maneTs simwrisgan sulSegubebulma beraZem da karisken gaixeda, vinicobaa, aReldes, karSi mainc gavaswrovo.

mkiTxvels aRar gadavRli beraZesa da filias cxare saubris gagrZelebiT. davsZen mxolod, rom dialogi xanmokle SesvenebebiT sam saaTs gagrZelda, xolo Tu laparakiT amoRebuli xmlis Cagebineba da daTanxmeba-

Page 67: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

68

dayolieba vinmesi SeiZleba, upirvelesad imereli ka-cisa SeiZleba.

meore dRes dilidanve scrida, magram mcire sadilo-bisas ca gadaisarka, maisis Tbilma, kaSkaSa mzem gamo-anaTa da stadions orTqli aadina.

`Citias~ ufrosi mwvrTneli beraZe zestafonel fex-burTelTa yviTel avtobuss stadionis ezoSi Seegeba. `feros~ veteranebi, TmaSeTxelebuli bzikis nakbeniviT kiserdasiebuli, `adidasis~ sportul piJamebSi Zlivs Catenili tanmZime biWebi erTmaneTis beWebze xelebis xaTqa-xuTqiTa da sicil-qilikiT Camolagdnen avtobu-sidan.

beraZem saaTs daxeda, xuTs aRaraferi aklda.— sad xarT aqamde? gamomiRamda Tvalebi. varjiSi

mainc ar gindodaT? — xelis CamorTmevisTanave hkiTxa `feros~ gundis xelmZRvanels, amJamad saxelovan myno-bels sexnia grigalaSvils.

— kai, Tu Zma xar. varjiSi da moTelva ki ara, enagad-mogdebuli davrbivar dilidan. Zlivs Sevkribe es Ter-Tmeti kaci. Tavidan yvela Tanaxma iyo, saqme saqmeze rom midga, saTiTaod gamixda saxvewari. axla forma? arc bucebSi Ceetien es mamacxonebulebi da arc Cinur tapoCkebSi. rva kilo dafxrewili trusik-maisuri ukan unda Cavabaro xval sawyobs. — grigalaSvilis naTqvamSi wuxilis garda sxva araferi eria, Tumca ambavi, ra Cemi axsna unda, erTob sasacilo iyo.

— formis ambavi ar miTxra. magan ar momkla? fil-ia umaisurod myavs. veraferi SemovawvdineT mucelze. qelbaqiani dampirda, saxlSi unda megdos Zveli maisu-rio (magi xom kalaTburTs TamaSobda adre), Tu ar mo-mitana, ra qva gavxeTqo, arc vici, — sicilisgan tuCebs Zlivs uyrida Tavs beraZe.

— rava? marTla uSangi gamogyavT, kaco? — yurebi Cam-oyara sexniam.

Page 68: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

69

— apa. Camosuli iyo samsaxuris saqmeze da Sevabi eJvani.

— gadairie? Cveni gapampuleba ginda? filias damWe-ria Cemi bebrebi? kisers ver abrunebs verc erTi.

— kai erTi, Tu Zma xar: uSangi rom ginaxavs, is ggonia Seen? orasi kilo xorci asxia tanze abjariviT. me mgoni Tavisi fexis TiTebi erTi xania ar unaxavs. risi mTa-maSebelia. ise minda, saxelad iyos, xalxs gaexardeba.

— filia, filiaa mainc, — eWviT gaxeda beraZes kvawa-fonis warmomadgenelma.

— Sen magis dardi nu gaqvs. eg ki ara, ra uTxari, ici, Sens biWebs? frTxilad eTamaSon filias, araferi mow-ion, ar Cagvbardes xelSi es kaci. erTi rom vinmem fexi daudos, daiSleba nawil-nawilad. pativi scen cota, nu Couxtebian fexebSi. marTalia, bevri veraferi gaakeTa, Tavis droze, Cveni gundisTvis, mara xalxs uyvars mainc, rac ar unda iyos.

— ar ginda laparaki, — kefa moiqeqa grigalaSvilma, — ise... rava vqnaT, saerTod ar SevTanxmdeT? sacirkod da sagazeTod saqmes nu gavixdiT. fred davamTavroT da is iqneba.

— ki batono, ravarc Sen ityvi, — unda gavamxilo, be-raZem aSkarad icuRluta; mas sastikad hyavda gafrTx-ilebuli Tavisi `vefxvebi~: Tavi moikaliT da `feros~ mougeT, sircxvilia. sanskritia udidesi sportuli warsulis mqone, sami aTas xuTas ormocdarva wlis qa-laqia da, fres SemTxvevaSic ki, Tavi mogveWrebao.

— gasaxdeli iqaa, isev, qveviT? — dasaqmianda sexnia. yurTan miutana tuCebi beraZes da uCurCula — bocebi sad davalagoT?

— ra bocebi?— Rvino wameviReT, cota.— Sen ra giTxra me. kvawafonis Rvinos dagalevinebT

aqana? baRdaduri ZvelSavi gvaqvs, kumpal-kumpal dawu-ruli. iyos jer manqanaSi, mere movunaxavT gzas.

Page 69: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

70

TamaSis dawyebas naxevari saaTic aRar uklda, ca rom erTbaSad ganacrisfrda da xvamlis mTidan sanskritias imgvari delgma-merexi daacxra, rom stadionis axal-amowverili mwvane balaxi ayalosfrad mofara da tri-bunebi mexanZris nakadiT gadarecxils daamsgavsa.

wvima didxans ar gagrZelebula. erTi Ronivrad wa-mouSina, wyalad CamoxeT-Camoewura aqaurobas, Zveli WanWyobidan bayayebi da Tavkombalebi amoyara, bostnebi miTel-moTela da gadaiRo.

— ar ginda axla am zunzruxoSi totyiali? — Caikvne-sa stadionis direqtoris kabinetis sarkmels mimdgar-ma filiam da tribunebze aqa-iq yvavebiviT Camomsxdar, qolgebs SeyuJul mayureblebs mowyenilad gaxeda.

eqvsisTvis isev gamoanaTa mzem da, marTalia, WoWyo-damdgari stadioni veRar moaSro, magram imdeni ki moax-erxa, rom damfrTxali mayurebeli moabruna. sawvimre-biTa da qolgebiT SeiaraRebulma sankritielma moqa-laqeebma energiulad iwyes dena stadionis ezoSi. lur-ji tribunebi TandaTanobiT gadaSavda.

TamaSi sul raRac oci wuTis dagvianebiT daiwyo.orTabrZola neli tempiT warimarTa. erTmaneTis

Zalebis mosinjvis strategiuli eSmakobis gamo ki ara, ubralod, veteranebs Cqari sirbili ar SeeZloT, yvelaze gamxdari da cqviti stadionze msaji daviT ia-kobaSvili gaxldaT. igi, mimZims am striqonebis wera, magram yvelaze swrafadac darboda. gaiqceoda, gaas-wrebda garRvevaze gasul fexburTels da sanam es ukanaskneli sajarimo moednamde burTs miaCoCialebda, msaji fexebgafarCxuli, muxlebze xelebdawyobili da pirSi sastvengaCrili idga da elodeboda. iakobaSvilma sanskritielebi uxeSi TamaSisaTvis mesamed rom daaja-rima, `feros~ fexburTelni darwmundnen, rom msaji mo-syiduli ar iyo da es veteranTa SexvedrisTvis bevrs niSnavda.

Page 70: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

71

pirvel aT wuTs kidev gaarCevda mayurebeli maisurebis feriT erTmaneTisagan moaspareze fexburTelebs, mere ki yvelani ise amoiganglnen talaxSi, rom tlapoSi na-buRraveb goWebs daemsgavsnen da mayureblebi ki ara, me mgoni, TviTonac veRar arCevdnen erTmaneTs.

mTels moedanze yvelaze dinji (Tu fexburTelisT-vis sidinje Rirsebaa) mainc uSangi filia Canda. burTs rom gaigdebda (es sul orjer moxda pirveli taimis man-Zilze) uSangi Cqari nabijiT miyveboda ukan da marcxena garemarbs eZaxda, ̀ Semodi, Semodio~. marcxena garemarbi xliwin-xliwiniT Semovardeboda karis gaswvriv, magram burTs ver awvdidnen im seriozuli mizezis gamo, rom filia TanabaraCqarebuli nabijiT burTs ver eweoda. burTi ki iseTi veragi ram aris, dacdiT ar dagicdis.

talaxSi TamaSis didi gamocdileba arc kvawafone-lebs hqondaT, magram pirveli burTi mainc maT gaitanes. ocdamecxramete wuTze sankristielma mcvelma kar-gad dambali burTi Tavis mekares miawoda, burTi zed karis xazze talaxian gubeSi daeca, datrialda da Se-Cerda. sanam mekare miwvdeboda, uecrad, sad iyo sad ara `feros~ Tavdamsxmeli gamoqanda da talaxze sajdomiT gamosrialda. fexebgaSverili srialiT miwvda burTs da karSi talaxian-burTianad Sesrialda. sanskritielma ma-yurebelma amoigmina. taSi ki, `feros~ gulSematkivrebs obieqturoba rogor davukargo, tribunebsSexiznul TiToorola qvawafonel mayureblebsac ar daukravT; imdenad arasportul situaciaSi iqna burTi gatanili. saerTodac kvawafonelTa upiratesoba aSkara iyo.

orive gundis fexburTelebi filias mowiwebiTa da mokrZalebiT eTamaSebodnen. Tavisianebi rom ityvian, `daReWil burTs~ gaugorebdnen xandaxan win, burTs mimarTulebis SecvlaRa sWirdeboda, magram cxra nomeri mxolod Tvals gaayolebda win Cavlil burTs da sev-dianad amoioxrebda. kvawafonelebi maleve darwmundnen,

Page 71: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

72

rom `saTaflieli pantera~ maTTvis saSiSroebas aRar warmoadgenda da saTofezec aRar ekarebodnen. msajma ramdenjerme aRniSna kvawafonelTa karTan naRvlis buS-tis siaxloves mucelze xelmidebulad moseirne filias TamaSgare mdgomareoba, magram mere Tavi mianeba.

— gamomcvale, xom mxedav, ra dReSi var, — miaxala pirveli taimis damTavrebisTanave aqoSinebulma uS-angim beraZes, magram mwvrTnelma qva aagdo da Tavi SeuSvira — `gasZeliT rogorme, batono uSangi, Tqvens yofnas moedanze sxva fasi aqvso~. SeiZleboda Seecvala ferdakruli mZime wonis cxra nomeri beraZes, magram saTadarigod aravin hyavda.

Sesvenebaze mogebis imeddakargulma beraZem grig-alaSvili gamoixmo.

— ras SvrebiT, gvigebT? — SeSfoTebuli xmiT hkiTxa.— ara gekadrebaT? — daamSvida sexniam.— axla erTi unda vqnaT, Cveni filia, bolos da bo-

los, stumari kacia, filia, ramdeni xania, sanskritiaSi ar yofila. mets ra pativs vcemT Cven magas; burTi unda gavataninoT. daafice Sens biWebs, Tu kaci xar.

— ki, batono. ar unda Tqma, isedac ician.— Sen mainc Seni uTxari. Cvenebs me gavafrTxileb.— kai dagemarTos, magi kai ambavia. e bocebi? — kidev

erTxel hkiTxa grigalaSvilma.— iyos jer manqanaSi.meore tamSi msajma fexburTelebs rom uxmo, veter-

anebi saeWvod miikvanwebodnen aTxril-aburRul sta-dionze. amgvari, esTetikurad cota ar iyos, uxerxuli siarulis mizezi is gaxldaT, rom talaxi tanze Semox-mobodaT da nabijis Tavisuflad wadgmaSi xels uSlida.

filia `feros~ mekaresTan axlomaxlo dadioda. aSka-ra iyo mas burTis gatanis imedi jer sabolood ar amoe-Ro gulidan. es iqidan Canda, rom cali Tvali sul mek-arisken eWira, iqneb burTi SemTxveviT gauvardes xeli-

Page 72: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

73

dano. garda amisa, sanam mekare gulze axutebul burTs `TamaSSi Seiyvanda~, uSangi win aesveteboda da morkina-li vaciviT gahyveb-gamohyveboda. pirvel nomers kargad hqonda damuSavebuli abezari Tavdamsxmelis mocilebis teqnika. jer marjvniv gaiSverda orive xeliT burTs, mere uecrad marcxniv gamosxlteboda. cotas gairbenda da Ronivrad daartyamda moednis Suagulisken. filia, aqaoda me Cemi xom vcadeo, ukansvliT da daRvremili saxiT kvlav Tavis Zvel adgils ubrundeboda.

dro Cveulebrivze ufro Cqara garboda.beraZe nerviulobda, miuxedavad orive gundis aSkara

mcdelobisa, filias burTi ver gahqonda.jer iyo da mekaris pirispir datoves, mekaris moedan-

ze Seugores burTi. irgvliv ocdaaT metroSi mowinaaR-mdegis Tavdamsxmeli ar WaWanebda. codvas ver davideb, uSangis cda ar dauklia, burTisken muStebSekumSuli wavida, Canafiqric mSvenieri hqonda, mekares Tavze ga-davugdebo, magram fexi daucurda da waiqca, burTidan raRac erT metroSi ifiqra, waqceuli mivwvdebio da ta-laxSi horizontalurad gaiqnia fexi, magram ver miwvda.

meored, `feros~ marcxena mcvelma `viTom SemeSalao~, miawoda burTi filias. mekare win iyo gamosuli da kari karga xans carieli iyo. filia Semobrunda da burTs fexi mouqnia, magram aacila. meore Semobrunebisas daartya, ma-gram amasobaSi karSi Camdgar mekares mucelze moaxvedra.

`feros~ marjvena mcvelma mekaresTan miirbina da raRac uCurCula. mekarem Tavi dauqnia. aTiode wuTis Semdeg kvlav gaCnda burTi uSangis win. `ar iCqaro!~ — dauZaxa viRacam. filias didi survilic rom hqonoda, mainc ver iCqarebda. dinjad mivida burTTan, mekarem, aqaoda rame ar dambraldeso, kari miatova da gaiqca. filiam gaqceul mekares gaxeda, yvelafers mixvda, magram mainc mouqnia burTs fexi da ukan, talaxSi Cajda. mayureblis reaqciaze mixvda, rom cariel kars burTi aacila.

Page 73: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

74

oTxze wamomdgarma eleqtrosaaTis tablos Sexeda. wamoimarTa, ZunZuliT mivida dasavleTis tribunasTan da grZel skamze CamomsxdarT SesZaxa:

— beraZe ar aris mand, sadme?!— aq var! — wamodga beraZe da misken wamovida.— gamomcvale, me Sen gelaparakebi! — kategoriulad,

cota ar iyos damuqrebiTac uTxra ufros mwvrTnels filiam.

— ar myavs aravin! gaZeli, raRa darCa, uSangi batono, Tavis yronts gausva xeli beraZem.

uSangim raRac Caibutbuta da moedanze Semobrunda.TamaSis damTavrebas wuTnaxevari rom aklda, `feros~

kapitanma aSkarad xelovnurad, sajarimo moedanze bur-Ti xeliT daiWira da karga xans eWira.

penaltis dartyma didi xvewna-mudariT uSangi fil-ias ahkides.

uSangim burTi gaaswora, gamoiqca da daartya, ma-gram Cans, buci SuaSi ver uswora, burTma karamde ver miaRwia. marjvniv gagorda da mekaris sajarimoze ta-laxSi dabzrialda. karamde kidec rom mieRwia, burTi marjvniv, Svidi metroTi mainc acdeboda kars. mekares ra eqna, igi Zelsmiyrdnobili Sescqeroda am suraTs da yvelafridan Canda, rom burTis aRebas, sworad darty-mis SemTxvevaSi, ar apirebda.

...gasaxdelidan yvelaze bolos uSangi filia gamov-ida. gaiara man omgadaxdili, damarcxebuli feldmar-SaliviT kedelTan gamwkrivebul veteran fexburTelTa derefani, talaxiani sportuli forma viRacas SeaCeCa da is iyo kars unda miswoloda, rom beraZe win gadaud-ga da Sexvedris aRsaniSnav saRamoze wamosvla sTxova.

— gadaSendi iqiT! — kbilebSi gamoscra yofilma cxra nomerma, ganze gaixeda da ninoSvilis quCisken gaabija.

Page 74: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

75

kvali

komisiis sxdoma SuaRamisas damTavrda.arqivariusi vaxtang gorgaZe mosasxamis Rilebs quCa-

Si ikravda da sxdomidan gamoyolil sityvebs imeorebda: `Cemgan gaTavisuflebT, me aRar moval. Tqven simarTle ar gainteresebT. drois gayvanis politikaa es. wylis nayvaa da meti araferi~.

metros sadguramde arc iyo misuli, rom mis win Savi volga gaCerda. komisiis Tavmjdomarem elefTer ciba-Zem kari gamoaRo.

— vaxtang, modi.— ara, batono, madlobeli var.— modi, kaco, Cqara. aq gaCereba ar SeiZleba.— gmadlobT, ar minda. fexiT gavivli.— nu ici xolme bavSviviT gabutva. modi, salaparako

maqvs.vaxtangma miixed-moixeda da uxalisod Cajda manqa-

naSi.— me bodiSs vixdi, ki aRar maxsoms, sada cxovrob?— gldanSi.— sada? — yurs xeli miaxmara elefTerma.— gldanSi. metroTi wavidodi, gzas gagimrudebT.— ara uSavs. gldanSi — gadaulaparaka mZRols da isev

arqivariuss miubrunda — ra quCaa ega, Semaxsene.— biZina ColoyaSvilis.— ColoyaSvilis? yoCaR, aris egeTi quCa?— ra, ar unda iyos?— rogor ar unda iyos. aqamdec unda yofiliyo. visi

saxeli aRar hqvia Cvens quCebsa da Cveni gmirebi kide daviwyebuli gvhyvanda aqamdisa.

Page 75: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

76

manqanam gmirTa moedanTan marjvniv Cauxvia da sana-piroze gavida.

— vaxtang, — siCume komisiis Tavmjdomarem daarRviaa — raT ici xolme, uceb rom Sextebi Rriankalis nakbeni-viTa, aba dRes iseTi ra iyo?

— ara, batono. me aRar moval. aq saqme ar keTdeba, sami welia erT adgils vtkepniT.

— ra saqme unda gakeTdes? komisia varT. Sen rogor ginda, haiharad gadavwyvitoT?

— TqvenTvis xom yvelaferi naTelia. sanam SeiZleba vimsjeloT erTsa da imaveze.

— araferic ar aris naTeli. Sen egre nu uyureb. axla rom raime naCqarevad gadavwyvitoT, SeiZleba miuteve-beli danaSauli CavidinoT.

— danaSauli oTxmoci wlis winaT ukve Cadenilia. Cve-ni movaleobaa xalxs simarTle vuTxraT. dagvianebiT, magram bolos da bolos.

— mere? Cven rom axla SevcdeT, im erT danaSaulze meore danaSauli davamatoT? ra garantia gvaqvs, rom, aseve rogorc axla, oTxmoci wlis Semdeg axali komisia am Cveni komisiis muSaobas ar Seiswavlis? gagexardeba, rom Seni saxeli aburTavon oTxmoci wlis Semdeg?

— Tu Rirsi viqnebi, unda aburTavon.— ratom ar ginda gaigo. saqme mkvlelobis dabrale-

bas Seexeba. xom gagigonia, damnaSavem erTi codva hqna da dambralebelma aTasio.

— dabralebas ki ara mxilebas.— miT umetes. misxal-misxal unda aiwonos yvelaferi.

iqneb faqts mivakvlioT.— ra faqts, batono elefTer? Cvens komisias oTx-

moci wliT ratom daagvianda iciT? am bolo dromde im mTavari mkvlelis Tanamoazrenic ganagebdnen qveyanas. warmoidgineT ra didi dro hqondaT danaSaulis kvalis dasafaravad.

Page 76: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

77

— egre nu ityvi. me da Sen naomari xalxi varT da ar gvekadreba. vis ar undoda saukunis mkvlelobis monawi-leTa dasja. Sen ggonia, marto axla gavigeT eris mamis fasi?

— yovel SemTxvevaSi, aqamde energiul nabijebs ara-vin dgamda. qveyanas Tavisi industriuli naxtomi ufro awuxebda, vidre eris sulis iara.

— aba dafiqrdi. Tu egre SensaviT sxvebic wamoxte-bian, `me aRar movalo~, ras mivaRwevT? gana ra vTqvi; meti sidinje gvmarTebs, jer saTanado sabuTebi daskv-nis gasakeTeblad ara gvaqvs-meTqi.

— sami welia vkomisiobT da Tqven sul erTsa da imaves imeorebT, ra sabuTebzea laparaki? sanam berdenkas ar vipoviT TiTebis anabeWdiT, manam ar unda vamxiloT? mTelma saqarTvelom icis, vin aris mkvleli.

— maica, maica, Sen mkvlels vis eZaxi?— upirveles yovlisa, imas, vinc mkvlelobis organi-

zeba moawyo da mere imas, vinc berdenkis Caxmaxs TiTi gamohkra. meore cnobilia da dasjilic. mTavari mkv-leli unda vamxiloT, droa.

— mere, gana mec mand ara var?— `mand~ rogor xarT, batono elefTer, sami welia

yelis ZarRvebi aRar mivarga mtkicebiT da Tqven ve-rafriT dagarwmuneT, rom mkvleli cnobilia.

— marto me var, kaco, iqa?— Tqven da komisiis sami-oTxi wevri.— axla Sena rogor fiqrob? me da is wevrebi razed

gavjiutebulvarT, ra Cveni mamidaSvili iyo isa?— vin?— visac mkvlels eZaxi. Tu Cven Zalian gvixarian am

saqmis gaWianureba?— gulwrfelad giTxra, ver gamigia Tqveni pozicia.— ar aris dokumentebi, Torem vin mamaZaRli. egrec

ar SeiZleba, im kacsac Tavisi damsaxureba aqvs.

Page 77: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

78

— eg Rupavs saqmes, sxva araferi. `damsaxureba~ ro-gor ara aqvs. uSualo mkvlels — brma iaraRs, bnel ya-CaRs personaluri pensia dauniSna da misi yelgawvdili TxovniT sikvdilis dasjazec Sewyaleba gamoatanina. vis mkvlels gadaefara?

— arc eg viciT zustad.— eg rogor ar viciT, dadgenilia. iqneb isic araa

dadgenili, gamoZiebis da sasamarTlos sxdomis oqmebi rom gaanadgures da xorcis Sesaxvevad bazarSi yasbebs dauriges.

— Sen rom ambob, xels afarebdneno, iqneb arc stal-ins undoda mkvlelebis dasja?

— stalinis mkacri gankargulebiT Sedga bolo sa-samarTlo, magram vin icis, im sasamarTlos mxilebani partias samudamod gautexs saxelso, ifiqra mere al-baT. erTaderTs am liderTagans stalins hqonda bo-lomde ganuzomeli pativiscema eris moZRvris mimarT.

ese igi xom yofila viRac, maSinac rom simarTlis dadgena surda.

— im wlebSi iqneb sworic iyo aseTi nabiji. iqneb-meTqi, vambob. Tumca me mainc mjera, rom danaSaulis da-farva yovelTvis borotebaa. roca sasamarTlos bolo sxdomebze gairkva, vin moawyo mkvleloba, sxdomebi dax-ures. damnaSaves elda daeca da gardaicvala. amis Sem-deg, vin icis yvelafris gamomzeureba partiis prestiJs dascemda; xalxs rwmenas daukargavda.

— iqneb axlac egrea, axla ra, sxva partiaa?— ai, eg aris Secdomis Tavi da Tavi. ar iciT, rom

axla Tvisobrivad marTlac rom sxva partiaa saxelmwi-fos saTaveSi?

— eg rogora?— xom xedavT, ra ambavia gazeTebSi, ra codvebi

amoutanes dRis sinaTleze imaT, vis suraTebsac sa-mocdaaTi wlis ganmavlobaSi paradebze davarbenineb-

Page 78: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

79

diT. karga xania Caiara istoriaze mimZalebelTa mdi-narem. dRes veravis daakargvinebs partiisadmi rw-menas is, rom misma erT-erTma karieristma liderma oTxmoci wlis win kidev erTi umZimesi danaSauliT daimZima suli.

— ega marTalia. me gana magas vufrTxildebi. ar Sevc-deT, codo ar CavidinoT-meTqi.

— ra codo, batono elefTer. ramdenjer davayene sakiTxi: im sasamarTlos vinc eswreboda, imaTgan Ter-Tmeti kacia cocxali. mTavari wyaro CvenTvis imaTi Cvenebaa. am sami wlis ganmavlobaSi mxolod ori maTga-nis dakiTxva movaxerxeT. RmerTma didxans acocxloT, magram isini cas xom ar gamoekerebian.

— eg marTalia, magrama Sen rogor ggonia, me ganz-rax gavaWianure, maTi moyvana? bevrs TviTon ar unda `raRac msgavsi Tqvao, mTlad gvari ar uTqvams, magram bolos egre ganacxadao: me droze mipatronon, Torem yvelafers vityvio~. zogi ambobs: `bolo sxdomebi dax-uruli iyo da me ar veswrebodio~, arc egrea saqme.

— swored eg aris Cveni komisiis brali. ver Sevuqme-niT mowmeebs simarTlis Tqmis atmosfero. axla, isinic iqnebian, rasakvirvelia, raRac-viRacebis zemoqmedebis qveS. yvelas unda ganvumartoT, rom simarTlis gageba am etapze qarTveli erisTvis aucilebelia.

— axla, Cven Soris rom darCes, ratom aris aucile-beli. ra xels gvaZlevs Cvena imis gageba, rom sazizRari danaSauli moawyo kacma, romelsac mere sakmaod didi Tanamdebobebi eWira da qveyana pativs scemda?

— ra mtkivneulic unda iyos simarTlis gageba, is am etapze mainc aucilebelia.

— ra etapia aseTi?— eri gamoRviZebis gzaze axal nabijebs dgams. es dro

raRaciT hgavs ilias mkvlelobis periods. mokluli eris mamisTvis misi mkvlelis mxileba ra nugeSia, ma-

Page 79: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

80

gram es simarTle sxvebs sWirdeba, rom msgavsi Secdoma sxvaTa mimarT ar iqnas daSvebuli.

— mainc iseTi sabuTi, ai, wyali rom ar gauva, xom mainc ara gvaqvs? hipoTezebiT xom ar SeiZleba daskv-nis gakeTeba. sasamarTlo varT Cvena da faqtebiT unda vilaparakoT.

— batono elefTer, Tu Tvalebs davxuWavT, mzesac ver davinaxavT. sabuTi ar aris, rom sicocxleSic da sikvdilis Semdegac eris Tavkacs ukanaskneli sityve-biT lanZRavda, emuqreboda, krebebze gamodioda da mis ganadgurebas moiTxovda! rom sikevdilis Semdeg gazeTebma mkvlelobis iniciatorebi erTsulovnad amx-iles. rogorc ki Zalaufleba Caigdo xelSi, mkvdars an-gariSi gauswora da saxelmZRvaneloebidanac ki amoaRe-bina `oTaraanT qvrivis~ avtoris saxeli: meti sabuTi raRa gindaT? sabuTi ara gaqvT xelT? xom mogitaneT sami sxdomis oqmis amonaweri `ama da am dRes moklu-li iqnaso~. sxva ra gnebavT, giTxariT, misi ar iyos, TiTebis anabeWds da wiwamurTan mkvlelebis gverdiT da buCqebSi mimaluli mTavari mkvlelis wekos namwvavs awi veRar vipoviT.

— ra vici, me mainc vfiqrob, kidev guldasmiT unda avwon-davwonoT. ega advili saqme ar aris.

— dro garbis. rodemde unda vwonoT, batono elefT-er rodemde?

mZRolma moixeda.— ColoyaSvilis quCaze varT. nomeri?— im maRal saxlTan gadi. marjvniv, saswrafo dax-

marebis ukan gaaCere...

Page 80: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

816. r. miSvelaZe. t. III

saqarTvelosTvis, batono, saqarTvelosTvis

moiCqaroda nino Sinisaken da xelebi ucivdeboda, TiTqosda yelSi uWerda raRac da sunTqvis saSualebas ar aZlevda. ̀ ra damemarTa, bolos da bolos, marto xom ar aris. amxela gogoa, ayva amxanagebs, qveyana xom ar daqceulao~, Tavs inugeSebda, guls imagrebda, magram SeSinebulze SeSinebuli iyo. ar eloda-meTqi amgvar saqciels Svilisgan, rom giTxraT, codva iqneba, eloda ki ara, sizmradac ver warmoidgenda. aseTi rameebi mx-olod televizorSi enaxa. bavSvs skolidan mosvla rom Seagvianda, jer amxanagebs daureka, vinc Sin moixelTa, raRacnair, pauzebian, gaugebar pasuxs aZlevda yvela, TiTqos simarTles umalaveno. mere skolaSi miakiTxa. direqtori apilpilebuli daxvda. `mTavrobis saxlis win zis Tqveni qaliSvili, axla damirekes, am wuTSio~, `mTavrobis saxlis win ra unda xaTunaso~, — Seicxada dedam. `SimSilobs, batono, SimSilobso~, — direqtorma am pasuxSi sayveduric Caaqsova da TanagrZnobac.

arc axsovs, rogor CamoaRwia sasaxlemde. mil-icielebis alyas rom Seavlo Tvali, gulma reCxi uyo, raRac farcagi sWirs aqaurobaso. zemodan mouara da dedaqoriviT mimoatara Tvali. ager zis xaTuna. qve-moT CanTa amoudevs, palto muxlebqveS amoukecavs. zis da iseTi gatacebuli, gabrwyinebuli saxe aqvs, gegone-baT, ocneba Seisrulao. irgvliv msxdomi gogo-biWebi ver icno, magram mixvedriT iolad mixvda, rom yvelani erTi fiqrisTvis, erTi saqmisTvis isxdnen kibeebze da irgvliv moriale xalxs mSvidad Sescqerodnen.

— xaTuna!xaTunam Tavi aswia, dedas xeli dauqnia da gauRima.— mobrZandi aq, xaTuna.

Page 81: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

82

— dediko, Cven SimSiloba gamovacxadeT. gexvewebi, meti araferi mkiTxo da axlos ar moxvide.

ninom TiTqosda ver gaigona, yurs ar daujera.— abrZandi da modi CemTan, me Sen gelaparakebi!— dediko! — xaTunas mudaris kilo hqonda — axlos ar

moxvide, dediko, Torem, icode, Tavs moviklav.— risTvis SimSilobT, xaTuna? — qalbatoni nino, ra-

sakvirvelia, mixvda, rac xdeboda mis Tavs, magram Ta-visi qaliSvilisgan surda moesmina.

xaTunam ganze gaixeda.— saqarTvelosTvis, qalbatono, saqarTvelosTvis, —

wynarad uTxra wverosanma, galeulma biWma, romelsac xelSi Sindisferi, Sav-TeTrzolebiani droSa eWira da af-rialebda. ninos amgvari droSa manamde arasodes unaxavs.

— xaTuna, ar gesmis xom Cemi? kargi, batono, iSimSile, iSimSile da naxav, ra dRes dagayris mamaSeni am civ ki-beze gdebisTvis.

nino gamotrialda da metros Sesasvlelisken gaiqca aRelvebul-aforiaqebuli.

gzaSi cotaTi damSvidda. rogor davukargav, siamayec ki daeufla, magram es iyo mxolod ramdenime wuTiT. saxls rom dauaxlovda, isev sZlia nerviulobam. ver warmoedgina, rogor aexsna qmrisTvis, rom maTi erTad-erTi, sayvareli pirmSo, meTerTmeteklaseli gogo, mTavrobis sasaxlis win milicielebiT garSemortymuli ijda da SimSilobda.

liftSi muWis sarke amoiRo da Caixeda. nikapi gaTeT-reboda, moisrisa da iseTi grZnoba daeufla, TiTqosda yel-nikapi misi aRar iyo.

SoTa karebSi Seegeba, sityvis Tqma arc ki acala. `rusTavelze gamoviare, ver warmoidgen, ra xdebao. mTe-li qalaqi fexze dgas; namdvil konstitucias moiTxoveno. aqamde rom konstitucia gvqonda, xom ise, tyvilad, fa-sonad iyo, axali proeqtis Semdgenlebs isic ki gadausx-vaferebiaT kacs, da qveyanas nametani Tavisufleba rom ar

Page 82: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

83

hqondes da cuRluturi azrebi ar mouvides TavSio. ar vici, ras miaRweven, magram didi gasvla-gamosvlaa xalx-sa da mTavrobas Soriso. axla, aseT viTarebaSi yovel-gvari siglaxea mosalodneli. sisxlis Rvris mowadines meti ki ar unda, SeiZleba isargeblos momentiT da kidev erTxel Seircxvinos Tavio. as oc axalgazrdas SimSiloba gamoucxadebia. mTavrobis sasaxlis win mjdomare demon-stracia gaumarTavTo. erT lukmas SevWam da gavvardebi. davdgebi mec, rusTavelze, sxvebiviT, bavSvi moZebne da saxlidan ar gaxvideT. saSiSia axla quCaSi siarulio~.

— ki batono, ioli saTqmelia, moZebne, — mklavi mklavs Caaxvia da ganze gaixeda ninom.

— ?!— iq aris Seni gogoc.— sad iq?— mTavar moSimSileebSi gyavs. wamodi xaTuna-meTqi

da ise damibriala Tvali, guli kinaRam SemiRonda, ro-gorc gazarde, ise iqceva.

SoTam araferi upasuxa, plaSCs xeli staca da kibe Cairbina.

* * *— gamatareT, gamatareT, batono, bodiSs vixdi.— gatardiT Tqveni Wirime, magram iqeT rom veRar

gaxvalT? xom xedavT, gza Sekrulia.— Cemi saqme sxvanairadaa. gogo zis Cemi.— momilocavs, pativcemulo.— ras milocav, qalbatono?— kargi Svilis gazrdas. vaJia?_ erTi uWkuo gogoa.— ar TqvaT eg, megobaro. magnairi `uWkuoebi~ Tu

uSvelian saqarTvelos, Torem xom xedavT, Cven — `Wkvi-anebi~ verafers gavxdiT.

— saxlidan ar gasula jer. magis imedze varT, Se kai kaco? avagdeb zeze da me davjdebi, Tu saWiroa. xom gaiyina bavSvi amaRam.

Page 83: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

84

— ar hqnaT eg. xeli ar SeaxoT. isini wmindanebi arian. xom xedavT, xelSi sanTlebi uWiravT da sanTlisferi adevT saxeze. angelozebi arian, ciT Camosuli angelo-zebi. ras hqvia aagdebT zeze!

SoTam tuCze ikbina. gulze TiTqos cxeli wyali ga-daesxao. saocarma simxurvalem gauara tanSi da kinaRam TvalT daubnelda.

— Cemi ori zis, batono, da-Zma, studentebi orive. ra vuyo axla! sadac sxvaa, Cemic iq unda iyos. aba rogor gvinda! yvelafris daSla SeiZleba SvilisTvis, magram samSoblos siyvarulis ara.

— bevric rom ecado, ver dauSli. rakiRa ukeTess ve-rafers aZlev Sen TviTon.

gaZvra-gamoZvra da rogorc iqna, xmis misawvdenze mi-uaxlovda.

— xaTuna!xaTunam moixeda.— mamiko, xom ar miwyrebi?— ara, Svilo.— asec vicodi. kargi mamiko xar. dedas uTxari, Ter-

mosiT cxeli wyali da ori sabani wamoiRos.— ki, Svilo. gaZleb, xaTuna?— unda gavZlo, mamiko!— risTvis aris mere saWiro es yvelaferi. gifiqria

kargad amaze, xaTuna?— saqarTvelosTvis, batono, saqarTvelosTvis, —

wynarad uTxra wverosanma, galeulma biWma, romelsac xelSi Sindisferi, Sav-TeTrzolebiani droSa eWira da afrialebda.

mze karga xnis Casuli iyo.CrdiloeTidan civi niavi uberavda da gviani Semod-

gomis didi Rame epareboda dedaqalaqs.

Page 84: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

85

radiomonologi

madlobeli var, ser, Tavaziani winadadebisTvis, ma-gram uari unda giTxraT. Zalian aRelvebuli var, dal-agebulad ver vilaparakeb. arc Tqven darCebiT kmayo-fili da arc Cems xalxs moewoneba naucbaTevi Canaweri. mibrZandiT, sxva moZebneT, ufro mSvidi nervebis kaci. me erTi ubralo, dawyebiTi klasebis maswavlebeli var, ariTmetikas vaswavli balRebs. zeg, samSabaTs, Tvramet-Si Tve Sesruldeba, rac gakveTilze ar Sevsulvar. war-moidgine, rogor xasiaTze viqnebi. gaficva Cvens saqmeSi iseTi danaSaulia, rom, SeiZleba, veRarasodes gamoas-woro. saaTis qvebis qarxnis muSebi rom gaificebian, si-tyvaze vambob, SeiZleba qveyana ar daiqces. usaaTisqve-bod gavZlebT, rogorme, cota xans. magram skolis gaficva SeiZleba? mosaTmenia, bavSvebi gvelodebodnen, tanmrTeli iyo da gakveTilis Casatareblad ar mix-vide? eklebze vzivar. im dRes quCidan Sevavle Tvali. sarkofags hgavs skola. bavSvebis Jriamuli aRar ismis. Cans, mSoblebic aRar uSveben Svilebs skolaSi. RmerTma nu qnas, ase rom gagrZeldes. sxvisa ra mogaxseno da me ki guli gamiskdeba!

TqvenTvis, sxva eris SvilisTvis, vici, Cveni gaficva kidev ufro gaugebaria. Wirveul xalxis axirebad mo-geCvenebaT. yoveldRe vismenT radio da telegadace-mebs, vkiTxulobT presas da gaognebuli varT, Tqvengan erTi Jurnalistic ar aRmoCnda, Cvens satkivars rom gulTan miitanda. gviyureben, rogorc saerTo indus-triaSi CarTul patar-patara manqanebs da Turme TavSi arasodes mosvliaT, rom Cven garda imisa, rom zanza-reTis imperiis moqalaqeTa pasportebi gvidevs jibeSi,

Page 85: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

86

varT eri — Cveni ubeduri istoriuli warsuliT da ro-gorc guli migrZnobs, kidev ufro Zneli momavliT.

Cems samSoblos amia hqvia. Cven amias xalxs warmovad-genT. amiur enaze vlaparakobT da vwerT. ZirZveli eri varT. amia hqvia-meTqi Cems samSoblos. mere ra, rom garemoebis gamo zanzareTis imperiis farglebSi vcxov-robT da araTu sxva qveynebTan damoukidebeli urT-ierTobis gabma ar SegviZlia, bevr politikur rukaze aRniSnulic ara varT.

da mainc amielebs veZaxiT Tavs da Cvens amielo-bas diaRac vebRauWebiT. am xuTi Tvis win zanzare-Tis televiziiT erTi saubari gadaica. meeqvseklasel amiel gogonas ekiTxeboda telediqtori— `saidan br-ZandebiT?~ `amiidan~, upasuxa gogonam. `me gekiTxebiT Tqveni samSoblos saxels~, gaumeora kiTxva diqtorma. `xom giTxariT — amia~, ar daibna gogona. `dafiqrdiT kargad, gimeorebT, romeli qveynidan xarT?~ CaaWiWinda diqtori. `amiidan~, cremli Caudga xmaSi gogonas. `amia xom qveyana ar aris! Sen erTxel da samudamod unda gaxsovdes, rom Sens samSoblos zanzareTi hqvia!~ gawyra diqtori.

diax, ser, am bolo dros SemoiRes patara da didi samSoblos cneba. Turme, nu ityviT, amia Cemi patara samSobloa, xolo zanzareTi — didi. ara, batono, pata-ra da didi samSoblo ar arsebobs. amia Cemi samSobloa, Cemi sulis kivilia, CemTvis yvelaferia — didicaa da diadic, xolo zanzareTi rac aris, mogexsenebaT.

ici, ra gviTxra guSinwin, mitingze erTma kacma? vin iyo da ras warmoadgenda, ver gavigeT, magram zanzare-Tulad ise mSvenivrad laparakobda, rom Cven TviTon davaskveniT, sad iyo gazrdili da vis Cangs dahxaroda. sxvis enaze rom aWikWikdebi, cota aqcenti mainc unda gqondes. uSecdomod Tu ici sxvisi ena, Sen ggonia didi Rirsebaa? me Tu mkiTxav, sircxvilia, ser. es imas niSnavs,

Page 86: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

87

rom Seni mSobliuri ena ar ici kargad. Seni daTme, Sensas zurgi Seaqcie, ra moxda, iolas gadixar sxvisi eniT da, ggonia, qveyana ar daqceula. `azviadeben patriotulad tvinmowyobili moqalaqenio, sulerTi ar aris, kacma rom Tqvas, bazarSi tyemals ra enaze viyidi da gazeTs ra enaze wavikiTxavo?~ ase fiqrobs enagamocvlili kaci. ara da ara, mowyaleo xelmwifev. swored rom meored mosvla da cis Camoqcevaa Seni mSobliuri ena rom dagaviwydeba kacs. es imas niSnavs, rom Seni eri dasuRapav-dasakarga-vad gaimete. gaswire uRvTod da usabuTod. roca Seni mSobliuri ena gepataraveba da sxvisas uerTguleb, es imas niSnavs, rom Sensave mama-papas Seaqcie zurgi. metsac getyvi, damnaSave xar yvela gmiris winaSe Tavisi eris Ta-visuflebisTvis rom ubrZolia. damnaSave xar yvela mw-erlisa da erovnuli moRvawis winaSe, Sens ers rom war-mouSvia dasabamidan aqamomde.

aba ra gegona, ase ubralod rodia saqme! axla war-moidgine, aTeuli wlebis ganmavlobaSi CagCiCinebdnen: nu gaawyale guli am Seni amiuri zne-kulturiT, nu Segvawuxe erTi muWa erisTvis-Ra gasagebi ena-simReriT, aRar aris eTnografiuli epoqa, gaige erTxel da samu-damod — msoflio lamis erTian mecnierul-samrewvelo wrebrunvaSi gaerTiandes da ra drois erovnul tkivi-lebze Civiliao. ara da ara! msoflio mSvidoba da har-monia me imisTvisac minda, rom Cemi patara amiac feTqa-vdes da suldgmulobdes. davTarareul msofliosTan ra mesaqmeba. vis ra dauSavdeba Cemi amiuri qudiT rom viaro am duniaze da im enaze vilaparako, romelzec Cemi winapari oTxi aTasi wlis winaT Tavis dards da sixaruls akvesebda.

gameqca sityva. imas geubnebodi, mitingze kacma dagv-moZRvra-meTqi. rao, ra sasazRvro Sen Cemobia aitexeTo. ra zRvarmtkavlobanas da bagiris gadaqaCvas eTamaSebiT erTmaneTsao. vin mogcaT Tqven, Tqveni miwebi da Tqveni

Page 87: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

88

ezo-Robenio. karga xania, Tqveni nacionaluri rukebi muzeumebs Cabarda da axla Tqvenive nebiT yvelani zan-zareTis imperiaSi cxovrobT. vin mogcaT zanzareTis teritoriis dayofa-daqucmacebis uflebao. es Tqva, tribunidan Camoxta da xalxis risxvas gaerida. manqaniT waswyda im adgilidan. kidev kargi, ver moaswres qeCoSi xelis Cavleba, Torem cud dRes daayridnen.

ase laparaki SeiZleba? me kargad vici, rac mWirs, ma-gram Sen yvaviviT unda damCxavlo samocdaaTwliani ban-gisgan Zlivs gamoRviZebuls da Tvalgaxelils? Sen ra dagiSavdeba, me rom Cemi istoriuli sazRvrebi moviZio da Svilebs cnobad mainc davutovo, vin da rani viyaviT, mainc Sens xelSi da Sens sazRvrebSi ar var?

zanzareTs sxva ramis eSinia, ser. amias teritoriuli pretenzia rom movawesrigo, ra garantia maqvs, rom xval sxva mcire erebsac igive survili ar gauCndebaT da ar daerevian erTmaneTso. gana marTali da gonivruli ar aris zanzareTel winamZRolTa es fiqri, magram CvenT-vis, amielTaTvis aseTi gansja ra nugeSia.

xom ar SegviZlia, mSvidad vucqiroT, rogor vileviT da vTavdebiT dRiTi dRe? xom ar SegviZlia, taSi da-vukraT imperiis didi programis im punqts, sadac gas-agebad sweria, xalxTa da erTa TandaTanobiT Serwyma-SeerTeba Cveni mTavari amocanaao? vis xarjze moxdeba, Tu iciT, es SeerTeba? patara erebis xarjze. romel enaze ilaparakebs, im programis SemdgenelTa varaudiT, zanzareTis imperia xval-zeg? — zanzareTul enaze. ai, esaa gul-filtvs rom miRrRnis da ar masvenebs.

Cveni sazRvrebis Secnoba-gamorkvevaze xom zrdilo-biani uari gviTxres, axla zanzareTis jaris SenaerTebi Cagviyenes quCebSi da gadi-gamodian patrulebi tankis luladamiznebul saxlebSi. vis eZeben? gaficvis mo-Taveebs da iniciatorebs. aris dapatimrebani da da-kiTxva-gadasaxlebani.

Page 88: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

89

amaoa, ser, es sifrTxile-RonisZiebani. ori milioni kacis erTdroulad quCaSi gamoyvana saidumlo `orga-nizaciebiT~ (rogorc uwodes) ara da ar moxerxdeba, Tu TviT xalxi ar aris mzad, Tu satkivari TviT xalxs ar awuxebs da aforiaqebs.

ginaxavT sadme am masStabis gaficva? sami Tvea, quCaSi vdgavarT da Cvens sayvirals vyviriT, Cvens satkivarze vRaRadebT.

nuTu es faqti arafers geubnebaT?nuTu axlac SemTxveviTobas da nacionalur amCatebas

unda daabraloT yovelive?ra unda vuTxra Tqvens radiomsmenelebs. is, rac si-

marTlea, Tqven ar gainteresebT. kidec rom dagTanxm-deT gamosvlaze da giTxraT, rac giTxariT, sulerTia, amis gamSvebi eTerSi Tqven ara xarT.

Tqven sxva politika gainteresebT da sxva simarTles emsaxurebiT. amitom gTxovT, damtoveT marto Cems wux-ilTan, wadiT, Tqveni gza naxeT.

Page 89: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

90

`Tqvens Soris mSvidi darCa vinme?~

daRamebisas proJeqtorebi mianaTes tribunas da Siom maRla, terasebisken gaikvlia gza, raTa moqadageTa sax-eebi axla mainc daenaxa.

aqamde irgvliv jgufebad mdgomTa saxe-zurgebs xe-davda mxolod da mikrofonis gaskdomamde xrialis garda sakuTari taSis xma da memitingeTa SeZaxilebi Caesmoda.

yinavda, magram fexs aravin icvlida. ipodromis orive karidan uwyvet nakadad moedinebodnen. SemosasvlelTan da zeda gzaze fanjrebgaumWvirvale avtobusebi idgnen. avtobusebis win uiaraRo milicielebi gamwkrivebuli-yvnen. milicielebs ratomRac moRlili da mowyenili saxeebi hqondaT.

Sios maRla asvlisas talaxze fexi daucda da fiWvs rom ar moWideboda, qvemoT mdgar sam grZelplaSCian ymawvils karebamde Caitanda. biWebs misi dacureba arc SeumCneviaT. kiserwawvdilni fexiswverebze iweodnen, TiTqos viRacas eZebeno.

yurebze rideakrulma kacma xeli SeaSvela da iasam-nis buCqTan, bolo rigis kuTxeSi Siom fexze dasadgomi adgilic iSova.

aqedan yvelaferi xelisguliviT Canda.saaTs daxeda. mesame saaTi iwureboda, rac mitingi

daiwyo da ormoci aTasi kaci lamis sunTqvaSekruli us-menda gamomsvlelT.

Sio pirvelad moxvda imgvar Sekrebaze, sadac aSkarad Canda, rom yvelaferi winaswardagegmili ar iyo da TviT tribunaze mdgomnic veRar axerxebdnen uzarmazari sax-alxo yrilobis kalapotSi Cayenebas.

pirveli xuTi-eqvsi gamosvla wesrigianad, gamocxade-ba-wardgeniT, auCqareblad, SeiZleba iTqvas, miting-

Page 90: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

91

isaTvis Seuferebeli sidarbaisliT Catarda.aravin cdilobda lamazsityvaobiT ekekluca, an yo-

CaRi, gabeduli biWobiT moewonebina Tavi msmenelTaT-vis. Sios aqamde rac mitingebi enaxa, sul sxva qveynebis gasaWirze iWaWebodnen oratorebi. xan demokrati ber-Zeni Jurnalistis bedze wuxdnen, xan Cilel patriotebs TanaugrZnobdnen, xan pirovnebis TavisuflebisaTvis mebrZoli amerikeli qalis dapatimrebis gamo gamoTq-vamdnen protests. dRes ki, dRes, 1988 wlis 12 noem-bers mTavrobisTvis nebarTvagamoglejil am uzarmazar mitinze, pirvelad Sios maxsovrobaSi, saqarTvelos ga-saWirze iyo saubari.

SuaxansmiRweuli Jurnalisti gaocebuli iyo. Sem-krTali ixedeboda aqeT-iqiT da ukvirda, mikrofonis irgvliv SemojarulT Tofs rom aravin esroda, an civ haers rom ar kveTda wesrigis damcvelTa gamyinavi SeZa-xili — `dauyovnebliv datoveT ipodromis teritoria!~

`batonebo, megobrebo, qarTvelebo, moqalaqeno~, — yvelanairi mimarTva gaismoda gamomsvlelTa piridan garda im erTisa, romelic samocdaaTze meti wlis gan-mavlobaSi saocrad gacvda morigi TaTbir-konferen-ciebis kaTedrebidan da kinaRam sicivis, aragulwrf-elobis, oficialuri damokidebulebis niuansi SeiZina — `amxanago!~

raze saubrobdnen moqadageni? uWirso saqarTvelos. ucxo Tesli mogvimravldao, frTebs isxamso saqarT-velos demografiuli dapyrobis avbediTi gegma, pre-sidan usamarTlod Tavs gvesxmiano `ufrosi Zmebi~ da Sepasuxebis uflebasac aRar gvaZleveno. saqarTve-lo sufra-respublikad da mewvel furad gadaiqcao. dagvRupavso unapiro, mouzomavi internacionalizmi. xalxs atyuebso araerTi didi da patara gaiZvera. aRar gvjerao yalbi dapirebebis. saswrafod SeCerdeso saqa-rTveloSi erTa Serwyma-gaTqvefis sabWouri eqsperi-menti, ilia WavWavaZis samSoblos Tavze mSvidobiani ga-

Page 91: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

92

nadgurebis Savi Rrubeli grovdebao. droa, Tavs vuS-veloTo, batonebo...

ra gabrwyinebuli, Signidan ganaTebuli saxeebi hqon-daT qadagebs. erTbaSad Camoeglija maTTvis viTarebas is iarliyebi, demagogebad, karieristebad, SizofreniiT daavadebulebad, ucxoeTis propagandisTvis sulmiy-idulebad rom acxadebdnen bolo Tveebis ganmavlobaSi gazeTebi, raTa saxeli gaetexaT eris qomagTaTvis. pro-JeqtorminaTebul tribunaze yvelani wmindanebad Candnen.

nerviuloba etyobodaT xmaSi. TiTqosda Cahyvirodnen mikrofons. TiTqosda yvelafris Tqma erTbaSad sur-daT moeswroT. SiSi igrZnoboda, SiSi imisa, rom es-esaa viRacis Ronieri xeli miwvdeboda mikrofons da pirSi Seatovebda uTqmel sityvas qadagebis eqstazSi Sesuls.

Taviseburi simZafre Sehqonda mitingis msvlelobaSi im sityvebsac, organizatorTa Soris tribunaze rom ga-ismoda mas Semdeg, rac morigi mokamaTe sityvas daas-rulebda. mitingze kulisebi ar arsebobs. mikrofonSi `samuSao~ laparakic ismoda:

— axla Sen Tqvi!— Sena, xudonhesi ar dagaviwydes!— pasuxi axlave mogveciT-Tqo!— moica. ras acxadeb?!— ar daiSaloT, sanam mTavrobis wevri ar gamova-Tqo!— ase uceb ra unda gadawyviton!— iseTi ramec ar unda movTxovoT, rac magaT ar Seu-

ZliaT.— moicaT. yvelani xom ver vilaparakebT. arabuls,

arabulis mamas uxmeT!— konkretulebi, konkretulebi unda viyoT!— moicaT, moicaT, nu awvebiT, mokled moWeri, Tu Zma

xar. litveli, litveli gamouSviT. amis Semdeg litv-els mivcem sityvas!

sityvebi mainc sityvebia da Sios mikrofonTan myofTa gabedulebaze ufro metad sxva ram xiblavda:

Page 92: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

93

Cems redaqtors ocdaxuTi kaci ver SevukrebivarT erTad samsaxurSi krebis Casatareblad da es ormoci aTasi kaci ase erTbaSad, erTsunTqvad, erTfiqrad ram Sehyarao ipodromze am siciveSi. Cans, moqadageTa wuxi-li marTlac rom saerTo wuxilia, Torem seiris sayure-blad mosulis araferi etyobao am xalxs.

yinva Zval-rbilSi atanda. Sios fexis TiTebi wahyina da adgilze xtunva daiwyo; iqneb cota mainc gavxurdeo.

mitingi, rom ityvian, siCqares iRebda. kiTxulni ufro da ufro gabedulad moiTxovdnen Tavisufal, politikur-ekonomikurad damoukidebel, erovnul sufTa saqarTvelos. da Sios ufro da ufro sjeroda, rom am moTxovnaSi gaugonari da ucnauri ara iyo ra.

cota xnis Semdeg erTma suraTma gaitaca da ara mar-to sicive gadaaviwyda, mikrofonis xmac aRar esmoda.

ra suraTi iyo aseTi? ras daadga Tvali Siom?tribunis irgvliv Semojarul da maRla, ficarnagze

mdgar axalgazrdebs xelT qarTuli droSebi eWiraT da ise Tavisuflad, lamazad idgnen, TiTqosda, rac irgv-liv xdeboda, maT sruliadac ar exebodaT.

idgnen pirtitvelani, lamazebi, SiSis natamalic ar Canda maTs gamoxedvaSi. saocari simSvide daufleboda maTs saxeebs. droSebs da saqarTvelos Tavisuflebi-saTvis brZolaSi dacemulTa portretebs iqeT-aqeT ar-wevdnen da zamTrispiris kriala cas, gverdawiTlebuli RrublebiT mooWvil cas ascqerodnen.

`ra mSvidad ariano~, cremli miawva TvalebSi Sios.idgneni ymawvilebi proJeqtorebiT abrdRvialebul

ficarnagze, idgnen rogorc samizneze da Siom sab-olood irwmuna, rom yvela yvela da, xvalindeli saqa-rTvelos jiuti mzeris moTokva ukve araviTar Zalas aRar SeeZlo.

Page 93: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

94

saubari Wadrebis CrdilSi

— zaza!moixeda. kibeze Camoyolil ymawvils, romelic qaqa-

niT raRacas umtkicebda, bodiSi mouxada; iq modi, iq vilaparakoTo, svanuri qudi xelSi rom eWira, daixura da Cemken wamovida.

usityvod gavuwodeT erTmaneTs xeli.— salaparako maqvs-meTqi SenTan, Tu gcalia.miixed-moixeda.— ici ra, gamcileblebi maxlavs, Tu iseTi ramea...— ara uSavs, didxans ar dagayovneb.kekeliZis biustTan CamovjeqiT.— madloba RmerTs, gadavrCiT, — wkiri gadavtexe da

movisrole.Tvalebi mowkura, Semomxeda, mere muWSi Caaxvela da

fexsacmelebs daaCerda.— didi saqme gakeTda.— saqme? aTi saukunis salaparako da Tavmosawonebeli.

ici Tu ara Sen, rom am rva dReze tomebi daiwereba. gu-lis ficarze daiwers qarTveli kaci am Tavganwirvis mag-aliTs. cotne dadianis, samasi aragvelis, mefe dimitris, romelic ginda didi gmirobis tolfasia, rac axla moxda.

— ra bednierebaa. ra Zlieri axalgazrdoba gvyavs. RamiT sanTlebiT xelSi mjdomTa sanTlisfer saxeebs rom Sevcqerodi, cremli nikapze meskvneboda.

— uzarmazari gakveTili misces im bavSvebma marto saqarTvelos ki ara, TavisuflebisTvis mebrZol yvela ers mTel msoflioSi...

— aba, zogierTs hkiTxe? ra gmiroba, pravakatorebis mier gzaabneul balRTa ugunuri aqcia iyo da meti

Page 94: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

95

araferio. pravakatorebi — es Cven varT.— ra ugunuri unda iyos kaci, ra mtroba unda hqondes

gulSi sakuTari samSoblos mimarT, erisTvis Tavgan-wirul ymawvilTa kveTebaSi fexis ayola dainaxos da meti araferi. Tu ase gansji; codne dadianis gmiroba zurgze Taflis wasmas da mze-buzTa wva-kbenisTvis ga-ZlebadRa mogeCveneba.

— Sen ega Tqvi. Cven xom vicodiT, raze mivdiodiT, ma-gram, simarTle giTxra, am masStabebs mainc ar velodi. vfiqrobdi, didi-didi oc-ocdaxuT moSimSilemde Tu mogrovdeba-meTqi. Sen warmoidgine, bolo dRes aTasi axalgazrda ijda da ara marto axalgazrdebi, ase, Cveni xnisac araerTi SevniSne.

— xom SeiZleboda, amas ubeduri SemTxveva mohyoloda.— ras gulisxmob?— bavSvebi daxociliyvnen, an aRtkinebul brbos raime

SeSloda da mTavrobas represiebisTvis miemarTa.— ra Tqma unda. Zalian axlos viyaviT katastrofasTan.

bolo dReebSi ukve isteriis saxes iRebda yvelaferi. mozRvavebul xalxs ver vakavebdiT. quTaisidan gori-dan, saingilodan modiodnen da foTlebiviT eyrebod-nen granitis kibeebze da cementis moedanze, mTavrobis sasaxlis win. mere SimSilobis wesebi yvelam rodi ico-da. dRis ganmavlobaSi moZraobdnen yvirodnen, energias xarjavdnen da RamiT ise sustdebodnen, rom guli mis-diodaT. Cveni Carevac amao iyo. Tavs gaufrTxildiT-meTqi rom CavZaxebdi megafons, mipasuxebdnen; Cven aq sasikvdilod movediT, saTamaSod ki arao.

— ramdenime gulSeRonebulis sakaces me TviTon mi-vyevi lazareTamde. nemsebiT rom moasulierebdnen, gak-virvebuli mimoixedavda da karebisken iwevda: `aq vin momiyvana, Cemi adgili iq ariso~. mere tirils iwyebda, vin mogcaT Cemi gadarCenis uflebao.

— gana ar vgrZnobdi, Cveni xalxis gawyvetil ilajs

Page 95: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

96

da Tavisuflebisadmi ltolvas, magram Tavganwirvis am dones ar velodi. unda vaRiaro.

— axla sxva mxridan SevxedoT am faqts. rasakvirve-lia, gakeTda udidesi saqme. samocdaaTwlovani saRaTas Zilisagan saqarTvelos gamoRviZebis etapi dasrul-da. axla yvelam igrZno da dainaxa, rom saqarTvelos erovnuli meobis xelyofa egre iolad ar SeiZleba. ma-gram gifiqria Tu ara imaze, rom SeeZloT am gmirobis Cadenis saSualeba ar moecaT?

— mainc?— ise, ubralod. rogorc ki movidoda Ceqmiani ja-

riskaci da gibrZanebda — aba, aibargeT aqedan, Seaxvi-eT eg Tqveni droSa-sabnebi da mousviT, sanam ukanals panRuriT agiwvavdeTo. rogor fiqrob, dasawyisSive ar gamasxaravdeboda is, rasac me da Sen axla istoriul gmirobas veZaxiT?

— jer erTi, demokratiis epoqaSi vcxovrobT da esec ar iyos, saerTaSoriso statusiT nebayoflobiT moSim-SileTa xelyofis ufleba aravisa aqvs. ase rom, iaraRiT Careva imTaviTve gamoricxuli iyo.

— sanam SimSils gamoacxadebdi, manam Cagereoda. iaraRs Tavi davaneboT, jarsac. ubralod, wesrigis dacvis samsaxurSi var da ar gaZlev mTavar prospeq-tze mTavrobis sasaxlis win xalxis Sekrebisa da jdomis uflebas. amis gamarTleba aTasnairad SeiZleba — sul ubralo ram; sazogadoebrivi transportis moZraobas xels uSli, an saxanZro uSiSroebisaTvis safrTxes war-moadgen.

— rasakvirvelia, SeiZleboda ase momxdariyo. Tumca farTo sazogadoebis survilis sawinaaRmdego qmedeba iqneboda.

— magram ara iseTi, rom wesrigis damcvelTaTvis da-naSaulad CageTvala. Tqvenive usafrTxoebis, Tqvenive interesebidan gamomdinare vakeTebT amaso, gvetyodnen.

Page 96: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

977. r. miSvelaZe. t. III

— ukeTesia vilaparakoT ara imaze, rac SeiZleboda momxdariyo, aramed imaze, rac moxda. Cven udidesi moraluri gamarjveba movipoveT. xolo gamarjvebu-lebs, mogexseneba ar asamarTleben.

— ici, ra minda giTxra? arsebobda-meTqi sxva Zalac, am gmirobaSi xeli rom mogvimarTa.

— ufro swori iqneba Tu vityviT; samsaxurebrivad xelis SeSla evaleboda, magram xeli ar SegviSala.

— oRondac. — ra Tqma unda. swored imitom hqvia am moZraobas

`saxalxo~, rom gulgrili aravin darCenila. me bevri funqcioneri vici, siamovnebiT rom gamicvlida adgils, rom davTanxmde. eris momavlisTvis brZolaSi devna-Seviwrovebis, dasmena-ciliswamebiT savse dReebi ufro met sulier kmayofilebas aniWebs kacs, vidre dangre-vis piras misuli imperiis sasTumalTan jdoma, Tundac oqros palataSi. marcxniv ar miixedo, Cveni saubriT ukve dainteresdnen.

— vici. yuradReba ar miaqcio. Sen es miTxari, xval ras apirebT?

— konkretulad xval, Tu saerTod `xval~?— saerTodac da konkretuladac.— konkretulad xval saxalxo frontis Sekrebaze Sim-

Silobis Sedegebis Sejamebaa. saerTod moZraoba, albaT, Tavisi aRmavali gziT ivlis, sanam im sanukvar, saboloo mizans mivaRwevdeT.

— viRacam miTxra, samSi mitings apirebeno.— SeiZleba. me jerjerobiT araferi vici.— xom gjera Cemi, zaza?— eg SekiTxva Zalian dagvianebulia.— hoda, Zalian gTxov, moqaqane-momitingeebad nu ga-

daviqceviT, axla saqmeze gadasvlis droa.— saqmeSi ras gulisxmob?— eris mobilizeba-gaRviZebis etapi dasrulda. axla

Page 97: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

98

brZolis forma da taqtika unda SevicvaloT. roca moZraoba Stampad iqceva, igi uferuldeba da kvdeba. Tqven rom moumzadebel, stiqiur mitingebs atarebT, iseT mitingebze xuTjer mova kaci da meeqvsejer aRar. interess dakargavs. RmerTma nu qnas, SimSilobis gameo-reba mogivideT TavSi. amiT ocdasam-ocdacxra noem-bris heroikasac xazs gadausvamT da gmirebad ki ara, axirebul, butia, umwifara politikur balRebad gamog-vacxadebs istoria.

— magram brZolis am formam — SimSilobam skep-tikosebs rom ukidures da saSiS formad miaCndaT, Cven gansacvifrebeli gamarjveba mogvitana. xom gjera, rom Cveni protestis gamoZaxilicaa 108-e da 119-e muxlebis Secvla konstituciaSi.

— mjera, magram jer erTi, prezidiumma sesiamde Secvala proeqti da meorec, koka wyals yovelTvis ar moitans.

— mainc ras gvTavazob, gavCumdeT? mivatovoT ToneSi Cakruli puri?

— zaza, nu ficxob. Seni maqsimalizmi amjerad uad-gilod meCveneba. xom ici, arc erTi Cvengani da arc Tunda mTeli konstituciis Secvla ara Rirs, Tundac erTi bavSvis sicocxled. xolo is bavSvebi sikvdilTan Zalian axlos iyvnen. romel konstituciur uflebebzea laparaki, roca zed yurisZirTan Camdgari jariT `gvi-caven~.

— warmoidgine, rom ase efiqra Sens mierve weRan nax-seneb samas aragvels, TavisuflebisaTvis brZolas msx-verplic mohyveba. aba, rogor ginda.

— zaza Cven msxverpli ukve gaviReT. axla brZo-lis sxva formebze gadavideT. damijere, Tu Zma xar, ar isargeblo imiT, rom Sens daZaxilze aTasebi ikri-bebian. sakmarisia mowodebebiT damuxtul mitingze Sendauneburad vinmem sityvis asanTs gahkras, xalxs

Page 98: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

99

raime SesZaxos da mSvidobiani `TaTbiri~ umarTav br-bod iqceva.

— nu geSinia. me bavSvi ara var da arc ise sisxlian-Tavqariani lideri var, sxvebs rom hgoniaT. Sens si-tyvebSi SemkrTali kacis intonacia mesmis. Sengan swore giTxra, ar velodi. xom xedav, ramodena angariSs gvi-weven. bevri `amxanagi~ ukve CavagdeT ujaro generlis mdgomareobaSi. TavianTi `aqtivis~ Sesakrebad cxrajer darekva da mosawvev-Txovnebis beWdva uxdebaT. maSin, roca presa maT xelSia da yvelaferi. Cven ki erTs vity-viT da mTeli saqarTvelo Cvenken moixedavs.

— swored amitom minda gagifrTxildeT. popularo-bis mopoveba am situaciaSi Zneli ar aris, magram xalxis ndobis dakargvac iolia.

— vici, ukve muSaoben imaze, rom eris damRupvelebad, saxelis Sovnis surviliT anTebul, erTmaneTsdareul politikanebad gamogvacxadon, magram RmerTma xom icis, rom ase ar aris. Cven alRo sworad avuReT istoriul process. roca egonaT, rom televizorTan mimjdari, daRlili, gayuCuli eri praqticizmSi Caeflo da ilias anderZi daiviwyao, Cven davamtkiceT, rom saqarTvelos ar sZinavs.

— didi madloba amisaTvis, magram ratom ar ginda damijero, rom am etapze kavSiridan gasvlisTvis aqti-uri mecadineoba qaris wisqvilebTan brZolis tolfasia?

— eg Seni azria.— Sen istoria Cemze kargad ici da iqneb gaixseno,

ra dReSi Caagdes damoukidebeli saqarTvelo gareSe mtrebma ruseTis imperiis dangrevis meore dResve. Turqs `Sinaurmac~ auba mxari. saqarTvelos daSnakTa somxeTmac ki omi gamoucxada.

— axla sxva droa. Sen ra, Senc imaT mxaresa xar, vinc utifrad amtkicebs, saqarTvelos damoukideblad arse-boba ar SeuZliao?

Page 99: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

100

— damoukidebloba, Cemo zaza, yvela eris sanukvari ocnebaa, magram sabani rogorc gagwvdeba, ise unda daix-uro. koRo spilos mxolod igav-arakSi amarcxebs. roca spilo moberdeba da sikvdilis piras dadgeba, koRom swored maSin unda imarjvos.

— ar geCveneba, rom spilo daberda?— yovel SemTxvevaSi ise ara, koRos dasja ver Se-

Zlos, Tu moindoma.— yvelaferi kanonzomierad xdeba. Cven am brZolaSi

marto ara varT. samasi milionidan oras oTxmocdaTx-uTmets aRar SeuZlia Zveleburad cxovreba. es imas niSnavs, rom is oras oTxmocdaTxuTmeti milioni Cvens mxarezea.

— magram maT sxva problemebi awuxebT. xom naxe, axa-li konstituciisTvis brZolaSi Cven gverdiT mxolod erTi cicqna respublikebi — litva, latvia, estoneTi da somxeTi aRmoCndnen.

— gana mxolod konstituciisaTvis brZolaa is gran-diozuli moZraoba, mTel imperias rom moedo. Sen ggonia, belorusias ar awuxebs, rom minskSi mxolod erTaderTi belorusuli skola darCa? an Sen fiqrob, ukraina Za-lian kmayofilia Tavisi bediT? ormocmilionian qveyanas moskovis nebis gareSe xelis ganZreva da sazRvargareT Tavisi delegaciis gagzavna rom ar SeuZlia, Sen fiqrob, eklad ar esoba gulze? jer arc TviT ruseTia dalxineb-uli-kmayofili. saRad moazrovne rus inteligenciasac moswyinda qarafSutuli eqsperimentebis da kudmokve-cili Tavisuflebis amara cxovreba. mobezrda ufrosi Zmis arcTu ioli mundiri. ase rom, ukeTesi momavlisaT-vis brZolaSi Cven, yvelani erTada varT.

— ar geCveneba, rom aseTi saubari erTxel ukve Sedga Cveni saukunis dasawyisSi? social-demokratebsa da il-ias Soris uTanxmoebis Tavi da Tavi swored eg iyo.

— albaT istoriis gakveTilebi meordeba.

Page 100: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

101

— magram axla sxva droa da Cveni valia sisxlisRvra avacdinoT isedac fergaleul qarTvels.

— mainc rogor ginda vardis ueklod krefa?— or etapad unda Catardes Cveni saxalxo moZraoba:

saqarTvelos enobriv-eTnografiuli gaZlierebis (gam-ravlebisa da moWarbebuli stumrebisagan gawmendis) da Semdeg TviTdafinansebis arxebiT politikur-ekonomi-uri Tavisuflebis mopovebis etapebad. rac Seexeba ru-seTTan urTierTobas, me vfiqrob, igi SeiZleba didxans darCes im sawyisebze, rac erekle mefem SesTavaza did ruseTs georgievskis traqtatis saxiT. Cveni geografi-uli mdebareoba da saqarTvelosken muStris TvaliT damiznebuli Turqul-iranuli mzera ar gvaZlevs imis saSualebas, rom rogorc Cveni winaprebi ityodnen, marTl morwmune ruseTs gamovecaloT.

— nuTu imisTvis CamovjeqiT aq me da Sen, rom ZvelT-aZveli istoriuli galoba momesmina Sengan? ers Tavi-sufleba swyuria da Cven eris gulisTqmas unda mivyveT.

— eris jansaR gulisTqmas! ratom ggonia, rom eris mesiad Sen mogavlina gangebam?

— me araferi mgonia, me erTi jariskaci var da Wir-iviT mZuls lideris gvirgvini. Cvens Znel droSi igi miT ufro damRupvelia. Cven xom mTavrobis dauxmare-bladac mSvenivrad vaxerxebT, rom erTmaneTi ar vail-iaWavWavaZeoT.

— unda SevikriboT da wynarad, dalagebulad yovel-gvari mitingebis da bRavilis gareSe unda SevimuSaoT eris saxvalio programa. dabneulebs vgavarT, zaza.

— magram ufro dawyobilad arc isini Canan, TavianTi rbili savarZlebidan krazanebiviT rom ikbinebian, tri-bunebidan Tvalebs gvibrialeben, gvaSineben da saziz-Rar Worebs avrceleben, saxalxo moZraobas saxeli rom gautexon.

Page 101: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

102

wamodga. svanuri qudi TasiviT daiWira xelSi, Caxeda da Tavze Camoimxo.

— waval, Torem dametanja fexze dgomiT Cemi `mcve-li~.

— xval dagirekav, — davawie.— dareke. gvian RamiT. telefonSi bevri ar melapara-

ko. naxvamdis!— RmerTia Cvensken.mosasxamis jibeSi xelebCawyobili Cqari nabijiT

daadga prospeqts. bavSvobaSi ufro wynarad, lamis udardeli kacis nabijebiT dadioda. siarulis manerac rogor Secvlia.

universitetis gumbaTs mifarebuli mze sxivebs maR-la, lurji zecisken isroda.

Page 102: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

103

kacni

Cveni sofeli jer isedac ar uqnia RmerTs da zamTar-Si mTlad Cakvda: saqme araferi, damlaparakebeli aravin dilidan saRamomde radios xom ar miujdebi.

mowyenilobisagan lamis Wkuidan SeviSalo.sanadirod me aRar davdivar, muxlebi ar mivarga.

kacma rom Tqvas, arc axalgazrdobaSi vyofilvar nadi-robis didi trfiali.

adeqi am gayinul saxlSi diliT, SeSa daCexe, wyali mozide, Zroxas Cala dauyare da miujeqi buxars. mker-di gagiTbeba, zurgSi gciva; Semobrundebi, axla zurgi gagiTbeba — cxvirs wagyinavs.

miaCerdebi fanjaras da guls gagiwyalebs gaqvave-buli suraTi — atalaxebuli Suka saqonlis CliqebiT daRarul-dakvaluli.

Tavs gayof samzadidan da saqonlis skores suni gece-ma cxvirSi.

ZaRls keti rom urtya, gareT ver gaagdeb, migdebu-lia buxarTan da Zinavs. arafris javri ar awuxebs, Wa-dis natexs Tu gadaugdeb, uxalisod waswvdeba, Tu ara da arc amaze moiklavs Tavs.

ra lamazad xataven kinoSi am gauTavebel imerul za-mTars, viTom tuCmotexili doqi gverdze, viTom buxar-Tan Sekrebili mezoblebi. Radars mificxebuli Wadi da `Carirama~. kargi, Cemo batono! es, vTqvaT, erTxel, or-jer, guSinwin, ori kviris win. magram yoveldRe? yovel-dRe civi Wadi, Wvartliani buxari, sami dRis lobio da mowyeniloba, momTenTavi, damRleli, mware fiqrebis amSleli mowyeniloba.

vis scalia SenTvis, vis axsovxar Sen! yvela Tavis kerasTan Tvlems da gareT gasvla ezareba.

Page 103: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

104

sadaa stumari, sadaa momsvleli. Tu rogorme daaRame, gaTeneba ar ginda? qveynis Rame Camodis.

miinavla buxari. gezareba gareT gasvla da SeSis Semotana. CageZineba buxarTan. mxrebSi Cafrenili sicive gamogaRviZebs. agakankalebs. loginisken icqirebi. si-braze gaxrCobs.

ra dedmamisSvilia, rom Senze adre dawves da logini gagiTbos. lampas mimjdari gayinul mwvanils arCevs. ra Sewveba axla am gayinul loginSi. ise daRamdeba, cols sityvas ar etyvi.

ra unda uTxra, raze unda elaparako. ra ax-aljvardawerili Cven varT. ormoci weliwadia vReWavT erTmaneTs. ra unda miTxras axali. yvelaferi viciT, yvelaferi naTelia.

Caibara es dRec ufalma. ra Seicvala mere? ribi-raboze isev adeqi. SeSa daCexe, wyali mozide, Zroxas Cala dauyare da miujeqi buxars. TuTunis xrColeba da xveleba momklavs, sxva araferi.

SuaRamisas ZaRlis wkmutunma gamomaRviZa. buxarTan migvrCenia wuxelis da gareT gaSvebas mTxovs.

gavskdi gulze. ar ginda axla Tavidan daZineba? wavy-avi fexi kaloSebSi da mivfSlatundi karebTan. ZaRli ukanmouxedavad gavarda gareT. kars urduls vuyri da raRacam damaqnia. wavbarbacdi. e, namdvilad wnevam amiwia-meTqi. isev damanjRria raRacam. TiTqos iataki iryeva da haerSi vrCebi. aCabaCad mivedi sawolTan. Cemi pelagia sawolze wamomjdara da momCerebia.

— geige rame?!— ra ginda, qalo? — fexebiT sabans visworeb.— araferi gagigia?— risas mekiTxebi?— axla, am wuTas, araferi SegimCnevia?— araferi, — ar minda wnevis ambavi vuTxra. Sewux-

deba, aqoTqoTdeba da mainc verafers miSvelis.

Page 104: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

105

— namdvilad miwisZvra iyo. logini gaaqan-gamoaqana raRacam.

— daiZine, qalo, daiZine, sizmars naxavdi, an glaxaT gedeboda Tavi baliSze.

amis Tqma da erTi imnari amoartya miwas qvevidan raRacam, rom oriveni iatakze aRmovCndiT.

saxli zanzarebs, qanaobs, irweva, TiTqos Semotri-alda da Tavqve eSveba, TiTqos warRvnam gagvitaca da saxlianad migvaqanebs.

SiSs didi Tvalebi aqvs. fexze adgoma vcade, magram muxlebi momekveTa. sarke wkrialiT daifSvna. Taroe-bidan jam-WurWeli gadmocvivda. pelagiam sibneleSi momZebna da ganwiruliviT mexuteba, viTom me rames vuSvelide.

es yvelaferi Tvalis daxamxamebaSi moxda. kedlebi, rom dawynarda, buxris Tavze xelis faTuriT movZebne Wraqi, axla Semovida Cems yurebSi saqonlis bRavili da soflidan kantikunti srolis xma.

CavicviT Tbilad da ezoSi gamovcvivdiT.sofelSi aqa-iq sinaTle daCnda.— eeeii!— romeli xar?!— minago var, minago, gesmiT Cemii?!— kiee!— rava xarT, tite? xom mSvidobaa Tqvenken?— kiee!— xvar SegeSindaT!— pelagia SemiSinda cota, aslokinebs!— ra Zala qonia am upatronos!— aba, aba, raRme ar gagvafrina haerSi?!— SediT, deiZineT, nu geSiniaT, meti ar iqneba!— ra ici, minago, ra ici! ar amogvrejgvos saxlSi

WukiviT!— SediT, ar gacivdeT! meti ar iqneba, vici me!

Page 105: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

106

minagoos odaSi sinaTle Caqra. me da pelagiam erTx-ans viareT ezoSi, magram fexis TiTebi wagvyina da saxls mivaSureT, daZinebiT ki, aba, ra dagvaZinebda. Tan ga-davyeviT, ZaRli Sin ver SemovityueT.

miwisZvra marTlac ar ganmeorebula, magram erTxel cota SiSi vWameT?

samoci wlis moviyare da am Cems kuTxeSi miwisZvra me ar maxsovs. es ra vai uSvelebeli yofila, Cemo batono, ra aqanavebs amxela saxls, amxela sofels Tavisi saqon-sayolianad nafotiviT? kidev kargi zeviT-qveviT ir-weoda miwa, Torem siganeze rom ganZreuliyo, ra kedle-bi gauZlebda.

inaTa Tu ara, jer saxls Semovurbine, bzari xom ar gauCnda kedlebs-meTqi. gadavrCenilvarT. mere saq-onels mivaSure, aqac mSvidobaa. saqonlisTvis qveynis dangreva Calas da qatos rom Seuwyveten, maSin iwyeba. dganan aqoTebul bagaze da xelebSi momCerebian, viTomc araferi momxdariyos. viTom im gadareulma Zalam, miwis gulSi, marto CvenTvis, adamianebisaTvis gaiara.

Tovlgareulad wvims. Tovlis damZimebuli fifqi zo-liviT gakrTeba wvimaSi da dambal miwaze dacemisTanave qreba. Tovl-wvima guls mirevs. rom moTovos, ukeTesia, sxvanairi ieri daedeba garemos.

— gesmis?— ho!lafaroSi minago moWylapunobs.— xom araferia? gamarjoba!— araferi. gagimarjos! SenTan?— Zaan gadavrCiT. Saqroia xarabaZis saxli doungre-

via.— mere?! — wavxdi kaci.— gamouswriaT karSi. pirvelad rom daartya, wa-

mouyria bavSvebi Saqroias da gareT gamovardnila. mgo-ni, coli daSavebula pataraze. ise, msubuqad.

Page 106: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

107

— uh, ase Tua kai. Se kaco, raRai gadarCnen...— raki erTxel mosinja, rom ar gaimeoros ar iqneba.

maSin, vin icis, ras gvizams!— aba, ras bRaodi wuxelis, meti ar iqnebao?— ra meqna aba. raRa gareT gayinulxar da raRa mi-

wisZvras daumarxixar cocxlad. gaRviZebs, ganjRrevs, es oxeri, Torem ZilSi rom geiparo, magas ra sjobia.

— nu icini, Se sulelo, yvelaferze.— ra vqna aba?! — gadmoyara Rojebi da xiTxiTebs.rezinis Ceqmebi Cavicvi. Tavze gakecili tomara Camov-

icvi da alages gadavabije.— ase daveSvaT, mokleze.— talaxia, davisvrebiT.— wamoi, wamoi, axal gzaze uaresia. xreSi Tu ar da-

vayrevineT, manqana ki ara uremi ver ivlis am aRmarTze. Saqroia ferdobze cxovrobs, wylis piras, xevSi. ezo

kaixela aqvs, magram rad ginda: swori adgili araa. am oR-roCoRros ranairad amuSavebs, mikvirs pirdapir, Zmas-Tan Cxubi mouvida da SarSanwin gadmosaxlda aqeT. es saxli simamrma aCuqa. RvTis winaSe, gvarianad daZvele-buli saxli ki iyo. Zlivs gamarTes. Zveli saxlis gadmo-tanas da awyobas rom xarji unda, me da Cemma RmerTma, im fasad axalsac ki gaakeTeb. gecodineba mainc ra aris da ufro daimedebulad icxovreb kaci Sig.

aq mTavar saqmes ukev morCenilan. rac miwisZvram daaklo, mezoblebs mouTavebiaT. dauSliaT Saqroias saxli da nawil-nawilad dauwyviaT ezoSi.

qalebi bargi-barxanas samzadi saxlisken ezidebian. yavriT daxuruli axali samzadi udgas Saqroias. patara xans ar uSavs. icxovrebs kaci. viTom wavukariT xeli Cvenc da kaklis xis qveS saxerxi gavmarTeT.

aTamde kaci vtrialebT,. dRes raRas movaswrebT da xvalidan SevudgebiT saqmes. axla moicala Saqroiam CvenTvis. kaklis xis qveS Sejgufebulebs mogviaxlovda

Page 107: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

108

da icinis. xom ar gaafrina, netavi am ubedurma, saxli daengra da icinis.

— ra gacinebs, biWo Sen? — Sevagebe gulmosulma.— tite biZia, amxela sofelSi axla erTi kaci mainc

xom iqneba, visac gaexardeboda Cemi ambavi. ar unda amas laparaki, iqneba, sofeli misia, rom unda iqnes. hoda, im kacisTvis vicini. imis gulsaxeTqad vicini. aba vitiro da viTavcemo?! ras vuSveli amiT? satirlad meeqca saqme Cvens damawyevars. ra mWirs satirali. Cems cols kramiti daeca zurgSi da cota Semiwuxda, Tvara sxva mxriv sufTad gadavrCiT. isic ar moxdeboda, rom Cemi gaegona, gadi, qalo, gaaswari gareT-Tqva, atatebuli myavs ori bavSvi gulze. sanam ar mialaga yvelaferi, sanam ar Seikra botebi da mgonia sarkeSic qe Ceixeda, ar gamoadga fexi. vdgavar gareT da vuyviri. bavSve-bi ver mivatove, Torem gamovagdebdi gareT. miwisZvra Sen dagicdis? gamoyo Tavi da durTa kramiti gamCenma zurgze. maSin qe ikadra gamoqceva.

ise gemrielad da xalisianad hyveba Saqroia, rom mkv-dars gaacinebs. mivediT mezoblebi saxldangreul kac-Tan sanugeSeblad, gasamxneveblad. vis unda Seni dai-medeba. xarabaZisanebi mSvenier gunebaze arian. RmerTma xeli moumarToT.

meore dRes uTenia davadeqiT Tavze Saqroias. me da minagom ori aTmetriani larZayini CavutaneT. sami wlis gamxmari larZayini. tyeSi vinaxavdiT moCumaTebul, gadaxurul adgilze. ase sxvebmac. yvelam raRaciT waaS-vela xeli.

mters Seaqcia zurgi sofelma aseT gasaWirSi. zogma fi-cari moiyola, zogma saboZe morebi. viqaqaneT, vilapara-keT, avwoneT, davwoneT, rac gamosacvlelia gamovucv-liT, rac dasamatebelia davamatebT da gavWimavT saxls.

gamiCnda saqme, gavcocxldi kaci. marto is rad Rirs, buxarTan rom ar vgdivar da ar vipurWyebi.

Page 108: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

109

mesame dRea Saqroias muSebi varT. ori dRis saqme gvrCeba. martooba alpobs kacs.

amas rame sjobia? erTad varT. saqmes vakeTebT, kacs vSveliT. moRamebulze sufras gagviSlis Cveni diasax-lisi. saWmelsac sxva gemo mieca. patara samkokian Wurs Saqroias maranSi kai xania Ziri movuZebneT. yovel Rame SeWikWikebulebi vbrundebiT Sin. verc ki vgebulobT, rogor Ramdeba da rogor Tendeba. axla salaparako? ra gamoulevs Cvens biWebs saglaxaos da saqilikos. am dalocvilma miwisZvram mainc gamouleveli ganZi dagvi-tova erTmaneTis gasakilavi. Cemda Wirad movyevi (yvelam Tavisi moyva), me da pelagia iatakze vexutebodiT erTm-aneTs SiSisagan-meTqi. daixvies es ambavi xelze. minagos Sen gaaCumeb? morRveuli aqvs piri Zveli kaloSiviT. tite biZia, suli nu wagiwydeba, ra momentSi mogiswro miwisZvramo. Sen Tu patiosani kaci xar, iatakze raRa erTad gadmocvivdiT orivenio. qveviT Sen iyavi Tu pe-lagia iyovo. amnairi wabilwuli ena aqvs. maSinve uku-RmarTobas gaifiqrebs. eSmakis awyobili aqvs Tavi. ga-daSendi iqiT-meTqi, erTi orjer davukraWune kbilebi, magram rac ufro moviyvane guli, daifxriwen siciliT biWebi da mec gavyuCdi bolos. ra vqna axla, icinon da iyvnen. mowyindebaT da gaCumdebian.

...es ori kviraa Saqroias saxls movrCiT da isev mom-Zebna martoobam. isev gauTavebeli Rame. isev SeSa da Cala, Zilad migdebuli ZaRli da buxari. isev Cemi, gamouleveli saqmisgan damunjebuli dedaberi.

moTova, rogorc iqna, daadga saSveli.erTi-orjer magrad gayina. saZirkveli gaumagra Tov-

ls da mere daiwyo. mTeli dRe balRiviT fanjarasTan vdgavar, ar gadaiRos-meTqi, iTova mTeli dRe.

diliT, Tovlis simaRlem cota Semafiqriana. kibe da-ufaravs da zed aivanze amosula Tovli. wvrilad Tovs, RerRiliviT, magram xvavrielad. Was erT mtkavelze

Page 109: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

110

mouCans xufi. ese igi metr-naxevari mainc iqneba Tovli. jer, pirvel rigSi, CeCmamde unda gavkvalo. tyapuWi mo-visxi da Tovlis sawmendi movZebne.

— jer kai mezoblis WiSkramde unda gavkvalo, tite biZia, — alages modgomia minago, — xom ar geSleba Sen magi? gamarjoba!

— swori xar, mara pirveli saqme CeCmaa mainc, — vicini me, — gagimarjos!

— kargad daudvia.— ki kargad. mZime Tovlia. jer kidev daamatebs.— mZimea aba, damawyvita mklavebi. ipolites biWma gai-

ara axla oCofexebiT da Salikona xaburzanias Weri Cau-qcevia Tovlso, miTxra. ar vici, tyuilia, marTalia.

— rodiso?— wuxelis.— moixure aba rame da CavakiTxoT. vnaxoT raSia saqme.erihaa! es ra gemarTeba, tite! Cemi Tavi daviWire

imaSi, rom gulis siRrmeSi TiTqos gamexarda Saliko xaburzanias saxlis saxuravis dangreva.

ra aris es? sibere? usaqmobis tkivili? CavalT, axla erT sam dRes SalikosTan wavimuSavebT, erTad viqnebiT, guls gadavayolebT, gevicin-gamovicinebT-meTqi, gam-kra gunebaSi. saqmea axla ees? rodidan avcetdi ase? ra eSmaki Semijda am bolo dros? avad xom ar vxdebi ne-tavi? sevda da dardi arc vicodi ra iyo. risi mowyena, mosawyenad vis ecala. qviSis mindorze gaviCendi saqmes. wlebs moaqvs viTom es yvelaferi, Tu raRac sxva ambavia Cems Tavs?

— he, ras Svrebi, gelodebi, gaviyine!— me ver wamoval, Sen wadi, — dafiqrebiT miTxra mina-

gom da cas axeda.— aa? hoo, sul damaviwyda, kargi, wavedi aba me, —

vuTxari da oCofexebis kvalSi Cavdeqi. sul damaviwy-da, rom minago da Salva ubrad arian. SarSan Salikom

Page 110: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

111

minagos make Rors Tavis ezoSi fiwali esrola da mkvdari goWebi daayrevina. sacodaoba iyo. me da minago SeveswariT. morCa deda Rori am saSinel mSobiarobas da TviTonac dalia suli. amis mere minago aRar esalmeba Salikos. arc uCxubiaT, sityvac ar uTqvamT erTmane-TisTvis. minagom salami Seuwyvita da es cotaa?

marTali uTqvams ipolites biWs. Salikos odis sax-uravi mTlianad Cawolila. etyoba, koWebi iyo mompali da veRar gauZlo simZimes.

Saliko saxuravze gasula da kramits TovlSi yris. ase rogor SeiZleba, kramiti erTmaneTs daacviva da da-tydeba. erTi sami kaci unda daayenos kibeze da Camo-wodebiT unda Camozidos kramiti. ucnauri kaci kia Sa-liko, rac marTalia, marTalia.

jer gamikvirda misi ojaxis wevrebis garda, kaciS-vili rom ar WaWanebda ezoSi, magram albaT, jer ar gaugiaT-meTqi da daukiTxavad mivaweqi WiSkars. ver gavaRe. Tovli erT mxares mivaxvete da mTeli ZaliT mivaweqi karebs. naxevarze gavaRe, magram ras uSvelis, masala xom unda moitanos!

ara batono, cxra filosofosi ver damimtkicebs, rom Saliko marTalia. amas velodi? kacia da guneba, mara guneba sigiJes ki ar niSnavs. movedi kaci, nu geSinia-meTqi, Cemo Salva, axlave sofels davuZaxeb, Sen cota xis masala moaquCe, CaquC-lursmani mogvimzade da me biWebs davuvli-meTqi. Sen ra giWirs, kedlebi mainc SegrCa da Saqroia xarabaZis saxli miwaze iyo gasworebuli-meTqi. ra unda miTxras? unda eTqva: didi madloba, Cemo tite, agaSena RmerTma, aba dauZaxe mezoblebs da miSveleT dax-urva, agremc RmerTi giSveliTo. ra miTxra iciT? — nu Sewuxdebi tite, sanado da samamiTado araferi maqvs meo. aq rom aTi kaci daiwyebs braguns, uaresad Camiqceven Werso. nadis gakeTebuli me jer araferi minaxavso. rasac iRlabuceben da gaafuWeben, imisas arafers gagikeTebe-

Page 111: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

112

no. xalxs seiris naxva da garToba unda da me am zamTarSi komedias ver movawyob am Cems saxuravzeo. esec ar iyos, qudi mequdem unda Sekeroso. nadze mosuli kaci, Cais Wiqisken rom Tvali uWiravs, Sens gemoze gagikeTebs, Sens gemoze gazomavs da migiWedebs lursmanso? waval, moviy-van moxeles, mivcem racxa or kapiks da gavakeTebineb, qe mainc, samudamodo. arc dasamadlebeli meqneba rame da arc wamosayvedrebelio. nadi amxelas rom gagikeTebs, or imdens xval Sengan moiTxovso. amitom nu Seiwuxeb Tavs, wadi. Sens saqmes mixedeo. a, ase miTxra, ras etyvi? rac ar unda, RmerTma nu misces. magram me Sen gekiTxebi: kacia axla ees?

mgeli ar sjobia axla aseT kacs? ramdenjer minax-avs: erTad Seiyrebian zamTarSi da ymuian mSieri mglebi. mSivrebi arian, kaco, kuWi uxmebaT. erTmaneTs uRrenen. erTmaneTis danaxva ar undaT, magram erTad arian. er-Tad ymuian. gesmis Sen?

* * *gulamRvreuli movarRvev Tovls.ra jandabam amtexa.yvelam Tavisi saqme ikiTxos. sanam TviTon ar mova

kaci, miSveleo, vin gkiTxavs Sen sxvis ezoSi cxviris Cayofas.

ara, Cemo imano, asec araa. mterma uyura Tavisi fan-jridan mezoblis Cangreul Wers, mterma irwmuna — sx-visi Wiri, Robes Cxirio... nadi marto gaWirvebulis daxmareba ki ar aris, erTad yofnaa, kaco, gesmis Sen erTad yofnis mTeli silamaze?

ezoSi CamosvlisTanave sasimindes davadgi Tvali da erTma azrma gamielva RmerTo Segcode, da marTla Zve-lia Cemi sasiminde. Tovlma Tu moumata, vin icis, iqneb verc gauZlos da Camowves.

Page 112: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

1138. r. miSvelaZe. t. III

gavwydi welSi. or saaTSi davcale sasiminde. godriT gadavzide simindi samzadSi da Werze gavSale.

pelagia miyurebs, magram xmas ar iRebs. raki ase va-keTeb, icis pelagiam, ese igi, asea saWiro. mere sasim-indes zed saxuravis qveS mTavar sartyelze kanafis ax-alTaxali Toki mivabi. qurdiviT mivixed-movixede, xom aravin miyurebs-meTqi, lafaros amovefare da davqaCe. gamiZalianda. Tvali davxuWe da ufro magrad davqaCe.

sasiminde yru xmauriT daeSva Zirs.Toki elvis siswrafiT Sevxseni, davaxvie da Tavis

adgilas davkide. Tovli gavibertye, viTomc aq arafe-rio, buxars mivuCoCdi da saCeCelze daxril pelagias veubnebi.

— comi mozile da safuari daayene, Wreli dedali da meore fexwiTela moCoTa, kvercxs rom ar debs, ar gamouSva xval saqaTmidan. nadi meyoleba. biWebs unda dovuZaxo, sasiminde wouqcevia Tovls.

pelagia xmas ar iRebs. ese igi, yvelaferi kargadaa. mixvda netav rames pelagia?

Page 113: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

114

sikeTe

— pelo deida, meliton biZia saxlSia?— romeli xar?— omari var, sergo TadumaZis.pelom verc sergo gaixsena da, miT umetes, verc

omari, magram mainc moixura palto. ezoSi Camoflatun-da, WiSkari gaaRo. mis win dabali, gamxdari biWi idga.

— xom mSvidobaa, Svilo, am SuaRamisas?— meliton biZia araa saxlSi? — sevda gaeria xmaSi

stumars.— saxlSia, aba sad wava.— Zinavs?— Zinavs albaT. axla qe iqneba pirveli saaTi. pami-

dors vxarSavdi da Semiyolia, Tvara mec am dros erTi piri Zili moTavebuli maqvs.

— xom janmrTeladaa?— ise ki... saerTod... da ise raRa drois Cveni janmrT-

elobaa awi, Svilo. mivaCoCialebT Cvens dReebs da varT.— gasaWiri maqvs pelo deida.— ra iyo?! — TiTqos gaikvirva pelom, magram ukve

icoda, ra saqmeze iyo mosuli Rameuli stumari. amgvar `gasaWirze~ meliton kuxianiZes xSirad akiTxavdnen da mearRnis cols ukve araerTi kaci gaustumrebia zrdi-lobiani uariT.

qalaqis pirveli mearRne melitoni ukve oTxmocs mi-tanebuli iyo. misi arRani karga xania aRar arTobda moqeifeebs.

xuTi weli mainc iqneboda, rac melitons arRnis sax-eluri ar gadaetrialebina. arRani odesaSi specSekve-TiT iyo gakeTebuli Cveni saukunis aTian wlebSi. axla

Page 114: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

115

pelos mier moqargul abreSumis ridegadafarebuli, sastumro oTaxSi, taxtze yvelaze gamosaCen, yvelaze sapatio adgilas ido, rogorc ojaxis Zvirfasi re-likvia.

daberda melitoni, mis muxlebs aRar SeeZlo arRnis Treva, xolo nekresis qarisagan damzrali mklavebi Zveleburad veRar atrialebdnen saxelurs. moxuci me-arRne Zalian wuxda, rom uars eubneboda dampatiJeb-els (igi maT muStrebs arasodes uwodebda), magram sxva gza ar hqonda. `wamovidodi, biZia, mara CagakvdebiT xelSi da Tqvenc CagamwarebT purisWamas. gindaT ka-cis sikvdili? Tu gindaT, ki batono! RmerTi, rjuli, aRar SemiZlia. Zala ar myofnis, Tvara sad waval ukeTes adgilas, sufraze da qeifze meZaxiT, satiralSi xom ar migyavarT~ — etyoda melitoni gaWirvebul mTxovnels da WiSkramde bodiS-bodiS miacilebda.

— cols vTxoulob, pelo deida. — Tavi daxara mo-sulma.

— rodis? — ikiTxa pelom, magram Zalian dakvirvebu-li mosaubre Tu mixvdeboda, rom melitonis meuRles am patara stumris qorwilis TariRi srulebiTac ar ain-teresebda.

— amaRam maqvs qorwili.— gabednieros, Svilo, RmerTma! — daloca stumari

pelom da Zalian undoda gaexsenebina, vin iyo, an sad cxovrobda, sergo TadumaZe.

stumari TiTqos miuxvdao moxuc dedakacs, Tavisi vi-naoba TviTonve gaumxila:

— mamaCemi sergo TadumaZe, fininspeqtorad rom muS-aobda, qe iciT, Tqven, pelo deida. imis biWi var me — omari. erTi kviraa jaridan Camovedi da cols vTxou-lob amaRam.

— rava ar vici, Svilo, mTlad ase gadayruebuli ki ara var. — gaexarda pelos, rom mosulis vinaoba gairk-

Page 115: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

116

va. — mamaSeni CvenTanac ramdenjeraa namyofi. xom muS-aobs iqana?

omars, etyoba, eCqareboda, magram mainc xalisiT ak-mayofilebda qalbaton pelos cnobismoyvareobas.

— ara. mamaCemi kai xania pensiazea. arRani xom ar gagiyidiaT?

— aba, qorwili gaqvs amaRam? — sityva banze augdo pelom, — xom Txoulob kargs, Seni ojaxis Sesafers. kai iqneba, rad unda amas laparaki.

— gvancelaZis gogoa, vardenis. wyalsadenSi rom muS-aobs. erT klasSi viyaviT Cven.

— kargia, Svilo, kargia. droze yvelaferi kargia... unda ewioT saqmes... aba rai... — nawyvet-nawyvetad, dafiqrebiT ambobda qalbatoni pelo da axla varden gvancelaZis gasaxseneblad amaod Zabavda gonebas.

— pelo deida, Sen Semogevle, unda gamiRviZo meli-ton biZia.

— risTvis, pelo deida genacvalos? — ukanasknelad scada saubris gadadeba pelom, magram igrZno, rom misi SekiTxva uadgilo iyo. am momentisaTvis aucilebeli saubari gardauvali gaxldaT.

— unda wamyves, unda damafasos da me vici Tqveni pa-tiviscema.

— vin unda wagyves, Svilo?— meliton biZia. vici, miTxres arsad ar dadiso, taqss

daviWer da Cemi xeliT avutan arRans. ar Sevawuxeb. er-Ti-ori pesna daatrialos. meti ar minda. mesaxeleba, xom ici, pelo deida, ityvian qorwilze meliton kux-ianiZe ukravdao. mets ar SegawuxebT, ar geiSva Tqveni Semwuxebeli.

— Sen ar momikvde, deda, metad... arRani ki ara, fexze Zlivs dadis. sad SeuZlia Ramis Teva. axla rom magi qorwilze wamovides, mRvdeli ziarebas ver moaswrebs.

— ra vqnaT aba? — Sewuxda stumari.

Page 116: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

117

— uars rava getyodiT, Svilo, rom SeeZlos. mezo-bels ki ara (Tumca pelom iqve gaifiqra, kacma rom Tq-vas, ra mezobelia, or kilometrze cxovrobs aqedano), aTas gadamTiels wayolia da xuTdRian qorwilSi aud-gomlad mjdara, magram is sxva dro iyo. maSin sxva Se-Zleba hqonda.

— ise wamovides tyvilad. arRani wamoiRos, nu daukravs, pelo deida. — bolo xerxs CaebRauWa omari.

— ver wamova, Svilo. arafriT ar gamova eg saqme. vici me, Rame erTia da samjer mainc valevineb vale-rianis wveTebs. sulis xuTqva aqvs. ra vqna, asea. bodiSi mogvxade mamaSenTan.

— sabodiSo ra aris, — TavisTvis Cailaparaka daRoneb-ulma stumarma.

— ar gjera axla Sen. vici, sxvasac ar sjera. yvela ase ambobs — tyvilad wamovideso. axla ki ara, xuTi-eqvsi weli iqneba saxlidan ar gasula. bolo dros, longi-noz meZvelias ZRabi rom moabrunes, maSin iyo da rom movida, ori kvira fexze ar amdgara. longinozis gogos bavSvi sadacaa skolaSi wava.

— ras vizamT, pelo deida. ar mqonia iRbali da esaa! — gavaRviZeb, Svilo, Tu maincdamainc ginda, mara icode, amas getyvis isic.

— ara, iyos, pelo deida. Cems qorwils xom ar gadavay-oleb kacs. rac aris aris, kargad iyaviT, — guldawyve-tiT Cailaparaka mosulma. cota xans Seyovnda, TiTqos raRacis Tqma kidev undoda, mere mitrialda da sibne-leSi nela, mowyenilad gaabija.

— ar gewyinos, deida. bodiSi mogvxade mamaSenTan. ra vqnaT, siberem ase icis! — daawia pelom, magram quCaSi mimavals misi sityvebi ar gaugonia.

pelo erTxans idga Ria WiSkarSi. mere xeivanSi da-kidebuli naTura Caaqro da kibes auyva.

gviani zafxulis grili Rame iyo. am dros zewris ama-

Page 117: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

118

ra darCenilT SuaRamisas sicive aRviZebT da sabnebs eZeben.

xandaxan manqanis sinaTle ecemoda SuSabands. wamSi gairbenda Suqi oTaxebs. elvis siswrafiT aekvrebod-nen kedels didi, Zveleburi jaWvebiani germanuli saa-Tis, sakeravi manqanis da qoTnis yvavilebis acekvebuli Crdilebi. mere, cota xans yvelaferi wynardeboda. qu-Cis simyudroves xandaxan ZaRlebis yefa daarRvevda. yefas male mohyveboda dagvianebuli mgzavris fexebis bakabuki. saocaria, dRe, Tu sagangebod ar miayurade, arc ki ismis quCaSi nabijebis xma. Rame rogor gamokveTs xolme, Tundac, fexiswverebze siaruls. ZaRlebi miac-ilebdnen dagvianebul mgzavrs. Tavis WiSkarTan Cav-lils yvela morigeobiT uyefda.

aivanze TeTrnifxavperangisamara melitoni gamovida. xelis faTuriT moZebna Rilaki da ezo gaanaTa. `or-moci weliwadia amaze maqvs laparaki, ormoci weliwadia ar Sevida amis TavSi, enTos, batono, Rame es sinaTle. rogor SeiZleba saxlis Cabneleba. Cabnelebuli saxli upatronos hgavs. erTi naTura mainc unda bJutavdes. wamsvlelia, momsvlelia. Tu ginda quCaSi gaunaTos gamvlels. saqmea esec. ara, maincdamainc unda Caaqros. tyvilad iwveba denio. ras dawers axla erTi naTurisas mTeli Rame es mricxveli. ara aqvs da, mokali Tu ginda, amis mixvedra ara aqvs. amis azri ara aqvs~, — butbuteb-da melitoni da kibeze atorRialebul ZaRls fexiT iSorebda.

— Sen xar? — fanjaraze gadmodga pelo.— me var, batono, me var.— vis elaparakebodi?— Cems Tavs. ZaRls aWame dRes rame?— rava ar vaWame. mara xeluxleblad udgas rZeSi Cam-

bali puri, ar ekareba. xorci unda, maincdamainc rbi-lad moxarSuli xorci da sad gamovuwero am SuaRamisas!

Page 118: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

119

melitonma kaloSebi kuTxeSi miyara. faCuCebi Caicva, kari gadaketa da aZigZigebuli Semovida pelos oTaxSi.

— es macivebs me, es fexsalagi macivebs, meti araferi.— ratom iklav mere Tavs. vin geigona, Seni xnis kaci

SuaRameze ezoSi Cadiodes, ramdenjer dagidgi `sudno~ loginTan.

— ̀ sudnos~ kaci var, pelo, me? — sicili autyda meli-tons. — axla qe SemiZlia Casvla ravarcxaa jerjerobiT. fuls Tu rames movuyareT Tavi, fexsalagi da abazana ukan unda movaSenebino. asea axal saxlebSi yvelgan. rom gadavxedav, Cemi xnis kaci aravin aRar dadis abanoSi.

— magas iZaxi, rac Tavi maxsovs, — Cailaparaka pelom da baliSi gaiswora, — ranairad gamagrda es oxeri, es baliSic qvasaviTaa.

melitoni sawolze Camoujda meuRles da zurgSeqce-viT wamlis SuSa gauwoda.

— wamisvi erTi es, Tu qali xar.— gSvelis rames?— apa, — Tavi gaaqnia melitonma.— ras izelav tyvilad maSin, Tu ar gSvelis, midi ber-

iZesTan da rame karg wamals gamogiwers.— bevri icis beriZem. oci weliwadia es mxari mtkiva,

raa ver gaiges, ra sikvdili mizis amnairi Sig. revma-tizmiao — ar aRmoCnda, batono, revmatizmi. marilebis dagrovebaao, arc marilebi aRmoCnda. marCieloben da arian. yvela eqimi Tavisas ambobs. mxari qe mtkiva da ra vici me!

pelom yviTeli wamali peSvze daisxura da qmars mt-kivan mxarze nazad, mzrunvelad ausv-Camousva: `ho, ho, mase... mase... zeviT cota ayevi beWs. aqiT, aqiT, Camoyevi xels~ — Zlivs gasagonad, bebruli krusuniT ambobda qalaqSi ganTqmuli mearRne, `qeifisa da drostarebi-saTvis gaCenili kaci~, erT dros lxinSi da qeifSi dau-Rleli meliton kuxianiZe.

Page 119: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

120

— vin iyo amaRam, Tu ici, Cvensas? — hkiTxa colma.— ?!— sergoia TadumaZis biWi.— finganis?— ho!— ra undoda?— qorwili maqvs amaRam da wamyveso. avadaa, ver dgeba-

Tqva da ar gagaRviZe, xom kargi miqnia?melitoni wamodga. perangis Rilebs ikravda da cols

gaocebuli uyurebda.— Sen xom ici, romelia es sergoia?— rava ar vici. aqana ar egdo Saqroias qelexze? —

uTxra colma.— ho, is aris.— magan ar iyo, milicia rom gamogvigzavna erTxel

saxlSi?— erTxel? erTxel ki ara, Sen ar ici, pelo, sisxli

gamiSro magan me. jer iyo da amawriala, arRani unda da-gibegroo. gavaforme arRani da uSvelebeli gadasaxadi Semawera. amdens ver gavuZleb-meTqi, rom vuTxari, aR-maskomis Tavamjdomaris saxelze saCivari damiwera — es wurbela mearRne sxvisi naoflariT mdidrdeba. saxelm-wifos fuls aklebs da Cveni qalaqidan gavasaxloTo.

— ise gamdidrda magisi gvari da jilagi.— axla aRar minaxavs kai xania. aRaraa, awi, finganSi?— gamougdiaT. misma biWma Tqva, pensiaze gevidao.— araa kai kaci, rac marTalia, marTalia!bebrebi cota xans fiqrma waiRo. mere melitonma

daarRvia siCume.— biWi romeli yavs magas? aaa — axla gamaxsenda, pirve-

li colidan yavs, ki.— mavra meore colia magisi?— ho, ar gaxsovs wyaltuboel SalikaZes waarTva qa-

lio, xma rom gamovida?

Page 120: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

121

— maxsovs.— mara sacole jer ar unda yofiliyo sergos biWi,

patara maxsovs.— axla Camevedi jaridano. amaRam maqvs qorwili da

damafasos meliton biZiamo.— TviTon is biWi iyo?— xom giTxari.— ra mqviao?— omari.melitoni sawolidan wamodga, Zvelebur kedlis

sarkesTan mivida, mitrialda. erTi orjer kidev mivida da motrialda. mere pelos sawolTan gaCerda da Tqva:

— unda wavide!— gagiJdi, kaco, Sen?! — Seicxada pelom, radganac

kargad icoda Tavisi qmris jiuti xasiaTi. Tu ityoda, melitoni, morCa, mamazecieric ver gadaaTqmevinebda.

— unda wavide. — gaimeora melitonma.— sad, kaco, Sexede saaTs. sami daiwyo. gamoCerCetdi

mTlad?— nu daiwyeb yrantals axla. axaluxi momiZebne da

arRnis qamari. zandukSia loginqveS. ar unda axla amas laparaki. unda wavide.

— sad, kaco? rac Sen sergoiam gagamwara, maincdamainc imis ojaxSi ginda mokvde, amaRam? am wuTSi ar ambobdi, sergoiam gamiSro sisxlio? — sxapasxupiT miayara pelom da instinqturad loginidan skivri gamoaCoCa.

melitoni amasobaSi galifes Sarvalze Tbil windebs saocari simardiT icvamda. ase aRelvebuli da gatace-buli igi pelos kargaxania ar enaxa.

— ra SuaSia, qalo, sergoia fingani. vin oxeria ser-goia TadumaZe. CemTan siZe mevida. siZe mevida Tavisi fexiT. qorwili maqvs amaRam, miWirs, meliton biZia da momexmareo. ici, Sen ras niSnavs es laparaki? gesmis ramxela ramea, siZe rom qorwilis Rames Tavis fexiT

Page 121: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

122

mogakiTxavs? Tu movkvdebi, jani gavardes, nu geSinia, waval, weviReb arRansac. mTlad asec araa saqme!

— zidav? orfuTian arRans meikideb amaRam zurgze? ar gagiSveb, Sen ar momikvde, Caval axla da WiSkars gas-aRebiT Cagiketav.

— kai pelo, Tu giyvarde, mag laparaks jobia am ax-aluxis Rilebi amomigdo. gavsuqebulvar, Tu raSia saqme, ver gavige. Sen Wkviani qali xar da qe unda gesmodes. ra SuaSia, qalo, Cemi wyena da ra mosatania aq finagenti sergoia. kaci movida. siZem momakiTxa. mTeli cxovreba daamaxsovrdeba. qorwilia, ubralo qeifi da purisWama rom iyos, sxva saqmea, fexsac ar gavanZrevdi. sxva rom gamoegzavna da Wiri moeWama, mainc ar gavyvebodi. mara siZe mevida, TviTon siZe batoni mobrZanda amaRam Cem-sas da xvewna damiwyo. ra oxrad minda es beberi Zvlebi, siZes Tu wyena gavayole mis qorwilis Rames.

melitonma arRani gamoaTria da iatakze braxuniT dadga.

— gadausvi erTi Cvari, Tu qali xar. qveynis mtveri adevs axla amas.

male yvelaferi mzad iyo.meliton kuxianiZes qamarze Camoekida arRani da ki-

beze frTxilad Cadioda. gverdiT gaognebuli pelo mi-hyveboda gauTavebeli wuwuniTa da vai-viSiT.

— gadasaxvevTan cxovroben mageni sacxa.— aRar gaxsovs? bazris iqeT, sanam sagiJis quCamde

mixvidode, xelmarcxniv.— vici... vici... kai Sors yofila... Sedi axla Sen saxl-

Si, karebi Cakete da daweqi... kargad var... Sens Tavs vfi-cavar... aRar mtkiva weli. am arRniT, Tu ginda, amaRam cxra mTas gadavivli. he... wavedi axla... Sedi saxlSi-Tqva... ar gesmis Sen?

roca WiSkris urdulis xma gaigona da colis Tvals miefara, melitonma arRani moixsna da iqve, platon gu-

Page 122: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

123

luas saxlis win grZel savarZelze dado. cota suli moiTqva da isev ganagrZo gza.

`marTla ra mZimea, es upatrono. axla raJden jin-jolias WiSkramde mivitan da iq Sevisveneb. kai skameika aqvs imasac. ase nel-nela mivitan, rac ar unda damijdes, unda mivide. bazramde ori mosaxvevi darCa. mere veqil lorqifaniZis saxls gacdebi da iqve cxovroben magen-ic. mogerevi, mTlad rom damawyvito mklavebi, tyviadac rom iqce, mainc mogerevi, unda gamiSva. araa meti gza. morCa da gaTavda. unda mivide. gulis farTxalis meSin-ia. Tvara welis tkivils gavuZleb. gulma Tu ar miRa-lata. es civi ofli ra damCemda am bolo dros, gevinZ-revi pataras da Sublze civ ofls masxams. tanSi mciva. ver mivedi erTi im beriZesTanac. qveyana aqebs, ra vici, Cems satkivars ver gebuloben maincdamainc: yvela eqi-mis avadmyofi me var da bolos arc erTi aRar mSvelis. ara, batono, ar giZaliandebi. a... gavCerdebi agerac. ar mimtyuno, ar miRalato. qveynis saglaxod nu momklav am SuaRameze quCaSi umowyalod da uziareblad. ar mivdi-var glaxa saqmeze. Senc unda gamigo... Senc unda Semewio cota. kacs vWirdebi. ici Sen, ras niSnavs kacs Sens iqiT gza rom ara aqvs? mxarze gamedva arRani, jobda, mara mxarze gadebuli arRniT ver miadgebi kacs, CamomRebic aravin myavs. bevri gza aRar darCa. racaa, esaa. xalxi zeviT daajina netavi, Tu qveviT, ezoSi axla, sefa Tu ar iqna, SecivdebaT stumrebs. RmerTo, cota darCa. Tavbru mesxmis. fexebi damimZimda. aTasi kilometridan Camodis xalxi wyaltuboSi da me ori fexis nabijze ver mivedi. egeba Cemi muxlebisTvisac eSvela rame. ar vic-iT, ara. sanam ar davvardebiT, Tavis mixedva ar gviweria rjulSi. mere deviwyebT wuwuns, magram gvianRaa. axla ager SeviSrob ofls da mosuli var e... gaCaxCaxebuli romaa zeviT, is saxli unda iyos!~.

Page 123: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

124

* * *Tamadas xelismomkideebis sadRegrZelo unda Sees-

va, oTxi erTnairi WinWila moatanina maspinZels. ori TviTon Seivso, oric moadgiles gaugzavna, wamodga da xvewna-mudariT Zlivs daawynara SezarxoSebuli stum-rebi.

xelismomkideebi fexze idgnen da amTqnarebdnen.daawynara Tamadam sufra da is iyo grZeli, moswrebu-

li sityva-TqmebiT gaferadebuli sadRegrZelos Tqmas apirebda, rom sul axlos, quCaSi an ezoSi ki ara, ufro axlos, kibis Tavze, zed yurTan arRnis xma gaisma.

Page 124: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

125

amberki

amberki margvelaSvilma sinaTle da eleqtroRumeli gamorTo, kari gasaRebiT Caketa da logins miaSura.

`miaSura~ — aq cota uadgilo sityva gaxlavT, radganac amberkis rvametriani oTaxi hqonda daqirave-buli da kiTxvisas isedac sawolze ijda.

kiTxviT ki amberki yovelTvis kiTxulobda. es misi sayvareli saqme iyo. profesiiT buRalteri gaxldaT da erT-erT teqnikumSi sabuRaltro aRricxvis kaTedris asistentad muSaobda, magram Tu raime specialobis wignebs yvelaze naklebad kiTxulobda — es iyo buRal-teria.

amberkis Tavisi specialoba ar uyvarda.kiTxulobda sxvas yvelafers, rac xelSi moxvdeboda.

misi xelfasis didi nawili wignebis SeZenas xmardeboda. amberki wignis maRaziebis sasurveli stumari iyo. yidu-lobda TiTqmis yvela axal wigns, rac ki wignis bazarze gamoCndeboda. yidulobda da Tavis patara oTaxSi al-agebda. magidaze da Taroebze adgili rom aRar darCa, amberki iatakze awyobda wignebs. iatakic rom gaivso, hamaki iyida, Werze dakida da axal literaturas ha-makSi debda. kiTxulobda amberki, akonspeqtebda, gan-sakuTrebiT saintereso adgilebs zepirad swavlobda. amitomac masTan sufraze yofna erT siamovnebad Rir-da. buRalteri moxdenilad CaurTavda sadRegrZeloSi laTinur da berZnul andazebs, omar xaiamis robaiebs da Seqspiris aforizmebs...

amberki ganaTlebuli kacis STabeWdilebas tovebda. Tavisi xelfasis patrons ukeTesi da ufro farTo oTax-is daqiraveba SeeZlo, magram studentobidan mieCvia am adgils da sxvagan gadasvla umZimda.

Page 125: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

126

oTaxi, romelSic amberki cxovrobda, calke idga ezoSi, igi Tavidan sakuWnaod iyo Cafiqrebuli, magram mere (es iyo aTi wlis win) saxlis patrons, ratomRac am pawawkintela oTaxis gaqiraveba gadaewyvita.

binis qirad ocdasam maneTs ixdida amberki TveSi. umaRlesi rom daamTavra da kaTedraze miiwvies, diasax-lisma scada binis qira gaedidebina misTvis, magram mo-laparakeba uSedego aRmoCnda.

amberki ocdasam maneTs fexs ar ucvlida da swora-dac iqceoda, radganac ezoSi, onkanTan, saqaTmis gver-diT aSenebuli naxevaraguriani oTaxi, romelsac ara-viTari damxmare saTavso ar gaaCnda, ocdasam maneTze meti arc Rirda.

kiTxviT daRlili amberki uceb iZinebda. daZinebamde Cveulebrivad igi Tavis Tagvs elodeboda, ganuyreli Tagvi ki dRes ratomRac igvianebda.

es Tagvi kai xania SemoeCvia amberkis oTaxs. amberkim patara saTaguri iyida da aramkiTxe stumris datyvevebis ganzraxva Caido gulSi, magram amaod. diliT saTaguri carieli iyo, xolo kaklis lebani ostaturad gacicqni-li. etyoba, Tagvs saTanado gamocdileba hqonda miRe-buli.

bolos amberki SeeCvia Tagvs da saTaguris funqciac amowurulad CaTvala. amberki dawolis win iatakze tovebda puris qerqebs da sulganabuli eloda. sinaT-lis Caqrobidan xuTi wuTis Semdeg gamovidoda Tagvi. igi karga xans sasiamovnod aknatunebda puris yuas, iat-akis uwignebod darCenil nawils, erT-or sapatio wres daartyamda da gauCinardeboda.

amberkis uyvarda es Tagvi. igi erTaderTi sulieri arseba iyo, mis Raribul oTaxSi rom bina daedo da am-berkis alal lukmas inawilebda. Tu Tagvs gamosvla daagviandeboda, amberki wuxda, ver isvenebda. aTasi usiamo fiqri gauvlida gunebaSi.

dRes ki dawolidan ukve naxevari saaTi gavida da

Page 126: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

127

Tagvi ar Canda. is-is iyo amberki naTuris anTebas apir-ebda, rom iatakze nacnobi fratuni moesma.

miayura da darwmunda, rom Tagvi marto ar iyo. `oho, stumaric gvyolia~ — gaifiqra amberkim, login-idan wamoiwia da sibneleSi im adgils daacqerda, sa-dac dawolis win puris qerqi dayara. iatakze marTlac ori Tagvi iyo. ukana fexebze Cacucqulebs, piriT qer-qi eWiraT da frTxilad, yuradRebiT aknatunebdnen. yvelaferi rigze iyo. amberki kedlisken gadabrunda da daiZina.

iqneboda ase Ramis sami saaTi, rom amberki saeWvo fxakunma gamoaRviZa. es xma Tagvis fxakuns ar gavda. am-berkim yurs xelisguli miaxmara da smenad iqca. fxaWuni ganmeorda. mTvaris sxivi kars odnav anaTebda. amberki kars Tvals ar aSorebda:

male urduli maRla aiwia da karis Wriali gaisma. viRacam kari gaaRo. oTaxSi usiamo sigrile SemoiWra.

amberkim Tvalebi daaWyita da sibneles daaCerda. Ria karebSi xeli gamoCnda da uecrad oTaxis Wers jibis na-Turis sinaTle daeca. Suqma moiara Weri, mere magidaze svetebad dawyobil wignebs Camohyva da amberkis sawols miadga.

oTaxis kanonierma damqiravebelma piris gaRebac ver moaswro, rom Suqi TvalebSi eca da gaCerda. amberkic gaqvavda. SiSisagan ena Cauvarda. jibis farani pirdapir TvalebSi aWyitebda. `axla mesvrian~, gaifiqra amberkim da guli SeekumSa. — `vis ra davuSave~.

— vin xarT, ras merCiT! — gamSrali yelidan Zlivs amoRerRa amberkim da sawolze wamojda.

es sityvebi sakmarisi aRmoCnda. jibis naTura Caqra da oTaxSi gaisma — `xma ar gaiRo, Torem mogklavT~. oTaxis kari isev miixura da amberkim gaigona: `wavediT~. ucnobebi farTxa-furTxiT gacvivdnen ezodan.

amberki cota xans gaunZrevlad ijda. mere fostleb-Si fexi wahyo da karebamde miflatunda, SiSis kankaliT

Page 127: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

128

gamoaRo da miayura. raki darwmunda, rom banditebi wa-suliyvnen, Sarvali Caicva da diasaxlisi gaaRviZa.

amberkis diasaxlisi Sura (janiani qali iyo. vagonis gamcileblad muSaobda), loginidan wamoiWra da per-angisamaram Cairbina ezoSi. jer sardafis karebs eca, daketili rom daxvda, cota damSvidda da saqTmisken gaiqca. `Cemi indaurebi!~ gaisma ganTiadis civ siCumeSi Suras kivili.

Suras sami indauri yavda, erTimeoreze ukeTesi in-daurebi. saaxalwlod dasuqebul am indaurebs keTil-ismsurveli mezoblebic ki SuriT Sehyurebdnen. da ai, Suras indaurebi moipares.

kivilze gamocvivdnen mezoblebi TavianTi stumrebi-anad. kacebs sawolis piJamoze pirdapir palto moesxaT da ise gamosuliyvnen. dedakacebi SiSvel mklavebze xe-lebs isvamdnen (radgan cioda), qaliSvilebs eSinodaT da fanjrebidan iWyitebodnen.

Tavdapirvelad yvela Tavis sardafs da saTavsoebs mivarda. roca darwmundnen rom qurdebs mxolod Suras sami indauri moeparaT, yvelani onkanTan Seikribnen da bWoba gamarTes.

dazaralebuli tiroda. mokamaTeTa SuagulSi amber-ki idga da meramdenejer hyveboda yaCaRebis Tavdasxmis Semzarav ambavs. RvTis winaSe ver davmalav da amberki momxdars cotas umatebda. `roca qurdebma ezodan gas-vla daapires, qva aviRe xelSi da gamovekide, magram ver davewieo~. es gamonagoni saqmis namdvil arss ar cvlida, amberkis ki vaJkacobis erT Strixs matebda mezoblebis TvalSi.

— ver icani xmaze vin iyvnen? an saiT gaiqcnen Tu gaxsovs? — ikiTxa gabzarulma xmam. mezoblebi SeCqvifd-nen, simon kapanaZis xma iyo. wamiT siCume Camovarda. Suram cremlebi SeimSrala, welSi gaimarTa da mravalm-niSvnelovnad upasuxa:

— vin iyvnen, Cemo simon, da vinc icoda, rom me sami

Page 128: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

1299. r. miSvelaZe. t. III

indauri myavda. ra mniSvneloba aqvs saiT gaiqcnen, cixe Signidan tydeba. rogorc me gamamwares ameRam, ise gam-warda magaTze magaTi col-Svili ase... sanam cocxali var, wyevlas ar movuSli.

male miliciis manqana mogrialda. pirtitvela mori-gem mowmeTa Cvenebebi Caiwera da wavida.

diliT simon kapanaZe miliciaSi daibares. ezoSi erTaderTi eWvmitanili simoni aRmoCnda.

simoni axali gamosuli iyo cixidan, sadac saxelm-wifo qonebis gaflangvisaTvis xuTi weli gaatara. da-jdomamde zeTis saRebavebis sawyobis gamged muSaobda. `gvendevi, kaci ara xaro?~, uTxres mas. simoni endo. meore dRes sawyobi auweres, danaklisi aRmoaCnda da sruliad samarTlianad dasajes.

martoxela kaci iyo simoni. Semosasvlelidan mar-jvniv, TuTis xis pirdapir cxovrobda. erTi oTaxi da SuSabandi eWira. diliT wavidoda saxlidan da saRamos darcxveniliviT Semoipareboda.

mezoblebs erideboda am bolo dros. Tu pirispir SeeCexebodi, salams mogcemda da swrafad gagecleboda, jerjerobiT arsad muSaobda. sawyobebis sistemas mas awi aRar gaakarebdnen da arc undoda.

cixidan gamosvlis Semdeg cot-cotas svamda. Cacma-daxurvazec Seetyo, rom uWirda. erT dRes SuSabandi-dan oTaxSi gasasvleli karebi Camoxsna da farda Camoa-fara, ar mWirdebao, uTxra dainteresebul mezobels, waviReb am kars da vinmes vaCuqebo. sinamdvileSi simon kapanaZem SuSabandis kari gayida. im fuliT gaerTianeba `saamuri cxovrebis~ gamoSvebuli rezinislanCiani fex-sacmeli iyida da Caicva.

Sura da erTi-ori mezobeli gamomZiebels seriozuli saxeebiT umtkicebdnen; ar gagvceT da magis meti aravin izamda am saqmeso. yofili qurdi da nacixari am ezoSi mxolod simoniao. roca amberki dakiTxes buRalteriis kaTedris asistentma CvenebaSi Cauwerlad, `zepirad~

Page 129: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

130

ganucxada gamomZiebels — codvas ver davideb, magram banditis xma cotaTi simonis xmas mivamsgavseo. mere am-berkim am avyiad naTqvams iqve miayola: albaT momeCvena, SeSinebuli ZaRli mTvares rom uyefda, xom iciTo. si-moni ar izamda am saqmeso.

simoni mainc daibares. rasakvirvelia, veraferi daumtkices da erT saaTSi bodiSis moxdiT gamoistum-res, magram im erT saaTSi TiTqmis mTelma quCam gaigo, rom Suras indaurebis moparvis saqmis gamo miliciaSi simon kapanaZe daibares.

* * *meore dRes aTasi sazrunaviT garTulma mezoblebma

Suras sami indauris dakargva iolad gadaitanes.arc Suras mouklavs maincdamainc Tavi. erTi-or-

jer kidev gadasca misi indaurebis momparavi uzenaes mosamarTles — RmerTs, kvlav aRapyro cad xelebi da in-daurebis qurdebis misamarTiT saSineli wyevla-krulva gaugzavna yvela juris Sinauri frinvelis qurds. mere cota damSvidda da taxtze wamowva. or saaTSi cvla ew-yeboda da sadgurze unda gasuliyo. Sura Wkviani qali iyo da icoda, rom vai-viSiTa da TavSi cemiT Tavis ind-aurebs ver daibrunebda.

uzenaesis mier qurdebis xelis gaxmobis da gaqvavebis imedic maincdamainc ar gaaCnda da imaze fiqrma Seipyro, saaxalwlo indauris fuli ra manqanebiT eSova. praqti-kuli qali iyo Sura.

iqneboda ase Ramis aTi saaTi, roca amberki mar-gvelaSvilis karebze mokrZalebuli kakuni gaisma. wux-andeli faTerakiT SeSinebul amberkis karebi adrianad Caeketa da Sarvals auTovebda. `vin aris?~ — rac moux-erxda, alersianad gasZaxa maspinZelma, ise rom yovel SemTxvevisaTvis cxeli uTosTvis xeli ar gauSvia — `vin icis visTan maqvs saqmeo~. es erTi gaelveba iyo, Torem

Page 130: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

131

kacisaTvis uTos damrtymeli iyo amberki? — `me var~ — Tqva stumarma da kidev daakakuna. amberkis xma ecn-aura. marTalia, zustad ver mixvda visi xma iyo, magram nacnobi xmac sakmarisi iyo karis gasaRebad, Tundac is-eTi SiSianobis Jams, indaurebis dakargvis Semdeg qalaq Zelqvianis es erTi patara ezo rom ganicdida.

karebSi simon kapanaZe idga. amberki ukan-ukan wamovi-da. Tan simons Tvals ar aSorebda. marTalia, sabuRal-tro mecnierebis erTi upretenzio warmomadgeneli ma-Sinve darwmunda, rom simons xelSi qva ar eWira, magram karis gaRebisTanave nestoebSi amosuli aryis momJavo suni eca da gaifiqra: `ra ici, mTvrali kaci, ra Wkuaze daayena gamCenmao~.

`SeiZleba?~ — ikiTxa simonma, magram pasuxs ar dae-loda, kari frTxilad mixura, magidamde Zlivs miaRwia, skami cali xeliT gaiswora da WraWuniT dajda. mar-jvenas Camoeyrdno, erTi amoxeda taxtis kuTxeSi mikun-Wul amberkis da iataks daacqerda. siCumem karga xans gastana.

— amberki. — TavauReblad daiwyo stumarma. igi nawyvet-nawyvetad laparakobda. isvenebda, mZimed sunTqavda. simTvrales ebrZoda. cdilobda rac SeiZle-ba nela da gasagebad eTqva, — ese igi, me movipare Suras indaurebi, amberki?

— vin Tqva? — ise ikiTxa aforizmebis mcodnem, TiTqos Suras indaurebis ambavi pirvelad gaigona.

— xom xedav, saCxubrad ar movsulvar. me maintere-sebs... ranairad, kaco... ram gafiqrebina. dRes mTeli dRe magas vwuxvar. minda ramenairad gagamarTlo, biWo! momexmare patara!

— ra mogexmaro? — sxvisi xmiT Tqva amberkim da ganze gaixeda. mis xmaSi sinanulis toni gaipara.

— rafer, biWo, Sen ar gawuxebs es ambavi? ase dag-kargo, kaco? ase SemZulde samudamod? ara Tqva, Tu RmerTi gwams, gulSic ar wamogcdes, fexebze mkidia,

Page 131: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

132

simonia kapanaZes veyvarebi Tu arao. Sen magis kaci ara xar. mtrisas, biWo, gadakidebuli kaci.

— ki mara, me ra vqna. vincxam Sen dagado xeli, Sa-vad da bnelad eqca imas. me xma mivamsgavse-Tqva, meti araferi miTqvams. ra vici, vin moipara. indourebis mwy-emsi var me? Cemi gaWirveba meyofa!

— ho, ase, Se kaco, ilaparake... Tqvi raRaca. momexmare cota. rom ar SemZulde... amberkia, SegeSala, ra vuyoT mere. mara raRa maincdamainc me gegone qurdi, biWo?

— kai, Tu kaci xar, ra qurdi, romeli qurdi!— me, axla... me var najdomi am ezoSi marto da ese

igi, me unda momepara xom? swori xar, xom ici. a, CamovT-valoT ager, sokrati ar moiparavda, gastronomSi muS-aobs. raT unda sxvisi indouri. xarabaZe notariusia, rava izamda magas. arCili CogburTis mwvrTnelia, wesi-eri kacia, aris TavisTvis, SoTa WaWua leqtoria, stu-dentebs naTlavs sawaRmarTod, rava Sekadreb mag am-bavs. Sura aris da TavisTavs xom ar moparavda. davrCi me... najdomi, naubedurali, gamflangavi da mWameli. ise Wama Cemi damRupvelebis gvarma da jilagma. me unda momepara. Cems meti vin izamda? xom swori var!

— ra vici me? — yrud Tqva amberkim.— ara, ar gamtyuneb, dedis suls vficavar, ar gam-

tyuneb. sxva yvela wesieria. sxva yvela saqmis kacia. ase Cans garedan. qurdi, Tu sadme logikaa, me unda viyo. Sen ase unda geTqva. sxvis xmadac rom mogCveneboda, mainc Cemze unda geTqva. Seni WkuiT asea. me viswavlidi qur-dobas da siglaxes iqana Tvara, aq wesieri xalxi xarT. cxovrobT TqvenTvis. CaliCobT raRacas. mova Cemnairi avi kaci da simwriT gazrdil indours agafcqvniT xe-lidan. aseTi var me! — oTaxSi simonis Semzaravi xiTxiTi gaisma. mTvrali gulianad icinoda. amberks eklad eso-boda misi sicili. tanze bususebad daayara. bralmde-belma sindisis qenjna igrZno. simoni uceb dadumda da iataks daaCerda. maspinZels axla saSualeba hqonda misi

Page 132: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

133

SeTvalierebis. eWvmitanils daWmuWvnili, ZvelTaZveli pijaki ecva da modidan gadasuli ZvelTaZveli daWrili tuflebi. mTel ezoSi igi Soreuli provinciidan mod-ernistul sanatoriumSi Camosul mowyenil damsveneb-els waagavda, yvelaferi rom Zveli da ucnauri aqvs, xis Cemodnidan dawyebuli Tmis varcxnilobamde.

— he, Tqvi, Se kaco, rame, — isev gaisma sibneleSi, — SenTan movedi... kacTan. es xom gavarkvieT, axla cota davmSviddebi. waval, daviZineb, Tu dameZina. uceb ver davfiqrdi da mewyina, xom ici Sen. ise Cemze unda Sege-tana eWvi, aba ra. Cem meti qurdi vinaa am ezoSi. xom asea amberki? miTxari, asea xom? — simoni mudariT savse Tva-lebiT Sescqeroda maspinZels da pasuxs iTxovda.

daaxloebiT amgvari saubriT maT TiTqmis Ramis or saaTamde isaubres. xandaxan kaci ifiqrebda, simonma yvelaferi gaarkvia da daamTavra saubario, magram igi isev Tavidan iwyebda da amberkic, romelsac markus avreliusis wignis wakiTxva xvalisTvis gadaadebines, mTqnarebiT usmenda stumars.

— araferi qurdi ara xan Sen. wadi, damSviddi. Senze aravin arafers fiqrobs, — gabeda bolos maspinZelma. simons mxrebSi Seudga da karebamde miiyvana. mere uceb gainTavisufla kiseri da karebSi Camdgarma moTavebul stumars (imis SiSiT, kidev ar Semobrundeso) sxvaTa So-ris hkiTxa:

— ar muSaob, simon, Sen?— ara.— raiT cxovrob axla?!— ro giTxra sanaZleos vigeb-Tqva, ar damijereb, —

kefa moifxana simonma, — vcxovrob, ra vici. sanam samuS-aos momcemdnen, gamaqvs Tavi, — mere Rimilma gadahkra moTenTil saxeze da daumata — mpatiJoben! — es pasuxic ar moewona. eSmakurad gaunaTda saxe. amberkis mxarze gadasdo xeli, Tavisken daqaCa da yurSi uCurCula:

— indaurebs viparav... ar uTxra aravis, — es daumata,

Page 133: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

134

tuCebze TiTi miido da welmowyvetiliviT gaabija Ta-vis saxlisaken.

amberki TvalRia iwva da didxans elodeboda Tagvs, romelsac Tavisi cxovrebis mkacri reJimi daurRvies.

yvelaferi mSvidad damTavrdeboda, rom amberki mar-gvelaSvilTan simon kapanaZis viziti im dRes pirveli da ukanaskneli yofiliyo.

simoni yovel dRe daTqmuliviT akakunebda sabuRal-tro saswavleblis pedagogis karebze. yovel dRe erT-sa da imaves elaparakeboda. exveweboda, momexmare, ar SemaZulo Tavio. ra saxe gqonda, dedas gaficeb, roca indaurebis qurdobas mabralebdio. Seni azriT, indau-rs marto eWvmitanilebi iparaven Tu eWvmiutanlebic gahkraven xels xandaxano.

yovel dRe modioda simoni. yovelTvis Ramis or saa-Tamde rCeboda da rac mTavaria, umetesad aryis suni asdioda.

amberkim inana Tavisi gaCena. mas, marto, yru cxovre-bas miCveul kacs, dasvenebis saSualebas ar aZlevd-nen. diliT samsaxurSi yovelTvis agviandeboda. piris gaparsvas veRar aswrebda. viRas axsovda Tagvi. simoni ki Tavisas ar iSlida.

* * *SuadRisas mezoblebi TavianTi fanjrebidan cnobis-

moyvare Tvalebs ar aSorebdnen amberki margvelaSvils, romelic Tavisi oTaxidan ezos SesasvlelTan momdgar manqanamde, kacma ar icis meramdene gzobas akeTebda.

gulze axutebul wignebs miitanda, manqanaSi Caclida da xelebis tyapuniT brundeboda ukan. eWvi ar iyo: am-berki SeCveul oTaxs, SeCveul mezoblebs tovebda da sxvagan gadadioda.

— bina miiRe, amberki? — momenti SeurCia viRacam Ta-vis fanjarasTan Cavlil swavluls.

Page 134: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

135

— ara, — ukanmouxedavad upasuxa yofilma mobinadrem da swrafad gaecala mezobels, romelsac uaxloesi sami SekiTxva ukve mzad hqonda.

simon kapanaZe gareT gamosuliyo. Tavisi SuSabandis win ijda, abolebda da mSvidad Sescqeroda yovelives, rac xdeboda.

kacma rom Tqvas, asaRelvebeli ara iyo ra. es qalaq ZelqvianasaTvis sruliad Cveulebrivi, cota mosawyeni scenac ki iyo; kaci erTi oTaxidan meoreSi gadadioda. amberki margvelaSvili misamarTs icvlida.

Page 135: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

136

msaji

lavrenti miqautaZes maincdamainc ki ar undoda re-spublikuri kategoriis msajis wodeba.

aRar mcalia Sejibrebebze sasiarulodo, araa Cemi saqmeo. viRacas unda awyenino, viRaca unda moimduro, ratom, ris gulisTvis avitkio es autkivari Tavio, ma-gram megobrebma Seagulianes: SiSisa Tu vinmes rame gae-geba, erTi Senc xaro. Se kai kaco, Seni sportuli war-suli saxelis moxveWis mets ras Seicavso. guSindeli bavSvebi arian dRes patentiani msajebio. gqondes es titulic, ras giSavebso. Sensas tyuilsac ki daijerebs SaSis moTamaSeo. me Sen getyvi, miudgomloba gaklia da sindisi gaqvs gaWuWyianebulio.

Seagulianes da dawera lavrentimac gancxadeba: me sportis ostats, yofil meSaSes, amJamad daxelovnebis institutis ufros mecnier TanamSromels, survili maqvs, respublikuri kategoriis msaji viyo da gTxovT, gamomcadoTo.

saSaSo skolis mesveurni kmayofilebiT Sexvdnen lavrentis gancxadebas. erTi wesieri msaji mogvemate-bao. zogma gaikvirva: ki mara, aqamde ar iyo am kategori-is msaji lavrentio? rogor moxda, rogor mogvivida eso.

SaSis seqciis biuros Tavmjdomarem, formalobas nu davarRvevTo da gamocdis dRe dauniSna. xuTi kaci iyo seqciis biuroSi — Tavmjdomare — mixa sofromaZe da wevrebi — veterani meSaSeebi: sandro kilaZe, amiran TargamaZe, noSrevan xarbedia da nestor qaTamaZe.

lavrenti daniSnul saaTze gamocxadda.mobrZandi, lavrenti, dabrZandio, uTxra mixam.

Page 136: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

137

xom ar Relavo, gaexumra sandro kilaZe.me Sen getyvi, SaSis TamaSis wesebi ar ecodineba, ra

gamocda unda lavrenti miqautaZeso, Cailaparaka ami-ran TargamaZem.

ki magram aqamde sad iyavi, Se kacoo, gauRima noSre-van xarbediam.

daviwyoT da movrCeTo male, nu vacdenT kacso, saa-Tze daixeda nestora qaTamaZem.

formaloba iyo da lavrentis SekiTxvebi blomad misces. yofili meSaSe dinjad, garkveviT, uSecdomod pasuxobda. yvelani Tavs uqnevdnen da usityvod eTanx-mebodnen.

lavrentim SaSis TamaSis Teoria da taqtika sxvebze nakleb rodi icoda da amas yvelani grZnobdnen. Seka-maTebas adgili ar hqonia, gamocda erT saaTs gagrZel-da. Tavmjdomarem aRtaceba ver damala; aseTi momza-debuli sakavSiro msajic ki iSviaTad minaxavso. mere, SekiTxvebi rom amoiwura, mixam lavrentis sTxova, Tu RmerTi gwams, cota xniT gareT mogvicade, kenWs giyriT da Tavisufali xaro.

maSin respublikuri kategoriis msajis wodebis mini-Weba faruli kenWisyriT xdeboda.

lavrenti saSaSo skolis derefanSi daabijebda da sxva drois gamoCenili meSaSeebis suraTebs aTvalierebda.

kibesTan ganuyreli sami megobari ucdida. axalmo-sulebi iyvnen, radganac gamocdaze Sesvlisas lavren-tis isini ar SeuniSnavs. `ra qeni, lavrenti, xom ar CagWreso?~ — dauZaxa geronti TorTlaZem. lavrentis gaecina, ras modiodiT aqana, sircxvilia, bolos da bo-los, ra xdeba aseTi. mere mainc moskovma unda damamt-kicos msajad. ai, moskovidan rom damtkiceba Camomiva, maSin aRvniSnavo.

megobrebs gagonebac ar surdaT. Zlivs patara mizezi ipoves purmarilisaTvis da aseT SemTxvevas xelidan ro-

Page 137: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

138

gor gauSvebdnen. Sen ravarc ginda, magram gogisvaniZee-bSi zuTxi miuRiaT dRes da amis saTqmelad movediTo.

lavrenti mixvda, rom am saqmes `dausveneblad~ ver Caatarebda da fiqrobda, male mainc movrCebodeT, xval samuSao dReao.

kenWisyra gaWianurda. roca uxmes, lavrentis raRac ar moewona TavdaxriT mdgari SaSis seqciis biuros wevrebi. ferwasuli mixa sofromaZe wamodga da gamS-rali, moguduli xmiT gamoacxada:

`yuTis gaxsnis Semdeg masSi aRmoCnda xuTi biulete-ni. respublikuri kategoriis msajis wodebis maZiebels lavrenti miqautaZes xma misca xuTma kacma, momxre — erTi, winaaRmdegi oTxi. SaSis seqciis biuro adgens: lavrenti miqautaZes respublikuri kategoriis msajis wodebaze uari eTqvas~.

lavrentim yurs ar daujera. `ratom moxda ase? aki yvela Tanaxma iyo. TiTqos yvelas moewona Cemi pasuxebi, erTic ar SemkamaTebia. es ra miqnes. rogor momWres Tavi. ratom? risi gulisTvis? nuTu amis Rirsi viyavi me?~ cremlebi yelSi moebjina. Tavdaxril xmosnebs gadaxe-da, madlobeli varo, Cailaparaka da welSi moxrilma, gaTavebulma, gulCamwvarma karebisaken gaabija.

megobrebi yvelafers mixvdnen da usityvod dauTmes gza. axla laparaki da imedis micema sruliad zedmeti iyo. lavrenti gaaSaves. Zmakacebi cota damnaSaved Tv-lidnen Tavs, Cven SevagulianeT da Cven davRupeT kacio. lavrentis, am angeloziviT kacsac, Tu amdeni mteri hy-avda, vis egonao.

samxroba gadasuli iyo. cioda. zamTramde jer mTeli noemberi ido, magram am qalaqis ganuyreli, gulisga-mawvrilebeli qari Zval-rbilSi atanda.

mixa sofromaZis WiSkarTan saswrafo daxmarebis man-qana idga. lavrentim gaifiqra, gavbrundebi da sxva dros vnaxav. axla, rogorc Cans, Cemi Tavi ara aqvso, ma-

Page 138: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

139

gram yofilma meSaSem ar icoda xvalamde gauZlebda Tu ara Seuracxyofisagan gasiebuli guli. ZaRli yefaga-reuli RrialiT awydeboda WiSkars. zaris darekva an daZaxeba arc ki dasWirvebia.

— gadi, ZaRlo, iqiT! — daiyvira viRacam ezodan.ZaRli Tavs axlida Robes da rkinis gisosebSi gam-

ovardnas cdilobda.— gadi, ZaRlo, iqiT-Tqva! — ZaRls viRacam Signidan

qva esrola. qva WiSkars moxvda da mter-moyvare areuli qofakic wkmutuniT moSorda Sesasvlels.

WiSkari mixam gauRo.lavrenti plaSCis jibeSi xelebCawyobili idga da

maspinZels mdumared Sehyurebda.— mobrZandi, Cemo lavrenti.— Semosasvlelad ar mcalia. saqme maqvs patara.— amodi saxlSi, Se kaco, ase quCaSi xvar vilapara-

kebT. ZaRlis nu geSinia. Cemi ki ara, mezoblisaa es mkvdarZaRli. mis ezoSi Camsvlel-gamomsvlels xmas ar scems. ase, a, Cems stumarzea gamecadinebuli. vin kiTx-avs, vin daavala, damicavi ramefrado, dRei dabmulia, Rame ouSveben Tu ara, Cemi ezosken morbis.

am laparakiT kibe aaTaves da SuSabandSi Sevidnen. lavrenti plaSCgauxdelad dajda magidasTan da xelebi loyebs Semoawyo.

— xom mSvidobaa? — ikiTxa da im oTaxisaken gaixeda, saidanac wamosuli Crdilebi SuSabandis fardas ece-modnen da devebiviT irxeodnen.

— coli myavs avad, Cemo lavrenti. mZime avadmyofia. gamSrali var kaci. ori Tvea, Cems saxls eqimi da sas-wrafo ar moSorebia. — mere lavrentisaken daixara da CurCuliT uTxra: — kibo aqvs kuWis, daRupuli var mT-lad.

lavrentis aSkarad ewyina.— icis TviTon?

Page 139: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

140

— ar veubnebi. ar minda sikvdilis win gavamwaro. daT-vlili aqvs dReebi sawyals. ravari qali mere, ravari adamiani.

cota xans Cumad isxdnen.lavrentim ifiqra, rac male vetyvi da waval, Tvi-

Tonac urCevniao da daiwyo:— ra moxda dRes, mixa, Tu kaci xar, gamagebineT erTi.— mec magas ar vkiTxulob? mkvdari movedi Sin. mexis

gavardnasaviT iyo CemTvis eg ambavi.— ara var Rirsi? miTxari, loTianad, SemeSala rame?

glaxad vpasuxobdi?— me mekiTxebi, Cemo lavrenti amas? Cven dRes xom ar

gagvicvnia erTmaneTi. ras hqvia, ar gekuTvnoda. eWvi gepareba rameSi? SaSis saqme vis esmis Sennairad. Sen gamogvaCine pirvelad, pirveli Cempioni Sen ar iyavi? vin vicodiT maSin SaSis TamaSi wesierad.

— aba ratom momWeriT Tavi, ra moxda?— amitom ar minda im seqciis biuros ufrosoba.

damane bon Tavi. xom xedav, ra saSaro saqmea, ramden-jer vTqvi, wevri viqnebi-Tqva. ar daadgaT saSveli. Sen CemSic eWvi xom ar gepareba? gameixede aqeT? bovSebs gaficeb, miTxari.

— kaco, me glaxas veravize ver vifiqreb, mara Sen ijeqi iq da miTxari erTi, ra moxda?

— me, Zmao, mageraa oTxive, Riad mogeci xma. me Tavmj-domare var-Tqva da dasamali araferi maqvs-Tqva, ekuT-vnis am kacs-Tqva da pirvelma Cavagde kenWi, es Cemi erTi xma qea Sig.

— im oTxs gouSavebivar.— ra vici, axla ase gamodis. sandro kilaZe Savs rava

Cagigdebda, magi iseTi kacia, yovelTvis yvelafer-ze Tanaxmaa. noSrevan xarbedia Zmakacia Seni, erTad daiwyeT da erTad modixarT ager amdeni weliwadia, nestor qaTamaZe, qe ici, erTi SekiTxvac ar moucia da

Page 140: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

141

wamdauwum iZaxda, nu vawvalebT am kacso, codvas ver davdeb. gadaWriT veravisze vityvi. amiran TaragamaZ-esTan rava xar?

— ra vici, kargad.— viTom, Cemi mokle WkuiT, erTi magaze maqvs patara

eWvi!— Tqva rame?— ki araferi gaubedavs, mara, magan icis, saerTod,

Cemi kbena. cota kirkimala kacia. seqciis Tavmjdo-mareoba unda da rasac vityvi, sawinaaRmdegos akeTebs. viTom me rom Sematyo Sendami aseTi keTilganwyoba, Cems jinaze xom ar Cagigdo Savi-Tqva, ase vfiqrob axla, me, Cemi mokle gagebiT.

— me ra SuaSi var?— kacisas Sen gaigeb axla rames? — mxrebi aiCeCa mixa

sofromaZem.lavrentim bodiSi moixada udroo dros stum-

robisaTvis da kibeze daeSva. maspinZlis bolo sityvebi: gulTan nu miitan am ambavso, mas arc ki gaugonia. amiran TargamaZe iqve, meore mosaxvevSi, konstituciis quCis dasawyisTan cxovrobda.

amirans erTaderTi qaliSvili gaTxovili hyavda. cols adre iyo gayrili da marto cxovrobda. zars ver miag-no, akakuna karebze, `maspinZelo~, bevri iZaxa lavrentim, magram aravin gamoxmaurebia. bolos ilajgawyvetilma mezobelma gaaRo fanjara: `abrZandiT zeviT, batono, Tvara aqedan ver gaagonebT, televizors uyurebs albaT SuSabandSi~. ZaRli xom ar hyavso, — ikiTxa lavrentim da uaryofiTi pasuxi rom miiRo, kibes auyva.

— xalxi arian mageni? xalxi arian, biWo, mageni? miTx-ari, erTi Sen. — karebSive Seageba amiran TargamaZem.

— me magis gasagebad movedi, — TvalebSi Sexeda lavren-tim da Zalian undoda amoekiTxa, iyo Tu ara misTvis Savis Camgdebi amirani.

Page 141: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

142

— ra piriT Segxedaven xval-zeg, imisi ar iyos, ar un-daT am damplebs cxovreba?

— me guli imaze mwydeba, Cemo amiran, rom qurdulad gamomWres yeli. adeqi, Se kaco, miTxari pirSi, ar ge-kuTvnis es wodeba Sen-Tqva. pirSi Tqmas win ra udgas. Tu mwyenoda, Svilebs geficebi. vifiqrebdi, am kacs, albaT, ase miaCnia-Tqva, mara moparviT, CumaT, zurgsu-kan xanjlis Cacema siglaxe araa?

— siglaxeze metia, rac magaT gaakeTes.— miTxari erTi, Tu Zma xar, ra Seatye, ra azri gamoi-

tane mTeli am saqmidan.— xvadagze uaresia qveSqveSa kaci, xvadagi qe mainc

pirdapir dagetakeba da gikbens. vinmesTvis rame siave rom Semetyo, ar avtexavdi yvirils, ar avrevdi kenWi-syras? aravis Seni augi ar dacdenia, piriqiT, yvelas gaexarda da esiamovna. ase megona me. mixa sofromaZes ra aqvs SenTan gasayofi, Tavmjdomarea da igic ar unda. raSi ecilebi Sen. mixas unda moeca xma. meti vin vi-yaviT... noSrevani, qe ici, WiWyini icis patara, Tvara guli kargi aqvs, siglaxes ar Caidens. nestor qaTama-Zem me miTxra, formalobas ra vuTxra Tvara, ra Cveni gamosacdelia axla lavrentio. sandro kilaZesTan xom kargad xar?

— kai gamarjobis meti araferi maxsovs.— raze geubnebi, ici? raRacas aqtiurobda, Tu

Seatyve, yvelaze mets gekiTxeboda. vcodav, egeba, RvTis winaSe, magram magi mTlad kai kaci ar unda iyos. SarSanwin Cemi gogos gayvana mindoda institutSi, sortsmenebs, qe ici, calke cdian. me vTqvi, Cavwer me vTqvi, sportsmenebis siaSi-Tqva. meti raSi vargivarT, ra xeiri manaxa am sportma meti. mdivani iyo Cveni seq-ciis sandro. mivedi, damirtyi beWedi-Tqva. gagigonia? Tavi moikla, ras hqvia, vis hqviao! Sen gogos xeli ar gouqnevia midRemSi da am bavSvebs gadavaxtuno Tavzeo?

Page 142: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

143

a, ase miTxra. ra ufuWdeboda, Tu Zma xar, miTxari. ise iswavla magisma nagram-naSierma. ravarc Cemma gogom iswavla. SarSan qe gamiTxovda da damirCa ase uswav-leli. ra vici, ra dRe momelis. egeba, erT mSvenier dRes, qe kras im biWma panRuri da qe momibrunos ukan. qals raRaca profesia, raRaca saqme ar unda qondes? amitom meeWveba sandros kacoba. me mgonia, erTi Savi magisi unda iyos.

— ra vici, daswyevlos eSmakma.— mTlad me ki nu damijereb, egeba vcdebi, magram

faqti faqtia. me, Cemo lavrenti, yvelas davanaxe: a, ba-tono, me vuTxari, Cemi biuleteni, me vuTxari. mere rom aravis Seeparos eWvi-Tqva. davanaxve yvelas da mogeci xma. me erTaderTi sandros xma meeWveboda, Tvara oTx-ive Tu Savs Cayrida rava megona.

lavrentim madloba gadauxada maspinZels da qudi daixura.

— sad mixval? — daedevna amirani. — ase rava gagiS-veb. pirvelad xar Cem ojaxSi. kai Rvino maqvs, im erT gogos geficebi; Cemi dawurulia, kumpal-kumpal varCie yurZeni. TiTo Wiqa fexze mainc davlioT?

magram lavrenti ukve quCaSi iyo da arxis gayolebiT wyalsadenis quCisaken miabijebda.

sandro kilaZe puris maRaziasTan Sexvda. mklavebi gaSala da didi xnis unaxavi megobariviT gadaexvia.

— lavrentis gaumarjos, rava Camogtiris cxvir-piri, meti sajavro ar mogces gamCenma. magenma ikiTxon, xval mTeli qalaqi rom gaigebs da Tavi rom ar gamoeyofaT, Tvara Sen ra gaqvs sadardeli. yvelam viciT, rom es wo-deba SenTvis ise, yovelgvari kenWisyris gareSec unda mieniWebinaT. sad iyavi aqeT?

— SenTan movdiodi.— agaSena RmerTma. wavideT aba. cxeli puri qe mimaqvs

da mec uvaxSmo var.

Page 143: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

144

— ra miqeniT, kaco, dRes. gaficeb guliT sayvarels, gaxsovT Cemgan rame cudi romelimes?

— xom giTxari, uvaxSmo var-Tqva, ravar xasiaTze movidodi axla me iqidan, ra vuyo, ra piriT Sevxvde xval lavrentis-Tqva. me mainc ar verio am maimunebis biuroSi-Tqva. im kacs Cemze ar egonos-meTqi, esec qe gavifiqre. mara, getyvian TviTon, vicodi, ra xalxTanac mqonda saqme da Riad mogeci xma. davdeqi yuTTan da oTxives vaCvene. amnairi kaci var me, Cemo lavrenti.

— mainc eWvi aravisze gaqvs? — xavss CaebRauWa stumari.— gaigeb Sen TviTon xom ici, araferi daimaleba. Tum-

ca ra gageba unda. Cemi erTi xma naRdi iyo da imgens, oTxives, Savi moucia.

— iqneb ise ver moviqeci, ravarc saWiro iyo, an egeba taqti SemeSala.

— umaRlesad iyo yvelaferi kenWisyramde. ase rom oTx Savs aravin eloda. sanam Sen dagiZaxebdnen, me ma-namde mindoda wasvla. aferum Tqvens vaJkacobas, ra kai saqme qeniT dRes, Tqve yasbebo-meTqi. davlanZRe oTx-ive, xma ar amouRia arc erTs. Tu kai sulebi iyvnen, eCvenebinaT CemsaviT. ori Savi rom yofiliyo, agereoda kvali, yvela ityoda, Cemi ki ara imisiao. axla oTxives saxe kargad moCans, Senc gecodineba momavlisaTvis.

— vis etyoboda, rom Savis momcemi iyo Tavidan?— me mgoni, erTs noSrevan xarbedia mogcemda. Sen geZ-

makaceba, vici magi me, magram erT nabijzec araa sando. araa Cveni kaci, icode. xelisgulze erbo-kvercxi rom Seuwva, ar dagindobs mainc, roca Wirdebi, qe SemogiZ-vreba melasaviT, Tu arafers gamoelis Sengan, morCa, ar arsebob misTvis.

— noSrevani, kaco?— ho, noSrevani, noSrevani. Tan gadayolili viyavi me

magaze, pirSi suls vuberavdiT erTmaneTs. Cems ojaxSi Wiqa ar aiweoda umagisod, mara patara xeli rom Seme-

Page 144: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

14510. r. miSvelaZe. t. III

Sala, qe gaxsovs Sen, im wuTas zurgi Semaqcia. eg ki ara, gamomZiebels Cveneba misca, racxas rom TaRliTobda vatyobdio. rom CaTavda is saqme, davuZaxe CemTan saxl-Si, gadavaxie Tavze misi Cveneba da vuTxari: dReidan Sen SenTvis da me CemTvis-Tqva, qe var axla wynarad.

— waval axla me, — Tqva lavrentim, roca sandros WiSkars gauswordnen.

— Sen ar momikvde, ar gagiSva. ase varT Cven erTmaneT-Tan? kai mJave, kai yveli da puri da viWukWukoT cota xans.

— ar mcalia, gmadlobT. — daagdo lavrentim da TiTq-mis sirbiliT gaSorda maspinZels.

— lavrenti, Tu kaci xar, noSrevanze rom giTxari, Cem naTqvamad nu ityvi! — daawia sandro kilaZem da WiS-kars fexi hkra.

noSrevan xarbedia saxlSi Seiswro. iadonis budes asufTavebda.

— Sen xar? — hkiTxa da magidis naTura gaanaTa.— me var.— sad gaqri dRes, geZebe, mere, erTad mindoda wamov-

suliyaviT.— ra kai xasiaTze me gamomiSviT.— saTqmeli mqonda raRaca.— rai?— unda dawero, saCivari. unda gviCivlo, proceduraa

darRveuli, oqms ar werda aravin.— CiviliT miRebuli wodeba vnaxe damwvari.— principis ambavia, ueWvelad moigeb, magens ratom

unda gavataninoT Tavisi.— Citi sada gyavs?— mageraa qvabqveS.— ar daixrCos, haeri Sesdis?— ra daaxrCobs cota xans. unda gavyido axla, sad

maqvs me amis Tavi. Cemebs amis movla ar uyvarT. xandaxan

Page 145: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

146

Tve ise gava, wyals ar gamoucvlian, galobis mosmena siamovnebT marto. aqoTebula iadoni da arvis mosvlia azrad gaewminda galia. me momCerebia yvela. avdgebi da gavyidi.

— magi araferi, — amoixvneSa lavrentim. — ra moxda dRes, Cems Wkuaze aRara var.

— magaze mindoda melaparaka da gameqeci. sport-komitetidan daurekiaT mere, ra giqniaT eso, xojavas uTqvams, Tqven xarT axla principuli da obieqturi bi-urovo? gasayreli xarT suyvelao. egeb qe dagvSalon am ambis gulisaTvis.

— me ras miSvelis. me qe gamamwareT da.— ras izam. Tavidanve raime eWvi rom gvqonoda, sxva-

nairad moviqceodiT.— ras izamdiT?— winaswar gavafrTxilebdiT yvelas. avdgebodi,

dagaxasiaTebdi, xmis damTvlelad me davdgebodi, imgens gareT gamovuSvebdi da Tu gamiWirdeboda, sul gamog-icvlidi biuletenebs.

— kai erTi. mere vin mometyuebina magnairi ileTiT, Cemi Tavi?

— rom ar gekuTvnodes, sxva ambavia. Sen xom ici Cemi xasiaTi. Zma xar Cemi, mara mainc getyodi, araa es Seni saqme, ar gekuTvnis jer da moicade patara-Tqva, mara ase rom ar iyo saqme? nestoria qaTamaZe — RvTis glaxa unda iyos respublikuri kategoriis msaji da Sen ar unda iyo?

— rao, nestoriam?— erTi Savi rom magisia, eWvi ar Segeparos. Cem gver-

diT ijda. biuletenebi rom dagviriges, me adgilidan ar gavnZreulvar, `Tanaxma var~ davtove, `ar var Tanaxma~ wavSale da Cavagde. nestorma mokida xeli biuletens da viTom Cem gasagonad Cailaparaka — `Tu faruli ken-Wisyraa, faruli iyoso~, mivida fanjarasTan, kai xans

Page 146: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

147

idga da sul bolos Caagdo oTxad gakecili biuleteni. im wuTSi mivxvdi, Savi Caagdo-Tqva, mara erTi Savis ar meSinoda, sxvebisagan TeTrs movelodi.

— xom xedav, SevcdiT.— nestori racxaa yvelam icis, mara im glaxebs mainc

ra bzikma ukbinaT. mixa sofromaZem, sandro kilaZem da amiran TargamaZem, mainc amiranma rafer mogca Savi?

noSrevanma galia gamoferTxa, suli Seubera da samzareuloSi mtvris korianteli daayena. sveli CvriT gamowminda. da raki Seatyo, rom iadonis ̀ sasaxles~ suni mainc asdioda. onkans Seudga.

— erTs getyvi axla me. patara xani rom gaivlis, isev Semoitane gancxadeba. Civili ar Rirs, swori xar, ufro gadagemterebian. dawere gancxadeba da mere me vici, rogor vimoqmedeb, rava ityvi Sen?

xma rom aravin gasca, noSrevanma naTura aswia da oTaxi daaTvaliera. lavrenti wasuliyo.

nestor qaTamaZe soxumis quCaze oroTaxian komu-nalur binaSi cxovrobda.

kari winsafrianma WaRara qalma gauRo.- nestori saxlSia, qalbatono?— ki batono, mobrZandiT.— Tqven?— sidedri var. SemobrZandiT.lavrenti Sevida. sidedrma skami daudga da bodiSis

moxdiT uTxra: — tans ibans, Tu saCqaroa, vetyvi da gamoviyvan.

— didi xania Sevida?— axla Sevida, mara ra mniSvneloba aqvs.— ara, iyos, davicdi.— moica, vkiTxav, — sidedri abazanis kars miadga. -

nestor, gesmis? stumaria.— romeli?— vin brZandebiT, ra vuTxra? — gauRima sidedrma.

Page 147: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

148

— lavrentia-Tqva, miqautaZe.— lavrenti varo, miqautaZe! — CasZaxa kars sidedrma.— Semovides. — moisma abazanidan.— Tu ar gewyinebaT, SemobrZandiT. — sidedri karebs

moSorda.lavrentim plaSCi gaixada, skamze gadakida da abaza-

nis kars miawva.— lavrentis vaxlavar! — abazanidan nestoris meloti

Tavi moCanda.— bodiSs vixdi, Cemo lavrenti.— rava gekadrebaT, piriqiT.— gawyenineT dRes, mara ras izam, xdeba.— magaze uaresic xdeba, Cemo nestor, mara me vis ra

davuSave, ratom matkineT ase guli?..— kacisas ras gaigeb, lavrenti. zogierTi marto

rom rCeba yuTTan, rogorc Cans, yvelaferi siave mos-dis TavSi. amnair wodebas Ria kenWisyriT unda ani-Webdnen. raa dasamalavi, vaJkaci adgeba da ityvis Ta-vis saTqmels.

— mainc vin momca Savebi, rava atyob?— me magas nu mkiTxav, Cemo lavrenti. Cven iq xuTi

kaci viyaviT, xuTivem Tanabrad unda gavinawiloT is erTi TeTri da is oTxi Savi. SenTvis Tavis mowoneba axla TvalTmaqcobas niSnavs.

— vinmem gaCvenaT yvelas biuleteni?— verc magas getyvi.— Sen TviTon Savi momeci?— lavrenti, nu mayeneb mZime mdgomareobaSi, Tu Zma

xar. ravarc Sen micnob, ravarc Sen giRirvar, ise if-iqre. faruli kenWisyraa es oxeri da imitomaa faru-li, rom raRaca saidumlod unda darCes, me mainc ver dagimtkiceb, rom xma mogeci da arc vecdebi mag saqmes. ra mniSvneloba aqvs, rogorc xedav, me rom TeTri mo-meca, mainc ver giSvelida da me rom Savi momeca, verc

Page 148: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

149

is Secvlida raimes. me Tavs aravis vayvareb. yvela misma sindisma gaasamarTlos.

— guli rom gamixeTqes? rom damamcires, rwmena rom damikarges?

— risi rwmena?— Tqveni seqciis biurosi.— magi araferi. Cven dRes varT iq da xval aRar

viqnebiT. Tqven agvirCieT da Tqvenve unda gadagvir-CioT. mTavaria, im saqmis rwmena ar dakargo, Cemo lavrenti, rasac cxovreba SevwireT. SaSi ubralo Tama-Si araa. Cvens qalaqSi pirveli Cempioni Sen iyavi, Tu gaxsovs. maSin asujrediani erTi dafa gvqonda marto da Sejibri mTel Tves gagrZelda: ras hqvia, guli gami-tydao. zogs, Se kai kaco, marCenali Svili ukvdeba da qe dadis fexze. respublikuri kategoriis msajoba ar momceso da gulze var gamskdario, rom gaamxilo sadme, siciliT mokvdebian. Sen wadi, mSvidad daiZine. dRes ar aris, xval iqneba.

* * *bagratis taZris civ lodze ijda da qalaqs dahyure-

bda.qari am simaRleze ufro gaavebuli Canda. daTareSob-

da igi bagrationTa gumbaTCamoqceul savaneSi. sisiniT miZvreboda xavsmokidebul sarkmelSi da Sors, sadRac rionis WalebSi uCinardeboda.

lampionebi erTi meoris miyolebiT qrebodnen. qa-laqi iZinebda.

aRarc ki axsovs, rogor amovida aq. uamuri sicive da mtvriani qari kbilebSi atanda, magram axla saxlSi Ses-vla arafriT ar SeeZlo.

— ra iyo mainc dRevandeli dRe? ra dagvemarTa? — fiqrobda lavrenti da undoda sizmari yofiliyo

Page 149: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

150

yovelive, rac gadaxda. undoda daeviwyebina SaSis se-qciis biuros Semomsxdari xuTi seriozuli msajuli, romelTagan kaci mxolod erTs eTqmoda.

`Tu ase iyo... ase Tu iyo, rad mindoda magaTi moni-Webuli wodeba, ra Savqvad mindoda. kidev kargi, rom ase moxda. kidev kargi, rom axla yvelaferi vici, To-rem brma lekviviT Tvalauxelels unda mevlo mTeli cxovreba?~

qveviT, uqimerions akrul quCaze mTvrali moqalaqe mibarbacebda. gamoyolil simReras areulad RiRinebda. xandaxan gaCerdeboda, Rames miayurebda `ehe-heio~ iyvi-rebda. CaZinebuli qalaqis gaRviZeba Tu surda.

Page 150: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

151

martvili

maSin qalaq mowameTaSi sami xidi iyo — TeTri xidi, wiTeli xidi da jaWvis xidi.

mowameTas gavlili hqonda aTaswleulebi. igi aRar warmoadgenda sataxto qalaqs.

mowameTaSi rionis Zlieri mosilvis gamo, veRar adi-odnen bizantiis didi savaWro da saWapano gemebi.

iazonis kvalSi Camdgar, sacoleTa maZiebel ber-Znebs mowameTamde sanaosno gza rom CaeketaT, fazisis navsadguridanve ukan brundebodnen Zneli da faTera-kiani gzebiT.

mowameTas navsadguri nel-nela dacarielda da Cakv-da.

am savalalo ambavs qalaqis ramdenime msxvili manu-faqturis gauqmebac mohyva, radganac es manufaqturebi nedleuls ZiriTadad gemiT Rebulobdnen da msoflioSi ganTqmul xaliCebsa da dinozavris Zvlisagan damzade-bul samkaulebsac ZiriTadad sanaosno gziT asaRebdnen.

stumris mousvlelobiT Sewuxebulma xelmwifem tax-ti sxvagan gadaitana da mowameTa TandaTanobiT gada-keTda patara, mosawyen provinciul qalaqad.

saukuneSi, rodesac am novelaSi aRwerili ambavi moxda, mowameTas marTavda qalaqis uxucesTa sabWo, romelic sxdomebs or kviraSi erTxel, orSabaTobiT iwvevda.

sxdomasa da sxdomas Soris ki qalaqis ganmakargule-beli iyo uxucesTa sabWos Tavmjdomare. Tavmjdomares Tu sadme ar dauZaxebdnen, sul Tavis kabinetSi ijda.

Tavmjdomaris kabinets mrisxane saxis wiTelfafari-ani mdivani icavda. ZiriTadad mas evaleboda mTxovnel-

Page 151: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

152

Ta mogerieba da telefonis yurmilis aReba, roca, ra-sakvirvelia, es ukanaskneli darekavda. mdivans Cveu-lebrivi telefoniT damrekavisaTvis erTaderTi pasuxi hqonda: `Tavmjdomare ar aris. ar viciT. obieqtebze wavida sxva dros sul aq aris~.

xandaxan, Tu telefoni SemTxveviT gadmorTuli ar iyo, TviT Tavmjdomare pasuxobda telefons. Tavmj-domaresac TiTqmis erTaderTi pasuxi hqonda: `Tavmj-domare ar aris, me TanamSromeli var, ra gadavce, vin brZandebiT? ar vici, ver getyviT~.

mowameTas istoriuli dideba TandaTanobiT legen-dad iqca.

am qalaqis mkvidrT ukve aRar sjerodaT, rom erT dros mowameTa msoflios erT-erTi udidesi navsadguri da sataxto qalaqi iyo. aRar sjerodaT imitomac, rom warsulis didebis niSanwyali qalaqSi TiTqmis aRar darCa.

awmyo Tavisi sinamdviliT, saocrad daSorda mowam-eTas SaravandediT mosil warsuls.

rioni kirqvovani periodis uSvelebel TeTr qvebs Soris Zlivs iTqvamda suls.

qalaqis irgvliv aietis droindeli mcenareuli sa-fari ganadgurebuliyo da TveobiT qroda abezari qari, romelsac axlomaxlo soflebidan nivris mwnilis suni mohqonda. am suns dRis meore naxevarSi cxenis naoxra-lis aranakleb mZafri da specifikuri suni emateboda, radganac qalaqis ZiriTadi transporti faetoni gaxl-daT, xolo quCebi ki cxenis nakelisagan mxolod kviraSi erTxel iwmindeboda.

iqneboda ase, Tormetis ocdaxuTi wuTi, rodesac uxucesTa sabWos Senobis win faetoni gaCerda. meetle gadmovida da pirdapir Sesasvlelisaken gaemarTa, ma-gram, boxma, odnav gabzarulma xmam ukan daabruna.

— etli Tqvenia?!— ki, batono, — miugo meetlem.

Page 152: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

153

— aq etlis gaCereba ar SeiZleba!— sad waviyvano, aba!— aq etlis gaCereba ar SeiZleba!— sxva etlebi rom dgas?— aq etlis gaCereba ar SeiZleba! — kidev erTxel

uTxra boxma, gabzarulma xmam da iqve, bambukis joxze akrul abraze miuTiTa. `faetonsadgomi mxolod uxu-cesTa sabWos faetvnebisaTvis~ — ewera abraze.

— sabWoSi momsvlelma xalxma sad unda daayenos etli, ar mogikravs yuri? — hkiTxa meetlem.

— aq etlis gaCereba ar SeiZleba, — meramdenad gau-meora mkacrma xmam da agrZnobina, rom mosulTan disku-siis gamarTvis araviTari xalisi ar hqonda. igi patara kaci iyo. uTxres, aq faetonebi ar davinaxoTo da sxva araferi dauvalebiaT.

meetlem sadaviT daZra cxenebi. qvemoT, cirkis max-loblad xeze miaba da maTraxis tkacuniT auyva aRmarTs.

es kaci gaxldaT grigol kalandaZe. grigoli dam-wyebi metle iyo. samocsgadacilebuls, Tma-wveri er-Tianad gaTeTreboda. Tavze Reri Tma ar aklda, magram beWebSi sakmaod moxriliyo da siarulis dros moRlili kacis STabeWdilebas stovebda. marjvena xelze saCvene-beli da SuaTiTi aklda. Sublze vertikalurad Rrma naWrilobevi emCneoda. naWrilobevis adgilas warbi orad iyo gayofili. grigols TeTri, funCula, warbebi da tuCebis gaswvriv kuTxurad Separsuli TeTri sqeli ulvaSebi hqonda. brezentisagan Sekerili ruxi mosasx-ami ecva, lurji mwvanezoliani galifes tipis Sarvali, xolo fexze — maRalyeliani, Savi, saguldagulod gaw-mendili Ceqmebi. amgvar Ceqmebs efreitorze odnav maRa-li Cinis umcros oficrebs aZleven xolme.

grigoli ormoci weli Cafrad muSaobda. marTalia, Tavisi dabali ganaTlebis gamo maincdamainc win ver waiwia, magram gambedavi da patiosani iyo da araerTi

Page 153: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

154

jildo da madloba hqonda miRebuli yaCaRebTan mra-valgzis Setakebisas Tavis gamoCenisaTvis.

ormoc wels, Cafrad namsaxurevi kacisaTvis, cota ar iyos, dabali CiniT gavida grigoli pensiaze, magram umwikvlo muSaobis gamo ufrosma brZanebiT madloba gamoucxada da wasvlisas Tavisi ganyofilebis muSakebma gamosaTxovari vaxSamic gaumarTes.

pensiaSi gasvlis Semdeg, rogorc es saerTod xdeba, usaqmod verc grigol kalandaZem moisvena.

ojaxuri saqmeebiT maincdamainc datvirTuli ar iyo. erTi qaliSvili hyavda da isic ded-mamis survilis sawinaaRmdegod, siyvaruliT gaTxovda mcxeTaSi.

ar undodaT mSoblebs ase Sors Svilis gaTxoveba, ma-gram gvianRa iyo. siZe-qaliSvili TavianTi patara bi-WunaTi qobuleTs mimavalni gzad gamoivlidnen qalaq mowameTaSi da mSoblebTan mxolod erT Rames gaaTev-dnen, radganac mowameTa, Tavisi klimaturi pirobebis gamo, maincdamainc veraferi dasasvenebeli adgili iyo.

grigolma Savi dRisaTvis Semonaxuli Tavisi dan-azogiT jer faetoni iyida, mere — cxenebi.

meetled gaxdoma grigols uceb ar gadauwyvetia. es misi didi xnis ocneba iyo. Cafrad rom daiwyo samsaxuri (am ormoci wlis win), maSinve gadawyvita, pensiaSi rom gaval, mefaitvne gavxdebio.

uyurebda Cafari mowameTas quCebSi faetonis kofoze Semoskupebul, boxoxian mefaitvneebs da es xeloba, ra-tomRac, iolad eCveneboda, sanam TviTon ar gamoscada.

male darwmunda grigoli, rom mefaitvneoba marto mowameTas quCebSi etliT aRma-daRma griali ki ar iyo, igi erT-erTi uZnelesi saqme aRmoCnda im xuT sxva pro-fesiaTa Soris, mecnierebas karga xnis win rom gaurkvevia.

TviT faetoni imdenad araferi — cxenebis movla iyo saqme. ori cxenis Senaxva. maTi qeri da balaxi, maTi la-gami da samuneli.

Page 154: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

155

grigols cxenebisa maincdamainc bevri ar gaegeboda. yvelafris swavla Tavidan mouxda da maT Soris iseTi elementaruli rameebisac ki, rom Sekazmvis dros la-gam-aRviriT ar SeiZleba uknidan an gverdidan mixvide cxenTan. winidan unda Semouaro, rom cxeni gxedavdes — vina xar da raSia saqme. roca fexdafex migyavs, mar-jvniv unda daudge da lagami mokleze unda geWiros... grigol kalandaZis patara, koxta ezo male daemsgavsa mefaitvnis ezos. koindarze laparaki xom zedmeti iyo, cxenebma TuTis xeebs foToli ar SearCines. Semodgoma iwureboda da cxenebs Tavla sWirdebodaT.

swored Tavlis sakiTxze midis grigoli uxucesTa sabWos TavmjdomaresTan. Tavlas igi, rasakvirvelia Ta-vis ezoSi dadgams, magram amisaTvis nebarTvaa saWiro.

mosacdelSi Semosuli maTraxiani da brezentis mo-sasxamiani kaci rom dainaxa, mdivanma qalma (viTom didi saqmeebi hqonda) qaRaldebSi Cargo Tavi da mxolod ma-Sin aswia, roca Ceqmosani kaci Tavmjdomaris kabinetis karis SeRebas apirebda.

— moicaT, moicaT! raSia saqme?— Tavmjdomare mindoda, — mSvidad upasuxa grigolma.— ki magram, rom daadeviT Tavi da SedixarT, Cven

risTvis varT aq, batono.— ar vici _ gulwrfelad miugo kalandaZem.— hoda, raki ar iciT, me agixsniT, ra saqmeze mobrZan-

diT TavmjdomaresTan?— Tavlis.— romeli Tavlis? — dainteresda mdivani.— pirveli Tavlis. Tavla minda davdga ezoSi, rasak-

virvelia da nebarTvaa saWirovo, minda vkiTxo, egeba arc qe unda nebarTva, ra vici.

— unebarTvod vin CagadgmevinebT Tavlas, magram mag sakiTxze Tavmjdomare ar migiRebT.

— aba ra sakiTxze mimiRebs, biZiko? — molba grigo-

Page 155: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

156

li, — me Sen ase rom miyureb, dakarguli kaci ki ar var. Tavmjdomares qe ecodineba Cemi damsaxureba. me rasakvirvelia, ormoci weli Cafrad vimsaxure. magens vicavdi da sisxls vRvridi magenisaTvis. axla pensiaze var. rogor atyob Sen, ara var imis Rirsi, Tavmjdoma-rem rom momisminos erT wams?

— rogor ara, Rirsi yvelaa, magram Tavlis sakiTxze Tavmjdomare aravis Rebulobs jer erTi, da meorec, kidec rom migiRoT, aq ar aris, obieqtebzea.

— rodis iqneba, rodis movide?— ratom ar gindaT mibrZandeT keTilmowyobis ganyo-

filebis gamgesTan, Tavlebi imasTan Sedis.— mase miTxari, Se kai qalo, CemTvis sulerTia,

visTanac mival, me Tavla mainteresebs, rasakvirvelia.— derefanSi, marjvniv, meore karebi, — aswavla mdi-

vanma da Tavis saqmes daubrunda.grigolma tyavgadakrul, gaberil karebs dasakakune-

beli adgili ver mounaxa da xeliT frTxilad miawva, oTaxis siRrmidan cxare laparaki moesma, etyoba, gamges viRac hyavso, gaifiqra da kari swrafad gamoixura, ma-gram ukve gvian iyo. imwamsve gamovarda ulvaSebianad sufTad gaparsuli, maRali, lamazi kaci da grigolis danaxvaze xelebi gaSala.

— Tqven CemTan? mobrZandiT, mobrZandiT, ratom pirdapir ar SemobrZandiT. is Cveni TanamSromelia. me dagiZaxeT maSinve, magram ver gagagoneT. mobrZandiT, mobrZandiT, rogor gekadrebaT, — Tavazianad ukudga maspinZeli, grigols gza dauTmo da skami Tavisi xeliT gamouwia. mere swrafadve mokalaTda Tavis adgilas da yuradRebad iqca.

amasTan Semosvla ise advilia da ise tkbilad mRebu-lobs, rom arafris gamkeTebeli ar unda iyoso, gaifiqra grigolma da sxvaTa Soris arc Semcdara.

— am sibereSi, Cemda Wirad, faetoni viyide. egeba er-

Page 156: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

157

Ti-ori kapiki gavakeTo-Tqva, ar SegawuxebdiT, rasak-virvelia, magram Tavla minda Cems ezoSi davdga, erTi sityviT... rasakvirvelia...

ganyofilebis gamgem pirdapiri pasuxi ar gasca. jer dawvrilebiT gamohkiTxa mosuls cxenebisa da faitvnis ambavi: albaT, Zalian romantikuli profesiaao, xelebi gadaajvaredina da Wers miaSterda. mere grigol kalan-daZe Tavisi Rirsebis da damsaxurebis ambavs rom yveboda, damxvduri aRtacebas ver malavda, sulganabuli usmenda da SigadaSig mouTmenlad CaurTavda: `ras laparakobT!~ yofili Cafari yveboda, rogor gauCexa Subli yaCaRma da SublgaCexilma ori saaTis devnis Semdeg rogor miimwyv-dia kuTxeSi Cafris siCauqiT gaocebuli yaCaRi. rogor aRmoaCina da gaanadgura sazRvarze gadmosuli banda, romelsac, arc meti, arc naklebi, xelmwifis mokvla hqon-da gadawyvetili. am droisaTvis, am uxucesTa sabWosT-vis vibrZodio. — daamTavra bolos grigolma da Tavisi monaTxrobiT TviTonve kmayofili darCa. amas Tu rame SeuZlia, axla ki mivaRwie Cemsaso. — fiqrobda grigoli.

— Tqven TviTon ar iciT, ra dasafasebeli da pativsa-cemi adamiani xarT, cota darCa Tqvennairi nabrZoli da damsaxurebuli kaci, Zalian mixaria Tqveni gacnoba. saintereso adamianebTan saubari sulierad gamdidrebs kacs. raRac axals gmatebs, — dazepirebuliviT ambobda ganyofilebis gamge da grigol kalandaZes TvalebSi Se-hyurebda...

— Tqvenis nebarTviT... geaxlebiT axla, rasakvirve-lia, — wamodga meetle.

gamgem moiwyina.— brZandebodeT cota xans.— ara mcalia. cirkTan etli upatronod mivatove,

meSinia, aravin waiyvanos, xom iciT, rasakvirvelia.— `sekreti~ araferi daadeT? — hkiTxa Secbunebulma

gamgem.

Page 157: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

158

— kofoze qvemodan sadgiss varWob, — gaiRima grigol-ma. — magram ician qurdebma da moparul etls, fexze damdgarni miaqroleben.

— ra gaewyoba. SemoiareT yovelTvis CemTan, roca moicaloT. — uTxra gamgem da karebamde miacila. mere ifiqra, nametani xom ar momividao da daakonkreta! — roca saqme geqnebaT, roca raime dagWirdeT. TqvenisTana xalxs unda vemsaxuroT. es Cveni movaleobaa, aba risTvis vzivarT aq. risTvis gvaZlevs saxelmwifo xelfass.

— Cemi Tavlis saqme rogor iqneba? — Tavisi mosvlis mizani ar daviwynia grigols.

— romeli Tavlis? — gulwrfelad hkiTxa ganyo-filebis gamgem.

— romelzedac Tavidan gelaparakeT. faetoni viyide-meTqi, zamTari modis da cxenebi sad davaba, ar vici-meTqi, rom giTxariT.

— Tavlis dadgma xom aikrZala qalaqSi, batono grigol, ar icodiT Tqven? — TiTqos didad sasixarulo ambavs eubnebao, iseTi saxiT Sescqeroda gamge mosuls da grigolma meored gaifiqra, es kaci cota sulelia, rogorc Canso, — kerZo Tavlis dadgmis nebas, iSviaTi gamonaklisis garda, aravis vaZlevT. mimarTeT Tavmjdo-mares. Tqven, damsaxurebul kacs, gamonaklisi gekuTvniT.

— ki, xom? — imedianad daudastura grigolma.— usaTuod naxeT Tavmjdomare. uars ar getyviT, is-

eTi kacia, axla, mgoni, aq unda iyos.— ar aris, obieqtebze wavidao.— vin Tqva?— misaRebSi rom gogo zis.— hooo... eg marTali iqneba. obieqtebze dadis, ra

qnas, amxela qalaqi abaria. xval rom mobrZandeT? da-kavebuli xarT Zalian? Tu gnebavT, Tqveni misamarTi damitoveT da roca mova, me SegatyobinebT. anda sul ar aris saWiro Tqveni Sewuxeba. dabrZandiT ager CemTan

Page 158: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

159

da dawereT gancxadeba. yvelaferi CawereT, vin xarT da ra damsaxurebis patroni. Tavlis nebarTvas pirdapir saxlSi gamogigzavnian.

grigoli didxans, dafiqrebiT, auCqareblad wer-da gancxadebas. jer Tavis vinaoba da sigel-gujrebi CamoTvala, yaCaRebTan Setakebis erTi-ori epizodic gaixsena da bolos mokrZalebiT miawera: `vinaidan var ori srulwlovani cxenis patroni da zamTari modis; gTxovT momceT ufleba, raTa Cems kuTvnil ezoSi, Cemi saxsrebiT, ori cxeni rom daeteva, im zomis Tavla Cavd-ga~.

ganyofilebis gamgem gadaikiTxa gancxadeba da aR-frTovanebuli darCa. grigols ki, yofil Cafars da axlandel mefaitvnes, gulubryvilod sjeroda maSin, rom kargad dawerili gancxadeba naxevari saqme iyo. Tu naTlad Camoayalibebdi Sens azrs da daumtkicebdi ufross, ras moiTxovdi da ratom gekuTvnoda, uxuces-Ta sabWos meufes guli auCuydeboda da maSinve dadebi-Tad gadawyvetda Sens sakiTxs.

ganvlo zustad erTma Tvem, rac grigol kalandaZem uxucesTa sabWos Tavmjdomaris saxelze gancxadeba Sei-tana, igi yoveldRe eloda Tavlis aSenebis nebarTvas Tu ara, raime pasuxs mainc, magram amaod.

arada, zamTari ar icdida. faetonidan gamoxsnil cxenebs RamiT sciodaT da patronis misamarTiT usia-movnod frutunebdnen.

bolos grigolma cxenebi meuRles dautova da fexiT gaeSura uxucesTa sabWosaken, radganac icoda, rom iq axlo-maxlo faetonis gasaCerebeli adgili arsad iyo. kibeze asvlisas keTilmowyobis ganyofilebis gamge SeeCexa. gamgem gulSi Caikra monatrebuli mefaitvne da Tavisi kabinetisaken gatyueba daupira, magram grigol-ma cota uxeSad moicila da pirdapir Tavmjdomaris mis-aRebSi durTa Tavi.

Page 159: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

160

mousyidvelma mdivanma qalma kidev erTxel ganumar-ta, Tavmjdomare ar gaxlavT, magram romc iyos, ar mi-giRebT, radganac Tavlis sakiTxze aravis Rebulobso.

aTi dRis ganmavlobaSi yoveldRe uxucesTa saabWoSi naxavdiT grigol kalandaZes.

am xnis ganmavlobaSi misi faetoni idga, xolo cx-enebs Tavmobezrebuli meuRle uvlida. samagierod mo-sacdelSi, sxva mTxovnelTagan, ori, TavisTvis sasarge-blo ram iswavla grigolma. pirveli: mdivan qals ar unda daujero, radganac Tavmjdomaris yofna-aryof-nasTan dakavSirebiT igi arasodes ambobs simarTles. meore: Tavmjdomares karebSi unda daudarajde da diliT, roca Tavis kabinetSi gverdiT karidan Separvas daapirebs, fexebSi unda ece. Tu Tavmjdomarem karebSi Segaswro, igive unda gaimeoro saRamoTi, roca Tavm-jdomare kabinets stovebs (isev gverdiT karidan) da Sin miipareba. es aris Tavmjdomaris naxvis erTaderTi, yvelaze naRdi da nacadi gza.

TxuTmeti dRis lodinis Semdeg, swored am ori WeS-maritebis wyalobiT, grigol kalandaZe uxucesTa sab-Wos Tavmjdomaris kabinetSi ijda.

Tavmjdomare uyurebda brezentismosasxamian kacs da fiqrobda; ra gaewyoba, damamarcxe, meti gza ara maqvs, unda mogismino, magram rasac gagikeTeb, jalabSi dai-kvexeo.

— me ori Tvis win, rasakvirvelia, gancxadeba Semovi-tane, pativcemulo.

— me damitoveT? — hkiTxa Tavmjdomarem.— Tqven piradad ara, magram iq davtove, uxucesTa

sabWoSi, rasakvirvelia.— hoda, aba CemTan ra ginda, genacvale, — ganze gaixe-

da Tavmjdomarem.— rogor ra minda! — gawyra grigoli.— nu RelavT, moqalaqev, gancxadeba me damitoveT pi-

radad?

Page 160: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

16111. r. miSvelaZe. t. III

— ara.— hoda, CemTan ra gindaT-meTqi. es giTxariT, meti

araferi.— ar moiparavda Cems gancxadebas aravin. aq iqneba

sadme. moZebneT, — ukan ar ixevda grigoli.— moZebniT ki movZebniT, magram ar SeiZleba zepirad

miTxraT, ra ewera im gancxadebaSi?— mogaxsenebT. me ormoci weliwadi Cafrad vmuSao-

bdi. didi damsaxureba da gamavloba maqvs. Tqven Sei-Zleba arc ki iciT. yaCaRebs davdevdi da oTxi Wriloba maqvs Tavze.

— tanze? — hkiTxa Tavmjdomarem.— tanze ara maqvs. TavSi var oTxjer daWrili. — mor-

cxvad miugo grigolma da gaifiqra: marTla, kacma rom Tqvas, tanze erTxel mainc ratom ar daviWerio.

— nuTu tanze erTi patara Wriloba mainc ar mo-geZeveba? — Caacivda Tavmjdomare.

— Cemi saTxovrisaTvis amas mniSvneloba ara aqvs, — gamosavali ipova grigolma, — jildoebs da madlobebs tyuilad ar arigeben, iciT Tqven kargad. me am uxuces-Ta sabWosTvis sisxls vRvridi. da ar mekuTvnis erTi Tavla? rogor fiqrobT Tqven.

— rogor ara, — daamSvida Tavmjdomarem, —TqvenisTa-na kacs Tavla erTi ki ara, ori ekuTvnis — sazafxulo da sazamTro. risTvis gindaT mainc Tavla?

— mefaitvne var me. zamTari modis da cxenebis dasab-meli adgili ara maqvs...

— aaa! — daamTqnara Tavmjdomarem, — axla yvelaferi gasagebia. ase, Se kaco. me megona, Tavla raime sxva saqmisaTvis gWirdebodaT. marTlac, aucilebelia TqvenTvis Tavla, zamTari modis da aba sad unda daa-baT cxenebi?

— oRondac, — daeTanxma grigoli.

Page 161: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

162

— magram saqme isaa, rom Tavlis dadgmis nebas ver mogcemT. romel quCaze cxovrobT?

— vakisubnis.— miT umetes, ver mogcemT Tavlis dadgmis nebarT-

vas.— aba, sad davaba cxenebi?— sadac gnebavT, sadac gagexardebaT.— kargi pasuxia, Cemma mzem.— ra vqnaT, asea! — amoioxra Tavmjdomarem. am amo-

oxvraSi Canda, me yovelTvis aseT karg pasuxs viZlevi, magram mtrebi mainc myavso.

— ki, magram Cems ezoSi, Cemi saxsrebiT... me... Cemi dam-saxureba... erTi Tavla... ori cxeni... ar davimsaxure? — nawyvet-nawyvetad isroda grigoli da sibrazisagan tuCebi uSreboda.

— Zalian vafasebT Tqvens damsaxurebas, magram ar SegviZlia da ver dagexmarebiT. arc gvqonia jerjero-biT SemTxveva, rom vinmesTvis Tavlis Cadgmis nebarTva migveces. — aSkarad icrua Tavmjdomarem.

— rogor ara, iman da iman am erTi kviris win Cadg-es Tavlebi ezoSi! — am sicruisaTvis mzad aRmoCnda grigoli.

Tavmjdomareebs ar uyvarT, saerTod, rodesac amgvar tyuilze pirSi Setexaven da faqtebis eniT elaparake-bian. ase Tavxedi xar xom? ra nebarTvasac waiReb aqedan, naxav imasaco, — gaifiqra man. TqmiT ki sruliad sxva ram Tqva.

— Tu asea, me Sevamowmebineb im Tavlebs. magram iq raime sxva sabuTi iqneba.

— ara, batono!— vnaxav, gavarkvev. kargia, rom signali momeciT.— magram es ras uSvelis Cems gaWirvebas. me Tavla

minda, gesmiT Tu ara. CemTvis Tavla aucilebelia!

Page 162: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

163

— Tqveni cxenebisaTvis, ufro sworad, — gauswora xumrobis gunebaze damdgarma Tavmjdomarem.

— diax, rasakvirvelia, Tqven aq imisTvis zixarT, rom adamianebs guneba mouSxamoT?! — aduRda grigoli.

— nu yviriT, — Cumad, mSvidad uTxra Tavmjdomarem. — Tqven ra did gulze xarT. TvalSi xom ar gepata-ravebiT Tu iciT. aq Semosuli yvela Cemze patiosani rogor aris da yvelas Cemze didi damsaxureba rogora aqvs, es mikvirs, meti araferi. Tqven, yofilma Cafarma, romelsac ar vici, iqneb marTlac gaqvT madlobebi da jildoebi miRebuli, meetleoba daiwyeT da xalxs aty-avebT. wamiWireT axla yelSi xeli. ariqa, ar Secivdes Tqvens cxenebs!..

— kaco, me Cems ezoSi, Cemi saxsrebiT patara Tavla Cavdga, Tqven ra SuaSi xarT?!

— ar SeiZleba, morCa da gaTavda!grigoli kidev darCeboda cota xans da Tavmjdo-

maresTan kamaTs ganagrZobda, magram uecrad raRac az-rma gaunaTa goneba da sirbiliT datova kabineti. mec Steri var. ras vaklav amgens Tavs. mival da avaSeneb Tavlas. amaT Semyures cxenebi siciviT momikvdebao, — fiqrobda gzadagza grigoli da dopingmiRebuli kaci-viT mardad adioda Tavis aRmarTze.

erT kviraSi grigolma Tavis ezoSi xis mSvenieri Tav-la Cadga.

mesame dRes oTxi kaci moadga. uxucesTa sabWos dad-genilebiT unebarTvod aSenebuli Tavla unda dagin-grioTo. sabuTi ager gvaqvs, SeiaraRebulebi varT da winaaRmdegobas azri ara aqvso.

erT saaTSi miwasTan gaaswores Tavla. maspinZels sulgrZelobisaTvis madloba gadauxades da wavidnen.

`aSkarad mCagraven, — fiqrobda grigoli, roca Tav-lis nangrevebs erT kuTxeSi alagebda, — etyoba, raRac davaSave da ar meubnebian, ase rom ar iyos, ufro adami-

Page 163: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

164

anurad moiqceodnen. Tavla ra aris, bina rom momeTxo-va, unda moecaT, me xom magaTTvis vibrZodi, magaTTvis vRvridi sisxls. etyoba, raRac didi danaSauli maqvs Cadenili~.

grigoli am dRis Semdeg SesamCnevad gamoicvala. guneba gaufuWda. moqufruli dadioda win da ukan ezo-Si.

cols TiTqmis aRar elaparakeboda. mas ver war-moedgina, Tu movidodnen da Tavis ezoSi sakuTari xe-liT aSenebul Tavlas daungrevdnen.

cdilobda gaexsenebina, ra danaSauli hqonda Cadeni-li Cafrad muSaobis ormoci wlis ganmavlobaSi.

veraferi iseTi ver gaixsena da aman ufro daanaRvli-ana. grigoli mis WiSkarTan Cavlils yvelas SiSiT Ses-cqeroda. sul eCveneboda, ager-ager movlen Cems wasay-vanado.

gadioda dReebi, grigoli aravis axsovda da mis wa-sayvanadac, ra Tqma unda, Tavs aravin iwuxebda.

Sua zamTarSi grigol kalandaZem sicivisagan daose-buli cxenebi, amaT tanjvas mainc ar vuyuroo, naxevar fasad gayida. erT kviraSi faitonisaganac daicala xeli da SvebiT amoisunTqa. igi meetle aRar iyo.

es saqme rom moaTava, energiis ucnauri mozRvaveba igrZno. araCveulebrivma Jinma Seipyro; radac unda da-jdomoda, mieRwia Tavlis aSenebis nebarTvisaTvis. dRe-daRam Tavlaze fiqrobda.

sadac ki Tavlas dainaxavda, miadgeboda patrons da SekiTxvebiT guls gauwvrilebda, ra gziT miaRwie Tav-lis Cadgmis nebaso. maspinZelTa umetesobas migzavnili egona da simarTles umalavdnen. bolos viRacam aswavla uxucesTa sabWos Tavmjdomares (romelmac ase masxrad agigdo), uxucesTuxucesTan uCivleo.

grigolma gaaSalaSina RrmaSinaarsiani gancxadeba da uxucesTuxucess miakiTxa.

Page 164: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

165

uxucesTuxucesTan Sesvla uxucesTa sabWos ufrosis monaxulebaze orjer ufro Zneli aRmoCnda, Tu uxu-cesTa sabWos Tavmjdomare niadag kabinetSi ijda (es ukve grigolma kargad icoda) da mdivani qali usircx-vilod ambobda, aq ar ariso, uxucesTuxucesi samsax-urSi saerTod ar dadioda. rogorc Cans, kabinets, rom-lis karebTanac grigoli dilidan SuaRamemde icdida, mTxovnelTa mosatyueblad ewera `uxucesTuxucesi~. sinamdvileSi mas sxva samuSao oTaxi hqonda, sadac igi Tavis rTul saqmianobas mTxovnelTa gareSec SesaniSna-vad arTmevda Tavs.

es kabineti (rogorc es Semdeg grigolma gaarkvia) sul sxva Senoba iyo.

grigolma uxucesTuxucesis fiqtiur SenobaSi erTi Tvis siarulis Semdeg daadgina misi sacxovrebeli ad-gili.

amjerad gaumarTlda. uxucesTuxucesma gancxadeba gulmosulad gamoarTva da mowyalebasaviT daugdo: xval mdivans miakiTxeTo.

mkiTxvels kidev erTxel SevaxsenebT, rom Tavis gancxadebaSi grigoli uCioda uxucesTa sabWos Tavm-jdomares usamarTlod momeqcao. Cemi damsaxureba arafrad miiCniao. gTxovT CaerioT Cems saqmeSi, pasuxi moTxovoT Tavmjdomares da me Cems ezoSi ukanonod dangreuli Tavlis aRdgenis ufleba momceTo.

meore dRes uxucesTuxucesis fiqtiurma mdivanma qa-lma (namdvili mdivani qali mas Tavis namdvili kabinetis misaRebSi ejda) grigols cxvirwin Tavisi gancxadeba au-friala: `gakeTda Tqveni saqme, biZia, geSvelaT Tqvenc da Cvenc. wuxelis daado rezolucia~.

— ra daawera? — guliskankaliT hkiTxa sixarulisagan aTrTolebulma grigolma.

mdivanma gancxadeba gauwoda.

Page 165: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

166

`uxucesTa sabWos Tavmjdomares: gTxovT, ganixiloT da mTxovnels pasuxi acnoboT~.

— esaa rezolucia?! — ayvirda grigoli. — uxuces-Ta sabWos Tavmjdomares rom raime gaekeTebina, iq ar davdiodi sami Tve? etyoba, arc ki waukiTxavs Cemi gancxadeba. me vuCiodi uxucesTa sabWos Tavmjdomares da isev imasTan gamgzavna maganac? kai uxucesTuxucesi gyoliaT, Sen nu momikvdebi. didi mosazrebis da mo-fiqrebis kaci yofilxar-Tqva, ase gadaeci Cemgan!

mdivanma qalma warbebi Sehyara:— moqalaqev, aq deboSs nu texavT da uxucesTuxucess

nu lanZRavT, Torem pasuxs gagebinebT.— imnairi iqnebi Senc! — SeubRvira grigolma kabi-

netis mcvels da kari gamoijaxuna.midioda quCaSi da eCveneboda, rom irgvliv yvela

masze Wviani da masze moxerxebuli iyo. es seriozuli saxeebi, raRac manqanebiT, yvelafers aRweven, rasac ki moisurveben, me ra RmerTi miwyreba, ar vicio. egona, rom amodena qalaqSi yvelaze daCagruli da patara kaci axla TviTon iyo — yofili Cafari grigol kalandaZe.

im RamiT grigolma mezoblebs dauZaxa da sTxo-va: Tavla unda amaSenebinoTo. mTel Rames sinaTle enTo grigolis ezoSi. mTeli Rame muxli ar CauxriaT, sicivisagan gaiToSnen, magram mainc Tavisi gaitanes. diliT Tavla mzad iyo.

gavida erTi kvira. grigoli cota damSvidda, mas avadmyofurad uyvarda es Tavla, Tumca ukve aRarafer-Si sWirdeboda. TavlaSi igi Tavis SesaZleblobis, Ta-visi dakarguli Rirsebis aRdgenas xedavda. dilidan saRamomde saxlidan ar gadioda. ezoSi ijda da Tavlas darajobda.

erTi kviris Tavze miakiTxes. ezoSi Cafari da sami muSa Semovida, Cafarma grigols mxedruli salami misca da wynarad uTxra: `Tqven mainc unda gamigoT. xom iciT,

Page 166: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

167

me patara kaci var. miTxres, Seasruleo da unda Sevas-rulo~.

— ra gnebavT? — hkiTxa grigolma.— Tavla unda daingres, — moWra Cafarma da muSebs

niSani misca.grigols TvalT daubnelda da iqve Caikeca. igi TiTqo

ZilquSSi iyo. burusSi xedavda, dacuravdnen muSebi misi Tavlis irgvliv da Soridan naRvliani reqviemi ismoda.

roca gons movida, Tavla aRar iyo. mis nacvlad ezo-Si uwesrigod miyril-moyrili nagverdulebi da qva-RorRi eyara.

grigolma tuCebi mokuma, rom am gacxarebul gulze augi ram ar wamoscdenoda.

gavida xuTi weli.grigoli ar isvenebda. werda gancxadebebs, dadioda

instanciidan instanciaSi, moiTxovda, mieqciaT yur-adReba misi adrindeli damsaxurebisaTvis.

iRebda aslebs Tavisi jildoebis da madlobebisas da gancxadebebs Tan urTavda. yvela gancxadeba da saCi-vari bolos uxucesTa sabWos TavmjdomaresTan iyrida Tavs. Tavmjdomare ki, rac dro gadioda, ufro mtkice uarze idga.

grigolma rwmena dakarga. daberda, daglaxavda, da-Ciavda. ojaxSi kapikis saRirali ar Semohqonda, pensiis amara cxovrobda.

iparavda Tavisi saxlidan vercxlis dana-Cangals da faifuris TefSebs, raTa Tavisi mravalricxovani gancxadebebis safosto xarjebi da manqanaze gadabeWd-vis fuli mainc gadaexada. grigols ukve nervebs aRar uSlida lodini. icoda, visTan rodis da ranairad unda Sesuliyo. idga dilidan saRamomde saxelmwifo dawese-bulebebis win da Tavlis nebarTvas eloda. sxva saqmee-bic gauCnda; igi siamovnebiT aswavlida gzebs da arigeb-da axalbeda mTxovnelebs.

Page 167: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

168

bolos ganaxevrebuli da ilajgawyvetili grigol ka-landaZe uuxucesis kabinetsac estumra. uTxres, kargi kaciao, Tu arafers gagikeTebs mogismens mainco.

yofilma Cafarma uuxucess dawvrilebiT uambo Ta-visi damsaxurebis Sesaxeb. mere aseve vrclad gaacno saqmis istoria da cremlmoreviT sTxova; eqvsi welia am saqmes davsdev, qeniT sikeTe, momexmareT, aRara var meti, movkvdi kacio.

uuxucesi maSinve yurmils dawvda. es ukve kargi ni-Sani iyo. eqvsi weli atyuebdnen grigols kabinetebSi msxdomi mkacri saxeebi: wabrZandiT Tqven da davrekavT Cveno, magram grigolis saqmeze aravin aravisTan reka-vda. am kacma ki maSinve, iqve, grigolis TandaswrebiT moixmo telefonTan uxucesTa sabWos Tavmjdomare.

— Tqven brZandebiT? — hkiTxa man, — grigol kalandaZe iyo dRes CemTan. raSia saqme! eqvsi welia kacma Turme Tavlis aSenebis nebarTva ver miiRo. Tqven ra, abuCad igdebT? gana ramdeni gyavT masaviT damsaxurebuli da pativsacemi kaci. rao? rogor gekadrebaT, eg sityva ra mosatania, eg Cven ar gvexeba. eg medicinam unda gaarkvi-os, moiTmineT, — uuxucesma telefonis yurmils xeli daafara da grigols miubrunda:

— ramdeni xania, saCivrebs werT?— eqvsi weli, — miugo grigolma.— bevrs werT?— ki.— ar SeiZleba amdeni Civili, batono grigol. Tavm-

jdomare ambobs, intriganiao. magisi saCivrebi skivrSi ar Caetevao. Seawuxa qveyana gauTavebeli intrigebiTo. marTla asea? kidev sxva raRacas ambobs, magram ver getyviT, uxerxulia.

— ras brZanebT, batono. mag gaTaxsirebulis gjeraT? gamamwares kaci. masxarad amigdes da gavCumde aba? aba,

Page 168: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

169

Tavlis garda sxva saqmeze Tu damiweria gancxadeba, an saCivari.

— vici, me mjera Tqveni, — uTxra uuxucesma da tele-fonis yurmils xeli moaSora, — Tqven, batono, ar gepa-tiebaT amgvari msjeloba. ras hqvia, intrigani. Tavisi simarTlisaTvis mebrZol kacs intrigans uwodebT? ara da ara! me Tqven kategoriulad ar geTanxmebiT. araferi etyoba, sruliad araferi, diax, raRacaSi Seetyoboda. iseTebs me maSinve vicnob... moica erT wuTs, — uuxu-cesma isev daafara yurmils xelisguli da grigols mi-ubrunda.

— ki magram, Tavlis nebarTva rom mogceT, cxenebi gyavT?

— ara.— faetoni?— ara.— aba risTvis gindoda Tavla?— minda. vin kiTxavs magas. principis saqmea... minda

Tavla... mekuTvnis... rom ar mekuTvnodes, sxva saqmea... rasakvirvelia... ver visveneb... adgils ver vpoulob. Rame Tavlebi mesizmreba... — cota areulad laparako-bda grigoli.

uuxucesma yurmils xeli auSva.— Tqven marTali brZandebiT. rogorc Cans... ara hyo-

lia, ho (gaecina) mWirdebao. aucilebelia (isev gaecina), kargad brZandebodeT. sxva ra ambebia Tqvenken axali? jer ar gangvixilavs. ganvixilavT da gamogigzavniT. — yurmili dado, Tvalebi moisrisa da grigols miubrun-da: — axla Sin wabrZandiT, batono grigol. nu inervi-ulebT. Tqveni aRelveba ar SeiZleba. yvelaferi gakeT-deba, yvelaferi kargad iqneba. mSvidad iyaviT. Tavlis aSenebis nebasac dagrTaven da sxva ramesac gagikeTe-ben. TviTon mogakiTxaven. yvelaferi SeTanxmebulia. yvelaferi gakeTebulia!

Page 169: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

170

Rilaks TiTi daaWira da TanaSemwes sTxova. — gaaci-leT batoni grigoli.

roca grigoli karebisaken Sebrunda, uuxucesma safeTqelTan cera TiTi miido da marjvena xelis TiTe-bi haerSi aaTamaSa, riTac gakvirvebul TanaSemwes an-iSna, batoni grigoli mTlad kargad ver ariso.

* * *saRamo xani iyo. grigol kalandaZe Sin brundeboda.qalaq mowameTas quCebSi faetvnebi daqrodnen.grigolma, xelmarcxniv, ezoSi lamazi Tavla dalanda,

mere meore, mesame... Tavla yovel fexis nabijze TvalSi eCxireboda. qalaqi TavlebiT iyo savse.

grigol kalandaZe beberi iyo.

Page 170: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

171

daviTi

bazarSi erTi axirebuli kaci vaWrob-da. iyidda kakals kilograms xuT maneTad da iqve yidda xuT maneTad. uTxres: `ras Svrebi, Zmao, mag kakals Tu aras mougeb, bazarSi raRaze cdebio.~ kacma upasuxa: `gana fulis mogeba mainteresebs; kaklis Cxriali miyvarso~.

qarTuli folklori

daviT beSkenaZem gamomargluli simindis ukanaskne-li kona gamoitana, bJolis qveS dayara da TviTonac mowyvetiT zed daeca.

mze ikbineboda. ivlisis siminds uwylobisagan tani ver aeyara da moJverili foTlebi SuadRis mcxunvare-bas moexufra.

— deiwva qveyana. tyuilad vToxni, sul tyuilad, ta-ros gamomRebia awi ees? meti ar iqna Cemi mteri, — xma-maRla fiqrobda daviTi, amTqnarebda da mtkivan mux-lze xels isvamda.

SuadRe, WriWinobelebis gauTavebeli nanina da gri-li Crdili daviTs waZinebis did survils aRuZravda da daRlil moxucs male CaeZineboda kidec, rom mTv-lemares coli ar wamodgomoda.

— dayruvdi, kaco, Sen? — hkiTxa paraskevam.— ra iyo?— ra iyo da saaTia vyvirivar, stumrebia vincxa.— ra undaT?— ra vici me, daviTi gvindao. xelSi boca uWiravT. me

mgoni, Rvinoze arian mosuli.— ver amouRe mere Sen?

Page 171: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

172

— a, kido, ra vici me romeli unda amomeRo.— aqourebi arian, Tu ici?— ara, me mgoni, porfile zviadaZisas ro arian ga-

Cerebuli, is xalxi unda iyvnen.— amogeRo mere Sen. sad mcalia axla magiza.— rava amomeRo?— maneTaT, ar ici rava vyidiT?— romlidan?— ra romlidan, romlidan da xutuniis xuTkokiani-

dan. romeli maqvs aba meti, — ambobda daviTi, Sarvlis amxanagis zonrebs muxlisqvemoT ikravda da dabJuebul fexebs miwisfer waRebSi yofda — saiT arian?

— WiSkarTan, saxlSi ar Semomyvnen arafriT, — miugo paraskevam da roca daviTma nabdis Zveli qudi Tavze moigdo, colma mzrunveli xeliT gauswora. gasworeba ki imiT gamoxata, rom gverdze mouqcia. axla daviTs qudi napoleoniseburad, gardigardmo exura.

WiSkarTan orni idgnen.ufro axalgazrdas TeTri Sarvali da Savi moklesax-

eloebiani perangi ecva, yavisferi sandlebidan balniani fexis zurgi mouCanda, xelSi samboTliani boca eWira da griSa erqva: ufross neilonis TeTr perangze mokle Savi halstuxi ekeTa. halstuxis samagrze mamlis gamo-saxuleba mouCanda. igi Zvelmodur rkinis saTvaleebs adgils wamdauwum ucvlida, radganac etyoboda, saT-valeebi cxvirze aWerda. ufross jibeebSi ewyo xelebi da saxelad miSa erqva.

daviTi koWlobiT gamovida venaxbolodan. lafaro-Si dadgmul uSvelebel kasrSi Tavi Cayo da swrafadve amoswia, wyali gamTbariyo, mere quTuToebze wveTebi SeiferTxa da WiSkarTan morCilebiT mdgar stumrebs gaxeda, cota xans uyura, raRac Caiburtyuna da isev kasrSi Cayo Tavi. mere oda saxlze ukana kibidan air-bina, Tav-piri SeimSrala, miwisfer fexebze erTi koka

Page 172: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

173

wyali gadaicala da oflisagan SeWmul perangze sati-nis JRali orgulisjibiani bluzaxalaTi gadaicva, ja-ridan Camoyolili brtyeli qamari erTxans eZeba, mere xeli Caiqnia da, rogorc iqna, saparado Camosasvlelze misi oTxad mokecili figura gamoCnda.

lodiniT daRlilma stumrebma SvebiT amoisunTqes.sanam stumrebamde miaRwevda, daviTi erTxel kidev

SeCerda, erTxans uyura mosulT da mere TiTqos raRac gadawyvetileba miiRoo, ramdenadac ki SeeZlo, Cqara, ClaxunClaxuniT wamovida.

stumrebma salamze Tavazianad upasuxes.— daiwva qveyana, — Tqva daviTma da stumrebs koin-

darSi cacxvis qveS qvis skamze dasxdoma SesTavaza.stumrebma maspinZlis azri qveynis dawvis Sesaxeb

erTxmad gaiziares.— patara saqme gvqonda, — daiwyo umcrosma da ufross

Sexeda. miSa sadRac Sors icqireboda.— raSi iyo saqme? — ikiTxa daviTma.— Rvinis sakiTxze, erTi sityviT, gvindoda mcire

Rvino, rasakvirvelia; gviTxres mTel sofelSi, ra Tqma, yvelaze karg Rvinos akeTebso, — Tqva miSam, mere uceb bolo sityva ar moewona da daumata, — amzadebso, — arc es moewona da isev gadaakeTa — ayenebso.

— kargic egaa da avic. axla sofelSi marto me maqvs Rvino. mec cota SemomrCa. SarSandeli qe Tavdeba, axa-li jer sadaa. ase rom, Rvino axla Zneli saSovaria.

— Cven cota gvinda, — Tavi Seacoda maspinZels griSam.— erTi sityviT, rac am WurWelSi Caeteva.— magaSi sami boTli Cadis, — daufiqreblad Tqva

maspinZelma.— diax, diax. — daeTanxma miSa.— rad gindaT? — uceb ikiTxa daviTma da TviTonve

gaukvirda, radganac Rvinis mTeli istoriis manZilze mas mxolod erTi mizniT yidulobdnen.

Page 173: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

174

umcrosma ufross Sexeda. uxerxuli siCume Camowva.— erTi sityviT, unda davlioT, rasakvirvelia.— Tqven? — isev ikiTxa maspinZelma.— diax, me da batonma miSam unda davlioT, — mowyeni-

lad Tqva umcrosma.— aa, hooo, — kefa moifxana daviTma, TiTqosda un-

doda eTqva, raki dasalevad gindaT da isic Tqven ors, ra gaewyobao.

— maneTi unda boTls, — saqmeze gadavida maspinZeli.— batono? — ikiTxa griSam.— maneTi-Tqva.umcrosma ufross raRac gadaulaparaka, mere

ufrosma gadmoulaparaka da griSam Tqva:— batoni miSa ambobs, kviras bazarSi oTxmoci kapiki

Rirdao. magram ara uSavs, CvenTvis fass ara aqvs mniS-vneloba.

— ara, batono, oTxmockapikiani Rvino ara maqvs me. Svlaps samocaTac qe iSovi. erTi sityviT, Tu gindaT asea. Tvara da RmerTma xeli mogimarToT. me ase vyidi oci weliwadia.

— rogor gekadrebaT, rogor gekadrebaT, CvenTvis fass mniSvneloba ara aqvs. Tu SeiZleba Cqara Camogvisx-iT, batoni miSa sam saaTze sadilobs, — Tqva umcrosma da boca koindarze dado, boca waiqca, umcrosma balaxi xeliT gaswi-gamoswia da boca fexze daayena.

— wamobrZandiT, — Tqva daviTma da bocas yelSi waav-lo xeli.

zeTisxilis alages gadaabijes da lobiogayolebul orRobeSi gavidnen. daviTi saqaTmesTan SeCerda, gidli-dan erTi muWa simindi amoiRo da uxmod Seyara saqaT-meSi. simindis Cxrialze qaTmebma balaxis wiwknas Tavi anebes da sakenkis xaTriT saqaTmisaken erTmaneTs as-wrebdnen. daviTma kari miugdo da samzads gasZaxa:

`gesmis?~ is JRali gaimasqeni, wyali dousxi da male qeni maqa!

Page 174: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

175

stumrebma mTlad kargad ver gaiges daviTis naTq-vami, erTmaneTs gadaxedes da maspinZels mihyvnen.

maranSi sasiamovno sigrile iyo da ise ar bneloda, rom uSvelebeli sawnaxeli da patar-patara gorakebad amobruculi WurisTavebi ver SeemCniaT.

daviTma erT WurTan Caimuxla. jer brtyeli qva aacala, mere saTiTaod, frTxilad sdebda gverdze WurisTavze dafarebul tyavis naWrebs da, roca Wuris bneli muclidan Rvinis sasiamovno sunma ifeTqa, kedel-ze TavdaRma dakidebuli orSimo Camoxsna, frTxilad Cayo da gril RvinoSi amovlebuli orSimo jer TviTon miitana tuCebTan, dalia da raki darwmunda nakluls Wvangi ar mohkidebiao, stumrebs gadaawoda. stumrebma saTiTaod gasinjes da ise seriozulad akeTebdnen amas, TiTqos raRac rTuli problemis winaSe dganano. male daviTma bocis yelSi didi Zabri Cado (xeliT cota maR-la daiWira, sahaero dautova) da sami amoReba orSimoTi stumrebis samlitriani boca pirTamde gaavso.

amasobaSi paraskevam SemoaRo kari da gobiT Wiqebi, Wadi, sqlad datexili yveli da prasis mwnili Semoi-tana, es yvelaferi taburetis skamze daawyo da gavida.

— kars joxi moubijge, Tvara ver vxedav verafers, — miayola meuRles daviTma.

roca marani ganaTda, stumrebma pirvelad maspinZlis xelSi SemarTul Wiqas Sexedes, Wiqa qarvisfrad anaTebda.

pirveli xuTi sadRegrZelo maspinZelma tradiciuli warmoTqva. igi mokle, magram bundovan sityvas ityoda da Wiqas ratomRac griSas gadaawodebda. griSa Wiqas gamoarTmevda da miSas Sexedavda. miSa Sors iyureboda, magram roca misi rigi moawevda, grZeli da gulisama-yuCebeli sityviT daamSvenebda iqaurobas. umcrosi aRtacebuli Sescqeroda Tavis xelmZRvanels da roca merve Wiqaze miSas saTvale Camouvarda, griSam frTxi-lad aiRo da Sarvlis ukana jibeSi Caudo. miSas im dRes ukve aRar dasWirdeboda saTvale.

Page 175: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

176

roca paraskevam gobiT cxeli Wadi, Semwvari varia da yveliT gapentili ori xaWapuri Semata sufras, meWaS-nikeebs taburetis skami aRar eyoT da tabakze gadain-acvles.

...da bolos, roca griSas motanili boca samjer dai-cala da samjer gaivso, marnidan tkbilze utkbilesi `brolis yelsa~ moismoda. mxolod kritikulad ganwyo-bili kaci da isic Tu kargad miayuradebda, mixvdeboda, rom erTi romeliRaca urevda, magram romeli, SeiZle-boda gasWirveboda dadgena. ra moxda mere? — erTi xSirad urevs.

mze karga xnis Casuli iyo, roca daviT beSkenaZe or moTavebul arsebas Soris Camdgari, TviTonac gax-eTqili mTvrali WiSkrisken miikvlevda gzas. stumrebi mxrebze Camohkidebodnen daviTs da madlobis niSnad raRacas mxolod Zalian mTvralTaTvis gasageb enaze luRluRebdnen. procesias ukan paraskeva mohyeboda WraqiT xelSi. ar Camiqreso da paraskeva qaris mxareze sanaTurs xels afarebda; sxva mxriv, vinc fxizeli iyo da SegrZnebis Sno hqonda, mSvenieri, grili saRamo iyo.

daiwyo gamomSvidobebis ceremoniali. stumrebi moTqmiT tirodnen. jer erTi Caexveoda daviTs, mere, wavidoda win, amasobaSi meore ixelTebda da daukoc-nida damWknar yels, roca meore wavidoda, pirveli ukve mobrunebuli iyo da ase gagrZelda karga xans.

uecrad WiSkarsgacilebuli griSa Semotrialda, savse boca miSas SeaCeCa, jibidan xuTmaneTiani amoiRo da maspinZelTan mixveul-moxveuli gzebiT movida.

— ra aris es, biZiko? — hkiTxa daviTma.— Rvinis fuli, batono! — Tvalebs nabavda griSa.— ki biZia, axlave, — Cailaparaka daviTma, griSas xuT-

maneTiani gamoarTva, gulisjibidan ori dakecili mane-Tiani amoiRo da xurda daubruna.

— madlobT! — didxans ismoda sibneleSi griSas guli-dan amomskdari samadlobeli.

Page 176: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

17712. r. miSvelaZe. t. III

* * *roca paraskeva Tavis gadamTvral, taxtze gadaqceul

qmars waRebs xdida, Tan CasZaxoda:— daberdi da Wkua ver iswavle, Se ubeduro, ro ar

gamskdariyavi ar iqneboda dRes!— ra meqna aba?! — Wrel muTaqas CasZaxoda daviTi. — es sami maneTis gamorTmeva mainc ra iyo, Se gada-

reulo!— ra gesmis qalo Sen. me roca Sen Wkuaze gevivli,

mkvdari viqnebi maSin. wesi wesia. ra WirdaT Cemi samo-wyalo da saCuqebeli. egeba qe ewyinos zogierTs, vinaa Seni sami boTli Rvinis maTxovario. Tanac fuls rom ar arTmev, Cveni kaci amnairia, fiqrobs, etyoba raRaca ubeduri gamatana da Sercxva fulis gamorTmevao. apa, asea cxovreba!

— ki, ki, masea mTlad, wava is ucxo kaci da dagcinebs.— Tu kacia, ar damcinebs, piriqiT guli damSvide-

buli eqneba, asTea es!— gadmobrundi, gadmobrundi Tvara, veRar iTqvam

suls, Se ubeduro, — mxarze awveboda dedakaci Tavis qmars da gadmobrunebas cdilobda.

— fuli ratom gamoarTvio, Sens Wkuaze iara Cemi mtris gvarma da jilagma, Sen magi ar icode, Sen, magi... Sen... ar gesmodes... asTe aris es... esaa asTe... Sens Wkuaze... Cemma...

paraskevam qmari daaZina, Wraqi gaimZRvara da marans miaSura, am gamoCerCetebul berikacs Wuri TavRia xom ar darCeniao.

Page 177: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

178

sityva

quCaSi kinofilms iRebdnen. filmis is nawili, ro-melic maincdamainc am quCaze unda gadaeRoT, aseTi gaxldaT: mosaxvevidan gamorbis SeSfoTebuli qali. xels uqnevs avtomanqanebs. TiTqos piri Sekreso, aravin uCerebs. bolos `Jigulis~ markis Savi manqana gamoCnde-ba. SeSfoTebuli Soferi qalis danaxvisas swrafad daamuxruWebs. qali (igi axalgazrda da moxdenilia) ukana kars gamoaRebs da Cajdeba, Soferi ukan miuxeda-vad, elvis siswrafiT daZravs manqanas, marjvena xels jibeSi Caiyofs da qals sigaretis kolofs gadaawvdis. `gmadlobT, ar vewevi~ — miugebs qali. ra Tqma unda, am detalis mixedviT Zalian Zneli iyo momavali filmis av-kargze msjeloba, magram bagiriT gadaRobil quCas kinosmoyvarulni mainc awydebodnen. epizodi TiTqosda umniSvnelo iyo, filmis gadamReb koleqtivs ki didi wvaleba uxdeboda.

transportis moZraoba rom Seferxda, es araferi, reJisori Wirveulobda. mas eCveneboda, rom yvelafers xelovnuris ieri dahkravda. amitomac iyo erTi au-rzauri, operatoris nerviuli amooxvra, gauTavebeli repeticia da dublgadaReba. iupiterebTan mdgomi bi-Webi naxSiris gamocvlas ver audiodnen. reJisori wam-dauwum rupors imarjvebda da rusulad raRacas CasZ-axoda. Ronemixdili msaxiobi qali ukve meaTased gamor-boda mosaxvevidan da manqanebis mdinarebaSi iWreboda.

am gawamawiaSi cnobismoyvareTa Sesakavebel Toks vi-Racam gadmoabija da reJisorisaken gaemarTa. ucnobi saSualo tanis, msuqani mamakaci iyo. xelSi patara ga-lia eWira da Sig yviTelniskarta kanaris Citi farTx-

Page 178: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

179

alebda. igi reJisoris da operatoris TanaSemweTa gama-frTxilebel SeZaxilebs yuradRebas ar aqcevda. galias miiqnevda da Tavdaxrili, saqmiani nabijiT, reJisors uaxlovdeboda. ucnobi ucxo adamianisaTvis dasaSveb manZilze ufro axlos mivida reJisorTan da TiTqmis yurSi CasZaxa. reJisori motrialda. isini erTxans sau-brobdnen. ucnobi daJinebiT umtkicebda, reJisori ki jiutobda. igi doinjSemoyrili idga mosulis winaSe. mere, rogorc Cans cota aRelda da damajerebel Jest-ebiT raRacis axsnas cdilobda. zogjer uneblied re-Jisori rupors pirs miuaxlovebda da eTerSi nawyvet-nawyvetad aseTi sityvebi ismoda: `viciT... es xom ki-noa... visTan maqvs saubris pativi?.. ki... diax. Cven xom ar vereviT... hm... hm...~ mere ucnobma saCvenebeli TiTi safeTqelTan miitana. reJisorma zurgi Seaqcia. ucno-bic gamobrunda da weRandeliviT neli, saqmiani nabijiT bagirisaken gamoemarTa. es ucnobi SoTa TvalWreliZe iyo.

SoTas sxvis saqmeSi Careva uyvarda. axirebuli kaci iyo SoTa. misi yvelaze sayvareli saqme sxvaTa darigeba, miTiTeba, swavleba iyo, SoTas SeeZlo ekamaTa yvelas-Tan yvelaferze. igi uaRresad mosiyvarule gulis mqone, dauzareli kaci gaxldaT. didi xalisiT exmare-boda yvelas, ganurCevlad imisa, saWiroebdnen Tu ara daxmarebas. samsaxuridan wamosuli SoTa saaTobiT idga asfaltis damgeb muSebTan da usworebda, aswav-lida, ganumartavda. mSeneblobis teqnikaze saubrobda saxlebisa da elsadgurebis mSeneblebTan, parsvis xe-lovnebas aswavlida dalaqebs, xorcis daWrasa da ga-nawilebas — yasbebs. eleqtrowertilebis damontaJebas — montiorebs.

SoTa yovelTvis msmenelebiT iyo garSemortymuli. iq, sadac SoTa gamoCndeboda, sxvebi mxolod msmenelis roliT kmayofildebodnen da SigadaSig mokrZalebul SekiTxvebsac CaurTavdnen.

Page 179: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

180

SoTa umetes SemTxvevaSi swor rCevas iZleoda, si-marTles ambobda: sxvis saqmeSi Careva SoTas stiqia iyo.

roca ucnob ubanze gamoCndeboda, SoTa ramdenime si-tyviT abamda maTTan intimisa da gulwrfelobis Zafebs. Tu zogjer styuoda, mxolod imitom, rom misTvis moes-minaT da aramkiTxe moambed ar CaeTvalaT.

vTqvaT, abanos TanamSromlebTan mivida: SoTa sau-bars imiT iwyebda, rom Tavs abanos saqmis yofil spe-cialistad gaasaRebda.

SoTa monadireTa Soris: `ver micaniT, me Zveli monadire var, bavSvobaSi Sav SoTas meZaxdnen~.

SoTa WonTa Soris: `bare oci weliwadi vimuSave mequded. bavSvobaSi Sav SoTas meZaxdnen~.

SoTa elmavlis memanqaneebTan: `pirveli elmavali me gaviyvane, sawiresa da korbouls Soris. SoTa var me, TvalWreliZe, ar gaxsovarT?~

SoTa, ra Tqma unda, aravis axsovda, magram mis darige-bas umetesoba gulisyuriT ismenda.

SoTa sportuli kulisebis xSiri stumari iyo. yofili fexburTeli, yofili moWidave, yofili CogburTeli da vin mosTvlis kidev rad yofili SoTa xmis CaxleCamde uxsnida sportsmens, rom igi ar akeTebda ise, rogorc saWiro iyo da Tu SoTas daujerebda, ar waagebda.

SoTa TvalWreliZe uangaro kaci iyo.mas sayovelTao sikeTe da harmonia surda. marTa-

lia, Zalian iRleboda, magram sxvanairad ar SeeZlo. yvelaferSi unda Careuliyo, yvelaferze Tavisi azri unda gamoeTqva. yvelas raRaciT unda Seweoda, daxmare-boda.

zogierTisTvis yovlismcodnis manera, xelovnuri STabeWdilebis moxdenis mizniT Zalad miRebuli pozaa, SoTasTvis ki igi xasiaTis Tviseba iyo. SoTas marTla eCveneboda, rom yvelaferi icoda. igi sxvebis namo-qmedarSi mudam amCnevda nakls da gaCumeba ar SeeZlo. SoTa arasodes aravis uCioda, zurgsukan laparaki Wir-

Page 180: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

181

iviT sZulda. iqve pirSi etyoda kacs saTqmels da Tu daujerebdnen, xom kargi, Tu arada weRandeliviT saqmi-ani, seriozuli ieriT ukan brundeboda. igi im wuTSi valmoxdili kaci iyo. Tavisi saTqmeli Tqva.

radganac SoTas cot-cota yvelaferi gaegeboda, bune-brivia, igi xSirad wunmdeblis rolSi gvevlineboda.

Tavis wonasTan SedarebiT (igi bolo oci wlis gan-mavlobaSi saocrad stabiluri wonisa iyo. arc meti, arc naklebi, as oc kilograms iwonida), moqnili da moZravi kaci iyo da xSirad icoda, me rom normaluri wona momca, arc erT sprinters win ar gavuSvebdio. vin icis, iqneb marTla ar gaeSva, magram normaluri wona SoTasTvis auxdeneli ocneba iyo. ra xerxs ar mimarTa, magram vera da ver daiklo.

SoTa mWameli kaci gaxldaT da erTi kvira rom ma-wonze yofiliyo, bolos erT Wamaze ainazRaurebda `da-nakliss~.

misdaiRblad, ar imatebda. sayovelTao damrigeblad yofna ise ioli rodi iyo, rogorc SeiZleba saqmeSi Cauxedav kacs moCveneboda. SoTas xSirad ar eTanxme-bodnen. mis rCevas diletantis laybobad Tvlidnen da zogjer dascinodnen kidec. maSin SoTa TvalWreliZe wuxda. iSveliebda avtoritetebs, ificeboda, mimarTav-da TvalsaCinoebis xerxs, mohqonda amonaWrebi gazeTe-bidan. manam ar moeSveboda mokamaTes, sanam Tavis si-marTleSi ar daarwmunebda.

zogjer SoTas misi gulwrfeli survilisaTvis uqnevdnen Tavs Torem, rasakvirvelia misi yovelTvis rodi sjerodaT.

aseTi bunebis kacTan megobroba advili rodia. amitom SoTas megobrebi cota hyavda. Tu vinme dauaxlovdebo-da, icocxle, SoTam Zmuri siyvaruli da Rirseul kacze Tangadayola icoda, magram rad ginda, Tavis Tundac-mcdar pozicias RmerTis winaSec ar daTmobda, TeTrze Tu ityoda, Saviao, unda daTanxmebodi.

Page 181: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

182

aseTi axireba da sijiute adamianis didi nakli gax-lavT, SoTas megobarTagan bevri ver Seegua am nakls da TandaTanobiT daSorda. sergo kakabaZe ki SoTas uax-loesi da ganuyreli megobari iyo.

sergo, albaT, erTaderTi kaci iyo qveyanaze, ro-melic SoTas arasodes ar ekamaTeboda. sjeroda Tu ara yoveli punqti SoTas moZRvrebisa, es sxva saqme iyo. sergo kakabaZes iumoris grZnoba gamaxvilebuli hqonda da zogjer verc ki gaigebdi, seriozulad ambobda ra-mes, Tu ironiulad. magram erTi ram faqti iyo — sergo kakabaZe da SoTa arasodes ar kamaTobdnen. megobrebs erTmaneTi Zalian uyvardaT.

sergos ojaxSi Wiqa ar aiweoda uSoTaod da piriqiT. sergo, rasakvirvelia, xvdeboda, rom SoTa zogjer aWar-bebda. misi hiperbolizebuli naambobidan sergo Tavis gulSi misxal-misxal, cal-calke daalagebda marTalsa da tyuils, magram pirSi arasodes Setexavda.

sergom icoda, rom SoTa uboroto kaci iyo da, rac mTavaria, maswavleblad, mwvrTnelad iyo gaCenili.

sergo wiTldeboda, rodesac mas SoTa romelime uvnebel tyuilze mowmed daasaxelebda, magram arafers ambobda. igi SoTas megobari iyo da am megobrobis xa-TriT zogjer crumowmis usiamovno tvirTsac kisru-lobda.

dabolos erTma usiamovno SemTxvevam SoTas da ser-gos megobroba kinaRam CaSala. im saRamos SoTas binaSi megobrebi televizors uyurebdnen. cisfer ekranze paraSutiT sarekordo xtomebs uCvenebdnen. SoTa awri-alda, ukmayofilod SeiSmuSna da sergos miubrunda.

— naxevarma ar icis gadmoxtoma. ostatebis naxtoms hgavs ees?

— ras uwuneb? — hkiTxa sergom.ra da, jer erTi, paraSutis gasaxsneli zonari mar-

jvena xelTan, wels qvemoT unda hqondes. arc erTs sworad ar aqvs paraSuti mokidebuli. meorec, gadmox-

Page 182: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

183

tomis dros win xelgaSverili unda mifrinavde, eseni ki zurgiT xtebian. dafrenis mere naxevari arasworad kecavs paraSuts, — icrua SoTam.

— Sen gadamxtarxar? — hkiTxa sergom. SoTam gauRi-ma, morcxvi, keTili RimiliT da ganumarta, — me, Cemo sergo? me xom faqtobrivad paraSutisti var. mets ras vakeTebdi bendelianis skolaSi. ulamazesi naxtomi mqonda. `Sav SoTas~ meZaxdnen. orientacia brwyinvale. eqvs metrze vSlidi paraSuts. amas winaT Semxvda Cemi podpolkovniki, rom vuTxari, `gulTamzeSi~ vmuSaob-meTqi gadairia. sacemi ara xar axla Seno? paraSuts raT daanebe Tavio. eex... egeni movidodnen CemTan?! — amoioxra SoTam.

— raRac tyuils hgavs es ambavi, — yrud Cailapara-ka sergom. im saRamos sergo cud xasiaTze iyo, Torem megobars rogor awyeninebda.

— marTla ar ici Sen? — gaiRima SoTam — ar gagigonia arasdros Cemi paraSutistobis ambavi?

sergo gabrazda.— ra mogivida bolos da bolos, nametanic ar Sei-

Zleba. aTi welia momkla Senma tyuilebma. Sen ggonia mjera, rasac ambob? Sen ggonia momwons yvelas Wkuas rom arigeb da yvela saqmeSi erevi? ra aris, Se kaco, es gauTavebeli trabaxi. fexburTi yvelaze kargad Sen gesmis, yvelaze kargi Soferi Sen xar, Sens ZaRls bri-uselis gamofenaze aqvs oqros medali miRebuli. Senma `kanareikam~ ocdaSvidi simRera icis. bavSvobaSi `Sav SoTas~ geZaxdnen da axla gavige, Turme paraSutiT xto-maSic pirveli yofilxar!

SoTa gafiTrda.— ar gjera, sergo, Senc? ra gaabi glaxa diakvaniviT.

tyuili miTqvams rodisme SenTvis?— rodisme Tavi davaneboT, ra sindisma gaTqmevina am

wuTSi paraSutiT vxtebodio.— ar vxtebodi mere?

Page 183: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

184

— SarSan mTeli weli mimtkicebdi, naximovis saswav-lebelSi vswavlobdio. axla gairkva, rom Turme ben-delianis skola gaqvs damTavrebuli. romeli tyuili davijero, miTxari, — mwared gaicina sergom.

— sergo, Sen xom ar aurie cota. gesmis, ras lapara-kob? — mudara da wyena gaeria xmaSi SoTas. yvela yvela da naTqvamis aseT demonstratiulad miuReblobas ki ara, sergosagan kamaTsac ar iyo miCveuli SoTa.

— axlac gadmoxtebi, ro rame iyos? — eqidnurad hkiTxa sergom.

— axla, raRa dros Cemi xtomaa.— hoda, — aSkarad dascina sergom — ar unda Tqva

Senxela kacma tyuili, bavSvi aRara xar awi, me raRas matyueb, Se kai kaco. rac Sens tyuilebze sxvebTan Tavi miqnevia, ar myofnis?

SoTas guli etkina. gaifiqra, erTbaSad axla gamocda ar momiwyoso, Tvalebi daxuWa da mtkiced ganacxada.

— gadmovxtebi.sergom gaocebisagan piri daaRo. igi am pasuxs aRar

moeloda. mere SoTas SeSinebul saxes rom Sexeda, kidev erTxel Seepara eWvi megobris naTqvamis sisworeSi da saTqmeli aRar datova:

— Tu Sen trabaxa ara xar da tyuils ar ambob, axla, kviras, wavideT aeroportSi. Cemi naTesavi muSaobs `dosaafis~ gamged. paraSutistebis rame mecadineoba iqneba da gadmoxti. Tu ar gadmoxtebi, icode, Sensas arafers davijereb. momwyinda. meyofa ukve!

SoTas xma ar gaucia.

* * *

...roca vertmfreni miwas mowyda, SoTas gulma reCxi uyo, magram ukve yvelaferi gvian iyo. vertmfrenis kabi-naSi SoTas da sergos garda, oTxni isxdnen. mwvrTneli da sami paraSutisti, oTxi paraSutisti SoTas CaTvliT.

Page 184: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

185

SoTas beWebze moergo paraSuti da gasusuli ijda. ar egona Tu aqamde mividoda saqme.

sergo mTeli ori saaTi exvewa `dosaafis~ gamges, rom SoTasTvis erTi gadmoxtomis ufleba gamoetyuebina. is gamgec ra damyoli aRmoCnda, SeiZleba ase ganukiTxavad kaci amxela gasaWirSi Caagdo?

marTalia, SoTam `dosaafis~ moxalise mxtomelTa gundis mwvrTnels ganucxada bevrjer daSvebulvaro, magram mwvrnelma mainc Tavis movaleobad CaTvala pa-tara instruqtaJi Caetarebina SoTasTvis.

eqimma wneva gausinja da raRac jandabaad wnevac gad-moxtomisTvis asatani aRmoCnda.

zis axla kabinaSi da gulmuceli ewvis. `Wkuis danay-vac amas hqvia, ra jandabam maTqmevina. rodis iyo, rom vxtebodi?.. SoTas moeCvena, rom sergo mwvaleblis Ri-miliT Sescqeroda da guli SeekumSa.

— moemzadeT! — gamoacxada mwvrTnelma. SoTas mux-lebi ucaxcaxebs. `netav es yvelaferi sizmari amoCnde-bodes. Cemo enav, ara xar ZirSi mosaWreli? ara da axla rom vTqva, ar gadmomxtarvar-meTqi, yvelaferi daiRu-peba~. SoTas sergo Zalian uyvars, sergo yvelaferSi usityvod eTanxmeboda SoTas. Tu axla davmarcxdi, mere aRarafers damijerebs, Cvens megobrobasac Crdi-li miadgeba. gaqreba is naRdi da xalasi... mere sul eW-vis TvaliT Semxedavs. aRar mendoba, aRar damijerebs... ram maTqmevina... Cems cxovrebaSi pirvelad vnaxe axlos paraSuti. davixio ukan? qveynis sasacilo gavxdebi. dacinvas kaci ar mouklavs, magram sergos ver davkar-gav. dakargvas veZaxi me, kaci rom aRar gismens, aRar gijerebs, aRar mogendoba...~

vertmfrenis kabinis kari nel-nela paraSutiani kacis gasatevze aiwia. mwvrTnelma gadaixeda da xeli SemarTa.

`ra udardeli saxeebi aqvT. es ra Cavidine. ra SiSi scodnia Turme. es zonari ar gamebnes arsad. gadavxte-bi Tu ara davqaCav, mara gadaxtoma ar ginda? aq ver gaS-

Page 185: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

186

li da ise ver Cavxtebi, Torem kargia. ukandaxeva aRar gamodis. bolos da bolos xom xteba es xalxi. ara, ara. kacs ver davkargav... rac iqneba iqneba. ra saSinelia Si-Sis grZnoba. zonars xels ar gavuSveb. yvelafers ise gavakeTeb... yvelaferi maxsovs. kacma yvelaferi unda gamoscados, erTi... ori... sami... oTxi... xuTi... eqvi... Svidi... rva...~

SoTam Tvalebi daxuWa da gadaxta.

Page 186: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

187

meSarvle

meSarvle kapiton TavarTqilaZe magidaze Camom-jdariyo da Sarvals keravda, drogamoSvebiT xelsaqmes pirTan miitanda da Zafs kbilebiT akvnetda.

es meTodi samkervalo xelovnebaSi maincdamainc rekomendebuli ar aris, magram kapitoni erTxel da samudamod miCveoda da raki Zafis kbiliT gawyvetas zarali araferi mosdevda, kacma rom Tqvas, meSarvle gadaCvevisTvis maincdamainc Tavs ar iklavda.

#3 atelie doborjginiZis quCis TavSi mdebareobda, doborjginiZis da mixailovis quCebis gadakveTaze. ax-ali gaxsnili iyo da muStris simravliT ver daitrab-axebda. maZiebeli gonebis gamge yvela saSualebas mimar-Tavda, rom atelies, moqalaqeTa yuradReba mieqcia. indSekervis punqts naxevradlegalurad farTo qam-rebis saamqro daumata da am dReebSi iaponuri qolgebis gamoSvebasac apirebda.

kapitoni Sarvlis kervis rTul saqmes sazRvargareT ar dauflebia. xeloba iseT mSvidsa da myudro adgilas Seiswavla, rogoric gaxlavT qalaqi broweula. saxe-losno saswavleblis damTavrebis Semdeg ganawilebis gareSe daitova Tavi da indmowyobis imedze sami mo-sawyeni weliwadi iseirna, am atelies gaxsnis ambavic SemTxveviT gaigo da sayofacxovrebo momsaxurebis gan-yofilebis ufross Tavis CamoxrCobiT daemuqra, Torem misi gamomZaxebeli da iq damniSvneli kaciSvili ar iyo.

Sesvenebis saaTi es-esaa damTavrda da mkeravebi Tan-daTanobiT avsebdnen adgilebs uzarmazari, iluminato-ris SuqiT cxra adgilas ganaTebuli, samuSao magidis garSemo, kedlebze gamoCenil adamianTa suraTebis da

Page 187: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

188

gegmis SesrulebisaTvis aRmafrTovanebeli plakatebis gverdiT naxevrad mza nawarmi ekida — usaxeloebo pi-jakebi da TeTri ZafiT dalambuli Sarvlebi.

magidis boloSi, fanjrebis mxares, ori mowafe-mker-avi ijda da morigeobiT amTqnarebda.

kari gaiRo, cxrameti-oci wlis farToyurebiani, maRali biWi pirdapir kapitonisken wamovida. etyobo-da Tmis dawvenaze did dros xarjavda, radganac Tavze mokle wiTeli Tma mexamridiviT adga. klienti, romel-mac mSvenivrad icoda, ra Tmis patronic iyo, ver idga karg xasiaTze, igi Tavs waadga kapitons da jibidan xe-lebisamouReblad hkiTxa:

— ra qeni?— rais? — uxalisod amoxeda kapitonma da Zafi kidev

erTxel gakvnita saTanado adgilas.— Sarvlis.— Sen rodis unda mosuliyavi?— guSin saRamos.— cisferi Sali, ocdaTormetmaneTiani, ukan erTi

jibiT?— xo.— mzadaa, axlave.wiTurTmianma doinji gaikeTa da Wers Sexeda, sanam

mkeravi Sarvals gamoitanda, aqaurobis daTvalierebis dro hqonda, ratomRac Weridan daiwyo.

— modi! — dauZaxa kapitonma, mklavze gadafenili Sar-vali gauwoda da Sirmaze miuTiTa.

ramdenime wuTis Semdeg igi lurj, axal SarvalSi gamowkepili kapiton TavarTqilaZis win idga da buz-Runebda.

kapitoni uxmod Sehyurebda Wirveul moqalaqes, kiser-ze ̀ santimetri~ ekida da mklavebCaxveuli idga sarkesTan.

— ras uwuneb, ra ginda? — meramdenejer ekiTxeboda kapitoni.

Page 188: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

189

— Caicvam Sen amnair Sarvals? — Soridan iwyebda wi-Tur zRarbTa ojaxis Soreuli warmomadgeneli,

— ratom ar Cavicvam? — mowyenilad umeorebda kapi-toni, — oci xom miTxari qveviT? naxe Tu araa swori.

— es jibeebi rom aRebs pirs RorjosaviT da ukan gar-moniviT rom ikeceba, ver xedav, viTom, amas?

— ras Svreba? — yru xmiT hkiTxa kapitonma da mwared inana, rom aseT wunia momxmarebelTan mieca saqme.

— Sen Tu Cems Sarvalze swavlob kervas, geTqva da jer ufro iafian naWers mogitandi gasafuWeblad.

`waartyi axla am lawiraks TavSi da gaagde gareT~, — gaifiqra kapitonma, magram TqmiT araferi uTqvams, wi-Turi cota axirebuli Canda. kapitons Sarvlis meti ra Seukeravs, magram Tu vinme ar awvalebda, swored am asa-kis biWebi iyvnen. isini swrafad moirgebdnen Sarvals da axlis CacmiT gaxarebulebi ukanmouxedavad garbodnen. es adamianis Casacmelad araa Sekerilio, farToyureba rom ambobda, cota ar iyos, azviadebda, xolo rac Se-exeba TviT Sarvals, kapitonic kargad xedavda, rom igi unaklod rodi iyo Sekerili.

— Sen, sityvebs patara daukvirdi, — biZia, — mSvidad, gasafrTxileblad uTxra kapitonma da xelebi Camoyara.

meSarvle TavarTqilaZe ormoci wlis, saSualoze cota maRali kaci iyo. safeTqlebidan wamoRebuli TmiT SesaniSnavad ifaravda gulismomkvlelad gamelotebul Tavs, pirveli SexedvisTanave misi maRali, win wamoweuli Subli da farTo saTvaleebi mogxvdebodT TvalSi, wam-dauwum ixsnida saTvales, TvalebTan TiTebs miiWerda, quTuToebs miisres-moisresda da saTvales isev rom gai-keTebda, pirvel rigSi mis pirdapir daxril moxuc mker-avs, irakli vaSaymaZes Sexedavda, albaT, Tavisi daqveiTe-buli mxedvelobis Sesamowmeblad. axlac, sityvebs dauk-virdio, klients, rom uTxra, saTvale moixsna, Tvalebi moisrisa, da iraklis gaxeda. xelosnebs ar uyvarT, saer-

Page 189: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

190

Tod, roca muStarTan CxubSi kolega SevswrebaT. am ate-lieSi momxmarebelTan usiamovno laparaki iSviaTi rodi iyo da sxva mkeravebi, viTomc ar gvesmis, viTomc ver vxe-davTo, ostat-klients erTmaneTi rom SeeWamaT, Camrevi ar iyvnen, kapitoni tanze, misi ekonomikuri gaqanebis ka-cisTvis sruliad Seufereblad msuqani iyo da ver dav-malavT, arc TviTon ecva gadasarevad Sekerili Sarvali. tanze SemoWerili wiTeli maisuridan, romelsac didi, TeTri asoebiT laTinurad `oberlin~ ewera, yelmi-wvdenili WaRara xuWuWa Tma mouCanda, sqeli kotita TiTebi hqonda da SuaTiTze wamocmuli didi, yviTeli, daCvretilTaviani saTiTuri sagangebod misTvis gakeTe-buls hgavda. rogorc misi profesiis xalxs sCvevia, wel-Si naadrevad moxriliyo da Soridan gegonebodaT, rom didi, lamazi Tavi zed mkerdze ekida.

oriveni sarkes Sehyurebdnen. sasacilo sanaxavi iyo: avbewva ymawvili jibeebTan Sarvals ganze rom gaswevda, bisze gamosul balerinasaviT rom daixreboda da gul-Semoyril mkeravs morig, damamcirebel frazas esroda.

— erTi is kaci momaZebnina, vis tanzec es Sarvali gaqvs aWrili da Sekerili, sxvas aRar daveZeb arafers! — am sityvebs burZgla wiTuri xumrobiT ki ar ambobda, sevdanarevi mrisxanebiT da cota muqariTac.

— saxeli Seni? — yrud hkiTxa kapitanma,— saxels ra Wkua aqvs am SemTxvevaSi... vTqvaT, oTari,

mere?—oTar, miTxari loTianad, Sarvals xom pirvelad ik-

erav?— meored.— ara, marTla geubnebi.— atelieSi pirvelad var, quTaisSic pirvelad var,

dRes Camomiyvanes godriT. axla gamaxsenda, meored var. erTxel am aTi wlis win Cems biZaSvils mivyevi mkeravTan da usiamovno ambavs Seveswari.

Page 190: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

191

— ra ambavs?— Tavi goutexa finaC xelosans, ubeduri Sarvlis

SekervisaTvis.kapitoni maSinve mixvda gadakruls, sarkes moswyvita

mzera da Tavisi sufTa, waqisferi TvalebiT klients miacivda.

— kaco, Sen me ki nu miStereb Tvalebs, am Sarvals daukvirdi, Seni Tvalebis qaCvis aravis eSinia aqana! — ar Seepua dazaralebuli.

— Sen biWo, glaxa fexze xom ar amdgarxar am diliT?— me mSvenier fexze var amdgari.— nu gamakeTebieb glaxa saqmes. nu gamiSob cixeSi, me

Sen gelaraparakebi.—Sen rac gulSi gaqvs, gaakeTe da naxe erTi, Tu rame

kai moyveba Sens fxukurs. me xelebi jibeSi ki ar maqvs Cawyobili, damartyam da imnairs miiReb, rom xvewniT gamoyavdeT stolis qveSidan.

— mere geiqcevi xom miliciaSi?— mCivlebels eqca Savad da bnelad. raT minda SenTan

milicia.kapitons sisxli TavSi auvarda, rac garegnulad ima-

ze Seetyo, rom orive xeli aucaxcaxda.— biWo, oTari, raki partnovi var, Tavze unda is miqna

maincdamainc?— me ar vici ra xar, mkeravs Sen rom araferi gigavs,

am Sarvals etyoba da Tu Zveli biWi xar, ra ginda aqana. wadi da dadeqi baRis kideze.

kapitons nestoebi gaxeTqvaze hqonda da maraTone-liviT Cqara sunTqavda, saocari is iyo, rom oTars aRelveba odnavadac ar etyoboda, igi kvlav sarkeSi ixedeboda da mkeravis replikebs garegnulad mSvidad, magram nervebismomSlelad pasuxobda.

— ese igi, ra uqna Senma biZaSvilma finaC mkeravs! — ganwiruli kacis xmiT amoixriala kapitonma.

Page 191: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

192

— yruebisTvis orjer ar rekaven. — sarkes uTxra ax-ali Sarvlis patronma.

kapitons moTminebis fiala aevso. perangi elvis sis-wrafiT Semoixia. oTaris win muxlebze daeca da daiR-riala:

— damartyi uTo! damartyi me Seni!..TiTqos am moments elodneno, mkeravebi darigeb-

ulebiviT ecnen moCxubarT. orma oTars gaukava mxrebi, xolo samma brge mkeravma (maT Soris erTi mowafe iyo) kapitons gadauWra gza. bolos, roca moCxubarT saSiS-roeba aRar emuqrebodaT, magnitur velSi moxuci os-tati irakli vaSaymaZe Sevida.

quxilis Semdeg rom SiSiani siCume Camowveba, ise gaq-vavda yvelaferi.

— ver moaswariT? — gaicina iraklim da orives Sexeda, — TvalSi makratlis Txra mainc unda mogeswroT, unda daxocoT Sarvlis guliza qarTvelebma erTmaneTi, aba ra!

— ras akavebT, gamouSviT erTi! — siciliT ambobda oTari, — Tu yvela klientze ase gaiqaCa, magis gakavebas mondomixarT Tqven, — mis mcvelebs gadaxed-gadmoxeda da daumata, — an fuli gamoarTviT gazavebaSi, an qe SeuSviT xeli cotaze, erTi-orjer magrad rom gailaxe-ba, iswavlis Wkuas.

saimedod damagrebuli kapitoni gaugebrad zmuoda da kbilebs aRrWialebda.

iraklim, oTaris, cota ar iyos, Tamam tlikins yur-adReba ar miaqcia, miuaxlovda, xeli mohkida, sarkesTan daayena da hkiTxa:

— am Sarvals moyva es ambavi?— naxe erTi, biZaCemo, wesieradaa Sekerili axla es?

Tu mtyuani var, miTxari da tyvia moxvdes xmis amomRebs.irakli daixara, jer Sarvlis quba gaswia-gamoswia,

mere jibeebs miswvda da carciT or adgilas jvari gaukeTa.

Page 192: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

19313. r. miSvelaZe. t. III

— Sarvali vnaxe damwvari, rac Sarvalia yvela erTad. Sarvalze meti ar Rirs, biWo, Tqveni kai gamarjoba? Sen, gameixede, biZia, Sen jer bavSvi xar da ufross pa-tara qe unda mouTmino. mtyuanic, rom iyos, xandaxan, unda gaCumde, asea wesi. ra naxeT jer amisTana, yelSi rom gaqvT guli mobjenili yvelas. ra Wirs am Sarvals saCxubari? ager unda patara gamokerva da qveviT, aqi-dan aqamde gamoSveba unda, saqamresTan or TiTisdade-bas eviReb da gaswordeba yvelaferi. Tu maincdamainc, Sevkecav zeviT da davamokleb ubes. gaixade da wadi Sen axla, or saaTSi modi da Sen Tu rame wuns mounaxav am Sarvals, keti mirtyi TavSi, Tu ginda.

oTari Sirmis ukan gauCinarda, cota xanSi Tavisi Zve-li SarvliT gamoecxada kompanias, axali iraklis dau-do magidaze da uxmod, jiutad aqoCril Tmaze xelis wasmiT gavida.

— ra mogivida, kapiton, meti ara xar, Se kaco? ras eCxubebi im baRanas. tkbil sityvas ra udgas win. am Cvens saqmeSi Wimva vin geigona.

_ Tavze damajda mTlianad, masxarad amigdo, — kefa moifxana kapitonma.

— mere? apa rava ginda, zogi amnairi Segxvdeba da zogi imnairi, giyurebdi Tavidan. Sen gadarie is bavSvi, sul ar undoda Cxubi imas.

— naklebi rom gamova dedmamisSvili, isaa swored, Tvara ratom sxva ar meCxuba?! sami Sarvali gavuSvi dRes.

—a, mova axla or saaTSi da me gavistumreb. Sen sul ar gamoCnde. aqiT dadeqi da miyure Soridan.

— ra vuyo amas, am upatronos, gamovuSva gverdebze? — Sarvals dawvda kapitoni.

— araferi gamosaSvebi magas ara aqvs, nametani agi-Wria. idos mand, xeli ar axlo. movides da ager var me, sul madlobas vaZaxebieb, ise gavuxdi saqmes.

Page 193: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

194

farTo magidaze daxrili Tavebi sicilisagan aZi-giZgdnen.

`saxlSi wasvlas mainc ver movaswreb~ — gaifiqra oTarma, sastumros gverdze saxaWapureSi Sevida, nax-evari wre daartya, televizorebis maRaziaSi feradi gamosaxulebiT multfilms uyura da xuTs Svidi wuTi aklda, #3 atelies rom miadga.

— modi, sad xar amden xans! saaTia mzad maqvs, ga-davdevi yvelaferi da amas vuzivar ager amdeni xania! — dauZaxa iraklim Semosuls, Sarvali gauwoda da mxarze xeli daartya.

oTarma Tavze erTxel kidev Camoisva marjvena da gas-axdels miaSura.

mkeravebma Tavebi Seabrunes da ramdenadac ki moux-erxdaT, Cumi, konspiraciuli siciliT Caicines.

roca oTari sarkis win isev gamoCnda, iraklim erTxel kidev Semoatriala, saqamre maRla auwia da xmis amoReba ar acala.

— a, Cemo batono, me arafers ar geubnebi, dauZaxe axla Sens Zmakacebs suyvelas. Tu am Sarvals rame nakls mouZebnian, kapiki ar gvinda Seni, Cems xarjze me Segik-erav or axal Sarvals.

oTari sarkes Tvals ar acilebda. jibeSi Caiyofda xels, amoiRebda da Tavis Tavs gverdidan Sehyurebda.

— mamia — dauZaxa iraklim mowafeebTan daxaril mker-avs. — modi erT wuTs, Sexede, Sen, ra Sarvali gamovida? gelaparakebi, samagaliTo Sarvalia, amnairi aTi weliwa-dia ar Semikeravs.

— icis xandaxan. kai gamova, — win wamovida mamia da iraklis Tvali gauswora, — is Sarvalia, kaco, es?!

— glaxaT ki ar iyo Sekerili, mara ostatis xeli mainc sxvaa, naxe rava mouxda gamokleba? naxe ravaa ukan? rava damSvenda jibeebi?

— ukan gamoukeli? — ikiTxa oTarma,

Page 194: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

195

— ukanac gamovukeli da welSiac eviRe. ube gam-ovarRvie da axali Cavudgi. jibeebTan Tavidan avWeri, mruded iyo aWrili cota.

— mets ki arafers vambobdi, biZia me, — kmayofilebis simi gakrTa oTaris xmaSi.

— ara, Tu odnav rame geeWveba, miTxari, axla ager vkiTxoT, visac ginda, umaRlesi Sarvalia es. ar gvinda Seni araferi, wadi, gendobiT, meiyvane Seni Zmakacebi. hkiTxe, visac ginda, anaxe, Seamowmebine.

— rac kaia kaia, raT unda sxvisi naxva. axla kargad rom madgas tanze, me ver vgrZnob Tu? marTla pirvelad ki ar vikerav Sarvals?! — molba klienti.

— Sexede, kargad daakvirdi, velaparakebi, guliT rom momendomebina, ase ar gamomividoda. amnairi kai Sekerili aTasSi erTxel gamogiva kacs! — enad gaikrifa irakli.

oTarma Tavisi Zveli Sarvali gamoitana, iraklim igi gazeTSi Seuxvia da roca gasvlisas kmayofilma momx-marebelma madloba gadauxada da fuli magidaze dau-do, moxucma mkeravma erTxel kidev gaSala xelebi,

— nu midixar, biZia, jer! ar gvinda Seni fuli, naxe kargad, Sarvali mojdes tanze, moiyvane vinme da aCvene. gamqcevi xom ara xar, gendobiT fuls. fulze xom araa saqme.

`ara batono, Tqven Tqveni aiReT da imas misi mieci-To, Tqveni madlobeli var Zaliano. ase rom yofiliyo Sarvali Tavidan, rava vityodi rameso. magas intrig-ani vinme ar vegono; intrigani rom viyo, axla ratom ar viReb xmaso, ise... Tavidan ise SemaSina am Sarval-ma, ar megona ase Tu gaswordebodao~... — kidev raRac Tqva oTarma, Tavze xeli Camoisva, karebTan motrialda, iraklis xeli CamoarTva, madlobTo, uTxra da wavida.

kapitonis garda mTeli atelie icinoda, qviTrebis gamomweri, iumoris grZnobas moklebuli qalis CaTv-liT (ra Tqma unda, mowafeebianad).

Page 195: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

196

roca yvelaferi miwynarda, iraklim fuli aiRo, kapi-tonis magidasTan mivida uTosTan daudo, uxmod gamo-trialda da Tavis saqmes daubrunda.

mkeravi kapiton TavarTqilaZe fanjarasTan idga da fuli ar daunaxavs.

mas guls urevda yvelaferi rac moxda.tkbil sityvaze ukeTesi marTla ra aris am qveyanaze,

magram is, rac axlaxan, gamocdilma mkeravma aswavla, marTla ase saWiro, marTla ase sasargeblo iyo xelos-ani kacisTvis?

Page 196: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

197

biZgi

kino `komunis~ win, wulukiZis baRis SesasvlelTan, troleibusis gaCerebaze ormociode wlis, Caskvnili kaci, maTe kilaZe idga.

oqtombris sruliad Cveulebrivi saRamo iyo.sazogadoebrivi transportiT mgzavroba am dros TiTq-

mis SeuZlebeli gaxldaT, radganac troleibusi pirvel-save gaCerebaze iteneboda samsaxuridan gamosuli moqa-laqeebiT da Tu vinme ar Cadioda, an nacnobs ar SeniSnav-da, mZRoli geguTis gadasaxvevamde ar aCerebda. amitomac rigiTi moqalaqeebi, Tumca Zalian eCqarebodaT, magram mainc uars ambobdnen iseT uimedo saqmeze, rogoric gax-ldaT wulukiZis baRis win troleibusis lodini.

maTe kilaZe martodmarto idga gaCerebaze, maTem icoda, rom kaci, romelsac igi elodeboda, swored am gaCerebaze unda Camosuliyo, im ubralo mizezis gamo, rom igi cekavSiris maRaziis Tavze, yofili turbazis win cxovrobda.

maTes farTojibiani, yavisferi bereti ilincurad exura. msuqan loyebs Savi xuWuWa bakenbardebi ufara-vda. italiuri sawvimari (romelsac karga xania veRar ikravda) qarSi usiamovnod farTxunobda. maTes marcxe-na xeli Sarvlis jibeSi edo, xolo marjveniT ki gazeT-Si Sexveuli, standartuli zomis, wiTeli aguri eWira.

roca troleibusi mezobel gaCerebidan gamovida, mgzavrebs Soris saimedod CaWedili egnate garuCava saeWvod axvancalda. rac Zala da Rone hqonda win da ukan miawva, magram darwmunda, rom cocxali kedlis garRveva mis SesaZleblobas aRemateboda da iyvira: `Cavdivar, batono!~

Page 197: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

198

mgzavrebi ukmayofilod SeiSmuSnen da mkerdze CanTa-axutebul egnates rogorc iyo, gza misces gasasvleli-saken. ra icoda, ra dRe eloda egnates Tavis gaCere-baze, Torem Camosvlaze Tavs moiklavda? troleibusi gaCerda. mgzavrebi karga xans yoymanobdnen, magram raki darwmundnen, rom egnate namdvilad aq cxovrobda, igi SesamCnevi biZgiT isroles trotuarze.

egnate oTxiT Seexo asfalts da kmayofilma imiT, rom Tavisas mainc miaRwia, RimiliT gaayola Tvali cal gverdze gadaxril troleibuss, TeTr xidze Zlivs rom miirweoda.

egnatem pijaki da portfeli gaiferTxa, SerCenili Rilebi Seikra, welSi gasworda da is-is iyo quCa unda gadaeWra, rom ukanidan maTe kilaZe wamoepara da orive xeliT xeTqa Tavze gazeTSi gaxveuli aguri.

aguri gatyda da maTes naxevari SerCa xelSi, egnatem ki sazareli xmiT daibRavla da asfaltze piraRma daeca.

SemTxvevis adgilze xalxi Segrovda. maTes mimalva ar ucdia, man kbilebis RrWialiT daxeda xelSi SerCe-nil agurs da radganac igi Tavis Tavze dasartymelad, cota ar iyos, mouxerxebeli eCvena, elvis siswrafiT Semotrialda da Soriaxlo ganmartoebiT mdgari Wad-risaken gaeqana.

`daiWireT!~ iyvira viRacam, magram ukve gvian iyo. ma-Tem Tavganwirulad lewa Wadars Tavi da sanam mis gasa-kaveblad movidodnen, orjerac mounacvla. meti veRar SeZlo. mas ukve daWera aRar sWirdeboda, guli wauvida, Wadars xelebi Semohxvia da Caikeca.

orives Tavpirze sisxli Camosdioda. oriveni erTi sas-wrafoTi waiyvanes. wiTeli jvris manqanis iatakze erTma-neTis gverdiT iwvnen da gaugebrad fslukunebdnen.

wulukiZis baRis win karga xans zrialebda cnobis-moyvareTa brbo. erTmaneTs ambavs ekiTxebodnen, mizezs arkvevdnen, arCevdnen, bWobdnen.

Page 198: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

199

`daiSaleT axla, ra iyo, Cxubi ar ginaxiaTo?~, ex-veweboda xalxs pirtitvela, axmaxi milicieli giglaia xarabaZe. giglaias tyuilaad eSinoda, dainteresebuli moqalaqeni TavisiTac male daiSlebodnen.

* * *saswavlo-sawarmoo gaerTianeba `winsvlis~ kantoraSi

maTe kilaZem Seixeda da qaRaldebSi Cakargul egnate garuCavas SeaCerda. kantoraSi sxvebic isxdnen, magram maTes sxvebi amjerad ar ainteresebda.

— egnate!egnatem Tavi aswia.— ra iyo?— gamobrZandi erT wuTs.— wadi, kaco, Sen moclili xar, viRaca xar.— erT wuTs gamobrZandi.— ra ginda? — saTvale moixsna egnatem, wamodgomas ki

ar apirebda.— saqme maqvs patara.— me dasamalavi araferi maqvs. ager miTxari. xom

vilaparakeT, xom gavarkvieT yvelaferi, axla Sen SenT-vis da me CemTvis. glaxa sityvaa?

— gamodi erT wuTs-Tqva, me Sen gelaparakebi!— gadi egnate, gadi erTi ras getyviso — SeuZaxes

aqeT-iqidan. egnate wamoxta da jiqur gavarda gareT. aSkarad Canda, am kacTan laparaki siamovnebas rom ar hgvrida.

oriveni `winsvlaSi~ muSaobdnen. maTe eqspeditori iyo, egnate mTavari saqonelmcodne. orives saferSlo teqnikumi hqonda damTavrebuli.

mTavari saqonelmcodnis adgili rom gamoCnda, orivem scada bedi. midgnen-modgnen da egnatem ajoba. swored guSinwin daiwera brZaneba. mere viRacam maTes

Page 199: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

200

ena miutana, rom TiTqos egnates eTqvas, `tyuilad gai-biTura Tavi, me win ar unda gadamdgomoda, unda cod-noda, rom vverafers gaawyobda. jer erTi, ra icis magan saqonelmcodneobis da meorec, Cemi gamavloba da magis gamavloba erTiao?~. maTe isedac gaborotebuli iyo da am sityvebma sul gadaria.

guSin gaiyvana da mTeli saaTi elaparaka. egnate jer civ uarze idga, ar miTqvamso, magram bolos nervebi aeSala da pirSi miaxala: `bolos da bolos yvela Cven-CvenTvis vCaliCobT. gulSi romc gqondes, Sen, aseT ra-Racas ar unda meubnebode. icodi Se rom am adgils ve-lodebodi oci weliwadia da, venacvale gamCens, samar-Talma puri Wamao. axla, Tu ginda, qe miTxari xvalidan gamarjoba, Tvarada Sen SenTvis da me CemTviso. me SenT-vis araferi wamirTmevia, mTavrobam damniSna am adgilze da saerTod unda icode, WinWyli da ubeduri aravis ar uyvarso~. guSin ase daSordnen erTmaneTs, simarTle giTxraT, aseTi saubris Semdeg egnate aRarc eloda, rom maTe dResac gaixmobda.

maTe win gauZRva da kibis Tavze, salaros win midgnen.egnates sajdomze da idayvebze gaprialebuli krepis

kostumi ecva. kostumi didi xnis winaT unda yofiliyo Sekerili, radganac Camcmels igi yoveldRiur samuS-ao tansacmelad gaegdo. Sarvali saaTis jibis qvemoT sakmaod gamosaCenad iyo amokemsili. Canda gaufrTx-ilebelma uToobam gamowva, Torem im adgilze Sarvali saerTod ar cvdeba. ybebamde amoqaCuli mwvane svitri ecva. misi kostumi mxrebze iseT nakecebs tovebda, rom advilad mixvdebodiT, am mxar-mklavis patroni spor-tiT gatacebuli pirovneba rom ar iyo. zurgidan eg-nate Zalian gamxdari Canda. Cavardnil gulmkerds qve-moT, patara, winwamosrolili Ripi mouCanda da etyo-boda, am Ripis gamoisobiT, Sarvali mudam CaCaCulad ecva. sasacilod Sevardnil nikaps da farTo tuCebs

Page 200: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

201

naxevarmTvared gadmomxoboda qera ulvaSebi. egnates Tavze da xelis zurgze Savi, kupriviT Tma hqonda, mar-to ulvaSebi ubzinavda sanTlisfrad. TiTqmis uwarbo iyo da warbebis magivrobas avadmyofurad gamoberili, dasiebuli quTuToebi swevdnen.

— ra vqnaT axla? — hkiTxa maTem da doinji Semoidga.— Zigli-Zigli mamalo viTamaSoT. — zizRnarevi iro-

niiT miugo egnatem, — ra gawuxebs, ra ginda es ori dRea rom gamogyavar Zveli biWiviT gareT. xvaraferi geSle-ba, maTeia, Sen?

— ra vqnaT axlaTqva, — doinji moixsna maTem da avis-momaswavebeli, gamWoli mzeriT SeaCerda.

egnates sul ar SeSinebia.— ra ginda?— samSoblos RalatisTvis ijda biZaCemi? ram

gaTqmevina amxela tyuili, Se unamuso, Sen!— Se cxrajer unamuso, marTla. biZa Tu gyavda pirve-

lad axla gavige.— ar giTqvams aba Sen guSin, qveynis gamyidveli biZa-

misis Zmiswuli ra iqnebao?— ise auSenda ojaxi, vinc ena mogitana da gagaxela.— kargi, — isev Semoidga doinji maTem — ra fasad

gagviyidia Cven saxli?— axla magi markvevine, meti saqme ara maqvs.— ise xvavi da baraqa Sens nagrams, ravarc Cven mil-

ioni eviReT im saxlSi.— gadamrevs es kaci. — simwriT gaicina egnatem.— ar giTqvams. rava giTqvams, tyuili mogigones. ra-

tom daTia buxaiZeze ar momitanes ena, ratom jemal qa-nTariaze ar gamaxeles.

— raSi mainteresebs Sen saxli gayide Tu cecxli waukide. raSi mexeba mag ambavi me.

— imdeni vaJkacoba mainc gqondes, Seni sityvis pa-troni iyo.

Page 201: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

202

— Cemi sityvis patroni var mSvenivrad me. ara, biWo, meSinia axla Seni da vvarof. — Tvali TvalSi gauyara egnatem.

maTem doinji moixsna.— rodis iyo mkvdars rom vyiddiT, biWo, Cven?— axali ambavi!— ram amogaTqmevina mag myrali piridan, babuamisis

gadasaxuraviT col-Svili Semosao. RmerTi araa qvey-anaze? fuli Sevagrove me babuaCemis qelexze? iq ar egde Seenc? ramdeni Semoitane Tu gaxsovs?

— nametans nu mirekav, geyofa axla. wamiyene pirSi vinc giTxra. sul babuaSenis xsenebaSi var, meti ara maqvs saqme.

— vin wagiyeno pirSi. me Spioni gamoval da Sen ase ga-davarav imasTanac.

— momSordi Tu Zma xar, codvas ar SemamTxvio dRes.— ra ginda aba, ras magineb, saqmis CawyobiT adgili

amaRlite piridan. gavCerdi. axla aRar masveneb? ojax-sac milanZRav? eviRo Tavze xeli?

egnatem igrZno, rom am saubars kargi bolo ar uCanda da xmas dauwia.

— wamiyene is mkvdargaciebuli vinc gadagria-Tqva da ar Svrebi da meti ra giyo. ar miTqvams-Tqva da ar gey-ureba da meti, axla, SelocviT ver Segilocav. mainc ar gaWris, sulerTia.

— ra vqnaT aba?— nu melaparakebi maTe ase qurdulad. Cven axla Tx-

uTmeti wlis biWebi aRara varT. ra qna da urtyi Tavi kedels, magi me ar vijavro.

— risi Rirsi xar axla Sen! — TvalebSi sisxli moawva maTes.

— xelebi dauSvi, SenTvis sjobia, ar xar Sen magis kaci. ar gixdeba mase, ZvelbiWurad dgoma. doinjiT Sen, saxlSi, bovSebs elaparake da isini SeaSine.

maTes adamianis feri aRar edo.

Page 202: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

203

— ra miweria me sabuTebSi?— yvelaferi kai. — ar daibna egnate.— ese igi suleli var me?— vin Tqva.— rava Tqvi guSin? `susti nervebis mqone~ uweria

sawyals sabuTebSi da Tu Wkvianad ar iqneba, aqedanac gavuSvebTo? Sen unda gamiSva me, ase wevida Cemi saqme?

— RmerTi, rjuli, ar miTqvams, arc vicodi.— ra ar icodi?— susti nervebi Tu gqonda.— mere visa aqvs susti nervebi?— ra vici me?`winsvlis~ dosaafis Tavmjdomarem guram gvenetaZem

gamoiara da sisiniT molaparake or TanamSromels rom mohkra Tvali, Seatyo, usiamovno saganze msjelobdnen da xumrobiT Seexmiana: — aba, Tqven iciT, patara ra-meze Cxubi ar moSaloTo. roca darwmunda, rom misma sityvebma Sedegi ver gamoiRo, aq raRac seriozuladaa saqmeo da Soriaxlo gaCerda. swored aman gaafuWa saqme.

— sulelma, xom ici, ra icis? — xmas auwia maTem.— ra icis? — hkiTxa egnatem.— ra icis da dagimJavebs mag cxvirpirs!— gaficeb yvelafers? — cxviri cxvirTan miutana eg-

natem da amiT agrZnobina, sigiJemde nu miva saqme Tvara, Senze nakleb giJs ra vuTxra, Cemda Tavad, meo.

egnatem SeniSna, rom maTes marcxena quTuTo uTa-maSebda da Tvalebs saxifaTod wkuravda, `etyoba dar-tyma unda, magram bolomde ver gadauwyvetiao~, daaskvna egnatem, derefans gaxeda da maTes zurgs ukan, kedels mimdgar guram gvenetaZes hkida Tvali. `axla rom dam-artyas, vaiTu davece da xeli veRar movuqnio, xom mome-Wra Tavi. arada naRdia — galaxvas mipirebs. iqneb jobdes, me davaswro. romc momerios pirveli dartyma mainc Cemi iqneba. Tanac gurami axlos dgas, vin icis, me rom davar-tyam, iqneb meti veRarc movaswroT, gurami movardeba da

Page 203: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

204

gagvazavebs. mere? magas qe SerCeba xuTi TiTi loyaze da Segvarigeben aba ra iqneba, xom ar dagvaxocineben erTma-neTso~ — es yvelaferi erT wamSi gaifiqra egnatem da sa-nam maTe xelis moqnevisaTvis sakmaris gabrazebis marags daigrovebda, mTavarma saqonelmcodnem erTi nabijiT ukan daixia da ise moulodnelad reka yurisZirSi maTes, rom es ukanaskneli dabarbacda: waqceviT ki, codvas ver vityviT, ar waqceula.

mere yvelaferi ise moxda, rogorc egnate varaudob-da. gurami movarda da maTes Seuvarda welSi. mTavari aq maTes dakaveba iyo, radganac egnate aRarc iweoda. egnatem Tavisi saqme gaakeTa da aqaoda moTminebidan gamomiyvanao, fanjris win mimodioda, Tanac, viTom qveyana daeqcios, aWarxlebuli saxiT da sibrazisagan Caxrinwuli xmiT wamdauwum imeorebda: `es gindoda Sen da gamomtyue kideco~.

— SediT oTaxebSi! araferi seiri ar momxdara, pa-taras Selaparakdnen. gamoabiT axla kudi yvelafers. saqme ara gaqvT araferi? — daucacxana guramma dere-fanSi gamocvenil TanamSromlebs da wamsve Seabruna. TviTon samiode kacis TanxlebiT, moCxubarT `dosaa-fis~ oTaxSi SeuZRva. erT saaTs arkvia Cxubis mizezi da raime seriozuli sababi rom ver ipova, guli dawyda. — viRac, oxeris Savbneli enis gulisaTvis am xnis xalxi xocavT erTmaneTso? sircxvili ar aris, sikvdili ar aris axla eso? CamoarTviT axla erTmaneTs xeli da, Tu vaJkacebi xarT dRevandeli wakinklaveba aRar gaix-senoT arasodes. isedac bevri gaWirvebaa am cxovrebaSi, Cven rom ar davWamoT axla erTmaneTio.

guramis pozicia yvelas moewona. moSuRarni wamodgnen, xeli usityvod CamoarTves erTmaneTs da TiTqmis sir-biliT gaeSurnen TavianTi oTaxebisaken, ara, bodiSs vixdi, egnatem Tavis kabinets miaSura, maTem ki labada moisxa da quCaSi gavida.

Page 204: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

205

kacma rom Tqvas, maTe sworad moiqca. aseT mdgo-mareobaSi dRes misi Sromis nayofiereba nulis toli iqneboda. quCaSi cota xans iara, dawynarda da Tavisi saxlisaken gaemarTa. maTe `mTvrali bazris~ win, abanos gverdiT cxovrobda.

maTes gamyoli guli ar hqonda. marTalia, igi Tavs Seuracxyofilad grZnobda, magram gaixsena is samag-aliTo Seuracxyofebi, am qalaqSi sxvadasxva dros sx-vebisaTvis rom miuyenebiaT da egnates saqcieli maTTan SedarebiT sasacilo fxakurad moeCvena.

`egeba marTla ar uTqvams am kacs Cemze araferi da tyuili miTxreso~, erTi piroba egec ki gaifiqra — `mainc ram gaabedvina CemTvis xelis moqneva. misda iR-blad gvenetaZes rom ar daveWire, xom SevWamdi Tavis WinWebianado. ise yoCaR. vaJkaci yofila mainc, guli hqonia magari magasaco. axla vinc me micnobs da magas icnobs, arafriT ar daijerebs, rom egnatem gamlaxao. vin icis axla zis da validols ylapavs sawyalio. mo-qneviT qe momiqnia xeli, magram kacis feri aRar edo, orive xeli ukankalebdao. ra vuyo axla, garuCavas ver gadavyobi, xan ase iqneba da xan ise. kacma rom Tqvas, patara damnaSave mec qe var, es ori dRea ar movasvene, guli da nervebi me Tu maqvs, sxvasac qe aqvso~ — daax-loebiT am fiqrebiT dabrunda saxlSi maTe. piri daiba-na, sarkeSi Caixeda da saxeze egnate garuCavas rbili, kotita TiTebis kvalic rom ver ipova, dRevandeli SemTxveva sul gadaigdo gulidan. taxtze wamowva da gazeTi gaSala.

* * *

— maTes gogo xar Sen? — hkiTxa kukuSa sofromaZem camet-ToTxmeti wlis Savgvreman gogos da mipatiJebi-saTvis arc ki daucdia, SesasvlelSi Seabija.

Page 205: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

206

— ki batono.— Sen romeli xar?— naia, ufrosi.— naia, biZia, moica ar daketo kari, kaci maxlavs, —

Tavi gayo da kibesTan atuzul svitrian biWs gasZaxa! — kurkutia, Semodi.

kurkutiam finuri labadis saxelo Camoiwia, fexeb-Sua Cadgmul patara Cemodans xeli daavlo, aqa mSvi-dobao, Tavaweulad gasZaxa tansacmlis karadas, Cemo-dani kuTxeSi midga, xelis TiTebi erTmaneTs mouWira da dasjil mowafesaviT kuTxeSi gaCerda.

— ras Svreba mamaSeni? — CurCuliT hkiTxa kukuSam naias da Tanac TiTebis moZraobiT aniSna, saiT SevideT, aqeT aris, Tu iqeTo.

— aqeT mobrZandiT, wevs, — CurCuliTve upasuxa gog-onam.

— wevs? — ukan daixia kukuSam.— ara. isea wamowolili, gazeTs kiTxulobs.`gazeTis sakiTxavad aqvs axla magas saqme?~ — gaifiqra

kukuSam, kurkutia win gaatara da sastumro oTaxSi Se-vida.

kukuSa sofromaZe arsad ar muSaobda. kidec rom emuSava, saxelmwifo misgan verafers xeirs naxavda, radganac kukuSa uprofesio kaci iyo. ambobdnen aTas saqmeze daayena mamamisma bavSvobaSi, magram arsad ar ivargao. arc nakiTxi iyo maincdamainc da arc dalageb-uli laparaki icoda. magram filarmoniis win, sadac igi Cveulebrivad dilis cxra saaTidan eqvsis naxevramde idga, yovelTvis garSemortymuli iyo oTxi-xuTi gamo-suli biWiT. kukuSas bolo wyeba col-Svilic mitove-buli hyavda. misma axlo megobrebmac ki ar icodnen, am oci wlis win, ra danaSaulze Casves kukuSa. amis Sesaxeb TviTonac arafers ambobda. najdomi iyo da es bevri ra-mes niSnavda. patimrobaSi yofnis aTi wlis ganmavlobaSi

Page 206: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

207

mas didi cxovrebiseuli gamocdileba SeeZina da axla is gamocdileba aWmevda purs. kukuSa saqmeebs arCev-da. am patara qalaqSi kukuSas sityvas didi gasavali hqonda. rom ityodnen kukuSam ase gadawyvitao, wyali ar gauvidoda. is ambavi ise unda gakeTebuliyo. kuku-Sas uyvarda Tavisi saqme da ver itanda, roca gasarCevi araferi iyo. Tu aravin Cxubobda, movaleni vals droze da pirnaTlad abrunebdnen, wagebuli naRdiT ixdida da aravin aravisze arafers eWvobda, kukuSa mowyenilobis-agan amTqnarebda da ukmayofilod brundeboda saxlSi.

roca egnatesa da maTes Cxubis ambavi gaigo, gamo-cocxlda. igi orives Soridan icnobda da arc erTis Zmakaci ar iyo, magram saqme rom awon-dawona, maTes mxareze yofna arCia. SeRamebulze aRiarebul recidi-vists, kurkutia saldaZes gauara da maTes saxls miadga.

roca oTaxSi Semosulni dainaxa, maTes maincdamainc ar esiamovna — ̀ saidan gaiges ase ucbado~? gaifiqra, us-ityvod CamoarTva stumrebs xeli da skamebi gamoaCoCa. samiveni mrgval magidas Semousxdnen da ybebs xelebi amoafares. ase, idayvsdayrdnobilni mdumared isxdnen erTxans.

siCume kukuSa sofromaZem daarRvia.— ra gadawyvite? — hkiTxa man galaxuls da Wers axeda.— rais? — yrud ikiTxa maTem.— am saqmis.— jer araferi.— xalxSi dagartya?— erTi kaci gviyurebda. filipes biWi, gvenetaZe.— ratom gagartya?— kiTxe. — mxrebi aiCeCa maTem.`uyureb Sen ras bedavs es xalxi? Sen daamyareb am qa-

laqSi wesrigs? rac dro gadis, miT ufro glaxavdeba da beCavdeba aqauroba. egnatia mudu Tu kacs gaartyamda vis egona~, — gaifiqra kukuSam.

Page 207: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

208

— ar gaxmaurebuliyo, kargi iyo. — Wers Tvali mo-acila da maTes Sexeda najdomma. `ki mara ase rbilad ra daartya am mkvdarZaRlma. axal dartymuls cota mainc xom unda etyobodes.

— gaxmianda? — SiSiT ikiTxa maTem.— mTeli qalaqi amas laparakobs.— uyureb Sen?— ver mokali iqve, ver daaxCve?— ar gamiSva gvenetaZis mutrukma. godouSenda pa-

troni, Tvara me vicodi magis wamali.— dagagdo?— apa, ris damgdebia. guli raRme Seuwuxda TviTon.— ra vici, ase Tqves cemiT kinaRam mouklavso. eqvsi

nakeri aqvs dadebuli Tavzeo.— ise aSenda magis mTqmeli. ara kaco, imdeni ki araferi

yofila. momiqnia xeli da awkavwkavda glaxa ZaRliviT.— ase iyo Tu ise, galaxuli Sen xar. — aqaoda saqmis

seriozulobas Crdili ar miadgeso, xazgasmiT Tqva ku-kuSam. — rava ityvi, kurkutia, Sen?

— diax, pativcemulo, — Tqva kurkutiam da nikapze xeli Camoisva.

— xom ici, ra mdgomareobaa axla qalaqSi? — idumali xmiT hkiTxa kukuSam.

— vici. meti ra vici, — Tavi dauqnia maTem, Tumca nam-dvilad ar icoda, ra gansakuTrebuli mdgomareoba iyo qalaqSi aseTi.

— me kanons ver gadaval.— ar unda laparaki.— gamoCeniTac ver gamovCndebi maincdamainc. ise Sen-

Tan var suliT da guliT. damnaSave unda daisajos. rava ityvi, kurkutia?

— oRondac, pativcemulo. am saqmes aCqareba ar uyvars, — Tqva kurkutiam da svitris SigniT TeTr per-angze morgebuli pepelas tipis yelsaxvevi gaiswora.

Page 208: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

20914. r. miSvelaZe. t. III

— ar mogatyuos aravin. Sen rom axla magas apatio, daiRupebi.

— ratom? — xmis kankaliT ikiTxa maTem.— mere gadasaxlde aqedan girCevnia. rad ginda aseTi

cxovreba am qalaqSi, Tavs ver gamoyof, raRa mkvdari da raRa cocxali. eRireba ramed Seni yofna? arafrad.

— ra vqna, vuCivlo?— ravarc Wkuam gagiWras, ise, magnair kacTan yovelT-

vis mTavrobis eniT sjobia laparaki. rava ityvi, kur-kutia Sen?

— gansjis da mofiqrebis ambavia yvelaferi, pativce-mulo.

— movkla? — TiTqmis tiriliT ikiTxa maTem da xmaSive Seetyo, rom igi kacis momkvleli ar iyo.

— me verc hos getyvi da verc aras. me erTi ram vici, ar unda epatios, Tvara rac Sen xar CemTvis, igia egnate garuCavac. me samarTliani laparaki miyvars, — daaskvna kukuSam da kurkutias Sexeda, `xom aseao~.

kurkutiam Tavi dauqnia.kukuSas misi asakisaTvis Seuferebeli, danaoWebuli

saxe hqonda. SewiTlebul Rawvebze da badrijnis msgavs nestoebdaberil cxvirze etyoboda, rom Rvinisagan Tavs maincdamainc ar ikavebda. saSualoze maRali iyo. beWebSi waxrili, wvergauparsavi. xmaSi xrinwi ereoda. rom gaicinebda, nikotinisagan gayviTlebuli, Toxi-viT kbilebi mouCanda. kurkutia sufTad davarcxnil-gakrialebuli, saparikmaxeroebis reklamisaTvis daqi-ravebul menatures gavda. sufTa saxeze simSvidisa da mtkice nebisyofis kvali aRbeWdoda. gulmodgined dauTovebuli Sarvali ecva da TiTqos eSinia mtvriT ar daesvaroso, laparakis dros xelebis TiTebs erTmaneTs awepebda. daxvewili manerebiT laparakobda da xandaxan mravalmniSvnelovnad iRimeboda.

derefanSi viRacam Caaxvela. sanam maspinZeli gamoerk-

Page 209: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

210

veoda, oTaxSi jam-WurWlis gamqiravebeli punqtis gamge, maTes skolis amxanagi griSa vaCiberiZe Semofrin-da. stumrebs gverdi auara, maTes mivarda, nikapSi xeli mokida da eleqtronis sinaTleze Semoatriala. karga xans aTvaliera da cota suli rom moiTqva, kukuSas da kurkutiasaTvisac moicala.

— ra moxda, ra iyo?— galaxes kaci. — kefa moifxana kukuSam.— gamlaxes ki ara is, — ganze gaixeda maTem.— egnatia glaxas rava daartymevine, biWo, xeli! —

aRSfoTda griSa vaCiberiZe.— qe mainc kacs geelaxa, magas vtiri me, — CailuRlu-

Ra kukuSam.ratomRac griSam daaskvna, maTgan yvelaze saqmiani

kurkutia ariso da masTan Caimuxla.— rava gadawyviteT. Cemgan xom araferia saWiro?— me veras mogaxsenebT, pativcemulo, — fexi fexze

gadaido kurkutiam da griSas aumRvreveli Tvalebi Se-anaTa.

— yvelafrad mzad var. xom ici Sen?! — axla kukuSas miubrunda griSa.

— Cemi gadawyvetilebiT unda uCivlos. — ganacxada kukuSam.

— aba ra. Cemi Tavi aRar muSaobs, ravarc sjobia, Tqven ukeT iciT, — Cqarobda griSa.

— amas rom hkiTxo, patiebas upirebs.— ras hqvia patiebas?! — magidas xeli daartya gri-

Sam da kukuSasaTvis Tvali ar moucilebia. kukuSam mwy-ralad Sexeda da amiT agrZnobina, Sen punqtis gamge, Tu viRac oxeri xar, me ki nu miyureb, Sens Zmakacs uyvire da Wkua daarigeo.

— me mainc ar gamego, aTasjer merCivna. axla me rom Caverie am saqmeSi, qveyanas ecodineba. Tu damnaSave, ravarc Rirsia, ise ar daisaja, maTeias ki ar daadana-

Page 210: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

211

Sauleben. Sen ras Svrebodio. me momTxoven pasuxs, — Ta-vis avtoritets gaufrTxilda kukuSa.

mere didxans da cxared bWobdnen, sasjelis ra zoma gadaewyvitaT egnatesaTvis. linCis wesiT daesajaT Tu sasamarTlosaTvis gadaecaT. kukuSa ratomRac gadam-wyvet sityvas jerjerobiT ar ambobda. eSinoda, vaiTu Cemi winadadeba maTem ar miiRos, xom daveci samudamod kurkutias TvalSio.

viRacam zari dareka. naia sastumro oTaxSi egnate garuCavas dis qmars, istoriis maswavlebels, zurab kutaleiSvils SemouZRva. zurabs ar eWaSnika, maTe rom marto ar daxvda, magram ixtibari ar gaitexa. axla maTe rom calke gavixmo, sulerTia mainc yvelam icis ra saq-mezedac var mosuli da barem amaTTan erTad vetyvi, iqneb am xerxma ajoboso, magram mwared Secda.

zurabi erTxans fexze idga. skami rom aravin miawoda, Tavis Tavs TviTonve mixeda da gabedulad daiwyo:

— ra iyo, Se kai kaco. magi ki ara, Se kai kaco, erT-maneTs tyvias esvrian, Se kai kaco da rigdebian mere. sircxvili araa, Se kai kaco, amdeni xani erTad muSaobT, Se kai kaco, da erTmaneTs daartyiT, Se kai kaco?

— vin daartya! — kbilebSi gamoscra kukuSam.— ra mniSvneloba aqvs vin daartya, — awrialda zura-

bi. magram mixvda, rom pirvelsave winadadebaSi qula da-karga.

— mniSvneloba rogor ara aqvs, pativcemulo, — mSvi-dad, garkveviT Tqva kurkutiam.

zurabma profesional mkvlels amreziT Sexeda. aqao-da me SenTan ara maqvs saqme, Sens donemde ar miviyvanT am saqmes Cveno.

— axla am saqmes Serigebis meti araferi uSvelis. Se kai kaco, ar daqceula qveyana. ar momxdara iseTi araferi.

— Serigeba ar uSvelis am saqmes. — daibubuna griSa

Page 211: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

212

vaCiberiZem. zurabma axlaRa SeamCnia igi, am suliT maTxovars raRa unda aqao, gaifiqra.

— ra gaqvs gadawyvetili, maTe, Sen? Sen Wkviani kaci xar. — maTes mobruneba scada zurabma da intonaciiT agrZnobina, `Sen Wkviani kaci xar. ar ayve am jibgirebs, amgenis Wkuaze siaruli ar gargiao~.

— verafers getyviT, — kukuSas Sexeda maTem.— uCivlos. — beWedi daartya kukuSam.— RupavT kacs, Se kai kaco! Sengan ar mikvirs, kukuSa?

— ukanasknel imeds CaebRauWa zurabi, — Civili da Sen erTad? Sen mainc ici, ras hqvia iqana moxvedra.

— araferi. is Tu kargad SeuZlia, rom kacs xeli gaartyas, imasac kargad SeZlebs.

— ra Wirs axla amas saCivleli?— msubuqi dazianeba aqvs Tavis areSi. eqimis cnoba

aRebuli gvaqvs. — icrua griSam da gulSi daayola, mar-Tlac rogor ver mivxvdiT, im wuTsave eqspertTan gavq-ceuliyaviT da JurnalSi gagvetarebina, Tumca axlac araa gviano.

— bodiSs movaxdevineb. — mudara gaeria xmaSi zurabs.maTem kukuSas Sexeda. bodiSs Tu momixdis, moveSvaT,

codoao, metyvelebdnen misi Tvalebi.— Cven ar vvaWrobT, batono zurab. — kategoriulad

ganacxada kukuSam. jibeSi xelebCayofili wamodga da oTaxSi gaiar-gamoiara, riTac zurabs aniSna, audiencia damTavrebulia da dros tyuilad kargavTo.

zurabis gasvla da kbilis eqim mirian CxikvaZis Semos-vla erTi iyo. miriani kai xnis mosuli gaxldaT, magram naiam rom uTxra, zurab maswavlebelia oTaxSio, samza-reuloSi gavida da egnates siZis wasvlas daeloda.

— Sesarigeblad movidoda. — ise bunebrivad da uSua-lod Seeria saubarSi miriani, TiTqos Tavidanve aq iyo da yvelaferi esmoda.

— ki, — daudastura griSam.

Page 212: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

213

— magaTma Tavis xeTqvam. bodiSs qe arian miCveuli. me vin mkiTxavs, mara axla gvaqvs droi, axla unda iswavlon Wkua magenma.

— vin magenma? — ikiTxa kukuSam.— magaTma ojaxma saerTod. ver etevian kanSi. jer ar

CavardniaT fexi magens. rtymeva deiwyo egnatia dafex-vilmac?!

kukuSas maincdamainc ar esiamovna am enadgakrefili moxucis bundovani saubari, magram bolomde yuradRe-biT mousmina.

— oTxi kbili damaplobia SarSan da fuli rom movTxove, ase miTxra: `rasi fuli, mTavroba xelfass xom gixdis amaSio~. xelfasiT varCino col-Svili, me vuTxari? Sen, me vuTxari, xelfasze cxovrob-meTqi? gaicina da kari momixura. es rom iyo, axla, aqana, es Tav-gasiebuli, amas Turme diplomi nayidi hqonia. araferi universiteti magas ara aqvs, Turme, damTavrebuli.

— es sakiTxi axla Cven ar gvainteresebs. — mokled mouWra kukuSam.

— ras Svrebi axla? — gawbilebulma mirianma maTes Sexeda.

— SeiZleba vapatio, — yvelasagan moulodnelad Tqva maTem da fanjaras miaCerda.

kukuSam xeli xels gautyapuna, griSam amoioxra, kur-kutiam STagonebuli saxiT mirians Sexeda. miriani aRa-vRavda beberi indauriviT.

— apatie da Cemda Tavad Sens ezoSi fexis damdgmels eqca Savad da bnelad! devijinoT Tavze suyvela? Seni saqme Sen ici, babaia, mara ar unda daglaxavde mTlad. me Sen ki ar gjavrob. me Cems Tavs vtiri. dRes Sen rom dagartya, Tu apatie, xval me Semdgeba egnatia wixle-biT. patara winac unda geixedo. Sen vin ra gapatia, aba Sen dagertya xeli? rava ityvi, kurkutia, biZia, Sen?

Page 213: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

214

— WeSmarits brZanebT, pativcemulo, — daudastura kurkutiam da daamTqnara.

Ramis sam saaTamde iTaTbires maTe kilaZis ojaxSi. roca saRorias tyes savse mTvare gausworda, saTiTaod gamoemSvidobnen maspinZels da ukacriel quCaSi gaiZur-wnen.

* * *mTeli Rame fanjarasTan ijda maTe da fiqrobda.Tavze rom daaTenda, Sescivda da cota gamofxizlda.sawvimari moixura, gazeTiT xelSi quCaSi gamovida,

abanos ezoSi CafaTurda, Zveli aguri moZebna, gawminda, gazeTSi gulmodgined Seaxvia da kibis qveS damala.

amosul mzes maTe kilaZe fanjarasTan Seegeba. ijda Tavis SuSabandSi da gaqvavebuli saxiT quCas gahyurebda.

Page 214: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

215

Tixis erTi firfita

— ra undaT? CasZaxa yurmils oTar kakuSaZem da kar-ga xans amaod eloda pasuxs. etyoboda, mosaubre misT-vis axsna-ganmartebis micemas ar apirebda. mere oTari wamodga da Tavis viwro kabinetis kedels samjer miu-kakuna. mezobel oTaxidanac kakuniT rom upasuxes, Tavi maRla aswia da kedels SesZaxa:

— melenti!— ra iyo? — daiguguna kedelma.— qveviT CamodiTo yvela.— ra undaT?— vin getyvis magas. sxdoma gveqneba albaT.— rodiso?— axlave, am wuTSi.— vin Tqva?— karpem dareka.— godouSendaT patroni!kedeli dadumda. oTars gaecina.magidis ujra gamoswia. yovel SemTxvevisaTvis cari-

eli saqaRalde amoiRo da kari gaiketa.viwro derefanSi erTimeoris miyolebiT iReboda

karebi da sayofacxovrebo momsaxurebis mTavari sam-marTvelos muSakebi saqmiani nabijebiT gamorbodnen. `etyoboda yvela ganyofilebas dauZaxes~, gaifiqra oTarma da inana rom krosvordiani Jurnali ar wamoiRo. `kai erTi saaTis ambavia. gaZleba ar ginda?~.

lozungebiTa da transfarantebiT aWrelebul sxdo-maTa darbazSi oTarma melenti moZebna da gverdiT miu-jda.

`ra mogarbeninebda?~ hkiTxa da pasuxs ar daucada. `arigeben rames Tu?~. `ki — erTi Tvis samyof Wkuas~,

Page 215: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

216

gaecina melentis. `damanebon Tavi, araferi minda maga-Ti. es gauTavebeli TaTbirebi rom ar iyos, Cven-Cven saqmes ufro gavakeTebdiT~, — CaibuzRuna oTarma. `mase ggonia Sen...~ — melenti kidev raRacis Tqmas apirebda, magram wiTlad abrdRvialebuli magidis TavSi mjdomi adgilkomis Tavmjdomare wamodga da auditorias ST-agonebuli saxis, frakiTa da pepela-halstuxiT moCi-Tuli stumari warudgina.

stumarma sizmris warmoSobaze mokled isaubra, msoflios cnobil iluzionistTa sazogado Rvawls Seexo, ZiliT mkurnalobis sikeTeni daaxasiaTa da bo-los, TiTqosda sxvaTa Soris, Cailaparaka: Tqveni mona-morCili iluzionizmis safuZvlebs sakmaod flobs da visac surs amaSi darwmundes, gamovides scenazeo. um-crosi instruqtorebi da ganyofilebis wamyvani inJin-rebi panikam moicva.

— ras gvizams? — wamoiZaxa viRacam, adgilkomis Tavmjdomare iluzionistTan mivida da raRac uTxra. stumarma gaiRima da Tavis mxriv raRac upasuxa. Tavm-jdomarem Tavi dauqnia da darbazs moubrunda: — `erTi sityviT, daaZinebs visac unda. aqve, scenaze~.

darbazi isev axmaurda. daZinebis msurveli ar aR-moCnda. `mere TviTon gagvaRviZebs, Tu CveniT unda ga-viRviZoT? — ikiTxa isev im msmenelma, weRan `ras gvizam-so~ rom wamoiZaxa. adgilkomis Tavmjdomare kvlav mi-vida iluzionistTan da Seetyo, sasiamovno pasuxi mi-iRo, radganac auditorias saxegabadrulma amcno: — `me TviTon gagaRviZebTo, ki~.

iluzionisti, kacma rom Tqvas, gansakuTrebuls arafers akeTebda. TvalebSi Sehyurebda dasaZinebel msxverpls da TiTebs aTamaSebda.

naxevar saaTSi meoTxe kaci rom miaZina scenaze, oTars eWvi Seepara; — albaT marTla aZinebs, Torem oTxive winaswar darigebuli rogor iqnebodao. iluzionist-ma mexuTe skami rom gamoitana, oTari gavida. mas Za-

Page 216: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

217

lian undoda am saswaulmoqmedi kacis Zala Tavis Tavze gamoecada.

iluzionistma mSvidad SesTavaza mosuls skami da Tvalebi gauStera. oTari daiZaba. dakvirvebuli aTva-lierebda igi stumris xelebs, samaias mocekvavesaviT rom irxeodnen, lakis priala fexsacmelebs, WroRa Tva-lebs, cdilobda damjere da morCili gamxdariyo, ma-gram Zili ara da ar modioda.

iluzionisti daiRala. Sewuxebuli saxiT Cascqero-da igi oTars, jiuti sifxizliT rom miStereboda mis jadoqrul xelebs. iluzionistma uecrad seansi Sewyvi-ta, oTari wamoayena, mikrofonTan miiyvana da hkiTxa:

— kontuzirebuli xom ara xarT?— ara, — mSvidad miugo ucnaurma pacientma.— nervuli xom ara xarT?— ara.— Zili rogori gaqvT?— SesaniSnavi, — gaecina oTars.— dasamSvidebeli tabletebi xom ar migiRiaT? — wux-

da stumari.— ara.— am weliwadSi surdoTi xom ar yofilxarT avad? —

Caacivda iluzionisti.— ki.— geTqva mere, Se kaco, — damSvidda iluzionisti,

— dabrZandiT Tqvens adgilze, Tavisufali xarT. sxva gamovides.

oTari RimiliT miaCerda stumars da moeCvena, rom daZinebis ostats igi am wuTSi elementarulad sZulda. Tavis kanturiT daeSva kibeze da maSinve dakarga yovel-gvari interesi imisadmi, rac am darbazSi xdeboda.

melentis pirze xeli aefarebina, oTars aTvaliereb-da da moguduli sicilisagan vertmfrenSi mjdomiviT ZagZagebda.

— ra gacinebs? — SeubRvira oTarma.

Page 217: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

218

— ra uqeni im patiosan kacs imnairi, rom aurie mTeli programa? — ramdenadac mouxerxda, seriozuli saxe mi-iRo melentim.

— aferistia, — mkacri ganaCeni gamoutana stumars oTarma.

— ratomaa aferisti?— aba damaZinos me, Tu biWia.— ki mara is oTxi kaci rom miasvena skamze, ar uTvli

arafrad?— raRac maimunobas aqvs adgili. ar mjera magi me.melenti isev axiTxiTda.— Tu ar iwame, araferi gamova. Sen rom gaxvedi, sax-

eze gewera — Cemi damZinebelia eso? patara Senc unda endo, patara Senc unda waexmaro, iluzionisti RmerTi ki araa.

— ra unda wavexmaro. Tu ar meZineba, ZaliT daviZino? gamodio — xom gavedi, dabrZandi skamzeo — xom davjeqi, miyure TvalebSio — xom mivCerebodi. Tqven axla Rrma ZilSi xarTo, rom miTxra, gamecina.

— ra gagina gulSi albaT?— Tu Semagina, mis gvarsa da jilags miuvides xuTke-

cad. ras merCis me.ukana rigebidan viRacam Cailaparaka, — mogvasmenineT

Tu SeiZlebao da megobrebi gaCumdnen.oTarma mowyenilad mimoixeda. mis gverdiT gamx-

dari inJineri ijda. iRliaSi ilustrirebuli Jurnali amoeCara, Tvalebze qudi Camoefxata da eZina. oTarma mokrZalebiT gaaRviZa gamxdari inJineri da Jurnali sTxova.

iluzionisti Tavis saqmes ganagrZobda. scena gaivso daZinebuli saqonelmcodneebiT, inJiner-ekonomiste-biT, instruqtorebiT, revizor-zedamxedvelebiT da praqtikanti studentebiT.

oTari gafarToebuli TvalebiT ilustrirebul Ju-rnals Cascqeroda. iluzionistis leqcia-koncerti

Page 218: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

219

dasasruls uaxlovdeboda, roca ufrosma inJiner-eko-nomistma oTar kakuSaZem Jurnali cxvirwin gauSala me-lentis da patara statiaze aniSna.

— waikiTxe.melentim saTvale gaikeTa, Jurnali cota moSorebiT

daiWira da kiTxva daiwyo.`am suraTze Tqven xedavT orasi wlis win qarheTSi

napovn Tixis firfitas warweriT. orasi welia msofli-os gamoCenili enaTmecnierebi da amomkiTxvelebi amaod cdiloben am warweris wakiTxvas. ingliselma mecnierma jeims harma Tavisi Segnebuli cxovrebis ormocdaaTi weli moandoma am saidumlo anbanis amocnobas, magram mizans ver miaRwia. xelmocarulma swavlulma saku-Tari Tavis rwmena dakarga. samocdaaTs miRweulma, Tavi mouyara mowafeebs da mowafeTa mowafeebs; — am ideal-urma firfitam damamarcxao. Cems sicocxles azri ara aqvso, Tqva da mamapapuri brauningiT, demonstraci-ulad, iqve moikla Tavi~.

melentim saTvale moixsna da oTars Sexeda. Canda, igi ver mixvda, ratom maincdamainc es sensaciuri (rogorc TviTon fiqrobda) statia SesTavazes wasakiTxavad.

— xom xedav? — Tavi dauqnia oTarma.— ras?— waikiTxe?— ki.— xom xedav, ras Svreba xalxi.— Tavis mokvlis mizezi ver gavige. ver waikiTxa, ra

moxda mere?— amaSia saqme.— Tavis mokvla cota yalbia, Teatraluri.— es Cveni WkuiT. kacma ormocdaaTi weli erTi patara

firfitis wakiTxvas moandoma. gesmis Sen?— da mainc ver waikiTxa.— amas mniSvneloba ara aqvs, — oTari kidev raRacis

Tqmas apirebda, magram iluzionistis Semyureni wamoiS-

Page 219: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

220

alnen da taSi gaaxures. scenaze ovaciebiT gabedniere-buli stumari marto idga.

oTari mezobels daeRrija, Tu SeiZleba, maCuqe es Jurnalio. gamxdar inJiners Jurnali aRarc axsovda, ma-gram oTaris mudariT savse Tvalebs rom Sexeda, etyoba raRacaSia saqmeo da daamadla: — ar wamikiTxavs, magram raki ase Zalian gWirdebaT, Tqveni feSqaSi iyoso.

* * * oTar kakuSaZem mosveneba dakarga.qarheTis Tixis firfitam da ingliseli mecnieris

tragikulma istoriam SeaZrwuna igi.es dReebi sxva safiqrali aRar axsovda. Tavis Tavs

aRar ekuTvnoda. samsaxurSi dadioda, krebebze sityviT gamodioda, SekiTxvaze pasuxs iZleoda, kedlis gazeTi-saTvis wkipurts werda, magram amas yvelafers angariS-miucemlad, robotiviT akeTebda. rogorc ki Tavisuf-al dros iSovida, ilustrirebul Jurnals daaZrobda da aTaseuli wlebis winaT gamoyvanil asoebs daJinebiT dahyurebda.

`vin iyo? ra undoda? risTvis dawera. ara da ra nac-nobi asoebia. neta ra awuxebda, ra ecva, ranairi Tva-lebi hqonda. daavala vinmem Tu Tavisi iniciativiT dawera? ise, dinjad ki umuSavnia. etyoba ar Cqarobda. ori wertilic scodnia. aq, albaT, daamTavra azri da abzaciT daiwyo.

saSinelebaa, danaSaulia am firfitis dumili, vin icis ra awuxebda kacs. risi Tqma surda CvenTvis, axla misi Zvlebi aRar iqneba miwaSi. ra Sescoda aseTi misma xalxma, ambis momtani rom aRar darCa? ase pirwmindad ram gadaaSena. yvelaferi miwas STaunTqavs, yvelafers mtveri dasdebia. am warwerebiTRa moaRwia ganwiruli kacis bRavilma Cvenamde da esec ver amogvikiTxavs Cven-da samarcxvinod.

Page 220: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

221

sisulelea, magram unda vcado. bolos da bolos sul Tormeti cocxali anbania qveyanaze da ramdenime mkvdari. wignebi xom iqneba, davZebni yvelas, viswavli, vivarjiSeb. bolos da bolos viRacam xom unda amoxs-nas, viRacam xom unda waikiTxos. me Cemsas vcdi. Cemis mxriv arafers davakleb. Tu ver amovikiTxe, sircxvilad mainc ar CameTvleba, CemisTanebma ver amoikiTxes?~

SuaRamisas asoebis kirkitiT gawamebuli oTari cota xniT CasTvlemda da ukve meramdened erTsa da imave siz-mars xedavda: mowafeebiT (maT Soris erT-erT mowafed oTaric eria) gaWedil kabinetSi Cqari nabijiT Semodi-oda TeTrwverosani swavluli. joxs gaiSverda kedelze Camokidebuli Tixis firfitisaken da caxcaxiT ambobda: `am firfitam damamarcxa me. dReidan Cems sicocxles azri ara aqvs!~. am sityvebTan erTad iSiSvlebda igi braunings da safeTqelTan daaquxebda. es yvelaferi elvis siswrafiT xdeboda. am sizmris naxvisas oTarma winaswar icoda, rom profesori Tavs moiklavda. yov-elTvis surda xelebSi scemoda da brauningi waerT-mia, magram verasodes ver aswrebda. sanam igi mowafeTa rkals gaarRvevda, profesori ukve usulod egdo iat-akze.

ase gadioda Tveebi. oTari Tavisas ar iSlida. wuTs uqmad ar kargavda. samsaxuridan pirdapir sajaro bib-lioTekaSi garboda da Sin mobrunebuli gvianobamde lupamomarjvebuli ujda magidas.

erTxel, Sesvenebaze gamoqceuli, saxeldaxelod sadilobda da Tan cali TvaliT cacmcur gadaSenebul anbans rom aTvalierebda, oTars lukma yelSi gaeCxira da gvelcemuliviT gaSeSda. cacmcuri asoebi usaSvelod hgavdnen qarTuls. firfitis anabeWdi moarbenina da sixarulisagan elda eca. es iyo zusti igive anbani, sx-vadasxva kaligrafis mier Sesrulebuli. oTarma saT-vale moimarjva da kiTxvas Seudga. qarheTis firfita alaparakda:

Page 221: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

222

`me abiaTar abiaTaris Zem aiia wels (ese igi xuTi aTas oras ocdaxuTi wlis winaT) Tavi movuyare Cems moZmeebs da ganvucxade, rom sam dReSi miwa iZvroda da mewyeri daangrevda Cvens qveyanas. moZmeebma mSvidad momismines, magram ar damijeres. — Tavs vuSveloT, avibargoT aqe-dan! vtirodi me, magram ara irwmunes Cemi. raRai aravin momyveba, mec arsad wamsvleli ara var, Tu odesme ipovi am firfitas, damijere wamkiTxvelo, rom me yvelaferi winaswar vicodi. me Cemi xalxis gadarCenis survili mw-vavda~.

Tofis xmaze oTaris colma da Svilebma karebi Se-moamtvries. maTs qmars da mamas Tavze wiTeli ride mo-exvia, Tofi xaliCaze miegdo da cekviT uvlida gars.

wregadasuli sixarulis gamoxatva Turme asec Sei-Zleba.

* * *mecnierebis qurumad monaTlulma, profesorma Sal-

va jalabaZem TuSuri qudi daixura, xalaTi moicva da karTan miflatunda.

— vin aris?— me var, — upasuxa oTarma.— vin Tqven?— oTar kakuSaZe.— ras warmoadgenT?— inJiner-ekonomisti var.— mapatieT, magram CemTan ra sakiTxze mobrZandiT?— qarheTis firfita wavikiTxe.— sasiamovnoa, magram iqneb sxva dros mobrZanebuli-

yaviT, axla ara mcalia.— qarheTis firfita wavikiTxe, gesmiT Tqven!!!! — gas-

aRebis WuWrutanas Cahyvira oTarma.SeSinebulma profesorma kari gaaRo, da saxega-

Page 222: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

223

badrul inJiners uxalisod SeuZRva kabinetSi. am kvira-Si ukve qarheTis firfitis mexuTe wamkiTxveli modioda da mecnierebis qurums Tavi hqonda gabezrebuli maTi primitiuli azrebiTa da usabuTo axsna-ganmartebebiT.

— dabrZandiT da mokled amixseniT ras akeTebT. Tqven xarisxi gaqvT?

— ara.— mere raRa qarheTis firfitis amokiTxviT iwyebT.

oTarma daimorcxva.— maCveneT, aba ra monacemebi gaqvT, — saqmeze gada-

vida profesori.oTarma mokled ganumarta: me davamtkice, rom cac-

mcuri da qarheTuli erTi da igive anbania. ai, daak-virdiT (oTarma saqaRalde gaSala), asoebis moxazuloba ZiriTadad erTmaneTs emTxveva. zogierT asos ki droTa ganmavlobaSi saxe ucvlia, radganac Cvens xelT arse-bul cacmcurisa da qarheTulis werilobiT Zeglebs Soris, sul mcire aTasi weli mainc Zevso.

profesorma guldasmiT gasinja orive anbani, Seadara erTmaneTs da oTars miubrunda:

— mainc ra amoikiTxeT, ra weria?oTarma gaSifruli qarheTuli warwera daudo win.profesorma waikiTxa da mowamluliviT gadasdo

gverdze.— erTi miTxariT geTayva, Tqven Tu gagigoniaT jeims

haris ambavi?— ki, Tavi moikla.— rogor fiqrobT, jeims harma cacmcuri ar icoda?— rogor ara, koleji cacmcur enaze daamTavra da

misi winaprebic cacmcurad metyvelebdnen.— mere? rogor fiqrobT, qarheTis firfitis amok-

iTxvas ingliseli mecnieri cacmcuri anbaniT ar ecde-boda?

— advili SesaZlebelia rom ara.

Page 223: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

224

— ratom?— iciT? cacmcuri jeims harisaTvis Zalian axlos

ido. qarheTis firfitis saidumlo ki mas Sors egule-boda da amitomac cacmcuri arc gaxsenebia.

mecnierebis qurumi moiRuSa.— me mets verafers getyviT. me am sakiTxze aRar

vmuSaob. amitom kompetenturi ver viqnebi. mibrZandiT profesor Salva nacvalaZesTan, is dagexmarebaT.

— me daxmareba ki ar mWirdeba, — pativcemulo, — me es firfita amovikiTxe da minda, gaxaroT. me arc imis gasagebad movsulvar TqvenTan: swori var Tu ara. me darwmunebuli var Cems aRmoCenaSi. Tqveni movaleobaa irwmunoT es ambavi.

— ase advili ar aris mecniereba, Cemo kargo. — gauRi-ma qurumma da kari cxvirwin miujaxuna.

daaxloebiT TxuTmet wuTSi oTari Salva nacvalaZis pirispir ijda.

— es meqanikuri damTxvevaa, — uxsnida profesori.— ra aris meqanikuri damTxveva? meqanikurad SeiZleba

xuTi-eqvsi aso damTxveoda, aq ki mTeli anbania iden-turi.

— SeiZleba asec moxdes, — ofls iwmendda profesori.— iqneb wakiTxvac meqanikuria? — ar cxreboda oTari.— TqvenTvis Zneli gasagebi iqneba. ar gewyinoT da

TqvenTan Znelia mecnierebis enaze laparaki.— faqtebiT vilaparakoT, pativcemulo, — sevda gae-

ria xmaSi oTars, — me rac wavikiTxe, xom sworia?— ar aris swori.— swori aris Tu ara, amas vin daamtkicebs. me mogax-

senebT, rac me wavikiTxe, is xom sweria qarheTis Tixis firfitaze?

— eg Tqveni hipoTezaa.— ra aris?— hipoTeza.

Page 224: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

22515. r. miSvelaZe. t. III

— ase ar SeiZleba, pativcemulo, cota unda mendoT. cota Tqvenc unda irwmunoT. me sxva iaraRi ar gamaCnia. Tu ar damijerebT, araferi gamova.

profesors gaecina.— ra unda dagijero, biWo, me Sen? Sen axla mokide

wigns xeli da Cven, xalxi, gavTeTrdiT am problemebze muSaobiT.

— da mainc xom me wavikiTxe?— rai?— firfita.— romeli?— qarheTis.— isev imas ambob? aba ras gelaparakebi, genacvale, ar

xdeba ase. ara xar swori.— ratom?— Tundac imitom, rom ar SeiZleboda Sen wagekiTxa.

Sen ar unda wagekiTxa. Sen ver waikiTxavdi.— ratom, ratom?— ara gaqvs Sen magis saSualeba. maSin mecniereba da

xarisxi araferi yofila da Sen yofilxar yvelaferi.— Tu ar damijereT, Tavidanve Tu undod SemxedeT

codo var, pativcemulo.— ra vqna, megobaro, meti. mimiReTo — migiRe, momis-

mineTo — mogismine. axla rac ar mjera, is davijero?am sityvebis Semdeg batonma Salvam audiencia dam-

Tavrebulad CaTvala da stumars Semdgomi warmatebani usurva rogorc pirad cxovrebaSi ise sazogadoebriv-sasargeblo saqmianobaSi.

`mainc davamtkiceb, Cems simarTles mainc gavitan~, — fiqrobda oTar kakuSaZe da Sua quCaSi farTo nabije-biT midioda.

Ramis pirvel saaTs gadacilebuli iyo da trolei-busi ar muSaobda. oTari goWouraze cxovrobda da win karga mozrdili gza edo.

Page 225: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

226

* * *is-is iyo Salva nacvalaZem oTari gaacila da Zilispi-

rulis RiRins Seudga, rom telefoni awkrialda.— profesori nacvalaZe! — CasZaxa Salvam.— me var kolega, micani?— gicaniT, batono Salva, — xmaze yovelTvis cnobda

Salva Tavis maswavlebels, mecnierebis qurumad wode-bul Salva jalabaZes.

— CemTan erTi axirebuli kaci iyo. TqvenTan gamo-vuSvi, xom ar mosula?

— ki, iyo.— ai, qarheTis firfitis amomkiTxveli.— diax, diax. vesaubre, ar aris es Tqveni saqme-meTqi.

inJineri yofila.— mec daaxloebiT amgvarad vupasuxe.— arada amokiTxuli aqvs, batono Salva, xom iciT.

yvelaferi zustadaa.— ra Tqma unda, rasakvirvelia, rasakvirvelia. — yur-

milSi Salva jalabaZis xiTxiTi gaisma.Salva nacvalaZem kargad ki ver gaigo, ra acinebda

mis maswavlebels, mecnierebis qurumad monaTlul pro-fesor Salva jalabaZes.

sastumro oTaxSi profesoris mravalricxovani ojaxi mdumared ijda. yvelas vercxlisferi aTinaTi gadahkravda saxeze.

televizorSi figurul srials uCvenebdnen.

Page 226: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

227

marto

kibeze sveneb-svenebiT adioda SavsaTvaliani kaci. xelSi tyavis surogatisagan Sekerili yviTeli Cemodani eWira. Cemodani, etyoboda, Zalian mZime iyo, radganac ucnobs Sesvenebis dros dagrovili energia xuT safex-urze Zlivs hyofnida.

SeCerdeboda, Cemodans fexebs Soris Caidgamda, TiTqos viRacas eZebso, irgvliv qurdulad mimoixe-davda, gaxunebuli, farToplatformiani cilindruli sistemis qudis mouxdelad cxvirsaxociT moiwmendda ofls da gzas ganagrZobda.

roca meoTxe sarTuls miaRwia, bewvis sayeloiani palto gaixada (palto Zveli iyo, magram nacrisferi kurdRlis tyavis sayelo axali gaxldaT), mosacdelSi skamze dahkida, Cemodani Cveulebisamebr fexebSua Cai-do da dajda. mosacdelSi mis garda aravin iyo. cota muxls Sevasveneb da saqmes Sevudgebio, fiqrobda uc-nobi da iqaurobis dazvervas ganagrZobda.

muxlebs cota SeRavaTi rom misca, Cemodani gaxsna, pasporti da sagzuri amoiRo da Cemodani isev daketa. amas rom akeTebda, derefnisTvis Tvali ar mouSore-bia. vinmem rom gaiaros, ar gamomeparoso. saRamos Svidi saaTi iyo da SenobaSi araCveulebrivi simyudrove suf-evda, radganac yvelani savaxSmod iyvnen wasulni.

gamoCnda.saaTic ki ar dasWirvebia lodini. derefnis bolodan

mxarze pirsaxocgadakidebuli kaci gamovida, viTomc aq araferiao, RiRiniTi wamovida ucnobisaken.

ucnobma qaRaldebi elvissiswrafiT Camala ubeSi, cilindri Sublze Camoifxata, palto mxarze nabadi-

Page 227: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

228

viT moigdo da pirsaxocians gza gadauWra. pirsaxo-cians jer SeeSinda da ukan daixia, araprofesionaluri TvaliT Tavdapirvelad xelebSi SeaCerda ucnobs, mere mis danaoWebul saxes da wvril kisers daakvirda da odnav damSvidda.

— bodiSi, aq saregistracio oTaxi sad aris? — CurCu-liT hkiTxa ucnobma.

pirsaxocianmac xmadabla auxsna, — marjvniv, deref-nis boloSi `wiTeli kuTxe~ rom aweria, iq televizo-ri dgas, televizorTan ar SeiZleba am dros vinme ar ijdes, imas hkiTxe da gaswavliso.

ucnobma madloba gadauxada. daaxloebiT ocdaxuTi wuTis Semdeg igi registratoris sarkmelTan idga da anketas avsebda.

— me calke oTaxi unda momceT, — Cailaparaka ucnobma ise, rom mis xmas mxolod administratoramde mieRwia. roca administratorma gakvirvebiT Semoxeda, ucnobma Tavi dauqnia da misi pirovnebisaTvis meti idumalebis misacemad warbebi aswia.

— Cven calke nomrebi ara gvaqvs! — cota ar iyos, xma-maRla uTxra administratorma da amiT agrZnobina, me aravisi ar meSinia da saCurCuloc ara maqvs rao.

— ra gayvirebT! SiSiT mimoixeda ucnobma da cxvirze marcxena xeli Camoifara, — me marto unda viyo.

— ratom? ratom? — xmadabla, gamojavrebiT uTxra administratorma da isev auwia xmas, — me mgoni, gas-agebad mogaxseneT: erTadgiliani nomrebi ara gvaqvs. es sastumro ar aris, dasasvenebeli saxlia. orianic erTi dagvrCa, Tqvens iRblad, Torem oTxianSi Segasaxleb-diT.

— Tqven me yvelafers ver agixsniT, — ar daibna uc-nobi, — me samuSaod Camovedi. metis Tqmis ufleba ara maqvs. — xmas ufro dauwia da gaocebisagan pirdaRebul administrators Cemodanze miuTiTa: — am CemodanSi

Page 228: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

229

saxelmwifoebrivi mniSvnelobis dokumentebia. es rom ucxoeTis dazvervas Cauvardes xelSi, daviRupebiT.

— mapatieT, — awrialda dasasvenebeli saxlis Tanam-Sromeli, — ver gicaniT (Tumca verc axla icno). movax-erxebT rames. xom iciT, yvelas calke unda. ar dai-jerebT; erTkaciani oTaxebi marTla, ara gvaqvs, ram-denjer vuTxari direqtors, yovel saxanZro SemTx-vevisaTvis TiTokaciani nomrebi unda gvqondes-meTqi, magram esmis?

ucnobma ganze gaixeda. man CaTvala, rom registra-torze sakmao efeqti moaxdina da Semdgomi dakonkrete-ba saWiro aRar iyo. administrators laparakSi Seatyo, rom direqtorTan mTlad kargad ver unda yofiliyo. arc direqtor-administratoris urTierTobis garkveva ainteresebda ucnobs. mas calke oTaxi undoda.

administratori arc ise miamiti kaci iyo, magram `sazRvargareTi~ da `dazverva~ rom uxsenes, rame saSa-ro saqme ar iyoso da SesaZleblobis maqsimumi gaakeTa:

— orkacian nomerSi gagaformebT. nu RelavT, meores ar SemogisaxlebT. marto iqnebiT. xval direqtorsac movelaparakebi da Tu raime Sevagnebine, xom kargi, Tu arada, patiosan sityvas gaZlevT, Tu direqtorma neba ar dagvrTo, sanam Zalian ar gamiWirdeba, aravis Semo-vuSveb Tqvens oTaxSi.

ucnobma icoda, rom zedmeti madlobebi da rever-ansebi, aseT SemTxvevaSi, mosuls damxvduris TvalSi gaauferulebda. amitomac, cota ar iyos, zantad aiRo gasaRebi, Cemodani karamde miitana, dadga, swrafad Semotrialda da isev administratoris sarkmelSi Seyo Tavi.

— Tu iciT, ramdeni gradusi iqneba axla gareT?administratori aseT ubralo SekiTxvas ar eloda da

uxerxulobis TavdasaRwevad, sakmaod zogadad upasuxa:— ver getyviT. yinavs.

Page 229: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

230

— eg uTqvenodac vici. me mainteresebs, zustad ram-deni gradusi yinvaa.

— fanjaras gamovaReb da axlave mogaxsenebT, — SeS-foTda administratori.

— ar aris saWiro, — mouWra ucnobma da amiT agrZno-bina, fanjara Tu gamoaRe da Termometrs Tu daxede, ase xom yvela gamoicnobso.

SavsaTvalianma ucnobma fexakrefiT gaiara derefani. Tavis oTaxamde aravin Sexvedria, Tu mxedvelobaSi ar miviRebT qal-vaJs, romlebic kibis qvemoT, mosawev kuTxeSi erTmaneTs Cafskvnodnen da roca ucnobma ga-iara, Tvali gaayoles, radganac xnier kacad miiCnies. xnierebi ki am dasasvenebel saxlSi iSviaTi movlena iyo.

ucnobma #11 oTaxs gasaRebi moargo, uxmaurod ga-daswia, erTxel kidev miixed-moixeda da kari SeaRo.

Cemodani loginqveS Seacura, palto garderobSi da-kida, cilindri magidaze dado, fexsacmeli dauxrelad, fexebis daxmarebiT gaixada da loginze wamowva.

ucnobi kmayofili iyo. operaciam kargad Caiara. am xerxs igi pirvelad ar mimarTavda. dasasvenebel sax-lebSi yovelTvis `saxelmwifo mniSvnelobis dokumente-biT datvirTulad~ gaasaRebda Tavis Cemodans da es meTodi jerjerobiT yvelgan Wrida.

vin iyo es kaci da ratom moiTxovda ase daJinebiT calke nomers? es ucnobi gaxldaT saproeqto labora-toriis rigiTi mxazveli, samocsmiRweuli, kafandara, ucolod daberebuli kirile vaSaymaZe. ukanasknel Tvee-bSi kiriles bevri saqme daugrovda. Tavs Zala daatana. TiTqmis dRedaRam xazavda. bolos Seatyo, rom dasust-da. dRis bolos ugunebodac iyo da Tavbru esxmoda. eqimisaTvis ar miumarTavs. Tavisi Tavis eqimi TviTon iyo. erTi aTi dRiT Tu sadme ar wavedi da ar davisvene, cudadaa Cemi saqmeo. miakiTxa adgilkoms da sxva rom aRaraferi SemorCenodaT, sofel maRlagoris saTxil-

Page 230: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

231

amuro bazis sagzuri SesTavazes. kiriles Txilamurebi axlodan arc ki enaxa, magram haers xom gadavylapav erT aT dReso, daaskvna da sagzuri gamoawerina.

`netavi vinme nacnobi ar Semxvdebodeso~, — fiqrobda loginze wamowolili kirile. imdenad daRlili iyo, rom nacnobis misalmeba-mokiTxvis Tavic aRar hqonda. `gareT arc ki gaval, wamovwvebi, kargad gamoviZineb, ra-sac maWmeven, SevWam da xandaxan Cems saqmesac mivxedavo~.

mkiTxvels albaT, ainteresebs, Tu ras gulisxmobda kirile `Tavis saqmeSi~. gamovutydebiT da saidumlod vetyviT, rom kirile memuarebs werda.

amas winaT, man erTi cnobili avtoris kargi memuare-bi waikiTxa da Zalian mounda TviTonac daewera Tavisi Tavgadasavali.

marTalia, kiriles samemuaro asaki jer ar hqonda, magram Zalian moewona es misTvis axali saqme da wer-da mTeli gatacebiT. kiriles marto yofna saerTod uyvarda da axla miT umetes. surda, oTaxSi masTan aravin Semosuliyo, raTa Tavisuflad weris saSualeba hqonoda.

cota rom daisvena, kirilem halstuxi moixsna, mrgva-lad daaxvia da CemodanSi Rrmad CaCurTa. amas rom ar waviWer yelSi, marto es rad Rirs am Tormet dReso. kiriles halstuxi saSinlad sZulda, magram inteli-gentTa Zveli Taobis warmomadgeneli iyo da uhal-stuxod samsaxurSi aravis unaxavs. aRSfoTebas ver malavda, roca saproeqto laboratoriaSi TanamSrom-lebi gacveTili `jinsebiTa~ da svitrebiT miusxdebod-nen saxazav magidebs. erTi-orjer xumrobiT wamocda — diplomianebi mainc ar iyoT, Tqve kai xalxo, uwin in-Jiners rom axsenebdnen, xalxi sanaxavad modioda — ra-nairia, netavi, cocxali inJinerio, vici, axla smokingis da trostis dro aRar aris, magram CacmulobiT cotaTi mainc xom unda gansxvavdebodeT kalifornieli mwyem-

Page 231: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

232

sebisagano. axalgazrda mxazvelebi RimiliT usmendnen. imdenad gulubryvilod miaCndaT misi naTqvami, rom ka-maTiTac aRar ekamaTebodnen. kirile droze mixvda, rom arafris Secvla ar SeeZlo, damrigeblobiT saqmianobas Tavi gaaneba da, Tu sagangebod ar mimarTavdnen, rCeva-sac aRaravis aZlevda. cxovrobda TavisTvis.

kirilem kostumi gaixada da axali, mwvanezolebiani flanelis piJamo Caicva. es piJamo mxazvels didi xnis nayidi hqonda, magram ar icvamda, manam, sanam Zveli (isic flanelis iyo) TiTqmis tanze ar Semoexa. kirile spor-tul piJamoebs ver itanda, organizmma unda isunTqoso. piJamo dasasvenebeli tansacmelia da tanze Semotmas-nili ar unda iyoso. flaneli rbili da alersiani naWe-riao. romeliRac artelis mier gamoSvebuli kiriles axali piJamo sruli ki iyo, magram, Sekerili ulazaTod gaxldaT. sanam abazanaSi Sevidoda, kirile erTxans sar-kis win Seyovnda da cdilobda aRmoeCina artelis mker-avTa saSemsruleblo xarvezi. kiriles kervisa maincda-mainc araferi gaegeboda.

saSuali simaRlisa iyo. beWebSi moxrili. grZeli eqvs-kuTxedi saxe hqonda, gacrecili WaRara Tma safeTqleb-sRa SemorCenoda. saTvalidan farTo, waqisferi Tvale-bi uCanda. kirile Cveulebriv or saTvales xmarobda, erTs muSaobisaTvis, meores danarCen dros.

Sua banvaSi iyo kirile, roca abazanaSi axalSeremon-tebuli zaris mkafio xma gaisma. kirilem Sxapi Caketa, Tavidan (TvalSi ar Camivideso) sapnis qafi Camoiwminda, kari naxevrad gamoaRo da gasZaxa:

— romeli xar?!— mezobeli var, mezobeli!— romeli mezobeli?— Tqven gverdiT vcxovrob, gamiRe erT wams.— axla ver gagiRebT. tans viban. xval mobrZandiT,

saCqaroa rame?

Page 232: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

233

derefnidan nabijebis xma moisma. etyoboda mezobeli moSorda kars da Tavis mezoblur saqmeebs daubrunda.

ise gemrielad ibanava, ise madianad gaexvia sufTa sa-wolSi, rom kiriles gadaaviwyda kidevac mezobeli, ma-gram am ukanasknelma SuaRamis or saaTze gaaxsena Tavi. isev awkrialda zari.

kirilem SekiTxvismiucemlad gaaRo. misTvis axla sulerTi iyo vin iqneboda.

— mobrZandiT, — daagdo kirilem, Semosuls maSinve zurgi uCvena, fexebi loginis win dagebul momcro fardags gausv-gamousva, da ubodiSod Segorda sawol-Si.

mezobeli maRal-maRali, gaxunebululvaSiani, mxar-beWiani axalgazrda kaci gamodga. sportuli lurji Sarvali da iaffasiani sareklamo perangi ecva. perang-ze msoflios saukeTeso sigaretTa etiketebi exata.

— gamarjobaT! — rixianad Tqva mosulma. skami gamo-swia da unebarTvod mokalaTda. RmerTo Segcode da igi cota Tamamad, cota umizezod iRimeboda.

— rodis CamobrZandiT, biZaCemo?— dRes, — mouxedavad miugo kirilem da gaifiqra, es

mindoda axla, daRlil, gawamebul kacs meo?— anzori var xundaZe, baTumeli. xuTi dRis Camosu-

li var. ra yofila, kaco, es maRalgora. Txilamure-bze dgomas ra unda, xelaT viswavli-meTqi, saqmeSi xar? pirvel dResve fexi viRrZe da qe davdivar ase. rodis gava cxrameti dRe kidev. gogos aqana ver daelaparake-bi. erTma xma ar gamca da meorem imnairi SemomibRvira, rom im saRamos vaxSami ar miWamia. isev Cemi gemi daloca RmerTma. Tavisuflad mainc xar kaci. yvelafers rom Tavi daanebo, Ramec rom aRar mZinavs?

`daviRupe, — fiqrobda kirile, — amas Tu me axla laparakSi avyevi, aRar momSordeba. yovel saRamos damijdeba aq da Tavis mosawyeni TavgadasavlebiT guls

Page 233: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

234

gamiwyalebs. rac SeiZleba civad Sevxvdebi, interess arafrisadmi ar gamovamJRavneb. sityvaZvir kacad rom micnobs, mowyindeba da wava~.

anzori ganagrZobda:— wamevedi, me vTqvi, davisveneb pataras-Tqva, Sveb-

uleba maqvs, xom iciT, mezRvaurisaTvis Svebuleba ras niSnavs? qarTul kurortze midRemCi ar vyofilvar. es ra brazianebi yofilan moTxilamureTa bazaSi. wavsu-liyavi adesaSi ar jobda? gogo myavs iq, cxra werili momwera gemze, Svebuleba CemTan gaatareo.

— romeli saaTi iqneba axla? — yrud ikiTxa kirilem. roca saaTze daixedavs es ojaxaSenebuli, mixvdeba rom gvian aris da inebebs wasvlasao.

— samis TxuTmetia, — sulmouTqmelad Tqva anzorma da maSinve gadaaba, — axla vladivostokSi TerTmeti saa-Tia. ocdaSvidi wlis kaci var, biZaCemo, da mTeli qvey-ana Semoviare. unaxavi aRaraferi damrCa. Cven navTobs vezidebiT. tankeri gvyavs. `gali~ hqvia. asocdarva kaci vemsaxurebiT. yvelas Cven-Cveni kaiuta gvaqvs.

`ra meSveleba axla, daiwyebs, moigonebs rames. gasax-senebeli da mosayoli ara aqvs Tu? ra gzas davadge?~ — fiqrobda kirile.

anzorma marTlac, sad iyo kargi msmeneli Torem, sainteresod da STambeWdavad uambo moxuc damsveneb-els, Tu rogor aCuqa axalzelandielma muSam patara maimuni. cerodena maimunis iSviaTi jiSi. wamoyvana ar SeiZleba usabuTod, sabuTebis gaformebis (maimunis pasporti, janmrTelobis mowmoba, nasyidobis aqti da sxv.) dro aRar iyo. patara yuTSi Cavsvi da gemze amova-pareo. mere dawvrilebiT aRwera mezRvaurma maimunis avadmyofobis mTeli istoria da is savalalo ambavic, rom patara maimuni swored mogzaurobis dasasruls, bolo navsadgurTan sul axlos, gibraltaris sruteSi gardaicvala.

Page 234: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

235

kirilem oTx saaTze Tavi moimZinara. mezRvaurma maspinZlis xvrinva rom gaigona, Ronivrad SeanjRria igi da CasZaxa: — biZaCemo, Tu geZineba, arays movitan da gamogafxizlebso. — meZineba Zalian da Tu kaci xar damaZineo. Seexvewa kirile.

anzori laparak-laparakiT gavida.meore dRes kirile, rac SeiZleboda, civad Sexvda

anzors. mTeli dRe masTan laparaks gaurboda, cdilob-da egrZnobinebina, rom mezRvaursa da moxuc mxazvels Soris saerTo araferi iyo. anzori ki piriqiT, TiTqos mTeli dRe mas daeZebda, dainaxavda Tu ara, xelebs gaSlida da RimiliT misken wavidoda, magram dRe iyo da kirile sxvadasxva garemoebis momizezebiT swrafad usxlteboda xelidan. vaxSmis Semdeg ki anzorma Wkua ix-mara da erT nabijzec ar moSorebia. Tavisi oTaxisaken gaqceul kiriles karSive dauxvedra fexi da sxva gza ar iyo — viziti Sedga.

im RamiT anzorma mezobels indoeTSi mogzaurobis STabeWdilebani gaacno. bombeiSi sapirfareSos ver mi-vageni, visac vkiTxe, yvelam mxrebi aiCeCao. gavgiJdi kaci, aRar vicodi ra meqnao. mere erT axalgazrdas vstace xeli da sakmaod uxerxuli JestebiT mivaniSne, rasac veZebdio. xuWuWTmianma indoelma aseve JestebiT gamagebina, fuli momeci da gaswavlio. miveci, ra meti gza mqondao. Caido fuli jibeSi, cxenis TeTri kbilebi SemomanaTa da trotuarze mimiTiTao. gavcecxldi da fulis ukan gamorTmeva movundome, magram gameqcao.

es da sxva ufro saintereso ambebiT gaanaTla anzo-rma kirile da im Ramesac kiriles daJinebuli TxovniT oTx saaTze gaixura kari.

mesame dRes anzorma kongos ambebi gaixsena.— kongo, kirile biZia, kontrastebis qveyanaa. didi

mSromeli xalxi cxovrobs. zangebi didxans ver cocx-loben. iSviaTad naxav ormoci wlis zeviT kacs. erTxel gems varemontebT da navsadgurSi vdgavarT. momSiv-

Page 235: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

236

da da puri wavitexe. wylis dasalevad gareT gamove-di. ubeduri sicxea. es puri ase mikavia xelSi. palmis qveS patara biWi dgas. CemTvis yuradReba ar mouqce-via. puris gadagdeba saerTod ar miyvars da zangis biWs xeli davuqnie — puri xom ar ginda-meTqi. xeli gamiqnia, fuli ara maqvso. fuls vin gTxovs, me vuTx-ari. modi da, Tu gesiamovneba, miirTvi, gamoiqca, unda genaxa, ra xarbad Seeqceoda purs. Turme Siebia mge-liviT, Turme misi madli momisxams. xeli davuqnie da Cems saqmes davubrundi. ar gauvlia TxuTmet wuTs, Cems fanjaras saremonto kantoraSi ormocdaaTamde Savkani-ani bavSvi moawyda. akakuneben, Wyivian, xels miqneven, ra undaT-meTqi, Zlivs vicani Cemi nacnobi baRana, ras ic-nob, erTmaneTs hgavs yvela. fanjridan niJarebs mawvdis da mexveweba: amaTac puri SiaT da mogvecio. Sevexvewe mzareuls da rac SegveZlo miveciT. ramdens gawvdebi. erTmaneTs xelidan glejden, ubeSi iyridnen puris naW-rebs da garbodnen.

meoTxe Ramesac ar Setyobia anzors, rom salaparako uaxloes xanSi Semoeleoda.

mexuTe Rames ki uZilobisagan gaTangul kiriles moT-minebis fiala aevso, man Suaze Seawyvetina (daaxloebiT Ramis ori saaTi iyo) kosta-rikis ambebi anzors da mar-cxena loyis caxcaxiT hkiTxa:

— ki magram, gemze ase upragunod SegiZlia Sexvide yvelasTan da gauTavebliv ilaparako?

— ki, biZaCemo, gemze uxaria kacs, rom Sexval da xmas gascem.

— mere gemze varT Cven axla?— ara.— erTi sityviT, aq meti aRar Semoxvide, Tu Zma xar.

Sen kruxis Tavi gaqvs gadaylapuli da me daRlilobisa-gan ise var dasustebuli, rom xvanjars Zlivs vibnev xandaxan.

Page 236: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

237

anzori Secba. mezRvauri amgvar saubars ar eloda. man gakvirvebiT Sexeda moxucs da RimiliT hkiTxa:

— ra maqvs gadaylapuli?kirile mixvda, rom utaqtod moiqca. Tanac, cota ar

iyos, SeeSinda, Seuracxyofas rom vayeneb, ar adges da ar damiSvas skami TavSio. amitom ukan daxeva amjobina:

— gadaylapuli ki araferi gaqvs, Cemo biZia, mara, me avadmyofi kaci var. Seni xnis rom viyo, sxva ambavia, sad SemiZlia me Rameebis texva da SenTan laparaki. me das-veneba minda da Sen dasvenebuli xar. RmerTma kargad gamyofos. amitom Sen SenTvis da me CemTvis. ar gamoga-dgebi amqrad, rom xedav, me Cemi gaWirveba maqvs. Cemi sa-muSao maqvs. ase vqnaT, Cven-Cven saqmes mivxedoT yvelam.

anzori wamodga. erTxel kidev gaiRima. xelebi gaSala. kiriles Tavi daukra da gavida. TqmiT araferi uTqvams.

meore dRes kirilem kargad daisvena. igi usazRvrod kmayofili iyo. anzors mxolod erTxel mohkra Tvali, Soreuli curvis mezRvauri sasadilos win fanjarasTan mimdgar eqTans esaubreboda.

mesame dRes kiriles gvian daeZina. igrZno, rom raRac awuxebda, raRac aklda. anzori TiTqmis yuradRebas aRar aqcevda. Sexvedrisas Tavs daukravda da swrafad gaecleboda.

kirile wuxda. adgils ver poulobda. damnaSavesaviT uRimoda gverdiT Cavlil anzors. undoda, gamolapara-keboda, magram momenti ver SearCia. `aSkarad Cans, rom nawyenia. esaa saqme? kaci Semodioda, Tavisi keTili guliT qveynis ambebs magebinebda. ra eSmakad minda es gamxmari Tavi, ras vakeTeb imnairs axla, rom Cems mar-to darCenas ase vafasebde. kacma kacad gicno, SenTan laparaki undoda, vin oxeri xar, ra ufleba gaqvs Sen. kargi, aRar Semodis, aRar undixar, mere? ra Seicvala amiT? Zilis ori saaTi mogemata, sikvdilis ori saaTi mogemata, martoyofnis ori saaTi mogemata, meti xom araferi~...

Page 237: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

238

* * *— axlave! — moisma oTaxis siRrmidan da maspinZelma

karamde ise swrafad moirbina, TiTqos kibesTan misT-vis uZvirfasesi arseba idga, romelic wamis dagvianebiT SeiZleba samudamod daekarga.

— SeiZleba, anzor biZia? — ikiTxa kirilem da pasuxis molodinSi, gulma orjer daqaCa.

— mobrZandiT? — miugo Semcbarma anzorma, da Sar-vali askinkliT Caicva.

menzoblebi karga xans mdumared Sehyurebdnen erT-maneTs.

anzori, saocari Tavgadasavlebis mqone, molaparake anzori, arafers ambobda.

— dasalevi xom araferi gaqvs? — ikiTxa bolos kirilem.

anzori dafacurda.dalies.arayma orives mxneoba Semata. karga xans isaubres. gasvlisas kiriles `awyvetam~ yovelgvar molodins

gadaaWarba.— anzor, biZia. Sen rom eqTani gogo gelaparakeba, ma-

gas deida eyoleba, ase, Cemi xnis, Cemi Sesaferi. geviar-gameviaroT-Tqva. mTlad Camowerili ki ar var, — mere gaicina, nametani momividao, gaifiqra da mezRvaurs xeli gadaxvia, — ise giTxari, Cemo anzor, marTali ar gegonos, sityvis masalad giTxari; ra vqna, biWo, gamo-mayrua marto yofnam.

mezRvaurma gaiRima, yovlismomtevebeli, alali, gulwrfeli RimiliT.

Ramis sami saaTi iyo.

Page 238: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

239

eqimi

SuadRea, Crdilo-dasavleTis mxridan sunTqvisSem-kvreli, cxeli qarboria uberavs.

quCaSi kacis WaWaneba ar aris.gaismis dolis yuriswamRebi bagabugi, romelic

quTaisis qar-sicxes kidev ufro autanels xdis.SuadRis siCumeSi marto dolis xma ise mkafiod ismis,

rom verc gaaswreb da verc daemalebi. yursiZirSi ubra-gunebs doli # 3 saqalaqo biblioTekis mkiTxvelebs da `squris~ mineraluri wylebi kioskis momxmareblebs, saxdazRvevis agentebs da gamwvanebis trestis udana-Saulo muSakebsac. es ukanasknelni yurSi TiTebs icoben da kidev kargi rom erTmaneTsac ver agebineben, Torem, tuCebis cmacunze etyobaT, mTlad sasiamovno sityvebs ar unda ambobdnen jiuti medolis misamarTiT, romelsac am gagania sicxeSi xelovnebisaTvis Tavi gadaudvia da ninoSvilis quCis mcxovrebTa erTsulovani protestis miuxedavad, dolze solo-koncerts amuSavebs.

aivanze nifxav-perangisamara maRali, grZelkisera eqimi, aleqsandre gobroniZe, gamovida da moajirs ga-daeyrdno.

— guram! dolis xma ar Semwydara.— guram! ar gesmis Sen?! — rac SeeZlo iyvira eqimma.

magram Tavisi saqmiT garTul medoles mainc rom ver Seasmina, gagebinebis ufro efeqtur saSualebas mimar-Ta; iatakis sawmendi joxi aiRo, rikulebSi gaaZvrina da aivnis boZs miukakuna.

dolis xma miwyda da pirveli sarTulidan TmaSeTx-elebuli Tavi gamoCnda.

Page 239: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

240

— ra iyo? — ikiTxa dolze dakvris momavalma vir-tuozma da mamas uxalisod amoxeda.

— daisvene cota aRara varT meti. SevwuxdiT!— ram SegawuxaT? — TiTqos am sayveduriT pirvelad

mimarTaveno, xmis danazebiT, aSkarad dacinviT ikiTxa guram gobronriZem da raki eqims qvemodan cota ux-erxulad Sehyurebda (Tanac sinaTle Tvalebs sWrida), Tvalebi daxuWa da piri gaaRo. liTonis kbilebi maSin modaSi iyo da guramsac piri savse hqonda keTilSobili liTonebiT. imis mixedviT, Tu ra ekonomiuri gasaqani miscemoda ama Tu im periodSi, mimdgariyo medole da oqrosa da vercxlis kbilebi Caekiwkiwebina. axla zemo-dan mze rom anaTebda, guramis Ria xaxa araCveulebriv brWyvials gamoscemda da aleqsandre gobroniZem gaifiqra — am kbilebis patroni xeirs daayris kacso?

— ram Segvawuxa da am gauTavebelma bragunma, Svilo. jer dagvxoce me da dedaSeni da mere ubraxune ramden-ic ginda, mag upatronos.

gurams gaecina.— ki mara vinc kargad ukravs, mamaCemo, rava fiqrob

Sen, imas ar yavda ded-mama da mezoblebi?— ra vici me?— me vici. tyeSi aravin dadis dolis dasakravad. ase

saxlSi aqvs naswavli suyvelas. patara qe unda meiTminoT.— ra meviTminoT, biWo. ras eZaxi pataras Sen. an ra

mklavebi giZlebs, ar iRlebi qe mainc? amouwyda patro-ni. vinc Sen doli Segayvara da amomagdo kaci.

— kai dakruli rom Zaan mogwonT da qeifi rom qe gi-yvarT suyvelas? dolze dakvra ki ar esizmrebaT Rame. ase wvalobs da ase swavlobs yvela medole.

aleqsandres gaexarda. cota xans iqneb kamaTSi aviyo-lio da davasveno mTeli quCao, magram Rrmad cdeboda.

— swavlas vin giSlis, mara Sen imnair instrumentTan gaqvs saqme, rom marto Cven rom vwuxdebodeT, jandabas,

Page 240: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

24116. r. miSvelaZe. t. III

mTel quCas ayeneb fexze. vici naRdaT: amotrialebuli iqneba axla saflavSi babuaSeni amdeni ginebiT Seni da-tovebisaTvis.

— rodis vimuSao, miTxari. batono, Cems Tavze? — gulwrfelad ikiTxa guramma, — dilas xalxs sZinavs, — Segaginebeno, SuadRes xalxs Zinavs, — Segaginebeno, saRamos xalxi iZinebs — Segaginebeno, ra momenti Sevur-Cio, miTxari. maginon da iyvnen. akardionis pruwuns ar jobia dolis xma?

— mere, ra SeRavaTia CvenTvis? — angariSmiucemlad ikiTxa aleqsandrem da maSinve mixvda, rom SekiTxva Cau-varda. ufro rTuli problema daesva, SeiZleba cota xans Sehyoloda laparakSi Tavisi medole Svili, magram axla dolisTvis Tavgadamkvdarma pirmSom kamaTi dam-Tavrebulad CaTvala da mokled mosWra.

— moWimuli maqvs doli da nu macden tyuilad. sul erTia, sanam dRevandel normas ar Sevasruleb gamCer-ebeli ar var. Tu guli gereva, Caicvi da wadi, gaiseirne quCaSi cota. ras uzixar saxlSi am SabaT dRes.

am sityvebs dolis energiuli bragabrugi mohyva.aleqsandres Svilis sityvebi WkuaSi daujda. Tvals

wyals davalevinebo, Tqva da Caicva, WiSkars rom aRebda, doli erTi wamiT SeCerda da eqims guramis mzrunveli xma wamoewia.

— ar dalio! vinc ar unda Segxvdes, uari uTxari, ar dalio, Cems Tavs gaficeb. xom ici, rom ixrCobodi im dRes. gesmis Cemi?! — TandaTan xmas umatebda medole.

— mesmis. — ukmayofilod Cailaparaka aleqsandrem da marTalia, Svilis sityvebma cota guli gauTbo, magram mainc gaifiqra, — Sen rom wesieri Svili myavde, dolis magivrad wigni geqneboda axla xelSi da mec ̀ saseirnod~ ar gamixdidi saqmeso.

aleqsandre gobroniZe qirurgi gaxldaT. misi saq-irurgo biografia marTalia, gulis gadanergvis msgavsi

Page 241: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

242

gaelvebebiT ar iyo gabrwyinebuli, magram samagierod, mTelma qalaqma icoda, rom aleqsandres SemTxveva ar hqonia pacientis stomaqSi makrateli an pinceti Cae-tovebinos. igi ZiriTadad brma nawlavis amokveTis da xel-fexis amputaciis xaziT muSaobda. amgvar opera-ciebs eqimebi SedarebiT martivad Tvlian, Torem avad-myofisTvis yvelanairi operacia saSiSia da seriozuli. axalgazrdobaSi iqneb didi survilic hqonda aleqsan-dre gobroniZes gaukvalavi gzebiT evlo da qirurgi-uli xelovneba axali eqsperimentebiT gaemdidrebina, magram saavadmyofo, romelSic igi muSaobda, Tavisi te-qnikuri aRWurvilobiT sterilurobis miRwevis Tval-sazrisiT ar iZleoda did gasaqans, amitomac qirurgi beds Seegua da cxovrebis mdinares Tavqve dahyva. arc mTlad kristalurobaze debda Tavs da sindisgarecx-ili kacic ar gaxldaT. zogierT mis kolegasaviT wi-naswar rodi urigdeboda avadmyofis meinaxes, amdeni da amdeni dasWirdeba am operaciasao, rasac xels moh-kidebda, patiosnad gaakeTebda. Tu vinme pativs scemda, uars ar ambobda. Tu (zogjer asec xdeboda) madloba-sac ar etyodnen, guli, ra Tqma unda dawydeboda, ma-gram garegnulad ar SeimCnevda.

misalmebisas Tavs ki ar xrida, maRla aisroda da mar-jvena xelsac aayolebda. salams ufro xSirad uxmod, JestebiT gamoxatavda. oTxjibiani, qamriani moyviTlo tilos kiteli ecva. tilo recxvisgan sagrZnoblad mokldeba da am uZvelesi qsovilis mama-papuri Tviseba arc aleqsandres kitelisTvis aRmoCeniliyo ucxo ram. saxeloebi ise damokleboda, rom Soridan ifiqrebdiT, aleqsandres profesiuli CvevisTvis quCaSic ar uRa-latnia, quCaSi mklavebdakarwaxebuli dadiso. siarulis dros Sevardnil mucelze Camocurebul Sarvals xSirad xeliT isworebda. Tvalis gugebs moyolebuli, grZeli, Camotexili warbebi da iseTi mSvidi Taflisferi Tva-

Page 242: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

243

lebi hqonda, rom umeteswilad mTvlemare kacis STabe-Wdilebas stovebda. grZeli saxiT, maRali, kexiani cx-viriT da Suaze proporciulad gayofili soliseburi nikapiT Zalian gavda de gols.

aleqsandres gverdiT RrWialiT gaCerda avtobusi. qirurgi gverdze gaxta radganac avtobusis gaCerebas misi naxevradRia karebidan ormociode wlis, Tavgapar-suli Savperangiani kacis gamovardna da saSineli gineba mohyva.

mgzavri winidan eca troleibuss da akvariumis Te-vziviT minis miRma darCenil mZRols RrialiT auwya:

— gaaCere troleibusi da fexi ar meicvalo, Tvara pirvels Sen gagagzavni babuaCemis mamasTan!

— ra ginda, kaco?! — ayvirda Soferi.Savperangiani axla gverdidan mivarda troleibuss

da fanjarasmoxutebul mgzavrebs aseTi umtkivneulo winadadeba misca:

— gadmodiT Tqveni... Tavebi unda dagaWraT yvelas!sazogadoebrivi transportis mgzavrTagan msurveli

ar aRmoCnda.moZaladem perangi Semoixia da aseT formaSi misi da-

naqadebi ufro damajerebeli da SemaZrwunebeli Canda.— axlave CamodiT Zirs, Tvara agafeTqebT erTianad.

sul erTia ver wamixvalT! Tqven sisxls davlev, gelaparakebiT!

troleibusSi msxdomni Cumad, dafiqrebuli saxee-biT Sescqerodnen kacs, romelic manqanas mimxtar mar-torqasaviT brdRvinavda da, RmerTma nu qnas, karis ga-glejas lamobda.

quCa seirismoyvarulebiT gaivso.ramdenjerac daapira mZRolma manqanis daZvra, Savper-

angiani (sadRa iyo perangi, mis nacvlad gamwarebul mo-qalaqes Savi nafleTebiRa ekida tanze) win gadaudga da troleibusis parprizs muStebi dauSina.

Page 243: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

244

troleibusis mteri xandaxan saqmes Sewyvetda, ukan moixedavda da mayureblebs afrTxilebda.

— fexi ar gadmodgaT! RmerTi ar gagiwyreT aravis!bolos viRacam mainc gaarRvia wre da swored maSin

waavlo mklavze xeli, roca moCxubarma ori didi qva aiRo da troleibusis fanjrebis Camtvreva daapira.

— ra mogivida, maqsimia?maqsimem moixeda. etyoba icno SekiTxvis mimcemi da

misi mdgomareobis kacisTvis sruliad Seuferebeli simSvidiT miugo.

— araferi.mere isev Setrialda, qvebi erTmaneTs daujaxuna da

gulisamrevi gineba aRavlina troleibusSi msxdomTa misamarTiT.

nacnobs maqsime ukve orive xeliT gakoWili hyavda. naTeli iyo, sisxli aRar daiRvreboda.

— maqsime, vin gawyeina, me miTxari. me ganaxeb imis seirs. vinaa, romelia? — troleibuss Tvals ar acileb-da gamzavebeli.

— es troleibusi unda amovxoco. araferi uSvelis am saqmes. — dabejiTebiT Tqva maqsimem.

— ratom? ratom?— Rirsia da imitom.— mTeli troleibusi?— mTlianad. ar momewona arc erTi. arc erTs ara aqvs

adamianiSvilis saxe. es troleibusi unda deiwvas, asea es! — yviroda maqsime.

amasobaSi mZRolma dro ixelTa da troleibusi saSineli siswrafiT gaaqana, maqsimes ki sibrazisagan tirili auvarda da kiserze Camoekida im Zmakacs, Tavis axirebul survilSi xeli ase energiulad rom SeuSala.

aleqsandre trotuarze moabijebda da fiqrobda: `sagazeToa aba ra aris axla es ambavi. aseTi ram mxolod am qalaqSi SeiZleba moxdes, me vTqvi, albaT mosisxle

Page 244: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

245

hyavs troleibusSi da gamwarda kaci-meTqi. Turme amas mTeli troleibusi ar mowonebia. yvela mgzavrs erTba-Sad gaswyromia. modi da elaparake; arc erTs ara aqvs adamianiSvilis saxeo. mgzavrebic rom damnaSaveebiviT isxdnen da Sescqerodnen? netavi, rom gaeSvaT, ras iza-mda? ara, raRaca sWirs am qalaqs. auRebeli qalaqia, morCa da gaTavda. axla, am etapze, SeiZleba WkuaTa-myofelma kacma mTel troleibuss Tavis mgzavrebian-WanWikebianad, SeWma daupiros? raRacaSia saqme...~

bazris SesasvlelTan erTi gniasi da aurzauri idga. qorvaWrebi da patiosani moqalaqeni siciliT iWaWebod-nen. seiri amjerad aseTi saxisa iyo: ori zorba mil-icieli sicxes Seewuxebina, wesrigis dacvis urTulesi saqme bedis anabara daegdoT da wuwaoba gaeCaRebinaT. wyliT savse vedroebiT dasdevdnen erTmaneTs. jibis qurdebic ki (romel bazarSi ar SexvdebiT maT) moenu-sxa am Tvalwarmtac suraTs. idgnen da sicilisgan suls Zlivs iTqvamdnen.

sirofiani wylis gamyidvels, spilosfexeba uriis qals muStari blomad hyavda. mewyle gamalebiT muS-aobda da aleqsandres rigma Cqara mouwia. is iyo Wiqa moimarjva da dasalevad ganze gadga, rom zurgs ukan garkveviT moesma:

— ra giWirs, ra, ratom ar dalev tkbil wyals. qvisli qe Camiwvine miwaSi.

aleqsandrem wauyrua. guliT surda es sityvebi misi misamarTiT ar yofiliyo.

— dasandobi araa arc erTi eqimi! — ganagrZo xmam da aleqsandre mixvda rom gaeba, ramdenadac Seatyo, wylis rigSi eqimi marto TviTon gaxldaT.

— Tqven, Cemze ambobT? — Semotrialda aleqsandre. mis win Tavze cxvirsaxocwakruli, dabali tanis, sim-suqnemoreuli, Rorjospiriani moqalaqe idga. moqa-laqes xelSi sazamTro eWira.

Page 245: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

246

— ver micnobT, axla rava micnobT, awi raRa saWiro varT. maSin unda dagvemaxsovrebia SenTvis Tavi! — dam-arcvliT, saSineli CurCuliT uTxra Rorjospirianma da ganze gaixeda.

— Cemzea laparaki? — ikiTxa Semcbarma eqimma.— me mgoni Tqvens meti saSa gobroniZe, eqimi, jer

aravinaa quTaisSi.— namdvilad.— raRas gaixsenebT. adamiani TqvenTvis buzia. kacis

mokvlaSi xuTi giweriaT yvelas. imis mere ramdeni geyole-baT gastumrebuli saiqios. mara, egeba dagvdoT pativi da moigonoT, SarSanwin, Cems qvisls melitona kirvaliZes brma nawlavi amouWeriT da meore dRes mokvda.

— ra gvars?— kirvaliZes. okribeli mesanTle iyo. moxucebuli,

Cemi tanis, ase Casxmuli, ase lamazad a, ravarc me var.sxva SemTxvevaSi aleqsandres gaecineboda, radganac

erTxel kidev aayol-Camoayola mosaubres Tvali da sab-olood darwmunda, rom gardacvlili kirvaliZis Wir-isufals silamazis natamalic ar ecxo. ufro sworad, im eleganturobis gaxldaT, rac lotos koWs gaaCnia.

rac Seexeba micvalebuls, aleqsandrem gaixsena. mar-Tlac iyo aseTi SemTxveva. avadmyofs brma nawlavi gas-kdomoda. qirurgiuli Careva gvian iyo. organizmi ukve mowamluli gaxldaT. peritoniti swrafad viTardebo-da. axloblebis daJinebuli TxovniT (maT Soris, es kaci ar axsovs) aleqsandrem mainc gakveTa avadmyofi, magram uSedegod.

— Tqven gesmiT rame am saqmis? — naxevramde daclili Wiqa dado aleqsandrem. wyurvilma erTbaSad gauara.

— Tqven rom kargad gesmiT, imitomaa Cemi qvisli axla Sav miwaSi! — gamoacxada Rorjospirianma.

— ra gayvirebT! iciT ra mdgomareobaSi moiyvanes CemTan?

Page 246: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

247

— ki. mkvdari moviyvaneT da gagvicocxleT ramenai-raT-Tqva, gexvewebodiT.

— ara. — meviyvaneT cocxali da weviReT mkvdari. ase ar iyo?

raT unda axla kamaTi amas.— me Tqven ar gekamaTebiT.— Cven rava SegvekamaTebiT. Cven bneli xalxi varT,

rom gveCivla maSinve, gegveSviT `kutuskaSi~, sxva saqme iyo, axla raRa drosia.

— ra mqonda dasaWeri? — xma aukankalda aleqsandres.— dReSi xuTjer xarT dasaWeri. Sen ki ara marto:

aqauri eqimebi yvela, fulze xarT gamecadinebuli. kaci Tqven fexebze gkidiaT, asea es!

aleqsandres civma oflma daasxa. sazamTros patroni irgvliv myofTa gasagonad laparakobda. eqims moeCvena rom Rorjospirian moqalaqes axla simarTle ki ar ain-teresebda, mas ubralod aleqsandres damcireba, misi avtoritetis Seryeva, misi gabiabrueba surda. da ro-gorc wylis rigSi myofTa saxeebs etyoboda, eqimebze gamwyrali Tavis mizans aRwevda.

eqims guli SeekumSa da yurebis Suilze igrZno, ro-gor auwia wnevam. `etyoba, cud fexze var dRes gamo-suli. seirnoba, rogorc Cans, ar gamodis, waval, Cems ZmasTan davjdebi cota xanso~, gaifiqra da Cqari nabi-jiT gaSorda lanZRvis eqstazSi Sesul moqalaqes. ale-eqsandrem swori gadawyvetileba miiRo. qvisldakargu-li im adamianebis kategorias ekuTvnoda, kamaTiT da mt-kicebiT rom ver gadaarwmuneb. am CxubSi SeiZleba eqims infarqti daemsaxurebina. Rorjospirians ki verafriT gadaaTqmevinebda eqimebze erTxel da samudamod Se-muSavebul aSkarad mcdar warmodgenas.

aleqsandre gobroniZis ufrosi Zma, pensioneri grigol gobroniZe stalinis quCis dasawyisSi pionerTa sasaxlesa da afTiaqs Soris cxovrobda. qirurgma quCa

Page 247: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

248

misi asakisTvis Seuferebeli siswrafiT gadairbina, raTa moaxloebuli tramvaisTvis gadaeswro da xidis gaswvriv qvafenils daadga.

xidTan misuls tramvais gabmuli zari wamoewia. ale-qsandres ar mouxedavs, radganac Rrmad iyo darwmunebu-li, rom fexiT moZraobis wesebs zustad icavda da nabijs mouCqara. tramvais momabezrebeli zari ar cxreboda. eq-ims moeCvena, rom xidze tramvai mas mosdevda, radganac uCveulod neli svlis SemTxvevaSic ki am moZvelebul sazogadoebriv transports brma nawlavis amokveTis spe-cialistisaTvis karga xnis win unda gadaeswro.

aleqsandre TiTqmis garboda. tramvais gabmuli zari misdevda. eqimma nabiji Seanela, tramvaic morCilad mi-hyva ukan. roca ilajgawyvetilma aleqsandrem moixeda, tramvai mis gverdiT Sua xidze gaCerda, vatmanma signa-lis Rilaks xeli uSva da kabinidan gadmoxta. qirurgma ukan daixia da SeSinebuli, xidis moajirs gadaeyrd-no. tramvais saxegabadrulma mZRolma moirbina, xeli Ronivrad CamoarTva aleqsandres da jibeSi Cakecil xa-laTis cariel saxeloze miuTiTa.

— batono saSa, ver micaniT?— gicani, rava xar? — angariSmiucemlad Seageba

qirurgma. icno. SarSan am biWs marcxena xelis amputa-cia gaukeTa. sawarmoo tramvis Sedegad (avtoqarxnis muSa iyo, mklavi saxarato CarxSi Catneoda) marcxena ki-duri ise iyo daCeCqvil-daJeJili rom araferi eSvele-boda. simsivne beWzec gadasuliyo da SeiZleboda or-ganizmisTvis friad sazianod ganviTarebuliyo. amitom qirurgma idayvs zemoT mohkveTa mklavi avadmyofs da amiT mosalodnel sikvdils gadaarCina.

— rogor brZandebiT, batono saSa? — eqimis xeli tramvais mZRols Ronivrad eWira.

— ra vqna, vwvalob, — am originalur SekiTxvaze, ale-qsandre yovelTvis ase pasuxobda.

Page 248: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

249

— wvalobT ki ara, kargad unda iyoT. Tqven oqro kaci xarT, Tqvennairi kaci arc meguleba wifis tunels aqeT.

— gmadlobT, — daimorcxva eqimma.— batono saSa, Tqvens pativiscemas me midRemCi ver

gadavixdi, mara RmerTia mowyale. Cems nagrams anderZad davubareb Tqvens siyvaruls da xelze kocnas.

— kai erTi, Tu kaci xar.— oTxive bavSvs geficebi, Tu ase ar iyos es. Tqven me

sicocxle maCuqeT. me TqvenTan rom momiyvanes, Caqneu-li mqonda xeli. gamotirebuli myavda Cemi Tavi.

tramvai Sua xidze idga. grZnobamoreuli vatmani wasvlas ar apirebda. ukmayofilo mgzavrebma fanjrebs tyapa-tyupi auyenes.

— wadi axla, geZaxian, — tramvaisken miaxeda aleqsan-drem, magram yofilma pacientma misi Txovna Sors dai-Wira.

— araferi uWirT, moicdian cotas. vaime, ravar dros SemxvdiT, axla, batono saSa! — Sewuxda calxela.

— rava gekadreba, wadi Tu kaci xar, xalxi gicdis.— ase upativcemulod rogor gagiSvaT. Tqven iciT

ra xarT CemTvis? dila ar gamiTendes Tu TqvensigrZe sanTels ar ginTebdeT yovel aRdgomas petre-pavles eklesiaSi.

gaCerebuli tramvaidan ukmayofilo SeZaxilebi da muqara ismoda.

— wadi Tu kaci xar.mZRoli kvlav aRtacebiT Sehyurebda Tavis gadamrCe-

nels da mowiwebiT usvamda xelebs mxarze.— batono saSa! — TiTqos raRac aRmoCenas miagnoo.

wamoiZaxa metramvaem, — wamodi CemTan, adamianobas gaficeb!

— ager mivdivar, ZmasTan, or nabijze. — ganze gaiwia saSam.

— amodi da migiyvan. zed WiSkarTan gagiCereb. — pa-

Page 249: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

250

suxs aRar daeloda mZRoli, aleqsandres majaSi xeli Caavlo da TiTqmis ZaliT aaTria vagonis kibeze.

— ratom Sewuxdi axla. ase rava SeiZleba, jer xalxs acdevine imdeni xani. dagiwers vincxa. a, ager Camoval, Seminele patara da gadavxtebi!

— rava gekadreba, batono saSa. Zlivs Segxvdi Cems say-varel kacs da ase gagiSveb? amas me movuvli.

— ras mouvli, samsaxurSi xar. xom ar gadairie Cemi mteri?!

tramvaim siswrafes umata.— Sen ar momikvde, ar gagiSva, saSa batono. Cems gad-

amrCenels, saiqiodan Cems mombrunebels pativi Tu ar veci, ra jandabaT minda Tavi. axlave sadguris moedanze gavalT. davcli am upatronos da gadavayeneb relsidan. aTi wuTis ambavia sul.

— ah, araviTar SemTxvevaSi! ar qna magi, Tvara dagkar-gav samudamod! — iyvira aleqsandrem, magram TviTonve igrZno, rom arabunebrivad gamouvida, ufro ganwiru-ladac rom eyvira, tramvais mZRoli dRes misi gamSvebi aRar iyo.

bolo gaCerebaze metramvaem gaCerebasTan Sekre-bilT ganucxada: — tramvai parkSi midis, gafuWebulia, saremontoa yovel wuTs, amas waekida cecxli. meore mo-dis ukan!

arc ki dainteresebula imiT, Tu ra reagirebas moax-denda misi naTqvami lodiniT moRlil mgzavrebze. tramvais saxeluri odnav Seatriala da carieli manqana raxraxiT gaaqrola.

* * *`xmas ar gavcem. ise ras Sematyobs, xmas ar gavcem ara-

vis. Cumad Seval Cems oTaxSi. raRaca Tavi mtkiva-Tqva vityvi da davwvebi. ras mixvdeba. ra davlie, kacma rom

Page 250: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

251

Tqvas? im dRes sxva iyo. im dRes dilidan vsvamdi. mind-oda axla me dRes daleva? ar mindoda, mara, Tqvas axla vinmem rame. kacma Cemi gulisTvis tramvai daayena. ar wayvebi, ar miuWaxuneb Wiqas? ras etyvi? garedan mayure-blisTvis, ki batono, ioli saTqmelia. aba Cavardnili-yavi Cems dReSi, Tu daiZvrendi Tavs. momsdevda kaci, gaqanebuli tramvaiT momsdevda. vin gamegekideba, vin moiklavs dRes Seni gulisTvis Tavs. uh, avSendi kaci, dolis xma ar ismis. etyoba wasula sadRac. ra vqna axla. ukras da iyos. janmrTelad iyos da ar daveZeb arafers. ar unda es wigni da mokali Tu ginda. Tu kai medole dadga, puris fuls qe iSovis da me sanam cocxali viqne-bi, magisTvis ar var? visTvis minda aba rame. axla mTa-varia Cumad Sevide da mis mobrunebamde daviZino. ra siwynarea am ezoSi. ar daisvena yurebma? mainc nametans Svreba. moabezra xalxs Tavi. dilidan saRamomde vin mo-giTmens dolis braxuns. sxva qalaqSi rom vcxovrobdeT, gagvasaxlebdnen amden xans~, — am fiqrebSi garTulma aleqsandre gobroniZem WiSkari SeaRo, fexi ar amerio-so da seriozuli saxiT, neli, daTvlili nabijebiT gae-marTa kibisaken, magram kibis pirveli monakveTi jer ar aeTavebina, rom dolis uecari braguni muxlebSi eZgera da saso warukveTa.

jibidan cxvirsaxoci amoiRo. safexurze frTxilad gaafina, nel-nela daeSva da dajdomisas xeliT erTxel kidev mosinja, mtvrian kibeze ar vjdebode da cxvir-saxoci ganze ar damrCeso.

ijda idayvsdayrdnobili da daRlili, ganawamebi sax-iT sibneles Sehyurebda.

Page 251: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

252

beberi

axalgazrduli dasasvenebeli saxlis `mzewvias~ we-sier damsveneblebs karga xania mSvidi ZiliT eZinaT, roca meSvide korpusis kibes fexakrefiT miuaxlovda kaci, romlis Sesaxedaobas da asaks misi mixra-moxrisa da frTxili, mozomili nabijebis mixedviT verafriT ver gaarkvevdiT.

iqneboda ase, Ramis sami saaTi.Rameulma stumarma Sesasvlelis saxeluri erTi-or-

jer gadaswia da raki darwmunda, rom karebi daketili iyo, kedels zurgiT aekra da ezo moaTvaliera.

kaciSvili ar WaWanebda.yoveli wuTi Zvirfasi iyo. kibis bolosaken gaCoCda

da Savad abibinebul balaxebs avad Caacqerda. etyobo-da, gzis moWris mizniT gadaxtomas apirebda, magram ga-daifiqra da yaCaRurad, idumali pauzebiT Cauyva kibes.

saxls ukana mxridan moeqca. Sarval-perangi gaixada, erTmaneTs gadaaskvna da Tavze Semoixvia. fexsacmelebi TasmebiT gadaaba da mxarze gadaigdo, sawvimari msxvili mili xeliT mosinja da dasasvenebeli saxlis arasauwye-bo dacvis misamarTiT iseTi uxerxuli ram Cailaparaka, rasac uTavbolod SeTamamebuli jibgirebic ki yurSi eubnebian erTmaneTs da mere yvelani (rac maTi social-uri mdgomareobis pirTagan sruliad moulodnelia) wiTldebian.

sawvimari mili, cota ar iyos, daJanguli iyo da uc-nobs fexi ar usxlteboda, magram sanam meore sarTuls aaRwevda, cota jafa rodi daadga.

aivans rom miadga, gulze moeSva. oTaxis kari Ria iyo. fexakrefiT auara gverdi sawolebs. sibneleSi xe-

Page 252: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

253

lisfaTuriT moZebna skami, Tav-kisridan ucnauri bargi Camoixsna, fexisgulebidan xeliT CamoiferTxa mtveri, loginze wamowva, muxli gamarTa da xelebi TavqveS amoido. oTaxSi xuTi iaffasiani sawoli idga kuTxis sawolidan mozomili xvrinva ismoda. danarCenebs ki asatani fSvinviT eZinaT. is iyo sabolood darwmunda, veravin SemamCniao, rom swored gverdiTa sawolidan yurSi CasCurCules:

— ra qeni?— ra unda meqna? — CurCuliTve upasuxa mosulma.— aba ras dawanwaleb am SuaRameze glaxa ZaRliviT.— nu ikbinebi!— ra gayvirebs, xalxs sZinavs, Seni gulisaTvis mec

ver daviZine. Tavi gamiskda. romeli saaTia? — damxv-durma pasuxs ar daucada, karadidan saaTi aiRo da mT-varis sinaTlisaken Seatriala, — sami yofila. sad dabo-rialobdi mainc aqamde?

— ra mniSvneloba aqvs. aq niangs aravin iWers da uZ-iroebs aravin keravs, yvela erT saqmes akeTebs da mec im saqmeze viyavi.

— ra saqmeze?— ar ici viTom? jer Tormetis naxevramde cekvebze

viyavi. mere vincxa inJiner qalTan vijeqi skameikaze zRvis napiras. kargad, lamazad, me Cemi vuTxari, iman Tavisi miTxra da amasobaSi qe movida ori saaTi. mere sanam is gadavaxoxe Tavisi sanatoriumis Robeze da ukan gamovbrundi, es droc gavida.

— mere kmayofili xar?— risi?— Seni gamxmari Tavis.— ra ginda, ras merCi?— magis gulisaTvis auTovebdi or saaTs Sarvals? ma-

gis gulisaTvis iyenebdi 105-ze ulvaSebs?— cxovreba esaa, aba Ramis aT saaTze Cven TbilisSic

Page 253: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

254

kargad viZinebdiT. aq ZilisaTvis ki ar varT Camosuli.— men magas ar geubnebi. Ramis sam saaTamde qurdiviT

quCaSi xetiali xom unda Rirdes ramed.— xan ase iqneba da xan ise. yovelTvis ki ar Segxvdeba

Seni Wkuis.— vai, ra cancara xar, nugzar Cemo?— ra kaci marigebs Wkuas? rodidan dabrZendi ase?

ar gaxsovs `tancebis~ gulisaTvis rva kilometrs rom akeTebdi da mTeli leseliZe aklebuli gqonda?

— mere rodis iyo eg ambavi?— roca iyo, xom iyo.— maSin mesame kursis studentebi viyaviT. axla kai

ormoci wlis virebi varT, Sen Tavs verafer sxvaobas atyob? ar ixedebi sarkeSi?

— sarkeSi rom vixedebi imitom wamovedi aq. yovelRame yurSi CamCxavis Cemi wili sibere. minda patara dro va-taro, sanam SemiZlia.

— unda gixdebodes, rasac akeTeb.— axla magaze fiqriT moviklav Tavs. vin gaigebs, ra

mixdeba da ra ara. aq mainc aravin micnobs, karebi da-ketili damxvda, sawvimars amovyevi, daiqca qveyana?

— qveyanas ras uyureb. rom daenaxe vinme nacnobs Sem-TxveviT?

— isic Cemnairi nacnobi iqneboda, Torem Sennair nac-nobebs am SuaRamisas ra unda gareT.

— daiZine, daiZine. sulerTia, Sen kaci ver gadagarw-munebs.

— ra gadarwmunebebi da gadakeTebebi SegiCnda, geno. pa-tara unda SeebrZolo Sens Tavs, xom xedav, sibere imdenad sxeulis Tviseba ar aris, ramdenadac xasiaTis Tvisebaa.

— eg Seni sityvebi ar aris.— visic aris, xomaa.— me sibereze ki ar geubnebi. me uWkuobaze da uazro-

baze maqvs laparaki.

Page 254: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

255

— mainc?— Tu ginda amaRam mitovebuli Suqura rom dgas qa-

lebis pliaJze imis wverze avforTxdebi, mara xom unda hqondes azri.

— ra azri?— raRacas xom unda niSnavdes, raRacas xom unda ga-

Zlevdes Seni es Tavawyveta. ranairad SegiZlia mTeli saRamo iroko da mere viRac suleli qalis iafi azrebi ismino Ramis or saaTamde.

— amas geubnebi mets ki arafers, esaa sibere, meti ki araferi, raRaca xom unda moyveso? naRdi, Se kai kaco, cekvebze gacnobili ki ara, isic ar aris bebiaCemi rom yvels daayenebs. egeba sakveTom ar gaamarTlos da ai-Wras rZe.

— roca amdens elaparakebi, raRaciT xom unda gain-teresebdes.

— me yvelasTan laparaki mainteresebs. gamoviwer axla SenTvis inteleqtualur mosaubres.

— esaa cancaroba, meti ki araferi.— viyo, batono, cancara.— unda icode sad xar. damsveneblebis sasacilod da

saglaxaod nu gaixdi Tavs.— ras vuyureb sxvas. sxvisi WkuiT siaruli meyofa. am

ocdaoTx dRes mainc viqnebi Cems gemoze.— o, ra gemoze xar.— ratomac ara.— ar gezareba mainc xuTi kacis xvrinvis mosmena da

dilas tualetis rigSi dgoma?— unda mieCvio yvelafers. axalgazrdul dasasveneb-

el saxlebSi yvelgan asea.— ar mogbezrda es uWkuo laqlaqi? damaZine axla.— deviZinoT, batono. Sen melaparakebi da me pasuxs

gaZlev. Torem me Cumad movedi CemTvis da aravin ga-vaRviZoT-Tqva suls cxviriT viTqvamdi.

Page 255: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

256

— a, Wkviani xalxi. Tavis droze movidnen da sZinavT, — Tqva genom da sawolebs gadaxeda.

geno ar iyo marTali. oTaxSi kidev erT kacs ar eZina. es iyo samaryandeli studenti xamidi. xamidi megobrebis CurCulma gamoaRviZa. Tavze sabani waifara da moindoma gamoerkvia Cxubobdnen Tu mSvidad kamaTobdnen magram verafers gaxda im ubralo mizezis gamo, rom qarTuli ar icoda.

* * *geno SariqaZe col-Svils adre moekida. Tu sadme iyo

mSvidi da wynari ojaxi, geno SariqaZis ojaxic iyo, Tu vinme gaxldaT mosiyvarule qmari da mama, genoc iyo. samsaxuris mere sul Sin ijda da dasvenebiTac ucolS-vilod arasodes dausvenia. am zafxuls uRalata Tavis Cveul tradicias. am zafxuls gatexa navsi. cols uTxra, leqciebis wasakiTxad mivlinebiT mgzavniano (geno, ped-agogiur institutSi muSaobda da `codnis~ leqtoric iyo) da nugzar fxakaZesTan erTad axalgazrdul dasas-venebel saxlSi daido bina. nugzaric wvrili col-Svi-lis patroni gaxldaT da geofizikis samecniero-kvle-viT institutSi muSaobda. roca genos gadawyvetileba gaigo, sixarulisagan kinaRam Sexta, sairmeze mkurnalo-bis aucilebloba moimizeza, col-Svili wyneTs Seafara da `mzewviasaken~ gamoeSura. nugzari da geno bare oci wlis megobrebi iyvnen. studentobisas movlili hqon-daT SavizRvispireTis kurortebi, rac ojaxis kacebi gaxdnen, erTad aRar dausveniaT. da ai, Tvrameti wlis Semdeg isini kvlav erTad Seyara gangebam.

dasasvenebeli saxlis administrators, Suaxnis kar-gad Senaxul qals, esiamovna mis magidas ori axovani, safeTqelSevercxlili mamakaci rom miadga. karga xans uJuJuna Tvalebi am dawesebulebisaTvis asakiT cota

Page 256: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

25717. r. miSvelaZe. t. III

ar iyos uCveulo damsveneblebs, magram maTi mxridan veraviTari daintereseba rom ver igrZno, gabrazda da mosulni xuTkacian nomerSi Seasaxla, Tumca nakadi ax-lad ivseboda da oradgiliani oTaxebi carieli iyo.

genos, rasakvirvelia, ar moewona saerTo nomeri. mid-ga-modga, direqtorTanac Sevida da ufros diasaxlis-sac sTxova, aqaoda guli mawuxebs, xuTkacianSi Cemi Ses-axleba ar SeiZlebao, magram veras gaxda. administra-torma Tavisi gaitana. am gasaWirs rom gadarCeniliyvnen Tavidanve saWro iyo erTi mravalmniSvnelovani Rimili da meti araferi. administrator qals Zalian uyvarda, roca uRimodnen. pirvelive warumateblobiT gulSe-moyrili geno nugzarma daamSvida: `Cven xom mxolod imisaTvis ar CamovsulvarT oTaxSi marto viyoT da erTmaneTs vuyuroTo. mSvenieri biWebi Canan, eseni Cven xels ar SegviSliano. esec ar iyos, xom gainteresebs, ra xalxia, ra suliskveTebis, ra Wkua-gonebis; ase axlos Cven arasodes vyofilvarT am asakis axalgazrdebTano.

geno beds damorCilda da aivansmidgmuli pirvelive sawoli daiWira. es sawoli; marTalia, haerian adgilas idga, magram yvela dagvianebuls genos sawolTan unda gamoevlo, rac normaluri ZilisaTvis friad saeWvo pi-robebs qmnida.

nugzarisa da genos am aralegalur dasvenebas sx-vadasxva mizezi hqonda: genom erT saRamos samsaxuridan Cveulebriv bazarSi gamoiara da roca sursaT-sanova-giT datvirTuli Tavis sadarbazo SesasvlelTan lifts ucdida, kibeze TavpirismtvreviT daSvebuli Tavisi ToTxmeti wlis biWi kinaRam zed Seaskda. biWma gaucina, `vakis parkSi mivdivar, mamiko, deda da nana (nana genos ufros qaliSvils erqva) iq ariano~, esrola da quCas Seeria. lifti ar muSaobda. genom welis TreviT aitana meaTe sarTulze gatenili CanTa da roca kari SeaRo pirdapir sarkes miaSura. `erTi ase unda Cavixedo, ra

Page 257: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

258

saxe maqvs, samsaxuridan moTreuls da bazarSi gawame-buls. maqvs Tu ara marTla ise sawyali gamoxedva, ro-gorc sxvebsa aqvT. Cems dReSi myofT~. genom didxans aTvaliera sarkeSi Tavi da pirvelad mis cxovrebaSi uCveulo fiqrebma Seipyro. `amisaTvis viklavdi Tavs? esaa cxovreba? amas hqvia wuTisofeli? ratom, risT-vis, ra mizniT gadaviqeci mewvel furad? kargia, Cemma mzem. mzamzareuls rame sjobia? ise momiwyves saqme, rom CxubisTvisac ar mrCeba dro. mizezsac ver ipovi. eseni dakavebuli arian saqmeebiT. coli, amxela ojaxis movla — recxva, sadili, wamsvleli, momsvleli, aTad xom ver gaiWreba! Svilebi? — skola, ucxo ena, sporti, gakveTilebis momzadeba. naxevari saaTic ki ara aqvT Tavisufali. yvelaze `moclili~ kidev me var. keTili unda vinebo da samsaxuridan bazarSi gamoviaro. keTili unda vinebo da meaTe sarTulze unda vaTrio kombosto da kartofili. vis Txov pasuxs, gana Seni nebiT ar gayavi am uRelSi Tavi? gana yvela ojaxis kaci ase ar iqceva? nu filosofosob. gaixade fexze. xili sarecx cxrilSi Cayare, ar Cacxeldes da ar CaixuTos. xorci da mwvanili macivarSi Seawyve. nu iRrinebi da ukmayofilo saxiT nu aTvaliereb samzareulos. nu geSinia, Cin-mendlebs ara-vin agyris, oqrosaviT col-Svilis patroni xar. midi, midi, gaswie~. da genos erTbaSad moeCvena, rom orTva-laSi Sebmuli jaglagi iyo, romelsac TvalebTan tyavis naWrebi hqonda afarebuli, rom gverdze ar ecqira. sa-dave cols epyra xelT da xarxarebda.

ar vici amgvari ucnauri da uadgilo fiqrebi sxva mamebsac Tu mosvlia TavSi, magram genos arseba imdenad Seipyres, rom pedagogiuri institutis leqtorma maci-varSi angariSgauwevlad fexsacmelebi Seawyo da fex-sacmlis karadaSi gazeTSi gaxveuli xorci SeCurTa.

`Cems Tavs Tu ar mivxede, cota Tu ar aviSvi, sibere karebze mikakunebs da amaTgan araviTar xeirs ar move-

Page 258: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

259

li~ — daaskvna da swored maSin gadawyvita axalgazrduli dasasvenebeli saxlis `mzewvias~ sagzuri eSovna da garda-suli ymawvilkacoba ocdaoTxi dRiT mainc daebrunebina.

rac Seexeba nugzars, mas genos msgavsi ugemuri fiqrebisaTvis ar mouclia. man ubralod megobars mx-ari auba da rogorc amaRamdeli epizodidan davinaxeT, `mzewviasac~ male auRo alRo. unda gamovtydeT, rom pedagogiuri institutis TanamSromeli ukve nanobda aq Camosvlas. mesame dRe iyo, rac axalgazrdul dasas-venebel saxlSi aTen-aRamebdnen da genos moswyinda. eCveneboda, rom igi `mzewviaSi~ sruliad zedmeti iyo, sxvebs xels uSlida, viRacis adgils ikavebda. Tavidanve moindoma student damsveneblebTan Tamami da uSualo damokidebulebis damyareba, magram ar gamouvida, bi-Webi, `batonosa~ da `pativcemulos~ gareSe sityvas ar etyodnen da genoc moeSva. rac dro gadioda, miT ufro ufuWdeboda guneba. ufro da ufro Rrmavdeboda uf-skruli, rac misi azriT masa da am oci wlis ymawvilebs Soris gaCeniliyo. `tyuilad vkargav dros. amaT Cemi ar esmiT da me kidev maTi. sul sxva xalxi mosula. in-stitutSi es gansxvaveba ase mZafrad ar igrZnoba, imi-tom rom iq yvelaferi Tavis adgilzea. iq me kaTedraze vdgevar da vRaRadeb. leqtori var — dafasebuli da pativcemuli. studentebSi gaTqvefis saSiSroeba ar ar-sebobs. me maT mxolod aTasSi erTxel vxvdebi Tavisu-fal garemocvaSi — eqskursiebze, magram iqac iSviaTad iSleba distancia, rac Cven Soris arsebobs. aq ki sul sxvaa. ar megona Tu ase wavidoda saqme, Torem ra jand-aba maqnevinebda aqeT pirs~ — fiqrobda igi da nel-nela epareboda sibraze mis irgvliv moriale sruliad udan-aSaulo adamianebis mimarT. geno verafriT ver agixs-nidaT, saidan modioda is Sinagani qiSpi, ukmayofileba, cotaodeni SuRlic am ormocs miRweul kacs axalgaz-rdebTan rom akavSirebda, ra undoda, ras moiTxovda,

Page 259: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

260

ra dauSaves? faqti is iyo, rom dRiTi dRe yvelaferi aRizianebda; maTi erTmaneTTan gadabmuli megobroba, maTi gauTavebeli xalisianoba da xSirad umizezo si-cilic, wuxeli biWebi dawolisas mTeli saaTi CurCu-lebdnen, mere xiTxiTi atexes da verafriT ver daiokes, xamidic aiyolies daa samiveni gulianad xarxarebdnen. wuTiT gaCumdebodnen, erTmaneTs miaSterdebodnen da isev iwyebdnen xarxars. genos moTminebis fiala aevso, nervebi daawyda, wamodga da sicilisagan sunTqvaSek-rulT Tavze daadga. sicili erTbaSad Sewyvites, magram rogorc ki genom sTxovaT, gamagebineT erTi raze ic-nodiTo, isev daaRes pirebi da sicilisagan aZigZigdnen. bolos, rogorc iqna, suli moiTqves da sanam sicilis axal partias daiwyebdnen, swrafad auxsnes genos, Tu raze icinodnen. auxsnes da isev gaitacaT sicilis tal-Ram. imdenad sulelurad da umniSvnelod eCvena genos maTi sicilis mizezi, rom erTi gaifiqra, wamovyri axla am lawirakebs da panRuris kvriT gavyri gareTo. mere erTbaSad moeSva, laslasiT mivida Tavis sawolTan, pirqve Caemxo da yurebSi TiTebi gairWo, rom biWebis utifari uzomo xarxari ar gaegona.

dRisiT geno, rogorc iyo, erToboda, radganac mziani amindebi daiWira da pliaJs ar Sordeboda, vaxS-mis Semdeg iwyeboda misi wameba. seriozuli saxeebiT garbod-gamorbodnen axalgazrdebi, rigi idga derefan-Si gamotanil erTaderT CamrTvelTan, kedels ahkvrod-nen eleqtrosaparsmomarjvebuli grZelTmiani biWebi da xmamaRla kamaTobdnen, genos azriT, raRac umniSvnelo, yvelasaTvis naTel movlenebze. gogonebi uTos xeli-dan stacebdnen erTmaneTs da wivil-kiviliT iklebdnen iqaurobas. kargad SeRamebulze dasasvenebeli saxlis asfaltis moedanze orkestri agrialdeboda da kor-pusebi erTbaSad dacarieldeboda. yvelani sacekvaod gaikrifebodnen. Ramis TerTmet saaTze orkestri miwyn-

Page 260: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

261

ardeboda da ori saaTis Semdeg Seyvarebulebi or-orad fexakrefiT, magram arcTu sxvebisaTvis SeumCneveli kocna-xvevniT moacilebdnen erTmaneTs.

TviTon xom am dReSi iyo, genos guls urevda nug-zaris energiuli swrafva pirobebTan Seguebisaken, ver gaigebdiT, geofizikis specialisti Tavs ibavSvebda Tu igiJianebda. igi mTeli arsebiT iyo Cabmuli saerTo ferxulsa da aJiotaJSi. vercxliswyaliviT swrafad icvlida adgils. sruliad ucnobebs ise utifrad gamoelaparakeboda, rom geno sircxvilisagan Tvalebs xuWavda. Tu cota ukmexad daelaparakebodnen, nugzars guli rodi mosdioda, uceremoniod gaSordeboda Tavis axal nacnobs da sxvebisaken garboda. amaod arigebda yovel diliT geno, nu xtunav, cota Tavi daifaseo. roca grZel sasadilo magidas miusxdebodnen, nugzari lokatoriviT atrialebda Tavs — zogs Tvals ukravda, zogs haerovan kocnas ugzavnida. mTeli dasasvenebeli saxli Tavis gunebaSi aRricxuli hqonda. icoda vin ro-dis Camovida da vin rodis midioda, vin visi sayvareli iyo da vin vis ubralod, uangarod moacilebda yovel-gvari miznis gareSe. amgvari saqcielis gamo geno nug-zarsac xSirad umarTavda aSkara Tu farul polemikas. `es vin yofila, aqamde rogor ar vicodi Tu ase mCate kaci iyo~, — gaifiqrebda zogjer geno geofizikis spe-cialistze da ocwliani megobroba rom ara, vin icis ra bedi ewera am ori Wkuadamjdari kacis xvalindel urTierTobas. genos ufro imaze wydeboda guli, rom mas arafris Secvla ar SeeZlo. nugzari mTeli dRe Ri-miliT usmenda da bolos mainc Tavisas akeTebda, saRa-mos Tmas gaiCeCavda, perangs sam Rilze Seixsnida, naTx-ovar farTo qamars Sarvalze garedan Semoirtyamda (radganac saqamreSi ar eteoda), da sacekvaod garboda. yovelTvis SuaRamisas brundeboda gasavaTebuli da mTeli Rame mkvdariviT eZina.

Page 261: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

262

...gamayrueblad grialebs orkestri. sacekvao mind-orze nemsi ar Cavardeba. Tu erTi wuTiT mainc daTme pozicia, morCa, sacekvao farTobs unda gamoeTxovo. amitomac cekvis moyvarulni SualedebSi moednidan ar gamodian. gulze auxutebiaT TavianTi mocekvave part-niorebi da orkestris kvlav aJRrialebas elodebian... orkestri, etyoba, nebayoflobiT sawyisebzea Seqmnili. Tavi mouyria Svidiode saeWvo musikaluri monacemebis mqone axalgazrdas da balagnis principiT isveneben, jer erT dasasvenebel saxlSi Camoxtebian, sam-oTx dRes sa-wolisa da kvebis angariSze daukraven, roca maspinZlebi gaugeben, rom am `musikosebs~ WeSmarit xelovnebasTan cota rama aqvT saerTo, orkestri aiyreba da ukmayo-filo buzRuniT (`ra esmis amas musikis~) sxva sanatori-umSi gadadis. amasobaSi sezonic gava da saxeldaxelo orkestris wevrebi TavianT budeebs miaSureben.

moajirs miyrdnobia geno da agznebuli gascqeris sacekvao moedans. kargi hqna rom wamovida. genom aR-moaCina, rom mocekvave wyvilebis cqera siamovnebas hgvrida. akvirdeboda maTs saxeebs, gamometyvelebas, Cacmulobas, mixra-moxras. adarebda erTmaneTs, Tavis Tavs, gamohqonda umeteswilad cota ar iyos sakama-To daskvnebi da Tavs irTobda. cekviT marto erTxel icekva. TiTqmis ZaliT gaagdo nugzarma. viRac maRal SavTmian gogos ecekva. es erTaderTi qali iyo kabiani moedanze. qali uxalisod daTanxmda. iqve moednis siR-rmeSi Sesvla SeuZlebeli iyo. genom marjvena, welze mokrZalebiT mosdo da marcxena xeli mxaris siganeze gaSala, rogorc mis ymawvilkacobaSi iyo miRebuli, ma-gram qalma orTave xeli beWebze daado da amiT genos mier gulmodgined miRebul cekvis sawyis mdgomareobas niadagi gamoacala. `mixvda, albaT, visTanac aqvs saqme~, — gaifiqra genom da guneba gaufuWda. Tavi gverdze Seabruna da ise CaamTavra cekva, rom qalisaTvis arc

Page 262: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

263

ki Seuxedavs, kacma rom Tqvas, adgilze am nela, mow-yenilad siaruls cekva ar eTqmoda. usityvod miaci-la SavTmiani Tavis adgilze. gamobrunda Cabnelebul kuTxeSi, moajirs mklavebi gadaawyo da jvaris pozaSi miaCerda mocekvaveebs. male SeniSna, rom oflSi gaR-varuli nugzari gamoeyo Crdilebs da Soriaxlo daabi-jebda. aSkarad Canda genos eZebda.

— ager var, — dauZaxa sibnelidan genom.nugzari maSinve masTan gaCnda.— ratom aRar cekvav?— aRar minda, aq mirCevnia.— gcxela?— cota ki,— xom giTxari. rad gindoda ase saguldagulod rom

gamoewyve?geno Sav kostumsa da TeTr perang-halstuxSi gamowy-

obili provincieli fotografis mier gadidebul su-raTs hgavda. micvalebulisas Tavs rom datovebs marto da Cacmulobas TviTon rom miaxatavs.

— wamodi, vicekvoT, — xeli mohkida nugzarma.— moica. ar mogwyinda? dadeqi ager da vuyuroT cota

xans.— ras vuyuroT? — nugzari praqtikuli kaci iyo.— a, vaTvalieroT es Seni mowonebuli xalxi. asze

meti wyvili xom mainc qanaobs axla aq. erT normalur saxes Tu maCveneb, Sen iqnebi yvelaferSi marTali.

— kargi axla. daiwye isev?— ra dawyeba unda, biWo. marTla gelaparakebi.— ar varga, geno, ase laparaki. davijero axla me da

Sen vjobivarT yvelas da eseni gadasayrelia wyalSi?— kaco, me Cvenze xom ar geubnebi. rad minda axla

sityvis banze agdeba, Cven davlpiT da davberdiT Tu ginda, mara me amaT Cvens siymawviles vadareb. Cvens oc weliwads vadareb.

Page 263: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

264

— mere?— ra mere. aseTebi viyaviT, amnairebi viyaviT, ase

gvecva?— Se kai kaco, Cven rom gvecva, ise rom axla aq kaci

movides, pirvels Sen TviTon gagecineba. ar gaxsovs, erT-or weliwads lurji abreSumis farTo sportuli SarvlebiT rom davdiodiT kintoebiviT? aba moda iyo is? imaze sasacilo Tu iqneba netav rame. anda Cven rom `butilka~ Sarvlebi gvecva da erTmaneTs Zlivs vx-didiT, is ufro lamazi iyo?

— gaabi, gaabi Seneburad, ho. daxuWe Tvali da il-aparake. nuTu Sen axla imdenad suleli ggonivar me, rom Cacma-daxurvaze daviwyeb laparaks. Cacmas ra Wkua aqvs, Se kai kaco.

— aba, ra ginda, ra ar mogwons?— ra daiJine, `momwons, ar momwons~. mowonebaze mere

vilaparakoT. axla davdgeT da vuyuroT am bavSvebs. me Sen giTxari erTs mainc Tu maCveneb normalurs, yvelaferSi marTali iqnebi da xmis amomRebi ara var-meTqi.

— kai Tu Zma xar, gamiSvi. avfarTxaldebi, cotas vicekveb, guls gadavayoleb. ase Soridan Tu uyure da ifilosofose, yvela urCxulad mogeCveneba. gaverioT Sig da naxav axlodan ra lamazebi da ra sayvarlebi ari-an.

— rad minda, biWo, magenis silamaze. ar waxvide, bavS-vebs gaficeb.

nugzari SeCerda.— boZTan rom cekvaven, im ors xedav?— romel boZTan?— ager Cvens win, saiT ixedebi, biWs zurgze mamali

rom axatia, ho, daakvirdi erT wuTs. biWi natifariviT gamxdari iyo. swori nacrisferi

Tmebi kisersa da TvalebSi Casvloda. moklesaxeloiani tanze Semotmasnili naqsovi perangidan susti mklavebi

Page 264: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

265

mouCanda, etyoboda, cekvis Tavi aRar hqonda. Tavi ga-daegdo, Tvalebs uazrod axamxamebda. gogos zedac ar uyurebda. nela, usicocxlod, xan erT fexs aswevda da meores samxedro wesiT miadgamda, xan win gadadgamda nabijs da duned sasacilod Sexteboda. iqeT-aqeT mx-olod erTi nabijis radiusze inacvlebdnen. gogos sak-maod Sesuqebul qveda tanze Tavganwirulad Semotmas-nili jinsi ecva. kidev kargi, nela cekvavdnen, Torem erTi Cabuqvna sakmarisi iyo, rom jinsisagan mxolod sruliad gamousadegari patar-patara nafleTebi dar-Ceniliyo. zemoT gadaWrili sawolis maisuri ecva. Tavi daexara da TvalebSi Casuli Tmebis ukan gadayras arc apirebda, radganac etyoboda, arafris naxva aRar ain-teresebda. drogamoSvebiT Tavs maRla aswevda, gamom-Srali tuCebiT `hops~ daiZaxebda da isev Cahkidebda Tavs.

— xedav? — hkiTxa genom.— ki, mere ra iyo?— araferi. axla afiSasTan maRlebi rom irwevian, im-

gens daakvirdi.orkestris gverdiT, cirkis gastrolebis mauwyeb-

el afiSasTan gogo-biWi ise TavgametebiT Cafskvnoda erTmaneTs, rom Tu Zalian ar daakvirdebodiT, erTi kaci gegonebodaT. orives wiTeli perangi ecva. maRali biWis grZel mklavebSi sifrifana gogo TiTqmis Cakar-guliyo. mas Tvalebi daexuWa da gul-mucelze awepe-buli mkerdsqvemoT kbilebiT Cafrenoda vaJs, arc am ukanasknels awuxebda cekvis dardi. mefsalmunesaviT raRacas luRluRebda, xandaxan marcxena xeliT Tmebze daqaCavda gogos, am xerxiT Tavs aawevinebda da amdeni xalxis Tvalwin sruliad usircxvilod tuCebSi koc-nida.

— xedav? — hkiTxa genom.— ki. ra iyo mere?

Page 265: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

266

— araferi. axla im msuqan kacs xedav?— mokle SarvliT rom dgas? ki.— imis gayolebaze xandaxan haerSi xeli gamoCndeba.— ho.— erTi imaT daakvirdi.gogo biWze maRali iyo. welSi moxrili mxarze gadah-

kideboda Tavis `msxverpls~ da ki ar cekvavda, eZina, biWi fxizlobda. igi wamdauwum xels SemarTavda maR-la da raRacas yviroda. orkestris RrialSi misi xma ar ismoda, magram rogorc etyoboda, igi rTulsa da damafiqrebels aras iZaxda, radganac mis axlos mocek-vave wyvilebi amas araviTar yuradRebas ar aqcevdnen. vaJs totebze sagangebod SemoRinjili Sarvali ecva. TiTqosda najaxiT daCexili Sarvali, mainc imdenad grZeli da farTo iyo, rom es gamxdari biWi Wkvianad rom moqceuliyo, am naWrisagan sam normalur Sarvals Seikeravda. gogos grZeli ulazaTod Semoxveuli Sar-vali ecva da sabanao kostiumis msgavsi maisuridan gamx-dari kiseri da mTeli zurgi uCanda. aq saocari is iyo, rom didi dakvirveba sWirdeboda kacs, raTa Soridan gaerCia, romeli iyo gogo da romeli vaJi. orive erT-nairad gamxdari iyo. orives susti mxrebi da mklavebi hqonda. orives grZeli Tmebi da natifi TiTebi, Tu ax-lodan daakvirdebodiT, orives Sesaxarbeblad sufTa saxe da saulvaSeze dayrili moSavo bususebi mouCanda.

sxva ramdenime mocekvave wyvilic daanaxva genom nug-zars, magram es ukanaskneli araviTar aRSfoTebas ar gamoTqvamda da `mere ra moxdao?? moubrundeboda ge-nos.

— rogor ra moxda, kaco. araferi ar moxda?— ra magaliTad?— adamianis saxe, gamometyveleba, varcxniloba aqvs

romelimes? igrZnoba raime energia maTs mixra-moxraSi, gamoxedvaSi?

Page 266: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

267

— meti ra ginda? axla cekvaven eseni da erTobian. cekvis dros marTla Zneli dasadgenia `prolegomenebi~ romel maTgans aqvs wakiTxuli. ras uwuneb, ras erCi? bavSvebi arian da cekevaven, Se kai kaco. ar ginaxavs ra Sarvali acvia napoleons, an ra daxuWuWebuli pariki axuravs lomonosovs Tavze? raRa Sors wavideT, ase ar qondaT Tmebi giorgi saakaZes da cotne dadians? ras Caasve kbili am baRnebs.

— isev Sensas ambob, kaco? ra Ria karebs amtvrev. jer erTi, romel baRanas xedav aq. magaTi xnis xalxs bavS-vebi eTqmis? da meorec, kidev geubnebi. Cacma-daxurvas-Tan ar maqvs me saqme.

— aba?— ver mixvdi ratom daganaxve is wyvilebi?— vera.genom mwared gaicina. kenWi aiRo da zRvisaken sib-

neles esrola.— rogorc Cans, Sen me verafers gagagebineb. cxra Zma

xerxeuliZe gagigonia, Sen, an samasi aragveli?— ra ginda mere?— arasodes dafiqrebulxar, ranairebi iqnebodnen

isini amaT asakSi? ranairad iqceodnen, ras laparako-bdnen?

— vTqvaT, davfiqrebulvar.— rogor ginda damarwmuno, rom axla aq cxra Zma

xerxeuliZes rom ecekva, ase Caixutebdnen gogos sax-alxod. ase Camoekonwialebodnen kiserze erTmaneTs, ase gamxdrebi da galeulebi iqnebodnen?

— sisuleles nu ambob. maSin sxva cekva iyo da albaT ise ekonwialebodnen, rogorc sxvebi. Sen isev garegnul ambebze laparakob.

— ara, Cemo nugzar. ase ar SeiZleba. SenisTanebia rom eferebiT da agulianebT. pasuxs magebineben, Tvara sa-TiTaod gamovxikavdi axla, me rom wyvilebi daganaxve

Page 267: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

268

imaT, biWebs maTraxiT vcemdi ukanalze da gogoebs yure-bs avaxevdi. yvelaferi avitaneT, vTqvaT, yvelaferSi kargebi arian. is rogor mogwons, mkiTxaobas rom viw-yebT gogo-biWebis gasarCevad. is rogor mogwons, yovel xuT wuTSi sacekvao moednidan rom gamorbian es ange-lozebiviT gogonebi da papirosebs irWoben pirSi? esec araferia? mikvirs, kaco, am biWebis. aRar aris Seyvare-bulis kocna, fereba, Cvens dros rom iyo? da Tu kidev aris, guli ar erevaT am nikotinis suniT ayrolebul gogoebs rom ixuteben gulSi? Cven, me da Sen ramdenic ar unda varigoT, ar mowioTo, es gogonebi cal yurSi SeuSveben da meoreSi gamouSveben, magram Tavis Seyva-rebuli rom etyvis, ar mowio, Torem SemZuldebio, imis sityvas, Cemi fiqriT, ar gadavlen.

— ra ubedurebaa, axla es papirosi amisTana. patara gogoebi arian hgoniaT gvixdebao da ewevian. mere Tan-daTanobiT daanebeben Tavs. esec modaa.

— ratom armowevis moda ar aris. maincdamainc mowevis moda romaa. rogor ra uWirs, nugzar. Teqvsmeti wlis gogos marwyvis gemo aqvs tuCebze. uxdeba mis TeTr kbi-lebs, mis sufTa filtvebs nikotinis kvamli?

— yovel SemTxvevaSi qveyana ar iqceva.— vucadoT qveynis daqcevas? axla im biWebs SexedeT-

meTqi rom geubnebodi. biWo, kaci kacs ar unda hgavdes? mamakacs ar unda etyobodes mamakacoba? vis rad unda es welwawyvetili, mkerdCavardnili biWebi. kaci cota oTxkuTxedi ar unda iyos?

— Senc xom ici, rom ar aris mTlad mase. aba vin mi-frinavs mTvareze, vin aSenebs bams, Sen xar Cemi batoni, me da Sen? Sen es sacekvao moedani mTeli qveyana ggonia? naxav or-sam morfinists da mere mTel qveyanaze xar aR-renili.

— netavi ase iyos. bevria, Zalian bevria, nugzar. me Sen giTxari. asamde wyvili mainc irweva axla aq. erTi-

Page 268: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

269

ori normaluri damanaxve-meTqi. mere? erT-ors rom ga-moarCev, es uSvelis saqmes?

— raRa aq aTvaliereb, sxvagan naxe.— sad sxvagan. me rom vinmes davenaxe, gogosTan Cax-

utebuli, sircxviliT daviwvebodi. ase ar viyaviT yve-la? axla qveynis dasanaxavad wrupaven erTmaneTs da ginda Sen waswrebixar da ginda buzs gadaufrenia. guSin asanTisTvis Sevedi Cvens gverdiT oTaxSi, xuTi biWi rom cxovrobs. netavi ar Sevsuliyavi, kaco. isxdnen sawole-bze, TiTos TiTo gogosaTvis gadaedo mxarze xeli, mag-nitofoni xrialebda. TvaldaxuWuli isxdnen da tuCebs acmacunebdnen. Cemi Sesvla ar gaugiaT. ra iyo es? ra xdeboda? verafriT ver gavarkvie.

nugzars gaecina.— sul ar aris es ambavi sasacilo, — ewyina genos,

— Tavi momWeri Tu sasacilo iyos. Cven sxvagvarad gvi-yvarda. me cxra Zma xerxeuliZe SemTxveviT ar mixsenebia. Tu moxvedrilxar magaT sufraze. Sen ici, rom sadRe-grZeloebs ukve aRar amboben? Tamadasac aRar irCeven xandaxan. Sen metyvi: mere ra aris amaSi cudio. mTeli sufra erTi kacis Wkuaze rom iqceva, oTx saaTs rom wels ver gamarTaven, es aris kargio? Tu sadme samar-Talia, Cveni sufra adamianebis gacnobis, damegobrebis, sadilis lxinad gadaqcevis klasikuri formaa. nela, TandaTanobiT Tvreba kaci. azrs gamoTqvams, axal am-bavs igeb. aba Wamas kaci aT wuTSi morCeba, mere upragu-nod daisxams zogi da erTbaSad daTvreba. uyure mere sufraze mTvral kacs.

— Senc nu uyureb, adeqi da wadi.— sad wavide, nugzar. maspinZeli imitom Sewuxda, rom

vWamoT, gavZReT da naxevar saaTSi gaviqc-gamoviqceT? axla TiTqmis aravis Sia, Se kaco, sufra xalxSi yofnaa, xumrobaa, simReraa, drois gatarebaa, Torem gaZRomiT avtomatur sasadiloSic qe gaZRebi kaci. hoda es sufra

Page 269: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

270

kvdeba. am didebul adaTs viviwyebT. kidev mets getyvi.— aba, — guldawyvetiT Tqva nugzarma ise, rom

sacekvao moednisaTvis Tvali ar mouSorebia. igi ukve nanobda, rom geno aq wamoiyvana. axla male gamosamSvi-dobebel tangos daukraven da me ki ori cekvis meti ver movaswario.

— gagikvirdeba da ar damijereb, magram asea. ar Sei-Zleba, arafriT ar SeiZleba, me rom daganaxe, imaT Cem-saviT uyvardeT samSoblo. gesmis Sen? ar SeiZleba Cem-nairad stkiodeT guli qarTvel xalxze, mis momavalze. SeiZleba Tqvas, gaumarjos Cems samSobloso, magram es ar iqneba im tkiviliT, im gancdiT naTqvami, rogorc Cveni winaprebi ityodnen.

— nametani Setope, Sens Tavs vficavar. Seni msjeloba veraviTar kritikas ver uZlebs.

— bednieri kaci xar, nugzar.— ratom?— gjera da imitom. ar minda, biWo, Seni deklamator-

uli laparaki minda axla me? ra kritikas ver uZlebs? Sen axla damiwyeb; maS, vin arian eseni da esenio, maS, vin arian mesame semestrSi yanas rom Toxnian, an yamirs ebrZviano. maS, vin arian Zeglebis restavraciaze rom muSaobeno. Sen ggonia me es yvelaferi ar vici? vici.

— ici, magram undoblobis Wia gxravs.— saidan movida mere es `undoblobis Wia~?— SegeSinda. ai, safeTqlebze WaRara SeniSne da Se-

geSinda. swored aman gagabraza. dakargulma siymawvilem gatkina guli. ver egueba Seni goneba, ranairad, Cems adgilze eseni rogor modiano, fiqrob da sivdebi gul-ze. Torem dawynarebul xasiaTze rom gadaxedo, rac axla Tqvi, naxevarze mets ukamaTod waiReb ukan.

— sad erekle da sed Tekleo. me sad gikakuneb da Sen sad Camodixar. rogor gamipustiake mTeli Cemi nala-parakevi.

Page 270: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

271

— damijere, asea.— wadi, wadi icekve. me daviZineb, Tu dameZina.TiTqos xelis aqnevas elodao, nugzari swrafad mowy-

da adgils da mocekvaveebs Seeria, geno ki daRlili ka-cis moSvebuli nabijebiT wavida `mzewvias~ Cabnelebuli korpusisaken.

* * *meore saRamos geno, rasakvirvelia, sacekvaod ar wa-

sula; roca yvelani gaikrifnen, sportuli piJamo Ca-icva da qveviT Camovida, zRvis napiras gavivli, sufTa haers mainc gadavylapavo.

cxeli, CaxuTuli saRamo iyo. niavi TiTqmis ar iZvro-da. mTvaris viwro, vercxlisferi biliki gawoliliyo zRvaze. zed baqanTan iwyeboda es biliki da Sors uki-degano sibneleSi ikargeboda. farvanebi rom sinaTles daesevian, ise ireodnen qveviT gaCaxCaxebul moedanze mocekvaveni. aqamde musikis xma Zlivs aRwevda da Tu zRvisaken SebrundebodiT, Ramis zRvis wynari, idumali Sriali CagesmodaT. genom SeniSna, rom iluminatoris boZTan grZel savarZelSi viRac ijda da angariSmiucem-lad iqiTken wavida.

— SeiZleba?sworTmianma qaliSvilma, romelsac mezRvauris maisu-

ra ecva da jinsiani fexebi erTmaneTze gadaewyo, mogvi-anebiT amoxeda genos da didi Taflisferi Tvalebi Se-anaTa. genos sadRac enaxa aseTi Tvalebi. mas Cveulebad hqonda, pirvelad TvalebisaTvis mieqcia yuradReba da umetesoba misi nacnobTagani mxolod Tvalebis fer-iT axsovda. geno amtkicebda, rom adamianebs saocrad gansxvavebuli Tvalebis Wrili da sruliad sxvadasxva feris Tvalebi aqvTo. qaliSvils Tmebze da mxrebze il-uminatoris civi, araamqveyniuri naTeli adga.

Page 271: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

272

— ra brZaneT? — hkiTxa man da grZel Tmebze xeli Camoisva.

— Tu SeiZleba-meTqi Tqvens gverdiT dajdoma. — xmis kankaliT hkiTxa genom. `albaT mipasuxebs — ki magram, skameikebis meti ra aris, biZia, am sanapiroze, me rom ar momiskupde gverdiT~, — gaifiqra man.

— dabrZandiT, — miugo qaliSvilma da isev zRvas daubrunda.

— marto xarT? — hkiTxa genom da imwamsve inana, cota rom davfiqrebuliyavi, ufro momgebiani SekiTxvis mo-fiqreba SeiZleboda. `amas TqvenTvis ra mniSvneloba aqvs~, albaT ase mipasuxebso, gauelva genos, magram aqac Secda.

— diax. — upasuxa qaliSvilma.— me gekiTxebiT, saerTod, aq marto isvenebT-meTqi?

— gaaswora genom. `etyoba Tavi movabezre~, guli See-kumSa, radganac qaliSvilma es SekiTxva upasuxod da-tova.

— sacekvaod ratom ar waxvediT? — `ra mWirs dRes, es ra primitiul SekiTxvebs viZlevi, gogosTan laparaki mainc vicodi me sawyalma~, — fiqrobda geno da dar-wmunebuli iyo, rom qaliSvili upasuxebda: `SeuZlod var, an cekva ar vici~.

— bevri xalxis erTad yurebas ver vitan, — Caesma ge-nos, — Tanac cekvis dros adamianebs Zalian suleluri saxeebi aqvT da maTdami rwmenas vkargav.

`es ra Cemnairi xasiaTisas Sevxvdi~, — gaexarda genos da saqmeze gadavida.

— ra kargia, rom Tqven SegxvdiT. didi xania Tvals gadevnebT. Tqven sul sxvanairi gogo CanxarT. wynari, sufTa... — aluRluRda geno da imwamsve gaifiqra, `es ra saZaglad vlaparakob, me rom gogo viyo da ase gu-lisamrevad, ase yalbad da xelovnurad damiwyos vinmem gamoWera, TvalebSi qviSas Sevayri~. `me Tqveni mainc ar

Page 272: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

27318. r. miSvelaZe. t. III

mjera, gTxov, moeSvaT qaTinaurebs~, — albaT ase mety-vis~, — daaskvna genom.

— ra sasiamovnoa! — aRtacebiT wamoiZaxa qaliSvilma da genosaken mTeli taniT Semobrunda. geno cota ar iyos SeaSina am uecarma daTbobam ori ucnobi adamianis urTierTobaSi, da kargad ver gaigo, mis qaTinaurebs es gogo marTla bajaRlo oqrod iRebda, Tu dascinoda.

— me vicodi, rom Tqven aq iqnebodiT. TiTqos mar-Tla arsebobs telepatiis msgavsi ram. maS, ra Zalam maTqmevina uari dRes cekvaze.

— cekva Zalian giyvarT?— vgiJdebi, — miugo genom da isev dawyebul xazs

daubrunda, — TqvenTan arasodes momwyindeba. ̀ axia axla Cemze, rom miTxras, ram agacundruka es amxela kaci. RmerTma xom icis, rom Tqven cekva ar giyvarT, Tanac TqvenTvis sulerTia, me viqnebodi dRes aq, Tu sxva vinme; Tqven, ubralod gsurdaT vinmes gamolaparake-bodiT. Tqveni lamazi sityvebis maragi dagexarjaT, sxva araferi. — ase metyvis da marTalic iqneba, — fiqrobda geno.

— ar miyvars jgufuri garTobani da kultmasiuri RonisZiebani, me marto yofna miyvars da cota sinaTle, — mouxedavad, Soridan Tqva qaliSvilma.

— mTlad marto? — Tvali Caukra genom da mxarze xeli gadaado. maSinve gulma reCxi uyo, xom ar viCqa-re. axla albaT metyvis `aba, aba egeTebi ar iyos. kaci rom dagelaparakebaT, mTlad ki ar unda gaTamamdeT, da saerTod, sxva skameikaze gadajeqiT~, magram warmoid-gineT genos gaoceba, roca qaliSvili araTu gabrazda, Tavi gverdze gadaxara da genos marjvena xels loyiT daeyrdno. geno gaqvavda. man sunTqvac ki Sewyvita, ar gamoerkves es gogo da ar mixvdes, rom Cems mklavze udevs Tavio.

— arian kidev Sennairi sufTa, tkbili, sayvareli go-

Page 273: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

274

gonebi am qveyanaze?— sxapasxupiT ayrida geno erTimeo-reze unaklo sityvebs da yurze tuCebs ar acilebda.

— ara, me erTaderTi var! — gadaikiskisa gogom da ge-nos erTxel da ukanasknelad gamoxeda.

`albaT unda darwmundes, mTlad beberi xom ara var. axla raki Cems WaRara safeTqlebs daakvirdeba, xels mkravs da gameqceva~, — gaifiqra genom, magram qaliS-vili ar Cqarobda.

— rogor cxovrob?— Cveulebrivad.— giWirs cxovreba?— cota ki, — qaliSvilma Tmebze Camoisva xeli.— ?!— yvelaferi ver aris ise, rogorc unda.— studenti xar?— ki. magram, ra mniSvneloba aqvs.— ratom?— xandaxan meCveneba, rom es yvelaferi me TviTon

gamovigone, Cemi studentoba, friadebze swavla, gar-Toba, sinamdvileSi yvelaferi yalbia.

— mainc?— aravis sWirdeba. mec TviTon aravis vWirdebi. ai,

davamTavrebT da erTbaSad vigrZnobT, rom yvelaferi tyuili iyo.

— vin giTxraT?— xuTi wlis win rom daamTavres, imaTganac ki sami-

oTxi Tu moewyo samsaxurSi. saSinelebaa imis Segneba, rom zedmeti xar da aRaravis sWirdebi.

— ratom ambobT amas. jer Tqven ra naxeT, rom ase gadagiwyvetiaT, — aenTo geno.

— Tu SeiZleba, frazebiT ar melaparakoT. me xmama-Ral sityvebs institutSic yovel fexis nabijze vismen.

— vin dagarwmunaT, rom Tqven SaSvis bartyebi xarT da mzamzareul lukmis motanisas mxolod pirs unda aRebdeT.

Page 274: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

275

— ara xarT marTali. me magaliTad dRe vswavlob da Rame studentTa sasadiloSi TefSebs vrecxav, vmuS-aob. sul ar meTakileba, magram ver vitan, roca ma-tyueben.

— cxovrebaSi Seni adgilis povna ase advili rodia, — winaaRmdegobebi, rasakvirvelia, iqneba.

— winaaRmdegobani, romelTa gadalaxvac SeiZleba iqneb saWiroc iyos, cxovrebas met lazaTs aZlevs. ma-gram gadaulaxavi winaaRmdegobani saSinelebaa. Tqvens dros sxva iyo. Tqven gelodebodnen geZaxdnen. Cven ar gvelodebian. kadrebi Tavze sayrelad aris.

— saidan moitaneT. dedaqalaqSi iqneb ho, magram dRe-daRam ixvewebian, specialistebi raionebSi wadiTo.

— esec frazaa. arc erTi maTganis Svili, vinc amas qadagebs, raionSi ar muSaobs.

- ase rom gatexodaT guli imaT, vis beWebzec Cven amovizardeT, ra viqnebodiT dRes.

— me gmiri ara var da Cemgan, xom SeiZleba, saswaulebs ar moelodeT. ratom ar aris Cemnairi Cveulebrivi mo-qalaqis adgili?

— vin giTxra, rom ar aris?— netavi Tqveni Tavi Semaxvedra, roca me am sami wlis

Semdeg CanTagadakidebuli vivli instanciidan instan-ciaSi samsaxuris saZebnelad.

— Tqven ar ganawileben?— ara. TviTmowyobis imedze gvtoveben.— ratom gadagiwyvetiaT, rom erTaderTi bedniereba

kargi, Tbili adgilis Sovnaa cxovrebaSi.— bednierebaze me sul sxvagvari warmodgena maqvs.— ra aris, magaliTad, Tqveni ideali?— am SekiTxviT merveklaselebs mimarTaven. Cemi ide-

ali adamianuri cxovrebaa.— nu laparakobT ase abstraqtulad.— Tqven Tavisufali xarT?

Page 275: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

276

— gaaCnia risgan, yvelafrisagan Tavisufalni samare-Si wvanan.

gogonam gaicina.— SegiZliaT, yovelTvis Tqveni gulis karnaxiT imo-

qmedoT?— ratomac ara.— bednieri kaci yofilxarT.aq oriveni gaCumdnen. orivem erTbaSad igrZno, rom

maTi saubari raime axleburs, originalur gagrZelebas ver iZenda, sayovelTaod cnobili, trivialuri dialo-gis gulubryvilo personaJad qceva ki arc erT maTgans ar surda.

genom, misTvis sruliad moulodnelad, raRac gasa-ocari siyvaruli igrZno am umizezod gulmosuli, jiu-ti gogonasadmi da surda daerigebina, Semoebrunebina, daerwmunebina igi, magram xvdeboda, rom es sustmxrebi-ani gogona imaTgani ar iyo, vinc ufrosebs yvelafers ujerebda.

geno daixara, marjvena xeli kisers zemoT moxvia gogonas, marcxenaTi beWebi gaukava da gulze miikra. gaSmagebiT hkocnida Tvalebze, tuCebze, Rawvebze, cx-virze, Sublze. mere erTbaSad SeeSinda: `axla ki momi-brundeba da mcecxlavs, Tqven me mogendeT, kaci megon-eT da ra mxeci yofilxarTo, CamanaTebs saxeSi da gai-qceva~, — magram geno SeZrwunda, roca darwmunda, rom qaliSvili moSvebulad miyrdnoboda gulze, igi winaaR-mdegobis gawevis araviTar niSanwyals ar amJRavnebda. moCvaruli, daRlili, modunebuli, qancgaleuli Cax-veoda igi genos mkerdSi da xmas ar iRebda.

am uniaTobam, umoZraobam, usircxvilobam guli au-ria genos, wamoxta da Cqari nabijiT Seeria sibneles. gaognebuli qaliSvili ki zRvasa da iluminatoris sina-Tles Seatova.

Page 276: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

277

* * *nugzari gulxeldakrefili Sehyurebda genos, ro-

melic gaxalisebuli alagebda Tavis nivTebs farTo tyavis CemodanSi.

geno dasasvenebel saxls stovebda. Svidi dRe, ro-melic man aq gaatara iZulebiTi dasvenebis dReebi iyo da mets veRar gauZlo.

nugzari arc ki cdila, eTxova, misTvis sagzuris gaTavebamde darCena. jer erTi man icoda genos kerpi xasiaTi da meorec, nugzari fiqrobda, rom genosaTvis axla wasvla sjobda.

— ra eSveleba amas, rogor CamorCa cxovrebas es ube-duri, — gulSi ukve meramdened imeorebda nugzari, radganac megobrisaTvis xmamaRla am sityvebis Tqma utaqtoba iyo.

Page 277: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

278

meToke

moxucTa da bavSvTa dacvis weli miwuruliyo da sadarbazos sanimuSod movlis weli idga.

mxatvarTa kavSiris wevri vaJa mamacaSvili Tavis ax-ladmiRebul binaSi kedelze gakruli sammetrnaxevriani tilos win idga da gulmodgined Sromobda. vaJa Taname-droveobis amsaxvel nawarmoebs qmnida. uzaramazar ti-los `modis qarTuli varia~ erqva. tilos saxelwodeba pirobiTi rodi iyo. axalgazrda mxatvars am Temaze xelSekruleba dadebuli, xolo honoraris garkveuli procenti SeWmuli hqonda.

vaJa mamacaSvili Cqarobda. misi varaudi — axali wlis dReebi sayvareli saqmisaTvis gamoeyenebina, ar gamarTlda. cota smam mouwia da ori gamosasvleli dRe xaxviviT Semoefcqvna xelSi.

vaJa pasuxismgeblobis grZnobiT ekideboda Tavis profesias. igi mTvrali, ginda SezarxoSebuli, funjs araviTar SemTxvevaSi xels ar mohkidebda. arada, naxats dRes da xval Tu ar daamTavrebda, orSabaTs saxelSek-rulebo vada gadioda. erTi-ori dRis dagvianebisaTvis ki ar dasjidnen, magram, vaJa, rogorc mxatvari, axla idgamda fexs da sul ar undoda damkveTi mxaris TvalSi mouwesrigebeli amxanagis STabeWdileba daetovebina.

vaJasaTvis xelSekrulebis dadebisas winaswar ara-viTari receptebi ar SeuTavazebiaT, magram mxatvars tani ugrZnobda, rom samxatvro sabWo naxats usaTuod dauwunebda, Tu zed Tanamedrove mefrinveleobis miRw-evebi farTod ar iqneboda naCvenebi.

umTavresi siZnele, rac garda caitnoturi droisa vaJas winaSe idga, is iyo, rom uiRblo faqturasTan hqonda saqme. TiTqmis SeuZlebeli xdeboda sixaruliT

Page 278: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

279

anTebuli Tvalebis, an bednieri gamometyvelebis mqone figurebis gamokveTa.

tiloze fanqriT moxazuli variebis umetesobas TiTqmis standartuli, arafrismTqmeli gamoxedva da Tavniskartis umartivesi garSemoweriloba hqonda. av-tors naxatisaTvis optimisturi ieri variebis momvle-li personalis gaRimebuli saxeebiT da, rac SeiZlebo-da, xalisiani ferebiT unda moeca. tilos centraluri iersaxe — varia ki, am SemTxvevaSi dakargul SesaZle-blobad rCeboda.

arc meti, arc naklebi, zustad oris TxuTmeti wuTi iyo, roca vaJa mamacaSvilis binis karebze viRacam daakakuna. vaJas xatva ar Seuwyvetia. sul erTi iyo, meuRles mainc ver miaswrebda karebamde.

cota xnis Semdeg mxatvarTa kavSiris wevrTan misi meuRle, qalbatoni marine Sevida da mxarze Seexo.

— gesmis?— ra iyo? — ar mouxedavs vaJas.— kacia.— ra kaci?— beberi kacia.— ra mindao?— sarecxis Toks vkidebo.— ar gvWirdeba-Tqo.— rogor ar gvWirdeba. Jangian mavTulze gvikidia

sarecxi...vaJam mwyralad moxeda Tanamecxedres da Rrmad

SeisunTqa.— sarecxis TokisTvis mcalia, qalo, axla me?— iseTi sayvareli moxucia, ver gavawbile, Semoviyvan

da Sen uTxari uari!— Semoiyvane.marine gavida, dabambul serTukSi gamowyobil kacs

SemouZRva.

Page 279: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

280

sarecxis Tokis gaWimvis ostatma SemosvlisTanave yurebiani qudi iSvlipa da TiTqos rCevas ekiTxebiano, pirvelad mxatvris naxelavs miaCerda.

vaJam xeli CamoarTva da skami SesTavaza. xelosani saSualoze dabali tanis, yuris bibiloianad sufTad gaparsuli moxuci iyo. naoWebiT daRarul nayvavilar saxeze ybebi ise gamokveToda, rom verafriT ver war-moidgendiT, hqonda Tu ara loyebi saerTod. gegonebo-daT, rom gadagewiaT ybebze moSvebulad Camofarebuli Txeli, gacveTili kani, Zvlebs xeliT SeexebodiT. win gamoSverili qveda didi tuCi saswaulebrivad SemorCe-nil qveda kbilebs gaxevamde Semotmasnoda da moxucic, tuCebi rom maincdamainc ar gaewvalebina, pirs Riad stovebda, an, iqneb qveda yba imdenad damZimebuliyo, rom safeTqlebi veRar iWerdnen Zveleburad. xSiri Te-Tri warb-wamwamiT dafifquli, farTo, naRvliani Tva-lebi hqonda, oTxkuTxed nikaps qvemoT, yelamde Cas-devda orad gakecili carieli Rababi. kandamskdari, ZarRvebamoburculi uzarmazari wiTeli xelebi muxle-bze ewyo da saocrad hgavda garemoebis mizeziT yure-bamde gaparsul beber loms.

ise mSvidad ijda moxuci, rom vaJas euxerxula kidec Tokze sityvis Camogdeba, magram dro ar iTmenda.

— Toki gaqvT, biZia?— ra Toki? — gaikvirva moxucma.— ukacravad, Cemma meuRlem miTxra, Tu ar vcdebi,

Tqven TviTon gamogiTqvamT survili.— hoo. — amoixvneSa moxucma da xelisgulebi gadaa-

jvaredina, — sarecxis Toki mTavaria. mavTuli araviTar SemTxvevaSi ar SeiZleba. sarecxs afuWebs. damijereT. ormocdaaTi weliwadia am saqmeze vmuSaob. ise, Tu ar gnebavT, Tqveni nebaa.

— Toki gaqvT? — hkiTxa vaJam.— maRaziaSia. kolmeurnis moedanze, specialuri sare-

cxis Toki. Tu movrigdebiT, waval, viyidi da movitan.

Page 280: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

281

— dResve gaabamT?— ra aris aq gadasadebi?! — gaikvirva moxelem.— iciT, ra, dRes da xval ar mcalia. es naxati, es upa-

trono, saCqarod unda davamTavro. iqneb sxva dros, a?— Tqven me srulebiTac ar mWirdebiT. Tqven Tqveni

saqme akeTeT. me xelad gavabam Toks da waval. xom iciT, gadadebuli saqmisa... esec ar iyos, ver mogatyuebT, mermiss iqneb aRarc qe damirCes aqeT gza.

— kargi aba, ramdens gamomarTmevT?moxucs gaeRima.— saqme gakeTdes, biZia, da Cven ar vivaWrebT.— ara, mainc, Tavidanve rom vicodeT.— oc maneTs viRebT saerTod.— oci maneTi ra ambavia, biZia. dagvikeli cota, axal-

gazrda xalxi varT! — CaerTo vaJas meuRle.— saerTod ase Rirs, qalbatono, sufTad unda

gavWimoT. mere gaWimvasac Tavisi kanoni aqvs. arc unda gawydes da arc unda Camoiwelos simZimisagan. Tavebic sxvanairad unda damagrdes, yvelas gaWimuli ki ar var-ga.

— aT maneTs mogcem, — ukan ar daixia mxatvris muyaiT-ma meuRlem.

— dro rom ar davkargoT, marine wava da Toks iyidis, ramdeni metri dasWirdeba?

— gazomvis ambavia! — Seageba moxucma.— marine Toks moitans da Tqven amasobaSi is Zveli

mavTulebi daaZvreT. xelsawyo araferi gaqvT?— ra xelsawyo minda, batono, xeliT ver davaZrob da

ver gavabam? dRes ki ar miswavlia es xeloba.vaJas gaecina.— erTi sityviT, Tqven da marinem mixedeT mag saqmes.

me bodiSs vixdi, magram wuTi dro ara maqvs.— ara, batono, Tqven Tqvens saqmes ar mowydeT. xeli

ar SeiSaloT. metriani xom gaqvT, qalbatono?

Page 281: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

282

— ki.— momiZebneT Tu SeiZleba da am wuTSi getyviT ram-

deni metri Toki dagvWirdeba.Tokis gaWimvis specialisti da ojaxis diasaxlisi Su-

SabandSi gavidnen, mxatvari vaJa mamacaSvili ki samuS-aos miubrunda.

is iyo mefrinveleobis fermis SesasvlelTan gasakra-vi plakatis xatva daamTavra, rom vaJasTan ostati Se-vida.

— Cven bodiSi.— gismenT.— `gazi~ an `plocko~ geqnebaT.vaJam molberti skamze dado, xeli CvriT Seiwminda,

sakuWnaoSi gavida da naxats miSterebul moxucs gazi xelSi SeaCeCa.

mxatvari nerviulobda. fermis WiSkarTan Camwkrive-buli variebis TeTr ferSi gamoyvana naxats gaaufer-ulebda, arada, sxva feris variebi fermaSi ar moiZeb-nebian.

— Cven bodiSi! — isev Semovida moxuci da fanjarasTan midga, rom naxatisaTvis ufro moxerxebulad Seexeda.

— gismenT.— egeb erT wuTas SemeSveloT. CaJangulia da ve-

raferi movuxerxe.Zveli mavTulebis moxsnaze cota wvaleba rodi das-

WirdaT. moxucs xelebi ukankalebda da mxatvarma igrZ-no, rom sacodaoba iyo axla misTvis SuSabandis moa-jirze gadakideba. amitomac xuTive mavTulis Camoxsna-Cagviristeba vaJas mouwia. moxuci kedels miyrdnoboda da roca mxatvari rkinis yoveli rgolis ganTavisu-flebisas amoixvneSebda, locva kurTxevas ar aklebda.

amasobaSi qalbatoni marinec dabrunda.vaJam saaTze daixeda da buzRuniT Sevarda saxelos-

noSi.

Page 282: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

283

aSkarad grZnobda, rom foni ar gamouvida. fermis ezo realistur planSi gadawyvita, mwvane balaxi da Carigebuli saqaTmeebi sakmaod simpaTiurad gamoiy-ureboda, magram tiloze ar igrZnoboda meoce saukune. iqneb Sors, sadRac raketebis siluetebi gamoesaxa? Canafiqri moewona, ramdenime nabijiT ukan daixia, cali Tvali moWuta da tilos ise miaCerda. erTi nabiji kidev gadadga ukan, uceb viRacas wamoedo.

— Cven bodiSi! — Caesma yurSi.vaJas ar gaugia, rodis Semoipara moxuci, amitomac,

cota ar iyos, gabrazda, magram garegnulad ar SeimCnia.— gismenT.— Tu ar gewyinebaT, ver gavWeri Toki, es oxeri!

dana ar Wris da Zalac aRar myofnis. RmerTma jani da simrTele mogces.

vaJam sibrazisagan Tvalebi gadaatirala da kari ga-moaRo. moxucma erTxel kidev Sexeda naxats da vaJas gahyva.

rkinis joxebs Soris manZili erTxel kidev gazomes. mxatvarma sarecxis Toki xuT Tanabar naWrebad dahyo da saaTze mravalmniSvneelovnad daixeda. moxucma mad-loba gadauxada. yvelaferi mzad iyo. axla rCeboda mTavari — sarecxis Tokebis gaWimva.

ojaxis ufrosi samzareuloSi Sevida, wyali dalia, doinjSemoyrili colis win xelebi gaasavsava, rac daax-loebiT niSnavda: ̀ Sengan mWirs, rac mWirs, vin momiyvane es finaCi, gamacdina dRes kacio~, mere xeli Caiqnia da saxelosnoSi Sevarda.

isev naxazs daakvirda. fiqrobda, kompoziciurad sad ajobebda raketebis siluetebi gaekeTebina. Tvali mainc TeTri qaTmebis uferulma fonma mosWra. uecrad axali idea daebada, wiTeli mamali daexata, didi wiTeli mama-li, romelic uferul fons erTbaSad amoqaCavda, mol-berts xeli wamoavlo, rom isev nacnobi xma Caesma:

Page 283: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

284

— Cven bodiSi.— gismenT. — vaJam molberti skamze daagdo, xeli Sar-

valze Seiwminda da SuSabandisaken gaiqca. moxucs Tokis Tavebi ise uxerxulad daemaryuJebina, rom pirveli gaw-evisTanave gaixsneboda. roca vaJam urCia, ase ki ara, ase unda gavakeToTo, moxuci uyoymanod daTanxmda.

dro ki ulmoblad garboda.vaJa Tokebis gaWimvisa da damagrebis rTul saqmes

Seudga. moxuci taburetze ijda, xelebi muxlebze dae-wyo da raRacas hyveboda. Tokebis gaWimvaSi Tu ar dax-marebia vaJas, arc xeli SeuSlia misTvis.

daRamda, xatvas mainc veRar SevZleb da am saqmes mainc gavakeTeb xeirianado, fiqrobda vaJa da unda gamovtydeT, roca mis mier gabmuli Tokebi moxucma xe-liT frTxilad Seamowma, TviT am saqmeSi gamobrZmedi-li ostatic kmayofili darCa.

roca kibeze Cadiodnen, moxuci miubrunda vaJas da Tumca axlomaxlo aravin iyo, mainc CurCuliT uTxra:

— me durgali var, biZia. axla veRar vmuSaob, xeli mikankalebs. simarTle giTxra, Tokebi dRes pirvelad gavWime. arc ise advili yofila, rogorc megona.

mxatvars gaeRima, TqmiT araferi uTqvams.amobrunebuls Ria karSi coli daxvda.— fuli mieci im kacs?vaJam Sublze itkica xeli.— damaviwyda!karadas mivarda, aTmaneTiani daaZro da gasasvlels

eca, mere Semobrunda, berets xeli dastaca, Tavze daimxo da kibe Cairbina.

Page 284: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

285

doRi

arCil erkemliZes xalxi moswyinda.guneba erTbaSad gaufuWda. pataraze guli mosdioda,

Wirveulobda, ilanZReboda, buzRunebda, erTi sityviT sul raRaciT gulnakluli, raRaciT ukmayofilo iyo.

hipodromze cxenebis gamqiravebeli punqtis gamged muSaobda.

mis gankargulebaSi iyo oTxi, sadoRed uvargisi, xan-SiSesuli cxeni.

arCils evaleboda am cxenebis movla, lagam-unagiris wesrigSi moyvana da dRegamoSvebiT hipodromis mcire moedanze moyvarulTaTvis gasaqiraveblad gamoyvana.

cxeni ormoci wuTiT qiravdeboda. am xnis ganmav-lobaSi patara moedanze mxedris ZunZuli maneTi Rirda. roca oTxive cxenosani mzad iyo, arCili xelSi Tunuqis sayvirs moimarjvebda da CasZaxebda: `neli svliT iarr!~ moyvaruli cxenosnebi karga xans irweodnen nela, gavis rxeviT mimaval cxenebze. `Toxarikii!~ daiZaxebda mou-lodnelad arCili da mxedrebi Sebrundebodnen. ver mimxvdariyvnen, ra niSniT gadaecaT arCilis brZaneba cxenebisaTvis. magram cxenebma Tavisi saqme SesaniSna-vad icodnen da arCilis xmac pirvelad rodi esmodaT. frutuniT afrTxilebdnen erTmaneTs da Toxarikze gadadiodnen. Tanac ramdenic ar unda extuna da fer-debSi wixlebi daeSina mxedars, nabijs ar auCqarebdnen. erT mwkrivad, Tanabari svliT miirxeodnen da xandaxan gamoucdeli mxedris SesaSineblad, Tavs swrafad Caaqa-nebdnen, rom uyuradRebobisaTvis daesajaT moyvaruli da xelidan aRviri waerTmiaT. rasakvirvelia, amas ise, Tavis gasarTobad akeTebdnen, Torem damqiraveblis gadmogdebis ganzraxvas gulSi rogor gaivlebdnen.

Page 285: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

286

`CorTiT iarr!~ — CasZaxebda arCili sayvirs. roca saq-irao drois amowurvas aTi wuTi aklda. es iyo yvelaze sasiamovno wuTebi moyvarulTaTvis. cxenebi, Senelebul kinokadrebze rom uCveneben, daaxloebiT iseT CorTze gadadiodnen. araprofesionali cxenosnebisTvis esec sakmarisi iyo.

win Savi feris, Zvalmsxvili bedauri `atlantiki~ garboda. `atlantiks~ TeTri, kuddapwnili `qariSxala~ mihyveboda, `qariSxalas~ oqrosferi, maRalkanWebiani ulayi `mirangula~ da bolos saxelovani sportuli warsulis mqone, kalmaxiviT dawinwkluli, nacrisferi `heraia~ moyelyelaobda. `heraias~ erT-erTi sportuli Sekrebisas cxenis umZimesi avadmyofoba Sehyroda da morCeniT ki moerCinaT, magram zed misi sportuli kari-eris gafurCqvnisas didi arenisTvis uvargisad mieCniaT da cirkisTvis gadaecaT.

ver aetana `heraias~ cirkis sulisSemxuTveli atmos-fero da yovel saRamos acetebuli mayureblis Tval-win manWva-grexva. RalatsdaCveuli cxeni ar iyo da Ta-visi udanaSaulo mwvrTnelisTvis saxalxod Tavis moW-ras morideboda. iqneb Tavi gamanebono da SimSiloba gamoecxadebina. am ukanasknel xerxs, rogorc xedavT, gaeWra, heraia gasaqiravebel punqtSi moxveriliyo. saqme aqac Tavze sayrelad hqonda, magram marto is rad Rirda, rom yovel saRamos orkestris TanxlebiT dama-mcirebeli cekva-TamaSi ar uwevda.

sacxenosno sporti imxanad qalaqSi maincdamainc pop-ularuli ar iyo da gaqiravebis punqts TiTqmis erTi da igive momxmarebeli hyavda.

marTalia, hipodromis mcire moedanze Tavs cota rodi iyrida, magram isini ZiriTadad mayureblis funq-ciiT kmayofildebodnen da maneTis gadaxdisa da cxenze Sejdomis survili mxolod TiTze CamosaTvlel moqa-laqeebs hqondaT.

Page 286: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

287

punqtis yvelaze Tanmimdevrul moxalise mxedrebad SeiZleboda CageTvalaT gadamdgari polkovniki, yo-fili kavaleristi, SanSe saldaZe, diasaxlisi, ekater-ine dadiani, menavTe koki fxakaZe, saeWvod swavla-gax-angrZlivebuli dauswrebeli (rogorc TviTon ambobda) studenti, gerasime miqelTaZe da arqiteqtori quji samxaraZe.

im dRes arCili samsaxurSi Cveulebrivze gvian movi-da. sufTad gaparsuli, sagareod gamowyobili.

SesasvlelTan Camomjdar SanSe saldaZes da koki fxakaZes arc misalmebia, WiSkars urduli Camoxsna da pirdapir Tavlas miaSura. wyali Causxa, Tiva dauyara, gavaze xeli gautyapuna cxenebs da xelebis ferTxviT Tavis jixurSi Sevida.

bakenbardebiani polkovniki, SanSe saldaZe da menavTe koki fxakaZe fexdafex Sehyvnen. arCili nervebis momSle-lad duned moqmedebda. erTxans Suaze gatexil sarkes-Tan dadga da cxviris nestoebTan maRla axveul, niko-tinisagan gayviTlebul ulvaSebs isworebda. gameCx-erebuli TeTri Tma Suaze gulmodgined gaiyo da up-eCamoberil didron TvalebSi Cazrdil TeTr warbebzec gadaisva savarcxeli. nacrisferi kiteli da galifes sistemis Sarvali ecva, fexis mTavari TiTis dasawyisTan uZiroebSi Zvali ise gamoCxeriliyo, rom ifiqrebdiT, nuTu siarulSi xels ar uSliso. marjvena gulisji-bidan gamosuli, or Rils Soris gamotarebuli msxvili vercxlis Zewkvi mkerdTan gareTa jibeSi ikargeboda. arCils Camqrali, gacrecili saxe da TeTri balniT daxazuli didi wiTeli cxviri hqonda. roca Tavis magi-dasTan mokalaTda da mosulebs uxalisod, axalgaRvi-ZebuliviT miaCerda, menavTe koki fxakaZes, ratomRac moeCvena, rom magididan gareuli, beberi, xvadi kata Sescqeroda da guli SeekumSa.

Page 287: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

288

— raSia saqme? — mzrunveli mamis gamometyvelebiT ikiTxa arCilma da Semosulebs ise miaCerda, TiTqos pirvelad xedavda.

SanSe saldaZem da koki fxakaZem erTmaneTs gadaxedes. aseTi SekiTxva maTTvis punqtis gamges arasodes daus-vams. Cveulebrivad ase xdeboda: arCili erT-ors misi mdgomareobisa da ganaTlebis kacis Sesaferisad gaix-umrebda, maneTian qviTrebs gamowerda da TiToeul moxalise sportsmens dausaxelebda, romel cxenze unda Semjdariyo. diliT momsvlelebs TviTon unda Seeka-zmaT cxenebi da aumxedreblad, mokle aRviriT unda gamoeyvanaT. arCili saTiTaod Seamowmebda swored iyo Tu ara abzindi moWerili da mxolod misi nebarTviT sxdebodnen cxenebze. dRes ki arCils fexi-fexze gadae-do, mklavebi erTmaneTSi Caexvia da qviTrebis gamoweras arc ki apirebda.

— ar mogbezrdaT? ar daiRaleT? — sxvisi xmiT ikiTxa arCilma.

— rai? — gaikvirva menavTe koki fxakaZem.— TiTo saaTiani cxenosnobis TamaSi.SanSe fxakaZem saTvale amoiRo da gaikeTa.- es kargi, menavTea, mara Sen riT ver moikali Jini! am

xnis kaci modixar aq da maneTad naqiraveb cxenze jdebi, — miubrunda arCili SanSes.

SanSe aimriza.— ras iberebi, ra iyo? mTeli cxovreba cxenebTan

gaatare. kavaleristoba moaTave da axla `prakatis~ cx-enze jdebi, ar gecineba Sens Tavze?

— ra diskusiaa, Cto svami? — bolo ori sityva SanSem SesamCnevi qarTuli aqcentiT warmoTqva.

— guli mereva, rom giyureb. gamodixar diliT sax-lidan, vin icis mezoblebi fiqroben, raRac qveynisTvis sasargeblo saqmeze gaswiao. modixar am xnis, seriozu-li kaci da daxtunaob wreze cxenis unaxaviviT.

Page 288: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

28919. r. miSvelaZe. t. III

— vilaparakoT axla ase mTeli dRe? — gawyra menavTe. arCils igi TiTqos axla gaaxsendao, SanSes Tvali moar-ida da mTeli taniT kokisken Setrialda.

— Sen ra gWirs ici? sipatarave gawuxebs. navTis sunad rom yarxar guli gwydeba da gamougone Sens Tavs gas-arTobi. Sen sporti fexebze gkidia. cxenze rom zixar im erT saaTs Tavi kaci ggonia. viRacas zevidan uyureb, raRacas warmoadgen.

— vTqvaT asea, — ukan ar daixia kokim.— wadi, wadi, saqme naxe. me Cemi cxovreba maqvs da am

cxenebsac Tavisi cxovreba aqvT. Seni sipataravis gas-alamazeblad ar varT gaCenili, — arCili sarkis miRma Sors icqireboda.

wamodga, sakancelario skivridan maTraxi amoiRo da Ceqmaze gaitkacuna. gaiara-gamoiara, avadgaCumebul klientebs karga xans uyura da am xnis kacma TiTqmis tirilT Tqva:

— wadiT, dRes ar vmuSaob.SanSe saldaZe da koki fxakaZe ukanmouxedavad ga-

vardnen karSi.diasaxlisi ekaterine dadiani misi soliduri asakisaT-

vis sruliad Seuferebeli sigiJmaJiT SemofrTxialda, gamarjobaT Zia arCilo, Tqva da maneTiani daagdo mag-idaze. sarkes mivarda, Tma gaiswora da Semobrunebuli, arCilis gaqvavebul saxes rom waawyda, gaukvirda.

— cudad xom ara xarT, Zia arCil? — am bolo or sityvas qalbatoni ekaterine xazgasmiT ambobda, amiT Tavis xnovanebas niRbavda, Torem `Zia arCilze~ bevrad umcrosic ki ar iyo. saxis kanis naoWebs raRacas kidev Sveloda, sqeli movardisfro toniT amoilesavda Tval-Tan da tuCebTan mijril Rarebs, magram daWmuWvnili yeli, daberebis pirveli mowme, umowyalod aSiSvleb-da mis asaks. Tmas iRebavda, axalgazrdulad icvamda, magram moxril beWebze da Sebrtyelebul qvedatanze

Page 289: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

290

etyoboda, rom misi yavli gasuli iyo. qalbaton ekat-erines mdgomareobas amasTan erTad isic amZafrebda, rom igi qalwuli gaxldaT.

— axla kargad var, qalbatono ekaterina.— sxvebi ar Canan? — ikiTxa mosulma, maneTians ori

TiTiT miwvda da arCils axlos daudo. amiT agrZnobina, sxvebi me ar mexeba, me droze movedi, qviTari gamomi-wereT da cxenze SemsviTo.

arCilma maneTiani aiRo, saeWvo siTamamiT miuaxlovda qalwuls, marjvena xeli dauWira, fuli gaSlil TiTeb-Si Caudo da TiTebis mokecvazec TviTon izruna.

dadianebis marcxena Stos am erT-erT ukanasknel war-momadgenels cota ar iyos, examuSa arCilis saqcieli. magram, rogorc TavdaWerilma qalma, punqtis gamges es nabiji mamakacur qaTinaurSi CauTvala da mravalmniS-vnelovnad gauRima.

— dRes ramefrad unda gvapatioT, qalbatono ekat-erina.

— ra? ar iqneba? — Sewuxda klienti.— ara, cxenebs dReidan seminarebi ewyebaT.— xumrobT?— ki.— marTla sad arian amden xans sxvebi?— Tav-TavianT mamidebTan.— ratom ase mxiarulad dRes, Zia arCil? — qalbatoni

ekaterine ver garkveuliyo, ra xdeboda.— sixarulisgan lamis avqviTindeT, qalbatono ekat-

erina.— Tqven rom ase laparaki ar icodiT, Zia arCil?— vicodi, — Tavi dauqnia moxucma, Tvalebi moWuta

da TiTqos saidumlos umxelso, CurCuliT auwya, — da-viwyebuli mqonda.

— Tqvens asakSi mavnebeli ar aris? — gulwrfelad ikiTxa ekaterine dadianma.

Page 290: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

291

— ra?— aseTi laparaki.— Tqven, qalbatono ekaterina, SviliSvilebi gyavT?

— TiTqos saqmeze axla gadavidao, seriozulad ikiTxa arCilma.

— ara, saidan? — wyroma gaeria xmaSi qalwuls.— rogor saidan?— SviliSvilebi rom gyavdes, amisaTvis jer, me mgoni,

Svilebi unda gyavdes.— hoo, — iseTi saxe miiRo arCilma, gegonebodaT ka-

cobriul sibrZnes axla Caxvdao, — me mesmis Tqveni qa-lbatono ekaterina, magram sxvebi sxvanairad igeben da amitom sjobia am saqmes Tavi gaaneboT.

— romel saqmes? dainteresda qalbatoni ekaterina.— cxenebis saqmes.— Tqven cudi sizmari xom ar ginaxavT, Zia arCil,

raze SematyveT rom Tqveni Wkuis darigeba mWirdeba?— ar ki gewyinoT da Tqven dagcinian.— visi sasacilo ra mWirs dadianis qals, RmerTo ki

momkali!— ai, dadianis qali rom xarT, SeiZleba imitomac dag-

cinian. es mileTis xalxi mxolod da mxolod Tqvens sanaxavad modis. Tqven ver amCnevT, isini CumCumad xiTx-iTeben.

— mainc raze?— ver xvdebiT? dadianis qali, uSvilZirod dabere-

buli, tuCebmokumuli, mrisxane saxiT rom zis maneTad naqiraveb cxenze da gulisfancqaliT elodeba male ar gavides ormoci wuTi, ris Semdegac mas cxenidan gad-moabrZaneben da sazogadoebrivi transportiT mouwevs Sin wasvla.

qalbatonma ekaterinem xelCanTa gaxsna, cxvirsaxoci amoiRo, ratomRac erTi-orjeo daiqnia da Tvalebze miifara.

Page 291: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

292

— me davitanje. — ganagrZobda arCili, — me veRar vu-Zleb Tqvens yurebas. daviRale, aRar SemiZlia, megona mogwyindebodaT da aRar moxvidodiT. RvTis gulisaT-vis me mainc SemicodeT. es araferi TamaSi ar aris. Tqven doRidan Camowerili, beberi cxeni ar gixdebaT. me ar minda rom dagcinodnen.

qalbatoni ekaterina tiroda.arCili miuaxlovda, mxarze xeli daado da gawamebu-

li kacis xmiT uTxra:— wadiT Sin, qalbatono ekaterina.ekaterine dadianma Tvalebi SeimSrala. cxvirsaxoci

isev nazad daiqnia, oTxad gakeca da xelCanTaSi Cado, sarkes ugemurad Seavlo Tvali da arCils arc damSvi-dobebia, kidev ufro moxrili da motexili, ufro be-beri vidre Semosvlisas iyo, gavida.

studenti gerasime miqelTaZe da arqiteqtori quji samxaraZe arCils hipodromis SesasvlelTan, trolei-busis gaCerebaze Sexvdnen. maT iSviaTad enaxaT gamqi-ravebeli punqtis gamge ase koxtad, sagareod gamowyo-bili. etyoba dRes ar muSaobso, TviTonve daaskvnes da gatrialdnen, joxze dayrdnobili arCili fizikis in-stitutis did Senobas butbutiT Sescqeroda da isini ar SeuniSnavs.

* * *SuaRames bevri araferi aklda, roca arCili dabrun-

da. cxenebi auSva da moedanze gamoiyvana.gamobrunda. tribunebi koWlobiT aiara, ficarnagze

afofxda, xelebi daiWdo da hipodroms gadaxeda.— neli svliT iarr! — gaisma sibneleSi arCilis br-

Zaneba.cxenebi daiZrnen.`CorTiT iarr!~ ̀ Toxariki!~ ̀ neli svliT iarr!~ ̀ Tox-

Page 292: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

293

ariki!~ `CorTiT iarr!~ — didxans ismoda ukacriel moedanze arCilis boxi, CaxleCili xma.

gakvirvebuli cxenebi Tavs ar zogavdnen. RameSi isini zRapruli raSebiviT daqrodnen. umxedrod ufro lama-zebi Candnen.

punqtis gamge napoleoniviT xelebdaWdeuli Sehy-urebda sibneleSi beberi cxenebis dauokebel qrolvas.

arCili zogjer Tvals daxuWavda da xedavda: win Savi feris Zvalmsxvili bedauri atlantiki~ garboda. `at-lantiks~ TeTri, kuddapwnili `qariSxala~ mihyveboda. `qariSxalas~ oqrosferi maRalkanWebiani ulayi `miran-gula~ da bolos saxelovani sportuli warsulis mqone, kalmaxiviT dawinwkluli, nacrisferi `heraia~ moyely-elaobda. `heraias~ erT-erTi sportuli Sekrebisas cxe-nis umZimesi avadmyofoba Sehyroda da morCeniT ki moer-CinaT, magram zed misi sportuli karieris gafurCqvni-sas didi arenisTvis uvargisad mieCniaT da cirkisTvis gadaecaT. ver aetana ̀ heraias~ cirkis sulisSemxuTveli atmosfero da yovel saRamos acetebuli mayureblis Tvalwin manWva-grexa. RalatsdaCveuli cxeni ar iyo da Tavisi udanaSaulo mwvrTnelisTvis saxalxod Tavis moWras morideboda. iqneb Tavi gamanebeno da SimSiloba gamoecxadebina.

bolos ficarnagidan Camovida. moednis WiSkari far-Tod gamoaRo da jiriTis eSxSi Sesuli cxenebi gareT gamoreka.

kidev erTxel mimoavlo Tvali Savad aelvarebul, mdumare hipodroms da wavida.

cxenebi Tavisuflebas miCveuli ar iyvnen da Sors ar wasulan, iqve ezoSi, bilikebis piras amosul balaxs dauwyes Zova.

Page 293: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

294

abesalom

am oci wlis winaT Camovida abesalom togoniZe quTaisSi. Tan oTxi patara bavSvi Camoiyvana.

bavSvebi daaxloebiT im asakisani iyvnen, marto ori fexis nabijze rom ver endobi. oTxi patara, umweo ada-miani abesalomma xis Cemodans irgvliv Semousxa da maT-Tvis Tvali rom ar moeSorebina, ukansvliT gaeSura taqsis dasaZaxeblad.

taqsis Sofers mokled auxsna: Camosuli kaci var, araferi vici am qalaqisa, Tu RmerTi gwams, iseT quCaze mimiyvane, sadac oTaxis daqiraveba SeiZleba da iseTi vinme momaZebnine, am Cemi oTxi bavSviT da Tanac cota SeRavaTianad rom Semikedlebso.

male, abesalom togoniZe ninoSvilis quCis bolos pensioner col-qmars, sinauriZeebs elaparakeboda: `es ori bavSvi pirveli colidan myavs, es ori meore col-idan. cota ucnaurad JRers, mara ar gamomadga arc erTi, rom gamomdgomodnen, vis uxaria ojaxis dangreva da sxvis karze wanwali. ar ivarga arc erTma. glaxa enis qals ver vitan. tkbili sityva miTxari da cxviriT miwas movxnav Seni gulisaTvis. pirvel cols rom gavSordi, vtace Cems or bavSvs xeli da meore coli SevirTe. axla ise moewyo Cemi saqme, rom verc meorem gamimarTala. oTxi bavSvis movla SemiZlia mee? mara datovebiT mainc ver davutove. arc erTi Rirsi ar iyo da imitom. axla TqvenTan var. Tu cudi kaci gamovdeqi, qe dainaxavT. me Tavs ar vawoneb aravis, Cemo batono, da arc mowyalebas viTxov. Cemi bavSvebis ar SegeSindeT, ar Segawuxeben. binis qiras yovel sam ricxvSi mogarTmevT, viyoT ase, sanam ar mogwyindebiT, amasobaSi mec gavaxerxeb rames,

Page 294: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

295

sul quCaSi xom ar viqnebi. kidev erTi saTxovari maqvs: Cems mdgomareobas qe xedavT. saswrafod coli unda viTxovo. arafers ar daveZeb, arc warsuls misas da arc Sesaxedaobas. am Cems oTx bavSvs rom dedobas gauwevs, iseTi Tu vinmea am samezobloSi, dResve mTxovneli var~.

abesalomi arc ise gulubryvilo gaxldaT; man mS-venivrad icoda, rom qali, romelic oTxi bavSvis dedo-bas ikisrebda, ar SeiZleboda cudi warsulis mqone, an saeWvo bunebis qali yofiliyo.

abesalomma meore dRes bavSvebi daapura, maspinZlebs Caabara; cota xans mimixedeTo da TviTon Teatrisaken gaiqca.

sarekvizito saamqros damxmare muSad da statist msaxiobad miiRes.

abesalomi mowodebiT artisti ar gaxldaT, magram quTaisis matarebelSive urCia vagonis gamcilebelma: jer, pirvelad TeatrSi midi (yvelani ase iqcevian). iq advilad migiReben da mere eZebe kargi samsaxurio. abe-salomi asec moiqca.

erTi kviris Tavze saxlis patronis meuRlem morcx-vad Seaxsena — Tqven rom qalis Txovnaze brZaneT, mar-Tla gnebavT coli Tu ixumreTo?

abesalomma maSinve daudastura, me imnair saqmeze vmuSaob, rom qalebis TvalierebisaTvis dro ar mrCe-ba, amitom unda momexmaroTo. coli marTla minda, da Tanac, rac SeiZleba saswrafodo.

— Tu asea, xonis gadasaxvevTan meguleba aseTi qali, kai kacis nacolaria. vincxa didi kaci hyolia qmari da TbilisSi gaqcevia. TviTon mamageiSvilis qali gaxlavT da xom ar inebebdiT naxvas? — Sehkadra diasaxlisma.

— Cemi ambavi icis? — ikiTxa abesalomma.— icis da Tanaxmac ari, — gauRima diasaxlisma.— aba ra gadanaxuleba unda. gaTavebulia saqme da eg

aris! — ganacxada abesalomma da ramdenime dRis Semdeg

Page 295: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

296

Tavisi oTxi bavSviT axalSerTuli meuRlis binaze ga-dasaxlda.

mamageiSvilis qali marTlac RvTisnieri adamiani aR-moCnda. gamCens misTvis Svili ar mieca, magram romeli deda gadayveba ise sakuTar Svilebs, rogorc qalbatoni leila Tavis oTx gers uvlida.

abesalomi Teatrs didxans ar SerCenia. igrZno, rom am gziT, xelovnebis samsaxuriT col-Svils ver arCenda da sxva gza moZebna. pionerTa sasaxleSi daiwyo muSaoba dramwris xelmZRvanelad. am saqmeSi ipova abesalomma Tavisi mowodeba.

iseTi muyaiToba gamoiCina, rom or TveSi dramwrem ori axali speqtakli uCvena dramwris, speqtaklebis moyvarul mayurebels. male pionerTa sasaxleSi xatvisa da norC alpinistTa wreebis xelmZRvanelis adgilic ganTavisuflda da isinic abesaloms Caabares.

abesalomma Sors gaiTqva saxeli: TviTmoqmedi kole-qtivebis nacadi xelmZRvaneli, saqalaqo olimpiadebis Jiuris ucvleli wevri, yvelasaTvis sayvareli da sa-surveli kaci gaxda. abesalomma arc xatva icoda mainc-damainc kargad da, rogorc zemoT mogaxseneT, arc msaxiobis monacemebiT iyo dajildoebuli bunebis mier, magram ise saqmianad auxsnida gakveTils damwyeb deklam-ators, rom Tqveni mowonebuli. Tanac mxatvruli mon-taJebis damuSavebisa da koncertebis Sekvris didi ga-mocdileba SeiZina.

is koleqtivebic ki, visac bedma ar arguna abesalo-mis xelmZRvanelobiT emuSava, daskvniTi koncertis win yovelTvis miiwvevdnen abesaloms programis gasasin-jad. konferansies teqsts Seudgenda, nomrebs gadas-vam-gadmosvamda, ganaTebasa da dekoraciebs moiyvanda wesrigSi da koncerts sxva elferi eZleoda. amasTan erTad abesaloms gasaocari pedagogiuri alRo hqonda. misi wreebi wevrebiT yovelTvis gadatvirTuli iyo.

Page 296: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

297

mSoblebi didi TxovniTa da SuamdgomlobiT axer-xebdnen maTi Svilebis `abesalomTan moxvedrebas~. maSin quTaisSi ramdenime alagas muSaoba jer kidev SeiZle-boda da abesalomic bare aT-TxuTmet wres xelmZRvan-elobda erTdroulad.

norC mxatvrebs zevsis qandakebis detals daudebda xaverdis naWerze da etyoda, or saaTSi unda daxato-To, — mere dramwreze Cairbenda, aqtiur wevrs mori-gi suraTis reJisorobas daavalebda da norC alpin-istebTan garboda. — dRes Tensing norgeize dawerili wignis pirveli Tavis koleqtiuri kiTxva geqnebaTo, gamoucxadebda, erT-erT norC alpinistTagans wigns mi-aCeCebda da Tvalis daxamxamebaSi quCaSi iyo.

elvis siwrafiT Camoivlida wreebs: sakonservo qa-rxana — dramwre, samkervalo fabrika — qargvis wre (aq saqme SedarebiT iolad midioda. abesalomi dafaze `uzors~ daxatavda da qargvis wris mSvidi wevrebi qa-rgavdnen), liTofonis qarxana — estradis wre (es wre TviTmoqmed wreTa siaSi ar Sedioda, magram TviT abesa-lomma gamoigona, patara sketCebs da orkacian saxuma-ro nomrebs amuSavebinebda popularobis mosurne wris wevrebs), maudis fabrika — xelgarjilobis wre da a. S. ar ifiqros mkiTxvelma, rom abesalom togoniZe fuls-gamodevnebuli gaxldaT, aramc da aramc. piriqiT, ix-veweboda — aRar SemiZlia, davberdi, damanebeT Tavio (amasobaSi ormocdaaTs gadaSorda), magram vin eSvebo-da. axla skolebi? skolis direqtorebi ori wliT adre arTmevdnen pirobas, rom ama da am wels maTs TviTSemo-qmedebas mixedavda. varaudi yovelTvis marTldeboda. abesalom togoniZis xeldanadebi mxatvruli koleqtivi Sesabamisad yovelTvis saprizo adgilze gadioda.

xandaxan qalaqSi xma dairxeoda, — `ra aris bolos da bolos, es abesalom togoniZe rom gagiRmerTebiaT, rogor SeiZleba yvela wres erTi kaci xelmZRvanelob-

Page 297: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

298

des. ar moiZebneba Cvens qalaqSi kvalificiuri xalxi Tu raSia saqmeo!~

es xma xelad moedeboda qalaqs da abesaloms morcx-vad etyodnen uars xan erT wreze, xan meoreze da bolos, ukeTes SemTxvevaSi, norC alpinistTa wres utovebdnen. pionerTa sasaxlis mesveurni ratomRac fiqrobdnen, rom am wres specialisti maincdamainc ar sWirdeboda, radganac yovelwliurad sapirvelmaisod xvamlis mTis dalaSqvra (axlo-maxlo sxva mwvervali arc ki iyo) did alpinistur gamocdilebas ar moiTxovda.

abesalomi erT sam Tves gaqreboda arenidan; magram male rwmundebodnen yvelani, rom uimisod mxatvruli TviTmoqmedeba nabijsac ver dgamda win.

dramwris xelmZRvaanelad didi xvewniT mowveuli Teatris mTavari reJisori ori Tvis ganmavlobaSi pan-tomimaSi aostatebda wris wevrebs, xolo mesame Tves klubSi marto TviTon ijda da mowyenilobisagan am-Tqnarebda.

samxatvro akademiadamTavrebuli moqandake wris Cab-arebis dRidanve afrTxilebda moswavleebs, jer mol-berts da fanqars xeli ar mokidoT, xelovnebis Teoria-sa da istoriaSi unda gagarkvioTo. iwyeboda mosawyeni leqciebi, rac ramdenime xnis Semdeg imiT Tavdeboda, rom didi tradiciebis mqone samxatvro wre mowafeTa ganTesvis gamo daxurvis saSiSroebis winaSe dgeboda.

aq ki isev abesalomi iyo mxsneli. direqtorebi da sas-wavlo nawilis gamgeebi saxlSi miakiTxavdnen, sTxovd-nen, emudarebodnen TavmoyvareobaSelaxul maswavleb-els da bolos (gamyoli guli ar hqonda), rogorc iyo, iTanxmebdnen.

isev gamococxldeboda norC mxatvarTa wre, Tvis bo-los isev gamoCndeboda pionerTa sasaxlis dramatuli wris premieris mauwyebeli afiSebi. isev gamococxlde-boda qalaqis TiTqmis Camkvdari TviTSemoqmedeba.

Page 298: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

299

isedac momxibvleli kaci iyo abesalomi. grZeli WaR-ara Tma qarSi ise moxdenilad eSleboda kiserze, ro-gorc romeliRac ludovikos karze maRalsayeloian didebulebs aqvT klasicisti mxatvrebis qmnilebebSi. farTo, cisferi Tvalebi hqonda. maRali, lamazi Subli, swori cxviri, Txeli ulvaSebi da odnav gadmobrunebu-li qveda tuCi. araCveulebrivad Cqari siaruli icoda. siarulis dros Tavs maRla swevda da xelebs ise Sori-Sors iqnevda, TiTqos xalxi unda gaswi-gamoswios da saWidaod unda gavideso.

erT dRes qalaqSi xma gavarda — abesalomi daiWireso.mTeli simware is iyo, rom es xma marTali gaxldaT.

abesalomi daapatimres ubralod, yovelgvari srolisa da aJiotaJis gareSe. viRacam uCivla — wris saRebavebs piradi gamdidrebisaTvis iyenebso, pionerTa sasaxlis samxatvro kabineti Semosavlis wyarod gaixada da lamis samxatvro saamqrod aqcioso. moswavleebs eqsploata-cias uwevso.

anonimma momCivanma, ra Tqma unda, abesalomis dana-Sauli gazviadebulad warmoadgina, magram Semowmebisas samxatvro wris xelmZRvanels marTlac aRmoaCnda saRe-bavebis danaklisi, sasaflaos gvirgvinebis mosarTavi TeTri abreSumi da gulis formaze gamoWrili muyaos qaRaldebi. ver davmalav, Tavisufal dros abesalomi sasaflaos warwerebs akeTebda da madlobeli rCebo-da, Tu romelime erTguli mowafe SeaSvelebda xels, dapatimrebisaTvis esec kmaroda.

raionis gaRma-gamoRma mcxovrebi moqalaqeni qalaqis erTaderTi beberi asokirkita notariusis dapatimreba-sac ki ifiqrebdnen, magram abesalom togoniZisas — ara-viTar SemTxvevaSi.

abesalomi wesrigis dacvis kvireulis reidSi mohyva, Torem, marTla da marTla, ra hqonda dasaWeri da da-sakavebeli.

Page 299: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

300

roca mosamarTle ganaCens kiTxulobda da sajarod acxadebda: ̀ miesajos abesalom togoniZes Tavisuflebis aRkveTa erTi wliT, sasjelis adgilobriv cixeSi mox-diTo~, TviT gamocdil mosamarTles vaxtang iobiZesac rcxvenoda: am sanTeliviT kacs cixeSi vgzavni da aTasi meqrTame da yalTabandi gareT daseirnobso.

TviT abesalomi mTeli procesis ganmavlobaSi mSvi-dad ijda, Tavis oTx mowiful Svils da meuRles uRi-moda da SekiTxvebze wynarad, fexze adgomiT pasuxobda.

abesalomi wvrilman damnaSaveTa Soris moaTavses. isi-ni sul eqvsni iyvnen. xuTi seriozuli gamometyvelebis mqone saqmiani kaci daxvda. ezoSi seirnobis drosac amCnevda abesalomi, rom patimrebic da koloniis admin-istraciac maTs eqvseuls gansakuTrebuli mokrZalebiT eqceoda. TiTqosda Tanamokamereni ordRiani mivlinebiT iyvnen aq da xval-zeg isev TavianT maRal Tanamdebobebs unda dabrunebodnen. pirveli sami dRis ganmavlobaSi isini Tavs Zlivs uyadrebdnen TviTSemoqmedebiTi kole-qtivebis yofil xelmZRvanels: magram male darwmundnen yvelani, rom abesalomis saxiT swored is kaci gamoCnda, romelic aqaur erTferovan da mosawyen cxovrebas Zir-fesvianad Secvlida.

gamovtoveb ramdenime mniSvnelovan detals da movax-seneb mkiTxvels, rom ramdenime Tvis Semdeg erT dros TiTqmis SeumCneveli, Cveulebrivi Sromagamasworebeli kolonia, mTels olqSi saCvenebel da samagaliTod iqca.

abesalom togoniZis daucxromeli mecadineobiT aq erTbaSad daiwyo muSaoba simReris, xatvis, xelgarji-lobis, dramatulma, foto da sanitarulma wreebma.

saqveynod gaiTqva saxeli saTamaSoebis manufaqtu-rulma wamowyebam, romlis mier damzadebuli saTama-Soebi, cnobil firmaTa saTamaSoebs ar Camouvardeboda.

rogorc iqna damyarda wesrigi.abesalomis Tanamesakne xuTi seriozuli mamakacic ki

Page 300: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

301

mdumared, magram xalisiT akeTebda sabavSvo saTamaSoe-bs. koloniis ufrosi mirza goSxeTeliani sixaruliT fexze aRar idga. ramdenime weliwads usayvedurod muS-aoba garantirebuli hqonda.

mirza goSxeTelianis muSaobis gamocdilebaze le-qciebs ukiTxavdnen sxva koloniis ufrosebs da ufros zedamxedvelebs. seminarebsa da TaTbirebze mirza goS-xeTelianis koloniis mier mopovebul warmatebebze iyo laparaki. mirzam ki mSvenivrad icoda, rom es yvelaferi, es grandiozuli warmateba patimar abesalom togoniZis damsaxureba iyo.

Tavis mxriv mirza ufrosic xels uwyobda abesaloms, roca moexasiaTeboda, Sin uSvebda. erTi-orjer xazis winaSe madlobac ki gamoucxada.

midioda dReebi. erT mSvenier saRamos mirza goSx-eTeliani qalaqis prokurors eaxla.

— viRupebi, arCil! — SesvlisTanave amoikvnesa mirzam.— ra iyo? — prokurors es dasawyisi maincdamainc ar

gakvirvebia, radgan masTan Sesvlisas daaxloebiT sxve-bic am sityvebiT mimarTavdnen.

— abesalomi midis koloniidan.— rodis uTavdeba?— zeg.— mere? — ra mere, Se kaco! marjvena xelis moWraa

CemTvis magis wasvla. banaki fexze damiyena. amiyvava iqa-uroba. ginda axla CameSalos saaTiviT awyobili saqme?!

— ra giyo, Zmao, me?— raRac unda miSveloT, cota xans unda davakavoT

CemTan.im Rames prokurorma da mirza ufrosma didxans is-

aubres.meore dRes koloniis politxelma abesalomi daibara

da ramdenadac ki SeeZlo, seriozuli gamometyvelebiT acnoba: Tqven patimrobis vada xval giTavdebaT, magram

Page 301: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

302

laybobisa da ucenzuro anekdotebis gavrcelebisaTvis, agreTve Cveni koloniis administraciis ndobis borotad gamoyenebisaTvis sami Tve kidev mogiwevT aq yofnao.

abesaloms es ganaCeni gaukvirda, magram protesti ar ganucxadebia, radganac didi, cisartyelasferi, pano-ramuli transparanti hqonda dasamTavrebeli da Tvi-Tonac maincdamainc ar eCqareboda koloniidan gasvla.

* * *axla abesalom togoniZe pensioneria.Zveleburad muxli aRar erCis.pionerTa sasaxleSi marto dramwres xelmZRvanelobs,

xolo Sroma-gamasworebel koloniaSi sazogadoebriv sawyisebze xelgarjilobis wres.

amas ise, saxalisod akeTebs, Torem arc Zali Seswevs da aRarc scalia — SviliSvilebi axvevia.

Page 302: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

303

SemTxveva

jixuridan viRacam wvimas xeli gauwoda.erTxans awvimda xelisgulze. mere sveli marjvena

isev jixurSi Semala da im marjvenis patronma, ociode wlis msuqanma axalgazrda kacma avtobusis mosacdel jixurSi myofTa gasagonad Cailaparaka: `es dRes gadam-Rebi ar aris~.

lodiniT daRlilma mgzavrebma erTbaSad daxedes mis xelisguls, Tumca cxadad xedavdnen rom wvimda.

msuqan axalgazrda kacs etyoba, moswyinda, Sarvali aikapiwa, marjvena xelisguli Tavze daido, marcxena ki gulmodgined CaCurTa Rrma jibeSi. gulmosulad axeda mkrTalad daxazull cas da wvimisadmi protestis niS-nad Cqari nabijiT gauyva quCas.

jixurSi darCenilebma ifiqres, rogorc Cans, eCqareba am kacso da mxrebi ar auCeCavT. mgzavrebs arc imisaTvis miuqceviaT yuradReba, rom msuqani axalgazrda kaci, cota ar iyos, uxerxul pozaSi miabijebda, wvima iyo da wvimaSi, mogexsenebaT, oRond dasvelebas gadaurCnen da ras ar moifiqreben adamianebi, wvimis pirveli serio-zuli wveTebidanve isini Tavze ifareben axal gazeTebs, gogris foTlebs, wamlis receptebs da plastmasisagan damzadebul bavSvis abazanebsac ki, msuqan ucnob axal-gazrdas marjvena xeli edo Tavze da amitomac jixuris droebiT binadarT araferi gakvirvebiaT.

gasakviri aq mxolod is iyo, rom Cveni novelis gmirs arsad ar eCqareboda, isini, vinc es kaci jixuridan TanagrZnobiT aRsavse TvalebiT gamoacila da isinic axla quCaSi mimavals saimedod gadaxuruli saxlebis fanjrebidan yovelSemTxvevisaTvis rom Sescqerod-

Page 303: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

304

nen, verasodes gaigebdnen, rom msuqan ucnob moqalaqes araferi saqme ar hqonda, xom SeiZleboda mas ubralod ver aetana gulisgamawvrileblad gaWimuli wvima.

es ambavi zafxulSi moxda. msuqani axalgazrda kaci trotuarze daSvebul sawvimar milebs xtunva-xtunviT gverds rom uqcevda da avtobusis erTi gaCerebidan meorisaken Tavze xeldafarebuli rom garboda, iyo sarTav-satrikotaJo fakultetis dRis ganyofilebis mesame kursis studenti nodar berZenaZe, romelic am patara zRvispira sofelSi qalaq sayolias #4 sabavSvo baRs Camohyoloda damsveneblad.

SeiZleba mkiTxvels gaukvirdes, raRa dros nodaris sabavSvo baRiao, magram yvelaferi naTeli gaxdeba mas Semdeg, rac igi Seityobs, rom nodaris deda — qalbato-ni luba faxuriZe xsenebuli sabavSvo baRis aRmzrdeli gaxlavT.

nodars male moswyinda wvimisagan dasacavi ileTebis keTeba da naklebad dasvelebis imediT kedel-kedel siaruli. jibidan xeli amoiRo da nabiji Seanela. igi xandaxan SeorTqlil saTvales moixsnida, jer kidev mS-rali cxvirsaxociT gawmendda da gaikeTebda. mere isev moixsnida saTvales, wyladqceul Tmebze xels Camois-vamda da gzas ganagrZobda. nodari, marTalia, arsad ar midioda, magram mainc kmayofili iyo.

es suraTi rom qalbaton lubas daenaxa, rbilad rom vTqvaT, SeSfoTdeboda, nodars uwauwa gamoaqcevda Sinisaken. svel tansacmels gaxdida, Tmas gaumSraleb-da, daawvenda da maSinve sicxes gauzomavda, datuqsavda, Tavis mokvliT daemuqreboda da moefereboda.

lubas sxva Svili ar hyavda da nodari ise gazarda, rogorc Tavgadakluli dedebi zrdian erTaderT pirm-Sos, mas Semdeg, rac qmarma miatova (es iyo maSin, rode-sac nodari mxolod ori wlisa iyo), lubas dasCemda martoobis SiSi. mas eCveneboda, rom nodari rac ufro

Page 304: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

30520. r. miSvelaZe. t. III

izrdeboda, TandaTan Sordeboda dedas da erT dRes SeiZleboda mamamisis kvals gahyoloda.

gadareuli dedao, rom ityvian, swored luba gaxl-daT. mas yovelTvis kabis kalTaze hyavda gamobmuli Ta-visi vaJi.

dedisTavis sxva cxovreba ar arsebobda.skola TiTqmis SvilTan erTad daamTavra, cdilob-

da ar gamorCenoda nodaris cxovrebis umniSvnelo epi-zodic ki. ukve ulvaSebabibinebul ymawvils skolamde miacilebda da gakveTilebis Semdeg WiSkarTan ucdida. nodaris amxanagebi male SeeCvivnen am ambavs. maT icod-nen, rom nodars erTaderTi mesaidumle da megobari hy-avda dedamisi — qalbatoni luba.

nodari TiTqmis sabavSvo baRSi gaizarda, gakveTi-lebsac xSirad iqve amzadebda, iqve sadilobda, erTo-boda kidec bavSvebTan, Tavisufal dros xandaxan dedas cvlida samsaxurSi.

patara Segirdebs zRaprebs uambobda da leqsebs as-wavlida, dasasveneblad, rasakvirvelia, yovelTvis baRs dahyveboda. deda-Svili erTad cxovrobdnen baRis mom-saxure personalisaTvis gamoyofil oTaxSi.

rac studenti gaxda, nodars Cvens Soris darCes da, euxerxuleboda baRis uasako mrevlTan Wama, xandaxan dedas Seexveweboda, sadili oTaxSi amomitaneo, magram es mxolod xandaxan. saerTod nodar berZenaZe dedis morCili da damjere iyo, niadag dedis gaorkecebuli yuradRebis qveS yofnam Tavisi kvali daaCnia nodaris pirovnebis Camoyalibebas, gaizarda igi `dedis biWad~.

swavliT kargad swavlobda. bunebiT mSvidi ymawvili iyo. axirebuli araferi icoda, mis gulwrfelobas da saTnoebas yvelani pativs scemdnen.

bavSvobaSi deda energiulad cdilobda misi pirmSo mudam mowinaveTa Soris yofiliyo. ra gaizarda, rCeul-Ta Soris yofna TiTqos bunebriv moTxovnilebad eqca nodars.

Page 305: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

306

institutis sapatio dafas pirveli kursidanve amS-venebda nodaris suraTi, am suraTidan mnaxvels Ri-miliT Sescqeroda mrgvali pirisaxis, odnav Rababi-ani, Txelcxvira, sqelwarbebiani axalgazrda, romelic saTvales Cveulebrivze cota qvemoT, cxviris wverze ikeTebda da kiTxvisas zemodan Caxedavda minebs, xolo siarulis dros imave mizezis gamo Tavs maRla swevda.

nodars wablisferi swori Tmebi hqonda da dinji, grZeli nabijebiT dadioda. Sexedavdi Tu ara is keTi-li da sandomiani saTvaliani kacebi gagaxsendebodaT, Sesayvareblad tkbilad rom asaxes mwerlebma grZel moTxrobebsa da romanebSi. nodaris garegnobac ki moridebiT gangawyobdaT mis mimarT. nodaris Tandas-wrebiT moeridebodiT uwmawuri sityvis Tqmas, qvis srolas, ZaRlisaTvis kudze Zveli kasris gamobmas da sxvisi mtredebis `CamoJenas~.

zRvaze damsvenebelTaTvis cudi amindi xom gulimom-kvlelia saerTod, magram sabavSvo baRis pedagogTaTvis ormagad Zneli gaxlavT.

bavSvebs sabanaod ver waiyvan, ezoSi ver gauSveb (sx-vaTa Soris ezoSi CasvlisTanave sayolias # 4 sabavSvo baRis aRsazrdelebi sul erTsa da imave, autanlad ara-seriozul TamaSs TamaSobdnen. dakvirvebuli mayure-beli am TamaSidan veraviTar Sinaarss ver gamoitanda. aRsazrdelebi uazrod hyvirodnen, umiznod iqnevdnen xelebs, xtebodnen da erTmaneTs manWva-grexaSi ejibre-bodnen), unda gyavdes oTaxSi. oTaxSi gaSvebuli Tun-dac aTiode bavSvi ki, saTamaSod, ra moxerxebulic ar unda iyos is oTaxi, mogexsenebaT, ra sanaxaobaa; Tu amas davumatebT im garemoebasac, rom sakurorto sofelSi, sadac am zafxuls sayolias # 4 sabavSvo baRia dabanake-buli, grZelvadiani, baraqiani wvimebi icis, mixvdebiT, ratom gadawyvita nodar berZenaZem bavSvebis yuriswam-Reb Jriamuls cota xniT garideboda.

Page 306: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

307

`haerze gavivlio~ uTxra dedamiss da sanam qalba-toni luba Tbil pijaks, sawvimars da ZvelTaZvel Sav qolgas gamoarbeninebda, kibeze daeSva.

frCxilebamde dasvelebulma nodar berZenaZem SeamC-nia, rom mis gverdiT avtobusi gaCerda. mZRolma Tavi gamohyo da TiTqos sagangebod nodars CasZaxa: `di-oskuria!~

nodarma yuradReba ar miaqcia. man icoda, rom qa-laqi dioskuria am sakurorto soflidan Svid kilo-metrze mdebareobda. isic icoda, rom yvela avtobusi an dioskuriaSi midioda, an dioskuriidan brundeboda. amitom sarTav-satrikotaJo fakultetis mesame kursis students miaCnda, rom yovel gaCerebaze `dioskurias~ daZaxeba arc ki iyo saWiro. ̀ dioskuria~ meored dauZaxa Soferma da raki Seatyo, rom jiut mgzavrs dioskuria ar ainteresebda, nela daZra manqana.

amasobaSi nodar berZenaZem ifiqra: `mainc wvims, gavyvebi am avtobuss, gavivl-gamovivli dioskuriaSi, Tvals wyals davalevineb da sadilobamde davbrunde-bio~.

avtobusi rom gausworda, nodari swrafad motrial-da da xeli auwia. mZRolma wina kari gauRo da saeWvod SeaTvaliera Tavidan bolomde galumpuli mgzavri.

avtobusSi Tbiloda, nodars Tavze da mxrebze orTq-li asdioda. grZnobda, rogor aSreboda, tanze tansac-meli.

erTi ram adardebda, sazafxulo, daWril fexsacme-lebSi wyali Sesuliyo da, vaiTu, gavcivdeo. axsovda de-dis darigeba, fexebi yovelTvis Tbilad unda gqondes, gaciveba fexebidan iwyebao.

dioskuriamde sanapiro uSvelebel, koxtad movlil parks warmoadgenda. parki savse iyo erTi-meores mi-jrili sanatoriumebiT, dasasvenebeli saxlebiTa da pansionatebiT.

Page 307: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

308

avtobusis fanjridan wvima moCanda. wvimas erTbaSad Seecvala kurorti, Tavisi ieri mieca.

cariel quCebSi kantikuntad gairbenda sawvimriani mgzavri, romelic aucilebeli saqmisaken iZulebulis saxiT garboda.

sanatoriumebsa da kviparosis xeebs Soris xandaxan zRva gakrTeboda.

ukacriel plaJze aqa-iq SemorCenil mzis qolgebqveS isxdnen Seyvarebulebi da poetebi da zRvas gahyure-bdnen.

zRvaze erTi gemic ki ar Canda da saocrad hgavda igi mitovebul da gauqmebul zRvas, romelsac sicocxlis niSanwyals mxolod sust talRebze daSvebuli Toliebi ubrunebdnen.

— yurSi wyali ar SegdiT? — hkiTxa nodar berZenaZem mis gverdiT mjdom Suaxnis ruxCoxian mamakacs, romelic fanjaraSi ixedebeoda da xandaxan mravalmniSvnelovnad amoixvneSebda, `mdaa~...

ruxCoxianma erTi ki moixeda da TiTqos am SekiTxvas ucdidao, meyvseulad upasuxa:

— ara, ar Semdis, raze mkiTxeT?— ise, — miugo nodarma. sinamdvileSi students es

SekiTxva ise ar dausvams. gansxvavebiT damsvenebelTa umetesobisagan lubas vaJiSvils yvinTvisas yurSi wyali Casdioda, axlac fratunobda mis yurebSi wyali da no-dars am ramdenime wlis win gadatanili yuris anTebis usiamo mogonebebs aRuZravda.

— mainc ratom mkiTxeT? — ar eSveboda Coxiani.— ise, ubralod, — gaumeora nodarma, magram misi

Tanamgzavris cnobismoyvareoba odnavadac ver daakmay-ofila.

nodars ar moewona am kacis daJinebuli mzera.Coxa-axaluxsa da aziack-lekverTxebSi Camjdari,

Suaxans gadacilebuli wiTelulvaSa kaci kulturis sa-

Page 308: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

309

saxlidan Sesvenebaze gamoqceul dramatul dasis wevrs hgavda, an, ukeTes SemTxvevaSi, xalxur sakravTa orkes-tris erT-erT wamyvan damkvrels, romelic saraiono olimpiadaze miiCqaroda.

erTi sityviT, nodari mixvda, rom Coxa-axaluxi ar iyo am kacis yoveldRiuri forma da guli SeekumSa. mas moeCvena, rom Tu saubars gaagrZelebda, TviTonac Za-launeburad, romeliRac iaffasiani vodevilis person-aJad iqceoda, magram ukve gvian iyo.

— wyali yvelas ar Sesdis yurebSi, — daiwyo Coxo-sanma, — yuris niJarazea damokidebuli. Tu erTxel Ca-givida, mere veRar daakaveb, ese igi dazianda raRac, yvinTvas unda erido, an, Tu imnairi samsaxuri gaqvs, rom usaTuod wyalSi gixdeba yofna, yurebi vazeliniani bambiT unda daico, Svelis Zalian.

nodarma araferi SeimCnia. egona, am axsna-ganmarte-bas dasjerdeba Cemi Tanamgzavri da gaCumdebao, magram Tqvenc ar momikvdeT.

— me, magaliTad, yurSi wyali ar Semdis. ufro swo-rad, ar vici Semdis Tu ara, imitom rom zRvaSi ar vyvin-Tav. vyvinTav ki ara, zRvaSi arc vbanaob. Cven, aqaurebs, dro ar gvrCeba zRvaSi sanebivrod. Camosuli kaci sxvaa. Tqven am saqmisaTvis xarT Camosuli da meti ra unda gaakeToT. ar daijerebT, me xandaxan sagzurs vyidulob da zRvaze dasasveneblad sxvagan mivdivar. iq SeiZle-ba plaJic naklebi iyos da kvebac. Seni ojaxobisnair sadils gagikeTebs vinme? magram mivdivar da visveneb. ramdenjer vTqvi, axla waval, xvalidan vivli, saR-amoobiT mainc vivli plaJze-meTqi, magram ver movax-erxe. Cemi Zma magaliTad, me Zma myavs umcrosi...

nodars meti aRaraferi gaugonia. Coxiani energi-ulad laparakobda. nodars sibraze moeria da yurs aRar ugdebda. xandaxan Tavs dauqnevda mxolod. Coxo-sani fiqrobda, mismenso da hyveboda. dioskuriaSi Casv-

Page 309: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

310

lamde ena ar gauCerebia. ise axi ki iyo nodaris Tavze. Tavdapirvelad xom studentma hkiTxa, yurSi wylis Ses-vlis sakiTxze. rom ar ekiTxa, ijda kaci mSvenivrad Ta-visTvis, koxtad moqargul sanapiros aTvalierebda da xandaxan, sruliad umizezod ityoda: `mda~...

— dioskuria! — daiZaxa mZRolma.es bolo gaCereba iyo. fanjridan marTla dioskuria

moCanda.trotuarze fexi Camodga Tu ara, nodarma jer, ra-

tomRac, marjvniv miixeda, saludesTan mamakacebis grZeli rigi idga. nodars ludi ar uyvarda da amitom marcxniv Seuxvia.

pirvelsave Semxvedrs hkiTxa; mTavar quCaze rogor gavalo, Semxvedrma aqeT hkiTxa; romel mTavar quCazeo, igi kidev raRacis Tqmas apirebda, magram nodarma xeli Caiqnia da wavida.

nodari mis sicocxleSi pirvelad iyo ucnob qalaqSi da saqme ar hqonda, sulerTia saiTken wavidoda, avto-sadguris Tavze didi elvare reklama (romelsac ewera `ludi sasiamovno da margebelia~) iniSna, isev aq unda movbrundeo, Cailaparaka da mxiarulad dauyva quCas. nodari ar stvenda, stvena saerTod ar uyvarda.

* * *wvimas gadaeRo, magram mze ar Canda. quCa nel-nela

cocxldeboda, saxlebs stovebdnen sxvadasva mizeziTa d sababiT dawyvilebuli damsveneblebi da seirnobas iw-yebdnen.

nodars moewona dioskuria. ise gatacebiT akvirdebo-da yvelas da yvelafers, TiTqos erTxel da samudamod damaxsovreba surda.

— momento! — moesma uknidan sarTav-satrikotaJo fakultetis mesame kursis students.

Page 310: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

311

nodarma miixeda.misken xis qveS mdgomi grZelTmiani ymawvili wamov-

ida, gulze xeli daido da nodars damtvreuli rusu-liT gaagebina, bodiSs vixdi, rom SegaCereT, mapatieT albaT Zalian geCqarebodaTo.

nodari mixvda, rom mis win ucxoeli idga. Tavazianad gauRima da daamSvida; ara uSavs, arsad ar meCqareba, ra-Sia saqme miTxariTo.

ucxoeli saSualo tanis Caskvnili biWi iyo. etyobo-da piri jer ar gaeparsa, saxes pirvelyofili RinRli ufaravda. yurebis gaswvriv da nikapze Zlivs mouCanda fafuki, meCxeri wveri. samagierod Tma uxvad moeSva, Sublze gayofili, iqeT-aqeT gadavarcxnili grZeli qera Tma ucxoels TiTqmis naxevar saxes ufaravda da usamarTloba iqneba Cvenis mxriv imis mtkiceba, rom TiTqos am axaolgazrdas grZeli Tma ar uxdeboda. nodarma maSinve yuradReba miaqcia; ucxoels lurji, koxtadSekerili, tanze Semotmasnili Sarvali ecva.

— Tqven, albaT, gagikvirdebaT, — morcxvad ganagrZo ucnobma, — SeiZleba gkiTxoT? oRond ar gamijavrdeT. me vici, es lamazi ar aris.

ra unda mkiTxos aseTio, gaifiqra nodarma da Tavi dauqnia.

— sad iyideT es perangi? — Zlivs amoRerRa ucxoelma ise, rom nodaris perangisaTvis Tvali ar moucilebia. nodari erTbaSad Setrialebas da wasvlas apirebda, mo-clilia viRaco, magram imdenad seriozuli saxe hqonda im kacs, rom nabiji ver gadadga.

nodar berZenaZes grZelsaxeloebiani, yviTelxazebi-ani, abreSumnarevi, CiTis perangi ecva — adgilmrewv-elobis kombinatis gamoSveba.

— axla ar miyidia. dedam miyida ori wlis win, ra iyo? — hkiTxa nodarma. ucxoelma moiwyina. Zalian minda aseTi perangi mqondeso, es feri xazebi Zalian mixdebao,

Page 311: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

312

oRond sadme viSovideo. aq maRaziebSi me ar Semxvedria, Tanac dro ara maqvs xval gemiT samSobloSi mivdivar-To.

nodars moeCvena, rom SeiZleba cota Tamamad da iqneb utaqtodac iqceoda ucxoeli, magram igi gulwrfeli iyo. amitomac Zalian surda daxmareboda stumars. Cemi perangi rom SevTavazo, vaiTu ewyinoso, gaifiqra, isini cota xans mdumared Sescqerodnen erTmaneTs. ucxoel-ma kidev erTxel mouxada bodiSi da wasvla daapira. nodarma gabeda:

— Tu ar miwyenT, Cemsas dagiTmobdiT, axalia, pirve-lad SarSan zafxulze mecva. dasasveneblad rom mivdi-var marto maSin macvia.

ucnobs Tvalebi gaubrwyinda. igi moxibluli da Tanac gaocebuli darCa. fuli amoiRo da SeaZlia nodars. roca studentma fulze uari uTxra, saaTi Seixsna, saa-Tic rom ukan daubrunes, xumroba egona da daimorcxva, rogor ver mivxvdi, Tqven sakuTar perangs rogor ga-hyididiT, saxlSi riT waxvidodiTo, mere TiTqos gamo-savali ipovao, wamoiZaxa, Tu ar miwyenT, rogorc fex-burTelebma, saxsovrad gavcvaloT perangebio.

nodarma uari veRar uTxra. pirvelsave sadarbazo-Si Sevidnen da perangebi gacvales. yvelaferi kargad iqneboda, magram sadarbazodan gamosulebi saxalxo razmelebma daakaves, razmelebi orni iyvnen. erTma ucxoels vinaoba hkiTxa, sabuTi gausinja, gaucina, gaexumra, xeli CamoarTva da gauSva. mere nodarisTvi-sac moicala. `ratom gvWri Tavs, ar grcxvenia Senxela kacso?~ — mSvidad hkiTxa. sanam nodari axsna-ganmarte-bas daiwyebda, pirvelma razmelma meore, ufro dabal, razmels gadaulaparaka waviyvanoT, iq gavarkvioTo. saxalxo razmelebma nodari SuaSi Caiyenes da mTa-vari quCisaken waiyvanes. nodari Cumad iyo. arc meore, dabali razmeli iRebda xmas, pirveli razmeli ki aRS-

Page 312: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

313

foTebiT laparakobda, nodars sulmokleobaSi sdeb-da brals, Semarcxvenels uwodebda da askvnida, rom mis danaSaulSi wvlili upirvelesad, ojaxs da Semdeg skolas miuZRoda.

saxalxo razmelis Stabi Ria iyo, magram carieli. nodari gzaSive darwmunda, rom am ori razmelidan ufrosi swored is meore razmeli iyo, romelsac arc nodaris dakavebisas da arc mere, gzaSi xma ar amouRia. axla ki dabali tanis saxenayvavilarma razmelma, romelsac warbebi laparakis dros ucnaurad aud-Cau-dioda, pirwmindad Sekrul, zolebian xalaTze ratom-Rac halstuxi ekeTa da marcxena xelis ori TiTi Sex-veuli hqonda, skamebs Soris gza gaikvlia, telefonTan mokalaTda, erTxans afaTura ujraSi xeli, qaRaldi da kalami gadaugdo nodars da sTxova, yvelaferi rogorc moxda, ise daewera.

— ra aris dasaweri? — cota ar iyos miamiti kiTxva dasva nodarma.

- es laparaki minda axla mee? — mowyenilad Tqva razmelma. — ar ici viTom, raze xar aqana moyvanili?

— ar vici, — mokled moWra nodarma.maspinZelma dawvrilebiT gamohkiTxa vinaoba. nodars,

misda iRblad, studentis bileTi aRmoaCnda. didxans werda razmeli, vin iyo nodari, saidan Camovida, ra saqmianobas eweodnen misi mSoblebi. yvelaferi rom daa-zusta, cota ar iyos Sewuxda, TiTqos surda ufro ga-mocdil borotmoqmedTan hqonoda saqme. vidre es saT-valiani, wynari biWi iyo, mere nodaris perangi SeaTva-liera da Tqva:

— ra hqonda, axla, biWo, am saroCkas dasafeTebeli?— vin efeTeba?— ra vici, stumar kacs quCaSi gaxade da tanze gacvia.— ki ar gavxade, Cemi perangi miveci.— ratom mieci Tu gaxsovs?

Page 313: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

314

— gavcvaloTo.— iman giTxra?— xo.— ratom mounda, Tu ici, gacvla?— momwonso, mixdebao, sad iSoveo, jer mkiTxa.razmelma naicina naZaladevad, gulmosuli kacis si-

ciliT.— xa, xa, xa, xa! uyureb Sen ra momxdara? ese igi gadei-

ria, kanadidan Camosuli kaci Sens saroCkaze xom? ver vSoulob versad, ariqa, Seni Wirime miSvelo egebo, xom?

— ki.— Sen Segecoda da Seni perangi mieci, ,xom?— ki.— mere SiSveli xom ar wamoxvidodi ukan da imisi per-

angi Caicvi, xom?— gavcvaloTo miTxra, ravarc fexburTelebma icia-

no.— ise dagewyo Tavze balani, ravarc axla Sen marTals

ambob, — gabrazeba gaeria xmaSi razmels.— hkiTxeT, Tu gindaT.— vis vkiTxo? Cvens xelSi gazrdili Rlapi, Sen ar

ambob simarTles da is metyvis, gadamTieli kaci?— ra vqna aba me? — daibna nodari.— verafers ver izam!— dedas geficebi, TviTon gamaCera, TviTon damiwyo

laparaki, rad mindoda me magis perangi.— es laparaki minda axla mee? - saqmiani saxe miiRo

razmelma, — xom SexvediT erTad `saxinklis~ gverdze, sadarbazoSi?

— ki.— xom gacvaleT perangebi?— ki.— ki ar unda amas, xom acvia axla im kacs Seni perangi

da Sen xom gacvia imisi saroCka?

Page 314: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

315

— ki.— a, es dawere. ase, mokled. Cven ki ar giWerT, an ki

ar gWamT aqana. ra unda amas; vin gagaCera pirvelad, vin daiwyo tirili: perangi gavcvaloTo, Torem moviklav Tavso. arc is unda, Sen rom ar mogwons imisi perangi da is rom Camwvaria Sens perangSi. amas yvelafers dagi-jerebT, rac me giTxari axla, dawere da wadi Sens gzaze.

nodarma dawera.

* * *Sin ugunebod dabrunda.dedam jer perangs miaqcia yuradReba, magram nodar-

ma Sublze akoca da daamSvida, erT sayoliel biWs ga-vucvale, ar gewyinoso.

Tavi tkioda.uqeifod isadila, da rac arasodes uqnia, fexebSi

gablandul erT-or aRsazrdelsac wauTaqa TavSi.bavSvebma jer gakvirvebiT Semoxedes da mere saSineli

RrialiT gacvivdnen oTaxidan. SemCneulia, rom baRis ufrosi jgufis aRsazrdelebi tirils ufro energi-ulad iwyeben, maSin, roca is kaci awyeninebT, visganac wyenas saerTod ar elian.

zRvas mivCerebodio, uTxra dedamiss, miyvars wvimaSi zRvis yureba da amitom Semagvianda sadilzeo, qalba-tonma lubam, rasakvirvelia, ar daujera nodars, ra Rone ar ixmara, ranairad ar efera, Tu giyvarvar miTx-ario, magram Svilisgan meti veraferi gaigo. nodari taxtze wamowva da Wers miaCerda. Weris ficrebi dan-omrili iyo, etyoba durgals jer iatakze moergo isini erTmaneTisaTvis, daenomra, da mere aekra, nodari im cifrebs umatebda erTmaneTs, mere yofda, amravlebda da amiT cotas erToboda.

gulis siRrmeSi, sadRac, kmayofilic iyo. kmayofili

Page 315: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

316

iyo imiT, rom dedas ar gaumxila dRevandeli SemTxveva.netav instituts, ar miwerono, SiSobda.sxva araferi awuxebda nodars. mas sindisi sufTa

hqonda.dRes pirvelad iyo igi marto, ucxo qalaqSi, dedis

gareSe. iyo usaqmod, Tu ucxo qalaqis daTvalierebis survils saqmed ar CauTvliT. da es ambavi SeemTxva.

nodars eCveneboda, TiTqos misTvis cxovreba dRes daiwyo.

dRes igi pirvelad Tavisi saqcielisaTvis axsna-ganmartebas aZlevda dainteresebul kacs da mis gver-diT aravin iyo.

aseT saqmeebs dedas aRarasodes movuyvebio, mtkiced gadawyvita.

nodari dReidan ukve kaci iyo.Tavisi saidumlo hqonda.

Page 316: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

317

mose

mose orToviZe karga xans ijda.Sors ar wauyvaniaT, misi mSobliuri qalaqidan Tx-

uTmeti kilometris daSorebiT mSvenieri sagubernio cixea, — iq ijda.

marTalia, saxlTan axlos uwevda sasjelis moxda, ma-gram mnaxvelebs maincdamainc ar SeuwuxebiaT.

Sin erTi moxucebuli deda hyavda, romelic naxe-varjer fexze ar iyo. pirvelive vizitis Semdeg TviTon mosem aukrZala; rad minda, dedaCemo, Seni aq RoRiali, Tavs mixede, ra miWirs meo.

rac Seexeba megobrebs, moses hyavda ori-sami Zmakaci, magram garemoebaTa gamo isinic dakavebuli iyvnen da respublikis sxvadasxva cixeebSi sxvadasxva vadiT isx-dnen.

ver vityviT, rom am oTx-naxevari wlis ganmavlobaSi mose savsebiT gamosworda. rom man cixeSi Seigno Tavisi danaSaulis mTeli simZime da amieridan sazogadoebriv sasargeblo Sromas mohkidebda xels, magram erTi ram cxadze ucxadesi iyo; moses cixeSi mibruneba aRar un-doda.

`meyo rac vxexeo. ocdaTeqvsmeti wlis kaci var: raRa dros maimunoba da mamaZaRlobaa awio, Sensas ver gae-qcevi mainco. dRes ara, xval mogkideben kiserSi xel-so. axla mTlad viris muSad ver gadaviqcevi (moses fizikuri Sroma ar izidavda), mara rame advil saqmes movkideb xelso (advil saqmeebSi mose noqrobas an, uki-dures SemTxvevaSi arasauwyebo dacvaSi muSaobas gu-lisxmobda), cols viTxov da erT-or dRes, mainc gava-tarebineb dedaCems mSvidado~.

Page 317: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

318

am mizezTa gamo mose yvelafers iRonebda, raTa cixe-Si xelaxla ar moxvedriliyo. da, kacma rom Tqvas, gamo-sworeba meti ki araferia.

sasjelis vada ar gaTavebia. samagaliTo yofaqcevi-saTvis wlinaxevriT adre gaaTavisufles da dRes 197... wlis 21 agvistos dRis Tormet saaTze, mose orToviZe Tavis mSobliur qalaqSi Camovida.

sadguridan (mose sabargo matarebels Camohyva) sox-umis prospeqtiT pirdapir SeeZlo ninoSvilis quCaze gamosvla, magram erTi centrSi gavivlio, gadawyvita da troleibuss daeloda.

moses moeCvena, rom qalaqi Zelqviana daZvelebuliyo da cota dapataravebuliyo kidec.

orjer Semouara akakis baRs, magram nacnobi aravin Sexvedria. baRis kideze sul ucnobebi dadiodnen. mo-salodnelic iyo, moses xnis kacebs bulvarSi saseirnod da sastumros win dasadgomad aRar ecalaT, patara bi-Webi wamozrdiliyvnen, Tmebi moeSvaT, wvivebTan marao-saviT gaSlil Sarvlebs daafrialebdnen da Txel beWe-bze paWiWebiviT morgebuli perangebi askdebodaT.

isini dapatronebodnen qalaqs, axla isini isxdnen Zve-li Teatris gaswvriv grZel skamebze da Rlabucobdnen. moses am asakis ymawvilebi ratomRac ar uyvarda da abanosken gadmouxvia.

moabijebda TeTr xidze cixidan axalgamosuli kaci, mose orToviZe. tansacmeli, romliTac mose sa-patimrodan gamovida, modidan karga xnis win gamo-suliyo. daWmuWvnili Savi pijaki TiTqos damoklebu-liyo. wvrili, TeTri, naqsovi qamari, romelic moses daWeramde qalaqSi ultramodad iTvleboda, aRaravis ekeTa. erTi sityviT, qalaqi win wasuliyo da mosem gaparsul Tavze Tavisi grZelkepiani, bukles qudi ufro Camoiwia. am qalaqSi dabadebuls da gazrdils, Zelqvianas yvela kuTxe-kunWuli rom icoda, Tavi ra-

Page 318: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

319

tomRac ucxod moeCvena da Sin misvlamde aRarc ki undoda vinmes ecno.

erTi ram darCa moses sasiamovnod. TeTr xids gaRma, axlandeli baxtrionis quCis marcxena mxares, Camwkrive-bul saxelosnoebSi, TavianT samuSao magidebs isev Zveleburad usxdnen mesaaTeebi, TerZebi da mequdee-bi. mose gaaxara nacnobi saxeebis danaxvam. amiT hgavda Zelqviana Zelqvianas. moses uyvarda es xalxi TavianTi Sromismoyvareobis, mkvircxli gonebisa da fulis Sov-nis araCveulebrivi unaris gamo.

ratomRac mounda erT-erT samkervaloSi Sesuliyo da gaocebisagan pirdaRebuli xelosnebisaTvis Tavisi Camosvla exarebina, magram gadaifiqra.

quCaSi lamazad momavali, maRali, gamxdari mose xe-losnebma mainc icnes. mis ukan frTxilad, erTimeoris miyolebiT gaiRo duqnis karebi da SeSinebulma saxeebma erTmaneTs Sexedes: `gamouSviaT~.

moses grZeli, natifi TiTebi Zirs daeSva, siarulis dros xelebs TiTqmis ar amoZravebda, kepis qveS swori cxviri da sqeli Savi ulvaSebiT naxevrad dafaruli Tx-eli tuCebi uCanda. TiTqos Tvalebi daxrili hqonda, magram ise swrafad, miminoseburad trialebdnen isini odnav moWutul TvalTa gugebSi, rom moses garSemo odnavi moZraoba, Cqamic ki ar gamoepareboda.

kino `qronikasTan~ ninoSvilis quCaze gadmouxvia.axla ukve Tavis quCaze iyo. mose `mTvrali bazris~

iqeT, merve SesaxvevSi cxovrobda. saxlamde erTi kilo-metriRa rCeboda. mosem Zalauneburad nabijs auCqara.

afTiaqTan kedels akruli beretiani kaci SeniSna. ga-ocda: ram gaaqvava, ras uTvalTvalebs es kaci netavi, rom miuaxlovda, kidev ufro gakvirvebuli darCa. in-teligenturi garegnobis, uulvaSo, ase ormociode wlis kacs orive xeli safosto yuTisTvis Caevlo da moses eloda.

Page 319: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

320

— Cveni Zma! — Cumad mimarTa man, roca mose gaus-worda.

mosem moixeda.— Tu kaci xar, meci pativi.— ra iyo?— damikave cota xans, — beretianma nikapiT safosto

yuTze miuTiTa.— ra mouvida? — axlos mivida mose, marTalia, cixidan

axali gamosuli iyo da Sin mieCqareboda, magram kacs daxmareba sWirdeboda da uars rogor etyoda mose.

— vardeba es upatrono. Seval ager bazarSi CaquCs da lursmans viSovi da davamagreb. cota xans damikave. Zirs rom davdo, viRaca weiRebs da Saria, xom ici, aTa-si ubeduri dadis am quCaze. modi, modi, a, ase... cota mZime qea, mara ras izam. kedels miaWire, magrad miaweqi da ar Camovardeba.

mosem xelebi miaSvela. cota xans orives erTad eWi-raT yuTi. roca mose kedelTan saimedod mokalaTda, ucnobma frTxilad gauSva xelebi, Sarvali gaiferTxa da moses gauRima.

— agaSena RmerTma. jani da simarTle ar mogakldes. erTi saaTia vdgavar, arakacma ar mokida xeli. yvelas eCqareba dRes. rava me moclili var Tu? ar Camogivar-des, ar daviRupoT. kedels miaWire, me moval am wuTSi.

beretianma erTxel moixeda da bazris karebSi gauCi-narda.

sanam ucnobi CaquC-lursmans moitandes, dro gvaqvs da Tu mkiTxvelsac ainteresebs, mokled gavixsenoT ra saqmeze ijda kaci, romelsac axla (rogorc ar unda gakvirveboda gamvlel-gamomvlels), mSvidi saxiT eWira safosto yuTi da am ucnaur pozaSi rom aravis ecno: kedlisaken iyo mibrunebuli.

mose orToviZe TaRliTi iyo.`aferisti~, ̀ afiora~ ̀ yalTabandoba~ aseT kvalifika-

Page 320: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

32121. r. miSvelaZe. t. III

cias aZlevdnen mis pirovnebas da saqmianobas gamomZie-blebi.

ukuRmarTobaze hqonda Wipi moWrili.bavSvobidanve suli misdioda sxvis motyuebasa da ga-

biabruebaze.mTeli dRe SeeZlo mjdariyo Tavisi Robis Ziras Zaf-

iT xelSi. Zafis meore boloze sammaneTiani iyo gamob-muli, roca sammaneTianis povniT gaxarebuli moqalaqe fulisaken daixreboda, mose Zafs gamoswevda da mamali-viT daiyivlebda, Sercxvenili mgzavri avadgasagoni CurCuliT tovebda iqaurobas. mose ki fuls kvlav Zvel adgils daubrunebda da TviTon buCqebs Sefarebuli axal msxverpls eloda.

mowafeobisas erTxans kinos bileTebiT qorvaWrobda.misi goneba sul saukuRmarTod iyo mimarTuli,

gzajvaredinze gzis maCvenebel isrebs mimarTulebas Seucvlida da samtrediaSi mimaval manqanas xonisaken aqnevinebda pirs. xatva exerxeboda da saxlSi yovelT-vis blomad hqonda muyaos qaRaldze dawerili: `ar muS-aobs~, `remontia~, `es saxli iyideba~ da sxv. moses oin-bazobiT ar muSaobda abano, remontSi iyo qalaqis cen-traluri sazogadoebrivi sapirfareSo, iyideboda mis quCaze axalTaxali saxli, romelic patronma simwriT aaSena da gayidva azradac ar mosvlia. moses eZebdnen, mosdevdnen, emuqrebodnen ilajgawyvetili abanos ufrosebi, sazogadoebrivi sapirfareSos udanaSaulo momxmareblebi, maklerebisagan gulSemoyrili saxlis patronebi. mose TvaldaxelSua gaqreboda da sul male axali oinbazobiT aalaparakebda qalaqs.

`moseia orToviZis gadakidebas Savi Wiri jobia ojax-Sio~, ityodnen Zelqvianas darbaiseli moqalaqeni. visac SeuCndeboda, Sav dRes daayrida. saswrafo daxmarebis da saxanZro razmis manqanebs ar moaklebda ZaRls (Tu yavda), nemsian purs gadaaylapebda, dRe erTi iyo da

Page 321: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

322

samjer mainc daurekavda: wyali Sewydeba da moimarag-eTo, saxlSi yalb depeSas gaugzavnida da uaxloesi na-Tesavis gardacvalebas Seatyobinebda, radios xazebs gadauWrida...

xom aseTi mavne iyo, Tavis dReSi araferi moupara-vs. qurdoba WiriviT sZulda. sxvis jibeSi rava Cavyof xels, an saaTs rava Sevxsni kacs majazeo. patara niWi Tu gaqvs kacs, fulis Sovnaze advili raa am qveyanazeo. kacs ise waarTvi fuli, rom madlobas geubnebodeso.

fuls gadayolili ar iyo mose, magram roca dasWir-da, iSova. iSova tkbilad, umtkivneulod, nervebis auS-lelad.

telefonis dadgma sad aris ioli da ZelqvianaSi Za-lian Wirda.

iSova mosem sadRac Zveli qviTrebi. qviTari mokled auwyebda wamkiTxvels ama da am kacma xuTi maneTi ga-daixadao.

Cayara es qviTrebi mosem CanTaSi, Teatralur maRa-ziaSi gogolis romeliRac personaJis didi, wiTeli ulvaSebi iyida da miiwepa. gaikeTa halstuxi da axali Zelqvianas mxares, tumboTmSenebeli qarxnis utelefo-no dasaxlebisaken gaemarTa.

pirvelive saxlidan daiwyo.zaris Rilaks TiTi daaWira da stumris SesaTvaliere-

beli specialuri WuWrutanis win gaCerda. saerTod mo-ses ar uyvarda, maspinZeli rom durbindisminiani nax-vretidan dauwyebda cqeras, magram axla saqmisaTvis ase iyo saWiro.

— vin aris? — moisma Signidan qalis xma. TerTmeti saaTi iyo, mosem specialurad SearCia es dro, radganac janmrTeli da samsaxuriani mamakacebis umetesoba am dros Sin ar aris. xolo saqme, romelzedac mose iyo misuli, dedakacTan ufro mogvardeboda.

— me telefonis sakiTxze var, qalbatono.

Page 322: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

323

— rais telefonis? — kars ar aRebda diasaxlisi.— rais da rkinis telefonis. Tu gWirdebaT gaaReT

kari, Tu ara da waval saxlSi.— ras hqvia ar gvWirdeba! — gamofrialdeboda diasax-

lisi, — im dResac iyo Cemi qmari, mara ver naxa ufrosi, gveSvela qe mainc?

— rogorc xedavT, — mSvidad Tqva mosem da qviTari amoiRo.

— marto Cven gvidgamen? — saidumlod hkiTxa qalma.mosem Tavi ar gauyadra. telefonis damdgemelma Ta-

visi saqme icoda.— marto Tqven ra, wiTeli kvercxi xarT? yvelas udga-

men. kabeli Semodis am saxlSi. aparatis fuli xuTi ma-neTia saWiro. Tu gaqvT axla gadaixadeT da gamogiwerT qviTars. Tu ara da Tqven TviTon SeitaneT salaroSi da qviTari xelze gqondeT, — gulgrilad Tqva mosem da wasvla daapira.

— moicaT, axlave, — Setrialda diasaxlisi da moses ori sammaneTiani gamourbenina. mosem maneTi Tavazianad daubruna. qviTari gamouwera, misca da TiTqos Zalian eCqarebao, kibes ahyva, Tan bednier diasaxliss CasZaxo-da.

— sam-oTx dReSi telefoni geqnebaT! aparati rogori gindaT. Savi Tu TeTri?

— TeTri! — angariSmiucemlad dauZaxa diasaxlisma. mosem ubis wignaki amoiRo da siarulSi Caiwera:

`erTi TeTri aparati~.im sami dRis ganmavlobaSi mosem TiTqmis mTeli

dasaxleba, daaxloebiT, xuTasi ojaxi Semoiara. fuli blomad iSova, magram mxolod is awuxebda, rom xuTasi ojaxidan oTxasze metma telefonis TeTri aparati moin-doma. sad viSovi amden TeTr aparatso, icinoda mose da gogolis romeliRac personaJis ulvaSebs frTxi-lad ixsnida, rac cota usiamovno saqme iyo, radganac

Page 323: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

324

xsenebuli ulvaSebi Tavis Sav ulvaSebze daiwepa da axla axsnisas wiwknida.

am ambavma uxmaurod Caiara. tumboTmSenebeli qarxnis dasaxlebis mcxovrebTa umetesobas telefonis dadgmis imedi gadawuruli hqonda. esec ar iyos, xuTi maneTi arc ise didi fuli iyo, rom gamodevnebodnen kacs, romelmac Tavisi xuTmaneTiani qviTriT maT ojaxSi aTi dRiT mainc Seitana telefonis sasiamovno molodini.

TviT mose orToviZe ki am operacias cota sxvagvarad ucqeroda. saSiS saqmed eCveneboda, rom gicnos vinmem troleibusSi da dagiwyos lanZRva; xom Sercxvi kacio. telefonis saqmem umtkivneulod Caiara. mose veravin icno. sxva saqmeze roca Cavarda, mosem TviTon uambo es SemTxveva gamomZiebels. orivem bevri icina. mere gamomZiebelma es danaSaulic saqmes miumata (riTac mo-ses saboloo jamSi ori wliT gauxangrZlives jdoma), xolo moses gulubryvilo aRiareba, Tavis gamomZie-blur niWs miawera.

mose sxva saqmeze Cavarda.telefonis operaciis ori wlis Tavze moifiqra mosem

TaRliTuri svla, romelsac msoflios cnobili TaR-liTebic siamovnebiT moawerdnen xels. saqme TiTqmis urisko iyo. moses SeeZlo saxlidan arc ki gasuliyo. mxolod mokle werilebi unda ewera da im werilebs dauyovnebliv mohyveboda fuli.

ai, rogor xdeboda es.mogexsenebaT, saRamos gazeTi yoveldRe daaxloebiT

ormocdaaTamde samwuxaro gancxadebas beWdavs. axlo-blebi gulistkiviliT iuwyebian mavani adamianis gar-dacvalebas, romlis panaSvidi ama da am dReebSia dan-iSnuli, xolo gamosveneba micvalebulis binidan ama da am misamarTze.

mose amoiwerda am misamarTebs da maSinve gzavnida werils. werili mokle iyo, magram TiTqosda micvale-

Page 324: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

325

bulis im Soreuli nacnobis mier dawerili, romelmac araferi icoda misi gardacvalebis Sesaxeb.

literaturul Sromaze bevri dro rom ar daexarja, werili standartuli iyo:

`Cemo... (aq wertilebis nacvlad mose micvalebulis saxelsa da mamis saxels Cawerda) ras Svrebi, rogora xar. me iq aRar vmuSaob, molaresTan Cxubi momivida. momenatra Seni naxva, movicli Tu ara, Semogivli, Tu kaci xar am ori Tvis win TxuTmeti maneTi rom gasesxe, Tu geqnes gamomigzavne. xom ici umuSevari kacis ambavi. Tanac coli avad myavs da haerze unda waviyvano, Torem ar Segawuxebdi.

gulwrfeli Seni mosemisamarTi: ZelqviananinoSvilis quCa, merve Sesaxvevi, #10~.am baraTs adresati miiRebda misi dakrZalvis dRes an

uares SemTxvevaSi, dakrZalvis meore dRes.vin iqneboda ise dafsebuli Wirisufali, rom raRac

TxuTmeti maneTs ar gaugzavnida kacs, romlisganac, rogorc werilidan aSkara iyo, micvalebulma ori Tvis winaT isesxa (ris Semowmebac, rasakvirvelia ufro Zneli iyo da met wvalebas moiTxovda, vidre kuTvnili TxuT-meti maneTis gagzavna umuSevari kacisaTvis, romelsac avadmyofi coli kurortze unda waeyvana).

TxuTmeti maneTis gulisTvis Cveneburi kaci mkvdars ar Seaginebinebs da mose orToviZes yoveldRiurad daaxloebiT oras maneTamde mosdioda fostiT. xSirad Tanxas patara baraTic axlda, romelSic damwuxrebu-li Wirisuflebi moses misi axlo nacnobebis gardacva-lebis ambavs auwyebdnen. mose am cremlian baraTebs ar kiTxulobda.

erTi Tvis Tavze mose Cavarda.

Page 325: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

326

fostis ganyofilebis muSakebi mose orToviZis qviT-rebis gamoweras ver audiodnen. da swored erTi Tvis Tavze isini daeWvdnen. saidan modioda moses misamar-Tze amdeni fuli yoveldRiurad da ratom maincdamainc TxuTmet-TxuTmeti maneTi.

etyoba iCqara mosem.sul ubralo ram iyo saWiro.moses werilebi sxvadasxva gvariT (adresatebTan Se-

TanxmebiT) unda egzavna da Wirisuflebidan sxvadasxva vali moeTxova (magaliTad Svidi maneTidan TxuTmet ma-neTamde).

Tu adresatebis moZebna gauWirdeboda, moses SeeZlo Tavisi saxeliT egzavna werilebi, magram zomierad, arc ise xSirad da aucileblad meore garemoebis gaTval-iswinebiT.

mose orToviZem es ori ummniSvnelo garemoeba ver gaiTvaliswina, Torem mas SeeZlo mTeli sicocxlis man-Zilze pensiasaviT hqonoda es, sakuTari gonebiT mop-ovebuli daumadlebeli fuli.

fostis moxelem Tavisi eWvi sxvasac gauziara da mose orToviZe Cavarda.

moses gamomgoneblobiT da gamWriaxobiT moxibluli mosamarTle Rimilnarevi simkacriT warmarTavda pro-cess da darcxvenili braldebulisTvis aRtacebuli mzera bolomde ar mouSorebia.

kanoni iTxovda da moses Zveli da axali danaSau-lisaTvis eqvsi weli misces.

* * *ninoSvilis quCaze, `mTvrali bazris~ kuTxeSi, af-

TiaqTan idga kaci da iobis moTminebiT eWira safosto yuTi.

daiRala.

Page 326: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

327

drodadro cal xels Seasvenebda da mucliT awve-boda safosto yuTs.

daaxloebiT ormocdaSvidi wuTi gavida.kacs eCqareboda.beretiani ki ara da ar Canda.bolos ilajgawyvetilma kacma safosto yuTs nel-

nela gauSva xeli, kedel-kedel Camovacureb da Zirs davdgamo.

safosto yuTi ar ganZreula. kacma ukan daixia. mere orive xeli Caavlo yuTs da gamoswia, magram Zvrac ver uyo.

safosto yuTi magrad, saimedod ekida.kacma iqeT gaixeda, saiTkenac beretiani gaiqca da

gaicina xmamaRla, Ronieri siciliT.ar icoda ra eqna, Tan gabrazda, Tanac moewona xum-

roba.moabijebda Tavisi saxlisaken. SeCerdeboda, ukan

moixedavda, gaicinebda da isev ganagrZobda gzas.`raRa me gamikeTa, raRa dRevandel dRes, vin vegone

netavi. aqaurs ar gavda, o, ra ubeduri eyoleba vincxaa gamCens. mainc ranairad movtyuvdi. mTeli saaTi safos-to yuTi damakavebia xelSi kacma ager a, Cems quCaze, Cems saxlTan, icxovre axla Sen amgenis xelSi wesierad~, — fiqrobda mgzavri.

rom Sexvedroda sadme im beretians, ar gaujavrde-boda, xels gadaxvevda, gaucinebda, misas moismenda, Ta-visas mouyveboda.

mose orToviZe Sin brundeboda.

Page 327: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

328

me var. . .

Salva mataraZe satyeo teqnikumSi xazvas aswavlida. Salvas uyvarda Tavisi profesia da qalaqSi erTi se-riozuli da wesieri kacis saxeli hqonda dagdebuli.

cxovrobda Salva teqnikumis maswavleblis momWirne, erTferovani cxovrebiT.

ormocdaori weli gasul kviras Seusrulda da gamCe-nis wyalobiT erT amden xans kidev unda ecocxla.

uwyinari kaci iyo Salva da WirSi uRalato. Salvas rkinis nervebi hqonda... mdgomareobidan misi gamoyvana TiTqmis SeuZlebeli iyo. garegnuladac maincdamainc ar gamoirCeoda sxvebisagan Salva. erTaderTi eg iyo, rom didi piri hqonda da mquxare sicili icoda. diax, si-cili cota axirebuli icoda. sicilis dros Salva mar-jvena Tvals farTod gaaxelda da marcxenas moWutavda. tuC-kbils cal mxares moagrovebda (cal mxares qaCavda raRac). Salva calybad icinoda, am sityvis fizikuri gagebiT. da vinc kargad ar icnobda, visac misi sicili erTxel mainc ar enaxa, ifiqrebda — damciniso.

umetes SemTxvevaSi Salvas nacnobebTan hqonda saqme. siciliTac, bunebrivia, igi nacnobebTan ufro icinoda da amitom Tavisi axirebuli sicilis gamo, usiamovnebac cota xvdeboda.

Salva mzrunveli da mosiyvarule mama iqneboda, rom mama yofiliyo. saqme imaSi gaxlavT, rom am aTi wlis win, Salvam coli SeirTo da am cxra wlis win ganqor-winda. gaSorebis mizezad, Zalian viwro da Sinaur wre-Si, Salva iseT rames asaxelebda, rom msmenelT yurebi uwiTldebodaT da ojaxis yofil ufross damsaxure-bulad datuqsavdnen: `ara grcxvenia? aseTi ram rogor

Page 328: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

329

unda ilaparako Senxela kacma~. `Tu simarTle gindaT, eg aris, Tvara vityodi, ver SevewyveT xasiaTebiT-Tqva da morCeboda saqme~, gulwrfelad ityoda Salva da uk-virda, rom adamianebs, xSirad esTeturi tyuili urCev-nodaT uxerxul da mware simarTles.

amis Semdeg Salva marto cxovrobda. sofelSi moxuci ded-mama hyavda da Tavisi xelfasis naxevars maT ugza-vnida.

colis SerTvaze fiqriT ki fiqrobda, magram pirveli colis gaSvebis mizezi gaaxsendeboda da SeaJrJolebda. amitomac Salva daojaxebas ar Cqarobda. mamakacs ar ugviandebao, ityoda igi da Tumca mTlad marTali ar iyo, mainc martoxela kacis mdgomareoba izidavda.

ormocsgadacilebuli ucolo mamakacebis emeteso-ba fiqrobs, rom maTTvis dro SeCerebulia (im mizezis gamo, rom ucoloebi arian). Tavi yovelTvis nanatr sa-siZod warmoudgeniaT da amaod eCvenebaT, rom sarkidan isev is, oci wlis winandeli TmaqoCora da kafandara oreuli SescqeriT. isini Cvidmeti wlis gogonebisagan `biZias~ daZaxebas ver itanen da saocrad siamovnebT, roca qaTinaurebis moyvaruli mosaubre gacveTili in-tonaciiT ganucxadebT — amden welze mets aravin ar mogcemTo.

ra sjobia, rom kacma Tavisi adgili icis, Tavis Za-lebze swori warmodgena aqvs. adamianTa cxovrebis mou-wesrigeblobis erTi mTavari mizezi sakuTari Zalebis gadafasebaa (rasac yoveldRiur saubarSi — `Tavze did warmodgenas~ eZaxian). Seni mdgomareobis da asakis Ses-aferisad unda geWiros yovelTvis Tavi.

jer qali ar varga, Tavs rom ibavSvebs da Tavisi ga-saidumloebuli xnovanebisaTvis sruliad Seuferebel keklucobas iwyebs, da kaci xom saSinelebaa.

cxovrebas amaod ar unda daedevno. yvela asaks Ta-visi silamaze da sinaTle aqvs.

es yvelaferi, imitom gavixsene, rom Salva mataraZem

Page 329: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

330

SesaniSnavad icoda Tavisi Tavi. Salva sakuTar Rirse-bebze xmas ar amoiRebda, SalvasTvis qadili (Tundac sabuTiani) ucxo iyo da gansxvavebiT misi asakis uco-lo mamakacTa umetesobisagan, Tavis ormocdaor wel-sac sakmaod saRad uyurebda. roca adRegrZelebdnen, Salva sircxvilisagan wiTldeboda, roca sxvebis sa-dRegrZelos svamda: cdilobda lamazad eTqva, ma-gram, umetes SemTxvevaSi, ar gamosdioda. amitom Salva yvelaferSi siCumes arCevda. Salva mRelvare, energi-uli, enTuziasti kaci ar iyo. rasac daavalebdnen, gaa-keTebda, ar daavalebdnen da iyo TavisTvis.

dawinaurebis arc imedi hqonda da arc survili mainc-damainc. aseTi wynari TanamSromlebi, albaT, TiTo-or-ola Tqvenca gyavT samsaxurSi. isini arasodes binas ar iTxoven da amitomac arc Rebuloben. isini arasodes ar mogTxoven sagzurs dasasvenebel saxlSi da gulze xeli daideviT da TqviT; xom arc Tqven awuxebT maincdamainc premiebiTa da wamaxalisebeli furclebiT.

aseTebi TavianTi sicocxlis Semodgomaze erTxel Seaxseneben Tavs ufrosebs pensiaSi gasvlis Taobaze. maT taSfanduriT gaacileben da meore dResve daviwye-bas miscemen. is erTi sabediswero Rame rom ara, Salva mataraZis cxovrebasac sruliad Cveulebrivi dasasru-li eqneboda.

daiZina Salvam saRamoTi da gamoiRviZa diliT. amaSi araCveulebrivi araferi gaxlavT. garegnuladac Sal-vas araferi etyoboda. magram diliT Salvam kritikul xasiaTze gaiRviZa.

sxvebisagan es ambavi ar gamikvirdeboda, radganac arian adamianebi, kritikul xasiaTze rom iZineben da aseTive ganwyobilebiT dgebian diliT, magram Salvas mdgomareoba sxva iyo; satyeo teqnikumis wynarma da upretenzio maswavlebelma diliT kritikul xasiaTze gaiRviZa.

Page 330: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

331

* * *— SanSe, moiwi erTi aqeT, — gadasZaxa Salvam Tavis

karis mezobels, sinoptikuri observatoriis laborant SanSe deisaZes, romelic zolebiani qveda sacvlis da naCvretebiani mwvane maisuris amara ezoSi gamosuliyo da rezinis miliT xelSi, yvavilebs rwyavda.

SanSem moixeda da mavTulis badur RobesTan sagulda-gulod Casafrebuli mezobeli rom dainaxa, gaukvirda. SanSe da Salva, marTalia, uaxloesi mezoblebi iyvnen, magram erTmaneTs TiTqmis ar elaparakebodnen, xazvis specialisti yovelTvis uxalisod pasuxobda salamze da mezobelTan daaxloebis survils arasodes amJRavnebda. axla ki Salva mataraZe RobesTan Cacucquliyo da dam-wyeb sinoptikoss iseTi saxiT uxmobda, TiTqos es-esaa udidesi saidumlo unda gaandoso. SanSem rezinis mils xeli uSva da alublis xes miuaxlovda.

— didi xania mindoda meTqva, SanSe, SenTvis da ver gibedavdi, — daiwyo Salvam.

— brZane, batono.— iseTi ki araferi, erTi arakis ar iyos, mara, mainc,

me vTqvi, ar ewyinos-Tqva.— rava SeiZleba, batono.— axla, Cemo SanSe, rom ar giTxra, mteri viqnebi Seni.— raSia, batono, saqme? — feri waerTva SanSes.— rasac men getyvi, Cemo SanSe, sxvam, erTi arakis ar

iyos, egeba arc qe giTxras.— ho.— axlac gvianaa, amis Tqma, mara adre rom meTqva, Cems

sityvas ar geigonebdi, arc axla geigoneb, ravarc gin-da, im erTi arakis ar iyos, me qe unda giTxra... mezo-beli var da unda giTxra.

— aRar ityvi, ra mWirs amisTana? — nerwyvi gauSra mezobels.

Page 331: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

332

— ra gWirs da, — Salvam idumali mzera moavlo gare-mos, SanSes xeli dauqnia, axlos moiwio, yovel SemTx-vevisaTvis kidev erTxel-miixed-moixeda da CurCuliT auwya:

— Sen, Cemo SanSe, dagiWeren male.— ras mizamen? — Tavi gaswia SanSem, TiTqos mezobeli

axla, am wuTSi, mavTulis badidan xels gamohyofda da rogorc celq bavSvs, yuriT daiTrevda.

— dagiWeren, Cagsvamen, — Tvali moWuta da Tavi dau-qnia Salvam.

— vin giTxra? — xmas dauwia mezobelmac.— ar unda magas Tqma. erTi arakis ar iyos, Sen orive

fexebiT gabmuli xar. Sen, ager getyvi, aT weliwads mainc mogcemen qonebis konfiskaciiT.

— Sennairi mefexuri ar mocilda Cems damawyevars, ar amaSena am diliT? gamagebine, kacurad, vin miWers, ro-dis miWeren?! — iyvira SanSem da mavTuls orive xeliT Caafrinda.

— SeniT rom Cabarde, ukeTesia, — mSvidad urCia Sal-vam. — egeba Segimsubuqon danaSauli. SenTvis jdoma sjobia, damijere, SanSe. iqana daculi mainc iqnebi, Tvara Cagqolaven icode.

— ratom Camqolaven? vin Camqolavs?!— xalxi, mezoblebi, vinc gicnobs suyvela. xalxi yov-

elTvis ki ar mogiTmens. erT dRes eiReben did qvebs da mogsrisaven. — iseTi mSvidi, seriozuli da Tanac keTilmosurne saxe hqonda Salvas, rom mezobels crem-lebi moadga da mudariT hkiTxa:

— ki magram, risTvis, risTvis?Salvas jer gaukvirda SekiTxva, mere warbi Seikra da

bolos gaecina.— ar ici risTvis?— ar vici.— qveyanam icis da Sen ar ici, Se kaco?

Page 332: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

333

— ra icis qveyanam?— SanSe, me SenTvis geubnebi, erTi arakis ar iyos, me

Tu ar giTxari, TaRliTi rom xar, viTom Sen ar ici, racxa xar?

— aaa... xooo, gasagebia, axla mivxvdi yvelafers. — Zlivs amoilaparaka SanSem da axla Salvas saxeSi ki ar Sescqeroda, aramed xelebSi; qva ar aiRos da ar dam-kraso.

RvTis winaSe ver davmalavT da SanSes sinoptikuri observatoriis garda sxva Semosavalic hqonda. labo-rantis (Tundac ufrosi laborantis) pirobaze SanSe, SeiZleba iTqvas, didebulad moewyo. marTalia, ufros laborantebs xelfasi didi aqvT, magram SanSe sinopti-kis garda sxva saqmeebiTac iyo datvirTuli. SanSe co-tas `maklerobda~ (binebis yidva-gayidvaSi momrigeblis rols asrulebda), cotas `spekulantobda~ (moskovSi SeiZenda avejs da TbilisSi yidda), cotas `Sansaobda~ (saeWvo ucxo naTesavebs awyobda umaRlesSi) da cotas sinoptikur observatoriaSic muSaobda. SanSesTvis, es yvelaferi, imdenad Cveulebrivi saqme iyo, rom vera-sodes ver warmoidgenda, Tu amas da amis msgavs rameebs odesme Salva mataraZe TaRliTis kvalifikaciiT monaT-lavda. TaRliToba SanSes sxva ram egona. TaRliTebsa da piris gamtexebze igi xandaxan didi aRSfoTebiT laparakobda. SanSes verafriT ver daarwmunebdiT, rom TaRliTi iyo.

— damijere, SanSe, — yurSi CasZaxoda xazvis maswavle-beli, — wadi da danebdi. danebdi girCevnia. Sen geZeben da male dagiWeren. SeiZleba dResve dagiWiron.

— ratom dResve? — cota damSvidda SanSe, Tumca erTi piroba eWvi Seepara, am fexbednierma xom ar damasminao.

— ratom aqamde ar ecalaT SenTvis? aqamde sxva saq-meebi hqondaT da Sen ise gaCndi, rom yuradReba ver mogaqcies. axla Sen abreSumis WiasaviT tansavse xar.

Page 333: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

334

axla Sen Canxar, Celtze aRar etevi da sanamde abreSu-mis parks moiqsovde, moqsovil rkinis parks mogitanen da Cagsvamen SiT.

— didi madloba, Cemo Salva.— rava gekadrebaT, — daimorcxva Salvam, — me kidev

didxans vWoWmanobdi, ar ewyinos-Tqva. ese igi waxval da Cajdebi SeniT xom?

— ki, Cemo Salva, — dauyvava mezobelma, mere kidev gaxeda manZils Salvasa da uaxloes qvebis grovas Soris SuSabandis karebamde, TvaliT gazoma da roca darw-munda, rom ver Seaswrebda, mSvidad hkiTxa:

— wuxeli kargad geZina, Salva?— Salvam araferi upasuxa. igi swrafad daixara da

SanSe gverdze gaxta, magram laboranti maSinve damS-vidda, roca Seatyo, rom Salva qvis asaRebad ki ara, axaldarguli yvavilisTvis miwis gamosafxvSnelad daxriliyo.

— giyvars yvavilebi, Salva? — kvlav tkbilad hkiTxa mezobelma.

— ki, Zalian miyvars.— ase unda, aba ra, Sen oqro kaci xar, Cemo Salva.

wynarad iyavi. Wkvianad. zogma qvis srola icis, qvis srola cudia. male eqims meviyvanT. xom giyvars eqimi, Cemo Salva?

— eqimi saWiroa, — wynarad miugo Salvam da tyemalze gasul maRlars cru ylortebi Seamtvria.

— me xom mcnob, Cemo Salva? me SanSe var, Seni karis mezobeli. iqiT irakli soxaZe cxovrobs. kai kacia Za-lian. xom giyvars Sen irakli? — WikWikebda SanSe da SeumCnevlad ukan, SuSabandis karebisaken iwevda.

— Sen rava areulad laparakob am diliT, SanSe. sa-masxrod gaqvs saqme? — sakmaod mkacri toniT hkiTxa moTminebadakargulma Salvam, — ra banze migdeb sityvas. xom giTxari, wadi, danebdi-Tqva. ginda gagbawron da ise wagiyvanon qveynis dasanaxavad?!

Page 334: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

335

— ki Seni Wirime, ki, Cemo Salva, waval, ai, axlave wa-val... — am sityvebTan erTad SanSe deisaZem tuca Tavi SuSabandis naxevrad Ria karebSi da karis mezobeli Robes Seatova.

TvalisdaxamxamebaSi fanjris RriWodan SanSes meuRlem gamoixeda, roca meuRlis Tavi miimala, SanSes qaliSvilma da misma saqmrom erTad gamoiWyites. isi-ni SiSnarevi cnobismoyvareobiT Sescqerodnen Salvas yovel moZraobas da roca xazvis maswavlebeli Ta-visi ganuyreli TeTri kiteliT da tyavis gacveTili saqaRaldeTi ezodan gavida, mezoblebSi gacvivd-ga-mocvivdnen, raTa siaxles mowyurebul moqalaqeTaTvis Salvas ambavi SeetyobinebinaT.

Salva ki amasobaSi artileriis quCas gacilda da troleibusis gaCerebasTan erT cicqna jixurs miadga papiros `belomorkanalis~ SesaZenad. jer `belomork-anals~ ikiTxavda Salva, Tu ar iyo `primas~ moiTxovda da Tu `primac~ ar iyo, mere yovelgvar sigarets yid-ulobda. mere misTvis sulerTi iyo, rasac moswevda.

— cxvrad vCanvar Sens TvalSi xom? — RimiliT hkiTxa man mrgvalsaxian wiTur gamyidvels, roca xurda dauT-vlelad Caiyara jibeSi.

— batono? — seriozuli saxe miiRo wiTurma.— ara, mamas gaficeb, rogorc cxvars ise mxedav axla

xom?gamyidvelma cota xans veraferi moisazra. mas See-

Zlo gascineboda, SeeZlo bavSvis cnobismoyvare saxe mieRo da momxmareblisTvis umorCilesad eTxova, ver gavige Tqveni xumrobao. bolos gadawyvita, es ra mxia-ruli myidveli Semxvdao da gaubedavad gaiRima.

— iRimebi xom? gixaria xom, gareT rom xar? — Tvali Caukra Salvam.

— sad ro var? — kefa moifxana gamyidvelma.— gareT rom xar da am patara jixurs da TeTr xa-

Page 335: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

336

laTs rom efarebi. daginaxe, daginaxe, gamodi!— fuwime! — ayva xumrobas gamyidveli.— am TamaSSi `fuwime~ ar arsebobs, — mkacrad uTxra

Salvam, — Cajdoma mogiwevs.— sad dagenacvle? — xma Seecvala noqars.— sadac gekuTvnis, — da saaTze daixeda, — axla 9 saa-

Tia, Tormet saaTze movlen Sens wasayvanad.— biZia, Cems meti SesaSinebeli ver naxe? susti guli

maqvs, Sens Tavs vficavar, Cemi nerviuloba ar SeiZleba.— maSin wadi da danebdi TviTon.— raze davnebde?— qurdobaze.— vis?— gamomZiebels. Tumca ra gamoZieba unda, yvelam

icis, qurdi rom xar.gamyidvels gulze moeSva da iseTi alali sicili aR-

moxda gulidan, rom veravin ifiqrebda, Tu igi marTla qurdi iyo.

— agaSena, biZia, gamCenma, ra masxara yofilxar, me vTqvi marTla unobs-Tqva. me marTali megona, haha-haha! kai xasiaTze xar, getyoba, am diliT. waRma da SovnaSi gataros Senma RmerTma.

— nu atlikineb enas, wadi da dajeqi. me SenTvis miTq-vams, wadi da dajeqi! — daugdo Salvam da gaecala.

gamyidveli moiRuSa. gamyidvels dilidanve Tvali isedac uparpalebda. rava yvaviviT damCxavla am upa-tronomo, Tqva da Tavis rTul saqmes daubrunda.

satyeo teqnikumis direqtoris kabinetSi samni isxd-nen. direqtori mirian axobaZe, direqtoris moadgile samecniero dargSi merab eluzaSvili da adgilkomis Tavmjdomare kako nebieriZe. teqnikumis es didebuli sameuli am bolo dros xSirad rCeboda erTad da sau-brobda. kacma rom Tqvas marto darCena arc ki sWird-ebodaT. radganac maTi idumali saubridan saqmeSi

Page 336: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

33722. r. miSvelaZe. t. III

Cauxedavi kaci bevrs verafers gaigebda. isini naxevar-tonebiT laparakobdnen, mokle da sxarti winadadebiT. xSirad Sorisdebulebs mimarTavdnen da rogorc Canda, im SorisdebulebiT ufro mets agebinebdnen erTmaneTs, vidre me da Tqven Cemo Zvirfaso mkiTxvelo, am gauTave-beli axsna-ganmartebebiTa da mosawyeni dialogebiT.

Tumca direqtoris kabinetSi gaiSviaTebuli haeri iyo, didi, rezinisyurebiani haermwmendi mainc gu-liswamRebad sisinebda. satyeo teqnikumis xelmZRvane-lebs Wkviani Tavebi erTmaneTisTvis miedoT da Cur-Culebdnen, roca karebSi Salva mataraZe gamoCnda, `SeTqmulebma~ saqmiani CurCuli Sewyvites da Semosuls miaCerdnen. uxerxuli siCume Camowva. sami wyvili Tva-li Salvas karebidan sadireqtoro, farTo divanisaken wynarad miacilebda. Salva, rasakvirvelia, yvelafers mixvda. megobrebi danaSaulze waswrebuli balRebi-viT iSmuSnebodnen. etyoba, isinic mixvdnen, rom Salva yvelafers mixvda da `samaias~ rcxvenoda.

— ras SobiT, ar grcxveniaT? — ikiTxa Salvam da fexi fexs mSvidad gadaado.

ufrosebma erTmaneTs Sexedes. teqnikumis maswavle-belTagan isini aseT ucnaur SekiTxvebs miCveulni ar iyvnen.

— a, movedi axla, vzivar da giyurebT. sanam SeiZle-ba gagrZeldes Tqveni unamusoba. aRar geyoT awi, aRar grcxveniaT?! — RimiliT Tqva Salvam, magram es Rimili sxva Rimili iyo. xazvis maswavleblis nikapze da nestoe-bTan oflma gamoJona.

— rava gaCumdiT. magas vWam axla mee? ratom geSiniaT CemTan laparakis. gaCumdiT, Tvara ki ar vici axla raze musaifobdiT, ver vxvdebi sawyali. verc sxvebi xvdebian.

— ras xvdebian? — gaubedavad ikiTxa ekozaSvilma.— yvelam yvelaferi icis. Tqven yvelaferi zed

getyobaT. Sinac getyobaT da gareTac. am gaCumebaze

Page 337: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

338

getyobaT. am SeSinebazec getyobaT. dabneul mzeraze getyobaT da akankalebul loyis nevrze.

— raSia saqme, amxanago Salva! — magidas dahkra xeli direqtorma. Tavisi miwieri codvebis miuxedavad, igi direqtori iyo. es araferi — direqtori wlebis gan-mavlobaSi uzarmazar Tanamdebobaze iyo namuSevari da `cota raRac~ rom ar SeSloda, SeiZleba axlac iq yo-filiyo. icodnen ra direqtoris sasaxelo warsuli, mas isedac daqveiTebul da daCagrul kacs, buzsac veravin aufrenda. axla ki, gamomdgara es sacodavi xazvis mas-wavlebeli da raRac dabneulad laparakobs.

— mirian axobaZe, aRar damTavrda Seni parpaSi? ras uSobi amden fuls? iqana iyavi, iparavdi, aqana — iparav. ar gaZRa Seni muceli? rava gaaTaxsire aqauroba. vis atyueb. rad ginda es misaRebi gamocdebi. ras amaimuneb xalxs. Camowere sia da morCi yvelafers. mogakiTxaven icode, Cemo mirian, mogakiTxaven da wagiyvanen.

— Sen gesmis, ras laparakob?! — cremlebi gadaylapa eluzaSvilma.

— Sen ro gesmis da Sen ro xar, magisTana gamoezarda Cems damawyevars. Senc gicvnes icode. ras TvalTmaq-cob. ras ityuebi. Tavidan rom moxvedi, erT Tves prin-cipuli iyavi, xma gaagde Sen TviTon, amnairi seriozu-li obieqturi da mkacri kaci varo... dRe da Rame sxva kacs TamaSob. geSinia da imitom. Tu sawyali Cagivarda xelSi, erT ambavs atexav. SemomxedeT me aseTi wmindani var. naxeT am sawyal Tagvs kudiT qva vasrolineo. cota magari kakali Tu Segxvda, Tvals xuWav, sul didi vinme Tu `gawuxebs~ nemsis yunwSi Zvrebi, esaa Seni sindis-namusi da vaJkacoba? Camoicile es niRabi. gveCvene ro-goric xar. xom xedav Tmebi gagiTeTrda. bavSvi aRar xar. ratom itanjav Tavs. ara xar Sen saxare mozveri. saxares koWebSi etyoba.

— konkretulad ra brali maqvs Seni WkuiT?

Page 338: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

339

— jer erTi asakiT ufrosi kaci var da ase Tamamad ar unda melaparako. Sen gCvevia es TavxedobaSi gadasuli familaroba. mere ra, rom direqtoris moadgile xar. konkretulado, ambob? sami direqtori xom gamoicvale. yvelasTan rom meore dResve gamoZebne saerTo ena, ukve aRara xar kai kaci. Sen Seni principi ara gaqvs. Seni pozi-cia ar gagaCnia. amxela kaci damsmenebs da anonimur wer-ilebis avtorebs ujereb. piradi simpaTiebiT msjelob teqnikumis TanamSromlebze. vin xar Sen, vin gkiTxavs kacis bedis gadawyvetas. ra ici Sen. guSin moxvedi da ggonia cxovreba SeniT iwyeba. xalxi Seaberda am kedlebs. fexze unda dgebode, roca Sens kabinetSi Semodian.

— mainc, mainc? — cota ar iyos Secba eluzaSvili, radganac Salvas sityvebSi bevri simarTle moeCvena.

— ra mainc? guSinwin Seni oboli biZaSvili saxlidan gaagde. ai, aseTi kaci var, biZaSvils ar vexmarebio. mara adeiSvili samjer CaiWra da samjer gauSvi gamocdaze, radganac adeiSvilze iseTma kacma dagireka, viszedac Seni am adgilas yofna-aryofna hkidia. ai, ratom xar patara kaci. gaige axla? orives geubnebiT, Senc da axo-baZesac, dawereT gancxadebebi da wadiT. Tqveni nebiT wadiT, geyofaT.

— gancxadebebi Sens saxelze daweron? — SemaZrwune-blad ixumra adgilkomis Tavmjdomarem kako nebieriZem.

— Sen? Sen xmas iReb? Sen mainc gaCerdi, Senc sala-parako gaqvs, Se finia? Senze vin geisvris xels. Sen vin xar. ravaric iqnebian direqtori da moadgile, imnai-ri iqnebi Senc. es kanoniviTaa. rava, Sen xmas deiboxeb, vinmes gadaaxtebi, ubatonod rames Caifiqreb Tu ra? Sen ar arsebob, Sen aRarc maxsovdi. Sen amdens mainc ar mogcemen. Sen agiyolies, CagiTries, mogatyues, Segac-dines. SeiZleba cixe arc ki mogcen. SeiZleba iZuleba gakmaron.

amis Semdeg direqtoris kabinetidan ori saaTis gan-

Page 339: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

340

mavlobaSi cxare kamaTis da ganwiruli yvirilis xma ismoda. samni erTis winaaRmdeg. yviroda direqtori, yviroda moadgile, igesleboda adgilkomis Tavmjdo-mare. karebze yurmidebul teqnikumis TanamSromlebs Salva mataraZis xma TiTqmis ar gaugoniaT. Salva Ri-miliT, mSvidad laparakobda. Tanac iSviaTad Caereoda. amitom diskusia calmxrivad warimarTa. `samaia~ Tavs imarTlebda, samaia swyevlida Salvas da samsaxuridan gagdebiTac emuqreboda, magram bolos Salvam Wilofis qudi ukuRma daixura, fanjrebi miixura da Storebi dauSva. mere amRvreuli Tvalebi mimoavlo iq myofT da Tqva:

— dawereT gancxadebebi da wadiT. Cqara, Cqara. saxl-idan ar gamoxvideT. me sanam SevZleb, namuss SeginaxavT. iqneb gadarCeT, iqneb ar dagiWiron...

teqnikumis xelmZRvanelebi yvelafers mixvdnen. Sal-vas dauyvaves, gadaRlilxarT, batono Salva, dasveneba da mkurnaloba gWirdebaT, dRes gakveTilebze ar Sex-videT. Sin wabrZandiTo, sTxoves da Jurnali mowiwe-biT CamoarTves. roca Salva oTaxidan gavida, yuradRe-bianma xelmZRvanelebma samneo nawilis gamge ixmes da daavales: SeumCnevlad fexdafex mihyevi da, ise rom TviTon ver mixvdes, rogorme fsiqo-nerviul saavad-myofoSi miiyvane. iq ki TavianTi saqme TviTon iciano. samneo nawilis gamgem vaxtang mWedliSvilma davaleba miiRo da quCaSi gasul Salva mataraZes daedevna. — Tu seCenovis quCisken wavida (suliT daavadebulTa klinika seCenovis quCaze iyo), Soriaxlos mivyvebi, Tu sxvagan midis, xelkavs gamovdeb da vTxov cota xans megzuroba gamiwios, saxeldaxelod aseTi gegma SeimuSava vaxtang-ma. saxeldaxelo gegmis pirobaze, me vfiqrob urigo gegma rodi iyo. radganac giJis Soridan miyvana dan-iSnulebis adgilas ufro Znelia, vidre misi mityueba. vaxtangs Zalian gaukvirda, roca Salvam pirdapir se-

Page 340: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

341

Cenovis quCisken aiRo gezi, magram cota Sefiqrianda, roca seCenovis quCis dasawyisTan pirvelsave CixSi, mar-jvniv Seuxvia da savle qebulaZis ezoSi Sevida. vaxtan-gi ar Sehyolia. igi WiSkarTan gaCerda da moTminebiT eloda avadmyofs. vaxtangi verasodes ver gaigebda ra undoda Salvas savle qebulaZisas. Cven vaxtangi da misi fiqrebi naklebad gvainteresebs, vaxtangma Tavisi saqme icis, Cven Salvas vaxlavarT da Salvas mivyvebiT.

— saxlSi xar, savle? — hkiTxa Salvam zaris xmaze vi-wro fanjaraSi gamoCenil Tavs.

— ki, — dauZaxa savlem. WiSkris urdulze damagre-buli zonari moqaCa (es savles saidumlo saketi iyo) — Semodi.

Salva Sevida.savle qebulaZe omis invalidi iyo. coli ormocdaaTi

wlis asakSi SeirTo. Svili ar gasCenia da arc ukvirda. Salva karga xnis Seguebuli iyo am azrs da Svils arc ki eloda. cxovrobda igi pensiiT. meuRle damsaxurebuli biblioTekari hyavda. savle patiosani kaci iyo.

— glaxaT var, savle, — gulze xeli miido Salvam, — sad wavide, ar vici. visac davelaparake, yvela Se-momelanZRa dRes. egeba qe momxsnan samsaxuridan.

— Tu marTali xar, ver mogxsnian.— rai? — sasacilod ar eyo Salvas.mere Salva alaparakda. igi mometebulad enawyliani

Canda. savle ijda xelebdaWdeuli da usmenda. sxva dros piriqiT xdeboda. dRes Salva laparakis xasiaTze iyo. Salvam megobars bevri ram uTxra. jer Tavisi gamogone-bebi gaacno. ori gamogoneba iseTi maqvs, SeiZleba mTeli qveyana avalaparakovo. mere cota sxva sferosac gadawv-da. magaliTad, quCaSi Wadris nacvlad ukeTesia vaSlis xeebi davrgoTo. qalaqs xom wyali ar hyofnis, Cinuri vazebis nacvlad, Rilakiani onkanebi davdgaT da wylis ekonomia gavwioTo. sxva uamravi sakiTxi daayena Salvam.

Page 341: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

342

Cven TviTon ver movawyeT Cveni cxovrebao. erTmaneTze ar vfiqrobTo. zog dawesebulebaSi Svidi aTasi kaci muSaobs. TveSi TiTo kacs maneT-maneTi rom Seugrovon, weliwadSi Tormet kacs xels movumarTavTo. erTmaneTi aRar gvaxsovso. mere uceb moiRuSa. me romel sindis-namusze vlaparakob, roca pirveli maimuni me TviTon varo. mTeli Cemi cxovreba Tvals vxuWav da gverds vuv-li TaRliTs da mamaZaRlso. Senc ase xaro. am Seni oTax-is da pensiis imediT gareT aRar gamodixar. TiTqos aRar gainteresebs, ra xdeba qveyanazeo. mere fanjris rafaze wamowolil, Tvalmilulul katas miaCerda da sicili autyda — ra bednieria katao. savle ijda da usmenda. bolos uxmod wamodga, samzareuloSi gavida da qvabebis xexvaSi garTul meuRles mxarze Seexo.

— is biWi ver aris kargad.meuRlem gaocebisagan piri daaRo.saxuravebze bindi wveboda, roca Salva maspinZlebs

daemSvidoba da quCaSi gamovida. vaxtangi maSinve gver-diT amoudga. Salvam gaxeda da arc gakvirvebia, TiTqos elodao. — Sen Segawuxes? — wynarad hkiTxa Salvam.

vaxtangi daibna.— vin? ra?.. Sewuxebaa. ager mivdiodi. gamacileT co-

taze, Tu ar geCqarebaT.Salvam gauRima.isini uxmod gahyvnen quCas. vaxtangs didi mikibv-

mokibva da mityueba ar dasWirvebia, pacienti mSvidad miuaxlovda saavadmyofos WiSkars da misaRebSi mor-Cilad SeCerda.

vaxtangi datrialda. jer mekares miadga. mTavar eqim-Tan mimiSviTo. mekarem TeTri xalaTis uSvelebeli jibe axlos miutana da roca darwmunda, am kacma arc ki icis rogor Sedian saerTod, vaxtangis Txovna Sors daiWira.

— ar SeiZleba!— iciT?..

Page 342: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

343

— araferi ar vici, ar SaiZleba, morCa da gaTavda.vaxtangi daixara da yurSi raRac uCurCula, Tan Sal-

vas Tvals ar aSorebda.— mere? ra Cemi saqmea! Tavis droze moviyvandi! — iy-

vira mekarem da amiT sxvebs agrZnobina, xom xedavT am patiosan kacs samsaxurebrivi movaleobis SesrulebaSi xels miSliano.

vaxtangi aduRda. uSveri sityvebiT mimarTa mekares, karebs wixli hkra da gaiqca, mekare telefonis yur-mils wvda. cota xanSi saimedod dakavebuli vaxtangi or sanitars ukan mohyavda. vaxtangi iklakneboda, yvi-roda, igineboda. am yvirilze morige eqimma gamohyo Tavi. moriges wiTel maisurze TeTri xalaTi moecva da banjgvliani mkerdi mouCanda. morigem ayvirebuli vax-tangi rom dainaxa, sad xarT Tu iciTo, daiquxa da Tvi-Tonac yvirils mohyva. SeSinebuli avadmyofebi Tavi-anT keTilmowyobil palatebSi kankalebdnen. misaRebSi xalxi mogrovda. morige da vaxtangi erTmaneTs samsax-uridan moxsniT emuqrebodnen. ori veeberTela sanitari vaxtangs nerwyvmomdgari Sehyurebda da morige eqimis niSans ucdida. xmauri erTbaSad Sewyda, roca karebSi WaRaraTmiani, sandomiani qali gamoCnda. igi saavadmyo-fos mTavari eqimi iyo. mekarem swrafad auxsna saqmis viTareba.

— romelia? — ikiTxa mTavarma eqimma.— me var, qalbatono, — mSvidad miugo Salva matara-

Zem da TiTebze daixeda.— SemobrZandiT, — Tavazianad uTxra qalma.Salva Sehyva. kibeze rom adioda, mxolod erTxel

moixeda da vaxtang mWedliSvils gauRima.

Page 343: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

344

aerodromi aRar aris

ioTam mamisaSvilma radios xmaze ivarjiSa, mere (ra-diosave TxovniT) wylis `procedurebi~ Caitara da cxra saaTi arc ki Sesrulebuliyo, rom saweri magidis ujri-dan sufTa qaRaldi amoiRo, Suaze gaxia, erTi naxevi isev Caabruna ujraSi, meore naxevi ki win daido da daawera: `poliklinika — 10 s, sasamarTlo — 12 s, leqcia — 4 s.~ docent ioTam mamisaSvils uamravi saqme hqonda da yovel diliT, saxlidan gamosvlamde, Cveulebisamebr, adgenda dRis reJims. am magiuri qaRaldis naglejis meoxebiT ioTams mTeli dRe Tavi qudSi hqonda. amoiRebda `re-Jims~, daxedavda da dinjad gaswevda iqiTken, saiTkenac unda gaewia. ioTami filosofosi iyo. igi araspecial-ur fakultetebze eTikisa da esTetikis zogad kurss kiTxulobda. marTalia, zogierTi dekani seriozulad amtkicebda, ar gvinda es zogadi kursebi, studentebi specialobebs Zlivs aswrebeno, magram rogorc praqtika gviCvenebda, studentebs cxovrebaSi gasvlis Semdeg io-Tam gabiZaSvilis filosofia sakmaod xSirad dasWirvebi-aT da maTi gonieri frTa yovelTvis siamovnebiT usmen-da am simpatiuri garegnobis, cisferTvaleba, udrood gaWaRaravebul leqtors, romelmac Zaldautanebeli mixra-moxra da mimzidveli saubari icoda.

quCaSi gamosvlisas ioTamma uneburad gaifiqra, — ne-tav kari Tu gamoviketeo. igi cota xans uazrod miabi-jebda, cdilobda gonebaSi aRedgina gamoketa Tu ara kari, bolos daaskvna gamoviketavdi, aba ras vizamdio. erTxans gaCerebasTan idga, mere gulma aRar mouTmina da sulmouTqmelad airbina kibe. ioTami mesame sarTul-ze cxovrobda da roca Zalian eCqareboda, lifts aRar

Page 344: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

345

elodeboda. karebi xeliT mosinja da Tavs usayvedura, ra tyuilad damabrune amxela gzidano. meore sarTuls arc ki iyo Cacilebuli, rom axla sxva eWvi gauCnda, uTo gamovrTe Tu arao. ioTamma am diliT perangis say-elo gaiswora da verafriT ver gaixsena, gamorTo Tu ara uTo. docenti erTxel kidev Sebrunda Tavis binaSi, yovel SemTxvevisaTvis Seamowma gazi, uTo, televizo-ri, wylis onkanebi da guldamSvidebulma datova saxli.

ver gaamtyunebT, es erTi kviraa ioTami ase wvalobs. es erTi kviraa col-Svili sofelSi gaistumra da, mar-tod darCenils, yuradRebis araCveulebrivi daZabva sWirdeba im, erTi SexedviT, wvrilman saqmeze, romelsac diasaxlisebi TiTqos da instinqturad, angariSmiucem-ladac ki akeTeben.

ioTams xelT karga mozrdili portfeli eWira da Cqari nabijiT midioda. portfeliani xeli ioTams uZ-ravad mihqonda. portfeli odnavadac ar irxeoda. sam-agierod, siarulisas, marjvenis wili rxevac marcxenas ekisra da filosofosi marcxena xels Tadarigis ofi-cris keTilsindisierebiT iqnevda. ioTams portfeli iqneb amitomac mihqonda ase frTxilad, rom Sig samec-niero aparaturasTan erTad SardiT savse odekolo-nis SuSac edo. ioTami kenWovaniT iyo dasneulebuli, yovel zafxuls sairmeSi dadioda da unda giTxraT, rom Zalian umadloda `#3 sairmesa~ da tenian haers. magram am diliT, adgomisas, docentma welis yru tkivi-li igrZno da axla fergamkrTali, analizisaTvis Sards poliklinikaSi miarbeninebda.

jer adrea, cotas fexiT gavivlio, gaifiqra ioTam-ma da quCa gadaWra. jixurTan gazeTebi SeiZina da sa-nam poliklinikamde miaRwevda, gzaSi gadaikiTxa kidec. gazeTSi ioTamisTvis saintereso mxolod is ewera, rom samaris olqs torfis amoRebis pirveli kvartlis gegma gaenaRdebina, xolo litoponis qarxana axali wvimagam-

Page 345: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

346

Zle saRebavis pirveli nakadis aTvisebas upatakebda qveyanas. rac Seexeba sports, reikiavikSi erT-erTi uZlieresi moWadrake enas uyofda msoflios da gagu-lisebul Jurnalistebs intriguli `winaswarWvretisT-vis~ agulianebda. ioTamma gazeTebi gulmodgined daax-via da urnaSi CauSva. mas imJamad reikiavikze ufro saku-Tari Sardis analizi ainteresebda. mosaxvevTan moxuci sasxlaviT xelSi dasakec kibeze asuliyo da maRlars mkurnalobda.

moxucs mokle Sarvali ecva da SiSveli, amoburcul ZarRvebiani fexis TiTebi arwivis klanWebiviT Semoexvia kibis viwro safexurisTvis. roca ioTami miuaxlovda, moxucma saqmes Tavi gaaneba da momavals iseTi cnobis-moyvareobiT miaCerda, TiTqos raRac saidumlos amoc-nobas cdilobso.

ioTamma daaskvna; albaT, moxucs vinmeSi veSlebio da Tavi dauqnia. ioTams uyvarda ucnobebisTvis misalmeba. roca Semxvedri Tvals daJinebiT gausworebda, docen-ti gauRimebda da Tavs dauqnevda. ucnobebic salmiTve pasuxobdnen, mere Suagzaze SeCerdebodnen da pirdaRe-bulni miaCerdebodnen mimavals.

Tavs imtvrevdnen uimedo kiTxviT imis Sesaxeb, Tu saidan icnobdnen am sandomiani saxis mamakacs. sasx-lavianma salamze guliTadad upasuxa, magram ioTams aTiode nabijic ki ar gaevlo, rom moxucis mudariT savse xma wamoewia.

— gaCerdi erT wams, Tu RmerTi gwams!ioTami SeCerda.— moiwi aqeT.ioTami moaxlovda.moxuci kibidan Camosuliyo da ZvelTaZvel `suknos~

galifeze marjvena xels isvamda.— ras Svrebi, rava xar? — hkiTxa moxucma da xeli

Ronivrad CamoarTva.

Page 346: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

347

— gmadlobT... vcocxlob. — dabneulad upasuxa ioTamma da mis cxovrebaSi pirvelad inana, rom ucnobs miesalma.

— aqeT, saiT? — kvlav daJinebiT Sehyurebda mevenaxe.— poliklinikaSi.— rava?— araferi, Sardi mimaqvs analizisTvis.— risTvis?— analizisTvis.— hoo.... — Cafiqrda moxuci. ioTami Tvals ar aSoreb-

da galifian moqalaqes da TandaTanobiT rwmundeboda, rom es kaci arasodes enaxa. uxerxuli siCumisTvis Tavis dasaRwevad filosofosma bodiSi mouxada mosaubres da gza ganagrZo, magram vin gauSva.

— momicade erT wuTs maqana.ukmayofilo ioTami Sedga.— bodiSs vixdi mara, ki ver gicani. — uTxra dabneul-

ma moxucma da Tvali TvalSi gauyara.ioTams yvelaze metad am kiTxvisa eSinoda.— me Tqven ver micnobT.— ki mara, — ar moeSva moxuci — aba, rafer, rasak-

virvelia, Sen... micnob me?— verc me gicnobT.— agaSena RmerTma. aba, raSia saqme, ravaa aq... am quCa-

ze. rasakvirvelia.— araferi, ise, — yurebianad gawiTlda ioTami.— ra ise... romeli ise... a? — moxuci aimriza, sasx-

lavi macxenidan marjvenaSi gadmoitana da win wamovida, — asTe bovSi xar axla Sen viTom?

— rogor gekadrebaT, ra dros Cemi bavSvobaa.— aba... raferaa saqme! — xmas auwia moxucma, — ar da-

berdebi viTom Sen midRemCi? ar dagakldeba Tvals da yurs? Semxede karqaT. ra mWirs Seni saglaxao?!

— rogor gekadrebaT, batono.

Page 347: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

348

— me rava mekadreba? — cxarobda moxuci, — rom Segxe-dos adamianma, kacis Sesaxedaoba gaqvs da ambavi da xabari gekiTxeba. vai Cvens patrons ubedurs. Senc male meiyrebi Cemi xnis. ra maqvs Seni dasacini? sad wevide, sad devimalo, miTxari da waval.

— batono, me Cemi gziT mivdiodi, ra dagiSaveT, me... me waval... — TiTqmis tiriliT CaiburdRuna ioTamma da swrafi nabijiT gaSorda aRelvebul moxucs, romlis xmac kidev didxans miacilebda:

— ar dagaberos gamCenma! ar mogyaros Cemi xnis. Seni toli ver naxe? Seni saglaxao kbilebi didi xania mev-icvale! kaci megone pirvelad... ar daginaxo aqeT Camov-lili Tvara gagisiveb cxvirs!

miTxariT, ra daaSava aseTi ioTamma? man gamarjve-ba usurva moxucs am dilaadrian, meti xom araferi? docenti uamrav ucnobs misalmebia, yovelTvis tkbili salami da keTili survilebi miuRia pasuxad. — xom xe-dav yvela erTnairi ar aris da saerTod, roca kacs ar icnob, daRune Tavi da gaiare SenTvis, — arigebda TavisTavs ioTami, — vin gkiTxavs Sen. wadi, mixede Sens saqmes. eyofa imas nacnobi da gamarjvebis mTqmeli. ram-deni ucnobi quCaze Camoivlis, yvelam Tu gamarjoba SesZaxa, kaci mTeli dRe Tavis kanturs moundeba da egeb aranormaluri datvirTvisagan saRamos guli skvinCasa-viT gauskdes. swori iyo berikaci. angariSmiucemeli gamarjoba vis rad unda.

am fiqrebSi garTuli ioTam mamisaSvili poliklini-kis karebs miadga, meore sarTulze airbina da urol-ogis misaRebSi sxva avadmyofTa Soris moTavsda. male parmaRze uzarmazari medicinis da gamoCnda. man Tavisi daRlili Tvinieri TvalebiT daxeda mogrovilT da ga-moacxada:

— eqimi or saaTamde ar iqneba.— ki magram, ratom?!

Page 348: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

349

— rogor SeiZleba!— dRes aTidan oramde miReba aqvs!— ra vqnaT Cven!— iqneb xvalac ar movides!— unda uCivlos kacma!aseTi da msgavsi, poliklinikis myudroebisTvis arc-

Tu Zalian saSiSi replikebi gaisma. eqTanma qalma Ses-aniSnavad icoda, rom vinc momCivania, yayans ar atexs, momCivani Cumad wava da iCivlebs. mTaqalma cota xans acala avadmyofebs da mere weRandelze ufro mSvidad da gasagebad gaimeora:

— eqimi or saaTamde ar iqneba.roca yvelani gaikrifnen, ioTami mowiwebiT miuax-

lovda medicinis qurums da tuCi yurTan miutana. eqT-nebs CurCuli saerTod ar uyvarT, magram urologis uzarmazari TanaSemwe, etyoba cnobismoyvare iyo da TviTonac sakmaod daixara, raTa stumari moxerxebulad miwvdomoda.

— Sards xom ar daitovebT? — mowiwebiT da bodiSis moxdiT gaumeora ioTamma.

— ras?! — amreziT ikiTxa qalma, Tumca pirveladve Zalian kargad gaigona, rac mosulma uTxra.

— Sards, — tuCebis cmacuniT, tkbilad uTxra filo-sofosma da gaifiqra, Tu kidev iyvira, unda gavaswro aqedano.

— romel Sards? — dro gahyavda eqTans.— Cemsas, sakuTars, — am sityvebTan erTad ioTam-

ma CanTidan SardiT pirTamde savse odekolonis SuSa amoiRo da magidaze dado. eqTanma ukmayofilod gaswia SuSa ganze da hkiTxa:

— eqimma dagibaraT?— ra?— Sardi moitaneo.— ara, es me, Cemi iniciativiT, mainteresebs rogoria.

Page 349: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

350

— eqimma gnaxaT?! — xmas moumata eqTanma.- ara.eqTansac es undoda, man Tavisi mSrali, briyvuli

Tvalebi Wers miapyro da daiquxa:— Tqven xom ar SeiSaleT! Cven avadmyofebis miRebas

ver avudivarT da axla Tqveni Sardi gvaklda swored. mainteresebso, mec bevri ram mainteresebs am qveyanaze. yvela dainteresebulma Tu ase upragunod mozida Sar-di, Sardis zRvaSi unda amovixrCo da eg aris. waiRe es Sardi iq, saidanac moitaneT!

— rogorc gamonaklisi ar SeiZleba? — sxva gza scada ioTamma.

— gamonaklisi yvelafris SeiZleba, — xmas dauwia qa-lma.

mere igi gafacicebuli interesiT Sehyurebda ioTams, romelic Tavis uzarmazar portfelSi raRacas eZebda.

— agaSena RmerTma, — ofli moiwminda stumarma. portfelidan sufTa qaRaldi amoiRo, Suaze gakeca, gakecilze gaxia, meore naxevari CanTaSi Caabruna, xolo pirvel naxevars lamazad daawera: `ioTam mamisaSvili~. eqTani qali sabolood darwmunda, rom avadmyofs Tavis uzarmazar CanTaSi qaRaldis naglejebi, da ukeTes Sem-TxvevaSi, arailustrirebuli mecnieruli Jurnalebis Zveli nomrebi edo.

— sad muSaobT? — sxvaTa Soris hkiTxa xelCaqneulma medicinis dargis muSakma. pasuxs ar daeloda, avadmyo-fis anketa gaSala da sruliad garkveviT ganacxada:

— docentebze gabrazebuli var.— ratom? — saTvale moixsna ioTamma.— Cemi disSvili ar miiRes wreuls, mesame welia aba-

rebs bovSi. docentebs guli da adamianoba ara aqvs. do-centi unda daindos kacma?

— me, qalbatono, filosofosi var, — Tavi moisawyla ioTamma, magram qals, rogorc Cans ukve aRar aintere-

Page 350: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

351

sebda ioTamis viwro specialoba. misTvis docenti do-centi iyo.

— sadac docents wavewvi ar gavaxareb. Cemi disSvili, mis meti araferi yavs mis patrons. imisma ar gamxarebel-ma, rava unda gaixaros qveyanaze. misi damCagravi rava unda axeiros gamCenma, docents? ro iwvebodes, wyals ar davasxam, ro kvdebodes ar mivxedav. ase vizam amas, Tu qali var me! — TandaTan gabrazeba ereoda uzarma-zar eqTans, TandaTan cxviris nestoebi ufarTovdebo-da da xma uboxdeboda. ioTamma xmis amouReblad port-felSi ukanve Caido SardiT savse odekolonis SuSa da Werze Tvalebmipyrobili qali Tavisave aSlil-dawewil nervebs Seatova.

quCaSi gasvlisas ioTamma dRis ganrigi amoiRo da `poliklinika — 10 s~ xazi gadausva. `sasamarTlo — 12 s~ — auwyebda momdevno punqti. filosofosma saaTze daixeda. Tormetis naxevari iyo. docentma ludis far-dulSi sosisiT da kakaos wveniT msubuqad isauzma da sa-samarTlos Senobisaken gaemarTa. ioTami amJamad orive xels Tavisuflad amoZravebda (porTfeliansac da up-orTfelosac). me damaviwyda meTqva pativcemuli mkiTx-velisaTvis, rom Cvenma gmirma SardiT savse odekolo-nis SuSas Tavisi qaRaldis saxvevianad poliklinikidan gamosvlisTanave gadauZaxa trotuarze saimedod Cace-mentebul urnaSi.

ioTami saxalxo msajuli gaxldaT. igi sazogadoebis winaSe Tavis am sasiamovno movaleobas ixdida. filoso-foss saerTodac uyvarda sasamarTlos sxdomaze yofna. axla ki siamayes hgvrida, rom Tavis meore kolegasTan erTad mosamarTles gverdiT ejda da, rogorc sa-samarTlos sruluflebiani wevri, codva-madls swoni-da. ioTami winaswar didis gulmodginebiT ecnoboda sa-braldebulo daskvnas da sasamarTlo procesSi xSirad ereoda Tavisi naxevradprofesionaluri SekiTxvebiT,

Page 351: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

352

riTac, gulaxdilad unda gauwyoT, saxalxo mosamar-Tle friad nasiamovnebi da kmayofili iyo.

— ramdeni saqmea Tu ici? — hkiTxa ioTamma proku-rors, sanam procesi daiwyeboda. prokurori zurgiT iyo Sebrunebuli da moajiris miRma xis savarZelSi Caskupul braldebuls gulaxdilad esaubreboda. moa-jirsgadayudebuli ori miliciis serJanti morigeobiT amTqnarebda, jer erTi moixdida quds da moiqeqavda Tmas, mere meore. ioTami miuaxlovda prokurors da kiTxva gaumeora:

— ramdeni saqmea Tu ici?— erTi, — miugo prokurorma, — ager a, pativcemuli

Jutus saqmes varCevT. ar icnobT am saqmes?ioTamma Tavi dauqnia. kacma rom Tqvas man `saqme~ Ta-

vidan bolomde waikiTxa, magram Jutu miqaberiZis af-eristobis zogi punqti misTvis mainc gaurkveveli rCe-boda da imedi hqonda, rom yvelafers sasamarTloze moefineboda naTeli. braldebuli ormocdasami wlis eSxiani qali iyo. patimrobas mis Sublsa da Rawvebze Tavisi daRi daemCnia. lurji, TeTrkoplebiani, mokle-saxeloebiani kaba ecva, swori Tmebi ukan gadaevarcxna da maRal warbebs zemoT lamazi Subli uCanda.

— gaficeb adamianobas, — RimiliT ekiTxeboda proku-rori, — saxli ara gaqvs?

— ra saxli, naqiravebSi var Cawerili da naqiravebSi vcxovrob, — mSvidad miugo braldebulma.

— magas vWam axla me? — Caicina prokurorma.— Tvar Wam, nu Wam, ravarc gagexardes, ise ifiqre.— fuli vis saxelze gaqvs bankSi Setanili.— sada maqvs bankSi Sesatani fuli.— aba, ra uyavi is imdeni fuli?— ramdeni kia, aTi aTass fuls eZaxi Sen? SemomeWama

xelSi. Tu kaci xar deiwyeT barem sasamarTlo. gamoZiebam daamTavra Tavisi saqme da Tavidan aRar minda dakiTxva.

Page 352: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

35323. r. miSvelaZe. t. III

— Semova miSa da daviwyebT, — uTxra prokurorma.(miSa mosamarTles erqva).— erT rames gTxovT. — gadmoixara braldebuli. Tu

kaci xar, didxans ar gaagrZeloT. Sen rom grZeli ̀ reCi~ ici, ar damiwyo aqana. oTxi moiTxove. miSa albaT sams momcems. gaWime-gaWime mets ver momisjiT am saqmeze. ukanonoba araferi CaidinoT, Tvara giCivlebT da gaga-wiTleben icode.

— eh, me xom vici raferacaa saqme, — TiTqos marTlac raRac iciso, ironiulad iRimeboda prokurori.

— araferic ar ici da bevric rom icode, saqme esaa, racaa, — mSvidad Tqva Jutum.

ioTami SeaZrwuna am qalis daxvewilma garegnobam da saocarma simSvidem. qalma aTi aTasi maneTi dastyua udanaSaulo moqalaqes. SeuWama fuli. Zlivs miagnes da daiWires, axla aT wuTSi, rogorc aferists da aramza-das mesamejer gaasamarTleben da SiSis an aRelvebis araviTari niSanwyali ar etyobao, ukvirda ioTams. vin gazarda, vin Seqmna, saidan modian aseTebi, — fiqrobda Cveni filosofosi da rac ufro metad akvirdeboda, miT ufro zizRs hgvrida es TvalTmaqci, — Tavisi dinji saubriT, dayenebuli xmiT da damuSavebuli manerebiT.

— ukacravad, — ganze gaixmo prokurorma, — Tqven iciT vin aris es qali?

ioTamma upasuxa, rac saqmeSi weria, is vicio.— am saqmidan Jutus gacnoba SeuZlebelia, — amoioxra

prokurorma, — mTeli ubedureba isaa, rom mec da mosamarTlemac Zalian kargad viciT visTan gvaqvs saqme, magram... saqme am `magramSia~, xolo aq ki, Cvenca varT damnaSave da Tqvenc, — e. i. sazogadoebac.

— Jutu miqaberiZes axla mesamejer asamarTleben. es qali profesiiT iuristia. erTxans advokatadac muSao-bda, mere erTbaSad miatova iurisprudencia da aferis-tobas mihyo xeli. yuri damigdeT, axla Cven risTvisac

Page 353: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

354

vasamarTlebT, eg misi `moRvaweobis~, SeiZleba iTqvas, erTi, umniSvnelo nawilia. danarCens ki TviT dazarale-bulebi malaven gulmodgined.

— Tu SeiZleba amixseniT, — saTvale gaikeTa ioTamma, iqneb ase ufro gaverkve saqmis viTarebaSio.

— Jutu miqaberiZe sandomiani qalia. mas aseTive, cota ufro xnieri, WaRara mandilosani hyavs kompanionad. gaivlian isini sazogadoebrivi TavSeyris adgilze (aR-maskomebTan, kooperativebis sammarTvelosTan da a. S.) da TiTqos erTmaneTs elaparakebian: — ̀ ra vuyo me, — iw-yebs Jutu, — muStari miSovneo. me sad SemiZlia. vis vic-nob, amisTvis mcalia me samsaxuris qals? ara da tyvila dakargavs samoTaxian binas da menaneba~. am sityvebs manam imeorebs Jutu, sanam vinmes yuradRebas ar miipyrobs, dainteresebuli moyurades kiTxvaze, megobrebi bodiSs moixdian, `araferi batono, CvenTvis vsaubrobdiTo. kaci, romelic binas daeZebs, ase iolad mogcildeba? da Jutuc uxsnis: erTi Cveni megobari gaTxovda. omskSi ga-dadis sacxovreblad, samoTaxian binas iSenebda amxana-gobaSi. axla misi bina sadacaa damTavrdeba, qmari ukve omskSia. Cvens megobarsac eCqareba da binas SeRavaTian fasSi yidiso~. binis mSovneli datyvevebulia, am `ange-lozi~ qalebiT. wamiyvaneT, manaxeTo — Tavs iklavs igi. `vaime, ra profesiis brZandebiT, Cven am saqmis araferi gagvegeba, gavriskoT? gendoT?~ — aWikWikdebian qalebi.

miiyvanen muStars romelime mSenebare saxlTan da aCveneben ai, is bina, kuTxis, meore sarTulze Tqveni iqnebao. fasi? ikiTxavs muStari. `Cven arc ki viciT, TviT patrons elaparakeT~, — ar ibneva Jutu. `xom ar gagiJdi, gogo, iq rom mivides mezoblebi mixvdebi-an yvelafers. mgoni oci aTass afasebs~, — Caereva megobari. magram aclis fuls, ramden xansac unda~, — gamoasworebs Secdomas Jutu. fasiT da biniT moxiblu-li binis msurveli `saTnoebis debs~ xels CasWidebs da

Page 354: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

355

mudariT etyvis, — `Tqven SemogevleT, unda miSveloT~. `Cven ra SegviZlia~, — gaioceben debi. mere ambebi elv-asaviT viTardeba. muStari mihyavT Jutu miqaberiZis binaze (es bina Jutus daqiravebuli aqvs da Cawerilic gaxlavT), telefonze cru nomers akrifaven da ararse-bul binis gamyidvels `daelaparakebian~. mere mwux-are saxiT Sexedaven binis muStars da etyvian: `bedi ar gqoniaT, bina ukve gayidula~. `vaime, nuTu aRaraferi meSveleba?~ — aRmoxdeba sabolood dabneul muStars. `aris gamosavali!~ — moifiqrebs Jutu, — `axlave, erT saaTSi, aTi aTasi unda moitanoT, rom im myidvels Ta-visi be ukan daubrundes, fuls Tan unda moayoloT Tqveni dabadebis mowmoba da ojaxis wevrTa sia, rom bina saswrafod Tqvens saxelze gaformdes~. gaxarebu-li muStari garbis fulis mosatanad da cnobebis saSo-vnelad. male igi fuliT da oriode qaRaldiT xelSi brundeba. adamianis keTilsindisierebaSi darwmunebuli megobrebi dauTvlelad itoveben fuls. binis momaval mflobels `xelwerils~ arTmeven, rom erT kviraSi bina mis saxelze gadaformdeba, rasac raisabWos aRmaskomi pirvelsave sxdomaze daamtkicebs. `me rodis movide?~ kiTxulobs xelmowerilis anabrad darCenili muStari. `Tqven pirdapir aRmaskomis sxdomaze mobrZandiT, gaigeT rodisaa da mobrZandiT. axla bodiSs vixdiT, gveCqareba. axalmosaxleoba ar gamogvaparoT~, — emSvi-dobebian megobrebi msxverpls da isev sazogadoebrivi TavSeyris adgilisaken garbian. ase brmad vin miscems fuls? ikiTxavT Tqven. me ar mivcem da Tqven ar mis-cemT. Cven ar movtyuvdebiT, magram zogi warmoidgineT, aZlevs. xalxi Wrelia. jer erTi; kacs, sxvadasxva mizez-is gamo, binis yidva eCqareba, meorec; pirdapir yidvas, urCevnia amxanagobis wevri gaxdes (es ufro naklebad yviris), mesamec; binis gamyidvelebi gamoucdel qalebs TamaSoben, Tanac Jutu im binaSia Cawerili, `ai, pas-

Page 355: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

356

porti, gamqcevi xom ar varo~, — amSvidebs igi fulian muStars. am operacias ramdenime saaTi sWirdeba. erTi kviris manZilze, kargi muSaobiT, SeiZleba, aTi kaci gaaba maxeSi. aTi aTi Tasi ki mogexsenebaT, asi aTasia. meore kviris orSabaTs sanam `binis axali patronebi~ aRmaskoms elodebian, Jutu wers saCivars miliciis sax-elze: `Jutu miqaberiZe aferistia, man moqalaqe i. b-s fuli gamostyua da saswrafod daiWireT~. warmogidge-niaT, qali Tavis Tavs asmens. Cven davkiTxavT anonimur werilSi moxsenebul moqalaqes, marTlac, irkveva, rom mas Jutu miqaberiZisaTvis aTi aTasi miutania. vapatim-rebT Jutus. mas Sin, ra Tqma unda kapikic ar aRmo-aCndeba! Jutum asi aTasi (Tanxas pirobiTad vasaxeleb) ukve gadamala. gacruebuli muStari TavSi xels icems. Jutuc swuxs, Semomexarja da damsajeTo. fuli? avuw-erT qonebas. Jutus naqiraveb oTaxSi mTlianad orasi maneTis qonebasac ver aRmoaCenT. dainiSneba sasamarT-lo. Jutus fulis gamoZalvisaTvis vaZlevvT sam wels patimrobas. uares SemTxvevaSi gaatarebs igi sam wels cixeSi, an orSi gamova. sad aris danarCeni cxra motyue-buli moqalaqe? isini iqneb sasamarTlosac ki eswrebian. umetesoba maTganisa, Tanamdebobis kacia, urCevnia aTi aTasi dakargos, vidre sasamarTlos ganucxados, rom am aferistma qalma moatyua. sad gqondaT is aTi aTasi rom aZlevdiTo, rom hkiTxon? diax, bevrs amisac eSinia. gamova Jutu sam weliwadSi cixidan da daxvdeba milion-amde fuli. xedavT, raSia saqme? axla Cven mas mesamejer vasamarTlebT da mesamejerve am saqmeze. Cemi varaudiT Jutus axla sami milioni mainc unda hqondes. mas sa-kuTari didebuli saxlic eqneba (oRond Cven ar viciT sad), mas manqanac hyavs da albaT, xelze mosamsaxurec (Cven jejerobiT ver mivakvlieT). gamova axla cixi-dan sam-oTx weliwadSi da SeuZlia xeli ar gaanZrios sikvdilamde. mSvidad da patiosnad icxovros. man ukve

Page 356: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

357

imdeni daagrova, rom eyofa. sibere uzrunvelyofili aqvs. Cven ra vqnaT, Cven es yvelaferi viciT, magram faqtebi? Tqven rogor fiqrobT, isini, vinc Jutus aTi aTasebs Tvaldauxamxameblad aZleven, Jutuze ufro sufTa xalxia? Tqvenc ar momikvdeT. rato me da Sen ver vaZlevT, ara gvaqvs da imitom. isini aZleven, imi-tom rom aqvT, xolo aqvT imitom, rom iparaven. zogi-erTisTvis aTi aTasis dakargva did ubedurebas rodi warmoadgens: Jutu, ubralod, zog maTganze ufro Wkvi-ania da fcqvnis.

ioTami gaognebuli darCa. ioTami cidan Camofrenili rodi gaxldaT, magram amodena saqmes Tu es kafanda-ra qali SeZlebda ver warmoedgina. amitomac igi Cumad ijda procesze da braldebulisTvis arc erTi SekiTxva ar dausvams. apirebda bolomde moesmina yvelaferi da dasasruls ramdenime iseTi SekiTxva mieca JutusaTvis, romelTa pasuxebic sasamarTlos ueWvelad gamoadgebo-da. yovel SemTxvevaSi ioTami ase fiqrobda. sasamarTlo, bunebrivia, meore dRisTvis gadaido, da ioTamic Tavisi ganuyreli portfeliT samarSruto taqsSi mexuTe mgza-vrad Caekvexa, rom daniSnulebis adgilze ar dagviane-boda. daniSnulebis adgils ki `triko-perangeulis # 3 fabrika~ warmoadgenda. am fabrikaSi ioTams oTx saaTze sazogadoeba `codnis~ xaziT leqcia unda waekiTxa.

`triko-perangeulis # 3~ fabrikis direqtorma, erT dros cnobilma mocekvavem, amJamad ki uimedod gasuqe-bulma, melotma kacma docenti Tavazianad miiRo da uzomod gaixara, roca Seityo rom ioTami leqciis wa-sakiTxad iyo mosuli.

— rogor, Tqven ar icodiT? — gaibadra ioTami.— rogor ar vicodiT, dagvirekes `codnidan~ leq-

tori modiso, Temca SegviTanxmes, magram piradad Tqven Tu iqnebodiT, ar gvegona.

— gmadlobT, gmadlobT, — daimorcxva filosofosma,

Page 357: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

358

romelmac gulubryvilod marTla daijera, rom direq-tors misi mosvla Zalian gaexarda.

fabrikis xelmZRvanelis Tavazianoba iqamde mivida, rom mosuls ojaxis wevrTa Semadgenloba da janmrT-elobis mdgomareobac gamohkiTxa da civi `borjomi-Tac~ gaumaspinZlda. amgvarad urTierTobis garkvevisa da mokle, magram Sinaarsiani saubris Semdeg maspinZeli saqmeze gadavida.

— Tqven, albaT, sagzuric geqnebaT.— rasakvirvelia, rasakvirvelia, — daeTanxma ioTami

da Tavis yovlismomcvel portfelSi Zlivs ipova le-qciis sagzuri. sanam direqtori sagzurs gaecnoboda, ioTamma ramdenjerme agrZnobina, rom oTxi ukve Ses-rulda da leqciis droulad dawyeba sasurveli iyo.

— ar miyvars, roca msmenelebs valodineb, — daaskvna docentma.

— ra Tqma unda. — kveri daukra direqtorma.— albaT ukve Segrovdnen, leqcia klubSi gveqneba?

ramdeni kaci dagveswreba? — awrialda ioTami.fabrikis sulisCamdgmelma leqciis sagzurs or adgi-

las moawera xeli, orsave xelmoweras mrgvali beWedi daartya. mere sagzuri Suaze gaxia. erTi naxevari do-cents gauwoda, meore naxevari ki ujraSi Caido.

— sxva drosac siamovnebiT migiRebT, — Tvali Caukra maspinZelma da xeli gauwoda.

— ras izamT? — ioTamma xeli CamoarTva, magram kar-gad rodi gaigo rom direqtori emSvidobeboda.

— sxva drosac, roca gnebavT, mobrZandiT, — saxidan Rimili ar moSorebia fabrikis ufross.

— rogor? leqcia ar CavataroT? ar gnebavT? maS, xeli risTvis momiwereT? — sasowarkveTili xmiT war-moTqva ioTamma.

direqtorma sakmaod sada frazebiT auxsna, rom fab-rikaSi msmenelTa Sekreba ver moxerxda: — leqcias saer-

Page 358: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

359

Tod gaurbian, — icrua yofilma mocekvavem, — rac Se-exeba saqmes, TqvenTvis gana sul erTi ar aris? leqcia Catarebulad CaiTvleba, morCa da gaTavda.

— ki magram, ra dagiSaveT, nuTu Tqven fiqrobT rom ase aucilebelia CemTvis am leqciaSi aRebuli aTi ma-neTi. ratom mayenebT Seuracxyofas. me siyalbes miCveu-li ara var. vin gexvewebodaT, xels rom miwerdiT. axla keTili inebeT da xalxi SemikribeT. Sromis esTetikis uaxloes problemebze unda vesaubro.

direqtori ukmayofilod SeiSmuSna, saaTze daixeda, axlave movalo, daugdo stumars da gavida.

`nuTu ise waxda Cemi saqme, rom am Tavazianma kacma yalbisqmnaSi monawileoba SemomTavaza. etyoba raRac Secdoma davuSvi, an iqneb mcdida?! mcdida namdvilad, Torem gana SeiZleba, docent kacs, romelmac gul-modgined moamzada guSin da am diliT gadaimeora leq-cia, romelmac amodena gza gamoiara da gzaSi fiqrobda kidec mosalodnel SekiTxvaTa pasuxebze, romelmac Ta-vis datvirTuli dRidan sazogadoebriv-saqvelmoqmedo leqciisaTvis dro gamohyo, aseT kacs esaubro, rogorc saqmosans, romelsac leqciis sagzurze xelmowera da im xelmoweriT Tvis bolos miRebuli honorari aintere-sebs da sxva araferi~, — fiqrobda ioTami.

— gakeTda saqme, — Semovida direqtori, — Cven mTe-li fabrika, radioficirebuli gvaqvs, leqcias radio-jixuridan waikiTxavT da mTeli fabrika gismens. me vfiqrob, ase ukeTesia. Tqvenc dgomiT ar daiRlebiT da muSebic saqmes ar mocdebian.

...ioTamma mikrofonTan miitana tuCebi da sakmaod xmamaRla CasZaxa: `amxanagebo, triko-perangeulis am didebuli tradiciebis mqone fabrikis saxelovano mS-romelebi...~ docenti cdilobda, rac SeiZleba naTlad, Warbi filosofiuri terminebis gareSe elaparaka (jix-urSi cxeloda), Tvalebs daxuWavda da warmoidgenda,

Page 359: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

360

rogor gaismis mTels fabrikaSi misi xma, rogor ze-dized Cerdebodnen Carxebi da sakeravi manqanebi, ra mowonebiT ugdebdnen yurs radios, romelic maTTvis uaRresad axlobel sagnebze laparakobda.

leqcia rom damTavrda, ioTamma Rilaks (rogorc di-reqtorma auxsna) xeli Camohkra da SvebiT amoisunTqa. jixuris kari gamoaRo da sufTa haeri oflian Sublze moelamuna. aRtacebuli direqtori Tavis kabinetSi elodeboda.

— uRrmesi madloba, ver warmoidgenT, rogor gvasia-movneT, Zalian saintereso iyo. — xels magrad arTmevda direqtori da Tan gasasvlelisaken miacilebda.

fabrikis ezoSi muSebi saqmiani nabijebiT mimodiod-nen. onkanTan erTi jgufi Sekrebiliyo da cxared kama-Tobda. `albaT Cemi leqciis garSemo~, — gulSi siTbo CaeRvara ioTams. igi valmoxdili, kmayofili kacis nabi-jebiT miabijebda. `esec ase. me vfiqrob, sasargeblo iyo, bevrma aqamde, iqneb, arc ki icoda, rogor unda mo-evlo samuSao adgilisaTvis. ra unda gaekeTebina, raTa aewia, misi, rogorc mSromelis, esTetikuri done. mois-mines leqcia da yvelaferi cxadi gaxda. ase ar sjobia?~ — fiqrobda docenti.

bavSvTa biuroSi viRacam xelkavi gamosdo da gareT gamoacila. ioTamma moixeda da Tavisi Tanaklaseli vaJa gubelaZe icno.

erTmaneTi guliTadad moikiTxes. vaJas ioTamis mec-nierul miRwevebze bevri smenoda, magram fabrikaSi mos-vlis mizezi mainc ikiTxa.

— raime gaurkveveli xom ar iyo? mainc uxerxulia, iqneb vinmes SekiTxva hqonda, — kiTxva Seubruna ioTamma da pasuxis nacvlad megobris ucnaur gamometyvelebas rom waawyda, TviTonve ganagrZo.

— ar mismendi? — gaioca ioTamma, — xandaxan radi-os unda usmino, Zmao. aTi wuTis win Tqveni fabrikis

Page 360: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

361

radioqseliT gamovedi. saaTiani leqcia wavikiTxe. ar giTxres mainc?

yofili Tanaklaseli sicilisagan kinaRam gaiguda, roca suli moiTqva da cremlebi moiwminda, docents auwya:

— ra leqcia, ris leqcia, Cveni fabrikis radiokvanZi wyaldidobam moSala da erTi Tvea aRar muSaobs. maS, leqcia wagvikiTxe? ara, Sen ar momikvde, Seni xma jix-uridan ar gamosuliyos. mikrofonTan ideqi? seriozu-lad?

am sityvebTan erTad Tanaklaselma isev atexa xarxari. sicilisagan muxlebSi Caikeca, xes mieyrdno, mucelze xeli itaca, cremlebi RapaRupiT Camouvida da ioTami darwmunda, rom sicilsac Tavisi zoma da kanoni aqvs.

rac Seexeba docent ioTam mamisaSvils, saxeze ue-crad siyviTlem gadahkra, Seuracxyofam gulSi uCxv-lita da didi xnis unaxav Zmakacs arc ki damSvidobebia. erTi gafiqreba gaifiqra, mivbrundebi da direqtors am portfels Tavze davaxevo, magram mere ratomRac ga-daifiqra, da ratom gadaifiqra, aravin icis.

im RamiT ioTamma didxans ver daiZina. jer gazeTebi xelmeored aTvaliera, mere Tavisi sadoqtoro dis-ertaciis masalebs gadaxeda, bolos sinaTle Caaqro da Tvalebi daxuWa, iqneb dameZinoso. ioTami SeumCnevlad, sifxizlidan erTbaSad sizmarSi gadasaxlda. esizm-ra ioTams, rom TviTmfrinavis piloti iyo da morigi gafrenidan Tavis aerodromze brundeboda. amindi mSve-nieria. `xedva kargi~, kursic sworad uWiravs, ai, unda daeSvas kidec, gadaixeda da hoi sakvirvelebav, aero-dromi aRar aris, ioTamma Wogrits gaxeda. TviTmfri-navi asoTxmoci gradusiT Semotrialda da sxva mimar-TulebiT gafrinda. aerodromi aRar aris: ioTamma ukan moixeda, TviTmfrinavSi martodmartoa ioTami. `kidev kargi rom Cem garda aravin aris~, — aRmoxda akankale-

Page 361: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

362

bul pilots. sadacaa sawvavi gamoeleva. male uaxloe-si aeroporti unda gamoCndes. isic gaqra. aerodromi aRarsadaa.

zis TviTmfrinavSi ioTami da dasajdom adgils eZebs. wuxs, borgavs, qudi moixada, sakinZe Seixsna, benzinis isari nuls uCvenebs. unda gadmoxtes, sxva gza ara aqvs, unda gadmoxtes. dasafreni adgili ar aris. aeroporti gaqra...

diliT ioTami didxans cdilobda aRedgina saSineli sizmris finali, magram verafriT ver gaixsena.

Page 362: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

363

qoreografi

— erTi, ori, sami, oTxi, xuTi, eqvsi, Svidi rva! haa! miyevi, miyevi, qals Sexede, sad iyurebi, rampatarip, rimpatarip, rampataripi, rvaa! Sedi SuaSi! Sen imas mi-yevi, Sen aqeT! geicine cota, rava Camogtiris cxvir-piri! awie Tavi! fexebs nu uyureb!.. rimpatarip, ha!.. wadi wreze! cerze Sedeqi! ceri-Tqva! daSoreba, daSo-reba erTnairi!.. ramdenjer agixsnaT, xom xedav, gaga-swro iman!.. cocxlad! cocxlad! cekvav Se upatrono, panaSvidze xom ar midixar!.. gaaCereT! Tavidan!.. win Sen dadgebi! biWo, taSis dakvra ar ici Sen? rom utyapuneb Wadis comiviT xelebs a, uyure, taSi ase unda daukra! — am bolo sityvaze gogiam yeli moiRera, cali fexi win wadga, marcxena xeli mkerds odnav aacila da marjvena narnarad dausva, — Sen ase ukrav, gameixede! — gogiam xelisgulebs tyapatyupi auyena. mocekvaveebs gaecinaT. — aba miviRoT sawyisi mdgomareoba, dacildi, biWo, nu ewepebi mag gogos! saerTod, gogoebs cota ukan miyeviT suyvela! — gogiam doli aiRo: — erTi teqsti gamoto-veT, rampatarip, rimpatarip, rampataripi, ha!..

...da yovelive amis Semdeg mkiTxvels gana sWirdeba uadgilo axsna-ganmarteba imis Sesaxeb, rom gogia inaka-vaZe cekvis maswavlebelia? Tu maincdamainc saWiroa av-toris momabezrebeli komentarebi, vityviT, rom `repe-ticia~ ormocdameSvide skolis fizkulturis darbazSi mimdinareobs. skolis direqtori gaxlavT Salva mo-woneliZe. skola saqalaqo olimpiadisaTvis emzadeba.

mkiTxvelisaTvis, albaT, cnobilia ormocdameSvide skolis saxelovani saolimpiado tradiciebi. am skolis TviTSemoqmedeba samagaliToa mTel qalaqSi.

Page 363: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

364

Salva mowoneliZis TeoriiT, skolis muSaoba olimpi-adaze da paradze gamosvliT fasdeba. amitomac direq-tori kolosalur energias uTmobs saparado da sao-limpiado samzadiss.

roca sapirvelmaiso dResaswaulze kolonasa da kolonas Soris manZili gaizrdeba, dafdafebis da say-virebis xma moedans aitacebs da TviTmfrinavad gada-keTebuli sabargo avtomanqanis Zaraze sam janmrTel ymawvils aRtacebuli mohyavT welSi gazneqili gogona, tribunaze mdgom qalaqis xelmZRvanelobaSi erTbaSad gairbens... `ormocdameSvide modis!~. Salva mowoneli-Zem Tavisi saqme xuTi TiTiviT icis. amitomac (da sxva mizezTa gamoc) igi skolis ucvleli direqtoria da, rogorc aseT SemTxvevaSi, frangebi ityvian xolme: dam-saxurebuli avtoritetiTac sargeblobs. olimpiada karzea momdgari, skolis nacadi qoreografi, pavle gobroniZe tyibulSi gadaiyvanes da direqtorma mis adgilas gogia inakavaZe daniSna. `ra miqna wels pavlem, rogor gamomWra yeli. veubnebodi daiwye-meTqi. axla patara xans ar mcaliao. SemirCina, SemirCina da dam-Rupa kaci. or kviraSi oTxi cekvis gamarTvas moaswre-ben egeni? Tu gaqceva hqonda gunebaSi, eTqva da droze veweodi Cems saqmes! ~ — wuxda direqtori.

gogia Tavidanve moswonda Salva mowoneliZes. gogia mTel qalaqSi ganTqmuli medole iyo. igi kulturis saxlis ansamblis koncertze naxa pirvelad direqtorma da Tvali ver mowyvita.

`Sen iyo axla erTi aTi wliT umcrosi da romel klas-Sic gagexardeba imaSi dagsvamdi da ra niSnebic gagex-ardeboda imas dagiwerdi~, — uTxra xumrobiT.

`ra medali damikargavs~, — gaucina gogiam. cota ux-erxulia amis Tqma, magram gogia inakavaZes sruli sa-Sualo ganaTleba ar hqonda. igi arasruli saSualo ga-naTlebis mqoned iTvleboda (mecxre klasidan iyo gamo-

Page 364: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

365

suli). ̀ Tavis droze xeli SemeSala da axla qe mrcxvenia amxela kacs Ramis klasSi siaruliso~, — ityoda gogia.

kacma rom Tqvas `amxela kaci~ gogiasaTvis cota Seuferebeli gamoTqma gaxldaT. gogia sul ocdaxuTi wlisa iyo da Tanac tanmorCili. magram gogias saRamos skolaSi `siaruli~ albaT imitom euxerxuleboda, rom mas mTeli qalaqi icnobda da ar undoda `moRadaveTa~ (rogorc TviTon ityoda) ybaSi Cavardniliyo.

`gogias Turme oTxi klasis ganaTleba hqoniao, go-gias sufTa weraSi gamocda aqvs dReso, gogia qar-Tuls karnaxiT werso, gogias Tavidan douwyia swavla da Ramis pirvel klasSi Sesulao~ — es ra aris, uaress ityodnen. amitomac gogia gulmodgined malavda Tavisi arasruli ganaTlebis saidumloebas da xazgasmiT unda ganvacxado, rom darCenili erT-naxevari saswavlo wlis xarvezs gogia cxovrebaSi maincdamainc vera grZnobda. gogia brwyinvale medole iyo.

es bolo ori welia gogiam doliT cekva daiwyo da is rom `ferxul-farcakukusa~ da `xorumSi~ scenaze qars daatrialebda, erT yurebad Rirda. iRblad Salva mowoneliZes gogia amas winaT quCaSi Sexvda. `inakavaZe ara xar Seno?~ — hkiTxa direqtorma. `ki batonovo~, — miugo gogiam. `biWo, qoreografi mWirdeba kai da xo aravin gegulebao~, `qoreografebis meti raia quTais-Si, batono, qva rom aagdo qoreografs daecemao~. `me kai minda, Tvara finaCs da ubedurs erT vagons viSovi, xom ici, Cemi skola Seno~. `rava ar vici, batono, mara TqvenTan pavle ar iyo gobroniZeo?~, `pavle, gameqca, Tvara icocxle, pavle kai iyovo~, — amoioxra direq-torma, mere TiTebi erTmaneTs gadaaWdo, gogias axed-daxeda da hkiTxa — `Sen ar SegiZlia cekvis swavleba, biWovo?~, `meti ra moxele var, batonovo~, `aba modi xvalidan da Seudeqi saqmes. ori kvira dagvrCa, xom ici Seno~, — uTxra direqtorma da uceb inana, xom ar viCqa-

Page 365: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

366

reo, ukan daxeva gvian iyo da skolis axali TanamSrom-eli mkacrad gaafrTxila, — `gogia, Tu Tavis imedi ar gaqvs, tyvila ar mokido am saqmes xeli. xom ici, pirve-li adgili unda aviRoT. gundis xelmZRvaneli kai myavs, gigla cirekiZe xom ici, cekvebma Tu xeli ar SemiSala, win veravin damidgeba~. `rava, guSindeli bovSi ki ara var, batono, am cekvaze maqvs moWrili Wipi. meti raSi vvargivar. pirvelad xom ar vamzadeb ansambls~, — dabe-jiTebiT Tqva gogiam.

ver davmalav da bolo winadadeba simarTlis nata-malsac ar Seicavs. gogias dRes pirvelad andes qo-reografoba. aqamde gogia inakavaZe marto medole da mocekvave iyo. xvalidan gogia qoreografad iqneba. es ukve sxva ambavia.

xelovnebis samsaxuris gzaze gogiasTvis axali etapi iwyeba: ufro maRali da pasuxsagebi.

`Tavs ar davzogav, batono~, — es iyo im Sexvedrisas gogias bolo sityva. `Tavs ar davzogav, batono~, — ram-denjerme gaimeora gzaSi gogiam. qalaqis cnobili med-ole sixaruls ver malavda. `albaT naxa im kacma CemSi raRaca monacemebi, Tvara Zma araa Cemi da biZaSvili, amxela skolis qoreografobas raze SemomTavazebdao~. bolos saxlSi misvlisas, isic ki gaifiqra: egeba qo-reografad var gaCenili da ar vicodio. erTi sityviT, gogia sixaruls ver malavda. momavali oqrosfrad ga-CaxCaxebuli Canda. `sxva kaci viqnebi! — fiqrobda gogia, — siyvaruli da dafaseba axlac ar maklia, mara es sxva dafasebaa. axla Tu meZaxis qorwilSi kaci, dolis dam-kvrelad meZaxis, maSin sxva RirsebisTvis damiZaxeben. dolsac qe davukrav aTasSi erTxel, saxalisod. maSin veRaravin ityvis, gawie-gamowie medolea mainco. xvali-dan cekvis maswavlebeli mqvia. bare ors avaWikWikeb ra-varc saWiroa~.

gogia meore dResve gamocxadda skolaSi da im dRi-

Page 366: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

367

dan, gakveTilebis Semdeg, fizkulturis darbazSi dolis xma ar Sewyvetila. direqtorma Tavidan gaaf-rTxila, yvelas rom eqneba, iseTi cekva ar minda, rame axali moifiqreo da gogiamac aamuSava Tavisi fantazia. dRedaRam axali cekvis `naxazze~ fiqrobda. bolos oTx dasaxelebaze SeCerda: cekva `nadiroba~ cekva `Cogbur-Ti~, cekva `samxiarulo~ da cekva `Tevzaoba~. Tevzaobis finalis mofiqreba gauWirda, magram cekvis dramatuli xarvezi imiT amoavso, rom bolos meTevze mocekvaveebs avanscenis ormodan didi butaforuli Tevzi unda amoe-TriaT. direqtori ramdenjerme daeswro repeticias da roca darwmunda, rom mocekvaveTa ansambli saimedo xelSi iyo, damSvidda da sxva direqtorul saqmeebs mi-ubrunda.

xandaxan gogia Sesvenebas gamoacxadebda. cxvirsax-ocs amoiRebda da dolis moSvebas iwyebda, dasveneba unda amasaco. mocekvave moswavleebi araCveulebrivi yuradRebiT Sescqerodnen gogias xelis yovel moZrao-bas. ansamblis wevrebs male SeuyvardaT gogia. sjero-daT misi im siaxleTa gamo, rac gogias naxazebSi Canda, uyvardaT im energiis da saqmisadmi erTgulebis gamo, rasac gogia mosvlis dRidanve amJRavnebda.

qoreografsa da mocekvaveebs Soris uSualobis at-mosfero damkvidrda. gogia sruliad ubralod, ofi-cialobis gareSe mimarTavda Tavis mrevls da maTganac aseTsave damokidebulebas moiTxovda. `maswavleblis~ daZaxebaze Tavdapirvelad wTildeboda gogia, mere rom ver iqna da ver gadaaCvia baSvebi `gogia maswavlebe-los~, xeli Caiqnia da yuric miaCvia. Sesvenebis dros gogiasa da mocekvaveebs Soris daaxloebiT aseTi sau-bari imarTeboda.

— yvela cekvis ileTi iciT, gogia maswavlebelo? — gogia aseT SekiTxvas pasuxis Rirsad ar cnobda.

— ramdeni cekva arsebobs daaxloebiT axla?

Page 367: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

368

— bevri, — mokled moWrida gogia.— maiseevi ra xnis iqneba axla?Tu SekiTxva amdagvari araprofesionaluri xasiaTisa

iyo, gogia tyuilsac ambobda, raTa bavSvebis TvalSi avtoriteti ar Selaxvoda. gogiam `ar vici~ TiTqmis amoiRo Tavisi leqsikonidan.

— mosia ramden muxlze trials akeTebs?— or wres urtyams operis scenas, — am pasuxiT mosias

muxlze trialiT dainteresebuli moswavle kmayofili rCeboda. man icoda, rom operis Teatris ori wre sak-maoze metad didi iyo. konkretulad ki mas arc operis scena enaxa da mosiasac mxolod gadmocemiT icnobda.

— faRavas Zma jobia Tu faRava?— romeli Zma? — ikiTxavda gogia. gogiam icoda, rom

faRavas ori Zma hyavda.— dolis dakvras Tqvennairad ramden xanSi iswavlis

kaci?gogias maincdamainc ar siamovnebda es SekiTxva, ma-

gram iZulebuli iyo aexsna dainteresebuli bavSvebi-saTvis, rom dolis dakvras yvela iswavlida, xolo qo-reografobisTvis ki Tandayolili niWi iyo saWiro.

— saxelmwifo ansamblSi Tu gicekviaT, gogia maswav-lebelo?

aq ki gogia Sesvenebas wyvetda da saubars damTavre-bulad Tvlida. aSkara iyo, rom gogias saxelmwifo ans-amblis gaxseneba ar uyvarda.

olimpiadamde oTxi dRe rCeboda, roca direqtorma gogia gamoiZaxa. gogiam repeticia Sewyvita da meore sarTulze airbina. Salva mowoneliZe TeTr tilogada-farebul savarZelSi ijda da gazeTs aTvalierebda.

— rogor midis saqme? — hkiTxa direqtorma da kiTx-vis dazustebisaTvis, daumata, — xom ici, gogia, Sens imedze rom var?

— qe xedavT, batono, rac SemiZlia vakeTeb da axla

Page 368: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

36924. r. miSvelaZe. t. III

SeuZlebels, gogia inakavaZe ki ara, am bolo dros, RmerTic ver axerxebs.

— mataraZis biWi, xom kargia, vaniCka?— kargia mara, nametani mCatea, cerebze, Tu ginda erT

saaTs ivlis, mara Zala ara aqvs, `gasmaSi~ male iRleba.— Sen es miTxari, sanduxaZe romaa maRali biWi, varga

rameT?— ra uWirs.— swavlaSi ar uqnia RmerTs da egeba magaSi mainc

ivargos.gogias eCqareboda, igi ufro saqmian saubars moe-

loda da raki Seatyo, rom direqtori axals arafers ambobda, karebisken gaiwia:

— wavide? Tu viyo cota xans?— raze dagiZaxe, Tu ici, — magidaze xelebi daawyo

direqtorma, — ar SemWames kaci? Senc Tu amdeni mteri gyavda ver movifiqrebdi.

— glaxa enis xalxs ra gamolevs. rava, ra iyovo?— rao da specialurad mevida guSin erTi kaci. sisxlSi

ro eqneba kaciSvils siglaxe. mevida, me vTqvi saqme aqvs rame-Tqva. ra giqnia eso, miTxra, dagiRupia skolao, ra icis gogia inakavaZem qoreografobiso. magas rava ande olimpiadis bedio.

gogias mwared gaecina. direqtorma ganagrZo:— magio, ase Tqva, medoled varga marto da erTi fio-

ri Wkua ara aqvs TavSio. ar grcxvenia? me vuTxari, mo-dixar aq da kacs lanZRav, me vuTxari. Sen, me vuTxari, ar unda iyo kai suli, me vuTxari. ra dagiSava, biWo gogiam, me vuTxari. kaci patara win wavides, Sen ra gi-fuWdeba, me vuTxari. Sensas xo ar Wams da Sensas xo ar svams, me vuTxari.

— vin iyo, mainc? — ikiTxa Secbunebulma gogiam.— magas ver getyvi, col-Svili damafica. raT ginda.

geigeb erT dros. Rori im saqmes ar moiSlis. xom ici Sen.

Page 369: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

370

— waval axla! — kefa moifxana gogiam.— magio, miTxra, qorwilebze dadis da dols ukrav-

so. qoreografoba ise unda, saxelad, Tvara, Sens or-mocdaaT maneTze gaCerdeba magio? qveynis fuls xvetavs qorwilebzeo.

— ise moxveta magis gvarma da jilagma. vis qor-wilze mnaxa, ar Tqva qe mainc? vinme Zmakaci Tu mei-yvanda cols, xaTrs ver gavutexavdi, Tvara qorwilze damkvreli var awi mee? guSinac qe iyvnen, Tan gadamyva Saqroia SalamberiZis biWi, zauri, patrikeTidan qali momyavs da miSveleo, mezobelia, mara ar wavyevi. doli vnaxe damwvari, qorwilze dolis damkvreli var awi mee? me rom dovlaTi maqvs da voroncovis lustrebi mikidia saxlSi, imaze meti ar mices RmerTma. Tu wyevla aris, ase damiwyevlia Cemda Tavad.

direqtori sulganabuli usmenda da bolos TviTonac ar daitova saTqmeli.

— kiTxe erTio, saxelmwifo ansamblidan ratom gamo-agdeso. magi ro Wkviani yofiliyo, ansamblSi iqneboda axlaco. meewona im kacs samadloT da weiyvana Tbilis-Sio. erTi Tve icekva iqana da Tvis bolos amousves niSa-durio. marTla cekvavdi saxelmwifo ansamblSi, gogia?

gogia gawiTlda. saubari yvelaze mwvave fazaSi Se-dioda.

— ar gadamayoles erT `aziacks~? Svidi wlis winan-deli ambavi. mocekvaveT ki ara medoleT wamiyvanes. vin gacekvebda, vin geubneboda rames. bina me ara mqonda da saWmeli. damsves iqana meoTxe medoleT. gamiWirda Zaan. `aziacki~ mevipare da gavyide. me ar vmalav amas. momivida es erTi Secdoma da sadac wavedi — yvelgan win damxvda. yvelam es `aziacki~ gamaxsena. Tu rame kai gagikeTebia, aravis axsovs. maincdamainc am glaxa saqmes gagixseneben. wevida, batono, Caiara im wyalma. aTi wlis win rom patara Secdoma momivida Cemi sibovSviT da

Page 370: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

371

gamoucdelobiT, imisTvis unda CamomaxrCoT axla?— ra icoda mainc magan es ambavi?— qveyanam icis.— wadi, gogia Sen, mixede Sens saqmes, buzs ver agif-

rens veravin. meipare, meipare, ra vuyoT mere, SegeSala. Tvara TviTon ar SeSliaT araferi. mama abramis batkani myavs suyvela. ase vuTxari mec, me vuTxari, magisi bavS-voba ar mainteresebs, me vuTxari, me axla racaa, imas vxedav, me vuTxari, CemTvis kargia, me vuTxari, saqmis erTgulia da rac SeuZlia, Tavs ar zogavs , me vuTxari, wadi, ganagrZe repeticia!

TavCaRunulma gogiam kari gaixura da mZime nabijebiT dauyva kibes. im dRes repeticia uxalisod Catarda.

* * *saqalaqo olimpiadaze ormocdameSvide saSualo

skolam yvelasagan moulodnelad mesame saprizo adgi-li daikava. mkacrma da maRalma donis Jiurim erTxmad aRniSna, rom marTalia, cekvebi Tavis TematikiT origi-naluri iyo, magram daxvewa da srulyofa akldao. di-reqtors dana pirs ar uxsnida. igi sruliad usafuZv-lod fiqrobda, rom qalaqis ganaTlebis ganyofilebis xelmZRvanelobis TvalSi misi skolis avtoriteti Seirya. Salvam meore dResve daibara gogia inakavaZe da didxans mdumared Sehyurebda. gogia umtkicebda, rom sxva olimpiadebi win iyo, rom or kviraSi metis ga-keTeba ar SeiZleboda, rom Jiuric cota tendenciurad moiqca da a. S. direqtors arafris gagoneba ar surda, man sufTa qaRaldi da kalami daudo win qoreografs da uTxra:

— xom geubnebodi, gogia, Tu ar SegiZlia, nu dam-Rupav-meTqi. dawere axla gancxadeba da wadi, Zmao, ra vqna, mets veRar gagaCereb. rom geigos zeviT vinmem,

Page 371: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

372

Sen rom saxelmwifo ansamblidan `aziacqebis~ moparvi-saTvis gamogagdes, me momTxoven pasuxs. amisTana kaci miuSvi moswavleebTano? wadi, sxvagan wadi, gogia.

* * *wvimda. saRamospiri iyo. gogia fanjarasTan ijda da

lanCgamocvlil `Stibletebs~ rkinis nalebs aWedebda. es ganuyreli fexsacmeli axla moitana gogiam sograti-as saxelosnodan. sogratias `StibletebisTvis~ sqeli rezinis lanCa gamoedo. marTalia, sogratis namuSevris esTetikuri mxare moikoWlebda, magram samagierod fex-sacmeli didxans gaZlebda.

gogiam fanjridan dainaxa, viRacam WiSkars xeli gad-mouwvdina, xis gasaRebi aswia da ezoSi Semovida. kibis qveSidan ZaRlis Rrena rom moesma, ikadra ukan gabrune-ba, WiSkari gaixura da quCidan daiZaxa:

— gogia?— ra iyo?! — fanjara gamoaRo gogiam.— me gurami var, xom micani, deisaZe.— gicani, Semodi ezoSi, ar icis kbena, nu geSinia.— ar mcalia amdeni. SoTaiam SemogiTvala mardaleiS-

vilis quCaze klementi JorJolianis gogos qorwilia da xvar wamoxvalo?

— klarnetze vin yavs?— Tamazia Tavsiva, avad iyo da amdgara ukve, wamoxval?gogiam lafaroSi dakidebul wvimas gaxeda, wamiT

Seyovnda, Caaxvela da gabzaruli xmiT, Zlivsgasagonad upasuxa:

— wamoval.

Page 372: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

373

cxeni

saweri magida ZvelTaZveli inglisuri markis `lou-rens-1814~-is tipisa iyo. sasoflo sabWos oTaxSi igi im periodSi gamoCeniliyo, roca gulaCuyebul moqa-laqeebs demonstratiulad uari eTqvaT Zveli sistemis avejze da isini iseTi `konservatiuli~ dawesebulebebi-saTvis daeTmoT, rogoric sasoflo sabWo an sasamarT-los kancelaria gaxlavT.

magida gacilebiT ufro axalic rom yofiliyo, N ma-sivis tipuri oTaxisTvis igi mainc mouxerxebeli iqne-boda, radganac usaSvelod didi iyo. am Savi CuqurTme-biT ayvirebuli avejis oTxive kuTxeSi, apolonis msgavs figurebs mxrebze SeedgaT magidis is zeda, maudgamocv-lili nawili, romelzec amJamad sabWos Tavmjdomares eZina. magidis mravalricxovan ujrebs gasaRebis adgi-las lomisTavebi ekida ise, rom gasaRebi lomis daRe-bul xaxaSi unda SegeyoT.

am magidis garda kabinetSi yvelaferi: telefoni, ce-cxlgamZle karada, da rasakvirvelia, TviT Tavmjdo-marec Tanamedrove sistemisa iyo.

Tavmjdomares cali xeli loyisqveS amoedo, meo-re xeli ki TeTri saqaRaldisaTvis daefarebina da am cota ar iyos, ucnaur pozaSi arcTu madianad eZina; saqaRaldes sami warwera hqonda. pirveli — `saqme # 11~, qvemoT — `saqme #11~, wiTeli fanqriT iyo ga-daSlili da kvlav `saqme #11~ ewera. viRacas es meore warwerac gulmodgined gadaexaza da gverdiT ufro didi asoebiT miewera — `saqme #11. sabWos Tavmjdo-mare gabi (igive gabriel) miqelaZe sizmarSi iyo. gabis esizmreboda TiTqos, igi Tavis mamapapeul saxlSi kar-gad gamzeurebul sawolSi, meuRlis gverdiT iwva da

Page 373: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

374

sizmars xedavda. gabriels martivi, magram Sinaarsiani sizmrebi hqonda. Tavmjdomaris Zilis dros mis kabi-netSi ̀ SemTxveviT~ Semoxetebuli yru damlagebeli yov-elTvis atyobda gabrielis sizmris saerTo ganwyobile-basa da mimarTulebas. gabriels sizmari saxeze exata. dramatuli sizmrebis xilvisas mas quTuToebi uwvril-deboda, Rawvebi unaoWdeboda da sabralod krusunebda, magram es iSviaTad xdeboda, radganac gabriel miqelaZe Zveli, gamocdili muSaki iyo da sabWos saqmeebic uri-god rodi hqonda. Tavmjdomares ganuyreli saTvale ax-lac warbebs zemoT mouCanda, sqeli warbebi Tvinierad SeerTebuliyvnen da daxril quTuToebs daswolodnen. Tma gabriels karga xania gascvenoda da am mxriv arc raime pretenzia hqonda. yurebTan saswaulebrivad Ser-Cenil am `Zveli didebis naSTs~ gabrieli araviTar yu-radRebas ar aqcevda. Tma misTvis gadaxdili Wiri iyo. amitomac igi savarcxelsac karga xania aRar xmarobda da aTasSi erTxel, wveris gaparsvisas, dalaqs uxali-sod daudgeboda: kiseric amomiRe da Tmac Seaswore, Tuki darCa rameo. mZinare gabrieli fxizel TeTr daTvs hgavda. daTvs, romelsac mowyenoda zooparkis erTferovani cxovreba da Tvalebi daexuWa, raTa Sors, rkinis gisosebs iqiT, Tovlisa da yinulis samefoSi, wuTierad mainc gadasaxlebuliyo, `cxeni!~ — iyvira uceb gabrielma. es SeZaxili sul raRac ocdaaTiode wlis win, sruliad bunebrivi iqneboda, magram gabri-eli karga xania cxenze ar Semjdara, raionSi gadaude-beli saqmeebisTvis igi kolmeurneobis furgonzurgiani `moskviCiT~ dadioda. gabrielma farTo kepiani qudi Tavze moigdo, gasaRebebis didi grova aaCxriala da kabinetidan SurduliviT gavarda. Tvalis daxamxamebaSi Cairbina kibe, sabWos Senobas Semouara, xelis kankaliT gaaRo sardafis rkinis kari da sibneles miawyda. `auh~, guli amoayola am Sorisdebuls gabrielma da zed karebTan dagdebul cxens nestoebSi staca xeli. cxeni

Page 374: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

375

jer kidev Tbili iyo. ̀ ariqa!~ iRriala gabrielma da Was mivarda. owinari swrafad daqaCa, mklavebis gamalebuli moZraobiT amozida wyliT savse vedro da sardafisaken gaarbenina, magram owinaris jaWvi sardafamde ar eyo da Tavmjdomarem, rac Zala hqonda, Ria karebisaken gaiqnia vedro, wylis Sxefebi cocxalmkvdar cxens miwvda.

`wyali Cqara, romeli xarT maqeT!~ — mTeli xmiT gasZaxa gabrielma sabWos Senobis irgvliv Semojarul simindis yanebs, TviTon ki kvlav Tavis kabinetSi dab-runda. veteqims daureka, saswrafod aq gaCndio, wyliT savse grafins xeli daavlo da roca kisergadagdebul cxens daubrunda, guli amovardnaze hqonda, cxens piri ZaliT gauRo, ena dauqaCa da kbilebSua gardigardmo daasxa wyali. cxenma Tvalebi aaxamxama, ena odnav gaa-toka da Tavi isev gadaagdo. gabrielma satinis xalaTi Semoiglija, sabWos aivanze gadmodga da yelis gagle-jamde daiRriala: — g v i S v e l e T!

* * *— luba, samoqalaqo ramdeni gvaqvs? — hkiTxa WaRa-

rosan mdivan qals saxalxo mosamarTlem giorgi marsa-giSvilma da Wilofis qudi daaxloebiT ori metridan esrola tansacmlis Camosakideblad gankuTvnil irmis rqebs, romelic fanjarasTan kedelze iyo milursmuli. amjerad qudi rqis marjvena wveros moxvda. etyoba, saWiroze ufro Ronivrad iyo nasroli, amitomac erTi-orjer datrialda da iatakze daeca. giorgi ukmayo-filod wamodga, qudi aiRo, magram rodi dahkida, Tavis samuSao magidas daubrunda da isev (amjerad iRblianad) esrola rqebs.

— sada xar Jora, amden xans, nerviuloben msajulebi, — usayvedura lubam da xuTi `saqme~ daudo win.

— TiTi amomivarda da eqimTan viyavi. ra moxda, daiqca qveyana? sul rava eCqarebaT, sul rava garbian. guSin-

Page 375: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

376

win rom sirbilaZem venaxs vwamlavdio da ori saaTi gvacdevina, ar gaaxsene iis? samoqalaqo ramdeni gvaqvs-meTqi?

— sami! — miugo lubam da Tan mzrunveli mdivnis gamometyvelebiT daumata, — ra guli mogdis, Tu ici. me qe vici, TiTi rom amogivarda, mara imgenma ician? adgeba da dagiwers vincxa. Sen jer axali xar da frTxi-lad unda iyo. msajulebma igic SegniSnes, rom icode, procesis dros uSno xumroba rom ici da lamaz qalebs Tvals rom uprawav.

— davivseb axla magaTTvis Tvalebs.— Tvalebs ki nu daivseb, mara cota daukvirdi saqmes,

darbazSi rom qali zis, an momCivaris racxaa da an mo-pasuxis. aba, Sen sayureblad aravin dadis aqana. rom agiwiTldeba bibilo da daiwyeb seriozulad gamokiTx-vas, Tqven visi ra brZandebiTo, vin gkiTxavs Sen? Ria procesia da modis adamiani. amoginayavs vincxa cxvirs da iswavli mere Wkuas, — amas Rimilgareuli sayvedu-riT eubneboda luba axalgazrda mosamarTles. lubas gulwrfelad surda, rom ymawvil iurists gaufrTx-ileblobiT cudi araferi SemTxveoda.

— jer es cxenis saqme gavarCioT, cota SeTxeldeba xalxi. Txove ufrosebs, — Tqva giorgim, saqmeebi amoiR-liava da sasamarTlos karebSi dadga. gulmosuli msa-julebi mosamarTles Tvals aridebdnen. maT urCevno-daT SeexedaT sufTa, uplakato kedlisTvis, oRond mosamarTlisaTvis egrZnobinebinaT, rom bolos da bo-los, maTs moTminebasac sazRvari hqonda.

— moqalaqe gabriel miqelaZis saqmeze dabare-bul mowmeebs vTxovT datovon darbazi, — gamoacxada mosamarTlem.

ramdenime kaci uxalisod wamodga da karebisaken gae-Sura.

— miqelaZe Tu aris? — hkiTxa mosamarTlem lubas.— aq var, batono, — gabzaruli xmiT daiZaxa gabim.

Page 376: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

377

prokurori Semovida da salamic aravisTvis uTqvams, Tavis magidas miaSura.

— miqelaZis saqme! — auwya mosamarTlem prokurors.— visi?— miqelaZis.prokurorma mxrebi aiCeCa, aseT saqmes ar vicnobo.— ai, cxenTan rom aris dakavSirebuli, — auxsna

mosamarTlem.— aa, vici, vici, — damSvidda prokurori. prokurori

tansruli qali iyo. savse mkerdze prokuroris xalaTi askdeboda. xelebi magidaze daewyo da fafuk loyebze saxelmwifo mbraldeblis samxreebi mWidrod Semotmas-noda.

— miqelaZe aqeT gadmobrZandiT, — Txova mosamarTlem da gverdiT kedelTan, braldebulis skamze miuTiTa.

miqelaZem Txovna uyoymanod Seusrula.— dazaralebuli Tu aris? — ikiTxa mosamarTlem,

darbazSi aqa-iq fxukuni gaisma.— dazaralebuli ar aris. mosarCele me gaxlavarT, —

wamodga maRali, beWebSi moxrili, gruzaTmiani mamakaci. mas Cinur yaidaze Sekerili nacrisferi serTuki ecva da mkerdze ordenebis maCvenebeli grZeli niSani ekeTa.

— ver gavige!darbazSi siCume Camovarda.— dazaralebuli cxeni gaxlavT. cxeni ar aris-meTqi.

mis magivrad, ese igi cxenis mxridan me var, pativce-mulo mosamarTlev, da sasacilo araferi ar aris aq! — SeubRvira man darbazs.

— gvari?— saldaZe kirile, fermis gamge.— aris saqmeSi, — Tavi dauqnia mosamarTles lubam da

kiriles Cvenebas xeli daado.— gamovaqveynoT braldeba? — saTiTaod hkiTxa

mosamarTlem gabriels, msajulebs, darbazs da erTsu-lovani pasuxi miiRo, vicnobT, vicnobTo.

Page 377: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

378

— braldebuli Tu cnobs Tavs damnaSaved?— nawilobriv, — miugo gabrielma da Wers Sexeda. amis

Semdeg mosamarTle dakiTxvaze gadavida.— garayaniZe!morige milicielma kari gaaRo da grZel derefans

mowmis gvari gasZaxa, mere isev Semohyo Tavi da mosamar-Tles dauyvira:

— ar ariso, ufroso!mosamarTle lubas miubrunda.— gamoZaxeba Cabarda, magram ar movalo, iqve ga-

nucxadebia.— ras hqvia, ar movalo?— garayaniZe sabWos damlagebelia, yrua, yurSi ar

esmis sawyals da rcxvenia mosvla. CvenebaSic iseTi araferi uweria. Tavmjdomare grafiniT xelSi kibeze Carboda, meti araferi vicio. daanebe magas Tavi da sx-vas gamouZaxe, — uTxra lubam.

mowmeTa Cvenebam sanugeSo veraferi misca sasamarT-los. maTi umravlesoba gabrielis yvirilze mogrovili soflelebi iyvnen. sxva ram aravin icoda.

giorgis sasamarTlo procesis originaluri meTodi hqonda, jer mowmeebs dakiTxavda, mere braldebuls. braldebulis Cveneba Tavidan saintereso ar aris, igi saqmidan isedac cnobilia, mowmeTa CvenebebiT gava-magreb braldebas, kuTxeSi mivimwyvdev braldebuls da marTlmsajulebidan Tavis dasaRwevad gasaqans ar mivc-emo.

fermis gamgem Tqva:— SemTxvevamde sami dRiT adre, cxeni daikarga, ba-

tono. is cxeni, axla CvenSi darCes da sadoRe ar aris da gamofenaze gasayvani. erTi ubralo cxenia da Tavis saqmes qe akeTebs. davureke meore dRes fermidan Tavm-jdomares, — ra vqnaT-meTqi, albaT WalaSi gagebneodaT da moZebneTo. Cven isedac veZebdiT, mara is cxeni sxva cxeni iyo.

Page 378: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

379

— ra erqva? — ikiTxa viRacam.— Tu macliT laparaks, macaleT. Tvara devixurav

quds da waval, — iwyina saldaZem, — ar erqva araferi, usaxelo cxeni iyo, gasagebia? me vTqvi im Rames, igi gareT rom iyos usaTuod mobrundeboda, raRacaSia saqme-Tqva. veZebT, magram amaod. is iyo mglisTvis unda Segvewera (aq TviTonac gaecina), rom es ambavi gavigeT, danarCeni Tqven TviTon iciT.

braldebulma gabriel miqelaZem Tqva:— sabWos ercaxe ezoSi simindi davTeseT. nasven mi-

waze gadairia simindi. SemTxvevamde erTi kviriT adre vxedav, cxenia ezoSi da dataroebul siminds rasac ar Wams, fexiT Telavs. gadavdene, rasakvirvelia, cxeni ezodan. meore dRes gamovixede aivanze, isev is cxenia simindSi. Cavedi, gamovekide. mesame dRes dilauTenia mivedi sabWoSi. mogzavniliviT isev iq ar damxvda? amas Tu ar movuare, cxenis devnas movndomivar-meTqi da peS-vze marili daviyare. Sevabi bawari da sabWos sardafSi davabi, moakiTxavs patroni da waiyvans-Tqva.

— mere? — hkiTxa prokurorma.— mere im dRes aRweraze viyaviT da qe mimrCa gul-

Si. saRamos stumrebi myavdnen da qe geaxeliT patara, meore dRes Tavgasivebuli mevedi sabWoSi da meliton kuxianiZis dakargvis ambavi damxvda.

— visi? — hkiTxa mosamarTlem.— melitoni iyo, cxonebuli, kuxianiZe.— ram dakarga mere?— ase vityviT, ase hqvia. dakargviT axla ki ar dakar-

gula. Tavis loginSi mokvda wynarad, mSvidad, oTxmoci wlis kaci iyo.

— ganagrZeT! — damSvidda mosamarTle.— hoda, im dRes melitonis sabuTebs movundiT. Te-

qvsmeti furceli anderZi douweria sawyals da imis garCevam gadagviyola, erTi sityviT, gadamvarda guli-dan cxeni da mesame iyo Tu meoTxe dRes gamaxsenda, aqeT

Page 379: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

380

veci, iqiT veci da is moxda, rac moxda.prokurori wamodga, mkerdze xeli Camoisva, wels

aSorebuli xalaTi gulmodgined daqaCa, mkacri gamom-etyveleba miiRo da Tqva:

— aq zogierTs ecineba, cxenis gulisTvisaa amdeni xalxi Sekrebilio? sasamarTlo cxenis gulisTvis ki ar Sekrebila, rom icodeT Tqven, sasamarTlo kacis gu-lisTvis Seikriba. ase iolad araa saqme. im cxenis ukan kaci dgas. cxenis interesebs dacva ar sWirdeba. cxeni pirutyvia da rogorc gvinda ise veqceviT (darbazSi sruliad uadgilod isev gaecina viRacas). Cven winaSe dgas soflad xelisuflebis warmomadgeneli. saswauli ar momxdara. gaugonari danaSaulis mowmeni rodi varT. `ra moxda, erTi cxeni viTomc ar gvyoliao~, ityvis kaci, magram am `viTomc ar gvyoliam~ bevr ubedurebas daudo saTave. me mirCevnia braldebuls sul moepara is cxeni da gaeyida, an Semokvdomoda qviT xelSi, ma-gram daviwyeba? cxeni rogor dagaviwyda, Se kaco, ra-nairad geZina Rame, roca SimSiliT da uwylobiT gagiJe-buli pirutyvi sardafis kedlebs awydeboda. aseTi kaci xar, aseTi guli gaqvs Sen? vTqvaT, adamiani yofiliyo im cxenis adgilas, ase unda dagaviwydeT, gabriel? me rom ufleba mqonoda, am danaSauls sisxlis samarTlis muxls mivuyenebdi. cxeni aq arafer SuaSia. aq kacia mTa-vari, kaci, romelsac sardafSi gamoketili cocxali arseba daaviwyda.

rac Seexeba gamoZiebis mier wayenebul muxls sakol-meurneo sakuTrebisadmi daudevari damokidebulebis meore paragrafs, igi yovelgvari SeRavaTis gareSe unda gavrceldes braldebul miqelaZis mimarT.

prokurori, etyoba, TviTonve kmayofili darCa Ta-visi gamosvliT, samxreebiani serTuki erTxel kidev daqaCa da dajdomisas irgvliv ise mimoixeda, rom da-kvirvebuli Tvali mis mimoxedvaSi amoikiTxavda, aseTi mkacri qali var, ase vici meo.

Page 380: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

381

— vin icavs braldebuls? — ikiTxa mosamarTlem da Tan lubas CauCurCula, aswreb Caweras Tu cota nela waviyvano procesio, da lubasagan dadebiTi pasuxi rom miiRo, kiTxva gaimeora.

— me vicav, batono, — wamoxta abatis gamometyvelebis TeTrTmiani moxuci da mosamarTles qaRaldi gauwoda.

— gamosaqveynebeli xom araferi gaqvT, batono mix-eil? — hkiTxa mosamarTlem.

— ara, batono, saqmeSi yvelaferia da sasamarTlo gamoZiebiTac kmayofili var.

— brZaneT.braldebulis damcvelma daiwyo:— pativcemulo mosamarTleno, es dRevandeli Sekreb-

iloba me iseTi maRali donis Sekrebilobad mimaCnia, rom zedmetad vTvli mtkicebas adamianisa da pirutyvis gansxvavebis Taobaze. adamiani adamiania da pirutyvi pi-rutyvia. marTalia, aq gamosulma amxanagebma dazarale-buli cxeni kargad daaxasiaTes, magram igi mainc cxenia, amxanagebo. ra Tqma unda, moxda usiamovno faqti, amas aravin uarhyofs. magram visi meSveobiT moxda? amasac xoma aqvs mniSvneloba. adamianebze zrunvaSi daRlil, dReniadag soflis cxovrebis gaukeTesebaze fiqrSi garTul sasoflo sabWos Tavmjdomares, erTaderTxel Tavis cxovrebaSi rom cxeni daviwyeboda, ase didi dana-Saulia? da gana ra ganzraxviT daamwyvdia man sardafSi cxeni? rom simindis yana, sakolmeurneo dovlaTi ga-daerCina. manamde an Semdeg hqonda mas raime gasayofi cxenis pativcemul patronebTan? ara, ar hqonia. ese igi, winaswarganzraxvis punqti moxsnilia. darCa erTaderTi — `daaviwyda~. saqmeSi gaxlavT samedicino daskvna imis Sesaxeb, rom gabriel miqelaZes mcire sklerozuli mov-lenebi aqvs asakis gamo da rom es movlenebi misi samsax-urebrivi mdgomareobisTvis saSiSi ar aris. da bolos, gTxovT SeitanoT oqmSi: aq aravin gausva xazi, pativce-mulo mosamarTleno, rom cxeni gadarCa. igi amjerad

Page 381: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

382

cocxalia, arxeinad sZovs sakolmeurneo saZovris balaxs da ainunSiac ar mosdis, rom mis gamo marTlm-sajulebis winaSe TrTis da kankalebs sasoflo sabWos Tavmjdomare, yvelasagan pativcemuli da pativsacemi gabriel miqelaZe. danaSaulis Segnebaze da sinanulis TiTze kbenaze me aras mogaxsenebT, gana mTelma sofel-ma ar dainaxa, da aq mowmeebmac ar daadastures, rom xalaTSemoxeuli gabrieli sabWos aivanze gahyviroda, — `ariqa, gviSveleTo?~ me vfiqrob, vakmaroT pativcemul gabriels sasamarTlos molodinSi TeTrad gaTenebuli Rameebi da dRevandeli dRis mTeli simZime, rac ara-sodes waiSleba Tavmjdomaris cota gatexili, magram ZiriTadad mainc Zlieri mexsierebidan.

veqilma TeTri, qaTqaTa cxvirsaxociT ofli moiw-minda, mere is cxvirsaxoci gulmodgined dakeca da kis-erSi Caifina.

braldebulma saboloo sityvaze uari Tqva.

* * * giorgi marsagiSvili mZime dReSi Cavarda. aqamde,

procesis dawyebamde, yovelTvis icoda, visTvis ra ga-naCeni gamoetana. axla ki cota ar iyos, daibna da kidev erTxel gulmodgined CaikiTxa samoqalaqo kodeqsis Sesabamisi muxli. wamodgomisas gverdiT msxdom msaju-lebs gadaxeda. msajulebs iseTi gayinuli saxeebi hqon-daT, rom etyoboda amdilandeli wyena maTs gulSi jer kidev ar ganelebuliyo. `meti ar iqna Cemi mteri amgenma axla Wkvianuri ar girCiono~, — gaifiqra mosamarTlem, `saqmes~ xeli daavlo da gamoacxada:

— sasamarTlo midis ganaCenis gamosatanad!

Page 382: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

383

patroni

erTi ramden xans iqneba ase munjiviT, mainteresebs. misamarTi mainc mkiTxos, am ojaxaSenebulma. amnairi Soferi ar minaxavs. Sen ggonia, ver matyobs ucxo rom var? sadgurzec rom ar Cavesvi, isedac mixvdeboda. kutaia Zalian patara qalaqi ar gaxlavT, magram taqsis Soferi erTs Semogxedavs da ukve icis, vin xar da risi mimcemi xar. Camosuls yvelaferze Seetyoba. dakvirve-buli Tvali unda, Torem sadguris kibeze rom fexs Camodgams da gaixed-gamoixedavs mgzavri, im wuTSi mix-vdebi, aqauri rom ar aris. aqaurebs, bukles Wrel, far-To kozirokian qudebs rom Tavi davaneboT, gamoxedvac, gamometyvelebac sxvanairi aqvT.

— ki mara, rom daadevi Tavi da mirekav, ici, sad unda wamiyvano?

gamomxeda odnav gakvirvebuli, moqufruli saxiT. damakvirda da uzrunvelad mozrdil ulvaSebSi Rimili Seepara.

— ras meCxubebi, batono?— Se kai kaco, mkiTxe, sad mixval-Tqo. am kiTxvas mainc

ra udgas win.— ra gveCqareba, batono. jer centrSi gagiyvanT da

mere saiTac gagexardebaT, iqiT vizam pirs.— ase SvrebiT, saerTod? pirvelad yvela centrSi

migyavT? ra centri gaqvT amisTana?— Tu rame mesmis, balaxvnis da vakisubnis macxovreb-

els Tqven ar gavxarT. stumari brZandebiT. ra glaxa saqmezec unda iyoT, jer centrSi geqnebaT saqme. aba babuaCems — porfile kakauriZes ar miakiTxavT, ele-qtrowisqvilSi.

gamecina.

Page 383: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

384

manqana kai xnis Cans, magram kargadaa Senaxuli. gan-sxvavebiT yvela sxva taqsisagan, amortizatorebi or-moSi Cavardnisas ar braxunoben. samociT midis, pedago-giur institutTan Camwkrivebul troleibusebs mokle signaliT exmianeba. xuTkuTxedi saxe aqvs da msxvili majebi. Tma, etyoba, pirveli nomeri TavsaparsiT aqvs gadaRebuli, marto SublTan dautovebia mxolod im-deni, rom dainteresebulma kacma Tmis feri gaarCios. xSiri, bobri wveri farTo ybebze eklebad dahyria. etyoba im kategorias ekuTvnis, wvers kviraSi erTxel rom iparsaven.

moedans savaldebulo wre daartya da xidisken rom gauxvia, Semomxeda. mec momzadebuliviT mivagebe, wyal-tuboSi mivdivar-meTqi. Tavi damiqnia da gzas daubrun-da. kidev kargi, axloa wyaltubo, Torem ra gaZlebs am pirquS kacTan. matarebelmac gvarianad manjRria wux-elis da cotaRa maklia, rom CameZinos. davijero, axla amas araferi ainteresebs qveyanaze? es rom normaluri taqsis Soferi iyos, mkiTxavda mTisas, barisas, saidan movdivar, saiT mivdivar... tyemlis fasidan dawyebuli yvelafers gamomtyuebda Tbilisisas. ram Seukra piri, gegoneba desanti vejde manqanaSi da saxifaTo operaci-aze mivdiodeT oriveni. erTs kidev vcdi.

— Tqvi rame, Se kaco.TiTqos fiqrebidan gamoerkvao. Cemken mouxedavad

isev im Rimilma auTamaSa ulvaSebi.— ra unda vTqva, batono, ukve yvelaferi naTqvamia.— ase Cumi xar saerTod?— axla kruxis Tavi misdRemCi ar madgas, magram am

wuTas daRlili var cota da isedac vera var xasiaTze.— aseTi ra mogivida?— me araferi. cvla gadavabi da raRa dagimaloT, qe

meZineba cota.— raze iklav Tavs!— mevida am dilas Cemi cvla. ver iyo xasiaTze, ar

Page 384: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

38525. r. miSvelaZe. t. III

maqvs dRes muSaobis Tavi da wavalo — miTxra. ra iyo, biWo, me vuTxari, cols vSordebio. ise, araa glaxa biWi, mara ojaxi ver daawyo da ver daawyo. TviTon ki ar ambobs, mara sxvebi iZaxian. ise araa glaxa biWi. rasac iSovis, muTaqaSi ar Setenis zogierTiviT. dajdeba da daxarjavs. Sen Tu erT boTls dadgam, is ors Camova.

— svams?— ise, zomierad. loTi da acvenili araa. loTi rom

iyos, taqsze ras imuSavebs. Tavisufal dros rom Se-vikribebiT, svams CvenTan. ise Rvinis moyvaruli araa maincdamainc. kviraSi erTxel qe mogiwevs daleva. Sen rom ar gindodes, sxva dagalevinebs. meti ra unda gaa-keTo aqana. Senaxuli fuli vnaxe damwvari. Senaxuli da damarxuli oqro iqca Sav da bnelad.

— raze vSordebio, ra mindao?— ra vici; xom ar vkiTxav. magas veravin ver getyvis.

Sordeba! morCa da gaTavda. ver morigdnen. ver aawyves. xdeba. egeb arc erTis brali ar aris, egeb orive kargia cal-calke. vin icis.

— Svili hyavs?— ki erTi, magazec araa damokidebuli. raRaca am-

bavia. erTxel gairbens Savi kata da morCa. imas veRar uSveli. ZaliT Sekowiwebuli da glaxa bawriT Sekruli araferi varga. Tu gasawyvetia, droze unda gawydes.

— qalzea yvelaferi damokidebuli, qali Tu Segxvda ubeduri, wasulia Seni saqme.

— arc magi mjera, rom icode. ki, marTalia, ubedurs da gaugebars verafers uzam, mara mTlad qalzec araa damokidebuli. es vuTxari am dilas da ewyina cota. ras glaxaob, me vuTxari. ravaric xar Sen, imnairia Seni colic, me vuTxari. ras giSvreba — bovSs ar uvlis, Rame marils gayris yurSi, Tu Wads ar gicxobs, me vuTxari. magaSic araa saqmeo. Sen ver geigebo, miTxra. ras ver gevigeb, me vuTxari, rava, me davsebuli ki ar var. mec col-Svili myavs, me vuTxari. Tu akeTebs Tavis saqmes,

Page 385: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

386

ra ginda, ras erCi mets. damiwyeben aqana oxvras da xvne-Sas, ras mixvdebi Seno. ki, batono, Tu siglaxes Seatyob, vin mamaZaRli, vin dagZraxavs. kari panRuri da gaagde. Tvara da ras erCi, ra iyo, ra moxda!

— rogor Tu ra moxda, Se kaco, Tu ar uyvars?— araferi, batono. buzis spilod gadaqceva gviyvars

xandaxan. amxela ambavs, amxela kuds gamovabamT. roca mohyavda, xom kai iyo, xom uyvarda. nu ibRvirebi, axa-li puri iyideba eger, ameidevi iRliaSi da wai, biZia saxlSi, me vuTxari. Sen glaxa iyo, cols nu abraleb, me vuTxari. ewyina, ra gesmis Seno. ewyina, xom ici Sen.

— axla ar Tqvi, glaxa bawriT Sekruli araferi ar vargao?

— ho, glaxa bawriT.— mere, romelia es glaxa bawari, vin gaigebs magas. xan

colia da xan qmari.— xom giTxari. ar vkiTxe mizezi-Tqva. arc maintere-

sebda. jer erTi — marTals ar getyvis aravin da meorec ra sxvisi saqmea. amaze ar maqvs laparaki. me laparaki imaze maqvs, Cemo batono, rom Sen unda vargode Tavad. patroni unda iyo. patronad yvela ki ar varga.

— ras hqvia patroni?— getyvi axlave. raRa Sors wevideT. guSindel ambavs

getyvi: wuxel saRamos, iqneboda ase eqvsi saaTi, qe rom xonis gadasaxvevTan viyaviT, zeviT, moedanTan, boZs mi-yrdnobia kaci da ikeceba sasxlaviviT. irweva iqiT-aqeT, ravarc icis mTvralma. cali xeliT Tavs imagrebs da cali xeli quCisken aqvs gamoSverili, waqcevazea. vin uCerebs, gagigonia? Cven mTvralis wayvana akrZaluli gvaqvs saerTod. mara mecodeba yovelTvis. mTvrali kaci kai kacio, mamaCemi metyoda, sawyali. me yovelTvis vuCereb, vicnob Tu ar vicnob. mTvrals da dabneuls uWirs saxlSi misvla, Tvara fxizeli fexiTac kargad miva. gavaCere, mivedi, movkide xeli da momyavs manqani-sken. ar Casvam da Cauvardeba viRaca Savs xelSi. cota

Page 386: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

387

qurdi da jibgiria maqana, xonis gadasaxvevTan? ara da saqmis kacs hgavs. galstukiT, plaSCiT. wamomyva, RvTis winaSe, ar gaWirveulebula. erTi Tqma qe miTxra, xom ici Sen (gaecina), TiTi damiqnia da SemombRvira, siglax-es daanebe Tavi, xom micnob meo. rava ar gicnob, bato-no-meTqi. aba wesierad iyavi da mimiyvane axla saxlSio. ra vqna axla? xom ar etyvi, ar gicnob-Tqva. patara, Cia kacia, mara etyoba, kargad daulevia. miRebuli hyavs ufals. vexvewe misamarTi da ravarc iqna davacdenie, goWouraze cxovrobs, zeviT. davqoqe manqana. ravarc wevedi patara da gadaagdo Tavi maSinve. ise Zaan mTvra-li ar iyo, mara manqanaSi Tbilma haerma daubera Tu ara, gamoiTiSa im wuTas. es `feCi~, es upatrono, mTvrals ki ara me mTenTavs xandaxan. xSirad gamorTuliT vmuSaob. sicive sjobia, xom ici, fxizlad xar kaci. erTi sity-viT, CaeZina. iZinos, me vTqvi, misamarTi xom vici da axla raRaT minda magis sifxizle. miviyvane WiSkarTan. viZaxi, maspinZelo-Tqva, aravin iRebs xmas. ormocdaaTs mitanebuli kacia, marto rava iqneba, me vTqvi. ise ezo movlili, koxtad, wesierad, koindari, yvavilebi... yvelaferi adamianurad. avitate xelSi bavSviviT (ar iyo mZime) da auyevi kibes. mivaweqi SuSabandis kars, gaiRo. etyoba saxlSia vincxa-Tqva, amis gafiqreba da gamofri-alda ase ocdaaTi-ormoci wlis qali. uimeo, ikivla. nu geSinia, Se qalo, me vuTxari, ra gayvirebs, me vuTxari. taqsis Soferi var da meviyvane, me vuTxari. ra Seicxade, dalia kacma, mTvrali kaci ar ginaxavs? mTvraliao, rom gaigo, damSvidda. civi tilo gamoitana, saxe da mkerdi dauzila. qamari Seuxsna da fexze gaxada. gamoiRviZa am Cemma mgzavrma. quCaSi ase sacodavad rom idga, rom ibuzeboda glaxa indauriviT, da ar geiyinCa? ibRinZeba, yviris — davlewav yvelaferso. guli mieca, xom ici. saxlSia, qamari Sexsnili aqvs. tuflebi, Cemo batono, aRar awuxebs, mTvrali kaci, xom ici, erTs gaiw-gamoiwevs da wouZinebs mere. qali? aSenda misi gamomcemeli, tkbi-

Page 387: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

388

lad, wynarad, is rom ayvirdeba, davlewav yvelaferso, es Saqrad udneba. dalewe, Saliko, Seni araa yvelafe-rio? ravarc gagexardeba, Cemo biWo, sad dalie, ra-tom dalie amdenio. efereba, uyvavebs. gamigonia? aseTi glaxa mTvrali ar minaxavs. iq grafini esrola kedlis saaTs, aqeT perangi Semoixia. maginebs mec (rava gavcem xmas), colsac. ra sityvebi ar akadra, ra gaTaxsirebuli ar uZaxa sawyal qals. Zlivs davamSvideT, davawynareT da mivaZineT. mere me momibrunda diasaxlisi. adamianiS-vili rom iqneba, xom ici Sen. Cemi sikvdili, Tqven rava SegawuxeT batonovo. aSenda Tqveni ojaxio, amxela pa-tivi rom meciT da saxlSi momiyvaneTo qmario. axla sik-eTe unda magisTvis, vinc amdeni daalevinao? ver svams magi, ver itans Rvinos, susti kacia saerTod. erTs vi-tyvi meo, daumata, ki mara, vincxam daalevina, ver Casva manqanaSi da ver moiyvanao. es kisermotexili kaci rava gauSva quCaSio. esaa amnairi, Tvara svamen kacebi da qe itaneno. Caicina TavisTvis. es eSmakuri Cacineba mTlad ar momewona, mara vin mkiTxavs me. vinc itans, iman unda dalios, apa rao. Cemi pirveli qmari erT Cafs svamda da fexi ar aereodao. es meore qmaria TqvenTvis? vkiTxe axla ise, mec, zrdilobiza. meore qmari yofila. saxlSi dawkrialebulia yvelaferi. wyali Tu modis TqvenTan, qalbatono-meTqi. borjomi gamixsna. Tu gvikadrebT, isadileT CvenTan, batonovo. rava Sevawuxebdi. xuTma-neTiani momca da kibeze Camomacila. sikeTis gzaze gev-loT yovelTviso. madloba gadavuxade da wamovedi. a, qali, batono.

— xo, ki... ojaxis qali yofila. ra gikvirs axla, mag-aliTad. Cveneburi qali aba sxvanairad rogor unda mo-qceuliyo? — wavifilosofose me.

— a, meore ambavs getyviT. esec guSin SememTxva, mara dilas. parkidan gamovedi Tu ara, iqve amiwia xeli. Sevxede, mTvralia. qanaobiT ar qanaobs, mara mTvrals xom Seatyob xelis awevazec. Cajda. aTis naxevaria.

Page 388: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

389

CavrTe `feCi~ Tu ara, Camokida amanac Tavi. sad moas-wro am dilas-meTqi. gavaCere manqana. vanjRrie kai xans da rogorc iqna avaRlite misamarTi. wulukiZis quCaze vcxovrobo, miTxra sakonservosTan, 129 nomerSi. kai, Cemo batono. cixesTan rom gadmovuxvie, gamoerkva. Tavi aswia. tkbilad, dalagebulad mTxova: Tu kaci xar, gaaCere jixurTano. gavaCere manqana gadmosasvlelTan, ludis farduli rom dgas. dameRrija, fuli aRar gamo-myolia saxlidan, erTi naxevarboTliani miyide da saxl-Si rom mivalT, amis fuls da gzis fuls gamogirbenineb erTado. etyvi uars? loTs da mawanwalas ar hgavs, xom SeiZleba marTla ar darCes kacs fuli jibeze. vuyidi arays da momcems saxlSi, me vTqvi. ra moxda? erTi si-tyviT, davikave naxevarboTliani xelSi. gulis jibeSi ukra Tavi boTls da isev Zilma waiRo. miviyvane. vaRvi-Zeb, mara aRaraa am qveynis. aryiT iyo mTvrali. aryiT mTvralma Tu ar gamoiZina, Sen ramdenic ar unda uwru-puno, ver gaaRviZeb. ezoSi bavSvebi TamaSobdnen da da-vuqnie xeli. moirbines: mantioria, sergo hqvia, meoTxe sarTulze cxovrobso. movikide mxarze, ra meti gzaa. meoTxe sarTulze atana ar ginda? me Sen getyvi, TviTon gexmareba rames. gaviRvare oflad. mivayude karebze da davreke zari. gamoixeda qalma. winsafari da saxloebi sveli hqonda. sarecxi sodis suni asdioda, dauvarcxne-li Tma saxeldaxelod Seekra ukan. jer me damibRvi-ra, mere qmars Sexeda. araferi gahkvirvebia, warbic ar Sexria. kari bolomde gamoaRo da patara oTaxSi, log-inze mimiTiTa; miiyvane, daagde iqo. ar mesiamovna, xom ici. me, kaci welSi gavwydi amis TreviT da es ra br-ZanebiTi toniT melaparakeba, me vTqvi. movubrundi am Cems mgzavrs, Sevudeqi mxrebSi da miviyvane loginamde. gadabrunda da xvrinva amouSva. ise plaSCianad, tufle-bianad. boTli jibeSi aqvs ubesTan mixutebuli. Semov-ida coli. qali ki ara nadiri, me Sen gelaparakebi. wa-mousva grafins xeli da ar daacala Tavze mTvral kacs?

Page 389: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

390

aaxamxama sawyalma Tvalebi da kinaRam daixrCo. wamoswia Tavi da mogvaSterda orives. mixvda sadac iyo da rac sWirda. sawyalma Rimilma gadauara saxeze. colma axla, arc Cemi Sercxva da araferi, fexi wahkra da daubriala Tvalebi; geixade da daegdeo. gavbrazdi. ki mara, Tqveni qmaria Tu vinaa, qalbatono, es kaci, me vuTxari. qmaria, Zmari eca magaso. mere, Se kai qalo, me vuTxari, ram SegaZula ase, me vuTxari. Tu ar ginda, gamoWeri yeli da gadaagde fanjridan, me vuTxari. ar gewyinos daia da Cemma colma rom ase miqnas, erT dRes, mis gamCerebels ra vuTxra, me vuTxari. Sen Sens saqmes mixedeo, ar mo-mibrunda? kai, vin mkiTxavs-meTqi da Cavigde mucelSi ena. naxevar saaTs viyavi ase. Cemi klienti gaRviZebas ar apirebda da gavutydi cols, taqsis Soferi var da gamistumre-meTqi. — raio?! — gaikeTa doinji da damiqaCa Tvalebi. rai da, rac mekuTvnis momeci da gamiSvi-meTqi.

— vin Segexvewa rom momiyvaneo, ar mWirdeboda arafra-do. saidanac moiyvane, isev iq waiyvane da daagdeo. ges-mis Sen?! vin dagavalao, Tqven xom akrZaluli gaqvT, mTvrali kacis tarebao. bevrs nu laparakob, Tvara Sens ufross mivwer parkSio.

— qalo, jamagiri xom moaqvs SenTan, me vuTxari, am kacs. me kai, mara qmars ase afaseb, ase giRirs qmari-meTqi?

ar gamca xma. momijaxuna karebi da samzareuloSi gavida.mivadeqi isev mZinares. kai WirisufaliviT vucvale

civi tilo Sublze da roca sabolood gamofxizlda (amasobaSi ori saaTi davkarge), sad momiyvane, me vuTx-ari, Se kai kaco. me eqimi xom ar ggonivar, me vuTxari. momeci Cemi fuli da gamiSvi Cems gzaze-Tqo. suo, tuCze xeli miifara, wamoxta da gareT gamomiZRva. colma ar gaigonos, wamiyvane ager Cems biZaSvilTan da gamogitan fulso. wamovediT, miadga viRacas balaxvanSi, saxlSi ar daxvda, mere wiqoriZis quCaze amiyvana, viRaca Savgvre-manma kacma gauRo WiSkari da amanac gawbilebuli da-

Page 390: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

391

tova. mobrunda darcxvenili. ar maqvs dRes fuli da, Tu kaci xar, xval gagistumrebo.

ra meqna? momyavs ukan da vekiTxebi, muSaob sadme-meTqi? kio, montiori varo. mere jamagirs, ras uSobi, me vuTxari, saxlSi mimaqvso. mere, Se kaco, me vuTxari, loTi xar, me vuTxari? arao, kaco. dRevandlamde ori Tvea wveTi ar Camsvlia pirSio. ra vici axla, tyuli Tqva, marTali Tqva. aba, ar gewyinos, Zmao, me vuTxari da kai nadiri gyolia saxlSi, me vuTxari. ewyina, xom ici Sen. kiloze Sevatyve, ise araa glaxa qali, mara gam-wardeba xandaxan magico. arc mTlad magis bralia, kacma rom Tqvaso. erTi sityviT, xval gamomiare da dagaxve-dreb fulso, ugemurad miTxra da manqana gamaCerebina. dRes unda mivide, viTom, misi WkuiT, mara, ar mival. ar minda Zmao, gadamixuria xuTi maneTi. amnairi kacis araferi ar minda. cxovrebaa axla magis cxovreba? kacia axla magi? patronia magi? Senc ar momikvde.

— hoda, xom giTxari, gaaCnia ra qali Segxvdeba-meTqi.— kacze maqvs me laparaki, batono. axla, Sen ro-

gor fiqrob, ra ayvirebda im Salikos, ratom iqaCeboda yvelafris dasalewad?

— ra ayvirebda da Rvino. Rvino Wurs xeTqavs.— egeb, mTlad RvinoSic ar iyo saqme.gaCumda. etyoba ufro Wkvianur pasuxs eloda da rom

ver miiRo, Cem mimarT yovelgvari interesi dakarga. mec aTasjer Semovuare Cemi mZRolis naambobs, magram sagu-lisxmo veraferi davaskveni.

— rogor fiqrob, ratom ewyina sergos mis colze rom Tqvi, ra nadiri gyoliao?

— me araferi damibralebia, rac vnaxe is vTqvi.— Sen ggonia, TviTon ar icis ra angelozi uzis saxl-

Si? magram Sengan mainc ewyina.— hoda egaa magis siglaxe.— ra ici, iqneb Tavisi siCumiT Tavisi danaSaulis

gamosyidvas cdilobs. iqneb qali arafer SuaSia.

Page 391: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

392

isev CixSi aRmovCndi. mZRols mTqnareba autyda. me vgrZnobdi rom sisuleles vambobdi, magram axla vlaparakobdi mxolod imitom, rom melaparakna.

— rogor Seatyve, Salva ufro bednieri Canda Tu ser-go? — vkiTxe bolos.

— raze meubnebiT?— ise... saerTod...— magas kiTxva unda?aseT mZime dReSi karga xania ar vyofilvar. Wiri

movWame am kacs, Tqvi rame meTqi-Tqva. Tqva da a, biWi xar da uge pasuxi. uTxari rame. TiTqos yvelaferi ise ubralod Cans. ise dajerebiT laparakobs, TiTqos Za-lian kargad esmodes, raSia saqme. ai, me movusmine da gansja miWirs. garkvevac miWirs. rad xdeba, ratom xdeba. Tavi metkina fiqriT, am taqsis SofrisTvis ki yvelaferi naTelia. ar aris axla es bednieri kaci?

— ra adgilas gnebavT batono? — mSvidi, dawmendili xmiT mkiTxa.

— wyaltuboSi.— wyaltuboSi varT ukve.— a? movediT? gaaCere aba sadac mogixerxdes, fexiT

gavivli cotas.manqanis kari sanam mesamejer ar mivartyi, ar daiketa.

TiTqos mZime tvirTi momexsna. TiTqos labirinTebidan gamovaRwie, fexiT gavivli, wyaltubo pataraa, kiTxva-kiTxviT mivagneb.

manqana adgilidan ar daZrula, Torem gverdiT Cami-vlida. zis da miyurebs.

Page 392: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

393

usaflavo kaci

meliton saldaZe saWiro kaci iyo. vinc melitonTan kargad iyo, Tavi qudSi hqonda.

qalaq oRaskuraSi yvelaze metad saflavis miwa Wir-da, melitoni ki sasaflaos mmarTveli gaxldaT.

qalaqSi ori sasaflao iyo. melitonis mier rwmuneb-uli sasaflao TiTqmis oRaskuras centrSi, SesaniSnav adgilas iyo gaSenebuli. meore ki, SedarebiT axali, qa-laqgareT, sakonservo qarxnis gverdiT mdebareobda.

gansasvenebeli adgilebi Tavisuflad arc meore sa-saflaoze iyo, magram pirvelze moxvedra TiTqmis war-moudgeneli gaxldaT.

melitonis sasaflao daketil sasaflaoTa ricxvs ekuTvnoda.

aq nemsis yunwic ki ar Cavardeboda.icodnen ra sasaflaoze kuTvnili adgilis Sov-

nis mTeli simZime, qalaq oRaskuraSi yvelaze uimedo avadmyofnic ki gulmodgined cdilobdnen imqveynad gamgzavrebis dRe yvelanairi saSualebiT gadaevadebi-naT. xolo Tu gangeba Tavisas ar daiSlida, Wkviani da windaxeduli moxucebi TavianT Wirisuflebs anderZad utovebdnen — aramc da aramc melitonis sasaflaos karebi ar emtvriaT. sulerTia, Tavs gaiwvalebdnen da mainc araferi gamovidoda.

miuxedavad imisa, rom oRaskuras #1 sasaflao uad-gilobis gamo didi xnis daketili iyo, mis dayruebul Semogarens xandaxan mainc gamoacocxlebda procesia.

es xdeboda Zalze iSviaTad. mkiTxveli ifiqrebs, al-baT friad pativsacemi gvamis dakrZalvas ukavSirde-boda melitonis sasaflaos kidev erTi saflaviT Sevi-wrovebao, magram sinamdvileSi ase ar iyo.

Page 393: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

394

oRaskuras Zvel sasaflaoze axali saflavis gaCe-nas ori mizezi hqonda: pirveli is gaxldaT, rom zo-gierT windaxedul ojaxs adridanve Tadarigi daeWira, pirveli SemTxvevisTanave SemoeRoba sasaflave miwa da saWiroebis SemTxvevaSi diaxac iyenebda Tavis saTadari-go farTobs saukuno sasufevlisaTvis. meore mizezs ki uSualod melitonTan mivyavarT.

melitoni yovlisSemZle rodi gaxldaT, magram saflavis miwebs yidda. es arcTu uxifaTo saqme iyo. miT umetes rom am bolo dros melitons aTasi kon-troli da revizia hyavda.

axla sasaflaos mmarTveli suls ver waiwymedda da mkvdars mkvdarze ver damarxavda. aba sad hqonda, am us-aSvelo siviwrovisas, saflavis miwa melitons? es said-umlo mxolod melitonma icoda.

sasaflaos axlandeli direqtori martoxela kaci iyo da roca sofel ofSkviTidan qalaqs Camosaxlda, sasaflaos mcvelad daiwyo muSaoba. iqve, sasaflaos gverdiT, erTi qceva miwa SemoRoba da ori Tvali qviT-kiris saxlic Cadga.

gavidnen wlebi. oRaskuras Zveli sasaflao damS-venda, gaizarda, gafarTovda, ramdenadac SesaZlebeli iyo. Tu manamde sasaflaos momsaxure personals mxo-lod mcveli — melitoni da loTi mesaflave — giglaia Seadgendnen, sasaflaos Stati TandaTan TxuTmet ka-camde gaizarda da melitonis sadarajo jixuri, erT mSvenier dRes, telefonian kabinetad gadakeTda, xolo kabinetis karebze gaCnda momxibvleli warwera — `sasa-flaos mmarTveli~.

meliton saldaZe sasaflaos mmarTvelad am ukanask-nel dromde muSaobda.

Cven Soris darCes da patara sargebloba rodi hqon-da sasaflaodan melitons. jer erTi, karg adgils rom

Page 394: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

395

mouzomavda, Cveneburi Wirisufali, Tu mTlad davse-buli ar iyo, upativcemulod rogor gauSvebda.

meorec: oRaskuras Zveli sasaflao garegnulad xe-lovnebis Tavisebur muzeums warmoadgenda. marTalia, am muzeumSi adgilobrivi mniSvnelobis moqandakeTa da epitafiebis TxzvaSi xelgawaful mgosanTa saeWvo nawarmoebebi iyo gamofenili, magram saqmeSi Caxeduli kacisTvis sasaflao mTeli warmoeba gaxldaT. marmari-los filebi, dekoratiuli yvavilebi, zRvis balaxebi, rkinis margilebi da aTasi sxva — Tavmomwone Wirisu-flis patroni saflavis avla-dideba, melitonis xel-Si iyo da sasaflaos mmarTveli maT saxelmwifosTan sagrZnoblad gansxvavebul fasebSi yidda.

Sovna, dakrZalvis pirveli wuTebidanve iwyeboda.Zvirfas gvirgvinebs saswrafod daSlidnen yayaCoe-

bad, vardebad, bzis totebad da uZvirfases kldis xavsebad, raTa elvis siswrafiT waeRoT iqiTken, sadac isini mamasisxlad SeiZines.

mere iwyeboda gauTavebeli vaWroba saflavis Semor-agvidan Sesaferisi warweris gakeTebamde. SeZlebuli Wirisuflebi, raRac manqanebiT, saflavis gadaxurvis nebarTvasac aRwevdnen. melitonis sasaflaoze ramden-ime aseTi Zvirfasad morTuli oTaxi-sasaflao idga.

oTaxis momvleli da meTvalyure Wirisuflidan araoficialurad xelfassac ki iRebda.

gamdidrda, gasuqda melitoni. saflavis movla-pa-tronobaSi Carevas da iqedan wvrili Tanxis CamorCenas igi axla Tavisi Rirsebis damamcirebel saqmed Tvlida.

ucolSvilod rom gadaSenda, es adardebda cota. pa-tara fuls viSovi da cols mere SevirTavo, fiqrobda WabukobaSi. fuli rom iSova, siZunwem daria xeli.

varCev cota xans, ra meCqareba, vinme Rirseuli unda viTxovo, Torem am Cems simwriT naSovn qonebas viRac ubedurs xom ar SevaWmevo, fiqrobda. erTxans Tavisi

Page 395: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

396

Rirsi ver gamonaxa. ormocs rom gadaSorda, awi raRa dros Cemi coliao, ixumrebda gangeb xandaxan. amasobaSi daberda kidec.

axla marTla dagvianebuli iyo melitonisTvis qor-winebis gvirgvini da TviT moxucebul sasiZosac ojaxis Seqmnis iSta karga xnis gadasuli hqonda.

erT dRes melitonsac moakiTxes, sasaflao misxal-misxal aRweres, misi gazrda-ganviTareba momavalSi arasasurvelad da SeuZlebladac miiCnies, melitons ukanaskneli gafrTxilebiT sayveduri miartyes da oRaskuras Zveli sasaflao daxurul sasaflaod gamo-acxades.

Sewuxda melitoni. sikvdili kvlav Tavisas Svrebo-da da saflavis miwis saTxovnelad mosulnic Znelad ijerebdnen, rom Zvel sasaflaoze maincdamainc maTi micvalebulisaTvis ar iyo adgili.

da melitonma gamosavali ipova. Tavis ezos Robe moangria da erTi saflavi gayida.

mada WamaSi movida. madloba RmerTs, muStrebi iyvnen. gayida meore, mesame... ori wlis Semdeg ezo xelSi Se-moadna da saflavebi melitonis saxlis kibemde aRwevda.

sasaflaos mmarTvels gvian Ramemde esmoda Wirisuf-alTa vai-viSi.

gaugonari ambavi moxda. kacma Tavisi ezo saflavis miwebad dahyida. darCa saxli, CuqurTmebiani kibiT. sax-li, romelic akldamasaviT idga sokosaviT gamravle-bul saflavebs Soris.

erT dRes meliton saldaZesac uwia. giglaia mesafla-vem igi diliT Tavis loginSi ipova mkvdari.

TiTqos zedmet xarjebs (micvalebulis gapatiosne-basTan dakavSirebuls) moeridao, melitons xelebi, ro-gorc wesi da rigia, mkerdze ewyo da Tvalebic daxu-Wuli hqonda.

Page 396: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

397

* * *diliT giglaia, melitonis moadgiles, sasaflaos

mTavar mommaragebels — Saqro miqaSaviZes esaubreboda. Saqro Sewuxebuli iyo, magram imdenad ki ara, saqmisTvis Tavi daenebebina da saxe Camoexoka, igi sufTa qaRaldze raRac avtobusismagvars xatavda da Tan mesaflaves us-menda.

— SemeSinda, xom ici Sen, — hyveboda giglaia, — mkv-dris meti ra minaxavs. mkvdarTan maqvs saqme Cemi dRe da moswreba, mara SemeSinda, xom ici Sen. me vTqvi, adre deviwyeb saqmes Tqva, dRes sawyali dominikas mazlis saflavi unda SegvekeTebina. me vTqvi, vkiTxav ranai-rad, iqeTuri-aqeTuri da patara gadakrulSic qe viyavi (aq giglaias gaecina). velaparakebi. me vuTxari, magens muqTaT undayen yvelaferi. me ro vTqvi, Tu ise izams, Tvara xelis momkidebeli ar var-meTqi. ar iRebs xmas. velaparakebi aqeTuri, iqeTuri da gagigonia? vin gcems xmas. daZinebuli melitoni me jer ar minaxia (aq gigla-ias isev gaecina). me vTqvi, xom ar mokvda es upatrono-Tqva.

oTaxSi sasaflaos sxva TanamSromlebi Semovidnen. maT ukve icodnen momxdari ambavi, magram detalebi ain-teresebdaT da giglaias usityvod miaCerdnen. loTma mesaflavem miixed-moixeda da Tavidan daiwyo:

— mkvdris meti ra minaxavs. xeloba maqvs imnairi daw-yevlili, rom Cemi stumari oTx kacze naklebs ar moyavs midRemCi. Sevedi am dilas. ar iyo adre, sxvaTa Soris. am dros melitons erTi wyeba sasaflao Semovlili hqonda. dominikas mazlis saflavi unda gamekeTebia dRes. meC-qareboda. aqana me vilanZRebi yvelas magivrad. movarda guSinwin misi gadareuli biWi da me magina, Tvara sx-vebiza ubatonoT ar gaucia xma, patara mqonda, erTi saTiTuri gadakruli. Sevedi, velaparakebi. ise geigona

Page 397: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

398

Cemma damawyevarma (giglaias gaecina). me vuTxari, magens muqTaT undayen yvelaferi. me rac vTqvi, me vuTxari, Tu ise izams, Tvara xelis momkidebeli ar var, vincxas unda gaukeTos-Tqva. ar iRebs xmas. velaparakebi, aqeTu-ri, iqeTuri, Sen xar Cemi batoni, gagigonia? daZinebuli melitoni me jer ar minaxia (aq giglaias isev gaecina). me vTqvi, mkvdari xo araa es ojaxaSenebuli netavi-Tqva. SevanjRrie, ar inZreva, qe wevs lamazad. kai gapatios-nebuli micvalebuli ro iqneba, ise. oTaxi qe miulage-bia wesierad. gamovvardi gareT. valodia kakabaZis biWi SemefeTa, klass rom Tavi daaneba da CemTan romaa mowa-feT. — gaCerdi aqana cota xans, melitoni momkvdara, me vuTxari da gameviqeci aqeT.

oTaxSi siCume Camovarda. mere gaimarTa daaxloebiT imis msgavsi maslaaTi, sikvdilis ambis SemtyobTa um-ravlesobas rom axasiaTebs: `guSin ager idga a, ravarc Sen dgaxar maqana am wuTas, me melaparakeboda~. `guls qe uCioda am bolo dros~, `mowamlulia haeri, me mgo-nia, Tvara ase rwyiliviT rois kvdeboda uwin xalxi~, `gaCerdi, Tu kaci xar, araferi ara varT, araferi...~

mere viRac saqmeze gadavida.— Wirisufali vin yavs ubedurs, Tu iciT?yvelam mxrebi aiCeCa.— Sen gecodineba, giglaia! — gamosavali ipova moadg-

ilem.sasaflaos TanamSromlebma giglaias Sexedes.— ra vici, stumari me ar minaxia magasTan da romc

mosuliyo, dagiZaxebda, gagacnobda Tu rai!— racxaa da racxa iyo yvelam qe viciT, mara CvenTan

muSaobda racxa unda vqnaT, — CamoRerRa viRacam.— mec magaze mevedi. sad marxavT am kacs — ikiTxa gi-

glaiam.— jer ra drois damarxvaa. milicias unda davuZaxoT.

imgenma ician Tavisi saqme, — Tqva moadgilem.

Page 398: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

399

— rava, milicia saxlSi ki ver waiRebs. damarxviT mainc Cveni dasamarxavi iqneba.

— vin darCenila zeiT, melitoni rom datovon! — uad-gilod ixumra viRacam. miiZ-moiZies, gadaqeq-gadmoqeqes davTrebi. gauqmebul sasaflaoze erTi saflavis adg-ilic ver aRmoaCines.

— TviTon rom yofiliyo, moZebnida, — Cailaparaka viRacam.

— moeZebna mere da eqna am mamacxonebuls, — Sefiqri-anda sasaflaos mTavari mxatvar-dekoratori.

— giyurebT, axla me Tqven! — xmas auwia giglaiam, — es varT, kaco, sul? am sasaflaos Sealia kacma Tavisi jani da dasamarxav adgils ar aZlevT axla?

— ra gayvirebs?! — Seutia momaragebis xelmZRvanelma, — Tavze ver devimarxav da adgils, qe xedavT, Tua sadme. davmarxoT Tavis ezoSi.

— sada aqvs ezo.— rava?!— sul naWer-naWer gayida saflavebad. apa ras vtiri-

var me. bolos, sawyals, kibis gayidva undoda, adgils micdens, rad minda amxela kibeo.

kvlav Camovarda siCume.— he, ras SobiT axla, giyurebT me Tqven. sad marxavT

melitonas, kaco? — mudariT savse xmiT ikiTxa giglaiam.sasaflaos TanamSromlebi sdumdnen. maT guliT un-

dodaT pativi ecaT micvalebulisaTvis da Tu amas ver axerxebdnen, mxolod im seriozuli mizezebis gamo, rom oRaskuras Zveli sasaflao karga xania daxuruli iyo.

— axla, Cven Soris darCes da, giglaia, ra aucile-belia, magaliTad, melitonas aq damarxva. rava axal sasaflaoze magaze naklebi xalxi marxia Tu?! ezekia metrevelma Tavisi simamri iqana ar damarxa? sad yavs amirana wivwivaZes marCenali babuda damarxuli, iqana ar yavs?

Page 399: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

400

— rava, kaco, Cveni mkvdari axal sasaflaoze wevi-RoT?! — ar isvenebda giglaia.

— roca sxva gza ar aris, ras izam! — dauyvava Saqrom.— uyure Sen, ra vyofilvarT Cven erTmaneTisTvis?

xedav Sen, ras Svreba es xalxi? ar mokvdes aba kaci, kaco? ra unda melitons sakonservos gverdiT.

— mkvdari erTia yvela, Cemo giglaia! — Tqva ga-mocdilma, WaRara, Tavisi saqmis brwyinvaled mcodne mekubovem.

jerxnobiT imaze SeTanxmdnen, rom milicia gamoeZ-axnaT da saqme aReZraT oRaskuras axali sasaflaos xelmZRvanelobis winaSe meliton saldaZisaTvis erTi saflavis gamoyofis Taobaze.

* * *— SemeSinda, xom ici Sen, sikvdilisa axla SemeSinda...

ase yofila Turme... gesmis Sen? kacma am sasaflaos Sealia yorfeli. sakuTar ezosaviT uvlida... ra icien magenma... axal sasaflaoze. Tvara, mogarTmeven `fod-nosiT~ adgils... iqanac ase araa? vai, Se ubeduro meli-tona. unda vuTxra, visac exeba, unda avuxsna. mova mi-licia da awonis kargad yvelafers... meore sasaflaoze wasaRebi da gadasagdebi kacia melitoni? maSvin xom kargi melitoni iyo... maSvin xom kargi iyo melitoni... axla qe SemeSinda, xom ici Sen... mkvdris meti ra mina-xavs... mkvdris meti ra vici...

butbutebda gajavrebuli giglaia, cels miiqnevda da daRlili, Sewuxebuli saxiT nel-nela miiwevda win gau-qmebuli sasaflaos Suagulisaken.

Page 400: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

40126. r. miSvelaZe. t. III

Jini

oRaskuras sasaflaos ukan, saluqvaZis mindorze ba-zroba gaixsna.

odesRac es miwebi, wyalwiTelas gaRma-gamoRma, vinme saluqvaZis yofila. droni icvalnen, miwaze kerZo sa-kuTrebam Wiri mogWamaT, saxeli ki mindors Zveli darCa. ar viciT cxonebuli saluqvaZe raSi iyenebda am mindors. kolmeurneobas ki namdvilad arafers argia. mousavliani, wiTeli miwaa. balaxic ar xarobs xeirianad.

aReb-micemobam xalxi nametani rom ar moacdinos, adgilobrivma xelisuflebam neba darTo bazroba Tvis pirvel kviras gaimarTos.

adamiani? damanebe Tavi Tu kaci xar. Turme, neba Tu mieci, udabnoSi qviSas daadebs fass.

ras ar iSovis kaci aq. ra ar hqonia Cveneburs sayidi da gasayidi. koWis Zafidan dawyebuli wisqvilis mou-kodavi qviT gaTavebuli — yvelafers iyidi oRaskuras bazrobaze.

dilis xuTi saaTidan mzis Casvlamde buziviT ireva xalxi.

mTeli imereTi (zemo da qvemo) xom aq aris. gareqar-Tlic amohyolia saCxeris gadasasvlels da xvamlis vi-wroebidan raWvelebic blomad Camosulan.

gzatkecilis gaRma-gamoRma Camwkrivebuli manqanebi zestafonis gadasaxvevs uwevs.

agvistos kbenia mze dilidanve imuqreba, magram mze ki ara, ca rom Camoiqces, isic ver gaanelebs bazrobis ukidegano enTuziazms.

Tadarigian ebraelebs brezentis naWrebi wamouRiaT, farRalala karvebi gaumarTavT da rom ityvian, Tavi

Page 401: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

402

qudSi aqvT... axalbeda vaWrebs ki oTxkuTxiv ganaskvuli cxvirsaxocebis imedi aqvT.

Cemnairad, uqudod da ugzo-ukvlodac bevri daabi-jebs.

simarTle giTxraT, sayidi maincdamainc araferi maqvs da arc fuli mixevs jibeebs, magram amaze ukeTes adgilas sad waval. sad naxav Sens qveyanas sxvagan ase uklebliv da erTsulovnad Sekrebils.

modi da aTvaliere es xalxi. Seni miwis sunTqva igrZe-ni, tkbili qarTuli gaigone. saxeebi, sityvebi, frazebi daimaxsovre da Caixate. adamianTa umdidresi gamofena swored es aris.

am usasrulo rigSi erTimeoris miyolebiT Camwkrive-buli yvela savaWro fardagi Tavis patrons hgavs. Sexe-dav kacs da maSinve mixvdebi ras gamoitanda igi gas-ayidad. anda, pirvelad Tu gasayid xaraxuras daadgi Tvali, rogorc ki gamyidvels gaxedav, Senive mixvedriT kmayofili darCebi, am kustaruli Ceqmebis da saxeldax-elod Sekerili, saordRiso foCiani wuRa-mestebis gamy-idveli swored amnairi kaci unda yofiliyo.

ra wvrilmani, ra RvTisagan daviwyebuli nivTebi ar gamouCxrekiaT adamianebs, gauferTx-gauprialebiaT da gasayidad gamoutaniaT.

ra bevri gavagrZelo, didi sauzmis dro gadasuli iyo da erTi piri bazroba moTavebuli gaxldaT, roca im moxucs wavawydi, viszedac es patara noveli iwereba.

visac Cemi axalgazrdoba ar unaxavs, sibere RmerTma nu aCvenoso, geniosis naTqvamia.

cali fexi samareSi udgaso, swored am moxucze iyo zedgamoWrili. rom eTqva, camet siriel mamas Camovyevio, daujerebdnen.

jorkoze fexmorTxmiT ijda. win Wilofis dagle-jili fardagi ego da zed didi gulmodginebiT dae-

Page 402: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

403

lagebina daJanguli cxenis nalebi, urmis Tvlis sapoxi qonis Casadebi — Txis rqisagan gakeTebuli yanwebi, tar-gacveTili SalaSini, ZvelTaZveli WanWikebi da qanCebi, ori lampis SuSa da Tqven warmoidgineT, daRunuli lursmnebic ki. momkla misma sacodaobam. am bazarSi yvelaferi rom gayiduliyo, moxucis Zvelmanebis muS-tari mainc ar gamoCndeboda.

kiserSi Casul ofls farTxuna imeruli qudiT iw-mendda, sulisSemxuTveli sicxisagan ZarRvebdaberili xelebi ukankalebda da wamdauwum xrinwianad axvelebda.

TeTri wver-ulvaSi Seulamazeblad, zed cxvir-pirze hqonda modebuli. ulvaSic da wveric erTi zomisa iyo. ese igi, roca iparsavda (da es, albaT, iSviaTad xde-boda) wver-ulvaSs erTdroulad iparsavda.

badrijnis didi cxviri qveda tuCamde wvdeboda, wiT-lad CamoqaCul upeebSi didroni, Taflisferi wyliani Tvalebi mouCanda. Tvalebs misi asakisa da energiisaT-vis sruliad Seufereblad, cocxlad atrialebda iqeT-aqeT.

karga xans TvalmouSoreblad miyura. mere, TiTqos Sematyo rom myidveli ar viyavi, Cemdami interesi erT-baSad dakarga. yalioni gaawyo, gaabola da gverdze gaa-purWya.

— nali mindoda, kai nali, da ver Sevxvdi versad, — Cavilaparake moxucis gasagonad da Wilofs Cavacqerdi.

— rais nali? — uxalisod Semxeda gamyidvelma.— cxenis. cxenebi dauWedavi myavs — RmerTo, oRond

ar Sematyos rom am moxucTan gamolaparakeba minda da sxva araferi. ra TavSi vixli nals, sadaa cxenebi.

— cxenis nali araa magi, xelSi rom gikavia?— kia, Cemo biZia, mara naxmari roa?— naxmariao? — gaecina da aqa-iq SemorCenili sariviT

kbilebi gamoaCina.

Page 403: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

404

— aba, Sen gcodnia kargad nalis ambavi. ginda iyide da ginda nu iyidi, mara icode, Cemo biZia, nali — rac Zveli da naxmaria, miT ukeTesia cxenisaTvis. a, es kbili ar hqondes moWmuli da siZveliT ra uWirs. es axla morge-bulia cxenis fexze. floqvs ar atkens da araferi.

amas rom ambobda mis danaoWebul saxes davakvirdi. naoWebi aRar eTqmoda, moxucs Rawvebze Rrma Rarebi Camosdevda da Rarebs ki wurwuriT mohyveboda ofli.

— daiwva qveyana, — sityva SevaSvele.— jer sada xar, am kviraSi iseTi sicxe iqneba, deda

Svils ar eiyvans.— aba davRupulvarT wreuls. amnairma sicxem sam

dResac rom gastanos, daxarSavs yvelafers.— venaxs verafers uzams. piriqiT, mouxdeba, Saqars

daugrovebs da simindma mogWama Wiri.— varga aba, es nalebi, pativcemulo?qudi iSvlipa da TeTri mzedauxedavi, moprialebuli

Tavis kani damanaxva.— kacis momRorebels da mavnebels vgavar biZia mee?

ager a, orpirSi vcxovrob, gamqcevi var sadme? weiRe Sen es nali da ramdeni mloco, imdeni gaxareba Cems nagrams am qveyanaze.

— ra gvaris kaci brZandebiT?— xundaZe, erTi mosaxle var orpirSi, nestoriTqva

ikiTxe da yvela mogaswavlis.ucnaurma survilma Semipyro, moxucs xeli davucalo

da am gagania sicxeSi, am yiamyral xalxSi dgomisagan gavaTavisuflo.

— ras afasebT nals?— aTi Sauri unda TiTos.— erTianad rom waviRo?— rva Saurad gagatan, mets ver davukleb, codo var,

Cemo biZia. wadi Tu ginda, naxe, gaiare. sxvebi amnair nals maneTad hyidian.

Page 404: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

405

nalebi gverdze gadavawyve.— SalaSinic qe minda erTi kai.— a, batono, SalaSini!— ivargebs es viTom? nametani gacveTilia biZia, amas

Tavisi dro moWmuli aqvs.moxucma qva aiRo, SalaSins daukakuna, rkinis ena

amoiRo da maCvena.— naxe ra rkinaa. esaa gacveTili? orjer dausob

sales qvas da meti ki ar unda. xorasnis rkinaa. Sen is ar gegonos, kooperativSi rom hyidian, naxe, Jangis na-saxi Tu sadme aqvs.

— SalaSins?— sami maneTi unda.— bolo fasi miTxari.— orad waiRe. getyoba meurne kaci xar, ar minda vi-

Raca ubedurs Cauvardes xelSi.ra Sematyo `meurneobis~?— lampis SuSa sadRa iSove am eleqtronobaSi?— ra vici, egdo saxlSi. me araferSi margia. egeba iyi-

dos vinmem-Tqva da wameviRe. Tu muStari gamouCnda xom kai, Tu ara da qe weviReb ukan. xom ar gadavagdeb aba.

— ra mogce ase, wyvilad?— gWirdeba Tu?— Tu moergo Cems lampas. erTi navTis lampa migdia

samzadSi.— sworia. unda gqondes kacs, aba, rai. mTlad sad-

guris imedze dadgoma ar ivargebs. xan dens gamoTi-Saven, xan damcvelio, Tu racxas eZaxian, is gadaiwveba da iyuryute mere sibneleSi.

— nestor batono, yvelaferi daWirvebazea. Tu dag-Wirda, oqros fasi aqvs maSin da Tu ar dagWirda, fiqrob kaci — raT minda, adgils micdens tyuil-ubralodo, ramdeni mogarTvaT?

Page 405: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

406

— ra vici. lampis SuSa midRemCi ar gamiyidia. ki ar vici magis fasi. maneTad waiRe orive, Tu vizarale, ala-li iyos Senze. ra vqna axla.

Txis yanwebze rom Camovugde sityva, cota ar iyos SekrTa da eWvis TvaliT Semomxeda. meurnes es ar Camo-hgavs, vinme aferisti xom ar aris da saglaxaod xom ar memusaifebao, gaifiqra albaT. rac Seexeba daRunul lursmnebs, rogorc Tavdadebul muStars — ufasod da-mimata. Tanac damariga, gamarTav am lursmnebs da axals ajobebso. gazeTili lursmani xes ar ikidebs, daJangu-li ki ise saimedod jdeba, rom Seni mowonebulio.

nestor xundaZis avla-didebam sul TerTmet maneT-Si gadamagdo. gastronomis filials mivakiTxe, toma-ra viyide, navaWri Sig davabinave (CalagebaSi moxucic mexmareboda) da es sakmaod mZime da uxerxuli tvirTi zurgze rom movigde, moxucs iseTi guliani madloba movaxsene, TiTqos am wlis sarCo-sabadebeli gaeCinos CemTvis.

mere viTom, sxva saqmeebic mqonda, tomara iqve, sapnis gamyidvels mivabare da nestor-papa gzamde gamovacile.

— deiwva qveyana.— jer sada xar. am kviraSi uaress izams — ukan mouxe-

davad Cailaparaka. Txrils nela, bebrulad gadaabija.— riT waxvalT axla, nestor, batono?Cemi nametani mzrunveloba examuSa, Sevatyve fexebi

ukan rCeboda.— gameivlis racxa.Cvenda iRblad, wyaltubos avtobusi dabarebuliviT

win gagviCerda.asvlaSi vuSvele, davemSvidobe da avtobusi rom da-

iZra, xelic davuqnie.esec ase... dRes erTi madliani saqme mainc gavakeTe.

tvini auduRdeboda moxucs am gaganiaSi. tyuilad mocdeboda. verc verafers gahyidda da ukanve saT-

Page 406: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

407

revi eqneboda Tavisi Zvelmanebi. droze mainc miva saxlSi, CrdilSi mainc dajdeba da SviliSvilebSi gaixarebs.

* * * mainc momwyinda bolos.uTavbolod xetialisagan Tavi amtkivda, muxlebi

dameRala da momSivda kidec.isliT gadaxurul fardulSi cxeli mWadi, umarilo

yveli, jamiT lobio, erTi boTli `imeruli~ geaxeliT da mze TavdaRmarTze eSveboda, bazrobas rom zurgi Sevaqcie.

gzis piras, sicxeSi, mtverSi karga xans dgomam mTeli dRevandeli siamovneba yelSi amomiyvana.

ociode metris daSorebiT TviTmcleli gaCerda da mtveri Semogvaxvia.

erihaa, Cemi moxuci!kabinidan dinjad gadmovida, ZvelTaZveli xis Cemo-

dani gadmoaTria da im vaWris energuilobiT wamovida, romelsac mizezis gamo Seagvianda da SiSobs saqoneli gausaRebeli ar darCes.

daRlam erTbaSad gamiara. Soriaxlos mivyevi.adgili didxans ar urCevia. Cemodani gaxsna, Wilo-

bis fardagi gamoiRo da Cveuli sifaqiziT daalaga zed gasayidi `saqoneli~ — kar-fanjris anjamebi, Tarazo, spilenZis qvasanayi, cxenis samuneli, orSimo, Camouqne-li Taflis sanTeli, xmarebisagan gaSavebuli xis gobi da ZvelTaZveli Cqifi.

cariel Cemodanze mokalaTda, yalioni gaabola da isev daemsgavsa am saluqvaZis mindorze romeliRac aTaswleulidan Camofrenil beber yvavs, afrena rom ezareba da frTebSi Semaluli niskartiT am qveynisagan SeumCnevlad darCenas rom cdilobs.

Page 407: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

408

an rogor ar daezara xelmeored wamosvla, an ase uceb sad moZebna ojaxSi es Camowerili, RvTisagan da kacisagan daviwyebuli nivTebi.

ara, batono, Cvenebur kacs Sen ase advilad verafers miuxvdebi.

iqneb nestor xundaZes Tavisi Zvelmanebis gayidva sulac ar ainteresebs, iqneb masac am mileTis xalxis yureba unda, Tavis Seqceva surs darCenil ori dRis wuTisofelSi.

axlos rogor mival, rogor davenaxvebi, isedac sir-cxviliT viwvebi da Cemi weRandeli saqcieli Cemi Ta-visTvisac ver mipatiebia.

Page 408: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

409

sikvdili

qalaqis pirveli mequde mixeil moses Ze zonenaSvili Tavisi saxlis aivanze qurdiviT uxmaurod avida, Cemo-dani kibezeve datova, qudi, romelic aqamde ratomRac xelSi eWira, daixura, skami frTxilad gamoswia, dajda da sibneles miaCerda.

wleuls oqtomberSi adre acivda.Tbilisidan matarebeli Svidis naxevarze Camodioda

da mixeils ar undoda Tavisi ojaxis wevrebi ase adre gaeRviZebina.

mequdes egona, rom aivanze marto iyo, magram Rrmad cdeboda. mamamisi mose zonenaSvili iqve, aivnis bolos grZel skamze ijda da Svilis mosvla maSinve SeniSna, magram dajdoma acala, suli moaTqmevina.

— Sen xar? — sibnelisTvis Tvali ar moucilebia mox-uc ebraels.

— me var, mamaCemo, me var.— ra hqeni? — moses wlebisgan dawnexili, gabzaruli

xma hqonda.— momces.— Seni?— ki.— evasi?— evasic, mamaCemo.— bavSvebis?— yvelasi. — wasulxarT, aba.— mivdivarT, dagenacvle, mivdivarT.mose wamodga, misi maRali, wverosani, bibliuri lan-

di Svils Tavze daadga.

Page 409: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

410

— e Cemi Zvlebi? — moxucs xma uTrToda, aseTi ram mose zonenaSvils didi sulieri mRelvarebis Jams emarTeboda.

mixeili sdumda.mosem wonasworoba dakarga. aqamde mas cota imedi

kidev hqonda, iqneb viza daugvianon, an gadaifiqros, an colisZmis nasamarTleobam SeuSalos xeli. axla es imedic gaqra. midian!

— e Cemi Zvlebi, Svilo? — gaimeora mamam.— Sen ase ar isurve, Se sulganaTebulo? magas ar

vtiriT mTeli ojaxi? ar gdomebivarT arc erTi. Sengan ar viswavle? roca ass unda da erTs ar unda, is erTia giJi, xolo roca erTs unda da ass ar unda, mainc is erTia giJio.

— kai, me giJi var, mara me xidis giJi xom ara var, biWo, me — Seni mama — giJi var da Tu ici, ra unda mama — giJs, mitoveba?

— ara.— movla unda da patronoba, asea es.— axla yvelaferi gvianaa, — mopirdapire saxlis fan-

jrebSi acekvebul Crdilebs Caacivda mixeili.— xeirs naxav viTom iqana?— vin icis...— `vin icisTvis~ midixar da cecxls aqrob Cems ker-

aze? — gabrazeba daetyo xmaSi ufros ebraels.— mavzoleum arc aqana amiSenebdnen. rac aq viyavi,

is viqnebi iqanac. xalxi xomaa, haer xom gamiyofen. aqac quds vkeravdi da iqanac quds Sevkerav.

— vis unda Seni qudi izraelSi?— visac qudi ara aqvs da Tavze sciva.— ena ar ici da gza-kvali, nifxavs ver iyidi, rom

dagWirdes.— vaWrobis ena yvelgan erTia, dagenacvle. cifrebs

Page 410: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

411

weren Turme iqanac. avdgebi, patara qaRalds da karan-daSs Cavideb jibeSi da iolad gaval.

— rai?— ho, mamis suli ar wamiwydes. Seval maRaziaSi,

movkideb erT nifxavs xels, gavSli qaRalds da miva-CeCeb im noqars.

— mere?— mere is, rom damiwers aT dolar, me davuwer xuT

dolar, is rom Camova rva dolarze, me aval eqvs dol-arze. is rom Camova Svid dolarze, me... ara, eqvs dol-ars fexs ar movucvli.

— ar moucvli da darCebi unifxvod! — gaecina moses.— ar davrCebi, sxva maRaziaSi Seval.— kai dagemarTos, agiwyvia saqme. — amoioxra mosem.mixeil zonenaSvili Tavs imxnevebda, Torem arc Tvi-

Ton icoda kargad, ra eloda, rogor wavidoda misi saqme. eSinoda im moTxilamuris SiSiT, moxveva-gaCere-bac ki rom ar aswavles da pirdapir slalomis trasaze Seayenes, an gadarCeba an ara, an fexs moitexs an (ukeTes SemTxvevaSi) samaracxvino Cagoreba elis. magram racaa esaa. ukan dasaxevi gza aRar aris.

— im SabaTs giTxari, misi ar iyos: raRaca ukeTess unda elode, Seni saqon-sacxovrebeli sasworze rom Sedo. xom naxe, ra ewera soflis gazeTSi — ubinaod, upatronod darCenili emigrantebi Cemodanze sxedan da tiriano.

— gjeravs magi Sen? isakis biWis werili xom wagikiTxe, samoTxeSi varTo.

— Se gamCengaxarebulo, gazeTis ar devijero da isa-kis biWis devijero? isakis biWs rac peplebi aq hyavda TavSi, is eyoleba iqanac.

— es ambavi namReria, mamaCemo. ginda ase ubere da gin-da ise. me Cemi Tavi gamotirebuli myavs, me rom meore

Page 411: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

412

kacs aRar damadgamen mxrebze, kargad vici, — mixeili dinjad, gamSrali xmiT laparakobda, — magram mainc mi-vdivar. qveyana midis da mivdivar. CemTvis ki ar mivdi-var. quds Zafi da kalapoti iqac unda. aq Tu xuT mane-Tad vkerav, arc iq momcemen mets. mara me, Sen kargad ici, Cemi SvilebisTvis mivdivar.

— SvilebisTvis?uqimerions erTbaSad moefina ulamazesi, mtredis-

feri naTeli.— ho, SvilebisTvis. Cemi nagrami Tavis qveyanaSi

icxovrebs. Tu Wkua eqnebaT, Cemi STamomavloba Cemi madlieri iqneba. me, me davabrune isini saxlSi aTasw-lovani xetialis mere.

— romel saxlSi?— israelSi, mamaCemo, samSoblo didi saxlia. ra Wkua

aqvs axla viRaca departamentis moxele gulSi Camix-utebs da momefereba Tu ara. ra mniSvneloba aqvs droe-biT karavSi momaTavseben Tu didvaWris qarvaslaSi, RmerTi Tavis gaCenils glaxad ar dakargavs.

— babuaSeni ityoda, erT wyalSi tans orjer ver daibano. is samSoblo, Cven rom gamovediT, aRar aris. Tavs nu vityuebT.

— aris, Cven CavitanT. dabrunebis imedi rom gvqonda, imitom vinaxeT amden xans Cveni RmerTi da Cveni ena. Senze kargad es vin icis, mamaCemo. Seni naswavli locve-biT mivdivarT.

— locva bevrs giSvelis!— cotas xom miSvelis, danarCens me wavexmarebi Cems

Tavs. welebze fexs davidgam, dRe da Rame vimuSaveb. kacis mokvlas da Tofis srolas nu damavaleben da yvelafers vizam.

— arc magas agacdenen. iakobis biWi CasvlisTanave jarSi gauwveviaT.

Page 412: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

413

— ara, rava dauZaxebdnen, rava akadrebdnen! komisar faCuaSvil dauxatavdnen israelSi. Sen fiqri nu gaqvs me ormocdaaTi wlis gulismankian mequdes, avtomats ar mandoben. am Cem gogoebs jari ar exeba.

mose wavida da Tavis adgilas dajda. yurebSi erTba-Sad Semovida gaRviZebuli qalaqis xmauri.

— ese igi, Svilebis gulisTvis midixar? — fiqrobda mose da TiTqos korkimelis axalamoyrili, nazi foT-lebiT darxeul niavs misken mohqonda Svilis jiuti fiqri.

— ho, mamaCemo, Senc SvilisTvis unda wamosuliyavi.

* * *kibeze nabijebis xma rom moisma, mixeili wamoxta,

Cemodans xeli staca da saxlSi Searbenina. cota xan-Si farda gadaswia da mosuls daakvirda, moses Tavisi ZmisSvili ezekia zonenaSvili esaubreboda.

— raRacas dgamen axals, ra vici, viTom ara uSavs, is Teatri sadaa, rom iyo. me mgoni, TviTon xalxsac aRar unda kai Teatri. es Zvelebi qe daberdnen, axali Tu niWieria, TbilisSi garbis. deviRale. amdenma stumarma momkla. stumari — direqtori, stumari — kompozitori, stumari — dramaturgi, cal-calke yvela kaia, mara aq gamCerebeli rom aravin aris? Teatri kai piesaa, piesa ar gvaqvs.

— ra ar gaqvT? — mixeil zonenaSvili xalaTis Rilebs ikravda. ezekias xeli CamoarTva da mamamisis gverdiT mokalaTda welSi SesaSureblad gamarTuli.

— araferi, ager piesaze vambobdi — sawyali kacis xmiT Tqva ezekiam.

ezekia zonenaSvili ormoci wlis ganmavlobaSi dra-matul TeatrSi dasis gamged muSaobda. Teatri fana-

Page 413: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

414

tikurad uyvarda. mTels qalaqSi uspetakesi kacis saxeli hqonda davardnili. mis gadabmul, Sav warbebs, xSir WaRara Tmas, metyvel keTilsa da farTo Tvalebs rom Sexedavdi, kacis cnobis unariT cotaTi mainc Tu iyavi dajildoebuli, maSinve mixvdebodi, rom ezekia daquxebisTvis, sxvaTa Tavze wamojdomisTvis gaCenili ar iyo. miuxedavad imisa, rom TeatrSi ase mokrZalebu-li mdgomareoba ekava, yvelam icoda, romel premieras ra bedi eloda. mxolod ezekiam icoda, sad miagdo guSin msaxiobma rekviziti, romelsac dRes mTeli Teatri eZebda. ezekiaze erTgul kacs TeatrisaTvis sanTliTac ver ipovidiT. misTvis samuSao saaTebi ar arsebobda, dafaCunobda TeatrisaTvis Sewiruli kaci ormoci wlis ganmavlobaSi rogorc mekelaptre beri taZarSi da Tavisi uxmaurod daxarjuli sicocxlis, Tavisi aunazRaurebeli siyvarulis safasurad Cvengan arafers iTxovda.

— waiRo vinmem? — uxalisod hkiTxa mixeilma. — ise, sityvis masalad, Torem Teatri (da miT umetes pie-sa), moses vaJs srulebiTac ar ainteresebda. mequdes, RmerTo Segcode da, maincdamainc arc ezekia zone-naSvili uyvarda, marifaTs moklebul, arapraqtikul kacad miaCnda.

— pasportebi agiRia, — TiTqos axal ambavs eubnebao, ezekiam misTvis sruliad uCveulo rixiT uTxra.

— ki, erT kviraSi iqeT geyolebiT.— Sens Tavs eyole kargad. Cven raRas gveyolebi, me

da mamaSeni gamoRma vrCebiT.— Sen rava?— ra rava? — TiTqos Sarzeao, aimriza ezekia.— ar gadawyvite?— rai?

Page 414: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

415

— wasvla.— sad.— izraelSi.— gadasawyveti ra mqonda. me kai xania gadavwyvite da

gavaTave kidec.— ezekia, viTom axla Sen yvelaze Wkviani xar im xalx-

Si, vinc wasvla amjobina? — ar dauTmo mixeilma.— yvela Tavis WkuiT cxovrobs.— aba ras jiutob, miTxari, ra jorze Sejeqi, Sen

mainc ara xar oTxmoci wlis, mamaCemiviT.— oTxmoci ra SuaSia!— ra da, ratom Rupav am Sens ojaxs. mTeli naTesavebi

iqeT viqnebiT. guli mainc ar dagwydeba?— yvelas Tavisi gziT gaumarjos gamCenma. Cemi wasvla

ar SeiZleba — mtkiced Tqva ezekiam.— ra ar SeiZleba? vin xar amnairi? Sennairi xalxi ki

ara, profesorebi midian.— biZaCemo, gaaCume es Seni lekvi. — kbilebSi gamos-

cra ezekiam. igi ase aRelvebuli aravis unaxavs.— lekvio?! vinaa Seni lekvi, Se RvTis glaxa! mipa-

suxe, ras miaRwie amnairs? romeli Cin-temlakebi grCeba aqana?!

— biZaCemo! — nestoebi daxeTqvaze hqonda ezekias: — uTxari am boTes, magan ra icis, ra aris Teatri, ra aris xelovneba!

— Sen ici marto! — gamomwvevad Tqva mixeilma.— Sen vis moakldebi, Sen vis azaraleb. Sennairi mequde

quTaiss aTasi hyavs.— Sennair artists ver iSovis saqarTvelo!— isic ar ici, TeatrSi ras vakeTeb, artisti var me?— miT umetes.— biZaCemo, uTxari rame, nu gadamrevs!

Page 415: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

416

mose laparakSi ar ereoda, yvelaferi esmoda, magram mokamaTeebs Tavs ise aCvenebda, TiTqos quCaSi mimavali xalxi ufro ainteresebda.

— Sennairma xalxma dagvwia asi wliT ukan! Cemnair-ma mequdem Seinaxa ebraeloba, Tvara Sen... Sen mTeli cxovreba sxvis saqmes akeTeb. isic ar ici, visTvis cxov-rob am qveyanaze, vis Teatrs emsaxurebi.

— Teatri ar axseno, Se bnelo meduqnev! — ezekia cax-caxebda.

— Sen SiSis gamo Seefare im Teatrs, Sens cxovrebaSi maneTis riski ar gagiwevia. Tu gagiWirda, Teatrs ki ara, mamaSens gayidi!

es ki metismeti iyo. ezekiam skams wamoavlo xeli, ma-gram mixeili katis simardiT gauCinarda karebs iqiT.

— xocavT erTmaneTs?! biZaSvilebis kvla deiwyeT ukve? — viSviSebda mose da ezekias emudareboda, — es skami dauSvi, ar gagitydes, gayiduli aqvs ukve, patron-ma am saRamos unda waiRoso.

ezekiam skami dauSva, Semotrialda, xelebi aRapyro da daiyvira: — RmerTo! Cvens Soris mtyuans... — magram am dros mose saSineli RrialiT eca xelebSi da Zirs daaSvebina.

— ar daswyevlo! nu damiwyevli. isedac areul Wkuaze hyavs RmerTs. gzaze dgas es ubeduri! apatie, Cemo ezekia, apatie, dagenacvle. Cemi Wkviani ezekia ara xar Sen?!

ezekia wavida, imis fiqriT, rom am kibeze mixeilis da misi ojaxis gasacilebladac ar amovidoda..

* * *wasvlis dRe gacilebiT ufro Zneli aRmoCnda, vidre

warmoidgendnen.

Page 416: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

41727. r. miSvelaZe. t. III

erTbaSad gamoCnda aTasi iseTi aucilebeli saqme, rom erT dReSi ki ara, gamgzavreba erTi wliTac rom gadaevadebinaT, mainc ver moaswrebdnen.

mixeilma saxelosnoSi jer kidev guSin gamoanTavisu-fla Tavisi kuTxe. angariSebi gaaswora. rac ram hqonda, TviT nemsamdec ki, abgaSi Caalaga, yvelas gamoemSvidoba da wamovida. Sin mosuls mosem gauwyala guli. — ras mogixvetia es xaraxura, waRebiT mainc ar waiReb, iq ka-lapotebis da nemsebis mets ras iSovi. ver daurige amx-anagebso?

— egeba dagWirdes rameSi, mamaCemo. ratom gadavyar-oT tyvila?!

— raSi unda damWirdes, biWo? orad ori qudi maqvs da sikvdilamde meyofa. Tu Wonobas viswavli awi me, Seni WkuiT!

am diliT darcxvenili mixeili isev gamoCnda Tavis yofil samsaxurSi. abgidan samuSao iaraRebs iRebda da saTiTaod arigebda. visac miuaxlovdeboda, xels Ca-moarTmevda, saCuqars magidaze daudebda da gamotri-aldeboda. saamqroSi panaSviduri siCume sufevda. mix-eilma veRar gauZlo am ceremonials, cremlebi waskda, Tvalebze Wreli, ujredebiani cxvirsaxoci miifara da kari gaijaxuna.

saxlSi eniT auwereli gawamawia sufevda.samgzavro fusfuss bolo ar uCanda.mixeilis meuRle, qalbatoni eva, momWirne da Tadari-

giani qali iyo, magram amJamad nerviulobisgan yelis ZarRvebi dahbervoda da awiTlebul loyebze wamdauwum xels itkacunebda.

Caalagebda CemodnebSi bargi-barxanas, cota xnis Sem-deg amoyrida, axla sxva rameebs Caalagebda, mere isev amoyrida da iyo erT ambavSi.

— amaSi ra aris? — hkiTxavda mixeili.

Page 417: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

418

— wignebia bavSvebis.— rai?— wignebi.— amoyare, gelaparakebi! wignebi minda axla mee?

wignebis meti ar mrCeba araferi?!— ra gaRrialebs! modi maSin da Sen Caalage. uwigno

da ubeduri Seni Tavi ar geyofa? ara, uswavlels dav-toveb Senma mzem ZRabebs.

— aqana sxva swavlaa! ver gavagebine, Se cocxalaSeneb-ulo! vis raT unda iq Seni istoria da `sazogadoebaT-mcodneoba~, — es ukanaskneli mixeils Cemodnidan ukve amoeRo da xelSi eWira. unda gamovtydeT, aseT saxelmZ-Rvanelos igi pirvelad xedavda.

ufros qaliSvils, julietas, moswyenoda es usafuZ-vlo mzadeba, yvelaferze xeli Caeqnia da gulze kata-axutebuli skamebSua mimodioda.

umcrosi — merveklaseli manana WiSkarTan Tavis or Tanaklasel gogonas gadaxveoda da gulamomjdari qviTinebda.

mose Tavis Cveul adgilas aivanze ijda, xelebiT joxs dayrdnoboda da naxevrad Ria TvalebiT sivrc-es gahyurebda. man mxolod erTxel aiRo Tavi, ju-lietas xeliT uxmo da xmis kankaliT, Zlivs gasago-nad uTxra:

— damTxveul mamaSens uTxari, albomi gadaarCios. Tqveni suraTebi damitovos, sxva araferi minda.

mixeilma uceb Calageba Sewyvita, Cemodans gadaajda da moses miaCerda.

CemodnebSi araferi eteoda. yvelafris waReba undo-daT, magram ver axerxebdnen. spilenZis taSti samjer amougdo boRCidan qmarma, magram evam samjerve ukan Caabruna.

Page 418: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

419

...mose zonenaSvili didxans idga baqanze SesafuTavad gamotanil qandakebasaviT da saRorias tyisken kiviliT mimaval matarebels Sehyurebda.

igi marto darCa.sadgurze uamravi naTesavi trialebda, magram matare-

beli rom wavida, yvelam Tavisi gza monaxa. mose aravis gaxsenebia, xeli rom Caevlo da sasowarkveTili moxuci saxlamde mieyvana.

quCaSi joxis kakuniT, mTvareuliviT mibarbacebda.`axla fiqris dro, icocxle, bevri maqvs. iqneb mec

unda wavsuliyavi. Cemi aq darCena sWirdeba vinmes? vis raSi sWirdeba beberi mose zonenaSvili. ara, Cemo Rmer-To, Sen ar mirCie. ar damaZale, dagenacvle da, marTal-ic xar. amxela tvirTi rom amkide, Cemi ra imedi gqonda, Se sulganaTebulo? rom ver SevZlo, rom gamiWirdes? morCa. awi me Cem Svils da SviliSvilebs cocxlad Tvals ver Sevavleb. amxela tkivili ris fasad momaniWe, Sens saxels venacvale? am cis da miwis fasad? am Zveli jaW-vis xidis fasad? am ZmasaviT TanSezrdili mwvane bazris da nacnobebiT savse quCebis fasad? iqac xom iqneboda ca da qveyana, quCebi da bazari, mara iq Sen ar iqnebodi is mose, rac aqa xar: myidvel gamyidvelis momrigebeli, CxubSi gamzavebeli, dabneulisTvis Wkuis damrigebeli. iq sxva moseebi xeiroben. am saxels da gamavlobas, am qa-laqSi rom maqvs, ormoci wlis sicocxlec rom damrCes iq, ver mivaRwev. ara, me ar gemduri, kai hqeni, RmerT-mani. me am miwis belti var. madlobeli var, RmerTo, me aq unda movmkvdariyavi!~

salocavSi Seiara, mis danaxvaze xis CuqurTmian kar-Tan futkrebiviT mozuzune ebraelebi uecrad dadumd-nen, ukudgnen da moses gza dauTmes.

moxucs es uecari dadumeba da gzis daTmobac cudad eniSna.

Page 419: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

420

* * *diliT kulaSidan Soreuli naTesavi, mewvrilmane

isinka ciciaSvili Camovida.aivanze moses mohkra Tvali da laparak-laparakiT

amoiara kibe, magram moxucma xma rom ar gasca, ifiqra, sZinavso da gamarTulad mjdomares skamis zurgze miu-kakuna.

stumars gulma reCxi uyo. winidan Semouara da Tva-lebSi Caxeda.

mkvdris Riad darCenili Tvalebi mrisxaned da mon-domebiT Sors icqirebodnen.

Page 420: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

421

zelimxani

mxatvar zurab forCxiZes vuZRvni

`gaawyales am Tavisi artistobiT guli. mainc rac sofromaZe moSavda, TveSi TiTo warmodgenas marTaven. marto bileTis fuls vin jerdeba, Torem waiRon es ma-neTi, vin daeZebs. moiyvane Seni sawyobis xalxi da mo-dio, fxakaZem. ra unda iTamaSon amgenma. amgenis Ses-rulebuli roli vnaxe damwvari. ase hgonia, albaT, im CxikvTava sofromaZes, rac met piesas davdgam, miT meti saxeli da gamavloba meqnebao. magas xelovneba mo-swrebaze hgonia. ra geCqareba, sad garbixar. romeli gegma Sen gaqvs Sesasrulebeli, Cajdes rolSi xalxi. atare repeticiebi da iyavi. xelfass gikavebs vinme Tu rai. sad mcalia amgenis saglaxaod, aTasi saqme mqonda dRes saxlSi~. — ase fiqrobda liTofonis qarxnis sce-nismoyvareTa klubis kibeze amavali zelimxan xerxaZe. zelimxani ormociode wlis, saSualoze odnav maRali, msxvilkisera mamakaci gaxldaT. siarulis dros qus-lebs ise magrad urtyamda kibes, gegonebodaT, marmari-los simagres amowmebso. axali palto ecva da gard-erobSi datoveba daenana, daminaxos am axal paltoSi mter-moyvaremo. axali palto ecva, magram rad ginda, isic ZveliviT hqonda kisris qvemoT gadagdebuli. Cac-mis am meTods ise daeuSnovebina es axali palto, Sem-keravs rom daenaxa, SeiZleba fanjridan gadamxtariyo. ise milayunobda kibeze zelimxani, rom cudad awyobi-li roboti gegonebodaT. xandaxan Tu kiserze paltos sayelo SemTxveviT moedeboda, damduRruliviT gaas-avsavebda xelebs da kisers, rac SeeZlo, win waigdebda.

Page 421: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

422

kiserze verafris mikarebas ver itanda. amis gamo hal-stuxi mis cxovrebaSi ar uxmaria, gareul taxs xerxem-lis gaswvriv roma aqvs, daaxloebiT iseTi Tma hqonda, marTalia, Tmis sixSiriT ver daikvexnida, magram, rac hqonda, saimedod hqonda da gacvenis saSiSroeba ar emuqreboda. xom aseTi Tmis patroni iyo, fermkrTal saxes rbili, fafuki warbebi da aseTive rbili Jang-isferi ulvaSi umSvenebda. ulvaSs wlis ganmavlobaSi xSirad ucvlida formas, xan nikapamde CamoigrZelebda (ris Semdegac mecixovne yizilbaSs daemsgavseboda), xan ki ise Seamoklebda, rom tuCebis sigrZezec ver wvde-boda! sqeli ulvaSi rom mobezrdeboda, gaaTxelebda. erTi sityviT, Tavis ulvaSs rogorc undoda, ise eq-ceoda. gaparsviT ki mTlianad arasodes iparsavda, ver eleoda. RmerTma kargad moaxmaros da imodena yurebi hqonda, rom qarxanaSi xumrobdnen, bavSvobaSi dedamisi rom dabanda, yurebs gasaSrobad Tavs zemoT sarecxis samagriT ubnevdao. siarulis dros xandaxan Tavis Tavs waelaparakeboda da maSin SubliT rom dajaxebodi, ver daginaxavda. amitomac zogs ucxvirpiro egona, magram marTla ucxvirpiro ki ar iyo. sawyali guli hqonda, Seni gulisTvis wyalSi Cadgeboda, Tan gadagyveboda, magram Tu rames awyeninebdi, mtrisas, munjis gabrazeba icoda. mere aRar undoda Seni araferi. oqros kvercxi rom gegorebina gulze, Senken aRar moixedavda, sawy-obs rom sWirdeba iseTi kaci iyo, samsaxuris saqmeSi xaTri-maTri ar icoda. Wipze rom gamskdariyavi, rac ar gekuTvnoda, ver miiRebdi, amitomac RvTis winaSe, bevrs ar uyvarda.

rva saaTi karga xania Sesrulda. darbazi savse iyo. erTi piroba mesame zari gaisma da WaRic Caaqres. magram isev aanTes sinaTle. premieris molodinSi xalxi Relav-da. fardis xan erT kuTxeSi gamoCndeboda grimwaTxap-nili saxe da xan meoreSi. ra undodaT, vis daeZebdnen

Page 422: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

423

scenismoyvareTa dasis wevrebi mayurebelTa Soris, eSmakic ver mixvdeboda. odnav rom Seirxeoda farda, yvelam icoda; rom cnobismoyvare artisti gamoiWyetda, saxis im nawiliT, rac moCanda (danarCens fardis naoWiT gulmodgined ifaravda), Zneli iyo muSa-msaxiobis cno-ba, magram ramdenime mayurebeli amiTac erToboda.

— daiwyon axla Tu iwyeben. Tu arada, gagviSvan saxl-Si! — daiZaxa viRacam.

— mokarnaxe daekargaT da eZeben. — gamoepasuxa axal-gazrduli, Tamami xma.

— sakarnaxod Tu aqvT saqme, win yofilan aba. — SemTx-veva ar gauSva mesamem.

— sad wavida, awi, mokarnaxe? — gulwrfelad ikiTxa inteligenturma xmam.

— gaTxovda, — upasuxes mas.viRacam taSi dascxo, magram sxvebi ver aiyolia da

CaCumda.zelimxani SemosasvlelSi saRebavgaclil svets (erT-

orjer mainc gausva xeli, xom ar gadadiso) miyrdno-boda da darbazs aTvalierebda. ufro zustad rom vTq-vaT, cariel skamebs uTvalTvalebda — roca daiwyeben, Tu raime xeiriani Sevatyve, Seval da davjdebi, Tu ara-da, waval saxlSio. amgvarad hqonda gadawyvetili da rogorc Seasrulebs Tavis am Canafiqrs ager viqnebiT, Zvirfaso mkiTxvelo, Cvenc da davinaxavT.

— pativcemulo.zelimxani motrialda, mis win TviT reJisori sofro-

maZe idga. sawyobis gamge Soridan icnobda liTofonis qarxnis dramwris xelmZRvanels da codva gamxelili sjobs, maincdamainc ar exateboda gulze, usaqmo eg-ona. sinamdvileSi am axalgazrda xelovans saqme Tavze sayreli hqonda. tani didi ar mieca gamCens, magram rac mieca — koxta da Casxmuli. modaze ecva. farTo Sar-vals ise Caeylapa maRalqusliani fexsacmeli, siaru-

Page 423: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

424

lis drosRa Tu Seatyobdi, rom fexze ecva. qamars Ta-visTavad farTos atarebda, magram imodena balTa ekeTa, rom qamari ori im sifarTec rom yofiliyo, daitevda. viwrobeWebiani pijakis marjvena gulis jibesTan, ra-tomRac, niqoziis forToxlis wvenis qarxnis lurjad moWiquli niSani ekeTa. gaaCnia saqmes ras davarqmevT, Torem Tavisi gagebiT sofromaZes mosveneba ar ewera. dRedaRam zeSTagonebis cxel tafaze iwvoda. axalgaz-rda reJisori iyo da, marTalia, sadiplomo speqtakliT instituti ver gaaoca, magram Tu raime moepoveboda Sesaxarbebeli, es iyo titanuri energia. sofromaZem daRla ar icoda. piesebs kiTxulobda, Teatralur pre-sas xom ar gamotovebda. cotas xatavda kidec. TviTonve adgenda Canaxatebs momavali speqtaklisaTvis. marTalia dramwris ekonomiuri SezRudulobis gamo im sqemebs da Canaxatebs mxolod nawilobriv asxamda xorcs scenaze, magram guls ar itexda da, rogorc adgilobrivi re-cenzentebi aRniSnavdnen, speqtaklidan speqtaklamde izrdeboda.

— raSia saqme? — ugulod hkiTxa zelimxanma. ifiqra es lawiraki axla, albaT SeniSvnis mocemas mipirebs, karebSi ratom dgaxarT da darbazSi ratom ar SebrZan-debiTo.

— did bodiSs vixdiT, magram gamouvali mdgomareoba gvaqvs da unda gviSveloT.

— ra gaqvT?— mdgomareoba.— mere me ra vqna? — Semotrialda zelimxani, raTa

erTxel da samudamod darwmunebuliyo, marTla goneba-susti iyo es kopwia reJisori Tu ara.

— ra moxda, axla, iseTs ki arafers gTxovo. — gawiTl-da reJisori.

— xalxi ar gyofniT? — zelimxans undoda daecina dramwris xelmZRvanelisTvis. `axla aman Tu gamibeda,

Page 424: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

425

masa ara gvyavs da gaiqec-gamoiqeci erTi scenazeo, me vici, ras vetyvi. egeba kulisebSic ver Semaswros~ gauelva zelimxans.

— palto dagvWirdeba cota xans, — rogorc iqna amoR-erRa sofromaZem.

zelimxans jer xumroba egona da TviTonac xumrobis xasiaTze dadga.

— civa vinmes?— ara, ki ar civa. rogor giTxraT. rolSi palto unda

ecvas.— ara uSavs, iyos upaltood. iTamaSos kargad da nax-

evari darbazic ver gaigebs, palto rom unda cmoda — gaicina zelimxanma.

— saRadavod maqvs me saqme? — tirili gaeria reJisors xmaSi da is iyo sxva paltoians dauwyo TvaliT Zebna, rom zelimxanma palto gaixada da xelSi SeaCeCa.

— vin giTxra mere vari, biZia, ha, batono, Tu es pal-to uSvelis saqmes, daiwyeT oRond droze.

— ki, a, am wuTSi viwyebT — gaxarebuli sofromaZe ku-lisebSi gauCinarda.

zelimxan xerxaZem iqve, gasasvlelTan Tavisufali skami ipova da dajda. axla igi iZulebuli xdeboda, moewoneboda Tu ara speqtakli, bolomde darCenili-yo. cota nawyeni ki iyo sofromaZis siTamamiT, ucnob kacs palto amaRlitao, magram mere daaskvna, rom misi saqcieli xelovnebisTvis mcire samsaxuris gawevas niS-navda da damSvidda.

speqtakli daiwyo.fardis gaxsnisTanave gamovida Sav reituzSi gamof-

skvnili muSa-msaxiobi, gubelaZe da scenis SuaSi TokiT daSvebul zars Semohkra. zaris xmaze doli abragunda da mkrTalad ganaTebul scenaze Semocvivdnen cxvir-pirze rideCamofarebuli figurebi. kudebi ar hqon-daT, Torem namdvil eSmakebs hgavdnen. jojoxeTuri

Page 425: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

426

cekva gaimarTa. makratelas wesiT xtebodnen maRla. iataks TaviT exeTqebodnen. gafarCxul TiTebs erTma-neTs cxvirSi scemdnen. `grZeli viris~ msgavsad zurgze axtebodnen. erTi sityviT, premiera didi oromtri-aliT daiwyo. ratomRac arc am oromtrials auRelve-bia xalxi, radganac reJisor sofromaZis SemoqmedebaSi did siaxled ar miiCnies. ukve mesame speqtakls iwyebda sofromaZe daaxloebiT amgvar malay-xtunviTa da aJio-taJiT. liTofonis qarxnis mayureblebSi ra esTetikur asociaciebs iwvevda es warRvniswina cekva, Zneli saTq-melia, magram mayurebels rom aCumebda da mis yuradRe-bas scenisken warmarTavda, es naRdi iyo.

muSa-msaxiobma, gubelaZem meored Semohkra zars da eSmakeuli landebi gahqrnen scenidan. daiwyo uSualod warmodgena. ufro zustad rom vTqvaT, scena ganaTda da udekoracio (sadRaa axla dekoracia) arenaze mori-geobiT Semodiodnen dramwris wevrebi da piesis te-qsts zepirad warmosTqvamdnen. Teatraluri sacodaoba ufro Sors ver wavidoda. saxelis ganTqmis mosurne Tavis sityvas rom CaamTavrebda, Semobrundeboda da darbazs aTvalierebda. TiTqos ukve aRar ainteresebda, ras etyoda mopasuxe. man Tavisi teqsti Tqva da gaaTava, axla sxvam itexos Tavio. am piesaSi moqmedeba gasul saukuneSi, kordilierebSi xdeboda, magram maZiebel re-Jisors tansacmliT koloritis Seqmnis ZvelTaZvel xe-rxze uari eTqva da muSa-msaxiobebi TiTqmis im tansac-mliTve TamaSobdnen, rogorc movidnen Sinidan. gamon-akliss mxolod saRebavebis wunmdebeli zaur fofxaZe warmoadgenda. zauri filologis diplomiT movida warmoebaSi da mokle droSi moixveWa is avtoriteti, wunmdebels usaTuod rom unda gaaCndes. swored za-urs ecva zelimxan xerxaZis palto. zauri inkvizici-is agentis rols TamaSobda da, rasakvirvelia, palto unda scmoda, xerxaZis palto misTvis sruli da grZeli

Page 426: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

427

iyo (nabadiviT hqonda mxrebze modebuli), magram unda vaRiaroT, rom es palto rols Zalian mouxda. zelimxan xerxaZis axal paltoSi inkviziciis agenti ufro saziz-Rari da idumali Canda. pirvel moqmedebaSi agenti — zaur fofxaZe, orjer gamoCnda scenaze (meore da mesa-me suraTSi), magram Tavisi gamoCena fasad dausva piesis sxva mSvidobian personaJebs. erTs cxeli tafa daafSvna Tavze, xolo meores uzarmazari doli Camoaxia. sxva mxriv ki, inkviziciis agentis pirobaze sakmaod wynarad da Wkvianad iqceoda.

pirveli moqmedeba ris vai-vaglaxiT CaTavda. jer TviTon piesis pativcemul avtors gaevso miniSnebebiT da qveteqstebiT nawarmoebi, mere reJisors Tavisi ax-irebiT sul daebnelebina warmodgenis azrobrivi mxare, TqvenTvis gasagebi gaxdeba, ras gaigebdnen mayureblebi liTofonis qarxnis dramwris am mravlisaRmTqmeli pre-mieridan.

ukmayofilo mayurebeli aRSfoTebas ver malavda. aqa-iq damamcirebeli SeZaxilebic gaisma:

— mixvedrazea!— mixvedraze ki ara, gaZlebazea!— dagvirigon es piesa, es upatrono, da wevikiTxavT

saxlSi!— TamaSs Tavi daanebe, grimic rom ar ician?— Sen ega Tqvi. yvelas swori warbebi rava aqvs im qvey-

anaSi (am ukanasknel SeniSvnaSi mayurebeli marTali iyo. ratomRac yvela muSa-msaxiobs survili gasCenoda, rom maincdamainc scenaze yofiliyo lamazi da sWirdeboda Tu ara piesis iersaxes, yvelas lariviT swori warbi daexata, rac sxva mizezebTan erTad, speqtaklis srul-fasovan aRqmas didad uSlida xels).

— dasaxuravia es dramwre!— afiSa unda moviparo da davkido saxlSi!— gubelaZes unda davxvde Tavis WiSkarTan ameRam!

Page 427: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

428

— ras erCi?!— yurze unda vakoco.pirveli moqmedebis mere darbazi ganaxevrda. sofro-

maZe am faqts Teatrisadmi mayureblis gaucxovebiT xsnida, muSa-msaxiobebi ki mayurebelTa farTo masis dabali gemovnebiT. vin iyo maT Soris marTali, magis gansjaSi nu SevalT. Cven Cveni sazrunavi gvyofnis.

daiwyo meore moqmedeba. zelimxani gulze iyo gam-skdari, sofromaZes palto rom ar waerTmia, axla saxlSi viqnebodio. mTeli pasuxismgeblobiT davarw-munebT mkiTxvels, rom zelimxani gaparulTa rigebs daamSvenebda da scenaze rom misi palto ar figuri-rebdes, araviTar SemTxvevaSi ar darCeboda msoflio Teatraluri xelovnebis damamcirebeli am warmodge-nis sanaxavad.

inkviziciis agenti Semovida da pirobiTi dekora-ciiT morTul-mokazmuli oTaxis SuagulSi gaCerda. palto, rasakvirvelia, ar gauxdia, pirobiT magidas-Tan misi coli ijda da namdvili Wiqidan Cais svamda. col-qmarma ramdenime bunebrivi fraza esroles erTma-neTs. kulisebidan bakenbardebianma yaCaRma gamoyo Tavi da inkviziciis agentis cols dauZaxa: `mowamle, me Sen gelaparakebi!~ es sityvebi ise xmamaRla iyo naTqvami, rom zelimxanis SetyobiT, agentsac unda gaegona, ma-gram rogorc moqmedebis Semdgomma ganviTarebam daa-dastura, mosawamlav arsebas es sityvebi ar gaugonia da bevric waago. `axlave~ — dauZaxa colma bakenbardebian yaCaRs, mayureblisaken Semotrialda, ubidan sawamlavi amoiRo, WiqaSi Cascala da qmars gauwoda.

— es ra aris? — ikiTxa agentma — zaur fofxaZem.— Rvino. — upasuxa colma.mayureblebSi sicili gaisma, aSkara iyo, rom meuRles

siCqareSi Wiqis RviniT avseba daaviwyda da Tavis agent meuRles sawamlavs naturaluri saxiT awvdida.

Page 428: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

429

— damisxi Rvino! — daiZaxa agentma da zurab fofxaZe uaRresad kmayofili darCa Tavisi mixvedrilobiT. igi yvelas siamovnebiT uambobda momavalSi, Tu rogor ix-sna dramwre Sercxvenisagan.

meuRles isRa darCenoda, Zveleburi litrianidan qa-rvisferi, buJbuJa limonaTiT Seevso sawamlaviani Wiqa da TanamecxedrisaTvis miewodebina.

agentma cols Wiqa gamoarTva da avanscenisken wamov-ida.

— ar dalio! — wamocda zelimxan xerxaZes, magram inkviziciis agentma araTu dalia sawamlavi, aramed Sublze xelic miido, erTi-orjer wabarbacda kidec da mere mowyvetiliviT daeca iatakze. mtvris buRi avarda, mowamlulis Tavze muStiviT Seikra da mere mayureb-elSi gaiSala. aq usiamovno mxolod is iyo, rom zaur fofxaZe zelimxanis axalTaxali drafis paltoTi egdo mtverSi, Torem waqceviT bunebrivad waiqca.

coli mivarda da sulTmobrZav meuRles jibidan borkilebi amoacala. borkilebi iatakze dayara da fexe-biT gaTela. Tanac amas iseTi sixaruliT akeTebda, rom kulisebSi myofma bakenbardebianma yaCaRma ver moiT-mina, scenaze Semovarda da axladmowamluls erTi-or-jer iRliebSi Ceqmiani fexi amohkra. fexi, rasakvirve-lia, bakenbardebianma zelimxanis paltos amohkra. mere Semotrialda da qmris mkvlels gadaexvia. xvevna-kocna, Tumca dramwrisTvis asatan doneze midioda, magram am dros moxda iseTi ram, romelsac araTu sofromaZe, so-fromaZeze bevrad gamocdili reJisoric ki ver gaiT-valiswinebda, scenaze Tormetiode wlis lurjsvitri-ani biWi Sevida, alersSi garTulTaTvis arc Seuxedavs pirdapir mkvdar agent zaur fofxaZes daadga Tavze da sakmaod garkveviT uTxra:

— paltovo!darbazi gaisusa.

Page 429: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

430

bakenbardebianma da agentis yoCaRma meuRlem xvevna-kocnas wuTiT Tavi gaanebes da biWs moubrundnen.

— paltovo! — gaimeora biWma.scena gacivda, mayureblebSi aqa-iq TavSekavebuli fx-

ukuni gaisma. biWi ise jiutad da seriozulad dahyure-bda iatakze gaSxlarTul agents, rom cxadad Canda, igi ar xumrobda. zaur fofxaZem jer cali Tvali gaaxila, mere meore da roca biWma mesamejer gaumeora razedac iyo mosuli, mowamluli agenti, avtorisa da reJisoris Canafiqris sruliad sawinaaRmdegod, wamojda da lur-jsvitrians gabrazebiT hkiTxa.

— ra palto?!— ra palto da, romelicxa gacvia maqana gaixade da

gamoatane mag bavSvs. Tqven magis Rirsi ar xarT! — es ukve zelimxan xerxaZis xma iyo. yvelam misken miixeda. zelimxani gasasvlelTan saRebavgaclil xis svets mi-yrdnoboda da papiross nerviulad abolebda.

zaur fofxaZe darcxvenili wamodga, palto gaixada da biWs lamis Tavze gadaafina, mere xeli Caiqnia da scenidan gavida.

darbazSi gamayruebeli xarxari gaisma. liTofonis qarxnis klubi omaxiani sicilisagan ise ZigZigebda, rom quCaSi gamvlelni Cerdebodnen, sicilgareul kivils miayurebdnen da Cqari nabijiT Sordebodnen iqaurobas.

marTalia, speqtaklis gagrZelebas azri aRar hqonda, magram sofromaZis jiuti nebiT muSa-msaxiobebma mainc iTamaSes warmodgena. Tumca mayurebelTa xarxarSi Ta-vianTi laparaki TviTonve ZlivsRa esmodaT.

* * *revaz surmava proeqts werda. igi adgilkomis mdi-

vani iyo da oqmebisa da proeqtebis SedgenaSi xeli sak-maod gawafuli hqonda. mesame grZeli weli midioda,

Page 430: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

431

rac revazs dahpirdnen, cota xans mdivnad waimuSave da Tavmjdomared gadagiyvanTo, magram mis iq yofnaSi ukve orjer Catarda adgilkomis arCevnebi, orjer axali Tavmjdomare airCies, revazs ki oqmebis weris mosawyeni saqme Seatoves. erT arCevnebs movucdi da, Tu araferi gamovida, waval aqedano, fiqrobda mdivani. etyoboda cota ucnaur proeqts werda, radganac xandaxan Cai-cinebda, CaikiTxavda dawerils, ar moewoneboda, dax-evda da Tavidan iwyebda. me pirvelad vnaxe kaci, rom icinodes iseTi seriozuli saqmis keTebis dros, ro-goric oqmis wera gaxlavT.

revaz surmavam qaRaldebi amoiRliava da Tavmjdo-maresTan Sevida. Tavmjdomarem saxegabadruli mdivani rom dainaxa, sasiamovno ambis Sesatyobad moemzada, magram, roca revaz surmavam auwya, zelimxan xerxaZis proeqts vwer da danaSaulis formulireba gamiWirdao, adgilkomis Tavi moiRuSa.

— ra Cavwero, speqtaklis msvlelobis dros saku-Tari paltos waRebisaTvis daisajos-meTqi? — RimiliT hkiTxa mdivanma.

— ar ivargebs, mova viRaca da waikiTxavs, Tavisi pal-to Tu waiRo, ras erCodiT, sayvedurs raze aZlevdiT am kacso.

— `muSa-msaxiobisTvis paltos Txovebaze uaris TqmisTvis?~

— arc eg varga. magaze Cven mogvxvdeba. Tu tansac-meli da rekviziti ara gaqvT, daanebeT am speqtaklebs Tavio.

— `speqtaklis msvlelobis dros dramwris mTavar re-JisorTan winaswari SeTanxmebis darRvevisaTvis da pal-tos ukan dabrunebis mcdelobisaTvis?~

— xom geubnebi, ar varga. Cven TviTon gavixdiT sa-sacilod Tavs. ase ubralod Cawere: `daadgines: gamoecxados sayveduri sawyobis gamges zelimxan xerxa-

Page 431: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

432

Zes 197... wlis 15 oqtombers dramwris premieris norm-aluri msvlelobisaTvis winaswarmoumzadeblad xelis SeSlisaTvis~. Tu gvkiTxaven, mere avuxsniT konkretu-lad, Cemo batono, raSi iyo saqme.

es azri revazsac moewona.vin icis, rogor warimarTeboda adgilkomis sxdoma,

magram revaz surmava Rrmad iyo darwmunebuli, rom damnaSaves Tavis gasamarTleblad ra argumentebic ar unda warmoedgina, proeqti mainc ar Seicvleboda.

Page 432: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

43328. r. miSvelaZe. t. III

vin dameZebs. . .

didmiwelebma igi adreve SeniSnes da Soriaxlos cno-bismoyvareTa karga mozrdili brbo mihyveboda. dabali tanis kaci iyo, tyavis serTuki ecva da Tavze uadgilo adgilas gakecili, fergadasuli Sliapa exura. sofel didmiwis mcxovrebni stumrianobas miCveulni iyvnen da misi ucnauri saqmianoba aCerebdaT, Torem karga xania dakargavdnen interess Sliaposnisadmi. stumari ki ir-gvliv myofT yuradRebas ar aqcevda, eleqtronis boZe-bis danomrviT iyo garTuli. avtobusidan rom Camoxta, tyavis CanTidan carci da ubis wignaki amoiRo, pirve-live boZTan mivida da `35~ daawera. mere sawerkalami iSiSvla da ubis wignakSi raRac CainiSna. samuSao iara-Ri (carci, ubis wignaki, sawer-kalami) marjvena xelSi eWira. eleqtronis boZs jer Soridan SeaTvalierebda, kalams daumiznebda da cal Tvals moWutavda, mere mt-kice gadawyvetilebiT miuaxlovdeboda da nomers daaw-erda. didmiwelebi maSin ufro darwmundnen stumris saqcielis mTel idumalebaSi, roca `39~-is Semdeg ele-qtronis boZs `221~ daawera, 221-s ratomRac `7~ miay-ola, xolo soflis moedanze, klubis gverdiT aRmar-Tul boZs nomrad `511~ ergo. aq ki veRar moiTmina viq-tor maisuraZem, — Sromismoyvare mesiminde glexma, wre gaarRvia da stumars win daudga.

— am boZebs Soridan mohyvebiT, batono?ucnobma carciani ori TiTiT aiwia Sliapa da viq-

tors didi, cisferi Tvalebi SeanaTa, etyoba SekiTxvas ki eloda, magram mTlad aseT gulubryvilos ara, ami-tomac seriozul pasuxs xumroba amjobina.

Page 433: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

434

— rom giTxra, am boZebze Tvlas vswavlob-meTqi, damijereb? _ viqtoris zurgs ukan mouTokavi, soflu-ri xarxari gaisma.

maisuraZem qudi iSvlipa, TmaSeTxelebul Tavze veeba xelisguli Camoisva da ixtibari ar gaitexa.

— xeloba ioli agirCeviaT, pativcemulo!— jerjerobiT ar vemduri. — daugdo tyavis ser-

Tukianma da Semdegi boZisken wavida. is boZi ki zed kol-meurneobis kantoris karebTan idga, brbo ukan mihyva. ucnobis xumrobanarevma pasuxma didmiwelebi gaaTama-ma. axla isini ufro axlos mohyvebodnen. viqtor mai-suraZe ki gverdiT, xelis gadadebaze moacilebda. roca stumarma ukanasknel boZs `725~ daawera, erTbaSad siC-ume Camovarda. yvela mixvda, rom ucnobi ar xumrobda. nirwamxdarma maisuraZem, SemkrTali xmiT amoRerRa...

— gvapatieT, Cveni siyrue, batono mara...— ra mara? — gazeTis nagleji amoiRo, carci gaaxvia

da Sarvlis jibeSi Caido, ubis wignaki da kalami tyavis CanTaSi saimedod Seinaxa da xelebis ferTxviT pirda-pir xalxisken wamovida — es boZebi droebiTi gaxlavT. saerTod, eleqtronisTvis xis boZebi rekomendebuli ar aris — siCumes miayura da ganagrZo — lpeba. unda gamovcvaloT. am dReebSi rkinisas CamogitanT, Sevcv-liT da iqneba da iqneba — gaiRima, TiTebi erTmaneTs gauyara da Tavisi sityviT uaRresad nasiamovnebi kacis ieriT daamata: — ase ara sjobia?

— agaSenaT RmerTma! — daiZaxa viRacam. am gulwrfel madlobas ucnobma RimiliT upasuxa. Rimili marTlac momxibvleli hqonda. daxvewili. gamometyveleba ki ar ecvleboda, TvalebiT ki ar iRimeboda — lamazi tuC-kbiliT. marcxena loyaze naWrilobevi aCnda da Rimilis dros orad eyofoda.

— am boZebs ras uzamT? — viqtor maisuraZe praqtiku-

Page 434: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

435

li kaci iyo. brbo isev gaisusa. etyoboda boZebis bedi sxvebsac ainteresebdaT.

— xom giTxariT, rkinis boZebiT SevcvliT-meTqi — uy-uradRebo mowafeebze gamwyrali maswavleblis toniT Tqva ucnobma.

— eg ki gavigeT, magram mere am boZebs sad waiRebT-meTqi, — kefa moifxana mesimindem.

— movunaxavT adgils. — gaiRima eleqtronis boZebis gamocvlis ostatma.

kolmeurneebma kantoris win aRmarTul boZs erT-droulad miapyres Tvalebi. warmoidgines rkinis boZ-iT Secvlili es lariviT swori, mazuTiT gapoxili xis boZi, romelic mSvenier larZayinad gamodgeboda.

ucnobma kiTxva-pasuxis saRamo damTavrebulad CaT-vala da is iyo kantoris kibeebs unda ahyoloda, rom viRacam SeaCera.

— iqneb CvenTvis mogeyidaT es boZebi, pativcemulo?ucnobi SeCerda, gaqvavebul xalxs daakvirda da xma-

maRla, deklamatoriviT gamoacxada:— am Zvel xis boZebSi fuls rogor gamogarTmevT, Tu

Zalian gWirdebaT, gainawileT da Tqveni iyos, oRond — aRrialebuli brbo xelis SemarTviT daawynara — ori saTxovari maqvs. pirveli — gayofis dros Cxubi ar mo-givideT, TiTo boZi yvela ojaxs Sexvdes. meorec — sanam rkinis boZebi ar daidgmeba, xeli ar axloT. mavTulebs axal xazze rom gadavamontaJebT, mere amoyareT boZebi da waiReT.

madlobac ki aravis uTqvams. brbo swrafad mowyda adgils da gaiqca. ucnobi karga xans idga kibeze da feldmarSaliviT gahyurebda SukaSi TavdaRma daSvebul soflelebs. pirvelive boZTan axmaxma galifesSarv-lianma kolmeurnem miirbina da boZs xelebi Semoxvia, es imas niSnavda, rom boZi misi iyo. sxvebs iq ara esaqmebo-

Page 435: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

436

daT ra da sxva boZisaken gaiqcnen. eleqtronis boZebis ganawileba, cota ar iyos, junglis meTodiT xdeboda. boZis mepatrone rom gamxdariyavi, amjerad Wkuagana-Tleba veras giSvelida. ubralod, arc meti, arc nak-lebi, mglis muxli unda gqonoda.

ucnobma Sliapa gaiswora, eleqtronis boZze monadi-reT erTxel kidev RimiliT gaxeda, Tavi gadaaqnia da kibes auyva.

kolmeurneobis Tavmjdomaris karebs miadga, magram gamobrunda da aivans xelmarcxniv gahyva. doqiT xel-Si mimavali qali SeaCera da xeli gauwoda. SemkrTalma qalma marjvena xeli winsafarze aisv-Camoisva da ise gametebulad CamoarTva, TiTqos am weliwadSi meti mis-almeba aRaravisTan aRar mouwevda.

— CvenTan Tavmjdomared xom parmenia isev?— parmeni batono, kakabaZe — saxe gaunaTda damlageb-

el qals, raki aseTi ioli SekiTxva akmares.— Tavmjdomared magi...— ori Tvis gadmosulia, batono, fermaSi ar muSaobda

zeviT?— daswyevlos RmerTma. kacs Wadis saxeli daaviwydao,

vberdebi, vberdebi.— rava gekadreba, batono.qalma Tvali gaayola beWebis rxeviT mimaval ucnobs

da Tavis fiqrebSi daaskvna, rom igi didi-didi or-mocdaaTis iqneboda da am asakis, ase kargad Senaxul kacs siberis SiSi jer karga xans ar unda hqonoda.

Tavmjdomares burTiviT mrgvali, nayvavilari saxe hqonda. owinariviT aRmarTuli warbebi unaoWebo Sub-lze samkuTxeds qmnidnen. budioniseburi ulvaSebi la-mis yvrimalebamde wvdeboda. Taflisferi, Tvinieri Tva-lebi hqonda da xmis CaxleCamde Cahyviroda win mdgom, farToyurebian kacs, xelmZRvanelis risxvisagan dab-

Page 436: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

437

neuli dabambuli qurTukis sayeloSi TandaTan ufro Rrmad rom miZvreboda.

— CemTvis erTi xarT suyvela! me aravin arafers mapa-tiebs. Tu muSaoba gvinda, ase unda vqnaT, Tu ara, da-vixuroT qudi da wavideT saxlSi!

— ra unda vqnaT? — gaubedavad ekiTxeboda msxverpli.— ra da unda SevTanxmdeT. sxvanairad Cven ver movrig-

debiT.— raSi unda SevTanxmdeT?— raSi da me rom damibareben da metyvian, ra hqenio,

me Sen getyvi, ra hqeni-Tqva. me rom damibareben da me-tyvian dauCqareo, me Sen getyvi dauCqare-Tqva. me rom momcemen sayvedurs, me Sen mogcem sayvedurs, me rom Semagineben, me Sen Segagineb! — Tavmjdomare am sityvebs paTosiT ambobda. TandaTan xmas uwevda da `Segagineb~, man ukve fexze amdgarma warmoTqva.

stumarma swrafad gaiazra, rom am ori amxanagis intele-qtualuri saubari saxarbielo dRes ar daayrida Tavm-jdomaris guneba-ganwyobilebas. amitomac saxeze nacadi Rimili aifara da ufrosisaken xelgaSverili wavida.

— sicocxle Cems parmens. isev Seni stumari var, mara amJamad kai saqmeze. rom gagexardeba, iseT saqmeze. sxva kargad yofilxar, ise mixaria, Svilebs vficavar, sul kargi ambebi rom modis Senze dedaqalaqSi! — tviam-frqveviviT miayara stumarma da maspinZels gonze mosv-lis saSualeba ar misca. am sityvebis TqmaSi gadahkocna kidec, Sliapa lursmanze dakida, xSiri, wablisferi Tma TiTebiT gadaivarcxna, moSavo tyavis CanTa magidaze win daido da saketi aaCxakuna, riTac Tavis Tavs saqmiani kacis ieri misca.

— rogor viqnebi, amgenis xelSi. Tu Tavze ar daadeqi, kaciSvils ar unda muSaoba, zeviT kidev, me mTxoven pa-suxs.

Page 437: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

438

— rasakvirvelia, rasakvirvelia, Sen Zveleburad mom-Txovni darCi, Cemo parmen, Torem muyaiTi xalxi ki ar gaklia. Sen sxvagan unda ikiTxo. sadac ki davdivarT, mets ras vxvdebiT. meti ra viciT. es amxanagi?

— mebostneobis brigadiria. ase mayefebs yoveldRe. me mklavs da TviTon qea kaJiviT — Tavmjdomare uc-nobs Tvals ar acilebda da cdilobda moegonebina, sad enaxa es kaci, verafriT ver moigona da Tavis Tavs gauwyra. brwyinvale mexsierebac rom hqonoda, mainc ver moigonebda, radganac Tavmjdomare da stumari dRes pirvelad xedavdnen erTmaneTs. ucnobma igrZno gaurkvevlobis burusi maspinZlis xmasa da gamoxedvaSi, CanTa gaxsna, qaRaldebi amoalaga da mSvidad Tqva:

— me, Cemo parmen, xom ar dagaviwydi, kako ratiani var. kai xania erTmaneTi ar gvinaxavs da me vTqvi ga-davaviwydebodi-meTqi, magram iseTi Sexvedra, Cven rom gvqonda, iSviaTia cxovrebaSi da samudamod amaxsovrde-ba kacs. is ubralo vaxSami ar iyo, fici iyo Zmobis da megobrobis. me axla geologiuri partiis ufrosad dam-niSnes. am Tqvens sofelSi meqneba Stabi da, me mgoni, erTmaneTs Tu xels gavumarTavT, Torem SeSliT ar Se-vuSliT.

parmens maincdamainc kargad ki ar hqonda warmodgeni-li, ra unda ekeTebina geologiur partias sofel did-miwaSi, magram raki faqtis winaSe aRmoCnda, maspinZlis ieri daimSvena.

— mobrZandiT, batono, Tqveni xmali da Cveni kiseri. rame saxeiros eZebT aqana?

— navTs veZebT, Cemo parmen.— iqneba viTom navTi am Cvens SemogarenSi?— unda iyos, winaswari varaudebi aseTi gvaqvs. Cava-

tarebT samZebro samuSaoebs, Tu aRmoCnda, xom kargi, Tu ara da dagemSvidobebiT da is iqneba.

Page 438: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

439

— keTili, batono, zeviT xom SeTanxmebulia, es yvelaferi?

— momikvdes Tavi, aba, rava iqneba. SeuTanxmeblad da dauzusteblad vin gamouSvebs amxela partias. am saq-meze aTasebi ixarjeba, Cemo parmen. yvelam icis, yvela gafrTxilebulia, Sen magis dardi nu gaqvs.

— Cvengan axla xom araferi iqneba saWiro? — dafiqre-biT Tqva Tavmjdomarem.

— genacvalos kako ratiani — stumarma daaskvna am Tavmjdomares iseTi saxe aqvs, albaT Cemi gvari daavi-wydebodao da Seaxsena — sanam xalxi da teqnika amomi-vidodes, jer mosamzadebeli samuSaoebi unda Cavataro. gzac ar givargaT, Seni vilisi unda maTxovo patara xans, samuSao oTaxi unda momiCino da xalxi damaxmaro xandaxan.

parmen kakabaZe civ uarze dadga.— ara, batono, ar daijeroT mag ambavi, yvelas pativs

vcem, yvela miyvars, magram magis Tavi Cven ara gvaqvs. xalxio?! muSaxelis naklebobam welSi gamwyvita, xalxs iqeT veZeb. erT wuTs ver movacden veravis.

— mocdenas ras eZaxi, parmen batono? — CaurTo kakom — Tavisufal dros, samuSaos Semdeg, kacma erTi-ori kapiki gaakeTos, Sen ra dagiSavdeba?

— me gegma maqvs, batono, gegma!— mere? Sensas rom gaakeTebs da saxlSi rom wamo-

va, erTi-ori saaTiT sxva saqme akeTos, Sen raSi gexeba es saqme, Zalas ki aravin daatans, CvenTan anazRaureba umaRlesia.

— ar vici. me araferi vici, kidev raio? manqanao? es erTi danjRreuli vilisi myavs da dRedaRam magiT davWianob zeviT-qveviT.

geologiuri partiis ufrosma gaiRima Tavisi magiuri RimiliT.

Page 439: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

440

— daisvene mere xandaxan. kaci kacs mxarze Seisvams Se kai kaco, ra gadamiwure wyali. axla, erT or kvira-Si, sami axalTaxali vilisi Camomiva. patiosan sityvas gaZlev, movkideb erT taotian viliss xels da Cveni sammarTvelos saxeliT vaCuqeb Tqvens kolmeurneo-bas. a, Cemi xeli, me tyuili Cems sicocxleSi ar miTq-vams icode. sxva ra gTxove, oTaxi giWirs? arc magaze Segawuxeb jerjerobiT, Tu ara gaqvs saSualeba...

bevri rom aRar gavagrZelo, SeTanxmdnen. axalTax-alma vilisma Tavisi gaitana. Tavmjdomarem yovelmxri-vi daxmareba aRuTqva. manqana aTxova, kolmeurneobis kantoris aivanze samuSao oTaxic gamouyo da droebiT (rogorc kako ratianma Tqva, sanam karvebs da finur saxlebs Camoitandnen), viqtor maisuraZis axal odaSi Seasaxla. viqtori stumriT aRfrTovanebuli iyo da uzomod gaixara, rom geologiuri partiis ufrosis mdgmurobiT didi ndoba gamoucxades. im Rames stumar-maspinZlebma viqtoris ojaxSi lazaTianad moilxines. parmen kakabaZe gulCvili aRmoCnda, igi ise moxibla ratianis sityva-pasuxebma da laRma xumrobebma, rom gamomSvidobebisas xuTma kacma Zlivs gamoglija Tavm-jdomares Ronier mklavebSi moqceuli, sunTqvaSekruli stumari.

* * *meore dRes, dilauTenia kako ratiani mosamsaxure

kacis ieriT soflis mTavar magistralze moabijebda Tavisi ganuyreli CanTiT xelSi. gzadagza eleqtronis boZebTan Cerdeboda da xmamaRla icinoda. eleqtronis boZebze misi numeracia waeSalaT da samagierod melniT, tuSiT, carciT (zogs daniT amoeWra) aseTi warwerebi gaCeniliyo: `es boZi ekuTvnis miqelTaZe murmans~, `am-

Page 440: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

441

berki TadumaZis~, `sevasti (Svili)~, `marTa qebulaZe-kvekveskirisa~, `nataSa~, `korneli SvangiraZisaa~ da a. S.

kantorasTan gamxdari, wvrilkisera kaci idga. ge-ologiuri partiis ufrosi rom dainaxa, gamoiqca, mar-jvena xeli Tavze edo, rom Sublzeasakeci, TeTri, im-eruli qudi qars ar moetaca.

ratiani mSvenivrad mixvda, rom wvrilkiseras masTan hqonda saqme, magram zurgi Seaqcia da Cqari nabijiT auyva kibeebs. damxvduri daedevna.

— raSia saqme? — nabijis Seuneleblad moixeda kakom, riTac agrZnobina, aTasi saqme maqvs da, Tu kaci xar, nu gamacden am dilaso.

— me, batono, saSa vaSaymaZe gaxlavarT. guSin co-lours viyavi wasuli da deviRupe, amovvardi kaci.

— xom mSvidobaa? — warbi Sehyara ratianma.— boZebi gaginawilebiaT guSin, batono, da Cemda iR-

blad, maincdamainc maSin ar viyavi. qe davrCi ise.— meti araferi? farsagi ar megona, Se kaco, — damS-

vidda geologTa Tavi.— meti raRa iqneba, batono, Tu vinmes sWirdeba es

boZi, me mWirdeba. saxls vangrev axla gazafxulze da axals viwyeb. zogierT imnairs Sexvedria rome, daCexavs da SeSad ixmars ai oqrosaviT masalas.

— ra giyo, Zmao, rac gagvaCnda ageraa, saxezea. me arc ki Cavreulvar, TviTon gainawilon-meTqi, davavale Tavmjdomares. ar vici meti araferi — karis WuWru-tanaSi xeli Sehyo, gasaRebi gamoaTria, gaaRo da Ta-vis axal kabinetSi iseTi saxiT Sevida, kacs egoneboda, mTeli cxovreba am kabinetSi aqvs gatarebuli da moswy-eniao. saSa vaSaymaZe fexdafex Sehyva.

— unda miSveloT, batono!— ra unda giSvelo, amxanago?— erTi boZi unda momixerxoT.

Page 441: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

442

— ranairad? — maqvs da ar gaZlev?— ramenairad...— wavarTva sxvas da mogce Sen? ikadreb Sen nasxvisars?

ras ityvis is kaci, visac Tavisi saxeli da gvari miuwe-ria, xom davkargav avtoritets, xom nuli gamovCndebi mis TvalSi?

— me tyvilad ki ar minda, batono, — xmas dauwia va-SaymaZem.

— axalgazrda kaci xar, ar grcxvenia, biWo? ratom kadrulob maseT laparaks. mogyido boZi da fuli avi-Ro Sengan? ra Sematyve magnairi. Cemi saxeli me, Sen rom icode, mTel duniad miRirs. ar mkadro meorejer aseTi rame. Cemi cxovreba aqamde patiosnad momiyvania, ar mic-nob Sen jer, mTlad ki ar wamxdara qveyana.

— ar gewyinoT kia, batono. Tavs zeiT Zala araa. ra vqna axla, Tqven kargad iyaviT, Tu ar aris, ras izamT. — naRvlianad Cailaparaka saSam, geologs erTxel kidev Seavlo Tvali da gareT gasvla daapira, magram ratianma Semoabruna.

— raze muSaob, biZiko Sen?— meqanizatori var.— umaRlesi ganaTleba gaqvs?— ara. — daimorcxva vaSaymaZem.— Zalianac kargi. kadrebis ufrosad rom gagaformo

CemTan, imuSaveb?— emteesidan vin gamomiSobs?— iyavi iqac, orivegan imuSave. CemTan saqme bevri ki

ar geqneba. xalxi unda Semikribo. erT kviraSi gadmo-sasvleli bogiri unda gavmarToT sixaruliZeebis WiS-karTan. teqnika Camomivida didi me da am dangreul bogirze ver gadmoviyvan. aba Sen ici, Camouare visac icnob, yvelas. Tavmjdomarem icis. TviTonac iq iqneba. dReSi ori-sami saaTi unda wavimuSaoT saRamoobiT. am

Page 442: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

443

or saaTSi — oc-oc maneTs miiRebs TiTo muSa. Tu Se-vatyve mondomeba, zogierTs ocdaxuTsac gamovuwer. glaxa saqmea? Sen TviTon ar uTxra aravis da dReSi samTumniani xar. gesmis?!

— ki, batono, rodis moviyvano xalxi? — bevri fiqri ar dasWirvebia vaSaymaZes.

— dResve, am saRamosve. jer gza unda gavwmindoT. Caoxrebulia iqauroba. gavardi axla da xuT saaTze bogirTan gelodebiT, Tav-Tavisi bar-niCabi wamoiRos yvelam.

axaldaniSnulma kadrebis gamgem Tavi dauqnia.— moica — kidev erTxel SeaCera igi ratianma — soflis

bolos, Cveni gza sadac iwyeba... erTi boZiT iqeT... mTa-vari gzisaa, mara jandabas, vTxov ufross erTi rkinis boZs bolos da bolos. daawere Seni saxeli da gvari da Seni iyos. oRond ar uTxra aravis, gesmis Sen? Tvara dameseva xalxi. gavardi axlave.

gaxarebuli saSa vaSaymaZe kibeze Tavqudmoglejili Carboda.

* * *or saaTs wamuSavebaSi oci maneTis msurveli sofel

didmiwaSi cota rodi aRmoCnda. saSa vaSaymaZem ormo-camde moxalise moiyvana. im dRes dampali morebi ahyares da gza gaasufTaves. meore dRes kakom kolmeurneobis Tavmjdomares bogirisaTvis saavario xe-tye gamoaweri-na raionis sawyobidan da im saRamosve Camoatanina. xuT dReSi bogiri ki ara, sixaruliZeebis Releze mSvenieri patara xidi gamarTes. kako ratiani samuSaos dasasruls kolmeurnis gvaris gaswvriv `15 man-s~ werda rveulSi da yvelas xels awerinebda.

gavida TxuTmeti dRe. geologiuri partiis ufrosi

Page 443: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

444

sofelSi cnobili kaci gaxda. yvelani mowiwebiT Sesc-qerodnen. yvelas misi xaTri hqonda. geologiuri par-tiis brigadaSi ise xalisiT da erTsulovnad gamodiod-nen samuSaod, rom xandaxan kako zogierTs ukan abruneb-da — gadaxarjva momiva, amdeni xalxi ar mWirdebao.

ratiani Cum-Cumad Tanamdebobebsac anawilebda, kol-meurneTa Soris amayad daabijebdnen geologiuri par-tiis ufrosis sami moadgile, oTxi saqmis mwarmoebeli, sami mzomavi, eqvsi gamyol-mSveleli da oTxi damlageb-el-moangariSe. yvela maTgans kakom Tanamdebobis Sesaf-erisad sakmaod maRali xelfasi dauniSna.

kako ratianis avtoritetma kulminaciur wertils maSin miaRwia, rodesac misi TaosnobiT brigadam gzis remonti daamTavra da soflis centrSi abanos mSene-bloba daiwyo.

mSromelTa enTuziazms sazRvari ar hqonda. am oci dRis ganmavlobaSi zogma muyaiTma kolmeurnem xuTas maneTamde gamoimuSava. roca sityva fulze Camovarde-boda, kako yvelas siamovnebiT ganumartavda, naxevari Tvis Tavze molare Camova da Tqvens xelfass dagi-rigebTo.

gavida oci dRe. xelfasi ar Canda. geologiuri par-tiis Statian da uStato wevrebs Soris aqa-iq saeWvo buzRuni da miTqma-moTqma atyda.

erT dRes sofel didmiwis moedanze uzarmazari milebiT datvirTuli ori `traleri~ gamoCnda. So-frebma geologiuri partiis ufrosi — ratiani ikiTxes, kakom kabinetidan gamosvla daagviana. bolos, rogorc iqna aivanze gadmodga da saSineli risxva daatexa Tavs udanaSaulo mZRolebs. — `es ra giqniaTo, me ocdiumi-ani milebi gamovwere, Tqven ormocianebi wamogiRiaTo. doylapiebi xarT, Tqvenca da Tqveni ufrosebico. oci dRea, me aq marto kaci vitanjebio. xalxi gavwyvite

Page 444: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

445

welSi, sammarTvelom ki isic ver momixerxa, rom droze molare da fuli gamomigzavnono. wadiT axlave da sas-wrafod aq iyos masalac da xalxico. pirvel rigSi mo-lare da Cemi sami vilisi gamomigzavnono~. `ki, ufroso, ki, batono, rogorc Tqven isurvebT, ufrosovo~ — Tavi daukres Sofrebma da uSvelebeli manqanebiT ukanve gaRrialdnen.

axla ki eWvi aravis epareboda, rom kako ratiani mar-Tlac geologiuri partiis ufrosi iyo.

Camosvlidan erTi Tvis Tavze ratiani erTbaSad gaqra. viqtor maisuraZem Tavisi mdgmuris sawer magid-aze aseTi werili ipova: ̀ didi madloba yvelafrisaTvis, Zvirfaso didmiwelebo. me Tqven miyvarxarT, icodes RmerTma. gtovebT, radganac xelfasis gadaxdis dro axlovdeba. amdeni fuli vin momaqvava. me erTi sawyali kaci var. cxovrebam ar gamimarTla. mindoda erTi Tve TqvenTan gametarebina da gavatare. axla waval Cems gza-ze. nu SemaginebT, Tqven iseTi alali da mimndobi xalxi xarT, rom SemecodeT da ver gagwireT, ver giRalateT. me TqvenTvis araferi momiparavs, araferi wamirTmevia. Tqveni kako ratiani~.

ramdenime dRis Semdeg miliciis qveganyofilebaTa dafebze gaCnda kako ratianis suraTi, aseTi warwer-iT: `Sinagan saqmeTa organoebi eZeben TaRliTs, gaiZ-veras, aferists, romelic kako ratianis gvariT Sedis nacnobobaSi Tanamdebobis pirebTan da ubralo adami-anebTan, Tavs asaRebs geologiuri partiis ufrosad, imsaxurebs gulubryvilo adamianebis ndobas da iyenebs maT ufaso muSaxelad sxvadasxva arasaxelmwifoebriv saqmeTa Sesasruleblad~.

am gancxadebis gaCenisTanave didmiwis moedanze isev gamoCnda milebiT datvirTuli ori `traleri~. Cveno — mZRolebma mesame atekidan varTo. hesis mSenebloba-

Page 445: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

446

ze milebs vezidebiTo. amas winaT gzaze erTi kaci gadagvidga: gvTxova, SemoabruneT manqanebi da am adgi-las modiTo. iq me dagxvdebiT da gaglanZRavT, getyviT — me ra giTxariT da Tqven ra wamogiRiaTo. Tqvenc mo-mismineT, Tavi damiqnieT da wadiT Tqvens gzazeo. Tanac orives TiTo wiTeli Tumniani Cagvijiba. Cven xaTri ve-Rar gavutexeT. seriozuli kaci Canda. Sliapa exura. ra vicodiT Tu TaRliTi iyoo.

roca gamZvinvarebuli soflelebi miifant-moi-fantnen, kolmeurneobis kantoris win ori kaci darCa. isini qvaze isxdnen da abolebdnen.

mSvidi saRamo iyo. Soridan patefonis xma moismoda.— erTs vityvi axla me. — daiwyo viqtor maisuraZem.— ras ityvi? — hkiTxa saSa vaSaymaZem, geologiuri

partiis yofilma kadrebis gamgem.— es xalxi rom damdgara da yviris, ra fuli Segvi-

Wama, Tu sadme wavawydiT, CavqolavTo, samarTalia axla ees?

— ar SegviWama? ar mogvaRora, ar gvamuSava, erT Tves viriviT?!

— ras laparakob saSa, Tu gvamuSava isev Cvens bo-girze, Cvens gzaze da Cvens abanoze. TviTon ra xeiri naxa, ra weiRo Cvengan?

— waRebiT araferi, mara, Sen rogor fiqrob, ra un-doda? gjeravs axla Sen, rom Cveni bogiris da abanos javriT Camovida es kaci am siSoridan?

— kacma ar icis ra undoda, mara Cvengan Segineba mainc ar ekuTvnis.

— aba ra ekuTvnis, dRegrZeloba?— yvelam Cven Cven gulSi CevixedoT da ravarc Wkuam

gagviWras, ise vifiqroT. Se kai kaco, ratians ras verCi, marto is rad Rirs, gza rom gamikeTa da talaxSi rom aRar visvrebi.

Page 446: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

447

— ar vici, ar vici, araferi ar vici, veraferi ver gavige. daiWeren albaT da TviTon gvetyvis yvelafers, ra undoda, ras gverCoda, ratom movida, raRa maincda-mainc Cvens sofelSi movida, — dabneulad Tqva saSam.

— egeba RmerTi iyo, RmerTi da ver vicaniT. SeWma movundomeT. ase ar viciT Cven? — Caicina viqtorma.

— RmerTi ki ara is... — saSa vaSaymaZe adga, beWze mog-debuli mosasxami gaiswora da sibneleSi gaabija. igi axla saxlisaken ar gauxvevda. soflis boloSi gavi-doda, raTa iq, gadasaxvevTan eleqtronis boZze TeTri saRebaviT warwerili `saSa vaSymaZe~ waeSala.

Page 447: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

448

dRe pirveli

solomon brZenis baRi, am baRs, albaT, solomon brZenis sicocxleSive Searqves. saukuneebi gaWendnen imis Semdeg, rac am midamoebSi aRar gamoCenila brZeni solomoni Tavisi mravalricxovani mowafeebiT. aRarc is cacxvis xeebi dganan karga xania, solomoni rom fexs moirTxamda, Tavis Wkvian da erTgul mowafeebs gars Semoisxamda (yvelafris Cawera ar gindaT, zogi ram ise daimaxsovreTo, gaafrTxilebda) da iwyebda uWeS-marites RaRadiss, Tu ramdeni varskvlavia qveyanaze, romel saukuneSi estumrebian dedamiwas sxva planetis mkvidrni, ratom susxavs SiSvel wvivs WinWari da ratom ar swordeba ZaRlis kudi (ra yalibSic unda moaTavso).

axla am baRSi, jer kidev omamde samudamod daSretili Sadrevnis irgvliv, saRamos rvidan aT saaTamde patar-patara jgufebad daabijeben solomon brZenis mowafeTa mowafeebis ukanaskneli naSierni. eseni arian avadmyofi pensionerebi, an CvenTvis ucnobi mizezis gamo samsaxur-idan adre daTxovnili muSakebi, mosalodnel infarqts rom SeuSinebia da udrood miumatebia am mosawyeni pro-cesiisaTvis. TiToeuli jgufis Semadgenloba, ra Tqma unda, mudmivi ar aris, roca Seatyobs solomon brZenis mowafeTa erT-erTi ukanaskneli mohikani, rom saubari misTvis usandomo sagans Seexeba, igi fexs aiTrevs, Ta-vis jgufs CamorCeba da sxva jgufs SeuerTdeba.

saRamoobiT solomon brZenis baRSi grila da TviT iv-lisis cxel RameebSic ki Sadrevnis irgvliv moseirneTa Cacmuloba weliwadis droTa abezar cvlas ar emorCileba.

riTi hgavs dRevandeli baRi im usier tevrs, sadac pirvelad gamoCnda solomon brZeni Tavisi TxuTme-tiode mowafiT (romelTagan erTi urwmuno iyo da Tva-

Page 448: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

44929. r. miSvelaZe. t. III

li sul gaqcevaze hqonda), xelSi zeTisxilis gamxmari rtoebi rom eWiraT? gagikvirdebaT, — isev da isev WeS-maritebis qadagebiT. TiTqos adamianebi qalaq uwireSi imisaTvis ibadebian, izrdebian, ojaxSi, skolasa da sam-saxurSi yoveldRiurad uTvalav tyuils imitom ambo-ben, rom mxolod aq — solomon brZenis baRSi sTqvan simarTle. ras Seexeba es simarTle? sagangaSos, kacma rom Tqvas, arafers. marTalia, sneuli moxucebis gon-eba iseT maRal materiebs rodi wvdeba, rasac maTi ukv-davi winapari da maswavlebeli solomon brZeni Tavisi gansacvifrebeli, maZiebeli gonebiT xvdeboda, magram adgilobrivi gazeTis garda Tu sadme SeiZleba axali ambebis Setyoba qalaq uwires mRelvare cxovrebaze, isev da isev aq, am Camqral SadrevanTan.

iqneboda ase cxris naxevari (xolo martis dasawyisSi, mogexsenebaT, cxris naxevarze CvenTan jer kidev kar-gad bnela), roca solomon brZenis baRSi aRmosavleTis WiSkridan kaci Semovida. Sedga, miixed-moixeda, etyo-boda, jer ver gadaewyvita, saiT wasuliyo. mere erT-baSad welSi gasworda da mtkice nabijiT Sadrevnisaken gaemarTa. xelebi mosasxamis jibeSi ewyo, Tavi marjvniv miebrunebina, siarulis dros fexis wverebs odnav maR-la swevda da daaxloebiT ise midioda, rogorc meTau-ri, samxedro msvlelobisas gaivlis xolme. aq sasacilo mxolod is iyo, rom mas erTi kacic ar mohyveboda. Sa-drevans rom miuaxlovda, Zewnis CrdilSi cota xans Se-Cerda. jgufebs Soris manZili TvaliT mozoma da sadac ufro didi daSoreba SeamCnia, swored im adgilas Seabi-ja. etyoboda, maraqaSi garevas maincdamainc ar apir-ebda. nabiji ise aawyo, rom arc wina jgufs dasweoda da arc ukanas SeerTeboda. xom arian eulad seirnobis moyvarulni da yuradRebasac aravin miaqcevda, magram viRacam icno axalmosuli. is viRaca Tavis jgufs gamo-eyo da ucnobs gamoudga, gausworda, gauswro, mouxe-da da nabijs auCqara. ucnobi cnobismoyvareTa mzeras

Page 449: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

450

miCveuli iyo da arc SeimCnia. `micnes, micnes, ra moxda mere, Cven aq yvelani vseirnobT. seirnobis ufleba ki me mgoni, yvelasa aqvs~, — gaifiqra man. is kaci ki, swrafad daewia wina jgufs da aqoSinebulma SesZaxa fiqriT damZimebul moseirneebs: `is aris! beso kitovania!..~

`beso kitovaniao?!~ moxucebi erTbaSad SeCerdnen da ukan moixedes. jgufs ori kaci gamoeyo da wina jgufs gamoekida. male wina jgufic SeCerda da ukan moixeda. oriode wuTSi yvelam icoda, rom solomon brZenis baR-Si im saRamos saseirnod besarion kitovani gamovida. besarioni ki yuradRebas aravis aqcevda da Tavaweuli miabijebda bilikze. mis siaruls seirnoba arc ki er-qva. igi garboda, TiTqos saqmeze eCqarebao, TiTqosda undoda sakuTar Tavs gaqceoda. roca sinaTlis Suqze gaiara, sunTqva Seikra, TiTqosda ucxo sunma dahkrao. namdvilad is iyo, aqamde ver icnes. besarion kitovanis siarulis yaida xom mTelma uwirem icoda.

baRSi jer kidev sami Tvis win gavrcelda xma, — besar-ion kitovans samsaxuridan anTavisuflebeno. gakvirve-biT es ambavi aravis gakvirvebia, radganac besarionis ganTavisuflebisaTvis uwire sulierad ukve momzadeb-uli iyo. imasac ki ambobdnen, erT-erT wveulebaze Tvi-Tonve ganucxadebia — me ukve daviRale, male pensiaze gaval da aba Tqven iciTo, esec Wori gaxldaT, radganac iseTi adgilidan, besarions rom eWira, adamianebi Ta-vianTi surviliT ar midian. maT, ase rom vTqvaT, aTa-visufleben sxva samuSaoze gadasvlis gamo. male isev gavrcelda Wori, dedaqalaqidan komisia Camosula da kitovanis didkacobis dReebi daTvliliao. arc es aR-moCnda marTali. dedaqalaqidan araviTari komisia ar Camosula da roca am sami dRis win mTel qalaqs kvlav elviseburad moefina ambavi, — besarion kitovans dRe-dReze gaistumrebeno, ukve yvelam icoda, rom es Wori unda aRsrulebuliyo. TiTqosda mxolod imitom gaaTavisufles besarion kitovani, rom, bolos da bo-

Page 450: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

451

los, es amdenjer darxeuli Wori gamarTlebuliyo. da ai, ganTavisuflebis pirvelsave saRamos igi solomon brZenis baRSi atarebs. axla ukve eWvi aRaravis epareba, rom besarioni aRar aris is besarioni, dRemde rom iyo. sxva SemTxvevaSi igi aq ar movidoda.

is kaci koWli iyo, axla besarion kitovans rom uax-lovdeboda. uTxres Tu ara, es kaci besarioni ariso, maSinve daedevna. jer, ramdenadac SeeZlo, Cqara iara, da roca darwmunda, aseTi nabijebiT besarionis damw-evi ar iyo, sirbilze gadavida. Tavdapirvelad fexs win waigdebda, marcxniv Caikeceboda da ise garboda, mere misi sirbili kengurus naxtomebs daemgvana. besarionma igi adre SeamCnia da nabijs mouCqara, magram male darw-munda, rom mdevari didi mondomebis kaci Canda da `do-Ris~ gagrZeleba saWirod ar CaTvala. SeCerda.

— bolo mainc aq mosvlaa xom, batono besarion? — qo-SiniT hkiTxa koWlma da nabiji win wadga. amiT agrZno-bina, nu SevCerdebiT, viaroT da ise visaubroTo...

besarion kitovani aseT Tamam mosaubres karga xnis gadaCveuli iyo da uecrad ver moisazra, rogor moq-ceuliyo, waeyruebina Tu mosvlis mizezi ekiTxa. bolos mainc ase gadawyvita, gauRima ucnobs da uniWo msax-iobis siyalbiT uTxra:

— ra mibrZaneT?— bolo-meTqi, mainc aq mosvlaa!— ver gavige!koWli mSvenivrad mixvda rom besarionma yvelaferi kar-

gad gaigo, magram etyoba, drois mogeba undoda, raTa Seqm-nil viTarebaSi kargad garkveuliyo da mosalodnel, ufro usiamovno SekiTxvebs ufro momzadebuli daxvedroda.

cota xans Cumad midiodnen. besarionma is iyo gaifiqra, tyuilad SevSindi, viRac ubralo enaaqave-buli pensioneria da xmis gamcemi ver upovniao, rom koWli ucbad Semobrunda da win daudga.

Page 451: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

452

— guli xom ar gawuxebT? — mzrunvelobiT hkiTxa man.besarioni mosaubres daakvirda. igi gabzarulma xmam

Seacdina. mis win ormociode wlis kaci idga, cal xelSi joxi eWira, meoreTi ki gamalebiT eZebda Rilebs peran-gis sayeloze.

— ara. — wynarad miugo besarionma.— usaTuod SegawuxebT, ase icis, kargi hqeniT, rom

baRSi gamoxvediT. sufTa haeri Zalian Svelis.— aq siaruli yvelas mouxdeba. janmrTel gulsac ar

awyens.— ho, magram janmrTel kacs sad scalia, rom aq iseir-

nos! Tqven, dRevandlamde Tu SemosulxarT am baRSi?— ase sagangebod, saseirnod ara.— ai, xom xedavT, ara da Zalian daigvianeT. Tqven am

dRisaTvis ar emzadebodiT, batono besarion, da es cu-dia.

besarions moeCvena, rom mas gulwrfelad elaparake-bodnen da Seecada nel-nela moeSorebina undoblobisa da ampartavnobis gancda, riTac Tavidanve ganimsWvala am ucnobi kacisadmi.

— Tqven amaRam cudad dageZinebaT. magram ar SeSindeT, Torem vegetonevrozs gamoiwvevT. Tu dRes yvelaferi mSvidad damTavrda, xval an zeg gulis areSi Cxvletas igrZnobT. SeiZleba, haeris ukmarisobamac SegawuxoT. ecadeT, am bolo dReebSi marto ar darCeT da saerTod marto ar iaroT.

`ra unda? — gaifiqra besarionma. — davijero, axla es Cems janmrTelobaze zrunavs?~

— Tqven eqimi brZandebiT? — hkiTxa.— ara, — miugo koWlma da gauRima, mrgvali, Cofura

pirisaxe hqonda. iseTi patara saTvaleebi ekeTa, rom gegonebodaT, minebi pirdapir gugebSi aqvso Cadgmuli.

— aba saidan iciT, ase kargad, ra momiva da rogor momiva?

Page 452: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

453

— vici, mec ase momivida. diax, ase damemarTa! swored im dRes, Tqven rom gamanTavisufleT kolegiaze, am sa-miode wlis win.

besarioni erTxel kidev daakvirda mis pirisaxes.— sad muSaobdiT?— ocdameSvideSi.besarionma axla ki icno es kaci. kargad icno da misi

moxsnis mizezic gaixsena, iseTi araferi iyo. trestidan erTi kaci unda gaeSvaT da misTvis adgili dasWirdaT...

— risTvis dagiTxoveT, Tu gaxsovT? — mainc hkiTxa.— ra mniSvneloba aqvs, mizezi ra sakiTxavia. ganTa-

visufleba yvelasi SeiZleba, batono, besarion. Tqvens yofil dawesebulebaSi dResve, visac gindaT, aTas mizezs upovnian. me xom ar gekiTxebiT, Tqven risTvis gaganTavisufles-meTqi.

— sworia. — TavisTvis Cailaparaka besarionma.— CemTvis ganTavisufleba moulodneli iyo. rac Se-

meZlo, erTgulad vmuSaobdi, Tqven ki kolegiaze arc malaparakeT. movedi saxlSi da infarqti...

besarionma Seatyo, rom mosaubre Relavda da misi dawynarebis mizniT CaurTo:

— yvelaferi sisulelea.— axla?! — iyvira uecrad koWlma da ukan daixia, — ax-

laa yvelaferi sisulele, aq rom moxvedi?! axla gaxda sisulele yvelaferi? aba guSin eTqva vinmes SenTvis es sityva? sisulele rogor aris? es amdeni xalxi rom gagvamware, cxovreba rom mogviSxame. xeibrebad gvaqcie, axlaa yvelaferi sisulele? ar TqvaT, ar gaimeoroT, es sityva. CadeqiT mwkrivSi da iareT! rac SegiZliaT, erT-gulad iareT! CvenTan erTad iareT! sisulele araferi ar aris! Tavs nu daimSvidebT. amaRam igrZnobT, rom araferi ar aris sisulele!

koWli sakmaod xmamaRla laparakobda. joxi xelidan xelSi gadahqonda da saxeze oflis wveTebi ubrwyinav-da. moseirneni Sedgnen, Semobrundnen. erTi-ori kaci

Page 453: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

454

axlos movida. sxvebs ki, etyoba, ar undodaT, usiamovno saubris mowmeni gamxdariyvnen da gza ganagrZes.

koWls uecrad xma Cauwyda, Caaxvela, xeli Caiqnia, Semotrialda da sibneles Seeria.

`me ra SuaSi var. Cems adgilas sxva rom yofiliyo, ar moxsnidnen, Tu ra?! me Cems saqmes vakeTebdi. aba Tu Semxvdebian axla aq isini, visTvisac kargi gamikeTebia? Tu gamaCereben da metyvian madlobas. asea cxovreba! me ase mjeroda da ase vakeTebdi. mizani xom kargi mqonda. xom mindoda yvela kargad yofiliyo da saerTo saqmes ziani ar mosvloda. amxela qalaqSi erTi-ori kaci nawy-eni iqneba Cemze, amas rad unda laparaki. da aq unda Semxvdnen maincdamainc, am seirnobisas?~ — fiqrobda be-sarion kitovani.

`iqneb swored imitom SeamCnies, rom marto daseirnob-da. axla, marTalia koWli wavida, magram amden xalxSi kidev iqneba misi gamwarebis msurveli, amitom sjobs romelime jgufs miekedlos~. asec moiqca. ori moseirne kaci SearCia da jer ukan gahyva, mere erTbaSad mxar-Si amoudga da cota damSvidda. axla saSiSroeba aRar emuqreboda. isinic Cumad iyvnen. besarionis mikedlebac aRar iucxoves, TiTqos winaswar iyvnen SeTanxmebuli, rom weRandeli SekamaTebiT daCagrul, gunebamoSxamul kacs swored maTTan unda evlo da nugeSic maTTan unda epovna. erTs, maRals, yurebiani qudi exura, pir-kiserze kaSne Semoexvia da tyavis xelTaTmanian xelebs xandax-an erTmaneTs gautyapunebda. meore dabali tanisa iyo da iseTi mokle kiseri hqonda, yurebi TiTqos mxrebze gamosxmiao. oriveni sdumdnen da miwas dasCerebodnen.

— xonSi Tu gyavs vinme, besarion? — iseTi kiloTi warmosTqva maRalma kacma, TiTqos am wuTSi Sewyvetil saubars agrZelebso.

besarioni xoneli iyo. mSobliuri dabis xseneba esi-amovna. iqneb saubari siymawvilis mogonebis farglebs ar gascildeso.

Page 454: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

455

— xonSi? rogor ara, biZaSvilebi.— saxli? is Zveli oda rom gedgaT bJolis ukan, al-

baT, daingreoda.— daingra, ki. — ise guldawyvetilad Tqva besarionma,

TiTqos xonSi misi mSobliuri saxli marTla upatrono-biT da usaxsrobiT dangreuliyos da mis nacvlad ad-gilobriv xelmZRvanelobas besarionisTvis orsarTu-liani sasaxle ar wamoeWimos, Tumca, martvilSi gzad mimavalma Tavis saxlSi mxolod erTaderTi Rame gaaTia.

maRali kaci wamiT SeCerda, xelTaTmanebi erTmaneTs Semohkra da besarions Sexeda.

— me ver micani xom, besarion?kitovanma saTvale moixsna da xelmeored daakvirda,

mTvarisken Seatriala, magram mainc ver icno. igi ise iyo CaTbunebuli, rom albaT sakuTari colic ver ic-nobda. `axla rom ver vicani, eg araferia, Tavis saxelsa da gvars rom metyvis, netav maSin vicnobde da sxvas ar daveZebo~, — gaifiqra besarionma.

— gututi var me, wirRvava.axla daadga gasaWiri besarions. arc es gvari da sax-

eli eubneboda rames. mainc gauRima da yovel SemTxvevi-saTvis amoSaqra.

— ras gicnobdiT, ise SefuTulxarT.— SefuTulic rom ar viyo, mainc ver micnobdi, besa-

rion, ormocdaaTi welia erTmaneTi ar gvinaxavs.`gana ormocdaaTi wlis win ki gvinaxavs erTmaneTi?~

— gauelva kitovans da smena gaamaxvila.— xonis dawyebiT saswavlebelSi erTad vswavlobdiT.— maxsovs, rogor ar maxsovs, Cemo gututi, — mTlad

gauSinaurda besarioni, magram maSinve mixvda, rom ase-Ti Zalad moTavmdableba ar gamouvida. — am bolos sad muSaobdi? — iqneb muSaobis adgiliT mainc vicnoo.

— me sul akademiis institutSi viyavi da axlac iqa var. sxvagan arsad mimuSavnia. profesori var me — gututis Sercxva Tavisi titulis dasaxelebisa, radganac igi ise

Page 455: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

456

cnobili kaci iyo uwireSi, rom mis saxels `profesoris damateba ar unda dasWirveboda. — gamogigzavne erTi-orjer Cemi wigni. albaT miiRebdi, waikiTxavdi.

— ki, ki, miviRe, madlobeli var. — dabneulad uTxra besarionma da sul dakarga gututis cnobis imedi. wignebis mixedviT avtorebis gamocnoba kitovanis saqme ar iyo. mas yvela ugzavnida Tavis axal wigns. yovel-dRe mdivans kabinetSi imdeni wigni Semohqonda, — yve-la rom waekiTxa, amodena dawesebulebis marTva mTli-anad sxvisTvis unda gadaebarebina. amitomac saCuqrad moZRvnil wignebs ara Tu ar kiTxulobda, arc ki aT-valierebda. sul erTia gututi mainc ar daujerebda. wigns rom ugzavnida, wirRvavam maSinve mSvenivrad ico-da, rom kitovani misi wamkiTxveli ar iyo.

— gaicaniT, es malaqia gaxlavT, koSkaZe, — siCume daarRvia wirRvavam da kargadac moiqca. wignze saubris gagrZeleba uazroba iyo.

malaqiam mowiwebiT gauwoda xeli, besarionma ki, ro-gorc icoda, marjvena mokleze daiWira da koSkaZe kina-Ram welSi gadatyda, sanam mis xels miswvdeboda. `amas unda gadaveCvio~, — gaifiqra besarionma da Secdoma rom gamoesworebina, didxans aqanavebda malaqias mor-Cil, funCula mtevans.

— esec profesori brZandeba, albaT.— ara, batono, profesori ar gaxlavarT, — xma amoiRo

malaqiam da kidev ityoda raRacas, magram amasobaSi kitovanma xeli gauSva da mTeli taniT gututisaken Se-brunda. TiTqos, raki profesori ar aRmoCnda, ra sain-teresoa, vin iqnebao.

malaqia koSkaZem ase iolad ukan ar daixia. raki Tavis vinaoba bolomde ar aTqmevines, saWirod miiCnia besari-onis yuradReba isev miepyro.

— ra undoda weRan im kacs? — ikiTxa malaqiam da gututis Sexeda, viTom am saqmisa gututim meti icoda. pasuxi rom ver miiRo, zurgze xelebi Semoiwyo da iseTi

Page 456: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

457

xmiT ganagrZo saubari, cxovrebisagan daRlili Wkviani moxuci rom elaparakeba pirtitvela ymawvils.

— eg araferi. aseT sawyens bevrs Segaxvedreben, ma-gram yuradReba ar miaqcioT. Tqven iseTi adgilidan wamoxvediT, rom qveyana SemogyurebdaT amdeni wlis ganmavlobaSi. me mgoni, Tqvenze met xans arc erT kacs ara umuSavnia im Tanamdebobaze. xan ase iqneba da xan ise. yvelas, rasakvirvelia, ver moeferebodiT. erTi patara nakli mec unda giTxraT.

— brZaneT. — dainteresda besarioni.gututis ki aSkarad Seetyo, rom malaqias saubriT

ukmayofilo iyo. mas undoda am Temaze sul ar Camoeg-doT sityva. viTomcda araferi ar momxdara. viTomc Cveulebrivi saRamoa da solomon brZenis baRSi dRiuri SromiT daRlili sami moxuci daseirnobso.

— xalxs xandaxan patara raRaca gaaRizianebs. roca Tqven naosnobas Tavi gaanebeT da CamoxvediT, ufro sworad, CvenTan rom gadmogiyvanes, sul sxvanairi br-ZandebodiT. erTi Savi kostumi gecvaT da yvelgan imiT gamodiodiT. Soreul naosnobaSi qarTuli ena dagvi-wynodaT da wiTldebodiT, roca Tqvenve igrZnobdiT, rom mSibliur sityvebs ucxo kiloTi warmoTqvamdiT. mere TandaTan SeegueT da SeuTamamdiT Tqvens axal md-gomareobas. veberTela Savi manqaniT rom CamoivlidiT, iyo erTi facifuci da gzebis gadaketva, modis, modiso. raSi gWirdebodaT es yvelaferi?

— rogor gekadrebaT!.. ra vici... amaze arc mifiqria... — nawyvet-nawyvet isroda sityvebs besarioni da miuxe-davad imisa, rom gututim usayvedura koSkaZes, `ra laparakia axla es, saqme meti ver naxeo?~ — besarioni gulis siRrmeSi mainc kmayofili iyo, rom mTel mis muS-aobas malaqia koSkaZem amaze meti nakli ver mounaxa.

erTxans Cumad iares, gututim ifiqra, sanam malaqia morig sisuleles wamoiwyebdes, isev me vityvi rameso.

— kai biWia, xom iciT, es vaSaZe.

Page 457: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

458

— vaSaZe? — angariSmiucemlad ikiTxa malaqiam.— Cveni axali Cempioni krivSi — daazusta wirRvavam,

— televizorSi uCvenes guSin. ra kargad urtyams, kaco, me maincdamainc krivis pativismcemeli ar viyavi, magram awi ki unda vadevno Tval-yuri. ra kargad dgas, ra Ta-visuflad. sul ar eSinia? xelebs xandaxan ise Camoyris, gegoneba mowinaaRmdeges nebdebao. an ra teqnika aqvs.

— ra aqvs?!! — bolo sityvas mohkra yuri besarionma. igi sportis yvela saxeobaSi TiTqmis erTnairad erkveo-da. daaxloebiT ai, am doneze: man icoda, rom mokrives xelze tyavis xelTaTmanebi ekeTa da ver warmoedgina, kidev ra teqnika unda hqonoda.

gututimac igrZno, rom mosaubreni sportis uwyinar liandagze ver gadaiyvana da gaCumda. swored es siCume gamoiyena malaqia koSkaZem ostaturad:

— ki, marTalia, Tavidan cudad ar dagiwyiaT, axali cocxi iyaviT da Cvenc mogyvebodiT.

— me Cemsas vcdilobdi. — Tavi imarTla besarionma.— malaqia! — CaurTo gututim, magram ukve gvian iyo.

malaqias veraferi SeaCerebda.— ki, marTalia, Tqven Tqveni scadeT, magram rom

araferi gamogividaT? ese igi, kargad ver gicdiaT, vi-sac moerieT, moerieT. visac vera? xom xedavT, bevrma sxva saministros Seafara Tavi. iq ki zogi maTgani, kar-gad miiRes da gulSic Caixutes.

`esec Cemi bralia?~ — gaifiqra naufrosalma. malaqia TiTqos miuxvdao:

— ara, qveynis gasworebas Tqven, marTalia, ver Se-ZlebdiT, magram Zalian adre moeSviT, adre mogwyindaT. es bolo TxuTmeti weli tresti TiTqmis nebaze iyo miS-vebuli. Txa da mgelis erTad Zova, besarion batono, marto wignebSi SeiZleba. sinamdvileSi es ar moxdeba da arc unda moxdes.

— mere me eg rodis vTqvi! me vambobdi, nu davWamT erTmaneTs-meTqi. me zRvaosani kaci var, mTlad asec

Page 458: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

459

araa saqme. axla Tundac erTi boroteba miTxariT, ra-sac me Tvalebi davuxuWe.

— boroteba Tqveni kabinetis karamde Tavis fexiT ar movidoda. cota TvalSic unda gamogexedaT, Tqven ki xSirad TvlemdiT da amiT sxvebi sargeblobdnen.

— malaqia! — erTxel kidev scada koSkaZis daokeba wirRvavam da kvlav uSedegod.

— Tqven Tavidan nacnob-megobrobiT kadrebis SerCe-vis dauZinebeli mowinaaRmdege iyaviT, mere ki adeqiT da yvelgan Tqveni megobrebi daniSneT da daawinaureT!

— ki, me maT vicnobdi da vendobodi. — gulwrfelad aRiara besarionma.

— mere? xom naxeT, zogma ra cudad gamoiyena Tqveni ndoba.

— ra mere? vapatie vinmes rame?— simarTlis samsaxurSi patiebac Sedis batono be-

sarion. patieba asatan doneze. Sendoba, rasakvirvelia zomieri! `aris zogi Secodeba, rom saTqmelad saZne-loa, arc Sendoba uxerxdeba~. zogisTvis buzs spilod aqcevdiT, zogis danaSauls ki Tvals dauxuWavdiT.

— ar aris marTali. — mtkiced ganacxada besarionma.— netav ase iyos. — ficxlad Seageba malaqiam. — ar if-

iqroT, ganawyenebuli kaci gelaparakebodeT. me TqvenTan saqme ar mqonia. me sxvagan vmuSaob. Cemi patara adgili mi-Wiravs da iqve movkvdebi. Tqven CemTvis araferi dagiSave-biaT. magram me vuyureb yvelafers, da ra vqna, ver dav-malav. ramdenadac fxizeli da Seurigebeli iyaviT Tavi-dan, imdenad moSvebuli da gadauwyveteli gaxdiT bolos. Tqven xalxs ukve moswyindiT. yvelaferi TviTdinebiT midioda. kaxabrobda xSirad igi, vinc ar iyo kaxaberi.

— mere, ratom ar meubnebodiT! — mowafuri kiloTi hkiTxa besarionma.

am sityvebze, gututisac ki gaecina. wirRvava ise xma-maRla icinoda, rom mokamaTeebma gaocebiT Sexedes. es sicili rom ara, misi arseboba aRarc ki axsovdaT.

Page 459: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

460

uxerxuli siCume axla besarionma daarRvia. unda dagtovoTo, — Tqva da orives xeli CamoarTva, mere mi-ixed-moixeda, Sadrevnis ganaTebul moedans ise swrafad gaecala, TiTqos uCinmaCinis qudi daixurao.

WiSkarTan viRac kaci daxvda, mezRvauris maisuri ecva, qudi Tvalebze Camoefxata da mklavebi gulm-kerdze daekrifa. etyoba besarions eloda.

besarioni cota ar iyos, SeSinda, ukan daixia:— nu geSinia, — daamSvida ucnobma. — erTi sityva maqvs

saTqmeli.besarionma Tavi aswia da mosaubres TvalebSi Sexeda.— me Seni moxsna yovelTvis SemeZlo, magram ar

gagimete, axla geubnebi amas.— sad muSaobT? — es besarionis Cveuli, sayvareli

kiTxva iyo da axlac wamoscda.— me ager, cecxlfareSad var mesame komunalurSi.

amas ra mniSvneloba aqvs. me yvela mmarTvelis moxsna SemiZlia.

— ranairad? — dainteresda besarioni.ucnobma gaicina.— mec ase vfiqrobdi. me darwmunebuli viyavi, rom

Sen es ar icodi. sxvebi meubnebodnen, iciso. Sen ki ar gcodnia! nuTu ar gifiqria, rom Seni moxsna yovelTvis SemeZlo?

— ranairad? — gaumeora kiTxva kitovanma da axla mix-vda, rom moqalaqe mTvrali iyo.

— sul ubralod. — ganagrZo ucnobma. — movidodi SenTan miRebaze da samelnes gesrodi, an silas gagawn-avdi. galaxuli trestis mmarTveli aravis ar unda am qveyanaze! Sen im kviraSive gaganTavisuflebdnen, magram me es ar gavakeTe. ise Rirsi ki iyavi, cxrajer dagi-were gancxadeba, invalidobis sabuTebi damikarges da Tavidan gamatareT komisiaze-meTqi, magram yuradReba ar momaqcie.

Page 460: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

461

— madlobeli var... bodiSs vixdi... — besarionma nabi-ji gadadga, undoda rogorme gascloda mTvral kacs Torem TviTonac ar icoda, risi madlobeli iyo, an bodiSi risTvis moixada.

— me megona, icodi! — daadevna mTvralma, — Sen ki ar gcodnia. rom gcodnoda, sxvanairad momeqceodi, vinmem xumrobiT mainc ar giTxra? me mainc ar gava-keTe ar gagwire! ar gagaSave! ar Segarcxvine! me Senze kai kaci var!..

* * *muStebmokumSuli Sevida Tavis ezoSi. gafiTrebuli

coli SuSabandSi elodeboda. besarionma bolo oci-ocdaxuTi wlis manZilze pirvelad naxa igi ase Sewuxe-buli da daRonebuli.

`me iq gamvleli aRar varo, Sen marTali giTqvamso. xvalve avibargoT aqedan. cota xans Sens ZmasTan ga-davsaxldeT, mere gamoCndeba gzao~.

meuRles araferi uTqvams, igi am sityvebs karga xania eloda.

besarionma fanjara gamoaRo da sigriles pirisaxe miuSvira.

`arada raRacaSia saqme, Torem ratom unda mivdiode. aq ratom ar unda mecxovrebodes?~

am fiqris TviTonve SeeSinda, meuRles gadaxeda da fanjaras moSorda.

Page 461: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

462

ilaji

zari rom darekes, vano kikilaSvili loginidan wamoxta, fostlebi fexiT moZebna da karis samzerSi gaiWvrita. ucnobs xelSi minis qila eWira, xolo qilaSi ori wvrili plastmasis Reri ido; daaxloebiT iseTi, koqteilisTvis rom xmaroben. stumars qila xelSi ise eWira, rom maspinZels WuWrutanidan kargad gaerCia.

— vin xar? — hkiTxa vanom, Tan WuWrutanisTvis Tvali ar moucilebia.

— kikilaSvili Tqven brZandebiT, pativcemulo?— raSia saqme?— sanepidsadguridan varT, Tu SeiZleba.ucnobi mobodiSebiT da mokrZalebiT laparakobda.— axlave.vano WuWrutanas moSorda, sawol oTaxSi Seirbina,

Sarvali Caicva, xalaTi beWebze moigdo da sarkeSic Caixeda, ise, yovel SemTxvevisaTvis.

— mobrZandiT, magram rom ar myavs Tagvebi, sayvarelo?stumars axla orive xeliT eWira sinjarebiani minis

qila da uxerxulad iRimeboda.— amjerad Tagvebs ar daveZebT, pativcemulo. haeri

rogoria Tqvens binaSi?— ra vici, rogoric sxvaganaa. — maspinZeli aseT kiTx-

vas ar eloda.— Rame xom ar geRviZebaT xSir-xSirad, xandaxan Tav-

bru xom ar gesxmiT?— Tavbru ara, Rame, brZaneT, imisi ar iyos, xSirad ki

meRviZeba, magram avadmyofoba maqvs me erTi, ubeduri, didi xania da, imas vabraleb, SemobrZandiT.

ucnobi Semovida da mosacdelSi Zveli, CuqurTmebi-ani sarkis win gaCerda.

Page 462: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

463

— SegawuxeT am dilas, geZinaT albaT.— ara, batono, ra dros Zilia, aTi xom iqneba?stumarma saaTze daixeda.— aTis naxevaria, marto cxovrobT?— saerTod, ara, axla — ki. mfrinavia Cemi Svili da

dadis iqeT-aqeT mivlinebebSi, axla kaliningradSia wa-suli.

— rodis unda dabrundes? — dainteresda stumari.— ra vici. axlandeli axalgazrdebisagan swors gaigeb

rames?vanom icrua. igi TxuTmeti wlis winaT gaSorda cols

da marto cxovrobs. vaJi, romelic axla ocdaxuTi wlis aris, dedasTan darCa. manamdec iSviaTad akiTx-avda. SarSan ki mama-Svili raRacaze SekamaTdnen da es erTi welia, biWs vanosTan fexi ar Semoudgams.

stumarma, etyoba, binaSi myofTa raodenobis garkveva damTavrebulad CaTvala da saqmeze gadavida.

— Jangbadis dones vamowmebT, pativcemulo. ocdaxuTi bina Sevamowme dRes da, Tqven warmoidgineT, adamianisT-vis sakmarisi Jangbadis done mxolod xuTSi aRmoCnda.

vano SeaZrwuna am cnobam.— ras laparakob?! es manqanebi gviSvreba, batono,

yvelafers. manqanam daRupa qveyana. male Jangbadis baliSebis SeZenaze gadava xalxi masobrivad.

— Jangbadis baliSebi jer ara, magram vis binaSic Jang-badis naklebobaa, Cven davalebuli gvaqvs, haermwmendi davudgaT da TiTo litra rZe ufasod vaZlioT.

— yoveldRe?— ki batono!amasobaSi stumari oTaxebSi mimodioda. qilas maRla

swevda da aTvalierebda. ubis wignakSi raRacas iwerda da iyo erT saqmeSi.

roca Jangbadis donis Semowmebas morCa, qila iat-akze dadga, abazanaSi Sevida, xelebi sapniT daibana da ojaxis ufross auwya:

Page 463: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

464

— saSiSi araferia TqvenTan jerjerobiT, pativcemu-lo. mere kidev SevamowmebT. Tu raime Seicvala, dagi-kavSirdebiT. — kari gamoaRo da xmamaRla gaimeora: — jerjerobiT saSiSi araferia, pativcemulo!

vanos undoda eTqva: didi madloba, iatakze Jangbad-mzomi grCebaTo, magram aRar dascalda: Ria karebSi ori kaci Semovarda, erTma revolveri miado cxvirTan, meo-re uknidan eca da xelebi gadaugrixa.

— xma, Torem gagaTavebT!`meJangbadem~ Cvari daaZro pijakis jibidan.— piri gaaRe, patara xans cxviriT sunTqva mogiwevs.`es amxela Cvari Tu pirSi CamakuSnes, davixrCobi da

is iqneba~, gauelva vanos. Tavi gverdze Seabruna da mudariT uTxra:

— ar gindaT eg ambavi, biZia, xmas ar amoviReb.daujeres. sastumro oTaxSi Seiyvanes, xelebi bawriT

Seukres, savarZelze dasves da gaafrTxiles.— ori kapikis gulisTvis nu gaimwareb, biZia, sicocx-

les. xmis amoReba da yrontis gamoWra erTi iqneba!`sanepidsadguris warmomadgeneli~ Tavze daadga ver-

cxlisferi brauningiT xelSi, danarCenebi sawer magidas ecnen da ujrebi TvalisdaxamxamebaSi iatakze gadmoap-irqvaves. karga xans uries xeli qaRaldebSi. mere erT-baSad Sewyvites qeqva da maspinZels gars Semoadgnen.

— rad gindaT axla, rom agingrioT es dalagebuli bina. Senze ukeT aravin icis, sad raa. mogveci da wa-valT Cven gzaze. — es karadas miyrdnobilma Savkepianma, maRalma qurdma uTxra.

vanom TaviT fexamde aaTval-CaaTvaliera momxdurni. Tu cocxali damtoves, amaT garegnoba-Cacmulobas mi-licia dawvrilebiT gamomkiTxavso.

Jangbadis gazomvis ostats TeTri, mwvanekoplebiani perangi ecva da msxvilad ganaskvuli kvercxisgulis-feri halstuxi ekeTa. bakebi TiTqmis nikapamde wvdebo-da. misi ̀ profesiis~ kacisTvis araCveulebrivad keTili

Page 464: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

46530. r. miSvelaZe. t. III

Tvalebi hqonda da savarZelSi xelebSekruli moxucis xvancals rom uyurebda, xSirad Rimili gadaurbenda inteleqtualur saxeze. meore, tandabali, muStebSek-ruli rom adga Tavze, meloti iyo, TavwverulvaSianad axali gaparsuli unda yofiliyo, vanos `kitris wylis~ mZaRe suni cxvirSi uRitinebda. bavSvis daxatuli `pi-rativiT~ gamokveTili uSno ybebi da Rorjosnairi piri hqonda. mgeliviT gaCikinebul kiserze, tanTan Sedar-ebiT, sakmaod didi Tavi edga da rames rom etyodnen, mTeli taniT brundeboda, Savkepians marto yavisferi Tvalebi da kexiani lamazi cxviri uCanda. saxeze Savi wveri mosdeboda, wveri yvrimalebzec ki amosuliyo, marjvena xelis SuaTiTze vercxlis beWedi ekeTa.

— ras eZebT? — ramdenadac mouxerxda mSvidad ikiTxa vanom.

— oqros. — Rorjospirians susti, CaxleCili xma hqonda. — da fuls.

— arc erTi maqvs da arc meore. a, batono, ager xarT samive, arsad ar gveCqareba, CemTan stumari iSviaTad modis. daZebneT kargad da Tu rames ipoviT, alali iyos Tqvenze. — Tqva maspinZelma.

— ra xalxSi maqvs saqme! — Tqva wverosanma, xelebi erT-maneTs gautyapuna da oTaxSi win da ukan daiwyo siaruli.

— oqro ara gaqvs Sen, vano kikilaSvils? — momcro banditi Tavs ver ikavebda.

— arc mqonia midRemCi. — maspinZlis xmaSi Seupovro-bam daisadgura.

— JorJia, gaaxure uTo. axlave avalaparakeb am beber turas. amasTan lailais Tavi maqvs me?! — `pirati~ ar xumrobda.

JorJiam uTo gamoitana. televizoris CamrTveli gamoglija. uTo iatakze gverdulad dado da arabul skamze mokalaTda.

— uTo rad gindaT? — dainteresda vano.

Page 465: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

466

— unda dagauTooT. — daakmayofila maspinZlis cno-bismoyvareoba meJangbadem.

— Tqveni saqme Tqven iciT. — Cailaparaka vanom da st-umrebi erTxel kidev SeaTvaliera, — Tu qurdebi xarT, moiqeciT ise, rogorc qurds ekadreba. Tavs nu Seircx-venT, biZia, racxa ori kapikis gulisTvis. me, male darw-mundebiT samive, is kaci ar var, rom SemaSinoT da guli amifrialoT, patiosnad geubnebiT: oqro me ar maqvs, garda erTi beWdisa (ager mikeTia xelze), da mamaCemis naCuqari saaTi devs, mager, Cems loginTan, kolofSi. rac Seexeba fuls, fuli maqvs, rogor ara maqvs, magram Tqven rom ggoniaT, arc imdeni. xuTasi maneTi maqvs mwvane kostiumis jibeSi da im wignebis karadis Tavze salaros wignaki devs — TxuTmeti aTasi maneTi sala-roSi maqvs. esaa Cemi sityva. Tu damijerebT, kargia, Tu arada, qeniT, rac gindaT. me samocdaTormeti wlis kaci var, Cemi cxovreba movWame ukve. Cems SeSinebas tyuilad nu ecdebiT. — vano ise damajereblad laparakobda, rom maRalma uTo gamorTo da isev televizori SeaerTa.

— egeba marTla ara aqvs am kacs da xom ar movklavT? — sxvisi xmiT Tqva halstuxianma, revolveri jibeSi Cai-do, `yazbegi~ amoiRo da saferfles dauwyo Zebna.

— Tu kaci xar, aq ar moswio. me TviTon ar vewevi da guls mirevs papirosis kvamli. erT kviras ver gavdeni magis suns saxlidan. — sTxova maspinZelma da qurdic usityvod damorCilda, mokidebuli papirosi Caaqro da isev `yazbegis~ kolofSi Caabruna.

`papirosis namwvi ar datova, Wkviani kacia~, — gaifiqra vanom.

amasobaSi JorJia da melitoni energiulad muSao-bdnen, karadebi amoatriales. wignebi iatakze dayares, ujrebi amoferTxes. muTaqasac dausves dana.

— Seni saxeli? — hkiTxa vanom `Jangbadis special-ists~.

— bondo, Cemo biZia.

Page 466: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

467

— bondo batono, Sexede erTi, aris axla es kacuri saqme? martoxela kaci var, muTaqebis daWra minda me? saidan CamoxvediT, Tqve kai xalxo, muTaqaSi vin inaxavs axla fuls?!

— ra vici, biZia. Sen ggonia, Cemsas gaigoneben mageni? ubeduri xalxi yavs gamCens. ratom is dRe da saaTi ar daiwva, me rom am saqmes mivyavi xeli. — xmas dauwia da, TiTqos Zvel megobars saidumlo unda gaandoso, Cur-CuliT uTxra: — Tu gaqvs oqro, me miTxari, sad gaqvs, miTxari da im oTaxSi ar SevuSveb magens, mende biZia, ise momewone, rom am oxrebs ar Cavugdeb Sens oqros xelSi.

vanos gaecina.— ar maqvs, Cemo bondo, Torem oqros dagimalav Sen?— axia Sens Tavze yvelaferi! — gawyra bondo da ganze

gaixeda. — im gauToebasac me gadagarCine, icode. pa-tivi ar unda gceT Tqven kacma! kargi, imgens atyueb, me raRas matyueb, Se kai kaco?

— ara maqvs oqro! — vano kikilaSvils oqro marTla ar hqonda.

or saaTs dahyves qurdebma vanos binaSi. yvelaferi gadaqeqes. sakeravi manqanac ar darCeniaT dauSleli, ma-gram rac maspinZelma Tqva, imaze meti veraferi ipoves. wasvlisas xelebi Seuxsnes da mkacrad gaafrTxiles: Cveni gasvlidan erTi saaTis ganmavlobaSi telefonTan ar mixvide da kari ar gaaRoo. salarodan fuli gamoi-tane da zeg, dilis aT saaTze dagvaxvedre, romelime Cvengani mova da waiRebso, Cveni SenTan yofnis Taobaze krinti aravisTan dasZrao. Tu am sami punqtidan rome-limes ar Seasruleb, saxls agifeTqebT da Sens mfrinav biWs Sen Tvalwin gamovWriT yelso.

xuTasi maneTi, oqros saaTi da beWedi (TiTze waaZ-vres) waiRes. damSvidobebis Semdeg bondo Semobrunda, Jangbadis sazomi xelsawyo gazeTSi Seaxvia (xom Zvelia es gazeTi, xom wakiTxuli gaqvso), maspinZels kargad yofna usurva da gavida.

Page 467: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

468

vano WuWrutanidan uyurebda: orive lifti gamoiZa-xes, bondo da JorJi marjvena liftSi Casxdnen, Ror-jospiriani — marcxenaSi, Tvals miefarnen. vano samza-reuloSi gavida, wyali dalia da saaTs daxeda.

* * *— arc ki vici axla, Cemo batono, kargs vSvrebi, Tu

cuds. egeba mTlad uaresi Seiqnes CemTvis, ratom dagvas-mineo da egeb marTla gamomWran berikacs yeli, magram gabrazebuli var da Seuracxyofilic, sxvaTa Soris, ise ki ar iyvnen glaxa biWebi. erTi mainc, pirvelad rom Semovida, Zalian momewona. kinaRam vuTxari — amgenTan, am maTxovrebTan saamxanago ra gaqvs, bondo, Sen-meTqi. bondo mqviao da, ra vici, bondo hqvia? Sesaxedavad ro-gorebic iyvnen, qe giTxariT, waRebiT, im erT kinkila biWs vficav, rac CamovTvale is waiRes. fuls da oqros eZebdnen, Tvara karada savse mqonda, axalTaxali kosti-umisTvis — maisSi Sevikere, orjer mecva marto, — xeli ar uxliaT. ar movidodi TqvenTan, Cems siglaxes vambob, zurgs ukan qiCmaCi ar miyvars. Tu ramis Tavi mqonda, iqve unda gameca pasuxi, mara sami kacis moreva SemiZlia mee? ar SegawuxebdiT Tqvenc. ra moxda, qurdi da damcemi imisaa, rom an Sen unda mogparos, an me. aba CuqebiT vin ras gaCuqebs! magram nametani masxarad amigdes magenma da amaze var gabrazebuli. rac migvaqvs xom migvaqvs, axla (raRac ori kapiki maqvs nagrovebi Savi dRisTvis, vin icis, ra momelis martoxela kacs) bankidan fuli gamoitane da zeg dagvaxvedre daTvlilio. amasac kai, vapatiebdi, mara saaTis waReba raRa iyo? amxela fuls gaZlev zeg (vanos gaecina) da mamaCemis naCuqari saaTi migaqvs, ar grcxvenia? rom kiTxo, vaJkacebi arian da patiosani qurdebi arian!..

miliciis meore qveganyofilebis ufrosma kiknaZem moxucs yuradRebiT mousmina, mere erTxans akakuna fan-qari da rodis-rodis ineba xmis amoReba.

Page 468: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

469

— romeli saaTi iyo?— aTis naxevari, TviTon miTxra qurdma, me giTxra

simarTle, saaTisTvis ar damixedavs.— vinmem gaigo es ambavi? — kvlav didi pauzis Semdeg

ikiTxa kiknaZem. dazaralebuli, cota ar iyos, gabraz-da, amis mofiqrebas rad undoda amdeni dro, me megona, cxel kvalze dadgeboda milicia, dafacurdebodnen yvelani, es raRaca glaxad iWimebao.

— ara. Tqven geubnebiT pirvelad.kiknaZe wamodga. gasaRebebi aaJRaruna, seifi gaaRo

da vano kikilaSvils ZvelTaZveli, ydaSemoglejili fotoalbomi daudo win.

— naxeT erTi, daaTvaliere, Tu icnoT romelime, im samidan, Tu vinmes miamsgavsoT, miTxariT.

vanom karga xans aTvaliera qurdebis albomi, TiTqmis yvela juris qurdis fotosuraTs waawyda, misi nacnobi banditebis garda.

— rodis movalTo fulis wasaRebad?— zeg dilas, aT saaTze.— tyuilia! — daaskvna kiknaZem da qoCori fanqriT

moiqeqa.— ra brZaneT? — win gadaixara vano.— tyuilia-meTqi! mag dros ar movlen, — TiTqosda

didi aRmoCena gaakeTa qveganyofilebis ufrosma.— me mgonia, saerTod aRar movlen mageni, — Cailapara-

ka vanom.— mosvliT movlen, aTi aTasi maneTis damkargavebi

arian? movlen, magram sxva dros movlen. Sen sul rom ar eli, iseT dros movlen.

— ra vqna, aba? — dabneulad ikiTxa vanom.— dawereT, ager dabrZandiT da yvelaferi dawvrile-

biT dawereT, rac moxda. mere wabrZandiT Sin, gamoita-neT salarodan aTi aTasi maneTi, imitom rom, qurdebma ukve ician, romel salaroSi gaqvT fuli da SeiZle-ba dainteresdnen, marTla gaitaneT Tu ara. SeinaxeT

Page 469: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

470

es fuli saxlSi da daelodeT qurdebs. xval diliT Cveni TanamSromlebi movlen TqvenTan. miuCineT erTi oTaxi da aravisTan araferi wamogcdeT, Torem opera-cia CaiSleba. qurdebi rom movlen, karebSive ar misceT fuli, Sin SemoipatiJeT, mere Cven viciT.

vano wamodga da ventilators xelisguli miuSvira.— xval diliT movlen, aba?— diax.— ramdenni iqnebian?— sami an oTxi.— ramden xans unda iyvnen CemTan?— unda imorigeon dRe da Rame. sanam ar daviWerT

qurdebs.— agaSenaT RmerTma. — damSvidda vano. — erT maT-

gans ver maCvenebT saxeze? Torem ise var SeSinebuli, SeiZleba xval diliT kari ar gavuRo.

kiknaZes gaecina.— fafiT SeSinebuli dos uberavdao, ara? — Rilaks

TiTi daaWira da mikrofons CasZaxa — xuskivaZe movides CemTan!

xuskivaZe maRali, mxarbeWiani Savgvremani serJanti ufross gaeWima.

— es iqneba erTi, batono, — vanos miubrunda kiknaZe, xom ar SegeSlebaT? — Tavisufali xar!

xuskivaZe gavida.`ra vici, Rirda saamambavod yvelaferi? axla dai-

Weren amgens. mere sasamarTlo da gamoZieba. unda virbi-no aqeT-iqiT. viRaca amxanagebi eyolebaT da damiSveben agurs TavSi, esec rom ar moxdes, mTelma qveyanam unda gaigos Cemi gaZarcvis ambavi. saaTi rom ar waeRoT, xmas ar amoviRebdi, mara magenis bralicaa. wuwki tura ZaR-lebs rCebao, ar unda gawuwkde qurdi. qurdi Tu xar, qurdi unda iyo~... butbutebda gzaSi vano da arc ki gaugia, rogor miaRwia saxlamde.

Page 470: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

471

* * *amis Semdeg Tve-naxevari gavida.erT mSvenier diliT, cxra saaTs xuTi wuTi arc ki

aklda, roca miliciis meore qveganyofilebis kari xe-ljoxianma, dabalma, Savkostumianma da Wilofis cilin-drianma kacma SeaRo. morigesTvis arc ki Seuxedavs, pirdapir ufrosis kabinetisken gautia.

— moqalaqe! — daadevna ufrosma.— ra iyo?! — TiTqos TokiT daqaCeso, ucnobi meyseu-

lad Sedga da Semotrialda. cali xeliT doinji gaik-eTa, meoreTi xeljoxs nerviulad akakunebda. aSkarad aRelvebuli iyo.

— ra iyo da, gamonacval perangs ver maCuqeb? — TiTqos raime Wkvianuri Tqvao, Tavisve xumrobiT kmayofilma morigem usiamovnod, finagentiviT gaicina — ra unda yofiliyo, me tyuilad vzivar, Tu atyob, am adgilas?

— sul ar mainteresebs Sen ratom zixar mag adgilas. SenisTana uzrdeli sami mizis saxlSi da Tu Zalian gin-da, imaTac mogisvam gverdiT.

— cota zrdilobianad melaparake! Sen TviTon ar mi-gasvan vinmes gverdiT, imas ecade. Senxela kacs zrdi-loba qe moeTxoveba!

stumari erTbaSad mixvda, rom morigesTan saubris gagrZeleba zedmeti iyo. Rrmad CaisunTqa, joxi iataks gaukakuna da ramdenadac mouxerxda, mSvidad uTxra Cx-ubis gunebaze damdgar moriges:

— ufrosTan var mosuli! — es kaci vano kikilaSvili gaxldaT.

— arsadac ar gagiSveb! —morige mivida da derefnis karis gasaRebi gadaatriala — Tavidan rom adamianurad geTqva, gagiSvebdi. axla ixtune ramdenic ginda. ar ga-giSveb principialurad. wadi da miCivle! — Tavis samo-rigeo skamze mokalaTda da Secvlili xmiT dauyvira: — moqalaqe! mibrZandiT aqedan, Torem ZaliT migabr-

Page 471: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

472

ZanebT! — xmas dauwia da niSnis mogebiT uTxra: — Wimva rogor unda, me gayurebineb axla Sen.

sxva gza ar hqonda, vano moriges gaecala. ezoSi gavi-da da skverSi Zelskamze Camojda, vinme RvTianmadliani gamoivlis da ufrosTan davabareb, mimiRoso.

erTi saaTis Semdeg igi kiknaZis kabinetSi iyo da sxa-pasxupiT laparakobda, Cqarobda, imitom rom ufrosma SesvlisTanave gaafrTxila, mokled momiyevi, ra gawuxebs, sammarTveloSi var dabarebuli da unda gaviq-ceo.

— SeiZleba ar unda movsuliyavi dRes aq da ar unda vambobde, rasac vambob. — daiwyo vanom da roca Seatyo, rom kiknaZe kedelze gakruli Zveli gazeTis erTma sa-Taurma miizida, iataks joxi daukakuna — Tu kaci xar am erT wuTs yuradRebiT momismine. nu miixedav gverdze. meci pativi. Tve-naxevris win viyavi me TqvenTan — 18 ivniss, gaqurdvis sakiTxze, gemaxsovrebiT albaT.

— ras hqvia `gemaxsovrebiT~, batono! — gawyra kiknaZe — memaxsovrebiT ki ara, `posti #3~ gvaqvs Tqvens binaSi da Tagvic rom gafaCundes, imas maxseneben yoveldRiu-rad, guramiSvilis 11, ivane kikilaSvili brZandebiT. meSleba rame?

— araferi, batono, yvelaferi mSvenivrad gcodniaT. agaSenaT RmerTma, magram rac maqvs ori sityva saTqme-li usaTuod unda giTxraT, sxva gamosavali aRara maqvs. ukidures dReSi var, Cemo batono, ase gamasxara-vebuli, axla rom var — samocdacameti wlis Sevsrul-di oTx marts, — midRemCi ar vyofilvar. davbeCavdi kaci, ilaji gamiwyda, jer TqvenTan rom movedi, ma-Sinac, xom iciT, advili gadasawyveti ki ar iyo — ityvi da vuia, ar ityvi da vaiao. me sxvanairad nacxovrebi kaci var, batono, da, ar yofila Cems xasiaTSi Civili da maimunoba. Tqveni sami TanamSromeli rom movida, TviTon getyvian albaT, axlac CemTan arian: xuskivaZe, gazaevi da gelantia, Sevxvdi Tbilad, ravarc ekadre-

Page 472: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

473

bodaT. mivuCine wina oTaxi. gavuSale loginebi, Cemo batono da, aba Tqven iciT, me vuTxari, rogor imar-jvebT-meTqi, kargi biWebi Candnen Tavidan, Zvirs ver vityvi, zrdilobianad, wesierad iqceodnen is pirve-li ori dRe. me, ra dagimaloT da, Cemi mWirda. meore dRes, aT saaTze ar unda mosuliyvnen qurdebi fu-lis wasaRebad? vijeqi zalaSi da civ ofls masxamda. ravari saqmea, modis abragi SenTan vaJkacurad (misi saqme eg aris) da Sen, vano kikilaSvili, axvedreb sam milicioners ojaxSi. ityueb Tagvs xafangSi. gayiduli gyavs winaswar cxvariviT. magram venacvale gamCens, ar movidnen, gecodinebaT, rasakvirvelia, zustad or saa-Tze damirekes. telefoni, ra Tqma unda, CarTuli iyo da yvelaferi iwereboda, damirekes, giTxariT imis ar iyos: `gamarjoba, vano biZia, ra hqeni Cveni fuliso?~ `mzad maqvs, me vuTxari. ager miwyvia da mobrZandiT, CaibareT Tqveni fuli-meTqi~, rogorc viyavi darige-buli, ise kargad, lamazad... aba, movdivarT am wuTSio, naxevar saaTSi SenTan viqnebiT da, Tu kaci xar, imd-RevandeliviT didxans ar gagvaCero, aTasi saqme gvaqvs dReso. qurds saqmes ra gamoulevs. eqnebodaT, al-baT, amnairi sayaCaRo sadme rame, erTi sityviT, ge-codinebaT, rasakvirvelia, vucadeT. mara im dRes ar movidnen, meore dRes, ase Tormeti saaTi iqneboda, damirekes meored. imis xma iyo, pirvelad rom Semovi-da. simpaTiuri biWi iyo-Tqva, maSin rom giTxariT. es laparaki, yvelaferi, Cawerilia mSvenivrad. bodiSi momixades, rasakvirvelia, guSin ver movediT, saqme-ze Segvagviandao. axlac ise ewyoba Cveni saqme, rom maqeT gza ara gvaqvs da iqneb gaisarjo da gamogvitano fuli baraTaSvilis xidTano. `ki, batono, siamovnebiT me vuTxari (es yvelaferi iwereboda), zustad miTx-ariT, sad movide, ar agcdeT sadme-meTqi~. `baraTaSvi-lis xidqveS, avlabris mxares, gza rom gadis, iq dadeqi fuliT xelSi da Cven TviTon gamogivliT manqaniTo.

Page 473: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

474

xval, Tormet saaTze moxdeba es ambavio~. wavediT, ra-sakvirvelia, yvela gafrTxilebulia, gzebi — Sekruli. Tqveni biWebi SeiaraRebuli isxdnen safarSi. me vdga-var fuliT xelSi da civi ofli masxams. aq ueWvelad srola iqneba, — vfiqrob, ra SarSi Cavigde Tavi-meTqi. erTi sityviT, gecodinebaT, rasakvirvelia, arc ma-Sin movidnen. Tormeti saaTidan eqvs saaTamde videqi baraTaSvilis xidqveS. usmel-uWmeli, Camovwydi fexze kaci, magram risi qurdi, ra qurdi! davbrundiT xel-carieli saxlSi. SemovdgiT fexi Tu ara, im wuTSive dareka iman, bondo rom hqvia. me rom momewona Sesaxe-davad, rasakvirvelia. adamians hgavda, raRaca RvTis-nieri saxe hqonda, ase momeCvena yovel SemTxvevaSi ma-Sin, Torem ise, abragi da damcemia igic da siglaxes sxvebiviT sCadis, rasakvirvelia. damireka da miTxra: — bodiSs gixdiT, vano biZia, rom gagacdineT dReso. Cemi brali ar aris, Cemi amxanagebis braliao (es yvelaferi Cawerilia), movdiodi, magram ar gamomiSveso. xom ici, ra ubedur saqmeze gvikidia xeli. wuTi mocla ara gvaqvso. iyos eg fuli cota xans SenTan. calke gaaxvie qaRaldSi da ujraSi Seinaxe. am dReebSi gamogivli da waviRebo. is dRe iyo da is dRe, guSindlamde aRar dau-rekia, vcxovrobT es Tve-naxevaria erTad me da Tqveni sami TanamSromeli — xuskivaZe, gazaevi da gelantia. Senma mterma icxovra ise, me rom vcxovrob da me rom mosveneba maqvs am Tve-naxevris manZilze. sami usaqmo kaci saxlSi mxar-TeZoze wamowolili ravari asatania. wesieri kaci gaTaxsirdeba ase usaqmod. magens ra mou-vidoda? damioxres yvelaferi, batono. Cemi bina binad aRar varga. dilidan saRamomde nardis tkacuni ravari mosasmenia? mere wynarad mainc TamaSobdnen, aris erTi sicil-RorRoci. Selaparakdebian raRacaze, daiwye-ben kamaTs da mere baliSebs esvrian erTimeores, rom Sexvide im oTaxSi, saqonlis baga gegoneba. atexaven bavSvur kamaTs raRac sisuleleze, me Sen getyvi, Wkvi-

Page 474: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

475

anurs ityvian rames. magaliTad, guSin imaze hqondaT Cxubi — kacobriobas cecxlis gaCena Cvenma amiranma aswavla Tu berZnebis promeTemo. amaze dascxes erTma-neTs da sul mamis suli agines. ra vqna, sad gaviqce, ar vici, pirveli ori dRe angelozebad momaCvenes Tavi. fexakrefiT dadiodnen. axla ise damajdnen Tavze, rom ginda me vyofilvar da ginda buzi. im dRes, didi sicxe rom iyo, wuwaoba gamarTes, SeiZleboda gagiJe-buliyaviT rom genaxaT, rogor daSliginobdnen ve-droTi xelSi oTaxidan oTaxSi, gladiatorebis nabr-Zols daamgvanes Cemi bina. axla yvelafers angariSi aqvs, Cemo batono. me wuwuraq kacad ar CamTvaloT, magram ojaxi maqvs, kaci var da imas xom ver vizam, mo-vitano bazridan sanovage, CemTvis gamoviwyo sadili da sami RlaviviT kaci pirSi miyurebdes. ki, marTalia, martoxela mqvia, magram gamowyvetili ar gegonoT, ra vuyoT, ase moitana cxovrebam. ver avawyve ojaxi. raRa gavagrZelo, — davdivar yoveldRe bazarSi, momaqvs oTxi kacis saWmeli. vamzadeb me TviTon. mzareulobis gamegeba cota raRaca da, erTi sityviT vmaspinZlob, rogorc SemiZlia. me TviTon, erTi kaci rom viyavi, xan ager waviWamdi da xan eger. gazi da qvabebis xexva minda mee? magram sindisi mawuxebs, es xalxi, vfiqrob, Cemi gulisTvis aris aq, me mpatronoben da rogor ar vce pativi-meTqi, amas yvelafers xarji unda, Tqven Semo-gevleT, Cvens Soris darCes es ambavi da, fuls xidan ki ar vkrefT, arc me da arc Tqven. Cemi pensiiT mo-grovili raRac ori kapiki qe Semomexarja xelSi. xarjs da angariSs vin daeZebs, Sen unda naxo, rafer ibRvi-rebian cota naklebi sadili rom maqvs. yoveldRe xom ver iSovi kaci Sens gemoze, rac ginda. CamouSveben cx-virebs da ise miyureben, TiTqos magaTi vali medos da ar vaZlevde. ase vcxovrobT, Cemo batono. davbeCavdi kaci. Cemi ase gabiTureba, me mgoni, arc Tqven gagex-ardebaT. jer sul patara rame aviRoT. davaneboT Tu

Page 475: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

476

ginda yvelafers Tavi, papiross nu mowevT, suns ver vitan, biZia-Tqva, cxrajer vTxove. Seval Tu ara, dama-laven bavSvebiviT ukan anTebul papiross. aris oTaxi gabolili, gamWvartluli. ras ityvi, saxlSi Semosul kacs Seuracxyofas xom ar mivayeneb, Tvara, geficebi mamis suls, erTi-orjer gavifiqre: Sevvardebi axla da am joxiT davulewav samives cxvir-pirs-meTqi. guSin damirekes, gecodinebaT, rasakvirvelia, Cemma qurdebma erTxel kidev. Cawerilia es saubaric: `Seno, miTxres, vano biZia, ar yofilxar patiosani kacio. gendeT, pa-tivi geciT da ase unda gadagvixado samagiero? ro-gor kadrulob Seni xnis kaci imas, rom milicia gyavs saxlSio. Cveni Tu ar geSinia, RmerTis mainc ar ge-Siniao?~ `ris milicia, ra milicia, rava gekadrebaT, modiT da naxeT, Cems garda Tu vinmea am saxlSi~, me veubnebi, Semcdari xarT, Tqven nu momikvdebiT-meTqi, `Tve-naxevaria operjgufi xuskivaZis, gazaevis da gel-antias SemadgenlobiT SenTan aTevs Rames, arc esaa marTalio? ar velodiT aseT muxTlobas Sengan. Sen sxva kaci gvegoneo~ — miTxres da damikides yurmili gekiTxebiT axla me Tqven: saidan gaiges qurdebma es ambavi? Cems erTaderT biWs vficavar (mfrinavi myavs da mainc caze hkidia yoveldRe) Tu Cemi piridan vinmem icodes, Tqven garda. mezoblebic ainunSi ar arian, ra-tom unda icodnen qurdebma zustad am Tqveni jgufis wevrebis gvarebic ki; aq raRacaSia saqme.

hoda, Cemgan sakmarisia, amxanago kiknaZe. me TamaSidan gavdivar. is qurdebi, cxadia, awi CemTan momsvleli aRar arian da arc Tqveni TanamSromlebis yurebis Tavi maqvs meti. am saTxovarze var mosuli. aiReT axlave yurmili, darekeT CemTan da gamoiwvieT ukan samive, didi madlo-beli var Cemi dacvisa da yuradRebisaTvis, magram me erTi nervebmoSlili beberi kaci var da patara Tu ar movisvene axla, ukidures mdgomareobamde var misuli.

kiknaZe Cafiqrda. sufTa qaRaldze Tavisi gvari xe-

Page 476: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

477

lis gasavarjiSeblad erTi aTjer moawera da vanos Se-acqerda.

— ra nomeria?— 2-26-83.qveganyofilebis ufrosma nomeri akrifa da yurmils

CasZaxa:— romeli xar? xuskivaZes dauZaxe Sen erTi, xuskivaZe,

moxseni mag binidan jgufi da wamodiT axlave. naxevar saaTSi aq iyaviT da yvelaferi wamoiReT. posti gauqme-bulia!

— agaSenaT RmerTma. — vano kikilaSvilma magrad Camo-arTva ufross xeli da joxis kakuniT oTaxidan gavida.

* * *saRamos vakis parkSi iseirna. araCveulebrivi simS-

vide daeufla. Tavs tyveobidan daxsniliviT grZnobda, gulze moeSva.

Sin mobrunebuls erTi simRera aekviata da verafriT ver moiSora — ̀ visac ar gamoucdia, misTvis araferia...~ RiRinebda quCaSi, liftSi, kars rom gasaRebi moargo, maSinac. is iyo fexi Sedga Tavis binaSi da karis migde-bas apirebda, rom ukan viRaca amoudga da kars fexi dauxvedra.

— me var, vano biZia, bondo var!— gicani. — amoioxra vanom.— Tu SemomiSveb SenTan, davjdeT, cota vilaparakoT,

Tu gcalia, ra Tqma unda.— mobrZandi. — damarcxebuli, farxmaldayrili kacis

ieriT upasuxa vanom....da Sevidnen.

Page 477: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

478

asarCevi

birJa .....................................................................................................5

deda ...................................................................................................13

mxvrinavni ...........................................................................................21

cxenosani ............................................................................................30

Citebis dardi ....................................................................................35

wava? ....................................................................................................52

fexburTeli .......................................................................................61

kvali ...................................................................................................75

saqarTvelosTvis, batono, saqarTvelosTvis ................................81

radiomonologi .................................................................................85

`Tqvens Soris mSvidi darCa vinme?~ .................................................90

saubari Wadrebis CrdilSi ...............................................................94

kacni .................................................................................................. 103

sikeTe ................................................................................................ 114

amberki .............................................................................................. 125

msaji ................................................................................................. 136

martvili........................................................................................... 151

daviTi ............................................................................................... 171

sityva ................................................................................................ 178

meSarvle ........................................................................................... 187

biZgi .................................................................................................. 197

Tixis erTi firfita ........................................................................ 215

marto ................................................................................................ 227

eqimi .................................................................................................. 239

beberi ................................................................................................ 252

meToke ............................................................................................... 278

doRi .................................................................................................. 285

abesalom ........................................................................................... 294

SemTxveva ........................................................................................... 303

mose ................................................................................................... 317

me var... ............................................................................................. 328

Page 478: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

479

aerodromi aRar aris ...................................................................... 344

qoreografi ...................................................................................... 363

cxeni.................................................................................................. 373

patroni ............................................................................................. 383

usaflavo kaci ................................................................................. 393

Jini .................................................................................................... 401

sikvdili ........................................................................................... 409

zelimxani .......................................................................................... 421

vin dameZebs... ................................................................................... 433

dRe pirveli ..................................................................................... 448

ilaji ................................................................................................ 462

Page 479: rCeuli Txzulebani - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30717/1/Rcheuli...daaZrobdes jibidan, moqalaqe cxra mTas gadaivlis. ar damijerebT, da, miyvars mosacdelebi. marto miCvevis

480

Реваз МишвеладзеизбРанные пРоизведения

в 25 томахТом III

Издательство „Сакартвелос мацне“Тбилиси 2012